Veeteeltvlees januari 2020 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JAN UARI 2020

Keurmerk bracht blondes

op bedrijf Van der Poel

Groeikracht bij nieuwe stieren Belgisch witblauw

Beter klimaat mogelijk door veehouderij

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV01-cover.indd 2

08-01-20 13:33

Krachtvoer op stam! Zijn kwaliteit meer dan goud waard

MEGUSTO        

Vroeg (FAO 220) Zeer geschikt voor silomaïs, MKS, CCM, korrelmaïs of geplette maïs Top in voederwaardeopbrengst uit korrel (104) Goede beginontwikkeling (7,5) Zeer vroege bloei (9) Zeer goede stevigheid (8,5) Zeer goede kopbrandresistentie Kwaliteitsmaïs met een hoge energieconcentratie

Bron: KWS / CSAR / ILVO Aanbevelende Rassenlijst 2020

Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 30 003 www.kwsbenelux.com

8705_ADV_Veeteelt_Megusto.indd 1 VV01_p02.indd 2

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

3/01/20 08:21 08-01-20 09:10

INHOUD RUBRIEK E N

5 6 20 32 33 35 32 33 38 39

hoofdartikel mais

Van de redactie Fokkerijnieuws Infographic: Belgische vleesproductie Jaarindex Managementnieuws CRV-nieuws Marktinfo voer Marktinfo vee Agenda Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

8 Wet- en regelgeving houdt de toekomst van de maisteelt in de greep REPORTAG E

12 Keurmerk bracht blonde d’Aquitaines op het bedrijf van Van der Poel FOKKERIJ

16 Stieren met groeikracht maken het nieuws in recente fokwaardepublicatie 30 Project Bewust Natuurlijk Luxe wil bewustwording omzetten in daden KEURIN G

19 Witblauwkeuring Sint-Truiden floreert

8 fokwaarden Belgisch witblauw

keuring Sint-Truiden

SERIE

22 Vegan versus vee: veehouderij kan klimaatdienst leveren VOEDIN G

26 Voerselectie voorkomen doet groeien COMMISSA RISSE N IN B E E L D

28 Gert-Jan Verploeg is zuinig op bedrijf en coöperatie

JANUAR I 2020

Keurmerk bracht blondes

op bedrijf Van der Poel

Groeikracht bij nieuwe stieren Belgisch witblauw

EETEELTVLEES MEER NIEUWS OP WWW.V

Eugène Van der Poel:

Gert-Jan Verploeg:

‘Slagerijen hebben graag uniforme dieren die wat lichter zijn’

‘Boeren begrijpen dat het leven niet alleen draait om korte termijn’

Beter klimaat mogelijk door veehouderij

ES.BE .NL OF WWW.V EETE ELTVLE 08-01-20 13:33

VV01-cover.indd 2

BIJ DE COVER

Die ene blonde uit de stal van de familie Van der Ploeg blikt met expressie naar de camera (foto: Kristina Waterschoot)

28 veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-inhoud.indd 3

08-01-2020 14:58

VOOROP IN DIERGEZONDHEID

Online n ve j i r h c s in , deliger

, voor r e l l e n S rder a a b w u betro

Oren merken = BVD-dragers opsporen Verzeker uzelf ervan dat BVD zich niet (weer) over u bedrijf verspreidt door de geboorte van BVD-virusdragers. Zeker op bedrijven met zoogkoeien kunnen dragerkalveren zeer snel veel virus verspreiden. Met BVD Oorbiopten spoort u BVDvirusdragers direct na de geboorte op. Bovendien combineert u het nemen van het oorbiopt met een handeling die u toch al doet. Zo werkt u eenvoudig aan een BVD-vrij bedrijf.

Meer weten? www.gddiergezondheid.nl/bvdoorbiopten

GD LOOPT VOOROP IN DIERGEZONDHEID VOOR GEZONDE KOEIEN EN MEER WEERSTAND

VV01_p04.indd 4

08-01-20 09:12

VAN DE REDACTIE

Proberen om te realiseren,

niet panikeren De eerste aflevering van ‘Boerenjaar’, een nieuw Vlaams programma over het leven van een aantal Vlaamse boerenfamilies, was er wat mij betreft ‘boenk op’. Het format is een heerlijke verademing in het tvlandschap. En ook al is het een zoveelste realityshow – niet mijn favoriete avondprogramma – het is er wel eentje in de meest pure vorm. De wijsheden des boers vliegen er om je oren, maar je krijgt vooral een grote empathie met de boeren. Open en eerlijk vertellen ze hun verhaal. Niets wordt verbloemd, niet de tegenslagen en de stresspunten, maar ook niet hun roep naar meer respect vanuit de maatschappij. En laat dat toch het voornaamste doel zijn van het programma, dat deel uitmaakt van de campagne ‘Boerentrots’. Wat veel boeren toch typeert, is de nuchtere kijk die ze hebben. Ook als het even tegenzit. ‘Je moet altijd proberen wat te realiseren en niet te panikeren’ is wat mij betreft een uitspraak in het programma die alles omvat. Werknemers – ook ik dus – kunnen vaak met dankbaarheid terugvallen op collega’s als het even niet lukt. Boeren hebben dan wel een netwerk met collega’s en

adviseurs, maar toch staan ze er vaak alleen voor als ze een bepalende keuze moeten maken. De voorbije maanden heb ik zelf ervaren dat steeds meer veehouders een keuze aan het maken zijn. Ik krijg steeds meer signalen van veehouders die zich heroriënteren, onder meer naar een ander ras of een verkoop via korte keten. Dat signaal is ook duidelijk te merken doordat een groot deel van onze lezers het novemberverhaal over de korte keten als meest interessante artikel aanduidt. Ook stoppen is een vorm van heroriënteren, de meest moeilijke die er is, lijkt me. Niet alleen organisatorisch, maar vooral emotioneel. En toch is stoppen ook een vorm van ondernemen. Het is een bewuste keuze die vaak goed doordacht en doorgerekend wordt. Hoe jammer dat ik het ook vind dat als een bedrijf – klein of groot – stopt, ik heb het grootste respect voor hun durf en hun beslissing. Maar met elke stoppende boer verdwijnt er toch ook een stukje boerentrots uit onze sector.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-van de redactie.indd 5

08-01-2020 15:01

FOKKERIJNIEUWS

Drie nieuwe Franse blondestieren IQM

Ipod

Job

Illustre

Na enige magere jaren vanwege het uitselecteren van stieren met het erfelijk gebrek axonopathie kan de coöperatieve ki Auriva opnieuw uitpakken met drie stieren, die gunstig getest zijn voor fokkerijdoeleinden (IQM). De eerste in de rij is Ipod (Fox x Betise x Oulou). Deze stier vererft een mixteprofiel bij zijn

nakomelingen. De vaarzen van Ipod zijn buitengewoon vruchtbaar. Ipod staat dus garant voor een productief leven. Job (Climax x Facette x Vicocq) is de tweede gunstig geteste stier. Zijn sterkste punt ligt in de goede melkgift van dochters die van het mixtetype zijn en veel stijl bezitten.

Tot slot is er nog Illustre (Climax x Ecaille x Veinard). Illustre is een pinkenstier. Ook deze stier vererft een mooi mixtetypeprofiel bij zijn nakomelingen. Fijnheid en een mooie tarwekleur zijn de bijkomende troeven.

Tabel 1 – Fokwaarden nieuwe blonde d’Aquitainefokstieren 2020

naam stier

vader

Ipod Fox Job Climax Illustre Climax

moedersvader

geb.gemak

groei

besp.

ontw.

index spenen

rastype

beenwerk

vruchtbaar-

afkalfgemak

melk

fokkerijindex

92 98 102

106 104 98

100 99 96

112 104 109

104 103 101

98 105 111

111 104 93

125 88 105

103 104 111

102 105 102

118 108 101

Oulou Vidocq Veinard

Drie nieuwe limousinstieren goedgekeurd voor de fokkerij

Irimi

Icculoc

Voor het inseminatieseizoen 2020 selecteerde France Limousin Selection drie nieuwe stieren in de categorie fokkerij. De eerste stier luistert naar de naam Irimi. Deze stier met als pedigree Cameos RRE M x Canette RRE x Trière RRvs behaalt een totaalindex IQM van 112 punten. Zijn dochters zijn

van een mooi mixtetype, evenwichtig in de lichaamsbouw en zeer melkrijk. Tweede stier is Icculoc (Coluche RJ x Decenne RR x Artiste). Hij behaalt een totaalindex van 107 punten. Hij blinkt uit door de hoogtemaat en de lengte in het skelet bij zijn nafok. De derde stier tot slot is Io (Ozeus RRE QM x

Enclume RRE x Bazar RRE vs). Io zet een totaalindex van 105 punten neer. De sterke punten bij zijn nakomelingen zijn een brede voorhand, een brede rug en een perfect bekken. De dochters zijn groeizaam en melkrijk.

Tabel 2 – Fokwaarden nieuwe limousinfokstieren 2020

naam stier

vader

m.vader

Irimi Icculoc Io

Cameos Coluche Ozeus

Triere Artiste Bazar

geb.gemak

groei

bespiering

skeletontw.

100 90 106

109 100 108

106 97 107

95 110 104

vruchtbaarh. afkalfgemak melkrijkheid 88 106 91

111 111 94

110 100 104

totaalindex IQM 112 107 105

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-fokkerijnieuws.indd 6

08-01-2020 14:58

Acht nieuwe piemontesefokstieren voor 2020 naam stier

vader

m.vader

Asso Baccio Balboa Baloss Barone Billo Biondo Buano

Vincente Uccio Vercince Viasco Vico Uccio Trucio Ussile

Onu Inox Quoziente Ippo Migliore Otello Noe Ottobre

geb.gemak

opfokgemak

groei

besp.

100 95 117 118 112 110 92 102

126 129 127 126 128 128 127 126

115 116 117 114 109 114 119 115

119 123 115 116 118 120 114 119

Blondo

Tabel 3 – Fokwaarden nieuwe piemontesefokstieren 2020

In het Italiaanse piemonteseras verwelkomt men acht nieuwe fokstieren. Biondo (Trucco x Noe) bezit de beste papieren voor de fokkerij met groeizame dochters die makkelijk afkalven. Bovendien is deze stier, die gefokt is door maatschap Diego en Claudio Aime uit

Caraglio, outcross; enkel paringen met dochters van Ottobre zijn te vermijden vanwege genetische verwantschap. Voor het komende inseminatieseizoen is Baloss de pinkenstier bij uitstek. De stier werd gefokt door Mina en Guido uit Murello.

afkalfgemak foklijn 116 119 108 108 117 111 122 111

opfok opfok dubbeldoel vaarzenstier dubbeldoel dubbeldoel fokkerij dubbeldoel

Baloss (Viasco x Ippo) laat eveneens mooie fokwaardecijfers voor groei en bespiering noteren in zijn nafok. De stier is niet te gebruiken op dochters van Tosto, Vercinge en Tempio.

Twee nieuwe excellente blondestieren Het blonde d’Aquitainestamboek kende afgelopen tijd twee stieren de excellentstatus toe. De eerste stier is Imposant (v. Titan) die in september 2013 geboren is op het fokbedrijf van Ed en Marjan Neerincx te Elst. Hij heeft als moeder de keuringscoryfee en zeer gelauwerde Aurora. De stier kreeg bij een herkeuring 91 punten voor algemeen voorkomen met op onderdelen 94 punten voor ontwikkeling, 89 punten voor bespiering en 91 punten voor rastype. De stier is nu in eigendom van

maatschap Veelers-Demmer te Bentelo. De tweede stier is BAC Jade, gefokt door W. Rutjes te Spijk en tijdens de veiling van het centraal opfokstation verkocht aan H. Kip te De Wijk. Bac Jade kreeg bij herkeuring 90 punten voor algemeen voorkomen. De stier kent als vader Evian en als moeder Frederique (v. Amadeus). Frederique kreeg recent het predikaat preferente stammoeder. Imposant

Kerstquiz: ET-spoeling voor Visscher Henk Visscher uit Dalfsen heeft de hoofdprijs van de VeeteeltVlees-kerstquiz 2019 gewonnen. Visscher wist alle vragen correct te beantwoorden en zijn kaartje werd door een onschuldige hand getrokken uit de andere inzendingen. Hij wint een et-spoeling van zijn favoriete koe, ter waarde van 1000 euro, geschonken door veeverbeteringsorganisatie CRV. Omwille van een typefout in het antwoord op vraag 10 is deze vraag geschrapt. De meeste deelnemers struikelden over

vraag 12 omtrent de herkomst van RTRS-soja. Er kon ook gekozen worden voor de mooiste cover en het meest interessante artikel. De maart-cover, met limousins in een prachtig kleurenpalet, werd overduidelijk als mooiste cover beoordeeld. Ook de juli-cover met de Westvlaamse roden werd vaak vermeld. Het overgrote deel van de lezers vonden de verschillende bedrijfsreportages de meest interessante artikelen. Ook de verhalen over hittestress en de korte keten scoorden goed.

Tabel 4 – Prijswinnaars

1e prijs 2e prijs 3e prijs 4e prijs

prijs

naam, woonplaats

et-spoeling t.w.v. 1000 euro geschonken door CRV 1000 kg nr. 106 StartmiXX All-in geschonken door Aveve 5 hectare maiszaad geschonken door KWS een luchtfoto van het bedrijf geschonken door VeeteeltVlees

Henk Visscher, Dalfsen Luc Bruyeer, Halle Vof Van Rooij, Neerkant Hendrik Verstraete, Meulebeke

vraag

antwoord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

A C A B C B A C A C B B B B A

stond in 1/7 1/25 2/10 3/16 3/25 11/20 6/12 7/10 8/7 8/21 9/8 10/20 10/25 5/27 11/28

Tabel 1 – De goede antwoorden van de VeeteeltVlees-kerstquiz 2019

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-fokkerijnieuws.indd 7

08-01-2020 14:59

HOOFDARTIKEL MAIS

Toekomst mais on g Wet- en regelgeving houdt de toekomst van de maisteelt in de greep. Meer eiwit van eigen grond, minder eiwit in het voer, eventueel verplichte teeltwisselingen: niet alleen de aanhoudende droogte geeft de maisteler stof tot nadenken. TEKST JEROM ROZENDAAL

et jaar 2019 was een bewogen jaar voor de melkveehouderĳ in de Lage Landen. Vooral in Nederland brandde de stikstofdiscussie in alle hevigheid los. Binnen deze discussie gaan er nu veel stemmen op om het aandeel eiwit in het rantsoen terug te schroeven, om zo een reductie van de stikstofuitstoot tot stand te brengen. ‘Als het die kant opgaat, zal de eiwitreductie gecompenseerd moeten worden met een energie-alternatief. Dat zou bĳvoorbeeld mais kunnen zĳn’, becommentarieert Jos Groot Koerkamp, commercieel manager mais bĳ Limagrain. Hĳ plaatst daar wel gelĳk kanttekeningen bĳ. ‘Binnen het Europese Gemeenschappelĳk Landbouwbeleid (GLB) en de dero-

gatieregelgeving moet je je houden aan een verdeling van tachtig procent grasland en twintig procent bouwland. Dat betekent dat je beperkt bent met uitbreiding van het maisareaal.’ Daarnaast gaan er stemmen op om het aandeel ingevoerde eiwitten (soja) te vervangen door eiwitten van eigen grond, waardoor de behoefte aan gras groeit.

