Veeteeltvlees november 2018 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

N OVE M B E R 2018

Terugblik op keuring

MariÃ«nheem in woord en beeld

Vleesveehouder Van Look wil geen

verrassingen op zijn bedrijf

Grond kritisch punt bij

bedrijfsovername

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV11-Cover.indd 2

14-11-18 13:08

Bezoek onze website! • • • •

ACTUELE BERICHTEN VLEESPRIJZEN AGENDA DISCUSSIEPLATFORM

www.veeteeltvlees.nl of www.veeteeltvlees.be

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal Voorkom klauwproblemen, kreupelheid en uitglijden!

Dichte vloeren: KURA P/F

Dichte vloeren: PROFI KURA

Dichte vloeren: PEDI KURA

voor extra grip!

Lijnbaan 33, Oudewater. Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

Importeur van:

Roostervloeren

voor melkvee

voor groepshuisvesting of stieren

voor groepshuisvesting < 350 kg

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

KURA S

voor creëren ‘slijtage’ zones

Ook in Proﬁen Pedi Kura

LOSPA

KURA SB

LOSPA SB

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

Klaar voor de toekomst, samen met Franson! Tel. +32 (0)9 382 90 70 |

info@franson.be

www.franson.be |

Franson NV

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11_p02.indd 2

14-11-18 14:34

INHOUD RUBRIEK E N

hoofdartikel bedrijfsovername

5 Van de redactie 6 Fokkerijnieuws 21 Uit de dierenartspraktijk: gedraaide darm leidt tot zware buikkrampen 27 Managementnieuws 28 Voerwijzer 30 CRV-nieuws 32 Marktinfo voer 33 Marktinfo vee 34 Agenda 35 Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

8 Grond is een kritisch punt bij de bedrijfsovername. Een gesprek met twee experts uit de financiële wereld REPORTAG E

12 Olivier en Veerle Van Look-Hens investeerden flink op hun vleesveebedrijf, steeds gericht op inzicht en controle KEURIN G

15 De nationele vleesveekeuring in Mariënheem in woord en beeld

8 keuring Mariënheem

open dag BBG

MANAGE M E N T

22 Botulisme veroorzaakte een storm van sterfte op veebedrijf FOKKERIJ

24 Zwarte parels Fute en Toscan stelen de show tijdens de open dagen van BBG

NOV EMB ER

2018

ring Terugblik op keu

Mariënheem in woord en beeld

Olivier Van Look:

Rudi Anthonissen:

‘Doordat de afstamming gekend is, heb je een betere controle over de inteelt’

‘Je weet pas wat botulsime teweegbrengt, als je het met eigen ogen ziet’

er Vleesveehoud n Van Look wil gee

zijn bedrijf verrassingen op

Grond kritisch punt bij e bedrijfsovernam

TVLE ES.N L

TEEL OP WWW .VEE MEE R NIEU WS

VV11-Cover.indd

TVLE ES.B E

TEEL OF WWW .VEE

14-11-18 13:08

BIJ DE COVER

De keuring in Mariënheem was een succesvolle editie. Het geluk van de winnaars en van elke deelnemer was mooi om te zien. Foto: Harrie van Leeuwen

22 veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Inhoud.indd 3

15-11-18 11:16

V SM

AUTOMATISERING SERING

D E E E R S T E K E U S VA N V L E E S V E E H O U D E R S

13 DEC EMB ER KERS TS P E CIAL U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 3 december Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com 4

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11_p04.indd 4

14-11-18 14:57

VAN DE REDACTIE

Open communiceren voorkomt problemen Heel veel Nederlandse vleesveehouders leven vandaag in grote onduidelijkheid. Reden hiervoor is de Nederlandse fosfaatwetgeving en vooral de toepassing ervan op hun bedrijf. Ze moeten immers een cruciale beslissing nemen over het al dan niet indienen van een aanvraag voor de vrijstellingsregeling zoogkoeienhouders. Een gebrek aan duidelijke informatie zit hen momenteel in de weg om een goed onderbouwde en weloverwogen beslissing hierin te nemen. Een open communicatie had hier veel kunnen oplossen. Goede en juiste informatie is immers cruciaal voor elke veehouder of boer. Ongeacht over welk dossier of welke materie het gaat. Een open communicatie voorkomt vaak problemen. Dat blijkt ook duidelijk als er gepraat wordt over bedrijfsovername. Ook hier is informatie van groot belang. Enkel wanneer iedereen over de juiste informatie beschikt, kan een overname succesvol verlopen. Maar evenzeer moet dat praten over meer dan cijfers en materiële zaken gaan. Twintig jaar geleden brachten we met enkele toenmalige collega’s van Groene Kring, de vereniging van jonge landen

tuinbouwers in Vlaanderen, de sociale aspecten bij bedrijfsovername ter tafel. We waren hierin pioniers. We riepen op om open te communiceren en vooral het gehele gezin te betrekken bij de overnamegesprekken. Want daarin loopt het meestal fout bij een bedrijfsovername. In het begin kregen we dan ook met redelijk wat onbegrip en wantrouwen te maken, maar twintig jaar later is een open communicatie ook voor de andere betrokkenen bij een bedrijfsovername bijzonder belangrijk. Open communiceren is ook wat een Wuustwezelse vleesveehouder in dit nummer doet. Met zijn verhaal over het drama op zijn bedrijf – botulisme trof nagenoeg zijn gehele veestapel – wil hij zijn collega’s oproepen om ook op hun bedrijf waakzaam te zijn. Een moedig verhaal dat me ook meer vertelt dan alleen maar de feiten. Nogmaals is dit voor mij een bewijs dat voor elke veehouder elk dier op zijn of haar bedrijf meer is dan een individu. Sommigen in de maatschappij denken er anders over, maar elke veehouder heeft een hart voor zijn koeien.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR A.I.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Edit.indd 5

14-11-18 13:09

FOKKERIJNIEUWS

Federatie Vleesveestamboeken onderzoekt NVM-locatie De Federatie Vleesveestamboeken Nederland heeft een onderzoek georganiseerd onder de leden van de verschillende stamboeken. In dit onderzoek peilde de federatie de wensen van de stamboekleden over een mogelijke nieuwe locatie voor de komende Nationale Vleesvee Manifestatie (NVM). In 2017 werd de laatste NVM nog georganiseerd in de IJsselhallen in Zwolle. Door de lagere publieke belangstelling en het gemis aan interactie tussen producent en consument overweegt de organisator, de Federatie Vleesveestamboeken, om de NVM op een nieuwe locatie te organiseren. ‘Onze vleesveehouders produceren voor de Nederlandse markt, de binding tussen hen en de consumenten is dus bijzonder belangrijk’, geeft Jos Bolk, voorzitter van de federatie, aan. ‘Zoals dat op sommige beurzen in het buitenland wel het geval is, missen we met onze NVM toch een link met die consument.’ Vanuit de federatie zijn een aantal mogelijke locaties uitgekozen. ‘Daarnaast is het ook belangrijk om te weten of de stamboekleden een dergelijke nieuwe opzet en een nieuwe locatie wel zien zitten’, stelt Bolk. ‘Hun mening is belangrijk voor de uiteindelijke beslissing, die we in de loop van december willen nemen met de federatie.’

6400 euro voor veilingtopper Signal de Waleffes De recente veiling van het opfokstation van Ciney kende een beperkt aanbod aan witblauwe stieren. Signal de Waleffes, een jonge Horacezoon, was ditmaal de veilingtopper met een verkoopprijs van 6400 euro en verhuist naar een buitenlands bedrijf. De stier heeft een lineaire beoordeling van 87,7 punten totaalscore. Hij realiseerde tussen 7 en 13 maanden oud een dagelijkse groei van 1,691 kg met een voederconversie van 4,03 kg voer per kg groei. Ook de tweede duurst verkochte stier was afkomstig van het fokbedrijf ‘De Waleffes’. Sergent de Waleffes, een zoon van Opercule, veranderde voor een bedrag van 6000 euro van eigenaar. Ook Sergent verhuist naar het buitenland. Van de acht aangeboden stieren werden er tijdens de veiling van 24 oktober uiteindelijk zeven verkocht, voor een gemiddelde verkoopprijs van 4486 euro. Drie stieren vertrokken naar een Vlaams bedrijf, drie andere werden verkocht aan een buitenlands bedrijf. De duurste stier op de veiling, Signal de Waleffes, verhuisde naar een buitenlands bedrĳf

Waals stamboek Belgisch witblauw voortaan bij AWE asbl Eind oktober heeft het bestuur van het Belgisch-witblauwstamboek te Ciney in een bijzondere vergadering besloten om de stamboekwerking over te dragen aan de veeverbeteringsorganisatie AWE asbl. Voortaan zal een vernieuwd bestuur zich enkel richten op de promotie van het ras. De verantwoordelijkheid voor de invulling en de stamboekopdrachten komt daarbij volledig bij AWE asbl te liggen. Aan de grond van dit besluit ligt een nieuw Europees fokkerijbesluit dat per 1 november

in geheel Europa van toepassing werd. In dit Europese besluit zijn onder andere de voorwaarden opgenomen waaraan een erkende stamboekwerking moet voldoen. De Waalse minister van Landbouw heeft daarop besloten om de verantwoordelijkheid over het stamboek bij AWE asbl te beleggen. Tegelijkertijd is er besloten om de stamboekwerking enkel te richten op Waalse vleesveehouders. Hierdoor komen de Vlaamse vleesveehouders, voorheen aangesloten bij het Waalse stamboek, in een vacuüm terecht.

Vanwege die beslissing worden dieren van deze vleesveehouders geboren na 1 november 2018, niet correct geregistreerd in enig stamboek. In Vlaanderen is de stamboekerkenning voor Belgisch witblauw al eerder toegewezen aan CRV Vlaanderen vzw. Vleesveehouders kunnen zodoende bij het Vlaamse stamboek Belgisch witblauw terecht voor hun afstammings- en stamboekregistratie.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-FokkerijNieuws.indd 6

14-11-18 15:21

Wouter Duyck, professor experimentele psychologie, UGent:

‘Het probleem is niet dat er mensen zijn die geen steak met friet willen. Het probleem is dat er mensen zijn die vinden dat ánderen geen steak met friet mogen willen’ Bron: Twitter, 3 november 2018

77 witblauwen verhuizen naar Rusland Twee jaar na de vorige export zijn opnieuw 77 vaarzen van het witblauwras verkocht aan een Russisch bedrijf. Na een grondige sanitaire controle vertrokken de dieren met drie ruime vrachtwagens richting Voronezj, een regio op de grens van Rusland en Oekraïne. De 77 vaarzen zijn afkomstig van 21 Waalse bedrijven en tussen de 12 en 15 maanden

oud. De verkochte dieren hebben een quarantaine achter de rug van 28 dagen op een vleesveebedrijf in het Waalse Hamois. In die periode werden zij verschillende malen onderzocht op diverse dierziekten, waaronder schmallenberg. Het transport richting Voronezj – net geen 3000 km – werd uitgevoerd met drie speciaal uitgeruste vrachtwagens en

nam ongeveer vijf dagen in beslag. Ook in 2015 en 2016 exporteerde BBG witblauwe vaarzen – samen 125 stuks – uit dezelfde leeftijdsgroep naar hetzelfde bedrijf. Ondertussen omvat de veestapel op dat bedrijf al 270 dieren. Weldra zullen de eerste witblauwe stieren die geboren zijn op het bedrijf in Voronezj geslacht worden.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-FokkerijNieuws.indd 7

14-11-18 15:21

HOOFDARTIKEL BEDRIJFSOVERNAME

Grond kritisch punt b De overname van een familiebedrijf is vaak zowel financieel als sociaal een zware dobber. De waardering van de grond, de overdracht van het familiaal patrimonium, maar ook de gelijkberechting van iedereen in het gezin zijn kritische succesfactoren in een bedrijfsovername. Twee vertegenwoordigers van financiële instelling geven hun kijk op bedrijfsovername. TEKST WIM VEULEMANS

e generatiewissel in de landen tuinbouw is een grote zorg voor de sector, zo ook voor de Europese landbouworganisaties. ‘De manier waarop we van generatie wisselen in de Europese landbouw moet opnieuw bekeken worden’. Dat zei Joachim Ruckwied onlangs op het tweejaarlĳkse congres van Copa-Cogeca in het Oostenrĳkse Linz. Copa-Cogeca is de koepel van Europese landbouworganisaties. De voorzitter verwees in zĳn betoog ook naar het feit dat slechts 11 procent van de landbouwers in de EU jonger is dan veertig jaar. De continuïteit van de landbouw, en daarbĳ ook de voedselproductie, komt zodoende ook onder druk. Het aantal bedrĳfsovernames dat jaarlĳks tot stand komt is vrĳ beperkt, zeker in de vleesveesector. Het jaarverslag

van het Vlaamse landbouwinvesteringsfonds maakt melding van 154 aanvragen voor opstartsteun voor jonge landbouwers. Deze opstartsteun heeft als doel een jonge overnemende landbouwer te ondersteunen bĳ zĳn eerste vestiging op een bestaand landbouwbedrĳf, waarbĳ men wel moet voldoen aan enkele voorwaarden. Van die aanvragen gaat een derde over de overname van een gemengd bedrĳf (33%), gevolgd door akkerbouw- en rundveebedrĳven met elk 23%. Een jonge overnemer heeft in Vlaanderen ook de mogelĳkheid om een aanvullend VLIF-waarborg aan te vragen, om zo makkelĳker toegang te krĳgen tot krediet. In 2017 werd hiervoor slechts één aanvraag ingediend. Het aantal bedrĳfsovernames is dan wel beperkt, de eco-

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-HoofdBedrijfsovername.indd 8

14-11-18 13:13

t bij bedrijfsovername nomische realiteit zal daar niet vreemd aan zĳn. Het Vlaamse Kenniscentrum Bedrĳfsopvolging, een initiatief van Boerenbond, het Innovatiecentrum, Groene Kring, KBC en SBB, benoemt in zĳn communicatie steeds de grootste drempels voor een bedrĳfsoverdracht. Zo blĳkt uit een enquête in het project Ondernemerslift dat voor 35 procent van de ondervraagden geldt dat hun grootste zorg de financiële draagkracht voor de volgende generatie is.

