Veeteeltvlees mei 2017 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

M E I 2017

Ad van Vught

nieuwe voorman piemontesefokkers

Composteren of inkuilen

verbetert mestkwaliteit

Keuring Schagen

was grandioos vleesveefeest

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV05-cover.indd 2

17-05-17 09:50

Bravo Mester: Raf en Luce Weemaes-Verhaert Fokker: Gery Van Isacker

voor de superkampioene van de LAR

Franson-klanten vallen weer rijkelijk in de prijzen We zijn opnieuw bijzonder trots dat de superkampioene van de LAR door ons gevoederd werd! De combinatie van deskundigheid, goede zorgen van de veehouder en kwalitatief voeder zorgde ook dit jaar voor de overwinning. We wensen onze klanten dan ook niet enkel te feliciteren met hun succes en vele trofeeën, maar willen hen ook bedanken voor het jarenlange vertrouwen. Samen vormen we “the winning team”!

H O O G WA A R D I G E R U N D V E E V O E D E R S O P M A AT

www.franson.be |

VV05_p02.indd 2 FRA127_LAR_Veeteeltvlees.indd 1

Franson NV

17-05-17 12/05/17 09:23 17:26

INHOUD RUBRIEK E N

5 12 20 21 25 27 28 29 30 31

hoofdartikel mestkwaliteit verbeteren

Van de redactie Fokkerijnieuws CRV-nieuws Uit de dierenartspraktijk: sinusitis Generatie Alpha en Z Managementnieuws Marktinfo voer Marktinfo vee Agenda Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

6 Inkuilen of (co)composteren verbetert de mestkwaliteit door minder nutriëntenverlies REPORTAG E S

14 De vleesveehouderij met blonde d’Aquitaines is een radertje in het grotere geheel van Bavo Verwimp 22 Het uithangbord van Ivan en Jorne Brouckaert uit Ruddervoorde is de bijna elfjarige Riewke van de Sysloberg KEURIN G

17 Schagen was een grandioos vleesveefeest

6 fokkerijnieuws productierecord BBG

managementnieuws proeven met soja

PORTRET

18 Ad van Vught gaat als nieuwe voorzitter van het Nederlands Piemontese Stamboek op zoek naar verjonging

MEI 2017

Ad van Vught

n nieuwe voorma rs piemontesefokke

inkuilen Composteren of

verbetert mestkwaliteit TVLE ES.N L

TEEL OP WWW .VEE MEER NIEU WS

VV05-cover.indd

Bavo Verwimp:

Ivan Brouckaert:

‘Boeren is voor mij een verhaal van kringlopen’

‘Grote stieren uit kleine koeien gebruiken wij niet’

n Keuring Schage was grandioos vleesveefeest

TVLE ES.B E

TEEL OF WWW .VEE

17-05-17 09:50

BIJ DE COVER

Ook de billen kunnen wat zonnewarmte gebruiken. Eigenaar Ivan en Jorne Brouckaert uit Ruddervoorde. Foto: Kristina Waterschoot

22 veeteeltvlees MEI 2017

VV05-inhoud.indd 3

18-05-17 12:58

Toonaangevende Europese show voor vleesveeprofessionals 2.000 dieren | 1 .500 exposanten | 88.000 bezoekers

4|5|6

OKTOBER

INTERNATIONALE BEZOEKERS ➜ Boek je gratis entrée badge ➜ Registreer je voor onze begeleide boerderij tour op www.sommet-elevage.fr

www.sommet-elevage.fr Tel. +33 (0) 4 73 28 95 10 - info@sommet-elevage.fr

VV05_p04.indd 4

2017 CLERMONT-FERRAND

FRANKRIJK

ORGANISEER JE BEZOEK AAN DE SOMMET Accommodatie, vervoer, voor- en nabeschouwing boerderij tour sommet@agrilys.fr - Tel : +33 (0)1 82 83 33 56

www.agrilys-incoming.com

17-05-17 09:25

VAN DE REDACTIE

Cocomposteren is zoals gedeeld autorijden De opeenvolgende mestactieplannen hebben hun nut gehad om de waterkwaliteit te verbeteren. Het verbod in Vlaanderen om op de kopakker ruwe stalmest te stockeren of te composteren, lijkt nochtans een brug te ver. Zo kunt u lezen in het hoofdverhaal in dit nummer. Het ILVO onderzocht recentelijk technieken voor behandeling en afdekking van ruwe stalmest om het risico op stikstofuitspoeling te beperken bij opslag op de kopakker en daarbij de kwaliteit van de mest te verbeteren. De nutriëntenverliezen bij opslag en behandeling op de kopakker blijken al bij al beperkt te zijn. Een andere feitelijke vaststelling in dat verband: het aantal rode MAP-meetpunten neemt nog nauwelijks af in Vlaanderen ondanks alle maatregelen. Een vaststelling die in Nederland eveneens wordt gedaan: minder mest maar geen schoner water. Dit gesteld zijnde, het belet niet dat er nog een kleine winst te behalen valt door de mest in te kuilen of te (co)composteren. Inkuilen maakt een grote kans, omdat het in de kennissfeer en de gangbare praktijk van de veehouders ligt. Boerderijcompostering is dat minder. Ik heb mij altijd al afgevraagd waarom

in Vlaanderen – in tegenstelling tot Wallonië – boerderijcompostering nog steeds geen ruime ingang kent. Bij onze zuiderburen is compost ‘het zwarte goud’. Misschien heeft composteren in Vlaanderen te veel de connotatie ‘bio’. Misschien is er een gebrek aan technische kennis? Misschien is er nauwelijks aangepast materiaal bij de loonwerkers of schiet het beleidskader, inclusief subsidiering, tekort? Cocompostering lijkt mij een nog moeilijker verhaal. Het betekent immers dat veehouders hun stalmest met bruine reststromen uit natuurbeheer opmengen. Boeren die de reststromen van de natuurjongens opkuisen: dat zou bij de boeren ook wel eens een psychologische brug te ver kunnen zijn zoals bio. Nochtans, het zou voor diezelfde veehouder een uitgelezen kans zijn, want met cocompostering realiseert hij minder uitspoeling én een vruchtbaarder bodem door extra aanbreng van koolstof. En we weten met z’n allen dat het lage koolstofgehalte in de bodem tegenwoordig ook een probleem is. Cocompostering is zoals gedeeld autorijden. Het is voor iedereen goed. Alleen, de geesten zullen moeten rijpen. Cocomposteren: liever nu dan morgen.

GUY NANTIER HOOFDREDACTEUR

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-editorial.indd 5

15-05-17 14:55

HOOFDVERHAAL STALMESTKWALITEIT VERBETEREN

Inkuilen of comp o

verbetert de mestkw a

Het verbod in Vlaanderen om stalmest los op te slaan of zelfs te composteren op de kopakker deed menig veehouder knarsetanden. De milieuregel noopte tot investeren in mestopslag op het bedrijf. Het ILVO deed onderzoek naar het stikstofuitspoelingsverlies bij opslag van stalmest op de kopakker. Volgens de uitslag van het onderzoek kan de maatregel teruggeschroefd worden mits afdekking plaatsvindt. TEKST GUY NANTIER

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 6

15-05-17 15:00

p osteren

w aliteit

e veehouderij wordt al jaren gezien als de grootste bron van watervervuiling. Ruim de helft van de nutriĂŤnten (N en P) zou hier vandaan komen. De bemestingsnormen zijn daarom flink aangescherpt via opeenvolgende mestactieplannen. Tot 2013 konden de vleesveehouderijen, de melkveebedrijven met potstal en akkerbouwers/groentetelers stalmest ook in de winterperiode op het perceel opslaan om die er in het voorjaar (april/mei) uit te rijden. Maar het los storten op de kopakker met blootstelling aan regen en zon zou leiden tot verliezen aan voedingsstoffen. Als gevolg van die bezorgdheid over nutriĂŤntenverlie-

zen stelde de Vlaamse overheid een verbod in tot opslag van vaste mest (inclusief composthopen) op de kopakker in de periode van 16 november tot en met 15 januari. Buiten die periode mag de mest nog maximaal twee maanden worden opgeslagen. De regel noodzaakte veehouders tot investeren in mestopslag op het bedrijf met drie opstaande wanden, een vloeistofdichte vloer, opvang van de mestsappen en regenwater, et cetera.

Bij losse opslag op de kopakker was de concentratie ammoniumstikstof 0,3 tot 4,2 procent van de initiĂŤle stikstof in de mest

Eerst beslissen, dan onderzoek Naar het waarom van de nieuwe mestregel was het voor menigeen gissen. Wetenschappelijk bewijs voor

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 7

18-05-17 14:43

HOOFDVERHAAL STALMESTKWALITEIT VERBETEREN overmatig nutriëntenverlies was er niet. Maar de wetgever voorzag de mogelĳkheid tot bĳstelling op basis van onderzoek. Het Instituut voor Landbouw-, Visserĳ- en Voedingsonderzoek (ILVO) ging op vraag van onder andere de boerenorganisaties na of behandeling en afdekking van ruwe mest het nutriëntenverlies kan reduceren en wat het effect van die maatregelen is op de mestkwaliteit. Het resultaat van het onderzoek zou een langere opslagduur op de kopakker kunnen toelaten en een (nog) hogere gebruikswaarde geven aan de stalmest.

Uitspoeling bij losse opslag beperkt

Inkuilen is eigenlijk een bewaarproces waarbij beperkte afbraak plaatsvindt. De verliezen aan organische stof, droge stof en nutriënten zijn beduidend kleiner bij inkuilen

‘We onderzochten hoe de stalmest op praktĳkschaal het best opgeslagen of behandeld kan worden,’ legt ILVO-onderzoeker Koen Willekens uit, ‘los gestort, met of zonder afdekking, gecomposteerd of zelfs ingekuild.’ Het ILVO legde daartoe een aantal proefobjecten aan: los gestorte runderstalmest op de kopakker (onbehandeld), met en zonder afdekking (plastiek versus doek), extensieve compostering (twee maal omzetten met compostkeerder) met afdekdoek op de kopakker en op betonvloer (ILVO-composteringssite), cocompostering met bruine reststromen en het inkuilen van runderstalmest op de composteringssite met toevoeging van micro-organismen. Ook werd het inkuilen van runderstalmest op praktĳkschaal verge-

leken met het inkuilen op laboratoriumschaal (inkuilemmers). De uitspoeling van stikstof bĳ opslag op de kopakker bleek al bĳ al beperkt. ‘In de bodem onder de mesthoop vonden we, naargelang de proefopzet, slechts tussen de 0,3 tot 4,2 procent van de initiële stifstofinhoud van de hoop terug’, zegt Koen Willekens. De uitgespoelde stikstof wordt hoofdzakelĳk teruggevonden als ammoniumstikstof (NH4+-N) in de 0 tot 10 cm toplaag van de bodem. De stikstofuitspoeling was het laagst bĳ extensieve compostering van droge, strorĳke mest onder doek. Losse opslag van diezelfde mest zonder afdekking scoort hoger. Extensieve compostering van mest met minder stro, dus nattere mest, verhoogt de stikstofuitspoeling versus losse opslag, met en zonder afdekking. Losse opslag resulteerde steeds in een volumineuzer, heterogener en natter eindproduct en is dus minder strooibaar in vergelĳking met de gecomposteerde stalmest. Willekens: ‘Qua samenstelling – organischestofgehalte en nutriënten – zĳn er geen grote verschillen vast te stellen.’ Evenmin was er een groot kwaliteitsverschil tussen de composthoop op de kopakker of op de betonvloer. De compost op betonnen ondergrond was wel natter dan die op de kopakker. Dat komt doordat op beton het afstromend water door de hoop werd opgenomen. ‘Om de stikstofuitspoeling te beperken valt er nog extra winst te halen door de ruwe stalmest vóór

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 8

15-05-17 15:00

Basiskennis composteren en kostprijsberekening Via gecontroleerde, aerobe afbraak (composteren) van organische reststromen, zoals ruwe stalmest of de dikke fractie van mengmest, wordt een bodemverbeterend middel én een meststof verkregen. Het afbraakproces of composteringsproces gebeurt door de activiteit van bacteriën en schimmels die van nature op het organisch materiaal aanwezig zijn. Zij breken het materiaal af en gebruiken deze voedingsstoffen voor hun eigen levensprocessen. Het resultaat van dit afbraakproces noemt men na één maand jonge compost en na twee maanden en meer rijpe compost. Rijpe compost bezit een hoger gehalte aan stabiele organische stof.

