VV164

164

september 2014

Inhoud nummer 164 – september 2014 Voorwoord Danny Devriendt

3

Handig nummeren met de SEQ-veldcode Danny Devriendt

4

Tabelstijlen Danny Devriendt

6

Veel geld besparen met Garamond-lettertype?

Danny Devriendt

8

Informatica als vak Danny Devriendt

9

Thinglink: verrijk je illustraties Danny Devriendt

12

Het PowerPoint-diamodel: meer dan opmaak alleen Danny Devriendt

14

Overtollige stijlen verwijderen Danny Devriendt

17

Bestandsnamen in Windows-verkenner omzetten in een bewerkbare namenlijst in Word/Excel‌ Danny Devriendt

18

Cloudtools: CrashPlan als backupservice Olivier Levrau

20

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Voorwoord Danny Devriendt Dag lezer Op het einde van deze zomervakantie overheersen enkele indrukken: de maanden juli en augustus gaan toch net iets sneller vooruit dan alle andere maanden, ondanks dat ze samen het meeste dagen tellen: 62. de zomervakantie is altijd net een week te kort om nog een aantal dringend geplande dingen te doen meer en meer dient de vakantieperiode om tijdens het schooljaar uitgestelde zaken af te werken en vermindert het gevoel van vakantie.

Het voorstel om de grote vakantie tot 6 weken in te korten, enige tijd geleden gelanceerd door een politieke partij, lijkt gelukkig weer opgeborgen. De facto is de vakantieperiode al ingekort door (administratieve) uitlopers in de eerste week van juli en voorbereidende activiteiten na 15 augustus.

Gelukkig is er deze zomer geen INTERSTENO-congres, maar toch blijft het druk met de voorbereiding van het volgende congres in Budapest (18-24 juli 2015) ĂŠn het schrijven van het eindrapport van het vorige congres in Gent dat wereldwijd sterk gesmaakt werd. Dit eindrapport stellen we op 22 oktober in Shanghai voor en kort daarna kan je het downloaden via de congreswebsite.

Toch bleef er nog een beetje tijd over om de batterijen op te laden voor het nieuwe schooljaar dat opnieuw gestart is.

In dit nummer komen verschillende topics aan bod: de SEQ-veldcode, tabelstijlen, informatica als vak, Thinglink en Crashplan, een PowerPoint-opgave, overtollige stijlen verwijderen en de bestandsnamen uit een Windows-map omzetten in bewerkbare tekst.

We wensen je alvast graag een boeiend nieuw schooljaar toe!

Namens het ABW-bestuur

Danny Devriendt Voorzitter

3

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Handig nummeren met de SEQ-veldcode Danny Devriendt

H

et nummeren van gegevens in Word kan op verschillende manieren. In dit artikel hebben we het niet over de (kop)nummering die we aan stijlen kunnen koppelen, maar over een heel specifieke veldcode SEQ waarmee je afzonderlijke objecten oplopend kan nummeren. Enkele voorbeelden maken veel duidelijk.

Laat ons een voorbeeld nemen waarmee elke leerkracht te maken heeft: het opstellen van bv. een opdrachtenreeks of een reeks examenvragen. Met de SEQ-veldcode kan je gemakkelijk alle vragen oplopend nummeren.

Je merkt dat voor elke vraag een tabel gebruikt wordt. De eerste kolom bevat het opdrachtnummer, netjes buiten de linkermarge. De rechterkolom bevat het aantal punten en de middenkolom is de voorziene ruimte voor de vraag.

Hieronder zijn de tabelcellen omrand omdat je duidelijk zou zien dat het een tabel betreft, maar je kan die omranding natuurlijk heel gemakkelijk weglaten.

Waar de opdrachten genummerd worden, voeg je gewoon de veldcode SEQ in. Je kan de veldcode gewoon zelf intypen tussen veldcode-accolades die je met Ctrl+F9 plaatst. Zeker geen gewone accolades intypen. Ofwel voeg je de veldcode in via Invoegen > Tekst > Snelonderdelen > Veld.

Na de SEQ-code geef je nog een reeksnaam op, een soort variabele die de teller bijhoudt en die je willekeurig kiest, bv. vraag. Dit is dan je code: {SEQ vraag} OPDRACHT

Hier komt opdracht 1

03

Hier komt opdracht 2

02

Hier komt opdracht 3

01

1 OPDRACHT

2 OPDRACHT

3 Je kunt de code {SEQ vraag} zo vaak kopiĂŤren als je dat wil. Telkens krijg je een hoger nummer als resultaat. Er mogen trouwens gerust gewone paragrafen of om het even welke andere tekst tussen de verschillende SEQ-codes gevoegd worden.

4

Het is best mogelijk dat je dat resultaat niet onmiddellijk ziet en dat er overal het cijfer 1 verschijnt.

Werk in dat geval de veldcodes bij door het gehele document te selecteren (Ctrl+A) en dan met F9 alle veldcodes bij te werken. De nummering zal nu zeker kloppen.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 Door verschillende reeksnamen te gebruiken, kan je verschillende reeksen oplopende nummers in een document gebruiken. Een reeksnaam begint altijd met een letter en kan maximum 40 tekens lang zijn. Gebruik uiteraard geen spaties of andere vreemde tekens in reeksnamen!

Via de schakelopties heb je nog enkele interessante mogelijkheden: met de schakeloptie \r kan je een startwaarde opgeven. Vanaf die plaats wordt dan vanuit die start waarde genummerd. {SEQ vraag \r7 } bv. zorgt ervoor dat op die plaats met nummer 7 gestart wordt. Zo zou je een reeks A met een aantal opdrachten kunnen hebben en een reeks B. Bij het begin van reeks B voeg je dan \r1 als schakeloptie toe en start de nummering opnieuw bij 1.

