Volume 9 by de moZaik Lifestyle Magazine

Kapt Latsky wys sy radio’s

Karlien

Call of the Wild from Beaufort to PE Weskus se Marcel praat oor ‘Vlug na Egipte’

‘n Salon Megzbederf! Oktober • November ‘14

van Jaarsveld kom kuier in Derick se Swartland-kontrei

Piketberg van vandag is ryk aan gister Z Leefstyl • Lifestyle

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

INHOUDSOPGAWE 16-17 Marcel Schoeman

18-19 Deur die lens

Wen ‘n Salon Megzbederf! /

Sien de moZaik se Facebook-blad vir meer inligting.

6-7 Call of the Wild The Call of the Wild Ontmoet Karlien van Jaarsveld Kersmarkte Lewe op die Seefront Your eyes and driving

12-13 Seefront leefstyl

6-7 Radio se golwe bekoor Louis Latsky 8 Ontdek die prag van Piketberg

20 22-25

10 Goodies and Gadgets

12-13 In Goeie Smaak: Leroux van Vuuren

14 What’s Happening

Van Torings, Konings vir Marcele Schoeman

16-17 Business index

Through the lens of Kusjke du Plessis

18-19

22-25 Ontdek Piketberg

Leefstyl • Lifestyle

28 32-32

Oktober • November ‘14

From the Editor Van die Redakteur

Editorial Team

Vier die fees van lewe Celebration of life

Die winter lê pens en pootjies op sy rug. Die Groter Weskus is in afwagting vir die naderende vakansieseisoen met oestyd wat binne weke begin vir graanboere en daarna ook sommige vrugteboere. Dis tyd om die rooi so effe eenkant te plaas en die langerwordende somersdae feestelik af te sluit met varser, vrugtiger, helderder witte wat jou speels tegemoetgaan as jy daardie (deesdae makliker afskroef) koppe van die wynmakers se keurige kuns knak. Die verandering in die seisoen na die goudgeel - wég van die groen - hou soveel belofte van kosmandjies wat weer vol kan word van die brood om die mae te vul. Dan is dit tyd vir feesvier en gee. Gee alleen en die geleentheid en voorreg om te kan, is immers oorgenoeg rede om fees te vier. October is the start of celebrations. Celebrating the new season, the new beginning and of the start of the Christmas season. Familietyd en onthou. Familiebande, wat deur die jaar effe slap word, word weer gespan en saamgebou. Ons het vandeesmaand op Piketberg en bo-op die Berg gaan inloer en bietjie deur die geskiedenis van hierdie besondere gemeenskap en sy mense gaan stap. ‘n Dorp en sy mense só goed beskryf deur

Pieter Schoonees in sy boekie se titel: Piketberg - Die Skuins dorp met regop mense. Hier het ons ontdek hoe ‘n koeël eers deur die kerk is en dan ook sommer nog een ná die kerk amper groot konsternasie kon veroorsaak. Ook oor Sheila Cussons wat in dié distrik haar eerste lewenslig aanskou het. de MoZáik het ‘n bietjie verder langs die Kaapna-Namibia-N7 op Van Rhynsdorp ingeloer by kapt LG Latsky en sy unieke radiomuseum. Die Weskus-akteur, skilder, sanger en beeldhouer, Marcel Schoeman, het by Mykonos vir ons vertel van rol in die komende reeks Vlug na Egipte wat volgende jaar op Kyknet gebeeldsend gaan word. We take you on a photographic journey of Kusjke du Plessis, West Coast local photographer. We take to the road with Clifford Roberts and visit a few of our nasional parks. Voorbladnooi Karlien van Jaarsveld, vrou van die Springboklosskakel Derick Hougaard, het met ons gesels voor haar Kaapse toer en konsert op Malmesbury. En in die gees van die feesseisoen wat voorlê, het ons by Kokkedoorfaam se Leroux van Vuuren van Lekka by Die See op Langebaan ingeloer vir ‘n dekadente Pavlova-soetigheid. Lekkerrrrrrrr smul.

Johan Viljoen

Publishers Johan Viljoen & John-Beattie Paterson

Content Johan Viljoen Maryke Roberts Clifford Roberts Alida Buckle

Photography Johan Viljoen Clifford Roberts Kusjke du Plessis

Marketing Beverley Smit 022 487 3221- beverley@demozaik.co.za

Layout and Design Izelle Garcia Schalk Eygelaar

Contact Tel: 022 487 3221 johan@demozaik.co.za www.demozaik.co.za www.facebook.com/DeMozaikMagazine Twitter: @demozaik

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

wild

The call of the

... Beaufort to PE

by Clifford Roberts

ombining visits to local national parks makes for a great holiday alternative, reports Clifford Roberts. National parks make great holidays, but if you’re looking for something different try combining shorter visits to a number of parks in a single roadtrip. One convenient route takes you to Karoo National Park at Beaufort West, Camdeboo National Park at Graaff Reinet, Mountain Zebra National Park at Cradock and Addo Elephant National Park near Port Elizabeth. The round-trip offers relatively short distances between parks, giving a family two or three nights at each. The complete trip can be done over some ten days and include game drives and similar game park activities too.

• Karoo National Park

Our first stop begins with two days in the Karoo National Park, about 400km from Cape Town. The first thing I do after unpacking is to lie down on the stoep of our cottage that faces the rise of the Nuweveld Mountains and close my eyes. The breeze seems to carry the openness with it. As the sun sets, we watch the rapid change in the colours of the sky and veld. The temperatue suddenly drops and we scamper indoors for warmth only to re-emerge later to re-unite with the dazzling blanket of stars awakened in these dark places.