Korrelmais voor betere eiwitopname Binnen de beperkte groeimogelĳkheden van mais zien deskundigen ook een rol weggelegd voor korrelmais. Korrelmais in de vorm van mks en ccm is zeer energierĳk en resulteert in een betere opname van de mogelĳk gereduceerde eiwitten in het rantsoen.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_hoofdverhaal.indd 8

07-01-20 11:45

n gewis door wetgeving Snĳmais zou dan van plaats moeten ruilen met korrelmais. Groot Koerkamp vult aan dat deze rol ook ingevuld kan worden door bĳvoorbeeld veldbonen, voederbieten en luzerne. Dat het absolute maisareaal gedoemd is te dalen, is volgens hem een feit. ‘Welke kant het ook uitgaat, de aanwĳzingen zĳn wel heel sterk aanwezig dat de veestapel in de toekomst zal dalen. Hierdoor zĳn er minder koeien te voeren en zal er dus ook minder mais nodig zĳn.’

Maatschappelijke kritiek op monocultuur Vanuit de maatschappĳ neemt de kritiek op de monocultuur van bĳvoorbeeld maisteelt steeds meer toe. Johan Colpaert, voorzitter van de Belgische federatie van de sector van landbouwmachines Fedagrim, verklaarde in de Vlaamse media dat de monocultuur funest is voor de biodiversiteit en bodemkwaliteit. Hĳ opperde een regulerende rol van de overheid bĳ het bepalen van het teeltplan. Eddy Decaesteker, melkveeadviseur bĳ Inagro, beaamt dat vruchtwisseling belangrĳk is. ‘Mais die op een nieuw perceel wordt verbouwd, ontwikkelt veel betere wortels dan mais op een perceel waar al jaren mais wordt geteeld. Je moet de impact van vrucht-

wisseling op de bodem niet onderschatten’, zegt hĳ. Hĳ raadt boeren aan om samen te werken met naburige akkerbouwers om zo vruchtwisseling te realiseren. Voor Decaesteker gaat een dwingende rol van de overheid hierbĳ te ver. Wel zou de overheid volgens hem een rol kunnen spelen om de samenwerking tussen veehouder en akkerbouwer te stimuleren. ‘De pachtwetgeving zou herzien kunnen worden, zodat het wisselen van gronden tussen veehouder en akkerbouwer op een vlottere manier kan gebeuren, zonder dat er risico’s zĳn voor het verliezen van de pacht op die gronden’, stelt hĳ.

Korrelrijpheid valt tegen Los van de onvoorspelbare toekomst van weten regelgeving heeft de maisteler ook te maken met de natuurkrachten, die van alle tĳden zĳn. Waar de droogte in 2018 tot zeer slechte maisoogsten leidde, waren de opbrengsten vorig seizoen beter. Decaesteker schat de gemiddelde opbrengst in Vlaanderen op 320 gram zetmeel en 940 vem per kilogram droge stof, met uitschieters naar boven en beneden. ‘Twintig procent van de kuilen die ik ben tegengekomen, zit onder de 300 gram zetmeel per kilogram droge stof. Opbreng-

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_hoofdverhaal.indd 9

07-01-20 11:45

HOOFDARTIKEL MAIS sten boven de 340 gram, twee jaar geleden nog middelmatig, kunnen als goed worden beschouwd.’ Alhoewel de voortekenen goed waren, heeft de mais een flinke knauw gekregen van de tweede droge periode in augustus 2019. ‘Door de warmte verdroogde het blad en werd het afrĳpingsproces afgeremd. Volgens mĳ is hierdoor het zetmeelgehalte in de kolf achtergebleven’, denkt Decaesteker.

Betere opbrengst dan vorig jaar ‘Gemiddeld werd er in Nederland 16 tot 18 ton droge stof snĳmais van een hectare gehaald’, vertelt Arjan Lassche van plantenveredelingsbedrĳf KWS, zich baserend op cĳfers van Eurofins en weegresultaten van loonwerkers. Terwĳl Midden- en Zuidwest-Nederland er met een gemiddeld tot goed jaar vanaf kwamen, is de droogte de telers in de Achterhoek en delen van Noord-Brabant niet in de koude kleren gaan zitten. ‘Ik heb boeren gehoord die maar een opbrengst hadden van 12 ton of minder’, zegt hĳ. Met een gemiddelde voederwaarde van de snĳmaiskuilen van 989 vem scoort Nederland niet slecht. ‘Dat is stukken beter dan vorig jaar’, vervolgt Lassche. ‘Het gemiddelde zetmeelgehalte van 345 is te laag, maar beter dan in 2018’. Hĳ merkt op dat in bovengenoemde regio’s de zetmeelgehalten laag waren. Hĳ wĳt dit enerzĳds aan droogte voor of tĳdens de bloei. Anderzĳds speelt de nieuwe weten regelgeving, die dit jaar het zaaien van een vanggewas op zand- en lössgronden verplicht stelde, een rol. Daarbĳ gold de deadline van 1 oktober om het vanggewas te moeten zaaien. Onder andere wegens drukte van loonwerkers is er soms al eerder geoogst en ook was de korrel soms nog niet afgerĳpt. Door de verplichting om een vanggewas te zaaien is er in Nederland volop geëxperimenteerd met de teeltmethoden gelĳkzaai, onderzaai en nazaai. Door droogte waren de resultaten daarvan niet goed. Uit een onderzoek van Geelen Consultancy, in opdracht van DLF, blĳkt dat ongeveer de helft van de maistelende veehouders gekozen had voor een vanggewas na de maisoogst. 44 procent van de geënquêteerde bedrĳven koos voor onderzaai op kniehoogte en een kleine minderheid koos voor gelĳkzaai gelĳktĳdig met de mais.

Het onderzoek bevestigde eerdere berichtgeving over deels mislukte onderzaaigewassen. Vooral gelĳkzaai met de mais behaalde door de droogte slechte opbrengsten. De respondenten gaven deze zaaimethode gemiddeld het laagste rapportcĳfer. Ook onderzaai op kniehoogte was geen onverdeeld succes, alhoewel de slaging gemiddeld wel iets beter was. Nazaai gaf dit jaar veelal de beste resultaten en werd door de respondenten bekroond met het hoogste cĳfer.

Nazaai in Vlaanderen leidend Ook Vlaanderen is in de ban van vanggewassen. Binnen de MAP 6-wetgeving, die dit jaar van kracht werd, zĳn landbouwers met percelen in gebiedstype 2 en 3 verplicht om een toenemend areaal met vanggewas te zaaien. De Vlaamse deadline voor het inzaaien van een vanggewas na maisteelt ligt op 15 oktober. ‘Enerzĳds is begin oktober in een normaal jaar meestal het ideale oogstmomentbereikt voor hakselmais, anderzĳds betekent iedere dag uitstel van zaaien van een vanggewas minder stikstofopname en meer nitraatuitspoeling. Daar zit het spanningsveld tussen het landbouwkundige en milieukundige aspect’, zegt ILVO-teeltspecialist Thĳs Vanden Nest over het feit dat de Vlaamse boeren twee weken langer de tĳd hebben. Volgens ILVO hanteert het gros van de vanggewasplichtigen het nazaaisysteem. Inagro sluit zich hier bĳ monde van Eddy Decaesteker bĳ aan. ‘Door de droge zomers van de afgelopen twee jaar zullen veehouders ook niet gemotiveerd zĳn om wel gelĳk- of onderzaai te gaan toepassen. Het vanggewas neemt ook vocht op uit de bodem, wat de maisteelt niet ten goede komt.’

Vanggewas in Vlaanderen ook veevoer In tegenstelling tot Nederland kunnen Vlaamse boeren derogatie aanvragen op de combinatiesnede gras en mais. Daarom wordt het vanggewas in Vlaanderen vaker als veevoer gebruikt. Deze afvoer van een snede gras bĳ derogatiemais na 1 april is verplicht als de boer een hogere dosis stikstof wil toedienen dan bĳ enkel de inzaai van mais.

Maiszaadontsmetting onder druk De beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen gaat achteruit. Een recent voorbeeld daarvan is Mesurol. Het chemische middel Mesurol (actieve stof methiocarb) wordt veel gebruikt om maiszaad te ontsmetten. Mesurol heeft een toelating in gebruik tot oktober 2021. De werkzame stof methiocarb zit momenteel in het Europese herregistratieproces. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) in Nederland heeft onlangs besloten dat dit middel na 3 april 2020 niet meer geleverd mag worden.

Mesurol van het Duitse chemiebedrijf Bayer wordt door zaaizaadbedrijven of bedrijven die het zaaizaad zelf ontsmetten, veel gebruikt als middel tegen vogelvraat. Maar gezien het negatieve effect op het waterleven, bijen en andere insecten heeft het Ctgb besloten het middel te verbieden. Bedrijven die met Mesurol ontsmet maiszaad nog op voorraad hebben, mogen het nog leveren tot uiterlijk 3 april 2020. Zaaien mag daarna nog wel. Mesurol wordt op ruim twee derde van het Nederlandse maisareaal toegepast. Door het wegvallen van het middel wordt de kans op

vogelvraat groter, wat de maisopbrengst niet ten goede komt. Zaadveredelingsbedrijven ontwikkelen alternatieven. Zo heeft KWS het product Initio Bird Protect op de markt gebracht. ‘De werkzame stof Korit in Initio heeft een toelating en mag als zodanig gebruikt worden en is zeer effectief tegen vogelvraat’, vertelt vertegenwoordiger Arjan Lassche. Het bedrijf werkt ook aan een biologische versie van het middel. Experts wijzen erop dat chemische ontsmettingsmiddelen voor zaaizaad langzaam het veld zullen ruimen voor biologische varianten.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_hoofdverhaal.indd 10

07-01-20 11:45

Onderzaai op kniehoogte: door droogte kwam deze zaaimethode niet overal goed van de grond

Door lang te wachten met de grasoogst loopt het soms ook spaak met de stikstofbemesting, aldus Vanden Nest. ‘Door de droge omstandigheden, waarin dikwĳls nog drĳfmest of stalmest wordt toegediend vlak voor het zaaien van de mais, is de mineralisatiegraad van de organische mest laag en moet er kunstmest gestrooid worden om de mais op gang te trekken. Wanneer dan, naar het einde van de zomer toe, mais geen stikstof meer opneemt, maar er wel nog veel stikstofmineralisatie plaatsvindt door meer vocht in de opgewarmde bodem, resulteert dit in een risico op een hoger nitraatresidu in de grond bĳ de oogst.’ Hĳ adviseert boeren om in het systeem eerste snede gras plus mais steeds mais te laten voorgaan op gras en het inzaaien van mais te plannen rond 1 mei.

Heroriëntatie in Nederland Door de slechte opbrengsten in Nederland zullen boeren zich beraden op een nieuwe tactiek voor vanggewassen. Men is daarbĳ ook afhankelĳk van de capaciteit van loonwerkers. Experts voorspellen dat vooral in Zuid-Nederland het gebruik van nazaai zal toenemen. Hendrik Nagelhoud van graszaadveredelingsbedrĳf DLF stelt dat onderzaai, mits de juiste gewaskeuze, teelmanagement en weersomstandigheden, zeker toekomst heeft. Theoretisch is het systeem mogelĳk het beste. ‘Als het ondergewas in de zomermaanden kiemt, dan heb je na de oogst al direct een

stevige basis liggen die direct stikstof kan opnemen. Bĳ nazaai is dat juist minder het geval.’ Arjan Lassche van KWS ziet het anders. ‘Een deel van de telers zal in samenspraak met de loonwerker voor onderzaai blĳven kiezen om daarmee oogstspreiding te realiseren. Voor ons ligt de toekomst van maisteelt echter ook bĳ vroege maissoorten in combinatie met een vanggewas dat ook als eiwitbron ingezet kan worden in het rantsoen.’ KWS probeert momenteel marktaandeel te veroveren met Snelle Lente Rogge. ‘Dat gewas kan begin april al geoogst worden en heeft een goede eiwitopbrengst van 700 kilo per hectare. Voorwaarde is wel dat er tussen 15 februari en 15 maart bĳbemest wordt.’ l

Samenvatting – De oogst pakte vorig jaar beter uit dan in 2018. – Door droogte vielen de korrelrijpheid en de resultaten van onderzaai tegen. – Door de milieudiscussie is de toekomst van de maisteelt onzeker. – Mogelijk minder eiwitten in rantsoen, om stikstofuitstoot te verminderen, betekent meer mais voor betere voeropname. – Streven naar meer eiwit van eigen grond zou daarentegen een stijging van het grasareaal betekenen en een vermindering van de maisteelt.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_hoofdverhaal.indd 11

07-01-20 11:49

BEDRIJFSREPORTAGE VAN DER POEL

Opvolgers gaan voor

blonde d’Aquitaine

De familie Van der Poel uit Ossendrecht is overgestapt van Belgisch witblauwe vleeskoeien naar blonde d’Aquitaine. Deelname aan een nieuw vleeskeurmerk voor vrouwelijke dieren was een belangrijke reden. Twee jonge dochters staan te springen om het bedrijf draaiende te houden. TEKST JEROM ROZENDAAL

‘E

igenlĳk had ik er al mee moeten stoppen’, begint Eugène van der Poel (62) het interview. ‘De marges zĳn al jaren slecht en als je de kosten voor de gebouwen en je eigen arbeid meetelt, ben je verliesgevend’, zegt hĳ. Veel van zĳn leeftĳdsgenoten in Vlaanderen en Nederland hebben hun bedrĳven stopgezet of zitten hun tĳd tot het pensioen uit. De thuissituatie van de veehouder in het Noord-Brabantse Ossendrecht verschilt echter op een wezenlĳk punt. Anders dan andere stoppers heeft hĳ opvolgers. Sterker nog: twee dochters staan te springen om het bedrĳf over te nemen.

‘Zoals het nu gaat, zitten ik en mĳn zus nu in een perfecte situatie. Wĳ helpen en beslissen mee op het bedrĳf, maar de verantwoordelĳkheid ligt nog bĳ mĳn vader’, vertelt Michelle (27), die in het ouderlĳk huis woont.

