Broedvogelmonitoring

Broedvogelmonitoring in het Bisdom van Vliet park in Haastrecht

Tekst en foto’s: Maria Kuijf

Sovon heeft diverse telprojecten, waaronder het BMP-A, Broedvogel Monitoring Project-Alle soorten. In een vast omlijnd gebied worden de broedvogels geinventariseerd volgens een gestandaardiseerde procedure. Sinds 2017 voer ik in het Bisdom van Vliet park in Haastrecht het BMP-A uit. Het SOVON-project startte in 1984. Met een kaart in de hand liep je toentertijd door een gebied en noteerde je waar welke vogel aanwezig was. Het is nog steeds mogelijk om het op die manier te doen, maar inmiddels is er ook een app: Sovon Avimap. Via die app voer je de vogelsoorten in en dat is superhandig. Op de site van Sovon kun je inloggen en daarin de gegevens nog verder verwerken en bekijken. D

Zonsopkomst op 6 maart 2022 om 7.24 uur 30 mei 2022 om 5.51 uur, mooie nevels en luchten

Wat nog wel hetzelfde is, is dat de inventarisaties van BMP-A overwegend rond zonsopgang gedaan worden. De eerste keer in februari-maart. Dan gaat de zon om ongeveer half 8 op. Maar in juni is dat half 6, oef dat is lastiger, zelfs voor mij als vroege vogel. Toch is het steeds weer geweldig om te doen; de stilte van de ochtend met alleen de zingende vogels, het kan mistig of nevelig zijn, de mist blijft op een afstand en hangt laag zodat de boomkruinen lijken te zweven, of de nevels trekken het bos in. Je beleeft de zonsopgang in talloze variaties. Het terrein wordt elke keer weer groener, eerst bloeien de stinsenplanten, dan worden de struiken groen, de meidoorn gaat bloeien en de vlieren volgen. Vorig jaar had ik het geluk om een wielewaal te horen. Dit was eenmalig, dus helaas - het was geen broedgeval. Het gedeelte ten noorden van de Tiendweg wordt beheerd door de Stichting Overtuin. Deze stichting kent een grote groep actieve vrijwilligers. Zij hangen o.a. nestkastjes op, maken ze schoon en repareren ze. Reparatie is hard nodig, want de Overtuin is een paar bonte spechten rijk, die flink aan de nestkastjes timmeren om de jonge mezen er uit te halen. De mezen broeden veel in de nestkastjes. Ik let niet alleen op het gebruik van de kastjes. Het is de bedoeling dat je het gedrag van de vogels invoert via een code: zingend, alarmerend, transport van voedsel, aanwezigheid van eieren en dergelijke.

In de Overtuin hangt ook een bosuilenkast. Tot dit jaar zag ik er kauwen in, dus dan is er geen bosuil; die gaan niet samen. Vorig jaar had een vrijwilliger een keer een uil gezien, maar ik had nooit een nachtinspectie uitgevoerd, wat eigenlijk wel zou moeten. Op 9 mei zag ik een kop van een bosuil in de opening van de kast! Ik seinde Cor Oskam in. Cor heeft een vergunning om te ringen. Cor was al op de hoogte gebracht door een andere vogelaar en de volgende dag zou Cor met een aantal vrijwilligers van de Overtuin de nestkast gaan inspec-teren. Of ik erbij wilde zijn. Ja, uiteraard!

7.00 uur op Koningsdag 2022, een van de mooiste ochtenden

V.l.n.r.: de spechten hebben door het gaas heen gehakt; Cor klimt op de ladder; met één handje weer naar beneden; dit jonge bosuiltje lijkt tevreden met zijn ring. KOOLMEES

Uilen broeden vroeg in het jaar, soms al in januari, dus het was niet te verwachten dat er (nog) jongen aanwezig zouden zijn. Cor beklom zelfverzekerd de ijzingwekkende ladder. Hij stopte de vliegopening dicht om te voorkomen dat eventueel aanwezige vogels door de vliegopening zouden ontsnappen en tuurde voorzichtig door het luikje. “Twee jongen!” riep hij. Dus toch!! Wat leuk! Met één uiltje in zijn hand daalde hij de trap af. Van de uiltjes werden diverse biometrische gegevens genoteerd: gewicht, lengte van de vleugels, vetgehalte van de vogels en of er voedsel in hun krop zat. Cor legde het allemaal uit aan zijn toehoorders. Tenslotte werd de ring om de poten geklemd. De jongen hadden de juiste leeftijd om geringd te worden. De poten waren al zo groot als van een volwassen vogel, zo kan de ring niet te strak gaan zitten.

Op 16 juni heb ik mijn BMP-telling van 2022 afgesloten. Op het kaartje hiernaast staan alle territoria van de koolmees. Op deze manier is er van elke vogel een kaart te maken. Hieronder staan de totalen van de broedgevallen van dit jaar. D

Totalen BMP-A 2022

Boomkruiper 5 Bosuil 1 Ekster 2 Fitis 1 Gaai 1 Grauwe Vliegenvanger1 Groene Specht 2 Grote Bonte Specht 2 Halsbandparkiet 2 Heggenmus 1 Holenduif 2 Houtduif 3 Koolmees 11 Meerkoet 4 Merel 2 Pimpelmees 8 Roodborst 2 Sperwer 1 Spreeuw 2 Tjiftjaf 6 Tuinfluiter 2 Turkse Tortel 2 Vink 3 Wilde Eend 1 Winterkoning 12 Zwartkop 5

26 soorten met 84 territoria

BMP-A (Broedvogel Monitoring Project - Alle soorten)

- Alle soorten die zich in het gekozen gebied territoriaal gedragen of anderszins de indruk geven er te broeden. Meestal zijn 20 tot 60 soorten te verwachten. - 7 tot 12 volledige terreinbezoeken, verdeeld over februari tot juni. - Niet kleiner dan 10 hectare en niet groter dan 250 hectare (anders opdelen in verschillende telgebieden). - Start rond zonsopkomst essentieel, veel vogels zijn juist dan zeer actief - Eén of twee nachtbezoeken - Gebied fijnmazig doorkruisen - Waarnemingen noteren in Avimap of op papieren veldkaart - Graag tenminste twee jaar tellen. Hoe langer de tijdreeks, hoe waardevoller - Bron: www.sovon.nl