Veeteeltvlees september 2013 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JA A RG A N G 12

N R.9

SE PTE MBE R 2013

I N D I T N U M M ER

DI E R G E Z O N D H E ID

V O ED IN G

M A RKETI NG

Verplichte bvd-bestr議ding in Belgi禱 vanaf 1 januari 2015

Aanzuren kalvermelk heeft positief effect op vertering

Aanvraag BGA-label voor een 議zersterk product

VV09_Cover.indd 2

19-09-13 15:04

I NHOUD

RUBRIEKEN

4 27 28 30 31

Vleestelex Uit de dierenartspraktĳk Voer voor boer Agenda Carne culinair B E D R I J F S R E P O R TA G E S

10 Bewezen koeien mogen oud worden bĳ piemontesefokkers Ad en Gerrie van Vught 24 Carl en Floris Arnauts zĳn gek van blonde d’Aquitainetopkwaliteit

Reageren op dit editorial kan via een brief aan de redactie, via e-mail (guy.nantier@crv4all.com) of via het discussieplatform veeteeltforum.nl (topic ‘Rundvleesprĳsindex’).

KEURINGEN

12 13 16 20 26

Geen enkele fokstal of stier drukt stempel in Geffen Ki-waardige Halifax steelt de show in Leuven Volop enthousiasme in Staphorst De Krakehoeve te sterk voor menig concurrent in Mesch Ruim 430 dieren aangemeld voor Nationale Vleesvee Manifestatie in Zwolle INTERVIEW

18 LTO-voorman Leon Moonen houdt bĳ importvlees hart vast voor volksgezondheid VOEDING

6 Oud gebruik onder veehouders herbergt eigenlĳk wetenschappelĳke kennis DIERGEZONDHEID

14 België neemt eerste horden naar een verplichte bvd-bestrĳding MARKETING

22 Europese BGA voor het witblauwras moet positie veilig stellen in een voortdurend wĳzigende markt

Floris Arnauts: ’Een keuring is altĳd leerzaam, zelfs als je laatste wordt in een rubriek.’ 24

Guy Nantier Wie blind boert, ziet niet

et de publicatie van een rundvleesprĳsindex heeft de Belgische rundveehouder er een extra instrument bĳ om zĳn activiteiten te evalueren. De rundvleesprĳsindex, ook wel vereenvoudigde ratio genoemd, geeft de verhouding weer van de gemiddelde verkoopprĳs voor AS2-stieren in verhouding tot de voederkostprĳs. Het jaar 2005, dat een normaal rentabiliteitsjaar was, geldt daarbĳ als referentie en staat voor een index 100. De index bedroeg in juli laatstleden 67.88. Met andere woorden: de stĳging van de diervoederkost is bĳ een gemiddelde verkoopprĳs in juli van 5,3039 euro per kilo koudkarkasgewicht en een voederkostprĳs van 3,08 euro per kilo koudkarkasgewicht, nog steeds niet volledig gecompenseerd. Of honderd procent compensatie in de praktĳk realistisch is, moet nog blĳken. Bĳ het ontwikkelen van de index werd binnen het Belgische ketenoverleg im-

Kalvermelk

mers ook afgesproken over het samenstellen van een referentie-index en een onder- en bovengrens van respectievelĳk minus of plus 10 procent. De referentieindex is het voortschrĳdende gemiddelde van de index over de laatste 18 maanden. Als de rundvleesprĳsindex buiten deze referentie-ondergrens of -bovengrens valt, volgt ketenoverleg om commerciële correcties in de ene of de andere zin door te voeren. In juli werd die bovengrens overschreden. In de markt stellen we intussen al een verlaging van de verkoopprĳzen vast... zonder overleg. De rundvleesprĳsindex gaat ervan uit dat de voederkosten 50 procent van de totale productiekosten uitmaken. Laat de nieuwe index geen excuustruus zĳn, maar een hefboom om die andere 50 procent ook goed op het netvlies te krĳgen. Bĳvoorbeeld via het voeren van een technisch-economische boekhouding. Want wie blind boert, ziet niet.

Bvd-bestrĳding

Verzuurde kalvermelk goed tegen voedingsdiarree en bacteriële infecties.

Belgische veehouderĳ maakt zich op voor verplichte bestrĳding via oorbiopten.

V E E T E E LT V L E E S

VX09_Inhoud.indd 3

S E P T E M B E R

2 0 1 3

txt m

19-09-13 16:10

V L E E S T E L E X

Blondes presteren uitstekend in Zweden In een vergelijkende proef met andere vleesrassen blijken de blonde d’Aquitainedieren in Zweden het prima te doen. Dat meldt het Franse blonde d’Aquitainestamboek. De cijfers in tabel 1 betreffen de slachtkwaliteit volgens een waarderingsscore en de dagelijkse groei. De cijfers spreken voor zich en tonen een systematische superioriteit aan van het blonde d’Aquitaineras in Zweden.

blonde andere d’Aquitaine Franse rassen hereford angus vaarzen 250-300 kg slachtkwaliteit (score) dagelijkse groei (gram/dag) kalveren 110-170 kg slachtkwaliteit (score) dagelijkse groei (gram/dag) koeien slachtkwaliteit (score) dagelijkse groei (gram/dag)

9,5 463 9,4 694 11,7 836

8,1 424 7,1 540 9,8 701

6,1 365 5,3 488 6,9 565

kruisingen

7,5 432 6,1 506 7,2 591

6,7 392 5,4 523 7,7 642

Tabel 1 – Slachtkwaliteit en dagelijkse groei in Zweedse vergelijkingsproef

Geslaagde eerste editie veeprijskamp Zevendonk Emigredochter Elite van Ten Aard van Gery Haesen uit Geel en Ogivalzoon Sobriquet de Somme van Wilfried Goeman uit Vrasene werden algemeen kampioenen op de eerste interprovinciale veeprijskamp te Zevendonk. Voor de keuring, een organisatie van de Landelijke Gilden van Zevendonk en Turnhout, waren 60 witblauwen en 78 stuks melkvee ingeschreven. De 30 deelnemers kwamen uit 4 verschillende provincies. De vrouwelijke kampioenen van Zevendonk: Doortje, Hanane, Annabelle en Elite

COT-najaarsveiling te Toldijk op 28 september Van het centrale opfokstation te Toldijk worden op 28 september veertien stieren geveild. Het betreft zes stieren van het blonde d’Aquitaineras, drie charolaisstie-

ren, twee herefordstieren, twee limousinstieren en een piemontesestier (zie tabel 2). De stieren zijn te bezichtigen vanaf 9.30 uur. De veiling vangt aan om

10.30 uur met een presentatie en toelichting bij de dieren gevolgd door de inzetronde. De definitieve toewijsronde start om 13.00 uur.

Tabel 2 – Overzicht veilingdieren van 28 september te Toldijk

naam stier charolais Hilbrand Henk v.d. Helenahoeve Hannibal v.d. Helenahoeve hereford Max Horstinge Ipswich limousin Hans Hylke v.d. Hiedbrink piemontese Turbo blonde d’Aquitaine Hendrik Humberto Huron Roodheuvel Hugh Roodheuvel Herakles Heros

vader

Caviar v.d. Helenahoeve Comstrijen’s Ul Don Juan Boubat Don Juan Sietze

geb.datum

hoogte groei (schoft) (gram) ontw. type besp. beenw. a.v. eigenaar, woonplaats

23-03-2012 16-02-2012 02-05-2012

137 135 133

1910 88 1910 85 1973 85

85 87 84

87 87 86

86 85 83

87 fam. Blom, Oudenbosch 86 P. J. C. Van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland 84 P. J. C. Van Nieuwenhuijzen, St. Philipsland

Skouslunds Viagra Herrenomad 1 15-07-2012 Sinh Empire 23e Prestebro A.Star 23-07-2012

128 126

1694 85 1775 86

85 81

87 87

84 81

85 M. G. W. Overdijk, Bomerbroek 84 H. Kuipers, Erm

Durable Lco Klarlund Osvald

Arie Lco Bandot

16-03-2012 16-06-2012

140 141

1658 87 1577 88

84 87

86 87

84 82

85 J. ter Braak, Rietmolen 86 M. Jansen, Braamt

Milord

Lennard

08-07-2012

139

2207 90

88 G. Teerling, Westernieland

Buffalo Frans Chalet Colorado Colorado Elan

Cauet Roz Richelieu Neuville Fallou Joconde Aubin

06-03-2012 07-05-2012 22-04-2012 18-04-2012 30-05-2012 01-03-2012

147 143 142 143 145 149

1739 2144 1730 1694 1973 1964

85 86 85 86 86 88

88 86 85 86 87 87

87 85 81 84 81 84

86 86 84 85 85 87

V E E T E E L T V lee s

VX09_Telex.indd 4

moedersvader

se p te m b e r

86 85 85 85 87 87

F. M. van Dijk-Hendriks, Elst H. Spaansen, Winkel R. G. Wiekema, Ruinen De Roodheuvel, Toldijk De Roodheuvel, Toldijk L. H. P. M. Morsink, de Lutte

201 3

19-09-13 14:55

Vandana Shiva: Indiase voorvechtster van biologische en kleinschalige landbouw

‘Landbouw dreigt zijn voedingswaarde te verliezen’ U I T

Genoomindexen

De Waalse veeverbeteringsorganisatie AWE verzamelt momenteel op 75 pilotbedrijven een hele rist praktijkdata en DNA-stalen. Doel ervan is om genoomfokwaarden te verkrijgen voor de actuele fokkenmerken (indexen) bij geboorte en op veertien maanden ouderdom in het witblauwras. Voor groei, voederefficiëntie en karkasgewicht van witblauwe ki-stieren, worden de eerste genoomfokwaarden al verwacht tegen 2014-2015.

S TA N D A A R D

1 4

S E P T E M B E R

2 0 1 3

Dubbele titel voor Franse charolaisfokker gaec Micaud Op de Franse nationale kampioenschappen voor het charolaisras te Marault veroverde maatschap Micaud de juniortitel en de seniortitel bij de stieren. Ook het algemeen kampioenschap rijfde het fokbedrijf uit Ygrande binnen. De juniortitel was voor Dakkarzoon Grenadier. De seniortitel ging naar Flashback (v. Dormeur). Grenadier werd even-

eens verkozen tot algemeen kampioen. Bij de koeien was er eindwinst voor Bresilienne (v. Pinay) van maatschap Merceron uit La Chapelle St. Etienne. Het juniorkampioenschap ging naar Helvetie (v. Domino) van gaec Clame en Andriot uit Sauvagny. Het algemeen kampioenschap werd toegekend aan kampioenskoe Bresilienne.

Algemeen kampioene koeien: Bresilienne

Algemeen kampioen stieren: Grenadier

Olde Keizer en Kuipers prolongeren titel Op de zestiende herefordkeuring te Dalfsen gingen Olde Keizer en Kuipers in herhaling. Harry Olde Keizer uit Losser behaalde de kampioenstitel bij de stieren met Haersters Luuk, een zoon van Praestebro Burrito. Het reservekampioenschap ging

naar Henk Hiddink uit Enschede met Haersters Vergus, een zoon van Lamport’s 48g Magnum 28m P. Beide stieren werden gefokt door Henk van Dijken uit Zwolle. Evenals het voorgaande jaar slaagden ook Henk Kuipers en Sonja Oost uit Erm

Horstinge Edenhope, kampioen vrouwelijke dieren

erin de titel bij de vrouwelijke dieren te behalen met Horstinge Edenhope (v. Moeskaer Santos P). Het reservekampioenschap ging naar Bertus Faber uit Marrum met de pink Vennebuurt Wietske, gefokt door Joop Scholten uit Anerveen.

Haersters Luuk, kampioen stieren

V E E T E E L T V lee s

VX09_Telex.indd 5

september

2 0 1 3

19-09-13 14:56

H O O F D A RT I K E L

Christian Dohogne: ‘Aanzuren heeft een positief effect op vert

Truc uit de ou Veehouders zuren de kalvermelk aan omdat vader en grootvader het deden en daarmee goede resultaten behaalden. Maar het oude gebruik herbergt vandaag de dag meer kennis. tekst Guy Nantier

ver het belang van een goede biestmelk(verstrekking) is al veel gezegd en geschreven. Tĳdens de dracht krĳgt het kalf beschermende afweerstoffen via het bloed van de moeder. Bĳ de geboorte dienen deze bestanddelen opgenomen te worden via de biestmelk. Ook over de aan te houden melkvoerschema’s is al veelvuldig gepubliceerd. Het dagrantsoen bestaat, na een korte gewenningsperiode, over het algemeen uit maximaal 4 liter koemelk of 6 liter poedermelk. Meerdere kleine maaltĳden zĳn aan te bevelen, vooral in het begin als de lebmaag van het kalf slechts circa 2 liter kan bevatten. De drinktemperatuur van melk dient 42º C te bedragen. De melk dient, indien mogelĳk, via een speen verstrekt te worden, omdat hierdoor de melk langzamer wordt opgenomen en er meer speeksel geproduceerd wordt dan bĳ het drinken uit een emmer. Dat bevordert de vertering. Bovendien wordt hierdoor de slokdarmsleufreflex sterker, waardoor de melk in de lebmaag terechtkomt en niet in de pens, die nog in ontwikkeling is, (terug)vloeit. In voorkomend geval gaat de melk gisten, rotten in de pens en veroorzaakt die voedingsdiarree. Bĳ gescheiden opfok heeft de veehouder de keuze uit kunstmelk (melkpoeder) of volle koemelk. Sommige gemengde bedrĳven met melkvee en vleesvee

Wat gebeurt er in de lebmaag? Bĳ de geboorte van het kalf is alleen de lebmaag ontwikkeld. De pens werkt nog niet. Deze begint zich pas te ontwikkelen vanaf de tweede levensweek. Ruwen krachtvoer worden daarom al vroeg na de geboorte (in week 2) verstrekt om de pens in een vroeg stadium te ontwikkelen. De pens is op twaalf weken voor zo’n 75 procent ontwikkeld. In de eerste levensweken is het kalf dus vooral op melk aangewezen en voorvertering in de lebmaag. Dierenarts Vanessa

Meganck van UGent legt uit wat er in de lebmaag precies gebeurt: ‘De hoofdfunctie van de lebmaag is het afbreken van de melkeiwitten. De lebmaag produceert daartoe pepsine (een verteringsenzym), zoutzuur en rennine (een stremmingsenzym). Rennine zorgt voor de stremming (neerslag) van de melk. Het zoutzuur zorgt voor een lage pH van 2 of 3, waardoor de meeste bacteriën afsterven. Onder invloed van het zuur en pepsine wordt een deel van de eiwitten voor-

verteerd. Het voorverteerde eiwit wordt verder gesplitst in de dunne darm. De splitsingsproducten – aminozuren – worden door het kalf opgenomen en voornamelĳk gebruikt voor de groei.’ ‘Het enzym lipase in het speeksel breekt de vetten gedeeltelĳk af. De vetvertering krĳgt een vervolg in de dunne darm door pancreasenzymen, waarna het kan worden opgenomen. De eindproducten – vetzuren en glycerol – worden door het kalf als energiebron gebruikt.’