Bindstal wordt potstal Samen met haar zus Chantal, die in een naburig dorp woont, combineert Michelle het werk als veehouder met een voltĳdsbaan als jurist. ‘Ik zou dat in de toekomst graag blĳven doen. De combinatie met mĳn huidige baan is erg leuk. Doordat ik flexibiliteit heb, is het op dit moment ook

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-bedrijfsrepo.indd 12

07-01-20 16:32

BEDRIJFSPROFIEL Ossendrecht

eigenaren plaats veestapel kalvingen grondgebruik

Het vleesveebedrijf Van der Poel & Dochters, hier met Eugène en Michelle, stapte over op blonde d’Aquitaine

goed te combineren.’ Alhoewel de marges slecht zĳn, juicht vader Van der Poel het enthousiasme van zĳn dochters toe. ‘Het is best bĳzonder’, becommentarieert hĳ de dubbele opvolging in vrouwelĳke lĳn. ‘Door hun interesse ben ik ook bereid om nog investeringen te doen.’ De meest recente bedrĳfsinvestering is de verbouwing van een nog resterend gedeelte bindstal naar een potstal, die Mais en hooi liggen in foliebalen opgeslagen achter de stal

Michelle (27), Chantal (34), Eugène (62) en Yvonne (58) van der Poel Ossendrecht 150 blonde d’Aquitaines tussen de 50 en 60 30 ha grasland

vorig jaar plaatsvond. Deze verbouwing was nodig om deel te nemen aan de Nederlandse keten Natuurvlees onder het 2 sterren Beter Leven-keurmerk. Vanaf 2019 levert Van der Poel vrouwelĳke afgemeste runderen af voor Natuurvlees. Natuurvlees is gecertificeerd 2 sterren Beter Leven-rundvlees afkomstig van Nederlandse, vrouwelĳke runderen die geboren en getogen zĳn in Nederland. Zĳ hebben gegraasd in natuurgebieden, dan wel in extensief gehouden graslanden. Verder dienen deze runderen onder meer volgens de criteria van de Dierenbescherming te worden gehouden. Natuurvlees Nederland is een merk van Slagerĳen Kaldenberg en is verkrĳgbaar bĳ de Sligro. Het concept Natuurvlees Nederland past goed bĳ de bedrĳfsfilosofie van Michelle, die veel liefde heeft voor haar runderen en natuurbeheer door begrazing een meerwaarde vindt van vleesvee. Het bedrĳf pacht natuurgebied in de omgeving waar het jongvee vanaf het voorjaar op graast. De zoogkoeien en vaarzen gaan na afkalving in het voorjaar met hun kalveren de weide op die aan de boerderĳ grenst. Zo hebben de vleesveehouders een beter overzicht. De passie van Michelle blĳkt uit haar activiteiten op social media, waar zĳ zeer actief is met het plaatsen van foto’s over het boerenwerk en de koeien. Door de aanwezigheid op internet wil de veehoudster de betrokkenheid van de burger vergroten. ‘Anderzĳds kom je zo ook in contact met andere bedrĳven die vragen hebben of waar hetzelfde speelt.’ Vader Eugène was aanvankelĳk sceptisch over de online activiteiten van zĳn dochter. Inmiddels lĳkt hĳ bĳgedraaid. ‘Ik kom wel eens bĳ bedrĳven en die informeren dan naar een dekstier die zĳ op internet hebben gezien.’ Zo kan de online zichtbaarheid de handel ten goede komen.

Veehouder en veehandelaar Eugène van der Poel stamt uit een familie van veehouders en veehandelaren. Zĳn vader en grootvader waren veehouder en veehandelaar, net zoals zĳn ooms en neven. Door de handel stond de verkoop vaak voorop en was de fokkerĳ toen nog niet hoofdzakelĳk aan de orde. Deze visie heeft Van der Poel inmiddels losgelaten, want zĳn dochters zĳn geïnteresseerd in de veehouderĳ en niet in de veehandel. Zo ging de verkoop eerder via markten, nu gaat alles rechtstreeks naar het slachthuis. Tĳdens een van zĳn bedrĳfsbezoeken als veehandelaar liep Van der Poel in 2007 een koppel van twintig drachtige blonde d’Aquitainestamboekvaarzen tegen het lĳf en besloot deze mee naar huis te nemen. De veehouderĳ richtte zich tot dan toe op Belgisch witblauwe vleeskoeien. De impulsieve aankoop bleek verstrekkende gevolgen te hebben. ‘Rond die tĳd hadden we ook een witblauwe dekstier met slechte resultaten, waardoor het aandeel blondekoeien toenam.’ Het aandeel van beide rassen raakte een paar jaar geleden in evenwicht. ‘Toen hebben we besloten om te kiezen voor blonde d’Aquitaine’, zegt Van der Poel senior. ‘Dat komt het

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-bedrijfsrepo.indd 13

07-01-20 16:32

BEDRIJFSREPORTAGE VAN DER POEL

Nelson (Dizier du Moulin) werd in 2018 op het centraal opfokstation in Laren gekocht. Kenmerkend zijn de lengte en diepte van de borst

arbeidsgemak ten goede. Je hoeft de tochtige dieren niet apart van elkaar te houden en je hoeft geen dekstieren van twee rassen te hebben.’ De keuze voor blondes was onder andere ingeven door de opkomst van allerlei keurmerken, die keizersneden vaak niet toestaan en wel betere prĳzen garanderen. ‘Ook het fokkerĳ- en voermanagement kĳkt iets minder nauw. Doordat het vee iets minder aandacht vereist dan de Belgische witblauwe, is het makkelĳker te combineren met werk buitenshuis.’ De zoogkoeien op het bedrĳf, die op driejarige leeftĳd voor het eerst afkalven, krĳgen zo’n 12 tot 14 kilo mais en ongeveer 15 kilo vers hooi per dag. Mais en hooi liggen in foliebalen opgeslagen achter de stal. Dit vormt de belangrĳkste kostenpost. Doordat de familie het voer en ook het stro inkoopt, is het relatief duur. ‘Maar ik heb er ook minder werk van en heb ook geen landbouwvoertuigen nodig’, zegt vader Van der Poel.

Een enkele witblauwe koe In de stal zĳn de sporen van de overschakeling naar blonde d’Aquitaine nog zichtbaar. Her en der loopt er een verdwaald witblauwdier in het Franse koppel, terwĳl we ook één kruisling tegenkomen. Vanwege ruimtegebrek in de wintermaanden verlaten de stiertjes na zes tot acht maanden het bedrĳf en worden door een vaste afnemer afgemest totdat zĳ 18 tot 20 maanden oud zĳn. Alleen de vrouwelĳke dieren worden op het bedrĳf afgemest. In de afmestfase groeit een volwassen koe ongeveer één kilo per dag en blĳft drie tot vier maanden op stal, waar ze krachtbrok bĳgevoerd krĳgt. Vader en dochter bepalen samen welke dieren niet meer voor de fokkerĳ zullen worden ingezet. De goede zoogkoeien kunnen wel zes tot zeven afkalvingen meegaan en sommige vrouwelĳke dieren worden uitgeselecteerd voordat ze nog maar één keer afgekalfd te hebben. Door op deze manier door te selecteren, wil het bedrĳf tot een uniforme, kwalitatieve veestapel komen. Grootte is daarbĳ niet per se

leidend. ‘Slagerĳen hebben geen behoefte aan zware dieren van 900 kilo waar grote lappen vlees vanaf komen. Ze hebben veel liever uniforme dieren die wat lichter zĳn’, vertelt Van der Poel senior. Bĳ de selectie zĳn een aantal waarden leidend. Zo wordt er gelet op de algehele ontwikkeling, karakter, uier, vleesaanzet en beenwerk. ‘Een koe moet makkelĳk kunnen kalven, maar ook haar kalf kunnen voeden. Daarnaast is het van belang dat ze een goede ontwikkeling van bespiering en vlees heeft en daardoor dus stevig op haar poten moet staan’, verklaart Michelle.

Fokkerij wint aan belang Fokkerĳ neemt een steeds belangrĳkere rol in op het bedrĳf. Waar de veestapel in het verleden werd gedekt door goede stieren die Eugène als veehandelaar tegenkwam, werden er de afgelopen jaren twee stieren gekocht bĳ het centraal opfokstation COT in Laren. De stieren luisteren naar de namen Junior du Moulin (v. Aliator) en Nelson (v. Dizier du Moulin). De betere stiertjes uit het koppel worden niet verkocht aan afmesters, maar gaan als ‘toekomstige fokstieren’ de deur uit. Zodoende leveren de dieren iets meer op. De ervaring als handelaar en het uitgebreide netwerk van Van der Poel komen bĳ de verkoop van pas, terwĳl de actieve aanwezigheid van Michelle op social media dus ook zĳn vruchten afwerpt. De toekomstige dekstieren verlaten normaal na tien maanden het bedrĳf. Op dit moment staat er een stier op stal die als volwaardige dekstier verkocht moet worden. Om de waarde op te drĳven, heeft de familie Van der Poel het dier laten punten door een inspecteur van het blonde d’Aquitainestamboek. Vader en dochter zĳn tevreden met de toegekende punten: 87 punten voor algemeen voorkomen en 88 punten voor bespiering en ontwikkeling. ‘Niet slecht’, stellen zĳ vast.’ Als veehandelaar weet Eugène van der Poel als geen ander wat er gevraagd wordt in de sector. l

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-bedrijfsrepo.indd 14

07-01-20 16:32

WELKOM OP ONZE DISTRICTSBIJEENKOMSTEN! PROGRAMMA Opening Actualiteiten en financiële jaarcijfers Stierenpresentatie Pauze Gert Jan Kiers: ‘Vlees met

toegevoegde waarde’ Rondvraag en napraten

Graag blikken wij met u terug op het afgelopen jaar en praten we u bij over de actualiteiten. Ook zal het huidige aanbod CRV-vleesveestieren met u doorgenomen worden.

Gertjan Kiers, bekend van de ‘Vleesbijbel’, is een fervent promotor van vlees via de media en heeft ‘een onnoemelijke liefde voor vlees’

Als bijzondere gast hebben wij Gertjan Kiers, bekend van de ‘Vleesbijbel’. Kiers is bedrijfsleider van een horecaslagerij, verzorgt workshops en demonstraties, is gastdocent op koksopleidingen en fervent promotor van vlees.

Wij hopen u op één van onze districtsbijeenkomsten te mogen begroeten! Namens uw districtsbestuurders vleesvee, Karsten Bolhuis, Joost Huijbregts en Jan te Riele

Data en locaties (aanvang 20.00 uur) Datum 25 februari 2020 27 februari 2020 2 maart 2020 4 maart 2020

Locatie Het Wapen van Waarder Restaurant De Hongerige Wolf Best Western Hotel Nobis Zalencentrum ’t Meulengat

BETTER COWS | BETTER LIFE

008-20 VV districtsbijeenkomsten-JAN-NED.indd 1

Adres Dorp 26 Coevorderweg 27b Nobisweg 1 Sint Elisabethlaan 49

Postcode 3466 NG 7737 PE 5721 VA 4541 GS

Plaats Waarder Stegeren Asten Sluiskil

WWW.COOPERATIE-CRV.NL

08-01-20 13:13

FOKWAARDEN BELGISCH WITBLAUW

Nieuwe reeks stieren met groeikracht

Met dertien nieuwe stieren die een – soms beperkt – positieve bijdrage leveren aan de groeikracht van Belgisch witblauw, ligt het nieuws van de recente fokwaardepublicatie vooral bij de karkasfokwaarden. TEKST WIM VEULEMANS

e laatste fokwaardepublicatie van 2019 bracht niet veel nieuws. Deze publicatie, van eind december 2019, omvat enkel fokwaarden voor eerste bezoek en nieuwe karkasfokwaarden. In totaal kregen 27 stieren voor het eerst een fokwaarde. Voor het merendeel van de stieren bleef de publicatie weliswaar beperkt tot twee fokwaarden, voornamelĳk geboortegewicht en drachtduur. Een aantal stieren kreeg ook al een fokwaarde conformatie bĳ de geboorte. Slechts een enkele stier kreeg ook fokwaarden voor de functionele kenmerken genoteerd, zoals drinkvermogen, zoogvermogen, sterfte of vitaliteit. In tabel 1 staan alle fokwaarden van de stieren die voor het eerst fokwaarden gepubliceerd kregen, net als de stieren met een tweede fokwaardepublicatie. Omwille van de ruimte en de mogelĳke inzetbaarheid van deze groep stieren op de bedrĳven, zĳn alle stieren waarvan de ki-organisatie aangaf geen sperma meer beschikbaar te hebben, geschrapt.

(128) met een gemiddeld geboortegewicht (102) en een kortere drachtduur (84). Een even goede conformatie scoort Inesco de la Roselière (128). Wel worden zĳn nakomelingen wat zwaarder geboren (112). Datzelfde geldt ook voor nakomelingen van King van Daisel (v. Casper). Zĳ zĳn mooi bespierd, maar met zĳn fokwaarde voor geboortegewicht (133) vererft hĳ veruit de zwaarste

kalveren. Ook twee Grommitzonen vererven zwaardere kalveren: Acajou de Sberchamps (fw 135) en Dore de Somme (fw 123). Beide stieren kregen hun eerste fokwaarden gepubliceerd en vererven naast bovengemiddeld zware kalveren, een langere drachtduur alsook een goede conformatie. Ook De Bruyne du Soleil (v. Whisky) en Telenet du Cobut (v. Casper) zĳn twee nieuwkomers die duidelĳk nakomelingen vererven met een goede conformatie, respectievelĳk 116 en 117. Beide stieren doen dat in combinatie met de vererving van een lichter geboortegewicht (87 voor De Bruyne en 91 voor Telenet). Telenet toonde zich tĳdens de recente open dagen van BBG nog een mooi bevleesde stier met een goede achterhand. Ook Futé en Digital d’Embise hadden veel bekĳks tĳdens diezelfde open dagen. Futé (v. Grommit) voegt een fokwaarde conformatie van 104 aan zĳn lĳst, net als enkele

Mambo des Peupliers wint sterk aan populariteit zowel in Vlaanderen als Wallonië

Oppassen voor te zware kalveren Opvallend in deze tabel is het grote aantal stieren dat een bovengemiddelde conformatie vererft bĳ de geboorte van hun nakomelingen. De hoogste stier in de lĳst is Tilouiszoon Zen de Centfontaine. Met een fokwaarde van 130 vererft de stier, die verder ook Muscadet en Inexes in zĳn afstamming heeft, mooi gevormde nakomelingen met een iets hoger dan gemiddeld geboortegewicht (107). Kai Mook van Terbeck is een zoon van Idéfix uit Ici Paris van Terbeck, een Imperialdochter die stamt uit dezelfde familie als de recente kampioene van Brussel, Karaat. Kai Mook combineert de betere conformatie

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-indexen en fokwaarden.indd 16

07-01-20 16:35

goede fokwaarden voor de functionele kenmerken bij geboorte als drinkvermogen en vitaliteit. Vidalzoon Digital doet het nog beter. Zijn nakomelingen hebben een goede conformatie (111) en hebben een gemiddeld geboortegewicht (100). Een van de stieren die na de open dagen van BBG aan populariteit won, is Mambo des Peupliers. Zijn afstamming (Saddo x Nelson) laat bovenal een breed gebruik toe. Maar Mambo beant-

woordt met zijn fokwaarden ook aan de vraag van veel veehouders: lichtere kalveren met een mooie, maar niet te uitgesproken conformatie en vlotte drinkers. De uitgebreide lijst met fokwaarden eerste bezoek omvat fokwaarden van meer dan 1100 stieren. Opvallend daarbij is dat het voornamelijk de fokwaarde conformatie is die het vaakst schommelt, zelfs bij een beperkte stijging van de betrouwbaarheid.