Twee fasen

Een goed composteringsproces kent twee fasen: de afbraakfase en de opbouwfase. Het afbraakproces vergt een zeker vochtgehalte van de stalmest, een goede C/N-verhouding en voldoende zuurstof. Vocht is nodig opdat de bacteriën en schimmels goed zouden gedijen. Het na te streven vochtgehalte is 50 tot 60 procent. De optimale startverhouding C/N bedraagt 35/1 tot 40/1. Koolstof (C) is de energiebron en stikstof (N) de eiwitbron voor de micro-organismen. Idealiter benadert de C/N-verhouding van afgewerkte compost de C/N-verhouding van de bodem. Dit is ongeveer 12-15/1. Zuurstof hebben de micro-organismen nodig om actief te zijn. Compost wordt meestal in rillen of hopen opgebouwd. De voornaamste rilvorm is de trapeziumvorm. De breedte/hoogte-verhouding voor een trapeziumvormige hoop bedraagt 2/1. Optimaal is een breedte van 3 m aan de basis bij een hoogte van 1,5 m hoogte. De lengte is afhankelijk van de te verwerken volumes en de afmetingen van het terrein. Zuurstof wordt in de stalmesthoop gebracht door de hoop verschillende malen te keren met een compostkeerder. Het meest gebruik-

te model in Wallonië waar veelvuldig aan composteren wordt gedaan, is de 5400 SP van de Belgische fabrikant Menart en kost catalogusprijs 85.000 euro zonder btw. Beroep doen op een loonwerker kan ook. In Wallonië wordt daarvoor een tarief gehanteerd van 130 à 140 euro per uur plus 20 tot 40 euro voorrijkosten.

Kostprijs en bemestingsadvies

Het Waalse landbouwonderzoeksinstituut CRA-W becijferde in 2016 de kostprijs om 1500 m3 verse stalmest (zo’n 1000 ton) onbehandeld uit te rijden (situatie 1) versus stockage op de akker en uitrijden door de landbouwer (situatie 2) versus stockage op de akker, composteren door een loonwerker en uitrijden door de landbouwer (situatie 3), versus stockage op de akker, composteren door een loonwerker en uitrijden door de loonwerker (situatie 4). Deze laatste situatie is het voordeligst. 23 ton verse stalmest levert zo’n 12 tot 15 ton verse compost op. Volgens onderzoek in Wallonië bevat een ton verse stalmestcompost gemiddeld 7 kg totale stikstof, 3,5 kg fosfaat en 9 kg kalium. De stikstof is vanwege de overwegend organische vorm weliswaar

Compost keren

langzaam werkend, maar spoelt anderzijds niet uit. In Vlaanderen wordt voor de stikstofwerking van compost 15 procent gerekend. Het fosfaat en de kalium zijn het eerste jaar onmiddellijk beschikbaar voor de plant. De kans op een kaliumovermaat ten aanzien van magnesium vormt bij herhaalde compostgiften wel een aandachtspunt. In Wallonië is het bemestingsadvies 10 ton verse compost per hectare permanente graasweiden en 40 ton op uitsluitend maaiweiden. In Vlaanderen bestaan er geen bemestingsadviezen voor compost. Het ILVO bevestigt wel dat deze Waalse richtlijnen vrij juist zitten.

Tabel 1 – Vergelijkende kostprijs voor het behandelen van 1500 m3 stalmest (bron: CRA-W, 2016)

situatie

grondstof

1 2 3 4

verse stalmest gefermenteerde stalmest rijpe compost rijpe compost

stockage akker (euro)

composteren (euro)

laden (euro)

uitrijden (euro)

— 3.921 3.921 3.921

— — 575 575

— 784 448 2.250

7.383 5.736 4.085

totale kosten (euro 7.383 10.441 9.029 6.746

Situatie 1: onbehandeld uitrijden Situatie 2: versus stockage op de akker en uitrijden door de landbouwer Situatie 3: stockage op de akker, composteren door een loonwerker en uitrijden door de landbouwer Situatie 4: stockage op de akker, composteren door een loonwerker en uitrijden door de loonwerker

het composteren op te mengen met bruine reststromen, zoals maaisel uit natuurgebieden, houtsnippers en dergelĳke. We spreken dan van cocompostering’, legt Willekens uit. ‘Dat leidt niet alleen tot nog minder uitspoeling, maar via de bruine reststromen komt er ook extra koolstof in de bodem, wat de bodemvruchtbaarheid bevordert. Natuurlĳk moeten landbouwers dan wel bereid zĳn om de beheerresten uit natuurgebieden te verwerken en moeten de exploitatievoorwaarden (waaronder vloeistofdichte vloer) in het kader van de vergunningenplicht bĳ afvalverwerking in de Vlarem-reglementering worden versoepeld.’ Het ILVO onderzocht naast compostering een tweede

alternatieve methode: het inkuilen van stalmest. De methode is minder arbeidsintensief dan composteren, waarbĳ de temperatuur en de zuurstofbeschikbaarheid gecontroleerd moeten worden, water moet toegevoegd worden en daartoe een aantal keren moet worden gekeerd (zie ook kader hierboven). Inkuilen is met andere woorden wellicht toegankelĳker voor de al druk bezette veehouder. ILVO-onderzoeker Willekens: ‘Uit ons onderzoek blĳkt dat de inkuilproducten met stalmest of dikke fractie net als de compostproducten potentieel hebben om gebruikt te worden als meststof of bodemverbeterend middel.’ Het eindproduct was bĳ inkuilen wel heterogener en natter dan bĳ compostering,

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 9

18-05-17 10:01

HOOFDVERHAAL STALMESTKWALITEIT VERBETEREN

Composteren van groene en bruine fractie

1 De ruwe stalmest of ‘groene fractie’ is de stikstofbron voor de micro-organismen die het organisch materiaal moeten afbreken.

2 Riet uit de sloot brengt poreusheid in de composthoop aan en zorgt voor een vlotte zuurstofaanvoer en vlotte CO2-afvoer.

3 Houtsnippers van bijvoorbeeld knotwilgen (bruine fractie) zijn een goede koolstofbron voor de micro-organismen.

Cocomposteren van stalmest met houtsnippers en riet Op het melkveebedrijf van Herman Cerpentier (54) en Els De Cock in het Oost-Vlaamse Stekene zijn de bedrijfsleiders gestart met hun tweede seizoen boerderijcompostering. Het bedrijf met 80 melkkoeien en een productie van gemiddeld 9.000 liter melk per koe per jaar is aan het omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Compost komt dan nadrukkelijk in het vizier. ‘Maar eigenlijk was ik al lang niet meer zo fan van het gebruik van pesticiden, herbiciden en het gebruik van kunstmest’, zegt zoon en toekomstig bedrijfsleider Maarten Cerpentier (26). Vorig jaar maakte het bedrijf 200 m3 compost in twee beurten. Daartoe wordt de strostalmest uit de jongveestal gemengd met houtsnippers en riet. De houtsnippers zijn afkomstig van de knotwilgen in de houtkanten op het land. Het riet wordt gewonnen uit de talrijke sloten die het land rijk is. ‘Allemaal materiBijna rijpe compost in sleufsilo

aal eigen aan het bedrijf’, preciseert Maarten. ‘Bij cocompostering is het belangrijk om de opbouw van de rillen correct te doen: eerst de houtsnippers, daar bovenop het riet en dan pas de stalmest. Anders krijg je een bewaarproces in plaats van een afbraakproces.’ Het bedrijf past twee manieren van cocompostering toe: op het jongveebedrijf gebeurt dit op een betonnen vloer van een vrijgekomen sleufsilo en met een afdekzeil. Op het melkveebedrijf wat verderop worden de rillen aangelegd naast de melkveestal in een zandgrond en zonder afdekzeil. ‘We ervaren dat de compost al snel droog wordt zonder afdekzeil. En vocht is absoluut noodzakelijk voor een goed afbraakproces. Met een afdekzeil krijgt ge een mooiere compost, al is het telkenmale wegnemen van het afdekzeil om de hoop te kunnen keren wel arbeidsintensiever.’

Maarten Cerpentier: ‘Bij cocompostering is het belangrijk om de opbouw van de rillen correct te doen’

De rillen zijn 3 meter breed en 1,5 m hoog. In de eerste week na de opbouw wordt de hoop om de twee dagen gekeerd met een compostkeerder die het bedrijf als occasion aankocht. Kostprijs: 3600 euro, inclusief btw. Na de eerste week wordt de hoop gedurende een tiental weken wekelijks gekeerd. ‘De compost is geurloos en trekt geen vliegen aan zoals een stalmesthoop. De compost wordt – naast drijfmestgift uit de melkveestal – aangewend op 70 hectare land bestaande uit gras-klaver en akkerteelten (mengteelt veldbonen/triticale, mais en voederbieten). Of er geen knelpunt te benoemen valt? Maarten: ‘Neen, eigenlijk niet behoudens misschien dat je ruimte moet voorzien om te composteren.’

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 10

15-05-17 15:01

Jonge compost vervangt al twintig jaar kunstmest De Waalse veehouder Bernard Stephany (60) uit Sprimont is een gerenommeerd fokker in de blonde d’Aquitainewereld. Maar naast het houden van 160 blondes met topprestaties maakt hij al meer dan twintig jaar compost. Hij is dus wat men kan noemen een ervaringsdeskundige in boerderijcompostering. ‘Bij de opstart van het bedrijf zo’n twintig jaar terug ben ik voor een biologische bedrijfsvoering gegaan. Daar hoort composteren bij. Nu ben ik – zeg maar – terug een gangbare veehouder, maar het composteren is wel gebleven.’