V VE EE ET TE EE EL LT TV VL LE EE ES S S O E PK TT EOMB BE ER R 2 20 00 19 3

VV09_HoofdAanzurenKoemelk.indd 6

19-09-13 14:32

t op vertering melkeiwitten en op remming ziekteverwekkers’

de oude doos

combineren beide, koemelk en melkpoeder, via de kalverdrinkautomaat.

Aanzuren als bewaarmaatregel Veehouders hebben ook de keuze tussen het al dan niet aanzuren van de koemelk of het al dan niet verstrekken van aangezuurdemelkpoeder. ‘Het aanzuren is een techniek die zo’n veertig jaar geleden werd bedacht’, vertelt Christiaan Dohogne, CEO van de Waalse melkpoederfabrikant Mamylac. Mamylac begeleidt Belgisch-witblauwfokkers sinds meer dan veertig jaar bĳ de opfok van hun kalveren. De onderneming heeft een driedelig melkvoerprogramma ontwikkeld op maat van de behoefte

van witblauwe kalfjes en melkvee. Alle melkpoeders van Mamylac zĳn aangezuurd. Christian Dohogne vervolgt: ‘Midden vorige eeuw werden de kalveren met “koude” melk gevoerd. Veelal gebeurde de melkverstrekking vanuit een voorraadkuip van 200 liter die de dag voordien was klaargezet. De natuurlĳke verzuring gedurende 24 uur zorgde ervoor dat de voorraadmelk een langere houdbaarheid had.’ ‘Bovendien remde de verzuring de ontwikkeling van pathogene of ziekteverwekkende bacteriën in de melk. Dat laatste gebeurde eerder onbewust, het doel van verzuren was in eerste instantie een bewaarmaatregel.’

Aanzuren van koemelk bevordert de vertering van melkeiwitten

V VE EE ET V TE EE EL LT TV E VEL LE TEE ESJSAS N O E PU K TA T EO RMIB BE1ER/R22 202 000 190 39

VV09_HoofdAanzurenKoemelk.indd 7

19-09-13 11:20

H O O F D A RT I K E L

Koemelk die aangezuurd wordt met bijvoorbeeld citroenzuur, gaat vlug schiften

Koude melk voeren is nu uit den boze. De melk moet vers en vooral op lichaamstemperatuur worden gevoerd voor een goede slokdarmsleufreflex. Alhoewel het argument van bewaren hiermee komt te vervallen, wordt vandaag de dag in de praktijk de koemelk of het melkpoeder toch nog aangezuurd. Met welk doel? Christian Dohogne: ‘Bij een hoge zuurtegraad of lage pH kunnen zich geen pathogene ziektekiemen ont-

wikkelen. De zuurtegraad in de lebmaag neemt echter als gevolg van het drinken van melk tijdelijk af. Door het melkpoeder aan te zuren, wordt het zure milieu in de lebmaag hoog gehouden en de ontwikkeling van ziekteverwekkende bacteriën geremd. Een tweede voordeel is dat door aanzuren de kalvermelk, of het nu volle koemelk dan wel poedermelk is, veel sneller in de lebmaag stremt, wat de vertering van de melkeiwitten bevor-

dert. Indien de stremming niet of onvolledig plaatsvindt, komt intact, niet-voorverteerd eiwit in de dunne darm terecht, waardoor gemakkelijk verteringsstoornissen en diarree kunnen optreden.’

Eén op één Het ‘conventionele’ vetgehalte en eiwitgehalte voor kalvermelk ligt respectievelijk op ongeveer 20 procent vet en 20 procent eiwit. De vet-eiwitverhouding is

Jan Orinx: ‘Aanzuren op natuurlijke wijze’ Aanzuren van koemelk bevordert de vertering, remt de ontwikkeling van ziektekiemen en verlengt de houdbaarheid van de melk. Voor het aanzuren zijn er verschillende methoden: aanzuren met 5 tot 10 procent karnemelk of 7 tot 10 gram citroenzuur per liter melk. Aanzuren met azijn is goedkoper. Er zijn ook commerciële middelen op de markt zoals Lacto+ of Acidmix. Aangezuurde koemelk gaat wel vlug schiften (ontmengen). Roeren is de boodschap om een mooi homogeen product te behouden dat stremt in de lebmaag. Aanzuren met yoghurtmelk of restmelk is een andere mogelijkheid. De yoghurtmelk is gewoon de restmelk die telkens met nieuwe restmelk wordt aangevuld en daardoor na verloop van tijd natuurlijk gaat aanzuren.

V E E T E E L T V lee s

VV09_HoofdAanzurenKoemelk.indd 8

s e p te m b er

Jan Orinx (21), witblauwfokker te Asse in samenuitbating met zijn vader Roger Orinx (50), opteert voor natuurlijke aanzuring. Zij hebben op jaarbasis 125 kalvingen. Vader en zoon pikten het idee op bij een collega-melkveehouder. ‘Wij zuren nu sinds een drietal jaar de koemelk aan’, vertelt jan Orinx. ‘De ochtendmelk blijft twaalf uur staan tot ’s avonds. De melk wordt dan afgeroomd met een gewone keukenzeef, opgewarmd en dan verstrekt via een drinkemmer aan de kalveren. Met de avondmelk doen we het idem dito. Het geeft wel wat extra werk, maar de kalveren varen er wel bij. Sinds we deze eenvoudige methode toepassen, hebben we geen diarree meer bij de kalveren. Vroeger was dit al eens een probleem in periodes met veel kalvingen.’

201 3

19-09-13 11:21

Tjeerd van den Ende, Sprayfo: ‘Smaakbeleving witblauwen is anders’ Al sinds 1958 levert Sloten BV hoogwaardige speciaalvoeders om jonge dieren een goede start en een gezonde ontwikkeling te bieden. Ruim vijftig jaar ervaring, onderzoek en ontwikkeling liggen besloten in de producten die onder de merknaam Sprayfo worden verdeeld in meer dan zestig landen. ‘Voor kalvermelkpoeders op basis van magere melk speelt het argument van een slechte vertering door een ongunstige vet-eiwitverhouding zoals bij koemelk niet’, geeft de opfokspecialist Sprayfo voor België, Tjeerd van den Ende, aan. ’De kalvermelkpoeders voor Belgisch witblauwen hebben op droge-stofbasis een vetinhoud van 16,5 tot 18 procent en een ruweiwitgehalte van 21 tot 22,5 procent. In het Sprayfo-productieproces van kalvermelkpoeder worden de vetdeeltjes bovendien gehomogeniseerd, tot kleine bolletjes verwerkt, waardoor de verteerbare oppervlakte wordt vergroot.’ Waarom dan toch aangezuurde melkpoeders op de markt brengen? ‘Het belangrijkste voordeel ervan is dat de pH-schommelingen in de lebmaag gereduceerd kunnen worden. Door middel van een gepaste pH-verlaging worden rottings- en colibacteriën geremd. Dat creëert vervolgens een “concurrentievoordeel” voor de wél gewenste melkzuurflora. Deze nemen relatief sterk toe en werpen een barrière op tegen ziektekiemen. Bij koemelk helpt aanzuren vooral de vetvertering, bij mageremelkpoeder helpt het de eiwitvertering. De kaasstoffen (het belangrijkste melkeiwit) worden door aanzuren als het ware ‘voorverteerd’. Een bijkomend voordeel van aanzuren van volle melk of melkpoeder is dat bepaalde mineralen zoals ijzer, belangrijk voor de vorming van rode bloedlichaampjes, beter opneembaar worden.’ Aangezuurde melkpoeders blijken vooral van belang wanneer met een speen-

emmer wordt gewerkt in de opfok of met een kalverdrinkautomaat omdat het de houdbaarheid van de kalvermelk verhoogt. Tjeerd van den Ende: ‘In Belgisch witblauw wordt niet zo hard aangezuurd als in de melkveesector. Aanzuren heeft immers ook nadelen met name voor de drinklust en de smakelijkheid. De praktijk wijst uit dat “billenmannen”

dus één op één. De kalvermelkpoeders op de markt benaderen deze cijfers. Volle koemelk bevat echter als gevolg van voeding en selectie door de jaren heen veel hogere gehalten aan vet en eiwit en de verhouding ervan is ongunstig volgens de behoefte van het kalf. Het teveel aan vet en eiwit leidt tot voedingsdiarree. Om de ongunstige melkgehalten tegen te gaan, mengt men in de Verenigde Staten de koemelk met een

deel kunstmelk, waardoor de gehalten gaan dalen. Maar het is absoluut niet verstandig om aan te lengen met water. Door te verdunnen met water vermindert de slokdarmsleufreflex, maar wordt vooral de stremming in de lebmaag negatief beïnvloed met diarree tot gevolg.

gevoeliger zijn voor een iets zuurdere smaak dan zwartbonten. Bovendien worden veel witblauwkalfjes opgefokt met een open emmer. In tegenstelling tot een speenemmer zit bij het drinken uit een open emmer de ganse kop in de emmer. De zure reukbeleving is daardoor veel intenser. Dit kan de opname belemmeren.’

Aangezuurde poedermelk reduceert de pH-schommelingen

Eetlust verstoord? Heeft aanzuren invloed op de smakelijkheid of de eetlust van de kalveren?

Christian Dohogne zegt overtuigend: ‘Kijk, 75 procent van ons cliënteel is witblauwveehouder en al onze producten hebben een pH kleiner dan zes door aanzuring. Dat zegt toch genoeg.’ ‘Wat wel merkbaar is is dat holsteinkalveren veel dynamischer zijn bij het drinken dan witblauwkalveren. Maar mijn ervaring is dat smakelijkheid in de eerste plaats afhangt van de kwaliteit van de gebruikte grondstoffen.’ l

V E E T E E L T V lee s

VV09_HoofdAanzurenKoemelk.indd 9

se p te m b e r

2 0 1 3

19-09-13 11:21

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Bewezen fokkoeien mogen oud worden bĳ piemontesefokkers Ad en Gerrie van Vught

Bedrĳf in balans Ad van Vught, Bas Wilborts en Gerrie van Vught De M-koefamilie beheerst de stallen van piemontesefokker Van Vught. Blikvangers zĳn nu keuringsvedettes Marieke en Manon. Beroep: Ras: Aantal stuks: Aantal kalvingen:

Met dertig dieren op tien hectare en een nieuwe passende stal is Oisterwĳk

eigenaar rioleringsbedrĳf piemontese 30 dieren in totaal 8 tot 10 per jaar

rie koeien met hun zogende kalveren en een drachtige vaars zĳn vanuit het keukenraam van Ad (60) en Gerrie (61) van Vught prachtig te zien. Het zevental vormt een mooi visitekaartje voor het piemontesefokbedrĳf uit Oisterwĳk. Niet alleen omdat de vĳftienjarige bewezen stammoeder Margreet (v. Ergo) deel uitmaakt van het groepje, maar ook omdat de drachtige vaars van het gezelschap, Marieke, tĳdens de keuringen in Mariënheem en Enter een kampioenstitel opeiste. ‘Marieke is een Nataledochter die het

het bedrĳf van Ad en Gerrie van Vught in balans. De piemontesefokkers selecteren op karakter en rastype en kiezen voor ki-stieren om bewuste combinaties te maken. Ad van Vught: ’Een stier past nu eenmaal niet goed op elke koe.’ tekst Jaap van der Knaap

rastype van het piemonteseras goed vertegenwoordigt’, vertelt Ad, die sinds anderhalf jaar bestuurslid is bĳ het piemontesestamboek NPS. ‘Marieke heeft een fĳne botkwaliteit, een sterke, brede rug en een prettig karakter. Dat zie ik graag. Ik denk dat de topdieren van Nederland zich inmiddels kunnen meten met de topdieren in het moederland Italië, maar dat er in Nederland nog te veel variatie in kwaliteit, te veel ondereind is. Daar zullen we als fokkers en als stamboek aan moeten werken.’ Met dat werken bedoelt Ad werken via

fokkerĳ. Hĳ wĳst daarvoor op de koe Margreet. ‘Ze is een prima fokkoe gebleken. Ze geeft grote, rastypische nakomelingen maar je moet in de paring rekening houden met haar minder sterke bovenbouw. Je ziet vaak de minder sterke ruglĳn in haar nakomelingen terug.’ Niet voor niets heeft Van Vught daarom van diverse stieren rietjes in het vat. ‘Een stier past nu eenmaal niet goed op elke koe. Je moet combinaties maken om zwakke punten van een dier te verbeteren. Ik werk daarom met de jongere stieren Quarto, Quadrato en Propugo, maar

De vĳftienjarige Margreet, tweede dier van links, maakt nog altĳd deel uit van het koppel van Van Vught

V VE EE ET TE EE EL LT TV VL LE EE ES S S O E PK TT EOMB BE ER R 2 20 00 19 3

VV09_Vught.indd 10

19-09-13 14:51

heb ook nog rietjes van de oudere Tristano of zelfs nog van Ergo. Ik wil best oude genen inzetten als ik denk dat dat een passende combinatie oplevert.’

