2013 1

DE WAARDVOGEL

52e 5 2e jjaargang aargang n nr. r. 1 ffebruari ebruari 2013 2013

Officieel contactorgaan van Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’

Belangrijke namen, telefoonnummers en e-mail adressen Bestuur Voorzitter Secretaris

Algemeen adjunct Coördinator plantenwerkgroep

Arie Dorsman, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Ewald Schattenberg, admin@nvwk.nl, secretariaat Xxxxxxxxxx XX, xxxxXX, Xxxxxxxx Gerard van Slijpe, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx bankrekening NVWK: NL82 RABO 0127 2948 80 Hans Kouwenberg, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Patrick Heuvelman, cplanten@nvwk.nl

Coördinator vogelwerkgroep Coördinator PR

Erik Kleyheeg, xxxxxxx@xxxxxxx.xxx Joke Colijn, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx

Penningmeester

xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx

Werkgroepen en andere belangrijke instanties Redactie Waardvogel voor kopij Maria Spruit en Joke Colijn, nvwkredactie@gmail.com Foto’s t.b.v. de website Ewald Schattenberg, xxxxxxx@xxxxxxx.xx Coördinatoren vlinders- en libellenSjani van Ophemert en Gabrielle Heuvelman, werkgroep xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Coördinator weidevogelbescherming Vacant Coördinator landschapsonderhoud Marc Timmermans, xxxxxxxxxx@xxxxxx.xx Coördinator trekvogeltellingen Rob van Straaten xxxxxxx@xxxxx.xx Coördinator wintervogeltellingen Peter Berger, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Hans Kouwenberg, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Coördinator uilenwerkgroep Jaap Graveland, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Coördinator zwaluwenwerkgroep Coördinator jeugdwerkgroep Coördinator Knotgroep Krimpen Coördinator roofvogelwerkgroep Contact vrienden van de Hennepakkers Dierenambulance Dierenbescherming Meldpunt m.b.t. milieu en de jacht Melden van zwerfvuil Meldpunt Laagvliegen Krimpenerwaard Vogelasiel

Nico van Dam, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Mieke Verwaal, jeugd@nvwk.nl Jos de Nood, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Morrison Pot, xxxxxx@xxxxxxxxxxxx Sophia Dijkstra xxxxxxxxxx@xxx.xx Gouda e.o.

Afdeling Krimpenerwaard Politie Hollands Midden, Regionaal Milieu Team Contact opnemen met de betreffende gemeente

xx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx xx xxxxxxxx xx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxx xxxxxx 0900 8844 010 4733333 010 4857847

Vogelklas Karel Schot

Wilt u actief deelnemen aan de Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’ of wilt u de doelstellingen van deze vereniging steunen, word dan lid.

Stuur daartoe het onderstaande formulier ingevuld naar de secretaris op bovenvermeld adres, of stuur de gevraagde gegevens naar hem via het e-mailadres info@nvwk.nl.





























Ik geef mij hierbij op als lid / jeugdlid (*) van de Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’. Ik geef mij op voor een lidmaatschap / jeugdlidmaatschap / gezinslidmaatschap (zie colofon voor de contributie).

Ik wacht met betalen tot ik een acceptgiro heb ontvangen.

Naam:

Geslacht: m / v Initialen:

Straat + Huisnummer:

Voornaam:

_______ _______

Postcode:

Plaats:

_______

Geboortedatum:

Telefoon:

_______

E-mailadres: Datum:

__________________________________________________________________________________ Handtekening:

_______

Colofon De Waardvogel ISSN 1384-8240 Jaargang 52 verschijnt 5 x per jaar, februari-april-juniseptember-december Kopij Inleveren voor de 1e van de maand van verschijning Oplage 790 exemplaren E-mail redactie Joke Colijn Maria Spruit nvwkredactie@gmail.com Website www.nvwk.nl Secretariaat & ledenadministratie E. Schattenberg,

Xxxxxxxxxx xx, xxxx xx, Xxxxxxxx Contributie per kalenderjaar: € 5,- voor een jeugdlidmaatschap, één kind t/m 16 jaar € 15,- voor een eenpersoonslidmaatschap € 20,- voor een gezinslidmaatschap Bankrekeningnummer Rabobank: 1272.94.880 Gironummer: vervallen!

Lid worden U kunt lid worden door het invullen en opsturen van het inschrijfformulier op de binnenzijde van de voorkant of via www.nvwk.nl

Van de voorzitter Arie Dorsman Heeft u de voorkant van deze Waardvogel goed bekeken? Herkent u dit beestje? De redactieleden, Maria Spruit en Joke Colijn, hebben voor kevers gekozen. U leest er meer over verderop in deze Waardvogel.

Graag wil ik u attenderen op de uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering op woensdag 27 maart in ‘De Zwaan’. Tijdens de ledenvergadering wil het bestuur graag in gesprek gaan met u. Twee bestuursleden gaan het bestuur verlaten. De secretaris Ewald Schattenberg gaat stoppen na 12 jaar om zich aan andere interesses te kunnen wijden.

Zelf heb ik ook aangegeven dat het tijd wordt voor een nieuwe voorzitter. Na 16 jaar deze functie met veel plezier te hebben uitgevoerd denk ik dat het tijd is voor een ander gezicht en een ander geluid binnen de NVWK. Dit is dan ook mijn laatste ‘Van de voorzitter’ waarin ik u allen hartelijk wil danken voor de goede samenwerking en het vertrouwen om de mooie natuur in de Krimpenerwaard namens de NVWK een stem te geven.

In de afgelopen jaren heb ik gemerkt dat er heel veel leden actief betrokken willen zijn bij de verschillenden activiteiten die de NVWK organiseert in en voor de natuur. Vanuit het bestuur is er altijd ondersteuning geweest voor goede initiatieven. Denk aan de oprichting van de Jeugdwerkgroep en de Vlinders- en Libellenwerkgroep. Deze laatste werkgroep wordt overigens voortgezet door twee nieuwe coördinatoren Sjani van Ophemert en Gabrielle Heuvelman. U kunt ook denken aan de grotere projecten zoals de gierzwaluwtoren, de Natuurdag in het Loetbos of de plaatsing van de huiszwaluwtillen. Maar ook de samenwerking met de Knotgroep Krimpen en de ‘Vrienden van de Hennepakkers’ getuigt van een open houding van de NVWK. En nog steeds groeit het aantal leden.

Ruimte voor al deze acties maakt het leuk om (bestuurs)lid te zijn van de NVWK, zodat de liefde voor natuur vaak en veel gedeeld kan worden met elkaar. De secretarisfunctie is vacant!

Het bestuur heeft een kandidaat-voorzitter gevonden die de kernwaarden van de NVWK graag met u wil uitbouwen. In de uitnodiging voor de ALV kunt u nu al lezen wie als nieuwe voorzitter voorgedragen wordt.

Op de voorpagina Aspidapion radiolus foto: Peter de Mooij

Als u nog meer betrokken wilt raken bij de natuur in de Krimpenerwaard, grijp dan uw kans. U bent als vogelaar, plantelaar, vlinderaar of knotter, jong of oud meer dan welkom bij onze werkgroepen. Houd de rubriek ‘Even Noteren’ in de gaten en doe met ons mee.

Overname van artikelen Overname van artikelen uit dit blad is toegestaan met bronvermelding

In dit nummer

Alle artikelen blijven voor de verantwoording van de auteurs Drukkerij GoudPrintCenter Alblasserdam Zie advertentie Voor advertenties nvwkredactie@gmail.com Jaartarief (= vijf edities): 1/8 pagina: € 50,1/4 pagina: € 90,1/2 pagina: € 150,Ereleden W. Fontijne A. v.d. Waal

Van de voorzitter Even Noteren Op de voorpagina Betrapt en gesnapt Jaarverslag vogelwerkgroep Nieuwjaarsexcursie Geld voor de Vrienden Weidevogelstartavond Plantenquiz Wandelen met Rinus en Anton Nationale tuinvogeltelling Nationale vogelweek Natuurvraag Winterzwammen Raadplaatjes

pag. 01 pag. 02 pag. 04 pag. 05 pag. 08 pag. 10 pag. 12 pag. 12 pag. 13 pag. 15 pag. 18 pag 18 pag. 19 pag. 20 pag. 21

Vogels tellen in Bulgarije pag. 22 Vogelpetitie pag. 23 Kerkelijke planten pag. 24 Forsythia, M. Bersma pag. 24 Jaarverslag van de secretaris pag. 26 Natuurvriendelijk tuinieren pag. 27 Oplossingen raadplaatjes pag. 27 Nieuwe coördinatoren pag. 28 Verkwanseling van natuur en EHS pag. 29 Jeugdpagina pag. 31 Even activeren pag. 32 Agenda Algemene Ledenvergadering pag. 34 Jaarrekening 2012 pag. 35 Begroting 2013 pag. 36 De Waardvogel – februari 2013

1

Even noteren Zaterdag 23 februari 2013 om 09:00 uur Werken in de natuur met de knotgroep Oost. We gaan aan de slag op het terrein van Zon en Leven, Achterbroek 27a Berkenwoude. Er staat heel veel hout, dus iedereen is welkom. Meer info bij Marc Timmermans (xxxxxxxxxx).

Zaterdag 2 maart 2013 om 08:00 uur Vogelexcursie naar de Zeeuwse en Zuid-Hollandse delta.

Onder leiding van Gijsbert Mourik gaan we op zoek naar late wintergasten en vroege broedvogels. Elk jaar zien we veel soorten met altijd enkele bijzonderheden. We vertrekken om 08:00 uur vanaf het busstation in Krimpen a/d IJssel, meer info bij Erik (xxxxxxxxx@xxxxx.xx).

Donderdag 7 maart 2013 vanaf 19:30 uur Weidevogelstartavond in ‘De Zwaan’ te Berkenwoude met de resultaten van vorig jaar en instructie over de digitale invoer door Erwin Pronk.

Zaterdag 9 maart 2013 om 09:00 uur Onderhoud aan fruitbomen in de buurt van Gouderak door de knotgroep Krimpen. Meer info en de exacte locatie kunt u krijgen bij de coördinator van de knotgroep Jos de Nood (xxxxxxxxx@xxxxx.xx).

Zaterdag 9 maart 2013 De afsluiting van het knotseizoen op de provinciale werkdag in Oostvoorne. U moet zich zelf aanmelden bij www.landschapsbeheerzuidholland.nl.

Zaterdag 9 maart 2013 om 09:30 uur Onder begeleiding van paddenstoelenkenner(s) ontdekken welke paddenstoelen er in het voorjaar in het Loetbos te vinden zijn.

Verzamelen bij de Hendrikshoeve.

Meer info bij Ton de Groot (xxxxxxxxx@xxxxx.xx).

Zaterdag 16 maart 2013 om 09:00 uur Werken in de natuur met de knotgroep Oost. Als afsluiting nog één maal aan de slag in de Krimpenerwaard. Vandaag werken we aan een geriefbosje met knotwilgen op de Benedenkerkseweg 133a in Stolwijk. Meer info bij Marc Timmermans (xxxxxxxxxx).

Het weekend van 16 en 17 maart 2013 Wintervogeltellingen, info bij Hans Kouwenberg (xxxxxxxxxx) of Peter Berger (xxxx-xxxxxx).

2

De Waardvogel – februari 2013

Diverse zaterdagochtenden, vanaf 09.00 uur Hooi- en andere werkzaamheden met de Vrienden van het Zwaneneiland. Meer informatie bij de coördinator van de ‘Vrienden’, Jos de Nood (xxxxxxxxx@xxxxx.xx).

Donderdag 21 maart 2013 om 20:00 uur Lezing van Wim Paul van der Ploeg over vogels tellen in Bulgarije. Combineer uw vakantie met bijzondere vogels, vlinders en planten en help meteen mee met de bescherming ervan. Meer info over het project vindt u op www.dehabitatstichting.nl. Meer info over de lezing staat op blz. 22 en is te verkrijgen bij Hans Kouwenberg (xxxx-xxxxxx). We zien u graag in ‘De Zwaan’ te Berkenwoude.

Zaterdag 23 maart om 07:00 uur (in de vorige Waardvogel stond een verkeerde datum!) Vogelexcursie op telpost ‘De Hoekse Sluis’ en helofytenfilter polder Den Hoek. Eerst een ‘open ochtend’ op de telpost met de voorjaarstrek en daarna gaan we op zoek naar grutto's en andere weidevogels in het rietfilter van polder Den Hoek oost. Meer info bij Erik (xxxxxxxxx@xxxxx.xx).

Woensdag 27 maart 2013 om 20:00 uur Algemene ledenvergadering van onze vereniging in ‘De Zwaan’ te Berkenwoude (Kerkweg 2, 2825 BS). De agenda staat elders in de Waardvogel. Na de pauze is er een lezing van Richard Struijk van Ravon over de ringslang in de Krimpenerwaard.

Maandag (2e paasdag) 1 april 2013 van 10:00 tot 16:00 uur Open-huis-route te Ammerstol en Groot Ammers. Een mooie tuin om te bezoeken is de Mengelmoestuin aan de Lekdijk oost tussen 42 en 44 in Bergambacht. Meer info over deze tuin vindt u op http://www.mengelmoes tuin.com.

Zaterdag 6 april 2013 om 09:00 uur Startochtend van de cursus ‘natuurvriendelijk tuinieren’ door Patrick Heuvelman. Dé cursus om uw tuin (nog) mooier en beter te maken voor dieren en planten.

Vandaag bent u te gast op de boerderij van het ZHL, Schaapjeszijde 4, Ouderkerk a/d IJssel. Meer info staat in deze Waardvogel op blz. 27 of kunt u krijgen bij Patrick Heuvelman (xxxx-xxxxxx).

Woensdag 10 april vanaf 20:00 uur Lezing van Anton van Jaarsveld in eendenkooi ‘De Bakkerswaal’. De bestseller ‘Vijftig tinten grijs’ heeft Anton geïnspireerd tot ‘vijftig tinten plantenseks’. Anders dan de titel doet vermoeden, is de lezing geschikt voor alle leeftijden.

Het weekend van 13 en 14 april 2013 Wintervogeltellingen, info bij Hans Kouwenberg (xxxxxxxxxx) of Peter Berger (xxxx-xxxxxx).

Zaterdag 20 april 2013 om 13:30 uur De jeugd van 8 t/m 12 jaar gaat roeien in het Loetbos en vanaf het water op zoek naar bijzondere planten. Het loonbedrijf ‘t Hart van de Krimpenerwaard’ stelt een aantal boten beschikbaar. Je moet je dus wel vooraf opgeven bij Mieke Verwaal ( jeugd@nvwk.nl). Trek wel oude kleren aan en geen laarzen.

Woensdag 24 april 2013 om 20:00 uur Lezing over vlinders en libellen door Kars Veling van de Vlinderstichting. Het seizoen begint zo'n beetje en Kars zal u inspireren om weer het veld of de tuin in te gaan. We zien u graag in Zorg- en natuurboerderij De Hoeksesluis, Opperduit 2, 2941 AK Lekkerkerk. Meer info bij Gabrielle Heuvelman (xxxx-xxxxxx).

Zaterdag 4 mei 2013 vanaf 04:45 uur Om 05:00 uur start de Big Birding Day 2013; welk team ziet en hoort in de komende 12 uur de meeste soorten vogels in de Krimpenerwaard? Teams kunnen zich opgeven bij Erik (xxxxxxxxx@xxxxx.xx). Heeft u nog geen team? Mail even naar Erik. De start is bij de parkeerplaats van cafe-restaurant ‘De Loet’ in het Loetbos.

Zaterdag 25 mei 2013 om 13:00 uur Libellen-excursie in het Loetbos met onze nieuwe coördinatoren Sjani en Gabrielle. In dit gevarieerde gebied komen meer soorten voor dan u denkt. De nadruk ligt op libellen al zullen de vlinders niet worden overgeslagen. We verzamelen bij de Hendrikshoeve.

Meer info kunt u krijgen bij Gabrielle Heuvelman (xxxxxxxxxx).

Zaterdag 8 juni 2013 vanaf 08:30 uur Plantenexcursie naar het Rotterdamse havengebied. Vorig jaar hadden we een lezing en nu gaan we zelf het gebied bekijken samen met een medewerker van het Havenbedrijf. De vele bijzondere soorten staan in bermen en leidingstroken; trekt u wel uw stevige wandelschoenen aan? We verzamelen bij het busstation van Krimpen a/d IJssel om 08:30 uur, de excursie duurt tot 13:00 uur.

Meer info is te krijgen bij Patrick Heuvelman (xxxxxxxxxx).

Zaterdag 13 juli 2013 om 09:00 uur Maaisel afruimen van open plekken in het Loetbos.

Gezellig samenwerken om het droge maar voedselrijke gras af te voeren om de grond te verschralen voor meer soorten planten. Draagt u uw steentje bij aan dit streven?

We verzamelen bij de Hendrikshoeve. Meer informatie bij Patrick Heuvelman (xxxx-xxxxxx).

Zaterdag 31 augustus om 09:00 uur Elzen en andere houtige gewassen trekken om de verruiging van de orchideeënveldjes te stoppen. Vele handen maken licht werk en hoe meer zielen hoe meer vreugd. Zien we u ook bij de Hendrikshoeve in het Loetbos? Meer info bij Patrick Heuvelman (xxxxxxxxxx).

Woensdag 4 september 2013 om 19:30 uur Avondwandeling over de Graafkade met aandacht voor planten. Samen met Rudi Terlouw van het ZHL betreden we normaal gesloten percelen om het effect te zien van jarenlang plaggen. We verzamelen op de P-plaats van de Berkenwoudse Driehoek, hoek Schaapjeszijde/ Wellepoort. Meer info bij Patrick Heuvelman (xxxxxxxxxx).

Illustratie paddenstoel: http://www.50birds.com Illustratie vlinders: uit archief

Wij verwelkomen de nieuwe leden: In verband met privacyoverwegingen zijn de gegevens op deze plaats verwijderd. Wij vragen uw begrip.