We take two game drives, one at night and another the next morning. Our guide, Robertsonborn Jansen Botha, tells us about the 130km of scenic, game viewing roads in the park. It’s home to lion as well as antelope, some 200 species of birds and other intriguing species such as the aardwolf. I imagine that facilities in the early days of the park when it was proclaimed in 1979 must have been rudimentary. Today there are several free-standing cottages, a shop stocked with supplies, a swimming pool. On our drive, we pass the campsite and stop for a break at a fenced-off picnic and braai area in the game viewing section of the park. There are a few trails too, including the wheelchair-friendly, 300m “fossil trail” through the veld with displays and information boards. about 26 000 fossil discoveries have been made in the Karoo. In the morning, we find antelope tracks in the dust outside. As we pack to leave, a chat hops around the stoep looking for scraps. Then, we’re off. We stop briefly in Beaufort West to pick up chops for the next braai at Klein Merino, a bustling and cavernous butchery recommended to us by everyone we asked.

• Camdeboo National Park

The drive to Camdeboo National Park takes us about three hours along some notably straight and flat stretches of road through dry scrubland. We pass an antelope skull on a fencepost ; windpumps, motionless in the haze; and goats with

Leefstyl • Lifestyle

soft, curly pelts. We stop at the Rooidam farmstall, just because it seems an implausible place to be. We buy ice-cream and get some advice from the owner, Erhardt Grobelaar: “If you’re travelling in the Karoo, make sure your cell is charged, you have a full tank, and your wallet is full of cash. Places are far apart from each other and many don’t take cards.” Our GPS helps us get lost in Graaff Reinet before we finally arrive at the gate of the rest camp, about two kilometres out on the Middelburg road. I change into shorts and light a fire (the wood is cheaper in town). Soon, there’s the pleasing sight of a jolly fire and the outlook of sundowners. Considerably smaller than the previous park, it surrounds Graaff Reinet and has some striking landscapes that make it worth the trip. There’s a campsite and a separate tented section, which gives you a slightly more comfortable camping experience without you needing to bring all the equipment. On both our mornings we awoke in the park, vervet monkeys were around and robin chats hopped around onto our deck. The bush is different here – around the camp, the area is a thick mesh of thorn trees. Further away are open grasslands that run to the foot of the mountains. A large central feature too is the large Nqweba dam which is open to day visitors for boating and fishing. During our stay, we venture out by car to look for birds and game. Most of the road is perfect for a standard sedan, but we have to steer clear of 4x4 routes. Weaving our way through the

Oktober • November ‘14

bush we spot a southern pale chanting goshawk, black-winged stilts, a fish eagle, kudu, eland, blesbok and black wildebeest. No sign of the buffalo. On the way back, we surprise a caracal crossing the road. The following day, we drive to the Valley of Desolation viewing site. The best times for photography are early morning or late afternoon. Beyond pillars of rock the landscape disappears into the distance. Koppies dot the land and small clusters of trees identify farmhouses and watering holes. It’s a must-do, as is a visit to the town.

• Mountain Zebra National Park

It’s another three-hour drive to the Mountain Zebra National Park, alongside Cradock in the Eastern Cape. We’re excited about the visit – we’ve booked a cheetah tracking excursion. Once again the landscape has changed. Our free-standing cottage looks out onto the large, pudding-like dolerite monoliths so familiar in the Karoo. In the mornings, we sip our first coffee watching the sun spill out over its mounds. The park is home to lion as well as the spectrum of wildlife common to these areas, so hikes these days always require a park guide. We’re a group of six with two guides that set off in search of the cheetah. Guide Dan van der Vyver alights from the safari vehicle a few times with his telemetric set. We can hear the gentle blips from the set, like the ping of a submarine. Van der Vyver moves the antenna around, searching for a stronger signal. On a plateau he invites us out. From here, we follow the signal on foot. “Single file, phones off and cameras ready,” he instructs. “Stay as a group and no stopping for Oktober • November ‘14

photographs unless you tell me. If you stray from the group, I can’t help you,” he adds, taking three rounds from a leather pouch. I don’t see him slipping one into the chamber of the .375 rifle slung over his shoulder. Barely 150m out, he stops and points. Nixi, the female with cubs that we’ve been looking for, is a stone’s throw away. She’s lying on her side in the grass, watching us. We stand for a few minutes, camera shutters firing away. She grows restless and signals the cubs to her side and they move off out of sight. The experience feels like an eternity, but before long Van der Vyver directs us back towards the vehicle, his eyes never leaving Nixi’s direction. Van der Vyver is our guide once more for the night drive. We spot aardwolfs and bat-eared foxes; a nightjar crosses the spotlight’s beam. At one point, he stops the vehicle and switches everything off. Directing our attention to the starry sky, he says: “South Africans just don’t know how privileged we are to have this unpolluted view.”

• Addo Elephant National Park

It’s a three-hour drive from Cradock to the village of Paterson, where we turn off to Addo Elephant National Park – one of South Africa’s premier national parks. On our way, we take a short detour to see the charming village of Bedford and eat melktert at the Daggaboer farmstall. The park itself is vast in size; comprises different landscapes, including forests and a marine area; has a variety of accommodation alternatives, including a tented camp inside the game area; and is home to, amongst others lion, whales and buffalo. The main rest camp offers a

Leefstyl • Lifestyle

multitude of activities from all ages. You can even do guided horse trails in the park, in addition to hikes. There’s an environmental information centre and a Cattle Baron steakhouse, which opened earlier this year. We arrive in the afternoon. The clouds are gathering as a front moves through, promising snow on the passes. We opt to take the next game drive on offer, grab a poncho and climb aboard the game vehicle. The heavens open a few minutes into the drive. Nonetheless, we get the chance to sit quietly and watch a herd of elephant graze. On a later occasion, we encounter buffalo ambling along one of the roads; spot zebra, kudu and a few goshawks. On another game drive I ask our guide, Ryan Mew, about the seemingly good condition of the park considering the devastation that elephants can cause. The reason is related mainly to the spekboom, he says. The plant regenerates quickly and, given the size of the park and relatively small elephant herds, the veld gets time to recover. We relax in the evening in our thatched cottage before going to bed to the sounds of a southern boubou. I awake in the early dawn to the sound of raindrops falling on the deck outside. The park is covered in a thin grey mist and the sky is grey. We have to head home, but we’re filled with a fresh reminder of the wonders of South African natural heritage. We promise to be back soon. • For more information on the South African National Parks, visit www.sanparks.org.