Zo stijgt Falco van Zeldonk enkele fokwaardepunten, terwijl Charmeur van Perenhof wat zakt.

Beschikbare zware nieuwkomers Bij de Waalse karkasfokwaarden is meer nieuws te vinden. Maar liefst 26 stieren kregen voor het eerst een karkasfokwaarde. In de tabel zijn enkel de nog beschikbare stieren opgenomen, twintig in totaal.

na am

va de r

dr ac h

td uu r ge bo or te ge wi co ch nf or t ma tie zo og ve rm og dr en ink ve rm og lev en en sk ra ch ste t rft ec ijfe r ge br ek vo or re po ch te te n sp ro ng kr om me sp ro lan ng ge to ng sc he v sn e m o u mu ek- il il

Tabel 1 – Wachtstieren met een eerste en tweede (²) fokwaarde voor geboortekenmerken (bron: HB BBB Ciney, december 2019)

Abruti du Bouchelet Acajou de Sberchamps Balisto de Spy² Batman van Zeldonk Blanc Dos du Bois-Brule Bouchon de Beauffaux² Dario d’Embise² De Bruyne du Soleil Diademe de Chardeneux Digital d’Embise Dore de Somme Engin d’Hontoir Esperanto van Perenhof² Eureka de Waret l’Eveque Facho du Fond de Bois² Fly du Fond de Bois² Futé² Harold des Amandiers Ideale Black Beard Pp Et. Inesco de la Roseliere² Intrepide de Cras Avernas Jefferson de Dessous la Ville Jules de l’Empereur Kai Mook van Terbeck² Kaiser de Bierwa² Kastaar van het Bareelhof² King van Daisel² Kronos² Mambo des Peupliers² Martini de Petit Brin² Polisson du Pre Rosine² Rocky des Peupliers² Rubis du Ry Neuf Moulin² Rufus v.d. Sijsloberg Seducteur des Croix-Dames Sergent de Neuve Cour² Storm van Krakehoeve Telenet du Cobut Tenor de Mianoye² Tenor du Terril² T’Es Beau de Mehogne Vagabond du Grand Courty Veli du Blofagnu Vigneron de la Chevratte Vison de Renuamont Zen de Centfontaine²

BBG GAB BBCI FAB BBG FAB BBCI BBG GAB BBG BBCI GAB GAB FAB GAB GAB BBG BBCI BBG BBCI BBG BBG BBG GAB BBCI BBG BBCI BBG BBG GAB BBG BBG GAB GAB BBG BBG BBCI BBG BBG BBCI FAB BBG GAB BBG GAB BBCI

Resistant Grommit Bejard Farouk Gouland Javanais Snoopy Whisky Or Vidal Grommit Toscan Sheriff Cactus Attribut Attribut Grommit Brigadier Dehorner Fripon Nodule Larron Edifiant Idefix Or Attribut Casper Bambin Saddo Horoscope Important Nelson Benhur Nayakou Occident Occident Spirit Casper Senateur Jackpot Imprevu Repute Niveau Magloire Plombe Tilouis

68 107 121 101 112 96 100 96 111 113 117 86 113 93 128 87 97 110 87 94 93 105 114 84 100 96 89 102 86 107 120 96 121 105 71 99 97 110 95 97

72 135 113 106 81 97 101 87 120 100 123 115 130 86 96 106 107 114 86 112 82 111 78 102 116 79 133 88 89 119 90 85 109 102 101 89 104 91 107 88

113 99 94 82 86

107 85 103 106 107

87 118 104

89 104 116 111 116 95 109 88 105 121 104 72 128 116 101 91 128 106 88 127 99 96 93 95 115 94 106 101 110 110 117 111 94 87 92 87 103 98 130

100

114

100

105

100 101

100

103

109

107

111

105 98

100

116

100

104

100

111

103

115

105

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-indexen en fokwaarden.indd 17

07-01-20 16:35

FOKWAARDEN BELGISCH WITBLAUW

naam

vader

Adapte de Fooz Bison de Chardeneux Bosco du Falgi Dodou de St. Remacle Donquichotte van Perenhof Express du Cortil Gayot Gold d’Ozo G-Star van de Breehoeve Ideal de Petit Waret James Bond v.d. Jorchrishoeve Javelot du Coin Jeroom v.h. Vinkenhof Oscar d’Omal Paquebot d’Yvoir Pectoral de la Grande Rose Satin d’Ochamps Selenium du Donjon Soupir des Peupliers Twist de Mianoye Volcan de Ferriere

Hazard Scenario Vega Baryton Sheriff Grommit Or Brigadier Embleme Sheriff Tilouis Herald Noceur Elrio Lumineux Kenzo Grommit Nelson Embleme Grommit

BBG BBG BBG BBG BBCI FAB BBG BBCI BBG FAB BBG BBG BBG FAB BBCI BBCI BBCI BBG BBG BBCI

karkas mannelijk

betrouwbaarheid

88 111 112 104 89 113 94 80 102 112 104 97 81 101 110 94 104 105 107 105

0,61 0,79 0,58 0,53 0,74 0,63 0,65 0,76 0,69 0,59 0,78 0,72 0,76 0,52 0,55 0,58 0,8 0,66 0,54 0,72

Tabel 2 – Nieuwe, beschikbare stieren met karkasfokwaarden (bron: HB BBB Ciney, dec 2019)

naam

vader

Artdeco de Mahoney Sportif de Sberchamps Nevada van Krakehoeve Nayakou du Bois Remont Glaieul du Pont de Messe Wilmots du Falgi Occident de Neuve Cour Obama des 1000 Fontaines Edifiant du Pont de Messe

Jackpot Benhur Nodule Giga Attribut Benhur Juventus Jackpot Rocky

BBG GAB GAB FAB BBG BBCI BBG FAB FAB

betr. (%) karkasgewicht 67 65 60 62 69 67 69 61 62

113 106 101 113 102 125 113 116 101

bevleesdheid vetbedekking 120 104 103 83 108 100 114 90 101

107 102 94 88 103 93 102 92 101

Tabel 3 – Nieuwe stieren met Vlaamse karkasfokwaarden (bron: CRV, december 2019) Occident de Neuve Cour debuteert met sterke fokwaarden voor karkasgewicht en bevleesdheid

Sursaut de Fooz was met een karkasfokwaarde van 114 de hoogste nieuwkomer en volgt daarbĳ het voorbeeld van zĳn vader Resistant d’au Chêne. Van deze stier is geen sperma meer beschikbaar. Wel nog beschikbaar is Express du Cortil Gayot, opnieuw een zoon van Grommit. Express debuteert in deze lĳst met een mooie fokwaarde van 113, zĳn index van gewicht/conformatie van 108 eerder in 2018 was hiervoor al een goede indicator. Bĳna even goed doen Bosco du Falgi en James Bond van de Jorchrishoeve het met beide een fokwaarde van 112. Vega-zoon Bosco slaat daarmee de fokwaarden voor tweede bezoek over. Hĳ maakt zich met deze goede karkasfokwaarde opnieuw relevanter na eerder tegenvallende fokwaarden bĳ geboorte. Ook Sheriffzoon James Bond debuteert hier goed en doet het daarmee veel beter dan zĳn vader, een kwaliteit die hĳ meer dan vermoedelĳk via zĳn moeder, een Lenniedochter, vererft.

Zwaardere koeien Ook in Vlaanderen is een nieuwe lĳst met fokwaarden gepubliceerd door CRV Vlaanderen vzw. Daarbĳ is er een lĳst beschikbaar met vruchtbaarheidsfokwaarden en een met karkasfokwaarden. Wat de lĳst met karkasfokwaarden betreft, zĳn er een aantal verschilpunten met die van het Waalse stamboek. Zo worden naast het karkasgewicht ook fokwaarden gepubliceerd voor bevleesdheid en vetbedekking. Bovendien worden zowel de prestaties van mannelĳke als van vrouwelĳke nakomelingen in één fokwaarde verrekend. Tot slot is de referentiepopulatie, hier de Vlaamse veestapel, verschillend. Hoogste nieuwkomer is Wilmots du Falgi (v. Benhur) met een fokwaarde van 125. Daarmee doet hĳ het even goed als in Wallonië. Hetzelfde kan gezegd worden van Obama des 100 Fontaines (v. Jackpot). Met beide een fokwaarde karkasgewicht van 113 scoren ook Artdeco de Mahoney (v. Jackpot) en Occident de Neuve Cour (v. Juventus) goed. Opvallend is ook hun hoge fokwaarde voor bevleesdheid, respectievelĳk 120 en 114. Zĳ doen het daarbĳ beter dan in Wallonië. Opvallend is dat Occident in Wallonië een karkasfokwaarde van 106 heeft bĳ mannelĳke nakomelingen en een van 125 bĳ vrouwelĳke. Datzelfde verschil is ook terug te vinden bĳ een stier als Warrior de Fontena (94 bĳ mannelĳk en 119 bĳ vrouwelĳk). l De volledige publicatie van fokwaarden is te vinden op: www.veeteeltvlees.be en www.veeteeltvlees.nl en op de websites van de verschillende stamboeken: www.hbbbb.be en www.vereniging-crv.be

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-indexen en fokwaarden.indd 18

07-01-20 16:38

KEURING SINT-TRUIDEN

Keuring floreert De Haspengouwse Belgisch-witblauwkeuring is bezig aan een flinke revival. De kwaliteit van de kopnummers was top, maar vooral opvallend was de hoge opkomst van het publiek. Sint-Truiden floreert.

Offerte van Terbeck (v. Esperanto), kampioen jongste vaarzen

TEKST WIM VEULEMANS

et 131 dieren in de catalogus was er een ruime interesse van fokkers voor de Haspengouwse Belgischwitblauwkeuring. In Sint-Truiden was veel kwaliteit, zowel bĳ jong als oud. De winst bĳ de jongste stieren was voor Obelix van het Bareelhof van Gilbert Veulemans. Obelix showt een mooie bespiering, maat en vlot beengebruik. Deze negen maanden oude Vidalzoon heeft met Kara (v. Hazard) kampioensbloed in de genen. Bĳ de stieren van 10 tot 18 maanden was er winst voor een Javelotzoon uit de stal van Bart Willems. Zĳn Napoleon van de Bremberg toont als 14 maanden oude stier een compleet plaatje en veel breedte. Bĳ de stieren ouder dan 18 maanden was er winst voor New York van Terbeck, een zoon van Occident. Deze stier van Jan Roggen was veruit de meest correcte uit de reeks. Voor de familie Sente-

Daems werd het een mooi debuut in SintTruiden. Hun Bonheurzoon 8103 van het Loobergenhof won de grote prĳs van de stad Sint-Truiden. Jan Roggen won nog twee kampioenstitels. Zĳn jonge Offerte van Terbeck, een dochter van Esperanto, toonde veel breedte en expressie en won de titel bĳ de jongste vaarzen. De jury koos de al meer bekende Louisiana van Terbeck als kampioene bĳ de oudere vaarzen. Ze showde veel vleesexpressie in voorhand en middenstuk. Bĳ de vaarzen was er winst voor Narcotique ten Dreve van Schuppen fv. Deze Ordochter won door veel vleesexpressie en breedte in combinatie met keihard beenwerk. De laatste titel was voor de bekende Idylle van het Bareelhof, van Gilbert Veulemans en Michel Isenborghs. Deze Adajiodochter stond er met een indrukwekkende achterhand bĳ. l

Narcotique ten Dreve (v. Or), kampioen vaarzen

Obelix van het Bareelhof (v. Vidal) kampioen jongste stieren

Tabel 1 – Reekswinnaars van de Belgisch-witblauwkeuring in Sint-Truiden (kampioenen vetgedrukt)

rubriek

naam dier

Obelix van het Bareelhof Ocean van Terbeck stieren van 10 tot 20 mnd. 6648 van de Scholierenhoeve Noble ten Dreve Legends ten Dreve Napoleon van de Bremberg stieren vanaf 20 mnd. New York van Terbeck grote prijs Sint-Truiden: oude stieren 8103 van het Loobergenhof jonge vaarzen tot 10 mnd. Offerte van Terbeck Sky van het Maaiven Ohio van Terbeck vaarzen van 10 tot 20 mnd. Kyona Odyssee van Terbeck Orfee van de Sluizenweg Neeltje van het Bareelhof Nova van het Loobergenhof Narcotique ten Dreve Le Secret Nevena Napoli van Terbeck vaarzen van 20 tot 44 mnd. Monaco ten Dreve Lousiana van Terbeck koeien Kornelia van de Scholierenhoeve Idylle van het Bareelhof jonge stieren tot 10 mnd.

vader

m.vader eigenaar

Vidal Lego Hannibal Vidal Vidal Javelot Occident Bonheur Esperanto Vidal Vidal Hazard Vidal Balisto Vidal Donquichotte Or Econome Aragon Vidal Hazard Resistant Adajio

Hazard Picadilly Seducteur Origan Origan Halifax Imperial Attribut Attribut Ivoire Hazard Attribut Fiacre Benhur Sheriff Attribut Tilouis Orme Idefix Origan Imperial Manitou Sjaka Zoeloe

Gilbert Veulemans, Glabbeek Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Vanhees Tom & Yann lv, Zoutleeuw Schuppen fv, Velm Schuppen fv, Velm Willems Bart, Tielt-Winge Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Arlette Sente-Daems, Lubbeek Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Kelly Cuypers, Tessenderlo Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom & Ralph Guissard Francis Vanormelingen, Kortessem Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Meers Anny en Marc Peters, Millen Gilbert Veulemans, Glabbeek Roger Sapion, Kessel-lo Schuppen fv, Velm Paul Verpoorten, Lommel Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Schuppen fv, Velm Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Vanhees Tom & Yann lv, Zoutleeuw Gilbert Veulemans, Glabbeek &. M. Isenborghs

Napoleon van de Bremberg (v. Javelot), kampioen jonge stieren

New York van Terbeck (v. Occident), kampioen oudere stieren

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-keuring St. Truiden.indd 19

07-01-20 16:30

INFOGRAPHIC

Feiten en cijfers

Belgische vleesproductie Het Belgian Meat Office, een onderdeel van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM), publiceerde zijn rapport van 2019 met betrekking tot de vleesproductie en vleesexport. TEKST GUY NANTIER

elgië slachtte in 2018 zo’n 530.000 stuks runderen en 357.000 stuks kalveren, goed voor een respectievelĳke productie van 216.000 ton karkasgewicht en 61.000 ton karkasgewicht. Zo’n 78 procent van de productie wordt in Vlaanderen gerealiseerd. In 2018 werd 200.166 ton karkasgewicht of zo’n 72 procent van de totale productie in het buitenland afgezet. Nederland is met 34 procent exportvolume de belangrĳkste afzetmarkt, gevolgd door Frankrĳk en Duitsland. Het Verenigd Koninkrĳk is goed voor 2 volumeprocenten. l

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Infographic.indd 20

06-01-20 14:38

Exportbestemmingen van Belgisch vlees in volumeprocenten

NEDERLAND

34%

FRANKRIJK

20%

DUITSLAND

17% ITALIÃ&#x2039;

8% IVOORKUST

GHANA

VERENIGD KONINKRIJK

LUXEMBURG

SPANJE

GRIEKENLAND

OVERIGE

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Infographic.indd 21

06-01-20 14:38

SERIE VEGAN VERSUS VEE

a n v s ve

Met de serie ‘Vegan versus vee’ wil de redactie lezers objectief informeren over het oplopende spanningsveld tussen de productie van dierlijk en plantaardig eiwit. VeeteeltVlees maakt onderscheid tussen feit en fictie, al zal blijken dat er vaak meer waarheden bestaan. De artikelen geven input waarmee lezers zich kunnen mengen in de vele discussies over dierlijk eiwit. Dit is deel 2: wat is de impacht van veehouderij op het klimaat?

