Archisearch the Paper Edition Vol. 3 by Design Ambassador

I D

IN DEX [01] [02] [+] [03] [04] [05] [06]

Agenda People Green New York Architecture and design Hotel The Design Ambassador Young and upcoming

P.022 P.062 P.099 P.146 P.198 P.238 P.258

CMY

AGEN DA [01.1] [01.2] [01.3] [01.4] [01.5] [01.6] [01.7] [01.8] [01.9]

The 15—minute timeline Is this the end for skyscrapers? Smart cities Carbon—neutral cities Barbican vs Ellinikon Designing for digital nomads Fundamentals but inspired A talk with Peter Murray Art in Athens

P.024 P.026 P.028 P.030 P.032 P.034 P.036 P.040 P.044

N [01]

AGENDA

Ένα νέο μοντέλο για την ανάπτυξη κοινοτήτων μικτής χρήσης, όπου τα πάντα είναι προσβάσιμα με περπάτημα ή με το ποδήλατο, γνωστό ως «η πόλη των 15 λεπτών», συγκεντρώνει δυναμική, στον απόηχο της πανδημίας του COVID-19. Πώς λειτουργεί αυτό το μοντέλο για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους, τις κοινότητες και τον πλανήτη μας; A new urban planning model aiming to develop mixed-use communities, where everything is accessible by walking or cycling, known as “the 15-minute city”, gathers momentum in the aftermath of the COVID-19 pandemic. How does this model work for businesses, employees, communities, and our planet?

The 15—minute timeline

(Future of cities)

Danai Makri

Όσο η πανδημία συνεχίζει να αλλάζει τη ζωή μας εντός των πόλεων -και όσο παράλληλα η συζήτηση για την αειφορία μονοπωλεί την εταιρική και πολιτική ατζέντα- το concept της «πόλης των 15 λεπτών» επανέρχεται στην επικαιρότητα. Η «πόλη των 15 λεπτών» είναι το οικιστικό αστικό concept στο οποίο οι περισσότερες καθημερινές ανάγκες ικανοποιούνται μέσα σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με μία σύντομη βόλτα με το ποδήλατο. Η έννοια έχει περιγραφεί ως «επιστροφή σε έναν τοπικό τρόπο ζωής και στοχεύει στην αναδιοργάνωση του αστικού χώρου γύρω από την εργασία, το σπίτι, την κοινότητα και τις ανέσεις».

As the pandemic continues to change our lives within cities, and while the debate on sustainability monopolizes the corporate and political agenda, the “15-minute city” concept seems to be back in the spotlight. It is based on the residential urban concept in which most daily needs are met within 15 minutes on foot or by a short bicycle ride. This concept has been described as “a shift towards a local lifestyle which aims to reorganize the urban area around the workplace, home, the community, and comforts.” Την ιδέα διατύπωσε ο Γαλλοκολομβιανός επιστήμονας Carlos Moreno και διαδόθηκε από τη δήμαρχο του Παρισιού Anne Hidalgo. Υπερασπίζεται το “ville du quart d' heure” από τις αρχές του 2020 και το έχει ενσωματώσει σ’ ένα ευρύτερο σχέδιο για την προώθηση της ενεργού κινητικότητας αντί των αυτοκινήτων: η ταχύτητα του αυτοκινήτου έχει περιοριστεί στα 30 χιλιόμετρα την ώρα σε πολλούς δρόμους. Τα αυτοκίνητα έχουν απαγορευτεί κατά μήκος του Σηκουάνα μία Κυριακή κάθε μήνα. Στα σκαριά βρίσκονται σχέδια για να συμπεριληφθεί μία λωρίδα ποδηλασίας σε κάθε δρόμο μέχρι το 2024. Παράλληλα, διάφορες πόλεις σ’ όλο τον κόσμο έχουν αρχίσει να υιοθετούν την προσέγγιση της «πόλης των 15 λεπτών». Για παράδειγμα, η Μελβούρνη προτείνει αυτόνομες κοινότητες σε ακτίνα 800 μέτρων. Το Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα του Πόρτλαντ απαιτεί πιο ζωντανές γειτονιές στις οποίες το 90% των κατοίκων μπορούν να περπατήσουν ή να κάνουν ποδήλατο για να ικανοποιήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες.

[01.1]

This idea was developed by the French-Colombian scientist Carlos Moreno and implemented by Anne Hidalgo, the mayor of Paris. She has been an advocate of the “ville du quart d' heure” since early 2020. She has incorporated it into a broader plan to promote active mobility instead of car use by limiting the car speed limit to 30 kilometers per hour in many streets. One Sunday per month, cars are not allowed on the roads along the Seine, and there are also plans to include a cycle lane in every street by 2024. At the same time, many different cities worldwide have started to adopt the “15-minute city” concept. Melbourne, for example, has suggested the creation of autonomous communities within a radius of 800 meters. Portland’s Climate Action Plan opts for more lively neighborhoods where 90% of its inhabitants can walk or cycle to access their daily necessities.

TIMELINE 15 ΛΕΠΤΩΝ Το άρθρο του Carlos Moreno του 2021 εισήγαγε την ιδέα της «πόλης των 15 λεπτών» ως έναν τρόπο για να διασφαλιστεί ότι οι κάτοικοι της πόλης μπορούν να εκπληρώσουν έξι βασικές λειτουργίες με τα πόδια ή με ποδήλατο μέσα σε 15 λεπτά από τις κατοικίες τους: διαβίωση, εργασία, εμπόριο, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και ψυχαγωγία. Το πλαίσιο αυτού του μοντέλου έχει τέσσερα στοιχεία: πυκνότητα, εγγύτητα, ποικιλομορφία και ψηφιοποίηση. Η ψηφιοποίηση είναι μια βασική πτυχή της «πόλης των 15 λεπτών». Ο Carlos Moreno και άλλοι υποστηρίζουν ότι η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση μείωσε την ανάγκη για μετακινήσεις, λόγω της πρόσβασης σε τεχνολογία όπως η εικονική επικοινωνία και οι ηλεκτρονικές αγορές. Καταλήγει ότι αυτά τα τέσσερα στοιχεία, όταν εφαρμοστούν σε κλίμακα, θα μπορούν ν’ αποτελούν στοιχείο μίας προσβάσιμης πόλης με υψηλή ποιότητα ζωής και ενισχυμένη συμμετοχή της κοινότητας στη διαδικασία σχεδιασμού. Ο Moreno έχει στηριχθεί στο έργο του καθηγητή, αστικού στοχαστή και πολεοδόμου Νίκου Σαλίγκαρου, ο οποίος θεωρεί ότι υπάρχει μία βέλτιστη πυκνότητα για αστική ανάπτυξη που θα ενθάρρυνε τοπικές λύσεις σε τοπικά προβλήματα. Ο Νίκος Σαλίγκαρος, διατυπώνοντας τη θεωρία της βιοφιλίας, κάλεσε τους αρχιτέκτονες ν’ απορρίψουν την «πεπατημένη» του μοντερνισμού, προτάσσοντας ξεχασμένες αξίες της ζωής πριν από τον 20ό αιώνα, αφού τις εμπλουτίσουν με τη σύγχρονη γνώση και τεχνολογία του σήμερα. «Γενιές ολόκληρες γαλουχήθηκαν με την πεποίθηση ότι πρέπει να ζούμε σε συγκεκριμένους τύπους οικημάτων, κάκιστης ποιότητας, σε πόλεις σχεδόν απάνθρωπες. Γενιές ολόκληρες αναγκάστηκαν να πάνε ενάντια στις φυσικές ενστικτώδεις επιθυμίες τους ζώντας σε ένα απάνθρωπο περιβάλλον κι ωθούμενες να το αποδεχθούν ως “μοντέρνο” και “σύγχρονο”». Η ιδέα της «πόλης των 15 λεπτών» δεν είναι τόσο νέα. Το 2012, ο ακαδημαϊκός και αρχιτέκτονας Kent Larson περιέγραψε την ιδέα μίας πόλης 20 λεπτών σε μια ομιλία TED. Η ομάδα του, City Science στο MIT Media Lab, είχε αναπτύξει μία πλατφόρμα προσομοίωσης γειτονιάς για να ενσωματώσει τον απαραίτητο σχεδιασμό, την τεχνολογία και τις πολιτικές παρεμβάσεις σε «συμπαγείς αστικές κυψέλες». Στο μάθημά του “On Cities” για το Ίδρυμα Norman Foster, ο Larson πρότεινε ότι ο πλανήτης μετατρέπεται σ’ ένα δίκτυο πόλεων και ότι οι επιτυχημένες πόλεις στο μέλλον θα εξελιχθούν σ’ ένα δίκτυο υψηλών επιδόσεων, αντοχής και επιχειρηματικών κοινοτήτων. THE 15-MINUTE TIMELINE In 2021, Carlos Moreno’s article introduced the “15-minute city” concept to ensure that the citizens could meet six essential needs within 15 minutes on foot or by cycling from their homes; these are survival, work, marketplace, health, education, and entertainment. The framework of this model contains four elements: density, proximity, diversity, and digitalization. Digitalization is an integral aspect of the “15-minute city”. As Carlos Moreno and many others believe, the 4th Industrial Revolution reduced the need for travel thanks to access to technologies like virtual communication and online shopping. He concludes that these four elements if implemented in large, could elevate any city into an accessible place offering a high quality of life to its citizens and reinforce community involvement in the planning process. Moreno was influenced by the work of the professor, architectural theorist, and urbanist Nikos Salingaros, who believes that there is an optimal density for urban development that would encourage local solutions to local problems. Nikos Salingaros, by formulating the theory of biophilia, called on architects to reject the "finite ways" of modernism, putting forward forgotten values of life before the 20th century after enriching them with modern knowledge and technology. “Entire generations have been conditioned to believe that we all need to live in certain types of low-quality buildings in borderline inhumane cities. Entire generations had to go against their natural instinctive desires by continuing to live in an inhuman environment, compelled to accept it as something ‘modern’ and ‘contemporary’”. The “15-minute city” is not a new concept, though. In 2012, the academic and architect Kent Larson described the concept of a 20-minute city during his TED talk. His team, City Science in MIT Media Lab, had developed a neighborhood simulation platform to incorporate the necessary design, technology, and political interventions into “packed urban cells.” In his course “On cities” for the Norman Foster Foundation, Larson suggested that the planet is turning into a network of cities. The most successful ones will evolve into a network of high-performing, resilient business communities.

AGENDA

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Ενώ φαίνεται ότι οι χειρότερες μέρες της πανδημίας του COVID-19 έχουν παρέλθει και παρά τις πρώτες προβλέψεις για μια διαρκή αστική έξοδο, οι άνθρωποι επιστρέφουν στις πόλεις. Η αστική ζωή, άλλωστε, είναι κάτι περισσότερο από την πρόσβαση σε ανέσεις. Σε τι διαφέρει η «πόλη των 15 λεπτών» από μια ανανεωμένη έννοια του προαστίου -ή σε πολλές περιπτώσεις, από το προγενέστερό του χωριό; Οπωσδήποτε θα μπορούσε να επαναφέρει τα θετικά στοιχεία του χωριού -δεμένες κοινότητες, χαλαρούς ρυθμούς ζωής, εύκολες μετακινήσεις- αλλά δεν έχει τον δυναμισμό μιας πραγματικής πόλης. Η πραγματικότητα είναι ότι η αστική ζωή απαιτεί την ευρεία έκταση ολόκληρων πόλεων και περιοχών του μετρό. Σε κλίμακα γειτονιάς είναι αδύνατο να αναπαραχθούν μερικά από τα πιο σημαντικά ιδρύματα -σπουδαία πανεπιστήμια, μουσεία και θέατρα. Άλλωστε, οι πόλεις ευδοκιμούν επειδή αυτά τα ιδρύματα λειτουργούν ως «περιουσιακά στοιχεία» της, δημιουργώντας μια αγορά γύρω από αυτά. Επιπλέον, οι κοινότητες των 15 λεπτών δεν αλλάζουν τη σκληρή πραγματικότητα της οικονομικής και γεωγραφικής ανισότητας. Υπόσχονται κοντινές ανέσεις και πολυτελείς προσβάσεις για τους -λίγους- ευκατάστατους αστούς. Συνεπώς ταιριάζουν σε εύπορες αστικές γειτονιές και πολύ λιγότερο στα υποβαθμισμένα μέρη των πόλεών μας. Όπως επισημαίνει ο Ed Glaeser του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, οι λιγότερο ευνοημένες ομάδες δύσκολα μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους στις δικές τους μειονεκτικές γειτονιές, οι οποίες δεν έχουν θέσεις εργασίας, παντοπωλεία και ανέσεις που βρίσκονται σε πιο πολυτελείς κοινότητες. Ποιες συνθήκες άραγε θα μπορούσαν ν’ αλλάξουν μία τέτοια πραγματικότητα;

ALTERNATE REALITIES While it appears that the worst of COVID-19 has passed, and despite the first predictions for continuous urban evacuations, people seem to be returning to the cities. After all, urban life means more than just enabling access to comforts. What is the difference between the 15-minute city and a reimagined concept of the suburbs or, in many cases, the village as its predecessor? It could certainly bring back the good aspects of living in a village -close-knit communities, a slower pace of life, easier travel- but it doesn’t possess the bold energy of an actual city. Urban life requires a broader area of entire cities and regions with metro stations. It is impossible to reproduce important institutions -acclaimed universities, museums, and theatres- on a neighborhood scale. Ultimately, cities thrive because these institutions act as “sources of profit,” as entire markets are developed around them.

In addition, 15-minute communities cannot change the harsh reality of economic and geographical inequalities. They promise close-range comforts and luxurious access to a few wealthy urban residents. Hence, they fit better to affluent urban neighborhoods and less to underprivileged parts of the city. Ed Glaeser of Harvard University points out that less privileged communities cannot easily live their lives in disadvantaged neighborhoods that don’t have jobs, grocery stores, or comforts mostly found in wealthier communities. What circumstances could shift such reality? That is yet to be discovered. “This key question keeps coming up: what city do we want to live in? I argue that it is time to move not towards city planning, but urban life planning”. Carlos Moreno, Scientific Director of the Chair eTi (Entrepreneurship – Territory – Innovation), Panthéon Sorbonne University – IAE Paris.

Photography ©Yan Berthemy

[01.1]

AGENDA

Η έρευνα “Decoupling density from tallness in analysing the life cycle greenhouse gas emissions of cities” των Francesco Pomponi, Ruth Saint, Jay H. Arehart, Niaz Gharavi και Bernardino D’Amico, αμφισβητεί τον τρόπο που έχουν εξελιχθεί κατά την τελευταία δεκαετία οι μεγαλύτερες πόλεις του πλανήτη. The study “Decoupling density from tallness in analyzing the life cycle greenhouse gas emissions of cities” conducted by Francesco Pomponi, Ruth Saint, Jay H. Arehart, Niaz Gharavi, and Bernardino D’ Amico questions the way the biggest cities on the planet have developed during the last decade.

Is this the end for skyscrapers? (Future of cities)

[01.2]

Danai Makri

AGENDA

Καθώς η ανθρωπότητα παλεύει με την κλιματική κρίση, η πεποίθηση πως η αύξηση της αστικής πυκνότητας οδηγεί σ’ έναν πιο πράσινο τρόπο ζωής κερδίζει υποστηρικτές. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Urban Sustainability, ενώ η πυκνότητα είναι πράγματι απαραίτητη για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ενός αυξανόμενου πληθυσμού, το ύψος δεν είναι. Mια πυκνοκατοικημένη πόλη όπως το κέντρο του Παρισιού, όπου οι όροφοι των κτιρίων συνήθως δεν υπερβαίνουν τους 10, μπορεί να είναι το καλύτερο αστικό περιβάλλον για τον περιορισμό του άνθρακα, ακόμα κι αν καταλαμβάνουν περισσότερη γη από τα πολυώροφα κτίρια που φιλοξενούν τον ίδιο αριθμό ατόμων. While humans are fighting against the climate crisis, the belief that increasing urban density leads to a greener way of life seems to be gaining supporters. In fact, according to a survey published by the “Urban Sustainability” magazine, while density is indeed necessary to reduce the greenhouse gas emissions of a growing population, height is not. A densely populated city, such as the center of Paris, where buildings don’t have more than ten floors, could be the best urban environment for carbon sequestration, even if they occupy more land than high-rise buildings that accommodate the same number of people.

Photography ©Spyros Hound

[01.2]

“The architectural futurism in which the way buildings have been depicted over the last five years has focused on skyscrapers that have trees hanging off of them, and that appears to be very green,” says Jay Arehart, an architectural engineer at the University of Colorado Boulder and co-author of the report. “But in reality, they’re not.” He mentions that calculations change when we consider the emissions produced in the entire life cycle of the city’s built environment, taking into account the construction of building materials and the demolition of old buildings -not just what’s produced to keep the lights on. “As soon as you start building taller, you need more materials,” he continues while emphasizing the need for bigger foundations and larger steel columns which in turn consist of more embodied or hidden carbon. The survey also mentions that there are restrictions in how densely a high-rise building can realistically be packed with and the number of people these houses can accommodate -these facts may affect not only the land use but also their efficiency. Skyscrapers require large gaps between them. The higher they are built, the useable floor space decreases. Francesco Pomponi, the lead author and professor at Edinburg Napier University, concludes by saying: “It seems that in the decades to come the world will need more cities like Paris and less like Manhattan -even though I adore New York.”

«Ο αρχιτεκτονικός φουτουρισμός, όπως απεικονίστηκε στα κτίρια των τελευταίων πέντε ετών, επικεντρώθηκε σε ουρανοξύστες από τους οποίους “κρέμονται” δέντρα και στην όψη τους φαίνονται πολύ πράσινα», δήλωσε ο Jay Arehart, αρχιτέκτονας μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Colorado Boulder και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Στην πραγματικότητα δεν είναι “πράσινα”». Όπως υποστηρίζει, ο υπολογισμός αλλάζει όταν λαμβάνουμε υπόψη τις εκπομπές που παράγονται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του δομημένου περιβάλλοντος μιας πόλης, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής δομικών υλικών και της αποδόμησης παλαιών κτιρίων -όχι μόνο ό,τι παράγεται για να κρατήσει τα φώτα αναμμένα. «Μόλις αρχίσετε να χτίζετε ψηλότερα, χρειάζεστε περισσότερα υλικά», λέει, επισημαίνοντας την ανάγκη για μεγαλύτερα θεμέλια και μεγαλύτερες χαλύβδινες κολόνες, για παράδειγμα, που με τη σειρά τους περιλαμβάνουν περισσότερο ενσωματωμένο ή κρυφό άνθρακα. Η έρευνα επισημαίνει ακόμα τον περιορισμό στον τρόπο με τον οποίο οι κατασκευαστές μπορούν να «τοποθετήσουν» ρεαλιστικά πολυώροφα κτίρια και τον αριθμό των ανθρώπων που αυτά μπορούν να στεγάσουν -γεγονός που επηρεάζει τόσο τη χρήση γης όσο και την αποδοτικότητα. Οι ουρανοξύστες απαιτούν μεγάλα κενά μεταξύ τους. Καθώς μάλιστα μεγαλώνουν, ο ωφέλιμος χώρος σε κάθε όροφο μειώνεται. «Φαίνεται ότι ο κόσμος θα χρειάζεται περισσότερα Παρίσια και λιγότερα Μανχάταν -όσο κι αν αγαπώ τη Νέα Υόρκη- τις επόμενες δεκαετίες», καταλήγει ο lead author Francesco Pomponi.

AGENDA

The “smart cities” we want Political ethics, digital transformation, targeted interventions, and largescale company projects offer a glimpse of their potential through the examples of Barcelona and Toronto.

Smart cities (Future of cities)

Danai Makri

Τι είναι μια «έξυπνη πόλη»; Ο όρος έχει ακουστεί σε τόσο διαφορετικά πλαίσια, όπως ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η διακυβέρνηση, οι μεταφορές, η ενέργεια, το περιβάλλον, η υγεία και η εκπαίδευση. Επίσης, η έννοια βασίζεται σε μια σειρά τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων του IoT, των λύσεων για κινητές συσκευές, των big data, της τεχνητής νοημοσύνης και του blockchain, γεννώντας εύλογες ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τον ενδεχόμενο κοινωνικό αποκλεισμό. Όσο ακόμα το θέμα βρίσκεται υπό διερεύνηση, το Archisearch Paper Edition παραθέτει δύο ιστορίες, από τη Βαρκελώνη και το Τορόντο.

