nr. 19 - december 2014 - een uitgave van Bouwunie Limburg
Een uitgave van BOUWUNIE Limburg • driemaandelijks tijdschrift, jaargang 4, nr. 19, december 2014 • Afgiftekantoor Antwerpen X • P-508849
hét vakblad voor de bouwsector
Ons Dak p27 Beste Bouwteam 2014 Bouwunie limburg
project Zorgcampus Demerhof Bilzen
p41
project Shopping 1 Genk
p57
LIMB URG
over de grenzen Nieuwe scholen in recordtijd
p69 LIMB URG
MOVE IT. MAKE IT. WORK MOVE IT. TRANSIT. MAKE IT. WORK IT. TRANSIT. Mondeo met EL dat een VOORDE5500*** oploopt tot € tigde familie, en gerech Ford personeel van extra voordeel n ee u or vo k oo korting. els ne rso pe € 2666* + uw
***
Bij uw Limburgse Ford verdeler!
Focus met een VO dat oploopt tot € ORDEEL 6000** Ford
personeel en gerec htigde familie, ook voor u een ex tra € 3200* + uw perso voordeel van neelskorting.
Kuga met 22 DEEL een VOOR t tot € 4200* p o lo p o ilie, dat chtigde fam eel en gere n Ford person n extra voordeel va ee u or vo korting. ls ook ee on rs uw pe € 1600* +
Fiesta met een VOORDEEL 2 dat oploopt tot € 4600*
familie, ook Ford personeel en gerechtigde 2600* € van deel voor extra een u voor ting. lskor onee pers + uw
S-Max me dat oploopt een VOORDEEL t tot € 500 Ford person 0**** eel en gere
chtigde familie, ook vo voordeel va or u een extra n € 3000* + uw personeels korting.
2014
2014
HET NIEUWE FORD TRANSIT GAMMA
Een voltallig gamma met de Transit Courier, de Transit Connect, de metvindt eenu Transit 2T en de Transit Custom. Slimmer, sterkerC-Max of efficiënter een VOORDE3EL t me x Ma BVOORDEEL dat oploopt niet. Hoe u het ook bekijkt, er is *niets anders dat u verder helpt. t oploopt tot € 4200 da tot € 5000 ***** ford.be tigde familie,
HET NIEUWE FORD TRANSIT GAMMA
ech Ford personeel en ger Ford personeel en gerechtigde el van rdede extra voo r u eengamma Eenvoo voltallig met Transit Courier, de Transit Connect, ook familie, ook voorde u een extra voordeel personeelskorting. uw + 0* 230 € € 2800* + uw personeelskorting. Transit 2T en de Transit Custom. Slimmer, sterkervan of efficiënter vindt u
Tourneo Conne ct met een VOORDEEL da t oploopt tot € 3000*33
Ford personeel en gerechtigde familie, ook voor u een ex + uw personeels tra voordeel van € 1000* korting.
niet. Hoe u het ook bekijkt, er is niets anders dat u verder helpt. ford.be
Autobedrijven Beckers
Autobedrijven Driesen
Tel. 089 41 33 61 www.garagebeckers.be
Tel. 089 46 16 10 www.driesen.be
Boslaan 53 Dilsen - Stokkem Tel. 089 75 75 05 www.herroelen-motors.be
Kruisven 1 Mol Tel. 014 31 11 55 www.garagedeckx.be
Hasselt Motor nv de Schaetzen
Morren Motor
Peerlings
Meelbergs
Lindelsebaan 46
Leuvensesteenweg 108 Diest Tel. 013 33 33 86 www.meelbergs.be
Bilzen-Lanaken,
Genk - Bree
Kuringersteenweg 293
Luikersteenweg 131 Sint-Truiden Tel. 011 68 68 52 www.morrenmotor.be Geef voorrang aan veiligheid. Milieu-informatie [KB 19/03/2004]: www.nl.ford.be/milieu. Hasselt Tel. 011 25 L/100 09 09 3,8-9,7 KM. www.hasseltmotor.be
Herroelen Motors
Overpelt Tel. 100-255 G/KM COwww.peerlings.be 2. 011 64 24 84
Deckx
FORD ERKENDE LOKALE VERKOOPPUNTEN Boes
Bomans
Bosmans
Maaseikerlaan 109 , Neeroeteren Tel. 089 86 30 10, www.fordbomans.be
Brugstraat 79, Heusden Zolder Tel. 011 42 22 67, www.garagebosmans.be
3,8-9,7 L/100 KM.
Steenweg Borgloon 17, Wellen Tel. 012 74 18 41, www.boes-zn.be 4489 TransitGrue_V_NL.indd 1
100-255 G/KM CO2.
Geef voorrang aan veiligheid. Milieu-informatie [KB 19/03/2004]: Garage www.nl.ford.be/milieu. Lemmens Doumen Albert I laan 67-73 , Koersel
Neeroeterenstraat 33, Maaseik
Garage Lijnen Grote Baan 479, Helchteren
25/08/14 10:07
Strijd tegen sociale dumping is prioritair
L I MBURG
Jos Meekers, Ondervoorzitter BOUWUNIE Limburg
Voorwoord Brengt 2015 een doorbraak in de strijd tegen de sociale fraude? Een jaar loopt alweer ten einde en dat is automatisch aanleiding om eens terug te blikken op het wel en wee van onze geliefde sector gedurende de voorbije twaalf maanden. Als bouwsector hebben we nooit tekort aan stof om over te discussiëren. Maar het onderwerp dat ons het meest heeft beroerd is ontegensprekelijk de sociale dumping. We worden overspoeld met buitenlandse arbeidskrachten die tegen ongehoord lage tarieven worden ingezet. Dit fenomeen is dit jaar niet alleen nog sterker toegenomen, het duikt nu ook in steeds meer deelsectoren van de bouw op. De strijd tegen de sociale dumping werd dan ook één van de topprioriteiten voor BOUWUNIE. Begin december 2014 werden de aanhoudende inspanningen op alle niveaus bekroond met een eerste belangrijke doorbraak: het EU-Hof van Justitie sprak zich uit dat België bedrijven wel degelijk mag verplichten om gedetacheerde buitenlandse werknemers bij de overheid aan te melden, zelfs al brengt deze handelswijze het vrij verkeer van diensten in het gedrang. Het EU-Hof van Justitie koppelt hieraan wel de voorwaarde dat de meldingsplicht voor gedetacheerde buitenlandse werknemers slechts mag worden toegepast in het kader van de fraudebestrijding en om werknemers te beschermen. De strijd tegen sociale dumping en oneerlijke concurrentie uit het buitenland is niet alleen een strijd van BOUWUNIE, het is een strijd van ons allen. Elk van ons ervaart haast dagelijks het probleem en daarom moeten we er samen iets aan doen. Ook al stromen de orders misschien wat minder vlot binnen, dan nog moeten we
zelf als ernstige bouw-kmo weerstaan aan L I MBURG de verleiding om met goedkope buitenlandse arbeidskrachten te kunnen aanbesteden en zo contracten in de wacht te slepen. Het jaareinde is uiteraard ook een periode om met familie en vrienden te genieten van de gezellige sfeer, even op adem te komen tijdens het bouwverlof en de traditionele goede voornemens te maken voor het volgende jaar. Vanuit BOUWUNIE Limburg hopen we alvast op een even zachte winter als 2014 ons schonk, zodat er geen of slechts een minimale werkonderbreking optreedt als gevolg van de weersomstandigheden. 2015 kondigt zich aan met orderportefeuilles die een eerder beperkte draagwijdte hebben. Onze overheid trekt resoluut de kaart van besparingen en dat lokt gelijkaardige reacties uit bij onze klanten. Gemeenten zijn voorzichtig met aanbestedingen. Particulieren nemen die houding over, laten zich afschrikken door de aangekondigde wijzigingen voor subsidies in onze bouwsector. Daar staan echter historisch lage rentevoeten tegenover voor wie een hypothecaire lening wil afsluiten. Eind januari 2015 opent Bouwinnovatie zijn deuren. Het is dé grote publiekstrekker voor bouwlustigen, een maand voorafgaand aan Batibouw, en een belangrijke motor voor onze Limburgse bouwbedrijven. Met zekerheid zal renovatie dit jaar een nog belangrijker plaats innemen. Ook hier laat de druk op het E-peil zich voelen. Voor de bouwsector liggen hier heel wat kansen voor het grijpen om zich als professionele partner in de kijker te werken. Rest me enkel nog u allen een heel fijn eindejaar te wensen, veel warme gezelligheid, en een gezond en succesrijk 2015!
3
Welkom in 2015:
het jaar van de gebouwbeheerder! Komend voorjaar kunnen gebouwbeheerders kennismaken met het gloednieuwe ‘Centrum Duurzaam Gebouwbeheer’ - een platform voor en een netwerk van gebouwbeheerders. Het Centrum wil professionals bij elkaar brengen en van elkaar laten leren door o.m. relevante en hoogstaande opleidingen, thematische werkgroepen, een website, enz. Het Centrum Duurzaam Gebouwbeheer wordt een echte ledenorganisatie. De voordelen voor de leden? Een fikse korting op alle opleidingen, uitgebreide toegang tot alle features van de website en tot de online helpdesk, deelname aan de werkgroepen en korting op de technische voorlichtingsnota’s (TV) van WTCB.
Voorlopig opleidingsschema voor 2015: • April: het juridische en het wetgevend kader van de gebouwbeheerder • April: analyse en beheer van HVAC-installaties • Mei: risicomanagement voor gebouwbeheerdersveiligheid (brandveiligheid, signalisatie, asbest, enz.) • Juni: netwerkevenement ‘Beheer van Gebouwen’, met bijzondere aandacht voor professionele software, conditiemeting en bouwgebreken • September: analyse en beheer van het energieverbruik • Oktober: conditiemeting van gebouwen • November: onderhoud van gebouwen
Wilt u graag al meer weten? Ga gerust al eens kijken op www.gebouwbeheerder.be of neem contact op met Bart van de Pol op bart@cedubo.be of 011 51 70 54.
Centrum Duurzaam Gebouwbeheer is een initiatief van Centrum Duurzaam Bouwen.
Een jaar vol uitdagingen
L I MBURG
Davy Maesen, Directeur BOUWUNIE Limburg
Voorwoord Focus op vakmanschap en samenwerking als troeven voor 2015 We tellen alweer de laatste dagen van 2014 af en kijken hoopvol uit naar 2015, al weten we nu al wel zeker dat het een jaar vol uitdagingen voor onze bouwsector wordt. We gebruiken nadrukkelijk het woord ‘uitdagingen’ omdat wij er bij BOUWUNIE Limburg van overtuigd zijn dat er heel wat mogelijkheden en oplossingen voor onze sector zijn weggelegd. Bouwen aan ons eigen vakmanschap, ons als bouwprofessional bewijzen tegenover de klant, zal meer dan ooit bepalend zijn voor ons succes als bouwbedrijf, ondernemer en werkgever. De alsmaar strenger wordende wetgeving rond energiezuinig bouwen voor zowel nieuwbouw als renovatie biedt ons de ideale gelegenheid om ons vakmanschap te bewijzen. De nieuwe regelgeving is geen strafmaatregel voor de bouw, maar een uitdaging. Naast vakmanschap wint ook samenwerking meer en meer aan belang in de sector. Dit wordt o.a. ingegeven door de toegenomen complexiteit van het bouwproces en wordt goed geïllustreerd door de winnaar van het beste bouwteam 2014, een wedstrijd waarmee BOUWUNIE Limburg al jarenlang de bouwteamformule ondersteunt en promoot. Dit jaar liet het nieuwbouwproject voor de kantoren van sociale huisvestingsmaatschappij ‘CV Ons Dak’ in Maaseik zich opmerken door een voorbeeldige samenwerking tussen de talrijke bouwteamleden. Bouwen met zijn toenemende complexiteit en techniciteit wordt in 2015 en daarna boeiender dan ooit. Dat moeten we vooreerst zelf onder ogen zien en er consequent naar handelen, maar het geeft onze sector evenzeer een machtige hefboom om Limburgse jongeren aan te spreken, hen warm te maken voor de bouwsector. BOUWUNIE Limburg heeft in dat verband alvast een reeks initiatieven klaar. Zo is er een groot-
schalige promotiecampagne naar de LimburgL I MBURG se scholen met een afdeling bouwopleiding, over alle netten heen, tijdens Bouwinnovatie 2015. De campagnes richten zich zowel naar leerlingen in het tweede jaar, als naar hun ouders, en beogen de instroom van jonge mensen in de bouwopleidingen te stimuleren. Er is ook de medewerking van de Hogeschool PXL, die als enige instelling in Limburg een Bachelor HBO Bouwkunde inricht. Niet alleen de instroom, ook het promoten van de uit- en doorstroom in de bouwpraktijk staat op de agenda van BOUWUNIE Limburg. Werkplekleren, zoals ook opgenomen in het nieuwste Vlaamse regeerakkoord en waarvan BOUWUNIE Limburg een groot voorstander is, kan hier een belangrijke rol spelen. Begin december 2014 startte een pilootproject van BOUWUNIE Limburg met VDAB Limburg om werkplekleren ook voor werkzoekenden mogelijk te maken en te promoten. In het belang van de eigen professionalisering verwijzen we nadrukkelijk naar de diverse opleidingsprogramma’s die BOUWUNIE Limburg heeft uitgewerkt, evenals de winteropleidingen die begin 2015 weer een brede keuzewaaier bieden. We moedigen al onze leden aan om hier maximaal gebruik van te maken en ook de werknemers de kans te bieden zich verder te bekwamen. Tijdens de ‘Nacht van de bouwvakker’ op vrijdag 30 januari 2015, zal BOUWUNIE Limburg niet alleen de award voor de meest verdienstelijke bouwvakker uitreiken, maar stelt het bovendien een award voor de meest verdienstelijke werkgever voor. Tot besluit wens ik al onze leden en lezers een bijzonder aangenaam eindejaar en een gezond en voorspoedig 2015!
5
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
inhoud Bouwschakel december 2014
LIMB UR G
DOSSIER BESTE BOUWTEAM
27
Interviews 8 18
Starter: Jan Meelberghs en Jeroen Huysmans, Superdak & Co Vrouw in de Bouw: Nancy Sak, PVS Verwarming - Sanitair
Projecten 11 41 57 69
De Verdieping, Heusden-Zolder Zorgcampus, Hasselt Shopping 1, Genk Over de grenzen: vzw Katholiek Onderwijs, Kessel-Lo
BOUWUNIE Limburg 20 47 54 64 68
Activiteiten Rondetafelgesprek: bouwpremies Agenda Winteropleidingen Project Justitia
En verder … 74
Uit de sector
Chape-, vloerbedrijven & tegelzetters
Partners
advocaten
6
Dakwerkers
Algemene en ruwbouwaannemers
LIM BUR G
colofon LIM BUR G
Bouwschakel is een initiatief van BOUWUNIE Limburg vzw Maastrichtersteenweg 254 bus 3 3500 Hasselt T 011 26 30 10 F 011 26 31 74 limburg@bouwunie.be www.bouwunielimburg.be Redactie: Eduard CoddĂŠ, Davy Maesen, Severine Ulenaers // Fotografie: BOUWUNIE, Nicolas Theunis // Grafische vormgeving en eindredactie: Weldon // Advertenties: Weldon, T 011 59 90 70, info@weldon.be, weldon.be // Verantwoordelijke uitgever: Davy Maesen, BOUWUNIE Limburg // Druk: Profeeling, Beringen
Bouwschakel is het ledenblad van BOUWUNIE Limburg naar de bouwsector, maar heeft vooral een luisterend oor naar wat er leeft in de sector. Bouwschakel verneemt graag welke van uw realisaties extra aandacht verdienen. Alle suggesties of opmerkingen vanuit de dagelijkse bouwpraktijk kunnen dan ook rekenen op een warm onthaal. Mails ons op limburg@bouwunie.be Bouwschakel wordt gratis verspreid naar alle leden van BOUWUNIE Limburg (ruwbouw, afwerking, technieken), naar alle architecten van Limburg, leveranciers, bouwindustrie, onderwijsinstellingen, openbare besturen, het socio-economisch kader van de bouwnijverheid, sociale huisvestingsmaatschappijen, immokantoren, projectontwikkelaars, studieburelen, wegenbouwers, evenals een selectie van opdrachtgevers en bouwrelaties. Bouwschakel verschijnt 4 keer per jaar met een oplage van 4500 exemplaren per editie.
Installateurs
Stukadoors en afbouwbedrijven
Schrijnwerkers & Interieurbouwers
Wenst u de belangen van BOUWUNIE Limburg te kennen? Wenst u meer informatie over een lidmaatschap bij BOUWUNIE Limburg? Wenst u onze Bouwschakels te ontvangen? Mail naar limburg@bouwunie.be Niets uit deze opgave mag zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt voor middel van druk, fotokopie, internet, microfilm of op welke wijze dan ook. De uitgever is niet verantwoordelijk voor eventuele foute informatie met betrekking tot de gegevens van de bedrijven die terug te vinden zijn in dit magazine.
7
Starters Jan en Jeroen nemen intrek in gloednieuw bedrijfspand interview
8
Hard werken loont! Superdak & Co Dat bouwprofessionals lange dagen kloppen, blijkt ook wanneer we afspraak hebben bij onze starter van dienst ‘Superdak’ uit Paal. Hoewel er onlangs fors geïnvesteerd werd in een nieuw bedrijfspand op het industrieterrein ‘de Korkdries’ te Paal-Beringen, ontmoeten we elkaar op een doordeweekse avond in het thuiskantoor van vader Hans Meelberghs. De reden ligt voor de hand. Na een noeste dag arbeid op het dak én nog een interview, schuiven de mannen – zoon Jan én neef Jeroen Huysmans – de benen ook graag onder tafel bij het gezin Meelberghs. Het zijn deze twee jonge gasten die Superdak & co uit de grond gestampt hebben. Een logisch vervolg op het verhaal van vader Hans. Hij startte in 2001 met de verkoop van daken. “Ik verzorgde de klantencontacten en stelde offertes op. Zelf heb ik geen dakwerken uitgevoerd en heb ik altijd met onderaannemers gewerkt. Onze doelgroep zijn alle type hellende daken, maar vooral overzetdaken.” Begin oktober 2010 besloten zoon Jan en zijn neef om actief aan de slag te gaan in de dakdekkerssector.
die in de loop der jaren uit zijn voegen begon te barsten, deed dienst als werkplaats. Maar dat was niet langer houdbaar.”
Nieuw bedrijfspand Vorige maand verhuisden de twee zaakvoerders van Superdak & Co naar de nieuwe vestigingsplaats op het Industrieterrein ‘de Korkdries’ te Paal. Een prachtige nieuwbouw waar voldoende ruimte voorhanden is om nog verder te groeien. Jan: “In totaal hebben we er 700 m² ter beschikking waarvan 70 m² toonzaal. Boven bevindt zich nog een bureau en kantine. Bovendien kunnen we er nu onze aanhangwagens, bestelwagens en kraan beter kwijt. Al het materiaal kunnen we tevens droog binnenzetten, wat makkelijker werken is.”
moesten we ons geen zorgen maken. De bank had dan ook weinig problemen om ons een krediet te verschaffen. Naast een goede bank, is ook een goede boekhouder cruciaal om vlot van start te kunnen gaan. Dé boodschap is en blijft echter wel: zelf hard werken.”
Hard werken … en groeien En hard werken doen ze … “We werken geen 4/5 maar 8/5”, lachen ze. “In weer en wind. Enkel als het sneeuwt of heel hard regent, blijven we op de begane grond.” Intussen heeft Superdak & Co wel al 3 gemotiveerde medewerkers in dienst. “Die helpen ons goed vooruit. Naar volgend jaar toe hopen we toch nog een extra kracht aan te trekken zodat we kunnen blijven groeien.”
Een logisch vervolgverhaal Superdak & Co werd boven de doopvont gehouden. Terwijl Superdak van vader Hans Meelberghs enkel de verkoop van daken voor zijn rekening neemt, is Superdak & Co in het leven geroepen voor het uitvoeren van de werken. “Het idee om met een eigen zaak van start te gaan was eigenlijk een logische keuze”, vertelt Jan Meelberghs. “Thuis ging het over niets anders dan daken en na het afronden van mijn opleiding schrijnwerkerij was een eigen zaak het logische gevolg.” “We zijn begonnen met een camionette, een aanhangwagen en wat materiaal”, aldus Jeroen Huysmans. “Ons atelier bevond zich hier, achter in de tuin. De schuur
Een grote investering voor een jonge onderneming maar waarvan de hele procedure vlot verlopen is. “We hebben een dossier ingediend bij de gemeente, dat snel goedgekeurd werd. Nadat de aankoop van de grond in kannen en kruiken was, zijn we een goed jaar later gestart met de werken. Dat zal begin februari dit jaar geweest zijn. Half september was de hal klaar.”