Je kunt natuurlijk ook met twee verschillende reeksnamen werken, bv. vraagA voor reeks A en vraagB voor reeks B. met de schakeloptie \s kan je de startwaarde van een reeks koppelen aan een kopstijl: {SEQ vraag \s 1} bv. zorgt ervoor dat de nummering automatisch herstart na elke kop van het niveau 1. met de schakeloptie \c neem je de waarde van de dichtstbijzijnde SEQ-veldcode over, bv. in een kop- of voettekst. {SEQ vraag \c} in de voettekst bv. herneemt het laatste nummer dat op de pagina verschijnt.

AutoTekst building block Aangezien we in een test vaker opdrachten zullen gebruiken, kan je van zo'n opdracht best een bouwsteen maken die je bv. in de galerie AutoTekst onderbrengt.

Selecteer één volledige opdrachttabel, inclusief de SEQ-veldcode. Via Invoegen > Tekst > Snelonderdelen > AutoTekst > Selectie opslaan in Galerie AutoTekst of nog veel sneller door gewoon Alt+F3 in te drukken, sla je zo'n opdracht op als AutoTekst-fragment. Geef het fragment bv. de naam Opdracht.

Elke keer als je nu gewoon Opdracht intypt, liefst aan het begin van een alinea, en op Return drukt of op F3 drukt, wordt een opdracht toegevoegd. Van de nummering van de opdrachten hoef je je niets aan te trekken: dat gebeurt via de SEQ-veldcode.

Vanaf nu kan je heel gemakkelijk je examenvragen nummeren, opdrachten in een cursus nummeren… Er zijn heel wat toepassingen denkbaar met deze handige veldcode.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

5

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Tabelstijlen Danny Devriendt

M

et het gebruik van stijlen in gewone tekst ben je ongetwijfeld al goed vertrouwd. Ze vormen de kern van het Word-tekstverwerkingsconcept.

Eén van de soorten stijlen die minder opvallen, zijn de tabelstijlen. We zetten tabelstijlen in deze bijdrage graag in de kijker… Je zult na dit artikel ook begrijpen waarom tabelstijlen minder opvallen.

Als je maar heel sporadisch een tabelletje gebruikt, kan je misschien zonder tabelstijlen overleven, maar als je vaker tabellen gebruikt, moeten tabelstijlen heel handig zijn. Nemen we als voorbeeld het jaarverslag van de KBC waarin heel wat tabellen voorkomen van het type zoals er hieronder twee geïllustreerd zijn.

Je kunt natuurlijk één tabel intypen en opmaken en die tabel dan telkens kopiëren en de gegevens aanpassen.

Of, waarom niet, één tabel uitwerken en die dan als bouwsteen in de galerie Snelle tabellen opslaan.

Dat kan door gewoon de modeltabel te selecteren en dan via Invoegen > Tabel > Snelle tabellen > Selectie opslaan in galerie met Snelle tabellen.

Beide werkwijzen hebben evenwel een belangrijk nadeel: als je de opmaak ervan later wil aanpassen, dan zal dat tabel per tabel moeten gebeuren.

Vandaar de betere oplossing: gebruik tabelstijlen. In principe zou je door het aanpassen van een tabelstijl de opmaak van alle tabellen die met die tabelstijl zijn opgemaakt in één handeling moeten kunnen aanpassen.

De opdracht Hieronder vind je twee van de vele tabellen uit een jaarverslag. De tabellen moeten uiteindelijk allemaal dezelfde opmaak krijgen die achteraf vlot aanpasbaar moet zijn.

6

Macro-economische indicatoren Tsjechië Groei bbp (reëel) Inflatie (gemiddelde jaarstijging van de consumptieprijzen in %) Werkloosheidsgraad (in % van de beroepsbevolking, per einde jaar) Financieringssaldo overheid (in % van het bbp) Overheidsschuld (in % van het bbp)

2012 -0,9 % 3,5 % 7,1 % -4,4 % 46,2 %

2013 -1,1 % 1,4 % 6,8 % -2,9 % 49,0 %

Krediet- en beleggingsportefeuille, bankactiviteiten Totale kredietportefeuille, in miljarden euro Toegestaan bedrag Uitstaand bedrag Kredietportefeuille naar divisie (in % van portefeuille uitstaande kredieten) België Tsjechië Internationale markten

2012

2013

166,6 140,7

161,8 136,5

63 % 15 % 19 %

64 % 15 % 19 %

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Het principe van tabelstijlen Van zodra je een tabel invoegt, wordt automatisch al onmiddellijk een tabelstijl gebruikt, de stijl standaardtabel. Die stijl bepaalt hoe je tabel eruit ziet: de standaardomranding‌ Als de cursor in een tabel staat, dan krijg je via het tabblad Ontwerpen dat dan verschijnt, toegang tot de galerie met tabelstijlen. Klap je die galerie open, dan kan je onderaan met Nieuwe tabelstijl een nieuwe tabelstijl toevoegen waarvan je naar keuze het gebruik kunt beperken tot enkel het document waarin je aan de slag bent (Alleen dit document) of alle nieuwe, toekomstige documenten (Nieuwe documenten op basis van deze sjabloon). In dat laatste geval wordt de stijl dus opgeslagen in je standaard sjabloon.

Ook als je gewoon een nieuwe stijl invoegt, kan je bij type stijl voor het type Tabel kiezen en voeg je dus een tabelstijl toe, zonder dat je in een tabel moet staan met de cursor.

Nu kan je allerlei opmaak instellen die van toepassing is op de gehele tabel (Hele tabel) of op onderdelen: Veldnamenrij (titelrij), Totaalrij (onderste rij), Eerste/Laatste kolom, stroken op even/oneven rijen, stroken op even/oneven kolommen en de uiterste cellen (linksboven, linksonder, rechtsboven, rechtsonder).

