April • Mei 2015
Swartland and West Coast
Luxury
Fossiele
in Langebaan
Emo
raak interaktief in die Weskus
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
Gra tis •
Riebeek Valley welcomes visitors for annual Olive Festival
Fre e
laat die Swartland skaterlag
1
2
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
3
INHOUDSOPGAWE Foto: Nelis Engelbrecht Photography
6 - 7 Fossiele raak interaktief
8 Q & A met Emo Adams
10 - 15 Olyffees laat Vallei blom
32 - 33 Going back West
16 - 17 Bartholomeus Klip
21 Bergrivier besoek Boston
6-7
Fossiele raak interaktief
23
Rav4 is pure weelde
8
Emo
24
Country retirement at Fonteine Village
10 -15
Olyffees laat Vallei blom
28-29
Luxury in Langebaan
16 – 17
Far from the madding crowd
30-31
Storie van Renier Grootlieg de Winnaar
18 – 19
Deur die Lens van: Scalk Eygelaar & Izelle Garcia
32
What’s Happening
20
Soet en sout met Olywe
33
Goodies & Gadgets
21
Bergrivier Koor besoek Boston
34
Restaurantgids
22
Affordability makes GWM C30 an option
35
Besigheidsindeks
4
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
Editorial Team
From the Editor Van die Redakteur Die luilekker-somersdae lê nou agter ons en die Paasvakansie is ook pas iets van die verlede. Paasbolletjies en kerrievis en 'n laaste krefie van die seisoen – dié verruil ons nou om te begin regmaak vir die koue winter. Rooiwyn en kaggelvure, sop en brood, afval, pannekoek en koe(k)sisters. Maar voor ons daar kom, is dit weer die tyd van die jaar waar die Riebeekvallei sy vere regskud, of is dit nou wingerd- en olyfblare? om die land se grootste jaarlikse Olyffees van 1 tot 3 Mei aan te bied. Dié fees is al 'n vaste inskrywing op baie se jaarkalender en vanjaar is geen uitsondering nie. A very big diary entry for many, is the upcoming Riebeek Valley Olive Festival. Here you can taste and experience what the valley has to offer and much more. Daar gaan olyfprodukte vir elke smaak voorgesit word, gepaard met heerlike musiek, ander lekkernye en natuurlik die vrug van die wingerdstok wat ook 'n groot deel uitmaak van dié Vallei van baie kleure. Remember to make a pit-stop at places like Riebeek Cellars and Allesverloren and enjoy what they offer you. A new kid on the block is Garagista in Short Street in Riebeek Kasteel. En op die plein in Riebeek-Kasteel sal plaaslike talent uit die streek hul slag wys. Kyk gerus uit vir die Boerstryk-orkes uit Moorreesburg se wêreld. Christelle Erasmus, bekende uitgewer van resepteboeke, woon op Riebeek-Kasteel en sy het vir ons twee smullekker olyfresepte voorberei.
April 2015 • May 2015
Veral die soete verleiding met olywe is 'n móét vir die winterdae wat kom. Een van de moZáik se gereelde medewerkers, Clifford Roberts, het in die Vallei by die spoglandgoed en wildplaas Bartholomeus Klip gaan kuier. de moZáik het saam met advokaat Hanlie Linde van Piketberg en die Bergrivierkoor ver oor die water in Europa en Boston gaan rondloop. Aan die Weskus het Alida Buckle vir ons die Fossielpark besoek en ons het rondgerits in twee uiteenlopende voertuie van GWM en Toyota.
Publishers
Maryke Roberts het gesels met Renier (Grootlieg) de Winnaar, die man van die Tulbagh-vallei wat al Suid-Afrika se eie Baron von Münchhausen genoem is. Lees gerus hierdie interessante storie.
Photography
Our cover star, Emo Adams, and local celebrity Wicus van der Merwe will entertain the crowds in their upcoming show in Malmesbury. We go black and white in our focus through the lens of... Monocolour! Nou ja, propvol lekkerlees en begin inkruip soos die winter nader kruip, geniet die herfskleure daar buite om in te drink saam met die skoonheid van die streek. Feit is: Die groter Weskus is en bly die plek om te wees. Tot ons volgende uitgawe in die hartjie van die winter.
Johan Viljoen
Z
Leefstyl • Lifestyle
Johan Viljoen & John-Beattie Paterson
Content Johan Viljoen Maryke Roberts Clifford Roberts Alida Buckle
Johan Viljoen Clifford Roberts Alida Buckle Izelle Garcia Schalk Eygelaar Nelis Engelbrecht Photography
Marketing JB Paterson - jb@demozaik.co.za Karin Kotze - karin@diecourant.co.za Theresa van Wyk - theresa@diecourant.co.za
Layout and Design Izelle Garcia Schalk Eygelaar
Contact Tel: 022 487 3221 johan@demozaik.co.za www.demozaik.co.za www.facebook.com/DeMozaikMagazine Twitter: @demozaik
5
Fossiele raak interaktief
deur Alida Buckle Foto’s: Blaze en Alida Buckle
D
ie stof staan behoorlik soos daar gebou, gekarwei en gestootskraap word op die bouperseel van die nuwe opvoedkundige sentrum, museum en restaurant in die Weskusfossielpark, Langebaanweg. Gelukkig is die bedrywighede ver van die bestaande museum en geriewe af. Pippa Haarhoff, parkbestuurder van dié erfenisgebied en Iziko-museum, het aan de moZáik verduidelik dat dit ʼn langtermynprojek is. “Na verwagting sal die nuwe opvoedkundige fasiliteit en die restaurant volgende jaar open, maar die bou van die museum is meer gekompliseerd,” het Haarhoff gesê. Van die nuutste tegnologie gaan byvoorbeeld ingespan word om temperatuurskommelings in die gesteentes se stoor te reguleer. ʼn Lotto-skenking van sowat R60 miljoen het dié bouprojek, wat ʼn splinternuwe era gaan inlei, moontlik gemaak. Die opvoedkundige fasiliteit en museum gaan met mekaar verbind word deur ʼn bedekte loopgang deur ʼn restaurant met ʼn gesinsvriendelike terras, wat alles op die werklike uitgrawingswerke uitkyk. Volgens Haarhoff is die presiese ligging van die nuwe geboue omsigtig gekies om besoekers die geleentheid te gee om so na as moontlik aan die uitgrawingswerke te kan kom, maar terselfdertyd te verseker dat geen fossieloorblyfsels versteur word nie – selfs die wat nog op ontdekking wag. Die uitgrawingswerke in die Weskus Fossielpark is die werklike plek waar diere vyf miljoen jaar gelede gevrek het weens ʼn katastrofiese vloedgebeurtenis.
Heelbo: Binne die uitgrawingswerke. Regs: Klip met slakfossiele. Bo: Die skelet van 'n witrenoster se kop.