Bonnen aannemen Het duo blikt overigens ook heel tevreden terug op de opstart van de zaak. “Ons grote voordeel was dat Hans genoeg werk voor ons had”, aldus nog Jeroen. “We moesten zelf niet naar werk gaan zoeken. We nemen de bonnen aan en voeren uit. In dat opzicht
9
NIEUW!
NU OOK VERWARMD BETON
EEN ONDERNEMING MET FUNDAMENTEN IN DE BOUWWERELD! BENOR stortklaar beton | verwarmd beton chape en gestabiliseerd zand zelfverdichtende beton isolatiebeton (ook geplaatst) schuimbeton | argexbeton iso-mix (met polystyreen korrels) betonblokken | dumper | kipwagens doseerkipper | wormpomp | kraanmixers (tot 18 m) pompmixers (met betonpomp) leveringen met eigen betonpompen (giek tot 52m)
PAESEN Betonfabriek nv Centrum Zuid 2007 | 3530 Houthalen T. 011 523 654 | F. 011 525 667 info@paesenbeton.be | www.paesenbeton.be
algemene
De hartelijke aanpak van een familiebedrijf, de professionaliteit van 85 jaar ervaring!
ALGEMENE BOUWWERKEN | UTILITEITSBOUW Bisschopsweyerstraat 17 | B-3570 ALKEN Tel: 011/31.20.77 | Fax: 011/31.18.77 info@vandebosbouw.be | www.vandebos-bouwonderneming.be
vandebos 11-2014 bouwschakel.indd 1
23/11/14 11:54
project
De Verdieping, Heusden-zolder project 1
ophaalmachinegebouw krijgt nieuwe bestemming
11
De Verdieping, Heusden-zolder project 1
ophaalmachinegebouw krijgt nieuwe bestemming Het gebouw waar mijnwerkers in een nog niet zo heel ver verleden het zwarte goud ophaalden is recent helemaal in ere hersteld. Meer nog – met respect voor het originele – kreeg het ophaalmachinegebouw een nieuwe bestemming en aansluitend werd een nieuw passiefgebouw gerealiseerd waar de cursisten van het Centrum voor Volwassen Onderwijs een prachtig onderkomen krijgen. Na meer dan twintig jaar leegstand, is er weer bedrijvigheid in het voormalige ophaalmachinegebouw. “De andere gebouwen rond het huidige markplein werden eerder al onder handen genomen, maar nu heeft Heusden-Zolder er opnieuw een prachtig complex bij”, vertelt architect Luc Nizet, tevens mede-zaakvoerder van Q-BUS architectenbureau. Q-BUS Architectenbureau maakt deel uit van de tijdelijke vereniging AAQ (ARAT Architecten, Axis ingenieurs en Q-Bus architectenbureau), waarbij Q-BUS het ontwerp van de nieuwbouwschool alsook de algemene coördinatie van het volledige project voor haar rekening nam.
12
Beschermd erfgoed De gemeente verwierf de terreinen na de mijnsluiting in ‘94 voor een symbolische frank. “Omdat zowel het gebouw als de machines geklasseerd waren, kon men het niet onmiddellijk renoveren en er een nieuwe bestemming aan geven”, aldus Luc Nizet. “Daarom heeft het proces om het gebouw een nieuwe bestemming te geven erg lang geduurd. De voorwaarden van Ruimte en Erfgoed waren immers erg strikt. De machines maar ook het leidingwerk dienden met het nodige respect behandeld te worden. De machines die intact waren en het kluwen aan leidingen onder de compressorenzaal hebben we behou-
den en visueel gerestaureerd. Dat hield automatisch ook in dat de ruimtelijkheid behouden moest blijven.”
Een nieuwe bestemming, een nieuw concept Toen duidelijk werd dat het Centrum voor Volwassenonderwijs ondergebracht kon worden in het oude mijngebouw, heeft men van die opportuniteit gebruik gemaakt om er een passiefschool van te maken. “Op die manier kon er ook aanspraak gemaakt worden op subsidies”, aldus nog Nizet. “Aangezien passief bouwen in een beschermd gebouw quasi onmogelijk is, hebben we ervoor geopteerd om er een nieuwbouw naast te zetten. Omwille van het passieve karakter hebben we de nieuwbouw losgekoppeld van het bestaande gebouw. Het nieuwe gebouw hebben we op poten gezet om het op hetzelfde niveau te krijgen als het bestaande complex. Met verbindingsgangen van het ene gebouw naar het andere om die verbondenheid concreet gestalte te geven.”
project Respect voor het verleden Om het project nader toe te lichten, zoomt de architect dieper in op de indeling van het voormalige ophaalmachinegebouw. “Dat bestaat oorspronkelijk uit vijf delen. Van links naar rechts heb je ophaalgebouw 1, de compressorenzaal, ophaalgebouw 2 en 3 en de annex. Voorlopig werden enkel de eerste drie delen gerenoveerd. In een latere fase zijn ophaalgebouw 3 en de annex aan de beurt. Een gedeelte van de school – meer bepaald de burelen, een aantal leslokalen en de cafetaria – bevindt zich in ophaalgebouw 1. Ophaalgebouw 2 heeft echt een museale functie gekregen. Het is helemaal gerestaureerd in zijn oorspronkelijke staat. In de compressorenzaal zijn tot slot de vloeren vrijgemaakt en machines verwijderd die niet geklasseerd waren. Dat maakt dat er in dat gedeelte heel wat ruimte voorhanden is om bepaalde evenementen te organiseren of evt. een brasserie in onder te brengen.”
Renovatiewerken De buitenschil van het gebouw was in de loop der jaren erg vaal geworden. Na een volledige zachte renovatie met stoom hebben de bakstenen hun mooie rode kleur
Ophaalgebouw 1
van weleer terug. Bij de renovatie werd ook respect betuigd voor de wijzigingen die doorheen de tijd aan het gebouw aangebracht zijn. Nizet: “Aanvankelijk werd het gebouw in de jaren twintig opgetrokken om er pas in een latere fase de machines in onder te brengen. Daardoor heeft men een aantal aanpassingen moeten doen. Zo heeft men, omdat bepaalde installaties niet goed werkten en de lucht niet vol-
Compressorenzaal
Ophaalgebouw 2
doende weg kon, een luchtschacht door het gebouw uit moeten betonneren om het langs boven af te kunnen blazen. Vandaar de betonnen slurf die je aan de buitenkant van het gebouw ziet. Tot in de jaren zeventig werden er allerhande aanpassingen doorgevoerd, waarvan je de sporen in de buitenschil kunt blijven zien.” Volgens de architect werd er ook aan de binnenmuren – die zo geconstrueerd werden om ooit bepleisterd te worden – niet geraakt. “Ook deze muren – waarvan de sporen van de ruwbouw van vroeger zichtbaar blijven – werden met stoom gereinigd. Het dak werd wél volledig vernieuwd. We hebben de stalen spanten moeten verstevigen omwille van het gewicht. Het dak werd immers ook extra thermisch én akoestisch geïsoleerd. Het dak werd afgewerkt met leien in de originele kleur.” Bij een bezoek aan de compressorenzaal word je als het ware weer gekatapulteerd
13
naar vervlogen tijden. Om de oude patine van de machines te benadrukken werden deze niet geschilderd, maar wel behandeld met de traditionele ‘mijnwerkersolie’ om verdere roestvorming te voorkomen. Verder is de zee aan ruimte indrukwekkend, maar ook de glazen box is een ware eyecatcher. “Deze glazen box met een overspanning van twintig meter wordt gedragen door twee kolommen aan de voorzijde”, vertelt architect Karolien Sas. “Hier vindt het open leercentrum zijn onderkomen, met een prachtig uitzicht over de compressorenzaal.”
Passieve nieuwbouw Glazen loopbruggen verbinden het oude gebouw met het nieuwe gedeelte. Dit complex werd opgericht volgens de passiefstandaard. Luc Nizet licht verder toe: “Het is een balkvormig volume, dat op een sokkel en kolommen gezet werd op vijf meter boven de grond. Het is een soort betonstructuur met betonnen vloerplaten die gedragen worden door kolommen die doorlopen. De hele betonnen constructie werd bekleed met een houtskeletwand van 30 cm dik. De buitengevel werd tot slot afgewerkt met 2540 m² cortenstaal dat perfect binnen de industriële omgeving past.” “Alles is prefab klaargemaakt en op de werf toegekomen om het ter plaatse heel snel te kunnen monteren”, voegt Karolien
14
Sas toe. “ In de werfvoorbereidingsfase hebben we ook heel vaak samengezeten met zowel Group Machiels die de houtskeletbouw voor zijn rekening nam, als met de cortenstaalbouwer VPT Versteeg. Dit om alles perfect op elkaar af te stemmen. De stijlen van het houtskelet moesten immers perfect overeenkomen met de structuur van de cortenstaalbouwer, zodat alles bevestigd kon worden in een dragende stijl. Daar is vooraf intens overleg over gepleegd. Dat was in principe geen sinecure, maar alles is tijdens de montage wel vlot verlopen.”
Duurzame technieken Omdat in een passiefbouw de jaarlijkse energievraag voor ruimteverwarming en koeling beperkt moet blijven tot slechts 15 kWh/m², moest er heel zorgvuldig met de technieken worden omgaan. Karolien Sas: “Er werd geopteerd voor een zware lucht-water warmtepomp die bovenop het dak geplaatst werd. Deze pomp voedt een waterleidingnet dat de temperatuur in het volledige gebouw constant moet houden. Aan die waterleiding zijn kleinere warmtepompen gekoppeld zodat er per lokaal gekoeld of verwarmd kan worden. Hierbij wordt het overschot aan warmte via het systeem verplaatst naar de delen
die warmte nodig hebben. In een dergelijke grote passiefbouw doet zich dat voor, omdat o.a. de zonnewinsten naargelang de oriëntatie zullen verschillen. Als er dan nog overschot is, wordt dat overgedragen aan de grote compressorenruimte. Voor het koelen geldt hetzelfde principe, maar dan omgekeerd. Een heel ecologische manier
project Intensief denkwerk
van verwarmen, omdat er op die manier geen energie verloren gaat.” Ook over de ventilatie (type D met warmterecuperatie - verplicht in passiefbouw) is grondig nagedacht. “Per bouwlaag hebben we twee ventilatiegroepen voorzien om de kanalisatie beperkt te houden. Door de ventilatie op te splitsen in meerdere kleinere groepen kan je deze ook volledig uitschakelen in zones waar geen mensen aanwezig zijn om zo het verbruik terug te dringen.”
Verder is de luchtdichtheid in een passiefbouw enorm belangrijk. “Een eerste blowerdoortest is gebeurd onmiddellijk na het sluiten van de buitengevel. De n50-waarde was 0.4 ACH (= air changes per hour). Een heel goed resultaat omdat je in principe 0.6 ACH mag halen. Toch vergt het enorm veel werk om je gebouw luchtdicht te maken. Elke vloer-wand overgang, elk raam, elke doorvoer van leidingen, elke deur die geplaatst wordt in de buitengevel … moet bekeken worden in functie van de luchtdichtheid.”
Terugblikkend op het project, bleek vooral het oplossen van de bouwknopen een monnikenwerk. Luc Nizet: “Het was een immense opdracht om al die bouwknopen – de aansluiting tussen twee geveldelen of geveldelen van verschillende materialen – opgelost te krijgen. In een passief gebouw mag je in principe geen enkele koudebrug als bouwknoop hebben. En dat gaat ver. Op een bepaald moment moesten we een brandtrap vasthangen aan het gebouw. Maar gewoon beton op staal en staal op staal gaat niet. Daarom hebben we een harde isolatieplaat aangebracht tussen deze delen. Een soort systeem waarmee je met draadstangen door je isolatieplaat een stijve verbinding maakt met je gebouw, waardoor je heel beperkte koudebrugelementen hebt.”
De Verdieping in een jasje van cortenstaal De gevelbekleding in metaal geeft het prachtige gebouw aan het Marktplein een geheel eigentijdse, doch industriële look. Hiervoor werd beroep gedaan op VPT Versteeg, systeemleverancier voor metalen gevelcassettes systemen m.n. aluminium en weervast staal. Specialiteit van deze firma zijn complexe paneelvormen en geperforeerde panelen. Zowel een gedeelte van het oude gebouw als een deel van de nieuwbouw werden met cortenstaal bekleed. Architect Luc Nizet vertelt dat er voor cortenstaal geopteerd werd omwille van de duurzame eigenschappen maar ook om het gebouw een industriële uitstraling te geven en zo harmonieus in de omgeving te integreren. Bovendien kan je met cortenstaal-gevelcassettes met een wanddikte van 3 mm, in vergelijking met andere metalen bekledingen, een grote tussenafstand hebben tussen de bevestigingspunten, waardoor het aantal verbindingen met de
geïsoleerde schil beperkt wordt. Dat past perfect in dit concept van een passiefbouw. “Cortenstaal is een metaalsoort die onder invloed van externe factoren een oxide huid vormt”, aldus directeur Peter Moser. “Door regen ontstaat er een roestkleur. Deze oppervlaktehuid zorgt ervoor dat het materiaal in min of meer stabiele situatie komt waarbij het materiaal minimaal verder roest. Het belangrijkste waar bij weervast staal rekening gehouden moet worden is dat het materiaal afwisselend nat en droog moet kunnen worden en derhalve geventileerd en contact-arm gemonteerd moet worden. Omdat de buitenschil de belangrijkste factor was om de passiefhuisstandaard te behalen maakte de bekleding – onderdeel van de buitenschil – deel uit van een aparte studie. Intensief overleg met alle partijen was noodzakelijk om alles mooi op elkaar af te stemmen.”
15
“Ook ieder inbouwdetail van elk raam hebben we uitgetekend om te na te gaan hoe ver de isolatie moet zitten”, aldus nog Karolien Sas. “Op een gegeven moment ging het zelfs zo ver dat we het aantal stelblokjes onder de ramen gingen bepalen om tot een beperkt percentage van de totale oppervlakte te komen. Van elke bouwknoop werden trouwens ook foto’s genomen om achteraf te kunnen bewijzen dat alles conform details is uitgevoerd. Dit alles om aanspraak te kunnen maken op het passiefhuiscertificaat.” Ondanks de hoge moeilijkheidsgraad is het project heel goed verlopen. “Mede dankzij de aannemer is alles zonder problemen gerealiseerd. De aannemer heeft van in het begin heel goed meegedacht over de juistheid/toleranties van de beton. Dat werd heel nauwkeurig uitgevoerd, zodat we achteraf met de montage van het houtskelet geen problemen zijn tegengekomen.”
Technische fiche Studieteam: TV AAQ (ARAT, Axis ingenieurs, Q-Bus Architecten) // Hoofdaannemer: TV Vanderstraeten - Houben - Monument Vandekerckhove, Lummen // Automatische schuifdeur: PDS, Oudenaarde // Beglaasde schuifwanden: Lambaerts Glass Concept, Herk-de-Stad // Bekistingsmaterialen: Becona/Napatec, Diest // Beton: Paesen Betonfabriek, Houthalen // Binnenschrijnwerk: Moors Interieur, Riemst // Bouwmaterialen: Kwanten, Overpelt // Buitenschrijnwerk: Van Den Boer, Lommel // Gepolierde vloeren: Eerdekens, Opglabbeek // Gespoten PUR: Isofoam, Turnhout // Gevelbekleding vezelcement: CPH, Turnhout // Groendak: Ibic, Aartselaar // Grond-, afbraak- en rioleringswerken: De Coster Lode, Hechtel-Eksel // Harde vloeren/chape: TC Tegelwerken, Balen // Houtskeletbouw: Machiels Building Solutions, Paal-Beringen // Isolatie: MPA, Lummen // Kunststofplinten: Jeri Decor, Houthalen-Helchteren // Lichte betonvloerplaten: Airdeck, Hasselt // Lichte binnenwanden: Gyprof, Paal // Liften: Kone Belgium, Hasselt // Metaalwerken: Anders Construct, Deinze // Metalen gevelbekledingen: VPT Versteeg, Heusden (NL) // Mobiele scheidingswand: Fabima, Brussel // Paalfunderingen: De Groot Funderingstechnieken, Destelbergen // Pleisterwerken: Damiaens, Maaseik // Prefabelementen: Preton, HeusdenZolder // Prefabtrappen: Prefaco, Lebbeke // Regenwaterafvoersysteem: Gijbels Electro en Sanitair, Heusden-Zolder // Rookgordijn: KBS, Berchem // Sanitaire wanden/lockers: Inter-Systems, Genk // Schuimbeton: Van de Craen, Arendonk // Sokkelbeglazing/email: Ceyssens, Heusden-Zolder // Wapeningsstraal: Brühler Stahlhandel, Dormagen (DE) // Waterdichtingswerken: Dekkers, Genk
Houten elementen MBS garanderen korte bouwtijd De nieuwbouw van De Verdieping bestaat uit een slimme gebouwstructuur uit beton, ingevuld met houtskeletwanden van fabrikant Machiels Building Solutions. Een firma die opereert op de terreinen van de voormalige kolenhaven in Beringen. Naast het duurzame aspect is dit een tweede link die beide partijen bindt.
“De moeilijkheid hier was dat we een overkraging hadden van vier meter en dat de wanden bovenaan aan het beton verankerd moesten worden. Ook de houten loopbruggen tussen de twee gebouwen hebben we voor onze rekening genomen. Een bijkomende moeilijkheid was om alles netjes uit te engineeren omdat ook het cortenstaal perfect moest passen.”
“Door gebruik te maken van de geprefabriceerde elementen in hout kon de aannemer genieten van een korte productietijd, hoge isolatiewaarden, maatvastheid en een korte bouwtijd”, vertelt Filip Vercauteren.”
“Alle voorzieningen voor het cortenstaal zaten bijgevolg in de wand. Daartoe hebben we overal extra constructief hout moeten aanbrengen in de passiefwanden. Dankzij een goede communicatie en alles tot in de puntjes uit te dokteren, is alles vlot verlopen.”
“Voor dit project leverden we een simpele houten wand waarvan het frame geïsoleerd werd en gevelelementen”, aldus ingenieur Erik Frissen. “Doorgaans werken we vanbuiten naar binnen. Bij dit project was het andersom.”
16
Machiels Building Solutions
Bedrijfsprofiel
Duurzaam bouwen: niets dan voordelen Op het uitgestrekte terrein aan de Olmsesteenweg in Beringen liggen de kantoren en de enorme productiehal van Machiels Building Solutions (MBS). Hier vervaardigt het bedrijf op CO2-vriendelijke wijze duurzame prefabconstructies van bijna-energieneutrale tot passieve gebouwen, voor zowel de residentiële als de utiliteitsmarkt. En dit zowel in nieuwbouw als renovatie. Intussen is Machiels Building Solutions – een initiatief van Group Machiels en de investeringsmaatschappij LRM, al aan zijn vierde productiejaar toe. “We doen meer dan alleen prefab”, vertelt Filip Vercauteren, manager van MBS. “We fabriceren op geïndustrialiseerde wijze bouwelementen waarvan de opbouw voornamelijk uit hout bestaat en waarvan de eindafwerking eender wat kan zijn. Alles wordt in onze industriële geconditioneerde hal vervaardigd, zodanig dat we op de werf heel snel en efficiënt gebouwen kunnen optrekken. Dat kunnen particuliere woningen zijn, maar we richten ook ons tot de industriële markt en de projectbouw.”
Snel, duurzaam en efficiënt Een duurzame bouwtechniek die niet alleen de bouwtijd enorm inkort, maar ook heel wat andere voordelen met zich meebrengt. “Denk maar aan de prestaties op vlak van isolatie en luchtdichtheid (energieverbruik), akoestiek (comfortabel) en brandwerendheid (veiligheid). Daarnaast betekent deze manier van bouwen ook dat je minder zware constructies krijgt. En dat maakt dat de
Rechts de gerenoveerde woning, links de nog te renoveren woningen.
funderingen lichter en eenvoudiger kunnen worden uitgevoerd, wat een flinke slok op de borrel betekent voor de totale kostprijs.” Verder benadrukt Filip Vercauteren dat werken met houten elementen die volledig in 3D worden ontworpen fouten op de bouwwerf uitsluit. “Alles wordt op voorhand tot in de kleinste details doordacht. Het ontwerp van de architect vertalen onze ingenieurs naar een 3D-ontwerp waarbij niets over het hoofd gezien wordt. Bovendien kan je ook de afwerkingsgraad op voorhand gaan bepalen. Zo is het perfect mogelijk om zelfs al de binnenbekleding en de stopcontacten in de wanden te verwerken.”
En bij het nieuwbouwproject De Verdieping in Heusden-Zolder hebben we onze gevelelementen rond de beton casco gemonteerd.” Maar ook in de renovatiemarkt is MBS thuis. Een opmerkelijk project is dat van de Nederlandse woonwijk Kerkrade (zie foto) waar MBS de voorzetgevels en daken geleverd heeft zodat de woningen volledig konden worden gerenoveerd en getransformeerd tot passiefhuizen. “Door onze aanpak konden de mensen tijdens de werken – die slechts 8 dagen per woning in beslag namen – in hun woning blijven wonen. Kortom, een duurzame bouwtechniek die heel wat potentieel biedt”, besluit Vercauteren.