De fokker, die tijdens de stalperiode ongeveer een kilogram stro verbruikt per 100 kilogram lichaamsgewicht dier per dag, stockeert tweemaal per jaar de strorijke stalmest op een ril op de weide. De ril is 5 m breed en 2 m hoog. ‘De ril moet vanwege de wetgeving op 3 meter liggen van de afsluiting van het perceel en mag nooit twee jaren na elkaar op dezelfde plaats.’ Na drie weken komt op afroep de loonwerker de hoop eenmaal keren. En na nog eens drie weken is de compost klaar om uitgereden te worden. ‘In de aanvang liet ik de stalmest tweemaal keren. Bernard Stephany: ‘Het grasland is al twintig jaar niet meer bemest met kunstmest’

Jonge compost op Waals grasland

Maar op advies ben ik overgegaan naar eenmaal keren om minder stikstofverlies te hebben’, vertelt Stephany. De fokker laat de geurloze (jonge) compost uitrijden op 50 ha grasland. ‘Zo’n 20 à 25 ton compost per ha, zowel op de permanente weilanden als op de graas-maaiweiden die drie sneden gras per jaar opleveren.’ Het grasland is zo al twintig jaar niet meer bemest met kunstmest. ‘Bij de vernieuwing van de graas-maaiweiden zaai ik nu wel gras-klaver en bemest met een organische fosfaatmeststof om de grasproductie op peil te houden.’

zo blĳkt uit het onderzoek. ‘Inkuilen is eigenlĳk een bewaarproces waarbĳ beperkte afbraak plaatsvindt. De verliezen aan organische stof, droge stof en nutrienten zĳn beduidend kleiner bĳ inkuilen. Wellicht is er een iets snellere vertering nadien in de bodem ten opzichte van verse mest. Maar dat is nog louter hypothetisch.’ Het eindproduct van de ingekuilde mest leverde een betere stikstofwerking dan bĳ compost, zo blĳkt uit de potproeven. Eén kanttekening: de eindproducten van het inkuilen bevatten veel ammoniakale stikstof. ‘Er moet dus nagegaan worden of het voordeel van verminderde emissie tĳdens de opslag niet teniet wordt gedaan door gasvormige verliezen na toepassing op het veld’, geeft Willekens aan.

Weggegooid geld? Het verbod tot opslag op de kopakker werd ingegeven uit voorzorg. Op basis van het onderzoek door het ILVO kan het verbod op de schop. ‘Mits de losse opslag op de kopakker wordt afgedekt’, nuanceert Koen Willekens. ‘Wĳ hebben de mestbank geïnformeerd over onze onderzoeksresultaten.’ De ILVO-onderzoeker wĳst er overigens wel op dat de wetgeving niet zomaar gewĳzigd kan worden. ‘De opslagregel maakt deel uit van een pakket maatregelen die de Vlaamse overheid heeft afgesproken met Europa in het kader van de Nitraatrichtlĳn.

Ook Europa moet dus haar fiat geven voor een aanpassing.’ Inmiddels hebben de veehouders wel stevig geïnvesteerd in mestopslag op het bedrĳf. Zonde van het uitgegeven geld? Een semi-vochtdoorlatend compostafdekzeil, zoals gebruikt door het ILVO, kost ook al gauw ongeveer 500 euro voor een rol van 5 m bĳ 50 m. Plastiek is even effectief om stikstofuitspoeling te voorkomen, maar laat geen gasuitwisseling toe, wat gewenst is, tenzĳ er geopteerd wordt voor een kuilproces.l

Samenvatting – Het nutriëntenverlies bij losse opslag op de kopakker is beperkt. – Cocomposteren zorgt voor nog minder uitspoeling en levert extra koolstofaanbreng op. – Inkuilen is arbeidsvriendelijker en heeft een snellere plantenvoedende werking dan compost.

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-hoofd stalmest.indd 11

18-05-17 10:02

FOKKERIJNIEUWS

Henk Stegeman laureaat Blonde Award 2016 Op de jaarlijkse algemene ledenvergadering van het blonde d’Aquitainestamboek Nederland wordt traditiegetrouw de Blonde Award toegekend. Fokker Henk Stegeman uit Laren is dit jaar de laureaat. Tijdens de presentatie van de genomineerden werd Henk Stegeman door fokadviescommissievoorzitter Roel Wiekema onder andere geprezen om zijn inzet voor het stierenopfokstation COT, zijn inzet voor de Commissie Vleesvee Enter met het organiseren van de jaarlijkse keuring en het promoten van het blonde d’Aquitaineras door als fokker succesvol op keuringen te zijn. In 2002 is de titel ‘Fokker van het Jaar’ inge-

steld om de goede fokkerijprestaties van een stamboeklid onder de aandacht te brengen. Vanaf 2007 is deze titel omgezet in de ‘Blonde Award’. De winnaar van de Blonde Award heeft zich niet alleen onderscheiden door fokkerijprestaties, maar ook door positieve inzet voor het stamboek en promotie van het ras. In de running voor de Blonde Award 2016 waren op voordracht: Johan Schilder uit Hoogwoud, Henk Stegeman uit Laren en Dolf van de Stouwe uit Dalfsen.

Henk Stegeman

Nieuw spermaproductierecord bij ki-coöperatie BBG De spermaproductie van witblauwstieren bij de ki-groep BBG (AWE/CRV) brak in 2016 een nieuw record. In totaal werden er 4.070.150 rietjes geproduceerd van 177 stieren. Dat blijkt uit het jaarverslag van AWE. Drie kwart van die productie of zo’n 3 miljoen rietjes vond naam stier Attribut du Fond de Bois Zougar d’Ozo Goveur van het Vinkenhof Kubitus de Bray Occident de la Neuce Cour Or du Beaujeu Bambin de la Roche Gue Brasero du Molinia Langoureux de Fooz Toscan van de IJzer

aantal rietjes 11.783 11.078 9.834 8.734 6.859 5.150 5.001 4.666 4.098 3.685

Tabel 1 – Meestgebruikte bwb-stieren in 2016 in Wallonië (bron: AWE, 2017)

afzet in 35 exportlanden. Beste spermaproducent was de gebruikskruisingsstier Valeureux de Roche Gue met 88.026 rietjes. In de thuismarkt daalde de eigen ki-werking licht tot 162.003 gebruikte rietjes. Het witblauwras blijft koploper met 105.123 gebruikte rietjes, gevolgd door het zwartbont holsteinras met 33.960 rietjes. De meestgebruikte stier in het witblauw was Attribut du Fond de Bois (tabel 1). Het ging de fokkerijactiviteiten voor de wind in Wallonië in 2016. Het aantal geregistreerde kalveren in 2016 bij het vleesvee steeg met 2,9 procent. Koploper onder de vleesrassen blijft het witblauwras met 40.995 registraties of +2,9 procent. Het limousin- en het blonde d’Aquitaineras volgen op plaats twee en drie met respectievelijk 1942 registraties (+1,2%) en 1011 registraties (+3,2%). De meest geregistreerde vader bij de kalveren is Attribut du Fond de Bois, gevolgd door Kubitus de Bray

en Warrior de Fontena. Ook het aantal dieren opgenomen in het witblauwstamboek steeg met 3,1 procent tot 23.607 stuks. Het aantal witblauwe dieren dat een exterieurbeoordeling kreeg, kende ook een kleine plus en gaat van 29.041 stuks naar 29.466. Attribut du Fond de Bois

Drie excellenten erbij in het piemonteseras Het blijft excellenten regenen bij de topfokkers in het piemonteseras. Tijdens de bedrijfsinspectie kregen opnieuw drie Nederlandse dieren 90 punten voor exterieur. Als eerste kreeg NN 6793 (v. Luki) van de familie De Ruiter uit Elspeet 90 punten met op onderdelen 91 punten voor ontwikkeling, 87 punten voor rastype, 89 punten voor bespiering en 90 punten voor beenwerk. Tweede excellente werd Marja (v. Marte) van A. van Vught uit Oisterwijk. De koe werd op de laatste nationale keuring in Mariënheem 1a in de rubriek oudere koeien. Marja kreeg

88 punten voor ontwikkeling, 91 punten voor rastype, 91 punten voor bespiering en 88 punten voor beenwerk. Derde excellente werd Mirjam (v. Maestro) van Jan Dekker uit Veeningen. Mirjam kreeg op onderdelen: 93 punten voor ontwikkeling, 89 punten voor rastype, 88 punten voor bespiering en 90 punten voor beenwerk.

Na haar topprestatie op de nationale keuring 2016 in Mariënheem kreeg Marja nu ook 90 punten voor exterieur

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-fokkerijnieuws.indd 12

17-05-17 09:39

Hans Huijbers, portefeuillehouder Duurzaamheid bij LTO Nederland:

‘Hoe minder mest op het land, hoe schoner het water. Dat is oud denken. Ik denk nieuw: hoe hoger de opbrengst, hoe meer fosfaat en stikstof het gewas aan de bodem onttrekt’ Bron: www.lto.nl, 31 maart 2017

Europese wet legt fokwaardeschatting bij stamboeken Europa wil dat stamboektaken worden uitgevoerd door een geregistreerd stamboek waar veehouders lid van zijn en sturing aan kunnen geven. Het betreft taken als identificatie en registratie, prestatiemetingen zoals bedrijfsinspectie en de invulling van het fokprogramma. Vanaf 1 november 2018 bepalen de nieuwe Europese richtlijnen ook dat alleen stamboeken verantwoordelijk mogen zijn voor de

fokwaardeschatting. Dat betekent dat de stichting Genetische Evaluatie Stieren (GES), die nu de fokwaardeschatting uitvoert voor Vlaanderen en Nederland en alleen uit stiereigenaren bestaat, zich dit jaar nog bezint op haar toekomstige rol. Overigens wordt de fokwaardeschatting in de praktijk al uitgevoerd door de Animal Evaluation Unit van CRV, die de stamboekerken-

ningen bezit voor melkvee en vleesvee. Ook in Frankrijk is een grondige denkoefening gaande rond dit onderwerp. Tot op heden werd de fokwaardeschatting uitgevoerd door Idèle in samenwerking met het INRA, het Franse landbouwonderzoeksinstituut. Dit moet vanaf 2018 onder de verantwoordelijkheid van de verschillende Organismes de Séléction (OS).

Messidor veilingtopper te Casteljaloux Tabel 2 – De veilingprĳzen te Casteljaloux per opfokkwalificatie

kwalificatie opfok RRJ* RRJ RJV DRJ DIF totaal

aantal stieren

gem. veilingprijs

3 8 5 3 14 33

(euro) 5.833 5.975 4.100 4.467 3.164 4.348

Op de aprilveiling van het centrale opfokstation voor het blonde d’Aquitaineras te Casteljaloux (Frankrijk) was de gemiddelde verkoopprijs 4348 euro. Drie stieren kregen de hoogste opfokkwalificatie RRJ* (tabel 2), maar deze stieren kregen niet de hoogste veilingprijs achter hun naam. De hoogste verkoopprijs van 11.300 euro was voor Messidor RRJ (v. Fromant RRvs). Messidor werd gefokt door Pierre Ringnet uit Madre. De stier woog op 12 maanden 579 kg en realiseerde tijdens de controle een daggroei van 1,667 kg.

Veilingtopper Messidor

Nationale slachtveekeuring Rekkem Meer dan 240 stuks slachtrijp vee maakten hun opwachting op 23 april voor de nationale Vette Os-keuring te Rekkem (Menen). Kampioene bij de vrouwelijke slachtdieren werd de vijfjarige Imperialdochter van afmester Raf Weemaes uit Kieldrecht. Bij het mannelijk slachtvee viel het fokveebedrijf van de Kerkenhofstede van Paul Gillis uit Watervliet in de prijzen met een eigengefokte en slachtrijp gemaakte zoon van Grommit. De stier was 22 maanden oud.