6
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
• Maandelikse aandfunksie met spreker Die Weskus-fossielpark hou elke tweede Dinsdag van elke maand ʼn opwindende en leersame spreker-aand. Verskeie nasionale en internasionale wetenskaplikes en ander uiteenlopende avonturiers en kenners het al kom praatjies lewer in hierdie reeks. Dit begin om 18:00 vir 18:30 met sjerrie en versnaperinge, waarna die gewoonlik uurlange praatjie gelewer word. Vrae kan na die tyd gevra word. Daar is ook die keuse om vooraf te bespreek vir die daaropvolgende aandete in die koffiewinkel. Dit kos R80 met aandete en R30 daarsonder. Bel Wendy Wentzel vir meer besonderhede by 022 766 1606. Die volgende byeenkoms is op Dinsdag 14 April. Fossielparkgids Edwards Adonis verduidelik aan 'n besoekersgroep hoe die siftingstafels by die uitgrawings werk. Die besluitnemers, benewens die parkbestuur, wat ook ʼn insae in die liggingsbesluit gehad het, was die Weskusfossielpark se Trust, Erfenis Wes-Kaap en die Suid-Afrikaanse Erfenishulpbron-agentskap. Daar is op die ou end besluit op ʼn linêre perseel al langs die kontoere van ʼn hoogliggende rif, wat deur ou fosfaatmynbedrywighede daar gevestig is. Die ontwerp van die drie nuwe losstaande geboue gaan hulle met die omliggende landskap saamsmelt. Verder sal besoekers hulle kan verbeel dat hulle in ʼn tuin van biljoene jare gelede stap vanweë die sub-tropiese plantegroei in bekroonde OVP-landskapsargitekte se ontwerp. Haarhoff voorsien dat die bouery nog ʼn onbepaalde tyd sal aangaan, maar gereelde en voornemende besoekers moet glad nie bekommerd wees nie, die bestaande geriewe word glad nie daardeur geraak nie en sake verloop soos altyd: • Begeleide toere na die uitgrawingswerke (duur sowat 45 minute) vind op weeksdae (10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 en 15:00), naweke en op openbare vakansiedae (10:00, 11:00, 12:00 en 13:00) plaas. • Die Sivatherium-koffiewinkel verskaf heerlike tuisgemaakte en tuisgebakte kos. Daar is ook ʼn buitelugarea onder reuse-bome. • Die kiosk bied ʼn wye verskeidenheid snuisterye en aandenkings. • Die pragtige speelparkie en piekniekplek onder groot bome gee kinders die geleentheid om in die buitelug te baljaar. Bring jou eie piekniekmandjie of reël vooraf met die koffiewinkel. • Daar is vier bergfietsroetes deur die park, van 3.5km tot 10km, wat wissel in moeilikheidsgraad. Hulle lei deur verskillende gerehabiliteerde gebiede in die park. • Die Restourasie-staproete is ʼn skilderagtige 3.5km roete al langs ou mynboupaadjies en poele waar ʼn groot verskeidenheid voëls gesien kan word. Een van die interessantste dele is die gekontroleerde Rooikransbos waar biologiese navorsing gedoen word oor indringerplante. Die Universiteit van Kaapstad se Plantbewaringseenheid monitor die bos. Daar word gekyk of insekte gebruik kan word om
April 2015 • May 2015
sulke plante te beheer. Volgens Haarhoff sal die uitgrawingswerke net vir ʼn baie kort tydjie iewers in die toekoms gesluit wees vir besoekers wanneer die nuwe omhulsel vir die perseel gebou word. Die internasionaal befaamde Noero Architects is besig met die ontwerp daarvan. Die fossiele in die Weskus Fossielpark is miskien vyf miljoen jaar oud, maar besoekers kan vanaf iewers in 2016 ʼn heelwat moderner ondersoekende ondervinding te wagte wees. Haarhoff was deel van die span wat onderleiding van BHP Billiton en die Izikomuseums die Weskus Fossielpark in 1998 gestig het, nadat mynbedrywighede gestaak is. Die park hanteer jaarliks meer as 20 000 besoekers, waarvan die meeste skoolkinders is. Die park fokus op wetenskaplike en opvoedkundige navorsing, ekotoerisme en om die omliggende omgewing sosio-ekonomies te help verbeter. Só het die bouwerk reeds aan mense uit die aangrensende Green Village werk verskaf. Volgens Haarhoff het hulle die toekenning gekry by die Nasionale Loteryverspreidingstrustfonds omdat hulle die park se toekomsblik deel - om ʼn ruimte vir kinders en besoekers te skep waar hulle eerstehands die impak van klimaatsverandering op die planeet aarde kan waarneem. Die oogmerk is om kinders ʼn verbeeldingsvlug na vyf miljoen jaar gelede te gee sodat hulle oor die toekoms sal besin en met die nodige insig hul rentmeesterskap van die fauna en flora op aarde sal opneem. Haarhoff is nog onseker oor hoe presies die trek van die sensitiewe vyf miljoen jaar oue fossiele na die nuwe museum gaan verloop. Gelukkig is daar nog heelwat tyd om dit haarfyn te beplan. Die park is langs die R45 geleë, sowat 15km vanaf Vredenburg, en is elke dag oop van 10:0016:00. Dit is egter wys om eers vooraf te bel en seker te maak by 022 766 1606 of stuur epos na info@fossilpark.org.za. Daar is volop inligting op die webwerf (www. fossilpark.org.za) beskikbaar asook die kans om in te teken op die nuusbrief. Vir skoolbesprekings, stuur ʼn epos na Wendy Wentzel (edu@fossilpark.org.za).
Z
Leefstyl • Lifestyle
• Skeepswrakke onderwerp van praatjie en boekbekendstelling Gabriel Athiros, bekende historiese skrywer, gaan op Vrydag 22 Mei ʼn praatjie, “Wrecked at the Cape”, lewer by die Skaatsplankpark in Langebaan. Die tweede uitgawe van sy boek, Shipwrecked at the Cape, gaan ook tydens dié geleentheid vrygestel word. Dit word aangebied deur die Weskusfossielpark en P.L.A.Y. Langebaan en kos R80 per persoon (wat ʼn ietsie te ete insluit). Bel Wendy Wentzel vir meer besonderhede by 022 766 1606. • Fossiele in die Weskus-fossielpark is uitsonderlik goed bewaar. Daar is verskeie fossiele van diere wat al lankal uitgesterf het, soos die Afrika-bere, vroeëre Mammoete, sabeltand-katte en kortbekkameelperde. Hierdie voorvaders van vandag se bestaande spesies het naby die antieke Bergrivier se oewers geleef in welige rivierwoude en oop grasvlaktes. Die see was sowat 26km meer land in as nou en Saldanha was ʼn eiland. Tussen die talle voëlfossiele in die park is die Australopicus nelsonmandelai, wat na wyle Nelson Mandela vernoem is. • Die Weskus-fossielpark is in 2013 aangewys as die Wes-Kaap se Argeologiese, Paleontologiese of Meteoriet Projek van die Jaar.
7
P
as terug van sy twee uitvoerings by die KKNK op Oudtshoorn waar hy ook sy verjaarsdag gevier het, is Emo Adams slaggereed om op 24 April saam met die Swartland se Weskusklong in die Malmesbury Stadsaal op te tree. Intussen is Jou Show met Emo sedert 3 April Vrydagaande terug op die kassie. Emo, wat op die afgelope KKNK-program was met Is Duidelik en Son Top 40 Mix Masala, neem op 1 en 2 Mei sy produksie Finding Emo as deel van vanjaar se Suidoosterfees na die Baxter. Dié produksie van Emo is met twee Fiëstas en 'n Kanna bekroon. Oor teater se hy: “Ek het in die teater grootgeword en voel veilig daar. Die gehoor betaal om net vir jou te kom kyk.” Hy is in Mitchells Plain gebore en het grootgeword as die jongste van drie kinders. Emo het op 9 reeds 'n rol as hawelose seun in die musiekblyspel District 6 losgeslaan. Hy het vir 10 jaar in Kat and the Kings gespeel en sy debuutalbum is in 2007 onder die titel "Tall, Dark & Afrikaans" vrygestel. In 2008 het hy daarmee die Tempo-toekenning gewen vir die beste kopskuif-album. Emo het onlangs verloof geraak aan Michelle Gildenhuys.
Foto: Nelis Engelbrecht Photography
Q & A met Emo Adams de moZáik het 'n paar vrae aan Emo gestel voor hy sy tasse gepak het vir Oudtshoorn.
Wat was die heel eerste liedjie wat Emo Adams solo op die verhoog gesing het?
Sjoe, het nogal 'n bietjie gewerk om met almal te feature, so sal nice wees om 'n paar internasionale kunstenaars te add.
Vertel ons van 'n droombestemming waar jy nog nie was nie.
Is daar 'n kort van der Merwe grappie wat jy kan vertel? Fire The Researcher... maar jy moet die ou Jou Show episodes op kykNET hê om dit te vang.
Vertel van die snaaksste oomblik saam met Wicus van der Merwe.
Daar's Musiek van Annelie Van Rooyen
Brazil, Spain, Mexico, Hawaii... Hoekom vra jy, wil julle my surprise?
Kan Emo Adams kos maak?
Winter of Somer? Maakie saakie.
Is jy crazy... elke oomblik met Wicus is 'n snaakse omblik, maar hy het ook 'n goeie erenstige kant wat ek love... nie baie mense sien daai kant nie, maar julle sal nogal verras wees.
En wat is jou gunsteling-dis?