Welke waarde voor de grond? Ook de overdracht van het patrimonium of het vermogen is een grote zorg. Veel overlaters stellen zich immers de vraag hoe ze voldoende bedrĳfszekerheid kunnen bieden aan de overnemers en toch ook hun andere kinderen gelĳkberechtigd worden. Tot slot is ook hun eigen financiële situatie na de overname niet onbelangrĳk. Een pasklaar antwoord op al deze bezorgheden heeft het kenniscentrum niet beschikbaar, maar het centrum geeft aan dat praten en een open communicatie alvast een goede start is. Om bedrĳven en vooral gezinnen te ondersteunen heeft het centrum op zĳn website ook een uitgebreide brochure beschikbaar over het beheer van familiaal patrimonium in de landen tuinbouw. Jan Leyten, landbouweconoom bĳ KBC, erkent de bezorgheden die het Kenniscentrum Bedrĳfsopvolging heeft vastgesteld. Daarbĳ geeft hĳ meteen ook aan dat het

vaak de grond is die het grootste pĳnpunt is voor de grondgebonden bedrĳven. ‘Het probleem is dat grond zĳn werkelĳke waarde heeft, de prĳs die men dus betaalt op de markt’, verduidelĳkt Leyten. ‘Dan spreken we dus al – afhankelĳk van de regio en enkele andere factoren – van prĳzen van 60.000 euro en meer. Maar grond heeft ook een objectieve waarde, een waarde die meer gericht is op de rendabiliteit van de grond. Dat gaat van 25.000 tot 30.000 euro. Een bedrĳf dat overneemt, kan die eerste waarde nooit betalen. Bovendien heeft grond voor vleesvee weinig rendement.’ De grond in eigendom van het bedrĳf wordt, net als de bedrĳfsgebouwen, zelden in de eerste fase van de overname overgenomen. ‘Bĳ familiale overnames verloopt een overname vaak in stappen’, geeft Jan de Keyser, directeur agri België bĳ BNP Paribas Fortis, aan. ‘In eerste instantie wordt het roerend goed geheel of gedeeltelĳk overgenomen, in een tweede fase volgt dan de overname van het onroerend patrimonium.’

Cijfers sturen de overname Zowel Leyten als De Keyser wĳzen erop dat de financiering van de overname van een vleesveebedrĳf niet verschilt van de overname van een bedrĳf in een andere tak van de landbouwsector. Er wordt in de eerste plaats een inventaris van het bedrĳf gemaakt. ‘Vervolgens wordt er gekeken naar de cĳfers die er van het bedrĳf beschikbaar

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-HoofdBedrijfsovername.indd 9

14-11-18 13:13

HOOFDARTIKEL BEDRIJFSOVERNAME financieel zwaar voor de volgende generatie 35% andere 8% vrees voor familiale discussies 15%

mentaal overdragen van het familiebedrijf 19%

overdracht van opgebouwd patrimonium 23%

Figuur 1 – Voornaamste drempels bij een bedrijfsoverdracht (bron: Kenniscentrum Bedrijfsopvolging, enquête 2013, project Ondernemerslift)

zĳn,’ vult Leyten aan. ‘Zĳn die rendabiliteitscĳfers er niet, dan gaan we zelf aan het rekenen. Ook de cashflow van het bedrĳf schatten we in. Daarbĳ wordt er rekening gehouden met de bestaande kredieten op het bedrĳf, de nieuwe kredieten, eventuele VLIFsteun en uiteindelĳk wat er overblĳft om van te leven én om als buffer te hebben.’ Volgens Leyten is voor de meeste bedrĳven een overname in de eerste fase vrĳ goed financierbaar. Hĳ spreekt daarbĳ over een financiering van gemiddeld 100.000 tot 300.000 euro over 10 tot 15 jaar én met VLIF-steun. Rendabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit zĳn ook bĳ BNP Paribas Fortis drie belangrĳke parameters in de beoordeling van de mogelĳke financiering van een bedrĳfsovername. ‘Voor de solvabiliteit is het dus de vraag of het bedrĳf over een eigen vermogen beschikt en dus een soort terugvalpositie heeft indien het ooit minder goed zou lopen’, verduidelĳkt De Keyser. ‘De solvabiliteit kan uiteraard schommelen in de tĳd. In periode van laagconjunctuur daalt immers vaak de waarde van de onderliggende activa. Rundveebedrĳven zĳn doorgaans ook kapitaalsintensieve bedrĳven. Maar als het bedrĳf winst genereert en het deze winst in het bedrĳf laat als liquide middelen of investeert, dan zal het eigen vermogen weer verder toenemen.’ Ook de rendabiliteit wordt door de banken beoordeeld. Kortom, is er voldoende winst om de schulden op lange en korte termĳn te betalen. Beide heren geven daar-

bĳ aan dat de invloed van de bedrĳfsleider hierin sterk kan zĳn. Bedrĳven met goede technische resultaten generen vaak ook de betere financiële cĳfers. De Keyser verwĳst daarbĳ naar kengetallen als groei per dag, de gemiddelde verkoopprĳs per dier, de tussenkalftĳd, de leeftĳd bĳ eerste afkalving of de voerkosten. Tot slot is ook het gegeven of een bedrĳf beschikt over voldoende liquide middelen een belangrĳke beoordelingsparameter. Inkomsten op korte termĳn zĳn immers noodzakelĳk om de schulden op korte termĳn te betalen, zoals bancaire aflossingen, RSZbetalingen, belastingen en btw. In sommige gevallen zal een bank eventueel extra liquide middelen kunnen verstrekken. ‘In de rundveehouderĳ moeten vaak heel lange periodes overbrugd worden, waarbĳ de inkomsten gecentraliseerd liggen in enkele weken, maanden, maar de uitgaven het ganse jaar door blĳven lopen’, verduidelĳkt De Keyser. Naast het financiële plaatje geeft De Keyser ook aan dat het belangrĳk is dat er ook gekeken wordt naar de persoon achter het project en zĳn of haar ambitie. ‘Voor ons is het een wezenlĳk aandachtspunt wie de man of vrouw is achter het bedrĳf,’ verduidelĳkt hĳ. ‘Wat is de toekomstvisie en vooral met welke bĳhorende strategie streeft men deze na? Een bedrĳfsleider moet ook weten hoe hĳ zĳn bedrĳf ziet evolueren, de sterke en zwakke punten in de bedrĳfsvoering kennen en technisch zeer goed onderlegd zĳn.’

Steeds meer financiële schenkingen In een tweede fase wordt dan de overname van het patrimonium of het onroerend goed geregeld. Meer concreet gaat het dan om de bedrĳfsgebouwen en de gronden. Volgens Leyten wordt deze fase ook sterk beïnvloed door de familiale structuur. ‘In deze fase is het belangrĳk om weten hoe de eventuele broers en zussen tegenover de overname en vooral de waardering ervan staan’, verduidelĳkt hĳ. ‘Er wordt steeds vaker gebruikgemaakt van de regeling “Schenking familiale onderneming”, wat interessante mogelĳkheden biedt bĳ bedrĳfsoverdracht. Vaak wordt de grond na de overname in onverdeeldheid gelaten en zĳn broers en zussen samen eigenaar. Dat blĳft dan zo en er wordt een pacht uitbetaald. Maar als broers en zussen uitbetaald moeten worden voor de waarde van het onroerend goed, wordt het moeilĳker. De ondernemer kan de grond later in fases overnemen.’ Volgens De Keyser ligt de reden hiervoor voor de hand. ‘Vaak is er onvoldoende rendabiliteit en dus terugbetaalcapaciteit om de gehele transactie te financieren.’ Van grond wordt momenteel nog aangenomen dat het een goede investering is en dat het zĳn waarde wel zal houden. Over het algemeen is grond dus ook

Jan de Keyser, BNP Paribas Fortis: ‘Voor ons is het een wezenlijk aandachtspunt wie de man of vrouw is achter het bedrijf’ 10

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-HoofdBedrijfsovername.indd 10

14-11-18 13:14

Jan Leyten, KBC: ‘In België kijken we vooral naar het rendement van het bedrijf in zijn geheel. Is het voor het bedrijf mogelijk om het geleende bedrag terug te betalen?’ voor de banken interessant om te financieren. Leyten wĳst er echter op dat de waarde van de grond geen absolute zekerheid is. Op de lange termĳn wordt de waarde van landbouwgrond immers bepaald door wat erop kan verdiend worden. Hĳ wĳst daarbĳ op een verschil in de benadering van de financiering in Vlaanderen en in bĳvoorbeeld Denemarken of Nederland. ‘In België kĳken we vooral naar het rendement van het bedrĳf in zĳn geheel. Is het voor het bedrĳf mogelĳk om het geleende bedrag terug te betalen?’, verduidelĳkt de landbouweconoom van KBC. ‘Bĳ die benadering is de bedrĳfsleider dan volledig aan zet, hĳ kan als manager het verschil maken. In Nederland maakt men echter een analyse van de waarde van het bedrĳf. Een bank gaat dan een percentage van die waarde financieren. Bĳ veel eigendom kan je dus meer financieren. Dat is toch een andere benadering dan hier.’ Leyten verwĳst daarbĳ ook naar de situatie van tien jaar geleden in Denemarken. Bedrĳven hadden zwaar geleend voor veel en dure grond. Door de slechte landbouwconjunctuur kwamen veel bedrĳven in de problemen bĳ het terugbetalen van hun kredieten. Het gevolg was dat de prĳzen van landbouwgrond halveerden. De financiering van de overname van de bedrĳfsgebouwen is dan weer wat eenvoudiger. De wooneenheid wordt daarbĳ apart ingeschat. Voor de bestaande gebouwen wordt er rekening gehouden met de boekwaarde of een percentage (10 à 20%) van de nieuwbouwwaarde.

Omgevingsfactoren veranderen Een overname van een vleesveebedrĳf mag dan weinig verschillen van die van een ander soort landbouwbedrĳf, de omgevingsfactoren waarin het vleesveebedrĳf moet werken, zĳn de voorbĳe jaren wel gewĳzigd. De kostprĳs steeg, de verkoopprĳs daalde. De premies vanuit het Ge-

meenschappelĳk Landbouwbeleid zĳn teruggeschroefd. ‘Door de druk op de inkomsten in het algemeen en de rundveeprĳzen in het bĳzonder dreigen heel wat bedrĳven in betalingsproblemen te komen’, geeft De Keyser aan. ‘De bedrĳven worden geconfronteerd met een daling van hun rendabiliteit. Daarnaast zĳn diverse productiefactoren ook in prĳs gestegen.’ Hĳ verwĳst daarbĳ naar de prĳsevolutie van landbouwgronden, zelfs in regio’s met kwalitatief minder goede gronden. Ook bĳ KBC herkennen ze de moeilĳkheden in de rendabiliteit. Landbouweconoom Leyten houdt rekening met een blĳvende daling in het verbruik van rundvlees en met een daling van het aantal slachtingen. Volgens De Keyser is ook de wĳze waarop de dieren worden afgezet, een belangrĳk aandachtspunt. ‘Zoals elke ondernemer streeft ook een rundveehouder naar een hoge toegevoegde waarde. Sommige bedrĳven gaan ook op zoek gaan naar alternatieve afzetkanalen in de korte keten. Anderen kiezen voor een nicheproduct of een alternatief ras. Maar die wegen zĳn niet voor elke landbouwer weggelegd.’ In bepaalde sectoren is een trend naar meer vennootschappen te zien. Bĳ BNP Paribas Fortis stellen ze echter geen grote omschakeling naar vennootschappen vast. ‘De rundveehouderĳ volgt hier naar mĳn aanvoelen de globale lĳn binnen de sector’, bevestigt De Keyser. Volgens Leyten is een vennootschap op langere termĳn niet altĳd de meest interessante optie, zeker als het over een bedrĳf gaat met veel grond. In de varkenssector is dat anders. ‘Vennootschappen hebben ontegensprekelĳk een aantal voordelen, maar er zĳn ook nadelen. Zo komt de grond zelden of nooit in een vennootschap terecht, wat problemen geeft indien men de gronden wenst te schenken onder de regeling “schenking familiale onderneming” aan het nultarief’, sluit Leyten af. l

Alternatieve financiering mogelijk? In 2017 is er in Nederland voor een bedrag van 233 miljoen euro aan crowdfunding gedaan. Deze vorm van alternatieve financiering kende zo een groei van maar liefst 31 procent. Studentenonderzoek aan Wageningen Universiteit toonde in 2015 aan dat 30 tot 35 procent van de agrarische ondernemingen een alternatieve financiering had. Het bekendste voorbeeld daarvan is het lenen van familie. Peter Pals, directeur van Farmers Funding, schat dat alternatieve financiering

in de agrarische sector veel meer voorkomt dan tien jaar geleden. In Vlaanderen komt alternatieve financiering amper voor, behalve dan de sporadische familiale lening. Dat gaf Johan Achten van boekhoud- en advieskantoor Liba eerder aan in het juninummer van Veeteelt. ‘Vlaamse melkveebedrijven zijn gemiddeld minder zwaar gefinancierd dan de Nederlandse’, geeft Achten aan als reden. Veel investeerders in grond zijn er niet in België, aldus Jan Leyten van KBC. De land-

bouweconoom wijt dit aan het feit dat zulke investeerders een hoger rendement willen op die grond dan een bedrijf vandaag kan genereren. Ook Jan de Keyser van BNP Paribas Fortisziet geen sterke evolutie naar andere vormen van financiering zoals crowdfunding en dergelijke. ‘Bij overnamegesprekken wordt wel geregeld een win-winlening afgesloten tussen ouders-overlaters en kind-overnemer. Dergelijke bedragen vormen doorgaans maar een fractie van de overnamesom.’

