Rezultati se izražavaju, u zavisnosti od vrste kalibratora koji se primjenjuje u testu, u Fibrinogen ekvivalentnim jedinicama (FEU) ili u jedinicama D-dimera (DDU). U praksi se vrlo često primjenjuje faktor 2, odnosno 1FEU približno je ½ D-dimer jedinice. Proizvođači testova preporučuju različitu vrstu i veličinu jedinica (npr. mg/LFEU, µg/LFEU) čega se laboratorija treba pridržavati bez dodatnog prevođenja u drugu vrstu ili veličinu jedinice. Takođe je važno da, ukoliko se D-dimer koristi za praćenje pacijenta, određivanje se vrši uvek istom metodom.
Referentne vrijednosti D-dimeraa Granične vrijednosti D-dimera zavise od metode kojom se on određuje, ali i od starosnog doba, prisutne trudnoće. Zato je preporuka da se granične vrijednosti za osobe starije od 50 godina koriguju prema formuli: godine starosti x 0,01mg/L (10µg/L), čime se povećava dijagnostička specifičnost određivanja D-dimera kod starijih osoba, bez značajnog uticaja na dijagnostičku osjetljivost. Zbog fiziološkog povećanja koncentracije D-dimera u trudnoći, kod trudnica je potrebno koristiti metode koje imaju definisane specifične intervale i granične vrijednosti u odnosu na trimestar trudnoće. Značajno je, zato je potrebno još jednom napomenuti da laboratorijskim određivanjem D-dimera se ne može sa sigurnošću postaviti dijagnoza tromboze, ali zato odsustvo povišenih vrijednosti isključuje trombozu. Pri interpretaciji rezultata potrebno je imati u vidu da koncentracija D-dimera u plazmi zavisi od brojnih parametara. l
!
ŠTA JE HEMOSTAZA
Hemostaza je jedan od najznačajnijih sistema za održavanje homeostaze ljudskog organizma. Ima značajnu ulogu u održavanju krvi u cirkulaciji u tečnom stanju, kao i u zaustavljanju krvarenja poslije povrede krvnog suda. Hemostaza je kompleksan sistem koji uključuje endotel krvnog suda, trombocite i koagulaciju krvi. Koagulacija označava proces stvaranja krvnog ugruška kojim se zaustavlja krvarenje iz krvnog suda. Posljednja faza hemostaze je fibrinoliza, proces u kome dolazi do razgradnje krvnog ugruška pod dejstvom fibrinolitičkog sistema, odnosno razgradnja stabilnog fibrina dejstvom proteolitičkog enzima plazmina. Proces fibrinolize suprotan je koagulaciji i započinje nešto kasnije. Svrha ovog procesa je da se obezbijedi prolaznost krvnih sudova spriječavanjem formiranja iIi uklanjanjem već stvorenog tromba. Poremećaji hemostaze se mogu ispoljavati povećanom sklonošću ka krvarenju ili povećanom sklonošću ka stvaranju arterijskih i venskih tromboza.
BioNTech razvija potencijalnu vakcinu za multiplu sklerozu Naučnici koji stoje iza Pfizer-ove vakcine protiv koronavirusa razvili su vakcinu za koju tvrde da dovodi do izliječenja multiple skleroze kod miševa. Dio genetskog materijala poznat kao iRNK se ubacuje u organizam i primorava ga da proizvodi protein koji šalje informaciju imunom sistemu. U slučaju vakcine protiv koronavirusa ovaj protein imitira proteine na površini virusa, pa imuni sistem počinje da proizvodi antitijela. Ako osoba kasnije dođe u kontakt sa koronavirusom imuni sistem brzo ponovo stvara antitijela i bori se protiv infekcije prije nego što se ona proširi po organizmu. U slučaju MS vakcine tehnologija sa iRNK spriječava imuni sistem da napada neurone u mozgu i kičmenoj moždini što dalje spriječava gubitak određenih tijelesnih funkcija. Klinička ispitivanja na miševima su pokazala da vakcina dovodi do izliječenja stanja, zaustavlja dalje napredovanje bolesti i oporavlja neke motoričke funkcije koje su bile izgubljene. Informaciona RNK je genetski materijal koji u humanim ćelijama prenosi genetsku poruku i daje instrukcije. Ta instrukcija je u najvećem broju slučajeva proizvodnja nekog specifičnog proteina. Nakon toga nju uništavaju drugi dijelovi ćelije. Ova tehnologija se razvija već decenijama, ali je tek sada dostigla tačku da je primjenljiva za upotrebu kao vakcina.
12
PharmaMedica Crna Gora ⁄ broj 13
www.pharmamedica.rs