Kalveren mager geboren Ad en Gerrie van Vught houden een dertigtal piemontesedieren en combineren dat met een bedrijf dat het onderhoud van rioleringen verzorgt. Het rioleringsbedrijf is inmiddels overgedragen aan een dochter en schoonzoon, maar nog altijd is Ad er in actieve dienst. ‘Zes jaar geleden kwam de bedrijfsovername in een stroomversnelling. Omdat mijn dochter op het bedrijf in Tilburg wilde wonen, gingen wij op zoek naar een nieuwe locatie. We kochten een voormalige kwekerij met plantenkassen die we opruimden en waar we een nieuwe potstal bouwden.’ Even werd overwogen om de kassen om te bouwen tot stallen voor het vee, maar dat bleek te kostbaar. ‘Je blijft dan werken met oude gebouwen die je qua koecomfort en arbeidsgemak niet optimaal kunt inrichten.’ Bij het bedrijf ligt ruim een hectare grond, maar in totaal is er tien hectare beschikbaar. Op twee hectare daarvan wordt mais geteeld, de rest is gras en wordt zoveel mogelijk beweid. Omdat de percelen op diverse locaties liggen, moeten er regelmatig dieren worden vervoerd. ‘Mede daarom hebben we bewust gekozen voor het piemonteesras omdat dat het een gemakkelijk karakter heeft. Ik selecteer streng op karakter; dieren die niet te hanteren zijn, gaan er gewoon uit’, aldus Ad, die voor diverse werkzaamheden de hulp inroept van zijn schoonzoon Bas Wilborts (35). ‘Piemontesedieren vind ik daarnaast mooie dieren. Ze zijn gefokt om zelfstandig kalveren ter wereld te brengen. De kalveren worden mager geboren, de bil komt later. Als hier bij een koe een verlossing met een keizersnede noodzakelijk is, dan wil ik daar in de meeste gevallen niet mee verder fokken.’ Met dertig dieren op tien hectare en een stal voor 35 dieren is het bedrijf ‘mooi in balans qua voer, stal en mest’. Groeiplannen zijn niet aan de orde en met de huidige vaste klantenkring kunnen er jaarlijks drie tot vijf stieren worden geslacht en verkocht via vleespakketten. Deze stieren zijn zelf gefokt, zelf afgemest en worden geslacht op een leeftijd van 22 tot 24 maanden. ‘Het is belangrijk dat je in vleespakketten altijd dezelfde kwaliteit aanbiedt’, stelt Ad. ‘Daarom slachten we alleen eigengefokte stieren die we volgens een rantsoen van gras,

Marieke (v. Natale) werd kampioene in Enter en in Mariënheem

mais, perspulp en krachtvoer afmesten. Onze klanten weten waar het vlees vandaan komt en ze krijgen altijd dezelfde kwaliteit. Je merkt dat ze dat weten te waarderen en weer terugkomen.’

Jarenlang veel stierkalveren Alle drachtigheden komen normaal gesproken tot stand via ki, maar een paar jaar geleden vormde de eigengefokte stier Parco een uitzondering. ‘Parco was een Oeralzoon uit een andere koefamilie dan de M-familie. Vanwege zijn goede bloedlijnen gunde ik hem wel een aantal kansen. Bovendien wilde ik wel eens met een grote stier naar een keuring.’ Op het eigen bedrijf werden een kleine tien kalveren geboren en als grote stier was Parco een indrukwekkende verschijning in de keuringsring. Na de dekdiensten in Oisterwijk vertrok Parco dan ook niet naar de slager, maar naar een collegafokker. Een van de laatste Parcokalveren bij Van Vught is Manon, die in Enter een kampioensrozet behaalde en de titel Miss Toekomst veroverde. Ongeveer 30 procent van de dieren die verkocht worden, vertrekt naar collegafokkers. Het bedrijf is vrij van ibr en lepto en als het aan Ad ligt, gaat de hele sector snel over tot verplichte bestrijding van dierziekten zoals para-tbc en

bvd. ‘Het kost nu ook geld om iedere keer voor aanvang van een keuring of bij verkoop bloedonderzoeken te laten uitvoeren. We zullen gezamenlijk echt een keer aan het werk moeten om van die dierziekten af te komen.’ Diverse fokkers vonden afgelopen jaren de weg naar Oisterwijk omdat er veel stierkalveren werden geboren. ‘We hebben jarenlang tot wel 80 procent stierkalveren gehad’, vertelt Gerrie. ‘Daardoor hadden we weinig dieren die we konden vervangen en was de gemiddelde leeftijd van de veestapel hoog.’ Inmiddels is het percentage vaarskalveren weer normaal, maar een oude koe als Margreet is er nog altijd. ‘Als een koe zonder problemen zes jaar oud wordt en ze blijkt een goede fokkoe, dan mag ze hier ook tien tot vijftien jaar worden. Dan verkoop ik net zo lief de jonge generatie aan collega-fokkers’, zo stelt Ad zich economisch op. Of die uitspraak ook geldt voor Marieke en Manon is maar de vraag. Gerrie weet het antwoord wel. ‘Als je dit soort dieren verkoopt, is het misschien wel leuk voor het geld, maar je moet wel weer opnieuw beginnen. Het is altijd maar weer afwachten of je weer dit soort dieren kunt fokken. We willen ook genieten van onze fokkerijresultaten.’ l

V VE EE ET TE EE EL LT TV Vlee lees s s o e pk tt eomb be er r 2 20 00 19 3

VV09_Vught.indd 11

19-09-13 14:51

K E U R I N G

De kampioenen van Geffen, van links naar rechts: Nina, Flower, Bananarama 2, Gaelle, Vital, Damocles en Danny

De geblokte Op den Berg Ysse (v. Notez-Le) wint de titel Miss Toekomst

Geen enkele fokstal of stier drukt stempel in Geffen

Iedereen prijs Het zwaartepunt van de regionale keuring in Geffen lag bij de pinken. Op den Berg Ysse en Flower van de Brinkerweg vochten om de prijzen tijdens de druk bezochte jaarmarkt. tekst Jaap van der Knaap

et 23 nazaten in de catalogus waren de kansen op succes voor Adajio de Bray tijdens de regionale fokveedag in Geffen bijzonder groot. Toch wist de al vaak gelauwerde Adajio zijn dominantie in aantal bij de tachtig aanwezige

dieren nauwelijks te verzilveren. Alleen Banarama 2 VB wist de naam van haar vader Adaijo hoog te houden toen ze voor Frans en Frank van Hest uit Moergestel het kampioenschap bij de jonge vaarzen veroverde. De door Bart Willems gefokte

Tabel 1 – Rubriekswinnaars keuring Geffen 2013 (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

stieren

Adonis van de Nederheide Danny van de Koekendaal Damocles vrouwelijk Emma van de Koekendaal Nina Zoë van de Brinkerweg Flower van de Brinkerweg Samira Op den Berg Ysse Fien van de Biezen Bananarama 2 VB Hetty 11 van de Biezen Gontje 49 Gaelle van de IJzer Mirthe Op den Berg Vital bedrijfsgroep tot 12 maanden bedrijfsgroep ouder dan 12 maanden afstammelingen van één stier zoogstellen een stier en een vaars van één eigenaar

V E E T E E L T V lee s

VV09_Geffen.indd 12

geb.dat

vader

m.vader

eigenaar,woonplaats

21-06-2013 06-05-2013 08-01-2013 10-07-2013 03-03-2013 22-01-2013 08-11-2012 12-10-2012 14-09-2012 18-07-2012 10-05-2012 07-04-2012 12-10-2011 12-02-2011 21-07-2010 15-03-2009

Adajio Juventus Sheriff Kimono Langoureux Cubitus Germinal Langoureux Notez-Le Imperial Adajio Imperial Imperial Germinal Paysan Heros

Latent Canadian Club Samourai Bionique Ebony Agile Occupant Impartial Cubitus Gaston Wellington Gaston Empire Timothy Eternel Osborne

C. van de Haas, Bakel J. Steenbreker, Doetinchem B. Hoogeveen, Dreumel J. Steenbreker, Doetinchem L. en R. Wolters, Lievelde J. Huiskamp, Emst J. Huiskamp, Emst L. en R. Wolters, Lievelde mts. Den Berg, St. Oedenrode F. van Erp, Aarle Rixtel F. van Hest, Moergestel F. van Erp , Aarle Rixtel G. Zoetekouw, Bergharen B. Hoogeveen, Dreumel L. en R. Wolters, Lievelde mts. Den Berg, St. Oedenrode mts. Den Berg, St. Oedenrode F. van Erp, Aarle Rixtel L. en R. Wolters, Lievelde L. en R. Wolters, Lievelde B. Hoogeveen, Dreumel

s e p t e m ber

Langoureux Mirthe

Banarama blonk vooral uit in mooie belijning, staartinplant en diepe bil. Duidelijk sterker in beenwerk was Op den Berg Ysse, de geblokte Notez-Ledochter die bij de jeugd de zwaar bevochten titel Miss Toekomst won. Dat Ysse uit de stal van Milo van Schaijk en schoonvader Frans van Boxmeer uit St. Oedenrode de titel niet cadeau kreeg, bleek wel toen ze even later voor het kampioenschap bij de pinken gepasseerd werd door Flower van de Brinkerweg (v. Germinal) van J. Huiskamp uit Emst. Ysse mocht dan wel de meeste toekomst bezitten, Flower blonk nu al uit in massa en klasse.

Import uit België Net als bij de vaderdieren wist er uiteindelijk ook geen enkele fokstal te domineren in Geffen. Zo verwees Ronald Wolters uit Lievelde met de grote en vooral in de voorhand brede Nina (v. Langoureux) bij de jonge kalveren Emma van de Koekendaal (v. Kimono) van Hein Steenbreker uit Doetinchem naar het reservelint. Bij de jonge stieren was het succes voor Steenbreker juist groter. Zijn Danny van de Koekendaal (v. Juventus) gaf dankzij een sterke ruglijn de concurrentie het nakijken. Bart Hoogeveen uit Dreumel had met de Belgisch gefokte Damocles een fraai stierkalf in de stal. De Sheriffzoon toonde nu al de gewenste luxe, zodat hij de titel bij de jonge stieren eenvoudig won. Ook Gaelle van de IJzer (v. Germinal) kocht Hoogeveen in België. Gaelle bleek onverslaanbaar omdat ze veel rastype en vooral een luxe achterhand bezat. De juryleden Karel Gilles en Michiel van de Pol hadden geen moeite om Mirthe (v. Paysan) van Wolters nog een rubriekszege toe te kennen, maar het kampioenschap oudere koeien was toch echt voor Op den Berg Vital. De gerekte, grote Herosdochter stapte nog vlot en bezorgde de combinatie Schaijk-Boxmeer het kampioenslint. l

201 3

19-09-13 14:49

K E U R I N G

Ki-waardige Halifax steelt de show te Leuven

Historische dag De Vlaams-Brabantse fokveedag in het historisch centrum van Halifax v.d. Bremberg (v. Lasso) van Bart Willems uit St.-Joris-Winge

Leuven was een ‘bele(u)venis’. Met meer deelnemers en meer dieren groeide de keuring uit tot een aangenaam spektakel. tekst Guy Nantier

a een serieuze dip qua deelname voorgaande jaren, staat de VlaamsBrabantse fokveedag in Leuven er nu weer helemaal. ‘Met 93 aanmeldingen kende de keuring dit jaar het hoogste aantal aanmeldingen van de laatste tien jaargangen’, wist organisator Simon Noppen te vertellen. ‘Het opengooien van de administratieve provinciegrenzen speelde daarbij uiteraard een belangrijke rol, maar ook heeft een aantal fokbedrijven nu het ibr-statuut I3 behaald, waardoor het deelnemersveld groeide.’

Ki-waardige stier De kwaliteit van het fokvee was de beste sinds jaren. Lassozoon Halifax van de Bremberg van Bart Willems uit St.-JorisWinge oogstte de meeste bewondering in en buiten de keuringsring. De eenjarige Halifax ging op prima beenwerk, toonde een goede voorhand, was superbreed in de bovenbouw en de achterhand en voorzien van scherpe anatomische vleeslijnen. De lof van de jury was

dan ook niet gering: ‘De ki moet deze stier kopen.’