NN (v. Grommit), kamp. afmeststieren

NN (v. Imperial), kamp. vrouwelĳk mestvee

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-fokkerijnieuws.indd 13

18-05-17 14:46

BEDRIJFSREPORTAGE VERWIMP

Blondekoeien

als deel van het geheel BEDRIJFSPROFIEL

Noorderwijk (Herentals)

eigenaren plaats ras grondgebruik neventak

Bavo Verwimp Noorderwijk (Herentals) blonde d’Aquitaine 30 hectare groenteteelt en aardappelen

Alle bedrijfstakken in evenwicht: ecologisch, economisch, maar ook sociaal. Dat is de filosofie achter De Kijfelaar, het biologisch bedrijf van Bavo Verwimp uit Noorderwijk. De vleesveehouderij met blonde d’Aquitaines is een radertje in het grotere geheel, maar is nodig en een bewust gekozen onderdeel. TEKST ANNELIES DEBERGH

egen de frisgroene achtergrond vormt de grazende blondeveestapel van Bavo Verwimp (47) uit het Antwerpse Noorderwĳk een prachtig tafereel. De koeien met daartussen enkele jonge kalfjes staan rustig grazend op het jonge groene gras. Het rustieke beeld is in contrast met de gezellige drukte voorin op het erf. Daar zĳn boer Bavo en zĳn medewerkers samen de bestelde groente- en fruitpakketten aan het voorbereiden die vandaag nog hun bestemming zullen bereiken. Vleesveehouder wil boer Bavo Verwimp eigenlĳk niet genoemd worden. Daarvoor is de vleesveehouderĳ in verhouding tot de andere activiteiten op het bedrĳf te klein. Het is slechts

deel van een groter geheel, zo vindt de biologisch boer. ‘Veehouderĳ is eigenlĳk onze kleinste tak op het bedrĳf.’ Dat het de kleinste activiteit is, wil volgens hem niet zeggen dat ze niet belangrĳk is. ‘Boeren is voor mĳ een verhaal van kringlopen. Pas als je dieren hebt, kun je ook de grond goed bewerken. Mest heeft waarde voor ons bedrĳf. Die waarde van mest zou in de interne boekhouding eigenlĳk moeten verrekend worden.’ Veehouderĳ past in de bedrĳfsvoering, omdat het de bron is van grondstoffen, maar ook functioneert als omzetting van afvalproducten. ‘Ons vee valoriseert de afvalstromen op het

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo De Kijfelaar.indd 14

18-05-17 14:04

bedrĳf. Het gras van onze weiden, maar ook uit natuurbeheer, de grasklaver van onze akkerbouwpercelen en het sorteerafval van onze aardappelen kunnen we alleen tot waarde brengen door daar vlees van te maken.’ Bavo Verwimp wĳst op het contrast tussen zĳn bedrĳf en de gangbare veehouderĳ. ‘In de rantsoenberekening gaat men uit van de behoefte van het vee. Hier is dat net andersom. Alle grondstoffen die we hebben voor het vee, worden zo goed mogelĳk ingezet en benut. Wat er beschikbaar is, bepaalt wat we gaan voeren.’ De gronden die De Kĳfelaar bewerkt, zĳn in pacht van het kasteeldomein in Noorderwĳk. Dertig hectare in totaal telt het bedrĳf. Het leeuwendeel van de grond gaat op aan grasland en graanteelt, daarbovenop komt nog anderhalve hectare aardappelteelt en anderhalve hectare groententeelt, beide voor rechtstreekse verkoop. De hoeve zelf nam Bavo over van zĳn ouders. Het oorspronkelĳke melkveebedrĳf – zo verraadt nog een oud plakkaat van een honderdtonner op het erf – was bĳ de overname al geëvolueerd van melkveehouderĳ naar een vleesveebedrĳf met blonde d’Aquitainevee. ‘Mĳn vader koos voor blonde d’Aquitainevee omwille van het natuurlĳk afkalven en het ras past ook in het extensievere scenario van onze boerderĳ’, legt Bavo Verwimp uit. Een keizersnede kost ook geld. ‘Een rendabele vleesveehouderĳ is al moeilĳk, laat staan dat je ook nog die keizersnede moet gaan betalen.’

in functie van onze afzet’, geeft Bavo Verwimp aan. Pasgekalfde koeien blĳven een tweetal weken binnen, zodat de omgang van koe met kalf nauwkeurig kan worden geobserveerd. Pas daarna gaan koe en kalf weer naar buiten. ‘Onze koeien hebben de luxe dat ze ook in het weideseizoen continu binnen en buiten kunnen. Dat zorgt er ook voor dat ze gemakkelĳker zĳn in de omgang. Dat past ons ook goed.’

De kudde blonde d’Aquitainedieren maakt de kringloop compleet

99 procent eigen voer Karakter krĳgt veel aandacht in de fokkerĳ. ‘Omdat we een kleine veestapel hebben, kopen we maar om de twee tot drie jaar een nieuwe stier’, begint Bavo Verwimp daarover. Het vormt een extra risico en daarom besteedt deze vleesveehouder daar ook veel aandacht aan. ‘We willen een stier met een goed afkalfgemak en een gemakkelĳk karakter. Dat zĳn onze twee belangrĳkste uitgangspunten in de fokkerĳ.’ Hoewel alle vlees in eigen beheer wordt afgezet, krĳgt vleesaanzet geen extra belang in de fokkerĳ. ‘We werken

Het kalfsvlees wordt in de eigen hoevewinkel aangeboden

Te klein voor zoogkoeienpremie De veestapel op De Kĳfelaar telt momenteel zestien koeien. Elk jaar komen er één tot twee vaarzen bĳ in de veestapel. ‘De nieuwe subsidieregeling voor zoogkoeien was een bittere pil om slikken.’ Bavo Verwimp wĳst op de grens van twintig kalvingen, die voor zĳn bedrĳf te hoog ligt. ‘De vleesveehouderĳ kampt al met een lage rentabiliteit. Ook wĳ hebben elk beetje nodig, hoe klein ook. De nieuwe subsidieregeling is voor ons niet goed uitgevallen.’ De koeien kalven op De Kĳfelaar het jaar rond. ‘We werken niet met pieken, omdat jaarrond kalven beter past

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo De Kijfelaar.indd 15

18-05-17 14:04

BEDRIJFSREPORTAGE VERWIMP

Biologisch geproduceerde groente en akkerbouw in evenwicht met het vee

alleen met de producten die beschikbaar zĳn en daardoor zĳn we ook beperkt in onze mogelĳkheden om een maximale vleesmassa te behalen.’ Het afmesten gebeurt op basis van gras, aangevuld met eigengewonnen graan. ‘Het rantsoen bestaat voor 99 procent uit eigen producten. We kopen enkel wat zonnebloemschroot aan om de oeb beter in evenwicht te krĳgen.’ Het graan is van eigen teelt en wordt geplet met een kleine pletmolen. Het gras wordt allemaal in gewikkelde balen geoogst. ‘Lasagnekuilen met de verschillende grasoogsten in lagen zouden wellicht nog beter passen omwille van de constantere samenstelling van het rantsoen, maar het zorgt meteen ook voor arbeidspieken.’

Vlees hoort thuis in kringloopdenken De kalveren worden op de leeftĳd van dertien tot veertien maanden geslacht, vaak gegroepeerd per twee. De verkoop gebeurt via de webwinkel, een deel specifiek op vraag en maat van de klant, een deel in vleespakketten. ‘Dat geeft ons een zekere flexibiliteit in de verkoop van het vlees’, geeft Bavo Verwimp aan. Het slachten, versnĳden en verpakken wordt gecoördineerd door een biologische slager. Daar is de consument ook kritisch over, zo klinkt het nog. ‘We zitten met een cliënteel waar de stap om geen vlees meer te eten klein is. We hebben gevoelige klanten, bĳvoorbeeld ook wanneer het om dierwelzĳn gaat. Vleesproductie is noodzakelĳk in een evenwichtig landbouwsysteem; niet in grote aantallen, maar het is wel nodig en nuttig. Dat wordt in het huidige voedseldebat soms te weinig aangekaart. Ecologisch verantwoord eten is niet geen vlees eten. Vleesproductie heeft zĳn plek in heel het kringloopdenken.’

Sociale duurzaamheid Bavo Verwimp kiest heel bewust voor een gemengde bedrĳfsvoering. ‘We kunnen daardoor wel op elk punt iets minder scoren, maar als ik nadenk over het geheel in ons bedrĳfsmodel, dan zie ik dat toch als één en één is misschien wel drie. De combinatie van elk van deze takken zorgt wellicht wel voor een meerwaarde op bedrĳfsniveau. En klanten weten dat ook te appreciëren.’ De zoektocht voor zĳn bedrĳf bracht Bavo Verwimp er

ook toe om met externe arbeidskrachten te gaan werken. Op dit ogenblik telt het bedrĳf drie halftĳdse medewerkers en fungeert het bedrĳf ook als zorgboerderĳ. Zelf gaat Bavo Verwimp dan weer halftĳds buitenshuis werken. ‘Ik apprecieer het zelf enorm dat er altĳd volk en bedrĳvigheid is op De Kĳfelaar. De rechtstreekse verkoop draagt daaraan bĳ, maar ook het werken met andere mensen. Want dat is ook een van mĳn ambities: ik wil kunnen ziek zĳn of ik wil kunnen met vakantie gaan. Het bedrĳf moet kunnen blĳven ronddraaien en dat is gemakkelĳker met drie halftĳdse boeren. Sociale duurzaamheid vind ik minstens zo belangrĳk.’ Niet biologisch boeren, maar wel het zelf verkopen van de eigengeproduceerde producten ziet Verwimp als de grootste aanpassing van de afgelopen tien jaar. ‘Bĳna een derde van onze tĳd gaat naar het vermarkten van ons product. Het bĳhouden van nieuwsbrieven, mails, Facebook en noem maar op.’

Plattelandsondernemers De continue zoektocht in zĳn bedrĳfsvoering ziet Bavo Verwimp als een missie. Voor de toekomst plant hĳ een uitbreiding van de hoevewinkel en het zoeken naar een duurzame bedrĳfsstructuur, waardoor de mede-boeren ook deelgenoot worden van De Kĳfelaar. ‘Ik ga zelf met tienjarige projecten aan de slag en dat geeft me de kans om ook bĳ te sturen in de loop der tĳd.’ Veranderen en bĳsturen is nodig. ‘De tĳd dat je als boer dertig tot veertig jaar dezelfde koers kunt varen, is voorbĳ’, luidt het hier resoluut. ‘Verandering is nodig en elk bedrĳf is uniek. De diversiteit in landbouw neemt weer toe en dat is goed. Het lukt niet meer om voortdurend hetzelfde te blĳven doen. Samen met mĳn mede-boeren ga ik continu op zoek naar nieuwe methoden, nieuwe producten, nieuwe mogelĳkheden. We zĳn plattelandsondernemers.’ De veeteelt zal daar altĳd bĳ blĳven horen, als deel van de kringloop op De Kĳfelaar. Maar ook dat pad ligt niet definitief vast. ‘Het kan zomaar zĳn dat we over tien jaar weer een ander runderras kiezen of zelfs terug naar melkvee evolueren. Maar veehouderĳ zal er wel altĳd blĳven op De Kĳfelaar.’ l

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo De Kijfelaar.indd 16

18-05-17 14:04

KEURING SCHAGEN

Spronk schittert in Schagen De 124e Paasveekeuring op woensdag 5 april in Schagen was een grandioos vleesveefeest. Een traditie die dit jaar maar liefst 150 inzendingen trok en – heel modern – live te volgen was via de webcam. TEKST ALICE BOOIJ

‘W

e zitten eigenlĳk aan ons maximum’, verzucht voorzitter Willem Keesom van de ‘Vereeniging tot het houden van de Jaarlĳksche Paaschtentoonstellingen van Vee’ in Schagen. ‘Rondom de kerk kunnen we zo’n

150 dieren opstellen, meer passen er niet op het terrein.’ De animo was – ondanks onrust over de eventuele gevolgen voor de fosfaatwetgeving – groter dan ooit. Zo’n tien dagen voor Pasen maken de regionale slagers goede sier met het beste vleesvee dat door gespeci-

Winnend slager Arie Klaver (links), de familie Spronk (in het blauw) en rechts de vrouwelijke kampioen van E.G. Slachterij Jos en Roy Havermans

aliseerde vleesveehouders strak in het vel is gevoerd. Roodbonte, blauwe en zwarte dieren traden er dus aan in de ring, die omgeven werd door een rĳendikke mensenmassa, die de folklore – en de daaropvolgende kroegentocht – weet te waarderen. Volgend jaar is het de 125e editie. Reden genoeg voor een nog groter feest. De grote winnaar bĳ de stieren werd Keurslagerĳ Arie Klaver en zonen uit Schagen. Die krĳgt zowel de kampioen als de reservekampioen in de vitrine van de slagerĳ. De kampioen is gemest door de familie Spronk uit Zoetermeer. ‘Het is een Adagiozoon’, licht Jan-Willem Spronk desgevraagd toe. De namen en afstamming van de slachtdieren op de Paasveekeuring staan niet in de catalogus vermeld, het gaat uiteindelĳk om het dier en vooral om de slachtkwaliteiten. De familie Spronk was opvallend aanwezig tĳdens deze Paasveekeuring. Zowel de bedrĳfscollecties slachtvee als de bedrĳfscollectie weidevee/fokkerĳ schreef de familie op haar naam. Het slachtvee betrof zwarte dieren, bĳ het weidevee ging het om een drietal fraaie roodbonte dieren. ‘We fokken vooral roodbont, met eigen stieren’, vertelt Jan-Willem. ‘Af en toe gebruiken we een blauwe ki-stier voor wat bloedverversing. Zo krĳgen we ook de zwarte dieren op stal. We zĳn er trots op dat het allemaal eigen fok is dat hier van ons loopt.’