Referenties MBS heeft intussen al heel wat mooie projecten afgeleverd. “We hebben recent een school in Kessel-Lo gebouwd. Op tien weken tijd hebben we een volledige school afgebroken en vervangen door een nieuwbouw. Een ander voorbeeld is het groot passief kantoorgebouw van Elia. Een hybride gebouw met een betonnen structuur dat ingepakt werd met HSB-elementen die bij MBS werden geproduceerd.
Machiels Building Solutions Olmsesteenweg 55 3583 Paal-Beringen info.mbs@machiels.com www.machielsbuildingsolutions.be
17
vrouw in de bouw Interview met Nancy Sak
NIET TE BEROERD OM ZELF DE HANDEN UIT DE MOUWEN TE STEKEN Achter elke sterke man, staat een sterke vrouw. Zo is het ook bij PVS bvba Verwarming Sanitair uit Hamont. Nancy Sak is ruim vier jaar voltijds aan de slag als meewerkend echtgenote. Daarnaast zit ze als rasechte onderneemster ook als secretaris in het bestuur van de Ondernemersclub en van Markant Hamont. Was het van meet af aan een uitgemaakte zaak om mee in het bedrijf te stappen? “Toen de zaak van start ging in 2005 werkte ik elders nog als boekhoudsterdirectiesecretaresse. Maar geleidelijk aan – zeker toen mijn vader een aantal jaren later ook in de zaak stapte – werd het duidelijk dat er extra hulp in de zaak nodig was. Aanvankelijk nam ik al de boekhouding voor mijn rekening, maar toen mijn echtgenoot het andere papierwerk ook niet meer gebolwerkt kreeg, heb ik een tijd parttime meegedraaid om in 2010 voltijds aan boord te komen.”
18
Hoe is de zaak geëvolueerd sindsdien? “Aanvankelijk waren we vooral gespecialiseerd in verwarming en bijkomstig sanitair. Sinds de opening van onze toonzaal op 1 juli 2012 zijn we ons – omwille van de grote vraag – vooral gaan richten op badkamerrenovatie. Daarom bieden we nu ook onze badkamermobiel aan. Klanten die hun volledige badkamerrenovatie door ons laten uitvoeren, krijgen deze mobiel voor de deur geparkeerd. Op die manier kunnen ze tijdens de renovatiewerken, toch rustig een douche nemen, de tanden poetsen en naar het toilet gaan …”
Hoe verloopt de samenwerking tussen jou en je man? “Eigenlijk zien we elkaar overdag niet veel, omdat hij altijd bij klanten is. Maar in het begin heeft het wel eens gebotst. Aanvankelijk werkten we ook van thuis uit en dan was het moeilijk om het zakelijke van het privégedeelte te scheiden. Vroeger stonden we in de kookpotten te roeren en tegelijk offertes te bespreken. Dat gebeurt niet meer. We zitten met onze zaak nu 2,5 jaar in onze nieuwbouw en dat werkt veel beter. Als we naar huis gaan, dan is het werk effectief gedaan. We nemen het werk niet mee naar huis.”
Krijg je soms ook te maken met vooroordelen? “Als ik klanten aan de lijn krijg die thuis een storing hebben, krijg ik geregeld de vraag of Peter niet in de buurt is. Nochtans kan ik hen perfect verder helpen. Ik heb dan ook een opleiding sanitair gevolgd. Zelf ben ik ook al meerdere keren mee op installatie geweest, zodat ik op de hoogte ben van de nieuwste technieken. Dikwijls kunnen we al bepaalde zaken dus via de telefoon oplossen. Mannen staan daar eerder weigerachtig tegenover, terwijl vrouwen het geweldig vinden als een andere vrouw hen uit de nood kan helpen. Ook als er iemand binnenkomt die een onderdeel nodig heeft, en ik het een oogwenk op de toonbank leg, trekt men al eens wenkbrauwen op. Als ik het dan eens een keertje niet weet, vind ik het zelf vervelend. Maar dan vraag ik het ’s avonds onmiddellijk aan mijn man, zodat ik het de volgende keer wél weet. Zo leer ik iedere keer bij!” Heb je tips voor andere vrouwelijke ondernemers? “Ja. Ook al wil je dagelijks het beste van jezelf geven, toch is het belangrijk dat je erover waakt dat je ook voldoende rustmomenten inlast. Een goede tijdsindeling overdag is belangrijk om ’s avonds een beetje op adem te komen. Uiteraard kan je als zelfstandige soms toch niet anders dan ook ’s avonds of in het weekend telefoons te beantwoorden. Zeker naar de winter toe, in ons geval. Maar dat maken we in de zomer ruimschoots goed door drie weken uitgebreid bouwverlof te nemen. Dan is er een collega-installateur die voor ons inspringt als het nodig is. En zo kunnen we volop van ons verlof genieten.”
19
hĂŠt vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
activiteiten
LIMB UR G
Bedrijfsbezoek Stone in Londerzeel Op donderdag 6 november organiseerde Stone, partner van de Limburgse chape- en vloerbedrijven en tegelzetters, enkele productvoorstellingen in hun imposante toonzaal te Londerzeel. Stone, totaalaanbieder voor de markt in natuursteen, werkt met 100% natuurlijke en unieke materialen die miljoenen jaren lang gevormd werden door moeder aarde. Zowel professionelen als particulieren kunnen er terecht voor de aankoop van materialen, maar ook voor alle informatie die te maken heeft met het materiaal, de plaatsing of het onderhoud daarvan. Hun gekwalificeerde team speurt voortdurend naar nieuwe materialen uit de natuur en houdt hierbij in de eerste plaats het verwachtingspatroon van de eindgebruiker voor ogen. Het uitgebreide aanbod in deze edele materialen komt uitstekend tot zijn
20
recht in de prachtige toonzaal waar onze Limburgse chape- en vloerbedrijven en tegelzetters hartelijk ontvangen werden. Bomarbre-Marbralys kwam er zijn gamma van composiettegels voorstellen, waarna er een deskundige uiteenzetting van de producten van SchlĂźter Systems volgde. Na een bezoek aan de toonzaal en het aanpalende magazijn waar alle producten uitgebreid bekeken en vooral bewonderd konden worden, werd het gezelschap door Stone uitgenodigd voor een afsluitend diner waar in een sympathieke atmosfeer verder gepraat werd over het ruime aanbod en de vele toepassingsmogelijkheden.
LIMBURG CHAPE-, VLOERBEDRIJVEN & TEGELZETTERS
L I MBURG
Infoavond aanwezigheidsregistratie in de praktijk
L I MBURG
Op 14 oktober 2014 organiseerde BOUWUNIE Limburg in samenwerking met vakhandel Palmaers uit Bilzen een infoavond rond de recent ingevoerde elektronische aanwezigheidsregistratie. Het actuele onderwerp trok heel wat belangstellenden naar binnenspeeltuin Kinderrijck waar de avond plaatsvond. Na een korte verwelkoming werd het wettelijk kader rond de elektronische aanwezigheidsregistratie geschetst door Jochem Martens van Adlex Advocaten. Vervolgens stelde Ilse Van den Broeck (Syntegro) de praktische oplossing voor registratie op de werf voor, die ontwikkeld werd door de Belgische hardware fabrikant en softwareontwikkelaar. Na deze theoretische uiteenzetting en de bijhorende vragenronde konden de deelnemers zich te goed doen aan het Italiaanse buffet dat hen aangeboden werd. Gelijktijdig kregen ze ook de gelegenheid om de minibeurs te bezoeken die voor de gelegenheid was opgezet door diverse leveranciers van Vakhandel Palmaers. Een geslaagde avond, die uitmondde in een gezellige netwerkdrink.
advocaten
21
hĂŠt vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
DAKWERKERS@Kinderrijck 2014
LIMB UR G
Op zondag 23 november ontving BOUWUNIE Limburg Dakwerkers voor de achtste keer Sinterklaas en zijn pieten. Ditmaal echter niet in de Euroscoop, maar wel in kinderspeeltuin Kinderrijck te Bilzen, hetgeen meteen zorgde voor meer jongere kinderen. Ook de algemene en ruwbouwaannemers van BOUWUNIE Limburg waren voor deze activiteit van de partij. Sinterklaas nam de mooi ingekleurde tekeningen graag in ontvangst en beloonde de kinderen met een heuse zak snoep en een cadeau. Na het uitgebreide ontbijtbuffet konden de jonge bouwvakkertjes terecht in de binnenspeeltuin, waar de pieten voor de nodige animatie zorgden. Voor de oudere kinderen was er het touwenparcours op hoogte of een spelletje lasershoot voorzien. Kortom voor ieder wat wils. Voorzitter Erik Broekhoven richtte tot slot een bijzonder woord van dank aan de partners voor hun financiĂŤle ondersteuning van dit event, en bedankte de Sint en zijn pieten en de aanwezige dakwerkers en aannemers voor hun komst en de zeer gesmaakte voormiddag. Noteer alvast zondag 22 november 2015 in uw agenda voor de 2de editie!
22
L I MBURG
L I MBURG
23
GEVEL op het menu VEL op het menu
erpelt
Infosessies geveltoepassingen in de praktijk
CPE Schoten
CPE Flémalle
DONDERDAG 13 NOVEMBER 2014
L I MBURG
CPE Genk, Vaartstraat 7 3600 Genk
nfosessies geveltoepassingen in de praktijk
Programma: CPE Flémalle 19u00: Ontvangst 19u30: Voorgerecht op basis van gevelinformatie PE Genk, Vaartstraat 7 3600 Genk 20u00: Hoofdgerecht afgewerkt met praktijkinfo door diverse fabrikanten 20u45: Nagerecht met een sausje van geveltechnieken ogramma: 21u00: Afsluitende drink en mini-beurs u00: Ontvangst L I MBURG u30: VoorgerechtDeelname: op basis van (prijzen gevelinformatie excl. BTW) Voor CPE met is het jaarpartnership BOUWUNIE een basis om samen boeiende activiteiten te organiseren u00: Hoofdgerecht afgewerkt praktijkinfo diversemet fabrikanten leden en niet-ledendoor Bouwunie: Gratis straat 7 3600Deelname Genk rond het thema dak en gevel. Met ‘Zet eens een gevel op het menu’ werd er op 13 november jl. gekozen voor u45: Nagerecht met een sausje Architecten: 45 van eurogeveltechnieken eenen zeer interactieve formule. u00: Afsluitende drink mini-beurs
Schoten
DONDERDAG 13 NOVEMBER 2014
eveltoepassingen in de praktijk
Zet eens een gevel op het menu
AG 13 NOVEMBER 2014
op het menu
ingen in de praktijk
Inschrijven: In kleine groepen kregen de ca. 80 deelnemers de kans om in een gezellige omgeving in interactie te gaan met een 7-tal fabrikanten eelname: (prijzen excl. BTW) EMBER 2014 via www.bouwunielimburg.be of rond via limburg@bouwunie.be van isolatie- en gevelmaterialen het thema gevel. Geen theoretische uiteenzettingen, maar wel een praktijkgerichte kennisoverdracht
op basis van gevelinformatie elname leden en niet-leden Bouwunie: Gratis zorgden, samen met een catering op hoog niveau, voor een verrijkende en aangename avond. Genk afgewerkt met praktijkinfo door diverse fabrikanten chitecten: 45 euro et een sausje van geveltechnieken rink en mini-beurs
schrijven:
a www.bouwunielimburg.be of via limburg@bouwunie.be cl. BTW) ormatie URG et-leden Bouwunie: tijkinfo door diverse Gratis fabrikanten veltechnieken
Kleidakpannen
18/09/14 15:56
mburg.be of via limburg@bouwunie.be Kleidakpannen
Gratis
18/09/14 15:56
urg@bouwunie.be Kleidakpannen
URG
18/09/14 15:56
Kleidakpannen
18/09/14 15:56
25
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
dakwerkers en aannemers @Knauf & Hedach
LIMB UR G
Delegatie BOUWUNIE Limburg dakwerkers en aannemers bezoekt fabriek Knauf Insulation en Houtskeletbouwer Hedach. Op 7 november bracht een delegatie van het bestuur van BOUWUNIE Limburg Dakwerkers en BOUWUNIE Limburg Algemene en ruwbouwaannemers een bezoek aan de fabriek van KNAUF Insulation te Visé. Knauf Insulation is de snelst groeiende isolatiefabrikant met het meest gevarieerde aanbod aan isolatieproducten zoals o.a. Houtwol, Glaswol, Steenwol en XPS. Dankzij dit complete en veelzijdige assortiment, krijgt u altijd een onafhankelijk advies met de beste oplossing voor elke toepassing. Knauf Insulation is toegewijd om op gebied van duurzaamheid vooraan te staan en ontwikkelt continu nieuwe technologieën en duurzame, innovatieve oplossingen die u ondersteunen bij uw streven naar optimaal energie-efficiënte gebouwen. Knauf Insulation maakt onderdeel uit van de Knauf Groep en is in meer dan 35 landen actief, met 30 productielocaties en ruim 5000 werknemers over de hele wereld. Na een warme verwelkoming met koffiekoeken en koffie, volgde in de voormiddag een rondleiding in de productie-eenheid. Na de rondleiding volgde een lekkere lunch en zette de groep zijn tocht verder voor een bezoek aan Houtskeletbouwer Hedach te Büdingen.
NAV provincie Limburg oviesArchitects @ the movies Het is ondertussen een traditie
en…, naar jaarlijkse geworden … naar jaarlijkse ge@ the movies van NAVpl woonte was er weer een archian de Amerikaanse versie tects @ the movies van NAVpl ière op het filmfestival in jaar de te ‘avant’-avant-pregen dezemet filmdit in Hasselt ecten kon genieten vanAmerikaanse versie mière van de y (regie) van en Matthias ‘The Loft’. n het verhaal van de 08 en een babbel tijdens
0/2014) aan Rotterdam en
26
3 weken voor de première op het filmfestival in Gent heeft NAVpl het voor elkaar gekregen deze film in Hasselt te krijgen. Een zo goed als volle zaal architecten kon genieten van het werk van onze Belgen Erik Van Looy (regie) en Matthias Schoenaerts (acteur), een herhaling van het verhaal van de Belgische versie van de ‘The Loft’ uit 2008 en een babbel tijdens een leuke receptie.
27
BESTE BOUWTEAM 2014 BOUWUNIE Limburg schrijft elk jaar, samen met een aantal toonaangevende partners uit de bouwsector, een wedstrijd uit waarbij verschillende bouwteams met elkaar kunnen wedijveren voor de titel van het beste bouwteam. De jury ging op zoek naar een bouwteam dat bestaat uit minimum vijf personen die samengewerkt hebben aan een project dat maximum vijf jaar oud was en in de provincie Limburg gebouwd werd. Een dynamisch team bestaande uit creatieve en technische professionals waar samenwerking prioriteit was. Samenwerking die zich afspeelde rond duidelijke communicatie en teamgeest. Een team bestaande uit Êchte teamspelers die ook oog hadden voor gemeenschappelijke kostencalculatie en milieuvriendelijkheid. Een verantwoordelijk team met inzicht, kwaliteiten en talenten. Na een spannende jureringsronde waarbij de bouwteams zichzelf en hun project kwamen voorstellen, werd op woensdag 19 november het bouwteam van sociale huisvestigingsmaatschappij Ons Dak te Maaseik gekroond tot beste bouwteam 2014. Het leverde Ons Dak, dat een gloednieuw kantoor bouwde naast de voormalige vestiging, een heuse promotiecampagne in de regionale pers op. De bouwteams van C-mine expeditie en Deusjevoo, beide gelegen op de mijnsite in Genk, eindigden op een eervolle tweede en derde plaats. Op de volgende pagina’s blikken we graag even terug op deze mooie wedstrijd, zijn professionele jury, drie sterke laureaten en natuurlijk een feestelijke prijsuitreiking. Een initiatief van
28
de jury Annick Deboes (Voorzitter Orde van Architecten - Raad van Limburg) Ook in een bouwteam is het belangrijk dat elke speler zijn eigen onafhankelijkheid kan bewaren en zijn eigen verantwoordelijkheid draagt. Op die manier krijgt men een correct evenwicht dat tot een mooi resultaat kan leiden.
Orde van Architecten Raad van Limburg Gouverneur Roppesingel 51 3500 Hasselt
T 011 28 30 77 F 011 28 30 76 raad.limburg@ordevanarchitecten.be www.architect.be
Dominiek Claes (Rubriekleider economie, Het Belang van Limburg / Made in Limburg) Het beste bouwteam stimuleert het ondernemerschap van de toekomst: niet langer ieder voor zich, maar de muren slopen en samenwerken.
Het Belang van Limburg Herkenrodesingel 10 3500 Hasselt
www.hbvl.be www.madeinlimburg.be
Guido Claes (Infrax) Vanuit Infrax waren we aangenaam verrast door het hoge niveau van energie-efficiĂŤntie dat een aantal projecten behaalde. In het bijzonder door het winnende team is hiermee vanaf de eerste gesprekken en de eerste pennentrek rekening gehouden. Bovendien hebben zowat alle betrokken partijen van het bouwteam hierin hun zegje gehad en werden tijdens de volledige looptijd van het project alle mogelijke verbeteringsvoorstellen in een open sfeer besproken. Dit resulteerde dan ook in een gebouw dat qua energieverbruik en duurzaamheid zijn tijd ver vooruit is. Infrax cvba Gouverneur Verwilghensingel 32 3500 Hasselt
www.infrax.be
Gunter Martens (District Manager Federale Verzekering) Het winnende project getuigt van een innovatieve geest en respect voor de evolutie van de samenleving, daarnaast is het team ook een voorbeeld van een elkaar aanvullend geheel.
Federale Verzekering www.federale.be
29
Hannelore Schuurmans (Office Manager Konvert Konstruct) De winnaar ‘Ons Dak’ geeft voor mij het perfecte bouwteam weer! Zowel op gebied van communicatie als teamgeest vinden de verschillende partijen elkaar terug.
Konvert Konstrukt Dorpstraat 37A 3530 Houthalen-Helchteren
www.konvertkonstrukt.be
Jean-Pierre Van Lier (voorzitter VCCS Belgische erkende beroepsvereniging van veiligheids- en gezondheidscoördinatoren) Reeds vanaf het ontwerp maakte de veiligheids- en gezondheidscoördinatie integraal deel uit van het bouwteam ‘Ons dak’. Bij de verwezenlijking van een project is de veiligheidscoördinatie ook niet meer weg te denken. En voor latere werkzaamheden zal het postinterventiedossier zeker van dienst zijn.
VCCS Louizalaan 216 b 292 1050 Brussel
T 016 80 81 81 info@vccs.be
Jo Vandeputte (KVIV Limburg) De bouwteamleden waren door de energiezuinige en innovatieve bouwtechnieken vanaf het ontwerp tot aan de uitvoering wel gedwongen samen te werken. Bijzonder was ook de inbreng van de personeelsleden in de voorstudie. Wellicht heeft ook het feit dat het nieuwe gebouw opgetrokken werd vlakbij het te vervangen gebouw, meegeholpen aan de goede samenwerking. Maar dat alles vlot is verlopen, is bij een dergelijk project niet vanzelfsprekend. Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging vzw Ingenieurshuis
Desguinlei 214 2018 Antwerpen 1 03 260 08 40 info@kviv.be
Johan Lambrechts (hoofdredacteur Bouwkroniek) Eendracht maakt macht, ook in de bouw. Als alle bouwpartners van in het begin aan hetzelfde zeel trekken, is het eindresultaat steeds groter dan de som van de delen.
Bouwkroniek Burgemeester E. Demunterlaan 3/6 1090 Jette
30
T 02 894 29 06 johan.lambrechts@bouwkroniek.be www.bouwkroniek.be
Maryse Vermeiren (NAV - provincie Limburg) Het kantoorgebouw van Ons Dak, sprong in het oog door de wijze van aanbesteding. Er werd een beperkte aanbesteding uitgeschreven waarbij 3 architectenbureaus een ontwerp, tegen vergoeding, mochten maken. De jury die de 3 ontwerpen mocht beoordelen, bestond uit de uiteindelijke gebruikers van het gebouw, zijnde de medewerkers van Ons Dak. Vanuit de architectenvereniging vinden we het vooral positief dat de verschillende architecten in hun voorbereidend studiewerk erkend worden, ook degene die het ontwerp niet gehaald hebben. Er wordt in aanbestedingen te vaak van uitgegaan dat architectenbureaus dit werk allemaal maar ‘gratis’ moeten aanleveren. Wat het project zelf betreft : vanaf de beginfase van het ontwerp, werden er geen werfvergaderingen maar ‘brainstormsessies’ georganiseerd. Al de verschillende partijen – bouwheer/gebruiker, ontwerper, studiebureau en zelfs de aannemers – waren op deze ‘brainstormsessies’ aanwezig zodat een hecht bouwteam tot stand komt, wat bijna altijd leidt tot een goed eindresultaat. De wijze waarop het ontwerp tot stand is gekomen en de wijze waarop het project uitgevoerd is, is voor ons dan ook toonaangevend en daarom vinden we Ons Dak een terechte winnaar van Het Beste Bouwteam 2014. NAV (Nationale architecten vereniging) Willebroekkaai 37 1000 Brussel
T 02 212 26 99 F 02 400 71 72 info@nav.be
Jean-Pierre Schroeders (Bouwinnovatie) Het bouwteam toonde een sterke vorm van samenwerking door een strikte en gedetailleerde planning op te maken voor de aanvang van de werken en deze ook te respecteren, ondanks de slechte weersomstandigheden.