Brusselkandidates Bij de koeien kreeg Birgite van Moorsel (v. Germinal) van Frans Van Der Biest uit Moorsel de voorkeur boven die andere Germinaldochter, Chiquita van het Bareelhof van Stijn Veulemans uit Glabbeek. Beide dieren showden kracht in de body en waren voorzien van een ‘explosieve’ achterhand. Chiquita bezat de betere bovenbouw van het duo, maar Birgite had net dat tikkeltje meer opvulling in de billen. Twee kandidates voor de komende nationale keuring in Brussel. Ook de oudere vaarzenkampioene, Godira van het Kruisborre (v. Imperial) van Roger Orinx uit Asse, mag bij leven en welzijn zeker naar Brussel. Godira stond nog in werkpak, maar de jury keek er terecht doorheen. De Imperialdochter bezat een bijzonder mooi vleestype. De extra bespiering komt er ongetwijfeld aan, maar de grondlaag was er nu al. l

Gardien van Moorsel (v. Manitou) van Frans Van Der Biest uit Moorsel

Hemat van de Bremberg (v. Germinal) van Bart Willems uit Sint-Joris-Winge

Tabel 1 – Rubriekwinnaars fokveedag witblauw Leuven 2013 (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

Halifax v.d. Bremberg Herve van Moorsel Hardi v.h. Kruisborre stieren Gardien van Moorsel jonge vaarzen Hannelore van Moorsel Hemat v.d. Bremberg Hinde v.h. Bareelhof vaarzen Groem v.h. Kruisborre Godira v.h. Kruisborre Gravin v.h. Kruisborre Surprise de Centfontaine Femke van Moorsel koeien Egalite v.h. Kruisborre Chiquita v.h. Bareelhof Birgite van Moorsel bedrijfsgroepen stieren vaarzen koeien stieren

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

01-09-2012 27-06-2012 16-03-2012 22-11-2011 21-10-2012 31-08-2012 27-03-2012 23-11-2011 02-06-2011 04-04-2011 26-09-2010 27-05-2010 31-12-2009 03-05-2007 05-11-2006

Lasso Argan Adajio Manitou Sheriff Germinal Adajio Heroique Imperial Heroique Muscadet Satyre Heroique Germinal Germinal

Wellington Germinal Heroique Lasso Germinal Davidson Germinal Osborne Valli Elan Houblon Lasso Torrero Debordant Opkapi

B. Willems, St.-Joris-Winge F. Van Der Biest, Moorsel R. Orinx, Asse F. Van Der Biest, Moorsel F. Van Der Biest, Moorsel B. Willems, St.-Joris-Winge S. Veulemans, Glabbeek R. Orinx, Asse R. Orinx, Asse R. Orinx, Asse W. De Block, Asse F. Van Der Biest, Moorsel R. Orinx, Asse S. Veulemans, Glabbeek F. Van Der Biest, Moorsel F. Van Der Biest, Moorsel B. Willems, St.-Joris-Winge S. Veulemans, Glabbeek

Godira van het Kruisborre (v. Imperial) van Roger en Jan Orinx uit Asse

Birgite van Moorsel (v. Germinal) van Frans Van Der Biest

V E E T E E L T V lee s

VV09_Leuven.indd 13

S E P T E M B E R

2 0 1 3

19-09-13 15:03

D I E R G E Z O N D H E I D

bestaat er weinig kans op fouten en er is een continue screening.’

Duitsland achterna

Belgische veehouderĳ koerst op verplichte bvd-bestrĳding aan de hand van oorbiopten

België bant bvd De kogel is door de kerk. Binnen afzienbare tĳd gaat de officiële bvd-bestrĳding in België definitief van start. Richtdatum is 1 januari 2015. Door kalveren verplicht te identificeren met oorbiopten maakt de veehouderĳ dan korte metten met bvd. tekst Annelies Debergh

inds de start van de ibr-regelgeving in 2012 zĳn tal van instanties in België bezig met het op poten zetten van een bvd-bestrĳdingsprogramma. Ruim tien jaar al lopen er initiatieven om dat bvdprogramma voor elkaar te krĳgen. De richtdatum krĳgt stilaan vorm: vanaf 1 januari 2015 zal elk nieuwgeboren kalf in België aan de hand van oorbiopten getest worden op bvd. Het gebruik van oorbiopten als basis

voor de certificering van bedrĳven is een logische stap. ‘Het is de meest elegante methode om bvd-dragers op te sporen’, benadrukt Jozef Laureyns, bvd-specialist en als dierenarts verbonden aan de buitenpraktĳk van de faculteit Diergeneeskunde in Merelbeke. ‘Een oorbiopt wordt door de veehouder genomen bĳ het plaatsen van het oormerk. De methode is snel en eenvoudig. Door de koppeling met de identificatie van runderen

België kiest naar het voorbeeld van Duitsland voor bvd-uitroeiing door het opsporen van bvd-dragers. ‘De sleutel van het programma is om aan de hand van oorbiopten bvd-dragers op te sporen en deze dragers systematisch te verwĳderen zodat deze niet meer in de handel terechtkomen’, legt Stefaan Ribbens uit. Ribbens is als bvd-specialist werkzaam bĳ Dierengezondheidszorg Vlaanderen en volgt de introductie van het nationale programma op de voet. Het eerste jaar zullen naar schatting 420.000 kalveren getest worden op bvd in Vlaanderen, op Belgisch niveau ligt dat aantal op het dubbele. Uitgaande van 0,4 tot 1 procent dragers op dierniveau betekent dat het opsporen van ongeveer 4200 bvd-dragers op Vlaams niveau. ‘Enkel de dieren die een gunstig statuut hebben, krĳgen vervolgens een runderpaspoort. Daardoor zullen alleen bvdvrĳe kalveren nog mogen verhandeld worden.’ De DGZ-medewerker onderstreept meermaals het belang van het opsporen en ruimen van bvd-dragers. ‘De methode is drastisch.’ Hĳ wĳst op het niet verstrekken van runderpaspoorten aan bvd-dragers. ‘Maar het opruimen van bvd-dragers is essentieel voor het slagen van een bvd-programma. Bvd-dragers zĳn als het ware virusfabrieken. Die moeten eerst weg, wil men af geraken van bvd.’ Bĳkomend voordeel is dat met het testen van 420.000 kalveren ook gegevens over de bvd-status van de moederdieren vrĳkomen, zegt Ribbens nog. ‘We kunnen de gegevens ook terugkoppelen naar de moederdieren. Als een kalf negatief is, dan is meteen ook de moeder gecertificeerd vrĳ van bvd.’ Door het systeem aan te houden, raakt in korte termĳn een groot deel van de veestapel getest en gecertificeerd. ‘Het grootste risico voor de verspreiding van bvd is de handel in bvd-dragers. Bedrĳven kunnen zich extra beschermen door standaard gebruik te maken van het aankoopprotocol bĳ het aankopen van ouder vee’, aldus Ribbens.

Tot 40 procent bvd-besmet Dat bvd-bestrĳding via een landelĳke aanpak moet gebeuren, is een vaststaand feit, zo vindt Jozef Laureyns. ‘Bestrĳden van bvd lukt alleen als ook de hele veehouderĳsector de ziekte bestrĳdt.’ Jozef Laureyns acht de noodzaak van een nati-

VV EE EE TT EE EE LLTT VJ LA ENEUS A SR EI P 1T /E 2M 2 B0 ER 0 92 0 1 3

VV09-BVD.indd 14

19-09-13 15:41

onaal programma groot. Met vaccineren of sporadisch testen is het brandjes blussen in plaats van uitroeien van de ziekte. ‘Tal van voorbeelden wereldwijd tonen aan dat bvd-bestrijding gewoon niet lukt op vrijwillige basis.’ De noodzaak om in te grijpen is groot. ‘Uit onderzoek blijkt dat nog 35 tot 40 procent van de Vlaamse bedrijven te maken zou hebben met bvd’, zegt Stefaan Ribbens. ‘Dat is vaak zonder dat het bedrijf zich daarvan bewust is. Een bvd-infectie tast vooral de afweer aan en levert veelal subklinische en dus onopgemerkte ziektesymptomen. Bvd is zoiets als het aidsvirus onder runderen.’ Jozef Laureyns heeft het ook over forse economische verliezen. ‘Studies wijzen uit dat bvd-besmette melkveebedrijven tussen de 21 en 135 euro per koe per jaar verliezen. Bij erge bvd-uitbraken loopt dat cijfer al snel op tot 340 euro per koe.’ Dat het initiatief tot bvd-bestrijding vanuit de sector komt, is een belangrijk element in het traject tot een nationaal programma, zo zegt Erik Mijten, voormalig adviseur diergezondheid en nu directeur op de studiedienst van Boerenbond. ‘In

de zomer van 2011 is een Belgische delegatie van boeren- en dierenartsorganisaties, overheid en wetenschappelijke instellingen de Duitse bvd-aanpak aan de hand van oorbiopten gaan bekijken. Daar is de basis gelegd voor de Belgische bvd-bestrijding.’

Definitieve start in 2015 Of het programma definitief van start gaat in 2015, is volgens Erik Mijten nog niet helemaal duidelijk. ‘De krijtlijnen staan inmiddels op papier, maar de plannen moeten wel nog in een wettelijk kleedje worden gegoten. Er is nog bijzonder veel werk aan de winkel. De vraag is of dat haalbaar is tegen 1 januari 2015.’ Hij wijst onder meer op het uit de handel nemen van traditionele oormerken en de vervanging door oorbiopten alsook het op poten zetten van de logistiek van een monstername tot het afleveren van een uitslag. Ook voor verkoopkalveren heeft de nieuwe wetgeving straks gevolgen. ‘In Duitsland is de tijdspanne tussen monstername en uitslag beperkt tot twee dagen. Ook dat moet nog bekeken worden. Vanuit de rundveehouders is de

vraag om spoedig van start te gaan met een georganiseerde bestrijding alvast erg groot.’ Het kostenplaatje van het op til staande bvd-programma is nog niet bekend. In de huidige vorm kost bvd-certificering 2,76 euro per bvd-oormerk en 9,16 euro voor het laboratoriumonderzoek, daarbij komen ook administratieve kosten. Dat zorgt straks dus voor hogere kosten op elk rundveebedrijf, zeker omdat alle bedrijven verplicht zijn om deel te nemen, ook die bedrijven die al werk hebben gemaakt van een bvd-vrije veestapel. ‘Maar ook deze bedrijven hebben er baat bij dat tot een nationaal bestrijdingsprogramma wordt overgegaan’, stelt Stefaan Ribbens. ‘Want aan de hand van een nationaal programma zijn die bedrijven beter beschermd tegen herinfectie.’ Zeker voor bedrijven die weet hebben van bvd-circulatie op hun bedrijf, adviseert Stefaan Ribbens sneller in te grijpen. ‘Op bvd-geïnfecteerde bedrijven is de terugverdientijd beperkt tot anderhalf jaar. Met de hulp van een nationaal programma kan de sector binnen tien jaar af zijn van bvd.’ l

Als het oormerk is aangebracht, wordt het achterblijvende oorweefselmonster in een buisje opgestuurd voor bvd-onderzoek

V E E T E E L T V lee s

VV09-BVD.indd 15

s e p t e m b e r

2 0 1 3

19-09-13 15:41

K E U R I N G

Argan-nakomelingen scoren in Staphorst op regiokeuring voor Belgisch witblauw

Braeckje 39 (v. Heroïque), kamp. jonge vaarzen

Krappe aantallen, hoge kwaliteit Met 53 dieren in het boekje was het aantal inzendingen op de Belgisch-witblauwstamboekkeuring Noord-Oost beperkt. De fraaie kwaliteit is een mooi voorproefje voor de NVM. tekst Alice Booij

Relique (v. Heroïque), kamp. oude koeien

ders Horlings uit Ruinen brachten met opnieuw een Argan-nakomeling, Gebr. Horlings Sunshine, een fraai kalf in de ring met een extreem brede achterhand. Ze kreeg het kampioenschap bij de vrouwelijke dieren tot 6 maanden. De titel Miss Toekomst kreeg Van ’t Staverhul Bretonne uit de stal van Tonnie van Ginkel uit Uddel. In de rubriek moest de arbiter er al aan te pas komen om Bretonne de zege toe te kennen vóór stalgenote Danique (v. Germinal), die meer massa en een fraaiere staartinplant liet zien.