Veehouderij kan

klimaatdienst leveren Hoe zit het nu echt met de impact van veehouderij op het klimaat? Wie zich verdiept in de discussies op internet en social media, krijgt de indruk dat de veeteelt het klimaat verziekt. Ja, de veehouderij is een bron van methaan en methaan is een broeikasgas. Tegelijkertijd heeft met name grondgebonden veehouderij een belangrijke troef in handen. TEKST TIJMEN VAN ZESSEN

‘V

eehouderĳ is niet het probleem, maar een onderdeel van de oplossing.’ Het is een veelgehoorde uitspraak in gesprekken en discussies over stikstof de afgelopen maanden. Niet in de laatste plaats de Nederlandse premier Rutte trachtte op deze wĳze de angel uit de discussie te halen. De parallel tussen stikstof en klimaat is opvallend. Ook de

klimaatverandering is niet volledig in de schoenen te schuiven van de veeteelt. Tegelĳkertĳd hebben veehouders wel een belangrĳke sleutel in handen. Kees van Zelderen gaf het tĳdens een interview in Veeteelt mooi weer: veehouders kunnen helpen bĳ het afkoelen van de aarde. Wat een prachtig verdienmodel ligt daar voor het oprapen.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Vegan vs Vee.indd 22

08-01-20 13:26

In deel 2 van de serie Vegan versus Vee staat VeeteeltVlees stil bĳ de impact van de veehouderĳ op het klimaat. Wie zich verdiept in dit dossier kan verzanden in eindeloze discussies op internet. Maar hoe zit het nu echt? ‘Er zĳn inderdaad heel veel meningen, maar in de wetenschap is niet veel discussie over de verdeling van de diverse broeikasgassen. Wereldwĳd is circa tachtig procent afkomstig van CO2, daarna komt methaan en het kleinste deel is afkomstig van lachgas’, zegt Sam De Campeneere (zie ook figuur 1). De wetenschappelĳk directeur van het Vlaamse Instituut voor Landbouw-, Visserĳ- en Voedingsonderzoek ILVO is verantwoordelĳke van het Expertisecentrum voor Landbouw en Klimaat (ILVO-ELK).

neere vindt het niet nodig om massaal te stoppen met het eten van vlees of ander dierlĳk eiwit. Hĳ vindt wel dat we in onze westerse samenleving toekunnen met minder dierlĳk eiwit. ‘Vlees heeft uiteindelĳk wel een vrĳ zware voetafdruk en we gebruiken er met z’n allen meer van dan nutritioneel noodzakelĳk.’

CO2 accumuleert, methaan niet

Wereldwĳd gezien is de landbouw verantwoordelĳk voor circa 25 procent van de uitgestoten broeikasgassen (figuur 2). De Campeneere weet dat de landbouw in Vlaanderen direct voor acht à negen procent bĳdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen. Ruim de helft daarvan komt uit de dierhouderĳ, met name uit methaan afkomstig van herkauwers en afkomstig van mestopslag van varkens en rundvee. De Vlaamse veeteeltsector is dus voor ruim vier procent rechtstreeks aanspreekbaar voor de uitstoot van broeikasgas. Dat valt best mee, zou je zeggen. In de beeldvorming is de veehouderĳ regelmatig verantwoordelĳk voor een groot aandeel. Toen afgelopen zomer het IPCC-rapport over landgebruik werd gepubliceerd, openden de journaals met het nieuws dat we minder vlees moeten eten om de opwarming van de aarde tegen te gaan. De Campe-

Terug naar dat IPCC-rapport, waarin meer dan honderd wetenschappers wereldwĳd in kaart brachten welke gevolgen ons landgebruik heeft voor het klimaat. Een van de adviezen was het areaal voor de teelt van veevoer terugbrengen om daarmee meer grond te benutten voor gewassen die rechtstreeks als voedsel voor de mens kunnen dienen. Minder veevoer, minder herkauwers, zou de uitstoot van methaan reduceren. De Amerikaanse wetenschapper Frank Mitloehner wil de oplossing voor klimaatverandering niet neerleggen bĳ de veehouderĳ. Hĳ stelt dat koeien ten onrechte worden aangewezen als vervuilers. ‘Methaan is een wezenlĳk ander broeikasgas dan lachgas en CO2. Lachgas en CO2 blĳven voor honderden, misschien wel duizenden jaren in de atmosfeer. Alle CO2 die door auto’s of andere verbrandingsmotoren is uitgestoten, stapelt zich op in de lucht. Het accumuleert: hoe meer we uitstoten, hoe meer het ophoopt. Methaan daarentegen heeft een levenscyclus van twaalf jaar. Na twaalf jaar is het methaan dat een koe uitademt, uit de atmosfeer verdwenen en weer opgenomen door onder andere het gras dat zĳ eet.’ Andere wetenschappers stellen daartegenover dat methaan in de periode waarin het zich in de atmosfeer

Figuur 1 – Verdeling van broeikasgassen wereldwijd (bron: IPCC 2014)

Figuur 2 – Verdeling van broeikasgassen per sector (bron: IPCC)

Veehouderij voor 4 procent aanspreekbaar

lachgas 6%

energie overig (o.a. brandstofproductie) 10%

overig 2%

methaan 16%

elektriciteitsproductie en verwarming 25%

industrie 21%

landbouw, bosbouw en landgebruik 24% koolstofdioxide 76%

exclusief vastlegging van CO2 door gewassen (een vijfde deel van 24%)

transport 14%

woningen/gebouwen 6%

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Vegan vs Vee.indd 23

08-01-20 13:26

SERIE VEGAN VERSUS VEE

rijstteelt 10,3%

andere landbouwbronnen 6,6% gas en olie 19,7% overig 0,1%

vuilstorten 11,1%

koolmijnbouw 5,9% mobiliteit 1,0% biomassa 2,9%

mest(opslag) 3,6% afvalwater 8,6%

pensfermentatie 30,2% Figuur 3 – Herkomst van methaanbronnen wereldwijd (bron: IPCC)

begeeft, wel schadelĳker is dan CO2. Methaan is namelĳk een sterker broeikasgas. Mitloehner gaat uit van de nettobĳdrage aan de opwarming. Hĳ noemt het voorbeeld van een boer die vĳftig jaar geleden begon met honderd koeien en altĳd met dat aantal is blĳven boeren. ‘De eerste twaalf jaar heeft zĳn bedrĳf bĳgedragen aan de opwarming van het de aarde, maar daarna is het netto-effect van zĳn koeien op de hoeveelheid broeikasgas nul.’

Koe uit India ‘kampioen’ broeikasgassen De realiteit is echter dat het aantal runderen wereldwĳd stĳgt. Mitloehner wĳst op de forse aantallen koeien in ontwikkelingslanden, in totaal goed voor zeventig tot tachtig procent van alle broeikasgassen uit de veehouderĳ wereldwĳd. ‘Een land als India heeft drie keer zoveel koeien als de Verenigde Staten en de productie per koe is er minimaal. Voor de hoeveelheid melk van één Amerikaanse koe zĳn vĳftien tot twintig Indiase koeien nodig. Bovendien eten de Indiërs het vlees van deze dieren niet op. Dat maakt hun voetafdruk zo groot.’ Technisch gezien zou je dus beter de koeien van India kunnen verplaatsen naar Nederland of Vlaanderen. Maar zo werkt het niet, zegt Frits van der Schans namens het Centrum Landbouw en Milieu (CLM). Hĳ maakt onderscheid tussen dierniveau en systeemniveau. ‘In Nederland beheren we 1,7 miljoen hectare landbouwgrond. Dat is een heel beperkte oppervlakte voor de hoeveelheid melk en vlees die we produceren. Er is voor de huidige productie van dierlĳk eiwit veel import nodig van plantaardig eiwit. Je had dat plantaardig eiwit (of de grond waarop dat is geproduceerd) beter direct kunnen gebruiken als (grond voor de productie van) voedsel voor de lokale bevolking. Met het geïmporteerde voer kom je op dierniveau wel tot een lage methaanuitstoot per kilo melk of vlees, maar op systeemniveau niet tot een lage broeikasgasuitstoot per kilo voedseleiwit.’ Ook Sam De Campeneere vindt dat het in Mitloehners visie ontbreekt aan een mondiaal perspectief. Om de wereld op lange termĳn te voeden kan de mens het zich niet langer permitteren om vruchtbare akkers in te zetten voor de teelt van veevoer. ‘De veehouderĳ heeft een rol in het voedselsysteem, maar zal vooral moeten bestaan van reststromen en grasland waar geen akkerbouw mogelĳk

is. Het is maar net welke bril je opzet, kĳk je alleen naar de lokale situatie of richt je je blikveld wereldwĳd?’ Tegelĳkertĳd spreekt Sam De Campeneere Mitloehner niet tegen. Hĳ vult hem aan en vertelt dat de wereldwĳde methaanuitstoot niet volledig afkomstig is van veeteelt (figuur 3). Dertig procent van de methaanemissie is het directe gevolg van pensfermentatie door rundvee. ‘Wat veel mensen niet weten, is dat een groot deel van de methaanuitstoot afkomstig is van brandstofproductie, waaronder gas. Ook bĳ de teelt van rĳst en uit vuilnisbelten komt methaan vrĳ.’

Bodem als troefkaart Een klimaatvriendelĳke melkveehouderĳ produceert volgens Van der Schans zo veel mogelĳk melk van vers gras (minder methaanvorming dan van graskuil) en beperkt het scheuren van het grasland. Een rantsoen met mais mag dan een lagere methaanuitstoot per kilo melk genereren, maar de koolstofafbraak en broeikasgasuitstoot die samenhangen met de teelt van mais, overtreffen dat voordeel. De bodem is volgens Van der Schans een gamechanger in het klimaatdebat, de bodem is met name voor veehouders een belangrĳke troefkaart. ‘Een veehouder zou veel meer kunnen samenwerken met akkerbouwers. Grasland kan als tussenteelt voor de akkerbouwer een gezonde voeding zĳn voor zĳn bodem. Met gras bouw je organische stof op en leg je CO2 uit de atmosfeer vast. In meer grasrĳke regio’s bewĳst een veehouder het klimaat een dienst door vast te houden aan continuteelt van gras’, zegt Van der Schans. Hĳ vindt dat boeren het belang van en een beloning voor de vastlegging van CO2 meer naar voren kunnen brengen, zoals Kees van Zelderen deed in zĳn interview met Veeteelt. De troefkaart van permanent grasland is goed nieuws voor de koe: zĳ maakt van het gras waardevolle voeding. De koe werkt zo bĳ uitstek als katalysator van voor mensen onverteerbaar gras. Daarmee vervult de koe volgens Van der Schans een belangrĳke rol in het voedselsysteem. Haar organische mest is weer klimaatvriendelĳke voeding voor de bodem. Beter dan kunstmest, omdat voor de productie van kunstmest veel fossiele energie nodig is. Dierlĳke mest sluit de kringlopen op het boerenbedrĳf.

Dieraantallen of techniek? Uiteindelĳk begint een beter klimaat niet met minder koeien, maar met het verminderen van het gebruik van fossiele brandstof en daarmee de CO2-uitstoot, stelt Van der Schans. Daarnaast valt niet te ontkennen dat met een krimp van de veestapel de methaanuitstoot snel is te beperken en de hoeveelheid dierlĳke mest in balans is te brengen met de hoeveelheid grond. In Nederland en Vlaanderen zou dat neerkomen op een forse krimp van de veestapel, maar de vraag die overblĳft, is hoe groot een ‘regio’ moet zĳn. Van der Schans: ‘Als we het eens kunnen worden met omringende landen als Duitsland en Frankrĳk, kunnen Nederlandse boeren meer dieren houden en melk produceren als Duitse en Franse boeren meer akkerbouwgewassen telen. Ik denk dat hun gronden voor een groter deel geschikt zĳn voor akkerbouw. In Nederland zĳn meer gronden geschikt als grasland, dat als basis kan dienen van de melkproductie.’ Het realiseren van balans tussen dieren en grond op regionale schaal vraagt om overeenstemming met onze buur-

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Vegan vs Vee.indd 24

08-01-20 13:26

landen. Dit vergt politieke moed en heeft wat Van der Schans betreft prioriteit. Het is volgens hem belangrĳker dan het treffen van technische maatregelen om de uitstoot per koe te reduceren. Toch zetten CRV, Agrifirm en FrieslandCampina daar vol op in. Sĳne van der Beek, global manager Research and Innovation voor CRV, legt uit dat ook die route perspectief geeft op een klimaatvriendelĳke veehouderĳ. ‘Er is veel onderzoek gedaan naar de erfelĳkheid van methaanuitstoot en we weten dat je kunt fokken op een lagere emissie van methaan. Dit jaar introduceren we een eerste fokwaarde voor methaanuitstoot, nu nog op basis van voorspellers. Potentie is er zeker, een daling van één procent per jaar is haalbaar als je consequent fokt op methaan.’

Merkerinformatie over methaanuitstoot CRV gaat samen met Wageningen Livestock Research, Agrifirm en FrieslandCampina een dataset opbouwen op honderd melkveebedrĳven. In krachtvoerboxen en melkrobots meten deze bedrĳven de methaanuitstoot van individuele koeien. Via de merkerinformatie van de koeien ontstaat een steeds betrouwbaarder beeld van de methaanuitstoot bĳ een specifiek DNA-patroon, dat vervolgens weer gebruikt kan worden voor het fokken op en het inschatten van de methaanuitstoot van een dier. Van der Beek maakt onderscheid tussen klimaatvriendelĳke en milieuvriendelĳke veehouderĳ. Een milieuvriendelĳke veehouderĳ moet volgens hem focussen op systeemniveau, niet op dierniveau. Daarover is hĳ het met

Van der Schans – en ook De Campeneere – eens. ‘Heel intensief boeren met veel kunstmest en aankoop van krachtvoer kan per dier efficiënt zĳn, per hectare geeft het een relatief hoge impact op het milieu. Daarom is het logisch om de lokale impact van bĳvoorbeeld fosfaat en nitraat uit te drukken per hectare.’ Klimaatvriendelĳke veehouderĳ moet volgens Van der Beek juist wél focussen op dierniveau: ‘Methaan heeft geen lokaal, maar een mondiaal effect. Daarom moet je bĳ methaan wél denken in impact per liter melk of kilo vlees.’