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-HoofdBedrijfsovername.indd 11

14-11-18 13:14

BEDRIJFSREPORTAGE VAN LOOK-HENS

Inzicht en controle

motor van bedrijfsvoering BEDRIJFSPROFIEL eigenaar veestapel grondgebruik Ekeren

extra

Olivier (39) en Veerle (35) Van Look-Hens, Chloé (5), Lizzy (3 weken) 150 runderen, Belgisch witblauwen, 55 kalvingen per jaar 35 ha land (grasland, luzerne, aardappelen, mais) hoevewinkel met aardappelen en groenten, loonwerken

De afgelopen twintig jaar kende het vleesveebedrijf van Olivier en Veerle Van Look uit Ekeren een enorme ontwikkeling. De nabijheid van de stad Antwerpen en de Antwerpse haven was voor hen geen rem. Er werd geïnvesteerd in een loods, een stal en verschillende vormen van automatisering, waarvan Ovalert de meest recente is. TEKST WIM VEULEMANS

ven ten noorden van de grootstad Antwerpen en in de schoot van het knooppunt van de E19 en de A12 ligt het district Ekeren. Op de rand van het district, tussen een goederenspoorweg en een groot kerkhof, ligt hoeve ‘Ter Schriek’, het vleesvee- en akkerbouwbedrĳf van Olivier Van Look en zĳn echtgenote Veerle. Ook een van de grootste en belangrĳkste economische plaatsen in Antwerpen, de haven, en het

rangeerstation van Antwerpen-Noord liggen een paar honderd meter verderop. In deze havenregio is Veerle ook buitenshuis werkzaam bĳ chemiebedrĳf Borealis. In 2000 startte Olivier met de uitbouw van het bedrĳf naar zĳn huidige vorm en formaat. ‘Ik heb het bedrĳf overgenomen van mĳn grootvader, die een landbouwbedrĳf had met nog maar zeventien koeien en wat land’, vertelt Olivier over de beginperiode van zĳn bedrĳf.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-BedrijfVanLoock.indd 12

14-11-18 12:11

op meer reguliere economische activiteiten. En dan weten ze bĳ de stadsdiensten niet meteen wat ze dan met een nieuwe vleesveestal moeten doen. Uiteindelĳk hebben we de belasting wel kunnen laten halveren.’ Daarnaast heeft ook de brandweer zĳn zeg gehad bĳ de bouw van de stal. Zo hangen er verspreid over het bedrĳf verschillende brandblussers, maar is er ook een apart waterreservoir en een kar met een grote poederblusser.

Werken met mengkuilen

‘De boerderĳ had toen een aantal kleine, traditionele gebouwen, gelegen in een U-vorm. De oude woning en de schuur van meer dan vĳfhonderd jaar oud hebben we behouden, het derde gebouw was echter te bouwvallig. Bovendien kun je met zulke gebouwen niet echt een rendabel bedrĳf uitbouwen.’

Bedrijfsontwikkeling in een stedelijke regio In 2003 werd een nieuwe loods gebouwd voor een hoevewinkel en voor de opslag van aardappelen en machines. Ondertussen werden de koeien gehuisvest in de oude stal en schuur. In 2012 kwam daar een nieuwe en ruime stal bĳ met plaats voor 195 dieren van het Belgischwitblauwras, inclusief kalveren en jongvee. Een groot deel van de bouw werd door Olivier zelf uitgevoerd. Ondanks de nabĳheid van de haven geeft Olivier aan weinig belemmeringen vanuit die richting te kennen in de ontwikkeling van zĳn bedrĳf. ‘Druk door de ontwikkeling van de haven kennen we op ons bedrĳf niet rechtstreeks. We worden wel wat beschermd door de spoorweg langsheen ons bedrĳf en de A12-snelweg even verderop. Onrechtstreeks is het wel zo dat de havenuitbreiding elders in de regio ervoor zorgt dat de druk op de grond, en dus ook de prĳs van de grond, flink kan oplopen. Een grondprĳs van 100.000 euro komt hier dan ook wel eens voor.’ Omdat het district Ekeren bĳ de stad Antwerpen hoort en hun bedrĳf dus feitelĳk in een stad ligt, lopen Olivier en Veerle soms tegen bepaalde wetgeving aan. ‘Zo kregen we bĳ de aanvraag voor de bouw van onze nieuwe stal een brief vanuit de stad Antwerpen waarin ze enerzĳds onze economische activiteit verwelkomden, maar meteen ook de factuur voor een belasting van maar liefst 8000 euro meestuurden’, verduidelĳkt Olivier. ‘Het gaat dan om een belasting die door de stad is ingesteld

De nieuwe stal bracht ook meteen bĳsturing in de bedrĳfsvoering met zich mee. ‘Vanaf het moment dat onze stal er stond, hebben we meteen alle dieren permanent op stal gehouden’, geeft Olivier aan. ‘De stal biedt ruimte, lucht, licht en comfort voor de dieren. En vooral: het geeft me veel meer controle over alles.’ De Ekerse vleesveehouder verwĳst daarbĳ naar een goed graslandmanagement en een uitgebalanceerde voeding. ‘Te vaak heb ik moeten vaststellen dat de weiden op het einde van het seizoen vertrapt waren en dat de kwaliteit van het laatste gras niet goed genoeg was. Dieren kwamen te mager de stal in. Nu kan ik mĳn grasland veel meer op een akkerbouwmatige manier managen.’ Zo staan er rondom de graslanden geen palen meer, wat de grondbewerking makkelĳker maakt. Het grasland kan ook ingeschaard worden in de teeltrotatie op het bedrĳf. Ook beregenen is makkelĳker mogelĳk en de bemesting is beter uitgekiend. Dat gras maakt ook het voornaamste deel – ongeveer twee derde – uit het van het rantsoen van de dieren. Bĳ het inkuilen wordt het gras, indien mogelĳk, samen ingekuild met de luzerne. Een deel van de luzerne wordt bovendien gedroogd op het veld en in kleine of grote balen geprest. Het andere derde van het rantsoen bestaat uit een mengkuil van mais met een klein deel draf of appelpulp. Bĳ de koeien vult Olivier dit rantsoen aan met de nodige mineralen. Het jongvee krĳgt eenzelfde mengeling aangevuld met een krachtvoer en dat tot na eerste kalving. Alle voer wordt ook met een zelfrĳdende voermengwagen verstrekt. Voor de dieren in afmest stelt Olivier één keer per jaar een aparte mengkuil samen. Deze mengkuil bestaat uit mais, draf, perspulp, ccm, luzernehooi en wordt afgedekt met een kleine laag van aardappelpuree en -snippers. ‘Eén keer per jaar laat ik al die producten tegelĳkertĳd toekomen en meng ik de bĳproducten en de mais zo goed mogelĳk’, verduidelĳkt Olivier. ‘Groot voordeel is dat ik voor al die bĳproducten zo geen aparte opslag moet voorzien. Het is een dag goed plannen en werken en dan heb ik een goede kuil voer voor deze groep dieren. Enkel het krachtvoer moet ik dan nog toevoegen.’ Alle dieren worden op het bedrĳf afgemest en verkocht via dezelfde handelaar. ‘Voor de stieren streef ik naar een leeftĳd van ongeveer 16 à 18 maanden als ze ver-

In 2003 werd de loods links gebouwd, in 2012 volgde een nieuwe stal (rechts)

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-BedrijfVanLoock.indd 13

14-11-18 12:11

BEDRIJFSREPORTAGE VAN LOOK-HENS gerenommeerd fokbedrĳf. Die keuring was belangrĳk voor Olivier, omdat hĳ weet heeft van de genetische afwĳkingen van de dekstier. Vanaf de opstart van zĳn bedrĳf werden alle dieren bĳ CRV geregistreerd met hun afstamming. ‘We hebben daar toen bewust voor gekozen, omdat we daardoor een betere kĳk op onze veestapel hebben’, stelt Olivier. ‘Doordat de afstamming gekend is, heb je een betere controle over de inteelt.’ Bĳ de selectie en de aankoop van de stieren koos Olivier steeds voor stieren met voldoende maat en vooral dieren met meer volume trokken zĳn aandacht. De consequente keuze hiervoor is dan ook heel duidelĳk terug te vinden bĳ een blik in de stal: dieren met een ruime voorhand, lengte, maat en volume.

Ovalert geeft inzicht in vruchtbaarheid

trekken. De koeien laat ik gemiddeld drie keer kalven. Vroeger was dat meer, omdat ons bedrĳf flink groeide.’

Ovalert meldt sinds een half jaar elke tochtige koe op het bedrijf

Kiezen voor dieren met volume

Een kalverdrinkautomaat zorgt voor twee verschillende melksamenstellingen

In 2000 startte Olivier met de zeventien koeien van zĳn grootvader. Zĳ vormen nog steeds het fundament van de huidige veestapel. ‘In die achttien jaar is de veestapel op ons bedrĳf gegroeid tot het aantal van 150 stuks’, vertelt Olivier. ‘Nagenoeg alle vrouwelĳke kalveren hebben we dan aangehouden en opnieuw laten kalven. Een enkele keer hebben we wat fokvee aangekocht.’ Tot dit voorjaar werd er wel gewerkt met één of twee dekstieren tussen de koeien. Steeds ging het om een ingeschreven en gekeurde dekstier, aangekocht op een

Begin 2018 kwam er een einde aan de inzet van een eigen stier op het bedrĳf. Ovalert, het vruchtbaarheidsmangementsysteem van CRV, en de ki-dierenarts werden de vervanger. ‘De laatste jaren hadden we op ons bedrĳf problemen met de vruchtbaarheid’, verduidelĳkt Olivier de situatie. ‘Te vaak hadden we dieren die uiteindelĳk toch niet drachtig bleken te zĳn. We hebben dan besloten om te investeren in Ovalert. De stappentellers registreren de beweging van de dieren, de Ovalert-computer verwerkt die data en koppelt die aan de diergegevens. Ik krĳg dan een melding van een tochtig dier.’ Olivier Van Look koos bĳ zĳn investering in Ovalert ook voor de uitvoering met de halsbanden, waardoor de stappeltellers makkelĳk te verhuizen zĳn naar een ander dier. Meteen koos hĳ ook voor het complete pakket, inclusief ki-dienstverlening en scannen. Het selectieprofiel voor de ingezette stieren blĳft Olivier wel getrouw vasthouden. Maar naast maat en volume kiest hĳ nu ook voor stieren met een goede vitaliteit en drinkvermogen. Zo zĳn de eerste kalveren van Zougar en Goveur geboren. Momenteel maken proefstieren als Kronos, Mambo en De Bruyne de dienst uit. ‘Door Ovalert krĳg ik veel meer zicht en vooral grip op de vruchtbaarheid van mĳn koeien’, zegt Olivier enthousiast. ‘Alle tochtige dieren krĳg ik gemeld op mĳn telefoon. Ook al ben ik een hele dag op het veld, een tochtig dier mis ik niet. De ki-dierenarts komt langs om te insemineren en vooral kunnen we, doordat we vroeger kunnen scannen, ook veel sneller ingrĳpen als een dier niet drachtig blĳkt te zĳn.’ Ovalert, de stroblazer of de zelfrĳdende voermengwagen zĳn niet de enige automatisering of ondersteuning waarin Olivier de voorbĳe jaren investeerde. Zo is de tractor uitgerust met een gps-systeem, waardoor een preciezere veldbewerking mogelĳk is. Ook hangen er camera’s boven de koeien, waardoor een koe die einde dracht is, makkelĳk op te volgen is. De jonge kalveren worden vanaf de leeftĳd van drie weken ook gevoed door een melkautomaat. ‘Het grote voordeel is dat ik van elk kalf exact weet of het gedronken heeft en hoeveel. Ik kan bĳ een probleem dan ook veel sneller ingrĳpen’, geeft Olivier aan. ‘De automaat werkt met twee verschillende melkpoeders en bouwt ook de melkhoeveelheid af. De overgang tussen beide poeders verloopt geleidelĳk aan.’ De keuzes voor deze investeringen maakt Olivier steeds gericht op inzicht en controle op zĳn bedrĳf. ‘Ik wil op mĳn bedrĳf immers geen verrassingen’, besluit hĳ. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-BedrijfVanLoock.indd 14

14-11-18 12:12

KEURING MARIËNHEEM INHOUD

Een hoge kwaliteit en een fantastische sfeer kenmerkten de nationale keuring van vijf vleesrassen in Mariënheem. De juryleden waren vol lof over de elk jaar weer toenemende kwaliteit in rastype, elegantie, beenwerk en presentatie in de ring.

Blonde d’Aquitaine

Piemontese

Verbeterd roodbont

Limousin

Charolais

Kampioenen in beeld Wie de finalisten en de kampioenen nog eens wil zien, kan beelden vinden op de website van VeeteeltVlees.

Foto’s en film op veeteeltvlees.nl

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem intro.indd 15

13-11-18 11:19

MARIËNHEEM BLONDE D’AQUITAINE

Illusion treedt

in voetsporen zus

Het algemeen kampioenschap bij de vrouwelijke blonde d’Aquitaines blijft bij Henk Stegeman uit Laren. Vorig jaar won Havanaise, dit jaar haar één jaar jongere zus Illusion. Bij de stieren kreeg de fraaitypische Imperial van de Woeste Hoeve de dagtitel. TEKST ALICE BOOIJ

e arm ging hoog in de lucht, vergezeld van een vreugdekreet. De ontlading bĳ Henk Stegeman uit Laren was groot toen zĳn koe Illusion op de nationale blonde d’Aquitainekeuring aangewezen werd als het allermooiste vrouwelĳke dier van de dag. Het is voor het tweede achtereenvolgende jaar dat Stegeman het algemeen kampioenschap binnenhaalde. Vorig jaar met Havanaise, die toen haar volle zus Illusion achter zich liet in de zoogkoeien-

klasse. Dit jaar was het de beurt aan Illusion. ‘Sommigen vinden haar misschien te wit, maar ze heeft alles wat je graag in een blondekoe ziet’, lichtte keurmeester Peter Thissen toe. De Franse Nederlander roemde de fĳnheid van Illusion, die met haar fraaie stierkalf Opium (v. Guernica) haar kwaliteiten kracht bĳzette. De fĳnheid die Thissen samen met de Franse keurmeester Philippe Basta zocht, vonden ze in overvloed. ‘Ik zie nog weer meer

Illusion (v. Darling) met kalf Opium, algemeen kampioene en kampioene zoogstellen

vooruitgang in elegantie en fĳnheid’, aldus Thissen. ‘We zoeken naar “grande viande”, het mooie, fĳne “draadje”.’