Belgische Relique op winst De titel voor de vrouwelijke dieren van 12 tot 18 maanden was voor Braeckje 39 (v. Heroïque) van Albert van Milligen uit Harskamp. Door haar mooie, lange kruis

en bil en haar superfijne vel eindigde ze vóór de rondom sterk bespierde Argandochter Van de Werler Grenada van Jos en zoon Tom Boerkamp uit Beemte-Broekland. Boerkamp toonde bij de oudere rubrieken de Belgische Relique. De Heroïquedochter showde veel breedte en ze gebruikte haar benen sterk. Ze won de categorie van twee jaar en ouder, voor Armelle van Van Milligen, die haar dochter Braeckje 39 al kampioen zag worden. Bij de vrouwelijke dieren tussen 18 en 24 maanden scoorde Van Milligen met Braeckje 34. De Harissondochter versloeg verrassend Ombreuse van de Rieten (v. Imperial) van Reurink. Ombreuse was weliswaar fraai breed in de broek, echter de sterke rug van Braeckje zorgde voor de overwinning. l

Henri (v. Germinal), kamp. oude stieren Tabel 1 – Rubriekswinnaars bwb-stamboekkeuring Noord-Oost (kampioenen vetgedrukt)

lechts vijf mannelijke dieren kwamen er op de Belgisch-witblauwkeuring in de manege in Staphorst in de ring. De meest aansprekende jonge stier kwam uit de stal van Gerrit en Andries Jan Reurink uit Oldebroek. De heel fijne Gylian van de Schutten (v. Argan) werd kampioen bij de stierkalveren tot 6 maanden en Mister Toekomst. Lammert Polinder uit Nunspeet leverde met Imperialzoon Gebr. Horlings Pluto de kampioen bij de stieren van 6 tot 9 maanden. De brede Milan van Boszicht van Gerben Endeman uit Haarlo won in de categorie van 12 tot 16 maanden en de lange Henri (v. Germinal) van Hans Vis uit Hulshorst schreef de oudste rubriek stieren op zijn naam. Spannend werd het pas bij de goed gevulde vrouwelijke rubrieken. De gebroe-

V E E T E E L T V lees

VV09_Staphorst.indd 16

se p t ember

categorie

naam dier

geb. datum

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

mannelijk

Gylian v.d. Schutten Gebr. Horlings Pluto Milan van Boszicht Henri

26-06-13 03-03-13 21-06-12 09-01-12

Argan Imperial Adajio Germinal

Germinal Groom Jonas Emigre

A. J. Reurink, Oldebroek L. Polinder, Nunspeet G. Endeman, Haarlo J. H. Vis, Hulshorst

vrouwelijk

Gebr. Horlings Aniek 01-05-13 Brutal Davidson Gebr. Horlings Sunshine 04-04-13 Argan Germinal Van ’t Staverhul Bretonne 01-12-12 Argan Germinal Braeckje 39 26-06-12 Heroïque Harisson Braeckje 34 12-01-12 Harisson Sjaka-Zoeloe Relique 17-09-11 Heroïque Hesitant Armelle 10-03-10 Harisson Calimero Ophelie 02-03-09 Etna Occupant Riposte de St. Fontaine met Gylian v.d. Schutten van A. J. Reurink, Oldebroek

zoogstellen

bedrijfsgroepen vrouwelijk tot één jaar vrouwelijk van één tot twee jaar vrouwelijk ouder dan twee jaar

J. G en W. M. Horlings, Ruinen J. G en W. M. Horlings, Ruinen mts. Van Ginkel-van Dijk, Uddel A. van Milligen, Harskamp A. van Milligen, Harskamp J. M. Boerkamp, Beemte Broekland A. van Milligen, Harskamp J. H. Vis, Hulshorst

gebr. Horlings, Ruinen A. van Milligen, Harskamp J. H. Vis, Hulshors

201 3

23-09-13 14:15

I N T E RV I E W

LTO-voorman Leon Moonen waarschuwt voor volksgezondheid bij vleesimport

‘Ik zal vechten voor de dikbilrassen’ Het dreigend verbod op structurele keizersnede bij dikbilrassen in Nederland zet de LTO-vakgroepvoorzitter vleesveehouderij Leon Moonen op scherp. ‘Je moet als ministerie de ruimte geven om aan meer natuurlijke kalvingen te werken. Het zijn koeien en geen kippen. Ik ga me er hard voor maken om de dikbilrassen in Nederland te behouden.’ tekst Alice Booij

ussen de koeien, bij slagers en restauranthouders aan tafel in Den Haag op het ministerie of ergens in Europa om te lobbyen: Leon Moonen (42) is sinds één jaar vakgroepvoorzitter vleesveehouderij van LTO en kent de sector van begin tot eind. ‘Het fokken van vleesvee is van huis uit mijn passie; als klein jongetje liep ik al tussen de limousins. Dat ik vakgroepvoorzitter ben geworden, heeft alles te maken met doen wat je hobby is. Daarbij wil ik de sector op een hoger niveau tillen.’ Bestuurlijk werd Moonen gevormd bij de LLTB, waar hij een aantal jaren hoofdbestuurder was, totdat hij vakgroepvoorzitter werd voor de vleesveehouderij, een sector waarin hij alle dagen actief is. De Limburger is mede-initiatiefnemer van het project ‘Limousin regionaal’, waarbij elf vleesveehouders met 2000 runderen

V E E T E E L T V lee s

VV09_InterviewMoonen.indd 18

s e p tem b er

zo’n 1600 hectare natuurgebied beheren. ‘Ik houd me in dit project vooral bezig met de eindafzet’, zegt Moonen. ‘Mijn passie ligt dan wel in de fokkerij, maar uiteindelijk komt elk beest aan de haak te hangen en daar wordt het geld verdiend.’ De vleesveehouderij is heel divers, lukt het om alle belangen goed te behartigen? ‘De variatie zit in extensieve bedrijven met veel grond die het met weinig premies moeten doen en de heel intensieve bedrijven met weinig grond en hoge toeslagrechten. In het nieuwe Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) hebben meer landen minder geld te verdelen. Voor ons is het de kunst om door lobbywerk het maximale eruit te halen. We doen het nooit voor 100 procent goed, maar 85 procent is ook al heel goed.’

Hoe wordt er vanuit de overheid en de maatschappelijke organisaties gekeken naar de vleesveehouderij? ‘We zijn de meest duurzame en diervriendelijke sector in Nederland. Het antibioticagebruik is heel laag, het dierwelzijn is heel goed, alleen die keizersnede – ook al ziet de vleesveehouderij dat anders – zit het prachtige maatschappelijke imago in de weg. Zo erg zelfs dat de overheid dreigt met een verbod op keizersnedes.’ ‘Keizersnede is geen dierwelzijnsitem, maar het is een ethische discussie, waarbij het gaat om de basisvraag of je deze handeling bij een dier mag uitvoeren. Niet de keizersnede-ingreep, maar de structurele ingreep staat ter discussie.’ Kan het ministerie de keizersnede verbieden? ‘Het behandelen van pluimveesnavels

201 3

23-09-13 12:55

heeft de overheid ook verboden. Daarbij is het structureel uitvoeren van de keizersnede in Zweden en Denemarken ook verboden. Juridisch ben ik niet zo onderlegd, maar ik denk dat als het ministerie het echt wil, er verschillende mogelijkheden zijn om het uit te voeren. Er wordt ingezoomd op het antibioticagebruik en bij hoger gebruik is er een intensievere controle. Kortom: op een gegeven moment kom je er niet onderuit.’ Dikbilfokkers, stamboeken en onderzoek hebben de afgelopen jaren al in verschillende projecten de keizersnede en het voorkomen daarvan onder de aandacht gebracht, zoals bij ‘Natuurlijk Luxe’. De uitkomsten waren positief. Zo wordt er toch aan gewerkt? ‘Daar is volgens het ministerie niet voldoende mee gedaan. Daarom wil het gaan inzetten op een verbod.’

Marktnotering luxe vleesvee Binnen een half jaar zal LTO een marktnotering publiceren voor luxe vleesvee. Bij de huidige marktnoteringen op basis van de SEUROP-classificatie heeft de sector zijn vraagtekens, geeft Leon Moonen aan. ‘Op basis van Nederlandse en Europese uitbetalingen zal LTO een

langer en daar moeten we begrip voor kweken. Ik ga er alles aan doen om de Belgische blauwen en verbeterd roodbonten in Nederland te houden.’ Hoe gaat u het ministerie overtuigen? ‘We maken als LTO, Belgisch-witblauwen verbeterdroodbontstamboek komende weken één plan van aanpak om aan het

nieuwe, eigen, ‘realistische’ marktnotering bekendmaken. We hopen dat die zich in euro’s vertaalt naar de individuele ondernemers. Een transparant prijssysteem is belangrijk om ervoor te zorgen dat er een eerlijke prijs voor een goed stukje vlees is.’

aan de slag. Ik heb van fokkers begrepen dat er mogelijkheden genoeg zijn voor natuurlijke kalvingen met behoud van de superieure kwaliteit van de Belgische blauwen en verbeterd roodbonten. Men heeft dikke tongen en kromme poten onder controle gekregen, dat moet ook met de keizersnede lukken.’ Heeft u overleg hierover met Belgische collega’s? ‘Die zijn zich helemaal rot geschrokken, terwijl ze net bezig zijn de Belgische witblauwe als streekproduct neer te zetten.’ Hoe belangrijk is het aandeel van dikbilvlees in het totaal?

‘Ik heb me door de slagersbond KNS laten vertellen dat 80 procent van zijn slagers werkt met vlees van Belgische blauwen en verbeterd roodbonten. Binnen de 57 procent afzet die het rood vlees in Nederland heeft, hebben de dikbillen dus een behoorlijk aandeel. Het zou jammer zijn als we de deur voor dit vlees dichtdoen en dan uit het buitenland vlees moeten halen. Dat kan niet.’

‘Keizersnede is geen dierwelzijnsitem, maar een ethische discussie’ Wat gaat u hier als LTO aan doen? ‘Ik ben dagelijks veel tijd met deze materie bezig. Naast vleesveehouders krijg ik ook Kamerleden aan de telefoon die willen weten hoe het zit. Deze maand gaan we dan ook praten met het ministerie van Economische Zaken en we kunnen met een goede onderbouwing hun voornemens weerleggen. We begrijpen dat fokkers moeten bewegen, maar wel binnen bepaalde kaders. Wanneer je ze het mes op de keel zet, bewegen ze helemaal niet meer. Het gaat hierbij om koeien en niet om kippen. Veeverbetering duurt gewoon

ministerie te laten zien dat we initiatief nemen. Naar ons idee begint het bij de fokkers, die leggen de basis voor de toekomst, en we staan nu op een kruispunt. Ook het bedrijfsleven, waaronder CRV, wordt erbij betrokken.’ Hoeveel kans van slagen heeft uw inzet? ‘Ik wilde dat ik het kon zeggen, ik weet het echt niet. Maar ik zal ervoor vechten.’ Wat moeten de stamboeken hiermee doen? ‘Draagvlak creëren, blijven uitleggen aan de leden, dan is er wel begrip voor. En dan

Wat is er mis met buitenlands vlees? ‘We hebben hier in Nederland de hoogste kwaliteit, met de hoogste veiligheid voor de volksgezondheid, het minste antibioticagebruik en het hoogste dierwelzijn. Dat is in het buitenland niet zo. Er dreigt ook een handelsakkoord te komen met vlees uit Noord-Amerika. Daar lopen dieren die nog nooit een oormerk gezien hebben en die groeien op hormonen. Hebben we daarom zoveel geld geïnvesteerd in het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van het Nederlandse vlees?’ Hoe ziet u de toekomst voor vleesveehouders? ‘Ik zie het heel positief. Ondanks dat we in een crisis leven, is rundvlees een exclusief product waarvan de consumptie wereldwijd alleen maar toeneemt. De laatste anderhalf jaar zien we dat de kosten oplopen, maar de prijzen gaan ook met de lift mee naar boven. Dat is in andere sectoren, zoals die van het legpluimvee en de varkens, heel anders.’ l

V E E T E E L T V lee s

VV09_InterviewMoonen.indd 19

s e pt em b e r

2 0 1 3

23-09-13 12:55

K E U R I N G

De Krakehoeve te sterk voor menig concurrent in Mesch

Onbevooroordeeld gekeurd

Sensuela van Krakehoeve (v. Sheriff), Miss Toekomst

Mister Toekomst Stefano van Hoogcruts (v. Ecrin)

Het eerste optreden van jonge Waalse keurmeesters op de fokveedag te Mesch ging niet onopgemerkt voorbij. Vleesveebedrijf Krakehoeve uit Weert sleepte vijf van de acht titels in de wacht. tekst Guy Nantier

oor de 27e editie van de Limburgse fokveedag witblauw had de organisatie met de jonge Waalse keurmeesters, Pierre-Henri Christophe en Ralph Guissard, de kaart getrokken van een ‘onbevooroordeelde’ en ‘jeugdige’ fokvisie. Voor beide heren was het bovendien een eerste optreden op Nederlandse bodem. Fouten in het beenwerk van het fokvee werden door het jurykoppel ‘zonder pardon’ afgestraft en de dieren werden verwezen naar de eindranking of in het beste geval een plaats achteruitgezet.

Uitstekende finalisten Deelnemers en toeschouwers zagen bij het ingaan van de finalerondes dat de jury zich uitstekend van haar taak had gekweten. De kanshebbers voor een eindtitel uit de ruim negentig aanmeldingen stonden er mooi correct en uniform in type en bespiering bij. Wiljan van de Kruijs van Vleesbedrijf Krakehoeve behaalde vijf van de acht kampioenstitels. Uitzonderingen op dit overwicht waren de kampioen bij de stierkalveren, Op de Heugde Shrek (v. niet bekend) van Armand Ploumen uit Noorbeek, de kampioen bij de stieren 12 tot

V E E T E E L T V lee s

VV09_Mesch.indd 20

s e p t em b er

24 maanden, Frero van Boszicht (v. Imperial) van Hendrik van Mierlo uit Someren en de kampioene bij de vaarzen van 12 tot 18 maanden, Harpe (v. Manitou) van Guido en Mathieu Lemmens uit Noorbeek. Pittig detail: Shrek en Harpe waren ‘slechts’ 1b in hun rubriek.