Toch lijkt niet alles 100 % naar wens en transparant te verlopen: sommige aanpassingen in de tabelstijl worden keurig uitgevoerd in alle tabellen die van de tabelstijl gebruik maken, andere wijzigingen dan weer niet.

Zo wordt de achtergrond die we in de laatste kolom instellen, gewoon niet toegepast, niet op bestaande tabellen noch op nieuwe tabellen. In het voorbeeldvenster is de opmaak evenwel heel duidelijk zichtbaar. Vreemd.

Via de uitschuifknop Opmaak linksonder in het dialoogvenster heb je ook toegang tot de tabeleigenschappen waar je een aantal eigenschappen centraal kunt aanpassen. Kolombreedte of rijhoogte wijzigingen lukt niet, maar de witruimte binnen de tabelcellen centraal instellen lukt dan weer wel. Dat is zeker handig.

Met de keuze Stroken bepaal je het aantal rijen in een strook rijen en/of het aantal kolommen in een strook kolommen. Kies je bv. 2, dan krijg je afgewisseld 2 rijen in de opmaak even rijen en 2 rijen in de opmaak oneven rijen. Er is keuze tussen geen, 1, 2 of 3‌ en dit lijkt te werken.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

7

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Teken- en alinea-opmaak: tabelstijl versus alineastijl Maar hoe zit dat nu met bv. de tekenopmaak in tabellen: enerzijds behoort de ingetypte tekst tot een gewone stijl, bv. de stijl Standaard, maar anderzijds kan je ook tekenopmaak in je tabelstijl opnemen. Het vreemde is dat de ene keer de alineastijl de hoogste prioriteit krijgt, de andere keer dan weer de tabelstijl.

Stel je de tekstkleur in je Standaard-stijl op automatisch in, dan wordt de tekstkleur uit de tabelstijl genomen. Van zodra je effectief een kleur instelt in je Standaard-stijl, wordt die kleur gebruikt en lijken de kleuren uit de tabelstijl ondergeschikt.

Frustratie Het op bepaalde vlakken wĂŠl werken en op andere domeinen niet naar behoren functioneren van de tabelstijlen werkt frustrerend. Nog frustrerender is het dat Microsoft over de werking van tabelstijlen bijzonder schaars en vaag is met informatie. Een zoektocht op het Internet bevestigt dat ik niet alleen sta met de frustratie, maar veel concreets is er evenmin te vinden.

Conclusie Waar tabelstijlen eigenlijk een krachtige opmaaktool zouden moeten zijn, zijn ze dat nog altijd niet door gebrek aan transparantie, documentatie en betrouwbaarheid. Voor bepaalde opmaakelementen werken ze wel, voor andere dan weer niet, en dit alle vele Word-versies lang. We zouden beter mogen verwachten van Microsoft.

Veel geld besparen met Garamond-lettertype?

Danny Devriendt

N

u we langs alle kanten geconfronteerd worden met overheidsbesparingen die op ons afkomen, is onderstaand bericht dat eind maart 2014 al in de media was, misschien wel heel interessant. Het artikel is van de hand van StĂŠphanie Borgers, VRT-journaliste.

De regering hoeft het soms allemaal zo ver niet te zoeken: door gebruik van een ander lettertype, namelijk Garamond, zou de Belgische overheid wel eens enkele miljoenen kunnen besparen - althans volgens een Amerikaanse tiener. "Een interessante vaststelling", zegt staatssecretaris Bogaert in Het Laatste Nieuws.

Omdat de letters van het lettertype Garamond dunner zijn en dichter bij elkaar staan, wordt er automatisch veel minder inkt verbruikt. Een 14-jarige Amerikaanse jongen kwam tot die ontdekking, en berekende dat zijn school op die manier jaarlijks 15000 euro zou kunnen besparen. Zijn idee trok de aandacht van het wetenschappelijke tijdschrift "Journal for Emerging Investigators", waar enkele medewerkers op hun beurt berekenden dat alle Amerikaanse overheden jaarlijks 290 miljoen euro aan inkt zouden kunnen besparen.

8

Zou het lettertype Garamond ook het Belgische begrotingstekort een duwtje in de rug kunnen geven? Momenteel heeft de overheid geen stijlafspraak rond het lettertype. Alles hangt af van het document of van de dienst in kwestie. Volgens onderzoeksbureau Profacts worden er elk jaar wel 1,4 miljard prints gemaakt, wat neerkomt op 48,4 miljoen euro kosten, waarvan 12,1 miljoen aan inkt.

Voor de Belgische overheid zou het gebruik van Garamond dan ook een besparing van 2,9 miljoen euro kunnen betekenen, en voor de Belgische bedrijven 20 miljoen euro.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Informatica als vak Danny Devriendt

E

r is de laatste twee jaar heel wat te doen rond de toekomst van het autonome vak informatica en het is duidelijk dat lang niet iedereen overtuigd is van een afzonderlijk vak informatica/ICT… Wij zijn dat uiteraard wel! Een stand van zaken.

VVKSO-mededeling Onderwijs en informatietechnologie Onder de titel Onderwijs en informatietechnologie verspreidde de dienst Leren en onderwijzen van het VVKSO op 25 september 2013 al een mededeling die scholen ertoe moet aanzetten te reflecteren op hun visie op leren en onderwijzen en na te denken over de gevolgen hiervan op het didactisch handelen van de leraar, gelijke kansen voor elke leerling, opleiding, leermiddelen, infrastructuur.

Informatietechnologie wordt hier gedefinieerd als het geheel van technische middelen waardoor informatie snel kan worden opgeslagen, verwerkt en verspreid.

Meteen stuiten we al op een eerste probleem: informatietechnologie, informatica, ict, mediawijsheid, mediageletterdheid… allemaal termen die nogal op verschillende manieren uitgelegd worden waardoor soms verwarring ontstaat.