Karlien van Jaarsveld het begin om saam met haar jonger boetie,Bobby, op te tree as sy kitaarspeler en agtergrondsanger. Hulle het ook ‘n duet saam gedoen op sy eerste album. Karlien het later ‘n rockband, Revolusie, gestig. Sy was die hoofsanger van die groep voor sy in Oktober 2008 besluit het op ‘n solo-loopbaan. Sedertdien het sy etlike toekennings ontvang. Onder die albums wat sy uitgereik het, tel ‘Jakkals Trou Met Wolf Se Vrou’, ‘As die Gordyn Val” en ‘Uitklophou’. Sy het gespeel in die Afrikaanse flieks “Platteland” en ‘As jy Sing”. Karlien en haar man, Derick Hougaard, het in Desember verlede jaar ‘n tweeling seuns, Daniel en Eliah, ryker geword. Hulle woon in Pretoria. Karlien onderneem binnekort ‘n Kaapse toer en tree onder andere op 18 Oktober in die De Bron-teater op Malmesbury op. Skakel 022 487 2000. Sy het in haar druk program, ‘n paar vrae van de moZaik beantwoord.

Waar was Karlien van Jaarsveld se heel eerste solo-verhoogverskyning? Pierneef-teater in Pretoria

Het jy in ‘n musikale huis grootgeword?

Ja almal kan sing... Dit is baie snaaks vir ons as iemand nie kan sing nie, ons het gedink dis die norm dat almal kan sing.

Winter of somer? SOMER!!!

Die Swartland is anoniem met graan en wyn. Wit of Rooi en straks spesifieke kultivar?

Wit Haute Gabriere. Of Drosdyhof light en Rooi Rupert en Rothchild of Kanonkop Kadette!!

Sê iets oor Piketberg, waar Derick groot geword het. Dis WARM!!!!!

Waar is die een plek waar jy nog die heel graagste wil optree? Nashville

Jou persoonlike gunsteling tussen al Karlien van Jaarsveld se trefferliedjies en hoekom? Hande! Dis sooooo ‘n lekker liedjie!!

Ontmoet

Karlien vanJaarsveld

Berg of see? Seeeeeeee!!!

Wie is jou se grootste sanger van alle tye? Freddy Mercury

Beskryf ma-wees vir Karlien van Jaarsveld in twee sinne. GROOTSTE VOORREG IN DIE HELE WÊRELD NAAS VERLOSSING!!

Jou gunsteling fliek? The Notebook

Malvapoeding of Lemon Meringue? Malva

Jou ‘all time’ gunsteling-liedjie van enige ander kunstenaar?

Dancing in the dark van Bruce Springsteen.

Leefstyl • Lifestyle

As Karlien van Jaarsveld drie mense kon nooi vir ete, wie sou dit wees en hoekom? My twee seuns, my man... En Jesus!!!!

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Inkopies vir

Kersfees M

et die feesseisoen wat nou vinnig nader kruip, is dit tyd om weer aandag te gee aan Kersgeskenke en sommer vir jou eie huis ook te gaan rondsnuffel tussen ‘n verskeidenheid Kersmarkte wat elke jaar in en om die Weskus gehou word. Een van die gewildste markte in die streek, is dié van die Akkerdyk-gemeente op Vredenburg in die saal van Hoërskool Vredenburg. Dié mark, in sy 13de jaar, vind van 15 tot 23 Desember plaas met produkte van bykans 130 uitstallers. Die wye reeks produkte sluit tuisgebak, biltong, speelgoed, naaldwerk, hout, klere, kerse en juwele in. Daar sal, soos gebruiklik, ook weer die Twisfontein-restaurant wees waar besoekers heerlik kan saameet en -kuier. Kontak Anna Brand by 083 609 7142 of weskusmark@akkerdykkerk.co.za Onder die Kersmarkte in Kaapstad en omgewing, is die Kenridge Geskenkemark op die hoek van Tygervallei- en Riebeeckshofweg altyd een van die gewildstes. Vanjaar van 26 November tot 6 Desember sal dié fees van geskenke weer ‘n ryke verskeidenheid kreatiewe handwerk, kuns en heerlike eetgoed bied. Die mark se ure is Maandag tot Vrydag van 10:00-20:00 en Saterdae van 10:00-17:00.

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Lewe op die

t n o r ef e S 12

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

om ervaar die luukse atmosfeer van ruimte, glas, jacuzzi, sonsondergange en see-uitsigte vanuit hierdie ses-slaapkamerhuis met sy oopplan leefruimtes wat uitloop op die patio en grasperk tot op die sand van die gesogte Golden Mile strand in die Shelley Point gholf-landgoed. Die woning word aangevul deur ‘n eenslaapkamerwoonstel op die motorhuis en ‘n buite gastekamer wat vakansies verhuur word. Die luukse, moderne meubels en toerusting is ingeluit by die prys. • R 4 390 000 6 slp, 6 bad, 2 motorhuise (Hierdie woning word bemark deur Seeff Weskus. Kontak hulle by 072 604 9870.)

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Your eyes and driving Studies have shown that many drivers, especially those who have never worn spectacles (or contact lenses) before, have defective vision. Your eyesight is essential for driving and good vision can make accidents avoidable. Whether it’s noticing a stop sign, an oncoming vehicle or even a child crossing the road, you rely on your eyes to make judgements and driving decisions all the time. So, it is especially important to ensure you have good vision, not only for your own safety, but also for your passengers, other road users and pedestrians. There is current legislation in place to ensure that all drivers meet the correct standards of vision for driving. Safe driving depends on your ability to notice many things at once. Around 90% of the information we use in driving comes through seeing, therefore good vision is essential for road safety. Clear comfortable vision not only allows us to respond and react to road signs and other road users more quickly, but it also reduces fatigue and improves visual comfort, especially on longer journeys. Our eyes provide two types of vision: CENTRAL VISION and PERIPHERAL or side vision. Central vision allows us to make very important judgements like estimating distance and understanding details in the path ahead. Our central vision covers about three degrees of our visual field and peripheral vision covers the rest. Peripheral vision helps us detect events to the side that are important to us, even when we’re not looking directly at them. Most driving mistakes are caused by bad habits in the way drivers use their eyes.