De Waardvogel – februari 2013

3

Op de voorpagina:

Aspidapion radiolus

Maria Spruit Dit jaar wil de redactie de voorpagina van de Waardvogel laten sieren door foto’s van kevers en torren, gemaakt door Peter de Mooij. Er komen 300.000 tot 500.000 keversoorten op aarde voor, waarvan 4.000 soorten in Nederland en België.

Het is een diersoort die voor degenen die het willen zien in prachtige en fotogenieke vormen aanwezig is. Sommige kevers hebben wel iets weg van juweeltjes.

Wat is het verschil tussen een kever en een tor, vroeg iemand aan mij. Lang leve Google: er is geen verschil. Een kever is een tor en een tor is een kever. Het is alleen een andere benaming.

Dan rijst de volgende vraag: wat zijn kevers en torren?

Kevers en torren vertegenwoordigen de orde der schildvleugeligen (Coleoptera) die onder subklasse valt van de insecten met vleugels (Pterygota). Een insect bestaat altijd uit drie delen: kop, borststuk (thorax) en achterlijf (abdomen). Dit is dus ook zo bij kevers. Kevers hebben twee paar vleugels. De voorvleugels zijn verhard tot hoornige schildjes. Daaronder ligt het tweede paar vleugels. Dit is duidelijk te zien wanneer een kever gaat vliegen; de bovenste schildjes draaien opzij en de vleugels komen tevoorschijn. Door deze constructie en hun relatief hoge gewicht vliegen kevers wel wat ongemakkelijker dan bijvoorbeeld vliegen. Kevers zijn te verwarren met wantsen, maar wantsen vliegen met het eerste vleugelpaar, dat bij de aanzet hard is, maar vliesachtig eindigt.

Kevers zijn wetenschappelijk te verdelen in vier onderordes, die weer te verdelen zijn in onderfamilies, superfamilies, secties en geslachten, samen zo’n 200 groepen! Bij ons bekende groepen zijn: aaskevers, bladsprietkevers, kniptorren, zwartlijven, bonte kevers, snuitkevers, soldaatjes, bladhaantjes, lieveheersbeestjes, oliekevers, loopkevers, zandloopkevers, kortschildkevers, vuurvliegkevers, boktorren en watertorren.

Kevers komen overal voor; in levend en dood hout, onder en boven de grond, op en tussen planten, op dode dieren, in het water en op oevers. Dit houdt ook in dat ze een heel verschillend voedselpatroon hebben. Ze eten aas of het zijn actieve rovers, ze eten planten, maar ook plantenafval, hout of zelfs stuifmeel en schimmel. Ze kunnen ook een parasitair leven lijden. Er is zelfs een keversoort die slakken eet.

Op deze voorpagina staat zo goed als zeker de Aspidapion radiolus. Er zijn diverse kleine zwarte snuitkevertjes, maar Albert de Wilde, die in oktober een prachtige diapresentatie gaf, bevestigde de uitkomst van mijn speurtocht naar de naam. Deze kever valt volgens sommige inzichten niet onder de zogenaamde ‘echte snuitkevers’ (Curculionidae) maar onder de aparte familie van de ‘spitsmuisjes’ (Apionidae), terwijl anderen hem wel onder de snuitkevers scharen. Dit kevertje van 2 tot 3 mm klein vindt men vrijwel uitsluitend op stokrozen en kaasjeskruidachtigen. Vaak worden ze parend gezien.

Op stokrozen komt ook de sterk gelijkende Oxystoma cerdo voor, maar die heeft een korter snuitje. Het meer

Ik-weet-niet-kever, foto: Peter de Mooij Op deze foto is mooi te zien hoe de vleugels zich ontvouwen onder de schilden vandaan, wanneer de kever gaat vliegen.

bekende stokroossnuitkevertje Apion (Rhopalapion) longirostre heeft bruine poten en de vrouwtjes hebben een nog langer snuitje dan hun mannetjes.

Er zijn ongeveer 60.000 soorten snuitkevers. In Nederland zijn 476 soorten waargenomen. Ook snuitkevers zijn weer in tientallen ondersoorten te verdelen. De taxonomie verandert echter steeds door voortdurend veranderende inzichten. Ook houden taxonomen er verschillende meningen op na. Dit geldt overigens voor de hele groep insecten.

Snuitkevers worden zo genoemd, omdat ze een lange kop hebben. Zelf vind ik de kop van veel snuitkevers meer op die van een miereneter lijken. Wanneer je goed kijkt kan je op het slurfje nog twee voelsprietjes zien zitten.

Snuitkevertjes zijn kleine kevertjes, de meeste zijn 2 tot 8 mm. Een enkele soort is 12 of 17 millimeter. Het zijn planteneters, ze leven van gewassen en bomen. Met hun snuitje boren ze in de bladeren of stengels om de plantensappen te bereiken. Een aantal snuitkevers is erg berucht om de schade die ze kunnen aanbrengen aan gewassen, die gekweekt worden voor de voedselproductie. Maar in uw tuin zullen ze zelden tot grote overlast leiden, dus zoek, kijk en verwonder….

Bronnen: www.gardensafari.net; nl.wikipedia.org; http://www.nederlandsesoorten.nl; http://www.ahw.me

Verandering rekeningnummer Het gironummer van de NVWK is vervallen! Wilt u voortaan betalen via het bankrekeningnummer bij de Rabobank: 1272.94.880.

Tip: pas het rekeningnummer aan in het adresboek van uw internetbankiersysteem.

4

De Waardvogel – februari 2013

Betrapt en gesnapt Erik Kleyheeg Na vele jaren trouwe dienst heeft Rob van Straaten het stokje aan mij overgedragen en vanaf nu zal ik de vaste rubriek ‘Betrapt en gesnapt’ verzorgen. Eerst wil ik Rob nogmaals van harte bedanken voor zijn inspanningen in de afgelopen jaren. De vogels zullen echter blijven komen en dat bleek ook wel in december en januari. Vele duizenden ganzen profiteerden van het zachte weer tot de winter inviel en de ganzen plaats maakten voor grote zaagbekken en brilduikers.

Daarnaast begon op 1 januari de Race 2013, een jaarwedstrijd om zoveel mogelijk vogelsoorten te zien in de Krimpenerwaard. De fanatieke deelnemers trokken er direct op uit en dat leidde tot enorm veel waarnemingen. Op krimpen.waarneming.nl werden in de laatste helft van december 683 waarnemingen ingevoerd tegen 2605 waarnemingen in de eerste helft van januari! Ook werden meteen bijzondere soorten gevonden…

Vooral de watervogels deden het erg goed in december en januari. Van de dodaars kwamen diverse waarnemingen binnen, vooral op of rond de grote rivieren met een maximum van 8 exemplaren bij Opperduit (Mieke Verwaal). Een roerdomp werd op 8 december waargenomen langs de surfplas bij het Krimpenerhout (Harm Blom), op 22 december bij Zanen en Verstoep (Ben Kloosterman) en eind januari werden roerdompen waargenomen in polder Schuwacht, het Stormpoldervloedbos (2 exemplaren) en op de Zaag. Grote zilverreigers waren weer in groten getale aanwezig in de polder en tijdens de slaapplaatstellingen op 22 december werden in totaal 172 exemplaren geteld.

Bij de aanhoudende vorst in januari vertrokken de meeste reigers naar open water.

Voordat er sneeuw viel zag het bij Kadijk al wit van de kleine zwanen. Er werden er maximaal 281 geteld (Ton de Groot) en regelmatig werden vogels waargenomen met een gele halsband. De wilde zwaan is altijd veel minder talrijk, maar werd toch op diverse plekken gezien in de polder, onder meer bij Schoonhoven en in polder Bergambacht.

Ganzen waren tot halverwege januari massaal aanwezig in verschillende polders, maar vooral in polder Den Hoek waar naar schatting tot wel 10.000 kolganzen verbleven.

Daartussen zaten ook opvallend veel brandganzen, waarvan een maximum van 450 werd geteld in de Bonrepas (Ton de Groot). Tussen de vele kolganzen werd druk gezocht naar andere soorten ganzen en met succes.

Een schijnbaar wilde roodhalsgans was op 4 januari aanwezig tussen de kolganzen in polder Den Hoek en vloog de volgende dag met een aantal kolganzen over het Loetbos weg in noordwestelijke richting. Regelmatig werden kleine aantallen toendrarietganzen gevonden (maximaal 4 bij elkaar) en ook werd op 5, 10 en 11 januari een enkele kleine rietgans gevonden tussen de

kolganzen in polder Den Hoek. Erg leuk was bovendien een groep van maar liefst 43 kleine rietganzen die op 5 januari ter plaatse was langs de Hoekse Weg in polder Den Hoek. Hierbij zat één vogel met een halsband.

Terwijl de aantallen ganzen met de vorst en sneeuw terugliepen, waren eenden des te beter te bekijken. Bij de bochtafsnijding langs de Lek verzamelde zich een groep bergeenden met maximaal maar liefst 52 exemplaren.

Roerdomp in het Stormpoldervloedbos op 26 januari, foto: Gijsbert Mourik

Een mannetje krooneend werd regelmatig gezien op de Hollandsche IJssel tussen Gouderak en Ouderkerk aan den IJssel. Waarnemingen van brilduikers kwamen binnen toen de kou wat langer aanhield. De meeste werden gezien op de Lek, maar ook op de Hollandsche IJssel zaten enkele exemplaren. In de tweede helft van januari kwamen er ook nonnetjes, soms wel 9 bij elkaar, en grote zaagbekken.

Echte winterroofvogels werden ook gezien, zoals de blauwe kiekendief in diverse polders. Opvallend zijn enkele waarnemingen van een ruigpootbuizerd in de Nessepolder en omgeving Kadijk. Deze soort is De Waardvogel – februari 2013

5

Illustratie: Gert Blom

doorgaans zeer zeldzaam in de Krimpenerwaard, maar het leek erop dat minimaal één exemplaar zich langdurig in de regio ophield. Een bruine kiekendief die eigenlijk lekker in Zuid-Europa had moeten zitten, werd op 2 januari gezien bij het Loetbos (Patrick Heuvelman).

Ondanks de vorst waren hier en daar nog steltlopers aanwezig. Op 14 januari werden twee bonte strandlopers gezien bij Opperduit (Arie Ros) en enkele kemphanen waren in de eerste week van januari aanwezig in polder Den Hoek en in het Doove Gat bij Haastrecht. Bokjes en watersnippen trokken naar de rivieren toen de sloten dichtvroren. De eerstgenoemde werd vooral gezien in het natuurontwikkelingsgebiedje bij Lageweg en op de Kleine Zaag, terwijl de watersnip op veel meer plekken opdook. Houtsnippen waren in de sneeuw veel beter te zien en er werden meer dan 20 waarnemingen gedaan van deze soort. Vooral het Loetbos is een goede plek, maar in elk bosje kan men ze ’s winters tegenkomen. Een witgatje werd eerst gemeld bij de mudput in het Loetbos, maar met de vorst werden enkele waarnemingen langs de Lek gedaan.

Overwinterende geelpootmeeuwen werden gemeld langs zowel de Lek als de Hollandsche IJssel, in tegenstelling tot de Pontische meeuw die alleen een aantal keren langs de Hollandsche IJssel werd gezien.

Op 18 december werd een kleine bonte specht man gezien in Krimpen aan de Lek (Henk Gazan) en op 12 januari konden enkele vogelaars langdurig en van zeer dichtbij genieten van een vrouwtje langs de Kadijk (Gijsbert Mourik). Uiteindelijk werd op 25 januari ook

nog een mannetje gezien in het EZH-bos (Hans Stoel). IJsvogels werden gelukkig weer wat vaker gezien, vooral langs de beide grote rivieren. Het is afwachten wat de vorstperiode in de tweede helft van januari voor effect heeft op de populatie van deze soort. Op drie plekken werden in begin december pestvogels gezien, namelijk in Lekkerkerk (4 ex), het Krimpenerhout (1 ex) en Schoonhoven (5 ex). Ondanks de milde invasie werd het daarna stil rond de pestvogel. Als restant van een andere invasie werden in Lekkerkerk, Schoonhoven en Krimpen aan den IJssel enkele zwarte mezen gezien.

Cetti’s zangers lijken zich definitief te hebben gevestigd in de Krimpenerwaard en lieten zich horen in het riet bij Opperduit en op de Zaag. Vijf waarnemingen kwamen er van overwinterende tjiftjaffen, de laatste op 6 januari. Twee baardmannen werden op 13 januari waargenomen bij Opperduit (Herman van den Brand). Het verhaal van de boomklever is deze winter een succesverhaal. Op maar liefst vijf locaties werden ze waargenomen, terwijl de soort jarenlang uitsluitend werd waargenomen in Schoonhoven en Haastrecht. Het Stormpoldervloedbos, de Bakkerswaal en het Loetbos lijken nu ook bezet. Verschillende groepen grote barmsijzen werden gezien in de zuidwesthoek van de Krimpenerwaard met aantallen oplopend tot zo’n 20 exemplaren. Daartussen werden ook enkele kleine barmsijzen ontdekt die vooral bij Krimpen aan de Lek veel gezien werden. Ter afsluiting was het EZH-bos als vanouds weer goed voor een aantal goudvinken. Deze soort werd deze keer echter ook elders gezien, verspreid over de Krimpenerwaard.

Bij deze wil ik iedereen bedanken voor het opsturen en invoeren van bijzondere waarnemingen. Leuke en verrassende vogels kunnen gemeld worden met datum en plaats via www.nvwk.nl of krimpen.waarneming.nl.

Op 9 december werd deze houtsnip betrapt op de zolder van een garage aan de Bovenkerkseweg in Stolwijk, foto: Wim Sloof Op de linker pagina: Kleine bonte specht, 25 januari in het EZH-bos Bokje, 20 januari op de Zaag IJsvogel, 14 november, op de Zaag Brilduiker 20 januari, bij de Zaag Houtsnip, 21 januari, op de Zaag Foto’s: Hans Stoel

De Waardvogel – februari 2013

7

Jaarverslag vogelwerkgroep 2012 Erik Kleyheeg Excursies In 2012 kon iedereen het hele jaar rond weer meedoen aan allerlei excursies en activiteiten rondom vogels binnen en buiten de Krimpenerwaard. Een gevarieerd aanbod aan excursies bracht ons op verschillende vogelrijke plekken in Nederland. Traditionele excursies zoals de Nieuwjaarsexcursie bij de Reeuwijkse Plassen, de Zeelandexcursie en de excursie naar de Oostvaardersplassen trokken vele belangstellenden.

Binnen de waard werden naast ochtendexcursies ook enkele avondwandelingen georganiseerd en er werd een nieuw concept uitgeprobeerd: een combinatie tussen vogels en planten. Dit type excursie is ideaal voor de breed georiënteerde natuurliefhebber en bleek een groot succes. Ook vogelactiviteiten die werden georganiseerd door de jeugdwerkgroep werden weer vol enthousiasme ontvangen.

Wintervogeltellingen Zoals elk jaar werd door een harde kern van vrijwilligers tijdens acht wintervogeltellingen een groot deel van de Krimpenerwaard gebiedsdekkend geïnventariseerd op wintervogels. Naast de maandelijkse tellingen in januari, februari, maart, oktober, november en december zijn er in april en september twee facultatieve extra tellingen. Deze worden helaas nog maar weinig uitgevoerd, ondanks dat juist in deze maanden het weer doorgaans lekkerder is en er bijzondere soorten te verwachten zijn. De wintervogeltellingen geven een mooi beeld van de ontwikkeling van vogelpopulaties. Zo is bijvoorbeeld te zien hoe aantallen grauwe ganzen en Nijlganzen lijken te stabiliseren, maar de Canadese gans blijft toenemen. Van de laatstgenoemde werd in november een recordaantal waargenomen. Natuurlijk kon u dit alles ook teruglezen in de nieuwsbrief die trouw na elke telling werd verzorgd door Hans Kouwenberg.

Fenologie De resultaten van de fenologiewedstrijd van 2012 kunt u in de Waardvogel van april verwachten. Natuurlijk kunt u ook in 2013 weer meedoen. Uw waarnemingen kunt u kwijt op het fenologieformulier dat u kunt downloaden op de website van de NVWK of u kunt uw waarnemingen digitaal invoeren op krimpen. waarneming.nl.

Zwaluwwerkgroep Gedurende het jaar bent u uitgebreid op de hoogte gehouden over de vorderingen met betrekking tot de huiszwaluwtillen in de Krimpenerwaard. Wij zijn erg verheugd over het feit dat op 9 maart de eerste twee huiszwaluwtillen zijn geplaatst bij Bergambacht en Lekkerkerk. Op 1 juni zijn hier ook informatieborden bij geplaatst en hebben de tillen nog een lik verf gekregen.

Het is nu een kwestie van wachten tot de huiszwaluwen terugkomen uit hun overwinteringsgebieden. Als de eerste til wordt bewoond door huiszwaluwen hoort u het van ons.

8

De Waardvogel – februari 2013

Daarnaast steekt coördinator zwaluwen Nico van Dam nog steeds zeer veel energie in de gierzwaluwtoren in Krimpen aan den IJssel. De stand van zaken in 2012 was dat er al onvolwassen gierzwaluwen door de toren heen vliegen, mogelijk op zoek naar goede nestlocaties voor de toekomst. Wij hopen vurig dat we in 2013 kunnen melden dat het eerste gierzwaluwstel zich heeft gevestigd in de toren.

Weidevogels In het jaarverslag van de weidevogelwerkgroep van 2012 staat weer helder omschreven hoeveel nesten er zijn gevonden van de diverse weidevogels die onze Krimpenerwaard rijk is. Helaas zet de neerwaartse trend van alle soorten nog steeds door. Met meer enthousiastelingen kunnen we het tij misschien nog keren voor het te laat is! Na vele jaren trouwe dienst heeft coördinator weidevogels Jan Terlouw zijn taken tijdens de afsluitavond van het weidevogelseizoen neergelegd en we zijn nog op zoek naar een enthousiasteling die het coördinatorschap over wil nemen. Bij deze willen wij Jan Terlouw nogmaals hartelijk bedanken voor zijn enorme bevlogenheid en inzet tijdens zijn coördinatorschap.