Wat is jou gunsteling tussen jou eie liedjies?
Wat is na jou mening die beste liedjie wat ooit in Afrikaans geskryf is?
As jy sê kos hoe bedoel jy en tel 2-minute noodles? Skoonpa se spitbraai
Rooi of Blou? Blou
Saam met wie sal Emo nog graag die verhoog deel? 8
Vir nou sal ek sê Capetonian - goeie liedjie net 'n pity ek het hom nie self geskryf nie, maar is nog steeds Proudly SA.
Jy het al baie ure saam met Wicus van der Merwe deurgebring. Te veel...seriously te veel.
Z
Leefstyl • Lifestyle
Daar is so baie, maar David Kramer se SkipSkop is die ultimate.
Wat weet ons nie van Emo Adams nie? Eintlik weet niemand niks van my.
April 2015 • Mei 2015
TREATMENTS INCLUDE: • Facials Environ Gatineau Lamelle Nuxe
• Megz Hair & Beauty • Haus of Decor • Haus of Design
• Laser Hair & Pigmentation Removal • Eyelash Extensions • Make-Up • Spray Tan • Waxing • Manicures & Pedicures • Shellac Gel & Acrylic • Lash & Brow Tinting • Body Wraps • Permanent Eye Make-Up • Botox & Fillers
• Hair Salon Goldwell Kerasilk Keratin treatment KMS – California Permanent Hair Extensions Feather Hair Extensions Elumen fashion colours
MEGON BURDEN (ITEC & SAAHSP qualified therapist) C: 074 231 6648 T: 022 451 2794 E: salonmegz@gmail.com
ADDRESS: Seaview Centre, Volstruis Avenue, Yzerfontein
Megz
@SalonMegz
• DECOR BOUTIQUE
- Decor accessories - Furniture - Clothing boutique & gifts - Fabric samples available - Reupholstery workshop
• TURNKEY INTERIOR DESIGN SERVICES BY DAVE NEMETH
- We provide full design and decorating services by our professional and experienced designers and decorators - Interior decorating and consulting by Wilna de Klerk
This winter theme and colour palette certainly takes it’s cue from the announcement of Pantones colour of the year for 2015: Marsala. We believe this one to be a beautiful continuation of our hues from summer, complimenting the focus colour of coral in our “Summer Breeze” theme. We complimented this warm spicy colour with tones of grey, purples and berries. Spice things up this winter and come visit us at Haus of Decor.
April 2015 • May 2015
Dave Nemeth is a proud member of
CONTACT DETAILS: 081 554 6006 | info@hausofdecor.co.za
Z
Leefstyl • Lifestyle
9
Olyffees
laat Vallei blom
10
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
11
Olywe, olyfolie, olyfprodukte en olyfbome is ’n integrale deel van die Swartlandse dorpe Riebeek-Kasteel en Riebeek-Wes. Van 1 tot 3 Mei hou die vallei weer hul jaarlikse leefstylnaweek: die Olyffees - al as een van die beste kosfeeste in die land aangewys – met die heerlikste verskeidenheid olywe, wyne, kase, konfyte, brode en ingelê om elke smaak te pas en elke tong te verlei. Die Riebeekvallei olyffees is die plek waar die beskeie olyf in al sy vorme voorgesit word – van olyfolie (en olyfolieproe) tot tepenade en gegeurde olywe. Kom vier die oes van die olyfboom se vrug wanneer die Riebeekvallei op 2 en 3 Mei die jaarlikse fees aanbied. Dit is daagliks tussen 10:00 en 17:00 oop. Dié gewilde fees het reeds die Weskus se toerismeowerheid se toekenning in die kategorie toerismegebeurtenis ingepalm en was ook genomineer vir die Klink-toekennings se “Crowd Pleaser”toekenning. In 2013 is dit aangewys deur lesers van Woolworths se Taste Magazine as ’n “onvergeetlike fees”! Die Olive Emporium in die middel van Riebeek Kasteel sal gasheer speel vir plaaslike olyfprodusente en ’n groot verskeidenheid olyfprodukte sal geproe en gekoop kan word, ’n fees van olywe op een plek! Wyn van die bekende wynprodusente van die Riebeekvallei, handgemaakte bier, ’n fees van plaaslike kos en volop vermaak sal weer regdeur die naweek beskikbaar wees. Besoekers kan koers kies met gratis pendeldienste en trekkerritte na al die deelnemende produsente waar daar ook ’n wye verskeidenheid olyfprodukte, kos en vermaak sal wees, asook lekker outydse, plattelandse gasvryheid. ’n Olyfpaspoort, wat die hele naweek geldig is, gee gaste toegang tot al die feespunte. Produsente gooi hul deure oop en die fees, wat sedert 2000 aangebied word, is 'n absolute móét vir olyf- en wynliefhebbers. Die kaartjies (paspoort) is aanlyn by www.webtickets.co.za beskikbaar teen R70 per persoon, of dit kan op die dag by enigeen van die deelnemende produsente gekoop word, insluitende die emporium. Proe-glase en proe-koepons sal ook te koop aangebied word. Vir meer inligting, kontak die Riebeekvallei toerismekantoor by 022 448 1545. Olywe, hul oorsprong en geskiedenis is vasgevang oor eeue in die legendes en mites sedert die begin van die mens op aarde. Dié vrug speel 'n belangrike rol in die geskiedenis van Egipte, die Romein en Grieke en selfs in die tweede boek van die Bybel word daar al melding gemaak van olyfolie en die gebruik daarvan in die salf van
12
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
konings en priesters. Daar is later ook verwysings na brood wat met olyfolie geknie is. Die vrug Olea europaea het saam met Jan van Riebeek na Suid-Afrika gekom. Van Riebeek het in 1661 – ook die jaar toe die Riebeekvallei deur Pieter Cruythoff ontdek is - die eerste twee olyfbome op sy plaas Boschheuvel geplant. Maar vir 200 jaar het dié vrug nie baie veld gewen in die Kaap nie. Eers teen die einde van die 19de eeu het Piet Cillie van Wellington ná sy besoek aan Kalifornië in 1893 teruggekeer vol optimisme vir dié bedryf hier ter plaatse. Hy het 'n olyfboord op sy plaas aangeplant en kort daarna het nog 'n boer, Jan Minnaar van De Hoop, teen die hange van die Paarlberg, ook olyfbome begin aanplant. Dit is egter die Italiaanse tuinboukundige uit Genua, Ferdinando Costa wat in 1902 na Suid-Afrika geëmigreer het, wat as die land se olyfpionier beskou word. Hy het in 1923 sy eerste plaaslike olyfolie geproduseer -nie minder nie as ses bottels daarvan. In 1938 het Victor Emmanuel, die koning van Italië, 'n sitaat en die goue ster van meriete aan hom toegeken vir sy moeite om die olyfkultuur in Suid-Afrika bekend te stel. Die geskiedenis van olywe in Suid-Afrika het ook vele ander kleurryke persoonlikhede opgelewer. Onder hulle tel die Italiaanse edelman baron Felice Andreis, wat ná die Tweede Wêreldoorlog hierheen geëmigreer het en nog 'n Italiaanse tuinboukundige, Carlo Castiglione, wat een van die suksesvolste mense in die olyfboerdery in Suid-Afrika geword het. Daar is ook nog Gerry Moshonas en John Church van Tuna Marine. Die Suid-Afrikaanse olyfprodukte vergelyk vandag goed met die beste in die wêreld en word gereeld bekroon met internasionale pryse. In die Riebeekvallei is die eerste bome in die sewentigs aangeplant. Vandag is daar etlike olyfprodusente en verwerkingsondernemings in en om die Riebeekvallei. Onder die bekendstes van hulle is Kloovenburg, Het Vlock Casteel, Goedgedacht en Olive Boutique. Wanneer die olyf gelaat word om aan die boom ryp te word, word die groen vrug se kleur blinkswart of donkerpers. Tuinboukundiges het al meer as 680 verskillende olyfvariëteite geklassifiseer, maar van die bekendste olyfkultivars is: Mission - die gewildste kultivar wat baie goed aard in die meeste omstandighede en geskik is vir groen inmaak, swart inmaak en vir die produksie van olie. April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
13
14
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
Manzanilla - dié groter vrug as dié van Mission word vroeër ryp is is die beste vir groen inmaak. Manzanilla het ’n medium- tot lae olie-inhoud. Calamata - het 'n laer olie-inhoud en is geskik vir die inmaak van swart olywe. Frantoio en Leccino - is albei Toskaanse tipes met klein vruggies, maar ’n swaar oes. Hulle is bekend vir 'n hoë olie-inhoud.