Sheriffdochter Sensuela van Krakehoeve, die eerder zegevierde bij de vaarzen van 4 tot 12 maanden, mocht wat later ook Miss Toekomst 2013 achter haar naam schrijven. Sensuela showde een mooi, breed vleestype en een fijne broekbespiering op prima benen, zowel op stand als in de stap. Mister Toekomst 2013 werd de reservekampioen bij de stieren van 4 tot 12 maanden, Van Hoogcruts Stefano (v. Ecrin) van Giel Jacobs uit Slenaken. Een jonge snaak op fijn en correct beenwerk, rond in de rib, een sterke bovenbouw en met veel vleesexpressie in de achterhand. l

Tabel 1 – Rubriekwinnaars fokveedag witblauw te Mesch 2013 (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

geb.datum

vader

eigenaar, woonplaats

stieren < 4 m. stieren 4-12 m.

Django van Schilberg Van Hoogcruts Stefano Plannet van Krakehoeve Crisis van Schilberg Frero van Boszicht Jantje 9 van Krakehoeve Van Hoogcruts Cynthia Divena van Schilberg Op de Heugde Paris Sensuela van Krakehoeve Laarderheide Gemma 5 Passe-Partout v. Krakehoeve Liza 39 Joveline van Krakehoeve Van Hoogcruts Rachel Eloise van Krakehoeve Van Hoogcruts Ester vrouwelijk vrouwelijk en mannelijk

09-06-2013 26-02-2013 09-09-2012 05-05-2012 08-01-2012 19-06-2013 14-05-2013 21-04-2013 24-03-2013 29-12-2012 07-12-2012 14-08-2012 18-06-2012 10-02-2012 06-07-2011 22-05-2009 24-02-2006

Dartagnan Ecrin Panache Adajio Imperial Spirit K. Machinal Adajio Imperial Sheriff Benhur Panache Impartial Joker Imperial Etna Occupant

G. en M. Lemmens, Noorbeek G. Jacobs, Slenaken Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert G. en M. Lemmens, Noorbeek H. van Mierlo, Someren Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert G. Jacobs, Slenaken G. en M. Lemmens, Noorbeek A. Ploumen, Noorbeek Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert H. Janssen, Weert Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert Mts. Hunnekens, Grashoek Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert G. Jacobs, Slenaken Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert G. Jacobs, Slenaken Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert Vleesveebedrijf Krakehoeve, Weert

stieren 12-24 m. vaarzen < 4 m. vaarzen 4-12 m.

vaarzen 12-18 m. vaarzen 18-32 m. vaarzen > 32 m. bedrijfsgroepen

201 3

19-09-13 15:14

M A N A G E M E N T

Europese aanvraag BGA door Belgische vleessector in beweging

Ĳzersterk lokaal product De Belgische rundvleessector heeft met het indienen van een dossier voor een Europese Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) voor het Belgisch-witblauwras een nieuwe stap gezet om zĳn toekomst veilig te stellen. Raszuiverheid, een kleine ecologische afdruk en geografische afbakening zĳn essentieel in het dossier. tekst Guy Nantier

e Belgische vleessector is duidelĳk in beweging. Op 29 januari 2013 sloten alle actoren in de vleesveeketen een Interprofessioneel Akkoord (IPA). In dit akkoord werd bepaald dat maandelĳks een rundvleesprĳsindex wordt gepubliceerd om extreme diervoederprĳsschommelingen in commerciële onderhandelingen in rekening te kunnen brengen. ‘Meer transparantie in het marktgebeuren’, zo heet het bĳ de stakeholders. Recentelĳk hebben alle marktpartĳen ook een aantal toekomstgerichte strategische keuzes bekendgemaakt, zoals het behoud van de gekoppelde zoogkoeienpremies binnen het nieuwe Europese landbouwbeleid voor de periode 20142020 en de toepassing van slechts één lastenboek om de basiskwaliteit van het rundvlees te garanderen. Met de officiële aanvraag van een Europese Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) wordt een volgende stap gezet om het Belgischwitblauwrundvlees te onderscheiden in een voortdurend wĳzigende rundvleesmarkt.

Raszuiverheid essentieel Het BGA-label wordt voor de Belgische vleesveehouders een extra troef om hun producten in de markt aan te bieden als ‘lokaal geproduceerd’. De toenemende import van buitenlands rundvlees en de daarmee gepaard gaande voedselkilometers krĳgen hiermee tegenwind. Maar het verkrĳgen van het herkomstlabel is aan voorwaarden gebonden. Er zĳn voorwaarden voor de verschillende schakels (veehouders, afmesters, slachthuizen en vleesversnĳderĳen) in de keten. Zo is de raszuiverheid een essentiële voorwaarde op het niveau van de veehouder. De raszuiverheid garandeert im-

V E E T E E LT V L E E S

VV09_BGA.indd 22

SEPTEMBER

mers het behoud van de organoleptische – wat met de zintuigen kan worden waargenomen – en bĳzondere voedingseigenschappen van het vlees. De vader van het dier en de grootvader langs moederskant moeten raszuiver zĳn. De regels voor raszuiverheid verlopen dus via het gebruik van een geregistreerde stamboekstier. In de aanvang moet dit leiden tot een raszuiverheid van de vleeskarkassen van 75 procent. Drie jaar na invoering moet dit 87,5 procent bedragen. De vrouwelĳke fokdieren moeten weidegang krĳgen. Dat ze kunnen grazen, wordt jaarlĳks aangetoond bĳ de eenmalige aangifte van de oppervlakte gebruikt grasland. Ook moeten de bedrĳfsleiders een bestrĳdingsplan tegen schurft kunnen voorleggen en een preventieplan tegen inteelt. De wetgeving op dierenwelzĳn dient gerespecteerd te worden en de dieren moeten gehuisvest zĳn in gedeeltelĳk ingestrooide stallen. Verder moeten de bedrĳven die zelf stieren afmesten, via een rantsoenberekening kunnen aantonen dat aan de behoeften van de dieren aan eiwit, energie en structuurwaarde wordt voldaan. Het geautomatiseerde registratiesysteem Sanitel en het geboortecertificaat bĳ VRV zorgen voor de traceerbaarheid van de ‘genetische stempel’ bĳ de veehouderĳbedrĳven. De borging en controle op de bedrĳven verloopt via de sectorgids (Codiplan) en het BGA-lastenboek.

der, de bedrĳfsstructuur, de aanwezigheid van gespecialiseerde dierenartsen op het platteland en de conformatie van de koeien. De keizersnede wordt preventief uitgevoerd omdat zo een volledig pĳnloze kalving mogelĳk is en omdat daardoor de perinatale sterfte bĳ kalveren en koeien drastisch wordt beperkt. Verschillende studies hieromtrent toonden aan dat de koeien herkauwen tĳdens of onmiddellĳk na de keizersnede. Uit het gedrag van de moederdieren blĳkt dat ze amper stress of pĳn hebben tĳdens of onmiddellĳk na de ingreep. Mede door het management op de Belgische bedrĳven (het vroegtĳdig detecteren van de kalving via onder andere de temperatuurmethode of vaginale sonRaszuiverheid, een kleine ecologische afdruk en geografische afbakening zĳn essentieel in het BGA-dossier

Kleine ecologische afdruk In het Belgisch-witblauwras wordt veelvuldig gebruikgemaakt van de ‘preventieve’ keizersnede. Redenen daarvoor zĳn de omvang van de veestapel, de grote waarde van de kalveren en hun moe-

201 3

19-09-13 15:12

des) kan de keizersnede in de beste omstandigheden worden uitgevoerd. De Belgische dierenartsen ontwikkelden eveneens een chirurgische techniek waardoor snel en efficiënt kan worden gehandeld. De toepassing van de keizersnede heeft ertoe geleid dat de veehouders een ras hebben kunnen selecteren met een hoog karkasrendement, met een lage en gunstige voederconversie en met een kleinere ecologische afdruk (minder methaanemissie en minder mestproductie) per eenheid geproduceerd vlees in vergelĳking met de Braziliaanse of Ierse vleesproductie.

Geografische afbakening Naar analogie van het maine-anjouras in Frankrĳk zal het label BGA exclusief gelden voor vleesstukken (inclusief gehaktvlees) van witblauwe dieren die in België geboren, gefokt, afgemest en geslacht zĳn. Er wordt uitgegaan van twee producttypes: enerzĳds vlees van mannelĳke dieren die geslacht werden tussen 16

en 24 maanden, met een karkasgewicht van minimaal 400 kilogram, een karkasclassificatie S en vetbedekking 2-3; anderzĳds vlees van vrouwelĳke dieren die maximaal 78 maanden oud zĳn, minimaal één maal gekalfd hebben, een karkasgewicht van minimaal 400 kilogram leveren, een karkasclassificatie S of E hebben en een maximale vetbedekking van 3. Naast de voorwaarden voor een uniforme aanbiedingsvorm, ontvetting en weging in het slachthuis, worden ook eisen gesteld aan de rĳping van het vlees: voor stieren geldt een karkasrĳping van drie dagen, voor vrouwelĳk vee is dit vĳf dagen. De inschatting is dat er in Vlaanderen een potentieel is van 25.000 dieren onder BGA-label. In Wallonië zou het gaan over 58.000 BGA-conforme dieren.

Ĳzersterk product Vlaams minister-president Kris Peeters, tevens bevoegd voor landbouw, heeft bĳ

het in ontvangst nemen van het BGAdossier beloofd om zĳn schouders onder het dossier te zetten om zo snel mogelĳk de Europese erkenning te krĳgen. Voor de Vlaamse landbouw is de rundveehouderĳ immers een niet onbelangrĳke pĳler. Zo wordt 13 procent van de toegevoegde waarde van de Vlaamse landen tuinbouw gecreëerd door de rundvleessector. Kris Peeters: ‘Heel wat mensen in het noorden en het zuiden van het land hebben zich vol enthousiasme achter dit dossier geschaard, maar de echte verdienste ligt bĳ de mensen die al generatie na generatie Belgisch-witblauwvee houden en er via innovatie en professioneel ondernemen een ĳzersterk product van gemaakt hebben.’ Met de BGA-aanvraag gaat de sector het Brussels grondwitloof, de Gentse azalea, de Geraardsbergse mattentaarten, de pâté Gaumais en de jambon d’Ardenne achterna. Europese erkenning wordt verwacht binnen drie tot vier jaar. l

V E E T E E LT V L E E S

VV09_BGA.indd 23

S E P T E M B E R

2 0 1 3

19-09-13 15:13

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Floris Arnauts: ‘Een keuring is altĳd leerzaam, zelfs als je laatste wordt in een rubriek’

Carl en Floris Arnauts Vader en zoon Arnauts hebben sinds elf jaar een gemeenschappelĳke passie: blondes fokken voor de keuringstop.

Ras: Aantal stuks: Aantal hectare: Ambitie:

Olympische gedachte heerst Glabbeek

blonde d’Aquitaine 12 (jong en oud) 10 (grasland) keuringskoeien fokken

arl en Floris Arnauts. Vader en zoon zĳn sinds een aantal jaren steevast terug te vinden in de keuringsring met hun blonde d’Aquitainedieren. Op

Ze zĳn gek van blondes, Carl en Floris Arnauts. Topkwaliteit fokken is hun gezamenlĳke ambitie. Vader en zoon kĳken zowel voor hun fokkerĳ als hun management veel naar wat er gebeurt in Frankrĳk, het land van oorsprong, en passen het zelf toe. tekst Guy Nantier

de laatste nationale keuring te Libramont zorgden zĳ, samen met collega Carl Mintjens uit Oostmalle, voor een derde van het deelnemingsveld.

De fokkers uit het Vlaams-Brabantse Glabbeek worden ook wel als de Vlaamse ‘diehards’ in het blonderas gezien. ‘Ja, wĳ waren in Libramont met zes dieren,

Saxodochter Vikie kreeg een wildcard voor de SIMA in Parĳs

V VE EE ET TE EE EL LT TV VL LE EE ES S S O E PK TT EOMB BE ER R 2 20 00 19 3

VV09_Arnauts.indd 24

19-09-13 13:24

Voor de aanwas wordt gewerkt met de natuurlijk dekkende stier Capon (v. Leo)

bijna onze ganse stal,’ grapt vader Carl Arnauts (58). Om hun passie voor fokkerij en keuringen te onderstrepen doet Floris (32) het verhaal van hun deelname aan de Franse blondekeuring op de SIMA te Parijs dit voorjaar. ‘Wij waren er op uitnodiging met de achtjarige Saxodochter Vikie en haar tweeling. Haar kampioenstitel bij de zoogstellen in maart 2012 in Libramont bezorgde ons een wildcard. Ze eindigde in Parijs in haar rubriek op een vijfde plaats op zeven deelnemers. Een bijzondere deelname om in te kaderen ondanks de verre plaatsing. De hobby mag wat kosten, alhoewel ik er via de verkoop van fokmateriaal niet één euro bij inschiet. Ik geef toe: ik ben een keuringsfokker. Ik wind daar geen doekjes om. En keuringen zijn bovendien ook een beetje reclame.’