Uilenwerkgroep Door een harde kern van vrijwilligers werden de tientallen steenuilenkasten in de Krimpenerwaard weer diverse malen nagelopen in 2012. Helaas moeten we constateren dat de steenuil dit jaar in een dip zat met een relatief laag aantal bezette nestkasten en ook een aantal broedsels die verloren zijn gegaan om uiteenlopende redenen. De populatie steenuilen laat een schommelend beeld zien over de jaren en we hopen dat de populatie snel weer toeneemt. Dankzij het feit dat de jonge steenuilen allemaal worden geringd kwamen in 2012 enkele interessante terugmeldingen boven water, zowel van uilen die de Krimpenerwaard uit zijn gemigreerd als van uilen die binnen de Krimpenerwaard een nieuw territorium hebben gevonden. Vermeldenswaardig is nog dat 2012 het laatste jaar was voor coördinator uilen Bas ’t Hart en dat Jaap Graveland deze functie in 2013 heeft overgenomen. Wij danken Bas nogmaals voor zijn jarenlange inzet!

Onderzoeken Samen met leden van de vogelwerkgroep hebben we in de winter van 2011/2012 enkele vogelonderzoeken uitgevoerd. Hieronder een overzicht.

Wilde eend In februari werd geïnventariseerd hoeveel wilde eenden in de Krimpenerwaard een kleurafwijking hebben.

Hiervoor werden groepen eenden bekeken die zich hadden verzameld rond wakken tijdens een vorstperiode.

Zeven waarnemers bekeken in totaal 1133 wilde eenden waarvan ongeveer 20% een kleur bleek te hebben die afweek van de wildkleur. Tussen mannetjes en vrouwtjes bleek dit percentage nauwelijks te verschillen, hoewel het type kleurafwijking wel verschilde.

Grote zilverreiger In de Waardvogel van juni werden ook de resultaten van het grote zilverreigeronderzoek gepubliceerd dat werd uitgevoerd in december 2011. Er bleken meer vogels geteld te worden op de slaapplaatsen dan overdag in de polders. Bovendien lijkt er veel uitwisseling te zijn tussen slaapplaatsen, dus slaapt een individu niet elke nacht op dezelfde plek.

Ringonderzoek Leden van de vogelwerkgroep hebben binnen Stichting Vogelringstation Nebularia in 2012 diverse ringonderzoeken uitgevoerd. In de Stolwijkse Boezem werd het jaarlijkse broedvogelonderzoek, de CES, uitgevoerd. Op 30 juni zijn enkele leden van de jeugdwerkgroep bij de CES op bezoek geweest om te kijken hoe het ringwerk in elkaar steekt. In Gouderak en Haastrecht deden enkele ringers mee aan het zogenaamde

ring-MUS project waarbij huismussen worden voorzien van een gekleurd ringetje zodat hun verspreiding binnen de bebouwde kom in kaart kan worden gebracht. U kunt deze mussen ook tegenkomen in uw achtertuin en uw melding is zeer waardevol voor het project. Uiteindelijk is ook in het Doove Gat bij Haastrecht een uitgebreid ringonderzoek opgestart waarbij vele doortrekkende zangvogels van een ring zijn voorzien. Hierdoor konden met name doortrekpatronen en verblijfsduur van diverse soorten in het gebied goed in kaart worden gebracht.

Trektelpost In 2012 heeft de trektelpost weer stevig aan populariteit gewonnen ten opzichte van het voorgaande jaar, mede doordat enkele tellers meer tijd hadden. Op 102 dagen werden trekvogels geteld op trektelpost ‘De Hoekse Sluis’ op de Lekdijk bij Bergambacht, met een totaal van 328 teluren. Opvallend genoeg werden er wel een stuk minder vogels geteld, namelijk 101.596 exemplaren in 2012 tegen 143.392 in 2011. Wel werd één soort meer waargenomen, namelijk 153 soorten in totaal. Enkele hoogtepunten waren de waarnemingen van roodpootvalk, krombekstrandloper en velduil.

De jaarlijkse EuroBirdwatch viel helaas in het water door de vele regen. De verwachting is dat de telpost in 2013 vanwege de vogelrace weer vele uren zal worden bezet.

Ten slotte wil ik iedereen die op enigerlei wijze actief is geweest binnen de vogelwerkgroep van harte bedanken voor zijn of haar inzet. Zonder jullie konden al deze activiteiten niet worden georganiseerd, gecoördineerd en een succes worden. Tot ziens in 2013 Illustratie: grutto, bron: http://www.birdguides.com

Korte mededeling: nestkastonderzoek Loetbos en Krimpenerhout afgeblazen Erik Kleyheeg In de afgelopen Waardvogels heeft u er al veel over kunnen lezen: het nestkastenonderzoek in het Loetbos en het Krimpenerhout. Het project heeft de potentie om interessante informatie boven water te halen over de relatie tussen de ontwikkeling van aangeplant bos en de nestgelegenheid voor holenbroedende zangvogels. De resultaten van dit onderzoek zouden breed toepasbaar zijn in West-Europa en onze vogelwerkgroep wat meer internationaal op de kaart kunnen zetten.

Helaas moet ik bij deze melden dat het onderzoek in ieder geval dit jaar niet doorgaat. Hiervoor zijn diverse redenen die het bij elkaar onmogelijk maakten om de voorgenomen kwaliteit van het onderzoek te waarborgen. Ik geef het echter niet op en zal de plannen in mijn achterhoofd houden. Hopelijk kunnen we in een van de komende jaren het onderzoek alsnog uitvoeren.

Verandering rekeningnummer Het gironummer van de NVWK is vervallen! Wilt u voortaan betalen via het bankrekeningnummer bij de Rabobank: 1272.94.880 ten name van Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’.

Tip: pas het rekeningnummer aan in het adresboek van uw internetbankiersysteem.

De Waardvogel – februari 2013

9

Traditionele Nieuwjaarstocht rondom de Reeuwijkse Surfplas op 12 januari 2013 Wim des Bouvrie

Het weer zou koud maar goed worden met opklaringen, weinig wind en geen regen. Onder deze goede omstandigheden begon een zeer grote groep, ik schat een aantal van 40 mensen, een peuter en een hond, aan de ‘rondgang’. Arie wenste een ieder persoonlijk een gelukkig Nieuwjaar en onderling werden de wensen ook uitgewisseld.

De richting is, voor zover ik weet, altijd met de wijzers van de klok mee en de plas aan de rechterkant. Eerst komen links de sloten en het bredere water daarachter met de eenden, zoals een vrouw nonnetje, wintertaling, krak-, kuif-, tafel-, slobeend en wilde eend. Daarna de weilanden met fazanten en de ganzen, zoals Nijl-, brand- en kolgans, grauwe en Canadese gans en reigers, de grote zilverreiger en blauwe reiger. Op de hekken zaten de buizerds en een enkele keer landde er een aantal wulpen, aldus Arie, en zagen we vinken, veldleeuweriken en graspiepers. Dan het tweede stuk langs de boerderijen en de rietkragen. Op dit stuk werden zelfs grauwe ganzen aan hun ringen geïdentificeerd. Ook mezen, pimpel- en koolmezen, meeuwen, zilver-, koken stormmeeuw, merels en roodborstjes werden gezien.

Tijdens de koffiepauze met koeken, vlogen enkele kleine zwanen over; toch wel een bijzondere waarneming.

Kuifduiker, bron: elisawasinalaska.blogspot.com Uitkijken over de plas, foto’s: Wim des Bouvrie

Geoorde fuut, bron: http://jwgfotografie.blogspot.nl

10

De Waardvogel – februari 2013

Verderop langs het pad ligt de uitkijkpost op de steiger met een gloednieuw kijkscherm. Daar werden de verschillen tussen kuifduiker en geoorde fuut in winterkleed uitgebreid besproken. Ik vind het erg moeilijk. Op de plas waren verder niet zulke grote groepen smienten. Ook zwommen er brilduikers, bergeenden, dodaarzen, meerkoeten en een enkel waterhoen. Op het laatste stuk zagen we een vlucht putters, kieviten en een winterkoning. Ton zei dat hij ook een ooievaar had gezien. De meeste anderen konden dat niet bevestigen. Ton wist dat dat weekend ook de telling van overwinterende ooievaars was.

Al met al een leuke dag met een “normale” oogst aan waarnemingen.

outplacement - loopbaanbegeleiding - re-integratie 2e spoor Ook in de Krimpenerwaard!

Op zoek naar een nieuwe baan voor uzelf of voor uw medewerkers? De coaches van id Rijnmond staan voor u klaar!

www.idrijnmond.nl 010-2934343

Wij dragen graag een steentje bij.

Dat is het idee.

Ramen, Deuren, Kozijnen ,Verbouwingen Gevelbekleding , Aanbouwen , Renovatie Inbraak preventie Tel. 0180 -517522 / 06-51809068

Rabobank Krimpenerwaard ondersteunt uw vereniging.

Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.

www.rabobankkrimpenerwaard.nl

Abelenlaan 4a - 2935 SB Ouderkerk a/d IJssel Postbus 3012 - 2935 ZG Ouderkerk a/d IJssel info@van-der-velden.nl - www.van-der-velden.nl

‘Vrienden’ vallen in de prijzen Joke Colijn Overgenomen uit een bericht van een woordvoerder van de Gemeente Vlist aan de ‘Vrienden van de Hennepakkers’ in Stolwijk: “Jaarlijks wordt door de inwoners van de gemeente Vlist textiel ingezameld. Met KICI, de organisatie die de inzamelbakken plaatst, is een afspraak gemaakt dat een deel van de opbrengst terugvloeit naar projecten in Vlist. Dit is over 2012 een bedrag van ca. € 1.700,00. De gemeente kan hiervoor een project of organisatie aandragen. Eerder is het geld besteed in Wilgenhoven en bij een Zorgboerderij. Voor dit jaar willen wij jullie graag voordragen. Hoe? Hiervoor is wel enige actie van jullie zijde nodig. Jullie kunnen als Vrienden van de Hennepakkers (onderdeel van Natuuren Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’) contact opnemen met de project & fundraising officer van Stichting KICI en aangegeven dat jullie een beroep willen doen op de gelden die contractueel terugvloeien naar projecten in Vlist. Zij zal jullie dan een formulier toesturen. Dit komt bij ons ter beoordeling.

Voorwaarde is natuurlijk dat er een plan is om de gelden te besteden en de Natuur- en Vogelwerkgroep een ANBI-status heeft. Dit hoeft geen nieuw plan te zijn, maar kan ook een onderdeel zijn van jullie onderhoudsplan, bijvoorbeeld de cursus kettingzagen die vrijwilligers gaan volgen voor het onderhoud.”

Tot zover dit bericht. De ‘Vrienden van de Hennepakkers’ zijn bijzonder actieve vrijwilligers die allerlei plannen ontwikkelen om het achterstallige onderhoud in de Hennepakkers aan te pakken en de daardoor verarmde biodiversiteit te verhogen. Sophia Dijkstra, die de communicatie onderling, naar buiten en met allerlei instanties verzorgt, probeert hiervoor alle mogelijke subsidiekanalen aan te boren en zij neemt deel aan elke ‘groene’ prijsvraag die op haar pad komt. Zo heeft zij samen met Monique Oomens ingeschreven op een prijsvraag van de ANWB en een fiks bedrag gewonnen, waarmee inmiddels het prachtige insectenhotel in de Hennepakkers is gerealiseerd. De aanvraag voor een waarderingsbijdrage bij Groen Dichterbij werd door het Oranjefonds gehonoreerd met € 500,- voor nieuwe knotwilgen; een dergelijke aanvraag werd ook naar ‘Kern met Pit’ gestuurd. Ook hebben zij zich aangemeld voor een icoon-project bij Groen Dichterbij waar maximaal € 20.000,- te winnen viel met een plan voor natuurlijke oevers en houtwallen in de Hennepakkers, waar grote delen van de oevers zijn afgekalfd. Dit project is helaas niet door de voorrondes gekomen. Ook een aangemeld project bij Groen en Doen heeft het niet gehaald, maar Sophia geeft het niet op! Er moet nog zoveel gebeuren in de Hennepakkers waarvoor de Gemeente Vlist helaas geen budget heeft gereserveerd, dat zij dit ziet als dé mogelijkheid om toch de noodzakelijke verbeteringen te kunnen doorvoeren. De aanleg van een Speelpolder in de Hennepakkers in 2013 zal nog meer publiek naar dit groene recreatiegebied brengen waardoor de noodzaak tot grootscheeps onderhoud alleen maar zal toenemen. Dat de goede samenwerking met de gemeente vruchten afwerpt, zien we hier in de voordracht voor deze KICIgelden door de gemeente Vlist. Wij als NVWK feliciteren de ‘Vrienden van de Hennepakkers’ van harte met de – onder de genoemde voorwaarden gestelde - toezegging van dit bedrag (en onszelf dat wij opnieuw zo’n actieve club mensen onder onze gelederen mochten schuiven)!

Het is niet alleen voor de ‘Vrienden’, maar wellicht voor alle lezers goed om te weten dat de NVWK sinds 1 oktober 2008 ANBI-erkend is, dus onder de Algemeen Nut Beogende Instellingen valt, wat een belastingvoordeeltje kan opleveren.

Weidevogelstartavond Bronnen: Nieuwsbrief weidevogelbescherming, Landschapsbeheer Zuid-Holland, juli 2012, Uitnodiging NVWK 13-02-2013 Op 7 maart vanaf 19.30 uur kunt u weer terecht in ‘De Zwaan’ voor de aftrap van het weidevogelseizoen. De vogels zijn alweer gesignaleerd en wachten nu eenmaal niet tot we vervanging hebben voor weidevogelcoördinator Jan Terlouw. Arie Dorsman en Erik Kleyheeg presenteren de resultaten van vorig jaar en Erwin Pronk van Landschapsbeheer Zuid-Holland geeft instructie over de digitale invoer van gegevens. Doordat steeds meer weidevogelaars overgaan tot digitale invoer, is het voor organisaties als Landschapsbeheer en Sovon makkelijk om al tijdens het broedseizoen resultaten te zien en daarop in te kunnen spelen. Tot nu toe duurde het maanden voordat gegevens beschikbaar kwamen en dan was het seizoen al voorbij. Zo kon vorig jaar al heel snel de conclusie worden getrokken dat naast bekende soorten als grutto, scholekster en veldleeuwerik, nu ook de kievit in een vrije val dreigt te belanden. Helaas zijn de omstandigheden ook in het overgrote deel van de Krimpenerwaard slecht voor het voortbestaan van onze weidevogels.

Er zijn goede berichten die motiveren om toch door te blijven gaan met de nieuwe vorm van bescherming. Gelukkig namen niet in alle gebieden de aantallen af; dit wordt onderbouwd door de toelichting die velen gaven bij het aanleveren van hun getallen. Op vochtige graslanden was namelijk geen sprake van afname, maar bij intensief landgebruik met daaraan gekoppeld lage waterpeilen wel. Ook andere factoren als de late winter en predatie spelen een rol en die zullen zeker ter sprake komen op 7 maart.

Het natte voorjaar is gunstig geweest voor de grutto. Omdat er laat gemaaid werd, was op het moment dat de grutto’s uitkwamen nog veel lang gras aanwezig, waardoor de jongen voedsel en beschutting konden vinden. Alarmerende grutto’s zijn voor een verknochte weidevogelaar mooier dan de mooiste muziek! Uitgestelde maaidata zorgden voor percelen waarnaar gevlucht kon worden toen droger weer maaiactiviteiten toeliet. Ook kwamen er berichten van enthousiaste vrijwilligers met betrekking tot de inzet van last-minute beheer op basis van de aanwezigheid van weidevogels met jongen.

Meer op 7 maart! U kunt weer markeringsstokken, werkboekjes, stalkaarden e.d. meenemen.

12

De Waardvogel – februari 2013

Fotocompilatie: Anton van Jaarsveld

Joke Colijn Op 29 januari presenteerde Anton van Jaarsveld weer zijn Plantenquiz in het gezellige lokaal van eendenkooi ‘De Bakkerswaal’. Het aantal deelnemers wat zijn of haar plantenkennis wil testen stijgt met het jaar: een aardige indicatie voor de populariteit van deze activiteit. Anton stopt er dan ook heel wat werk in om de juiste foto’s te vinden, suggestieve teksten bij elkaar te sprokkelen en de dia’s aan te vullen met animaties om ons leerlingen te ‘helpen’ het goede antwoord te vinden.

De nodige instinkers zorgen ervoor dat je soms compleet op het verkeerde been wordt gezet.

De moeilijkheidsgraad steeg naarmate de quiz vorderde. Het eerste deel bestond uit multiple choice vragen; bij het tweede deel werd al meer van onze grijze cellen gevraagd en het laatste deel bestond uit open vragen. Tijdens de pauze konden we bij de koffie weer genieten van het resultaat van Carla’s bakkunsten – een andere goede reden om regelmatig naar ‘De Bakkerswaal’ te gaan. Anton’s uitleg was naast leerzaam vaak hilarisch, al vermoed ik dat hij er soms zelf nog het meeste plezier in had. Tja, de ‘echte’ plantenkenners staken aan het eind met kop en schouders boven amateur-floristen zoals ikzelf uit, maar dat mocht de pret niet drukken. Iedereen had zichtbaar een leuke avond en ik weet zeker dat we er allemaal iets van hebben opgestoken.