Argandochter kampioen

Tabel 1 – Uitslagen Paasveekeuring Schagen 2017

rubriek

naam

plaats

algemeen kampioene slachtvee vrouwelijk algemeen kampioen slachtvee mannelijk slachtvee rosé mannelijk weidevee/fokkerij mannelijk 0-5 mnd. weidevee/fokkerij vrouwelijk 0-5 mnd. weidevee/fokkerij mannelijk 5-12 mnd. weidevee/fokkerij vrouwelijk 5-12 mnd. weidevee/fokkerij mannelijk 12-24 mnd. weidevee/fokkerij vrouwelijk 12-24 mnd. weidevee/fokkerij fok- en zoogkoeien >24 mnd.

E.G. Slachterij Jos en Roy Havermans Keurslagerij Arie Klaver en zonen Tim van der Pas S. van der Heide vleesveehouderij Spronk E.G. Slachterij Jos en Roy Havermans R. A. M. Steltenpool E.G. Slachterij Jos en Roy Havermans L. Polinder mts. Heijdra-Krijnen

Wagenbergen Schagen Eerde (gem. Veghel) Westbeemster Zoetermeer Wagenbergen Obdam Wagenbergen Nunspeet Weesp

Bĳ de vrouwelĳke dieren was het ook een heel fĳn bevleesd zwart dier dat won. Deze keer uit de succesvolle stal van E.G. Slachterĳ van Jos en Roy Havermans uit Wagenberg. In de categorie weidevee ging het kampioenschap van de dag naar René Steltenpool uit Obdam. Zĳn zeer fraaie, behoorlĳk zwarte Atie was een echte blikvanger in Schagen. De Argandochter bezat een enorme breedte en fĳnheid over haar hele lĳf en bovendien stapte ze stevig door de ring. Artie blĳft voorlopig ook nog wel even lopen. Dat geldt niet voor de dieren in de categorie slachtvee, die liggen met Pasen in de winkel. ‘Een kleine 1000 kilo, volgende week wordt hĳ geslacht’, schat Spronk zĳn kampioensstier in. Kwaliteitsvlees met een kampioensrozet. l

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-keuring Schagen.indd 17

16-05-17 10:02

PORTRET AD VAN VUGHT leeftijd 64 woonplaats Oisterwijk bedrijf 35 piemontesedieren bestuurswerk sinds afgelopen maart voorzitter van het Nederlands Piemontese Stamboek

Op zoek naar

verjonging

Ad van Vught is de nieuwe voorzitter van het piemontesestamboek. Een echte fokkerijliefhebber die het haast vanzelfsprekend vindt om ook met bestuurswerk een steentje bij te dragen aan de belangenbehartiging van zijn favoriete vleesras. ‘Mijn doel is jonge bestuursleden werven en een gelijkblijvend aantal leden.’ TEKST ALICE BOOIJ

l 29 jaar hoort Ad van Vught tot de harde kern van bevlogen piemontesefokkers in Nederland. De veehouder uit het Brabantse Oisterwĳk nam zo’n vĳf jaar geleden zitting in het bestuur en vanaf maart zwaait hĳ als voorzitter de scepter. ‘Iemand moet het doen’, klinkt het ietwat nonchalant, maar Van Vught heeft helder voor ogen wat hĳ met het piemontesestamboek wil bereiken de komende jaren. ‘We moeten op zoek naar verjonging’, aldus de 64-jarige Van Vught, die eraan toevoegt dat er meerdere bestuursleden zĳn die de leeftĳd van 60 jaar al zĳn gepasseerd. ‘We zullen er als bestuur aan werken om jonge mensen te laten instromen.’ Hĳ ziet de vergrĳzing overigens niet alleen bĳ de leden van zĳn Italiaanse vleesras, maar ook bĳ de stamboeken van de andere vleesveerassen. ‘Het is een trend in de hele vleesveehouderĳ, ja zelfs in de melkveehouderĳ, er komen te weinig jongeren bĳ, terwĳl er aan de bovenkant wel fokkers stoppen.’

Bedrijfsopvolging verzekerd Het op peil houden van het ledenaantal binnen het piemontesestamboek is daarmee nog een doelstelling die Van Vught voor zichzelf heeft geformuleerd toen hĳ de taak van voorzitter op zich nam. ‘De animo voor vleesvee zwakt langzaam af. Wat overblĳft, zĳn heel grote vleesveebedrĳven en de hobbyisten die er een baan bĳ hebben. Toch hoop ik dat we aan het einde van mĳn bestuursperiode die honderd stamboekleden hebben weten vast te houden.’

De doelstelling van verjonging heeft de veehouder uit Oisterwĳk in zĳn privé- en zakelĳke situatie al gerealiseerd. Het rioleringsbedrĳf van hem en zĳn vrouw Gerrie heeft hĳ een aantal jaren geleden al overgedaan aan hun dochter. ‘Ik verricht nog wel hand-en-spandiensten en af en toe heeft ze mĳn advies en ervaring nog wel nodig, maar zĳ zet het bedrĳf voort.’ Ook voor zĳn zorgvuldig opgebouwde piemonteseveestapel is de toekomst verzekerd. ‘Mĳn andere dochter en schoonzoon Bas Wilborts gaan hiermee verder. Ik heb geluk gehad dat de kinderen ook interesse in het vee hebben.’ Als ondernemer weet hĳ als geen ander dat de vleesveehouderĳ qua verdiensten maar heel marginaal is. Daarom zĳn ze een aantal jaren geleden begonnen met de huisverkoop van vlees. ‘We hebben vaste klanten en zo verdienen we toch wat extra’s. Anders valt er weinig te verdienen aan het vleesvee.’ Ook de jonge stiertjes die het erf verlaten als fokstier, zĳn een welkome aanvulling op de inkomsten. ‘In de piemontesefokkerĳ heb ik wel vooruitgefokt’, concludeert Van Vught op bescheiden toon.

Kruislingen geen succes, raszuivere dieren wel Ooit begon hĳ – zoals velen – met kruislingpiemonteses. Dat was geen succes. Na een paar jaar een lege stal begon het boerenbloed toch weer te kriebelen. ‘Mĳn ouders waren boer, mĳn schoonouders ook. Wanneer je opgroeit in de boerenwereld, blĳft het vee altĳd trekken.’ Van Vught kocht twee piemontese-

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-portret Van Vught.indd 18

18-05-17 13:31

‘Voor alles wat met vleesvee te maken heeft, zou je één gezicht moeten hebben bij de overheid’ koeien aan. ‘Het is een prachtig luxe ras, met fĳnheid van bot en vlees en een iets gemakkelĳker karakter dan de meeste vleesrassen.’ Zĳn huidige veestapel van 35 dieren voert voor het grootste gedeelte nog helemaal terug op deze twee aankopen. ‘We doen alles met ki’, noemt hĳ als een van de succesfactoren. De zorgvuldige fokkerĳ met topstieren heeft ertoe geleid dat hĳ eigenlĳk geen keuring voorbĳ laat gaan om twee tot drie dieren uit de eigen stal te showen. ‘Op de keuring weet je waar je staat met je fokkerĳ.’

Trots op aansluiting met Italiaanse piemonteses De met 90 punten opgenomen Marja (v. Marte), de met 88 punten opgenomen Marieke (v. Natale) en haar met 89 punten gewaardeerde dochter Marielle (v. Naso) zĳn veel gelauwerde koeien en de boegbeelden van Van Vughts fokkerĳliefhebberĳ. ‘De kwaliteit van de Nederlandse piemontese is heel goed’, bespiegelt hĳ. ‘De topdieren in Nederland kunnen in Italië prima meekomen. Dat is een resultaat om heel trots op te zĳn.’

Met Van Vught zal het piemontesestamboek ongetwĳfeld de komende jaren de lĳn van de afgelopen jaren voortzetten. Tussen 2005 en 2017 was Johan Rouweler de voorman en die periode kenmerkt zich door solide stabiliteit. ‘Ik zie de toekomst positief tegemoet’, geeft Van Vught aan. ‘Al helemaal wanneer we met de andere stamboeken en de Federatie van Vleesveestamboeken gezamenlĳk blĳven optrekken. Samen hebben we wat te zeggen; als we verdeeld zĳn, wordt het niks.’ Hĳ hoeft maar te denken aan de recente commotie rondom de fosfaatwetgeving om zĳn statement te onderstrepen. ‘Federatievoorzitter Jos Bolk heeft de belangen van de vleesveesector heel goed behartigd. Door gezamenlĳk op te trekken bereik je meer.’ Wat hem betreft mag die belangenbehartiging nog een breder draagvlak krĳgen. ‘Voor alles wat met vleesvee te maken heeft, zou je één gezicht moeten hebben bĳ de overheid.’ Ja, zo geeft hĳ aan, dit is ook nog wel een streven dat in het rĳtje ambities past. ‘Als we dat in mĳn bestuursperiode realiseren, dan hebben we als sector al hele stappen gezet.’l

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-portret Van Vught.indd 19

18-05-17 13:31

CRVNIEUWS

Inschrijfinformatie prijskampen datum

prijskamp

inschrijven bij

tel.nr.

inschrijven tot

24 juni 2017 25 juni 2017 15 juli 2017 26 juli 2017

fokveedag melkvee en Belgisch witblauw Koekhoven, Merksplas prov. fokveedag Belgisch witblauw Oost-Vlaanderen, St. Lievens-Houtem provinciale fokveedag Belgisch witblauw West-Vlaanderen, Wulpen Belgisch-witblauwprijskamp Antwerpen, Geel ten Aard

ben.verheyen@skynet.be 0475-295341 marc.van.den.bossche@crv4all.com coussement.marc@skynet.be 0477-365742 27 juni om 20.00 uur in PC Geel ten Aard

31 mei 2017 1 juni 2017 20 juni 2017 27 juni 2017

Bwb-proefstier Adapté de Fooz ki-code 780090 verkoper:

Eric en Julien Coheur, Fooz

schofthoogte: 132 cm (+2) 22 mnd.

fokker:

Eric en Julien Coheur, Fooz

gewicht:

haarkleur:

wit-blauw

geboren:

12-03-2015 784 kg 22 mnd. nb.