Bouwinnovatie vzw Maastrichtersteenweg 254 3500 Hasselt
architect-nburo is een middelgroot buro met 6 medewerkers waarvan 5 architecten en één administratieve kracht onder leiding van architect Jef Vandekerkhof. Het architect-nburo realiseert voornamelijk projecten in de particuliere als de openbare sector, gaande van ééngezinswoningen, appartementen, sociale woningbouw, kantoren, industriehallen, tot openbare gebouwen zoals scholen, gemeenschapsgebouwen enz. Naast nieuwbouw zijn ze tevens ook thuis in verbouwingswerken en renovatie/restauratie.
T 0471 38 12 31 F 011 23 35 08 www.bouwinnovatie.be
Jacky Knoops-Kässinger NV
PEETERS ZN
am omslag
20-08-2009
09:23
Pagina 1
Centrale Verwarming Sanitair • Airconditioning
PEETERS & ZONEN N.V. Industrieterrein Kanaal Noord 1423 3960 BREE 089/46.13.24 Fax 089/47.35.26 E-mail: info@peeterscv.be
M
A
A
S
M
E
C
H
E
grondwerken - containers - afbraakwerken zwarte grond - groencompost plaatsen van putten - rioleringswerken saneringen klinkerwerken - bestratingswerken www.jackyknoops
L
E
Tel 089 85 69 61
N
uw partner bij (ver)bouwen !
De architecten van het kantoorgebouw van Ons Dak: architect Jef Vandekerkhof en architect Simon Nelis
31
was jij erbij? BESTE BOUWTEAM 2014
32
33
Deusjevoo - Genk Laureaat Beste Bouwteam 2014
Deusjevoo, het project van vader en zoon Peeters, is het best te omschrijven als een ontmoetingsplaats voor creatieve geesten. In het industriegebouw zijn onder meer verschillende ateliers, ontwerpstudio’s, workshop-ruimten, brainstormfaciliteiten en een conciërgewoning gelegen. Dit gloednieuwe gebouw is gelegen op de C-Mine site in Genk en kon rekenen op de positieve medewerking van de gemeente. - Bouwheer: Deusjevoo - Architect: a2o-architecten - Landmeter: Stad Genk - Hoofdaannemer: Diliën Metaalwerken - Ingenieursbureau: Stabiliteit ontwerp: Exact Egineering, Stabiliteit uitvoering: Diliën Metaalwerken - Technieken: Encon - Veiligheidscoördinator ontwerp: Vecobi - Veiligheidscoördinator verwezenlijking: Vecobi
34
Andere leden: - Stedenbouwkundige: stad Genk / Studiebureau BUUR - EPB-verslag: Enerdo - HVAC: solarcompany en 2konnekt - Elektriciteit: Elgo Electrics - Stad Genk - Fablab Genk
C-mine expeditie - Genk Laureaat Beste Bouwteam 2014
Het project omvat de herbestemming van een stuk industrieel erfgoed en heeft geen verblijfsfunctie, maar een belevingsfunctie. Doorheen het avontuurlijke parcours kan de bezoeker kennis maken met elementen uit het mijnverleden en de ervaringswereld van het ondergrondse. - Bouwheer: Stad Genk - Architect: THV NU architectuuratelier bvba, architectenbureau L-groep cvba (Arteum architects bvba) - Landmeter: Rob Spitaels - Hoofdaannemer: Algemene onderneming Driesen nv - Ingenieursbureau: Libost-groep nv (Grontmij nv) - Veiligheidscoรถrdinator ontwerp: Libost-groep nv (Grontmij nv) - Veiligheidscoรถrdinator verwezenlijking: MB Consult bvba - Stedenbouwkundige: THV NU architectuuratelier bvba, L-groep, Libost-groep, Ivo Carlens
Andere leden: - Bouwkundige werken, hoofdaannemer: Driesen nv - Technische installaties: EL Systems - Onderaanneming staalstructuren: Baeck nv - Onderaanneming museuminrichting: Bruns nv - Museumkunstenaars: Stijn Meuris, Pascal Platel, Bart Moeyart
35
Samen maak je er meer van Beste Bouwteam 2014 CV Ons Dak in Maaseik is als sociale huisvestingsmaatschappij de grootste huiseigenaar in Maaseik, Kinrooi, Dilsen-Stokkem, Bree en Meeuwen-Gruitrode, waar het circa 2000 woningen beheert. Zelf was de maatschappij die 16 medewerkers telt, gehuisvest in een 20 jaar oud kantoorgebouw, dat onvoldoende klantvriendelijk was en geen modern comfort bood aan de medewerkers. Noël Vandeboel, Directeur Ons Dak: “Wij staan voor energiezuinig bouwen in lijn met de doelstellingen van de Vlaamse Overheid voor 2020 en zijn al jaren als enige sociale huisvestingsmaatschappij in Vlaanderen ISO 9001 gecertificeerd. Zes jaar geleden ontwikkelden we een nieuwe kijk op onze sociale huisvestingsmaatschappij, wat ook onze eigen huisvesting in vraag stelde.” Het betrokken kantoorgebouw was gecompartimenteerd in kleine ruimten, inclusief het onthaal, wat tegenstrijdig was met de openheid en klantvriendelijkheid die Ons Dak nastreeft.
Uitgepuurd ontwerp Noël Vandeboel: “Het bouwprogramma werd intern opgesteld en eerst geëvalueerd door de gebruikers vooraleer het voor te leggen aan de raad van bestuur. De aanbesteding volgde snel en ook de samenstelling van een bouwteam verliep vlot.” ‘Openheid’ was een nadrukkelijke keuze voor het nieuwe kantoor. “We wensten een open onthaalruimte in plaats van de hokjes
gen de glasvlakken andere afmetingen in het belang van het akoestisch comfort in de kantoorruimte.” De medewerkers van Ons Dak hebben een grote invloed gehad op de beleving en de inrichting van de nieuwbouw. Er is geopteerd voor een clean desk policy en elk personeelslid moest zich beperken tot één enkele archiefkast. De verhuis werd aangegrepen om de overstap te maken van papieren naar digitale documenten.
Wij moeten niet zo nodig de beste zijn, maar willen de zaken gewoon optimaal aanpakken
Koen Van den Bruel, AdNoël Vandeboel, Directeur Ons Dak junct-directeur Ons Dak: “We hebben aanvankelijk renovatie overwogen, maar het bleek al in ons oude gebouw”, commentarieert Noël snel dat nieuwbouw gunstiger uitviel.” Vandeboel. Dat heeft enerzijds een kalmerend effect op de bezoekers en draagt Een meevaller gaf de bouwplannen vaart: anderzijds bij tot het creëren van een open het aanpalende terrein met woning kon tehuis sfeer.” gen een eerlijke prijs gekocht worden, terwijl de VDAB kandidaat was om het oude Architect Jef Vandekerkhof “We stelden kantoorgebouw te huren. een split-level-ontwerp voor, omdat dit best past bij het terreinverloop, maar ook Er werden vier architecten gecontacteerd maximaal bijdraagt tot de openheid van met het verzoek om binnen de twee maande werkruimte en de onderlinge commuden een ontwerp voor te leggen. Het betrof nicatie tussen de medewerkers. T.o.v. het een architectenwedstrijd met vergoeding. ingediende ontwerp voor de architectuurDe keuze viel op Jef Vandekerkhof van wedstrijd werden de luifels aangepast om architekt-nburo uit Bree. directe zonindringing te temperen en kre-
36
Het lastenboek was niet beperkend
Koen Van den Bruel: “Van meetaf was er een goede communicatie tussen de mensen waardoor de positieve geest van een bouwteam snel voelbaar werd. Soms zaten we met 25 mensen aan tafel! Door het lastenboek niet als strikte leidraad te hanteren kon er voortdurend door alle partijen worden bijgestuurd in het belang van een optimaal resultaat.” Er werd zo snel mogelijk contact gelegd met de EPB-verslaggever om uit te zoeken hoe het ontwerp zich verder liet optimaliseren op het vlak van energieprestatie. “De keuze viel op betonkernactivering voor verwarmen en koelen van de ruimten, gevoed door een warmtepomp”, licht ing.
Een bijkomend voordeel was de dagelijkse werfopvolging, omdat het nieuwe en oude kantoor langs elkaar gelegen zijn Koen Van den Bruel, Adjunct-directeur Ons Dak
Frederik Heedfeld van Studiebureel Heedfeld nv toe. “Alle leidingen, inclusief deze voor het ventilatiesysteem, zitten in de betonplaten verwerkt, die wel 40 cm dik zijn.” Architect Jef Vandekerkhof vult aan: “Een aangenaam neveneffect van de dikke betonplaten is dat er geen zichtbare steunbalken zijn.” Dat vereist de grootste precisie bij de voorbereiding – geen enkele detail mag aan de aandacht ontsnappen – maar ook de productie van de betonplaten op de werf zelf is geen sinecure. Luc Vandekerkhof, zaakvoerder van Bouwonderneming Vandekerkhof nv: “De winter zat ons niet mee en de fabricage van de platen met de daarin weg te werken leidingen is eigenlijk een fijn werkje. Het was bovendien een eerste ervaring met betonkernactivering.” Eén van de grote voordelen van samenwerken in bouwteamverband is dat iedereen op elk ogenblik zijn expertise kan vooruitschuiven. Iedereen speelt 100% in op zijn collega, samen worden oplossingen gezocht voor een beter en waar mogelijk voordeliger eindresultaat. Zo werd de wijze waarop de vloeistofleidingen voor verwarmen en koelen in de betonplaten verweven zitten herbekeken voor een beter resultaat. “Bij de uitvoering van dit project kwam de HVAC-installatie al heel vroeg aan bod op de werf”, getuigt Dries Peeters van installatiebedrijf Peeters & Zonen. “Dat vereiste een grondig verschillende aanpak. Ik was al volop bezig met het afwerken van de stookplaats, terwijl boven mij nog massa’s beton gestort werden voor de ruwbouw!”
Soms zijn het ook ogenschijnlijk kleine details die het kwaliteitsverschil maken. Standaard zit er een zilveren folie op de isolatiepanelen in de wanden. Deze kan door de voegen van het parament doorschemeren bij sterke bezonning. De aannemer raadde aan gebruik te maken van zwarte folie, waardoor de glinstering niet kon optreden. De flexibiliteit van de leden van het bouwteam kwam herhaaldelijk tot uiting. Zo was er de inhaalbeweging als gevolg van het winterweer en het weekendwerk omdat het transport van een lading akoestische panelen uit Oostenrijk verdwenen was.
Consequent duurzaam De ganse realisatie gaat consequent voor duurzaam, met een groendak als bekroning. Het gebruik van betonkernactivering i.p.v. traditionele verwarming werd vooraf berekend en bleek niet duurder uit te vallen. “De warmtepomp haalt een gemiddelde COP van 4,5 op jaarbasis”, licht ing. Frederik Heedfeld toe (COP = coefficient of performance). “Het totale energieverbruik ligt gevoelig lager.” Er is massaal geïsoleerd, met een K24 waarde als resultaat. “De insteektemperatuur voor de betonkernactivering bedraagt ’s winters maximum 28°C, wat volstaat voor een gewenste temperatuur in de werkruimte van 22°C,” documenteert ing. Frederik Heedfeld. “Het is wel noodzakelijk dat het gebouw energetisch goed is uitgekiend om een dergelijk HVAC-systeem uitgebalanceerd te laten werken.”
37
De som van de binnen het bouwteam aanwezige ervaring resulteert in een exponentiele meerwaarde Noël Vandeboel, Directeur Ons Dak
Voor de warmtepomp zijn er 12 verticale aardsondes tot op 90 meter diep geboord. Het glycolwater in het gesloten aardsondecircuit heeft een temperatuur van 12°C; de teruggestuurde vloeistof meet nog 11°C. De waterpomp wordt voorafgegaan door een buffervat om te vermijden dat ze veelvuldig zou starten en weer afschakelen. Ze is gedimensioneerd op 60% van het benodigde piekvermogen.
Alle kranen van de HVAC-installa tie zijn thermisch geïsoleerd en er worden uitsluitend frequentiegestuurde pompen toegepast.
Er is geen lozing van regenwater in de riolering. Het wordt vertraagd afgevoerd door het groene dak en opgevangen in twee overloopbekkens, waarvan het eerste benut wordt voor de spoeling van het sanitair. Alle parameters van de technische installaties worden gemonitord via pc, op kantoor of van thuis. Er is permanente controle van de temperatuur, de vochtigheidsgraad, het energieverbruik, de opbrengst van de zonnepanelen, het rendement van de warmtepomp …
Gezellige en gebruiksvriendelijke werkomgeving Er is niets van de oude kantoorinrichting verhuisd naar de nieuwe thuis voor Ons Dak. De medewerkers werden verwend met nieuw kantoormeubilair en een bijzonder creatief ontwerp van Simon Nelis van het architekt-nburo bvba Bree voor de ontvangstbalie, die zich doorslingert naar de verdieping. Eén van onze Belgische topontwerpers, Wim Segers, met designstudio in Maaseik, ontwierp de zitmeubels voor de ontvangstruimte. Daglichtsturing gekoppeld aan aanwezigheidsdetectie verzekert onder alle lichtomstandigheden de optimale lichtintensiteit op elke werkplek en dimt de verlichting bij voldoende natuurlijk lichtinval. De keuze voor energiezuinige lichtarmaturen onder-
38
steunt het streven naar een energiezuinig gebruik van het gebouw. De toegangscontrole maakt gebruik van vingerafdruksensoren, wat enerzijds problemen met het sleutelmanagement uitsluit (vaak een niet te verwaarlozen kost) en anderzijds toelaat om precies profielen te definiëren m.b.t. de geautoriseerde toegankelijkheid.
In de vergaderzaal en de eetruimte is CO2en temperatuurmeting ingebouwd om een automatische bijsturing van de ventilatie in functie tot de bezetting te verzekeren. In de chapevloer werden kabelgoten geïntegreerd, waardoor de ICT-infrastructuur flexibel kan worden aangepast. Flexibiliteit is een eigenschap die we ook terugvinden in de indeling van het gebouw. De lichte tussenwanden zijn verplaatsbaar om in te spelen op de evolutie van de organisatie en/of op een eventuele latere herbestemming van het gebouw. De structuur is zelfs zo berekend dat ze voldoende draagkracht biedt voor een extra verdieping aan de achterzijde. Als bijdrage tot een aangenaam werkklimaat is er gekozen voor tapijt omwille van de gunstige akoestische eigenschappen. Om het onderhoud van de vloerbekleding te vergemakkelijken is er een centraal
stofzuigersysteem ingebouwd, een te weinig geziene keuze voor kantoorgebouwen. “Het thema onderhoud is vooraf meegenomen in het ontwerp, omdat we ons bewust zijn van de impact op de gebruikskost van het gebouw”, benadrukt Koen Van den Bruel.
De start van de werf voor het nieuwe kantoorgebouw was het sluitstuk op het veranderingstraject dat in de periode 2008/2009 werd ingezet. Met deze realisatie heeft Ons Dak een referentiestatus verworven in zowel de sector van de sociale woningbouw als in de regio noordoost Limburg.
Elke medewerker heeft een digitale fotokader ter vervanging van de klassieke fotokaders die vroeger overal op de werkplekken stonden.
Leden van het bouwteam Bouwheer: CV Ons Dak, Maastrichtersteenweg 31, Maaseik // Architect: architekt-nburo bvba, Bree // Landmeter: Libost-group, Hasselt // Hoofdaannemer: Bouwonderneming Vandekerkhof nv, Bocholt // Ingenieursbureau stabiliteit: Studieburo Urlings, Dilsen-Stokkem // Ingenieursbureau technieken: Studiebureel Heedfeld nv, Riemst // Veiligheidscoördinator ontwerp: MBConsult bvba, Hoeselt // Veiligheidscoördinator verwezenlijking: MBConsult bvba, Hoeselt
Aannemers Accent Interieur, Peer // Afwerkingsbedrijf Baens, Kinrooi // Atelier Inter Design, Bocholt // Algemene bouwwerken-betonkelders Clauwers, Bocholt // Damiaens, Maaseik // in-zicht, Lommel // IZEN energy systems nv, Lille // Jacky Zentjens, Peer // Jacky Knoops-Kässinger, Opglabbeek // JoJo electronica, Opglabbeek // K&F, Olen // KONE Belgium NV, Brussel // Lommers tegels, Kinrooi // PDS, Oudenaarde // Peeters & Zonen, Bree // Ramax nv, Hasselt // Sleurs & Vangompel, Bocholt // Smet-G.W.T., Dessel // V&S Construct, Neerpelt // Van Vlierden Groenbedrijf, Neerpelt // Airdeck - Belvi nv, Hasselt // Business Services & Products, Geel // WSM Engineering, Overpelt // Best Building Concept, Lier // PS acoustics, Zonhoven // VZW Toegankelijkheidsbureau, Kermt // WinwinVisualCommunication, Tienen
Zie ook op de website: www.hetbestebouwteam.be
39
blue stands for trust is the essence of success we communicate.
weldon.be
magazines I interactive I graphics
Zorgcampus, Bilzen project 2
project
Ontmoetingscentrum voor generaties
41
Zorgcampus, Bilzen project 2
Ontmoetingscentrum voor generaties De komende jaren krijgen we te maken met een aanzienlijke vergrijzing van de bevolking. Niet alleen stijgen de levensverwachtingen van zowel mannen als vrouwen, ook het aandeel van de 65-plussers in de totale bevolking neemt spectaculair toe: van 17,8% in 2005 naar 27,3% in 2050. Het is dan ook voor de hand liggend dat de zorgsector hierop tracht in te spelen met een aangepaste opvang. In Bilzen werd een drieledig project gerealiseerd dat navolging verdient. Er is sprake van een drieledig project omdat de nieuwe situatie voorziet in een woonzorgcentrum, serviceflats en een herbestemming van bestaande gebouwen, waardoor Bilzen na de voltooiing uiteindelijk beschikt over een toekomstgerichte woonzorgcampus. Het OCMW Bilzen inventariseerde de bestaande situatie, die bestond uit een meer dan 30 jaar oud rusthuis met 80 bedden (het Demerhof) en een kleiner rusthuis met 31 bedden (Sint-Martinus), ontstaan uit een omgebouwde ziekenhuisvleugel. Het samenvoegen van beide instellingen tot een groter en meer efficiënt werkzaam geheel met een gecentraliseerde dienstverlening, bleek de beste oplossing te bieden. Het wensenlijstje werd aangevuld met tien ex-
42
tra bedden voor kortverblijf en de integratie van het dagverzorgingscentrum ‘De Kogge’. Voor de realisatie van dit programma diende zich de gunstig gelegen Demerhof-site aan, omdat deze enerzijds aansluit op een park- en wandelgebied, anderzijds slechts een honderdtal meter verwijderd ligt van de Grote Markt, het cultureel centrum en de bibliotheek van Bilzen.
Scherp bouwbudget Al rond de eeuwwisseling stuurde het OCMW Bilzen een offerteaanvraag uit. CONIX RDBM Architects kwam er als voorkeurpartner uit en ontwierp het voorontwerp samen met architectenbureau Osar. Er moest een financieel en technisch plan worden opgemaakt voor indiening bij het VIPA (Vlaams Infrastructuurfonds voor Per-
soonsgebonden Aangelegenheden) om de nodige subsidies te verwerven. In de periode 2007-2008 werden de plannen verder uitgewerkt door CONIX RDBM Architects. Frederik Jacobs, architect en ceo bij CONIX RDBM Architects: “Het project moest tegen een zeer scherp budget gerealiseerd worden en de bouwheer keek dan ook bijzonder kritisch naar elk detail. Voor de materiaalkeuze van het ontwerp hielden we waar mogelijk rekening met in de streek produceerde producten.” Het nieuwe woonzorgcentrum is samengesteld uit twee blokken, waarvan één met twee bouwlagen en één drie hoog. Het ontwerp kent maximaal woon- en leefruimte toe aan de bewoners. Dat betekent dat de logistieke ondersteuning naar de kelder-
project bedrijf dat de volledige ruwbouw en afwerking op zich nam, met uitzondering van de technieken. De bouwwerken gingen van start in 2011 en werden voltooid in 2012.
verdieping is doorgeschoven, evenals de kleedkamers voor de medewerkers en de centrale keuken. Op het gelijkvloers van het hoogste blok zijn de cafetaria, het dagverzorgingscentrum en de administratieve diensten ondergebracht. Er zijn overdekte parkeerplaatsen voor artsen en een ziekenwagen. Een ruime centrale patio loopt door tot aan de ingang. De gemeenschappelijke ruimten zijn flexibel ingericht. Zo kunnen twee compartimenten met identieke grootte ontstaan, die onafhankelijk kunnen gebruikt worden voor verschillende activiteiten, of gekoppeld ingezet worden voor grotere groepsactiviteiten. De leefruimten sluiten aan op ruime terrassen. De bewonersaccommodatie is op de verdiepingen uitgetekend, die elk een dertigtal wooneenheden tellen met individuele sanitaire voorzieningen. Doordat de nieuwbouw tegen een bestaand gebouw werd aangebouwd, ontstond een binnenplein. Het is sober, maar elegant aangelegd en biedt een aangenaam uitzicht vanuit de bewonerskamers. Vooraan de nieuwbouwblokken is er een gemeenschappelijk terras voor de bewoners. Zonneschermen brengen kleur in het gebouw.