Stoppen met vervuiling is geen dienst Van der Beek herhaalt de woorden waarmee dit artikel begon: ‘Methaan is niet de oorzaak van het klimaatprobleem, maar reductie ervan is wel een onderdeel van de oplossing. De impact van fossiele brandstof is de belangrĳkste oorzaak van klimaatverandering. De politiek moet daar eerlĳk over zĳn. Ze kan de rundveehouderĳ om een dienst vragen om ook te sleutelen aan methaan als het ons als samenleving niet lukt de impact van fossiele brandstof te verminderen.’ Een dienst waar volgens Van der Beek een ruimhartige vergoeding bĳ past. ‘Stoppen met vervuiling is geen dienst, het reduceren van methaan is dat wel, omdat het onderdeel is van een natuurlĳke kringloop. Rundvee produceert methaan en reductie daarvan is een van de manieren om de hoeveelheid broeikasgas in de atmosfeer omlaag te brengen. Doordat methaan in een kringloop snel afbreekt, zie je bĳ reductie van methaan snel effect.’l

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Vegan vs Vee.indd 25

08-01-20 13:27

VOERWIJZER

Aan de hand van praktijkcases schrijven verschillende voeradviseurs van Aveve (B.) en Agrifirm (Nl.) over rantsoenberekeningen in de vleesveehouderij. Deze editie beschrijft Ward Arts van Agrifirm hoe voerselectie door dieren is te voorkomen.

Voerselectie

voorkomen doet groeien A

ls een rantsoen wordt verstrekt, moeten veehouder en voeradviseur ervan uit kunnen gaan dat de dieren het ook daadwerkelĳk opnemen zoals berekend is. Helaas blĳkt dat meestal niet het geval. Dat ligt niet alleen aan de wĳze van verstrekken van het voer of, zoals bĳ een mengwagen, aan het niet juist mengen, maar vooral aan het uitselecteren van het voer(mengsel) door de dieren zelf.

Observatie aan het voerhek In de praktĳk zien we vaak dieren die dun op de mest zĳn of dieren met een onregelmatige pensvul-

ling uitgaande van hetzelfde rantsoen. Hoe kan dit? De verklaring ligt in het gedrag van de dieren aan het voerhek. Er is concurrentie: het meest dominante dier is het eerste aan het voerhek wanneer voer wordt verstrekt. Het dier probeert door te roeren in het voer de lekkerste delen het eerst op te nemen. Dit zĳn meestal krachtvoerdeeltjes. Kenmerkend is dat deze dieren een gat maken in het verstrekte voer bĳ hun zoektocht naar krachtvoerdeeltjes. Het gevolg is dat dit dier zich overeet, pensverzuring krĳgt en dun op de mest wordt. Bovendien zal het meest ranglage dier alleen het stengelige ruwvoer mogen

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_voerwijzer.indd 26

06-01-20 14:35

DE CIJFERS

oud rantsoen laadvolgorde kg product snijmais hooi bietenperspulp bierbostel Beef Power Select Beef Select Kernbrok

13,5 0,5 4,0 3,5 1,5 1,8

drogestofopname drogestofgehalte (%)

10,0 40,1

nieuw rantsoen laadvolgorde Beef Power Select Beef Select Kernbrok bietenperspulp bierbostel water Sticky-Mix snijmais drogestofopname drogestofgehalte (%)

kg product 1,9 1,4 4,0 3,5 3,5 0,25 14,5 10,6 34,8

Tabel 1 – Voorbeeld van laadvolgorde bij wijziging rantsoen

Schudproef met schudbox Met de schudbox komt de verdeling van de voerdeeltjes in beeld. Onderstaande foto’s illustreren het resultaat na slechte menging (bovenste foto) en goede menging (onderste foto).

Grof ruwvoer en te veel krachtvoer resulteren na een schudproef in nevenstaand beeld. De dieren maken bijgevolg gaten in het voer door uitselecteren

Het complete mengsel is fijn gesneden en plakkerig, zodat bij een schudproef nevenstaand beeld wordt verkregen. Het dier kan niet meer selecteren

n eten, waardoor dat dier niet groeit. Elke dag herhaalt zich dit patroon, zodat dieren die aan het begin van het traject gelĳk van gewicht waren, aan het einde toch enorm in gewicht gaan verschillen.

Krachtvoer moet plakken aan ruwvoer Dit kan tegengegaan worden door ervoor te zorgen dat het krachtvoer aan het ruwvoer gaat plakken. Daartoe wordt in de mengwagen eerst al het krachtvoer geladen en wordt er water aan toegevoegd. Bĳ voorkeur gebeurt dit de avond voordat er gevoerd wordt, zodat het kan inweken. Vervolgens wordt het

ruwvoer geladen en wordt er zo lang gemengd dat al het krachtvoer aan het ruwvoer plakt. Bĳ een wĳziging van rantsoen geldt uiteraard dat ook de laadvolgorde in de voermengwagen wĳzigt (zie tabel 1 ). Of een menging goed heeft plaatsgevonden, kan uitgemaakt worden met een schudproef. Als ervoor gekozen wordt geen water toe te voegen, moet het ruwvoer voldoende fĳn worden gesneden om op die manier selectie te voorkomen. Eventueel kan ook een plakmiddel gebruikt worden. Bedrĳven die niet mengen, moeten zorgen dat het krachtvoer in meerdere voerbeurten goed verdeeld wordt over de dag.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_voerwijzer.indd 27

06-01-20 14:35

COMMISSARISSEN IN BEELD GERT-JAN VERPPLOEG

Het hoogste bestuurlijke orgaan van Coöperatie CRV is de ledenraad van 87 veehouders. Namens de ledenraad houdt de raad van commissarissen (RvC) toezicht op het beleid van de CRV Holding BV. In de RvC zitten zeven veehouders en drie commissarissen van buiten de sector. Wie zijn zij en wat is hun visie? In een serie in Veeteelt stellen ze zich voor.

deel 1 deel 2 deel 3 deel 4 deel 5

deel 6 Peter Broeckx deel 7 Gert-Jan Verploeg Johan Wouters (extern) deel 8 deel 9 Fons Kersten deel 10 Wietse Duursma

Etienne Cosyns (extern) Peter Schrijver Kurt Faes Freek Rijna (extern) Sjoerd Schaap

Boerenbuitenbeentje

is zuinig op bedrijf en coöperatie Thuis in Buurmalsen is Gert-Jan Verploeg boer in hart en nieren. Maar van negen tot vijf is hij ook directeur van een bedrijf met 130 medewerkers. ‘Met deze baan verdien ik het geld om het melkveebedrijf te kunnen blijven ontwikkelen. Als agrarisch ondernemer werk ik aan continuïteit voor de toekomst’, legt Verploeg uit. Met diezelfde motivatie zet hij zich in voor de Coöperatie CRV.

naam Gert-Jan Verploeg woonplaats Buurmalsen leeftijd 38 jaar gezin getrouwd met Carla (38), kinderen Floris (11), Sietse (10) en Lonneke (7) opleiding accountancy en control, Universiteit van Amsterdam functie algemeen directeur IGM BV bedrijf 110 melkkoeien en 55 stuks jongvee op 60 ha grond bestuursfunctie lid van raad van commissarissen van CRV sinds 2016 vorige functies (o.a.) accountant bij Flynth Accountants en Adviseurs, ledenraadslid FrieslandCampina, ledenraadslid Rabobank West-Betuwe

TEKST WICHERT KOOPMAN

ĳn collega’s vroegen hem openlĳk of hĳ gek geworden was. Gert-Jan Verploeg had net een universitaire opleiding in de accountancy afgerond en uitzicht op een glanzende loopbaan, toen hĳ hun meedeelde dat hĳ koeienboer werd. ‘Ze begrepen er helemaal niets van’, vertelt de nu 38-jarige veehouder, thuis op de boerderĳ in Buurmalsen. De aanleiding voor de carrièreswitch was bikkelhard. ‘Twaalf jaar geleden overleed mĳn schoonzus, die samen met haar ouders deze boerderĳ runde’, vertelt Verploeg, die zelf opgroeide op een hobbyboerderĳ met wat zoogkoeien en schapen. ‘Al snel waren mĳn vrouw Carla en ik hier in onze vrĳe tĳd aan het werk. In eerste instantie om mĳn schoonvader een handje te helpen, maar steeds meer kwamen we tot het besef dat we het deden omdat we niet wilden dat hĳ het bedrĳf zou moeten beëindigen’, onderbouwt hĳ de beslissing om in 2009 samen met zĳn vrouw in maatschap te gaan met zĳn schoonouders.

Uitdaging in bestuursfunctie Daarna ging het snel. In drie jaar tĳd namen Verploeg en zĳn vrouw het bedrĳf volledig over en bouwden ze een nieuwe stal voor 110 koeien.

Twee jaar later werd de melkstal ingeruild voor twee robots en intussen is de bedrĳfsproductie verdubbeld tot ruim een miljoen kilo melk op jaarbasis. ‘Deze bedrĳfsontwikkeling hadden we nooit kunnen financieren als ik niet buiten de deur was blĳven werken’, geeft Verploeg aan. De veeleisende fulltime baan als accountant werd ingeruild voor een parttime baan op de administratie bĳ IGM, een franchiseorganisatie voor badkamerinstallateurs. ‘De uitdaging die ik in mĳn werk miste, zocht ik in een bestuursfunctie. Zo stuitte ik op een vacature voor het hoofdbestuur van CRV’, vertelt de veehouder. Tot zĳn eigen verbazing stemde de ledenraad in met de benoeming van de atypische boer. ‘Ze zagen wel de toegevoegde waarde van een toezichthouder met een gedegen financiële achtergrond’, hoorde hĳ.

Leren buiten de sector De carrière die Verploeg aanvankelĳk liet lopen om boer te kunnen worden, maakte hĳ bĳ IGM alsnog. Het bedrĳf is gegroeid tot 130 medewerkers en de boekhouder opgeklommen tot algemeen directeur. Dat neemt niet weg dat hĳ zĳn werkdag altĳd tussen de koeien begint en eindigt. Tĳdens kantoortĳden vertrouwt de directeur volledig op zĳn familieleden

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-interview Verploeg.indd 28

08-01-2020 13:08

en een parttime bedrĳfsleider. ‘Door mĳn baan weet ik wat er komt kĳken bĳ het aansturen van een bedrĳf met een groot aantal medewerkers’, merkt Verploeg in discussies binnen de raad van commissarissen. ‘En doordat ik in een heel andere branche werk, kĳk ik soms ook wat anders tegen ontwikkelingen binnen CRV aan’, ervaart de commissaris. ‘Zo merk ik hoe mensen van buiten de sector naar veehouders kĳken – als er op Nu.nl iets staat over boeren, moet ik dat die dag minstens vĳf keer uitleggen – en heb ik het belang van marketing leren kennen.’ Verploeg mag dan als boer een beetje een buitenbeentje zĳn, als ondernemer is hĳ net als ieder ander vooral bezig met de continuïteit van het bedrĳf. ‘Deze boerderĳ is voor ons gezin een fantastische plek om te leven. Daarom zĳn we er zuinig op en doen we ons best om het bedrĳf te ontwikkelen voor de toekomst. We willen onze kinderen de kans geven om verder te boeren’, motiveert hĳ zĳn inzet.

Zuinig leven en investeren

‘Boeren begrijpen dat het leven niet alleen draait om eigen belang en korte termijn’

Het zeker stellen van continuïteit is voor Verploeg ook een belangrĳke drĳfveer om zich in te zetten voor de Coöperatie CRV. ‘Om te voorkomen dat machtige bedrĳven met ons geld aan de haal gaan, moeten we technieken als merkerselectie en spermaseksen in boerenhanden houden’, legt hĳ uit. ‘CRV kan de investeringen die daarvoor nodig zĳn, alleen opbrengen als we voldoende omvang houden en financieel gezond blĳven’, geeft de commissaris aan. ‘Daarom ben ik ook blĳ met de beslissing van de ledenraad om het ledenvoordeel over het afgelopen boekjaar niet uit te betalen. In onzekere tĳden is het verstandig om zuinig te leven maar wel te blĳven investeren voor de toekomst.’ Naar de toekomst van zĳn eigen bedrĳf kĳkt de veehouder overigens wel met enige zorg. Een gedegen financieel plan maken is de doctorandus in de accountancy wel toevertrouwd. ‘Toch heb ik de afgelopen jaren al anderhalve ton meer moeten uitgeven dan begroot om het bedrĳf te brengen waar het nu staat. Zo had ik nooit voorzien dat overheidsbeleid ons zou dwingen om te investeren in fosfaatrechten’, verklaart Verploeg deze bezorgdheid. Dat maakt ons bedrĳf – net als de bedrĳven van veel collega’s – kwetsbaar voor tegenvallers zoals een paar droge zomers. En het zorgt er ook voor dat het moeilĳk is om in te spelen op nieuwe maatschappelĳke eisen.

Geen verborgen agenda’s Verploeg heeft zĳn eerste bestuurstermĳn bĳ CRV er inmiddels op zitten. Hĳ stelt zich met plezier herkiesbaar. ‘We voeren als boerenbestuurders met elkaar stevige discussies. Maar deze zĳn altĳd open en gericht op het gezamenlĳke belang van de coöperatie en nooit op de persoon’, zegt hĳ. ‘Dat is in mĳn baan als directeur wel anders. Daar heb ik regelmatig te maken met verborgen agenda’s en mensen die stilletjes aan mĳn stoelpoten zagen. Ik verzucht wel eens dat ik zou willen dat er op ons kantoor wat meer mensen met een boerenachtergrond zouden werken. Die begrĳpen tenminste dat het leven niet alleen draait om eigen belang en korte termĳn.’ l

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-interview Verploeg.indd 29

08-01-2020 13:08

FOKKERIJ BEWUST NATUURLIJK LUXE

Bewustwording omzetten in doen

In twintig jaar tijd een verviervoudiging van het aantal natuurlijke geboorten in Belgisch witblauw en het verbeterdroodbontras. Dat is het nagestreefde doel van het project Bewust Natuurlijk Luxe. Er zijn wezenlijke stappen gezet, maar het verwachte percentage blijft achter op de doelstelling. Het is mogelijk om de doelstelling wel te halen als verschillende factoren gelijktijdig worden verbeterd. TEKST GUY NANTIER

In het streven naar meer natuurlĳke geboorten bĳ luxe vleesvee staat fokken op ruimere, inwendige bekkenmaten, en met name de bekkenhoogte, centraal. Inwendige bekkenhoogte rectaal meten met een pelvimeter is het instrument bĳ uitstek.