Foto: Patrick Heuvelman

De Waardvogel – februari 2013

13

$'0,1,675$7,(.$17225 9(5:$$/ /,' 12$%

Uw kaas van Toos en Klaas, Ouderkerk a/d IJssel, 0180-682019

We staan op de weekmarkten: Dinsdag : Krimpen a/d IJssel Woensdag : Schoonhoven Donderdag : Capelle a/d IJssel Vrijdag : IJsselstein

SNACKBAR GRAAFLAND Uw adres voor

9RRU DO XZ

‡ %RHNKRXG]DNHQ ‡ %HODVWLQJDGYLH]HQ ‡ %HODVWLQJDDQJLIWHQ ‡ /RRQDGPLQLVWUDWLH

‡ 9ULMEOLMYHQG YRRU DOOH LQOLFKWLQJHQ

2RVWHLQGH +RI WHU %HUJHQ H PDLO YHUZDDO#SODQHW QO

groepsre izen • crui ses • foto reizen • indi

Ook verzorgen wij mooie vis- en huzarensalades!!!

Weteringsingel 2, hoek Waalstraat Krimpen a/d IJssel tel. 0180 513466

viduele reizen

$+ %HUNHQZRXGH WHO '5 %HUJDPEDFKW WHO

ID[

VRAAG NU DE REISGIDS 2013 AAN !

50 GROEP SREIZEN 21 CRUIS • 10 FOT ES • 6 BIN NENLAND OREIZEN SE WEEK ENDEN Een greep uit ons aanbod t/m september 2013: Vog el- en nat uur rei

Patat, div. snacks, belegde broodjes, ijs, sorbets, slushpuppies, milkshakes

‡ 2RN YRRU SULYp DDQJLIWHQ JHYHQ ZLM JUDDJ DGYLHV

Reisgid

zen naa r we rel dw

s 2013

ijde bes tem min

gen

GROEPSREIZEN BUITENLAND Spanje, kust, steppen en pyreneeën Georgië Spanje, Extremadura en Sierra de Gredos Lesbos Bulgarije Polen Roemenië Wit-Rusland Finland, Lapland en Varangerfjord Schotland China, Sichuan en Tibet IJsland Costa Rica Kenia Zuid-Turkije en Bruine Visuil Brazilië Amerika, vogels in Arizona Galapagos en Ecuador Peru Oeganda

DAGEN 10 11 8 8 9 8 8 11 10 8 16 8 17 16 11 16 11 18 21 18

PRIJS 1695 2295 1375 1395 1495 1395 1395 2395 2495 1395 3295 2295 3545 3995 1650 4195 2595 7295 4995 4695

VERTREK 1 mei 13 1 mei 13 3 mei 13 10 mei 13 16 mei 13 16 mei 13 20 mei 13 23 mei 13 27 mei 13 1 juni 13 7 juni 13 9 juni 13 21 juli 13 24 juli 13 31 juli 13 29 aug 13 29 aug 13 4 sept 13 10 sept 13 18 sept 13

FOTOREIZEN Noorwegen, Varanger Helgoland, Roots lezersreis Spitsbergen Engeland, Farne Islands Helgoland Brazilië

7 5 8 7 4 14

1795 795 2295 1175 595 3695

1 mei 13 22 mei 13 3 juni 13 9 juni 13 20 juni 13 11 sept 13

CRUISES Cruise Kaapverdische Eil. - Madeira Kamtsjatka, Commandeur eil. en Koerillen Noord-Atlantische Cruise Spitsbergen Kamtsjatka, Commandeur eil. en Bering Zee

9 13 12 8 14

va 1130 va 5450 va 1500 va 2750 va 5915

5 mei 13 24 mei 13 o.a. 6 juni 13 5 data in juni/juli 21 juni 13

Meer informatie: www.birdingbreaks.nl T ( 020) 779 20 30 E info@birdingbreaks.nl groepsreizen • cruises • fotoreizen • individuele reizen

Boerderijwinkel voor: Fam. Van Drunen * Vlees (pakketten) Gouderakse Tiendweg 99 * Boerenkaas 2831 KA Gouderak * Ambachtelijke producten Tel.: 0182-521646 Email: Henk.van.Drunen@deveerstalhoeve.nl Openingstijden: op dinsdag / woensdag en vrijdag van 14.00 tot 18.00 uur en op zaterdag van 09.00 tot 15.00 uur.

In onze boerderijwinkel verkopen we vlees van eigen gefokt vee. De kalfjes die bij ons komen hebben het 1e halve levensjaar bij hun moeder gelopen. Daarna lopen de dieren ‘s zomers in het weiland. Voor de weilanden zijn overeenkomsten gesloten met de landelijke overheid voor botanisch- en weidevogelbeheer. Door dit beheer ontstaat een gevarieerd grasland. ‘s Winters lopen de dieren los in de stal, waar ze alleen eigen gewonnen kuilgras krijgen. Zo groeien ze op een natuurlijke wijze tot ze groot genoeg zijn om te slachten.

Wandelen in de Waard

met Rinus en Anton

Rondwandeling 1: Beijersche-Polder Middelblok-Achterbroek Rinus Anker Op de Algemene Ledenvergadering van 28 maart 2012 heb ik het plan voorgelegd wandelingen uit te zetten, compleet met wat er onderweg te zien is op vogelgebied, en Anton van Jaarsveld heeft de planten voor zijn rekening genomen. Hier is de eerste wandeling. Let wel: de genoemde natuuruitingen zijn in april waargenomen, maar niets let u om de wandeling in een ander jaargetijde te maken! De duur van de wandeling is – zonder de schuingedrukte uitbreidingen - ongeveer 2 uur, de afstand 10 km. Er zijn geen horecavoorzieningen onderweg. U kunt het gehele jaar door, met uitzondering van de schoolvakanties, doordeweeks van de buurtbus Berkenwoude gebruik maken. In de weekends kunt u met de Arriva-lijnen 195 en 196 op ca. 15 minuten van de route komen, dan is het dus even een stukje verder. Men vindt langs de gehele route geen gelegenheid om te schuilen: denk dus aan het weer voor u vertrekt.

De start is in het Beijersche. U komt er met de buurtbus Berkenwoude, die doordeweeks rijdt vanaf Stolwijk, via Beijersche, Achterbroek, Berkenwoude naar Lekkerkerk v.v. OV-chipkaarten zijn niet geldig. De bus rijdt vanaf Stolwijk om 07:35 en 09:30 en 11:55 en 13:25, op woensdag 10 minuten later en van 15:25 tot 17:35 uur. In het Beijersche is de bus vanaf Stolwijk, richting Berkenwoude om 08:40, 12:15, 13.15, 15:45 en 17.25 uur. Vanaf richting Berkenwoude, Achterbroek richting Stolwijk om 08:00, 12:05, 13:05 en 15:35 uur. Uitstappen bij het voormalige brandweerhuisje. Vanaf dit startpunt is het lopend naar de Provincialeweg ca. 15 minuten. Hier is een aansluiting op de Arriva-lijn Gouda-StolwijkBergambacht-Schoonhoven v.v. De dienstregeling staat voorts op de internetsite van Arriva lijn 452.

U kunt ook besluiten met eigen vervoer te gaan.

We gaan van start bij het parkeerterreintje naast het voormalig brandweerhuisje tegenover huis nr. 63 en wel in noordelijke richting, het Beijersewegje in (plaatselijk ‘Beijersche Weegje’ genoemd), richting Gouderakse dijk. We passeren aan onze rechterkant het gebouw van de Beijersche buurtvereniging Prinses Margriet met speelplaats, aan de linkerkant is de ijsbaan van de IJsclub ‘t Beijersche, gelegen aan de Beijersche Vliet. Langs de oever groeit fluitenkruid, lis, oeverzegge en moerassspirea. Na ca. 500 m komt u langs een prachtig recreatieterrein met picknicktafels en na een facultatieve prachtige rondwandeling aldaar weer terug op het Beijersche Weegje. Let eens op de elektriciteitsmasten of u daar een boom- of slechtvalk kunt spotten. Ook torenvalken en aalscholvers benutten de masten frequent. In de vliet zit fuut, wilde eend, meerkoet en in het struweel fitis, tjiftjaf, vink; op het land grutto, kievit, scholekster en wulp. Na 200 meter kunt u rechtsaf naar het vogelscherm met een prachtig uitzicht op de watermolen tussen Gouda en Haastrecht en de voor het scherm gelegen draslanden en waterpoelen. Na genoten te hebben van deze prachtige stille natuur gaat u verder het Beijersche Weegje af en na een 600 meter naar links de Lange Tiendweg op, richting Gouderak.

Wilt u facultatief nog wat moois zien, loop dan ca. 400 meter rechtdoor en dan 400 m rechtsaf de Gouderakse Tiendweg op en u heeft een magnifiek uitzicht op de

Veerstalblokboezem (groen). Een alternatief: u kunt hier ook rechtdoor lopen, naar het oosten, richting Gouda (blauw), of terug en na 400 meter rechtsaf het Beijersewegje uitlopen staat u op de Veerstalblok/Gouderaksedijk (geel), met een busverbinding richting Gouda meestal rond 10 over het half uur, en richting Gouderak om het half uur, dus elk uur plus 30 minuten.

Langs de Lange Tiendweg kunnen we genieten van blauwe reiger, grauwe gans, grutto, Canadese gans en witte kwikstaart. In de zomer broedt onder de bruggen de boerenzwaluw. In de berm staan o.a. fluitenkruid, groot hoefblad en smeerwortel. Om de 500 meter zijn er voldoende picknickplekjes. U komt langs de verlande Middelblokboezem aan uw rechterhand. Dit botanisch zeer waardevolle terrein staat onder beheer van het ZuidHollands Landschap. De boezem is beschermd en is evenals de Veerstalblokboezem niet toegankelijk.

Bij ANWB-paddenstoel 22696/001 gaat de wandeling linksaf over de Snippejagerskade, richting de Achterbroek.

Als u op deze hoek even rechtdoor zou lopen, dan krijgt u na ca. 200 meter aan uw rechterkant de Stolwijkse boezem. Hier ligt een werkelijk uniek gebied met een rondwandeling van 2 km die vrij te betreden is (groen).

Gaat u op dezelfde hoek naar rechts dan komt u na 15 minuten in Gouderak met aansluiting op de bus van Arriva (blauw).

Lopendeweg kunt u nog even nadenken over de uitleg op het bord over de ‘stenengooiers’, zoals de bijnaam van de bewoners van Gouderak luidt die met het bakken van stenen hun brood verdienden. Halverwege de Snippejagerskade krijgt u in de bocht een mogelijkheid te wandelen naar de vogelplas Middelblok (geel). Hier heeft u een prachtig uitzicht op de landerijen richting Gouda met de bijbehorende vogelsoorten die van de plas gebruik maken, zoals diverse soorten eenden, reigers en buizerds.

In het bos ernaar toe hoort u veel zangvogels en kikkers in de kikkerpoeltjes. Kijk wel even op het informatiebord van het ZHL of het pad naar de plas opengesteld is. De wandeling gaat verder langs de Snippejagerskade, de polder Achterbroek in. Als u bij het bruggetje bent, kijk

De Waardvogel – februari 2013

15

dan eens naar het westen, richting Ouderkerk/Krimpen: als in Rotterdam grote cruiseschepen de Maas afvaren, kunt u dit vanaf deze plaats waarnemen. Dichterbij zitten meestal diverse eendensoorten zoals kuifeend, smient, wilde eend, zomer- en wintertaling en slobeend, verder visdief, kievit, grutto, scholekster, wulp, kwikstaart en allerlei andere zomer- en wintervogels. Er bloeit hier veel raapzaad.

bruggetjes die de vaarpolders zo bijzonder maken. Vanaf de kop van de Achterbroek waren in de vorige eeuw wel twintig kleine en grote boerderijen actief, nu zijn er nog vijf van over. Zo kijkend door de Achterbroek komt u terug in het Beijersche.

Op de driesprong bij ANWB-paddenstoel 23910 gaan we linksaf. U kunt hier ook in de buurtbus stappen, meestal 5 minuten vóór of later dan de opgegeven tijdstippen in het Beijersche. Doorlopen is vanaf hier ca.

4 km, dus binnen een uur bent u terug op de Beijerscheweg. Geniet dus onderweg maar van het unieke polderlandschap met haar boerderijen en vergezichten richting Stolwijk en Bergambacht, het unieke slotenpatroon met de vele watergangen en

Een facultatieve aanrader is de doodlopende Bosweg naar rechts heen en terug te wandelen (een retourtje van 2 km) (groen). Daar valt de stilte over u heen.

Bloeiend raapzaad en fluitenkruid, foto: Anton van Jaarsveld

16

De Waardvogel – februari 2013

De wandelroute loopt op de splitsing bij het bord ‘Beijersche’ naar links, links van het water.

Geniet van de rust van deze smalle kant met haar oude boerderijen die nu een woonbestemming hebben, en van de mooie dotterpollen. Na een minuut of tien bent u terug bij het beginpunt.

Boven: fluitenkruid, links: groot hoefblad, rechts: smeerwortel, foto´s: Anton van Jaarsveld

De Waardvogel – februari 2013

17

Nationale Tuinvogeltelling 2013 In het weekeinde van 19 en 20 januari 2013 werd weer de Nationale tuinvogeltelling gehouden met een recordaantal deelnemers en een recordaantal vogels. Heeft u ook meegedaan? Ook met kinderen is dit een leuke, makkelijke en leerzame manier van tellen. Bijna 50.000 mensen hebben deelgenomen aan de tiende editie van de Nationale Tuinvogeltelling. Het grootste televenement van Nederland wordt jaarlijks georganiseerd door Vogelbescherming Nederland, in samenwerking met Sovon Vogelonderzoek Nederland. Voor het eerst zijn er meer dan een miljoen vogels geteld. Het winterse weer was duidelijk van invloed op de telling. Vogels die normaal in het bos en buitengebied leven, zoals vink, kramsvogel, spreeuw en koperwiek, waren nu in veel tuinen te zien. Een half uurtje telplezier van achter het raam leverde veel waardevolle gegevens op.

De invloed van de sneeuw en kou is duidelijk terug te zien in de telling. Zo zijn er veel meer vogels geteld dan normaal. Door de sneeuw is er buiten de bebouwde kom weinig voedsel te vinden, waardoor vogels noodgedwongen de tuinen op zoeken. e Vooral opvallend is de vink, die met een record aantal waarnemingen nu op de 4 plek staat. Maar ook de kramsvogel, koperwiek en spreeuw is in verhouding tot voorgaande jaren in veel tuinen gezien. Behalve de vink, die van plaats wisselde met de pimpelmees, valt ook de roodborst op in de top 10. Sinds 2005 heeft dit parmantige vogeltje geen top 10 notering meer gehaald. De meest getelde vogel is wederom de huismus. Deze typische stadsvogel werd in iets meer dan de helft van de tuinen geteld. De huismus leeft in groepen van gemiddeld tien mussen, waardoor het aantal exemplaren snel oploopt.

Nummer 2 en 3 zijn, net als in voorgaande jaren, de koolmees en de merel. De merel is in de meeste tuinen gezien, meer dan 90% van de tellers zag een of meerdere merels.

Dat levert de volgende top 10 op: 1. Huismus 2. Koolmees 3. Merel 4. Vink 5. Pimpelmees 6. Kauw 7. Houtduif 8. Turkse Tortel 9. Spreeuw 10.Roodborst

Bezorgers van de Waardvogel herkennen ongetwijfeld deze voederbel,die tijdens de Nationale tuinvogeltelling goede diensten bewees! Foto: Max Ossevoort

Op de site www.tuinvogeltelling.nl zijn behalve de landelijke uitslag ook de resultaten per provincie te bekijken.

Opvallend is dat de koolmees in de provincie Zuid-Holland e op de 1 plek staat. In de provincies buiten de randstad staat de groenling in de top 10. In Zeeland staat de kramsvogel in de top 10, in de noordelijke provincies staat de ringmus in de top 10. De cijfers zijn gecorrigeerd door Sovon, onder andere op onwaarschijnlijke aantallen en meldingen.

We hopen dat u met veel plezier heeft meegedaan.

Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland bedanken u voor uw enthousiasme en betrokkenheid tijdens de Tuinvogeltelling! Wilt u vaker vogels tellen? Kijk dan op www.sovon.nl/nl/content/na-tvtkomt-mus voor andere telprojecten.

In 2014 vindt de Tuinvogeltelling plaats op zaterdag 18 en zondag 19 januari.

Nationale Vogelweek 4 – 12 mei 2013: Vogels kijken voor iedereen!

Roos Kooiman, projectleider Nationale Vogelweek voor Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland In de Nationale Vogelweek wordt door een breed scala aan organisaties en vrijwilligers vogelexcursies, wandelingen, workshops en andere vogelactiviteiten georganiseerd. Onder leiding van enthousiaste en deskundige gidsen kunnen mensen ontdekken hoe rijk ons land is aan vogels en hoe leuk het is om vogels te kijken. Iedereen kan aan deze activiteiten meedoen: jong en oud, ervaren vogelaar en beginner, in de stad, in de natuur of op het boerenland.

De eerste Vogelweek was een groot succes mede dankzij allerlei activiteiten van vogelwerkgroepen. Denk bijvoorbeeld aan een uilenexcursie, een kinderspeurtocht of een weidevogelexcursie, met een telescoop vogels kijken in het stadspark, een fotoworkshop, een open dag of een tuinvogelwandeling: er is voor elk wat wils en van alles is mogelijk, want activiteiten worden nog volop aangemeld. Inmiddels is er al een mooi aantal evenementen aan ons doorgegeven, waaronder een excursie naar een kolonie Zwarte Sterns in De Wieden en een fietsexcursie langs enkele Zeeuwse vogelgebieden. Vanaf 11 februari komen alle activiteiten online en kunnen deelnemers zich opgeven. Voor meer informatie verwijzen we graag naar www.vogelweek.nl.

Tot ziens ergens in Nederland!

Team Vogelweek

18

De Waardvogel – februari 2013

Natuurvraag: Eten ze meer of eten ze allemaal bij mij?

