Staartmezen

Staartmezen een bolletje met een staartje

Tekst: Maria Kuijf, foto’s: Tony Hardenberg

Tony Hardenberg is een hartstochtelijk tuinierder. Wanneer ik de Waardvogel bezorg kijk ik altijd genietend naar zijn tuin. Een maandje geleden stuurde hij foto’s van een nestje in een rozenstruik bij hem in zijn tuin. Het bleek te gaan om staartmezen. Hij maakte een mooie reportage van de nestbouw, het broeden en voeren van de jongen. Hoewel staartmezen niet zeldzaam zijn, krijg je zelden een nestje onder ogen, want normaal gesproken broeden ze in dicht struikgewas. D

In mijn jeugd zag ik nooit staartmezen. Ik kan me het moment herinneren dat ik ze voor het eerst zag, fascinerende bolletjes met een lange staart en niet schuw. Wat bijzonder vond ik dat. In toenemende mate zag ik daarna staartmezen en inmiddels is het doodgewoon om ze te zien of te horen. Dit klopt met het feit dat staartmezen hebben geprofiteerd van de aanleg van recreatief groen, in de Krimpenerwaard, zoals het Krimpenerhout en het Loetbos.

Broedgegevens

Er wordt van eind maart tot in mei gebroed. Ze maken één groot legsel, met 8 tot wel 12 eieren. De broedduur is 12-14 dagen. Staartmezen maken een prachtig bolvormig nest van korstmossen, dat wordt gemaakt in dichte struwelen. De jongen zitten 18-19 dagen op het nest. Na uitvliegen worden ze zeker nog twee weken gevoerd. Bron: Vogelbescherming Nederland

Staartmezen leven in groepjes. In de broedtijd gaan ze een tijdje op zichzelf om hun broedsel groot te brengen, maar daarna verenigen ze zich weer om rond te trekken door de struiken en bomen. Je hoort staartmezen altijd aankomen: ze maken een beetje zingend geluid. Opeens miegelt het van de vogeltjes. Eén voor één steken ze een open stuk tussen de bomen of struiken over. Ze sluiten zich geregeld aan bij andere kleine zangvogels, kool- en pimpelmezen, goudhaantjes en boomkruipers. Staartmezen bezoeken graag vogelvriendelijke tuinen en parken. In de winter maken staartmezen dankbaar gebruik van vetbollen. Ze zijn echte zaadeters, zoals je aan hun snaveltje kunt zien.

Het nestje wordt gemaakt van mos en korstmossen Ik vind het een sport om te kijken of er een witkoppige staartmees tussen zit. Witkoppig? Ja, dat is een beetje ingewikkeld. Je hebt witkopstaartmezen en witkoppige staartmezen. Witkopstaartmezen leven in het noorden van Europa en zijn een ondersoort. Zelden en dan invasiegewijs worden witkopstaartmezen in Nederland waargenomen. In 2010 was er zo’n invasie van witkopstaartmezen. Witkopstaartmezen hebben een sneeuwwit kopje en een scherpe overgang tussen wit en zwart in de nek. Ook heeft de witkopstaartmees meer wit in de vleugels en is de buik lichter. Veel vaker zien we een mengvorm: de witkoppige staartmees. Bij een witkoppige staartmees is er vaak een vage schaduw te zien van de wenkbrouwstreep en de overgang in de hals is diffuus, in tegenstelling tot bij de witkopstaartmees. D

Beide ouders voeren insecten