Zware koeienstrijd Met Illusion vonden de juryleden een algemeen kampioene die de ideale blonde benadert. Gemakkelĳk was de strĳd voor de kampioenszoogkoe van Stegeman zeker niet. Ze moest gerenommeerde tegenstanders verslaan. Denk aan de massale en veel gelauwerde Harielle du Moulin van Hans Spekenbrink uit Hoge Hexel. De zwaarste koe van de keuring gooide haar 1120 kilo in de strĳd en sleepte ook deze nationale weer een titel in de wacht: kampioene bĳ de koeien van drie jaar en ouder. Reserve bĳ de oudere koeien werd de door Willy Pierik gefokte lange en elegante Linotte (v. Evian), die in eigendom is van Johan Schilder van de Woeste Hoeve uit Hoogwoud. Voor het kampioenschap bĳ de vrouwelĳke dieren van één tot drie jaar kwamen grote en sterk bezette rubrieken in de ring. Lexia (v. Exon) van Henk Visscher uit Dalfsen bĳvoorbeeld, die zich met haar voorbeeldige bekken in de kĳker liep. En Nharielle du Moulin, de Justindochter uit de al eerder genoemde Harielle en dus uit de stal van Spekenbrink. Haar enorme ontwikkeling en dikke lendepartĳ brachten haar naar de titel Miss Futur en het reservekampioenschap bĳ de jongere koeien. De jury zocht naar fĳnheid en vond die bĳ

Imperial (v. Flamenco), kampioen mannelijk drie jaar en ouder en algemeen kampioen

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem Blonde.indd 16

13-11-18 11:20

Harielle du Moulin (v. Justin), kampioene vrouwelijk drie jaar en ouder

Nancy JE (v. Fromant), kampioene vrouwelijk van één tot twee jaar

Okko Malo (v. Fromant) en Ortensia (v. Jérémie), kampioen mannelijk en kampioene vrouwelijk tot één jaar

Hoeve Druivendaal, winnaar bedrijfsgroepen

Milly Malo van Marcel Gerritsen uit Maurik. Milly werd gelauwerd als vrouwelĳk dier met de beste slachteigenschappen en is een dochter van Fromant, de stier die opnieuw een stempel drukte op de uitslagenlĳst. Zo kwam Jan Eggerink uit Wierden ook met een fraaie jonge Fromantdochter in deze klasse: de sterk gebeende Nancy JE, die het kampioenschap bĳ de vrouwelĳke dieren van één tot drie jaar verdiende.

De jongste categorie vrouwelĳke dieren leverde grote rubrieken op, met eigenlĳk geen ondereind. Ook hier deed Spekenbrink sterk mee. Oriëlle du Moulin (v. Ingenieur) moest het in de finale opnemen tegen Ortensia (v. Jérémie) van Bertus Brink uit Klarenbeek. Ze waren enorm aan elkaar gewaagd. Het fraaie bekken van Ortensia en de wat sterkere bovenbouw wonnen van de finesse van Oriëlle, die het reservelint kreeg.

Tabel 1 – Rubriekswinnaars blonde d’Aquitaine (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam

vrouwelijk

Nero Malo (v. Gaillard), kampioen mannelijk van één tot twee jaar:

geb.datum

Ortensia 01-04-2018 Pion Octavia 26-03-2018 Oriëlle du Moulin 23-01-2018 Naomie JE 28-10-2017 Nancy JE 03-07-2017 Nina v.d. Woeste Hoeve 28-05-2017 Nharielle du Moulin 06-01-2017 Milly Malo 01-06-2016 Lexia 06-11-2015 Linotte 26-06-2015 Harielle du Moulin 12-04-2012 zoogstellen Illusion 22-09-2013 met kalf Opium 01-09-2018 mannelijk Okko Malo 21-03-2018 Olympus v.d. Woeste Hoeve 15-02-2018 Nissan du Moulin 01-12-2017 Noël 17-08-2017 Nero Malo 01-05-2017 ’t Beurntje Melchior 17-10-2016 Messi 05-04-2016 Imperial 02-03-2013 bedrijfsgroep Hoeve Druivendaal, E.J. en M. Neerincx, Elst

vader

eigenaar, woonplaats

Jérémie Ilusion Ingenieur Fromant Fromant Arlequin Justin Fromant Exon Evian Aleator Darling Guernica Fromant Imperial Fromant Barbes Gaillard Fromant Hummer Flamenco

A. E. Brink, Klarenbeek Pion Zathe, Dedemsvaart J. A. G. W. Spekenbrink, Hoge Hexel J. Eggerink, Wierden J. Eggerink, Wierden De Woeste Hoeve, Hoogwoud J. A. G. W. Spekenbrink, Hoge Hexel M. A. Gerritsen, Maurik H. J. Visscher, Dalfsen De Woeste Hoeve, Hoogwoud J. A. G. W. Spekenbrink, Hoge Hexel H. G. J. Stegeman, Laren (Gld.) H. G. J. Stegeman, Laren (Gld.) M. A. Gerritsen, Maurik De Woeste Hoeve, Hoogwoud J. A. G. W. Spekenbrink, Hoge Hexel H. G. J. Stegeman M. A. Gerritsen, Maurik W. Pierik, Bentelo H. Kip, De Wijk De Woeste Hoeve, Hoogwoud

Daarmee was het voor Brink nog niet gedaan. Hĳ leverde ook de kampioen bĳ de mannelĳke dieren van één tot drie jaar: Nero Malo (v. Gaillard), gefokt door Marcel Gerritsen uit Maurik, die zelf ook een kampioensstiertje had meegenomen. De lange Okko Malo (v. Fromant) won bĳ de stieren tot één jaar, vóór Olympus van de Woeste Hoeve van Schilder. Olympus is een zoon van Imperial, die met zĳn gewicht van 1456 kilo flink indruk maakte. Hĳ liet met zĳn enorme rastype en nog prima benen zowel Bac Jade als Jacco JE, twee kampioensstieren van vorig jaar, achter zich. Imperial – afkomstig uit de fokkerĳ van Peter Thissen en Ton Hartman – won bĳ de stieren van drie jaar en ouder, werd uitgeroepen tot het mannelĳke dier met de beste slachteigenschappen én hĳ werd algemeen kampioen. Het reservekampioenschap was voor Bac Jade (v. Evian) van Harm Kip uit De Wĳk, die met een zoon van Bac Jade ook de reservekampioen bĳ de mannelĳke dieren van één tot drie jaar leverde: Nero.

Fraaiste groep: Hoeve Druivendaal Met sterk bezette rubrieken en inzenders die in de volle breedte een enorme kwaliteit blondes in de ring brachten, is het kampioenschap bĳ de bedrĳfscollecties altĳd extra spannend. Het waren niet de massale en fraaie dieren van Le Moulin of de elegante inzending van Eggerink, maar het vĳftal van Hoeve Druivendaal – Ed en Marjan Neerincx – dat met extra uitstraling kampioen werd bĳ de bedrĳfsgroepen. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem Blonde.indd 17

13-11-18 11:20

KEURING MARIËNHEEM PIEMONTESE

Van Gelder en Bonito smaakmakers Met Nataledochter Fridie 62 kregen de piemonteses een fraaie nationaal kampioene uit de stal van succesvol inzender Antonie van Gelder. Bonito 99 (v. Ottimo) van Louis Bonestroo uit Nunspeet werd gelauwerd als algemeen kampioen mannelijk. TEKST ALICE BOOIJ Griota 32 (v. Ostu), kampioene vrouwelijk 8 t/m 12 maanden

oncurrentie kreeg topkoe Fridie 62 – die kampioene bĳ de jonge koeien werd – vooral uit haar eigen stal. Haar nog niet gekalfde volle zus Fridie 68 werd kampioene bĳ de vrouwelĳke dieren van twee tot drie jaar, terwĳl bĳ de oudere koeien de magere, maar fĳnbespierde Norma 34 (v. Janick) met de hoogste eer ging strĳken. Ja, zelfs de kampioene bĳ de vrouwelĳke dieren van één tot twee jaar kwam uit de stal van Antonie van Gelder uit Hoge Hexel: de lange, brede Norma 50 (v. Unico). De klasse met de allerjongste vrouwelĳke dieren werd gewonnen door de mooi ontwikkelde en heel fĳne Superga van de Kreitehei (v. Regalo) van Cees van de Nostrum en Bas Basemans uit Oisterwĳk. Bĳ de vaarzen in de leeftĳd van 8 tot en met 12 maanden was de goed ontwikkelde Griota 32 (v. Ostu) met haar fraaie achterhand van Henk Hengsteboer uit Nieuwleusen de sterkste.

Opvallend waren de prestaties van de stier Fortwĳk Bonito 73, die een aansprekende afstammelingengroep showde. ‘Heel uniform, met een goede bespiering, pinkenstier en een fĳn karakter’, typeerde keurmeeste Job Vlastuin de Orlandozoon, die gefokt is bĳ Henk Hengsteboer. Hĳ werd aangekocht door Jan Dekker, verhuisde inmiddels naar een andere veehouder, maar niet voordat hĳ bĳ CRV sperma afleverde. Bĳ de jonge stieren viel als vaderdier ook Bonito 88 op. Jan Dekker had met de sterk bevleesde halfbroers Fortwĳk 288 en Fortwĳk 294 de kampioen en de reservekampioen mannelĳk tot 8 maanden. Bĳ de oudere stieren haalde Fortwĳk 280 (v. Bonito 73) de reservetitel binnen. Het kampioenschap bĳ de stieren van 8 tot en met 12 maanden was echter voor Louis Bonestro uit Nunspeet met de nog jeugdige, fĳne Bonito 99. De zoon van Ottimo werd uitgeroepen tot algemeen kampioen bĳ de stieren. l

Fridie 62 (v. Natale), algemeen kampioene vrouwelijk

Tabel 1 – Rubriekswinnaars piemontese (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam

geb.datum

vrouwelijk

Loreana 20-06-2018 Superga v.d. Kreitehei 10-04-2018 Griota 32 21-01-2018 Norma 50 11-04-2017 Fridie 68 10-03-2016 Fridie 62 13-01-2015 Norma 34 22-03-2013 mannelijk Molenzicht Vito 18-05-2018 Fortwijk 294 05-04-2018 Fortwijk 288 17-03-2018 Bonito 99 11-02-2018 bedrijfsgroepen: vof Van Gelder, Hoge Hexel afstammelingen van één stier: Fortwijk Bonito 73

vader

eigenaar woonplaats

Valentino Regalo Ostu Unico Natale Natale Janick Valentino Bonito 88 Bonito 88 Ottimo

J. P. A. J. M. van de Sande, Haaren Van de Nostrum/Basemans, Oisterwijk H. Hengsteboer, Nieuwleusen vof Van Gelder, Hoge Hexel vof Van Gelder, Hoge Hexel vof Van Gelder, Hoge Hexel vof Van Gelder, Hoge Hexel Van Vught veebedrijf, Oisterwijk J. H. Dekker, Veeningen J. H. Dekker, Veeningen L. Bonestroo, Nunspeet

Fortwijk 288 (v. Bonito 88), kampioen mannelijk t/m 8 maanden Bonito 99 (v. Ottimo), algemeen kampioen mannelijk

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem piemo.indd 18

13-11-18 11:16

KEURING MARIËNHEEM VERBETERD ROODBONT

Jeugd en excellente benen goed voor titels Er was veel belangstelling rondom de ring van het verbeterd roodbonte ras in Mariënheem. Details in de spannende rubrieken maakten het verschil, waarbij Lativa en Guus imponeerden. TEKST JAAP VAN DER KNAAP

lleen dieren met een jeugdige uitstraling en excellent beenwerk kwamen in aanmerking voor de prĳzen tĳdens de nationale keuring van verbeterd roodbont in Mariënheem. Neem Bowi van Vredenburgh van Jan te Riele uit Vaassen. Jurylid Adrie van Gent stak de loftrompet over de dochter van Josina’s Jos vanwege haar rechte beenstand, maar vooral vanwege haar jeugdige uitstraling. Bowi won de klasse 4 tot 12 maanden oude dieren en werd ook beloond met de titel Miss Toekomst. Van Gent zette samen met Jaap van Beukelen en Herman Blankesteĳn de dieren op volgorde. ‘Wie denkt dat jureren makkelĳk is, moet eens kĳken naar deze jonge koeien van twee tot vier jaar. Details maken het verschil’, zo vertelde Van Gent als vanouds enthousiast aan het publiek. In de rubriek kozen de juryleden nog voor de grotere Maxima van ’t Veerhuis (v. Topjob)

van Jan Hoekman uit Zalk, ten koste van de fĳntypische Judith 12 (v. Groot Rasser 592) van Johan van der Ven uit Wĳk en Aalburg. Maar in de kampioensring werden de details anders gewogen en kreeg Judith het kampioenslint omgehangen. ‘Zo dicht liggen de details hier vandaag bĳ elkaar’, duidde Van Gent.

Guus van het Veldzicht (v. Dario) alg. kamp. stieren

Lativa een klasse apart Bĳ de dieren van 1 tot 2 jaar ging de titel naar de gerekte Bunthoeve Coba 133 (v. Carlo Veerhuis) van Aalt van de Bunt uit Dronten. Het dagkampioenschap bĳ de vrouwelĳke dieren bleek een prooi voor de machtige Van Volenbeek Lativa 31 (v. Noek van Vredenburg). De grote, stĳlvolle Lativa van Bert van Abeelen uit Dorst is een klasse apart. Ze heeft niet alleen een fraaie bespiering en sterke klauwen, ze kalfde ook al een keer natuurlĳk af. Van Lativa heeft CRV een Gontinusstiertje in opfok.