* KITSFEIT!
Sewe liter olywe word benodig om een liter olyfolie te produseer. Onverwerkte olyfolie is baie laag in cholesterol, sout en koolhidrate. Daar word na raming wêreldwyd mmer as 2,25 miljoen ton olyfolie gebruik. Olyfolie is ryk aan vitamiene E en polifenol. Ekstra suiwer olyfolie het ’n kookpunt van 206 °C, terwyl sonneblom- en canola-olie teen 107 °C kook.
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
15
Far from the madding crowd @
Bartholomeus Klip
16
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
W
e get lost trying to find the luxury guesthouse; our own fault for not reading the instructions. All around are open fields; unsignposted gravel roads carve up the landscape, disappearing from view as they arch over hills receding into the distance. Ahead of us lies the great wall of the Elandskloof mountains; over our shoulder, Kasteelberg. We drive slowly, split between the need to find our destination and the captivating beauty around us. We pass a clump of eucalyptus trees towering over a few worker houses, simple like a child’s drawing – flat-roof; chimney, smoking; one front door with two small windows on either side. When we find Bartholomeus Klip, it’s like an oasis; a surprise that suddenly arrives around a bend, at the end of a long, winding road. Alongside the white-washed farm sheds, a lush garden with old trees crowds the Victorian-style guesthouse. A stairway leads up through the plants, to a stoep that runs the length of the front. The birds are mostly invisible, but lively. This elegant haven is located a half-hour's drive from Malmesbury; double that from Cape Town. The guesthouse is run by twin sisters Lesley en Louise Gillett, who will be known from the regular appearances of Bartholomeus Klip in lifestyle and décor magazines, as well as their cookbook “Life on a Cape Farm - country cooking at its best”. They’ve been at the helm since the turn of the millennium; the farm however, has a history going back some three centuries. The land was granted in 1705 to an immigrant from Holland, Frantz Joosten van der Lubstadt, who settled there with his young wife, Maria. She was also the one later found guilty of having orchestrated his murder and was burnt at the stake in Cape Town. Those were difficult times and in fact it was the massacre of French Huguenots on St Bartholomew’s Day that gave the farm its name. Now a much happier place, Bartholomeus Klip comprises a 4500ha nature reserve and is part of a 7500ha unit known as Elandsberg Farms, one of the largest wheat and wool-sheep operations in the Western Cape. It has been in the Parker family since 1936. It takes fine balance to offer luxury in an ancient setting. Restoration can only take you so far. Werf walls reflect the slow creep of deep underground roots and shed doors carry the uneven grooves from decades of weathering. Once inside however, it’s like time has frozen in a bygone era – rugs on dark wood floors; ornate fireplaces; delicate lighting; and, silverware. We settle into a room off the main house. I collapse into the feather duvet, then slip off my shoes and explore further. From the stoep, our view of the mountains is framed by two large trees, the sky and the plains. I lie back in a lounger, cross my bare feet and post a picture on Facebook. About an hour before supper, we head for the kitchen where Louise has made preparations for a cooking class; nothing heavy, just a few tricks that will make any culinarily-challenged dinner host look amazing. It’s a part of the offering – classes are held whenever there’s demand. Conveniently, most of the ingredients come from the Riebeek Valley – amongst others Mozarella, herbs, olives and olive oil. Fresh and April 2015 • May 2015
There are many gems in the Riebeek Valley. Some are less obvious than others, writes Clifford Roberts after a visit to Bartholomeus Klip.
seasonal are part of the kitchen philosophy at Bartholomeus Klip. First up for us tonight is butternut risotto with soya sunflower seeds, then a roast followed by a guava soufflé. I decide its better when Louise makes it, even though mine doesn’t taste too bad. The following day, we idle away with books on our loungers. There’s a pool, but the chill keeps us away. In the afternoon, nature reserve guide Daniël Cloete collects us for a game drive. We pass a camp where disease-free African Buffalo are bred. The farm also participates in a breeding project to re-introduce the quagga, an animal that went extinct in the late 1880s. The reserve itself is home to animals including eland, oryx, red hartebeest, Burchell’s zebra, the rare geometric tortoise and quagga. If you’re lucky, you might spot fish eagles and black eagles too. The veld is mainly low grassland and the vistas are wide. The vehicle slowly makes its way along the bumpy gravel road. We stop for a few minutes next to a stream and the silence of the openness floods over us. The water reflects the sky, giving it the appearance of a crack in the earth, now a slim, isolated disk. I point out some
Z
Leefstyl • Lifestyle
kind of marker in the distance. “Hunters,” says Cloete. Apparently, feral pigs are a destructive pest in the area and hunters help to keep their numbers low. The sun appears to liquify as it approaches the horizon. Shadows deepen; the mountains turn to ochre. The silhouette of Kasteelberg though far away dominates the skyline. We’re on our way back to the guesthouse by the time we see the first stars – brilliant pinpricks in a sea of velvet black. Dinner and breakfast showcase more of the delicious cooking behind the scenes – homemade yoghurt, preserves, farm cream, muesli tart; the list is long. At tea time, we can’t help ourselves and settle in the drawing room alongside the fire for more. We stroll over to the large farm dam, where you can go for a paddle or fish; we investigate the mountain bikes, available to adventurous guests to ride through the reserve. Spring is a popular time to visit – the flowers are out and there are guided walks too. Soon we have to head back to our room to pack. On the way out I quietly wish to get lost again, but it’s not to be and soon we’re back on the highway – the same people, yet just a little different thanks to Bartholomeus Klip.
17
FOT Deur die lens van
Schalk Eygelaar & Izelle Garcia
18
18
Z
Gesondheid
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015 Augustus • September 2013
TOS
April 2015 • May 20152013 Augustus • September
Z
Gesondheid
Leefstyl • Lifestyle
19
19
in GOEIE SMAAK
Soet en sout met olyweWat jy benodig & metode
25 ml olyfolie 500 g maer maalvleis 10 ml suiker 2 uie, geskil en in kwarte gesny 2 heel knoffelhuisies, geskil en gekneus 1 blik (410 g) heel tamaties 15 ml tamatiepasta 5 ml sout 5 ml varsgemaalde swartpeper 1 takkie roosmaryn 12 swart olywe, ontpit en gehalveer 1 wiel fetakaas Gaar pasta van jou keuse Verhit die olyfolie en braai die maalvleis daarin tot lekker bruin. Voeg die res van die bestanddele, behalwe die olywe, fetakaas en pasta, by. Plaas die deksel op en prut vir ongeveer ‘n halfuur totdat baie van die vog weggekook het. Voeg die olywe by en laat vinnig deurkook. Skep die maalvleis op die gaar pasta van jou keuse en krummel die fetakaas bo-oor. Sit warm voor met ‘n groenslaai.
Christelle Erasmus het al talle gewilde kookboeke geskryf wat dikwels bo aan die topverkoperlys verskyn. Sy leef in die skilderagtige dorpie, Riebeek-Kasteel, en besit die La Mon-
tagne-gastehuis wat sy self bestuur en dit geniet om haar gaste te bederf. Net so pretensieloos soos haar kookboeke, is sy. Haar kokfilosofie: Hou alles eenvoudig.
Liefde vir kosmaak kom uit haar kleintyd. Uit die kaalvoetdae by ‘n plaasskooltjie op Goudini in die Boland waar sy gekoester gevoel het in die kombuis van Ma-Bettie.
Sjokoladefudge met ‘n olyfkinkel 400 g donkersjokolade 1 blik (385 g) kondensmelk 250 ml ongesoute, gekapte neute 100 g glanskersies, gekap 100 g swart olywe fyngesny Smelt die sjokolade oor kookwater op die stoofplaat of smelt dit in die mikrogolf. Roer die kondensmelk by en voeg dan die neute, kersies en olywe by. Giet die mengsel in ‘n gesmeerde pan van ongeveer 18 cm x 28 cm. Plaas in die yskas tot ferm. Sny in blokkies en bêre in die yskas tot benodig.