DRIVING IN SUNLIGHT:

Driving in bright sunlight can be hazardous. Firstly, it can interfere with your vision and secondly prolonged exposure to ultraviolet light can damage your eyes. Driving in the face of low-lying sun, or headlights of oncoming traffic at night can be risky as glare can dazzle the view of oncoming vehicles. This is particularly problematic for people with cataracts and some types of corneal disease. Sunglasses can reduce glare, therefore invest in a pair of good quality sunglasses with ultravio-

Leefstyl • Lifestyle

let protection to reduce the glare. When buying sunglasses, which will be worn for driving, make sure they are in the filter category range of 0-3. A lens carrying a filter category of 4 will be too dark for safe driving. Sunglasses should not be used for night driving. An anti-glare coating on your spectacles reduces glare and help for night driving.

DRY EYES:

Air-conditioning and heaters, particularly those driven by fans, can dry the surface of our eyes. This is made worse if you have a tendency for dry eyes. Dry eyes cause irritation and may lead to reflex watering, which may result in blurred vision.

RISK OF FOREIGN BODY;

When driving convertibles or with side windows down, there’s a risk that a foreign body such as grit or even a flying insect could enter your eye. Therefore, it is advisable to protect your eyes by wearing protective glasses. Glasses with small frames are not particular useful at doing this as they provide insufficient protection. Glasses with a frame with a wide enough to cover at least the outer bony part of the eye are more appropriate. If a small piece of dirt enters your eye, the first thing to do is to pull over safely and stop. Then start blinking rapidly several times. This will start tears flowing which may flush out the foreign body. If this doesn’t work, seek help from your eye doctor.

CONCLUSION:

We have a responsibility to ourselves, we have a responsibility to other road users and pedestrians to ensure we are safe to drive before getting behind the wheel. By having a regular eye examination you can avoid road accidents that are attributed to human error. An eye examination will not just test your vision but it can also find health related problems such as cataracts, age-related macular degeneration and glaucoma.

Oktober • November ‘14

Laatmiddag-son sak oor windpompe by Hopefield

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Van Torings, Konings tot die platteland vir

Marcel Schoeman deur Alida Buckle

en nou Vlug na Egipte

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

ie dag wat Paul C Venter van Arende-faam ná 13 jaar besluit het om weer ŉ Afrikaanse televisiedrama te skryf, was die dag wat Marcel Schoeman besluit het om weer te begin toneel speel. Die 45-jarige akteur, skilder, sanger en beeldhouer van Mykonos, Langebaan, speel een van die hoofrolle in die komende Vlug na Egipte wat na verwagting volgende jaar op kykNET gebeeldsend gaan word. Oor ŉ lekker koppie koffie en ŉ uitsig oor die seiljagte by Club Mykonos, gesels hy skertsend oor die jare sedert die televisieprogramme Wenners en Konings, wat van hom ŉ alledaagse naam in Suid-Afrikaanse huishoudings gemaak het. Die ou met die breë glimlag en die dik blonde hare van die negentigs het plek gemaak vir ŉ ouer, meer beleë man, wat nie die maklike uitweg geneem het nie, maar eie aan sy kunstenaars-aard, juis die pad met baie hobbels gekies het. “Ek’s maar ŉ late bloomer. Het vreemde werke gedoen voordat ek per toeval die hoofrol in Wenners gekry het.” Marcel is omgepraat om ŉ agent te kry om as ŉ ekstra in rolprente te kan werk. Hy is raakgesien by ŉ oudisie en toe volg die sterrolle die een na die ander, ook in Samaritaan en Sleurstroom. En dertien jaar gelede, toe Paul C Venter ophou Afrikaanse dramas vir die SABC skryf, het hy ophou toneelspeel. ŉ Maklike besluit wat gespruit het uit ŉ lewensveranderende selferkentenis op ŉ televisiestel. Op ŉ joernalis se vraag wat dan die grootste liefde in die lewe is: toneelspel, skilder of sing, moes hy eerlik met homself wees en erken dat skilder sy grootste passie is. “Ek het al op ŉ rolprentstel gesit en verlang na my skilderdoek, maar nog nooit voor ŉ doek daarna verlang om iewers anders te wees nie.” Marcel, wat al uitstallings saam met die befaamde Betty CilliersBarnard gehou het, teken al vandat hy ŉ pen in die hand kon hou en het daarom Grafiese Ontwerp by die destydse Pretoria Technikon gaan studeer, maar tot vandag toe nog nooit ŉ dag as ŉ grafiese ontwerper gewerk nie. Marcel beplan om in die nabye toekoms weer uit te stal, as al sy bestelde werke eers klaargemaak is. “Ek wil abstract nudes skilder of surrealistiese goed.” Hy is ŉ groot aanhanger van Salvador Dali se werke. Op die oomblik is hy besig met die beeldhouwerk op ŉ reuse 5mOktober • November ‘14