Bunthoeve Coba 33 (v. Carlo), kamp. 1-2 jaar

Tabel 1 – Rubriekswinnaars verbeterd roodbont (kampioenen vetgedrukt)

categorie naam

geb.dat.

vader

m.vader

eigenaar

mannelijk Flip van het Veldzicht Bartholomeus van Halfweg Martijn Orlando van de Blaak Guus van het Veldzicht vrouwelijk Sammie Patricia van de Oude Smitse Bets van Halfweg De Zuivelhoeve Heidi Bowi van Vredenburgh Bunthoeve Coba 33 Maxima van ’t Veerhuis Judith 12 Bunthoeve Coba 26 Van Volenbeek Lativa 31

11-07-2018 04-05-2018 01-04-2018 11-07-2017 22-07-2015 17-08-2018 24-05-2018 27-03-2018 14-11-2017 16-02-2018 09-03-2017 17-05-2016 08-03-2016 30-12-2014 08-07-2012

Romeo Lautinus André Dorus Dario Leyenhorst 149 Leyenhorst 149 Lautinus Lambert Better-red Josina’s Jos Carlo van ’t Veerhuis Jacqueline’s Topjob AZ Groot Rassert 592 Jacobar 28 Noek van Vredenburg

Donald Rambo Gr. Rassert 539 David René Red Bill Tom Topjob Lando Evert Patamon Tom Marco — Gert

A. Withag, Enschede T. Veerman, Zuidoostbeemster J. v.d. Ven, Wijk en Aalburg A. J. A. Velthoen, Fijnaart H. Hutten, Geesteren J. Kragtwijk, Balkbrug R. de Smit, Amstelveen T. Veerman, Zuidoostbeemster H. Dunnink, Rouveen J. te Riele, Vaassen mts. Van de Bunt, Dronten J. Hoekman, Zalk J. v.d. Ven, Wijk en Aalburg mts. Van de Bunt, Dronten G. van Abeelen, Dorst

Lativa 31 (v. Noek), alg. kampioene vrouwelijk

De uiterst correct gebouwde Guus (v. Dario), afkomstig uit de stal van Harrie Hutten uit Geesteren, werd uitgeroepen tot dagkampioen, nadat hĳ eerder al de sterkst bleek bĳ de oudere stieren. Guus toonde veel lengte en dat bracht hem ook op het gewicht van 990 kilo. Veel lof was er ook voor Orlando van de Blaak (v. Dorus) van Aart Veldhoen uit Fĳnaart. Orlando blonk uit in zĳaanzicht, in diepte van de bil en stapte op hard beenwerk door de ring. Overtuigend won hĳ in de leeftĳdscategorie 1 tot 2 jaar. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem VRB.indd 19

13-11-18 12:00

KEURING MARIËNHEEM LIMOUSIN EN CHAROLAIS

Tien jaar oude Deana steelt de show bij de limousinkeuring De tien jaar oude Deana van ’t Hoogeveld maakte indruk in Mariënheem door het algemeen kampioenschap bĳ het limousinras te winnen. De uiterst vitale en gerekte Pacha 19-dochter van Hoogeveld bv uit Eelde won eerder op de dag al overtuigend de titel bĳ de oudere koeien, ten koste van koppelgenote Corien (v. Valere). Voor het eerst nam de limousinvereniging deel aan de nationale kampioenschappen. De vereniging telt inmiddels ruim 70 leden en vier bedrĳven hadden dieren ingezonden. ‘Het tĳdperk van dieren met grof botwerk is duidelĳk voorbĳ’, zo constateerde jurylid Kees Hietberg tevreden na afloop. De kampioenen bij limousin op een rij

Nina (v. Ianis P), kampioene pinken

Deana (v. Pacha 29) met kalf Odessa (v. Ivan P)

‘We hebben op de keuring juist veel fĳntypische dieren gezien, die vleesaanzet met finesse en hardheid weten te combineren.’ Jeugdkampioene Mignonne van ’t Hoogeveld (v. Ivan P) van Hoogeveld was daarvan een

voorbeeld. Ook de typische, fraai gelĳne Nina (v. Ianis) van de familie Kreuger uit Loenersloot behoorde tot de favorieten van de jury en won het kampioenschap bĳ de pinken.

Tabel 1 – Rubriekswinnaars limousin (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam

geb.dat.

vader

m.vader

eigenaar

vrouwelijk

Narda van ’t Hoogeveld Nina Mignonne van ’t Hoogeveld Corien Deana van ’t Hoogeveld Nomer P van ’t Hoogeveld

01-09-2017 12-04-2017 23-07-2016 19-09-2007 02-10-2008 31-08-2017

Ivan P Ianis P P Ivan P Valere Pacha 19 Ivan P

Sander Ike Hidalgo Ourasy Parisien Omer

Hoogeveld bv, Eelde mts. Kreuger, Loenersloot Hoogeveld bv, Eelde Hoogeveld bv, Eelde Hoogeveld bv, Eelde Hoogeveld bv, Eelde

mannelijk

Divison en Marquis winnen nationale charolaiskeuring Northlake Farms Division en Marquis hebben het dagkampioenschap gewonnen tĳdens de nationale charolaiskeuring in Mariënheem. Het was niet voor het eerst dat de krachtige Divison (v. Utrillo) van Edwin Kriek uit Oudenhoorn de nationale driekleur won. Dit jaar ging dat ten koste van Volop aandacht voor de jury in de ring

de breed gebouwde Frederique (v. Viking) van Hans Rietveld uit Leerdam. De in Frankrĳk gefokte volwassen stier Marquis (v. Fruit) van Peter van Nieuwenhuĳzen uit St. Philipsland wees Maurice van de Helenahoeve van de familie Van Schie uit Abbenbroek naar de reserveplaats. Ook de jonge stier Nadal P (v. Leonardo) haalde Van Nieuwenhuĳzen uit Frankrĳk. Dankzĳ zĳn jeugdige uitstraling en vooral het betere beenwerk won Nadal bĳ de jongere stieren ten koste van Magnifique (v. Jefff) van Edwin Kriek.

Division (v. Utrillo) met kalf Odette (v. Jovial)

Tabel 2 – Rubriekswinnaars charolais (kampioenen vetgedrukt)

categorie naam

geb dat

vader

m.vader

eigenaar

mannelijk Olmes Noiron Nadal P Marquis v.d. Helenahoeve vrouwelijk Odette Odette Nadiane v.d. Helenahoeve New Queen v.d. Helenahoeve Northlake Farms Nationale Northlake Farms Division

20-08-2018 04-12-2017 22-11-2016 22-05-2016 31-05-2018 24-01-2018 28-11-2017 19-10-2017 04-05-2017 07-12-2008

Juvenil Juvenil Leonardo Fruit Jovial Juvenil Jaeger Pinocchio — Utrillo

Viking Jail Daru Athos Utrillo Aine — Verdi Magenta Olgado

J. Rietveld, Leerdam J. Rietveld, Leerdam P. van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland P. van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland D. Kriek, Oudenhoorn J. Rietveld, Leerdam P. van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland P. van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland D. Kriek, Oudenhoorn D. Kriek, Oudenhoorn

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Marienheem Limo-Charo.indd 20

13-11-18 12:07

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK PIET DE MEUTER Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Piet De Meuter, René Bemers en Anthony De Schryver maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Stuk gedraaide darm leidt tot zware buikkrampen Een tijd geleden belde een veehouder op voor een koe met zware kolieken. Het dier stond recht en had zichtbaar zware buikpijn. De koe was nerveus en trapte voortdurend in de richting van de buik. Omdat ik bij een eerste onderzoek niet meteen een aanwijsbare oorzaak kon vinden, besloot ik om het dier een spasmolyticum toe te dienen. Een spasmolyticum is een geneesmiddel dat de spierkramp van de darmen vermindert. Ik sprak met de veehouder af om een uur af te wachten en dan terug te komen om vast te stellen of de kolieken al dan niet waren verminderd. Een uur later was het dier niet duidelijk beter. Bij rectaal opvoelen kon ik nu een stuk opgezette darm voelen dat zich als een stuk fietsband in de buikholte bevond. Het stuk dunne darm was over een lengte van ongeveer 60 centimeter om zijn as gedraaid. Het ging om een volvulus van een stuk dunne darm, niet te verwarren met een mesenteriumtorsie waarbij het hele darmpakket is gedraaid. Een buikoperatie was nodig om de draaiing ongedaan te maken. Het dier werd verdoofd en via een incisie in de buikwand werd het stuk dunne darm teruggedraaid. Het stuk darm was nog niet paars verkleurd. Bij het terugdraaiien veranderde de kleur al snel van donkerrood naar de normale roze kleur. De verkleuring naar roze is een positief signaal en geeft de kans op genezing weer. Het dier kwam er weer bovenop.

De medische term volvulus Er is sprake van volvulus als een gedeelte van de darm plotseling gedraaid zit. Door de draaiing wordt het stuk van de darm afgesloten. De afsluiting zorgt ervoor dat de doorvoer van de voedselbrij door de darmen ernstig wordt belemmerd. Deze draaiing of volvulus kan zowel in de dunne darm als in de dikke darm plaatsvinden. Als de torsie lang aanhoudt, kan het gedeelte van de darm dat gedraaid is afsterven. De bloedtoevoer naar dat stuk darm wordt immers ernstig belemmerd door de draaiing. Dit kan een levensbedreigende situatie opleveren. Volvulus van de darm verschilt van een mesenteriumtorsie. Bij dat laatste is niet een stuk darm, maar het hele darmpakket gedraaid rondom zijn as.

Belangrijk bij een darmtorsie is dat de veehouder snel reageert en de dierenarts op tijd kan komen. Een darmtorsie herkennen is niet altijd eenvoudig. Heftige spasmen kunnen immers ook andere oorzaken hebben, zoals een besmetting met clostridium, darminvaginatie, maag- en darmzweren of stierkalveren met blaasstenen. Een dier met een darmtorsie sterft snel als er niet wordt ingegrepen. Bij volvulus is het belangrijk om de draaiing zo snel mogelijk weg te werken. Aan de hand van een operatie kan het gedraaide stuk darm terug worden geplaatst in de oorspronkelijke positie. Bij te lang wachten sterft het stuk gedraaide darm af. Dan kan alleen het weghalen van het afgestorven deel darm nog helpen om het dier te redden. De kans op herstel is in die gevallen laag.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-DAP.indd 21

14-11-18 15:26

GEZONDHEID BOTULISME

Botulisme veroorzaakt een storm van sterfte

Sporadisch is de ziekte botulisme in het nieuws. Meestal zien alleen grote uitbraken het licht. De dodelijke verlammingsziekte kan in extreme gevallen een hele veestapel neerleggen. Veehouders kunnen zich bijna niet wapenen tegen het risico van de dodelijke toxinen. TEKST ANNELIES DEBERGH

lechts af en toe zĳn uitbraken van botulisme van een omvang dat ze ook het nieuws halen. Toch is het aantal gevallen van botulisme in Vlaanderen vermoedelĳk hoger, zo zegt Koen De Bleecker van Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ). ‘Het voorbĳe jaar ligt het aantal meldingen van botulisme op zeven. Het vermoeden is dat de ziekte iets vaker voorkomt dan gedacht. Omwille van de aangifteplicht zĳn bedrĳven meer geremd om het voorkomen van de ziekte te melden.’ De impact van botulisme is lang niet altĳd heel groot. ‘Meestal betreft het drie of vier runderen. Het

was tien jaar geleden dat we in Vlaanderen een echt zware uitbraak hadden waarbĳ ongeveer de hele veestapel was betrokken’, vertelt De Bleecker.

Botulisme een onderschat probleem Wim Timmermans, dierenarts in Wuustwezel, was als bedrĳfsdierenarts nauw betrokken bĳ het bedrĳf van Rudy Anthonissen, dat recent de gevolgen van botulisme ondervond (zie onderstaand kader). Hĳ had de ziekte niet eerder in die vorm meegemaakt. ‘Botulisme is een probleem dat al lang bestaat. Het is een onderschat probleem, vooral omdat er geen manier is om je tegen deze ziekte te wapenen.’ De uitbraak in Wuustwezel was bĳna voor de hele veestapel fataal. Timmermans: ‘De bedrĳfsvoering was vroeger anders. Er stonden veertig koeien in de bindstal en die werden met de hand gevoerd. Met die werkwĳze kwam het gif afkomstig van botulisme hooguit bĳ enkele koeien terecht en bleef de schade beperkt. Het bedrĳf kon enkele weken geen melk leveren, maar daar bleef het bĳ.’ Bedrĳven tellen nu veestapels van al snel 200 dieren, de voederwinning gebeurt op grotere schaal en ook de manier van voeren is verder geautomatiseerd. ‘De ziekte bleef dezelfde, maar door de werkwĳze heeft diezelfde hoevelheid gif in de huidige bedrĳfsvoering met gemengd voeren een veel grotere impact.’

Rudy Anthonissen: ‘De stal lag bezaaid met dode runderen’

Op vrijdag had hij twee koeien die niet meer rechtop konden komen. Na het weekend waren al honderd kadavers opgehaald. Botulisme veroorzaakte een storm van sterfte in de stallen van melk- en vleesveehouder Rudy Anthonissen uit Wuustwezel. ‘Ik had vrij snel de link gelegd met botulisme. Je leest wel

eens over de gevolgen van de ziekte, maar je staat er eigenlijk niet bij stil dat het jouw bedrijf ook kan overkomen.’ De bedrijfsdierenarts werd erbij gehaald, maar de onmacht tegen de ziekte bleef. ‘Je moet onmiddellijk op zoek naar ander voer, omdat je niet weet wat de oorzaak is van de infectie’, zo legt Anthonissen uit. Het bedrijf werd ook geblokkeerd. ‘Al vrij snel zagen we de één na de andere koe symptomen van botulisme ontwikkelen.’ Autopsie bij een kalf gaf de bevestiging dat het ook echt om deze fatale ziekte ging. ‘Ik werd verwittigd voor de gevolgen. Die zijn enorm. Op zaterdag werden al veertig kadavers opgehaald, op maandag een vijftigtal en op dinsdag nog eens zestig. In totaal zijn hier bijna 180 dieren weggehaald.’ Bron van de toxinen bleek een grasbaal. ‘De gifstoffen zijn teruggevonden in de resten van

grasbalen. Ik voeder elke dag een grasbaal: de ene helft gaat naar de koeien, de andere helft naar het jongvee en vleesvee. Daardoor hadden alle dieren ook toxinen binnengekregen. De gras- en maiskuilen bleken vrij van toxinen.’ Hoewel de impact voor zijn bedrijf enorm is, blijft Rudy Anthonissen er rustig onder. Hij wil met zijn verhaal vooral andere veehouders waarschuwen. ‘Niemand kan zich voorstellen wat botulisme teweegbrengt als je dat niet met je eigen ogen ziet. De stal lag bezaaid met dode runderen.’ Hij hoopt dat er beweging komt en dat er een regeling wordt getroffen waardoor het risico voor anderen kan worden ingedamd. ‘Dat kan door vaccinatie of door een systeem van financiële tegemoetkoming door een verzekering of via het sanitair fonds.’