[01.3]

What is a “smart city”? This term has been used in different contexts, from urban planning and governance, transport, energy, the environment, health, and education. This term is also based on a series of technologies, including IoT, mobile devices, big data, artificial intelligence, and blockchain, raising reasonable concerns for protecting personal data and potential social exclusion. As long as the issue is still under examination, Archisearch Paper Edition will mention two stories from Barcelona and Toronto.

Images courtesy of Snøhetta and Heatherwick Studio

Ποιες «έξυπνες πόλεις» θέλουμε; Η πολιτική ηθική, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι στοχευμένες παρεμβάσεις και τα μεγαλεπήβολα σχέδια των εταιρειών δίνουν ένα δείγμα της δυναμικής τους, μέσα από το παράδειγμα της Βαρκελώνης και του Τορόντο.

Το 2019, η πόλη της Βαρκελώνης άλλαξε τους συσχετισμούς της έννοιας «έξυπνη πόλη» με τα data και την τεχνολογία, με ορισμούς που αγκαλιάζουν το “citizen intelligence” και τον «εξανθρωπισμό της τεχνολογίας». Η ψηφιακή συμμετοχική πλατφόρμα της πόλης, έδινε τη δυνατότητα στους πολίτες να βοηθήσουν στην άμεση διαχείρισή της, προτείνοντας ιδέες. «Οι πολίτες έχουν μεγάλη εμπειρία για την πόλη και πρέπει να συγκεντρώσουμε αυτήν την ευφυΐα για να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις», είχε δηλώσει ο Michael Donaldson, Chief Technology Officer της πόλης της Βαρκελώνης. Σήμερα, στην ιστοσελίδα της πόλης (https:// www.barcelona.cat/en/) μπορεί κανείς να βρει με απόλυτη διαφάνεια πληροφορίες για ποικίλα θέματα που αφορούν τη ζωή στην πόλη, σε τομείς όπως ο αστικός σχεδιασμός, η δημοκρατία, ο φεμινισμός και η εργασία. Αξίζει να αναφέρουμε τον τρόπο που επικοινωνείται η τρέχουσα μετατροπή της Via Laietana σε μία λεωφόρο όπου οι πεζοί και η βιώσιμη κινητικότητα έχουν προτεραιότητα -ένας πιο πράσινος δρόμος, με περισσότερο εμπόριο και περισσότερο χώρο περιπάτου, με βελτιώσεις στις συνδέσεις με τις γειτονιές Gòtic, Sant Pere και Santa Caterina i la Ribera και πρόβλεψη για ανάπτυξη τεσσάρων δημόσιων χώρων κατά μήκος του δρόμου. Όλα, με απλή και αναλυτική περιγραφή και χρονοδιάγραμμα. Από τη σελίδα δεν λείπουν οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο του προγράμματος “Memory of housing struggles in Barcelona”, με αφορμή τα 91 χρόνια από την πρώτη μεγάλη απεργία των ενοικιαστών που καταγράφηκε στη Βαρκελώνη. Σκοπός των δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είναι η διάδοση και υποστήριξη κινημάτων και ανθρώπων που έχουν αναπτύξει συλλογικές στρατηγικές για την υπεράσπιση του δικαιώματος στη στέγαση. Στη σελίδα μπορεί ακόμα να διαβάσει κανείς το σχέδιο δέκα σημείων για την αντιμετώπιση της ανδρικής μεροληψίας στην επιστημονική έρευνα, όπως προέκυψε από τη μελέτη «Γυναίκες και Επιστήμη στη Βαρκελώνη. Μία ποσοτική ανάλυση των παραγόντων που επηρεάζουν τη πορεία των γυναικών στην έρευνα», η οποία στοχεύει πρακτικά στην καταπολέμηση του διαχωρισμού των φύλων στον τομέα της έρευνας. Επιπλέον, στη σελίδα μπορεί κάποιος να βρει εργασία, να νοικιάσει σπίτι και να κατεβάσει 21 εφαρμογές! Μεταξύ των εφαρμογών ξεχωρίζουν λειτουργίες όπως όλες οι κύριες δημοτικές υπηρεσίες για τους πολίτες σε ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης και η δυνατότητα ψηφιακής πληρωμής για χώρο στάθμευσης -που βάζει τέλος στις προπληρωμένες κάρτες. BARCELONA

Rendering by Picture Plane for Heatherwick Studio

Η Alice Charles, Επικεφαλής Πόλεων και Real Estate στο World Economic Forum, έχει αναφερθεί επανειλημμένα στον μεταβαλλόμενο ρόλο του ιδιωτικού τομέα στις έξυπνες πόλεις από την «πώληση widgets και gadget στις πόλεις» προς την «προώθηση ενός μοντέλου με γνώμονα τα αποτελέσματα». Οι εταιρείες επικεντρώνονται σε τεχνολογίες που βοηθούν τους ηγέτες των πόλεων να επιτύχουν τους στόχους τους. Αυτό το μοντέλο απαιτεί ισχυρότερες συνεργασίες μεταξύ των πόλεων, του ιδιωτικού τομέα, της κοινωνίας των πολιτών και του ακαδημαϊκού κόσμου. Η Sidewalk Labs είναι θυγατρική πολεοδομική και υποδομή της Google. Αποστολή της είναι να βελτιώσει τις αστικές υποδομές μέσω τεχνολογικών λύσεων και ν’ αντιμετωπίσει ζητήματα όπως το κόστος ζωής, η αποτελεσματική μεταφορά και η χρήση της ενέργειας. Το 2017 κέρδισε μια προσφορά για ένα αγροτεμάχιο στην προκυμαία του Τορόντο, με μία πρόταση που στόχευε στην εκ νέου ανάπτυξη μιας τοποθεσίας 800 στρεμμάτων (324 εκταρίων) στην άκρη της λίμνης Οντάριο σε μια «μελλοντική πόλη» υψηλής τεχνολογίας χρησιμοποιώντας πρωτοποριακή τεχνολογία αιχμής. Ο CEO της, Daniel L. Doctoroff είπε ότι στόχευε να παράξει ένα γρήγορο μοντέλο για μελλοντικές αστικές εξελίξεις. «Χρειάζονται 40 ή 50 χρόνια για ν’ ανανεωθεί ένα βιομηχανικό τοπίο. Θέλουμε να το επιταχύνουμε». Το 2019 ανακοινώθηκε το “Sidewalk Toronto” που στο πλαίσιο του Master Innovation & Development Plan (MIDP) του, ενοποιούσε σχεδιαστικές λεπτομέρειες που σταδιακά αποκάλυπτε η εταιρεία τα προηγούμενα χρόνια. Περίπου ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση του έργου, η υπέρμαχος της ανοιχτής διακυβέρνησης Bianca Wylie, με ερευνητικό υπόβαθρο στην τεχνολογία και το social engagement, εξέφρασε τις ανησυχίες της σχετικά με το έργο έξυπνης πόλης “Sidewalk Toronto” στην τέταρτη ομιλία του VDF σε συνεργασία με το reSITE. «Ο φόβος μου αυτή τη στιγμή είναι ότι οι εταιρείες αρχίζουν να μοιάζουν πολύ με κυβερνήσεις. Και μερικές φορές δεν μπορώ να πιστέψω ότι πρέπει να υπενθυμίσω στους ανθρώπους το εξής απλό, ότι κράτος και εταιρείες δεν λειτουργούν στην ίδια βάση (…). Το design έχει σταθεί μία απίστευτη υπηρέτρια στην πραγματοποίηση ονείρων, που προέρχονται από τους σχεδιαστές και από τον ιδιωτικό τομέα, μ’ ένα όμορφο αποτέλεσμα, στην πράξη όμως πολύ μπερδεμένο». Δεν παραλείπει να υπογραμμίσει το νομοθετικό και κανονιστικό κενό που υπάρχει, όταν οι πόλεις δεν εξελίσσονται από τους πολιτικούς θεσμούς, αλλά και να τονίσει τη σημασία της συνεργασίας της κοινωνίας των πολιτών με τους ανθρώπους του σχεδιασμού και της πόλης. Λίγο μετά, η Sidewalk Labs εγκατέλειψε τη φιλοδοξία της να δημιουργήσει μια έξυπνη γειτονιά στο Τορόντο εν μέσω «πρωτοφανούς οικονομικής αβεβαιότητας» που προκαλείται από την πανδημία του κορονοϊού, κατά τον Daniel L. Doctoroff. «Πιστεύω ότι οι ιδέες που αναπτύξαμε τα τελευταία δυόμισι χρόνια θ’ αντιπροσωπεύουν μια ουσιαστική συμβολή στο έργο της αντιμετώπισης μεγάλων αστικών προβλημάτων, ιδιαίτερα στους τομείς της οικονομικής προσιτότητας και της βιωσιμότητας. Αυτή είναι μια ζωτικής σημασίας κοινωνική προσπάθεια και η Sidewalk Labs θα συνεχίσει τη δουλειά της για να συμβάλει σ’ αυτήν», είπε. Κατά τον Ben van Berkel του UNStudio, που σήμερα αναπτύσσει το Brainport Smart District, μια έξυπνη γειτονιά στο Helmond της Ολλανδίας, «το έργο ήταν υπερβολικά προσανατολισμένο στην εμπορική χρήση και το αποτέλεσμα. Μελετούσε το “ποιος ψωνίζει πού στη γειτονιά” και δεν καταπιανόταν με τα πραγματικά σημαντικά, επείγοντα θέματα της επικαιρότητας, όπως η βιωσιμότητα και η οικοδόμηση της κοινότητας». Για το “Sidewalk Toronto” η Sidewalk Labs είχε αναθέσει στο γραφείο του Thomas Heatherwick και στους Snøhetta ν’ αναπτύξουν προτάσεις για μία πόλη που θα γινόταν εκτεταμένη χρήση του ξύλου. TORONTO

Alice Charles, the City and Real Estate Lead of the World Economic Forum, has repeatedly been referring to the changing role of the private sector in smart cities from “selling widgets and gadgets to cities” to “promoting a model based on results.” Companies focus on technologies that help city leaders achieve their goals. This model calls for stronger partnerships between cities, the private sector, the community, the citizens, and academia. Sidewalk Labs is an urban planning and infrastructure subsidiary of Google. Its mission is to improve urban infrastructure through technological solutions and battle issues like the cost of living, efficient transportation, and energy usage. In 2017, the company won a bid for a parcel on the Toronto seafront with a proposal aiming to redevelop an 800-acre site (324 hectares) at the edge of Lake Ontario to a high-tech “future city” by employing cutting-edge technology. Daniel L. Doctoroff, CEO of Sidewalk Labs, revealed that he aimed to create a fast model for future urban developments. “It takes 40 or 50 years to update an industrial landscape. But we want to speed that up”. In 2019, “Sidewalk Toronto” was launched under the Master Innovation & Development Plan (MIDP) by consolidating design details that the company gradually revealed during the previous years. A year after the project’s announcement, the open government advocate, Bianca Wylie, with a strong research background in technology and social engagement, expressed her concerns about the “smart city” project “Sidewalk Toronto” in VDF’s fourth event in collaboration with reSITE. “My fear right now is that corporations are beginning to sound a lot like governments. And sometimes I can’t believe that I have to remind people this: they do not operate on the same basis (…). Design has been an incredible handmaiden to delivering dreams that may not be coming from the state, that may be coming from designers and the private sector, which is beautiful but can be very confusing.” She points out the legislative and regulatory gap when cities are not developed by political institutions. She also emphasizes the importance of citizens’ cooperation with the urban planners responsible for redesigning the city. Shortly after, Sidewalk Labs abandoned the ambitious plan to develop a smart neighborhood in Toronto due to the “unprecedented economic uncertainty” caused by the COVID-19 pandemic. As Daniel L. Doctoroff explained, “I believe that the ideas we have developed over the last two-and-a-half years will represent a meaningful contribution to the work of tackling big urban problems, particularly in the areas of affordability and sustainability. This is a vital societal endeavor, and Sidewalk Labs will continue our work to contribute to it.”

In 2019, the city of Barcelona shifted the “smart city” concept from its correlation with data and technology to another definition that embraces “citizen intelligence” and “the humanization of technology.” The city’s digital participatory platform enabled its citizens to help its management by proposing ideas actively. “The inhabitants of the city have been experiencing the city first-hand, and we need to gather this intelligence and use it for better decision-making,” stated Michael Donaldson, Barcelona’s Chief Technology Officer. Nowadays, on the city’s website (https://www.barcelona.cat/en/), one can find information for various issues relating to the city in areas such as urban planning, democracy, feminism, and employment with complete transparency. It is worth mentioning how they communicate the current conversion of Via Laietana to an avenue where pedestrians and sustainable mobility are prioritized. It will be a greener street, with more trading, more space for strolling, improvements in connections with neighborhoods like Gòtic, Sant Pere, and Santa Caterina I la Ribera, and the prediction that four public areas will be developed along this street. Everything is communicated in a simple but detailed description and timetable. The website also includes events for the “Memory of housing struggles in Barcelona” to commemorate the 91st anniversary of the first major tenant strike that was recorded in Barcelona. The purpose of information and awareness campaigns is to popularize and support movements and people who have developed collective strategies to defend citizens’ right to housing. On the website, one can also read the ten-point plan to address male bias in scientific research as derived from the study “Women and Science in Barcelona. A qualitative analysis of the factors affecting the careers of women researchers,” which aims to overcome the gender inequalities in the scientific research field actively. What is more, one can visit the website to search for employment opportunities, renting, and even download 21 applications! Among the applications, we have distinguished that all primary municipal services for citizens can be accessed through a single access point and the possibility of digital payment for parking spaces putting an end to prepaid cards.

ΤΟΡΟΝΤΟ

AGENDA

ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ

According to UNStudio's Ben van Berkel, who is currently developing Brainport Smart District, a smart neighborhood in Helmond, The Netherlands, “The problem there was that it was too much oriented towards efficiency, such as who is shopping where the neighborhood.” He added that “It was all about the commercial use. It was not dealing with the real important, urgent topics of today like sustainability and community-building.” For the project “Sidewalk Toronto,” Sidewalk Labs had commissioned Thomas Heatherwick's office and Snøhetta to develop proposals for a city that would make extensive use of wood.

[01.3]

AGENDA

Cities take up only 4% of the European land area, but more than 75% of European citizens live in cities today, with the number expected to increase to 85% by 2050. Cities consume more than 65% of the world’s energy and account for more than 70% of global carbon emissions. Cities have a significant role in the climate crisis reality to play. This is why cities ought to be not only just ”smart” but must become carbon-neutral. A carbon-neutral city is a definition that will stay with us for the near future – at least until 2030 and 2050.

Carbon— —neutral cities (Sustainability)

Heading to a carbon–neutral future Dr. Elias Messinas

ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΠΌΛΗ ΟΥΔΈΤΕΡΗ ΑΠΌ ΆΝΘΡΑΚΑ; Το να γίνεις ουδέτερος ως προς τον άνθρακα σημαίνει ότι θα πετύχεις καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πώς; Κυρίως με τη μείωση των εκπομπών, την επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες και την προστασία και ενίσχυση του φυσικού περιβάλλοντος. Προκειμένου να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα, οι πόλεις θα προβούν σε συστημικές αλλαγές που θα ζητήσουν την υποστήριξη και συνεργασία των κυβερνήσεων, της βιομηχανίας, της κοινωνίας των πολιτών και των πολιτών -μέσω της δημόσιας συμμετοχής και της συμμετοχής των πολιτών.

WHAT IS A CARBON-NEUTRAL CITY? Becoming carbon-neutral means achieving net-zero greenhouse gas emissions. How? This is mainly by cutting emissions, investing in green technologies, and protecting and enhancing the natural environment. To reach climate neutrality, cities will undertake systemic changes that will request the support and collaboration of governments, industry, civil society, and citizens through public participation and citizen engagement.

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΟΥΔΕΤΕΡΌΤΗΤΑ ΆΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΕΠΊΠΕΔΟ; Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία εγκρίθηκε από 196 χώρες στις 12 Δεκεμβρίου 2015 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016 και θέτει ως στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, και με τη δέσμευση της ΕΕ για παγκόσμια δράση για το κλίμα και μια ευημερούσα και κλιματικά ουδέτερη οικονομία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποφασίσει ότι οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν δραστικά έως το 2050. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, θέτει στόχο μείωσης 50%-55% έως το 2030 και στόχο να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, μετατρέποντας παράλληλα την ΕΕ σε μια σύγχρονη, αποδοτική από πλευράς πόρων και ανταγωνιστική οικονομία. WHAT IS CARBON NEUTRALITY AT THE EUROPEAN LEVEL? Under the Paris Agreement, which was adopted by 196 countries on 12 December 2015 and entered into force on 4 November 2016 and sets to goal to limit global warming, preferably to 1.5 degrees Celsius compared to pre-industrial levels, and in line with the EU commitment to global climate action and a prosperous and climate-neutral economy, the European Commission has determined that greenhouse gas emissions must be drastically reduced by 2050. The European Green Deal, presented in December 2019, sets a reduction target of 50%-55% by 2030 and the objective of becoming climate-neutral by 2050 while transforming the EU into a modern, resource-efficient, and competitive economy. ΠΏΣ ΓΊΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΠΌΛΗ ΟΥΔΈΤΕΡΗ ΑΠΌ ΆΝΘΡΑΚΑ; Για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα, κάθε πόλη θα λάβει υπόψη τις τοπικές συνθήκες και θα θέσει διαφορετικές φιλοδοξίες και δράσεις για το κλίμα. Για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα, μια πόλη πρέπει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς και τις πηγές εντός των ορίων της στο καθαρό μηδέν, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από οικιστικά, εμπορικά, βιομηχανικά και δημοτικά κτίρια και εγκαταστάσεις («στάσιμη ενέργεια») και δημόσιο φωτισμό. Επίσης, απ’ όλα τα οχήματα και μέσα μεταφοράς, από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης και ψύξης εντός ή εκτός των ορίων της πόλης. Από απόβλητα που παράγονται εντός των ορίων της πόλης, για επεξεργασία, διαχείριση, διάθεση εντός ή εκτός των ορίων της πόλης. Από αλλαγές στη χρήση γης, συμπεριλαμβανομένης της γεωργίας, της δασοκομίας και άλλων χρήσεων γης (αναφέρεται ως «AFOLU») εντός των ορίων της πόλης. Από χημικές διεργασίες στη βιομηχανία (που αναφέρεται ως βιομηχανική διαδικασία και χρήση προϊόντος ή «IPPU») εντός των ορίων της πόλης. Δεδομένης της τεράστιας πρόκλησης και ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες, στις πόλεις θα επιτρέπονται για «υπολειπόμενες εκπομπές» έως και 20% εντός των ορίων της.

[01.4]

HOW DOES A CITY BECOME CARBON NEUTRAL? To achieve climate neutrality, each city will take into consideration local circumstances and set different climate ambitions and actions. It must reduce greenhouse gas emissions from all sectors and sources within the city’s boundary to net zero, including emissions from residential, commercial, industrial, and municipal buildings and facilities (“stationary energy”) and public lighting within the city boundaries. From all vehicles and transport, the production of electricity, heating, and cooling within or outside the city’s boundaries. From waste generated within the city boundaries for treatment, management, and disposal within or outside the city boundaries. From changes in land use, including agriculture, forestry, and other land uses (referred to as ‘AFOLU’) within the city boundaries. From chemical processes in the industry (referred to as Industrial Process and Product Use or ‘IPPU’) within the city boundaries. Given the immensity of the challenge and depending on local circumstances, cities will be allowed for “residual emissions” of up to 20%, offset through carbon sinks (removals through natural and technological solutions) within the city boundaries, and verified carbon credits from outside the city’s boundaries.

Image courtesy of carbonneutralcities.org

Οι πόλεις καταλαμβάνουν μόνο το 4% της ευρωπαϊκής γης, αλλά περισσότερο από το 75% των Ευρωπαίων πολιτών ζει εκεί, με τον αριθμό να αναμένεται να αυξηθεί στο 85% έως το 2050. Οι πόλεις καταναλώνουν περισσότερο από το 65% της παγκόσμιας ενέργειας και ευθύνονται για περισσότερο από το 70% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα. Μέσα στην πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης, οι πόλεις έχουν πολύ σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι πόλεις δεν πρέπει να είναι απλώς «έξυπνες», αλλά πρέπει να γίνουν ουδέτερες από άνθρακα. Οι πόλεις με ουδέτερο άνθρακα είναι ένας ορισμός που θα μείνει μαζί μας για το εγγύς μέλλον –τουλάχιστον μέχρι το 2030 και το 2050.