Rond deze mededeling werden de ICT-coördinatoren van de lerarenopleidingen voor basis en secundair onderwijs in Brussel samengeroepen voor tekst en uitleg.

Eén van de items in de presentatie was de geïntegreerde/vakoverschrijdende aanpak van ICT. Hoewel daar in de presentatie nog een vraagteken bij stond, liet Geert Vandermeulen, stafmedewerker Dienst Leren en Onderwijzen, die de mededeling voorstelde duidelijk blijken dat de kaart van de integratie ten volle getrokken wordt in de toekomst… en dat er geen nood (meer) is aan een afzonderlijk vak informatica.

Na de uiteenzetting argumenteerden de vier aanwezige lerarenopleidingen informatica secundair onderwijs (Brugge, Gent, Sint-Niklaas en Torhout) het belang van een afzonderlijk vak Informatica/ ICT als noodzakelijke basis voor efficiënte integratie van ICT die gebouwd is op inzicht en probleemoplossend denken en werken, en niet beperkt is tot het uitvoeren van stappenplannen en procedures. De voorbeelden van niet-efficiënt gebruik van ICT in het onderwijs zijn legio. Zonder goede basis komt er van efficiënt integreren van ICT weinig in huis.

Laat het duidelijk zijn: ook wij als lerarenopleiders zijn uiteraard voorstander van integratie van ICT in het secundair onderwijs, maar niet zonder afzonderlijk vak waarin ICT die algemeen gebruikt wordt vanuit een conceptueel-inzichtelijke benadering aangepakt wordt, om nog maar te zwijgen van het belang van informatica als wetenschap (zie verder).

De heer Vandermeulen antwoordde nogal laconiek dat er geen probleem was aangezien een school nog altijd een eigen visie kan ontwikkelen en in het complementaire gedeelte voor informatica/ICT kan kiezen. Hij vergat er wel bij te zeggen dat het aantal lesuren/week in de secundaire scholen eerder in dalende lijn is en dat het al beperkte complementair gedeelte vaak opgeëist wordt door andere vakken die er voor de realisatie van hun eindtermen nood aan hebben. Een heel magere troost dus.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

9

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 Uiteindelijk kwamen we niet verder dan de belofte dat onze bezorgdheid als lerarenopleiders informatica in het verslag van de vergadering zou geacteerd worden.

In de marge van deze ontwikkelingen rijst bij ons als lerarenopleiders van leraren informatica natuurlijk de vraag wat de toekomstperspectieven van de leraar informatica zijn als het aantal uren van het vak informatica/ICT verder afkalft: als technisch/pedagogisch ICT-coördinator? Zeker de functie van technisch ICT-coördinator is een meer en meer hooggespecialiseerde functie waarvoor de lerarenopleiding niet echt opleidt. De pedagogisch ICT-coördinator waarvan iedereen vindt dat hij/zij er moet zijn, is niet echt structureel verankerd in de secundaire scholen. als leraar in de gespecialiseerde richtingen (informaticabeheer, boekhouden-informatica)? Ook hier leidt de lerarenopleiding niet expliciet voor op. Enkel een beperkt aantal excellerende studenten kunnen in deze richtingen floreren. Bovendien is de markt hier heel beperkt. als … ?

Met wat ons te wachten staat zou het – zoals een collega het aanhaalde – niet meer dan logisch zijn om de lerarenopleiding opnieuw van twee naar drie 'onderwijsvakken' te brengen, met ICT als verplicht vak voor alle toekomstige leerkrachten…

I22N.ORG Een tijd geleden al werd i22n opgericht, een forum voor informaticawetenschappen, vooral gericht op de meer wetenschappelijke component, de meer zuivere informatica. i22n strijdt voor een volwaardige invulling van informatica in het onderwijs en plaatst het belang van informatica regelmatig in de kijker, zo ook op hun studiedag/forum, eind april 2014 in Gent. Er lopen verschillende gesprekken met overheidsinstanties en er zijn contacten met instellingen als KVAB (Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunst) en iMinds (strategisch onderzoekscentrum dat zich toelegt op multidisciplinair ICT-onderzoek in opdracht van de Vlaamse regering).

Tijdens het forum kwamen heel wat interessante voorbeelden van tools aan bod die het algoritmisch denken al vanop jonge leeftijd spelenderwijs willen stimuleren/ondersteunen. Een greep uit het aanbod: Bee-Bot, Hop Scotch, Codable, Daisy the dino, Blockly (van google), Kodu (Microsoft, leuk voor basisonderwijs), miniland.nl (lego), Engino, Dwengo… De laatste 3 zijn robotica-toepassingen en vragen investering. Verder: Scratch, Greenfoot, CS Unplugged, CS4FN, Alice, Construct 2. Van eenvoudig tot meer complex, allemaal met eigen doelgroep en heel wat mogelijkheden.

Fyxxilab

10

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 Hans De Four kwam op het i22n-forum Fyxxilab voorstellen (www.fyxxi.be), een lab in Gent waar je met je klas spelenderwijs aan de slag kunt met: Programmeren: apps en online software Robotica: LEGO WeDo, LEGO Mindstorms, Engino, Bee-Bot, …

Multimedia: Stop-motion, Chromakey, Easi-Ears, …

Techniek: Makey Makey, Squishy Circuits, Circuit Stickers, 3D-printing, …

Engineering: Arduino, Raspberry Pi, Kano, …

Wetenschap: Sensoren, Digitale microscoop, …

Bij alle tools zijn handleidingen en uitdagende opdrachten voorzien op maat van verschillende leeftijdsgroepen.