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11_botulisme.indd 22

15-11-18 11:15

Wat is botulisme? Botulisme is een ernstige ziekte die gekenmerkt wordt door een progressieve verlamming. Deze verlamming is het gevolg van toxines, gifstoffen, afkomstig van de bacterie Clostridium botulinum. Er kunnen zeven verschillende subtypes toxine onderscheiden worden, van types A tot en met G. Runderen zijn vooral gevoelig voor toxines van het type B, C en D. Type A, B en E (zelden F) zijn ziekteverwekkers bij de mens. De incubatieperiode of periode van inname tot het optreden van klinische symptomen varieert van enkele uren tot enkele dagen. De klinische symptomen verschillen naargelang de dosis opgenomen toxine.

Botulisme van type B veroorzaakt vooral spijsverteringsstoornissen: diarree, opstopping, oprispingen, overvloedige speekselvloei. Botulisme van type C of D (meest voorkomend bij herkauwers) heeft een nogal variabel klinisch patroon: symptomen van parese of spierverlamming of plotse dood van enkele dieren tot zelfs van de volledige veestapel. De besmetting van herkauwers gebeurt meestal via het voer, door de inname van besmette voedingsmiddelen of water. De bron voor type C en D zijn dikwijls kadavers van pluimvee, vogels of kleine knaagdieren die de watervoorraad, een silo, een gras-

land, of strooisel hebben besmet of die in diervoeders werden verwerkt. Toxines van type B kunnen voorkomen in diervoeders die sporen bevatten. De aanwezigheid van pluimveehouderijen in de nabijheid van runderen en de uitvoer van mest van pluimvee op weiden vormen een niet te verwaarlozen risico voor de verspreiding van botulisme bij runderen. Er bestaat geen therapeutische behandeling als de ziekteverschijnselen van botulisme zich manifesteren bij een rund. Het is dus absoluut nodig om preventieve maatregelen te nemen, zodat het opduiken van de ziekte wordt voorkomen.

Een gewikkelde grasbaal is de ideale omgeving voor actieve bacteriën die toxinen produceren

Ook Koen De Bleecker wĳst op de veranderde bedrĳfsvoering met grotere machines en grotere veestapels. ‘De risico’s op infectie zĳn niet veranderd, maar de gevolgen worden wel groter.’ Extra risicofactoren zĳn bedrĳven die zowel melkvee als pluimvee houden of op korte afstand pluimvee in de buurt hebben. ‘In zes op de tien gevallen zien we een onmiddellĳke relatie met een mestkuikenstal in de buurt’, zegt hĳ. Maar ook gewikkelde grasbalen blĳken soms een bron van infectie te zĳn. ‘Een gewikkelde grasbaal is zonder zuurstof de ideale omgeving voor de ontwikkeling van actieve bacteriën die toxinen produceren. Hoe hoger het gehalte aan toxinen, des te sneller het voer dodelĳke gevolgen heeft. Hoe langer gemengd wordt, hoe meer het gif zich verspreidt en hoe meer koeien worden besmet.’

Geen financieel vangnet bij uitbraak In geval van een uitbraak bestaat in Vlaanderen geen financieel vangnet, noch van verzekeringsmaatschappĳen, noch vanuit het sanitair fonds. Het sanitair fonds staat enkel in voor de melkderving van de melk die niet geleverd kan worden. ‘Botulisme is een ziekte waar je als veehouder machteloos tegenover staat’, zegt Wim Timmermans. ‘Je kunt niet vaccineren, pĳnstilling helpt niet, antitoxine komt te laat, eigenlĳk bestaat er niets waarmee je je kunt wapenen tegen de ziekte.’ Vaccinatie zou een mogelĳkheid zĳn en is in 2009 naar aanleiding van eerdere botulisme-uitbraak tĳdelĳk toegelaten geweest. ‘Momenteel is er in België en zelfs binnen Europa geen vaccin tegen de ziekte’, stelt Koen De Bleecker. ‘In dit geval zou vaccinatie niet alle gevallen hebben uitgesloten, maar de gevolgen zouden veeleer beperkt zĳn geweest. Het zou helpen, mocht vaccinatie kunnen.’ Dierenarts Wim Timmermans pleit ervoor om na te denken over hoe de risico’s beter kunnen worden afgedekt. ‘Met de klimaatverandering en steeds meer nadruk op natuurbeheer zou er toch een soort afdekking van het risico op botulisme mogelĳk moeten zĳn.’ l

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11_botulisme.indd 23

15-11-18 11:15

OPEN DAG CINEY

Nieuwkomer Futé prikkelt,

Courtois bevestigt

De jonge Futé, de fijne Persan en de brede Courtois waren na de voorstelling van maar liefst 23 stieren de meest geciteerde namen tijdens de nabespreking. Het getoonde aanbod was bijzonder breed, zowel naar type stier als naar de inzetbaarheid. TEKST WIM VEULEMANS

i-organisatie BBG, een participatie van AWE en CRV, toonde tĳdens haar open dagen in Ciney dit jaar 23 stieren. Een groot deel van deze stieren had duidelĳk een profiel dat past binnen de fokkerĳvisie en het stiergebruik van veel vleesveehouders: makkelĳk in gebruik, massa en correct beenwerk. Zo hadden de stieren gemiddeld een gewicht van 1018 kg voor een gemiddelde leeftĳd van net geen 32 maanden oud. Bovendien vinden we bĳ de getoonde stieren, met maar liefst 21 verschillende vaders, ook een breed vaderbeeld terug. Enkel Harpon en Grommit hadden twee zonen in het getoonde aanbod. Ook de moedersvaders waren divers, hier waren maar liefst 22 stieren in beeld.

vlotte gebruik van zĳn beenwerk. In zĳn afstamming vinden we – ondanks wat zĳn korte naam doet vermoeden – ook drie raskoeien van het fokbedrĳf ‘de Centfontaine’ terug. Ook Digital d’Embise is zĳn periode als proefstier al gepasseerd. Op 25 maanden weegt deze stier al 930 kg en meet hĳ 1,35 meter (+1). Zĳn afstamming maakt dat Digital inzetbaar is op koeien die een veelvoorkomende bloedlĳn bezitten. Ook deze Vidalzoon was bĳzonder populair, maar toonde tĳdens de open dag niet meteen zĳn beste vorm. Digital toont veel breedte en ontwikkeling en heeft heel veel fĳnheid in het beenwerk. Maar tĳdens de open dagen miste hĳ evenzeer wat finesse in de flank.

Veel beloftevolle nieuwkomers

Nieuwe proefstieren tonen zich

Als laatste van de reeks toonde BBG de jonge, beloftevolle Futé. Deze Grommitzoon gaat al weken over de tong bĳ veel vleesveehouders en was in zĳn periode als proefstier al bĳzonder populair. Terwĳl hĳ door de gangen van de BBG-stal stapte, toonde Futé waarom hĳ zo populair is. Hĳ weegt op een leeftĳd van een jaar en elf maanden al 896 kg. Zĳn hoogtemaat, 131 cm, is net de norm en daarmee is zĳn voornaamste aandachtspunt benoemd. De twee jaar oude stier heeft meer dan voldoende massa en behaalt dit voornamelĳk door zĳn breedte. Futé viel veel aanwezige vleesveehouders op met zĳn uitzonderlĳke bespiering en het

Seducteur des Croix-Dames, een van de eerste Occidentzonen, toonde zich bĳ zĳn voorstelling alvast veelbelovend, met veel breedte in de borst en de schouder. Seducteur, goed voor 810 kg en 132 cm (+3) op een leeftĳd van 21 maanden, is momenteel beschikbaar als proefstier bĳ CRV. Daarnaast toonde BBG nog twee andere nieuwe proefstieren. De jongste stier daarvan was Partisan du Pachis à la Motte, een fĳne stier met kwaliteitsvol beenwerk. Deze eerste Zougarzoon weegt op 19 maanden oud al 696 kg. Ook Vigneron de la Chevratte is als proefstier beschikbaar. Deze Magloirezoon uit een dochter van Liberal

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-OpenDagCiney.indd 24

13-11-18 11:14

Tabel 1 – Overzicht van alle getoonde stieren tijdens de open dagen van BBG

naam

vader

m.vader

geb. datum

Brasero du Moligna Courtois de la Hesbaye De Bruyne du Soleil Digital d’Embise Futé Jules de l’Empereur Luxurieux du Sart Mambo des Peupliers Partisan du Pachis à la Motte Persan de Petit Rosière Ravi de Neuve Cour Rejoui d’Argenton Seducteur des Croix-Dames Telenet Tenor de Mianoye Titan de Hompre Toscan van de IJzer Totem du Ronchy Vagabond du Grand Courty Verrati de Cobreville Veto de Renuamont Vigneron de Chevratte Zougar d’Ozo

Harpon Grommit Whisky Vidal Grommit Edifiant Origan Lotto Zougar Nodule Fripon Jasper Occident Casper Senateur Harpon Adajio Resistant Attribut Hercule Idefix Magloire Tilouis

Genièvre Galopeur Attribut Snoopy Indiana Panache Heroique Nelson Crack Adajio Cactus Ingénu Benhur Benhur Canadian Club Manitou Fétiche 6899 Grommit Ilot Opticien Liberal Dartagnan

21-12-2012 25-11-2013 20-05-2016 17-08-2016 28-09-2016 21-09-2016 21-11-2014 30-03-2016 07-02-2017 10-09-2015 23-03-2015 17-11-2015 02-12-2016 25-08-2016 01-12-2015 25-10-2015 06-01-2014 13-11-2015 27-06-2016 08-03-2016 05-11-2016 30-12-2016 10-09-2013

leeftijd (mnd.)

gestalte (cm)(norm)

gewicht (kg)

totaalscore

47 46 27 25 23 23 45 29 19 36 43 34 21 23 33 34 45 34 26 30 22 20 49

148 (+4) 147 (+3) 136 (=) 135 (+1) 131 (=) 132 (+1) 144 (=) 145 (+7) 130 (+3) 144 (+2) 145 (+1) 143 (+2) 132 (+3) 138 (+5) 141 (+1) 146 (+5) 146 (+2) 145 (+4) 138 (+3) 140 (+2) 135 (+5) 136 (+8) 152 (+7)

1280 1278 933 930 896 815 1192 1096 696 1108 1130 1100 810 856 925 1050 1260 1087 1013 971 830 818 1350

90,00 91,80 88,10 88,70 88,70 87,30 89,80 87,90 87,00 90,10 88,20 89,90 86,80 87,50 87,50 88,20 92,10 89,00 87,72 87,70 87,70 88,90 93,03

Nieuwkomer Futé maakte veel indruk tijdens de open dagen

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-OpenDagCiney.indd 25

13-11-18 11:14

OPEN DAG CINEY Rejoui toont massa, lengte en ontwikkeling, kenmerken die ook terug te vinden zĳn bĳ zĳn vader Jasper d’Herbuchenne. Op een leeftĳd van 34 maanden weegt hĳ al 1100 kg. Datzelfde gewicht haalt de Lottokleinzoon Mambo des Peupliers al op een leeftĳd van 29 maanden oud. Naast zĳn enorme gewicht heeft Mambo door zĳn afwĳkende afstamming ook een breed gebruiksgemak op de meest voorkomende afstammingen. Ook Persan de Petit Rosière klopt momenteel zĳn gewicht af op 1100 kg. Deze fraai bespierde Nodulezoon, met verder ook Adajio in zĳn afstamming, toonde veel finesse. Persan heeft dan ook een lineaire beoordeling van 90,10 punten totaalscore. Zĳn eerste kalveren zĳn al geboren, de geluiden uit het veld zĳn alvast positief. Een jaar na zĳn debuut tĳdens de BBG-opendagen toonde Verrati de Cobreville – kampioen op de 2017-editie van Libramont – opnieuw zĳn sterkste eigenschappen. Vleesveehouders waren onder de indruk van zĳn breedte in de achterhand en luxe bespiering. Maar ook qua bloedvoering is Verrati een topper. Met privéstier Poltron des Peupliers, een zoon van Hercule de Mahenne en langs moederzĳde Ilot du Bouchelet, is Verrati immers breed inzetbaar. Zĳn eerste kalveren zĳn zeer veelbelovend; zowel op het vlak van bespiering en breedte, maar ook qua opfokgemak.

Bekende namen bevestigen

Toscan van de IJzer bewees andermaal zijn kwaliteiten

toonde zich een typische Ardennen-stier: groot en zwaar. Vigneron toonde zich ook ietwat zwaarder in het beenwerk. Met zĳn afstamming voorspelt het fokkerĳprofiel van deze jonge stier zich richting economie.