Schofthoogte 78,00

Besp. 88,80

Type 84,30

Beenwerk 90,00

Alg. voorkomen 85,00

Eindbeoordeling 87,80

Adapté de Fooz is van een voortreffelijke origine. Zo is hij na Solennel een nieuwe nazaat van stamkoe Enseigne de Fooz (en daarachter nog Crecerelle de Fooz) in ons gamma. Zijn moeder is een zware Langoureuxdochter met 93 punten voor gestalte en met perfect beenwerk. Grootmoeder Incursion de Fooz was eveneens een zware, grote koe met een voortreffelijke bespiering: 93/91/86/85/85/90. Adapté zelf is een Hazardstier met goede benen. Hij heeft een fijne huid, een goede schouder en brede dijen.

MONT BLANC DE CENTFONTAINE

PANACHE DE CENTFONTAINE

MONDAINE DE CENTFONTAINE ADAJIO DE BRAY

HAZARD VD PANNEMEERS 90 / 89 / 87 / 86 / 85 / 90 FLORA VD PANNEMEERS

DONNA VD PANNEMEERS BRINGLÉE BLACKSTAR

LANGOUREUX DE FOOZ GLOIRE DE FOOZ

OFFRANDE DE FOOZ 93 / 86 / 84 / 92 / 75 / 87

GERMINAL DE FOOZ INCURSION DE FOOZ

ENSEIGNE DE FOOZ

Bwb-proefstier Oscar d’Omal ki-code 780091 verkoper:

Benoît Bolkaerts, Omal

schofthoogte: 134 cm (+6) 20 mnd.

fokker:

Benoît Bolkaerts, Omal

gewicht:

haarkleur:

blauw/wit

geboren:

20-05-2015 742 kg 20 mnd. nb.

Schofthoogte 88,00

Besp. 89,50

Type 86,10

Beenwerk 94,00

SATYRE DE SOMME

Alg. voorkomen 85,00

Eindbeoordeling 89,70

Oscar d’Omal is de kampioensstier 2016 van de befaamde prijskamp in Hollogne sur Geer! Deze fijne stier van +6 heeft een mooie bespiering en perfect beenwerk. Zijn moeder is een zeer vruchtbare, fijne Messagerdochter, die op haar 5 jaar en 2 maanden vier kalveren heeft gegeven. Ook zijn grootmoeder (100/87/87/88/80/88) was zeer vruchtbaar (twee kalveren op 2 jaar en 10 maanden). Oscar heeft naast de overbekende raskoeien Ravissante, Molecule en Lanterne (via Messager) ook Equation de Fooz in zijn moederlijn zitten.

MAGNOLIA DE SOMME OFFENSÉE DE SOMME LASSO VAN ’T KOOKSHOF

NOCEUR DE FOOZ 85 / 92 / 86 / 80 / 90 / 90 GARDIENNE DE FOOZ

ETAMINE DE FOOZ BIJOUTIER DE ROUPAGE

MESSAGER DE FOOZ INGENUE DE FOOZ

OIE DE FOOZ 80 / 87 / 83 / 84 / 80 / 86

HARPON DE L’ORGELOT MERINGUE DE FOOZ

JAVOTTE DE FOOZ

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-CRV nieuws.indd 20

18-05-17 14:34

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK ANTHONY DE SCHRYVER Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Anthony De Schryver, Piet De Meuter en René Bemers maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Afgebroken hoorn

leidt tot scheve houding van de kop Tijdens een routinebedrijfsbezoek vroeg de veehouder mij om eens naar een koe te kijken. Het dier was al een paar dagen lusteloos en ging vaak liggen. Sinds een dag vertoonde ze enigszins afhangende oren en een etterige neusvloei. De koe had weinig eetlust en dronk veel. Bij nadere inspectie viel het mij op dat de linker hoorn los zat. Vermoedelijk was deze afgebroken tot aan de schedel. Rond de hoorn was duidelijk een infectie te zien met abcesvorming. Uit het linkerneusgat vloeide een dikke stinkende, bloederige etter. De koe gaf een suffe indruk, de ogen lagen diep. De lichaamstemperatuur was gestegen tot 40 graden Celsius, wat duidelijk wees op de aanwezigheid van een actieve infectie. Bij het beluisteren van de longen waren geen afwijkende geluiden te horen. De kop was pijnlijk en de koe vertoonde schrikreacties bij het betasten van de kop. Al deze symptomen verwijzen naar een sinusitis. Hierbij zijn de sinusholten ontstoken en gevuld met etter. Door de afgebroken hoorn is er een infectie ontstaan. Voor de behandeling heb ik de koe verdoofd en de hoorn afgezaagd. Vervolgens heb ik met lauw water met ontsmettingsmiddel de holte zo veel mogelijk gespoeld. Op die manier liepen de etter en het vuil via de neus terug naar buiten. De opening van de afgezaagde hoorn bleef open, maar werd dagelijks gereinigd met een lokaal ontsmettingsmiddel en zuurstofwater (waterstofperoxide). De koe kreeg ook nog een antibioticakuur en een ontstekingsremmer toegediend.

De medische term sinusitis Sinusitis is een ontsteking van de sinusholte, de zogenaamde neusbijholten, in de schedel. Dergelijke ontstekingen zijn ook in de humane geneeskunde bekend. Sinusitis komt zelden voor bij koeien. Er ontstaat een ontsteking wanneer bacteriën of schimmels binnenkomen in de sinusholte. Bij het verwijderen van de hoorn, bijvoorbeeld door afbreken, ontstaat een gat dat in contact komt met de buitenwereld. Via deze opening kan de sinusholte besmet raken. Typische symptomen zijn in dat geval ettervloei uit de hoornbasis

en/of de neus. Een lokale zwelling van de kop is mogelijk. Bij een erge ontsteking kunnen zenuwsymptomen optreden met een scheve kop als gevolg. Een langdurige en aangepaste antibioticabehandeling is noodzakelijk om de infectie te genezen. Het spoelen van de neusbijholte is daarbij aan te raden. Zeker in een warme periode is het belangrijk om irritatie door vliegen te vermijden aan de hand van een aangepaste vliegenbestrijding. Een goede vliegenbestrijding helpt om maden en verdere infectie van de wond te voorkomen.

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-dap.indd 21

17-05-17 11:19

BEDRIJFSREPORTAGE BROUCKAERT

Ivan en Jorne Brouckaert: ‘Grote stieren uit kleine koeien

gebruiken wij niet’

Piri van de Sysloberg (v. Kilowatt) werd 1a op Agriflanders 2017 en scoort 89,2 punten voor exterieur

Het fokbedrijf ‘van de Sysloberg’ liep de afgelopen tijd in de kijker. Eigenaar Ivan Brouckaert fokte niet alleen de hoogst gepunte stieren van 2016, maar veroverde met de stijlvolle, jonge vaars Piri een rubrieksoverwinning tijdens Agriflanders. Het uithangbord van de fokkerij is de bijna elfjarige Riewke van de Sysloberg. TEKST GUY NANTIER

e ligt languit in het jonge voorjaarsgras rustig te herkauwen. Riewke van de Sysloberg, die naar haar elfde levensjaar toegaat, geniet duidelĳk van de warme zonnestralen op haar stramme ledematen. ‘Het heeft wel een half uurtje geduurd voor ze de weg van de stal naar haar weide had afgelegd’, zegt Jorne Brouckaert (24) zichtbaar geëmotioneerd als hĳ haar naam uitspreekt. ‘Het beenwerk wil niet meer zo soepel mee. Maar pa en ik hebben geduldig met haar de weg afgelegd. Ze zal nooit naar het slachthuis vertrekken. Nooit.’ Riewke is – met haar gezegende leeftĳd – ook geen gewone witblauwe fokkoe ten huize Brouckaert in Ruddervoorde. De Germinaldochter zette het fokbedrĳf ‘van de Sysloberg’ met stip op de kaart. Ze behaalde een provinciale kampioenstitel bĳ de jonge vaarzen, bĳ de oudere vaarzen, bĳ de gekalfde vaarzen en bĳ de koeien. Riewke kreeg 91,2 punten voor exterieur van de stamboekinspecteur. In 2008 en 2009 werd ze 1b op de nationale keuring te Libramont en in 2010 werd

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo Brouckaert.indd 22

16-05-17 09:28

BEDRIJFSPROFIEL fokker plaats ras aantal fokdoel landgebruik

Ivan (foto links) en Jorne (foto rechts) Brouckaert Ruddervoorde Belgisch witblauw 120 stuks (40 kalvingen) gewicht, lengte en hoogtemaat 13 ha weiland (maaien en beweiden), 5 ha Italiaans raaigras en 5 ha akkerland (mais na gras)

ze Vlaams kampioene te Affligem. Een fraai keuringspalmares.

Dominant karakter en veelvraat Jorne kĳkt snel even op zĳn smartphone: ‘Riewke heeft drie keer gekalfd en via embryospoeling nog eens 37 directe nakomelingen gegeven.’ ‘Een prototype van een koe dat ik elk bedrĳf gun’, vult vader Ivan (56) aan. ‘Ongeacht de gebruikte stier, het fokresultaat mocht er altĳd zĳn. Daarmee ga je als veehouder vooruit.’ Zo is Riewke de moeder van Maximus van de Sysloberg (v. Jackpot), die in de Boerenbond-competitie karkasgroei 2014 de hoogste score bĳ de raszuivere witblauwen realiseerde. ‘Maximus realiseerde van geboorte tot slacht een groei van 1112 gram per dag.’ Langs mannelĳke kant was er onder andere Origi (v. Benhur), die zĳn weg vond naar de ki, en ook was daar Nougat (v. Kilowatt), die met zĳn 90,7 punten de tweede hoogst gepunte exterieurstier was in 2016. Onder de vrouwelĳke nazaten van Riewke vinden we onder andere Piri van de Sysloberg (v. Kilowatt) terug die provinciaal kampioen werd te Wulpen en 1a werd tĳdens Agriflanders 2017. ‘Riewke heeft een dominant karakter in de kudde’, beschrĳft Ivan de koe. ‘Ze is altĳd bezig met eten, een eigenschap die ze van moeder Balerie heeft meegekregen.’ Balerie-et van de Sysloberg (Osborne x Kora van de Ĳzer) blĳkt de stammoeder op het fokbedrĳf van de familie Brouckaert. Zĳ is namelĳk ook de moeder van Heroïne van de Sysloberg, een 89,7 punten Magistratdochter, die ondanks een heel expressieve achterhand steeds in de schaduw van haar stalgenote Riewke heeft gelopen.

Ruddervoorde

‘Riewke was groter en zwaarder en had sterker beenwerk dan Heroïne’, verklaart Ivan het schaduwparcours van Heroïne, die vĳftien nakomelingen op het bedrĳf heeft nagelaten. Balerie is ook de moeder van Gaius van de Sysloberg (v. Davidson). Gaius werd succesvol gebruikt op het fokbedrĳf ‘de Mahoney’ van de familie Cocquyt in Pittem. Art Deco de Mahoney (v. Jackpot) – de jonge BBG-ster van afgelopen jaar – voert via moeder History de Mahoney (v. Crack Pont de Messe) terug op Gaius.