Flexibel en toekomstgericht Nog voor de aanbesteding werd een grote besparingsronde gehouden. De samenwerking met architectenbureau CONIX RDBM Architects met hoofdkantoor in Antwerpen sloot een clausule in die een bonus voorzag voor het onderschrijden van het vooropgestelde bouwbudget. Architect Frederik Jacobs: “We hebben voor 15% besparingsvoorstellen voorgelegd aan de bouwheer, waaruit een keuze is gemaakt die goed was voor 10% besparing, of één miljoen euro op het totaal.” Voor de aanbesteding van het nieuwe rusthuis dat het oude Demerhof en Sint-Martinus samenvoegde, moest de ‘wet op de overheidsopdrachten’ gevolgd worden. Houben Bouw uit Hasselt en Heijmans Bouw kregen de opdracht toegewezen. Architect Frederik Jacobs: “De plek waar de nieuwbouw moest komen bevindt zich in het overstromingsgebied van de Demer. Het was aanvankelijk de bedoeling dieper te gaan, maar we dienden het gegeven niveau van het grondwater te respecteren.” Er is gekozen voor traditionele bouw met veel metselwerk. “Het gebouw is opgetrokken met dragende gevels en gangwanden”, commentarieert ir. Karel Luyckx, technisch directeur bij Houben Bouw, het aannemers-
De voorgevel is afgewerkt met een donkere gevelsteen. Het betreft de ‘Gibraltar’ uit de Obscuroreeks van Nelissen Steenfabrieken. De ‘Gibraltar’ is een handvormgevelsteen, vervaardigd van Limburgse Löss. De steen wordt gewonnen uit het plateau van Kesselt in de Maasvallei. Vervolgens wordt hij opgewaardeerd met grondstoffen uit de Vulkaan-Eifel. De niet geperforeerde gevelsteen kreeg een bezanding mee op vijf zijden. Op één vlakke zijde is de ‘Gibraltar’ voorzien van een langwerpige schuine inkeping (frog, groep 1). Zijn structuur is ruw van uiterlijk met fijne onregelmatige nerven in de bezanding. Het bakproces verloopt in een met gas gestookte tunneloven onder lichtjes reducerende atmosfeer. De ondergrond van de baksteen is geel. De kleurvariaties in deze baksteen gaan van zilvergrijs tot muisgrijs afgewisseld met donkere kleurafzettingen. Aan de binnenzijde van de nieuwbouw is een lichtbeige baksteen verwerkt, terwijl de terrassen een afwerking met vezelcementplaten kregen. Architect Frederik Jacobs: “Er is gekozen voor een flexibele, toekomstgerichte indeling, met de keuze voor gipskartonnen scheidingswanden tussen de bewonerskamers tot gevolg. Dit laat toe indien nodig kamers later om te vormen tot assistentiewoningen.” In het kader van het nagestreefde lage E-peil en het drukken van de gebruikskost, zijn een systeem D ventilatie en warmtekrachtkoppeling (WKK) toegepast. De HVAC-installatie bedient de volledige zorgcampus.
43
Herbestemming Op het einde van de realisatie van de vervangende nieuwbouw werd nog een voorstel gedaan om het bestaande gebouw van het Demerhof rusthuis, dat dateerde van eind de jaren zestig en voor die tijd relatief vooruitstrevend was, te renoveren. Daarnaast besliste het OCMW Bilzen als bouwheer een wedstrijd uit te schrijven voor de nieuwbouw van serviceflats, dit in samenwerking met Vlaanderen Bouwt. De kandidaten moesten volgens de ‘Design & Build’-formule indienen. Het ontwerp verdeelt 24 comfortabel ingerichte serviceflats met balkon over drie verdiepingen. Daarvan bevinden er zich 5 op de eerste verdieping, 9 op de tweede en nog eens 10 op de hoogste verdieping, waar tevens een wassalon is ondergebracht. De serviceflats zijn gemiddeld 50 m² groot, maar er zijn ook enkele grotere woningen met ongeveer 95 m² woonoppervlakte. Elke verdieping biedt ook een gemeenschappelijke zithoek als ontmoetingsplek voor de bewoners. De flats zijn bestemd voor inwoners van Bilzen, die minstens 65 jaar zijn en nog zelfstandig kunnen wonen, eventueel geholpen door familie of gespecialiseerde diensten, zoals poetshulp,
natuurlijk duurzaam bouwen gevelstenen - binnenmuurstenen - gevelrenovatietechnieken
www.nelissen.be
project Technische fiche thuishulp- en verpleging. Een glazen passerelle verbindt de nieuw gebouwde serviceflats, die de naam ‘De Wissel’ dragen, met het gerenoveerde rusthuis. Het bestaande gebouw van het Demerhof rusthuis werd aan de buitenzijde geïsoleerd en ook de terrassen werden ingepakt voor een betere energieprestatie. Op het gelijkvloers wordt nog een dienstencentrum ingericht, dat mee wordt beheerd door de stedelijke Seniorendienst. Het voorziet in informatie, recreatie, vorming en dienstverlening aan buurtbewoners en in het bijzonder beginnend zorgbehoevenden. Bovendien volgt in 2016 de buitenschoolse kinderopvang ‘Domino’, nu gehuisvest in de verouderde ‘Villa’ in de Sint-Martinusstraat, naar De Wissel. Er is plaats voor een 60-tal kinderen. Zo brengt de woonzorgcampus jong en oud samen.
Industrie-, private en voedingssector Woonzorgcentra, universiteiten, ziekenhuizen
Bogaert Kunststofvloeren nv Industriële vloeren en coatings info.bogaert@telenet.be www.bkv-nv.eu
Opdrachtgever: OCMW Bilzen // Architect: RDBM en OSAR,Antwerpen // Acrylaatvloer: Bogaert Kunststofvloeren, Lochristi // Afbraak- en grondwerken: Steegmans - Elen, Lummen // Afkappen palen: Abat, Laarne // Alu. schrijnwerk: Bruynseels - Vochten, Kalmthout // Beton: Harkon, Roosdaal // Beton: Holcim Beton, Hoeselt // Betonstaal en netten: Brühler Stahlhandel, Dormagen (D) // Bodemafloop: Aco Passavant, Merchtem // Borstweringen: Smeets Laswerken, Eksel // Bouwbedrijf: Heijmans bouw, Bilzen // Bouwmaterialen: Paesen Bouwmaterialen, Peer // Buitenverlichting: Maris Technics, Heusden-Zolder // Chapewerken: Schildermans Roger, Neerpelt // Containers: Transcoma, Genk // Dakdichting: VHB, Genk // Epoxyvoegwerk: ASL, Grobbendonk // Fietsrek: Wolters Mabeg, Halen (Zelem) // Gevelbekleding vezelcementplaat: Moors, Riemst // Groenaanleg: Claes, Zonhoven // Grondbemaling: Smeyers G., Zandhoven // Gyprocwanden, verlaagd plafond: Baens Afwerkingsbedrijf, Kinrooi // Harde vloeren: Nouro, Neerpelt // Hellingsbeton: Van De Craen, Arendonk // Hoekbescherming: Robuco, Buggenhout // Hoofdaannemer: Bouwbedrijf Houben, Paal - Beringen // Horramen: HR, Overpelt // Houten schrijnwerk: Aluglas, Paal - Beringen // Injectering: Travetanche, Brussel // Isolatie: Stalpaert G., Ninove // Isolatiemateriaal: Isolim, Tongeren // Kanaalplaten: Echo, Genk/Houthalen // Lichtkoepels: Bovend’aerde, Dilsen- Stokkem // Metalen deurlijsten: CSF, Blegny (Housse) // Metselmortel: MegaMix Maastricht, Maastricht (NL) // Metselwerk: NVO bouw, Oosterhout (NL) // Metselwerkconsoles: Plakabeton, Ternat // Natuursteen vloer: Placybel, Overpelt // Paalfundering: De Waal Palen, Lokeren // Parament: Nelissen steenfabrieken, Kesselt-Lanaken // Plaatsbeschrijving - VC - EPB: Kempeneers, Hoepertingen // Plaatsen betonstaal: Inno - Oko Watt KFT, Salgotarjan (HU) // Plaatsen metalen deurkozijnen: De Saegher, Stekene // Pleisterwerken: Surinx Jos, Martenslinde // Prefab betonproducten: Prefaco, Houthalen-Helchteren // Prefab trappen: OMG prefabbeton, Dessel // Profielstaal: Parimetal, Genk // Raam- en deurdorpels: Baeken Natuursteen, Turnhout // Schilderwerken: Gregoire & Zoon, Piringen // Tegelhandel: 4D Tegelhandel, Maasmechelen // Terrastegels: Zoontjes Beton, Tilburg // Valbeveiliging platte daken: SKP, Paal - Beringen // Vloerisolatie: Isofoam, Turnhout // Vloeruitzetprofiel: Hakoma, Buggenhout // Wegeniswerken riolering: Geussens K., Dilsen- Stokkem // Zachte vloeren: Snijders Herman, Neeroeteren // Bouwmanagement: AT Osborne, Brussel // Bedden en nachtkastjes: Distrac, Hoegaarden // Vloer: Forbo-flooring, Groot-Bijgaarden // Gevelsteen: Steenfabrieken Nelissen, Lanaken // Ingenieur stabiliteit: Ingenieursbureau De Smet - Verlinden - Van Staeyen, Antwerpen // Ingenieur technieken: Ingenieurskantoor Plessers, HouthalenHelchteren // Ingenieur grootkeuken: V&V Catering Consultants, Keerbergen // Veiligheidscoördinatie en EPB: MBC, Hoeselt // Sondering, Grondonderzoek en opmaak technisch verslag: Diepsonderingen Verbeke, Sint-Eloois-Winkel // Landmeter: Geotec studie- en landmetersbureau, Bilzen
45
Ethias Arena Hasselt 30 jan - 1 feb & 6 - 8 feb 2015
www.bouwinnovatie.be Openingsuren beurs: Laatavondopening: 6 feb. 15-23 uur
INTERIEUR
KOM GRATIS NAAR BOUWINNOVATIE 2015 Beste Bouwprofessional, GRATIS TOEGANGSKAART voor 2 personen voor de Dag van de bouwprofessional vrijdag 30 januari 2015 Het nieuwe bouwjaar start pas met de beurs Bouwinnovatie. In 2015 palmt Bouwinnovatie opnieuw de Ethias Arena in. Van 30 januari tot en met 8 februari tonen meer dan 250 collega’s hun troeven aan het grote publiek. Bent u geen exposant maar wenst u graag als bouwprofessional de beurs te bezoeken? Op de eerste beursdag, vrijdag 30 januari 2015, vindt ook de Dag van de Bouwprofessional plaats. Vanaf 15 uur bent u welkom om de beurs gratis te bezoeken. Surf naar registratie.bouwinnovatie.be om uw gratis toegangskaart te valideren. U ontvangt per kerende in uw mailbox uw persoonlijke toegangskaart voor 2 personen voor vrijdag 30 januari 2015. Deze verleent u gratis toegang tot de beurs.
We sluiten de Dag van de Bouwprofessional af met de Nacht van de Bouwvakker die start om 21 uur, een organisatie van BOUWUNIE Limburg. Tijdens dit netwerkevent voor de bouw, worden o.a. de persprijs, de architectenen de Duboprijs uitgereikt. Place to be: Versuz Hasselt. Wilt u de sfeer komen proeven, nuttige info opsteken en uw contacten onderhouden? Dat alles kan op vrijdag 30 januari 2015 op Bouwinnovatie te Hasselt. Tot dan!
Jean-Pierre Schroeders, Voorzitter
Bouwinnovatie vzw • Maastrichtersteenweg 254 • 3500 Hasselt T. 0471 38 12 31 • info@bouwinnovatie.be
weldon.be
30 jan. 15-21 uur - 31 jan. - 1 feb. & 7 - 8 feb. 10-19 uur
OOK
rondetafel
bouwpremies Panelgesprek
Nieuw beleid, nieuwe uitdagingen
47
bouwpremies Panelgesprek
Nieuw beleid, nieuwe uitdagingen De bouwsector heeft al enkele jaren af te rekenen met een zeer moeilijk werkingsklimaat. Op vele vlakken wordt de druk stelselmatig verhoogd: er is de btw-regelgeving, de schaarste aan bouwgronden en daarmee gepaard gaande prijsstijgingen, de verstrenging van de EPB-normen, diverse verplichtingen voor de bouwheer, de loonkost, de sociale dumping, enz. De door de federale regering voor de komende jaren aangekondigde besparingsmaatregelen, klinken als een zoveelste marteling voor de bouwsector. Genoeg stof tot discussie voor een geanimeerd panelgesprek. BOUWUNIE: Welke steunmaatregelen komen te vervallen en welke worden binnenkort afgezwakt? Guido Claes (Infrax): “Uit het Vlaams regeerakkoord werd al snel duidelijk dat het voortbestaan van de huidige premies in vraag wordt gesteld en erg onzeker is. Dat veroorzaakte heel wat commotie. Toch is sinds enkele dagen bekend dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen en dat alles allicht ongewijzigd blijft voor wat 2015 betreft. De nog resterende tijd is immers te kort om grondig aan te passen. Wel worden op Vlaams niveau de budgetten herschikt, maar dit zal voorlopig geen invloed hebben
48
op het aanbod aan premies. Immers, de kosten ervan die niet meer door Vlaanderen vergoed worden, zullen door Infrax als netwerkbeheerder gedragen worden, net zoals dat vandaag al voor een groot deel van de premiekosten gebeurt. Midden 2015 mag dan een groot debat verwacht worden over welke steunmaatregelen in 2016 zullen voorzien worden, dan wel overeind blijven uit het pakket dat we vandaag kennen. Voor 2016 mogen we ons met grote zekerheid verwachten aan meer gecombineerde steunmaatregelen, die grondiger renoveren en een zinvollere projectaanpak moeten aanmoedigen. In het verleden werden de premies voor zeer diverse energiebespa-
rende ingrepen toegekend, terwijl ze in de toekomst meer zullen focussen op renovatie-ingrepen in het kader van de 2020 doelstellingen. Dat is overigens ook waarop de Provincie Limburg nadrukkelijk wenst in te zetten.” Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Het reserveren van steunmaatregelen voor gecombineerde ingrepen maakt wel dat de instapprijs voor de opdrachtgever weer hoger ligt. Er wordt nogmaals een zwaardere last bij de particuliere bouwheer gelegd, wat voor de bouwsector een risico op minder opdrachten insluit.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Als voorzitter BOUWUNIE Limburg ben ik toch zeer bezorgd om de talrijke negatieve signalen die ik opvang. Ik kan me niet ontdoen van de indruk dat men als particulier nu best snel de premies benut die er nog zijn. Later is die kans waarschijnlijk verkeken.” Guido Claes (Infrax): “De ondersteuning zal wellicht meer vanuit een globaal beeld
L I MBURG
van de woning worden toegekend, al dan niet zichtbaar gemaakt via bijvoorbeeld het energieprestatiecertificaat (EPC). De vraag is natuurlijk of men een energiedoorlichting kan afdwingen voor woningen die niet verkocht of verhuurd worden. In ieder geval wil de overheid een versnelling bijschakelen wat betreft het renoveren van woningen om de 2020 doelstellingen te halen.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Het is een absolute noodzaak daarover goed te communiceren en het publiek tijdig een vooruitzicht te geven op wat op hen afkomt. Slechts wanneer potentiële klanten weten welke maatregelen stoppen, veranderen of blijven, kunnen zij optimaal reageren en handelen. De particuliere bouwheer moet de kans krijgen passend in te stappen en verstandig te beslissen.” Guido Claes (Infrax): “Laten we vooral geen paniek zaaien. De communicatie over het wegvallen van steunmatregelen was voorbarig en onduidelijk, bracht daardoor ook felle discussies op gang. Er zijn overgangsmaatregelen nodig, maar we moeten ook durven vooruit gaan in ons gezamenlijk verduurzamingsproject.” Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “De communicatie vanuit de overheid kan beter, zowel naar het publiek als naar de bouwsector. De minister was te snel met het uiten van wat ter discussie ligt. Er blijven echter heel wat inspanningen nodig om de 2020 doelstelling te verwezenlijken. Zelf ben ik een groot voorstander om de inspanningen te concentreren op wie het sociaal moeilijk heeft en bijgevolg de noodzakelijke renovatiewerken niet kan betalen. Hierdoor zullen we ook het groot-
ste resultaat boeken. Vandaag wordt er te verspreid gesteund.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Bij een gecombineerde aanpak gaat het om meer dan alleen dakisolatie, ook het onderdak moet goed zijn. Zo kan uit één opdracht meer werk volgen, wat ook positieve gevolgen kan hebben voor de tewerkstelling en uiteraard leidt tot meer wooncomfort.” BOUWUNIE: Hoe noodzakelijk waren de steunmaatregelen in het verleden eigenlijk concreet? Guido Claes (Infrax): “Er zijn dankzij die steunmaatregelen in Limburg de voorbije jaren 25 000 tot 30 000 investeringen gedaan die anders later, slechts gedeeltelijk of helemaal niet zouden zijn gedaan. Het is wel zo dat de investeringen de laatste jaren zijn afgenomen, wat echter niet belet dat de voorbije 15 jaar heel wat in beweging is gezet.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Niet alle premies hebben hun doel bereikt. Het voorbeeld van de zonnepanelen is inmiddels algemeen bekend en het is erg jammer dat de pot deels is opgemaakt aan verkeerde middelen.” Guido Claes (Infrax): “Premies die té hoog zijn, moeten natuurlijk vermeden of snel gecorrigeerd worden. Daar dringen we vanuit Infrax ook steeds op aan bij de overheid. Maar dat premies een effect hebben op de beslissing van de mensen, wordt net aangetoond door de massale rush op installaties waarvoor hoge premies gegeven worden. Ik denk dan bijvoorbeeld ook aan
de zonneboilers in 2012, waar soms meer L I MBURG dan 80% van de investering gesubsidieerd werd en in dat jaar er 7 x zoveel zonneboilers geplaatst werden dan het jaar ervoor toen de premie ca. 25% bedroeg.” Erwin De bruyn (Stebo): “De steunmaatregelen zorgen ervoor dat het werk bij officiële aannemers wordt uitbesteed, waardoor ook de uitvoeringskwaliteit op een hoger niveau ligt. Zonder premies zouden mensen vaak een minderwaardig product en/of dienst kopen.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Aannemers moeten opgeleid zijn voor vakkundig werk en kunnen aantonen dat de klant er baat bij heeft te kiezen voor een bouwprofessional. Als aannemers moeten we op een andere manier naar de klanten stappen, durven voorrekenen hoe het in elkaar zit.” Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Wij adviseren de klanten wel over de mogelijkheden, maar doen dat niet actief.” Erwin De bruyn (Stebo): “De drijfveer om te renoveren is voor de klanten nog altijd meer comfort in huis halen. Energiebesparing staat niet bovenaan de prioriteiten. Daarop moet de klant aangesproken worden. Het verbeteren van de energieprestatie van een woning vereist meer vakmanschap, maar de gebruiker moet ook ‘leren wonen’ met die nieuwe situatie.” Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Er is best veel geld in Limburg onder de vorm van spaartegoeden, maar er is ook een grote nood aan financiering van renovatieprogramma’s,
49
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
LIMB UR G
in het bijzonder bij de Limburgse sociale huisvestingsmaatschappijen. Indien men de spaartegoeden in een fonds stopt, kan dit aangewend worden voor het voeden van de renovatieprogramma’s.”
Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Het is ook best denkbaar om wie het beter heeft fiscaal te compenseren, terwijl concrete premies voorzien worden voor wie het moeilijker heeft.”