hoë standbeeld van Poseidon. Dit gaan ná voltooiing op die ingangsirkel by Mykonos geplaas word. Marcel is baie opgewonde oor die medium waarin hy werk. Dit is ŉ baanbrekersuitvinding, dié mengsel tussen sement en klei – dit word so hard soos sement, maar dit bewerk soos klei. ŉ Droommengsel vir enige beeldhouer. Marcel kom al ŉ lang pad met die Weskus saam sedert hy dit in 1983 die eerste keer saam met sy ouers kom besoek het. Dit is al langer as 15 jaar sy aan-en-aftuiste, hoewel hy steeds gereeld vir werk na Kaapstad en Johannesburg moet reis. Sy geliefkoosde tyd van die jaar in die Weskus is die eerste paar maande nadat die toeriste vertrek het, wat hy met ŉ glimlag sê en lekker uit sy maag lag. “En ook die paar maande voordat hulle weer in Desember terugkeer.” Die natuur hou ŉ spesiale plek in Marcel se hart. “Elke plek het sy eie bekoring, soos die Karoo. Die groot, oop vlaktes.” En van die Karoo het hy genoeg te siene gekry tydens die verfilming in Hanover van Vlug na Egipte en ook die opvolg, Terug na Egipte, wat so pas voltooi is. Marcel speel onder meer saam met deurwinterde akteurs soos Frank Opperman, Wilson Dunster, Chris van Niekerk, Eric Nobbs, Ivan Zimmerman en Marion Holm in dié Stark Films-produksie. “Dit was ŉ belewenis om saam met sulke straightforward, normale mense te werk. Die jonges soos Leandie Durandt en Rolanda Marais het my verstom. Hulle is beeldskoon en tog so hardwerkend en doelgerig.” Gevra of hy deesdae soms sukkel om sy woorde te onthou, het hy goedig erken dat dit wel soms gebeur, maar meestal met die maklike tonele, wat een toneel met ŉ ander moet link. Die moeilikes kry hy die eerste keer reg. “Ek was nogal senuagtig, want alles het verander. Dit is die digitale era met nuwe mense, nuwe energie en ander kreatiewe uitdrukkings. Dit was uitdagend.” Hoewel dit volgens Marcel maar steeds stadig gaan op ŉ filmstel. “Hurry up and wait is mos die motto. ŉ Mens kan nie die proses aanjaag nie.” Verder sing Marcel ook al van kleins af. “Ek het as seuntjie altyd uit volle bors loop en sing. Oral waar ek kon. Behalwe in die koor. Daarvan het ek niks gehou nie.” Vandag sing hy tussendeur in verskeie Weskus-kroeë as Maximilian en bied hy en sy aktrise-ma, Yvonne Schoeman, ŉ revue aan met prosa, poësie en sang. Hulle wil graag die effe nostalgiese produksie laat opskerp deur ŉ reg-

isseur en dit dan na die Stellenbosse Woordfees neem. Hulle noem hulself Weskus-Kleinteater en hoop om die genre weer aan die Weskus te laat opvlam. “Die vryskutlewe vat guts,” glo Marcel, en soms mis hy sy kinderlewe. “Die afwagting. Die onskuld. Die vrywees.” By sy pa, André, het hy geleer oor die wêreld en om vir homself te dink. Hulle het glo nie as gesin by ŉ museum verbygery sonder om in te loer nie. Sy ma weer het hom blootgestel

Leefstyl • Lifestyle

aan die uitvoerende kunste. Nes hy, is sy dogter, Jana (14), ŉ sanger wat al haar eie liedjies skryf. “Donker, diep goed,” vertel pa Marcel trots. Sy het haarself leer speel nadat hy vir haar ŉ kitaar gegee en haar die drie basiese sleutels geleer het. Sy seun, Alexander (12), is meer akademies en sportief. Een van die dinge wat die lewe hom geleer het is dat elke mens ŉ blinkkant en ŉ stinkkant het. “Maak nie saak wie jy is nie.”

FOT Deur die lens van St Helenabaai se Kusjke du Plessis

Portrette

Peter Hardcastle

Gesondheid

Leefstyl • Lifestyle

Augustus • September Oktober • November ‘14 2013

TOS

Oktober • November ‘14 Augustus • September 2013

Gesondheid

Leefstyl • Lifestyle

Radio se golwe bekoor

Louis Latsky

deur Maryke Roberts Foto’s: Clifford Roberts

p die hoek van Olive- en Kerkstraat op Vanrhynsdorp skuif ’n deur oop en jy betree ’n wonderwêreld van gister, eintlik so ver terug as die draai van die vorige eeu. Die Latsky Radio Museum is die eiendom van kapt LG Latsky, “maar noem my sommer oom Louis”, wat ook kurator, storieverteller, versamelaar en hersteller van ou radio’s is. Hy het ook vir 17 jaar by die plaaslike hoërskool Engels onderrig en was die bevelvoerder van die kadet-afdeling. Maar dis hier tussen die radio’s waar sy hart nou eintlik lê. Die museum is in 1992 geopen en is ’n skatkis van meer as 350 radio’s en almal is buis- of lampradio’s wat keurig herstel is en in verskillende versamelings opgedeel is: die Latsky-, Kaapse-, Karoo-, Aberdeen- en die Namakwaland-versameling. Dan is die radio’s ook netjies gegroepeer in dekade-tafels. Daar is ’n 1920’s tafel, so ook een vir die 1930’s, 1940’s, 1950’s en 1960’s, ’n spesiale tafel vir radio’s van die Tweede Wêreldoorlog, Kommunikasie-ontvangers en Skeepsradio’s. Oom Louis verduidelik van die Ericsson 1924 lampradio, wys die 1929 Revere MG-stel en vryf trots oor ’n katsnor-kristaldetektor broodbord-radio waarvan hy ook heelwat eksemplare het. Hy het in sub B sy eerste radio gebou en hy sê op daardie dag, 68 jaar gelede, het die liefde vir radio’s hom behoorlik beetgepak. Hy het vandag nog dele van daardie oorspronklike radio, terwyl van die onderdele ook in ander radio’s gebruik is.

Hy stap tussen die radio’s deur, vertel staaltjies en grappies en voeg half verontskuldigend by: “ek hou van grappies en het ’n teks oor blymoedigheid opgesit, want ek is blymoedig”. Twee radio’s wat hy kerkdeur-radio’s noem omdat hulle kompleet soos historiese kerkdeure lyk, lê hom na aan die hart. Hy wys twee antieke radio’s wat hy destyds op die Parade gekoop het vir R5 en ook radio’s wat uit alle uithoeke van die land na hom aangery of aangestuur is. In sy hand hou hy ’n klein tuisgemaakte kristalstelradio. “Saans kan ek Cape Talk met hom opvang,” lag hy trots en so tussen die gesels deur, skakel hy ’n 1939-Philips aan en ons luister op kortgolf na die middag-radioverhaal op RSG. “Ek hou daarvan om die radio aan te sit as ek besoekers kry, dit gee die hele plek sommer lewe.” Die museum is gedurende blomtyd meer gereeld oop vir besoekers. Hy lag en vertel dat as hy besluit om die middag af te neem, hy “vinnig ’n een-man direksievergadering hou en dan besluit ons eenparig dat ek maar die middag kan gaan rus!” Oom Louis sê die lekkerte van sy versameling is dat hy gereeld besoekers kry wat hul eie staaltjies oor sekere modelle het. Dit maak elke model uniek en interessant op ’n ander manier. En as jy voor die museum stilhou op pad deur die dorp, moenie moed verloor as dit gesluit is nie. “Mense kan ter enigertyd 027 219 1032 bel en ek kom sluit oop,” vertel hy toe ons groet. Glip ’n donasie in die oulike kollekteboks en dra die herinneringe in jou hart saam, want hierdie geskiedenis wat só visueel en só sorgvuldig vir ons bewaar word, gaan ons nie vir altyd beskore wees nie.