WHAT ARE THE CHALLENGES AND OPPORTUNITIES LYING AHEAD? Climate mitigation is heavily dependent on urban action. This is why the EU Commission is supporting cities in accelerating their green and digital transformation by launching within the Horizon Europe program the Mission “100 Climate-Neutral and Smart Cities by 2030”. Through the program, cities will not only contribute to the Green Deal target of reducing carbon emissions by 55% by 2030 (based on the 1990 levels) and improve the quality of life in cities through cleaner air, safer transportation, less congestion, and noise but will further achieve the 100 climate-neutral and smart cities target by 2030. These cities will lead the way as experimentation and innovation hubs to enable, by 2050, all European cities to meet the EU goals. ΕΚΑΤΌ ΠΌΛΕΙΣ ΜΕ ΟΥΔΈΤΕΡΕΣ ΕΚΠΟΜΠΈΣ ΆΝΘΡΑΚΑ ΣΤΗΝ ΕΕ ΈΩΣ ΤΟ 2030 Τον Ιανουάριο του 2022, πόλεις μεγάλες και μικρές, πιο κοντά ή πιο μακριά στην ουδετερότητα, κλήθηκαν να υποβάλουν προτάσεις για να ενταχθούν στην Αποστολή «100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030». Το πρόγραμμα θα υποστηρίξει τομείς για την ανάπτυξη έξυπνων, ψηφιακών και άλλων λύσεων για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, μεταξύ των οποίων η ενέργεια σε κτίρια, εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, η παραγωγή και διανομή ενέργειας, η μεταφορά και διαχείριση απορριμμάτων, βιομηχανικές διεργασίες και γεωργία, δασοκομία και χρήσεις γης. 377 πόλεις απ’ όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ καθώς και εννέα συνδεδεμένες χώρες και χώρες που διαπραγματεύονται την ένωση, υπέβαλαν την εκδήλωση ενδιαφέροντος, αναμένοντας τις επιλεγμένες πόλεις να ανακοινωθούν την άνοιξη του 2022.

ΠΌΛΕΙΣ ΟΥΔΈΤΕΡΕΣ ΑΠΌ ΆΝΘΡΑΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Τον Ιανουάριο του 2022 το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και 21 δήμοι υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας, για να συμπεριληφθούν στην αποστολή της ΕΕ για την επίτευξη 100 πόλεων με ουδέτερες εκπομπές άνθρακα έως το 2030, με στόχο να βοηθήσουν τις ελληνικές πόλεις να γίνουν κλιματικά ουδέτερες. Στις κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις «Αποστολή» της ΕΕ συμμετέχουν οι δήμοι Αγρινίου, Αλεξανδρούπολης, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Καλαμαριάς, Καλαμάτας, Καρδίτσας, Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, Κοζάνης, Μυτιλήνης, Τρικάλων και δήμοι του Συλλόγου για την Ανάπτυξη. Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ), Άγιοι Ανάργυροι-Καματερό, Αιγάλεω, Ίλιον, Κορυδαλλός, Περιστέρι, Πετρούπολη, Φυλή, και Χαϊδάρι. Αυτές οι πόλεις έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν περιβαλλοντικές και βιώσιμες πολιτικές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, να ενσωματώσουν στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) στις πολιτικές τους για να κάνουν τις πόλεις πιο ανθρώπινες, χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλείς, ανθεκτικές και βιώσιμες, να προστατεύουν τη βιοποικιλότητα, να προωθούν τις βιώσιμες δημόσιες συμβάσεις και την κυκλική οικονομία, να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν βιώσιμη αστική κινητικότητα και βιώσιμη διατροφή, ενώ παράλληλα επενδύουν και χρηματοδοτούν βιώσιμες επενδύσεις.

AGENDA

ΠΟΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΠΟΥ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΆ ΜΑΣ; Ο μετριασμός του κλίματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αστική δράση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή της ΕΕ υποστηρίζει τις πόλεις στην επιτάχυνση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού τους, εγκαινιάζοντας στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe την αποστολή «100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030». Μέσω του προγράμματος οι πόλεις όχι μόνο θα συμβάλουν στον στόχο της Πράσινης Συμφωνίας για μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 55% έως το 2030 (με βάση τα επίπεδα του 1990) και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής μέσω καθαρότερου αέρα, ασφαλέστερων μεταφορών, λιγότερης κυκλοφοριακής συμφόρησης και θορύβου, αλλά επιπλέον θα επιτύχουν 100 πόλεις να είναι κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες μέχρι το 2030. Αυτές οι πόλεις θα πρωτοστατήσουν ως κόμβοι πειραματισμού και καινοτομίας για να μπορέσουν έως το 2050 όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις να επιτύχουν τους στόχους της ΕΕ.

CARBON-NEUTRAL CITIES IN GREECE In January 2022, the Greek Environment Ministry and 21 municipalities signed a memorandum of cooperation to be included in the EU’s mission to achieve 100 carbon-neutral cities by 2030, aiming to help Greek cities become climate-neutral. Participating in the climate-neutral and smart cities EU Mission are the municipalities of Agrinio, Alexandroupolis, Heraklion, Thessaloniki, Ioannina, Kalamaria, Kalamata, Karditsa, Central Corfu and Diapontia Islands, Kozani, Mytilini, Trikala, and municipalities of the Association for the Development of West Athens (ASDA); Agioi Anargyroi - Kamatero, Egaleo, Ilion, Korydallos, Peristeri, Petroupoli, Fyli, and Haidari. These cities have committed to implement environmental and sustainable policies under the European Green Deal, integrate sustainable development goals (SDGs) in their policies to make cities more humane, inclusive, safe, resilient, and sustainable, protect biodiversity, promote sustainable public procurement and the circular economy, design and implement sustainable urban mobility and sustainable nutrition while investing in and financing sustainable investments.

100 EU CARBON-NEUTRAL CITIES BY 2030 In January 2022, cities, large and small, closer to or further from neutrality, were invited to submit proposals to join the Mission “100 climate-neutral and smart cities by 2030”. The program will support sectors in developing smart, digital, and other solutions to help achieve climate neutrality, including energy in buildings, equipment, and facilities, energy production and distribution, transportation, waste management, industrial processes, agriculture, forestry, and land use. 377 cities from all EU member states as well as nine associated countries and countries negotiating association submitted their expression of interest, expecting the selected cities to be announced in spring 2022.

ΠΌΛΕΙΣ ΟΥΔΈΤΕΡΕΣ ΑΠΌ ΆΝΘΡΑΚΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ Το δίκτυο «Eurocities» με περισσότερες από 200 πόλεις σε 38 χώρες, ιδρύθηκε το 1986, με στόχο τη βελτίωση της ζωής περισσότερων από 130 εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών, με εκατοντάδες πόλεις να δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα στο μηδέν, να υποδεχτούν μετανάστες και πρόσφυγες και να κυβερνήσουν μέσω του διαλόγου με τους κατοίκους τους, για τη διασφάλιση καλής ποιότητας ζωής για τους πολίτες τους. Μεταξύ των «Eurocities» είναι το Άμστερνταμ, το Μπέλφαστ, οι Βρυξέλλες, η Κολωνία, η Κοπεγχάγη, η Γένοβα, η Γλασκώβη, το Αμβούργο, η Σμύρνη, το Λονδίνο, η Λευκωσία, το Παρίσι, το Πόρτο, η Πράγα, η Ρίγα, η Ρώμη, το Σεράγεβο, η Σόφια, τα Τίρανα και η Βενετία. Η Αθήνα, η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για το κλίμα για τον μετριασμό και την προσαρμογή το 2017, και η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας για το 2018, είναι μέλος των Eurocities και έχει θέσει στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% ως το 2030, βοηθώντας την πόλη και τους πολίτες της να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Η Θεσσαλονίκη, μέλος των Eurocities, και ο πρώτος ελληνικός προορισμός τροφίμων της UNESCO, καταδύεται στα τρόφιμα, όχι μόνο για τον τουρισμό, αλλά και για τον τρόπο που τα τρόφιμα σχετίζονται με την υγεία, τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα, την τοπική οικονομία και την κοινωνική συνοχή. CARBON-NEUTRAL CITIES IN EUROPE The “Eurocities” network of more than 200 cities in 38 countries was established in 1986, aiming to improve the lives of over 130 million European citizens, with hundreds of cities committed to getting carbon emissions down to zero, welcoming migrants and refugees, and governing through dialogue with their residents, towards ensuring a good quality of life for their citizens. Among “Eurocities” are Amsterdam, Belfast, Brussels, Cologne, Copenhagen, Genoa, Glasgow, Hamburg, Izmir, London, Nicosia, Paris, Porto, Prague, Riga, Rome, Sarajevo, Sofia, Tirana, and Venice. Athens, the first city in Greece to develop an integrated Climate Action Plan for both mitigation and adaptation in 2017 and the European Capital of Innovation for 2018, is a member of Eurocities and has set a goal of reducing greenhouse gas emissions by 40% by 2030 and helping the city and its citizens adapt to climate change. Thessaloniki, a member of Eurocities and the first Greek UNESCO food destination, is diving into food, not just about tourism, but about the way that food relates to health, sustainability, resilience, the local economy, and social cohesion.

[01.4]

Sauerbruch Hutton, Arup, Experientia and Galley Eco Capital International contest, to design a prototype block within Finland’s first carbon-neutral district

AGENDA

Η Μυρτώ Κιούρτη μοιράζεται το παράδειγμα του Barbican ως πιθανή έμπνευση για την εξέλιξη του Ελληνικού. Myrto Kiourti discusses how The Barbican could serve as the inspiration for the development of the Ellinikon

Barbican vs Ellinikon (Viewpoint)

How London employed philosophy to design the city of the future Myrto Kiourti / Professor at the Dep. of Architecture, University of Patras

Το 1551 o Thomas More, πολιτικός στοχαστής με σπουδές φιλοσοφίας στην Οξφόρδη γράφει την Ουτοπία, το κλασικό έργο αναφοράς των πολεοδόμων του Δυτικού κόσμου μέχρι σήμερα. Ο More είναι ο εφευρέτης της λέξης Ουτοπία. Την συνέθεσε ο ίδιος από τα αρχαία ελληνικά «Ου» και «τόπος». Το βιβλίο αποτελεί επανερμηνεία της Πολιτείας του Πλάτωνα, εκδίδεται στις Κάτω Χώρες και προλογίζεται από τον Έρασμο. Στην Ουτοπία, ένα νησί χαμένο στους ωκεανούς, μια σύγχρονη Ατλαντίδα, ο More φαντάζεται πώς καλλιεργημένοι και χειραφετημένοι πολίτες δημιουργούν τον παράδεισο επί της γης. In 1551, Thomas More, a political thinker who studied philosophy at Oxford, wrote “Utopia,” a classic literary work that has been used as a reference for urban planners in the West until today. More invented the word Utopia. He composed it from the ancient Greek "Ou" [not] and “tópos” [place]. This book is a reinterpretation of Plato's “Republic.” It was first distributed in the Low Countries and was prefaced by Erasmus. In Utopia, an island lost between the oceans, a modern Atlantis, More imagines cultured and emancipated citizens creating a paradise on earth.

Για πρώτη φορά συλλαμβάνεται η ιδέα πως ο τρόπος σχεδιασμού μιας πόλης, το πώς θα χτίσουμε τα σπίτια μας, πόσο μεγάλα ή πόσο κοντά θα είναι το ένα με το άλλο, επηρεάζει την κοινωνία μας. Η Ουτοπία είναι η πρώτη πόλη της Ευρώπης που σχεδιάζεται ως νέα αστική δημοκρατική κοινωνία η οποία προσφέρει στους πολίτες εξαιρετικά δημιουργικούς τρόπους συμβίωσης και αλληλεπίδρασης. Το όραμα είναι τόσο ανατρεπτικό που ο Βασιλιάς Ερρίκος ο 8ος αποκεφαλίζει τον φιλόσοφο. Σύσσωμοι οι Ευρωπαίοι ανθρωπιστές ανακηρύσσουν τον Thomas More ουμανιστή και άγιο. For the first time, he conceived the concept that the way a city is designed, how we build our homes, and how big or near each other they are affects our society. Utopia was the first city in Europe designed as a new urban democratic society, which offers citizens highly creative ways of cohabitation and interaction. His vision was so controversial that King Henry VIII beheaded the philosopher. Then European humanists united and declared Thomas More a humanist and a saint. Το 1965 το συμβούλιο του City, της πλουσιότερης διοικητικής ενότητας του Λονδίνου, αναθέτει τον σχεδιασμό του Barbican, μιας πρωτοποριακής πολιτείας, σε τρεις νέους αρχιτέκτονες: τον Powell, τον Bohn και τον Chamberlin. Ο τελευταίος πριν γίνει αρχιτέκτονας είχε σπουδάσει πολιτική σκέψη στην Οξφόρδη, είχε καθίσει στα ίδια θρανία με τον Thomas More, είχε μελετήσει το έργο του και 500 χρόνια αργότερα υλοποιεί την Ουτοπία στο κέντρο του Λονδίνου. Σε μια από τις ακριβότερες περιοχές του πλανήτη, σε απόσταση αναπνοής από τους γυάλινους πολυτελείς ουρανοξύστες του City, 15 μόλις λεπτά από το δημοφιλές Canary Wharf και δίπλα στα καταστήματα της Oxford Street με τα φημισμένα brands, οι ισχυροί της χρηματοπιστωτικής καρδιάς του κόσμου, περηφανεύονται για το οικιστικό συγκρότημα 2.000 διαμερισμάτων που έχουν φτιάξει και το οποίο από το 1982 που ολοκληρώθηκε μέχρι σήμερα φιλοξενεί μια ιδιαίτερη κοινότητα ανθρώπων.

[01.5]

In 1965 the City Council, the richest administrative unit in London, entrusted the design of The Barbican, a pioneering “republic,” to three emerging architects: Powell, Bohn, and Chamberlin. Before becoming an architect, Chamberlin had studied political thinking at Oxford. He had sat at the same desks as Thomas More, studied his work, and 500 years later, he implemented Utopia in the center of London. In one of the most expensive areas of the planet, at a close distance from the luxurious glass skyscrapers in the City of London, 15 minutes away from the famous Canary Wharf, and next to Oxford Street’s designer shops, the power of the financial heart of the world pride themselves in creating this residential complex of 2,000 apartments that have been hosting a special community of people, since 1982.

Thomas More: Utopia Illustration for the 1516 first edition

The Barbican's privileged residences display an excellent, minimalistic aesthetic. As described in Utopia, these residences are not big; they are comfortable and convenient for everyday life purposes and are characterized by modesty, as they have avoided all unnecessary luxury, any tasteless display of wealth. What is quite impressive in The Barbican is not the residences but the public gardens. When a new resident comes to The Barbican, the community welcomes them by offering the "magic key," the key that grants access to the most beautiful urban gardens in Europe. Οι αρχιτέκτονες του Barbican ήξεραν τη σημασία που έχει η σχέση της πόλης με τη φύση. Γνώριζαν όμως από την ιστορία της αρχιτεκτονικής πως τα ελεύθερα πολυώροφα κτίρια τοποθετημένα γύρω από μεγάλα πάρκα, η ιδέα δηλαδή της Ville Radieuse του Le Corbusier, ενώ φάνταζε υπέροχη στα μάτια όλων στις αρχές του 20ού αιώνα, απέτυχε παταγωδώς και οδήγησε στις βαρετές, άδειες, αδιάφορες, νέες πόλεις των ευρωπαϊκών και αμερικανικών προαστίων οι οποίες μεταπολεμικά απαξιώθηκαν. Έτσι το Barbican σχεδιάστηκε ως μια σφιχτή γειτονιά με γενναιόδωρους μεν κήπους αλλά πυκνοδομημένη, το ένα σπίτι κολλητά στο άλλο. Οι κατοικίες επικοινωνούν μεταξύ τους με ευρύχωρες στοές, σκεπαστούς δρόμους που καλλιεργούν την κοινωνικότητα των ενοίκων.

The Barbican, which means "outpost" in Latin, resembles a walled fortified town. However, it is very well-linked with the rest of London due to its brilliant design. This residential complex displays charming introversion, an oasis of tranquility within the bustling city center. At the same time, though, its perimeter is perforated and bridges the Barbican with the city's urban fabric. There are pubs inside which residents of neighboring areas frequently visit and thus preserve the boundaries by offering a warm, welcoming smile towards the city.

Το δημόσιο αυτό έργο δεν έχει σχεδιαστεί σαν προνεωτερικό κτίριο – αντικείμενο. Δεν είναι ένα χαριτωμένο μορφολογικό τερτίπι, ένα γυάλινο αυγό, μια ρευστοειδής πυραμίδα ή ένα κυματιστό τοτέμ. Είναι μια στιβαρή και ιδιοφυής άρθρωση χώρων που διασπείρει τις δράσεις των καλλιτεχνών μέσα στο οικιστικό συγκρότημα. Έτσι συνδέει την τέχνη με την ίδια την ζωή δίνοντας στον οικισμό τον μοναδικό του χαρακτήρα. Γυρίζοντας κανείς στο σπίτι από την δουλειά θα δει περπατώντας μέσα στις στοές του Barbican βιολιστές να προβάρουν το κομμάτι τους, θα διασταυρωθεί με διάσημους ηθοποιούς, θα κρυφακούσει σχόλια που κουβεντιάζονται στα πηγαδάκια των θεατρόφιλων. Έτσι το ίδιο το συγκρότημα καλλιεργεί τους κατοίκους μέσα στην καθημερινότητα και τους εμπνέει. This public project was not designed as a pre-modern building - object. It is not a cute morphologically whimsical building, a glass egg, a liquid-like pyramid, or an undulant totem. It is a well-built and brilliant combination of spaces disseminating the artistic projects happening to the residential complex. Hence, it links art with life itself, forming the unique character of this community. While returning home from work and walking through the Barbican arcades, one might see violinists rehearsing their pieces, come across famous actors, and overhear discussions of theatre enthusiasts. This way, The Barbican itself helps its residents cultivate in their everyday lives and inspires them. Το ιδιαίτερο ταλέντο των τριών αρχιτεκτόνων φαίνεται από τον τρόπο που διαχειρίστηκαν τη σχέση του θεάτρου με την κεντρική πλατεία του συγκροτήματος. Εκεί βλέπουν τα καφέ και τα εστιατόρια στα οποία κάθονται για ένα ποτήρι κρασί άνθρωποι που έχουν έρθει από όλο τον κόσμο για να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις του Barbican. Οι κατοικίες του συγκροτήματος κοιτάζουν προς την συγκέντρωση των ανθρώπων και απολαμβάνουν την ζωντάνια της. Ανάμεσα στις κατοικίες και το πιο κοινωνικό κομμάτι της πλατείας παρεμβάλλονται οι κήποι. Έτσι προσφέρεται ενδιαφέρουσα οπτική προς την δημόσια ζωή ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται η ησυχία. The special talent of the three architects can be identified in the way they approached the relationship between the theater and the central square of the complex. The cafés and restaurants where people come from all over the world to see the Barbican performances relax while enjoying a glass of wine overlooking the performing arts center. The residencies of the complex face towards the social gathering of people and enjoy its vibrancy. One can find the gardens among the houses and the most social part of the square. As a result, they offer an interesting perspective on public life and, at the same time, ensure its peace and quiet.

The Barbican is a unique, emblematic urban project. Through this, London is able to produce modern culture, fosters thinking and art, is not afraid of people, opens up toward the city, and welcomes them into its heart. Nowadays, the largest urban complex in modern Greece is being developed in Athens. From the material that has been made public regarding this project, we can identify the moving efforts of those working on the project and understand how much they love their country and seeking to help elevate it. However, a series of distortions in the Greek society that are repeatedly reproduced prevent the Ellinikon from taking off as a project, resulting in the original purpose being in danger of not being fulfilled. Στη νέα πόλη κυριαρχεί η τεχνολογική αντίληψη που έχει τελικά εκτοπίσει πλήρως τον αστικό στοχασμό. Η πολεοδομική σύνθεση είναι μια πλαδαρή διασπορά όγκων αντί για άρτια αναλογία ανάμεσα σε δημιουργικά πυκνό ιστό και ελεύθερη φύση. Επικρατούν τα μορφολογικά τερτίπια που «πιάνουν το μάτι» αντί για τον σοφά σχεδιασμένο αστικό χώρο στάσης ανάμεσα στα κτίρια, εκεί δηλαδή όπου κυοφορείται η κοινωνική συνείδηση των ανθρώπων. Στις επιμέρους κατοικίες η αστική εγκράτεια μοιάζει να έχει δώσει την θέση της σε μια μάλλον επιδεικτική πολυτέλεια. Τέλος ως μεγάλα κοινόχρηστα κτίρια, εμβλήματα του συγκροτήματος, έχουμε εμπορικά κέντρα και καζίνο, αντί για κτίρια σύγχρονου πολιτισμού. Ίσως το Barbican εμπνεύσει για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί το Ελληνικό. Διότι αν το έργο προχωρήσει ως έχει, τότε δυστυχώς θα χτίσουμε με καθυστέρηση 100 ετών το αποτυχημένο όραμα της πόλης του Le Corbusier εμπλουτισμένο με γυαλιστερές εικόνες από το Dubai. Θα χάσουμε έτσι ως κοινωνία μια μοναδική ευκαιρία: να κατασκευάσουμε την αστική ταυτότητα που μας αξίζει και ν’ αποκτήσουμε ένα μεγάλο πολεοδομικό έργο που εκφράζει ως σύλληψη διεθνώς τις αξίες της σύγχρονης σκεπτόμενης Αθήνας. The new city of the present is dominated by technology which has completely displaced urban thinking. Urban planning has become a thoughtless dispersion of building blocks rather than a well-balanced ratio of creative, dense urban tissue and free nature. Morphologically whimsical buildings that "catch the eye" seem to predominate over wisely designed urban recreational areas between the buildings located there, i.e., where people's social conscience is formed. In individual residencies, urban modesty has been replaced by pretentious luxury. Finally, instead of modern cultural centers, there are large public buildings, the landmarks of the complex, hosting department stores and casinos. Maybe The Barbican can serve as an inspiration for the development of The Ellinikon. Because if the project proceeds this way, the result will be to complete the implementation of Le Corbusier's failed vision enriched by flashy images of Dubai with a 100-year delay. Thus, we will lose a unique opportunity as a society to construct the urban identity that we deserve and acquire a large urban project that internationally showcases the values of modern-minded Athens.