20
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
Bergrivier Koor besoek
Boston
"As ek nou hier se dat dit die beste konsertuitvoering was waarby ek nog ooit was, sal julle my nie glo nie. Want julle weet ek het 20 jaar op Stellenbosch gebly en vele internasionale en plaaslike kore in die Endler sien kom en gaan. Julle sal ook dink ek is nie objektief nie. Hoe kan ek wees? Maar glo my! Nerens het ek al ooit die passie en kinderlike naiewe rou talent gemeng met afgerondheid en energie gesien soos gisteraand nie. Dis te groot om hier te probeer verduidelik. Ek is uiters dankbaar en trots om n klein aandeel hierin te mag he en om bevoorreg genoeg te wees om dit te kan meemaak. Prys die Here!" - Adv Hanlie Linde
Regs: Die koor-lede het darem leesstof vanaf die huis gebring en bietjie op die plein in Boston hul lees-vernuf opgeskerp. Onder: Die oudste van die toergangers was Marie Nienaber (links)
Hanlie Linde (munisipale bestuurder van die Bergrivier Munisipaliteit) oorhandig 'n geskenkpak, organiese rooiwyn van Org de Rac buite Piketberg, aan Boston se munisipale bestuurder. Die toerlede het bestaan uit alle ouderdomsgroepe. Daar was gesoute sangers, asook 'n groepie minderjariges wat die toer van 'n leeftyd meegemaak het.
Onder: Die koor in aksie by een van hul vele uitvoerings.
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
21
Promotion
A
imed at families who need maximum passenger and luggage space and a good balance of power and economy at an affordable price. “The GWM C30 slots into a very important market segment in South Africa,” said GWM South Africa COO Warren Olsen. “Considering the C30’s very competitive price as well as its standard features and space, we believe the C30 to be a very strong rival to the traditional market leaders as it offers exceptional value for money.” Brand manager Hannes Oosthuizen says: "Although the C30 fits into the compact sedan segment, its dimensions suggest otherwise.” "The C30 rides on a stretched (2.6m) wheelbase that endows it with one of the most spacious cabins in its class, as well as one of the largest boots, capable of swallowing 475-litres worth of luggage." The C30 is powered by a 71.3kW/138Nm 1.5-litre VVT-I petrol, mated to a five-speed manual. Fuel consumption is rated at 7.3-litre/100km. Comfort and Entertainment Inside the cabin, the emphasis has been on creating stretch-out space and providing all the modern convenience items desired by its target market, including air-conditioning,
Affordability makes GWM C30 a definite option
power steering, electric windows all-round, electric mirror adjustment, radio/CD/MP3 player with USB support and a rake-adjustable steering wheel. Importantly, Bluetooth connectivity is also part of the mix. South Africanspecification vehicles feature dark cloth trim to match the upmarket black finish of the facia surfaces. Details such as chrome surrounds for the sporty main dials of the instrumenation and silver trim on the centre hangdown section contribute to an upmarket ambience. Maximum ergonomic efficiency was a high priority for GWM, as evidenced by the large rotary ventilation controls and neat audio system interface.
22
Z
GWM’s interior designers have utilised the C30’s generous dimensions to
Leefstyl • Lifestyle
include a number of storage spaces. The door pockets are large and also feature drinks holders. A spacious storage box is fitted between the front seats and doubles as a comfortable central armrest. Drinks holders are also provided for rear seat occupants. The boot, one of the biggest in this segment, features a space-saver spare wheel. The rear bench is split 60:40 and can fold down to allow for the transportation of longer objects. FOLDING SEATS Inside it boasts, dark cloth trim, black finishes, chromed details for the instrumentation and silver trim on the centre console. The C30 sedan is equipped with aircon, power steering and windows (front and rear), power-adjustable sidemirrors, radio/CD/MP3 audio system with USB and Bluetooth connectivity. Boot space is rated at 475 litres, which can be increased by folding the rear seats. 5/5 IN C-NCAP Occupant safety is well catered for with the inclusion of dual front airbags and disc brakes all-round backed by ABS with EBD. Child-seat mountings are fitted at the rear and the front seatbelts are height-adjustable. Following C-NCAP crash testing in China, the C30 achieved the maximum five-star rating. Fog lights front and rear boost visibility in poor weather conditions while security is provided by a standard immobiliser, with the further convenience of remote central locking. The C30 sedan is sold with a five-year or 45 000km service plan, five-year or 100 000km warranty and two years of AA roadside assistance. Service intervals15 000km. And: GWM has already dropped the price to bring the C30 1,5 VVT-i even closer to your budget selling at a VERY competitive R159 900. GWM C30: Worth a closer look. April 2015 • Mei 2015
pure weelde
RAV4 se VX-model is
T
oyota se reeds gewilde RAV4 het met die koms van die nuwe model met opgekikkerde toerusting sy posisie in die hartjie van die middelgrootte-sportnutsmark versterk. Die doeltreffende 2,2ℓ-D-4D-diesel-weegawe van die RAV4 het in die nuwe reeks 'n welkome nuwe outomatiese sesgang-ratkas en die weelderiger VX-pakket as ekstra keuse saam met die handratkas en die GX-pakket. Ander veranderinge wat regdeur die reeks
April 2015 • May 2015
aangetref word, sluit in ’n nuwe raakskermmultimediastelsel (standaard-toerusting) asook nuwe 18”-allooispeekwiele wat net vir die 2.5 VXweergawe bestel kan word. Die pakket bied ook Bluetooth vir handvrye telefoonoproepe; ’n trurat-kamera (VX-modelle); voertuig-inligting, wat ritdata en die klimaatbeheerprofiel insluit; en beheer van die verstellings vir die deurslotte en beligting. Dit sorg ook vir die eenvoudige koppeling van iPods en MP3-spelers deur middel van ’n USB-sok of Bluetooth. Die RAV4 is met enige van drie verskillende viersilinder-enjins beskikbaar, wat met die tweeliterpetrolenjin van 107 kW vir die tweewielaangedrewe
Z
Leefstyl • Lifestyle
Promosie weergawes (2WD) afskop. Die ander modelle met aandrywing deur al vier wiele (AWD) kan gekies word met ’n 2,2ℓ-turbodiesel van 110 kW wat ’n stewige 340 Nm se wringkrag ontwikkel, of ’n 2,5ℓ-petrolweergawe van 132 kW. Die 2WD-RAV4 het ’n sesgang-handratkas of Toyota se outomatiese Multidrive S-transmissie, wat die keuse van ’n sportiewe sewe-gang-model met sekwensiële ratwisseling bied. Die petrol-aangedrewe weergawes met aandrywing deur al vier wiele het ’n outomatiese sekwensiële multimodus-sesgangtransmissie, terwyl die AWD RAV4-diesel die keuse van die sesgang-handratkas of outomatiese multi-modustransmissie bied. Die GX-modelle is alles behalwe suinig danksy buite-kenmerke soos dakspore, 17”-allooiwiele, en dagligryligte (DRL) as deel van sy standaard-toerusting. Die enigste buitekenmerk wat tussen die 2,0ℓ-modelle en die 2.2 D-4D verskil, is die gebruik van ingeboude misligte in laasgenoemde weergawe. Kyk ’n mens na die vlagskip-VX-weergawe, kry hy ’n chroom-insetsel in die voorste buffer, modderklappe voor en agter, elektries wegvoubare deurspieëls, ’n glasdak wat kan kantel en oopskuif, en hoësterkte kopligte (HID) met ’n ingeboude skoonmaakstelsel. En sy prys: Die nuwe VX-model: 2.2D AWD VX 6 outo kos R469 000. Hy word gedek deur ’n waarborg van drie jaar/100 000 km en ’n standaard-diensplan vir vyf jaar/90 000 km. Die nuwe modelle word nou ook deur die ToyotaCare-padhulpdiens-program gedek, wat eienaars 24 uur per dag se padbystand vir algehele gemoedsrus bied. “Toyota RAV4 – RAV, the vehicle to have!!!”