Erwin De bruyn (Stebo): “Het is een nadeel dat de huurgelden bepaald worden op basis van het inkomen en dat dit in Brussel gebeurt. Nu is het zo dat een lage energiewoning niet meer opbrengt. Lange tijd was de energiekost hoger dan de huur. Er is een financiële verschuiving nodig van de voor energie betaalde kosten naar het betalen van renovatiewerken. Een integrale aanpak voor de volledige Limburgse regio laat toe beter te sturen op de objectieven. Vandaag gaan we te traag om de doelstellingen voor 2020 te halen.”
Erwin De bruyn (Stebo): “Er zou kunnen gedacht worden aan het voorfinancieren van de werken. Overigens gaat het niet alleen om geldelijke steun. Premies of andere steunmaatregelen verdienen zich terug, maar moeten eerst gefinancierd worden. Gelukkig blijft ook de ‘DUWOLIM-lening’ behouden. De minister wil hierin meegaan. ‘Ontzorgen’ is voor de bouwheer minstens even belangrijk. Hij moet begrijpbare informatie krijgen, zit verlegen om een degelijke coördinatie van de werken, zeker bij een vooropgestelde gecombineerde aanpak. Soms gaat het om ogenschijnlijk kleine praktische details als het leegmaken van een zolder vooraleer de dakwerken te kunnen aanvatten. Dit soort barrières moeten weggenomen worden en mogen een goed bedoelde renovatieaanpak niet in de weg staan. Verder kijkt de bouwheer op tegen de keuze van de leveranciers, heeft veelal nauwelijks kennis van contracten met leveranciers. Een energiescan is zinvol ter voorbereiding en zou in 2015 kunnen gebeuren mits een doordacht traject wordt uitgestippeld.”
Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Het duurt te lang vooraleer de renovatieprogramma’s van de sociale huisvestingsmaatschappijen worden goedgekeurd en uitgevoerd. De maatschappijen willen graag de energieprestaties van hun woningen verbeteren, maar zijn soms genoodzaakt prioriteit te geven aan andere renovatiewerken zoals het vernieuwen van keukens of badkamers, daar die zo uitgeleefd zijn dat de woonkwaliteit onder een aanvaardbaar minimum is gezakt.” BOUWUNIE: Hoe ziet u de steun aan de opdrachtgevers voor renovatiewerken, wanneer een meer geconcentreerde aanpak wordt vooropgesteld? Erwin De bruyn (Stebo): “Een ‘wortel & stok’-beleid verdient hier de voorkeur, t.t.z. wie het moeilijk heeft aanmoedigen om aan te pakken en wie het kan betalen strengere eisen opleggen.”
50
Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Het rollend fonds in het kader van het Strategisch Actieplan voor Limburg (SALK) wordt binnenkort operationeel. De bedoeling is om ons te liëren op het Vlaamse beleid met lagere intrestvoeten en/of langere terugbetalingstermijnen. De bouwsector zal hier nauw bij betrokken worden.”
Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Vooral de kleine bedrijven missen de nodige opleiding en bijscholing om aangepast te kunnen meedraaien in de snel evoluerende werkomgeving waarmee de bouwsector geconfronteerd wordt. Zo vereist goed isoleren een constante bijscholing. Enkel met goed opgeleide mensen kunnen we de doelstellingen voor 2020 halen.” Erwin De bruyn (Stebo): “Wie vandaag verbouwt denkt vrijwel spontaan aan energiebesparing. We zullen echter ook creatief moeten zijn om meer te gaan doen met de beschikbare budgetten. Zo zou men kunnen overwegen om de maximale looptijd van de ‘DUWOLIM-lening’ te verhogen van 5 naar 10 jaar. Een andere optie is om met de gerealiseerde besparing aan energieverbruik de lening voor de investering af te betalen. DUWOLIM heeft de afgelopen 5 jaar 8 miljoen euro uitgeleend, en daarmee 18 miljoen euro aan investeringen mogelijk gemaakt. Infrax kent de mensen met betalingsmoeilijkheden op het vlak van energiefacturen en is daardoor uitstekend geplaatst om doelgericht energiescans uit te voeren. Hetzelfde geldt voor OCMW’s en hun klanten, sociale verhuurkantoren … De ‘DUWOLIM-lening’ die normaal tegen 2% intrest loopt, wordt voor deze doelgroepen teruggeschroefd tot 0%. Door het bundelen van werkzaamheden voor een kwalitatief hoogwaardiger renovatie lopen de investeringskosten hoger op en daarom zou ook het ontleenbaar bedrag moeten aangepast worden. Aannemers kunnen een stimulerende invloed uitoefenen door in hun offertes niet alleen de prijs te vermelden, maar ook een afbetalingsvoorstel op te nemen en/of zelfs een terugverdienberekening toe te voegen.”
L I MBURG
Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Samen met Dubolimburg bieden we iedereen de mogelijkheid beroep te doen op een ‘huisdokter’ voor een grondige audit. Stebo doet met de energiescans hetzelfde voor een specifieke doelgroep, waarvoor het in eerste instantie belangrijk is om bewust te leren omgaan met energie als eerste stap naar energiebezuiniging. Helaas kunnen we slechts een deel van de bevolking bereiken, voornamelijk wie echt geïnteresseerd is in de materie.” Guido Claes (Infrax): “Er stelt zich inderdaad een groot probleem om iedereen te bereiken, want meer financiële steunmiddelen helpen helaas niet om de interesse bij bepaalde groepen, zoals kansarmen en gezinnen in energiearmoede, aan te wakkeren.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Het uitsturen van promoteams naar locaties waar heel veel mensen bijeenkomen, kan bijdragen om de bevolking bewust te maken van het belang van woningverbetering. We herinneren hier graag aan de actie ‘Limburg isoleert’ die heel succesvol is gebleken, want de provincie Limburg scoort beter dan de rest van Vlaanderen.” Erwin De bruyn (Stebo): “Er zijn heel wat gereedschappen om het verbeteren van woningen te stimuleren, maar maatwerk t.o.v. de diverse specifieke doelgroepen lijkt ons het meest aangewezen. Zo zijn bewoners van sociale huurwoningen afhankelijk van de sociale huisvestingsmaatschappij die elk hun eigen renovatieprogramma’s hebben opgesteld en afwerken. Dat gaat echter traag, maar laat zich waarschijnlijk versnellen mits ondersteuning.
Huurders op de privémarkt kunnen geholpen worden door de normering voor huurwoningen te verstrengen. Eigenaars zien uit zichzelf zelden het belang in van verbeteringswerken, terwijl huurders er zelf ook niet willen voor opdraaien. Bij de eigenaars moet een onderscheid gemaakt worden tussen wie voldoende of net te weinig middelen heeft.” Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Mensen die aan huis komen, zoals postbodes, thuisverpleging, en dergelijke, kunnen bijdragen om de boodschap uit te dragen. Het zijn vertrouwenspersonen voor de bewoners en daardoor uitstekend geplaatst om het onderwerp aan te kaarten. Woningverbetering is eigenlijk best een maatschappelijke taak.” Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Dat lijkt me sneller gezegd dan gedaan. Die mensen moeten daarvoor toch ook weer een aangepaste opleiding krijgen.” BOUWUNIE: Het toepassen van de 6% btw-regel voor renovatiewerken dreigt nu verlaat te worden voor woningen vanaf 10 jaar oud, i.p.v. 5 jaar oud zoals nu het geval is. Wat zullen daarvan de gevolgen zijn? Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Heel wat – jonge – bouwers kiezen er vandaag uit financiële noodzaak voor om hun nieuwbouw slechts voorlopig af te werken, om na vijf jaar de afwerking grondig aan te pakken. Bij het pas na 10 jaar toepassen van de 6% btw is er een groot risico op zwartwerk en doe-het-zelf, wat uiteraard een bedreiging vormt voor de bouwsector, in casu de afwerkingsbedrijven.”
Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): I MBURG “Het herschikken van de L6% btw-toepassing zal een averechts effect hebben. Wie vandaag bouwt denkt al vijf jaar vooruit, schikt de volgorde van aanpak voor de keuken, deuren en andere afwerkingselementen op het verlanglijstje. Wanneer de 6% btw pas na tien jaar toegepast wordt, zal men zich opnieuw beperken tot de strikte ruwbouw en schiet de afwerking erbij in. Het is essentieel om bouwen betaalbaar te houden en de grootste zorg voor de bouwsector.” Erwin De bruyn (Stebo): “Net als bij de wijziging van de 6% btw-regeling zal de fiscalisering van de Vlaamse Renovatiepremie ook voor een uitstellend effect zorgen. In plaats van een volledige premie tot 20 à 30% van het investeringsbedrag, die snel na het indienen van facturen kon worden bekomen, wordt deze tegemoetkoming nu gespreid over 4 jaar. Dat zal veel bouwheren nopen om hun verbouwing meer te spreiden en bepaalde werken uit te stellen.” Ludwig Vandenhove (gedeputeerde Provincie Limburg): “Het is een beslissing op korte termijn en haalt eigenlijk geld uit de economie die dat juist zo hard nodig heeft.” BOUWUNIE: Kan bouwen in de toekomst nog betaalbaar zijn? Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “Bouwen is de laatste vijf jaar enorm geëvolueerd; we mogen zelfs gerust spreken van een revolutie. Daarom is heropvoeding en herscholing noodzakelijk voor mensen die in de sector werken. Vele kleine bouw-kmo’s dreigen uit de boot te vallen als ze hier niet snel en drastisch werk van maken. Zelfs een organisatie als
51
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
LIMB UR G
BOUWUNIE bereikt slechts een klein percentage van de kleine bouwbedrijven. Het nieuwe bouwtijdperk is ingezet. Betaalbaar bouwen wordt vooral oplossingen bieden voor haalbaar bouwen. BOUWUNIE: Zijn er alternatieve bouwoplossingen met snelle terugverdientijd voor de bouwheer? Erwin De bruyn (Stebo): “De klassieke bouwvormen zullen aan belang verliezen, terwijl prefab formules en houtskeletbouw aan populariteit winnen. Bouwheren staan in elk geval open voor alternatieve voorstellen. Collectieve renovatie – het samen aankopen met verschillende bouwheren – kan een alternatief bieden. In Limburg lopen vandaag drie dergelijke projecten die deel uitmaken van een Vlaamse proeftuin met tien projecten. Dat vergt een mentaliteitswijziging, want in het verleden bouwde ieder voor zich. Bij een collectieve aanpak moet iedereen samen op één lijn staan. Het is voordeliger, werkt een betere begeleiding en informatie in de hand, laat een betere coördinatie van de werken toe.” Guido Claes (Infrax): “Een dergelijke aanpak resulteert ook in een administratieve vereenvoudiging, maar vereist wel dat zowel de bouwheer als de architecten en de aannemer(s) erin meegaan.” Leon Peters (voorzitter BOUWUNIE Limburg): “De meeste architecten creëren te dure woningen. Aannemers moeten meer adviserend optreden en kunnen naar analogie met de bouwteam aanpak heel wat besparingen realiseren. In onze sector van de dakwerkers laat dat bv. toe om groendaken bespreekbaar te maken.”
52
Guido Claes (Infrax): “Al tien jaar geven we cursussen aan particulieren die de bouwteam aanpak toelichten en energiezuinige woningen promoten. Eerst was er weerstand maar steeds meer mogen we ons verheugen over een positieve houding bij de architecten. Er is tenslotte veel winst voor de bouwheer mogelijk – zowel wat de kwaliteit van het eindresultaat betreft als financieel - door de gezamenlijke visie van het team en de samengevoegde expertise.”
1. 4.
Jan Baillien (E.Baillien bvba): “Architecten moeten toelaten dat aannemers meedenken en hen in een vroeg stadium betrekken bij het bouw- of renovatieproject.”
Conclusie Paniek om de aangekondigde veranderingen op het gebied van ondersteunende maatregelen voor de bouw is voorbarig, maar alertheid is gepast. De overheid zal vermoedelijk kiezen voor een gecombineerde en geconcentreerde aanpak die focust op een globale verbetering van de woning met nadrukkelijk accent op minder energieverbruik in het kader van de Europese en lokale doelstellingen voor 2020. De bouwprofessional hoeft daarmee zeker niet in de kou te blijven. Vooreerst moet hij zich als professional bewijzen door in te schrijven voor voortdurende opleiding en bijscholing. Daarnaast moet hij door zijn vakkundig advies barrières wegnemen bij de klanten, durven aantonen en voorrekenen dat de uit te voeren werken wel degelijk voordeel opleveren. Tenslotte is een mentaliteitswijziging nodig om ook voor particuliere bouwprojecten in bouwteam te durven samenwerken met collega-aannemers en architecten.
7.
LIM BUR G
Deelnemers aan het panelgesprek
LIM BUR G
2.
3.
5.
6.
1. Ludwig Vandenhove gedeputeerde Provincie Limburg, met als bevoegdheden: Leefmilieu, natuur, waterlopen, visserij, Provinciaal Natuurcentrum, Provinciedomein Nieuwenhoven, Veiligheid, PLOT, Organisatieontwikkeling, Confessionele en nietconfessionele geloofsgemeenschappen, Personeel en organisatie, Dierenwelzijn. Is overtuigd van de noodzaak van een duurzaam beleid. Verantwoordelijk voor het afstemmen en uitdragen van het beleid terzake. 2. Erwin De bruyn directeur Stebo. Stebo brengt het overheidsbeleid m.b.t. energiebesparing in de praktijk, maar doet er ook alles aan om ‘energiearmoede’ te voorkomen en te bestrijden. 3. Leon Peters voorzitter BOUWUNIE Limburg en gedelegeerd bestuurder van Dakwerken Leon Peters, een familiaal aannemersbedrijf dat terugblikt op 30 jaar historiek en zowel dakwerken in de strikte zin van het woord als werken onder het dak als isoleren uitvoert.
Te gast bij STEBO De deelnemers aan het panelgesprek genoten de gastvrijheid van de sociale onderneming Stebo, met grote verdiensten voor wat de hechte verweving van verduurzaming en sociale tewerkstelling betreft. Erwin De bruyn, directeur Stebo, verwelkomde iedereen in de hoofdzetel aan de Windekestraat 1 in Genk, een uitzonderlijke referentie voor wat het consequent streven naar maximale duurzaamheid betreft. Erwin De bruyn. “Het was onze nadrukkelijke wens een statement te maken met ons bouwproject en aan te tonen dat een mooie esthetiek gepaard aan een comfortabele werkomgeving ook maximaal ecologisch kan scoren. Dit gebouw is het eerste passiefkantoor in Vlaanderen dat betonkernactivering, de passiefnorm en een BEO-veld combineert. Het gebouw is volledig zelfbedruipend voor wat energietoevoer betreft”. Stebo maakt enkel gebruik van zon- en aardwarmte. Door het zelf aanmaken van hernieuwbare energie wordt een negatief energiepeil gescoord. Nu het gebouw bijna twee jaar in gebruik is, wordt een werkelijk E-peil van -32 berekend. Het Stebo-hoofdkantoor is tevens een levende demonstratieruimte voor duurzaam bouwen. Het volledige gebouwbeheer wordt gemonitord. In totaal gaat het om 140 parameters voor de HVAC-componenten en een 100-tal voor de elektrische installatie.
4. Guido Claes energie-adviseur voor Infrax, het netbedrijf voor aardgas, elektriciteit, kabeltelevisie en riolering met zwaartepunt in Limburg. Actief op het vlak van rationeel energiegebruik en groene stroom, overleg met de overheid en partners, het aansturen van premies en campagnes, het verspreiden van informatie naar gezinnen en bedrijven, het stimuleren van renovaties. 5. Jan Baillien zaakvoerder E.Baillien bvba uit Maasmechelen. Doen totale projecten voor inrichting en interieurbouw met eigen mensen, van ontwerp tot realisatie. 6. Davy Maesen directeur BOUWUNIE Limburg. 7. Eduard Coddé Cosipress bvba, moderator & redactie. Nicolas Theunis fotografie.
53
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
L I MBURG
Agenda
LIMB UR G
5 januari, 2 februari, 2 maart, 30 maart 2015 Limburgse Bouw@cademie Locatie: PXL Hasselt Inhoud: maandelijks opleidings- en netwerkmoment voor bouwondernemers waarin kennis- en ervaringsuitwisseling centraal staan Doelgroep: zaakvoerders/bedrijfsleiders
Vrijdag 9 januari 2015 Nieuwjaarsreceptie BOUWUNIE Limburg stukadoors/medewerkers Bouwinnovatie Locatie: Winterkaai - Brasserie de Bierkaai te Heusden-Zolder
Vrijdag 30 januari 2015 Dag van de Professional en Nacht van de bouwvakker Locatie: Bouwinnovatie, Ethias Arena en Versuz Hasselt Inhoud: jaarlijks feest BOUWUNIE Limburg met uitreiking award meest verdienstelijke bouwvakker 2014. Nieuw: award voor meest verdienstelijke werkgever 2014 Doelgroep: Limburgse bouwondernemers en -arbeiders
Zaterdag 7 februari 2015 Infosessie voor de bouwprofessional over ‘steigerbouwvoorschriften’ Locatie: Bouwinnovatie, Ethias Arena Hasselt
Vrijdag 13 februari 2015 Infoavond en bedrijfsbezoek Raamexpres Inhoud: rondleiding bij Raamexpres, infoavond rond subsidies en premies, gevolgd door receptie en mini-beurs Locatie: Raamexpres Beringen Doelgroep: schrijnwerkers & interieurbouwers
Dinsdag 17 maart 2015 Partner- en ledenactiviteit Limburgse Chape- en vloerbedrijven en tegelzetters Doelgroep: Chape-, vloerbedrijven en tegelzetters
Kalender opleidingen Zie pag. 64
Inschrijven voor deze activiteiten kan via limburg@bouwunie.be of via www.bouwunielimburg.be
54
L I MBURG
WIE? wordt de MEEST VERDIENSTELIJKE BOUWVAKKER 2014? wordt de MEEST VERDIENSTELIJKE WERKGEVER 2014? EUW NI
Wie heeft er zich het afgelopen jaar binnen uw bouw-kmo het meest verdienstelijk bewezen? Collega of baas, zet hem of haar in de spotlights. En vier de gewonnen Award samen met het hele bedrijf tijdens de Nacht van de Bouwvakker!
Hoe deelnemen? Heel eenvoudig: stuur de contactgegevens van uw kandidaat naar limburg@bouwunie.be, samen met een korte motivatie waarom uw bouwvakker en/of uw werkgever zo verdienstelijk is en dus recht heeft op deze Award.
Breng vandaag nog uw stem uit! Uitreiking tijdens de
Inzendingen worden aanvaard tot 14 januari 2015. Meer info op www.bouwunielimburg.be.
M A
A
S
M E
C H E
L
E
N
uw partner b캐 (ver)bouwen !
55
Het beste voor nu en voor later Bescherm uw onderneming en maak nu werk van uw aanvullend pensioen
Meer info
Al meer dan 100 jaar beschermt Federale Verzekering duizenden ondernemingen tegen de risico’s die gepaard gaan met hun beroepsactiviteiten. En dat is niet alles... Voor uw aanvullend pensioen bieden wij u, privÊ of via uw bedrijf, de perfecte oplossingen. U geniet van een toprendement en van een kwaliteitsvolle dienstverlening, ISO 9001: 2008 gecertificeerd. De huidige voordelige fiscaliteit is een bijkomend voordeel.
Ontdek de oplossing die u het meest aanspreekt op www.federale.be en/of contacteer de adviseur of kantoorhouder uit uw streek.
www.federale.be
De verzekeraar die zijn winst met u deelt
Shopping 1, Genk project 3
project
Sociale ontmoetingsplaats en commercieel kloppend hart
57
Shopping 1, Genk project 3
Sociale ontmoetingsplaats en commercieel kloppend hart Shopping 1 in Genk mocht zich in 1968 het eerste Belgische shoppingcenter noemen naar het voorbeeld van de grote Amerikaanse ‘malls’, inclusief een royale dakparking. Het groeide al snel uit tot een geliefde ontmoetingsplek voor Genkenaars en bij uitbreiding Limburgers. Het winkelcentrum ontwikkelde naast haar inherente commerciële functie ook een belangrijke sociale functie als een soort overdekt gemeenteplein.
58
project het nieuwe Shopping 1 te voorzien van brede monumentale toegangen.
Shopping 1 bleef door de jaren geliefd bij een groot en gevarieerd publiek, maar een commerciële attractiepool met 40 jaar op de teller kan dat moeilijk verbergen en heeft een verjongingskuur meer dan verdiend. Overigens waren in die lange tijd geen noemenswaardige opfrissingswerken uitgevoerd. Daarom werd in 2007 een architectuurwedstrijd uitgeschreven door de toenmalige eigenaars Redevco en ontwikkelingspartner ING Real Estate. Opzet was om naast een grondige renovatie ook een uitbreiding van het complex door te voeren, evenals een aanzienlijke uitbreiding van de parkeercapaciteit. De jury, waarin ook de Stad Genk zetelde, duidde het Antwerpse B-Architecten aan als winnaars.