[01.5]

Photography ©© Max Colson / Courtesy of Barbican Centre

Το Barbican, που στα λατινικά σημαίνει «προμαχώνας» μοιάζει με περιτειχισμένη καστροπολιτεία. Η σχέση του όμως με το υπόλοιπο Λονδίνο είναι έξυπνα σχεδιασμένη. Το συγκρότημα εξασφαλίζει γοητευτική εσωστρέφεια, μια όαση ηρεμίας μέσα στο πολύβουο κέντρο. Ταυτόχρονα όμως η περίμετρος του οικισμού είναι διάτρητη, γεφυρώνει τη γειτονιά με τον αστικό ιστό, φιλοξενεί pub στις οποίες συχνάζουν οι ένοικοι των γύρω περιοχών και έτσι διατηρεί τις οριοθετήσεις χαμογελώντας φιλικά προς την πόλη.

The most impressive aspect of The Barbican, what grants it its identity, making it a great example for others to imitate, a landmark of the metropolis and proof of its culture is the public building located in its center. This building is not the home of a shopping mall, luxury condos, or office spaces, and it is definitely not a casino. It is the largest theater in Europe, hosting the most groundbreaking performances; it is the most important performing arts center in the world, a place of contemporary cultural production. The Londoners borrowed this idea from the Athenians, who taught since the ancient years that the theater is, in fact, the heart of the republic, where people’s sufferings are displayed on stage, where mental dilemmas are resolved, and the characters are freed from their undisclosed desires and where the political acuity of the citizens is sculpted.

Το Barbican είναι ένα μοναδικό, εμβληματικό πολεοδομικό έργο. Μέσω της αστικής αυτής σύλληψης το Λονδίνο δηλώνει πως παράγει σύγχρονο πολιτισμό, υποστηρίζει τον στοχασμό και τις τέχνες, δεν φοβάται τους ανθρώπους, ανοίγεται στην πόλη και την καλωσορίζει στην καρδιά του. Σήμερα στην Αθήνα χτίζεται το μεγαλύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της νεότερης Ελλάδας. Από το υλικό που έχει δημοσιοποιηθεί βλέπουμε τη συγκινητική προσπάθεια όλων των συντελεστών του έργου και καταλαβαίνουμε πόσο πολύ αγαπούν την χώρα επιδιώκοντας το καλύτερο για αυτή. Όμως μια σειρά από στρεβλώσεις της ελληνικής κοινωνίας που αναπαράγονται ξανά και ξανά, εμποδίζουν το Ελληνικό να απογειωθεί ως έργο και έτσι ο αρχικός στόχος κινδυνεύει να μην εκπληρωθεί.

The architects who designed The Barbican knew the importance of creating a strong relationship between the city and nature. However, they also knew through the history of architecture that free multi-level buildings located around large parks, like Le Corbusier’s idea of Ville Radieuse, while seemingly great in people’s eyes in the 20th century, ultimately failed as a concept and resulted in empty and uninteresting new European and American cities in the suburban areas that were discredited post-war. Consequently, The Barbican included big beautiful gardens but was mainly developed as a densely built neighborhood, with houses built right next to each other. The houses communicate through spacious tunnels and covered streets that cultivate the social relationships between the residents.

Το πιο εντυπωσιακό κομμάτι του Barbican, αυτό που του προσδίδει την ταυτότητά του, καθιστώντας το παράδειγμα προς μίμηση, έμβλημα της μητρόπολης και απόδειξη του πολιτισμού της είναι το δημόσιο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο του. Αυτό δεν στεγάζει ένα εμπορικό κέντρο, πολυτελείς κατοικίες ή γραφεία και βέβαια δεν είναι ένα καζίνο. Είναι το μεγαλύτερο θέατρο της Ευρώπης, που φιλοξενεί τις πλέον πρωτοποριακές σκηνές, το σημαντικότερο παγκοσμίως κέντρο παραστατικών τεχνών, ένα κτίριο στο οποίο παράγεται πολιτισμός σήμερα. Οι Λονδρέζοι πήραν την ιδέα από τους Αθηναίους, οι οποίοι πρώτοι δίδαξαν στα αρχαία χρόνια πως η καρδιά της πολιτείας είναι το θέατρο, εκεί όπου παίζονται τα πάθη των ανθρώπων, που λύνονται τα ψυχικά διλήμματα, ανακουφίζονται ανομολόγητες επιθυμίες, εκεί όπου σμιλεύεται η πολιτική οξύνοια των αστών.

AGENDA

Οι προνομιούχες κατοικίες του Barbican είναι εξαιρετικής, μινιμαλιστικής αισθητικής. Όπως περιγράφεται και στην Ουτοπία οι κατοικίες δεν είναι μεγάλες, είναι άνετες στην καθημερινότητα αλλά χαρακτηρίζονται από σεμνότητα καθώς έχουν αποφύγει κάθε αχρείαστη πολυτέλεια, κάθε άκομψη επίδειξη πλουτισμού. Το εντυπωσιακό στο Barbican δεν είναι τα ιδιόκτητα σπίτια αλλά οι κοινόχρηστοι κήποι. Όταν ένας νέος κάτοικος έρχεται στο Barbican η κοινότητα τον καλωσορίζει παραδίδοντάς του τελετουργικά το “magic key”, το κλειδί που εξασφαλίζει πρόσβαση στους ωραιότερους αστικούς κήπους της Ευρώπης.

AGENDA

Με αφορμή τις αλλαγές της πανδημίας, γεννήθηκε ένα νέο κοινό με υβριδικά χαρακτηριστικά μεταξύ flâneur, τουρίστα και επαγγελματία. Ποιοι είναι οι «digital nomads»; The changes that the pandemic has brought have caused the rise of a new audience, a hybrid with the features of a flâneur, a tourist, and a professional. Let’s talk about who are the “digital nomads.”

Designing for digital nomads (Viewpoint)

Panos Parthenios / Professor at UOC, Anna Karagianni / Assistant professor at UOC, Valina Geropanta / Assistant professor at UOC

Η τρίτη εποχή της παγκοσμιοποίησης (Friedman, 2006) με τις μεγάλες προκλήσεις και τάσεις της, έχει επιφέρει σημαντικούς μετασχηματισμούς στα πρότυπα ζωής και εργασίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να επανεξετάσουμε τις αλλαγές που προκύπτουν σε κοινωνικό και χωρικό επίπεδο. Η πανδημία λειτούργησε σαν μοχλός για την ψηφιακή εξέλιξη σε διάφορα φάσματα της καθημερινής ζωής. Η ανάγκη για απομακρυσμένη εργασία και εναλλακτικούς τρόπους για την αναπλήρωση της φυσικής παρουσίας, επέτρεψε την εμφάνιση ενός νέου φαινομένου, αυτού του ψηφιακού νομαδισμού. Ο ψηφιακός νομάδας, μια νέα μορφή επαγγελματία με ευέλικτο ωράριο και τόπο εργασίας, επιλέγει το μέρος που θ’ αποκαλεί «σπίτι» για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δημιουργεί πλάνο για τον επόμενο προορισμό και ορίζει νέες παραμέτρους βάσει των οποίων επιλέγει τον χρόνο και τον τόπο μετακίνησής του. Η νέα τάση κινείται στη σύζευξη της εργασίας με τον τουρισμό και την αναψυχή, μεταλλάσσει τα κτίρια, τις γειτονιές και τις πόλεις, και δημιουργεί μια επείγουσα ανάγκη σε αρχιτέκτονες και πολεοδόμους να επανεξετάσουν τις έννοιες κατοίκηση, εργασία, αναψυχή υπό το πρίσμα του νέου αυτού φαινομένου.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Που εξυπηρετεί την ομαλή ενοποίηση των ορόφων και την προσβασιμότητά τους από τα πεζοδρόμια

The third phase of globalization (Friedman, 2006), accompanied by great challenges and trends, has caused a substantial shift to the living and working standards, highlighting the need to reevaluate the resulting changes at a social and spatial level. The pandemic acted as a lever for digital evolution in different aspects of our everyday lives. The need for remote working and alternative ways to replace physical presence allowed the emergence of a new phenomenon, the digital nomad. A digital nomad is a new form of a professional with a flexible working schedule and location. They choose the place that they call “home” for a certain period of time, create a plan about the next destination they will visit, and set up new parameters based on which they choose when and how they are going to relocate. This new trend aims to unite work with tourism and pleasure; it transforms buildings, neighborhoods, and cities and creates an urgent need for architects and urban planners to rethink the concepts of home, work, and entertainment in light of this new phenomenon. Η ταχεία ανάπτυξη του ψηφιακού νομαδισμού επηρεάζει πολλαπλά την πόλη. Δημιουργεί ένα νέο κοινό με υβριδικά χαρακτηριστικά που κινούνται μεταξύ περιπατητή (flâneur), τουρίστα και επαγγελματία. Το κοινό αυτό φαίνεται να στηρίζει τις μονάδες βραχυπρόθεσμης μίσθωσης που δημιουργήθηκαν μαζικά στις πόλεις και τους τουριστικούς προορισμούς τα προηγούμενα έτη και να δημιουργεί τον δικό του διαδικτυακό πυρήνα υποδοχής νέων μελών στην πόλη. Μελετώντας τους ψηφιακούς νομάδες, παρατηρείται ότι η ύπαρξη οργανωμένων ομάδων και συγκροτημένης κοινότητας είναι βασικός παράγοντας στην προσέλκυση νέων νομάδων. Οι κοινότητες είναι ενεργά κύτταρα που συμβάλλουν στην υποστήριξη άμεσων αναγκών των μελών τους και τη διασύνδεσή τους με τους κατοίκους της, δημιουργώντας σταθερούς διαύλους επικοινωνίας με την πόλη. Παράλληλα με τις προσπάθειες αυτο-οργάνωσης των ψηφιακών νομάδων, απαιτείται και η δημιουργία ενός σταθερού πολιτικο-κοινωνικού πλαισίου για την ομαλή ένταξή τους.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Για την βιωτική αναβάθμιση των οικοδομικών τετραγώνων της πόλης

[01.6]

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΟΡΟΦΟΥ Ανάλογα με τις ανάγκες της περιοχής, καθώς και τις ανάγκες των ψηφιακών νομάδων (Καφετέρια, Βιβλιοθήκη κλπ.)

The rapid development of the digital nomad concept affects cities in various ways. It creates a new audience of hybrids displaying the features of the flâneur, the tourist, and the professional. This audience supports the short-term rental units massively created in cities and tourist destinations during the previous years. It forms its own online host center for new members arriving in the city. While studying digital nomads, one realizes that organized groups and a structured community are key factors in attracting new nomads. The communities are active cells that help ensure that the immediate needs of their members are met and that they interconnect them with the inhabitants, creating stable channels of communication with the city. At the same time, with the self-organization of the digital nomads, the development of a stable sociopolitical framework for their smooth integration into the local society is also required.

Many sources associate the digital nomads with the creative class. They hold positions promoting the creation, intellectual work, production of creative content in the culture industry, in digital professions, in positions focusing on knowledge exchange, data processing, etc. Some are self-employed, while others are part of a company but work remotely. So, while major urban centers used to be the centers of labor market development, nowadays they can be found in cyberspace, and the place of relocation is chosen based on other personal criteria focused on well-being and sustainability. Όλη αυτή η διαδικασία επιταχύνεται με την πρόσφατη αναγκαιότητα απομακρυσμένης εργασίας που έφερε η διασπορά του κορονοϊού. Μια σειρά από εθνικές πολιτικές εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια που στοχεύουν στην εξομάλυνση της διαδικασίας εισροής των ψηφιακών νομάδων στις χώρες επιλογής τους. Ζητήματα άδειας παραμονής, έκδοσης βίζας για τον ίδιο και την οικογένειά του, ακόμα και πολιτικές που αφορούν την κατοίκηση φαίνονται να επιλύονται μέσα από πολιτικές προσέλκυσης αυτών των τύπων των εργαζομένων. Παραδείγματος χάρη, η Εσθονία, η Πορτογαλία, αλλά και άλλες χώρες, προσφέρουν δυνατότητες ψηφιακής νομαδικής βίζας. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη σε εξέλιξη έργα αναβάθμισης των υποδομών δικτύων σταθερής πρόσβασης, και πρωτοβουλιών απλοποίησης διαδικασιών που αφορούν την ψηφιακή ταυτοποίηση του πολίτη στη χώρα και τα διάφορα νομοθετικά πλαίσια. Η ψηφιοποίηση υπηρεσιών του τουρισμού και του πολιτισμού καθώς και στρατηγικές προσέγγισης και προσέλκυσης ψηφιακών νομάδων στην Ελλάδα [π.χ. ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (Σ.Ε.Τ.Ε.) ετοιμάζει ψηφιακή πλατφόρμα (portal) με την ονομασία Work from Greece] όλα φαίνονται να εστιάζουν σε μια ομαλή ένταξη της νέας αυτής τάξης στον ελληνικό χώρο.

Ο ψηφιακός νομαδισμός είναι αλληλένδετος με μια σειρά από «επαναλαμβανόμενα μοτίβα: ψηφιακή εργασία, ευελιξία, κινητικότητα, ταυτότητα και κοινότητα» (Henselek, Puchala, 2021), τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν νέες χωρικές ποιότητες. Η ερευνητική ομάδα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης (καθ. Π. Παρθένιος, επ. καθ. Α. Καραγιάννη, επ. καθ. Β. Γεροπάντα) και το Εργαστήριο Ψηφιακών Μέσων (DMLab) προσεγγίζουν την ανάγνωση του φαινομένου αρχικά μέσω της διαγραμματικής ανάλυσής του σε τρεις κλίμακες: του κτιρίου, της γειτονιάς, της πόλης. Στο επίπεδο του κτιρίου, επανεξετάζονται οι τυπολογίες κατοίκησης και εργασίας. Πώς ζει ένας ψηφιακός νομάδας και πώς μπορεί να αναπαρασταθεί χωρικά η καθημερινότητά του; Στην κλίμακα της γειτονιάς, επανεξετάζεται η σχέση των κοινόχρηστων χώρων με την πόλη και τον άνθρωπο. Πώς εισάγεται η έννοια του εφήμερου και του μεταβλητού στον κοινόχρηστο και τον δημόσιο χώρο; Η τρίτη κλίμακα αφορά την πόλη και συνδέεται με τις πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις του φαινομένου. Η έρευνα στοχεύει στο ν’ αναγνώσει, ν’ αναλύσει και ν’ αναδείξει τις χωρικές συνέπειες του ψηφιακού νομαδισμού. Παράλληλα, η έρευνα επιχειρεί να διερευνήσει τις πιθανές συνέργειες που μπορούν να δημιουργηθούν μεταξύ των κοινοτήτων, διαδικτυακών ομάδων, παρατηρητηρίων, κόμβων συνεργασίας και της πανεπιστημιακής κοινότητας με στόχο την ενσωμάτωση του φαινομένου στη ερευνητική διαδικασία. Μέσα από το μάθημα Ψηφιακές Τεχνολογίες στον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό ΙΙ, που διδάσκεται στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, γίνεται προσπάθεια μελέτης και ανάδειξης του φαινομένου, καταγραφής των αναγκών και των τάσεων, καθώς και δημιουργίας νέων συνεργασιών με φορείς όπως η Marketing Greece και με Δήμους εντός των οποίων αναδύονται ευκαιρίες αξιοποίησης του νέου φαινομένου.

During the Fourth Industrial Revolution, when the importance of data management has been proven to be particularly critical, digital nomads are called upon to navigate the uncharted waters of technological promises and the holy world of digital technologies. Virtual, augmented, and mixed reality, digital clones, holograms, smart ecosystems, meta-universes, artificial intelligence, blockchain, and NFTs, form a new environment full of opportunities and traps. It won’t be long until an employee will be released from the territorial commitments of the physical workspace and interact with their colleagues (many of which could be AI bots, and they wouldn’t know) by means of their digital clone in a virtual work environment. The new work environment acquires multiple dimensions, accepts and sends data synchronized with their analog copies within a network of smart devices, spaces, and users, and has the potential to operate based on principles of distributed confidence in a blockchain with transparency, security, accuracy, flexibility, and privacy. After the “paperless office,” maybe it’s time for the “officeless office.” Κυρίαρχο χαρακτηριστικό αυτού του νέου υβριδικού κόσμου είναι η διάχυση των ορίων: γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτες οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ ψηφιακού και φυσικού, μεταξύ παγκόσμιου και τοπικού (global/local/glocal), μεταξύ τουρισμού και μόνιμης διαμονής, μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών χώρων, μεταξύ εργασίας και κατοικίας. Οι ψηφιακοί νομάδες έχουν ανάγκη από νησίδες «ασφαλούς περιπέτειας», με νέες παραστάσεις αλλά πάντα συνδεδεμένοι και με δυνατότητα διαφυγής. Οι αρχιτέκτονες έχουμε για -ακόμα μία φορά- την ευκαιρία να προλάβουμε να σχεδιάσουμε αυτά τα νέα περιβάλλοντα οδηγώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις και όχι το αντίστροφο. The dominant feature of this new hybrid world is the diffusion of boundaries: The dividing lines between the digital and physical, the global and local/glocal, tourism and permanent residence, indoor and outdoor areas, work and home are becoming increasingly blurred. Digital nomads need "safe adventure" islets providing a new scenery for them but making sure they are always connected and capable of escape. Architects have – once more – the opportunity to prevent people from designing these new environments while leading the technological developments and not vice versa.

The concept of the digital nomad is intertwined with a series of “recurring elements: digital work, flexibility, mobility, identity, and community” (Henselek, Puchala, 2021), which in turn create new spatial qualities. The research team of the School of Architecture at the Technical University of Crete (Prof. P. Parthenios. Asst. Prof A. Karagiannia, Asst. Prof V. Geropanta) and the Digital Media Lab (DMLab) approached the comprehension of this phenomenon initially through a diagrammatic analysis in three scales: the building, the neighborhood, the city. At a building scale, they revisit home and workspace typologies. How does a digital nomad live, and how can his everyday life be spatially represented? The relationship between public spaces, the city, and citizens shall be reviewed at a neighborhood scale. How are the notions of the ephemeral and constant change introduced to the communal and public spaces? The third scale concerns the city and is linked to this phenomenon's political and social implications. This study aims to comprehend, analyze and highlight the spatial effects of the digital nomad phenomenon. At the same time, it seeks to explore the possible synergies between the communities, internet groups, observatories, collaboration hubs, and the academic community to integrate the phenomenon into the research process. Through the module “Digital Technologies class in Architectural Design II” offered by the School of Architecture at the Technical University of Crete, we can see that there have been efforts to study and highlight this phenomenon, record the needs and trends and create new partnerships with organizations such as Marketing Greece and municipalities in Greece where opportunities to exploit this new phenomenon emerge.

[01.6]

Images courtesy of Argyropoulos B., Vlachodimos S., Panagiotopoulos I., Prakate Ch.