Sazy grote voorbeeld Terug naar Libramont 2013. In tegenstelling tot hun Antwerpse collega Mintjens waren ze niet zo succesvol, maar dat deert hen niet. Floris Arnauts: ‘Wij hadden door tijdgebrek – wij werken beiden voltijds buitenshuis – verzuimd de conditie van de dieren extra te verzorgen. Als je de top wilt bereiken, moet je de dieren enkele maanden op voorhand het nodige krachtvoer verstrekken en de conditie opvolgen. Dat hebben we dit jaar niet gedaan, maar het zal ons niet meer overkomen. Niet getreurd echter, zelfs als je laatste wordt in een rubriek is een keuring leerzaam. Je kunt je dieren eens vergelijken met andere dieren. En met het professionele commentaar weet je waar de minder goede punten zitten.’ De opstart van het fokbedrijfje in 2002 geschiedde met twee aangekochte Fran-

se dieren bij Patrick Sazy: Poupée (v. Jirens) en Poupoune (v. Mistral). Beide dieren zijn nu veertien jaar oud. De eerste heeft al tien maal gekalfd de andere al elf maal. Zij vormen met de eerder genoemde Vikie, eveneens uit de stal van Sazy afkomstig, de drie stammoeders van het bedrijf. ‘Patrick Sazy is ons voorbeeld van hoe we het graag voor elkaar zouden hebben,’ vertelt Carl, ‘een homogene, handmakke veestapel, met veel raskwaliteiten: groot, lang, met een breed bekken, fijn in bot en huid en tarwekleurig waarmee je meer dan een decennium aan de top kunt meedraaien.’ Als true-typekoe roemt Floris de tweevoudig nationaal kampioene Rirene (v. Jirens) van Patrick Sazy. ‘Pure klasse.’ Het karakter van de dieren is een bijzonder punt van aandacht bij vader en zoon Arnauts. Zij hanteren daarom een aangebonden opfokmethode die ook gebruikelijk is in Frankrijk. Floris: ‘Wij zorgen ervoor dat de kalvingen in het najaar gebeuren. De kalfjes blijven tot het spenen aangebonden op stal en worden ’s morgens en ’s avonds losgemaakt zodat ze kunnen gaan zuigen bij hun moeder.’ De kalveren blijven het eerste levensjaar ook op stal in een vrije loopruimte. ‘Door regelmatig wat krachtvoer aan te bieden lok je ze makkelijk naar je toe. Dat bevordert de hanteerbaarheid op latere leeftijd. Blondes mogen dan wel heel slim zijn, ze zijn gemakkelijk te verleiden.’

Keuringen en nog eens keuringen Ook de vruchtbaarheid krijgt prioritaire aandacht in het selectiewerk en ook hier wordt gekeken naar het zuiden van Frankrijk. ‘We bemesten het grasland

met een samengestelde meststof, arm aan stikstof. Te veel stikstof geeft te eiwitrijk gras en dat is slecht voor de vruchtbaarheid van een blonde. In de streek van oorsprong van het ras worden de weiden ook niet zo rijk bemest.’ Voor de aanwas op het fokbedrijf wordt gewerkt met de natuurlijk dekkende stier Capon (v. Leo). Deze Franse dekstier is afkomstig van het fokbedrijf van JeanPierre Delpech uit Moustier (Lot et Garonne). Carl vertelt hierover: ‘In ons geval werkt een stier makkelijker dan ki. De stier wordt ongeveer drie jaar ingezet tot op het moment dat zijn eerste dochters gedekt moeten worden.’ De zoektocht naar een nieuwe dekstier is een klus waar zoon Floris zich graag mee bezighoudt. Floris: ‘De zoektocht begint eigenlijk bij het jaar in, jaar uit opvolgen van nationale, regionale en departementale keuringen in Frankrijk. Het geeft je de kans om veel te zien en vooral te luisteren. Ik kijk daarbij uit naar stieren die al nafok hebben, zowel bij koeien als bij vaarzen. Wij kunnen ons immers geen twee dekstieren veroorloven. Nadien volgt een bedrijfsbezoek en wordt de moederlijn van de stier onder de loep gehouden. Dat levert veel achtergrondinformatie op.’

Appel valt niet ver van boom Het dient vermeld: in thuisbasis Glabbeek staat de wieg van het Belgisch-witblauwras. Grootvader en veehouder Louis Arnauts was een fervent fokker van het witblauwras van Midden- en HoogBelgië, de voorloper van het huidige witblauwras. Louis Arnouts was daarnaast een gewaardeerd jurylid en is zelfs een aantal jaren voorzitter van het stamboek met zetel te Ciney geweest. ‘Wellicht komt de passie voor de fokkerij van mijn grootvader,’ getuigt Floris, ‘maar ik ben bij de opstart voor het blonde d’Aquitaineras gegaan. In de aanvang geen rationele keuze, maar een keuze puur op emotie. Bij elk bezoek aan de landbouwbeurs Agribex te Brussel was ik telkenmale gefascineerd door de elegantie van het ras en de imposante verschijning van de tentoongestelde dieren. Vooral de stieren hadden een bijzondere aantrekkingskracht op mij.’ Floris geeft in de marge aan dat de natuurlijke kalvingen van het ras ook beter te combineren zijn met een job buitenshuis. Pittig detail: de keuze voor het blonde0ras werd in Glabbeek en omgeving met een scheef oog bekeken. Floris Arnauts: ’Ik krijg nu nog af en toe de opmerking dat mijn grootvader zich in zijn graf zou keren.’ l

V VE EE ET TE EE EL LT TV Vlee lees s s o e pk tt eomb be er r 2 20 00 19 3

VV09_Arnauts.indd 25

19-09-13 13:24

V O O R B E S C H O U W I N G

Ruim 430 dieren aangemeld voor Nationale Vleesvee Manifestatie in Zwolle

NVM ligt stevig op koers Programma NVM De Nationale Vleesvee Manifestatie in Zwolle vindt plaats in de Ĳsselhallen op 26 oktober. De opening vindt plaats om 9.00 uur, waarna de rubrieken worden gekeurd. In het middagprogramma starten om 13.00 de verkiezingen van het dier met de beste slachteigenschappen, gevolgd door de beste bedrĳfsgroep. In de namiddag volgen de kampioenschappen en om 15.30 uur is het defilé met de beste dieren van alle rassen.

Met de slogan ‘(h)eerlĳk vlees uit passievolle fokkerĳ’ wil de organisatie van de Nationale Vleesvee Manifestatie bezoekers lokken naar de Ĳsselhallen. De acht stamboeken werken andermaal enthousiast samen en kiezen in Zwolle hun nationaal kampioenen. tekst Jaap van der Knaap

an het aantal aanmeldingen en het enthousiasme van de Nederlandse vleesveehouders zal het niet liggen; de tweede Nationale Vleesveemanifestatie op 26 oktober in Zwolle wordt een keuring waar vleesveefokkend Nederland zich van zĳn beste kant laat zien. Ruim 430 dieren zĳn er door de acht deelnemende vleesveestamboeken bĳ de organisatie aangemeld. Vanuit het blonde d’Aquitainestamboek komen de meeste dieren naar de Ĳsselhallen, qua aantallen op de voet gevolgd door de rassen limousin, verbeterd roodbont, Belgisch witblauw, piemontese, charolais, marchigiana en hereford.

Snoeien aan de kostenkant Volgens Guus Laeven, voorzitter van de Federatie Vleesveestamboeken Nederland en organisator van de gezamenlĳke keuring, zĳn er meer dieren in Zwolle aanwezig dan twee jaar geleden. ‘Je merkt dat de fokkers enthousiast zĳn. Dit is de belangrĳkste nationale keuring, waar je je beste dieren kunt laten zien. Dat willen we ook uitstralen. Daarom gaan we de keuring promoten met de slogan “(h)eer-

V E E T E E LT V L E E S

VV09_VoorbNVM.indd 26

SEPTEMBER

lĳk vlees uit passievolle fokkerĳ”. Het is de bedoeling dat het kwaliteitsvlees ook tĳdens de keuring is te proeven.’ De federatie kreeg alle stamboeken weer op één lĳn om gezamenlĳk een keuring te organiseren, ondanks dat er twee jaar geleden op de totale begroting verlies geleden werd. ‘We hebben gesnoeid in de kostenkant’, vertelt Laeven. ‘We werken ook hard aan sponsoren, maar dat gaat nog wat stroef. In de sector zit nu eenmaal niet veel geld.’ CRV is hoofdsponsor en ForFarmers is de belangrĳkste subsponsor. ‘Door scherp te kĳken naar de kosten verwachten we dit jaar goed uit te komen. Zo is er een aantal dagen voor de NVM nog een melkveekeuring in de Ĳsselhallen waarvan we kunnen profiteren door een aantal zaken samen te doen. Met duizend betalende bezoekers zĳn we uit de kosten’, aldus Laeven. De organisatie richt zich bewust niet op de consument als publiek. ‘Dit is een echte fokkerĳshow. Als je wilt dat de consument hier op afkomt, dan moet je het hele evenement anders inrichten.’ In de Ĳsselhallen zĳn op 26 oktober acht

ringen en elk stamboek heeft zĳn eigen juryleden aangewezen.

Geen buitenlandse inbreng Even was er sprake van dat er bĳ het blonde d’Aquitaineras ook Vlaamse inzenders mee konden doen, maar de keuring een internationaal karakter geven bleek een stap te ver. ‘Het idee om buitenlandse inzenders toe te laten is kort geleden opgekomen, maar blĳkt te veel veterinaire bezwaren op te leveren. Het is nu te kort dag om dat te regelen’, aldus Laeven, die er niet op wil ingaan of over twee jaar misschien wel buitenlandse inbreng mogelĳk is. ‘Laten we nu eerst deze show tot een succes maken en daarna evalueren’, zegt hĳ. ‘Komende jaren wordt het al spannend genoeg voor de sector doordat bĳ het wegvallen van het melkquotum er nog meer vraag komt naar grond en voer. Vleesveehoudend Nederland zal veel concurrentie krĳgen, waardoor de kosten stĳgen. Het zĳn de passie voor het dier en het ras en de liefde voor fokkerĳ waardoor de sector toch overeind blĳft. Die bevlogenheid willen we laten zien in Zwolle.’ l

201 3

19-09-13 14:13

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K R E N É

B E M E R S

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven John Campe, Piet De Meuter en René Bemers maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Goed fixeren belangrĳk voor goede hechting beenfractuur

Gebroken achterpoot E

en blonde d’Aquitainekalf dat enkele dagen ervoor was geboren, was nogal pittig van karakter. Het kalf was zo al door de sloot gegaan en op een morgen stond het vermoedelĳk door een ongeluk op drie poten in de wei. De veehouder belde met de vraag of de poot misschien gebroken kon zĳn. Op het bedrĳf knoopten we de koe vast. Het kalfje, dat zĳn moeder netjes was gevolgd, kon ik zo vangen en onder narcose brengen voor onderzoek en behandeling. Ik onderzocht de achterpoot en kon een schuine breuk in de metatarsus of het onderbeen voelen. Het ging dus om een gebroken achterpoot. Een schuine fractuur gaat meestal gepaard met een open wond, maar dat was nu gelukkig niet het geval. Het pootje van het jonge dier was onder de breuk niet echt gezwollen en was ook nog lekker warm, wat een goed teken is. Een achterpootbreuk is doorgaans minder gunstig wat genezing betreft, maar de veehouder wilde het dier toch graag helpen. Het ging immers om een vaarskalf van een van zĳn beste fokkoeien. Daarop heb ik het kalf zorgvuldig ingegipst en de gewrichten boven en onder de breuk goed gefixeerd. Tot slot gaf ik het dier nog een langwerkende pĳnstiller. Ik vroeg de veehouder ook om het dier nog even in de gaten te houden om te zien of het kalf de achterpoot goed gebruikte. Dat is een teken dat het gipsverband goed is aangebracht en dat de breuk weer heelt. Ruim drie weken later bezocht ik het bedrĳf opnieuw. Ik bracht het kalf opnieuw onder narcose. Dit keer om het gips van de achterpoot af te halen. De achterpoot zat er weer mooi onder. Toen het gips eraf was, liet ik het kalfje weer ontwaken. Zo snel als het vaarskalf kon, ging het er tussen het hekwerk weer vandoor, in de richting van zĳn moeder.

De encyclopedie fractuur Een breuk of een fractuur herkent men doordat er geen steunname of belasting van de poot is. Met name bĳ kalfjes is te zien dat het been erbĳ ‘bungelt’. Bĳ een fractuur is er altĳd gevaar van infectie. Ook al is er geen sprake van een open wond, dan nog kan door kneuzingen of bloedingen rondom het breukgebied een infectie optreden. De genezingskans hangt af

van de leeftĳd van het dier. Bĳ jonge dieren valt het aangroeien van het bot nog mee, wat de slagingskans op herstel vergroot. Bepalend is ook de mogelĳkheid tot het immobiliseren van de breuk. Dat gebeurt door het gewricht boven en onder de breuk vast te leggen met de hulp van gips. Bĳ het onderbeen is dat doorgaans goed haalbaar, moeilĳker is het immobiliseren van een breuk van het bovenbeen. Bĳ het ingipsen is het belangrĳk goed te letten op een correcte stand van het been tĳdens het uitharden. Een goede steunname en gebruik van het ingegipste been is een goed teken. Het gipsverband mag er na drie weken afgehaald worden. Bĳ volwassen dieren is dat na iets langere tĳd door een minder snelle botgenezing.

