2.3.1. Chuyên đề 1: Cấu hình, cấu dạng của hợp chất hữu cơ Cấu trúc: Cấu trúc là khái niệm tổng quát bao trùm cả cấu tạo, cấu hình, cấu dạng và cả cấu trúc electron, … Xét cấu trúc của phân tử là xét một vài hay tất cả các yếu tố trên. Các công thức biểu diễn cấu trúc không gian
IC IA L
Công thức tứ diện: Đối với phân tử có một nguyên tử cacbon bất đối xứng dạng Cabcd, cấu trúc không gian dạng tứ diện hình 2.1.(a); đối với phân tử có hai nguyên tử
N
O
FF
cacbon bất đối xứng dạng Cabc–Cacb, cấu trúc không gian dạng tứ diện hình 2.1.(b):
Ơ
Hình 2.1. Một số loại công thức tứ diện
H
Công thức phối cảnh: Có 2 cách biểu diễn công thức phối cảnh
N
Công thức phối cảnh mô tả phân tử trong không gian ba chiều được quy ước như sau: các nét gạch thường biểu diễn liên kết trên mặt phẳng giấy; các nét gạch đứt biểu
Y
diễn liên kết hướng ra xa (ra sau mặt phẳng giấy); các nét gạch đậm biểu diễn liên kết
KÈ
M
Q
U
hướng lại gần (về trước mặt phẳng giấy). Ví dụ CH4 vàC2H6:
Công thức phối cảnh được biểu diễn theo Sawhorse, phân tử được nhìn chếch từ
bên phải, nguyên tử C được hình dung ở giao điểm của các liên kết, còn chính liên kết C–
ẠY
C được mô tả bằng một đường chéo từ trái sang phải và xa dần người quan sát. Tại mỗi
D
nguyên tử cacbon, ngoài liên kết C–C (đường chéo), liên kết bên phải là liên kết hướng
về gần người quan sát, liên kết bên trái hướng ra xa, còn liên kết thẳng đứng ở trên mặt phẳng ở giữa.
32