This new condition has been accelerated due to the recent need for remote work that the COVID-19 pandemic has brought. Lately, a series of national policies aiming to normalize the inflow process of digital nomads in their country of choice has appeared. Issues with residence permits, issuing visas for them and their families, or even housing policies seem to be resolved through policies that attract this type of professional. For instance, Estonia, Portugal, and other countries offer the possibility to issue a Digital Nomad Visa. Similarly, in Greece, projects are already underway to upgrade the infrastructure for fixed access networks and initiatives to simplify procedures relating to the digital identification of citizens and other legislative frameworks. The digitalization of tourism and culture services together with strategies to attract digital nomads to Greece. E.g., the Greek Tourism Confederation (SETE) is in the process of creating a digital portal named “Work from Greece,” proving the emphasis given on the smooth integration of this new order into the Greek space.

Την εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, όπου η σημασία της διαχείρισης των δεδομένων αποδεικνύεται ιδιαίτερα κρίσιμη, οι ψηφιακοί νομάδες καλούνται να διαπλεύσουν τα αχαρτογράφητα νερά των τεχνολογικών υποσχέσεων και των ιερών δισκοπότηρων του κόσμου των ψηφιακών τεχνολογιών. Εικονική, επαυξημένη και μεικτή πραγματικότητα, ψηφιακοί κλώνοι, ολογράμματα, έξυπνα οικοσυστήματα, μετα-σύμπαντα, τεχνητή νοημοσύνη, blockchain, NFTs, δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον με πολλές ευκαιρίες και παγίδες. Δεν είναι καθόλου μακριά η στιγμή που ένας εργαζόμενος θ’ απελευθερωθεί από τις χωρικές δεσμεύσεις του φυσικού χώρου εργασίας και θ’ αλληλεπιδρά με τους συνεργάτες του (πολλοί εκ των οποίων μπορεί χωρίς να το γνωρίζει να είναι AI bots) μέσω του ψηφιακού του κλώνου σ’ έναν εικονικό εργασιακό χώρο. Το νέο περιβάλλον εργασίας αποκτά πολλαπλές διαστάσεις, δέχεται και στέλνει δεδομένα συγχρονισμένο με τα αναλογικά του αντίγραφα εντός ενός δικτύου έξυπνων συσκευών, χώρων και χρηστών, ενώ έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει με βάση τις αρχές της κατανεμημένης μορφής εμπιστοσύνης σε μία αλυσίδα συστοιχιών (blockchain) με διαφάνεια, ασφάλεια, ακρίβεια, ευελιξία και ιδιωτικότητα. Μετά το paperless office ίσως έρχεται η στιγμή για το officeless office.

AGENDA

Πολλές πηγές ενώνουν τους ψηφιακούς νομάδες με τη «δημιουργική τάξη» (creative class). Εργάζονται δηλαδή σε επαγγέλματα που προωθούν τη δημιουργία, τη διανοητική εργασία, την παραγωγή δημιουργικού περιεχομένου σε βιομηχανίες πολιτισμού, σε ψηφιακά επαγγέλματα, σε εργασίες που βασίζονται στην ανταλλαγή γνώσης, επεξεργασία δεδομένων κ.λπ. Κάποιοι είναι αυτοαπασχολούμενοι, ενώ άλλοι δουλεύουν υπηρεσιακά από απόσταση. Ενώ λοιπόν κάποτε τα μεγάλα αστικά κέντρα γίνονταν το κέντρο των εξελίξεων για την εύρεση εργασίας, σήμερα το κέντρο βρίσκεται στον κυβερνοχώρο και ο τόπος μετοίκησης επιλέγεται με άλλα κριτήρια, προσωπικά και εστιασμένα στην ευζωία και τη βιωσιμότητα.

AGENDA

Σκέψεις για την αρχιτεκτονική ως πολιτική πράξη. Αίτια και αιτιατά στην απουσία του πολίτη από τον διάλογο περί αρχιτεκτονικής. Στοχασμοί πάνω στην αρχιτεκτονική και την πόλη του αύριο -ως υλοποίηση, προοπτική και ιδέα πέρα από τον καταληπτό διανοητικό ορίζοντα. Thoughts on architecture as a political act. Causes of and effects on the citizen’s absence from the discourse surrounding architecture. Reflections on architecture and the city of tomorrow—in terms of implementation, potential, and as a concept beyond the comprehensible intellectual line of sight.

Fundamentals but inspired (Viewpoint)

Dimitris Potiropoulos

ΕΊΝΑΙ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΡΆΞΗ; Στο βιβλίο του «Μοντέρνα Αρχιτεκτονική - Ιστορία και Κριτική» σχολιάζει σ’ ένα σημείο ο Kenneth Frampton: «Χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη δεν είναι δυνατόν να κατακτηθεί ούτε να διατηρηθεί ένα αποδεκτό επίπεδο παραγωγής, γιατί η αρχιτεκτονική είναι μια δημόσια τέχνη που χρειάζεται έναν αποτελεσματικό κοινωνικό εργοδότη και ένα υψηλό επίπεδο επένδυσης… Με τον ένα ή τον άλλον τρόπο όλα τα αξιόλογα αρχιτεκτονικά έργα είναι το αποτέλεσμα ενός υψηλού επιπέδου εργοδότη, είτε πρόκειται για το δημόσιο, είτε για την τοπική αυτοδιοίκηση, είτε για τον ιδιωτικό τομέα». Ο Jack Lang πάλι είχε πει ότι «Η αρχιτεκτονική δεν είναι έκφραση μιας κοινωνίας αλλά των εξουσιών που την διοικούν», ενώ τη δεκαετία του ’80, ο Lebbeus Woods διατύπωσε τη θέση ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πολιτική πράξη. Κατά την άποψή του, η αντίληψη της αρχιτεκτονικής ως πολιτικής πράξης είναι συγγενής με την έννοια της πολιτικής σημασίας που έχουν διάφορες καθοριστικές επιλογές και αποφάσεις σε όλα τα επίπεδα της ζωής, από την αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών μέχρι το μέλλον μιας πόλης, μιας χώρας ή και συνολικά του πλανήτη.

Ο (εγχώριος) δημόσιος εργοδότης θα έπρεπε να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη των αρχιτεκτονικών ιδεών, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, εντούτοις η ελληνική πολιτεία αγνοεί επιδεικτικά την χρησιμότητα τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής αρχιτεκτονικής. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι Ιταλοί ήδη από τον 12ο αιώνα είχαν θεσπίσει αυστηρούς κανόνες για τον έλεγχο της οικοδομικής δραστηριότητας. Πολύ αργότερα, περί το 2000, η ιταλική κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα ένα φιλόδοξο σχέδιο νόμου με τίτλο «Νόμος-Πλαίσιο για την Αρχιτεκτονική Ποιότητα», που διαπραγματευόταν θεσμικά την πολιτισμική σημασία της αρχιτεκτονικής και τη σχέση της με την κοινωνία και το περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, το σχέδιο νόμου, που δυστυχώς έμεινε στα χαρτιά, προέβλεπε την αναγνώριση εκ μέρους της πολιτείας της ιδιαίτερης αξίας ενός σύγχρονου αρχιτεκτονικού έργου, τη βράβευση δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων και οργανισμών που προωθούν την πραγματοποίηση σημαντικών αρχιτεκτονημάτων, μαθήματα στα σχολεία σχετικά με την περιβαλλοντική, πολεοδομική και αρχιτεκτονική κουλτούρα κ.ά. IS ARCHITECTURE A POLITICAL ACT? In his book “Modern Architecture: A Critical History,” Kenneth Frampton comments: “It is impossible to obtain and maintain an acceptable level of production without proper support because architecture is a public art that needs an efficient social employer and a high level of investment… One way or another, every outstanding architectural work, whether that is of the public sector, the local government, or the private sector, is the result of a high-level employer”. Jack Lang had also said that “Architecture is not the reflection of a society but of the authorities that govern it.” At the same time, during the 1980s, Lebbeus Woods stated that architecture must be treated as a political act. In his opinion, the perception of architecture as a political act is closely related to the political importance which is held in various choices and decisions in every aspect of our lives, from dealing with our daily needs to the future of a city, a country, or the planet at large.

[01.7]

The (domestic) public employer should have the primary role in developing architectural ideas, as is the case in other countries. Nonetheless, the Greek state continues to ignore the utility of both public and private architecture. At this point, it is worth mentioning that the Italians had already established strict rules regarding building activities during the 12th century. Much later, in around 2000, the Italian government published an ambitious draft of legislation titled “Law- Guideline for Architectural Quality,” which negotiated the cultural importance of architecture and its relationship to society and the environment institutionally. This draft legislation, which unfortunately never came to fruition, made provisions for the official recognition of the value of modern architectural works, awards for public and private sectors or organizations that would promote the implementation of important architectural projects, the introduction of school subjects related to the environmental, urban, and architectural culture, etc.

Xaveer De Geyter Architects: After-sprawl: Research for the Contemporary City

AGENDA ΝΕΩΤΕΡΙΚΌΤΗΤΑ -ΜΊΑ ΠΑΡΆΔΟΞΗ, ΕΓΧΏΡΙΑ «ΕΡΜΗΝΕΊΑ» ΤΗΣ Θεμελιώδης αρχή της νεωτερικότητας, που είχε τις απαρχές της στον Διαφωτισμό, είναι η αυτοδιάθεση και αυτονομία του υποκειμένου που ορίζει την ταυτότητά του μέσω της σχέσης της ετερότητας. Ως ιδέα οφείλει τη διάρκειά της στην αυτο-αμφισβήτησή της, τη συνεχή επανερμηνεία του παρελθόντος και της ιστορίας. Η νεωτερικότητα κατάφερε να κερδίσει τη μάχη με την παράδοση από την στιγμή που έγινε αποδεκτό ότι το κληρονομημένο δεν μας προσφέρεται τελεσίδικα αλλά πάντοτε υπόκειται σε επανεξέταση και αναθεώρηση. Επικράτησε δε επειδή ενσωμάτωσε το παρελθόν στη δικαιοδοσία της και νεωτερικοποίησε την παράδοση υποβάλλοντάς την σε διαρκή ανασυγκρότηση. Η νεωτερικότητα θεσμοποιεί την αμφιβολία και επιμένει ότι όλη η γνώση αποκτά τη μορφή υπόθεσης. Σύμφωνα με τον Anthony Giddens είναι η «κουλτούρα του ρίσκου», μιας έννοιας που δεν συναντάται σε παραδοσιακές κοινωνίες γιατί προϋποθέτει πολλαπλότητα επιλογής και όχι απαράβατη αποδοχή.

The Matrix Reloaded / The Architect

Η σημερινή «ιδιαιτερότητα», ας την ονομάσουμε έτσι, που βιώνουμε στον χώρο της αρχιτεκτονικής στη χώρα μας σχετίζεται με μία βαθιά ριζωμένη «αμφιθυμία», αν όχι «άρνηση», ή και «παρεξήγηση», που συντηρείται στην ελληνική κοινωνία αναφορικά με την ουσία της αρχιτεκτονικής και βέβαια με το τι αντιλαμβάνεται ο μέσος πολίτης ως νεωτερικότητα. Στην Ελλάδα, η συμμετοχή της κοινωνίας στη δημόσια συζήτηση για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Τα αξιολογικά κριτήρια αμβλύνονται συνεχώς καθώς τα εγχώρια ΜΜΕ –ευρύτερης κυκλοφορίας, ακροαματικότητας και τηλεθέασης, και αντίστοιχα μεγάλης επιρροής– προβάλλουν κάθε τι της μόδας, ενίοτε κοσμικό, και συχνά κιτς. Ανακυκλώνεται έτσι μια «κρατούσα άποψη» -πώς αλλιώς να την πει κανείς- που έχει να κάνει με το ντόπιο «γούστο», το οποίο διαμορφώνει τελικά ό,τι βλέπουμε γύρω μας. Και που τελευταία «εμπλουτίζεται» με μια «έκρηξη» «φουτουριστικών» αρχιτεκτονικών projects (όπως μου τα περιέγραψε δημοσιογράφος...) -προσπάθειες εντυπωσιασμού θα τις χαρακτήριζα εγώ- που παρακολουθούμε να κτίζονται πρόσφατα, κυρίως στην Αθήνα. Παράλληλα, μιλώντας πάντα για την Ελλάδα, ναι μεν στον χώρο της κριτικής αρθρογραφίας τα πράγματα είναι καλύτερα -επειδή η αποτίμηση του παραγόμενου έργου γίνεται με όρους μιας τεκμηριωμένης αισθητικής και τυπολογικής ανάλυσης- παρόλα αυτά και εκεί δεν λείπει κάποιες φορές το φαινόμενο της επιτηδευμένης γραφής με στόχο τον εντυπωσιασμό. MODERNITY- AN UNUSUAL, DOMESTIC “EXPLANATION” Self-determination and autonomy of the subject who defines their identity through its otherness is a fundamental principle of modernity, which had its origins in the Enlightenment era. As a theoretical concept, it has lasted through its self-contestation and its constant reinterpretation of the past and history. Modernity managed to win the battle against tradition the moment we accepted that what has been passed onto us is not final but is always subject to reevaluation and reconsideration. It has also prevailed due to its assimilation of the past and the modernization of tradition through constant reconstruction. Modernity institutionalizes doubt and insists that all knowledge assumes the form of assumption. According to Anthony Giddens, modernity is “risk culture,” a concept that we do not come across in traditional societies because it requires a multiplicity of choices rather than inviolable acceptance. Today’s “peculiarity” that is experienced in the architectural world is related to a deeply rooted “ambivalence,” if not “denial” or “misunderstanding,” which is sustained in Greek society regarding the essence of architecture and the average citizen’s understanding of modernity. In Greece, society’s participation in public discourse surrounding modern architecture is almost non-existent. The evaluative criteria are constantly mitigated, as the local media—of broader circulation, rating, and audience, and subsequently, of more significant influence—promote trends, which usually have to do with socialites and are more than often kitsch. In this manner, we keep repeating a “mainstream opinion” related to the local “taste,” which shapes everything we see around us. This is recently being “enriched” with an “explosion” of “futuristic” architectural projects—which I can only view as an attempt to impress—that are recently being built, especially in Athens. At the same time, always in reference to Greece, while things are looking up in the sector of critical writing—because the evaluation of a produced work occurs under conditions of a well-supported aesthetic and typological analysis— the phenomenon of pretentious writing with the attempt to impress is still evident from time to time.

[01.7]

AGENDA 38

Francis Kéré: Center for Health Social Welfare / Image courtesy of Francis Kéré REM KOOLHAAS, WINY MAAS: Η ΠΌΛΗ/ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ ΤΟΥ ΜΈΛΛΟΝΤΟΣ Ο Rem Koolhaas, μιλώντας για την πόλη του μέλλοντος -μια πόλη που θα τη χαρακτηρίζει η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού- θεωρεί ότι δεν θα έχει καμία σχέση με το κλασικό ορισμό της πόλης που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, με το κέντρο της, τα όριά της και την περιαστική ζώνη. Σε αυτόν το νέο τύπο πόλης η πυκνότητα του πληθυσμού θα κατανέμεται ομοιόμορφα, η δε έννοια της κεντρικότητας θα εκλείψει. Θα μιλάμε πλέον για τη διασκορπισμένη πόλη, δηλαδή το αντίθετο του πυκνού ιστορικού χαρακτήρα των ευρωπαϊκών αστικών κέντρων. Σε μια συνέντευξή του ο Koolhaas υποστηρίζει επίσης ότι στη σύγχρονη εποχή δεν υπάρχει ένα πλαίσιο που να επιτρέπει στον αρχιτέκτονα και αντίστοιχα στον πολεοδόμο να υλοποιεί ακριβώς αυτό που έχει οραματιστεί. Προκύπτει σχεδόν πάντοτε κάποιου είδους κοινωνική ή άλλη αντίδραση, καθώς η αρχιτεκτονική είναι μια διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ ενός επαγγέλματος και ενός ολόκληρου συστήματος «αντίστασης», είτε αυτή αφορά τις «απόψεις» της πολιτείας, είτε συμφέροντα, είτε ακόμη την κουλτούρα -ή την έλλειψή της- σε επίπεδο κοινωνίας, ή και όλα αυτά μαζί. Και συμπληρώνει στη συνέχεια: «Οι αρχιτέκτονες αντιμετωπίζονται ως ήρωες από τους οποίους οι άνθρωποι αναμένουν πολλά. Πάνω, όμως, από τις επιθυμίες ή τις φαντασιώσεις του καθενός υπάρχει ένα αόρατο σύστημα δομών ή συγκυριών που υπαγορεύει τι μπορεί να γίνει και τι όχι».

[01.7]

Η 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2014) είχε δώσει έμφαση στην πολιτική διάσταση της αρχιτεκτονικής. Τότε, ο Rem Koolhaas, ως γενικός επιμελητής της, είχε εστιάσει στα στοιχεία και τα αίτια παραγωγής του σύγχρονου αρχιτεκτονικού χώρου και όχι στους σημερινούς σχεδιαστές της παγκοσμιοποιημένης, όπως λέγεται, αρχιτεκτονικής. Η προβληματική που είχε θέσει, σε συνεργασία με ομάδα σπουδαστών του Harvard, αφορούσε την υποχρέωση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με το «design προβολής» και την τεχνολογία, να εξετάσει πάλι τα «ουσιώδη» (fundamentals) μέσα από τα αρχετυπικά χαρακτηριστικά που συγκροτούν (ή θα έπρεπε να συγκροτούν) τα κτίρια και τις πόλεις, προκειμένου να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του ίδιου του πυρήνα της αρχιτεκτονικής σκέψης. Ενόσω ο Winy Maas των MVRDV υποστηρίζει ότι «Ο πραγματικός κόσμος δημιουργείται κομμάτι-κομμάτι και όχι συνολικά. Ο καθένας μπορεί να γίνει συν-δημιουργός της πόλης, βασική προϋπόθεση όμως είναι να υπάρχει διαφάνεια σε όλη τη διαδικασία παραγωγής και τη διαχείριση της πληροφορίας. Αυτή η τακτική επιτρέπει σε όλους την πρόσβαση και έλλογη επέμβαση στο περιβάλλον που τους αφορά». Και, συνεχίζοντας, αναρωτιέται: «Ίσως η εξοικονόμηση χώρου μπορεί να βρεθεί στην καθ’ ύψος ανάπτυξη της πόλης. Μπορεί, όμως, η αύξηση της πυκνότητας του πληθυσμού να συνδυαστεί με την βελτίωση της ποιότητας ζωής; Και ποιος θα είναι εδώ ο ρόλος της φύσης;». REM KOOLHAAS, WINY MAAS: THE CITY/ARCHITECTURE OF THE FUTURE Referring to the city of the future -a city that will be characterized by overpopulation-, Rem Koolhaas believes that it will not bear any similarities to the conventional definition of the city we have known so far, which is composed of a city center, its bounds, and the suburban zone. In this new type of city, the density of the population will be evenly distributed, and the concept of centrality will be extinct. We will be talking about a diffused city, the exact opposite of the dense historical nature of European urban centers. In one of his interviews, Koolhaas also states that, during the modern era, there is no framework that allows the architect, and subsequently the urban planner, to actualize their vision. There is always some kind of social or other reaction, as architecture is a process of negotiation between one profession and an entire system of “resistance,” whether that is associated with the state’s “opinions” or interests, with culture, or the lack of it on a societal level or all those factors combined. Koolhaas continues: “Architects are treated as heroes whom people expect too much. Above everyone’s desires or fantasies, though, there is an invisible system of infrastructures or circumstances that dictate what can and cannot be done.”