Stieren van 1100 kg Tĳdens de vorige open dagen van 2017 toonden twee jonge stieren, Ravi en Rejoui, al hun kwaliteiten. Friponzoon Ravi de Neuve Cour toonde zich ook dit jaar opnieuw als een complete stier zonder fouten. Op een leeftĳd van 3 jaar en 7 maanden oud weegt Ravi 1130 kg en meet hĳ 1,45 meter (+1). Alvorens zĳn carrière op BBG te beginnen, werd Ravi kampioen op de stierenexpertise van Ciney in maart 2017. In zĳn pedigree vinden we ook de Limburgse stier, Fripon van het Coosterveld, terug, een stier die slechts een korte carrière op de ki kende. Ravi’s moeder Gagnable heeft vele prĳzen gewonnen op verschillende prĳskampen; zĳ had een eindscore van 90,1 punten. De eerste kalveren laten een goede indruk na. Ravi is in Wallonië, samen met Rejoui d’Argenton, momenteel een van de meest gebruikte stieren.

Ook een aantal bekende namen passeerde tĳdens de presentatie de revue. De zware Tilouiszoon Zougar d’Ozo met meer dan 93 punten op zĳn lineaire beoordeling had nog niets van zĳn kwaliteiten verloren: hĳ is lang, zwaar (1350 kg op 49 maanden) en heeft een mooie bespiering. Zĳn kwaliteiten zĳn ondertussen al vaak terug te vinden bĳ zĳn nakomelingen, ook op de verschillende prĳskampen in Vlaanderen en Wallonië. Ondanks zĳn gewicht van net geen 1300 kg was het vooral de enorme breedte van Courtois de la Hesbaye (v. Grommit) die een sterke indruk maakte op menig bezoeker. Ondanks zĳn breedte van voor- tot achterhand toont Courtois meer dan voldoende bespiering. Zĳn stap is voldoende trefzeker, het beenwerk iets minder fĳn. Een fĳne bespiering, een sterk ontwikkelde onderbil en veel elegantie typeren Luxurieux du Sart (v. Origan). De gelĳkenis met zĳn superontwikkelde moeder Cyanelle de Charlevaux was treffend. Kĳk alleen maar eens naar de fĳne staart en de perfecte staartinplanting. Bĳ de oudere stieren maakte tot slot ook de Vlaamse Adajiozoon Toscan van de Ĳzer een goede indruk. Toscan toonde andermaal zĳn indrukwekkende présence, terwĳl hĳ rustig door de gang stapte. Toscan heeft gewicht, type en een uitzonderlĳke bespiering. Ondertussen kennen we ook de nafok van Toscan. Zĳn kalveren groeien vlot op, met lengte, maar niets speciaals qua bespiering. Pas op latere leeftĳd komen ze echt open en behouden ze hun type en finesse met extra breedte en bespiering. De vier oudere stieren bevestigden daarmee hun beloftevolle voorstelling van een jaar eerder. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-OpenDagCiney.indd 26

13-11-18 11:14

MANAGEMENTNIEUWS

Snelle schurftbehandeling voorkomt groeiverlies GEZONDHEID – Bij het opstallen is het goed om de dieren altijd te controleren op de aanwezigheid van uitwendige parasieten, zoals schurftmijt. Zo kan men voorkomen dat het probleem zich uitbreidt en er productie verloren gaat. Op het overgrote deel van de Vlaamse bedrijven met vleesvee is het de Psoroptes ovismijt die voor problemen zorgt. Deze parasiet veroorzaakt immers ‘natte schurft’. De dieren krijgen dan vochtige korsten, haarverlies en een ruwe huid. Door de ernstige jeuk gaan ze ook schuren, wat extra letsels kan veroorzaken. DGZ meldt ook dat deze psoroptesschurft bij jonge dieren tot een verlies van 30 gram groei per dag en per procent aangetaste huid kan leiden. Om een correcte behandeling uit te voeren is

het belangrijk om de juiste soort schurftmijt te kennen. Ook het scheren van de dieren maakt dat een behandeling effectiever wordt. Omdat vocht een schurftbesmetting vergroot, is het drooghouden van de dieren nuttig. Scheren, voldoende instrooien en een uitgebalanceerd rantsoen voorkomt ook dat de dieren zweten.

Genetisch onderzoek naar schurft GEZONDHEID – Voor het onderzoeksproject Bomange zoeken onderzoekers runderen van het Belgisch-witblauwras met schurftsymptomen. Het gaat om dieren van zowel het vlees- als het dubbeldoeltype. Tijdens de staalname zal de schurftgevoeligheid van de aangemelde dieren of een deel ervan onderzocht worden. Na een microscopische analyse wordt de soort schurft vastgesteld.

Deze informatie kan de veehouder helpen om achteraf een accurate behandeling uit te voeren. Verder wordt er van de dieren een dna-staal genomen. De dieren mogen dan nog niet behandeld zijn. Geïnteresseerde vleesveehouders kunnen zich aanmelden via Roel Meyermans van KU Leuven (016-320376) of via Wim Veulemans van CRV (0477-700432).

Handelsregels voor ibr aangescherpt GEZONDHEID – Vanaf 1 november zijn de handelsregels met betrekking tot ibr in Vlaanderen opnieuw aangescherpt. Deze regels zijn voornamelijk van toepassing op beslagen met een I2D-statuut. Vanaf 1 november kunnen bedrijven met een I2D-statuut geen dieren meer verhandelen naar een veebeslag met een I3- of I4-statuut. Deze bedrijven kunnen dan enkel maar dieren afvoeren naar beslagen met een I2-statuut, een I2D-statuut, een I2-afmestbedrijf of naar het slachthuis. In het voorjaar was dit al van toepassing voor veebedrijven met een I2statuut. Vanaf 1 november kunnen zij enkel maar dieren afvoeren naar een I2-statuut, afvoer naar beslagen met een I2D-statuut is dan niet meer mogelijk. De handelsregels voor ibr en enkele aandachtspunten hieromtrent zijn steeds te raadplegen op de website van DGZ Vlaanderen.

Meer actueel nieuws?

veeteeltvlees.be veeteeltvlees.nl

Eerste Nederlandse kalfsvlees onderweg naar China ECONOMIE – Als eerste kalverslachterij heeft Ekro, een dochterorganisatie van de VanDrie Group, de toelating verworven om kalfsvleesproducten naar China te mogen exporteren. Het bedrijf heeft vorige maand een eerste kleine bestelling – voorlopig nog enkel kalfsvlees zonder been – richting China verscheept. Daarmee is een doorbraak gerealiseerd in een 17 jaar durend onderhandelingstraject over de export van kalfsvlees uit Nederland richting China. Het bedrijf start hiermee voorzichtig op de Chinese markt, maar heeft wel de ambitie om binnen een aantal jaren te groeien naar een omzet van 20 miljoen euro. Het kalfsvlees mag enkel afkomstig zijn van dieren die geboren, opgegroeid en afgemest zijn in Nederland.

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Managementnieuws.indd 27

14-11-18 15:15

VOERWIJZER

Aan de hand van praktijkcases schrijven verschillende voeradviseurs van Aveve (B.) en Agrifirm (Nl.) over rantsoenberekeningen in de vleesveehouderij. Deze editie beschrijft Anne Wellenberg van Agrifirm Feed de verhoging van de energiedichtheid op het bedrijf van Jacco Keuper in Megchelen.

Veel meer energie voor de stieren Z

ware jongens: liever 550 dan 500 kilo en nog liefst 600 kilo. Zo wilde de Islamitische slachterĳ, waar Jacco Keuper in Megchelen tot een jaar of drie geleden zĳn stieren leverde, de dieren het liefst hebben. Die dieren zĳn namelĳk het meest efficiënt voor de kleine zelfslachtende slager; veel kilo’s vlees bĳ dezelfde slachtkosten. Door met een heel rustige opfok eerst ruime karkassen te kweken, om op het laatst de bevleesdheid te laten toenemen, redde Keuper het om met limousins dergelĳk hoge eindgewichten te halen. ‘De zwaarste ooit woog zelfs 661,6 kilo op 23 maanden, en het dier was niet vet’, aldus Jacco. ‘Daarvoor was het belangrĳk om rustig te voeren door in het begin een energiearmer

rantsoen dan gebruikelĳk te voeren. Daarin past gras goed’, zegt hĳ. De economische crisis gooide roet in het eten. De afzet in de nichemarkt nam tĳdelĳk af en daardoor kon Keuper zĳn stieren niet meer kwĳt bĳ zĳn afnemer. De ondernemer stapte over van de vrĳe markt en met een andere concept. Inmiddels worden op Limousin Vleesveebedrĳf Keuper stieren gehouden volgens de regels van het Beter Leven-keurmerk. Het tweesterrenvlees ligt in een aantal supermarkten. Dat vraagt een heel andere aanpak, vooral gericht op vlees leveren van continu dezelfde kwaliteit. Zĳn de stieren te zwaar, passen de lappen vlees niet in de bakjes? Maar ook de malsheid, kleur, vetbedekking

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Voerwijzer.indd 28

13-11-18 15:41

DE CIJFERS

leeftijdstraject graskuil snijmaiskuil hooi gerst maismeel groeibrok finishbrok drogestofopname vevi/kg ds

12-15 mnd.

16-22 mnd.

6,0 7,8 0,5 0,8 0,7 1,3 — 9,3 1028

2,0 13,8 1,0 1,0 1,0 1,5 1,0 11,2 1054

Tabel 1 – Samestelling oud rantsoen

leeftijdstraject graskuil snijmaiskuil Corngold voederbieten geplette tarwe Beef Select Kernbrok Beef Select Finish drogestofopname vevi/kg ds

12-15 mnd.

16-22 mnd.

3,0 9,8 2,0 4,0 0,3 1,5 0,5 9,0 1051

2,0 12,5 3,0 5,0 0,4 1,3 1,8 11,1 1073

Tabel 2 – Samenstelling nieuw rantsoen

Vevi Vevi staat voor ‘voedereenheid vleesvee intensief’. Daarmee wordt de energievoorziening per 1000 gram voer weergegeven, waarbij als basis 1000 gram gerst is genomen. Vevi is dus een verhoudingsgetal. De vevi wordt berekend aan de hand van de optelling van het (verteerbaar) eiwitgehalte, de (verteerbare) organische stof, de (verteerbare) ruwe celstof, het (verteerbaar) ruw vet en de suikers. De verteerbaarheid van de organische stof in combinatie met het ruwasgehalte geeft snel inzicht in het energiegehalte van het voer. De hoeveelheid vevi per kilogram droge stof is het beste te beïnvloeden door met name de snijmaisteelt te optimaliseren. Juist in dit seizoen is de snijmaiskwaliteit zeer wisselend. Dit kan zijn weerslag hebben op de groei en de gezondheid van de dieren. Een aangepast advies op een tijdig geanalyseerde kuil is dan essentieel. Een hoog vevi-gehalte stimuleert de groeipotentie van vleesvee.

Vleesveespecialist Anne Wellenberg van Agrifirm Feed bespreekt samen met Jacco Keuper de rantsoensamenstelling van zijn stieren

en houdbaarheid moeten zo veel mogelĳk overeenkomen. Omdat grote dieren niet passen bĳ wat andere mesters leveren, paste Keuper zĳn bedrĳfsvoering aan. Het tot dan toe sobere rantsoen ging vier maanden geleden op de schop. De hoeveelheid gras werd gehalveerd en het krachtvoeraandeel nam toe. De energiedichtheid uitgedrukt in vevi per kilo droge stof is aanzienlĳk verhoogd. Een hoger vevi-gehalte zorgt voor een hogere groei (zie kader) en dat is erg belangrĳk als het gaat over kostprĳs en saldo. ‘In de stal zie ik het ook’, zegt Jacco. ‘De opfok gaat harder. De dieren ogen voller, maar ook eerder rĳp. Er zit meer glans op de dieren.’

De eerste dieren die een deel van de mestperiode op dit pittigere rantsoen stonden, zĳn nu geleverd en halen scores van U+ tot E0, met een mooie vetbedekking. Die laatste mag uiteraard niet hoger worden. De komende maanden wordt bekeken of de dieren die de hele mestperiode volgens de intensievere aanpak hebben doorlopen, niet te vet worden of dat het rantsoen eventueel nog wat intensiever kan. Uiteindelĳk is het streven om eindgewichten van gemiddeld 525 kilo te bereiken binnen 22 maanden. ‘We zĳn nog onderweg met de transitie, maar we zĳn goed bezig’, zegt Jacco. TEKST ANNE WELLENBERG

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Voerwijzer.indd 29

13-11-18 15:41

CRVNIEUWS

Inschrijven prijskamp Sint-Truiden Op zondag 6 januari vindt de prijskamp voor Belgisch witblauw in Sint-Truiden plaats op een nieuwe locatie: Hangaar 66 (industrieterrein Brustem), Lichtbergenlaan 3800, Sint-Truiden.

Dit is een oude gesloten legerhangaar met veel ruimte en heel veel parking. Inschrijven voor de prijskamp kan tot en met 30 november bij Rik Beelen: rik.beelen@telenet.be

Bwb-proefstier Vigneron de la Chevratte ki-code 945022 geboren:

verkoper:

30-12-2016

schofthoogte: 136 cm (+8) 20 mnd. gewicht:

Schofthoogte 93,00

Raymond Saussu en Geneviève Lenoir ASPJ, Bellefontaine (Lux.)

818 kg 20 mnd.

fokker:

Idem

32 cm op 20 mnd.

haarkleur:

blauw/wit

Besp. 88,30

Type 85,60

Beenwerk 86,00

Alg. voorkomen 80,00

Eindbeoordeling 88,90

Vigneron is een zoon Magloire de Fontena die gekend stond voor zijn super economische index van 125 punten. Hij combineert zeer veel gewicht, excellent gestalte én voldoende vleeskwaliteiten. Daarenboven is hij nog eens afkomstig van een rustiek bedrijf. Moeder Pintade was een uitermate vruchtbare koe met perfect beenwerk. Voor iedereen die in de filosofie van BBG gelooft, verdient Vigneron een plaats in het vat.