23
Country retirement makes
Promotion The beautiful towns of the Swartland have seen an unprecedented upswing in popularity over the past decade or so, with thousands of visitors and new residents making their way to the region week after week, month after month. But with this increased popularity has come an increase in property values that puts many homes well out of the reach of those interested in securing their little piece of country heaven. And modern, safe homes in secure complexes are few and far between. A new development is set to change that, providing a rare opportunity for over 50’s to buy a new house, with 360-degree views as far as Table Mountain, on a tranquil hill overlooking the fertile Swartland. The development was designed to ensure that residents not only continue enjoying a stimulating lifestyle in coming decades, but also that they will
24
be well looked after should they require special care. Construction recently started on Fonteine Village on the perimeter of Malmesbury, to cater to the desperate need for quality homes in the area, as well as provide much-needed homes in the under-serviced retirement market. Malmesbury, which has twice won the award for cleanest town in the country, and has also been recognised as the best run municipality, is currently experiencing the wave of renewal that saw its sister towns become prime destinations. This trend is set to continue as the multi-billion rand upgrade of the N7 nears completion. The dual carriageway will dramatically decrease travelling time to the city and the Cape Town International Airport. Like many towns in the region have become in the past few years, Malmesbury is now also becoming home
Z
Leefstyl • Lifestyle
lifestyle and investment sense with Fonteine Village to young families and professionals seeking a safe and relaxed country lifestyle within comfortable reach of their places of work. The Fonteine Village development will be constructed through a partnership between the Matlapeng Housing Company and Visiondev, who between them boast a solid track record of quality developments over two decades, with a combined total value of more than R5 billion. “With life expectancy now almost two decades longer than it was historically, the decision on where to settle in their later life has become a vexing one for many people. Location, climate, space, safety and affordability are important considerations. Few of us are ready to spend the rest of our days in a small room in the middle of the city while we likely still have several active and productive decades ahead of us,” says developer Ian Phillips. “These days, retiring means an opportunity to live life to the full, and Fonteine Village was designed around this mindset: that over fifties want to enjoy the best their environment has to offer, while having the peace of mind that, should they need it or should something go wrong, a helping hand is not far away.” Affordability is another major stumbling block for many people wanting to buy property in a retirement complex. Even on the rare occasions that properties do come onto the market, they are generally well out of the reach of the average middle-class person. But with property still relatively affordable in Malmesbury, compared to the extreme asking prices for homes closer to the city, the starting price of R1.2 million for a 2-bedroom home puts ownership in Fonteine Village comfortably within the reach of prospective buyers. There are also 3 bedroom units available for those who want more space for guests or a home office. Altogether, 256 single residential homes and 255 flats (2 bed, 1 bed and studio apartments) are planned, although it is expected that some investors will elect to combine erven to build larger homes. “Of course, any property purchase must make investment sense, and there is little doubt that homes in Fonteine Village will dramatically increase in value in future,” says Phillips. The complex will boast a clubhouse with dining room, lounge, bar, gym, hair salon, library, swimming pool, and braai areas, as well as tranquil landscaped communal areas. To ensure the wellbeing and safety of residents, it will also offer full 24-hour manned security, electric fencing and CCTV cameras, 24/7 home-based nursing facilities, and frail and post-operative support services. Homes are designed for comfort in line with European best practice. Occupation is set for November 2015. For further information, contact Mark Perks on 083 409 0354, or Rita Venter on 083 335 2807. Or visit www.fonteinevillage.co.za . April 2015 • Mei 2015
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
25
26
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
27
Luxury in Langebaan 28
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
U
nquestionably, this is the finest and most spectacular five bedroom (mes) home overlooking the Lagoon from Saldanha harbour on one side and Churchhaven on the other side. Situated very close to the popular Langebaan Yacht Club and Private School. The house is built on three levels and is light and spacious with exquisite finishes and an established enclosed garden with a sunsplashed pool. This home offers large open plan living / dining areas and an Astro Flame fire place to keep you warm on those chilly winter evenings. This fabulous home features include a solar geyser from Germany, an eco friendly water system. LED lights throughout the house, Hans Grohe bathroom fittings, illuminated light switches, galvanized balustrades, Gappa wood balcony, self catering kitchen, DSTV outlets in all the rooms. Graphite Franke kitchen equipment, tinted safety glass, dimmer switches, white laminated flooring. Sliding stacker doors open up to provide 180 degree Lagoon views. Three garages and fully walled. A must to see.
Property Details
Web Access: LA1102553 Coastal Estate Living 5 Bedrooms (5 En Suite) 5 Bathrooms 2 Reception Rooms Stand Size: Approx 783 m² Building Size: Approx 500 m² South West Facing For sale by: Pam Golding Langebaan 022 772 2196 Images provided by Pam Golding
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
29
deur Maryke Roberts Foto’s: Clifford Roberts en verskaf
Vervaardiger Ingrid Howard
Die storie van Renier
Grootlieg de Winnaar H
ierdie is die storie van Renier (Grootlieg) de Winnaar, die man van die Tulbagh-vallei wat al Suid-Afrika se eie Baron von Münchhausen genoem is. Hoekom nou ou koeie uit die sloot gaan grawe van iemand wat meer as 200 jaar gelede gebore is? Want vanjaar by die US Woordfees is sy stories weer vertel. Die produksie is volgende by die Vryfees op Bloemfontein en daarna by Innibos op Nelspuit. Maar met die tipe storie moet 'n mens by die begin begin: Renier de Winnaar is in 1795 in Tulbagh gebore, ’n storieverteller van formaat. Hy die slag gehad om ’n storie met soveel oorgawe te vertel dat mense hom selfs geglo het. Renier het hom in 1838 by sy broer in die hedendaagse Oos-Vrystaat gaan vestig. Daar was skermutselinge, Britse oornames en onmin, maar in 1869 het die broers weer ’n gedeelte van hul oorspronklike plaas teruggekry en dit Verliesfontein genoem. Vandag is die dorp Zastron, naby die Lesotho-grens, op dié plaas. Só interessant was sy lewe en sy stories dat
30
dit die oog gevang het van vervaardiger Ingrid Howard en die gesoute akteur, Chris van Niekerk. Ingrid vertel: “Ek het op Aliwal Noord grootgeword. My oom, Francoise de Wet, was die tandarts op Zastron en het telkens na die stories van Renier de Winnaar verwys. Van jongs af het ek besef dat die man ’n heerlike deel van die OosVrystaat se storievertel-kultuur uitgemaak het. “Ek vra toe my oom (toe 86) in 2013 oor die stories. Hy was bewus van ʼn boek met stories en ʼn tweede boek oor die De Winnaars. Maar waar om dit te kry? Dit weet hy nie! “My oom is verlede jaar oorlede. Sy vrou, tannie Este, bel om navraag oor die De Wets te doen. Ek kry die inligting wat sy soek en ontdek ook ʼn afskrif van die storieboek van Renier! (D. Du Preez, “Renier de Winnaar Baasverteller”, Afrikaanse Pers, Boekhandel – Johannesburg – Kaapstad). Só het oom Francoise tog voorsien.” Daar en dan het sy besluit dat die storie verhoog toe moet gaan. Die produksie, Renier (Grootlieg) de Winnaar, het twee speelvakke in die nuwe Drostdy Teater gehad by die 16de Woordfees wat onlangs ten einde geloop het. Dié splinternuwe teater behoort aan Ingrid. Grootlieg se getroue skaduwee, ’n hand-