Erik Kleyheeg In de Waardvogel van juni 2012 stond een verzoek van de redactie om voor deze rubriek, Natuurvraag, een vraag per email te stellen die u graag door een van onze NVWK-specialisten beantwoord wilt zien. Uw vraag kan slaan op iets wat u zich al lang afvraagt, of u hebt een plant in de berm gezien die u niet kent en waarvan u een duidelijke foto instuurt, maar het kan ook over een praktisch probleem gaan waar u tegenaan loopt. Zolang uw vraag op de natuur betrekking heeft, zullen onze specialisten proberen die te beantwoorden. U krijgt altijd antwoord en wie weet wordt uw (of jouw) vraag in de Waardvogel geplaatst. Brand maar los! Ons e-mail adres: nvwkredactie@gmail.com.

Hieronder de vraag van februari.

In december aten de musjes in de tuin ongeveer een halve voersilo per dag. Nu het sneeuwt kunnen ze wel 2 silo's per dag op (met hetzelfde voer). Eten musjes bij deze kou vier maal zo veel als met warmer weer of ligt het andere voedsel onder de sneeuw en komen ze bij mij eten?

Antwoord: Wij mensen hebben het maar goed: als het koud is zetten we binnen lekker de verwarming aan en als we naar buiten moeten kleden we ons extra dik aan. Op die manier voorkomen wij dat wij zoveel warmte verliezen dat onze lichaamstemperatuur daalt. Net als wij moeten warmbloedige dieren ook hun lichaamstemperatuur op peil houden om alle lichaamsprocessen en lichaamsweefsels intact te houden. Vogels moeten een lichaamstemperatuur van ongeveer 41°C behouden.

Daarvoor hebben ze een goed isolerend verenpak, maar als de temperatuur erg veel daalt is dat niet genoeg.

Vogels moeten dan extra hun best doen om warm te blijven, namelijk door energie te verbranden. Al vrij snel wanneer de omgevingstemperatuur daalt gaan vogels rillen. Rillen is een onwillekeurige beweging waarbij heel veel spieren in het lichaam betrokken kunnen zijn.

Voor die beweging moeten de spieren energie verbranden waarbij veel warmte vrijkomt. Daarvoor heb je natuurlijk extra brandstof nodig in de vorm van voedsel. Onderzoek heeft aangetoond dat ook het zoeken en verwerken van voedsel meehelpt: je moet bewegen om naar je voedsel toe te gaan en dit binnen te krijgen en je darmen moeten veel werk verzetten om het voedsel te verwerken. Al die spieren die daarvoor nodig zijn verbruiken ook energie waarbij warmte vrijkomt.

De vraag is echter of huismussen voor dit extra energieverbruik vier keer zoveel eten bij een temperatuurdaling van maximaal 10 graden.

Waarschijnlijk is het extra energieverbruik maar een deel van de verklaring. Door een laag sneeuw kan het zo zijn dat andere voedselbronnen onbereikbaar geworden zijn, waardoor de mussen afhankelijk zijn van de voersilo’s.

Bovendien komen er mogelijk meer vogels op je voersilo’s af als het koud wordt. Een goede tuinvogeltelling zou daar meer licht op kunnen werpen.

Huismus, illustratie: Rob van de Hoek

De Waardvogel – februari 2013

19

Sjani van Ophemert Bij de eerste vorst aan de grond verdwijnen de meeste paddenstoelen. Toch zijn er paddenstoelen die zich juist in de winter laten zien, zoals de winterhoutzwam (Polyporus brumalis). De hoed heeft een iets een verdiept centrum, hij heeft ronde witte buisjes onder de hoed en de steel is meestal okerbruin, aan de basis soms roodbruin. Meestal staat hij in groepjes. Deze kwam ik tegen in het Loetbos op een dode stam.

Ook kan je in de winter het gewoon fluweelpootje (Flammulina velutipes) zien. Dit is een mooi oranje zwammetje, meestal in groepjes, op stronken en stammen van loofbomen. Hij heeft bleke lamellen en is karakteristiek door het optreden in de winter.

20

De Waardvogel – februari 2013

Raadplaatjes Tekst: Maria Spruit, Foto’s: Peter de Mooij Hieronder een kleine quiz naar een idee van Peter de Mooij. Weet u welke levensvormen er op de foto’s staan? Wanneer u een trouwe lezer bent van ´De Waardvogel´ herkent u minstens vier foto’s direct. Al deze mooie foto’s zijn gewoon gemaakt in onze Krimpenerwaard. De oplossingen kunt u vinden op pagina 27.

1

3

5

2

4

6

Vogels tellen in Bulgarije, doe je mee?

In 2010 is De Habitat Stichting gestart met het tellen van vogels in Bulgarije. Iedereen die naar Bulgarije gaat om vogels te kijken kan aan de tellingen meedoen. Jij dus ook. Velen hebben dat al gedaan. De resultaten daarvan vind je op pc.trektellen.nl. Wil je meehelpen, meld je dan aan voor de tellingen in 2013.

Een uniek vogelgebied Bulgarije ligt aan de rand van Europa, op de grens met Turkije. Het land heeft daardoor voor vogelaars veel te bieden. De diversiteit aan vogelsoorten is groot en in de trektijd passeren nog meer soorten dit land aan de Zwarte Zee. Niet voor niets worden naar Bulgarije veel vogelreizen georganiseerd. Je komt er bijzondere soorten tegen als aasgier, bijeneter, rouwmees, slangenarend, roodkopklauwier, scharrelaar, baardgrasmus en orpheusgrasmus. Maar ook soorten die ooit in Nederland voorkwamen of die hier op de rand van uitsterven staan, zoals ortolaan, grauwe gors en kuifleeuwerik.

Mooi dat dit daar allemaal nog is, maar hoe gaat het eigenlijk met de vogels in dit land? Hoe ziet hun toekomst er uit? Dat weet eigenlijk niemand. Opvallende soorten, zoals vale gier, keizersarend, rotskruiper en roodhalsgans krijgen veel aandacht. Maar over die 300-nog-wat andere soorten is bijna niets bekend. En ja, het is belangrijk dat ook daar meer over bekend wordt, want het Bulgaarse landschap verandert snel.

De Bulgaarse Vogelbescherming probeert wel inzicht in het voorkomen en de ontwikkeling van de vele vogelsoorten te krijgen, maar zij beschikt niet, zoals wij hier in Nederland, over een schare van enkele duizenden vrijwilligers die jaarlijks het veld ingaan om vogels te tellen. Wij hebben een methode bedacht om dit probleem te ondervangen. Iedereen die in Bulgarije is en vogels op naam kan brengen kan meedoen.

Geniet als toerist, tel mee als vrijwilliger Over Bulgarije hebben we een raster van 1 x 1 km hokken gelegd. Ben je tijdens je reis in de buurt van een hoekpunt of het centrum van een kilometerhok dan kan je daar een telling uitvoeren. De telling duurt minimaal 10 minuten. Je telt en noteert alle vogelsoorten die je hoort en ziet binnen een straal van 200 m rondom dit punt. Je noteert ook welke soorten je buiten die 200 m hoort en ziet of die komen overvliegen. De resultaten van je telling geef je door via pc.trektellen.nl (wel van te voren even aanmelden en de handleiding op www.dehabitatstichting.nl doorlezen). Omdat het tellen weinig tijd in beslag neemt kan je tijdens je reis op veel punten tellen. Als alle vogelaars die door Bulgarije reizen dit doen hebben we binnen korte tijd de vogelbevolking in grote delen van het land in kaart gebracht.

Op de website pc.trektellen.nl zijn alle punten waar is geteld zichtbaar. Het is dus ook mogelijk om enkele jaren achter elkaar op dezelfde punten te tellen. Zo worden veranderingen in de vogelpopulaties zichtbaar.

Voorlopige resultaten Het project leverde in het eerste jaar al meteen leuke resultaten op (zie de kaarten). De grauwe gors is een zeer algemene en wijdverspreide broedvogel. Dat geldt ook voor soorten als de nachtegaal en de zomertortel. De zwartkopgors komt ook op veel plaatsen voor, maar in lagere aantallen.

Het meest spannende moet echter nog komen. Kunnen we uiteindelijk de tellingen van al die verschillende vogelaars met elkaar vergelijken en krijgen we ook inzicht in veranderingen die in de vogelpopulaties optreden? Wij denken van wel, maar om daar achter te komen moeten veel mensen aan dit project meedoen. Dus, wil jij meehelpen en het aangename met het nuttige verenigen? Meld je dan aan voor de vogeltellingen in Bulgarije.

Meld je aan Zoals gezegd iedereen kan meedoen. Je kan op eigen gelegenheid naar Bulgarije reizen of met een groep vrienden. Je kan ook mee met mensen die eerder zijn geweest. Aanmelden voor deelname aan dit project doe je via info@thehabitatfoundation.org. Voor meer informatie over het project kan je terecht op de website www.dehabitatstichting.nl.

Onder het kopje ‘Projecten’ vind je meer over ‘Vogels tellen in Bulgarije’.

Voor iedereen die zich aanmeldt organiseren we een workshop: op 16 maart 2013 in Beek-Ubbergen en op zaterdagmiddag 6 april in Papendrecht in het Streeknatuurcentrum van de Natuur- en Vogelwacht Alblasserwaard. In de workshop vertellen we meer over de tellingen, het reizen naar en in Bulgarije, welke vogels je er kan verwachten en hoe ze te herkennen. Geef dit ook aan jouw vogelvrienden door, want hoe meer mensen over het project weten en er aan meedoen, hoe sneller de Bulgaarse Vogelbescherming weet hoe het met de vogels in hun land gaat.

Op 21 maart om 20.00 uur is er een lezing van Wim Paul van der Ploeg over dit onderwerp in ‘De Zwaan’ in Berkenwoude. Geniet van plaatjes van de mooie, onbedorven Bulgaarse natuur, bewonder de vele vogelsoorten en informeer naar de mogelijkheden voor een bijzondere vakantie.

Terwijl je geniet doe je nog iets supernuttigs met je vrije tijd!

Bijkomend voordeel: Bulgarije is een heel goedkoop vakantieland.

Mobile +31 (0)6 38109359 Mail dennis.wansink@thehabitatfoundation.org Secretariat: Arend Lamerslaan 5, 6816 PT Arnhem e info@thehabitatfoundation.org w www.thehabitatfoundation.org

22

De Waardvogel – februari 2013

GEEF VOGELS OOK IN NIEUWBOUW DE RUIMTE. TEKEN DE PETITIE! Veel vogels zijn direct of indirect afhankelijk van mensen. Zo vinden veel vogels hun voedsel in de buurt van mensen en brengen ze er ook hun nageslacht groot. Zo nestelen huismussen vooral onder dakpannen, kauwen in schoorstenen en zwarte roodstaarten midden in de stad in bijvoorbeeld ontluchtingsgaten van spouwmuren. Ook zijn vogels in de stedelijke omgeving vaak afhankelijk van het openbare groen voor hun voedselvoorziening en dekking.

Na een aanpassing van artikel 11 van de Flora en Faunawet zijn de nestplaatsen van huismussen, gierzwaluwen en een aantal andere vogels het hele jaar door beschermd. Bij bouw of renovatiewerkzaamheden moeten deze nestplaatsen dus behouden worden. Zo zijn de bestaande nestplaatsen van deze vogels in principe goed beschermd.

Bij nieuwbouw moeten ontwikkelaars rekening houden met de op dat moment aanwezige natuurwaarden. Als er nieuwbouw in de plaats van bestaande bouw komt moeten er voor de beschermde vogelsoorten volgens artikel 11 van de Flora en Faunawet vervangende nestgelegenheden worden gecreëerd. Als nieuwbouw echter plaats vindt op braakliggend land, of in weilanden, dan zijn in gebouwen nestelende vogels nog niet aanwezig en hoeft de ontwikkelaar dus ook niet volgens de Flora en Faunawet nestgelegenheden aan te brengen. Hierdoor is de kans dat in gebouwen nestelende vogels in een nieuwbouwwijk terecht kunnen aanzienlijk kleiner, terwijl er veel makkelijk toepasbare voorzieningen in de handel zijn. Zoals bijvoorbeeld de Vogelvide, een voor huismussen aangepaste vogelschroot, en in te metselen neststenen voor gierzwaluwen en andere vogelsoorten.

Huismus, foto: Bert Houkes

Gierzwaluwnestkasten, foto: Jochem Kuhnen

Als u de petitie ondertekent bent u voorstander van het maken van ruimte voor vogels in de bebouwde kom in de ruimste zin van het woord. De overheid moet er voor zorgen dat bij nieuwbouw standaard voorzieningen voor vogels worden aangebracht. Ook moet er zorgvuldig naar de groenvoorziening worden gekeken. Zo worden ook nieuwe woonwijken levendig door de aanwezigheid van tsjilpende mussen en de zomerse klanken van tussen de daken rondscherende gierzwaluwen.

Als er 40.000 steunbetuigingen binnen zijn gekomen kan Bert Houkes, initiatiefnemer van deze petitie, een burgerinitiatief indienen. Zo kan dit onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer worden gezet!

Bert Houkes, initiatiefnemer van de petitie Ruimte Voor Vogels, zal als het benodigde aantal steunbetuigingen van 40.000 wordt behaald een aantal prachtige voorzieningen voor stadsvogels verloten onder de ondertekenaars! Het betreft een nestkast voor huismussen met ruimte voor drie paartjes, 6 meter Vogelvide (één doos) met twee invliegopeningen per meter en een ‘gierzwaluwstraat’: een nestkast voor drie paar gierzwaluwen. Help mee de 40.000 te halen en maak zo kans op één van de genoemde voorzieningen!

Ga naar http://www.ruimtevoorvogels.nl. Hier vind u het laatste nieuws. Op een speciale pagina zijn foto's met enkele voorbeelden van vogelvriendelijke voorzieningen te zien. Ook is hier de link om de petitie te ondertekenen: http://www.ruimtevoorvogels.nl/formulier.html.

Boven: badende huismussen, foto: Bert Houkes

De Waardvogel – februari 2013

23

Jacobskruiskruid, grote engelwortel, Sint-Janskruid, monnikskap, salomonszegel, gevlekte aronskelk; foto’s: Anton van Jaarsveld

24

De Waardvogel – februari 2013

Een kerkelijk tintje Anton van Jaarsveld In hèt handboek van plantenliefhebbers, Heukels’ Flora van Nederland, staan de namen van alle wilde planten van ons land. De meeste vinden hun oorsprong in een eigenschap, de vorm of de geur of kleur van een plant. Bladerend door het soortenregister achterin het boek constateerde ik laatst weer eens, dat er aardig wat namen voorkomen met een kerkelijk tintje. Over de verschillen in de volksnamen tussen noord en zuid en tussen oost en west wil ik het niet hebben. Ik ga me gemakshalve beperken tot de officiële benamingen en doe een greep uit een aantal redelijk bekende soorten.

Met de kardinaalsmuts zijn we snel klaar: de vorm van de bloem heeft een sprekende gelijkenis met het hoofddeksel van de hoogwaardigheidsbekleder. Dat geldt ook voor de monnikskap. Die zou in de moderne tijd wellicht capuchonplant kunnen heten. Bij de judaspenning herkennen we in het zilverkleurige tussenschot met een beetje fantasie een Bijbelse zilverling. Het blad van de mariadistel heeft witte nerven.

Dat kwam – volgens de overlevering – door de melk van Maria. Over de hemelsleutel loopt een oud verhaal dat Petrus eens zijn sleutels op aarde had laten vallen en dat op deze plaats deze soort tot bloei zou zijn gekomen.

Maar daarna wordt het toch lastiger. De salomonszegel draagt zo op het oog geen portret van de Bijbelse figuur: hier zit de verklaring van de naam op de wortelstok. Die vertoont namelijk op de plaats waar eerst een bladstengel stond, een litteken in de vorm van een zegelring.

Salomo(n) is hierbij genoemd, omdat hij met deze plant rots kon doen splijten. Vandaar de oude naam springwortel. Aan de engelwortel is aan de buitenkant niets bijzonders te zien, maar hier dichtte men vroeger aan de plant geneeskracht toe tegen de pest, een wijsheid die men gekregen zou hebben van een engel.

De feestdag van de apostel Jakobus is op 25 juli. Rond die datum bloeit dus het Jakobskruiskruid, nou ja, tegenwoordig wel wat eerder! Ook datumgebonden is het

Sint-Janskruid. Het feest van Johannes de Doper wordt op 24 juni gevierd en daar hangt de bloeitijd dus mee samen. Over de herkomst van het mannagras bestaat nogal wat onzekerheid. Volgens F. Kok in Waarom brandnetel kan de naam verband houden met het verblijf van de Israëlieten in de woestijn. De Kartuizer anjer zal eeuwen geleden ongetwijfeld in de kloosters van de Kartuizer monniken zijn gekweekt.

Van de bloemen van het tegenwoordig zeldzame rozenkransje vlocht men in vroeger tijden kransjes die de mens zouden beschermen tegen blikseminslag. En die blikseminslag speelde een rol bij de naamgeving van barbarakruid. Volgens de legende zou Barbara zich als dochter van een heidense koopman bekeerd hebben tot het christendom. Haar vader ontstak daarop in woede en onthoofdde zijn dochter. De volgende dag werd hij getroffen door de bliksem. Lik-op-stukbeleid heet dat tegenwoordig.

Rest mij de aronskelk. De schrijfwijze is met enkele a, dus geen aäronskelk. In het boek van H. Kleijn Planten en hun naam wordt nog wel een sage aangehaald, waarin wordt genoemd dat de plant ontstaan zou zijn uit de staf van Mozes’ broer Aäron, maar de meeste verklaringen gaan uit van een afleiding uit het Grieks of Latijn.

Daarmee vervalt in dit geval het kerkelijk tintje.

Forsythia M. Bersma Als heraut van de lente staat zij in het licht, als een gouden gedicht dat de koude achter zich laat en zich richt op het nieuwe leven, hoopvol en positief.