DAVIDSON DE L’ÉCLUSE

ARGAN DE L’ÉCLUSE

EQUINOXE DE L’ÉCLUSE KATANGA DU PRÉ ROSINE

MAGLOIRE DE FONTENA 88 / 90,7 / 85,9 / 79 / 85 / 89,5 ADEQUATE DE FONTENA

PETITION DE FONTENA HAVANE D’OCHAMPS

LIBERAL D’OCHAMPS CORRECTE D’OCHAMPS

PINTADE DE LA CHEVRATTE 83 / 86 / 84,1 / 94 / 75 / 86,6

DESPOTE DE L’EAU D’EPPE HARDIE DE LA CHEVRATTE

AMOUREUSE DE LA CHEVRATTE

Bwb-proefstier Blanc dos du Bois-Brule ki-code 945020 verkoper:

Guy en Pierre Dagnaux, Froidchapelle

schofthoogte: 131 cm (+3) 20 mnd.

fokker:

Idem

gewicht:

haarkleur:

wit/blauw

geboren:

02-01-2017 723 kg 20 mnd.

Blanc Dos valt op door zijn kenmerkende haarkleur. Deze kleinzoon van Specimen combineert gestalte met veel gewicht. Moeder 6167 had eveneens uitstekend beenwerk.

31 cm op 20 mnd. Schofthoogte 78,00

Besp. 86,70

Type 82,10

Beenwerk 86,00

Alg. voorkomen 75,00

CAPPUCCINO DES AMANDIERS GOELAND DU BUISSON MAROT 75 \ 88,7 \ 82,4 \ 90 \ 75 \ 86,.6

Eindbeoordeling 85,60

ORME DE SOMME LAETITIA DE CENTFONTAINE GROOM DE ST FONTAINE

ENERGIE DU BUISSON MAROT

GUIMAUVE DU BUISSON MAROT OBUS DE SOMME

SPECIMEN DE FERMINE JASERIE

6167 DU BOIS-BRULE 80 \ 84 \ 81,3 \ 92 \ 75 \ 84,6

CAJOLEUR DE RETTIGNY HAWAIENNE

EQUERRE

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-CRVNieuws.indd 30

15-11-18 09:29

Voor het eerst ook blondes op Agriflanders Van 10 tot en met 13 januari heeft de elfde editie plaats van Agrifanders. Op vrijdag 11 januari is er voor het eerst ook een prijskamp voor het blonde d’Aquitaineras. Deze wordt georganiseerd door de Blonde

d’Aquitaine Vereniging Vlaanderen (BDAV). Voor deelname gelden de sanitaire voorwaarden van DGZ. Deelname is gratis voor dieren tot een jaar. Voor oudere dieren moet 50 euro worden ingelegd. Dit bedrag wordt eventueel

gedeeltelijk teruggestort als na betaling van de kosten voor de keuring nog geld overblijft. Inschrijven kan tot 1 december via een inschrijvingsformulier dat kan worden opgevraagd op: bab.blondeaquitaine@gmail.com

Bwb-proefstier Partisan du Pachis a la Motte ki-code 945025 verkoper:

gebr. Assesse

schofthoogte: 130 cm (+3) 19 mnd.

fokker:

Idem

gewicht:

haarkleur:

wit

geboren:

07-02-2017 696 kg 19 mnd.

Partisan is de eerste zoon van Zougar bij BBG. Hij is een zeer complete stier met excellent beenwerk. Zijn bloedvoering laat een breed gebruik toe.

31 cm op 19 mnd. Schofthoogte 80,00

Besp. 87,50

Type 84,00

Beenwerk 88,00

Alg. voorkomen 80,00

Eindbeoordeling 87,00

IMPERIAL DE L’ÉCLUSE

TILOUIS D’ATRIVE

PISTACHE D’ATRIVE DARTAGNAN DU CASTILLON

ZOUGAR D’OZO 93 / 94 / 89,6 / 82 / 95 / 93,1 JOIGNANTE D’OZO

GARGOULETTE D’OZO VESTIGE DU PONT DE MESSE

CRACK DU PONT DE MESSE ULCEREUSE DU PONT DE MESSE

LECON DU PACHIS A LA MOTTE 78 / 86,5 / 84,3 / 86 / 75 / 86

TENOIR DE SORINNE HEUREUSE DU PACHIS À LA MOTTE

DECADE DU PACHIS À LA MOTTE

Bwb-proefstier Seducteur des Croix-Dames ki-code 945023 verkoper:

NoelYves, Rosée

schofthoogte: 132 cm (+3) 21 mnd.

fokker:

Idem

gewicht:

haarkleur:

wit

geboren:

02-12-2016 810 kg 21 mnd.

Séducteur is een uitermate zware zoon van Occident die een goede evolutie doormaakt. Moeder Savane is zeer correcte fokkoe met een uitstekende beoordeling. Séducteur verdient zeker zijn kansen in uw fokkerij.

31 cm op 21 mnd. Schofthoogte 78,00

Besp. 87,50

Type 84,90

Beenwerk 86,00

Alg. voorkomen 80,00

JUVENTUS DE L’ÉCLUSE

Eindbeoordeling 86,80

LASSO VAN ’T KOOKSHOF FLORETTE DE L’ÉCLUSE OCCIDENT DE BEAUFFAUX

OCCIDENT DE NEUVE COUR 93 / 89 / 86,9 / 75 / 85 / 89,2 JACINTHEDE NEUVE COUR

EBAHIE DE NEUVE COUR FETICHE D’IZIER

BENHUR DU CHAMP BOUVAL COURTOISE DE SAINT-ROCH

SAVANE DES CROIX-DAMES 85 / 88,5 / 85,6 / 88 / 85 / 88,5

KIMONO DE L’ORANGERIE QUEBELLE DES CROIX-DAMES

MACIE DES CROIX-DAMES

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-CRVNieuws.indd 31

15-11-18 09:29

MARKTINFO VOER

Energie aanvullen in rantsoen duurder dan eiwit

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

okt. 2018 fokvee mestvee

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarden van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

grondstoffen eiwit

natte bijproducten

mengvoer

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 270,0 120,0 145,0 136,5 232,0 235,0 210,0 0,0 240,0 330,0 170,0 320,0 267,0 260,0 22,0 47,0 68,0 75,0 250,0 260,0 275,0 260,0

975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.150 1.150 1.150 1.150

rin

g/k gd s 52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 157 124 124 124

i g/ kg d

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 235 200 200 200

vev

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.056 1.056 1.056 1.056

dve

s g/k gd

s %d

g/k g

ds grondstoffen energie

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 14 22 27 41 87 87 87 87

vem

structuur

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten fokvee standaard (15%re) fokvee eiwitrijk (20%re) afmest groeibrok (21% re) afmest finish (17% re)

20,20 59,50 18,60 62,20

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

y/y

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

VOEDERWAARDEPRIJZEN november 2018

kvem kg dve kvevi kg dve

m/m

vo (e/ eder ton waa ) ve rde vi pri js ma r k voe tp de rijs t rw .o. aar v. de pri js ( %)

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 23 oktober 2018. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) blijft gelijk op 20,2 eurocent, de waarde van eiwit stijgt licht naar 59,5 eurocent per kg dve. Energie aanvullen in uw rantsoen is op dit moment duur, eiwit is relatief goedkoop. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarden. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en voederwaarde. Belangrijk om weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – De energierijke grondstoffen zijn duur. De prijs van tarwe, gerst en mais ligt boven hun meerjaarlijks gemiddelde. Als u zetmeel en energie moet aanvullen, kunt u het beste kiezen voor maismeel. Dit is prijstechnisch het interessantst. Daarnaast kan er geschoven worden in het ruwvoeraandeel snijmais en gras. Verhoogt men het aandeel mais, dan zal men in verhouding minder energie moeten kopen, maar meer eiwit. Op dit moment is dit prijstechnisch het interessantst. – De eiwitprijzen voor soja en raap lopen ver uit elkaar. Dit is een gevolg van de lage sojabonenprijs en het lage water in de Europese rivieren. Europese oliecrushers kiezen meer voor sojabonen omdat deze prijstechnisch interessanter zijn. Daarnaast zorgt het lage water ervoor dat transportkosten oplopen omdat boten maar met halve ladingen kunnen varen.

m/m

69,7 91,0 151,8 73,6 99,2 161,0 272,6 271,1 292,1 244,6 245,4 287,0 245,7 337,9 248,6 294,8 39,7 59,4 67,3 104,5 271,1 253,2 253,2 253,2

y/y

178% 163% 146% 85% 85% 87% 72% 0% 98% 115% 69% 95% 107% 88% 55% 79% 101% 72% 92% 103% 109% 103%

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-MarktinfoVoer.indd 32

14-11-18 15:30

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

900

€ 700

600

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee

500 400

€ 300

300 200

€ 100

100 0

week

bron: veemarkt les Herolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

bron: veemarkt Ciney (B.)

€ 725

700

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

800

U-€3,70

3,5

U-€3,38

3,0 R -€2,70 R -€2,45

2,5

25 week

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

2,0

2,5

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

25 week

4,5 4,0 3,5 3,0 S-€ 2,60

2,5

E-€2,25

2,0

U-€1,90

1,5

R -€ 1,65

1,0

4,5

110

4,0 3,5 S-€3,05 S-2017 E-€2,50 E-2017 U-€2,15 U-2017 R-2017

2,0

R-€1,80

1,5 1

25 week

stieren Seurop S2 (2005 = 100)

120

2,5

E-2017 U-2017 R-2017

week

5,0

3,0

S-2017

S2-PRIJSINDEX

bron: FOD Economie (B.)

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

R -€ 3,00 R-geen notering

5,0 U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

4,5

1,0

U-€ 3,02

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

bron: Veemarkt Brugge (B.)

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

U-€ 3,19

3,0

2,0 1

5,0

bron: veemarkt Brugge (B.)

3,5

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.)

100 90 80 70 60 50 40 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’17 ’17 ’17 ’17 ’17 ’17 ’18 ’18 ’18 ’18 ’18 ’18 b n l g p t v c n b n p t v n b rt r i p fe ju ju au se ok no de ja fe ju se ok no ja fe m ap me se maand/jaar

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-MarktinfoVee.indd 33

14-11-18 15:18

Ja H

AGENDA

De koeien van de familie Bĳl uit WaarVOORUITBLIK schoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot

KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN 2019

5 januari 6 januari 9 januari 11 januari 11 januari 12 januari 19 januari 2 februari 9 februari

Belgisch-witblauwkeuring, Hannuit Belgisch-witblauwkeuring, Sint-Truiden Belgisch-witblauwkeuring, Ath Belgisch-witblauwkeuring, Gent Blonde d’Aquitainekeuring, Gent Belgisch-witblauwkeuring, Libramont Belgisch-witblauwkeuring, Ciney Belgisch-witblauwkeuring, Doornik Belgisch-witblauwkeuring, Affligem

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

VEILINGEN 2018

19 december

2019

9-10 januari 19 januari 7 februari 23 februari 13-14 maart 4 april 25 april 12-13 juni

Veiling witblauwstieren CSB, Ciney

Limousinveiling, Lanaud Limousinveiling, Saint-Jal Blonde d’Aquitaineveiling, Casteljaloux Limousinveiling, Nancelle Limousinveiling, Lanaud Blonde d’Aquitaineveiling, Doux Blonde d’Aquitaineveiling, Casteljaloux Limousinveiling, Lanaud

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 2018

26-27 november Cursus veevoeding, Wageningen

2019

10-13 januari Agriflanders, Gent 2-3 februari Internationale landbouwdagen, Doornik 23 febr.-3 maart Internationale landbouwbeurs, Parijs (Frankrijk)

DECEMBER redactie-adres STIELMANNEN

In het kerstnummer staan mannen die de vleesveesector rijk is. Een stielman, abonnementsprĳ of in meer algemeen Nederlands een vakman,s/jaar is Nederland en België € 70,30 bedreven in zijn vak, heeft oog voorlanden detail€en houdt overige 132,90 In combinatie abonnement vast aan zijn visie. VeeteeltVlees zet een met aantal stiel- op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. mannen in de kijker en heeft Prĳ hetzen met hen hun excl. 6%over btw. Abonnementen zĳn gebaseerd open kalenderjaar ambitie, hun kijk op de vleesveesector vooral deen worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk authenticiteit die ze met hun per bedrijf nastreven. kwartaal. Bel voor opgave van eenmoabonnement: Het kerstnummer is al even traditiegetrouw een Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) ment om terug te blikken. Ook dit jaar heeft de redacBelgië: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com tie een kerstquiz uitgewerkt. Voor de winnaar is er alvast een mooie prijs gereserveerd. De jaarindex advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem met een overzicht van alle artikelen uit 2018 kan Gemmink, Froukje Visser daarbij alvast helpen. postbus 454, 6800 AL Arnhem

redactie hoofdredacteur Guy Nantier, Wim Veulemans (a.i.) redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Florus Pellikaan en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving: Mirjam Braam hoofd uitgeverij Rochus Kingmans aan dit nummer werkte verder mee Alice Booij redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks.

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 09 363 stiel92 11, fax 09 363 92 06 weOosterzele, stil bij eentel.aantal e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 49,10, overige landen € 94,35. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemOvername artikelen isvan alleen ming van de redactie. Hoewel aan devan samenstelling de toegestaan na van de inhoud de meeste zorg is toestemming besteed kan door deredactie. redactie Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid onjuistheden of onvolledigheden. aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsonvolledigheden. rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave Alle auteursrechten en overige intellectuele worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit uitdrukkelĳk van) deze uitgave worden VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of berusten bĳ CRV voorbehouden. Deze rechten openbaar gemaakt worden schriftelijke toestemming BVnac.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Froukje Visser en Hilda van der Wal postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van KBC (10), BNP Paribas Fortis (11), AWE (6), KU Leuven (27), Ekro (27), Ward ArtsAgrifirm (28).

of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

Coöperatie

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-Agenda.indd 34

VX01-editorial.indd 7

14-11-18 15:32

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees NOVEMBER 2018

VV11-AndersBekeken.indd 35

13-11-18 11:22

ZOUGAR D’OZO EXPONENT VAN EEN TOEKOMSTGERICHTE FOKKERIJ

• Combineert lengte (45) en gewicht (1350 kg) • Geweldige bespiering (94 punten) en 93 punten eindscore • Bijzonder vruchtbaar

BETTER COWS | BETTER LIFE

581-18 Ad VV-zougar-NOV-NED.indd 1

CRV4ALL.NL

14-11-18 09:24