Een stukje veeteeltgeschiedenis Het fokbedrĳf van Ivan Brouckaert is van oorsprong een stierenhouderĳ, een tak van sport in de veehouderĳ die teloorgegaan is door de sterke opkomst van de ki. ‘Mĳn vrouw Katrien en ikzelf reden tot 1990 rond met elk een vrachtwagen en met een vĳftal stieren erin voor de natuurlĳke dekdienst’, verhaalt Ivan. De stierenhouderĳ telde op haar hoogtepunt 25 dekstieren: melkveestieren, rode dikbilstieren van West-Vlaanderen en vanaf 1970 ook witblauwe dikbilstieren. ‘Timore de Froidefontaine was onze eerste dikbilstamboekstier’, herinnert Ivan zich nog vaag. ‘Alle stieren waren door de desbetreffende stamboeken en het ministerie van Landbouw officieel gekeurd. We werkten op afroep en kwamen daarom geregeld terug naar het bedrĳf om andere stieren te laden.’ In 1990 maakten de stieren plaats voor vrouwelĳk fokvee van het Belgisch-witblauwras om de gebouwen en grond nuttig te gebruiken. ‘Onze selectie was en is nog steeds gericht op gewicht, lengte en gestalte. Het doel is

Drie volle zussen uit de combinatie Benhur x Heroïne van de Sysloberg (v. Magistrat)

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo Brouckaert.indd 23

16-05-17 09:28

BEDRIJFSREPORTAGE BROUCKAERT

Jorne Brouckaert: ‘Voeding moet ge niet te ingewikkeld maken en het moet zo goedkoop mogelijk zijn’ Het viergeslacht van Riewke: Riewke (v. Germinal), Martine (v. Benhur), Ottje (v. Jackpot) en Safari (v. Di Caprio) De elfjarige stammoeder Riewke van de Sysloberg (v. Germinal) staat nu op non-actief en mag genieten van een rustige oude dag

koeien van gemiddeld 1000 kg levend gewicht en een S-karkas. En uiteraard stevig beenwerk, want de dieren zĳn hier gehuisvest in een bindstal.’

Laag voltage gewenningspark Zowat de helft van de jaarlĳkse aanwas op het bedrĳf gaat weg als fokvee. Vrouwelĳke dieren worden afgemest of mager verkocht afhankelĳk van de marktprĳs op dat ogenblik. ‘De stieren die niet in aanmerking komen voor de fokkerĳ, worden standaard op 650 kg afgemest.’ Wat is het geheim van het fokken van verkoopbare dekstieren? Brouckaert hoeft niet lang na te denken en heeft zĳn antwoord paraat: ‘Hier groeien de potentiële dekstieren op met veel ruwvoer of twee derde gras met het oog op de natuurlĳke dekdienst. We waken erover dat ze niet

te vet worden, ze blĳven dus in werkconditie. Dit ziet de klant graag.’ Een ander succesvol recept ligt volgens de veehouder in de stierkeuze. ‘Grote stieren uit kleine koeien gebruiken wĳ bĳvoorbeeld niet in ons inseminatieprogramma. Uiteraard zĳn we ook altĳd op zoek naar vreemde bloedlĳnen. Deze durven we dan ook te gebruiken, alhoewel collega’s er soms de wenkbrauwen bĳ fronsen.’ Vader en zoon hebben een prima relatie. Maakte vader Ivan tot voor kort de kruisingsschema’s, nu is Jorne aan zet. Ivan: ‘Wĳ hebben dezelfde visie. Bĳ een donorkoe speelt al eens een discussie over welke stier er moet gebruikt worden. Als we er niet uitkomen, gebruiken we elk een baarmoederhoorn en insemineren elk met onze eigen keuze. Klaar.’ Pour la petite histoire: de laatste maal dat dit voorviel, had vader Ivan zodoende vier embryo’s en Jorne vĳf. Ki-stieren die de afgelopen tĳd kansen hebben gekregen, zĳn: Nayakou, Farouk, Hulk, Kaki, Pivert en de eigengefokte Di Caprio, een Fadarozoon uit de aangekochte Symphonie van het Bareelhof. Een sterk verkoopargument is volgens Jorne ook hun weegprogramma. ‘Alle jonge stieren worden om de anderhalve maand gewogen.’ En natuurlĳk is er ook het gewenningspark naast de stal dat omzoomd is met een laagvoltage elektrische draad voor huisdieren. ‘Vooraleer jonge dieren de eerste maal de weide opgaan, verblĳven ze hier een paar dagen. Dat laat hen toe om de benen te streken en te gewennen aan de elektrische afspanning, zoals op een weide. Kopers van fokvee weten dit te appreciëren.’

Niet te ingewikkelde rantsoenen Vader en zoon Brouckaert zetten in op de hoogste gezondheidsstatus van hun veestapel. ‘Het bedrĳf heeft een ibrstatuut I3, is bvd-vrĳ en bĳna neospora-vrĳ. Verder zĳn alle dieren vanaf drie maanden ouderdom gevaccineerd tegen blauwtong’, vertelt Jorne. De voeding van het vee houden vader en zoon Brouckaert te Ruddervoorde het liefst zo eenvoudig mogelĳk. Jorne Brouckaert: ‘We voeren twee derde gras en één derde mais. Verder werken we met slechts drie krachtvoeders aangevuld met mineralen, een 3 mm-korrel voor de kalveren waaraan we zelf tot 30 procent spelt toevoegen, bestendig sojaschroot voor de leeftĳdscategorie 15 tot 24 maanden en de hoogdrachtige koeien, en een allmash voor de afmeststieren. Voeding moet ge niet te ingewikkeld maken en het moet zo goedkoop mogelĳk zĳn.’ l

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-repo Brouckaert.indd 24

16-05-17 09:28

GENERATIE ALPHA EN Z MATHIEU DESCHUYTENEER

‘De koe moet naar de dekstier

en niet omgekeerd’ Elke generatie heeft zo zijn benaming(en). De generatie geboren tussen 1990 en 2000 wordt de (inter)netgeneratie of Z- generatie genoemd. De generatie geboren tussen 2000 en 2010 is de Google-generatie of alpha(α)-generatie. Wie is onze alphaen Z-generatie in de vleesveesector? Wat typeert hen, wat drijft hen, welke dromen hebben ze? Eén zaak staat als een paal boven water: ze (m/v) hebben een passie voor vleesvee. In dit nummer het portret van Mathieu Deschuyteneer.

TEKST GUY NANTIER

‘Als Martin, mijn broer van zeventien, en Camille, mijn zusje van dertien, het mij gunnen, word ik de vijfde generatie op dit bedrijf’, zegt Mathieu met rustig realisme. ‘Daarom doe ik mijn uiterste best om een goede broer voor hen te zijn.’ De stip op de horizon is duidelijk gezet bij Mathieu Deschuyteneer (20) uit het Vlaams-Brabantse Bever. Al zal de tweedejaars bachelorstudent landbouw nog wel geduld moeten hebben. Vader Yvan (48), die nu het gemengd akkerbouw-vleesveebedrijf met gesloten bedrijfsvoering runt, is nog te jong om de fakkel op korte termijn door te geven. ‘In afwachting ga ik buitenshuis werken’, zegt Mathieu zelfverzekerd. ‘Dan kan ik ook nog wat met de ogen en de oren stelen.’ Even overtuigend weet Mathieu al wat hij gaat veranderen als hij aan het roer van het bedrijf komt te staan. ‘Ik wil graag een nieuwe stal met stroboxen voor alle diercategorieën. Nu staat een deel nog gebonden.’ Een voermengwagen voor een nog homogener en uitgekiender rantsoen staat ook op het veranderschema. En tot slot: ‘Voor de aanwas werken we deels met ki en deels met een dekstier. Nu gaat de dekstier bij de koeien. Ik vind dat het omgekeerd moet: de koe moet naar de stier. Het kost wel meer arbeidtijd, maar je houdt beter controle.’ Mathieu is anderzijds best trots op papa’s huidig management. ‘Hier worden de dieren regelmatig met de bascule gewogen om de groei op te volgen. En papa houdt van innovatie. Zo hebben we al een achttal jaar luzerne gezet. De vruchtbaarheid van de dieren schoot zo de hoogte in. Een deel van de mais wordt ook onder folie geteeld.’

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-Alpha en Z.indd 25

15-05-17 14:56

1 maand gratis en vrĳblĳvend op proef!

De geboortemelder voor koeien

VOORDELEN - Geen slapeloze nachten meer. - Waakt draadloos 24u/24u 7d/7d over uw dieren.

Tel: +32(0)92 77 03 10 info@cowsonweb.net www.cowsonweb.net

- Nadering geboorte 16 tot 24 uur op voorhand zichtbaar op eender welke locatie via laptop, tablet of smartphone.

TOPTEX® compostdoek

• Houdt de optimale vochtigheid in stand • Garandeert de aerobe fermentatie van de humus • Minimaliseert uitloging en verlies van voedingsstoﬀen • Lange levensduur • Goedkoop en eenvoudig

PYPE AGRO & GEOTEXTILES

Meensesteenweg 262 – 8890 DADIZELE Tel: +32 56 50 15 50 webshop.pypeagt.be

veeteeltvlees MEI 2017

VV04_p26.indd 26

17-05-17 09:26

MANAGEMENTNIEUWS

Hoofdredacteur wint persprijs duurzame ontwikkeling MAATSCHAPPIJ – Guy Nantier, hoofdredacteur van VeeteeltVlees, mocht recent in Brussel de persprijs 2017 voor duurzame ontwikkeling ontvangen voor zijn artikel ‘Agroforestry verweeft landbouw, bosbouw en natuur en zorgt voor 50 procent meer profijt’. ‘Agroforestry is een landbouwbenadering die nog niet zo bekend is en een manier om de kringloop te sluiten in een sector met een grote voetafdruk’, aldus het juryrapport. ‘De jury waardeerde de onderbouwde analyse in het artikel, met zowel aan-

dacht voor omgevingsfactoren als voor de economische voordelen voor de producent. Agroforestry is een van de manieren om onze landbouw te heroriënteren en het is een pluspunt dat een artikel erover kan verschijnen in het blad van een sector waar de stap naar meer duurzaamheid urgent is, maar niet steeds makkelijk verloopt.’ De persprijs is een initiatief van de Belgische Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) en staat onder het erevoorzitterschap van koning Filip.

Abortussen als gevolg van schurftbesmetting GEZONDHEID – In januari en februari begeleidden Veepeiler Rund (DGZ) en de kliniek Inwendige Ziekten van de Grote Huisdieren (Universiteit Gent) drie vleesveebedrijven die te maken kregen met een sterk verhoogd aantal abortusgevallen. Sinds het opstallen in het najaar waren er regelmatig dieren die aborteerden, meestal vanaf de zevende maand van de dracht. Alle abortussen werden onderzocht via het abortusprotocol. Hierbij kwam in 80 procent van de gevallen een reïncultuur van Trueperella

pyogenes – een gekende occasionele bacteriële abortusverwekker bij het rund – uit de longen en lebmaag van de afgestorven vruchten. Er konden verder geen conclusies getrokken worden. De drie bedrijven kampten in de voorbije stalperiode met een matige tot erge besmetting met psoroptesschurft, met veel bloederige korstvorming en schuurletsels bij de dieren. Mogelijk waren deze letsels een intredepoort voor de Trueperella pyogenes-bacterie die zo de foetus besmette. Op alle bedrij-

ven was er bijkomend een significant selenium- en vitamine E-tekort. Twee van de drie bedrijven hadden een matige Fasciolainfestatie. Ook deze factoren kunnen mede een rol hebben gespeeld door hun negatieve effect op de immuniteit van de drachtige dieren. Op drie bedrijven stopten de abortussen zodra de schurftinfestatie onder controle was en de letsels genezen waren. Ook het mineralenrantsoen werd aangepast en waar nodig werd een leverbotbehandeling gestart.