The 14th Venice Biennale International Architecture Exhibition (2014) paid attention to architecture’s political dimension. As its general curator, Rem Koolhaas focused on the elements and the reasons for the production of the modern architectural space and not on the current designers of “globalized” architecture. The issue that was up for debate, in collaboration with a team of Harvard students, had to do with modern architecture’s obligation to redefine its relationship with “promotion design” and technology and to reexamine the fundamentals through archetypical characteristics that comprise (or should comprise) buildings and cities, to conduce to the modernization of the core of architectural thought itself. At the same time, MVRDV’s Winy Maas claims that “the real world is created piece by piece and not in totality. Everyone can become a co-creator of the city on the condition that there is transparency throughout the entire process of production and the management of information. This tactic will allow everyone to have access and reasonable interference to their environment”. He goes on to wonder: “It is perhaps the economy of space that can be found in the city's vertical development. Can the rise in the population’s density, though, be combined with improving quality of life? And what is the role of nature in this case? ΤΟ ΠΑΡΆΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΚΏΝ ΧΩΡΏΝ Η σκανδιναβική αρχιτεκτονική αρνείται να ταυτιστεί με τις επιταγές της διεθνούς «μόδας», με ό,τι αυτή θεωρεί «must» και επιχειρεί να επιβάλει, ενώ τοποθετείται κριτικά απέναντι στον μοντερνιστικό ελιτισμό. Σε ένα πλαίσιο ανανεωτικής τυπολογικής και μορφοπλαστικής γλώσσας διεκδικεί τη δική της πολιτισμική αυτονομία και ταυτότητα, συστατικά της είναι το νερό, ο αέρας, το φως, τα φυσικά υλικά. Χωρίς να υιοθετεί έναν «φολκλόρ» μανιερισμό, καταφέρνει να συμπεριλάβει στο λεξιλόγιό της το τοπικό ιδίωμα μ’ έναν εκσυγχρονιστικό τρόπο. Όλα αυτά, πάντοτε, σε ένα πλαίσιο ευελιξίας και ρεαλισμού, αλλά και μιας πρωτότυπης χρήσης των παραδοσιακών υλικών και κατασκευαστικών μεθόδων, αρμονικά συνδυασμένων με τις αντίστοιχες σύγχρονες. Η αρχιτεκτονική στις χώρες του βορρά αποτελεί όχημα ευημερίας, κοινωνικής και πολιτισμικής χειραφέτησης, αντιστέκεται στην ομοιογενοποίηση, στην άγονη επανάληψη και, συνάμα, απορροφά και αξιοποιεί τις νεωτερικές τάσεις, διεκδικώντας έναν αυτόχθονο χαρακτήρα. Στην επιτυχία αυτή δεν συμβάλλει μόνον η ποιοτική κουλτούρα της σκανδιναβικής κοινωνίας, αλλά και πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως: Ο θεσμός των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, που αποτελεί τρέχουσα πραγματικότητα. Τα υψηλού επιπέδου πανεπιστήμιά τους, τα μουσεία τους, και αντίστοιχα οι εκδηλώσεις αρχιτεκτονικής. Ο αρχιτεκτονικός τύπος, που διατηρεί άριστο επίπεδο, αλλά και η συλλογική ταύτιση αντιλήψεων ως προς τους κανόνες διαχείρισης του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, του χτισμένου και του φυσικού. Έτσι, η αρχιτεκτονική των χωρών αυτών καθιερώνεται στην παγκόσμια αρχιτεκτονική σκηνή μέσω μιας απέριττης, πλην όμως ευρηματικής, λειτουργικής αισθητικής, του «ποιητικού φονξιοναλισμού» θα την λέγαμε, άρρηκτα συνδεδεμένης με την εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών και τη φύση. THE SCANDINAVIAN PARADIGM Scandinavian architecture refuses to be identified with the imperatives of international trends, with whatever they attempt to impose because it is considered a “must,” while also critiquing modernist elitism in the context of a renewed typological and morphological language, with its elements being water, air, light, and natural materials. Without adopting a folklore mannerism, its vocabulary manages to include local idioms in a modernist way. All this occurs in a context of flexibility and realism and the original use of traditional materials and construction methods, which are harmoniously combined with their modern counterparts. Architecture in

This success is not only a result of the quality of Scandinavian culture, but also various other factors: The institution of architectural competitions, which is a current reality; Their universities, museums, and architectural events, which are of high quality; The architectural press that maintains both high quality and a common belief system regarding the rules of managing the public and private space, both constructed and natural. Thus, architecture in those countries becomes established on the global architectural scene through a simple yet inventive, functional aesthetic, that of “poetic functionalism,” which goes hand in hand with nature and the facilitation of one’s daily needs.

AGENDA

Northern countries constitutes a vehicle of wellbeing, social and cultural liberation, as it goes against homogenization, unfruitful repetition. At the same time, it absorbs and utilizes modernist trends, thus claiming a native character.

ΜΕΤΑΞΎ ΑΡΧΕΤΎΠΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΗΓΜΈΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΉΣ ΕΞΈΛΙΞΗΣ Η διατύπωση τεκμηριωμένων αξιολογικών εκτιμήσεων για την κατάσταση της αρχιτεκτονικής, και αντίστοιχα της πόλης, του μέλλοντος, προφανώς δεν είναι δυνατή. Ήδη, στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο μαθηματικός John von Neumann είχε μιλήσει για διαρκώς επιταχυνόμενη πρόοδο της τεχνολογίας και για αλλαγές στη λειτουργία του ανθρώπινου βίου. Αλλαγές, που δίνουν την εντύπωση ότι προσεγγίζεται μια «ουσιώδης μοναδικότητα» στην ιστορία της ανθρώπινης φυλής, πέραν της οποίας οι ανθρώπινες υποθέσεις, όπως τις ξέρουμε, δεν θα υφίστανται. «Τεχνολογική μοναδικότητα» (technological singularity), κατά τον Neumann, ονομάζεται η εμφάνιση μιας υπερευφυΐας με τεχνολογικά μέσα, της οποίας οι δυνατότητες θα είναι δύσκολο να γίνουν κατανοητές από τον άνθρωπο. Η εμφάνιση μιας τέτοιας «τεχνολογικής μοναδικότητας» αντιμετωπίζεται ως ένας διανοητικός ορίζοντας γεγονότων, πέραν του οποίου οι εξελίξεις δεν μπορούν να προβλεφθούν. Είναι εύκολο, νομίζω, να κάνουμε τις ανάλογες προβολές και στο πεδίο της αρχιτεκτονικής, και να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Ενόψει των εξελίξεων αυτών, το κρίσιμο θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί είναι το να τεθεί ως πρωταρχικό αίτημα-ερώτημα η προοπτική της σχέσης της αρχιτεκτονικής με τον πολιτισμό, την κοινωνία και τη φύση, υπό τη συγκεκριμένη οπτική. Τόσο ως προς το πώς μπορούμε να κάνουμε αρχιτεκτονική στην εποχή μας, για την εποχή μας, και με τα μέσα της εποχής μας, όσο όμως και ως προς την επανεξέταση ζωτικής σημασίας ζητημάτων που σχετίζονται με αρχετυπικές ανθρώπινες ανάγκες που έχουν σχεδόν ξεχαστεί, και επαγωγικά με την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Ενόσω λοιπόν τίθενται τέτοια τάξης ερωτήματα, η κοινωνική συζήτηση, και όχι μόνο, στη χώρα μας, εστιάζει στο «φουτουριστικό» design, επαναφέροντας για άλλη μια φορά τη μόδα και το φαίνεσθαι (προβληματικό και αυτό) στον κέντρο του ενδιαφέροντός μας… Κρίμα και πάλι.

IN-BETWEEN ARCHETYPES & ADVANCED TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT Formulating well-documented evaluative estimates about the current condition of architecture and the city of the future is impossible. Already in the middle of the 1950s, the mathematician John von Neumann had spoken about the constantly accelerating technological advancement and the changes in the function of human life. These changes give the impression of approaching an “essential singularity” in the history of humanity, beyond which human affairs will not exist in the way that we are familiar with. According to Neumann, “technological singularity” is the emergence of a hyperintelligence with technological means whose abilities will be incomprehensible to humans. The emergence of such “technological singularity” is viewed as an intellectual horizon of events beyond which no developments can be predicted. I believe it is easy to make related projections in the field of architecture and come to our own conclusions. In light of these developments, the crucial matter must be raising the potential of a relationship between architecture and culture, society and nature, as a primary demand/question. This must occur in terms of how we can practice architecture during this age, for our age, and with the means of our age; In terms of a reexamination of vital issues that are related to archetypal human needs that have almost become extinct; Lastly, in terms of the degradation of the natural environment and the case of climate change. So, while such significant issues are being raised, the social discourse in our country continues to focus on “futuristic” design, constantly bringing back to our attention trends and pretense (which is also problematic)… What a pity.

[01.7]

AGENDA

Ο Peter Murray αντί να ασκήσει επαγγελματικά το αντικείμενο των σπουδών του άρχισε να γράφει γι’ αυτό. Σήμερα, ο βραβευμένος από τη βασίλισσα Ελισάβετ δημοσιογράφος αρχιτεκτονικής, είναι σύμβουλος του πρωθυπουργού της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον και του δημάρχου του Λονδίνου Σάντικ Καν. Instead of professionally practicing architecture, Peter Murray focused on writing about it. He has now been awarded an OBE in the Queen’s Birthday Honours, and he has been consulting the UK Prime Minister Boris Johnson and mayor of London, Sadiq Khan.

Α talk with Peter Murray (Interview)

Thanassis Diamantopoulos

Τον συνάντησα για πρώτη φορά στο περιθώριο του “Architect show” το οποίο γινόταν υπό τη δημιουργική διεύθυνση και επιμέλεια του Βασίλη Μπαρτζώκα και της Design Ambassador στο Metropolitan Expo, κοντά στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». It was the first time I met him on the sidelines of the “Architect show,” which was under the creative direction and supervision of Vassilios Bartzokas and the Design Ambassador and took place at the Metropolitan Expo near Athens International Airport “Eleftherios Venizelos.” Παρότι σύμβουλος του Μπόρις Τζόνσον και του δημάρχου του Λονδίνου Σάντικ Καν, ενώ χρίστηκε ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ το 2021, ο σνομπισμός εξακολουθούσε να είναι «αυτός ο άγνωστος» για τον ίδιο, αφού δεν είχε καμία ψυχολογική απόσταση με τον συνομιλητή του. Σ’ έκανε μάλιστα, να ξεχνάς ότι μιλάς μαζί του σε μια ξένη γλώσσα, ακόμα κι αν είναι τ’ Αγγλικά.

Even though he has been an advisor to Boris Johnson and Mayor of London, Sadiq Khan, while also being awarded a knighthood by Queen Elizabeth in 2021, I could not detect even an ounce of snobbism in him since he didn’t appear psychologically distant from me at all. He even made you forget that you were speaking in a foreign language, even if it was in English.

Photography ©Spyros Hound

Η ενασχόλησή του με την αρχιτεκτονική δημοσιογραφία ξεκίνησε από μια αντικρουόμενη επιθυμία που είχε νέος: από τη μία ήθελε να σπουδάσει Αγγλικά και να γίνει γραφιάς και από την άλλη ήθελε να γίνει αρχιτέκτονας. Τελικά, κατάφερε να συνδυάσει και τα δύο. «Θυμάμαι πως ήθελα να σπουδάσω Αρχιτεκτονική γιατί είχα εμπνευστεί από έναν λέκτορα με το όνομα Τομ Μπένετ ο οποίος έκανε μια σειρά ομιλιών τα Χριστούγεννα (κάποιας χρονιάς) με θέμα “γιατί βρίσκει την αρχιτεκτονική τόσο συναρπαστική” στις οποίες πήγα κατά τύχη κι έτσι εμπνεύστηκα πολύ. Αυτό μ’ έκανε μετά τ’ Αγγλικά να σπουδάσω Αρχιτεκτονική». His involvement with architectural journalism was initiated after two conflicting desires he had while he was younger: on the one hand, he wanted to study English and become a writer, and on the other, he really wanted to become an architect. Finally, he managed to combine both. “I remember that my inspiration for wanting to study architecture was Dr. Tom Bennett, who was delivering a series of lectures during Christmas focusing on why he finds architecture so fascinating. I was there by chance, but I was really inspired by this moment. This urged me to study architecture after completing my English studies.” Κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων άρχισε να εκδηλώνει το εκδοτικό μικρόβιο που τον είχε καταλάβει, πάντα στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Έτσι, κυκλοφορούσε πανεπιστημιακά περιοδικά που έμοιαζαν περισσότερο με fanzine. «Το ένα λεγόταν “Μegascope” και το άλλο “Clipkit” στο οποίο δώσαμε αυτήν την ονομασία γιατί ήταν σαν kit στο οποίο μέσα στο μήνα κάναμε updating προσθέτοντας σελίδες με καινούρια άρθρα». Στο τέλος, ο tutor του που λεγόταν Σερ Πίτερ Κουκ και ήταν ιδρυτικό στέλεχος της ιστορικής ομάδας Archigram (Architecture+Telegram) αλλά και του ομώνυμου περιοδικού αρχιτεκτονικής, του είπε “είμαι πολύ χαρούμενος που ο Peter Murray πήρε τον δρόμο της επικοινωνίας, γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο θα βρει τη μακροπρόθεσμη έννοια του αντικειμένου του και θ’ αποχωριστεί οτιδήποτε το βαρετό σχετίζεται μ’ αυτή». Τη δεύτερη φορά, του μιλήσαμε ενώ βρισκόταν στο Λονδίνο, την πρωτεύουσα που δεν μπορείς να βγάλεις από μέσα του, αλλά ούτε και να βγει ο ίδιος από την καρδιά της.

[01.8]

During his time at the university, he started to display his love for publishing but always focused on the field of architecture. As a result, he launched university magazines that looked more like fanzines: “One was titled ‘Megascope’ and the other ‘Clipkit’ whose name revealed that it was in fact a kit in a way that we updated with new articles each month.” At the end of his studies, his tutor, Sir Peter Cook, the founding father of the historic group, Archigram (Architecture+Telegram) and of the homonymous architecture magazine, had said about him: “I am truly happy that Peter Murray followed the communication path as this way he will grasp the long-term meaning of this field and separate himself from all the boring elements that the profession of architecture bears.” Our second conversation happened while he was in London, the capital that had captured his heart, and he has done the same to her as well.

ΤΔ «New London Architecture». Ποια είναι τα τρέχοντα «καυτά» θέματα;

“My painting of the dangerous Bank Junction in the City of London which I have campaigned to be pedestrianised as shown in the image”

ΤΔ Ποιες είναι οι κυρίαρχες σκέψεις σας για τη βράβευσή σας με ΟΒΕ;

local areas has been built into the planning system.

PM Κανονικά, η αναφορά σ’ αυτήν την τιμή διατυπώνεται ως «υπηρεσίες στην Αρχιτεκτονική», οπότε αισθάνομαι πολύ κολακευμένος και ευχαριστημένος που η δική μου διάκριση αφορά την «ηγεσία στις τέχνες, την αρχιτεκτονική, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, το σχέδιο, τις εκδόσεις και τη φιλανθρωπία». Περιγράφει τα διάφορα πάθη στη ζωή μου και αντανακλά το εύρος της δουλειάς που κάνω. Μερικές φορές ανησυχώ μήπως είμαι υπερβολικά «ερασιτέχνης», μα η διάκριση καταξίωσε τους τρόπους μου.

ΤΔ Ποιος είναι ο πραγματικός ορισμός της «βιωσιμότητας» κατά τη γνώμη σας και ποιες είναι οι πραγματικές πτυχές της; Χρειάζεται η αρχιτεκτονική να επανεξετάσει τη σχέση της με την κοινωνία και την ευημερία των ανθρώπων συνολικά;

What are your main thoughts about your OBE award?

Normally the citation for this honor reads “for services to architecture,” so I was very flattered and pleased that mine read that it was for ‘leadership in the arts, architecture, city planning, design, publications and charity,’ which describes the various passions in my life and reflects the breadth of the work that I do. I sometimes worry about being too much of a dilettante, but this made it respectable.

ΤΔ Στην ίδια περίσταση βραβεύτηκε και ο Kenneth Frampton, αλλά και ο Peter Barber που είναι ευρέως γνωστός για μια σειρά κοινωνικών κατοικιών που κατασκευάστηκαν σε όλο το Λονδίνο. Λαμβάνοντας επίσης υπόψη το βραβείο Pritzker στον Diébédo Francis Kéré, παρατηρείτε μια νέα οπτική στον παγκόσμιο διάλογο για την αρχιτεκτονική και τις προτεραιότητές της;

ΤD

What is the actual definition of “sustainability,” in your opinion, and what are its true aspects? Does architecture need to reconsider its relationship to society and people’s well-being as a whole?

Sustainability is about sitting lightly on this Earth. I feel guilty flying, even to Athens, but riding a bicycle or sailing a boat brings a level of joy that reflects incredibly efficient use of resources. Living a sustainable life is a moral as much as an economic or scientific endeavor. Buckminster Fuller published his Operating Manual for Spaceship Earth back in 1969, and it has been a big influence on me. He talked about the unsustainability of fossil fuels, inequality, the impact of artificial intelligence, and how, if we do not keep our systems in good order, the world will cease to function. His ideas of synergy and the way systems work together were ahead of his time. Life on Mars is not the answer.

PM Η καθυστέρηση στην απότιση φόρου τιμής στον Ken Frampton -είναι 92!- ήταν μια τεράστια παράλειψη. Έπρεπε να το είχε λάβει πριν από χρόνια. Αλλά νομίζω ότι τόσο ο Peter Barber όσο και ο Francis Kéré οφείλουν κάτι στον Frampton και στη συζήτησή του για το «critical regionalism» -τη σημασία της αποκέντρωσης. Η απόρριψη του Διεθνούς Στιλ και η αναζήτηση ενός Μοντερνισμού που αντικατοπτρίζει κάτι από τον τόπο του είναι μέρος της σύγχρονης ατζέντας σε όλο τον κόσμο. Αυτό αντικατοπτρίζεται σ’ ένα πιο αναλυτικό επίπεδο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο χαρακτηρισμός των τοπικών περιοχών έχει ενσωματωθεί στο σύστημα σχεδιασμού. ΤD

The lateness of Ken Frampton’s honor - he’s 92! - was a huge oversight. He should have received it years ago. But I think that both Peter Barber and Francis Kéré owe something to Frampton and his discussion of ‘critical regionalism’. The rejection of the International Style and a search for a Modernism that reflects something of its place is a part of the contemporary agenda across the world. This is reflected at a more granular level in the UK, where characterization reflecting

ΤΔ Χρειάζεται ο κόσμος τους «starchitects»; PM Όσο κι αν απολαμβάνω κάποιες από τις δουλειές τους, ο κόσμος δεν «χρειάστηκε» ποτέ τους αρχιτέκτονες-σταρ. Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι αστικοί σχεδιαστές, αρχιτέκτονες και αρχιτέκτονες τοπίου που μπορούν να δημιουργήσουν υπέροχα μέρη που είναι βιώσιμα, ισόνομα, δίκαια και ευχάριστα. Τα μελλοντικά ζητήματα της αρχιτεκτονικής αφορούν τη μορφή των πόλεών μας, όχι τη μορφή μεμονωμένων κτιρίων. ΤD

Does the world still need “starchitects”?

As much as I enjoy some of their work, the world has never “needed” starchitects. The world needs urban designers, architects, and landscape architects who

ΤD

“New London Architecture.” What are the current hot topics?

A the top of the agenda is the shape of the post-COVID city. What will be the impact of more people working from home? The Mayor of London has espoused Carlos Moreno’s vision of the 15-minute city, a project that suits London, which is historically polycentric. Even before the pandemic, we were seeing a change in the balance between the center and the suburbs. Five years ago, I wrote: "Although the center remains the key economic driver of the capital, developments with a focus on neighborhoods, placemaking, and a reduction in commuting are increasingly significant. A many-centered city provides places where people work, live and play.” The 15-minute city is deliverable: 90% of Londoners already live within 10 minutes of a high street. If more people working from home is good for local neighborhoods, what does that mean for central business districts? They will need to become more diverse to create more retail, cultural, and leisure offerings. The recovery of the center in London, however is threatened by a lack of funding for public transport due to losses made during the pandemic and an unsupportive government that is looking to shift investment from the capital to poorer cities in the north of England. At the same time, the Mayor of London is looking to increase the modal share of active travel (walking, cycling, and public transport) from 62% to 80% by 2041 - but without a properly functioning public transport system, this will not happen. Active travel is supported by the Mayor for its sustainability credentials and its health benefits.

[01.8]

Images courtesy of Peter Murray

Kenneth Frampton was awarded on the same occasion. But also, Peter Barber, widely known for a series of social housing built throughout London. Also, considering the Pritzker Prize in Diébédo Francis Kéré, do you see a new perspective on the global dialogue on architecture and its priorities?

Ωστόσο, η ανάκαμψη του κέντρου στο Λονδίνο απειλείται από την έλλειψη χρηματοδότησης για τις δημόσιες συγκοινωνίες λόγω των απωλειών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και από μια μη υποστηρικτική κυβέρνηση που θέλει να μεταφέρει τις επενδύσεις από την πρωτεύουσα σε φτωχότερες πόλεις στη βόρεια Αγγλία. Ταυτόχρονα, ο δήμαρχος του Λονδίνου επιδιώκει ν’ αυξήσει το μερίδιο των ενεργών μετακινήσεων (περπάτημα, ποδηλασία και δημόσια συγκοινωνία) από 62% σε 80% έως το 2041 -αλλά χωρίς ένα σωστά λειτουργικό σύστημα δημόσιων μεταφορών αυτό δεν θα συμβεί. Το Active Travel υποστηρίζεται από τον δήμαρχο για τα διαπιστευτήρια βιωσιμότητας και τα οφέλη για την υγεία.