Tabel 1 – Gemiddelde fokwaarde voor inwendige bekkenhoogte van gemeten dieren per geboortejaar bij Belgisch witblauw (bron: WUR)

Tabel 2 – Gemiddelde fokwaarde voor inwendige bekkenhoogte van gemeten dieren per geboortejaar bij verbeterd roodbont (bron: WUR)

35 30 25 20 15 10 5 0 –5 –10 –15 –20 –25 –30 –35

2010

2011

2012

2013

2014

geboortejaar

2015

2016

Licht positief genetische trend Ruim 60 procent van de Nederlandse bedrĳven met witblauw en 70 procent met verbeterd roodbont nam in 2018 deel aan het meetprogramma. Op deze bedrĳven is ruim 50 procent van de witblauwe koeien gemeten en 70 procent van de verbeterd roodbonte koeien. Dit bereik geeft meteen aan dat het draagvlak duidelĳk groot is. Ook is aldus ruim 50 procent van de populatie in Belgisch witblauw en 85 procent in het verbeterdroodbontras gedekt. Voldoende om op basis van de verzamelde gegevens fokwaarden te kunnen schatten die bruikbaar zĳn voor de hele populatie.

fokwaarde bekkenhoogte (cm x 100)

n Nederland werd in 2014 bĳ de dikbilrassen verbeterd roodbont en Belgisch witblauw 85 tot 90 procent van de koeien met een keizersnede verlost. In de ministeriële beleidsbrief dierenwelzĳn van 4 oktober 2013 zĳn Nederlandse houders van deze dubbelgespierde rassen opgeroepen om toe te werken naar dieren die weer op een natuurlĳke wĳze kunnen afkalven. De betrokken Nederlandse stamboeken hebben hiervoor een plan van aanpak gemaakt en het project ‘Bewust Natuurlĳk Luxe’ (BNL) zag daarop het levenslicht. Kort gesteld werd de ambitie uitgesproken om bĳ Belgisch witblauw 60 procent natuurlĳke afkalvingen te bereiken in 2030 en bĳ verbeterd roodbont 50 procent natuurlĳke geboorten in 2035. Op verzoek van het ministerie LNV heeft Wageningen Livestock Research een eerste evaluatie gemaakt. De evaluatie is onder meer gebaseerd op genetische parameters en kengetallen.

35 30 25 20 15 10 5 0 –5 –10 –15 –20 –25 –30 –35

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

geboortejaar

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-BewustNatuurlijkLuxe.indd 30

07-01-20 11:18

Inwendige bekkenhoogte rectaal meten met een pelvimeter is het instrument bij uitstek voor fokken op ruimere bekkens

De figuren 1 (Belgisch witblauw) en 2 (verbeterd roodbont) geven de gemiddelde fokwaarde voor inwendige bekkenhoogte weer per geboortejaar en de genetische trend voor bekkenhoogte. De genetische trend is een weergave van de selectie die is toegepast bĳ de ouders van de geselecteerde dieren. De genetische trends tot 2016 zĳn slechts licht positief. Verklaring hiervoor is dat veel van de bedrĳven pas begonnen zĳn met meten vanaf 2014 en pas begonnen zĳn met selecteren na de eerste metingen. Op deze bedrĳven neemt de gemiddelde meting pas toe na een jaar of drie.

Relatief grote inzet van ongunstige stieren Door het kleine aantal kalveren per dikbilkoe is er nauwelĳks ruimte om te selecteren in de kalveren voor vervanging van koeien. In de praktĳk worden vrĳwel alle vaarskalveren aangehouden en komt de genetische selectie vooral neer op de stierkeuze. Voor een scherpe genetische selectie zĳn er dus stieren nodig met een sterk gunstige fokwaarde. Maar de noodzakelĳke informatie voor het verkrĳgen van een fokwaarde komt pas beschikbaar als de stier al een jaar of drie gebruikt is (9 maanden dracht en meting bĳ de nakomeling rond 2-jarige leeftĳd). Dit zorgt er mede voor dat er een relatief grote inzet is van de 25 procent meest ongunstige stieren voor vererving van bekkenmaten. Stieren zĳn in beide rassen gemiddeld 6 tot 8,5 jaar oud bĳ de geboorte van hun nakomelingen, moeders zĳn gemiddeld 3,5 tot 4,5 jaar oud. Deze hoge gemiddelde

leeftĳd hangt samen met het laat beschikbaar komen van een fokwaarde voor inwendige bekkenhoogte. De consequentie van deze situatie is dat er nog ongeveer drie generaties gefokt zullen worden tot 2032 als het generatie-interval niet verandert.

Van bewustwording naar doen Er is een duidelĳk positieve tendens richting natuurlĳke geboorten berekend. Het geschatte percentage natuurlĳke geboorten in 2035 bedraagt voor beide rassen ongeveer 40 procent. Zonder aanpassing van het fokprogramma blĳft de verwachte respons in 2035 achter ten opzichte van de oorspronkelĳke doelstelling van 50 tot 60 procent natuurlĳke geboorten. Het is mogelĳk om de doelstelling wél te halen als verscheidene factoren gelĳktĳdig worden verbeterd, met name het verkorten van het generatie-interval en het schatten van fokwaarden voor jonge stieren. Maar bovenal, het draagvlak bĳ de fokkers moet zich duidelĳker vertalen in een gericht fokbeleid op het eigen bedrĳf: de juiste koeien aanhouden en de inzet van stieren met een gunstige fokwaarde. ‘De omslag van bewustwording naar “doen” is belangrĳk in een volgende fase’, aldus het voortgangsrapport van WUR. ‘De gerealiseerde genetische vooruitgang is het gunstigste dat door de sector verwezenlĳkt kon worden in drie jaar tĳd.’ De Nederlandse minister van Landbouw heeft daarom beslist dat zĳ de financiële ondersteuning van het project BNL verderzet. l

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-BewustNatuurlijkLuxe.indd 31

07-01-20 11:18

JAARINDEX 2019

Index VeeteeltVlees 2019 Bedrijfsreportages binnenland

Keuringen en shows

Uit de dierenartspraktijk

Bulckaert, J., Vlamertinge 7/18 Dhondt, C. en Wildemeersch, V., Lapscheure 9/12 Ginkel, T. van, Uddel 5/14 Kleine, R. en C., Almen 3/14 Meysmans, F., Brussegem 4/14 Scharlaken, C., Oostkerke 7/18 Schie, C. en M. van, Abbenbroek 1/12 Van Doorne, F., Wingene 7/14 Van Mieghem, G., L., B. en F., Doel 8/12 Vanopdenbosch-Sergooris, V. en A., Bever 2/14 Verpoorten, P., Lommel 10/12 Winters-Schaeken, R. en L., Peer 12/8

Affligem 2/24 Agribex Belgisch witblauw 12/28 Agriflanders 2019 Belgisch witblauw 1/16 Agriflanders 2019 blonde d’Aquitaine 1/24 Alken 9/23 Enter 9/20 Erpe-Mere 9/16 Geffen 9/25 Hulshorst 4/20 Leuven 9/30 Libramont 8/16 NVM blonde d’Aquitaine 12/16 NVM Belgisch witblauw 12/18 NVM charolais 12/23 NVM limousin 12/20 NVM marchigiana 12/25 NVM piemontese 12/24 NVM verbeterd roodbont 12/20 NVM voorbeschouwing 11/20 Sluis 8/23 St. Truiden 1/30 St.-Lievens-Houtem 7/21 Wulpen 8/25

Amputatie onderbeen 3/17 Blauwtong 4/24 Lebmaagverdraaiing 10/27 Longontsteking 2/17 Misvormingen 7/13 Pinkengriep 1/23 Stinkende diarree 6/25 Verhoogd kopergehalte 5/13 Voorbereiden opstallen 9/27

Bedrijfsreportages buitenland Garcia, gebr., Sertanopolis (Brazilië) Pereira, Manoel jr, Parana (Brazilië)

11/12 6/14

Biest voor boer en burger

3/18

Beeldverhaal

Diergezondheid

Handel grootste risico voor insleep dierziekten 6/8

Fokkerij

Courtois de la Hesbay imponeert 8/8 Excellenten witblauw 10/8 Jasper scoort ook voor vruchtbaarheid 4/18 Nichemarkt voor eeuwenoud rood ras 7/8 Nodulezoon Persan debuteert sterk in Belgisch witblauw 1/20 Open dagen BBG 11/28 Stierrapport Courtois de la Hesbaye 6/22 Vlaams stamboek Belgisch witblauw werkt aan totaalindex 7/26 Voordelen gesekst sperma steeds vaker in beeld 5/8

Generatie Alpha en Z Bettens, Emil Riele, Jan te Van Ceulenbroeck, Gil Van Cutsem, Stijn

9/24 4/25 2/23 6/17

Interview

Broeckx, P., voorzitter CRV Holding 12/13 De Meyer, L., Bond Beter Leefmilieu 10/16 Relaes, J., administrateur-generaal ILVO 6/18 Vriesekoop, P., manager CRV u.a. 10/24

Management

Analyse vleesvee in België 3/20 Felle reacties op vrijhandelsverdrag Mercosur 8/20 Hoeveslagerij voor meer marge 11/8 Kunstmest staat niet langer op een voetstuk 2/8 Serie Vegan versus vee (1) 11/32 Serie Vegan versus vee (2) 12/32 Slagerijketen Renmans gaat bewust 100% voor Belgisch witblauw 3/24 Vleesveehouders gaan hitte te lijf 9/8

Varia

Infographic gezond eten Infographic klimaatopwarming Infographic soja Infographic vleesverbruik China Kerstquiz 2018, prijswinnaars Kerstquiz 2019 Rouge des prés in beeld

12/26 9/18 10/20 11/24 2/27 12/36 9/22

Voerwijzer

Efficiënte beweiding voor vleesvee 5/24 Good practices bij ruwvoerverstrekking op stal 11/26 Hittebehandeld lijnzaad in afmest 10/22 Stieren afmesten met maiskuil van 2018 1/26 Weiden in natuurgebieden 7/24

Vruchtbaarheidskompas Gevolgen van hittestress

8/27

Portret

Mostert, P., voorzitter Federatie Vleesveestamboeken Nederland Neerincx, E., vice-voorzitter Federatie Vleesveestamboeken Nederland Ven, J. van der, voorzitter stamboek verbeterd roodbont

5/18 11/16 2/18

Ruwvoerwinning

Vanggewassenregeling stelt maisverbouwers voor nieuwe keuzes 1/8 Vaste rijpaden geven tot 15 procent meer grasopbrengst 4/8 Zetmeelgehalte mais kritische factor in vleesveerantsoenen 3/8

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-Jaarindex.indd 32

06-01-20 14:39

MANAGEMENTNIEUWS

Nieuw GLB niet vóór 2022 POLITIEK – 2020 had het jaar moeten worden waarin het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt afgerond en in de steigers gezet. Het wordt wellicht 2022 voordat de nieuwe regels voor inkomenssteun op nationaal vlak vastliggen. De planning is dat het Europees Parlement in juni 2020 definitieve standpunten inneemt. Maar dat hangt weer af van de besluitvorming door de Europese regeringsleiders en ministers van financiën over de Europese begroting voor de komende zeven jaar, het zogenoemde meerjarig financieel kader (MFK). In het MFK wordt vastgelegd hoeveel geld er voor de landbouwbegroting beschikbaar is. In de voorlopige plannen was een bedrag van 365 miljard euro voor zeven jaar voorzien. Maar een verlaging van het totale landbouwbudget is niet ondenkbaar vanwege onder meer de European Green Deal (een pakket

milieu- en klimaatmaatregelen), de voorgenomen ‘farm to fork’-strategie (een allesomvattend EU-voedselbeleid) en de brexit. Als er een akkoord is over het MFK tussen de lidstaten, dan zal dat nog moeten worden voorgelegd aan en goedgekeurd door het Europees Parlement. Daar zullen onderhandelingen worden gevoerd, die ook enige tijd vergen. Pas als het Europees Parlement, de lidstaten en de Europese Commissie een politiek akkoord hebben gesloten, kunnen de afspraken in regelgeving worden gevat. De volgende stap is dat de lidstaten hun nationale strategische plannen bij de Europese Commissie kunnen indienen. In die plannen moeten de lidstaten aangeven op welke manieren zij uitvoering geven aan het nieuwe landbouwbeleid. Het wordt wellicht 2022 voordat de nieuwe regels voor inkomenssteun op nationaal vlak vastliggen.

Besnoitiose dreigt veeteeltsector kopje onder te duwen GEZONDHEID – Op het recent gehouden vleesveecongres in Beringen luidde dierenarts Evelyne Van de Wouwer van DGZ de alarmbel voor de oprukkende ziekte besnoitiose. Besnoitiose is een tropische, cysteproducerende protozoaIre (eencellige) aandoening, zoals neospora, die snel oprukt in Europa. Beperkte de aandoening zich in 1995 nog tot Spanje, Portugal en het zuidwesten van Frankrijk, twintig jaar later dook het ook al op in andere landen. In België werd het eerste klinische geval gedetecteerd in 2015 bij een blonde d’Aquitainerund. In 2018 werden in Vlaanderen drie dieren gevonden die positief testten op antistoffen. In Wallonië werden in 2019 drie dieren van het aubracras gevonden

op twee bedrijven met klinische symptomen. Screening van de contact- en buurbedrijven leverde zo’n 17 positieve dieren op. De aandoening kent een asymptomatisch of symptomatisch verloop. Bij een asymptomatisch verloop zijn de dieren drager, maar vertonen ze geen klinische gebreken. Asymptomatisch besmette dieren kunnen zo als ‘reservoir’ onder de radar blijven. Bij een symptomatisch verloop zijn de drie achtereenvolgende fasen: hoge koorts (40-42°C), oedeemvorming en vervolgens het ontwikkelen van een olifanthuid (sclerodermiefase). Deze laatste fase leidt meestal tot euthanaseren vanwege het dierenwelzijn. Overdracht van koe naar kalf of overdracht

van koe naar koe hebben de wetenschappers al kunnen uitsluiten. De ziekte verspreidt zich wel via insecten. De ziekte is onbehandelbaar, preventie door opruiming (euthanaseren) van aangetaste dieren is het enige alternatief. In Frankrijk werd berekend dat de economische schade zo’n 35 tot 70 euro per dier per jaar kost met een totale impact op een geïnfecteerd bedrijf van 12.000 euro per jaar. ‘Aandacht van de sector is hoog nodig,’ concludeerde Evelyne Van de Wouwer, ‘bij veehouders, dierenartsen en bij het beleid. Een wettelijk kader om de aandoening in te dijken nu het nog kan, is absoluut nodig.’