Z
Leefstyl • Lifestyle
• Meer oor Renier (ook Reynier of
Reinier gespel) Petrus Godlieb De Winnaar
Hy is op 22 September 1795 in Tulbagh gebore en op 2 Oktober 1796 daar gedoop. In later jare het hy selde sy derde naam gebruik en op sy grafsteen staan PR de Winnaar. Ook in sy doodsberig in De Express van 20 Desember 1883 word geskryf van Petrus Reinier de Winnaar. langer genaamd Vosmerrie, is deur Pietman Geldenhuys, aka Peter Mitchell aka The Scotsman, vertolk. Pietman woon die afgelope jaar op Malmesbury en die Tulbagh-vallei is amper bure. Die skryf van die produksie was ’n gesamentlike proses tussen die drie rolspelers. “Die ou stories is vasgevang in tyd, plek en taalgebruik. Dit moes relevant en toeganklik gemaak word vir vandag se gehore," vertel Ingrid. "Dit was egter met klein aanpassings moontlik: Die goeie humor en tydloosheid van die stories, die onskuldige verteltrant, die mooi Afrikaans, die veelkantige karakters en die wonderlike verwysing na dorpe en plekke het goed saamgewerk vir hedendaagse gehore.” Pietman het die musiek geskryf en sê hy het Grootlieg maar leer ken soos hulle aan die teks gewerk het. Pietman het elke liedjie gaan skryf om by die voorafgaande of daaropvolgende storie in die produksie te pas. Hy vertel: “Ek het twee gedigte getoonset en een lied wat Oom Jolla (George Snyman) geskryf het.” Hy het op dramaskool tien jaar gelede al begin musiek skryf vir film en kinderteater. Sy gunstelingrol in die produksie is wanneer hy die duiwel speel en hy vertel dat die liedjie “Biesiepoot” sy gunsteling is. Wanneer Reynier se stories darem net te goed was om waar te wees, moes Vosmerrie intree en darem net die stempel van goedkeuring gee met April 2015 • Mei 2015
Pietman Geldenhuys
sy: “Dis reg, meneer.” “Ek geniet die verhoogspel weer vreeslik na al die jare. Wanneer jy ’n eenmanstuk doen, kan jy improviseer soos jy aangaan. Ek geniet die ander energie op die verhoog baie, want nou is dit nie net ‘ek’ en die gehoor nie, maar ‘ons’ en die gehoor,” vertel hy. Hy geniet Vosmerrie se “troebel wees en sy deurmekaargeite”. Vir Chris is die begin van die produksie die hoogtepunt waar hy en Pietman al singende, dansende en rasende tussen gaste deurskuur verhoog toe, “omdat die gehoor verras word deur ’n ander aanslag - alles deel van die storie”. “Sy stories is eintlik Afrikana,” sê Chris, wat aan De Winnaar gestalte gee. “Hoekom het hy die storievertellery gedoen. “Want hy wou mense vermaak. En dit is ook hoekom ék dit doen.” “Mense wil weer weet waar hulle vandaan kom, van hul voorouers se geskiedenis, gebruike en herkoms. Die storievertelgenre maak ’n vergete wêreld bekend, is vermaaklik en uniek. Dit herinner aan storievertellers en vermakers van weleer en tog is dit steeds relevant," sê Ingrid. In die boekie oor sy lewe, skryf D. Du Preez: “Met sy buitensporige versinsels het Reynier de Winnaar, alias Reynier Grootlieg, ’n bydrae tot die Afrikaanse volkskunde gelewer. Dit was geen alledaagse grootpratery of opsetlike growwe leuens nie, maar humor deur oordrywing.” Só het Renier vertel die gat in Aasvoëlberg, die berg agter die dorp, het gekom toe hy op ’n dag gaan jag het. Hy het die duiwel raakgeloop, wat Renier se geweer vir ’n pyp aangesien het. Die duiwel vra vir ’n trek en Renier laai die geweer met ekstra buskruit; druk die loop in die duiwel se mond en trek die sneller. Die duiwel se kop slaan teen die berg vas en ’n stuk is daarmee heen. Hy het glo ook vertel: “Ek het eendag so ’n goeie verkyker by ’n Ingelsman gekry. Sondae sit ek bo-op Aasvoëlberg en kyk met dié verkyker oor die vlaktes tot in Rouxville (padlangs is dit April 2015 • May 2015
sowat 40 kilometer). Ek sien hoe ou dominee Albertyn met waardige treë kerk toe stap en hoe die mense kerk toe gaan. Ek kon hulle een vir een uitken en reken, dié verkyker was so goed dat toe die diens begin, ek hulle kon hoor sing!” In die verhoogproduksie vertel hy dat sy hande so groot was, dat hulle nie gewone bokshandskoene daaroor kon trek nie, toe is daar maar ’n slaansak oor elkeen getrek! Tom Sinclair, ’n oud-onderwyser van Zastron, het vertel dat een van Reynier se stories was dat hy skoon onder sy pa uitgegroei het. As jong knaap, het Renier vertel, was hy só gesond dat hy ontsettend vinnig gegroei het. As gevolg van sy uitermatige groei, was hy later ouer as sy eie pa, sodanig dat sy vader hom daaroor moes vermaan: “Oom Reynier, my ou seun, Oom moet nou begin briek aandraai, want netnou is Oom nie meer Pa se seun nie, maar Pa se oupa.” Daar word dikwels na Reynier verwys as Suid-Afrika se baron Münchhausen. Dié het in die 17de eeu geleef en het volgens sy vertellinge ook die onmoontlike met groot gemak reggekry. Gedurende 1785 het Rudolph Erich Raspe se “Baron Münchhausen’s narrative of his marvelous travels and campaigns” in Rusland verskyn. Hoewel ’n eksemplaar daarvan blykbaar nie hier beskikbaar is nie, is Münchhausen se verhale nie onbekend nie. Só het hy vertel dat die oorlogskip waarop hy gereis het, teen ’n walvis gebots het: “… ’n Stomme vent wat daarbo in die lug besig was om die grootseil in te haal, is minstens nege myl van die skip afgeslinger, maar hy het gelukkig sy lewe gered deur ’n groot seemeeu aan sy stert beet te kry en dié het hom teruggebring en op presies dieselfde plek neergesit van waar hy gegooi is.” Münchhausen se verhale is net so geweldig oordrewe soos dié van Reynier en van hulle is ook al aan Reynier toegedig. Verhale wat Reynier sou vertel het en wat ook skerp na Münchhausen
Z
Leefstyl • Lifestyle
Die akteur Chris van Niekerk
ruik, is die verhaal dat hy ’n graaf moes gaan haal om homself uit ’n diep gat te kon uitspit; ook sy ondervinding met die sneeu wat só dik was dat, nadat dit gesmelt het, sy perd wat hy aan ’n paal vasgemaak het, aan ’n kerktoring sou gehang het! Teen die einde van sy lewe het De Winnaar van plaas tot plaas gereis en mense met stories vermaak. Pietman sê: “Wat my die meeste geraak het, is dat hy op sy oudag vir aalmoese moes optree. ” Vir Chris was dit weer dat Renier “in die vroeë 1800’s al die essensie van teater onder die knie gehad het - om te vermaak!” Chris voeg by dat dit ook sy grootste uitdaging in die produksie was: om ’n storie te vertel sonder om te klink asof dit woorde is wat geleer is. Alhoewel Reynier baie met die duiwel gespot het, was hy ’n diep godsdienstige mens wat hom in sy laaste jare maar min aan wêreldse besittings gesteur het. Hy het male sonder tal op sy ou skimmelperd in die distrik rondgery en koffie, suiker en ander alledaagse noodsaaklikhede gebedel. Oral waar hy gegaan het, was sy twee hondjies by en oral waar hy vertoef het, moes hy van sy verhale vertel. Daar is soveel verskillende geboortedatums en sterftedatums vir Renier, sommige maak hom 88 toe hy dood is, ander 102. Chris kies die mees dramatiese een: die een wat hom 106 maak met sy dood! En hoekom hom nou 220 jaar ná sy geboorte lewe gee? Ingrid sê Renier het homself na 220 jaar self kom aanmeld vir die herlewing en vertelling van sy oorspronklike stories. “Ons het so ernstig geword. Dit is tyd dat ons weer die ligter sy van die lewe ontdek. Lag is steeds die beste medisyne vir so baie pyne...” En dan, met ’n vonkel in haar oog, sluit sy af: “Daar is nog talle Renier-stories wat nog lê en wag om vertel te word. Ons kan vir jare steeds nuwe Renier-produksies die lig laat sien.”