Leefstyl • Lifestyle

Die 1950’s Pilot Radio, Little Maestro.

Die oulike wit broodrooster-radio heel voor op die foto, is een van die sowat 350 op uitstalling.

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Wagpos-berg onthou haar gister

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

Piketberg

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

KLOKSGEWYS: Piket-bo-Berg se uitsig oor die sneeubedekte Porterville-pieke; Die Joodse Sinagoge, ‘n presiese replika van die een in Malmesbury (vandag die dorp se museum), is in 1922 voltooi deur Ludwig Andras Simons; Piketberg se historiese ‘wagon house’; Oud-Piketberger, Derick Hougaard, saam met oud-pres. Nelson Mandela se foto in die museum; Die Voortrekker-garage; Die NG-gemeente se klipkerk.

deur Johan Viljoen

ir hierdie klein ondervindinglose seuntjie was die huis altyd maar groot en oud. Kinders moes nog gesien, maar nie gehoor word nie en daar was nie ander kinders om mee te speel nie. Tóg, aan die einde van die gang het Boetie Gert se werkskamer my gefasineer. Daar het hy ‘n spesiale vergrootglasbril opgesit en dan het hy baie-baie presies gewerk op daardie binneklokwerke van rat-horlosies. Naas die horlosies van (Boetie) Gert de Beer was die mooi gebou reg onder die huis baie mooi en die majestieuse kerk was ‘n mensgemaakte wonder vir hierdie klein stadsjapie. Vandag besoek ek weer die huis in Kerkstraat waar Ouma se broer, Gert de Beer, en sy vrou Tannie Elize, alleen gewoon het. Dié De Beer-huis is nou Piketberg se museum en staan bokant die ou Joodse Sinagoge, wat die dorp se toerisme-kantoor huisves. In die ou horlosievertrek is ‘n boere-oorloguitstalling en die ander vertrekke het ook bitter min van die karakter in my geheue. Net in die kombuis ’n bord: Gert de Beer Horlosiemaker. Tóg is hier ‘n ongelooflike versameling erfenisskatte bymekaar. Die sinkwaenhuisdeure is nog daar en agter hulle is ‘n ou-ou lykswa.

Leefstyl • Lifestyle

Die storie lui dat dit destyds deur die Toringkerk van die Paarl aan Rede-linghuys se gemeente geskenk is, nadat verskeie gemeentes vroeër daarom aansoek gedoen het. Daar was glo familie-bande tussen betrokkenes van dié twee gemeentes. Piketberg, het soos baie dorpe, om ‘n kerk ontstaan. Die eerste kerk, op wat voorheen die plaas Grootfontein was, was ‘n kruiskerk voltooi in 1836 met kleimure en ‘n strooidak. Ingewy op 8 Oktober deur Malmesbury se ds JC le Fébre Moorrees (konsulent) was dié gebou nie so indrukwekkend soos die huidige klipkerk nie. Dié se bouwerk het in April 1880 begin onder die argitek Otto Hager. Dit is in 1882 ingewy. Hierdie klipkerk van die NGgemeente is na alle waarskynlikheid die heel-heel mooiste in die streek waar hy hoog geleë oor die dorp troon. Die oorlog in die 1670’s tussen koloniste en die Khoekhoen (Khoikhoi) is verantwoordelik vir Piketberg se naam. Dit is afgelei van die woord piket (piquet), wat verwys na ‘n militêre wagpos. Daar is destyds ‘n piket of afdeling soldate bo-op die berg geplaas. Nie net oorlog nie, maar ook die Ossewatrek van 1938 het ‘n paar name op Piketberg agtergelaat. Van die strate wat ná dié trek van naam verander het, sluit in Kerkstraat (voorheen Commercialstraat), Hoofstraat (voorheen Kerkstraat) en VoortrekkerOktober • November ‘14

KLOKSGEWYS VAN LINKS: Een van die oudste huise op Piketberg; Die ou Commercial Hotel, vandag die Feathers Inn, is in 1899 voltooi. Tydens die Anglo-Boereoorlog het Britse offisiere hier tuisgegaan en interessant dat die gebou vandag weer die eiendom is van ‘n Skotsman en sy vrou, George en Nola Fletcher. Die dorp se ou begraafplaas in Trekstraat het verskeie grafte van gesneuwelde soldate uit die oorlogtyd; Piketberg is in pienk getooi vir kanker; Die geboue van Piketberg is in pienk getooi vir die Pink Trees vir Pauline-projek.