ΤD

PM Βιωσιμότητα είναι να κάθεσαι ανάλαφρα σ’ αυτή τη Γη. Αισθάνομαι ένοχος όταν πετάω, ακόμα και στην Αθήνα, αλλά το ποδήλατο ή το σκάφος φέρνει ένα επίπεδο χαράς που αντικατοπτρίζει μια απίστευτα αποτελεσματική χρήση των πόρων. Το να ζεις μια βιώσιμη ζωή είναι τόσο ηθικό όσο και οικονομικό ή επιστημονικό εγχείρημα. Ο Buckminster Fuller δημοσίευσε το Εγχειρίδιο λειτουργίας του για το Διαστημόπλοιο Γη το 1969, που είχε μεγάλη επιρροή σε μένα. Μίλησε για τη μη βιωσιμότητα των ορυκτών καυσίμων, την ανισότητα, τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης και για το πώς, αν δεν διατηρήσουμε τα συστήματά μας σε ευταξία, ο κόσμος θα πάψει να λειτουργεί. Οι ιδέες του για τη συνέργεια και τον τρόπο που τα συστήματα συνεργάζονται ήταν μπροστά από την εποχή του. Η ζωή στον Άρη δεν είναι η απάντηση.

PM Στην κορυφή της ατζέντας είναι η μορφή της πόλης μετά τον COVID. Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος όταν οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι; Ο δήμαρχος του Λονδίνου έχει υποστηρίξει το όραμα του Carlos Moreno για την «πόλη των 15 λεπτών», ένα έργο που ταιριάζει στο Λονδίνο που είναι ιστορικά πολυκεντρικό. Ακόμη και πριν από την πανδημία βλέπαμε μια αλλαγή στην ισορροπία μεταξύ του κέντρου και των προαστίων. Πριν από πέντε χρόνια έγραψα: «Παρόλο που το κέντρο παραμένει ο βασικός οικονομικός μοχλός της πρωτεύουσας, οι εξελίξεις με έμφαση στις γειτονιές, τη δημιουργία τοποθεσιών και τη μείωση των μετακινήσεων είναι ολοένα και πιο σημαντικές. Μια πόλη με πολλά κέντρα παρέχει χώρους όπου οι άνθρωποι εργάζονται, ζουν και διασκεδάζουν ή παίζουν». Η πόλη των 15 λεπτών είναι σχεδόν έτοιμη: το 90% των Λονδρέζων ζουν ήδη μέσα σε 10 λεπτά από έναν κεντρικό δρόμο. Εάν οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι, αυτό είναι καλό για τις τοπικές γειτονιές. Από την άλλη πλευρά, τι σημαίνει αυτό για τις κεντρικές επιχειρηματικές περιοχές; Θα πρέπει να γίνετε πιο διαφοροποιημένοι, για να δημιουργήσετε περισσότερες προσφορές λιανικής, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές.

AGENDA

can create great places that are sustainable, liveable, equitable, and delightful. The future architecture issues are around the form of our cities, not the form of individual buildings.

AGENDA 42

[01.8]

“This installation for the Festival in 2012 represents Aldgate, one of the ancient gates to the City of London, sited on the road to the Olympic Games at Stratford.” / Design by Studio Weave / Photography ©Grant Smith ΤΔ Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το μέλλον των μεγάλων πόλεων;

ΤD

To your opinion, what is the future of big cities?

PM Οι μεγάλες πόλεις θα συνεχίσουν ν’ αναπτύσσονται, γιατί τα οφέλη από αυτήν την επέκταση είναι πολύ μεγάλα για να μην συμβεί κάτι τέτοιο. Οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με τον COVID θα είναι προσωρινές. Το μεγάλο ζήτημα είναι η εξάπλωση έναντι της πυκνότητας. Για τις αναπτυσσόμενες πόλεις χαμηλής ανόδου, η ανάπτυξη πράσινου χώρου είναι φθηνή και δελεαστική, αλλά είναι μη βιώσιμη. Η εύρεση αποδεκτών επιπέδων πυκνότητας είναι δύσκολη και διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό. Στο Λονδίνο, ο πολλαπλασιασμός των πύργων αποτελεί θέμα σημαντικής συζήτησης. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υποστηρίζει την ιδέα της «ήπιας πυκνότητας» -αρχοντικά συγκροτήματα 6-10 ορόφων που μπορούν να παρέχουν παρόμοια επίπεδα διαμονής με τη χρήση πύργων. Στο Χονγκ Κονγκ κοινότητες 60 ορόφων με λιανική πώληση και ανέσεις στη βάση παρέχουν αποδεκτά περιβάλλοντα διαβίωσης για τους ντόπιους. Ένα σημαντικό έργο για τις υπάρχουσες μεγάλες πόλεις είναι ο τρόπος με τον οποίο πυκνώνουν τις προαστιακές περιοχές -ενώ πρέπει να κάνουν πιο αποτελεσματική χρήση της γης τους, θ’ αντιμετωπίσουν σημαντική αντίθεση από το NIMBIES («Not In My Back Yard»). Υπήρξαν προτάσεις στο Λονδίνο ότι εάν οι ντόπιοι μπορούν να επωφεληθούν οικονομικά από την άνοδο της αξίας, τότε μπορεί να καλωσορίσουν μια τέτοια πύκνωση.

Big cities will continue to grow, and the benefits of agglomeration are too great for that not to happen. Any concerns around COVID will be temporary. The big issue is sprawl versus density. For developing cities with low rise, greenfield development is cheap and tempting, but it is unsustainable. Finding acceptable levels of density is difficult and varies from culture to culture. In London, the proliferation of towers is a matter of significant debate. The UK Government supports the idea of “gentle density” mansion blocks of 6-10 stories that can provide similar levels of accommodation to towers. In Hong Kong, 60-story communities with retail and amenities at the base provide acceptable living environments for local people. A major project for existing big cities is how they densify suburban areas - while they need to make more efficient use of their land, they will face considerable opposition from NIMBIES (’Not In My Back Yard’). There have been proposals in London that if residents can benefit financially from the uplift in value, they might welcome such densification.

Tonkin Liu: Fresh Flower Pavilion designed London Festival of Architecture 2008

ΤD

1957

If you were to make a timeline of changes in the architecture of our times, according to your great experience in “Blueprint,” which milestones would you distinguish? How would you explain them? Ο John Utzon κερδίζει τον Διαγωνισμό Όπερας του Σίδνεϊ - το πρώτο από τα σύγχρονα τοπόσημα. John Utzon wins the Sydney Opera House Competition - the first of the modern icons.

1961

AGENDA

ΤΔ Αν κάνατε ένα χρονοδιάγραμμα αλλαγών στην αρχιτεκτονική της εποχής μας, σύμφωνα με τη μεγάλη εμπειρία σας στο «Blueprint», ποια ορόσημα θα ξεχωρίζατε; Πώς θα τα εξηγούσατε;

Δημοσίευση του Θανάτου και της Ζωής των Αμερικανικών Πόλεων της Τζέιν Τζέικομπς -η αρχή του τέλους της κυριαρχίας του αυτοκινήτου και της ανόδου των γειτονιών. Publication of Death and Life of American Cities by Jane Jacobs - the beginning of the end of the dominance of the motor car and the rise of neighborhoods.

1971

Ίδρυση της Greenpeace -η έναρξη του περιβαλλοντικού ακτιβισμού. Founding of Greenpeace - the start of environmental activism.

1971

Οι Piano and Rogers κερδίζουν τον διαγωνισμό Center Pompidou -η υψηλή τεχνολογία γίνεται παγκόσμια. Piano and Rogers win Centre Pompidou competition - hightech goes global.

1972

The Demolition of Pruitt Igoe, St Louis, Missouri -το τέλος του μοντερνισμού. The Demolition of Pruitt Igoe, St Louis, Missouri end of Modernism.

1975

the

Έτος Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς -αυξήθηκε η αρχιτεκτονική συνείδηση παλαιότερων κτιρίων. European Architectural Heritage Year - raised architectural consciousness of older buildings.

1977

Ο Φίλιπ Τζόνσον κερδίζει την επιτροπή κατασκευής της AT&T -η αρχή του Μεταμοντερνισμού. Philip Johnson wins AT&T building commission - the start of Post-Modernism.

1982

Η Zaha Hadid κερδίζει το Peak Competition -Ο Deconstructionism γίνεται viral. Zaha Hadid wins Peak Competition - Deconstructionism goes viral.

1984

Ο πρίγκιπας Κάρολος εισέρχεται στην αρχιτεκτονική συζήτηση ζητώντας μια πιο παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Prince Charles enters the architectural debate calling for a more traditional architecture.

1988

Έκθεση Deconstructivist στο MOMA, Νέα Υόρκη -Ο Decon μπαίνει στο mainstream.

1993

Deconstructivist Exhibition at MOMA, New York - Decon hits the mainstream. Ο Frank Gehry αναλαμβάνει τη σχεδίαση του Guggenheim Bilbao. Frank Gehry commissioned to design the Guggenheim Bilbao. 1999

Ολοκλήρωση του Πύργου Τζιν Μάο από τη SOM -τα supertalls γίνονται κανονικότητα. Completion of Jin Mao Tower by SOM - supertalls become normal.

2004

Οι Lacaton & Vassal δημοσιεύουν το μανιφέστο PLUS -«ποτέ μην κατεδαφίζετε, μεταμορφώνετε και επαναχρησιμοποιείτε». Lacaton & Vassal publish PLUS manifesto - “never demolish, transform and re-use.”

2005

Το Λονδίνο κερδίζει την προσφορά των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012 με κύριο σχέδιο να προσφέρει μια βιώσιμη κοινότητα. London wins Olympic Games 2012 bid with a masterplan to deliver a sustainable community.

2008

Ο Patrik Schumacher δημοσιεύει το μανιφέστο του Parametricism - ο «μεγάλος μπαμπάς του Parametricism» Greg Lynn. Patrik Schumacher publishes Parametricism manifesto - the "granddaddy of Parametricism” Greg Lynn.

2009

Ο Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ ολοκληρώνει το Μουσείο Neues στο Βερολίνο -κάνει τη μετασκευή μοντέρνα. David Chipperfield completes Neues Museum in Berlin - makes retrofit fashionable.

2015

Συμφωνία του Παρισιού 2015 COP 21 -στόχος, ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. COP 21 Paris Agreement - goal to limit global warming to 1.5 degrees Celsius compared to pre-industrial levels.

2019

Ο COVID-19 ξεσπά στη Γουχάν -οδηγεί σε μεγαλύτερη προσοχή στην ευημερία, στον ανοιχτό χώρο, στις συνθήκες διαβίωσης και στην εικονική εργασία. COVID-19 breaks out in Wuhan - leads to a greater focus on well-being, open space, living conditions, and virtual working.

[01.8]

AGENDA

Με αφορμή τη Biennale, το μεγάλο μάθημα που πήραμε με τεράστια ικανοποίηση είναι ότι χρειαζόμαστε δρώμενα μεγάλης κλίμακας που δεν φοβούνται να ακουμπήσουν ακανθώδη ζητήματα, που προβληματίζουν. The biggest realization we had and that we welcomed with great content was that we need large-scale events that are not afraid to touch upon thorny issues that may start important conversations.

Art in Athens (Interview)

Danai Makri

ΔΜ Ο τίτλος της Biennale το 2021, Eclipse, αναδείκνυε την ολοένα και πιο θολή αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα εξαιτίας μιας κατάστασης διαρκούς ρευστότητας την οποία βιώνουμε σήμερα. Ποιες βασικές αλήθειες διακρίνετε εσείς στην εποχή μας; Τι πρέπει να εκλείψει, τι να εμφανιστεί, τι να εξελιχθεί; Ή καλύτερα, βρίσκεται η Δύση σε παρακμή ή σε μια στιγμή σημαντικής μεταμόρφωσης;

P–Y Ζούμε σε εποχή αβεβαιότητας, οπότε δεν μπορούμε να διακρίνουμε αλήθειες. Αν μπορούμε να διακρίνουμε κάτι, αυτό είναι μία αξιακή ρευστότητα, ως προς την ικανότητά μας να φαντασιωθούμε ένα μέλλον. Ουσιαστικά, ένα πράγμα στο οποίο στηριζόταν ο μοντερνισμός ήταν ένα καλύτερο μέλλον. Εν πολλοίς και ο καπιταλισμός στηριζόταν στην κεφαλαιοποίηση ενός ιδανικού μέλλοντος. Αυτά τα αφηγήματα έχουν εκλείψει. Οι νέες γενιές ζουν στο παρόν. Αυτή η εξέλιξη θα ήταν περισσότερο θετική, αν αποτελούσε προϊόν συνειδητής απόφασης και στάσης ζωής. Ζούμε μία απομάγευση. Μία βίαιη απομάγευση, η οποία έχει αφήσει πολύ κόσμο μετέωρο. Επιπλέον, το τραύμα που έχει επέλθει, ειδικά στους νεότερους, έχει προσδώσει μεγάλη δόση κυνισμού. Οι μεσήλικες ζουν μία άλλου είδους ματαίωση –εργασίας, κόπων και ονείρων μιας ζωής. Και επίσης μία αίσθηση απώλειας και των κεκτημένων τους αλλά και του φαντασιακού τους αποθέματος. Σε μεγάλο βαθμό έχουν κλονιστεί, αν όχι καταρρεύσει, κλίμα που περνάει και επηρεάζει τη νεότερη γενιά -η ματαίωση των γονέων είναι σκληρή για τα παιδιά. Δεν τους επιτρέπεται να αναπτύξουν το δικό τους φαντασιακό και κρατούν απογοήτευση, αν όχι έχθρα, για τη γενιά που τους οδήγησε εδώ. Όλα αυτά πρέπει να τα συνδέσουμε με την πολιτική και οικονομική κατάσταση. Τυχαίνει και σήμερα μιλάμε σε μέρα πολέμου (24 Φεβρουαρίου 2022), σε μία βίαιη ανακατανομή των ρόλων. Αισθανόμαστε θεματοφύλακες μίας ανθρωπιστικής παρακαταθήκης που βλέπουμε να συρρικνώνεται

[01.9]

Deborah–Joyce Holman & Yara Dulac Gisler Photography ©Nysos Vasilopoulos

και να τίθεται υπό αίρεση από εξωτερικούς παράγοντες, ανίκανοι να την υπερασπιστούμε, και μάλιστα χωρίς να έχουμε το ηθικό πλεόνασμα. Έχει χαθεί οποιοδήποτε ηθικό προβάδισμα υπήρχε, με την μετα-αποικιακή θεωρία και την έντονη κριτική που έχει λάβει η Δύση, πως η ευημερία της έχει στηριχθεί στην εκμετάλλευση και συνεπώς τον πόνο των υπολοίπων ηπείρων. Επιπλέον, η Δύση ζει σαν μουσείο, με τις δάφνες του παρελθόντος και με σαφώς λιγότερη πολιτική και στρατηγική δύναμη. Αυτή η πραγματικότητα κάνει κάθε σκεπτόμενο Δυτικό να πιστέψει ότι η Δύση θα μπορούσε μόνο να δουλέψει αναθεωρώντας, επιδιορθώνοντας και επουλώνοντας την ιστορία της. Με τις παρούσες συνθήκες δεν έχει τη δυνατότητα να συντηρήσει ούτε έναν τρόπο ζωής, ούτε ένα ανθρωποκεντρικό δημοκρατικό σύστημα. Εξάλλου, η δημοκρατία έχει μία άλλη μορφή σε μεγάλες και ισχυρές χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και οι ανερχόμενες δυνάμεις της Ανατολής, συνεπώς, δεν θα αργήσει και η Δυτική δημοκρατία να απαντήσει με περαιτέρω συρρίκνωση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων. DM

P–Y

Eclipse, the title of Biennale 2021, highlighted our increasingly vague perception of reality due to its constant fluidity, which we are experiencing nowadays. What are the fundamental truths that you distinguish in our time? What should disappear, what should appear and what should evolve? In other words, is the Western world in decline or at a point of a significant transformation? We live in uncertain times, and because of that, we cannot distinguish the truth. We can see, though, the fluidity of values in terms of our ability to envision our future. In fact, the basis of modernism was the vision of a better future. To a great extent,

Billy Bultheel Photography ©Nysos Vasilopoulos

capitalism also relied on the capitalization of an ideal future. These narratives are gone by now. New generations live in the present. This development would be more positive if it were an outcome of a conscious decision and lifestyle. We are experiencing a disenchantment, a violent disenchantment that has left people hanging in the air. Additionally, the trauma that this has caused to younger people has spread a strong dose of cynicism. Middle-aged people face another kind of frustration regarding their jobs, efforts, and lifetime goals. They are also experiencing a sense of loss of what they have acquired and their imagination capacity. These values have been shaken to the core, if not entirely collapsed, to a great extent, resulting in an atmosphere that is affecting the younger generation – watching their parents in frustration is hard for their children. They are not allowed to develop their own imagination and hold on to disappointment, if not resentment, for the generation that led them here. All these should be correlated with the political and economic situation. We are talking today, on the 24th of February 2022, when a war is happening, a violent redistribution of roles. We feel like the guardians of a humanistic legacy that we see shrinking and challenged by external factors, unable to defend it, and with no moral surplus left. Any moral precedence that existed has now disappeared

Zuzanna Czebatul Photography ©Nysos Vasilopoulos

with the post-colonial theory and the strong criticism against the West that emphasizes the fact that its prosperity has been based on the exploitation and, thus, pain of all other continents. In addition to that, the West reminds us of a museum resting on laurels of the past and left with clearly less political and strategic power.

ΔΜ Ιστορίες μεταφυσικής και ιδεαλισμού. Αφηγήματα έμφυλων σχέσεων. Ερωτήσεις για τη σχέση ανθρώπου–φύσης. Αναμέτρηση με την Ιστορία. Όψεις της τεχνολογίας ως καταφύγιο εναλλακτικών θεάσεων της πραγματικότητας. Από καλλιτέχνες με έδρα τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη. Πώς αναμένατε ν’ αγγίξει το ελληνικό κοινό; Νιώθετε ότι οι προσδοκίες σας δικαιώθηκαν; Υπήρξαν σημεία εκπλήξεων; P–Y Το ελληνικό κοινό, σε μεγάλο βαθμό, βρίσκεται υπό διαμόρφωση και δεν φέρει μία ιστορία γενεών οι οποίες να έχουν καλύψει συστηματικά την εκάστοτε σύγχρονη θεωρητική και καλλιτεχνική παραγωγή. Είμαστε μία χώρα με έλλειμμα θεσμών, το οποίο τώρα προσπαθούμε να καλύψουμε, ασθμαίνοντας. Είμαστε μία χώρα που αναφέρεται στην ιστορία και στέκεται μάλλον φοβική προς τον σύγχρονο πολιτισμό. Μία πιθανή αιτία είναι η έλλειψη μίας κοινωνικής τάξης που μπορεί να υποστηρίξει τον σύγχρονο πολιτισμό. Δεν υπάρχει η κρίσιμη μάζα αυτών των ανθρώπων που θα απαιτήσουν μία τέτοιου είδους παιδεία και δημόσια αγαθά όπως η πρόσβαση σε υλικά σύγχρονου πολιτισμού. Και επιπλέον δεν είμαστε μία πρώην αποικιακή χώρα, συνεπώς τα μουσεία μας περικλείουν μόνο τη δική μας ιστορία. Το τι θεωρεί το κοινό, είναι ενδιαφέρον. Ζώντας σε μία αναδυόμενη μητρόπολη της Ευρώπης, ασυνείδητα ο κάτοικος της Αθήνας περιμένει να συμμετέχει στον διεθνή δημόσιο διάλογο για τα σύγχρονα ζητήματα, μέσα από πολιτιστικά δρώμενα, έργα και διανοητές που θα επισκεφθούν τη χώρα, την πρωτογενή παραγωγή σύγχρονου πολιτισμού, διανόησης και ακαδημαϊκής γνώσης. Όλα αυτά είναι πράγματα που ο κάτοικος της Αθήνας τ’ απαιτεί, αισθανόμενος μέρος ενός διεθνούς γίγνεσθαι και όχι μίας περιφέρειας.