31
What’s
Happening
MONTHLY MARKETS Riebeek West Funky Fresh Market Last Saturday of every month. Alexi/ Willie 084 601 3635/ 083 748 6328 wrhino@telkomsa.net
Piket-bo-Berg Farmers Market
Last Saturday of Every Month. 09:00-12:00 on the farm Kruistement Riette Bryant 022 9145652 or www.piket-boberg.co.za
West Coast Marathon Langebaan Tel: 022 772 2707
25 April 2015
Anton Goosen De Oude Stoep, Moorreesburg Kaarjies is beskikbaar by: Juan - 082 372 1416 De Oude Stoep - 022 433 3154
25 April 2015 Strandkombuis Classic Bowling Competition Town: Yzerfontein Tel: +27 72 905 4155
Anton Goosen De Oude Stoep, Moorreesburg Kaarjies is beskikbaar by: Juan - 082 372 1416 De Oude Stoep - 022 433 3154
18 April 2015
25 April
17 April 2015
Aan Oewer Straatmark Town: Velddrif Tel: +27 22 783 0048
Susan Coetzer West Coast Community Church Rina: 084 2541272
20 April 2015
26 April 2015
Langebaan Lagoon Festival 022 772 1515
20 April
32
Paternoster Full Moon Market Tel: 082 824 8917 1-3 May 2013
RIEBEEK VALLEY OLIVE FESTIVAL
Z
Leefstyl • Lifestyle
The Riebeek Valley Olive Festival is a lifestyle festival - voted one of the best food festivals in the Western Cape, because of the devine olives, wine, cheese, pickles, jams, bread and an eclectic mix of local character, to name but a few ingredients making up this memorable feast. Riebeek Valley Tourism T E L: 022 448 1545
23 May 2015
Amarider RE:CM 100 Miler (Malmesbury) The Amarider 100 Miler is back! Amarider is very excited to announce that RE:CM, a fund management company, has come on board as title sponsor of the Amarider 100 Miler mountain bike ultra-marathon. The race will again start and finish in Malmesbury. Entries open on 1 February 2012. Amarider T E L: 021 884 4547
26 May 2015
PPC Riebeek Berg Marathon Town: Riebeek-West Tel: 022 482 2909
13 June 2015
Dwarskersbos Basaar Town: Velddrif - Tel: 022 783 0005
April 2015 • Mei 2015
Goodies and
Gadgets speakers can be plugged into an electrical outlet or run by rechargeable battery for up to four hours, so you can enjoy your music anywhere. The speakers provide 360-degree sound, are weather/UV resistant, and work with most Bluetooth devices.
an integrated USB cable. With support for A2DP Bluetooth streaming, users are able to enjoy their favorite iPhone music over the internal speakerphone.
LaCie RuggedKey
Logitech Bluetooth Multi-Device Keyboard The Logitech® Bluetooth® Multi-Device Keyboard K480 is designed for use with up to three devices, regardless of computing platform. Now, you can work on a report on your computer, and with the flick of the Easy-Switch dial, respond to a message on your smartphone or type a tweet on your tablet – all from the Logitech Bluetooth Multi-Device Keyboard K480.
Livescribe Echo Smartpen The Livescribe Echo Smartpen allows you to record audio while you’re taking notes, and then play them back later. You can save and share interactive notes to your computer, iPad or iPhone via a micro-USB connector that also allows you to recharge your pen. The memory storage holds 400 or 800 hours of recorded audio, depending on the model, and includes an OLED display that makes it easy to navigate smartpen apps.
SyrenPro The SyrenPro is a wireless weatherresistant outdoor Bluetooth speaker with TrueWireless Stereo pairing, which lets you create your own stereo system wirelessly using two speakers. The
April 2015 • May 2015
The LaCie RuggedKey is built to withstand accidental drops from heights far above what you'd encounter on your way to the office. Its rubber construction is 100-meter dropresistant. That means ultimate protection for your key – and your data – for all of life's little stumbles. The RuggedKey has a USB 3.0 interface and file transfer speed of up to 150 MB/s, but it's also backward compatible with USB 2.0. The USB also comes
NEC VE281 Mobile Projector NEC’s VE281 mobile projector is designed to provide high brightness for small-to-mediumsized businesses, education environments, corporate conference rooms and mobility applications where heavy ambient light is present but the space requires a small projector. This lightweight model includes 3D-ready technology, high-contrast images and a powerful 7W speaker. Its automated technologies — from Auto Power On and quick startup/shutdown to a lamp life up to 6000 hours — make it an eco-friendly choice. The VE281 offers the Intelligent Driving Scheme (IDS2) for increased lamp life and contrast.
Photo iPad Scanning Dock
with AES 256-bit encryption for data security.
iFusion The iFusion is an integrated communications docking station for the Apple iPhone. Combining the capabilities of many top-selling iPhone accessories into a single device, the iFusion utilizes built-in Bluetooth technology, a full duplex speaker phone and a patented ergonomic design to deliver superior voice quality that meets the requirements of today's home and business consumer. The cradle design of the iFusion supports the iPhone 3G, 3GS and 4, providing a means to securely dock the phone while supplying power, battery charging and data synchronization via
Z
Leefstyl • Lifestyle
This is the scanner that saves treasured photos directly to an iPad while it docks and charges the device. Controlled by a free app, the sheet-fed scanner makes it simple to preserve and share heirloom photos and documents as digital files. In as little as 12 seconds, a photo is converted to a crisp 300- or 600-dpi color JPEG image that is displayed on screen in real time and saved to the iPad’s camera roll. The integrated dock holds the iPad upright and has a built-in Lightning connector that recharges its battery in five hours. Scans sheets up to 8 1/2" x 14". Plugs into AC with your iPad’s USB power adapter. For iPad 4, iPad Mini, and iPhone 5/s/c running iOS 6.0 or later. 4 1/2" H x 13" W x 4" D. (1 3/4 lbs.)
33
Restaurantgids Clanwilliam Veldskoendraai Darling Brig’s Barn
078 364 8785 022 492 2451
Doringbaai Jetty Restaurant
027 215 1092
Elandsbaai Elandsbaai Hotel
022 972 1640
Jacobsbaai Weskusplek
022 715 3333
Koringberg Desert Rose Farm Stall
082 884 8714
Laaiplek Eigebraai Restaurant
022 783 1116
Langebaan Boesmanland Plaaskombuis 022 772 1564 Dockside Café 022 707 7896 Langebaan Seafood Deli 022 772 1280 The Farmhouse Hotel 022 772 2062 Friday Island 022 772 2506 Geelbek 022 772 2134 Lekka by die See 082 899 6377 Seafood Deli 022 772 1550 Thali Thali Game Lodge 082 372 8637
34
Malmesbury Barry’s Beef and Barrel Cardelli’s Cherry Lane Die Herehuis Jannos Sabino Spur
022 482 1372 022 487 1744 022 482 2877 022 487 1771 022 487 2091 022 487 1511
Moorreesburg De Oude Stoep Die Hut Die Kuns Kombuis
022 433 3154 022 433 2665 022 433 4749
Paternoster Blikkie Pizzeria De See Kat Oep ve Koep Garden Bistro Skatkis Restaurant Voorstrandt Restaurant
022 752 2246 082 445 5540 022 752 2105 022 752 2023 022 752 2038
Piketberg Archers Bistro Fat Catz Café/Restaurant Mountain Creek Spur
022 913 3651 022 913 1076 022 913 1819
Porterville Koppikoffi Plattelander
022 931 3877 082 773 1200
Riebeek Kasteel Bar Bar Black Sheep Café Felix Du Vlei Ed’s Diner The Royal Hotel
022 448 1031 022 448 1170 083 269 3310 022 448 1377 022 448 1479
Riebeek West Pleasant Pheasant Riebeek Valley Hotel
022 461 2170 022 461 2672
Saldanha Blue Bay Lodge Eigebaai Restaurant Hoedjiesbaai Hotel Slipway
022 714 1177 022 714 1271 022 714 1271 022 714 4235
Veldrif Die Pont Restaurant
022 783 11 37
Vredenburg Legends Ocean Basket Wimpy Yukon Spur
022 719 1820 022 713 2998 022 713 4971 022 713 4569
Yzerfontein Meeurots Restaurant Weskus Padstal
022 451 2608 082 351 2722
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015
April 2015 • May 2015
Z
Leefstyl • Lifestyle
35
36
Z
Leefstyl • Lifestyle
April 2015 • Mei 2015