Lokaal geproduceerd rundvlees krijgt horecalogo POLITIEK – Federaal minister van KMO en Landbouw Denis Ducarme heeft een logo klaar om lokaal geproduceerd vlees in de horeca te promoten. Binnen enkele weken mag het gebruikt worden op de etalageramen en menukaarten. ‘Het moet een duidelijker “gezicht” geven aan onze lokale productie en het ook ondersteunen’, luidt het op het kabinet van de minister. De minister heeft aan het onderliggende charter van het logo met de drie horecafederaties en de landbouwersvakbonden ruim twee jaar gewerkt. Reeds een duizendtal

horeca-uitbaters hebben het charter ondertekend. Het logo is in de drie landstalen en in het Engels beschikbaar. Het is niet enkel en alleen bestemd voor rundvlees van het Belgisch-witblauwras, maar voor alle rundvlees dat lokaal in België is geproduceerd, zoals vlees van blonde d’Aquitaines, limousin, angus et cetera.

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-managementnieuws.indd 33

07-01-20 09:30

Ontdek uw troeven voor de toekomst! Vernieuwd OPTIMEAT gamma en klimaatvriendelijke EUROCLIM gamma

Bezoek onze stand in hal 4 28 februari - 1 maart Uw contactpersoon: Anne Vandelannoote 0475 41 02 34

Gregory Antrop 0474 87 76 67

http://www.aveveagrarisch.be

D E E E R S T E K E U S VA N V L E E S V E E H O U D E R S

20 FEBRUARI BEMESTING U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 10 februari Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01_p34.indd 34

08-01-20 09:29

CRVNIEUWS

Fokveebeurs Affligem Op zaterdag 8 februari is de evenementenhal Bellekouter in Affligem de ontmoetingsplaats waar fokkerij, handel en passie voor het witblauwras hand in hand gaan. De 33e interprovinciale prijskamp biedt opnieuw een ruim aanbod aan topdieren van het Belgisch-witblauwras die onderling de strijd aangaan. Inschrijven voor de prijskamp is niet meer mogelijk. Affligem gaat er prat op de grootste fokveebeurs van Vlaanderen te zijn en dat zal ook deze keer niet anders zijn.

Districtsbijeenkomsten met lezing over epigenetica Tussen 3 en 17 februari worden de CRV-districtsbijeenkomsten voor vleesveehouders in Vlaanderen georganiseerd. Dit jaar zijn er opnieuw avondvergaderingen met, naast een terugblik op het afgelopen boekjaar van CRV,

een lezing over epigenetica. Deze wordt verzorgd door de Universiteit Gent. Epigenetica onderzoekt de effecten van milieu op het tot expressie komen van erfelijke factoren. Leden van CRV ontvangen per post

een persoonlijke uitnodiging. In de advertentie op pagina 15 vindt u een overzicht van alle bijeenkomsten voor vleesveehouders. Dit overzicht is ook te raadplegen op: www.crv-districtsbijeenkomsten.com

Inschrijven voor prijskamp Belgisch witblauw Ravels

Studieavond vleesveehouders Limburg

Zondag 1 maart 2020 zal tijdens de Agridagen in Ravels voor de eerste maal een prijskamp voor Belgisch witblauw georganiseerd worden. Stamboekdieren uit Vlaanderen zijn welkom op dit evenement, met naast de prijskamp ook een kalvershow. Een inschrijvingsformulier kan bekomen worden bij Jan Blockx ( jan-blockx@hotmail.com of 0471 37 78 57). Voor de inschrijvers wordt toegang tot de beurs voorzien. Inschrijven kan tot uiterlijk 1 februari.

Op woensdag 22 januari 2020 organiseren CRV en Boerenbond een gezamenlijke studie-avond voor vleesveehouders in de provincie Limburg. De avond zal gaan over de manier waarop dieren benaderd en begeleid kunnen worden om ze zo weinig mogelijk stress te laten ondervinden. De vergadering wordt gehouden bij Hoeve Kip Mich, Opeindestraat 115/a te 3720 Kortessem en start om 20.00 uur.

Bwb-proefstier Mathys de Saile ki-code 945065 verkoper:

Amaury Elias, Hannêche

schofthoogte: 129 cm (+6) 16 mnd.

fokker:

Jean-Louis Elias, Hannêche

gewicht:

haarkleur:

blauw & wit

geboren:

04-05-2018 662 kg 16 mnd. nb

Schofthoogte 85,00

Besp. 90,20

Type 85,40

Beenwerk 79,00

NODULE DES VOLÉES

Alg. voorkomen 85,00

Eindbeoordeling 88,90

Mathys heeft zich laten opmerken op de laatste BBG/CRVopendeurdag. Het is een stier die maat, gewicht én kwaliteit weet te combineren. De vleeskwaliteiten heeft hij van zijn moeder, Idylle de Saile, geërfd. Zij was de kampioene van Hollogne in 2017. Deze 89 puntenstier verdient zeker kansen in uw fokkerij!

IMPARTIAL D’IZIER GRACIEUSE DES VOLÉES LENNIE VAN HET CALOENHOF

OPERCULE DE WALEFFES 85 / 87,5 / 85,3 / 83 / 80 / 87,5 LIMOUSINE DE WALEFFES

GAFFE DE WALEFFES ADAJIO DE BRAY

ORIGAN DE FOOZ GENTIANE DE FOOZ

IDYLLE DE SAILE 75 / 91,2 / 85,1 / 82 / 90 / 88,7

FIACRE D’IZIER CORINE DE SAILE

CHAMPIONNE DE SAILE

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-CRV nieuws.indd 35

08-01-2020 12:48

MARKTINFO VOER

Eiwitprijs in opwaartse beweging

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

januari 2020 fokvee mestvee

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

natte bijproducten

mengvoer

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 246,0 100,0 150,0 141,1 212,0 202,0 217,0 0,0 230,0 330,0 193,0 326,0 240,0 235,0 23,0 47,0 67,5 77,7 234,4 266,5 244,5 213,5

s 975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.107 1.178 1.149 1.149

rin

kg d

g/k gd 52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 117 161 132 95

i g/

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 195 264 241 172

vev

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.033 1.093 1.068 1.062

dve

ds g/k g re

grondstoffen eiwit

s g/k gd grondstoffen energie

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 11,5 22 27 42 87 87 87 87

vem

s structuur

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG-tarwe aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten fokvee standaard fokvee eiwitrijk afmest groeibrok afmest finish

y/y

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

m/m

18,00 67,10 16,60 69,30

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

VOEDERWAARDEPRIJZEN

januari 2020

kvem kg dve kvevi kg dve

vo (e/ eder ton waa ) ve rde vi pri js ma r k voe tp de rijs t rw .o. aar v. de pri js ( %)

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 17 december 2019. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) steeg naar 18 eurocent, de waarde van eiwit stijgt naar 67,1 eurocent per kg dve. – In onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en voederwaarde. Belangrijk om te weten is dat men enkel producten mag vergeleken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – Nu de feestdagen achter de rug zijn en de bietencampagne ten einde loopt, zal de komende weken duidelijk worden of de markten nog een correctie naar boven of naar onder zullen krijgen. Het transportissue naar de fabriek wordt nu namelijk opgelost, wat in november en met name in december altijd een uitdaging is. – De granen blijven buitengewoon stabiel, mais verhoogt licht, maar blijft scherp geprijsd. – De zetmeelhoudende aardappelproducten dalen vooralsnog niet in prijs. De komende tijd, wanneer er meer vanuit de opslag verwerkt gaat worden, zal het aanbod toenemen. Ten opzichte van de granen is een daling te verwachten. Op dat moment zouden aardappelen weer interessant zijn om in te passen in het rantsoen. – De eiwitmarkt is wel in beweging, de laatste weken is met name raapschroot behoorlijk in prijs gestegen. Dit wordt veroorzaakt door een krapte in het aanbod. Raapzaad is de grondstof voor crushers (vermalers); deze laatste hebben in het najaar behoorlijk veel raapzaad gecrusht, omdat de marges toen goed waren. – Vullers van brokken – palmpitschilfers en sojahullen – stijgen verder door. Dit maakt het kleine verschil tussen zetmeelrijke en zetmeelarme brokken nog kleiner.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

m/m

64,6 85,2 144,7 65,9 91,1 149,7 256,9 255,8 274,8 229,0 231,4 275,4 231,5 331,7 240,8 287,3 30,9 55,5 64,9 100,9 230,5 267,2 245,7 223,5

y/y

170 152 165 94 83 79 79 0 99 120 83 98 100 82 74 85 104 77 102 100 100 96

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-marktinfo voer.indd 36

07-01-20 08:47

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

900 € 750

700 € 600

600 500

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee € 250

400 300

2018 2018

2018

200 € 70

100 0

25 30 week

2018

Bron: veemarkt Les Hérolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

Bron: veemarkt Ciney (B.)

800

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

R -€2,70

2018

2,5 2,0

R -€2,60

25 30 week

2018

eoro/100 kg, levend gewicht (excl. btw)

U-€3,36

2018

Bron: veemarkten België

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

2018

3,0

2018 U-€ 2,96 R -€ 2,83

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

2,5

350

U-€3,55

3,5

2018

2018 2018

R -€ 2,77

25 week

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

4,0

U-€ 2,96

3,0

2,0

5,0 4,5

3,5

dikbil gelijkgestelde goedgevormde 55% 50% verwerking

300

€ 272,50

2018

250

€ 233,75

2018 € 188,75

200

150

100

2018

€ 156,25

2018

€ 121,25

2018

€ 181,25

2018

week

STIEREN BELGISCH WITBLAUW eoro/100 kg, levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkten België

350

dikbilstier gelijkgestelde goedgevormde

60% 55% verwerking

€ 302,50

300

2018 € 270,00

250

2018

€ 219,00

2018 200

€ 179,00

2018 2018

150 € 146,25

100

week

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-marktinfo vee.indd 37

06-01-20 14:37

Ja H

AGENDA KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN

VEILINGEN

18 januari 19 januari 8 februari 23 februari 27 februari 27 februari 1 maart 14 maart 21 juli 27 juli

12 februari 13 februari 12 februari 12 maart 28 maart

Regionale bwb-keuring, Ciney Regionale bwb-keuring, Geel Bwb-keuring, Affligem SIA-keuring charolais, Parijs (Frankrijk) SIA-keuring blonde d’Aquitaine, Parijs (Frankrijk) SIA-keuring limousin, Parijs (Frankrijk) Vlaamse bwb-keuring, Ravels Vleesveekeuring (bwb en vrb), Hulshorst Keuring blonde d’Aquitaine, Bogaarden Nationale prijskamp bwb, Libramont

De koeien van de familie Bĳl uit Waarschoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot

Stierenveiling limousin, Ciney RJ-veiling blonde d’Aquitaine, Casteljaloux (Frankrijk) Stierenveiling bwb, Ciney Veiling limousin, Lanaud (Frankrijk) COT-veiling, Laren

COLOFON

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt 22 februari1 maart 16-18 mei

tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

Landbouwbeurs SIA, Parijs (Frankrijk) Landbouwsalon Aquitanima,redactie Bordeaux (Frankrijk)

VOORUITBLIK

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

FEBRUARI BEMESTING redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem,

026 38 98 800 In het februarinummertelefoon is er plaats voor een Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363In 92het 11, fax 09 363 92 06 jaarlijks terugkerend thema: bemesting. e-mail veeteelt@crv4all.com hoofdverhaal wordt stilgestaan bij noviteiten in abonnementsprĳ s/jaar de bemesting en de techniek. Zo komt uitgeNederland en België € 70,30 breid het onderwerp mest met water toedieoverige landen € 132,90 combinatie met abonnement op vakblad nen aan bod. Het lijkt In een van de maatregelen VeeteeltVlees € 10 korting. die de overheid wil van Maar Prĳde zensector. excl. 6% btw. hoe Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar werkt dit eigenlijk, waarom reduceert dit zo en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk veel stikstofemissie? Zijn er onderzoeken per kwartaal. Bel dat voorboeren opgave van een abonnement: naar? Kun je het borgen deze Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) techniek toepassen? En watVRV-klantendienst zijn de ervaringen België: (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com in het veld? Daarnaast blikt VeeteeltVlees ook terug op de advertentie-afdeling Jannetvan Fokkert, Willem grootste Vlaamse keuring dit jaar, dezeGemmink, Froukje Visser voor Belgisch witblauw in Affl igem. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Wim Veulemans redactie Guy Nantier, Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Florus Pellikaan, Jerom Rozendaal en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving Mirjam Braam hoofd uitgeverij Rochus Kingmans aan dit nummer werkten verder mee Tijmen van Zessen redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 56,00, overige landen € 102,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 18 korting. Prijzen excl. 9% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

van artikelen is alleen toegestaan na Overname van artikelen isOvername alleen toegestaan na toestemtoestemming van de redactie. Hoewel aan de ming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de van de inhoud de meeste zorg is inhoud de meeste zorg is samenstelling besteed kan door de redactie besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of onjuistheden of onvolledigheden. onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsAlle auteursrechten en overige intellectuele rechten ten aanzien van (de inhoud van) dezeten uitgave eigendomsrechten aanzien van (de inhoud worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten van) deze uitgave wordenberusten uitdrukkelĳk bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit voorbehouden. Deze rechten berusten bĳ CRV VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV. of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Froukje Visser en Hilda van der Wal postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

Druk: Moderna Printing, Paal-Beringen Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn de foto’s van Auriva (6), Evolution (6), Anaborapi (7), John Verhoeven (11), McGregor (16, 18), BBG (16, 18), Ward Arts/Agrifirm (27) en Fgov België (33).

toestemming van CRV. ISSN 01.68-7565

Coöperatie

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-agenda.indd 38

VX01-editorial.indd 7

08-01-2020 12:46

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees JANUARI 2020

VV01-anders bekeken.indd 39

06-01-20 14:36

MET BELGISCH BLAUW NAAR RENDEMENT Belgisch witblauw staat van oudsher bekend om zijn imposante spiermassa en economische kwaliteiten. CRV heeft dan ook een breed aanbod kwaliteitsvolle Belgisch witblauwe stieren. Zeker nu rendement belangrijker is dan ooit! Wij bieden u stieren die uitblinken in correctheid én groei met behoud van vleeskwaliteiten. Ook dat is waar BETTER COWS | BETTER LIFE voor staat.

SKETCH DE L’ORGELOT

PERSAN DE PETIT ROSIÈRE

• Geboortegewicht: 87 • Hoogtemaat: 110 (14 mnd) • Gewicht: 115 (14 mnd) • Karkasindex: 103

• Geboortegewicht: 89 • Bespiering geboorte: 122 • Excellent fenotype • Super evolutie

(Jackpot x Blackstar)

(Nodule x Adajio)

Wilt u sperma van Sketch, Persan of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op www.crv4all.nl/shop of www.crv4all.be/shop of neem contact op met de CRV Klantenservice via 088 00 24 440 (Nederland) of 078 15 44 44 (Vlaanderen).

BETTER COWS | BETTER LIFE

008-20 Ad VV-JAN-persan-sketch.indd 1

CRV4ALL.NL, CRV4ALL.BE

08-01-20 13:04