V E E T E E LT V L E E S

VV09_DAP.indd 27

S E P T E M B E R

2 0 1 3

19-09-13 16:09

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Krachtvoederwaardeprijzen mengvoeders (1000 vevi per kg) stier 90 (90 g dve) stier 100 (100 g dve) rosé 110 (110 g dve) rosé 120 (120 g dve) rosé 130 (130 g dve)

27 aug. 2013

vorige maand

22,25 22,95 24,20 25,10 26,15

23,30 24,15 25,60 26,70 27,90

Tabel 1 – Prijzen mengvoeders (euro’s per 100 kg, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research

27 aug. laatste 2013 12 maanden kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag

10,4 118,4 12,6 99,9

15,7 104,4 17,0 89,8

Tabel 2 – Energie- en eiwittoeslagprijzen (in eurocenten, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research

Razendsnelle mobiele voederwaardebepaling Zaaizaadveredelaar Limagrain heeft een mobiel laboratorium ontwikkeld dat in acht seconden een voederwaardebepaling kan uitvoeren. De technologie gebruikte Limagrain al een aantal jaren op de proefveldhakselaars voor de selectie van nieuwe maisrassen. De bepaling gebeurt via NIRS (nabij-infrarood-lichtbundel) die ook door laboratoria als BLGG AgroXpertus wordt gebruikt. ‘Bij NIRS hangt de betrouwbaarheid af van ijklijnen. Met 30.000 monsters per jaar heeft Limagrain een enorme database voor een betrouwbare bepaling’, stelt Jos Groot Koerkamp, commercieel manager veehouderij bij Limagrain. Het mobiele lab is op dit moment geschikt voor de voederwaardebepaling van verse en geconserveerde mais en

gras. In acht seconden zijn voederwaarden zoals droge stof, vem, zetmeel, NDF, ruw eiwit en ADL bekend. De reden om het mobiele laboratorium voor praktijktoepassingen te ontwikkelen, is volgens Groot Koerkamp dat Limagrain zich breed wil inzetten voor kwaliteitsverbetering van ruwvoer. ‘En daar hoort naast goede genetica ook bewustwording bij. Met deze techniek is op ieder moment van oogst tot voeren de kwaliteit te bepalen, waardoor er nog beter ingespeeld kan worden op ruwvoerplanning en rantsoensamenstelling.’ Het mobiele lab krijgt een belangrijke Europese rol in Limagrains productondersteuning, maar het is niet de bedoeling van Limagrain om een grootschalige service of commerciële activiteit van de mobiele ruwvoerbepaling te gaan ma-

Het mobiele analysetoestel bepaalt de ruwvoederwaarde in slechts acht seconden

ken. ‘Maar vanuit voerleveranciers, mechanisatiebedrijven en servicelaboratoria is er al wel interesse getoond in de technologie.’

Pneumonie en enteritis meest gevonden aandoening bij autopsie door Diergezondheidszorg Vlaanderen Uit de autopsieverslagen van Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) komen pneumonie of longontsteking en enteritis of ontsteking van de darmen als belangrijkste aandoeningen naar voren. Deze ziektebeelden werden respectieve-

V E E T E E L T V lee s

VV09_vvb.indd 28

SEPTEMBER

lijk in 17,8 procent en 17,5 procent van de gevallen aangetoond. In 2012 heeft DGZ een totaal van 945 dossiers voor autopsie verwerkt. Het ging daarbij om een totaal van 1015 dieren die voor autopsie zijn aangeboden.

Bij kalveren jonger dan een maand was enteritis in één op de drie gevallen de doodsoorzaak. De belangrijkste ziekteverwekker daarbij was cryptosporidium, gevolgd door het rotavirus, de E-colibacterie, het coronavirus, salmonella en giardia. Bij de kalveren met een leeftijd tussen één en drie maanden stond pneumonie op nummer één als doodsoorzaak, gevolgd door enteritis. Ook bij alle overige oudere categorieën rundvee is pneumonie de belangrijkste doodsoorzaak. De belangrijkste veroorzakers van pneumonie zijn onder meer de ziektekiemen Mannheimia haemolytica, Histophilus somni en Mycoplasma bovis.

201 3

19-09-13 16:36

V L E E S P R I J Z E N

Koolzaad basis van nieuwe afmestmix Finish Beef

Hakseldatum te bepalen met MaisManager-app Er is een nieuwe versie beschikbaar van de vorig jaar geïntroduceerde MaisManager-app. Met de MaisManager-app kan via smartphone of tablet het optimale oogsttĳdstip van snĳmais worden bepaald. De door Limagrain en CRV Uitgeverĳ ontwikkelde applicatie behoorde vorig jaar tot de meestgebruikte agrarische apps. ‘De vernieuwde MaisManager is nog gebruiksvriendelĳker en op meer typen smartphones te gebruiken’, zo vertelt René de Munnik van Limagrain. Volgens De Munnik is het bepalen van het juiste oogstmoment dit jaar nog belangrĳker, omdat de groei van mais door het koude, late voorjaar nog steeds vertraagd is. ‘Alhoewel de mooie zomer veel heeft goedgemaakt, is het drogestofpercentage lager vergeleken met vorig jaar. Het is raadzaam om het afrĳpingsproces goed te volgen en dat kan met de MaisManager-app’, aldus De Munnik. ‘Mais is dit jaar bovendien duur, waardoor het juiste oogstmoment geld kan opleveren.’ De laatste versie van de MaisManager-app is te downloaden in de Apple- en Google Play-store.

5,5

euro/kg koud geslacht excl. btw

5,0

S 2012

S 5,14 E 4,37

4,5

E 2012

4,0

U 3,63

3,5

R 2012 U2012

R 3,33

3,0 2,5 2,0

minimum/maximumprĳs 1

25 30 week

KOEIEN 5,0

euro/kg koud geslacht excl. btw

Voor de afwerking van karkassen van vleesvee is er nu Finish Beef van ForFarmers Hendrix op de markt. Inlands koolzaad is de natuurlĳke eiwit- en vetbron van de nieuwe afmestmix. Finish Beef vindt zĳn oorsprong in het Belgische koolzaadproductiebekken Ciney, Dinant, Philippeville. Een specifieke variëteit wordt er geteeld en via een volledig mechanisch proces (niet chemisch, niet verhit) behandeld. Het bewerkte koolzaad wordt samen met andere hoogwaardige Belgische componenten verwerkt tot Finish Beef. ‘De receptuur is zeer effectief en vertaalt zich in zeer positieve technische en financiële resultaten,’ zo laat ForFarmers Hendrix weten, ‘zoals een hogere daggroei door een betere benutbaarheid van de voedingscomponenten, een betere vetbedekking door een verhoogde en benutbare energieconcentratie, een hogere gezondheid door een betere penswerking en een verhoging van het financieel rendement door een aantoonbaar beter slachtrendement.’ De veevoederfirma adviseert het gebruik van Finish Beef in een hoeveelheid van ongeveer één kg per dier per dag.

STIEREN

4,5

S 4,37

S 2012

4,0

E 3,86

E 2012 U 2012

3,5

U 3,55

3,0

R 2012 R 2,58

2,5 2,0

minimum/maximumprĳs 1

25 30 week

VLEESPRIJSIN D EX 120

vereenvoudigde ratio referentieratio (18m) ondergrens bovengrens

110 100

2005 = 100

80 70 60 50 40 ‘05 l ‘05 ‘06 l ‘06 ‘07 l ‘07 ‘08 l ‘08 ‘09 l ‘09 ‘10 l ‘10 ‘11 l ‘11 ‘12 l ‘12 ‘13 l ‘13 jan ju jan ju jan ju jan ju jan ju jan ju jan ju jan ju jan ju maand/jaar

Voor de meest actuele vleesprĳzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl V E E T E E LT V L E E S

VV09_vvb.indd 29

S E P T E M B E R

2 0 1 3

19-09-13 15:08

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen

Blonde d’Aquitainejongvee genietend van een najaarszonnetje Foto: Kristina Waterschoot

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks.

26 oktober: 9-10 november: 4 december:

Nationale Vleesvee Manifestatie te Zwolle Nationale keuring piemontese te Cuneo (Italië) Nationale keuring Belgisch witblauw te Brussel

2014 19 januari: 25 januari: 5-7 september: 3-4 juli:

Haspengouwse jaarmarktprijskamp witblauw te St. Truiden Fokveebeurs Belgisch witblauw te Affligem Nationale blonde d’Aquitainekeuring te Biarritz (Frankrijk) Nationale show Belgisch witblauw, Birmingham (Groot-Brittannië)

Ve i l i n g e n 28 september: 2 oktober: 17 oktober: 18 oktober: 15 november: 21 november:

COT-veiling te Toldijk RSC-veiling witblauw te Ciney RJ-limousinveiling Lanaud te Boisseuil (Frankrijk) Veiling Blonde Génétique te Casteljaloux (Frankrijk) Veiling Blonde Génétique te Parthenay (Frankrijk) RJ-limousinveiling Lanaud te Boisseuil (Frankrijk)

redactie hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booij hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

Beurzen, studievergaderingen, demodagen 2-4 oktober: 17 oktober: 17,18 en 19 oktober: 29-31 oktober: 9 november: 3-8 december :

Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk) Open dag ki Midatest te Casteljaloux (Frankrijk) Open dagen ki-station BBG te Waver en Ciney Rundvee- & Mechanisatie Vakdagen te Hardenberg Ki-presentatie Génétique Avenir Belgimex te Wuustwezel Internationale landbouwbeurs Agribex te Brussel

redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 839 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 45,70, overige landen € 88,80. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van Jessica Kempes (4), Herdbook Charolais France (4) en Sonja Mertens (5). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

V E E T E E L T V lee s

VV09_Agenda.indd 1

VOORUITBLIK

E x c e l l en t e wit b lau wen Oktober (24 oktober) – Elk jaar publiceert de redactie de lijstjes met de hoogstgepunte Belgisch witblauwe stieren en koeien van Vlaanderen en Nederland uit het afgelopen boekjaar 2012-2013. De lijstjes voorzien van commentaar vindt u terug in het komende oktobernummer. In het volgende nummer brengt de redactie eveneens alle facetten in beeld van een geïntegreerde vleesoperator uit Vlaanderen. En tot slot is er een interview met CRV-directievoorzitter Roald van Noort over het aankomende ingrepenbesluit in Nederland. Wat is de houding van CRV hieromtrent en wat zijn de mogelijke gevolgen voor de producten en diensten van CRV en haar leveranciers?

september

2013

19-09-13 16:16

C A R N E

C UL I N A I R

VeeteeltVlees publiceert in samenwerking met het Vlaams Centrum voor Agro en Visserĳmarketing een recept met als basis rundvlees en seizoensgroenten van eigen bodem. De moeilĳkheidsgraad varieert van basisrecept (1 ster) tot gastronomisch recept (2 sterren) tot een recept ‘haute cuisine’ (3 sterren).

Kroketten van witblauwdraadjesvlees

Vleeskroketten

★ ★★ ★★★

basisrecept culinair recept haute cuisine

★

Ingrediënten • 1/2 liter vleesbouillon van vlees en groenten • 350 g witblauwrundvlees

erhit twee eetlepels (arachide)olie in een ruime pan en bak 1/4 kg witblauwrundvlees (runderschenkel) op hoog vuur. Snĳd een stukje selder, een halve ui en een halve wortel in grote stukken en voeg ze bĳ het vlees. Giet water over het geheel en laat de ingrediënten samen met een kruidenboeket van tĳm, laurier en peterselie drie uur smoren op een laag vuur. Pocheer het witblauwrundvlees door en door gaar in de bouillon. Haal het vlees uit de pan en giet de bouillon door de zeef. Voor het gerecht is 2,5 liter bouillon nodig. Bĳ tekort aan bouillon kan water worden toegevoegd. Smelt de boter in een ruime pan en laat inbruisen. Voeg de bloem toe, meng het geheel en laat kort garen op een

• 25 g boter • 30 g bloem • 3 eieren

• 1/2 dl room • 1 eetlepel gehakte peterselie

hoog vuur. Voeg vervolgens de bouillon toe en breng het geheel al roerend aan de kook. Voeg het door en door gare rundvlees toe en roer met een keukenvork tot het vlees in draadjes is getrokken. Laat de saus enkele minuten op een laag vuur koken. Meng de room met een eierdooier en voeg bĳ de massa. Breng op smaak met zout, peper en peterselie en stort de vulling in een ingevette schaal. Laat een nachtje in de koelkast rusten. Snĳd de vulling in blokjes van ongeveer 30 g. Haal de blokjes eerst door de bloem en paneer in eiwit en broodkruim. Bak goudbruin in verse frituurolie en serveer met mosterd. Recept: Vlam

• peper en zout • broodkruim • een ﬂinke lepel mosterd

Biersuggestie Rochefort 10 Het donkere bier Rochefort behoort tot de drie bekende Waalse trappisten. Rochefort is gebrouwen in de abdĳ van Saint-Rémy. Uit oude geschriften blĳkt dat er al in 1595 een brouwerĳtje was gevestigd. De brouwerĳ is nog steeds kleinschalig. Deze trappistenvariant telt op zĳn beurt drie donkere bieren waarvan met name de variant 10 bekend is. Dit bier heeft een diepe robĳnrode kleur met daarboven een dun lichtbeige schuimkraagje. Het is een stevig bier waaruit een vĳg- tot rozĳnachtig, bĳna porto-geïnspireerd subtiel aroma opstĳgt.

V E E T E E LT V L E E S

VV09_Carne Culinair.indd 31

S E P T E MB E R

2 0 1 3

19-09-13 15:07