Buiten de schooluren staat het Fyxxilab ter beschikking van jeugdorganisaties, vakantiekampen, speelpleinwerking, … Het lab bevat voldoende tools om een hele week zinvol actief te zijn met kinderen en jongeren van 5 tot 14 jaar.

STEM Fyxxilab is een project dat kadert binnen STEM. STEM staat voor Science – Technology – Engineering – Mathematics en bundelt een waaier aan technologische en exacte wetenschappen. In een complexe maatschappij als de onze is er een grote nood aan mensen met STEM-profielen. Om loopbanen in wiskunde, exacte wetenschappen en techniek te stimuleren, stippelde de Vlaamse Regering een actieplan uit tot 2020. Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord kiest duidelijk voor het verder uitrollen van het STEM-actieplan en voor concrete maatregelen om leerlingen warm te maken voor wetenschappelijke en technische richtingen. Hier kan de algoritmische component van informatica natuurlijk niet ontbreken!

Waar blijft ICT? De hamvraag is echter: waar blijft ICT, hier bedoeld als o.a. het correct leren gebruiken van bestaande software voor tekstverwerking, elektronisch rekenen… ook niet meer weg te denken uit ons maatschappijbeeld.

Deskundig aanleren betekent dat de focus sterk ligt op het probleemoplossende karakter, op concepten en pas ondergeschikt en in mindere mate op de procedures, de concrete stappen die moeten uitgevoerd worden met een concreet programma. Uiteraard is dit laatste ook belangrijk, maar altijd gekaderd binnen een groter geheel (concept) en vertrekkend vanuit concrete situaties.

Hiervan wordt binnen I22N, STEM… weinig gewag gemaakt en hier is zeker een rol weggelegd voor een vereniging als onze ABW. Wij blijven ervan overtuigd dat ICT als afzonderlijk vak, gegeven door daarvoor opgeleide leerkrachten, een belangrijke plaats moet blijven innemen in ons onderwijs.

Heel wat te doen Er is dus heel wat te doen om onze collega's, directies, koepels, beleidsmakers ervan te overtuigen dat zowel ICT als Informatica als afzonderlijke vakken in het onderwijscurriculum van zoveel mogelijk leerlingen moet blijven voorkomen, uiteraard aangepast aan de onderwijsomstandigheden en binnen een maatschappelijk context. Laten we hopen dat we iedereen hiervan kunnen blijven overtuigen!

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

11

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Thinglink: verrijk je illustraties Danny Devriendt

E

lk nummer van Vaardige Vingers bevat tegenwoordig wel één of meer bijdrages over nieuwe toepassingen in the cloud. Thinglink is er zo eentje waarmee je aan afbeeldingen interactiviteit kunt toevoegen en ze tot leven kunt brengen door het toevoegen van video, tekst, muziek… Er zijn ongetwijfeld vele didactische toepassingen te bedenken.

Zoals bij de meeste toepassingen moet je eerst intekenen en is de basisversie gratis maar beperkt, zo ook bij Thinglink (www.thinglink.com/edu). Voor onderwijs zijn er edu-accounts, waarmee je gratis intekent, zowel voor leerkrachten als voor leerlingen/studenten.

Thinglink objecten maken Na het inloggen, krijg je rechtsboven een eenvoudige werkbalk en voeg je met Create een afbeelding toe die je als basis wil gebruiken. Je kunt die afbeeldingen van het Internet halen, van sociale media, vanop je eigen computer… De afbeelding wordt in de online werkomgeving van Thinglink geladen en je kunt meteen aan de slag. In- en uitzoomen doe je met de knoppen + en – rechtsboven.

Aan de afbeelding kan je nu extra content toevoegen. Klik gewoon ergens in de afbeelding waar je extra informatie wil toevoegen: er wordt een tag geplaatst. Links onder kan je een link toevoegen, tekst intypen (tot 2000 tekens) en een pictogram kiezen.

In de gratis versie kies je uit een aantal standaard pictogrammen. De betalende versie laat je toe om zelf eigen pictogrammen toe te voegen. Klik op Save Tag om de tag effectief toe te voegen en herhaal de procedure om nog meer informatie toe te voegen.

Gebruik het prullenbak-pictogram om een tag te verwijderen.

Verplaatsen doe je door gewoon te slepen.

Daarnaast kan je ook op zoek gaan naar informatie door zoektermen in te typen (linksboven). Nu verschijnt een lijst met filmpjes (Youtube, Vimeo…) en ander materiaal dat je kunt toevoegen door er gewoon op te klikken.

Bovenaan kan je je afbeelding ook nog een titel meegeven, handig om later op te zoeken.

12

Ben je tevreden met wat je toegevoegd hebt, dan klik je op Save (rechts onder). De afbeelding wordt nu in je persoonlijke bibliotheek geplaatst. Je bereikt jouw bibliotheek via de knop Me in het hoofdmenu.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Thinglink objecten gebruiken Met de afbeeldingen die in je bibliotheek zijn opgeslagen, kan je nu aan de slag. Selecteer je een afbeelding, dan verschijnen er rechtsboven in de afbeelding 4 knoppen: Edit: hiermee open je de afbeelding opnieuw in de Edit-mode en kan je ze verder bewerken: items toevoegen, verplaatsen, verwijderen‌ Touch: hiermee kan je afbeeldingen markeren die je om een of andere reden belangrijk vindt. Deze afbeeldingen worden dan in je touch-page beschikbaar, een soort ruimte met afbeeldingen die je graag snel bij de hand hebt.

Share: met deze belangrijke knop kan je je werk delen via de sociale media of via een hyperlink toegankelijk maken. Die hyperlink kan je dan verspreiden aan iedereen die je van je resultaat wil laten genieten.

Je vindt er ook de HTML-code om de afbeelding in een webpagina op te nemen. Deze code kan je gewoon in je webpagina plakken. Uiteraard wordt het thinglink-object zelf niet in je website opgenomen, wel een verwijzing ernaar. Thinglink-objecten blijven in de cloudzone van Thinglink gestockeerd.