De Waardvogel – februari 2013

25

Jaarverslag van de secretaris 2012 Ewald Schattenberg Het ledenbestand Per 31 december 2012 had onze vereniging 737 (was 702) gewone leden en 2 ereleden. In dit aantal van 737 zitten 58 (was 48) jeugdleden. Daarnaast waren er het afgelopen jaar 28 adverteerders en 73 speciale adressen zoals de vogelbescherming, het SOVON, artsenpraktijken en bibliotheken die een Waardvogel ontvingen. In totaal werd er aan 52 adressen een ‘Waardvogel’ per post toegestuurd. Hierbij zaten 40 adressen van betalende leden. In totaal zijn er 35 nieuwe leden bijgekomen, waarvan 10 jeugdleden.

De Waardvogel Er werden dit jaar 5 uitgaven verzorgd van ons verenigingsblad. De schitterende roofvogelfoto’s op de voorkanten van de Waardvogels waren afkomstig van Michiel Vaartjes, met begeleidende teksten van Erik Kleyheeg.

De voorkanten voor 2013 zullen worden opgesierd door macrofoto’s van kevers, gemaakt door Peter de Mooij.

Campagnes en overleg In 2012 is er overleg geweest met diverse instanties. Zo zijn er goede contacten met de Dienst Landelijk Gebied, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, het Zuid-Hollands Landschap, Groenservice Zuid-Holland en het Natuur- en Recreatieschap Krimpenerwaard. Aan de orde kwam onder andere het door GZH aangedragen plan om ‘speelpolders’ voor kinderen aan te leggen. Er zal op vier locaties in de Krimpenerwaard een speelpolder voor kinderen worden gerealiseerd. Doel is kinderen uit onze elektronisch aangestuurde maatschappij terug te brengen naar de basis: de natuur. Provinciale subsidie hiervoor was in één plan eind 2011 aangevraagd door GZH; uitvoering startte in 2012. De eerste speelpolder in het Krimpenerhout is inmiddels een feit en de NVWK heeft meegewerkt aan de feestelijke opening met activiteiten voor kinderen.

De NVWK was ook gesprekspartner voor de provincie met het oog op het schrijven van natuurbeleid, nadat de rijksoverheid had besloten dit beleid richting provincies te decentraliseren waarbij tevens fors in het budget werd gesneden. Een aantal bestuursleden is hiervoor regelmatig naar Den Haag afgereisd.

De impasse in de uitvoering van genomen besluiten in het kader van het Veenweidepact valt hier mede uit te verklaren. Onze voorzitter vertegenwoordigde de NVWK bij de bijeenkomsten voor het Veenweidepact.

De weidevogelwerkgroep en de landschapsonderhoudgroep hebben goede contacten met Landschapsbeheer Zuid-Holland onderhouden, en de plantencoördinator treedt t.a.v. maaibeleid in regelmatig overleg met instanties als Hoogheemraadschap en ZuidHollands Landschap.

Ook is er overleg geweest met de knotgroep uit Krimpen a/d IJssel, welke zich inmiddels heeft aangesloten bij onze vereniging.

26

De Waardvogel – februari 2013

Ook is de groep “Vrienden van de Hennepakkers” in 2012 aangesloten bij onze vereniging. Op deze wijze komen er bovendien meer mensen en mogelijkheden beschikbaar om dit groene recreatiegebiedje flink onder handen te nemen.

Veel tijd en aandacht is er in 2012 besteed aan de vier huiszwaluwentillen, welke de NVWK heeft geschonken aan diverse instanties in de Krimpenerwaard. Deze tillen, gemaakt door Bert Neeleman, naar een idee van Nico van Dam, zijn bedoeld als een blijvende herinnering aan ons 50-jarig jubileum. Het heeft echter heel wat voeten in de aarde gehad voordat de eerste tillen daadwerkelijk geplaatst werden. Een en ander had en heeft nog te maken met de fundering van de tillen en met vergunningen, maar uiteindelijk (hoewel de plaatsing van twee NVWK-tillen nog in de ambtelijke molen zit) mogen we trots zijn op het resultaat.

Cursussen Er was dit jaar een speciale cursus over het herkennen van paddenstoelen; Ton de Groot en Jannie Monhemius maakten zich hier sterk voor. Naast de theorie was er natuurlijk ook praktijkles. Buiten leer je de paddenstoelen pas echt (her)kennen.

Ook de cursus ‘roofvogels herkennen’ werd door Gijsbert van Mourik herhaald in het voorjaar.

Dia-avonden, contactavonden en excursies In 2012 zijn er weer diverse lezingen gehouden. Er waren lezingen van Jan Putters over de Rotterdamse haven, van Jos Oostveen over de natuur op en rond de Kaukasus, van Huig Bouter over vlinders en rupsen en een lezing over solitaire bijen en andere insecten van Albert de Wilde.

Anton van Jaarsveld vertelde in zijn lezing het een en ander over de ecologische aspecten in het landschap.

Onder de hooiberg bij de Hendrikshoeve in het Loetbos hebben we nog een leuke avond gehad over het ‘digitaal natuur beleven’.

Er zijn weer veel excursies geweest waarbij vlinders en libellen, planten en natuurlijk vogels werden bekeken.

Uiteraard moesten we in enkele gevallen wat verder van huis, richting de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden, de Tenellaplas en de Oostvaardersplassen. We hadden zowel dagexcursies als gezellige en leerzame avondwandelingen in de Berkenwoudse Driehoek en op de Kleine Zaag.

In 2012 heeft de jeugdwerkgroep samen met de kinderen mezenkasten gemaakt, weidevogels gezocht en zijn de kinderen wezen kijken bij het vogelringstation in de Krimpenerwaard. Ook is er een bezoek gebracht aan Natuurmuseum ‘De Wielewaal’.

In februari 2012 was de jaarlijkse coördinatorenavond in eendenkooi ‘De Bakkerswaal’. Alle coördinatoren konden hun ervaringen van het afgelopen jaar bespreken en vooruit blikken naar de nieuwe activiteiten. Het is een ideaal moment om als bestuur te horen hoe het er met de diverse werkgroepen voor staat.

Website De fotoalbums op de website zijn afgelopen jaar opnieuw goed bezocht. Er verschijnen ook steeds meer albums op de site, vaak gebaseerd op een excursie of speciaal evenement. Daarnaast wordt de lijst met activiteiten steeds groter. De rubriek ‘Agenda’ is dan ook een van de belangrijkste pagina’s van de site, voor jong en oud.

Andere activiteiten Onze landschapswerkgroep heeft het afgelopen jaar weer heel veel werk verricht. Er is zowel door Knotgroep Oost (van Marc Timmermans) als door Knotgroep Krimpen

(van Jos de Nood) volop geknot en gesnoeid om diverse markante locaties in de Krimpenerwaard een mooi en landelijk gezicht te geven. Uiteraard is er ook weer meegedaan aan de ‘landelijke Natuurwerkdag’.

Mede dankzij prima onderhouden gereedschap en goede begeleiding is deze dag opnieuw een succes geworden.

Ook de vogelwerkgroep en de plantenwerkgroep hebben weer diverse activiteiten ontplooid maar hierover leest u meer in de jaarverslagen van onze vogelcoördinator en onze plantencoördinator.

Cursus natuurvriendelijk tuinieren Patrick Heuvelman, coördinator planten In de Krimpenerwaard is veel natuur, maar hoe staat het met het natuurgehalte in uw tuin? Heeft u ‘natuur’ of niet? Hoe kan u het krijgen of behouden? Speciaal voor de leden van de Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’ gaan we dit jaar een cursus geven. Hierin helpen we de deelnemers met het diervriendelijk maken van hun tuin of balkon en informeren we ze over natuurvriendelijk tuinonderhoud.

Met de deelnemers gaan we o.a. uitzoeken wat er aan ‘natuur’ er in elkaars tuin is, welke planten bepaalde dieren aantrekken, wat de juiste plek is om deze planten te laten groeien en hoe ze het beste te onderhouden. Alle facetten van het tuinieren komen aan bod en de cursus is geschikt voor deelnemers met kleine en grote tuinen, maar ook voor mensen met balkons.

De workshop is bij het schrijven van dit stuk nog in volle ontwikkeling. De cursus zal in ieder geval uit drie, mogelijk ook uit vijf dagdelen bestaan. Drie dagdelen Kolibrievlinder op flox, foto: Joke Colijn zullen zeker op zaterdagochtenden plaatsvinden, de overige dagdelen zijn mogelijk (avond-)excursies naar tuinen van deelnemers. De komende weken wordt de cursus verder uitgewerkt en nadere info volgt.

Deelname is gratis, misschien wordt er een bijdrage gevraagd voor koffie en thee tijdens de excursies. De eerste cursusdag is op zaterdag 6 april van 9.00 tot 12.30 uur op de boerderij van het Zuid-Hollands Landschap aan de Schaapjeszijde 4 te Ouderkerk a/d IJssel.

Er is ruimte voor maximaal 15 cursisten en de inschrijving gaat op volgorde van aanmelden. Aanmelden kan via email: cplanten@nvwk.nl of via telefoon: 0182-367098 (tussen 19.00 en 22.00 uur). U kunt ook nadere info vragen via bovenstaande kanalen.

Oplossing raadplaatjes Maria Spruit 1) Eitjes van naaktslakken: In de lente leggen naaktslakken eitjes in hoopjes van 20 tot 30 vlak onder het grondoppervlak. Een naaktslak kan honderden eitjes leggen. Na een paar weken komen de eitjes uit en twee maanden later zijn de slakken volwassen. De slakken paren meestal in het voor- en najaar. (Bron http://nl.wikipedia.org) 2) Elzenvlag: De vergroeiingen zijn vruchtlichamen van een schimmel, Taphrina amentorum. Hij leeft parasitair op de zwarte els. In het voorjaar en de zomer is hij als een groen tot rood aanhangsel aan de elzenprop zichtbaar. In de herfst en de winter hangt hij als een vlagje van de zelfde kleur aan de prop. De lengte van de vlag is van enkele mm tot wel 2 cm. (Bron: De Waardvogel, februari 2011) 3) Veenmol: De veenmol is een krekel. Op een warme zomeravond kan hij een tjirpend geluid maken. Volwassen veenmollen worden het meest boven de grond gezien tijdens de balts van begin april tot eind mei. Hij vreet aan de wortels van planten die hierdoor omvallen en sterven, maar hij eet ook rupsen, engerlingen, larven en regenwormen. Hij komt voor op een diepte van acht tot dertig centimeter. (Bron: De Waardvogel, april 2012) 4) Leucochloridium paradoxum is een platwormpje dat leeft in de cloaca van vogels. De uitwerpselen van de vogels bevatten de eitjes van dit wormpje. In zoet water ontwikkelen zich 'miracidia'-larven, die een barnsteenslak binnendringen. In de slak planten de larven zich voort en er ontstaan honderden cercariën, die zich in een langwerpig zak bevinden, de sporocyste. De sporocyste neemt de tentakels van de slak over met een opvallende kleur. Dit heeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op vogels. De sporocyste beïnvloedt zelfs het gedrag van de slak. De slak gaat op opvallende plaatsen zitten om zo sneller door vogels te worden opgegeten, zodat de cyclus rond is.

(Bron: De Waardvogel, september 2011) 5) Pootje van een mol: Mollen zijn solitaire dieren die onder de grond leven. De voorpoten van een mol zijn helemaal aangepast om te graven; ze zijn breed met 5 korte vingers, sterke nagels en een duim. De palm is naar buiten gekeerd. De achterpoten zijn aanzienlijk minder ontwikkeld. (Bron: De Waardvogel, september 2010) 6) Zonnedauw dankt zijn naam aan het feit dat op de plant dauwdruppeltjes lijken te zitten. De druppeltjes trekken insecten aan die blijven plakken en vervolgens langzaam verteerd worden. Zonnedauw komt voor bij vochtige, drassige slootranden, heide- en veengronden en vochtige weilanden met een zure bodem. Zowel de grond als het water moeten kalkarm en zuur zijn. De plant staat op de Rode Lijst.

(Bron http://nl.wikipedia.org, De Waardvogel, juni 2012)

De Waardvogel – februari 2013

27

Nieuwe coördinatoren vlinders- en libellenwerkgroep: Gabrielle en Sjani Patrick Heuvelman, Gabrielle Heuvelman, Sjani van Ophemert De vlinder: voor velen een bekende, welkome verschijning in een verscheidenheid aan kleuren. Vaak met mooi weer te zien, licht fladderend en zo fragiel. De libel: een soort die vaak de aandacht trekt vanwege zijn mooie maar kwetsbare vleugels en lichaam. Het is ook een goede indicator van de gesteldheid van het milieu.

Vlinders en libellen vallen beide onder de interessante diergroep van de insecten, en er vliegen gelukkig ook in de Krimpenerwaard leuke soorten rond. Te leuk om ze niet onder de aandacht te brengen en te bewonderen.

Binnen de NVWK was er door de inzet van Paul Schrijvershof lang veel aandacht voor deze soorten in de vorm van artikelen in de Waardvogel en excursies.

Begrijpelijkerwijs heeft Paul na een mooi aantal jaren als trekker van de vlinder- en libellenwerkgroep een stap terug gedaan, daarbij wel een gat achterlatend.

Na regelmatig polsen en lobbyen is het uiteindelijk gelukt twee enthousiaste dames te vinden die de broodnodige aandacht voor deze bijzondere soorten willen oppakken en voor alle leden leuke activiteiten gaan organiseren, waarbij zowel de vlinders als de libellen in de schijnwerper komen te staan. Graag stellen zij zich aan u voor en lichten ze een tipje van de sluier op van hun plannen voor 2013 om u tijdens deze activiteiten te mogen verwelkomen.

Hallo, ik ben Gabrielle Heuvelman (rechts op de foto), getrouwd, moeder van twee jongens en alweer een aantal jaren lid van de vereniging. Via mijn man hoorde ik dat er door het bestuur actief gezocht werd naar een coördinator voor de vlinder- en libellenwerkgroep.

Omdat vlinders altijd mijn aandacht trekken en ik er veel bewondering voor heb, was mijn interesse gewekt. Maar dan komt de vraag: weet ik wel genoeg om ….? Na heel wat denk- en speurwerk heb ik de stap gewaagd. Alles is te leren. Hulp en steun is her en der vast wel te vinden en het is een goede stimulans om meer aandacht te hebben voor en kennis te vergaren over de soorten die onder andere in de waard voorkomen. Maar niet voor ik steun had gezocht, want libellen: daar heb ik eerlijk gezegd iets minder mee.

Wetende dat er een leuke, aardige dame binnen de vereniging is waar ik regelmatig mee op pad ga, die vaak buiten loopt om alles wat leeft te bestuderen en op foto

vast te leggen, waaronder de libellen, heb ik de stap gewaagd en haar gevraagd om het avontuur samen met mij aan te gaan. De reactie was positief!

Ik ben Sjani van Ophemert (links), oma van drie kleinkinderen en ik heb ‘ja’ gezegd op de vraag om samen met Gabrielle de werkgroep door te starten. Voor velen ben ik wel bekend binnen de vereniging. Ik ben ook al jaren lid en ben vaak buiten op zoek naar het moois op de aardbodem, zoals libellen, vlinders, planten, paddenstoelen en vogels. En het liefst van alles maak ik er een mooie foto van. We voelen het als een opgave, maar ook als een uitdaging het stokje van Paul over te nemen. We hebben al wat leuke plannen in de vorm van excursies, lezingen en ‘nachtvlinderen’.

Houd de Waardvogel en in het bijzonder ‘Even Noteren’ in de gaten voor de leuke activiteiten die we voor jullie, geïnteresseerden, gaan organiseren.

Foto: Patrick Heuvelman

Nieuwe coördinator uilenwerkgroep: Jaap Graveland Jaap Graveland Bas van ‘t Hart heeft vier jaar het werk van de uilenwerkgroep gecoördineerd. Hij heeft bij het bestuur aangegeven het coördinatorschap te willen neerleggen, omdat het wat te veel werd naast zijn andere activiteiten. Het bestuur heeft mij bereid gevonden het stokje met ingang van februari over te nemen. In het aprilnummer zal ik me voorstellen.

Mijn gegevens zijn: Jaap Graveland, Westeinde 37, 2825 AJ Berkenwoude, tel. xxxx xxxxxxxx, mobiel xx xxxxxx, e-mail: xxxxxxxxxx@xxx.xx.

Provincie verkwanselt natuur en EHS Joke Colijn Zoals in het september nummer van de Waardvogel stond, zou op 10 oktober jl. door de provincie Zuid-Holland een besluit over de Groenagenda genomen worden. Hieronder volgt een verslag van het verloop sinds die tijd tot de besluitvorming op 30 januari jl. Susanne Kuijpers van de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland (hierna: Milieufederatie) hield ons nauwkeurig op de hoogte van de ontwikkelingen. Veel van de tekst hieronder is ontleend aan de informatie die zij ons toezond.

De ingediende zienswijzen (ook die van de NVWK – zie www.nvwk.nl) hebben tot een aantal veranderingen in de OntwerpBeleidsvisie van de Provincie geleid, waarvan de belangrijkse waren:  Duidelijkere verankering van de rol van recreatiegebieden voor biodiversiteit.  Toezegging dat geen gronden in de Leenherenpolder worden verkocht tot er duidelijkheid is vanuit Brussel over de juridische verplichtingen t.a.v. dit gebied.  Gebieden die door de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) vervallen en van belang zijn voor weidevogels krijgen een aanduiding als weidevogelgebied waardoor het compensatiebeginsel natuur, landschap en recreatie van toepassing is.  Relatie tussen samenhang natuur en water volgens de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) wordt meer benadrukt.  Tijdelijke natuur wordt nu als onderdeel van het groenbeleid genoemd.