Piquet nou pienk vir Pauline straat (voorheen Hoofstraat). Die Piketberg en Zebraskop (bo die plaas Winkelshoek ) lei na die asemrowende Versfeld-plato vandag bekend as Piket-bo-Berg. Ene John Versfeld het in 1889 met sy spanne die “3 myl-lange” Versfeldpas gebou na die streek, waar aanvanklik tabak en later boegoe verbou is. Versfeld, ‘n neef van die bekende resepteboekskrywer Hildagonda Duckitt van Darling, het hom in 1867, op die Berg gevestig toe hy die plaas Langeberg gekoop het. Die eerste boerdery moes reeds laat in die 18de eeu in die streek plaasgevind het, want ‘n primitiewe huisie met groot groentetuin is vroeg in die 1800’s daar aangetref. Die eerste vragmotors het dit eers in 1926, ná die verlegging, teen die pas uit gewaag. Vandag is dit ‘n boerderyparadys met bykans 40 plase. Uitvoervrugte en proteas is van die vernaamste produkte uit die streek. Onder die bekendste boorlinge van Piketberg en distrik tel Sheila Cussons (9 Augustus 1922-25 November 2004) en Jan “Bull” Pickard. Albei het baie kort hier vertoef. Cussons, gebore op die Morawiese sendingstasie Wittewater, is nie net een van ons land se voorste digters nie, maar ook bekend vir haar skilderkuns. Dié dogter uit die Sandveld van ‘n Ierse stasiemeester-pa en Afrikaanse ma (nooi Rabie van Riversdal) kom uit die geslag van Elisabeth Eybers, DJ Opperman en die Louw-broers. Cussons het talle toekennings ontvang, waaronder die Hertzogprys, die Eugène Marais-prys, die CNA-prys en die WA Hofmeyrprys (twee keer). Haar digbundel Die Swart kombuis, wat verskyn het nadat sy baie erg met vuur verbrand het, word as een van die hoogtepunte in die Afrikaanse letterkunde beskou. Jan “Bull” Pickard is op Kersdag 1927 gebore. Sy ma, Ada (Wiese), het by haar ouers op die plaas Dwars-in-die-Weg tuisgegaan vir die bevalling, terwyl sy pa in die Paarl werksaam was. By geboorte het die Engelse vroedvrou die “bul” van ‘n baba Jan op 5,67kg luidkeels as John “Bull” verwelkom. Die Wiese familie het sedertdien nóg ‘n groot Springbok, slot Kobus Wiese, opgelewer en Jan se kleinseun Francois (LouisFrancois Pickard) Louw het die Springboktrui in Oktober • November ‘14

2010 die eerste keer oor sy kop getrek. In Wim van der Berg se boek 150 Jaar van Suid-Afrikaanse Rugby skryf hy ook oor Jan “Bull” Pickard, WP-kaptein en Springbok in die 1950’s. “Hy was ’n taai, genadelose teenstander, een van die harde manne op die veld. En hy was vol streke. Een was om tydens ’n wedstryd ’n teenstander wat goed speel, uit te sonder en om die skeidsregter dan teen hom te draai. In ’n wedstryd tussen die WP en Natal, skryf Wim, was die Junior Springbok-slot, Lappies Labuschagne, ’n doring in die Streeptruie se vlees. Toe daar ’n onderonsie uitbreek, het Pickard sy skrumskakel, Aubrey Luck, beveel om grond toe te val. Luck het dramaties neergeslaan, waarop Pickard geskok aan die skeidsregter geskree het: ‘Ref, kyk net wat het Labuschagne aan ons skrumskakel gedoen!’ Die arme Labuschagne – totaal onskuldig – is daarna soos ’n valk dopgehou en kon nie met sy gebruiklike aggressie speel nie.” Maar die geskiedenis kon baie maklik ‘n ander rigting - sonder Jan “Bull” ingeslaan het, as ‘n voorval op sy ouers se troudag nie die regte nadraai gehad het nie. Die storie volgens Paul Dobson en Amanda Botha se Biografie oor Pickard: Larger than Life lui dat ‘n dwaalkoeël die getroude bruidegom (langs sy bruid) in ‘n Dodge onderweg na die onthaal tussen die oë getref het. ‘n Boer wou volgens tradisie ‘n skoot ter viering van die huwelik in die lug afgevuur, maar die koeël (gelukkig van ‘n klein kaliber) het te vroeg uitgeskiet en deur die oop ruit van die bruidskar getrek. ‘n Plaaslike dokter het die punt, wat gelukkig nie die bruidegom se skedel kon binnedring nie, verwyder. Meer onlangs het Piketberg die Springboklosskakel Derick Hougaard opgelewer. Hy is met Karlien van Jaarsveld, een van Suid-Afrika se voorste Afrikaanse sangers, getroud. Vandag huisves Piketberg die hoofkwartier van die Bergrivier Munisipaliteit en onder die bekende Piketberger-kunstenaars tel Sandra Hanekom, Johann Louw, Anthea Delmotte, Clare Menck, fotograaf Colla Swart en koormeester Sherlock Fortuin, wat deesdae in Switserland woon.

Leefstyl • Lifestyle

Restaurantgids Darling Brig’s Barn

022 492 2451

Doringbaai Jetty Restaurant

027 215 1092

Elandsbaai Elandsbaai Hotel

022 972 1640

Jacobsbaai Weskusplek

022 715 3333

Laaiplek Eigebraai Restaurant

022 783 1116

Langebaan Boesmanland Plaaskombuis 022 772 1564 Cattle Baron 022 772 1131 Langebaan Seafood Deli 022 772 1280 The Farmhouse Hotel 022 772 2062 Friday Island 022 772 2506 Geelbek 022 772 2134 Lekka by die See 082 899 6377 Seafood Deli 022 772 1550

Malmesbury Barry’s Beef and Barrel Cardelli’s Cherry Lane Die Herehuis Jannos Sabino Spur

022 482 1372 022 487 1744 022 482 2877 022 487 1771 022 487 2091 022 487 1511

Moorreesburg De Oude Stoep Die Hut Die Kuns Kombuis

022 433 3154 022 433 2665 022 433 4749

Paternoster Blikkie Pizzeria Oep ve Koep Garden Bistro Skatkis Restaurant

022 752 2246 022 752 2105 022 752 2023

Piketberg Archers Bistro Fat Catz Café/Restaurant Mountain Creek Spur

022 913 3651 022 913 1076 022 913 1819

Porterville Koppikoffi Plattelander

022 931 3877 082 773 1200

Riebeek Kasteel BBBS Café Felix Du Vlei Ed’s Diner The Royal Hotel

022 448 1031 022 448 1170 022 448 1898 022 448 1377 022 448 1479

Riebeek West Pleasant Pheasant Riebeek Valley Hotel

022 461 2170 022 461 2672

Saldanha Blue Bay Lodge Eigebaai Restaurant Hoedjiesbaai Hotel Slipway

022 714 1177 022 714 1271 022 714 1271 022 714 4235

Veldrif Die Pont Restaurant

022 783 11 37

Vredenburg Legends Ocean Basket Yukon Spur

022 719 1820 022 713 2998 022 713 4569

Yzerfontein Meeurots Restaurant Weskus Padstal

022 451 2608 082 351 2722

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

in GOEIE SMAAK

Leroux se Kersfees Pavlova-potjies Wat jy benodig Aarbei-sous

250 g aarbeie in stukkies gesny 1 t bruinsuiker 3 e bruinasyn

Karamelsous

Koppie suiker Half koppie room

Meringue

8 groot eierwitte sout ½ t kremetart 2 k strooisuiker 2 e mielieblom 2 t vars suurlemoensap 2 t fyn gerasperde suurlemoenskil