Stats: hiermee kan je statistische gegevens van je object bekijken (betalend)

Sharing settings In de edit-zone kan je ook de Sharing-settings instellen. De zichtbaarheid van de afbeelding is standaard Public: iedereen kan de afbeelding zien, touchen en op zijn/haar beurt verder delen.

Door de visibility op Unlisted in te stellen, is de afbeelding enkel toegankelijk via de link ernaar. Zo bepaal je zelf wie toegang krijgt.

Met de optie Allow anyone to edit kan je ook derden toegang geven tot het bijwerken van je afbeelding.

Mobile phone en tablets Uiteraard kan je een gratis app downloaden, zowel voor iOS als Android. Aan de slag dan maar!

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

13

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Het PowerPoint-diamodel: meer dan opmaak alleen Danny Devriendt

H

et blijft nog altijd een aandachtspunt: het PowerPoint-diamodel. Nog heel wat soms intensieve gebruikers lijken van het bestaan van dat diamodel niet af te weten en kopiëren en plakken à volonté. Anderen die wel al de weg naar het diamodel gevonden hebben, beperken zich vaak tot het instellen van opmaak en het plaatsen van vaste tekst. Deze bijdrage vertrekt van een concrete opgave. De bestanden vind je op de floppykrant bij dit nummer.

De opgave Open de presentatie ADVENTURE WORKS.PPTX en voor onderstaande opdrachten op efficiënte en technisch correcte wijze uit.

Alle dia's: krijgen een donkerblauwe (RGB 31-78-121) achtergrondkleur tekst verschijnt altijd in het lettertype Arial Narrow witte letterkleur [1 pt] De dia's van het type Titel en object – dus niet de titeldia – krijgen verder volgende opmaak: de informatie wordt in een wit omrand kader weergegeven. in de rechterbenedenhoek van dat kader komt het logo LOGO.JPG, 2 cm hoog. rechtsonder het kader komt een wit vierkant, zijde 1 cm. Daarin verschijnt, mooi gemiddend, het dianummer in Calibri 14 pt vet, donkerblauw.

[2 pt] Verzorg de opsommingen (twee niveaus) in alle dia's, behalve de titeldia: vierkante opsommingstekens, tekst springt 0,6 cm. het opsommingsteken van het tweede niveau komt precies onder de tekst van het eerste niveau. De tekst springt hier 0,6 cm verder in.

[2 pt] Bij het afspelen van de presentatie:

14

voorzie je tussen alle dia's de overgang Glitter als je van de ene dia in een andere dia komt. zorg je voor volgende volgorde in alle dia's, behalve de titeldia: titel, leeg kader, logo en dianummer verschijnen automatisch en tegelijk bij het weergeven van de dia. De rest blijft nog leeg.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 telkens je met de muis klikt verschijnt nu één opsommingsitem van het eerste niveau. Is er een onderliggend tweede niveau, dan verschijnt dat automatisch samen met het bovenliggende eerste niveau. Bij Alpineskiën verschijnt dus samen ook Slalom, Reuzenslalom, Super G… maar pas als je opnieuw klikt, verschijnt Biatlon. [2 pt] Dia 2 De tweede dia vergt enige aandacht: bij het presenteren van de dia verschijnen eerst dus titel, leeg kader, logo en dianummer. bij de eerste muisklik verschijnt nu een wit vlak, dat als achtergrond dient voor de logo's. Voeg dus een wit vlak toe dat 4,8 cm hoog is en even breed is als het kader. Positioneer (ongeveer) zoals hiernaast geïllustreerd. Bij het verschijnen van het witte vlak gebruik je de animatie Splitsen.

[1 pt] per volgende muisklik verschijnt nu telkens één logo met tegelijk de bijhorende tekst eronder. Dus eerst sneeuwsporten, bij de volgende klik klimsport, dan kamperen en bij de laatste klik watersporten. De tekst in de tekstvakken geef je donkerblauw weer.

Logo en tekst eronder zijn horizontaal gemiddend t.o.v. elkaar.

Telkens wordt het effect Ronddraaien gebruikt ter animatie.

[2 pt] Sla je presentatie op onder ADVENTURE WORKS VOORNAAM NAAM.PPTX.

Het diamodel Het spreekt vanzelf dat we via Beeld > Modelweergaven > Diamodel het diamodel openen voor het instellen van de opmaak.

15 Instellingen (bv. lettertype, kleur…) die voor alle dia's gelden, breng je in het diamodel aan. Je ziet meteen dat de basisinstellingen uit het standaard thema komen en prompt aangepast worden als je een ander thema kiest.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 De instellingen uit het master-diamodel bovenaan worden overgenomen in de verschillende Indelingen die standaard aanwezig zijn. De meest gebruikte zijn de indeling Titeldia en de indeling Titel en object.

In deze opdracht is het correct om het logo in de indeling Titel en object te plaatsen, aangezien het logo niet in de titeldia mag/moet voorkomen.

Maar kijken we nu even verder bij de instructies voor het presenteren: aangezien het overgangseffect Glitter bij alle dia's gebruikt wordt, stel je dat best in het diamodel in, op de master dia bovenaan die het 'doorgeeft' aan alle dia-indelingen.

In principe verschijnt standaard telkens de volledige dia-inhoud, maar vanaf dia 2 mag dat niet.

Selecteer gewoon het tekstkader bij de indeling Titel en object en pas er de gewenste animatie op toe, bv. de animatie Verschijnen. Het kader mag automatisch verschijnen (Met vorige), maar de tekst verschijnt pas als je klikt, item per item op het eerste niveau (Tekst groeperen: per alinea van niveau 1e).