Als deze mooie beginselen niet verankerd liggen in bindende regelgeving en er geen gelden voor realisering worden vrijgemaakt, ontstaat een veel te vrijblijvende situatie. Bovendien blijven een aantal ambities nog te vaag of reiken niet ver genoeg. De Milieufederatie verwoordde tijdens de hoorzitting op 21 september en in brieven aan de Statenleden namens diverse groene organisaties haar grote zorgpunten daarover. Ik citeer: ‘Zo blijft in onze ogen de planologische bescherming van gebieden die buiten de herijkte EHS vallen te beperkt en reikt de ambitie voor de EHS niet ver genoeg (namelijk niet verder dan voldoen aan internationale verplichtingen, waardoor de achteruitgang van de biodiversiteit niet gestopt wordt). Ook vinden wij dat de voorgestelde wijze van monitoring nog tekort schiet en vinden wij dat de financiering van de natuur beter geborgd moet worden.

Ook ten behoeve van de toewijzing van financiering voor het beheer van de recreatiegebieden zien wij graag betere afspraken.’ De Milieufederatie wees op de ruim een jaar geleden aangenomen motie van de Socialistische Partij (SP) om de gebieden die buiten de EHS herijking vallen ruimtelijk te willen beschermen, omdat bezuinigingen geen aanleiding zijn om de ambitie van de realisatie van de volledige EHS uit het oog te verliezen. Met andere woorden: de ambitie voor de EHS zal verder moeten reiken dan het voldoen aan internationale verplichtingen om de achteruitgang van biodiversiteit te stoppen. Het aanwijzen van buiten de herijking gevallen gebieden als ‘agrarisch landschap’ kan op de eerste plaats minder goed voorkomen dat er in deze gebieden wordt gebouwd, omdat de EHS-beschermingsregels (zwaarwegend maatschappelijk belang, ontbreken van alternatieven en compensatie) niet gelden. En op de tweede plaats kan het aanwijzen als ‘agrarisch landschap’ bijvoorbeeld het verlagen van het waterpeil, ingrepen in de bodem of andere intensiveringen van het grondgebruik niet voorkomen, maar werkt het dit zelfs in de hand. Dit zal er in de betreffende gebieden zeer waarschijnlijk toe leiden dat bestaande natuurwaarden verloren gaan of toekomstige natuurontwikkeling (o.a. financieel) onhaalbaar wordt.

De provincie heeft de verantwoordelijkheid te zorgen voor een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving, voldoende recreatiemogelijkheden van goede kwaliteit en

een goed vestigingsklimaat. Natuur en biodiversiteit leveren daaraan een essentiële bijdrage en dus dient de provincie meer te investeren (in geld, maar ook in juridische bescherming en goede wettelijke afbakening) in natuur. De provincie Zuid-Holland herbergt van alle provincies in Nederland de minste ‘natuur’ terwijl een groot deel van de Nederlandse economische activiteiten wel hier plaatsvindt en veel Nederlanders om die reden in Zuid-Holland domicilie gekozen hebben.

Op woensdag 16 januari van dit jaar werd in het Provinciehuis de Beleidsvisie Groen (onderdeel biodiversiteit en EHS) besproken in de Statencommissie Groen en Water, waarbij Max Ossevoort en ikzelf aanwezig waren. De publieke tribune was heel goed gevuld, waardoor het signaal dat dit onderwerp erg leeft duidelijk over kwam bij de Statenleden, want de beschikbare vergadertijd (vier uur!) werd uiteindelijk alleen aan dit onderwerp besteed en andere onderwerpen op de agenda werden doorgeschoven naar de volgende vergadering. Er werd ingesproken namens Natuurmonumenten, Zuid-Hollands Landschap, Staatsbosbeheer, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Stichting Groene Hart en KNNV Gouda.

Een belangrijk punt betrof planologische bescherming. Op dit moment stonden alle gebieden waarvoor geen direct zicht is op financiering voor realisatie op de nominatie om te worden opgenomen als agrarisch gebied. Dit heeft tot gevolg dat van de EHS opgave in Zuid-Holland nog maar 1000 van de 6000 hectare overblijft. Dit is zelfs minder dan onder het eerste kabinet Rutten werd vastgesteld.

Gedeputeerde Weber gaf aan dat hij blij is dat het kabinet nu een gunstigere koers wil varen t.a.v. natuur t.o.v. het vorige kabinet en dat er landelijk 200 miljoen euro extra is uitgetrokken door dit tweede kabinet om natuurdoelen te realiseren. Hij gaf echter ook aan dat hoewel de rijksbezuiniging op natuur voor een deel is teruggedraaid er toch nog te weinig geld is om alle EHS-delen te realiseren die nodig zijn om aan internationale doelen te voldoen. Weber wil alleen die gebieden een natuurbestemming geven in het ruimtelijke beleid waarvoor ook zicht is op directe financiering van de realisatie. Deze bestemming wordt dus uiteindelijk vastgelegd in de Provinciale Structuurvisie. Door een De Waardvogel – februari 2013

29

aantal Statenleden werd opmerkt dat deze Structuurvisie over de periode tot 2030 gaat en dat het opmerkelijk is dat Weber dan nu al kan zeggen dat er tot 2030 geen geld komt om hogere ambities die aansluiten bij het rijksbeleid in de Structuurvisie en de bijbehorende verordening op te nemen.

Er werd nog gesproken over de verbindingszones tussen gebieden. Weber gaf aan dat zal worden nagegaan waar verbindingen nodig zijn om te voldoen aan internationale doelen. Waar echt nodig worden dat praktische, sobere verbindingen die geen beperkingen met zich mee mogen brengen voor agrarisch gebied. Weber gaf aan dat het hier zeker niet om robuuste verbindingen als de Groene Ruggengraat gaat.

Over de veenweidepacten gaf Weber aan dat hij met betrokken partijen in gesprek blijft en wil kijken of er tot een soort pact 2.0 gekomen kan worden.

Op 29 januari werd nog een gezamenlijke brief gestuurd aan de leden van de Provinciale Staten door Natuurmonumenten Zuid-Holland, het Zuid-Hollands Landschap, Staatsbosbeheer, Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland en de Stichting Groene Hart, waarin werd gevraagd om als er nu niet voldoende financiële middelen zijn om de hele oorspronkelijke EHS te realiseren, deze gebieden niet te schrappen uit de EHS. De boodschap is: doe er dan langer over, want als deze gebieden die al twintig jaar op de kaart staan eenmaal geschrapt worden en ‘agrarisch landschap’ worden, zal het in de praktijk vrijwel onmogelijk worden en anders tegen heel hoge kosten, om deze gebieden weer op de kaart te krijgen.

Laat er geen vergissing bestaan: agrarisch landschap is economisch geëxploiteerd grondgebied. Het gaat er niet om dat er geen begrip is voor de vele agrariërs die proberen een boterham te verdienen door intensivering, waterpeilmanipulatie, structurele bemesting, grotere stallen en machinale bedrijfsvoering. Het gaat er wel om dat in het nieuw aan te wijzen ‘agrarisch gebied’, waarboven de grutto buitelde doordat hier tot nu toe de bestemming ‘natuur’ boven hing en er door agrariërs minder tijd en geld in werd gestopt zodat het land kruidenrijker was, nu met hernieuwde energie geïnvesteerd zal worden waardoor de biodiversiteit achteruit holt. Het gaat er om dat het intense groen niets met ‘natuur’ te maken heeft; dat weidevogels geen kansen hebben; dat grondwater vervuilt en het peil te laag staat; dat bebouwing oprukt. Soorten zullen verdwijnen uit Zuid-Holland waardoor de achteruitgang van de biodiversiteit in een stroomversnelling komt. Het is een verkeerd signaal met verstrekkende gevolgen aan gemeenten, waterschappen, boeren en burgers om gebieden uit de EHS te schrappen. Ook vraagt men in de brief om juist nu met de huidige staatssecretaris Dijksma weer over de kaders van de EHS-herijking wordt gesproken (‘de oorspronkelijke EHS als stip aan de horizon’), in dit stadium de zaak niet nu al dicht te timmeren, maar dit overleg af te wachten en ook open te staan voor een recent voorstel van het Overleg Groene Partners Zuid-Holland (www.groenehart.info) over planologische bescherming van de EHS. Kortom: landelijk meer visie op uiteindelijke realisering van de EHS (in Zuid-Holland 6000 ha) en extra fondsen, terwijl de provincie Zuid-Holland nog meer wil schrappen (1000 tot 2000 ha extra) dan staatssecretaris Bleker voorstond (3000 ha in Zuid-Holland). Dan blijft er wel

30

De Waardvogel – februari 2013

een heel mager EHS-je over in Zuid-Holland, juist de provincie met veruit de hoogste bevolkingsdichtheid, waar zoveel mensen wonen en werken die voor ontspanning en recreatie, voor hun broodnodige geestelijke en lichamelijke gezondheid die natuur hard nodig hebben.

De definitieve vaststelling van de Beleidsvisie Groen (onderdelen EHS en biodiversiteit) vond op woensdag 30 januari plaats door Provinciale Staten. Er waren – helaas – weinig verrassingen. De kritiek van de oppositiepartijen was opnieuw niet mals. Groen Links (GL) en de PvdA gaven aan dat er best geld is voor het realiseren van de EHS als je dit bijvoorbeeld niet aan allerlei asfaltprojecten zoals de Rijnlandroute of de Blankenburgtunnel zou besteden. GL pleitte daarnaast ook voor een duidelijkere invulling van de natuurmantel om de kerngebieden voor natuur heen. De PvdA gaf ook aan dat de plannen van Gedeputeerde Staten (GS, het dagelijks bestuur van de provincie) te mager zijn om de achteruitgang van de natuur te stoppen, daarvoor is realisatie van de hele EHS nodig. Ook gaf de PvdA aan dat het feit dat er nu weinig geld is geen reden moet zijn om de ambities te laten varen, er zal juist gezocht moeten worden naar creatieve oplossing om toch realisatie van de ambities dichter bij te kunnen brengen; niet alles tegelijk maar wel alles.

De coalitiepartijen (VVD, CDA, D66 en SP) steunden wèl de Beleidsvisie Groen van GS. ‘Doelen en middelen moeten in belans zijn’. Dit betekent het schrappen van gebieden uit de EHS en het vervangen van de bestemming ‘natuur’ door ‘agrarisch gebied’. Het stoppen van de achteruitgang van de biodiversiteit was nog een doel in de Ontwerp-Beleidsvisie Groen, maar wordt hier met het vastellen van de Beleidsvisie Groen compleet los gelaten.

Het is enigszins vaag dat er wel werd aangegeven dat de exacte begrenzing van de herijkte EHS en de planologische bescherming later nog weer aan de orde gaan komen in Provinciale Staten bij de realisatie strategie en het vastleggen van de herijking in de Structuurvisie.

Enerzijds werd dus aangegeven dat daar nog ruimte en flexibiliteit zit, maar anderzijds ligt er nu wel een aangenomen beleidsvisie waarin bepalingen zijn opgenomen over die (hele magere) herijking en de planologische (niet-) bescherming. Het is uitermate teleurstellend dat de punten die dankzij o.a. onze NVWKvisie zijn opgenomen in de Ontwerp-Beleidsvisie, binnen enkele maanden 180 graden zijn omgedraaid in de definitieve Beleidsvisie. Onbegrijpelijk dat dit gebeurt juist terwijl er landelijk een andere wind opsteekt.

Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben zowel in het verleden als in het huidige provinciale beleid ‘natuur’ kortzichtig als sluitstuk van de Beleidsvisie behandeld, waardoor wij in Zuid Holland er van heel Nederland het meest bekaaid afkomen wat de ons omringende natuur betreft. Dit terwijl toch al lang duidelijk is dat alleen een goed leef- en vestigingsklimaat waar waardering voor en bescherming van de natuur in geborgd ligt, de basis is voor een gezonde economie en het floreren van zowel burgers als ‘buitenlui’. De mens is een schakel in het groen, hij leeft dankzij wat de natuur hem biedt. Ik zeg het nog maar eens: ‘natuur’ is geen luxe artikel, ‘natuur’ is een essentiële voorwaarde voor ons dagelijks bestaan.

Bronnen: toegezonden informatie door Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland; diverse bronnen op internet

Verslag van de jeugdmiddag vetbollen maken bij boer Ton Mieke Veen, jeugdwerkgroep Het is bijna een jaarlijkse traditie: op bezoek bij de boerderij van boer Ton in het Beijersche. Voor de kinderen is het altijd weer een feest om hier te gast te zijn, en voor mezelf ook een cadeautje. Elk jaar weer word ik weer blij van de enorme kudde schapen, die aan het overwinteren zijn in de schuur. Hun bekken vol met hooi, staan ze je meesmuilend aan te kijken. Dit jaar werden ze verrast door wel 18 kinderen, die de boel onveilig kwamen maken.

Allereerst gingen we boven de schapenschuur, in een soort kantineachtige ruimte, een dvd bekijken van de verschillende soorten tuinvogels. We moesten het allemaal goed in onze oren knopen, want er moest de volgende dag wel meegedaan worden met de nationale tuinvogeltelling. Het verschil tussen een heggenmus en een huismus of een pimpelmees en een koolmees kwam goed aan bod. Ook hangt het aantal soorten vogels in je tuin af van de beplanting.

De kat is de grootste vijand.

Na het theoretische gedeelte mochten de kinderen eindelijk naar buiten. Ook al was er een snijdende kou, hier werd gretig gebruik van gemaakt. Vooral de hooischuur oefende grote aantrekkingskracht uit.

Sommige kinderen verdwenen bijna helemaal in het hooi en steeds hield ik mijn hart vast of het allemaal wel goed zou gaan, maar gelukkig waren er genoeg vrijwilligers om een oogje in het zeil te houden.

Na de pauze gingen we met een mengsel van vet en pindakaas aan de slag. Hup in de spuitzak en goed met je handen wrijven, dan werd het weer zacht. Er werden mooie cupcakes gemaakt en de boomstammetjes werden gevuld met het vet. Ook waren er nog een heleboel dennenappels die vol gesmeerd werden. Enkele mouwen van jassen leken later ook wel geschikt als vogelvoer!

Ondanks de kou werd er heel hard gewerkt en tevreden ging iedereen met zijn gemaakte werk weer naar huis. Een tuinvogeltelformulier en een boekje van Vivara (Alles over Tuinvogels) werden meegegeven voor verdere ondersteuning.

Nu ben ik erg benieuwd hoe het met jullie telling is verlopen. Schrijf het gerust even naar de Waardvogel of stuur een leuke foto als je die toevallig hebt gemaakt. Op mijn boomstammetje kwamen in ieder geval een paar hele mooie pimpelmeesjes af!

Een hoop vogels in de tuin Lex en Marry van Houwelingen Wat waren er een hoop vogels in onze tuin die kwamen snoepen van zaad en pindakaas. We zagen roodborstjes, pimpelmezen, merels, mussen, vinken en niet te vergeten de eksters. Het was vooral feest toen de dennenappel er hing. Deze had Lex gemaakt bij boer Ton met de jeugdgroep op zaterdag 19 januari. De duiven hadden de boerenkool opgepeuzeld. Zelfs de bonte specht kwam eten en wat hij liet vallen werd genuttigd door een kauwtje.

Nieuwe activiteit: roeien in het Loetbos Mieke Veen Op de valreep hebben we een datum voor een jeugdactiviteit voor de jeugd 8 t/m 12 jaar. Wij mogen gaan roeien bij het loonbedrijf ‘t Hart van de Krimpenerwaard’ in het Loetbos. Dit willen we gaan doen op zaterdagmiddag 20 april om 13.30 uur. We verzamelen bij het loonbedrijf op het adres Loet 6, 2941 LB Lekkerkerk. We hebben in totaal acht roeiboten tot onze beschikking. Verder zullen we ons bezighouden met de planten die we onderweg tegenkomen. Graag opgeven bij Mieke Verwaal, jeugd@nvwknl.

De Waardvogel – februari 2013

31

Even activeren Erik Kleyheeg De ergste winterkou lijkt voorbij en we kunnen ons weer langzaam gaan verheugen op de voorjaarstrek en het broedseizoen. De activiteiten van de vogelwerkgroep sluiten daar naadloos op aan en we hopen weer een gevarieerd programma aan te kunnen bieden. Voor een aantal activiteiten hopen wij ook te kunnen rekenen op uw actieve deelname, door bijvoorbeeld mee te helpen met tellingen en inventarisaties.

Zeelandexcursie 2 maart Ook dit voorjaar reizen we weer af naar de ZuidHollandse en Zeeuwse eilanden om de laatste wintervogels vaarwel te zeggen en de eerste zomergasten te begroeten. Deze excursie langs dammen en inlagen staat garant voor talloze vogels en altijd een aantal bijzondere soorten die we zelden in de Krimpenerwaard tegenkomen. We vertrekken om 8.00 uur vanaf de parkeerplaats bij het busstation in Krimpen aan den IJssel. Uw excursieleider is Gijsbert Mourik.

Zoeken naar de patrijs Tijdens het jaar van de patrijs doen we in de Krimpenerwaard extra ons best om erachter te komen hoe het is gesteld met de populatie van de patrijs. Wilt u meehelpen om patrijzen te vinden? In de vorige Waardvogel heeft u kunnen lezen over de telperiode en telmethoden die door SOVON zijn vastgesteld. Dit artikel is ook te vinden onze site: www.nvwk.nl. Voor meer informatie kunt u ook kijken op www.jaarvandepatrijs.nl.

Voorjaarstrek en eerste grutto’s op 23 maart Veel mensen weten niet dat vogeltrek in het voorjaar ook spectaculair kan zijn met grote aantallen vogels en bijzondere soorten. Op zaterdag 23 maart houden we een ‘open dag’ op trektelpost ´De Hoekse Sluis´ en kunt u de voorjaarstrek meebeleven. De telling start om 7.00 uur.