Vulsels

½ k witsuiker 1 k mascarpone 1 k ongegeurde joghurt 1/3 k strooisuiker Vars ment

Metode

Kokkedoor Leroux

gesels met Alida Buckle oor eet en dieet

Aarbei-sous

Plaas al die bestanddele in ‘n kastrol en laat prut 20 minute tot stroperig.

My opinie oor Banting? Ek het grootgeword in n huis waar ons baie en lekker geëet het.. die woord dieet (in enige vorm) was nie in ons woordeskat nie. Soos ek ouer geword het het ek aangehou met baie en lekker eet… kan myself nie voorstel daarsonder nie.

Karamelsous

Verhit suiker en smelt dit tot ligbruin. Verwyder van hitte. Voeg room bietjie vir bietjie by tot dit n karamelsous vorm

Toe trou ek met n vrou wat elke dieet op die planeet volg en baie kieskeurig is oor wat sy eet, wanneer en hoeveel… sy het nog altyd goed gelyk en doen nog steeds… MAAR… ek ook!! Haha

Meringue

Klits die eierwitte, sout en kremetart tot skuimerig. Voeg die strooisuiker lepelsgewys by en klits baie goed. Klits tot styf en blink. Vou die mielieblom, sap en skil met n metaallepel in. Skep lepelsvol op die bakplate (daar moet bakpapier om wees wat liggies gestrooi is met mielieblom). Bak sowat twee uur by 130°C, laat afkoel in die oond.

So, my opinie is dat elke mens maar moet doen wat vir hom/haar gemaklik laat voel, asook goed laat voel. Wanneer iets in my opinie ‘n gier raak dan is dit nie goed nie... eet waarvan jy hou, maar ek dink die wagwoord is “minder”. Eet meer gereeld maar in kleiner porsies. Eet waarvan jy hou. Jou liggaam weet wat nodig is en sal jou herinner wat dit benodig. Maar van die “ongesonde” bestanddele waarvan kenners jou waarsku, is ook nodig in jou liggaam. My grootste probleem eintlik is preserveermiddels (kitskos)… daar lê ons wêreld se grootste fout en ongesonde eetgewoontes!!

Oktober • November ‘14

Meng die mascarpone, joghurt en suiker.

Leefstyl • Lifestyle

Nou kan die potjies gevul word soos jy wil met lae van elke element!!!

happening What's

25 October 4x4 Dag

Swartland Chenin Blanc Celebration Cape Town 022 487 1133

Velddrif 022 783 0028

25 October Namaqua Mountain Bike Challenge Vredendal 027 201 3376

7-8 November The Swartland Revolution Riebeek Kasteel 022 448 1183

8 November Swartland Independent Street Party 022 448 1183

15 November

26 November –Kenridge 6 Desember Geskenkemark

h/v Tygervalleipad & Riebeeckshofweg

29 November Riebeek Valley Cook-off

8 -14 December Mykonos Christmas Market Langebaan

15-23 Desember

Weskus Kersmark & Teekamer Vrendenburg, Hoërskoolsaal 083 609 7142

Riebeek Cellars 022 448 1213

29 November Paternoster Seafood Festival 022 752 2323

29 November Festival of Lights Porterville 022 931 3732

Leefstyl • Lifestyle

Last Saturday of Every Month Piket-bo-Berg Farmers Market. 09:00-12:00

On the farm Kruistementvlei Riette Bryant 022 9145652 or www.piket-boberg.co.za

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

29 29

Goodies and Gadgets going to take off from your wrist, it knows where you are, it turns around, it takes a picture of you, comes back. “You can catch it from the air and put it back on your wrist.”

Struggling to take the perfect selfie? A cameraequipped drone that hovers in front of you could be the answer. Microsoft has unveiled its new operating system - Windows 10 - complete with the Start button menu it axed two years ago. The new software was shown off at an event in Seattle, and will power Microsoft devices including smartphones, tablets, laptops and PCs. :: What happened to Windows 9? Microsoft’s current operating system is called Windows 8, meaning Microsoft has passed on the expected name of Windows 9. Microsoft executive Terry Myerson said the Windows 9 name “wouldn’t be right” given Microsoft’s attempts to consolidate all arms of the company under its One Microsoft strategy. :: Did anyone predict Microsoft would jump straight to Windows 10? Sort of. Tech website Infoworld reported the news last year - but as an April Fool’s Day prank

Christoph Kohstall, a researcher at Stanford University in the US, has designed a device called Nixie. It is a drone which wraps around the wrist like a watch, and springs into the air when required to take images. It is powered by a microchip and four tiny rotors, and a prototype has already been created. The design was a finalist at Intel’s Make It Wearable competition, meaning it will receive $50,000 of investment as well as mentoring and design help from the industry’s best brains. The overall winner will be announced in November, scooping a $500,000 prize. Mr Kohstall, a physics researcher, teamed up with colleagues Jelena Jovanovic and Michael Niedermayr to refine the idea into a working prototype. He told the New York Daily News: “Then it’s

Leefstyl • Lifestyle

Always finding it difficult to charge your phone at the most crucial times? A complex network of pulse-emitting coils could soon mean users can have a fully charged phone - without the problems of plugging in, or searching for missing chargers.

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14

Leefstyl • Lifestyle

Oktober • November ‘14