Door de animatie in het diamodel in te stellen, hoef je dat maar ĂŠĂŠn keer te doen en ben je zeker van uniforme animatie.

Dia 2 Nog even op de animatie in dia 2 focussen. Die gebeurt in de dia zelf. Bij de eerste klik verschijnt het kader. Bij een volgende klik verschijnen logo + 'sneeuwsporten'.

16 De tekstvakken verschijnen dus telkens samen met hun logo (Met vorige). In totaal zijn vijf muisklikken nodig. Zeker eens uitproberen!

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Overtollige stijlen verwijderen Danny Devriendt

V

aak komt informatie in een document uit verschillende bronnen en wordt er duchtig gebruik gemaakt van kopiëren en plakken. Op die manier haal je allerlei, vaak ongewenste, opmaak in je document binnen en kom je aan een stijlenlijst om U tegen te zeggen. Hoe kunnen we wat orde op zaken stellen?

Eerst en vooral kan je in je lijst met stijlen nagaan of een bepaalde stijl al dan niet in gebruik is. In het voorbeeld hiernaast is de stijl Kop 4 in het document 30 keer in gebruik. Je kan alle 30 items waar de stijl is toegepast in één beweging selecteren en er bv. een andere stijl op toepassen.

Eigen gemaakte stijlen kan je overigens via het snelmenu uit je document verwijderen. Tekst die met de verwijderde stijl was opgemaakt, krijgt nu opnieuw de standaard opmaak (stijl Standaard).

Als er heel wat niet-gebruikte stijlen in het document voorkomen – en dat kan best in documenten die met flarden uit tal van andere bronnen zijn samengesteld – dan kunnen we gebruik maken van een macro die alle stijlen doorloopt, kijkt of ze in het document voorkomen en als dat niet het geval is de betrokken stijl verwijdert: Sub VerwijderNietGebruikteStijlen() Dim oStijl As Style For Each oStijl In ActiveDocument.Styles 'we doorlopen één voor één de stijlen in het document 'en controleren of de stijl niet ingebouwd is.

If oStijl.BuiltIn = False Then With ActiveDocument.Content.Find .ClearFormatting .Style = oStijl.NameLocal .Execute FindText:="", Format:=True If .Found = False Then oStijl.Delete 'enkel als we de stijl niet vinden is het document 'verwijderen we de stijl End With End If Next oStijl End Sub Let op: met deze macro zoek je niet naar stijlen die bv. in kop- of voettekst of in tekstvakken voorkomen. Hierdoor kan je dus per ongeluk stijlen verwijderen die toch in gebruik zijn in het document.

Wees dus toch maar best voorzichtig met het gebruik van een dergelijke macro. Maar helpen kan die in elk geval!

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

17

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Bestandsnamen in Windows-verkenner omzetten in een bewerkbare namenlijst in Word/Excel…

Danny Devriendt

G

egeven een Windows bestandenlijst met PowerPoint-bestanden waarin leerlingen de naam van het opgavebestand 'Adventure works voornaam naam.pptx' wijzigden in hun eigen voornaam en familienaam. Gevraagd: een namenlijst van alle leerlingen die de test hebben afgelegd. Oplossing?

In de Windows-verkenner ziet de lijst er dan zoals hieronder uit. Eenvoudig kopiëren en plakken lukt niet, want dan kopieer/plak je de bestanden op zich en ons interesseert enkel de bestandsnaam.

Een – de? – oplossing is via het commando prompt werken, door via het Windows-startpictogram cmd.exe uit te voeren. Oudere collega's zullen de omgeving met witte letters op zwarte achtergrond zeker herkennen van vóór de Windows-periode.

Hier kan je tal van commando's ingeven. Met cd\ kom je in de root van je schijf terecht, bv. c:\>.

Vanuit die root kan je met cd evaluatie naar de onderliggende map evaluatie (als die bestaat).

Eventueel kan je met een nieuwe cd-opdracht naar de submap powerpoint: cd powerpoint.

Het kan ook in één keer vanuit de root met cd evaluatie\powerpoint bijvoorbeeld.

Eénmaal je in de juiste map zit, krijg je met het dir commando een overzicht van de inhoud van die map naar onderstaand model.

18 Dit overzicht kan je nu van je scherm 'omleiden' naar een bestand door het > teken te gebruiken. dir > namenlijst.txt zal de bestandenlijst niet op je scherm tonen, maar ze opslaan in het document namenlijst.txt. Hierin zitten de gegevens naar onderstaand model. Het bestand kan je zowel met de ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 kladblok als in Word openen, in Excel plakken… We hebben nu eindelijk de namen van de leerlingen, maar er zit nog heel wat overtollige informatie bij die we kwijt willen. Zowel in Word als in Excel kunnen we hiermee aan de slag.

Word In Word bewijst de krachtige functie vervangen met gebruik van jokertekens andermaal goede diensten. Per regel staat één bestandsnaam met telkens ervoor 'Adventure works ' en erna '.pptx'. We zoeken nu naar Adventure works voorafgegaan door een groep willekeurige gegevens (*) – tijd en bestandsgrootte verschillen van elkaar –, gevolgd door de naam van de leerling in de groep (*) én .pptx. Elke regel wordt afgesloten met een harde return (met jokertekens gebruik je ^13 en niet ^p om een alinea-einde te zoeken).

Bij de vervangstring houden we enkel de tweede groep over, de tweede reeks met willekeurige gegevens (*). Die gegevens plaatsen we met \2 terug. Resultaat: de namenlijst van de leerlingen.

Excel Lijkt het in Word iets te omslachtig, dan kan je ook nog van Excel gebruik maken. Plak alle gegevens uit namenlijst.txt in bv. kolom A. Eerst en vooral verwijderen we .pptx door het te zoeken en te vervangen door niets.