Na afloop van de telling (rond 10.00 uur) zullen we een bezoek brengen aan het helofytenfilter in polder Den Hoek waar de eerste grutto’s en andere weidevogels zich dan inmiddels hebben verzameld. Voor meer informatie kunt u terecht bij xxxxxxxxxx@xxxxxxx.xx. Let op: in de Waardvogel van december stond een verkeerde datum.

Big Birding Day 4 mei Om 5 uur ’s ochtends op zaterdag 4 mei gaat de Big Birding Day 2013 van start! Tot 17.00 uur proberen de teams binnen de grenzen van de Krimpenerwaard zoveel mogelijk vogelsoorten te zien en de winnaar krijgt aan het einde van de dag de wisselbeker mee naar huis.

Teams van 3 à 4 personen kunnen zich vanaf nu aanmelden bij Erik Kleyheeg (xxxxxxxxxx @xxxxxxx.xx). Als je geen team hebt, maar wel wilt meedoen, vraag dan of je in een team geplaatst kunt worden. We verzamelen om 04.45 uur op het parkeerterrein van café-restaurant ‘De Loet’ in het Loetbos.

Hans Kouwenberg Lezing ‘Vogels tellen in Bulgarije’ op 21 maart in ‘De Zwaan’ In 2009 is het project om vogels te tellen in Bulgarije gestart. Het is een samenwerking met de BSPB, de Bulgaarse Vogelbescherming, die de telgegevens voor beschermingsdoeleinden gebruikt. Jij kan ook meetellen wanneer je dat wilt en zo een prachtige vakantie hebben. Terwijl je rondtrekt of ergens permanent verblijft, kun je er net zoveel of zo weinig energie in stoppen als je wilt: alles wat je telt draagt bij. Een bijkomend voordeel is dat Bulgarije als vakantieland nog heel goedkoop is!

Tijdens de lezing van Wim Paul van der Ploeg komt de rijke variatie van het land in brede zin aan bod. Bulgarije is prachtig. Het heeft een rijke cultuur en een bijzonder grote biodiversiteit. De mensen zijn er hartelijk en gastvrij, en je kunt bijzondere vogels, maar ook allerlei planten, vlinders, slangen en schildpadden in dit land waarnemen.

Voor degenen die geïnteresseerd zijn in het telproject, is er op zaterdagmiddag 6 april 2013 een workshop in het StreekNotenkraker in Bulgarije, foto: Paul van Giersbergen natuurcentrum van Natuur- en Vogelwacht ‘de Alblasserwaard’, die ingaat op de telmethode, het reizen in en naar Bulgarije en wat daar de accommodatiemogelijkheden zijn. De telmethode wordt in het veld gedemonstreerd. Dit project wordt uitgevoerd door de Habitat Stichting www.dehabitatstichting.nl.

Presentatie met een spannend tintje…

De erotische bestseller ‘Vijftig tinten grijs’ heeft Anton van Jaarsveld geïnspireerd tot een luchtige presentatie ‘Vijftig tinten plantenseks’. Wees niet bang: geen porno, geen leeftijdslimiet. Maar toch ……… Nieuwsgierig hoe het er bij planten aan toe gaat ? Kom op 10 april naar ‘De Bakkerswaal’.

32

De Waardvogel – februari 2013

“De Wielewaal” ‘de Wielewaal’

Natuurmuseum en klompenwinkel.

NATUURMUSEUM

&

Van maart t/m oktober geopend van t/m zaterdag

van 10.00 KLOMPENWINKEL dinsdag 17.00 uur.

Groepen op afspraak.

U bent van harte welkomde bij; natuur van Het “Bewonder Familie Rijneveld.

Groene Hart in een schilderachtige Tiendweg 26, Willige Langerak omgeving tussen Lek en IJssel” Tel: 0182 384454.

Website : www.museumdewielewaal.nl

Het museum is geopend van dinsdag t/m zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur, van maart t/m oktober.

Groepen zijn op afspraak het hele jaar mogelijk.

De klompenwinkel is het hele jaar open van dinsdag t/m zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur.

Tiendweg 26 3411 NB Willige Langerak, Lopik Tel: 0182Ͳ384454

www.museumdewielewaal.nl

Mooi tweedeMooi aanbod aanbod tweedehands hands natuurboeken. natuurboeken.

Ook andereboeken. boeken.

Ook ruime ruime sortering sortering andere

InIn- en en verkoop. verkoop.

Wij op de de Wij staan staan op boekenmarkt in boekenmarkt in Krimpen den IJssel.

IJssel.

Krimpen aan aan den André Annie Bloot Bloot André en Annie a.bloot@planet.nl a.bloot@planet.nl

Kijk voor voor ons onsactuele actuele occasionaanbodop op occasionaanbod WWW.AUTOBEDRIJFDEWAAL.NL WWW.AUTOBEDRIJFDEWAAL.NL Middelblok 202 -- Gouderak Gouderak- -(0182) (0182)37 3726 262323 Middelblok 202

Aannemersbedrijf Aannemersbedrijf

Maaijen Maaijen & & Zn Zn BEIJERSCHEWEG 73 73 BEIJERSCHEWEG NE NE STOLWIJK 2821 STOLWIJK 2821 0182 514486 TELTEL 0182 514486

Verbouw, Verbouw,onderhoud, onderhoud,nieuwbouw, nieuwbouw, reparatie, restauratie. reparatie, restauratie.

Ontwerp Ontwerpenentekenwerk. tekenwerk.

Al Al meer dandan 7575jaarjaareeneenkleine meer kleineaannemer aannemervan vanFORMAAT FORMAAT OokOok zijnzijn wijwij eeneenerkend leerbedrijf. erkend leerbedrijf.

E-mail : abe@maaijen.nl E-mail : abe@maaijen.nl

web: web:www.maaijen.nl www.maaijen.nl

Zit u te BROEDEN op een plan voor een nieuwe keuken?

De Groenling

gezond en bewust leven Wij kunnen uVoor helpen dat EI te leggen.

Vrijblijvend adviezen in een ontspannen sfeer bij: Workshops KEUKENCENTRUM SCHOONHOVEN Lezingen In de melkfabriek Voedingsadvies Schoonhoven 0182-383018 lid A.N.V.K. en 5 jaar garantie!

Nu ook op internet: www.kcschoonhoven.nl Arike Mijnlieff Voedingstherapeut IJsseldijk 208 2924 AX Krimpen a/d IJssel

06 - 25 524 787 info@degroenling.net www.degroenling.net

INEKE’S MODE INEKE’S MODE

V o o r d e vv rr oo uuww m meet t sst ti ij lj l Bermweg 55-57 -- Capelle-Schenkel Capelle-Schenkel - - tel. tel.010 010- 451 - 45105050505 Bermweg 55-57

Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’ Agenda voor de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering woensdag 27 maart 2013 in ‘De Zwaan’ te Berkenwoude aanvang 20.00 uur Aan de leden, Hierbij nodigt het bestuur van Natuur- en Vogelwerkgroep ‘de Krimpenerwaard’ u uit voor de jaarlijkse algemene ledenvergadering op woensdag 27 maart 2013.

Deze avond zal het bestuur haar beleid verantwoorden en in gesprek gaan met haar leden.

U bent allen van harte welkom. De vergadering zal plaatsvinden in ‘De Zwaan’, Kerkweg 2, 2825 BS Berkenwoude. Aanvang van de vergadering 20.00 uur.

De zaal is open vanaf 19.30 uur.

AGENDA 1.

20.00 uur. Opening door de voorzitter.

2.

Vaststellen van de notulen van de algemene jaarlijkse ledenvergadering van 2012 zoals deze zijn gepubliceerd in ‘De Waardvogel’ van april 2012.

3.

Jaarverslag van de secretaris.

(Ewald Schattenberg)

4.

Verslag van de kascontrolecommissie.

(Rinus Anker en Jan Boer)

5.

Jaarverslag van de penningmeester.

(Gerard van Slijpe)

6.

Jaarverslag van de coördinator vogels.

(Erik Kleyheeg)

7.

Jaarverslag van de coördinator planten.

(Patrick Heuvelman)

8.

Samenwerking Vrienden van de Hennepakkers.

(Arie Dorsman)

9.

Bestuursverkiezing.

Volgens schema is aftredend en herkiesbaar: Aftredend en niet herkiesbaar: dhr. Arie Dorsman en: dhr. Ewald Schattenberg Voorgedragen door het bestuur: dhr. Max Ossevoort

(Arie Dorsman)

(Voorzitter) (Secretaris) (Voorzitter)

Op grond van artikel 8 van de statuten kunnen tien leden gezamenlijk eigen kandidaten voor bestuursfuncties voordragen. Eventuele voordrachten dienen voor aanvang van de vergadering schriftelijk bij het bestuur te worden ingediend.

10.

Benoeming leden van de kascontrolecommissie.

11.

Rondvraag.

12.

21.00 uur. Sluiting.

(aftredend dhr. Jan Boer)

PAUZE 21.30 uur. Diapresentatie Ringslangen.

De heer Richard Struijk (projectleider bij RAVON) komt een presentatie geven over één van zijn specialiteiten: de ringslang. De soort komt eveneens voor in de Krimpenerwaard, één van de gebieden waar RAVON jaarlijks onderzoek verricht. De afgelopen paar jaar zijn in heel Zuid-Holland veel gegevens verzameld, dus het belooft een interessante lezing te worden.

Namens het bestuur, A.L. Dorsman Voorzitter





Jaarrekening 2012 Gerard van Slijpe

INKOMSTEN

CONTRIBUTIES ADVERTENTIES RENTEN

2010 2011 2012 2012 rekening rekening begroting rekening 10728 1376 815

11002 1420 371

11000 1450 400

10798 1401 487

710

1180

750

1338

200

200

0 800 300

200

150

150

150 2500

540 0

450 0

400 0

85 40 0 0

0 0 50 200

50 0 0 100

110 0 0 40 505 0 75

0 0

4690 1147

3000 0

0 0

Subtotaal

15832

20860

17500

17166

TOTAAL

15832

20860

17500

17166

GIFT KRINGLOOP Kr. a/d IJSSEL opbrengst haringvaatje WEIDEHOF; bijdrage tbv weidevogelgroep LANDSCHAPSBEHEER: bijdr. weidevogelprogr.

VOGELBESCHERMING, bijdrage zwaluw.

VOGELCURSUS: deelnemersbijdrage ARBO tbv KNOTPLOEG DIVERSEN: dierenarts Gouda: opbrengst fooienkast verkoop jubileumkaarten opbrengst verhuur beamer/laptop div. opbrengsten ZWALUWPROJECTEN AKTIVITEITEN 50 jaar

saldo bankrekeningen ING betaal Rabo betaal ING spaar ASN spaar Totaal Tegoed Kringloop Kr.a/d IJssel (2012)

31.12.11 31.12.12 2041 310 3044 741 239 0 15500 21487 20824 22538 ?

meer in kas € 1.714

UITGAVEN

WAARDVOGEL VOGELWERKGROEPEN PLANTENWERKGROEP VLINDER/LIBELLENWERKGROEP LANDSCHAPSONDERHOUDGROEP JEUGDPROJECTEN WEIDEVOGELGROEP: WEBSITE en PR(materiaal) LEZINGEN JAARVERGADERING ADMINISTRATIEKOSTEN REPRESENTATIEKOSTEN LIDMAATSCHAPPEN VOGELCURSUS KNOTPLOEGBENODIGDHEDEN NEBULARIA MARKTEN/BRADERIEN Aanschaf laptop, batdetectoren Stickers, beachvlaggen ZWALUWPROJECTEN (zwaluwtillen) AKTIVITEITEN 50 jaar Subtotaal Resultaat TOTAAL

2010 2011 2012 rekening rekening begroting

2012 rekening

7353 366 0 173 52 116 1853

8890 0 30 0 0 168 1486

8000 250 100 50 50 200 1500

9221 215 100 45 0 361 1398

95 915 390 582 314 27 565 0 350 0 0 959

180 512 350 644 523 43 195 0 140 0 0 0

200 400 400 650 400 50 200 0 150 0 0 0

111 662 387 509 179 70 0 245 142 0 0 521

92 0

7277 8340

400 0

1286 0

14202 1630 15832

28778 -7918 20860

13000 4500 17500

15452 1714 17166

Begroting 2013 Gerard van Slijpe INKOMSTEN

CONTRIBUTIES ADVERTENTIES RENTEN

2012 rekening

2013 begroting

UITGAVEN

11002 1420 371

10798 1401 487

11000 1350 400

1180 200 150 0

0 800 300 150 2500

0 0 300 150 0

450 0

110 0

100 0

0 0 50 200 4690 1147

40 505 0 75 0 0

Subtotaal

20860

17166

13325

TOTAAL

20860

17166

13325

GIFT KRINGLOOP KR.IJSSEL OPBRENGST HARINGVAATJE WEIDEHOF; bijdrage tbv weidevogelgroep LANDSCHAPSBEHEER: bijdr. weidevogelprogr.

VOGELBESCHERMING bijdrage zw. tillen

VOGELCURSUS: deelnemersbijdrage ARBO tbv KNOTPLOEG DIVERSEN: dierenarts Gouda: opbrengst fooienkast verkoop jubileumkaarten opbrengst verhuur beamer/laptop div. opbrengsten ZWALUWPROJECTEN AKTIVITEITEN 50 jaar



2011 rekening

2011 rekening

2012 rekening

2013 begroting

25 0 0

WAARDVOGEL VOGELWERKGROEPEN PLANTENWERKGROEP VLINDER/LIBELLENWERKGROEP LANDSCHAPSONDERHOUDGROEP JEUGDPROJECTEN WEIDEVOGELGROEP: WEBSITE en PR(materiaal) LEZINGEN JAARVERGADERING ADMINISTRATIEKOSTEN REPRESENTATIEKOSTEN LIDMAATSCHAPPEN VOGELCURSUS ARBO KNOTPLOEG NEBULARIA MARKTEN/BRADERIEN Aanschaf laptop, batdetectoren Stickers, beachvlaggen

8890 0 30 0 0 168 1486 180 512 350 644 523 43 195 0 140 0 0 0

9221 215 100 45 0 361 1398 111 662 387 540 179 70 0 245 142 0 0 521

9250 150 100 50 300 250 1250 200 600 450 650 400 50 200 0 150 0 0 0

0 0

ZWALUWPROJECTEN (zwaluwtillen) AKTIVITEITEN 50 jaar

7277 8340

1286 0

1000 0

28778 -7918 20860

15483 1683 17166

15050 -1725 13325

Subtotaal Resultaat TOTAAL

Kinderopvangboerderij 'Achter 't Potdeksel' ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾

gelegen in een landelijke en agrarische omgeving van 07.00 tot 19.00 uur opvang aan max. 12 kinderen verticale groep van 0 tot 4 jaar in voormalige koeienstal ervaren en gediplomeerde leiding optimale zorg en aandacht in unieke accommodatie sfeervolle inrichting en aankleding buitenspeelruimte in de openlucht en overdekt.

www.kinderopvangboerderij.nl kinderopvangboerderij@wanadoo.nl Aad van der Meijden & Netty Brussee Benedenberg 66 - 2861 LH Bergambacht

Email: preparateurhofman@kpnplanet.nl

0182-353183

Openingstijden ma t/m vr: van 9 tot 18 uur dinsdagmiddag gesloten zaterdag: van 9 tot 16 uur Tiendweg west 28b Lekkerkerk 0180 - 663262

Scherp in printwerk

huisstijlen brochures flyers

0180-683804

strooifolders periodieken kopiëren en printen in zwart-wit en kleur

06-25040070 Goud PrintCenter Ohmweg 17 2952 BD Alblasserdam

T 078 691 24 74 E info@goudprintcenter.nl I www.goudprintcenter.nl

T. Rook • IJsseldijk Noord 358 2935 CS Ouderkerk

ZORGELOOS RIJDEN DANKZIJ VAN SMITS AUTO’S Wordt fan van ons klantvoordeel programma en profiteer ook mee!:

Kwaliteit

Voordelig

Betrouwbaar

Altijd dichtbij

s Gratis winter- & zomerkeuring met airco-check; s Spaarsysteem voor beurten, ieder jaar meer korting op de al scherpe vaste tarieven; s Aankoop van een door u geselecteerde occasion in geheel Nederland met ‘ZON’–garantie; s Waardecheques met tot 50% korting op onderdelen; s 1,2,3 service voor leaserijders; s Jaarlijks occasionshows, met kwaliteitsaanbod en directe voordelen!

Kijk op smitsauto.nl of kom eens langs bij een van onze vestigingen, er is er altijd wel één bij u in de buurt!

smitsauto.nl

Provincialeweg 7a 2861 EB Bergambacht T. 0182 – 35 70 55 E. info@smitsauto.nl

Smits auto’s, uw dealer & garage. Al 30 jaar dichtbij!

Vestigingen in Bergambacht, Haastrecht, Krimpen a/d Lek, Capelle a/d IJssel, Waddinxveen en Zoetermeer.

In het mooie polderdorp Berkenwoude ligt in het hart van de Krimpenerwaard “De Zwaan”. De sfeervolle zalen zijn zeer geschikt voor het organiseren van uw zakelijke of feestelijke bijeenkomst.

Geluidsversterking, beamer en internetverbinding zijn aanwezig.

Wij bieden u maatwerk van koffie tot complete maaltijden of buffetten.

Alles wordt met liefde voor detail bereid in eigen keuken. Bel ons voor: • vergaderarrangementen, • cursussen, • jubilea, recepties of verjaardagen, • huwelijks- of bedrijfsfeesten.

“De Zwaan” biedt ook een petit restaurant, afhaalmaaltijden en een snackbar.

Keuken geopend van 17.00 tot 20.00 uur op woensdag, vrijdag en zaterdag.

Snacks, koffietafels, lunches en borrels met hapjes behoren eveneens tot de mogelijkheden.

Vraag vrijblijvend advies.

www.dezwaanberkenwoude.nl Beheerder Pieter Versteeg 0182 – 362546 / 06 - 53214225