Vlaamse teeltproeven leveren 4,4 ton soja per hectare DIERVOEDING – De Vlaamse teeltproeven voor soja wijzen voor 2016 op een gemiddelde van 4,4 ton opbrengst per hectare bij een drogestofgehalte van 15 procent. Dat meldt Inagro, het West-Vlaams onderzoekscentrum. Met 4,4 ton benaderen de Vlaamse teeltproeven het streefdoel van 4,5 ton per hectare. De bonen zijn geoogst bij een ge-

middeld vochtgehalte van 17,4 procent, waardoor de droogkosten beperkt konden blijven. Met een gemiddeld eiwitgehalte van 37,7 procent op drogestofbasis scoort de soja ook goed op kwaliteit. Uitdaging voor een goede opbrengst blijft het onkruidvrij telen van de soja, aldus Inagro, want soja kent een trage jeugdgroei.

ADVERTENTIE

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal Voorkom klauwproblemen, kreupelheid en uitglijden!

Dichte vloeren: KURA P/F

Dichte vloeren: PROFI KURA

voor extra grip!

Lijnbaan 33, Oudewater. Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

Dichte vloeren: PEDI KURA

voor creëren ‘slijtage’ zones

Importeur van:

Roostervloeren

voor melkvee

voor groepshuisvesting of stieren

voor groepshuisvesting < 350 kg

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

KURA S

Ook in Proﬁen Pedi Kura

LOSPA

KURA SB

LOSPA SB

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL veeteeltvlees MEI 2017

VV05-managementnieuws.indd 27

17-05-17 10:34

MARKTINFO VOER

Prijsverschil tussen sojaschroot en raapzaadschroot verwaarloosbaar

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

mei 2017 fokvee mestvee

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

— — 255,0 100,0 115,0 135,9 196,0 176,0 209,0 240,0 235,0 352,0 139,0 329,0 228,0 214,0 17,8 45,0 64,8 80,0 204,0 226,0 229,0 250,0

s 975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.150 1.150 1.150 1.150

rin wa

Voederwaardeprijzen geven de verhouding van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

kg d

g/k gd 52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 157 124 124 124

i g/

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 235 200 200 200

vev

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.056 1.056 1.056 1.056

dve

g/k g

s g/k gd

vem

s %d 34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 14 22 27 41 87 87 87 87

maiskuil graskuil structuur luzerne gerstestro graszaadstro grondstoffen energie ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers grondstoffen eiwit sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG-tarwe natte bijproducten aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten mengvoer fokvee standaard (15% re) fokvee eiwitrijk (20% re) afmest groeibrok afmest finish

m/y

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

m/m

16,00 70,50 14,40 71,10

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand m/y = vergelijking t.o.v. rollend jaargemiddelde

VOEDERWAARDEPRIJZEN

mei 2017

kvem kg dve kvevi kg dve

vo (e/ erwa ton ard ) b epr asi ijs s: v evi ma r k voe tp de rijs t rw .o. aar v. de pri js (

– De huidige voederwaardeprijzen berekend door Wageningen Universiteit (WUR) dateren van 5 mei 2017. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) is licht stijgend en noteert 16 eurocent. De eiwitcomponent laat een daling zien, de dve-prijs noteert nu 70,5 eurocent. – Onderstaande tabel dient u als volgt te lezen: verschillende producten staan opgesomd met bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Opgelet: u mag enkel producten vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk geen appelen met peren. Evalueer eerst welke producten in het rantsoen passen, kies binnen deze producten dan de goedkoopste optie. – Structuurrijke producten worden vooral gebruikt als correctie in rantsoenen. Op basis van de voederwaarde is het op dit moment zo dat graszaadstro het meest interessant is ten opzichte van de voederwaardeprijs. – Binnen de energierijke grondstoffen zijn palmpitschilfers het goedkoopst. Opgelet: palmpitschilfers bevatten relatief gezien weinig energie. Ze zijn daarom eerder in te zetten als goedkope bron van celstof of ruwvoervervanger dan als krachtvoervervanger. Zetmeelrijke producten zijn relatief goedkoop. Gerst is prijstechnisch de meest interessante graansoort. In rantsoenen mag je rekenen dat gemalen gerst ongeveer gelijk verteert als geplette tarwe. Pulp en citruspulp zijn relatief duur. Citruspulp is zelfs zeer beperkt beschikbaar. – Het prijsverschil tussen sojaschroot en raapzaadschroot is verwaarloosbaar, kies daarom de verhouding die het best past in het rantsoen.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

m/m

57,9 77,1 132,8 57,4 81,1 134,7 233,6 232,9 249,5 207,1 210,5 254,3 210,5 311,7 224,0 268,5 34,4 50,0 60,2 89,5 241,2 220,8 220,8 220,8

— — 192 174 142 101 84 76 84 116 112 138 66 106 102 80 52 90 108 89 85 102 104 113

— —

m/y — —

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-marktinfo voer.indd 28

18-05-17 11:44

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN 8,0 melkvee dubbeldoel dikbilvaars dikbilstier

700

675

600 500 400

325

300 200 100 0

100

week

bron: Veemarkt les Herolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

bron: Veemarkt Ciney (B.)

800

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

900

6,0 5,0 4,0

U3,37 U3,15

3,0

R 2,60

2,0

R 2,39

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

7,0

week

U3,22

3,0

R 3,02 U3,03

25 week

4,5 4,0 3,5 3,0

S 2,75

S 2016

2,5

E 2,35

E 2016

2,0

U1,95

U2016

R 1,75

R 2016

1,5 1,0

4,5

110

4,0 3,5 S 3,15

S 2016

E 2,60

E 2016

U2,10 R 1,85

U2016

3,0 2,5 2,0

R 2016

1,5 5

30 week

stieren Seurop S2 (2005 = 100)

120

week

5,0

1,0

R geen notering

2,0

S2-PRIJSINDEX

bron: FOD Economie (B.)

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

5,0 U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

bron: Veemarkt Brugge (B.)

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

bron: Veemarkt Agen (Fr.)

5,0

KOEIEN

STIEREN

bron: Veemarkt Brugge (B.)

6,0

1,0

8,0

1,0

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

7,0

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.)

100 90 80 70 60 50 40

’12 l ’12 n ’13 l ’13 n ’14 l ’14 ’15 c ’15 ’16 ’16 ’16 l ’16 ’16 ’16 t ’16 v ’16 c ’16 n ’17b ’17 r ’17 jan ju ja ju ja ju jan de jan feb jun ju aug sep ok no de ja fe ap maand/jaar

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-marktinfo vee.indd 29

18-05-17 13:33

Ja H

AGENDA

De koeien van de familie Bĳl uit WaarVOORUITBLIK schoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot

2017 KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN 4 juni 24 juni 25 juni 8 juli 15 juli 26 juli 28 juli 28 juli 29 juli 5 augustus 6 augustus 12 augustus 13 augustus 17 augustus 3 september 4 september 6-8 september 7-10 september 7-10 september 9 september 14 oktober 30 nov.-1 dec.

VEILINGEN 15 juni 9 november

Regionale keuring witblauw Tielt te Tielt Regionale keuring witblauw Koekhoven te Merksplas Provinciale keuring witblauw Oost-Vlaanderen te St.-Lievens-Houtem Regiokeuring witblauw Zuid-West te Sluis Provinciale keuring witblauw West-Vlaanderen te Wulpen Provinciale keuring witblauw Antwerpen te Geel ten Aard Nationale keuring limousin te Libramont Nationale keuring blonde d’Aquitaine te Libramont Nationale keuring Belgisch witblauw te Libramont Grote Prijs Keukens Redant te Erpe Mere Provinciale keuring Limburg te Alken Veluwse vleesveekeuring te Garderen/Uddel Regionale keuring Waasland te Beveren-Waas Vleesveekeuring te Enter Regiokeuring witblauw Centraal en Limburg te Geffen Interprovinciale keuring witblauw te Leuven Nationale charolaiskeuring te Magny-Cours (Frankrijk) Nationale keuring blonde d’Aquitaine te Sedan (Frankrijk) Europese confrontatie blonde d’Aquitaine te Sedan (Frankrijk) Nationale herefordkeuring te Dalfsen Nationale Vleesveemanifestatie NVM te Zwolle Super finale de Moulins charolais te Moulins (Frankrijk)

RJ-veiling (limousin) te Lanaud (Frankrijk) Veiling Blonde Génétique te Casteljaloux (Frankrijk)

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 12-15 september 4-6 oktober 5-10 december

Landbouwbeurs Space te Rennes (Frankrijk) Veehouderijbeurs Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk) Landbouwsalon Agribex te Brussel

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

JUNI redactie-adres DNA-SELECTIE BIJ GRAS?

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprĳs/jaar Genomics is standaard in de rundveeverbetering. Nederland en België € 70,30 Hoe zit dat bij de veredeling van voedergewassen? overige landen € 132,90 combinatie metvoor abonnement Bij mais en suikerbieten zorgt In merkerselectie een op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. opbrengstverhoging van 10 procent. Bij de Prĳzen excl. 6%grasveredebtw. Abonnementen zĳn gebaseerd op in kalenderjaar en worden jaarlĳks ling blijft het stil. Of toch niet? U leest het het komenin februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk de nummer. Vanwege diergezondheidseisen moeten per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: runderen regelmatig via bloedanalyses onderzocht Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) worden. Het bloed bemonsteren is niet altijd een (078 15 44 44) België: VRV-klantendienst e-mail sinecure voor de veehouder en de klantenservice.nl@crv4all.com bedrijfsdierenarts en niet zonder stress voor de dieren. In het juniadvertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem nummer brengt de redactie een beeldverhaal overGemmink, Froukje Visser hoe een veilig uitgevoerde bloedtap altijd mogelijk is. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap en Diane Versteeg fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkte verder mee Alice Booij hoofd uitgeverij Rochus Kingmans redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 07 815 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 48,10, overige landen € 93,35. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

Overname van artikelen is alleen toegestaan na Overname is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewelvan aanartikelen de samenstelling van dedoor redactie. van de inhoud de meestetoestemming zorg is besteed kan de Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid mogelijke onjuistheden ofaanvaarden onvolledigheden. voor mogelĳke onjuistheden of Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsonvolledigheden. rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave Alle auteursrechten en overige intellectuele worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit uitdrukkelĳk van) deze uitgave worden VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of berusten bĳ CRV voorbehouden. Deze rechten openbaar gemaakt worden schriftelijke toestemming BVnac.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Marco Jansen, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 e-mail advertenties@crv4all.com

toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van VILT (9), Blonde d’Aquitaine Stamboek Nederland (12), Blonde Génétique (13) en Jean du Bois (13).

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-agenda.indd 30

VX01-editorial.indd 7

18-05-17 14:10

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees MEI 2017

VV05-anders bekeken.indd 31

18-05-17 10:55

Altijd en overal uw veestapel managen?

Uw veestapel managen op tablet of smartphone, waar u ook bent! Dat is mogelijk met de VeeManager App. Met de app heeft u altijd en overal alle informatie op dieren koppelniveau bij de hand. Een paar keer swipen over het scherm is voldoende om informatie te krijgen over onder andere de registratie, de vruchtbaarheid en de gezondheid van uw veestapel. Mobiel managen bespaart tijd en maakt dat u sneller kunt beslissen.

CRV4ALL.NL

243-17 Adv VM App-vlees-NED.indd 1

17-05-17 10:56