Je merkt dat het txt-bestand zo opgebouwd is dat de naam van het document altijd op dezelfde positie staat en dus de naam van de leerling ook op een vaste positie start. In het voorbeeld hierboven is dat positie 53. Aangezien de extensie pptx al verwijderd is, vormen alle tekens vanaf positie 53 de naam van de leerling. Het aantal tekens dat je nodig hebt, verschilt natuurlijk in functie van de lengte van de naam. Je geeft gewoon een getal op dat hoger is dan de maximale lengte van een naam, bv. 100.

In bv. kolom B typ je volgende formule in, die je doorvoert: =DEEL(A1;53;100). Vanaf positie 53 worden telkens (max.) 100 tekens genomen en in kolom B weergegeven.

Selecteer nu de namenlijst, kopieer ze, en plak ze terug via Plakken speciaal > Waarden plakken. De achterliggende formule is nu weg en de leerlingennamen staan er alsof ze ingetypt werden. Nu kan je ook kolom A verwijderen en je bent klaar.

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

19

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Cloudtools: CrashPlan als backupservice Olivier Levrau

H

et meest elementaire verschil tussen back-up en synchronisatie is dat indien een bestand/map op je computer verwijderd wordt, dit bestand of de map in je back-up beschikbaar blijft. Bij een synchronisatiedienst (bv onedrive, dropbox, google drive, …) wordt het bestand of de map direct op de server verwijderd (maar als extra dienstverlening is dit meestal nog voor enige tijd nog terug te halen, dertig dagen is gebruikelijk).

Naast het werken in de cloud heeft u dus nog altijd een goed back-up systeem nodig. Voorkom dataverlies door brand, diefstal, het crashen van de computer, een slechte harde schijf of het per ongeluk wissen van bestanden. CrashPlan kan hiervoor een oplossing bieden.

Ga naar de website www.crashplan.com. Daar kan je de software downloaden en installeren. Deze cloud computing tool is deels gratis.

Na de installatie van de software moet er een account worden aangemaakt. Daarna kan er meteen worden gestart met het maken van een back-up van de gekozen mappen en bestanden. Er zijn vier verschillende manieren om een back-up te maken. Enkel de online-backup (crahsplan central) is betalend, maar kan u 30 dagen gratis proberen.

Voordat er kan begonnen worden met het maken van back-ups moeten eerst de mappen worden gekozen waarvan een back-up gemaakt moet worden. Daarna moet er worden geklikt op ‘StartBackup’ en het back-up-proces wordt gestart.

20

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164

Back-up Back-up naar een lokale map Bij deze optie kunnen bestanden naar elke gewenste lokale map, externe schijf of netwerkmap gekopieerd worden.

Back-up naar een andere computer Door CrashPlan op een andere computer te installeren en gebruik te maken van dezelfde account kunnen bestanden naar deze nieuwe computer worden geback-upt. Back-ups tussen Mac en pc is mogelijk evenals back-ups van een thuiscomputer naar een computer op kantoor of tussen een laptop en een desktop.

Back-up naar een vriend Voor deze gratis optie dient u eerst vrienden uit te nodigen om CrashPlan te gebruiken. Nadat zij de software hebben gedownload zal er een extra PC verschijnen in de CrahPlan-toepassing. Door de gewenste computer te selecteren kunnen bestanden naar de computer van een vriend worden gekopieerd en andersom. Het is niet mogelijk om elkaars bestanden te bekijken.

Online Back-up (betalend)

Terugzetten

21

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

V A A R D I G E V I N G E R S N R . 164 Via terugzetten kan er gekozen worden de meest recente versie van de map of het bestand te herstellen. Eveneens kan je data herstellen op een specifieke datum. Bestanden kunnen worden teruggezet naar de oorspronkelijke locatie, een specifieke locatie of naar de desktop. Bestaande bestanden kunnen worden overschreven of hernoemd.

Toegang via web Via de CrashPlan website kun je altijd en overal bij je back-ups. Uiteraard moet je eerst inloggen, maar daarna kun je de gewenste bestanden en mappen terug downloaden.

Toegang via app CrashPlan biedt ook een app aan waarbij je altijd aan je bestanden kunt. Handig als je ergens onderweg een bepaald document of bepaalde foto nodig hebt.

Wat kost het?

22

Enkel als je opteert voor onbeperkte opslag in de Crashplan cloud, is Crashplan betalend. Voor één toestel kost dat normaal $ 60 per jaar (nu $ 48 met korting). Een familie-abonnement voor 2 tot 10 computers kost $ 150 per jaar (nu $ 120 met korting). Misschien een ideetje voor de kerstboom, want je kan ook abonnementen schenken aan je geliefden/naasten…

ACADEMIE VOOR BUREAUWETENSCHAPPEN VZW WWW.ABW.BE

Vaardige Vingers 164 – 46e jaargang – september 2014 Abonnement en lidgeld Tijdschrift met de post _________________________________ € 20,00 Tijdschrift met de post + floppykrant op het internet ______ € 34,00 overschrijven op PRK BE55 0000 9986 5944 van de ABW te Hoegaarden.

Redactieleden Agnes Coeckelberghs Danny Devriendt Olivier Levrau Academie voor Bureauwetenschappen vzw – Stationsstraat 6 – BE-3320 Hoegaarden

e-mail voorzitter Danny Devriendt: devriendt@online.be e-mail penningmeester Agnes Coeckelberghs: agnescoec@hotmail.com De Academie voor Bureauwetenschappen vzw werd in 1972 opgericht als pluralistische vereniging voor leerkrachten burotica door wijlen erevoorzitter Jos Jossart.

Ieder auteur is verantwoordelijk voor zijn ingezonden artikel. Het opnemen van een artikel in ons tijdschrift houdt niet in dat de redactie of het bestuur zich akkoord verklaart met de inhoud.