Het complex is een mede-eigendom waarvan 80% toebehoorde aan Redevco. Begin 2012 droeg Redevco zijn deel in het winkelcentrum over aan Wereldhave Belgium. Frank Adriaensen, directeur Wereldhave Belgium: “Wij beslisten tot een grootschalige en ingrijpende aanpak. Niet alleen stelden we ons tot doel om Shopping 1 opnieuw in de actualiteit te projecteren, de oorspronkelijke 54 winkelunits met 15 600 m² zouden bovendien aanvulling krijgen met een 45-tal nieuwe winkeleenheden, waaronder 4 grote met ongeveer 1000 m² vloeroppervlakte. Dat brengt de totale oppervlakte op maar liefst 27 000 m².”
Een goede zichtbaarheid wordt in de hand gewerkt door het gebruik van horizontale gevelstroken die meer dan 200 meter doorlopen. Onderaan zijn maximaal vensters ingebracht om een band tussen binnen en buiten tot stand te brengen. Vanaf de eerste bouwlaag zijn champagne-/goudkleurige metalen stroken toegepast met een geweven oppervlaktestructuur (strekmetaal). De dichtheid van het strekmetaal verschilt per bouwlaag en wordt ijler naar boven toe. “De structuren resulteren in een boeiend lichtspel door de bezonning, wat ’s avonds wordt overgenomen door het kunstlicht”, commentarieert architect Sven Grooten. “Het ganse gevelvlak oogt dan als lingerie met fijn kantwerk.”
Italiaanse inspiratiebron Sven Grooten, architect bij B-Architecten: “Wij zijn ervan overtuigd dat een gebouw met een omvang en ligging als Shopping 1 niet mag worden weggedrongen door het een uitzicht te geven alsof het een woning in de omliggende wijk is. Het complex mag best gezien worden en wij vonden raakvlakken met de Venetiaanse koopmanshuizen, imposant en tevens verfijnd in hun uitwerking.” Het ontwerp voorzag uitbreiding met een nieuwbouwdeel aan de Europalaan. De geslotenheid van het oorspronkelijke ontwerp uit de jaren zestig werd opengebroken om
Om te vermijden dat de architecturale uitstraling zou ontsierd worden door een allegaartje van reclameborden, is gekozen voor een gestandaardiseerd communicatiemedium:
59
grote led-beeldschermpanelen zitten geïntegreerd in de gevelvlakken en kunnen voor diverse doeleinden worden ingezet. In het complex bleef het bestaande parcours behouden, maar werd uitgebreid met een nieuwe lus die daarop aansluit. “Op elk uiteinde van de circulatieassen bevindt zich een grote winkelruimte, een echte publiekstrekker”, verduidelijkt Sven Grooten. “Een indrukwekkend atrium met roltrappen haalt veel licht binnen en maakt het beeld dat het publiek ziet ruimer en luchtiger. Daarnaast zijn er tal van zorgvuldig geplaatste koepels die bijdragen om maximaal daglicht te laten doordringen in de gangen.” Bij het ontwerpen van een project als Shopping 1 komen vele verrassende details aan de oppervlakte. Zo bleef het winkelcentrum in 1968 verstoken van loskaden. Alle leveringen gebeurden gewoon via de straat. Daar moest uiteraard verandering in komen. Verder werden de nodige aanpassin-
60
gen gedaan om gescheiden afvalophaling te faciliteren, kwam er een fietsenstalling met aanpalende douches voor het personeel, enz.
Klantvriendelijk Het plan voor het nieuwe Shopping 1 voorzag in een flinke uitbreiding van de parkeerfaciliteiten tot een gezamenlijke capaciteit van 1250 auto’s tegenover 720 voordien. De toegang wordt verzekerd door een spiraalvormige op- en afrit. Voor de uitbreiding van de parking diende een tijdelijke toegang met hellingbaan te worden aangelegd om ook tijdens de werken een zo groot mogelijke capaciteit te vrijwaren, al was die beperkt tot 300 auto’s i.p.v. de initiële 720. In de zomer van 2013 werd de hellingbaan voor de nieuwe parkeertoren voltooid, die 5 parkeerdekken en een dakparking omvat. De nodige laadstations voor elektrische voertuigen moch-
ten uiteraard niet ontbreken. Twee liftkokers zorgen voor een vlotte verbinding van het parkeeraanbod met het winkelcentrum. Bij het ontwerp bleef het architectenbureau ook hier de filosofie ‘licht & lucht’ inbrengen, het winkelcentrum indachtig. Via een soort schachten in het nieuwbouwgedeelte die over de verschillende bouwlagen zijn doorgetrokken, stroomt licht door tot op het gelijkvloers en ontstaan spectaculaire zichten.
project 23 tot 30°C gehouden. Er wordt gewerkt met warmtewisselaars per winkelunit, voorzien van een meetsysteem, zodat individueel kan worden bijgestuurd. Aan de toegangen tot het winkelcentrum vinden we de gebruikelijke luchtgordijnen, die hier ook gebruik maken van warmtepompen.
Technische revolutie De renovatie van het winkelcentrum ging gepaard met een grondige aanpassing van de technische installaties, in het bijzonder voor wat HVAC, de sprinklerinstallatie en de elektrische installaties betreft.
Vier luchtgroepen bedienen alle sectoren van het complex. Het volledig nieuw ingebrachte ventilatiesysteem is conform aan de EPB-regelgeving. Er is ventilatie per winkel voorzien, evenals voor de gemeenschappelijke delen.
Meetsystemen dienen niet alleen voor de bewaking van de installaties maar krijgen ook een functie bij het responsabiliseren van de gebruikers om minder energie te verbruiken. “Elke winkelunit beschikt over eigen tellers, die gecentraliseerd staan in één lokaal”, licht Geert Van Hove toe. “Dat bracht wel vaak een heel lange bekabeling met zich mee – tot meer dan 200 m voor bepaalde winkels!” Ook beschikt elke winkel over een eigen waterteller, die eveneens opgesteld staan in gecentraliseerde watertellerlokalen – en resulteerde in een totaal van meer dan 10 km waterleiding. Deze opzet geeft een exact beeld van het individueel energieverbruik per winkel.
“Helaas bestonden er geen plannen ‘as build’ van het complex en moesten we alles uitzoeken, wat waarvoor diende en waar naartoe liep”, schetst Geert Van Hove, Project Manager Wereldhave Belgium de behoorlijk chaotische uitgangssituatie. Het oorspronkelijke technische gebouw bevond zich aan de Europalaan, waar de uitbreiding met nieuwbouw zou plaatsvinden. Alvorens dit oude technische hart van het winkelcentrum te kunnen afbreken, moesten eerst de nieuwe technische lokalen en installaties gebouwd en opgestart worden. Al in april 2013 (7 maanden na de start van de werken) werden de eerste nieuwe technische installaties in gebruik genomen, m.n. de hoogspanningscabine en de sprinklercentrale. Alle verwarming en koeling binnen het vernieuwde winkelcentrum gebeurt d.m.v. warmtepompen, die alle aangesloten zijn op een ringleiding. De temperatuur in deze ringleiding wordt constant binnen de
61
de Carrefour Hypermarkt, die meer dan 500 kg/m² belastbaarheid vooropstelde.” De nieuwe Carrefour die op 10 april 2014 opende, telt 4000 m² winkelvloer.
Esthetiek en functionaliteit
Veiligheid
In het ganse winkelcentrum is led-verlichting toegepast. Het gaat om indirecte verlichting en maatwerk downlighters. Als kleurtemperatuur is 3500°K gekozen, een warm wit licht, met lichte amber kleurnuance. Lichtsensoren meten constant de hoeveelheid instromend daglicht en sturen de optimale mix tussen dag- en kunstlicht aan. Het ontwerp van de plafonds verzekert een zowel esthetisch als functioneel perfecte integratie van de technieken. Het hoogste vlak dat tegen het eigenlijke plafond zit, bestaat uit akoestisch dempend materiaal. De plafonds die aansluiten tegen de winkelpuien hangen 60 cm lager, en fungeren als omkasting voor de technische leidingen. Waar de plafonds in hoogte verspringen werd bovendien indirecte led-verlichting ingebouwd. De plafonds verlopen niet kaarsrecht, waardoor een extra dynamiek ontstaat.
De nieuwe sprinklerinstallatie wordt gevoed vanuit een 650 m³ grote buffertank. De diameter van de aanvoerleidingen is nu veel groter gedimensioneerd dan bij de oorspronkelijke installatie uit 1968. Verder is er regenwaterrecuperatie, waarmee al het publiek sanitair wordt bediend en dat ook dient voor de koeltorens t.b.v. de warmtewisselaars. Het regenwater dat op de parking wordt opgevangen loopt eerst via koolwaterstofafscheiders. Ten slotte is er nog een derde watertank voorzien, die als overloop voor de voorgaande dient, zodat een vertraagde lozing naar de riolering voor de volledige site verzekerd wordt.
Dezelfde dynamiek keert ook terug in de vloeren, waar het gebruik van tweekleurige vlakken een illusie van beweging laat ontstaan.
62
Retailers participeren in de metamorfose De Carrefour-vestiging was geïnteresseerd in vernieuwing van de winkeloppervlakte en bereid daarvoor te verhuizen van het gelijkvloers naar de vroegere dakparking op niveau +1. “Zowel de kolommen als balken die de oude dakparking droegen boden voldoende stabiliteit om er op te bouwen”, licht Geert Van Hove toe. “De dakplaat werd vernieuwd om te voldoen aan de eisen van
“Vrijwel alle winkels hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om zelf ook opfrissings- tot grondige renovatiewerken uit te voeren”, merkt Frank Adriaensen op. Daarbij diende het door Creneau International opgelegde ‘shop front design’ gerespecteerd te worden. “Het ging minstens om het inbrengen en aansluiten van de nieuwe technieken die vanuit het winkelcentrum werden aangeboden”, vervolledigt Geert Van Hove.
Een immense uitdaging “Het commerciële hart moest tijdens de ganse verjongingskuur gezond blijven doorkloppen”, benadrukt Frank Adriaensen, directeur Wereldhave Belgium. “Dat betekende dat de 54 winkels van het winkelcentrum al die tijd open bleven en dat de toegang zowel voor klanten als voor leveringen verzekerd werd.” Daarom was een gefaseerde aanpak van de nieuwbouw noodzakelijk en kwam er ook veel avond- en nachtwerk aan te pas om zo de hinder voor winkeliers en klanten tot een minimum te beperken. “De werf moest maximaal onzichtbaar blijven voor het publiek”, commentarieert Geert Van Hove, Project Manager Wereldhave Belgium. “Vooral de afvoer van puin en het wegbergen van bouwmaterialen zorgden voortdurend voor hoofdbrekens als gevolg van plaatstekort.” Bij de afbraakwerken moest de grootste omzichtigheid aan de dag worden gelegd en ondanks grondige voorbereiding doken toch herhaald verrassingen
project op. Dat gold heel in het bijzonder omdat de aanwezigheid van asbest werd vastgesteld rond alle leidingen, in de gevelbeplating van de winkelunits en in de verlijming van de Linoleumvloeren. De asbestsanering werd uitsluitend ’s nachts doorgevoerd. Het oplopende nacht- (6/7) en zondagwerk veroorzaakte een niet te verwaarlozen kost. De metamorfose van Shopping 1 ging in september 2012 van start. Wereldhave Belgium investeerde ruim 87 miljoen euro. Dat het de moeite waard was, daarvan getuigden de talrijk opgekomen bezoekers tijdens de officiële inhuldiging op woensdag 12 november.
Technische fiche Bouwheer: Wereldhave nv, Vilvoorde // Architectenbureau - ontwerp: B-Architecten, Antwerpen // Architectenbureau uitvoerend: Jaspers-Eyers // Interieurconcept: Creneau International, Hasselt // Hoofdaannemer: THV Cit Blaton-Willemen // Laadkade, sectionaalpoorten en snelrolpoort: Novoferm, Aartselaar
Wereldhave Belgium Wereldhave Belgium is een beursgenoteerde beleggingsmaatschappij met focus op commercieel vastgoed in België. Het investeert in winkelcentra, die 75% uitmaken van de totale portefeuille met een waarde van 595,5 miljoen euro, inclusief projectontwikkelingen. Naast Shopping 1 in Genk bezit Wereldhave Belgium winkelcentra in Luik (32 000 m²), Nijvel (30 000 m²), Doornik en Ring Shopping Kortrijk. Wereldhave Belgium bezit de winkelcentra en staat met eigen teams ook in voor het volledige beheer van de exploitatie. Daarnaast bevat de portefeuille kantoren in Antwerpen en Brussel. De ontwikkelingsportefeuille bevat renovatie en uitbreidingen van winkelcentra in Doornik en Waterloo. Wereldhave Belgium voert duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen en kostenefficiëntie hoog in het vaandel. Momenteel gaat men voor een BREEAM ‘very good - construction certification’, maar men wil zo snel mogelijk nog verder gaan voor een maximale BREEAM ‘in use’-certificering.
Het goede uit het verleden met het beste van het heden... • Sectionaalpoorten • Laadkaden • Snelrolpoorten Novoferm Industrie Boomsesteenweg 75 2630 Aartselaar tel.: 03 - 366.46.66 fax.: 03 - 366.47.77 www.novofermindustrie.be
63 ADV_88x132_V01.indd 1
10/31/2013 9:25:52 AM
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
plan tijdig uw winteropleidingen
LIMB UR G
In deze snel evoluerende sector is het belangrijk bij te blijven om nieuwe opdrachten binnen te halen. Voor sommige opdrachten bent u verplicht om bepaalde attesten of certificaten voor te leggen. Voor beide zaken is bijscholing aan te raden. Het tijdstip bepaalt u zelf: tijdens de werkuren, ‘s avonds of op zaterdagen of tijdens een periode van tijdelijke werkloosheid wegens weerverlet. TIJDENS DE WERKUREN
WINTEROPLEIDINGEN
De loonkost wordt gedeeltelijk terugbetaald: € 15/uur per arbeider (max. 120 u. per jaar en per arbeider). Inhoud op maat van uw onderneming: vraag het ruime opleidingsaanbod. In bepaalde gevallen komt het FVB ook tegemoet in de opleidingskost. Aarzel niet ernaar te vragen.
Bij het stelsel winteropleidingen doet het bedrijf vóór de start van de opleiding een aanvraag van tijdelijke werkloosheid omwille van slecht weer. U betaalt dus geen loonkost en ontvangt ook geen tussenkomst in de loonkost van het FVB. Een ideale periode dus om uw arbeiders te laten opleiden. De arbeider krijgt per opleidingsdag van 8 uur een werkloosheidsuitkering plus een opleidingspremie vanuit het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB) van € 36 netto per opleidingsdag.
BUITEN DE WERKUREN Op zaterdag: premie van 50 euro/zaterdag (8 u.) voor de arbeider. ’s Avonds: premie van maximaal € 6,25/ uur voor de arbeider (max. € 250/jaar/ arbeider)
64
Aan dit systeem van winteropleidingen zijn wel een aantal voorwaarden verbonden: - Een winteropleiding is enkel mogelijk in de periode van 1 december ‘14 tot en met 31 maart ‘15. - Deze opleiding vindt steeds plaats tijdens de week (max. 160 u. per winterperiode en per arbeider) - Het bedrijf doet vóór de start van de opleiding een aanvraag bij het FVB. - De arbeiders worden tijdelijk werkloos gesteld wegens slecht weer. - De opleiding moet minimum 1 dag (8 uren) duren en tijdens de werkuren plaatsvinden.
L I MBURG
L I MBURG
- Elke arbeider kan maximum vier weken winteropleidingen volgen. - De werkgever moet zelf de aangifte van de tijdelijke werkloosheid bij de RVA doen en het formulier C3.2-werkgever invullen. - Eventuele examen- en certificeringskosten blijven wel ten laste van het bouwbedrijf. Indien u als bedrijf beroep doet op winteropleidingen, ontvangt u geen terugbetaling van het uurloon (aangezien de arbeiders op werkloosheid staan). Verder kan u ook nog een subsidie van 50% van het deelnamegeld aanvragen via de KMO-portefeuille: www.kmo-portefeuille.be
Voordeel voor u als werkgever? • U betaalt geen loon. • Het fvb-ffc Constructiv komt gedeeltelijk tussen bij de opleidingskost: • € 5 per u./persoon voor een theoretische opleiding. • € 10 per u./persoon voor een praktische opleiding.
Voordeel voor de bouwvakarbeider? • Bovenop de werkloosheidspremie van de RVA, ontvangt de bouwarbeider een premie van € 36/dag én een aanvullende vergoeding bouw van het Fonds voor Bestaanszekerheid (FBZ).
BOUWUNIE Limburg en SYNTRA Limburg slaan voor de tweede maal op rij de handen in elkaar en hebben deze winter een uitgebreid aanbod aan opleidingen.
OPLEIDINGSAANBOD
Winteropleidingen (i.s.m. Syntra Limburg) Asbest
Mentoropleiding
• •
Haal het maximum uit uw bedrijfsinterne opleiding: laat uw ervaren werknemer een mentoropleiding van één dag volgen. Hij krijgt tips en tricks om zijn kennis en ervaring zo goed mogelijk door te geven. • Mentoropleiding - 05/01, 04/02 en 04/03
Asbest verwijdering op daken 16/01, 06/02, 06/03 en 27/03 Asbest eenvoudige handelingen 16/01, 06/02, 06/03 en 27/03
Werken op hoogte • Werken op hoogte module 2: bouwen van steigers - 05/02, 26/02 en 19/03 • Werken op hoogte module 3: bevoegd persoon - 18/03 • Werken op hoogte voor rolstellingen 25/03
Bijscholingen i.s.m. Syntra Limburg Plaatsen van Gyproc (30 u.) Start: 15/01/2015 - Totaal aantal lessen: 10 Vochtbestrijding (12 u.) Start: 10/03/2015 - Totaal aantal lessen: 4
Duurzaam bouwen • Luchtdicht Isoleren - 10/02 • Thermografie - 10/03
Solderen en bewerken van zink (30 u.) Start: 03/02/2015 - Totaal aantal lessen: 10 Werfleider update (12 u.) Start: 19/03/2015 - Totaal aantal lessen: 4
65
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
LIMB UR G
VAKBEKWAAMHEID RIJBEWIJS C De vakbekwaamheid is een aanvulling van het rijbewijs die verplicht is voor professionele bestuurders met een rijbewijs van de categoriegroepen C en D. Dit moet bovenop het rijbewijs worden gehaald, en de houder moet voor de verlenging ervan om de 5 jaar een nascholing volgen. Het bewijs van vakbekwaamheid wordt op het rijbewijs aangeduid met de code 95 bij de betrokken categorieën.
Vakbekwaamheid EHBO (8 u.) 26/01/2015
hoogtewerker, verreiker … - Rijbewijs BE, CE - Rijbewijs C theorie wegcode
Vakbekwaamheid Stressmanagement (8 u.) Data: 16/01/2015 - 21/02/2015 - 06/02/2015
VCA opleidingen:
Vakbekwaamheid rijbewijs C - theorie 16/01, 07/02, 06/03 Vakbekwaamheid Ladingzekering 19/01, 09/02, 10/03
Belangrijk: Wie zijn rijbewijs C behaalde vóór 10 september 2009 is vrijgesteld van de examens basiskwalificatie. Ten laatste op 9 september 2016 moeten 35 uren nascholing zijn gevolgd om de geldigheid van het rijbewijs van de groep C met 5 jaar te verlengen. In het kader van het stelsel van winteropleidingen werkt BOUWUNIE Limburg voor deze opleidingen ‘vakbekwaamheid’ samen met Segers Logistiek Trainingscentrum en Car en Truck Opleiding. Als BOUWUNIE-lid geniet u van een voordeeltarief! Vakbekwaamheid Wegcode en aanrijdingsformulier (8 u.) 09/03/2015 Vakbekwaamheid Ladingzekering (8 u.) 12/01/2015 Vakbekwaamheid Rij- en rusttijden en digitale tachograaf (8 u.) Data: 24/01/2015 - 16/02/2015 - 21/03/2015
66
Vakbekwaamheid rij- en rusttijden 20/01, 10/02, 13/03 Vakbekwaamheid opfrissingen wegcode en ongevalsaangifte 21/01, 31/01, 11/02, 14/03, 28/03
THEORIE RIJBEWIJS C/C1 Met het oog op het behalen van een rijbewijs C/C1 kan u voor zowel uw theoretisch als praktisch gedeelte terecht bij Car & Truck Opleiding. Wilt u op dit moment al uw theorie (8 u. opleiding) behalen (blijft 3 jaar geldig), zonder praktijk, dan kan dit ook onder winteropleiding. Het praktijkgedeelte komt echter niet in aanmerking voor winteropleiding!
Opleidingen op aanvraag - BA4 (8 u.) - BA5 (8 u.) - Soprema Opleiding Bitumineuze dakafdichting en detaillering (24 u.) - In company opleidingen zoals heftruck,
- woensdag 21/01/2015 - woensdag 18/02/2015 - woensdag 18/03/2015
Opleidingen EHBO: Erkende opleiding Hulpverlener (min. 15 u., te plannen op 2 dagen van 8 u. en max. 15 deelnemers) Data: di 20/01/15 - woe 21/01/15 en di 10/02/15 - woe 11/02/15 Bijscholing erkende opleiding Hulpverlener (4 u., te plannen op halve dag en eventueel aan te vullen met ander onderwerp, max. 15 deelnemers) Data: di 27/01/15, do 29/01/15, vrij 30/01/15 en do 12/02/15 Initiatie EHBO zonder attest (te plannen op 1 dag , deelnemers max. 20) Data: do 8/01/15 en do 22/01
Meer info over deze opleidingen of inschrijven via www.bouwunielimburg.be Contact: 011 26 30 10 of limburg@bouwunie.be
(Ver)bouw met kennis van zaken Jaarlijks flink besparen op je energierekening ... en je woning intussen ook gezonder en comfortabeler maken? Het kan. Maar dan moet iemand je vertellen hoe. Infrax en Dialoog doorkruisen heel Vlaanderen om (ver)bouwers wegwijs te maken tijdens een reeks tweedaagse opleidingen: de InfraxBouwTeams. BouwTeams zijn al jaren een succes. Dialoog en Infrax kunnen een lange lijst voorleggen van tevreden deelnemers die tijdens zo’n BouwTeam ontzettend veel hebben geleerd over duurzaam bouwen en alles wat daarbij komt kijken. De keuzes die je als (ver)bouwer moet maken, zijn immers niet eenvoudig. Maar ze bepalen wel hoe energiezuinig je woning zal zijn.
Kostbare informatie, geen verkoopspraatje Hoe moet je de woning isoleren? Hoe kies je een verwarmingsinstallatie en bepaal je het vermogen ervan? Hoe belangrijk is goede ventilatie? Wat zijn de mogelijkheden van zonne-energie? Hoe kan je regenwater hergebruiken? Over al deze kwesties geven bouwdeskundigen neutrale informatie tijdens een InfraxBouwTeam. Neutraal, want Infrax noch Dialoog verkoopt welk materiaal dan ook.
Hoe verloopt een InfraxBouwTeam?
voeren met architecten, bouwfirma’s en verkopers van allerlei materialen. 2) een BouwTeamcursus voor nieuwbouwers: Vanaf 2021 is het BEN-principe de standaard voor nieuwbouwwoningen.Dat betekent dat alle nieuwbouwprojecten aan een strenge energieprestatie-eis (E30) moeten voldoen. Tegelijk moet de resterende hoeveelheid energie die je nog nodig hebt, gedeeltelijk ter plaatse of uit nabijgelegen groene bronnen opgewekt worden. In deze cursus voor nieuwbouwers leer je hoe je met een evenwichtig maatregelenpakket bijnaenergieneutraal (BEN) kunt bouwen. Voorkennis is absoluut niet vereist. Je leert de voor- en nadelen van de diverse bouwmaterialen en installaties kennen. De lesgevers brengen verschillende materialen mee om zo concreet mogelijk uitleg te geven. Het aantal deelnemers is beperkt zodat iedereen volop aan bod komt.
tijdens de middag zijn er broodjes. Dat inschrijvingsgeld is dankzij de vele tips zo terugverdiend. Je merkt het meteen aan je energiefactuur.
Programma van de Bouwheer Naast de InfraxBouwTeams bieden we aanvullend de cursus ‘Programma van de Bouwheer’ aan. Daarin leer je je bouw- en woonwensen formuleren binnen een duurzaam kader. Bouwstijlen, bouwmethoden, woonconcepten, akoestiek, kleurbeleving & kindvriendelijk bouwen komen in het Programma van de Bouwheer allemaal aan bod.
Inschrijven? De InfraxBouwTeams en het Programma van de Bouwheer zijn snel volzet! Schrijf je in via www.bouwteams.be of, als je niet over internet beschikt, telefonisch bij Dialoog op het nummer 016 23 26 49.
Je kan kiezen tussen 2 formules: 1) een BouwTeamcursus voor verbouwers: Tijdens dit BouwTeam krijg je van een bouwdeskundige van vormingscentrum Dialoog gedurende twee volle dagen alle technische en praktische kennis mee over duurzaam en energiezuinig verbouwen. Handig, zelfs als je tijdens de werken niet zelf de handen uit de mouwen steekt. Zo ben je goed geïnformeerd als je gesprekken moet
Flinke energiebesparing & Snel terugverdiend In het InfraxBouwTeam ontdek je de geheimen van duurzaam en energiezuinig bouwen. Hiermee schroef je de energierekening in je nieuwe thuis flink terug. En je creëert meteen een gezondere en comfortabelere leefomgeving. Dankzij de steun van onze partners kost deelnemen aan de cursus slechts 40 euro. Je krijgt een cursuspakket en
67
LIMBURG
PROJECT JUSTITIA LIMBURG
Met Project Justitia willen BOUWUNIE Limburg en Adlex Advocaten de drempel om een advocaat te raadplegen voor een kwalitatief juridisch advies verlagen. Middels een beperkte bijdrage kan u dan inschrijven voor een jaarabonnement dat loopt van januari t.e.m. december 2015.
Kenmerken abonnement Project Justitia
• een jaarabonnement, lopende van januari tot en met december • een vast deelnamebedrag per jaar dat in verhouding staat met de omvang van uw bedrijf op het moment van SITUERING intekening: VOOR WAT BETREFT JURIDISCHE BIJST - minimumbijdrage van 100 euro excl. btw; VERLENEN DOCH SLECHTS ALS ONDERD - een verhoging van 30 euro excl. btw per werknemer; - de maximumbijdrage bedraagt 300 euro excl. btw. Vele ondernemers doen beroep op dergelij
Wat mag u verwachten
BOUWUNIE Limburg en AdLex Advocaten m onvoldoende praktijkgericht waren geadvis doende onderbouwd was. Hierdoor wordt de merkten BOUWUNIE Limburg en AdLex Ad
Eerstelijnsbijstand: • telefonische vragen en antwoorden en beperkte antwoorden via e-mail; BOUWUNIEbv. Limburg en AdLex Advocaten z • alle rechtsmateries die leden en hun werknemers zakelijk en privé kunnen aanbelangen (uitgezonderd belangenconflicten: indien werkneanticiperen op een mogelijk mer belt over werkgever-lid), zoals achterstallige facturen, (aannemings)overeenkomsten, personeelsbeleid, vragen aansprakelijkheid, betwis-geschil en een tingen voorlopige oplevering, vragen echtscheiding voor werknemer, enz.; • korte schriftelijke adviezen; • beperkt nazicht per mail. PROJECT JUSTITIA (De vermelde uitbreiding naar werknemers geldt niet tijdens de gratis proefperiode) NAAR AANLEIDING VAN DIE VASTSTELL Indien eerstelijnsbijstand NIET volstaat, kan beroep worden gedaan op bijstand van AdLex ADLEX ADVOCATEN HUN SAMENWERKIN Advocaten aan verminderd tarief: tot 25% korting op ereloontarieven!
Wat mag u niet verwachten • schriftelijke adviezen (uitgezonderd korte adviezen en nazicht per e-mail); • procedures en bijstand; • uitgebreide adviezen (telefonisch/e-mail) waarvoor uitgebreid onderzoek noodzakelijk is; • volledige reviews. Zoals hierboven vermeld kan u beroep doen op AdLex Advocaten voor dergelijke vragen aan de hand van het verminderd tarief.
Wenst u meer info Partijen willen via Project Justitia de leden abonnementsformule. De leden van BOUW of wil u meteen een jaar, lopende van september t.e.m. aug inschrijven?
Neem contact op via limburg@bouwunie.be KENMERKEN ABONNEME 011 26 30 10 • een jaarabonnement, lopende van septemb • een vast deelnamebedrag per jaar dat in ve www.bouwunielimburg.be
- Minimumbijdrage van 1 100 excl. BTW; - Een verhoging van 1 30 excl. BTW per w - De maximumbijdrage bedraagt 1 300 ex
Erik Broekhoven, zaakvoerder van Dakwerken Broekhoven Erik bvba uit Lummen en deelnemer aan Project Justitia: “Vele ondernemers zijn terughoudend om een gespecialiseerde advocaat te raadplegen. Project Justitia bewijst het tegendeel: het is zeer laagdrempelig en voordelig. Via deze abonnementsformule krijg je op elk moment een correct juridisch advies en geniet je bovendien bijstand van AdLex Advocaten aan een verminderd tarief.”
project
VZW Katholiek Onderwijs van Kessel-Lo over de grenzen
De beste van de klas
69
VZW Katholiek Onderwijs van Kessel-Lo over de grenzen
De beste van de klas De VZW Katholiek Onderwijs van Kessel-Lo onderkende een dubbel probleem: een nijpend plaatsgebrek en een verouderde accommodatie. Het betrof twee locaties, één in de deelgemeente Vlierbeek en één in Boven-Lo, die om een dringende oplossing smeekten, terwijl het onderwijs gedurende het schooljaar niet kon onderbroken worden. Systeembouw zou het mogelijk maken om binnen het tijdsbestek van de grote schoolvakantie de werken uit te voeren. Machiels Building Solutions (MBS) uit Beringen loste de hoge verwachtingen in. De procedure voor het ontwerp en de sleutel-op-de-deur realisatie werd eind 2013 gelanceerd door de VZW Katholiek Onderwijs van Kessel-Lo. Het bestaande oude schoolgebouw in Vlierbeek moest worden afgebroken, gevolgd door de bouw van nieuwe klaslokalen en een polyvalente zaal. In de deelgemeente Boven-Lo was uitbreiding van een bestaand schoolgebouwtje gewenst door het opzetten van een verdieping. Samen ging het over 700 m² schoolgebouwen, maar de realisatie moest in amper 10 weken afgerond zijn, zodat de lokalen operationeel zouden zijn voor het nieuwe schooljaar 2014 - 2015. Daarom was de keuze voor een snelbouwsysteem voor de hand liggend, terwijl de opdracht-
70
gever toch ook kritisch stond tegenover kwaliteit en duurzaamheid. Uit de talrijke aanbieders werd Machiels Building Solutions (MBS) uit Beringen geselecteerd, vanwege het voldoen aan alle verwachtingen. “We hebben een 3D-voorstelling gemaakt van de gebouwen”, licht Tom Laenens, Consultant MBS Europe toe. “De gunning voor beide projecten volgde begin 2014, waarna nog de bouwaanvraag moest worden ingediend.” De realisatie verliep volgens de ‘design & build’-formule, wat gepaard ging met de tussenkomst van architectenbureau Vanthournout bvba uit Evere.
Bouwen onder dak In 2008 ontkiemde bij Group Machiels het idee om een productiesite voor CO2-neutrale woningen met laag energieverbruik op te zetten. Niet alleen het eindproduct moest CO2-neutraal zijn, ook de productie zelf moest deze verwachting nastreven. Samengevat bestond het idee erin een werf voor woningbouw te overkoepelen onder een fabriekshal en zo de weersinvloeden op het werfverloop uit te schakelen.
project Zo ontstond Machiels Building Solutions (MBS) aan de oude steenkoolhaven van Beringen. De vestiging telt 225 000 m² terrein, waarop een 25 000 m² grote en CO2-neutrale productiehal werd gebouwd, die een doorloopproductie mogelijk maakt. De productiehal is eigenlijk een gigantisch naakt volume, dat flexibel kan worden ingericht in functie tot de productie- en opslagbehoeften.
Anderzijds moet deze vorm van systeembouw nog afrekenen met een aantal vooroordelen. Tom Laenens: “In tegenstelling tot wat wel eens wordt gedacht, zijn de houten bouwelementen ruimschoots brandvertragend. We halen probleemloos REI 60 en kunnen zelfs gaan tot REI 120. Ook op het vlak van akoestische prestaties scoren de houten prefab elementen bijzonder goed. Alle eigenschappen zijn grondig getest en gecertificeerd.”
Tom Laenens verduidelijkt: “Vandaag heeft MBS zich toegespitst op geprefabriceerde grote houten bouwelementen voor een geïndustrialiseerd bouwproces. Hout is de grondstof en de voor de hand liggende keuze gezien het streven naar een minimale ecologische voetafdruk van de geleverde bouwwerken. Wij leveren altijd luchtdicht, maar kunnen ook passief aan.” Elk bouwproject wordt teruggebracht tot industrieel geproduceerde houten bouwelementen, waarin isolatie, technische leidingen en eventueel ook ramen worden aangebracht. De bouwelementen worden liefst zo groot mogelijk en sterk geautomatiseerd aangemaakt in de fabriek. Tom Laenens: “Wij produceren wat de klant wenst, zonder compromissen. Tot 3,30 x 12 meter is mogelijk. Enkel het transport – de lengte van de vrachtwagens en/of de draaicirkel op bepaalde plaatsen op het traject naar de werf – stelt beperkingen naar de maximale afmetingen.” Snelheid door tijdswinst in het bouwproces en verregaande onafhankelijkheid van de weersomstandigheden zijn dé sterkste troeven van MBS. Als funderingen klaar zijn kan het bouwwerk verrijzen.
Van oud naar nieuw De Vrije Basisschool in Vlierbeek was gehuisvest in een bestaand paviljoen in ‘Expo 58’-stijl. Het moest volledig worden gesloopt, maar er was geen mogelijkheid om een tijdelijk onderkomen voor de leerlingen te organiseren. Dit was met 520 m² het grootste van de beide bouwprojecten. Het programma voor de nieuwbouw voorzag in 4 klassen en een polyvalente zaal die met 3,5 m hoogte uitsteekt boven de klaslokalen. Het schoolgebouw moest integreren in een woonwijk, wat de keuze voor een neutrale gevelsteen beïnvloedde. Het hogere volume van de polyvalente zaal kreeg een afwerking in hout. Het aluminium buitenschrijnwerk werd in Beringen voorgemonteerd. De deuren volgden later op de werf. In de schoolgebouwen werd een milieuvriendelijk verwarmingssysteem (warmtepomp) geïnstalleerd, gekoppeld aan vloerverwarming, waardoor er levenslang een lagere energierekening gegarandeerd wordt. Tot een gezond binnenklimaat draagt verder de ventilatie met warmterecuperatie (systeem D) bij. Het vooropgestelde E-peil 54 is overtroffen.
Vandaag focust MBS op de projectmarkt, de zorgsector en scholenbouw. Een andere specialiteit vormen de geveldichtingen met kant-en-klaar uit de fabriek aangeleverde elementen. De montage van de elementen gebeurt in onderaanneming door per regio door MBS geselecteerde bedrijven.
De afbraakwerken begonnen meteen bij de aanvang van de grote schoolvakantie, op 31 juni en duurden precies één week. Voor het plaatsen van de fundering met betonplaat en de riolering, werden twee weken voorzien. De ‘ruwbouw’, het monteren van de in de fabriek vervaardigde elementen op de werf, nam amper 6 dagen in beslag. De opbouw verliep volume per volume. Daarna konden de dakwerken aansluiten. De ge-
71
prefabriceerde elementen voorzien in een hellingspie als voorbereiding op de eigenlijke dakafwerking. Er is gebruik gemaakt van PUR-isolatie en EPDM-folie. In het schoolgebouw is gekozen voor polybetonvloeren i.p.v. de gebruikelijke chape met een vloerbekleding. De volledige nieuwbouw, inclusief de terreinaanleg met klinkers, was gebruiksklaar bij de start van het nieuwe schooljaar op september 2014.
Optoppen Om het plaatsgebrek in het schooltje van Boven-Lo op te lossen, viel de keuze op het ‘optoppen’ van het bestaande gebouw, m.a.w. het plaatsen van een verdieping. Tom Laenens: “Ons bouwsysteem biedt in een dergelijke situatie het voordeel relatief licht te zijn en daardoor de bestaande fundering slechts beperkt te belasten, zodat de stabiliteit van het gebouw niet in gevaar komt. Bovendien wordt het bijkomende gewicht van de verdieping gelijkmatig verspreid over de oppervlakte.” Hier is gekozen voor een houten gevelbekleding, wat veel homogener oogt dan wanneer de gevelsteen van het bestaande gebouw zou zijn doorgetrokken. Tom Laenens: “Kleurverschillen zijn niet uit te sluiten, terwijl de houten opbouw ook nog mooi harmonieert met het aanpalende groen.”
72
Technische fiche Bouwheer: VZW Katholiek Onderwijs van Kessel-Lo // Architect: Architectenbureau Vanthournout, Evere // Aannemer: Machiels Building Solutions (MBS), Beringen
al onze realisaties op www.SWIMMINGPOOLS.be
Ook de Willy Naessens van industriebouw…
WORTEGEM-PETEGEM T. 055 39 03 90 TESSENDERLO T. 013 29 27 17 OVERIJSE T. 02 657 39 16
hét vakblad voor de bouwsector LIMB UR G
uit de sector
LIMB UR G
‘Win een ATAG-ketel’- Prijsuitreiking Op donderdag 20 november vond in de Lambrechts Store te Hasselt, de prijsuitreiking van de wedstrijd ‘Win een ATAG-ketel’ plaats. De winnares, Daniëlle Jetten uit Bocholt nam in het bijzijn van haar familieleden de gratis ketel in ontvangst. Deze werd door Bert Claes, vertegenwoordiger bij ATAG Verwarming België, in de vorm van een cheque overhandigd. Bovendien kreeg Daniëlle niet enkel de ketel gratis, ook de plaatsing kreeg ze er bovenop. Deze ATAG-ketel + plaatsing heeft ze gewonnen dankzij haar deelname aan de ATAGwedstrijd op de Lambrechts Energiebeurs in oktober dit jaar.
JAGA LOW-H2O OPNIEUW VERKOZEN TOT ZUINIGSTE RADIATOR Na het Belgische WTCB, het Britse BRE en vele andere onafhankelijke instituten in diverse landen heeft nu ook het Nederlandse Kiwa de allerhoogste score gegeven aan de Low-H2O warmtewisselaar van verwarmingsfabrikant Jaga. Dat betekent dat ze de door ISSO ingestelde hoogste score van 1.0 halen in de Nederlandse energie-prestatie norm NEN 7120, daar waar vloerverwarming slechts een gemiddelde score van 0.95 krijgt. Dus ook vergeleken met vloerverwarming zijn de Low-H2O radiatoren minimaal 5% zuiniger.
Versterking bij BOUWUNIE Limburg Op 1 oktober jongstleden ging Severine Ulenaers aan de slag als coördinator bij BOUWUNIE Limburg. Zij staat in voor de volgende sectoren: Chape-, Vloerbedrijven en Tegelzetters, Installateurs, Schrijnwerkers & Interieurbouwers en Schilders. Daarnaast volgt ze mee de talrijke projecten en evenementen van BOUWUNIE Limburg op, zoals Bouw@cademie, Nacht van de Bouwvakker en Beste Bouwteam. U kan Severine bereiken via severine.ulenaers@bouwunie.be of op het nummer 0493 22 08 92.
74
Ook nieuws? Meld het ons! In deze rubriek bundelen we al het sectornieuws, heet van de naald. Heeft u als BOUWUNIE-lid zelf ook iets wereldkundig te maken? Bent u trots op uw nieuwe showroom, is uw bedrijf uitgebreid, heeft u een belangrijke investering gedaan of misschien wel een award gewonnen? Of viert uw firma dit jaar een jubileum? Laat het ons weten via limburg@bouwunie.be en wij nemen úw nieuws op in de volgende editie van Bouwschakel!
(Ver)bouw met kennis van zaken.
Slim bouwen of verbouwen levert je heel wat op. Elke maand een flinke besparing op je energiefactuur bijvoorbeeld. Maar ook een gezonder en comfortabeler huis. De INFRAXBOUWTEAMS leren je alles over duurzame materialen en de nieuwste technieken. Wij hebben een aparte cursus voor verbouwers en voor nieuwbouwers. Wil je meer weten over een INFRAXBOUWTEAM in jouw buurt? Bel onze infolijn op 078 35 30 20 of kijk op www.bouwteams.be
www.verellenporsche.be
Zet een stap in de toekomst. De Panamera S E-Hybrid. Uit het perfecte huwelijk tussen het mythische design van Porsche en de nieuwste spitstechnologieën werd een perfecte wagen geboren: de Panamera S E-Hybrid. - 416 pk - Fiscale aftrekbaarheid: 90%* - CO2-uitstoot: 71 g - VAA vanaf 324,67 € bruto/maand**
Antwerpseweg 71 - 2440 Geel www.verellenporsche.be
Officiële concessiehouder voor Limburg.
* Bij aankoop van een Porsche Panamera S E-Hybrid. ** VAA-regel van kracht op 01/09/2014. Milieu-informatie (KB 19/03/2004) : www.porsche.be
GEMIDDELD VERBRUIK (L/100 KM): 3,1 / CO2-UITSTOOT (G/KM): 71.