Τα δρώμενα που είναι φτιαγμένα για το ευρύ κοινό συνήθως είναι έργα τα οποία το διασκεδάζουν, το θωπεύουν ή το νουθετούν. Σπανίως τα μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα βλέπουν με κριτικό μάτι ή εστιάζουν σε ανησυχητικά φαινόμενα, όπως μπορεί να γίνει σε πιο «περιθωριακά» έργα για μικρότερο κοινό. Το κοινό έχει γαλουχηθεί με προϊόντα διασκέδασης. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε μέρος του κοινού της Biennale ανακαλύψαμε με μεγάλη μας έκπληξη ότι το κοινό σχολίαζε θετικά τον προβληματισμό που του έδινε το περιεχόμενο. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η Biennale απευθύνεται στο ευρύ κοινό που «καταναλώνει» πολιτιστικά προϊόντα, παρακολουθώντας παραδείγματος χάριν ταινίες blockbuster που πολλές φορές οι άνθρωποι της τέχνης σνομπάρουν και όμως διψάει και, με την προσέλευσή του επικυρώνει την ανάγκη του για υλικό όπως της Biennale. Το μεγάλο μάθημα που πήραμε με τεράστια ικανοποίηση είναι ότι χρειαζόμαστε δρώμενα μεγάλης κλίμακας που δεν φοβούνται να ακουμπήσουν ακανθώδη ζητήματα, που προβληματίζουν. DM

Stories on the metaphysical and the ideal. Gender relation narratives. Questions about the relationship between humans and nature. A showdown with History. Facets of technology as a shelter of alternative views of reality. They were brought to us by artists based in North and South America, the Caribbean, Africa, and Europe. How did you expect these to be received by the Greek audience? Were your expectations met? Were there any surprises?

P–Y

The Greek audience, to a large extent, is currently being shaped and does not carry a history of generations that has regularly touched upon modern theoretical and artistic production. We are now trying to overcome a lack of institutions in our country, but we are struggling. We are a country that refers to history and is rather fearful of modern culture. One possible reason would be the lack of a social class that could support modern culture. A crucial group of people that would claim such education and public goods such as access to modern cultural tools do not exist. Moreover, we are not a former colonial country; hence our museums contain only our history.

We are at a place where refugees and immigrants are constantly arriving, and as a result, we are questioning our identity, which may cause unrest. In our region, this is happening faster than in other areas of Europe. Moreover, social media make everyone believe that they are more actively involved in international, social, and cultural phenomena. This can happen through words and comments that they will share on their social media accounts. These factors make the public suspicious, active but also creative. We are referring then to a fruitful and avid audience. “Eclipse” touched upon issues that moved the Greek audience. By reflecting on them, they experienced many of the issues that they consider close to them and more crucial compared to the citizens of colonial countries. As we have already mentioned, issues of identity, social infrastructure, and racial positioning emerged due to very violent recent phenomena, are still being formulated, and are not part of the literature, reports, visual stimuli, or vocabulary. For instance, we can remember the rise of xenophobia a few years ago – let us hope that we won’t face a similar phenomenon again. In other words, the audience identified with the unspeakable spectrum of anxiety and fear of the eclipse. The events designed for a broad audience are mostly projects that entertain, embrace or caution people. Rarely do big cultural events offer a critical view or emphasis on disturbing phenomena, as it can happen in more underground projects affecting a smaller audience. The audience has been used to consuming amusement products. In a survey conducted as part of the Biennale, we discovered with great surprise that the audience reacted positively to the internal discussions that its content initiated. This is of great importance as Biennale is aimed at the general public that mostly consumes cultural products by watching blockbusters that people of the arts tend to reject. Still, they indeed crave something different, and by attending Biennale, they confirm the need for such projects. The biggest realization we had and that we welcomed with great content was that we need largescale events that are not afraid to touch upon thorny issues that may start important conversations.

[01.9]

Εδώ συγκλίνουν τα ενδιαφέροντα τόσο της Biennale της Αθήνας όσο και του Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με το οποίο πραγματοποιήθηκε η Biennale, να συμμετέχουμε ενεργά στην πόλη μέσω δραστηριοτήτων, να γίνουμε μέρος της εμπειρίας της. Η Αθήνα έχει αποκτήσει μία μάλλον κομβική θέση και -όπως ολόκληρη η χώρα- βρίσκεται σε μία καλπάζουσα, δραματική κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση, η οποία έχει πυροδοτήσει πολλά κοινωνικά αντανακλαστικά. Υπάρχει ιδιαίτερη κινητικότητα, την οποία παρατηρούν Έλληνες και ξένοι διανοητές, δημιουργοί, ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι που καταγράφουν την περιοχή. Τη δυνητικότητα της Αθήνας δεν την βρίσκουμε σε άλλες πόλεις της Ευρώπης που έχουν κατασταλάξει σε περιοχές όπως η εκπαίδευση και η πολιτιστική προσφορά. Για κάποιους, η κατάσταση δείχνει άναρχη και προβληματική, για κάποιους άλλους όμως είναι καθαρή περιοχή ενδιαφέροντος και «ευκαιριών» – για να το πω πιο αγοραία.

Τα θέματα της Eclipse άγγιξαν το ελληνικό κοινό, που έστω και εξ αντανακλάσεως ζει πολλά από τα ζητήματα που θεωρεί πιο δικά του και πιο καίρια σε σχέση με τους πολίτες των αποικιοκρατικών χωρών. Όπως ήδη είπαμε, τα ζητήματα ταυτότητας, κοινωνικής πλαισίωσης και φυλετικής τοποθέτησης οφείλονται σε πολύ βίαια κα πρόσφατα φαινόμενα, παραμένουν ακόμα υπό διαμόρφωση και δεν τα συναντάμε ακόμη σε βιβλιογραφία, αναφορές, οπτικά ερεθίσματα ή και λεξιλόγιο. Ως παράδειγμα, ας θυμηθούμε την παρελθούσα έξαρση του φαινομένου της ξενοφοβίας –και ας ελπίσουμε να μην υπάρξει ανάλογη. Θα έλεγα λοιπόν ότι ο κόσμος ένιωσε το ανείπωτο φάσμα της ανησυχίας και του φόβου της έκλειψης.

At this point, we identify a convergence of interests between Athens Biennale and Onassis Foundation, in collaboration with which Biennale became possible this year, enabling active participation in the city through activities and becoming part of its experience. Athens has acquired a key position and, as well as the entire country, is under a rapid, dramatic socio-economic transformation that has sparked many social reflexes. There is strong activity observed by Greek and foreign intellectuals, creators, academics, and journalists who have been monitoring the area. Athens’ potential is not identified in other European cities that have settled in areas like education and cultural offering. Some view the situation as chaotic and problematic, while others see it as a blank area of interest or, in market terms, an area of “opportunities.”

This reality causes each thinking Westerner to believe that the West can now only work towards revising, fixing, and healing its history. It is not possible to support either a specific way of life or an anthropocentric democratic system in these circumstances. Besides, democracy has a different form in large and powerful countries like Russia, China, and the rising forces of the East. It won’t be long before Western democracies respond by further reduction of freedom and rights.

Βρισκόμαστε σε περιοχή που καταφθάνουν πρόσφυγες και μετανάστες, συνεπώς διερωτούμαστε διαρκώς για την ταυτότητά μας και αυτό δημιουργεί ζυμώσεις. Στην περιοχή μας αυτό συμβαίνει με γρηγορότερο ρυθμό σε σχέση με άλλες περιοχές της Ευρώπης. Επιπλέον, με τη δικτύωση των social media ο καθένας θεωρεί ότι μετέχει πιο ενεργά στα διεθνή κοινωνικά και πολιτισμικά φαινόμενα. Με το λόγο, το σχολιασμό, αυτό που θα επιμεληθεί στα δικά του μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτοί οι παράγοντες καθιστούν το κοινό υποψιασμένο, ενεργό αλλά και δημιουργικό. Οπότε, μιλάμε για ένα πολύ γόνιμο και διψασμένο κοινό.

AGENDA

The opinion of the public is what interests us. Living in an emerging European metropolis, the inhabitants of Athens may unconsciously expect to participate in the international public dialogue over contemporary issues through cultural events, projects, and intellectuals that are going to visit the country, the primary production of modern culture, intellect, and academic knowledge. The residents demand all these of Athens as they do not only feel like a part of a local community but rather part of an international one.

[01.9]

46 AGENDA

[01.9]

Christoph Draeger Photography ©Nysos Vasilopoulos

AGENDA

[01.9]

48 AGENDA

[01.9]

Zohra Opoku / Victoria Santa Cruz Photography ©Nysos Vasilopoulos

AGENDA

ΔΜ Η εμπειρία, μάλλον δυστοπική, αλλά ακραία γοητευτική, στεγάστηκε σε 3 εμβληματικά κτίρια–φαντάσματα του κέντρου. Πρώην εμπορικό κέντρο Φωκάς, πρώην δικαστήρια Σανταρόζα και Μέγαρο Σίνα. Εγκαταλελειμμένοι φρουροί της χαμένης μνήμης. Με ποια λογική τα επιλέξατε; Ποια είναι η προσωπική σας διάθεση απέναντι σε ανάλογα σημεία της πόλης; P–Y Οι λόγοι είναι πρακτικοί, στρατηγικοί και περιεχομένου. Καταρχάς χρειάζονται πολλές χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα για να φιλοξενήσουν μία έκθεση. Κάθε φορά επίσης, αναζητάμε έναν διαφορετικό χώρο, που οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν δια της εμπειρίας, ωστόσο με κάποιον τρόπο λειτουργούν στο φαντασιακό λόγω της ιστορικότητάς τους. Προς το παρόν, η Biennale πηγαίνει προς τον κόσμο, δεν περιμένει τον κόσμο να έρθει σ’ αυτήν. Όσο καθίσταται γνωστότερη και γίνεται ένα περιοδικό ραντεβού που περιμένει το κοινό μέσα στον χρόνο, πιθανόν να επιχειρήσουμε ξανά να βγούμε εκτός κέντρου, με περισσότερες δράσεις. Κρίναμε λοιπόν ότι για την Eclipse πρέπει να είμαστε στο κέντρο και ν’ ανακαλύψουμε τους «δημόσιους» χώρους που χρειαζόμαστε γι’ αυτήν.

Ως προς το στρατηγικό κομμάτι, προσπαθήσαμε να φτιάξουμε κάτι προσβάσιμο, το οποίο παράλληλα κάνει μία επιτέλεση στην πόλη. Αποτελεί μία χειρονομία. Όχι μία απλή φιλοξενία στους χώρους, αλλά μία χειρονομία μεγάλης κλίμακας, την οποία ως τέτοια μπορεί να αναγνωρίσει το κοινό. Διαλέξαμε 3 κτίρια, κάθετα, το ένα δίπλα στο άλλο, σε 2 βασικές αρτηρίες της Αθήνας, η ανάπτυξη των οποίων αποτελεί εδώ και χρόνια αντικείμενο συζήτησης. Στην τομή ανάμεσα σε Σταδίου και Πανεπιστημίου, μεταξύ της Ομόνοιας -που είναι η καρδιά- και Συντάγματος -που είναι το μυαλό- το σημείο μηδέν της Αθήνας, το κέντρο.

[01.9]

ganic participating walls, and background of the exhibition, but they would carry a narrative, a story that comes alive through the exhibition. These three buildings bear memories of a completely different period in Greece. The Santarosa building was one of the first built in modern Greece in 1840. The Schliemann mansion, designed by architect Ernst Ziller was built at the turn of the century. Later, during the 20th century, a building was converted into a shopping mall which symbolized the last gleam of prosperity before the economic crisis. These three buildings carry a vintage effect of their time and their former function, so we used them accordingly. For example, at the former Fokas building, we kept the signs revealing that it once was a shopping mall. At the Schliemann mansion, some office spaces were kept intact, and we also worked with the canteen owner who caters to the offices – it was a “hole” leading to another time. The Santarosa building looked like a huge fossil, naked from all decorative elements, just a skeleton completely filled with a story. The interaction between the buildings was maintained during the entire exhibition, along with the exhibition.

Ως προς το θέμα της επιλογής, επιθυμούσαμε χώρους που να μπορούν να συμμετέχουν οι ίδιοι σαν πρωταγωνιστές. Δεν είναι απλά κελύφη, ανόργανοι μετέχοντες τοίχοι και εκθεσιακό σκηνικό, αλλά έχουν ένα αφηγηματικό απόθεμα, μία ιστορία που ζωντανεύουμε μέσα από την έκθεση. Τα τρία αυτά κτίρια φέρουν το αποτύπωμα μίας διαφορετικής περιόδου της Ελλάδας. Από το 1840, το κτίριο Σανταρόζα είναι ένα από τα πρώτα της σύγχρονης Ελλάδας. Το μέγαρο Σλήμαν από τον Τσίλλερ, κατασκευάστηκε στη στροφή του αιώνα. Αργότερα στον 20ό αιώνα ένα κτίριο μετασκευάστηκε σε εμπορικό κέντρο που συμβόλιζε την τελευταία περίοδο αναλαμπής πριν την κρίση. Τα 3 κτίρια φέρουν κάτι από την πατίνα της εποχής τους και των παλαιότερων χρήσεών τους, οπότε χρησιμοποιήθηκαν αντίστοιχα. Για παράδειγμα, στο πάλαι ποτέ κτίριο του Φωκά, διατηρήθηκαν τα σημάδια από το εμπορικό κέντρο. Στο μέγαρο Σλήμαν κρατήθηκαν ατόφια κάποια γραφεία, ενώ συνεργαστήκαμε με το άτομο του κυλικείου που εξυπηρετεί τα γραφεία –ήταν μία «τρύπα» που οδηγεί σε άλλη εποχή. Το κτίριο Σανταρόζα έμοιαζε σαν ένα μεγάλο απολίθωμα, γυμνό από όλο τον διάκοσμο, στο σκελετό του, εντελώς γεμάτο με μία ιστορία. Ο διάλογος μεταξύ των κτιρίων διατηρήθηκε σε όλη την έκθεση, παράλληλα με την έκθεση. DM

This rather dystopian but also captivating experience was housed in 3 emblematic ghost buildings in the center of Athens; the former Fokas shopping mall, the former Santarosa court, and the Sina Mansion. The deserted guards of a lost memory. Why did you choose these buildings? What is your personal disposition towards similar places in the city?

P–Y

The reasons for our choice are practical, strategic, and related to the event's content. First of all, in order to accommodate an exhibition, you need thousands of square meters. Also, every time we seek different places that people are not so familiar with, they always end up working great in terms of the imaginary because of their historicity. At the moment, Biennale tries to approach the audience; it does not wait for the people to come to it. As it gains popularity and becomes a recurrent date that the audience excitingly awaits every year, we might attempt to move the exhibition outside the city and organize more events. For “Eclipse” we decided that it should be located in the city center, where we can explore the “public” spaces that we needed. Concerning the strategic aspect, we tried to create an accessible exhibition that would unfold inside the city. It is a gesture, a large-scale gesture, not just an act of simple hospitality at the exhibition's premises, and the audience can identify the difference. We selected three vertical buildings next to one another in two main lines in Athens, whose development has been debated for years. Placed at the intersection between the streets Stadiou and Panepistimiou, between Omonoia – which constitutes the city's heart- and Syntagma – being the brain- the point zero of Athens, the city center. On the issue of selecting a space, we wanted spaces that could become the protagonists themselves. They would not be just the shell, inor-

Η Αθήνα τα τελευταία χρόνια, με μία συντονισμένη δράση, έχει καταφέρει και έχει μπει στον χάρτη του σύγχρονου πολιτισμού. Και έχει μπει με αξιώσεις. Αναφέρονται στην Αθήνα έγκυροι και κεντρικοί πρωταγωνιστές του σύγχρονου πολιτισμού ως σημείο που γίνονται πολλά πράγματα και ζυμώσεις. Είμαστε το αντίβαρο στο Βερολίνο –μία άλλη φωνή από την περιφέρεια, έναντι στον κυρίαρχο λόγο του άξονα Βερολίνο-Λονδίνο-Παρίσι. Στην αρχή ήμασταν μία φωνούλα που πλέον ολοένα δυναμώνει και αποκτά αντήχηση. DM

The sustainable cities of the future that everyone seems to be talking about have fewer cars and buildings which are available 24 hours a day and accommodate various functions. One of them is “culture.” In your opinion, should art influence the urban design of these “new” cities or become part of them, and how can this happen?

P–Y

Art has been expanded to such a degree that it is now part of most social processes. It is no longer purely a museum exhibit that I can admire as a visitor. This concept is long gone. It is interactive and requires as much energy from the curators and artists as it does from the audience. As I identify it, modern art is an integral part of the modern city experience. And this is facilitated through the theatre or the experiences we have living in a city full of activities, surprises, public art, or the sole experience of “being a resident in this metropolis.” We are not talking about “a weekend event” but rather a part of our everyday lives.

ΔΜ Πόσο εύκολο ήταν να εξασφαλίσετε την πρόσβαση της Biennale σε αυτά τα κτίρια και πώς αναμένετε να επηρεάσει το μέλλον τους η έκθεση; P–Y Η πρόσβαση στα κτίρια που χρησιμοποιούμε απαιτεί κάθε φορά διαβουλεύσεις με τους φορείς που τα διαχειρίζονται. Κρίνοντας από το παρελθόν των Biennale, πολλά από τα κτίρια που έχουμε χρησιμοποιήσει, πλέον συμμετέχουν στο πολιτιστικό αλμανάκ της Αθήνας. Π.χ. η Διπλάρειος Σχολή και το Μπάγκειον στην Ομόνοια ή το Παλιό Χρηματιστήριο. Υπάρχει διαβούλευση για την ενοικίαση του Φωκά, για το Σανταρόζα υπάρχουν διάφορα σενάρια, για το Μέγαρο Σλήμαν ακόμα δεν γνωρίζω κάτι, αλλά ελπίζω σε μία καλή τύχη για ένα εμβληματικό κτίριο σε ένα τέτοιο σημείο. Θα ήθελα να δω κάτι που θα περιλαμβάνει κάτι από την ευρύτερη δημιουργική βιομηχανία και όχι κάτι που να εξυπηρετεί μόνο τον τουρισμό. DM

Did you face any issues when attempting to secure Biennale’s access to these buildings, and how will the exhibition affect their future, in your opinion?

P–Y

Enabling access to the buildings we use requires consultation with the organizations that manage them. Judging from the past Biennale exhibitions, many of the buildings that we have used now participate in the cultural almanac of Athens. Some examples are the Diplareios School, Baggeio Hotel located in Omonoia, or the Old Stock Exchange Hall. They are already in discussions to rent the Fokas building, and there are many scenarios explored for Santarosa. I have no information on the Heinrich Schliemann Mansion, but I hope this emblematic building at such a unique spot will be highlighted accordingly. I would really like to see a project that will include the wider creative industry rather than only see it used for touristic purposes.

ΔΜ Οι βιώσιμες πόλεις του αύριο, για τις οποίες γίνεται πολύς λόγος, έχουν λιγότερα αυτοκίνητα και κτίρια που ζουν 24 ώρες το 24ωρο και φιλοξενούν πολλές χρήσεις. Μία από αυτές είναι ο «πολιτισμός». Κατά τη γνώμη σας, η τέχνη πρέπει να επηρεάσει το σχεδιασμό των «νέων» πόλεων ή να ενταχθεί σε αυτές; Με ποιους τρόπους; P–Y Η τέχνη έχει διευρυνθεί στο βαθμό που εισέρχεται στις περισσότερες κοινωνικές διεργασίες. Έχει ξεφύγει από το να είναι ένα αμιγώς μουσειακό θέαμα που πάω και βλέπω ως θεατής. Έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Είναι κάτι διαδραστικό και απαιτεί τόσο την ενέργεια των διοργανωτών επιμελητών και καλλιτεχνών, όσο και του κοινού. Η σύγχρονη τέχνη όπως εγώ την αναγνωρίζω είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας της σύγχρονης πόλης. Και αυτό γίνεται είτε μέσω δραματουργίας, είτε μέσω των εμπειριών που ζούμε μέσα σε αυτή την πόλη, με δρώμενα, εκπλήξεις, δημόσια τέχνη, όσο και της καθαυτό εμπειρίας τού τι σημαίνει «είμαι κάτοικος αυτής της μητρόπολης». Δεν είναι «μία εκδήλωση του Σαββατοκύριακου», αλλά μέρος της καθημερινότητάς μου. Σήμερα η εμπειρία της Αθήνας δεν είναι physical. Δεν είναι καν κάτι που ζεις με το σώμα σου. Μετέχεις σ’ αυτήν ακόμα και διαμεσολαβημένα, από τα σχόλια σε φωτογραφίες στα social media, τη δυνητικότητα στο «να κατέβω από τη Δροσιά, για να δω αυτό το πράγμα», κ.λπ. Ζεις αυτό το σημείο έχοντας οργανώσει και καταναλώσει εικόνα και πληροφορία. Έτσι, η Biennale είναι ένα γεγονός που δεν το ζεις μόνο αν το επισκεφθείς. Αν το επισκεφθείς, θα πάρεις μεγαλύτερο όγκο πληροφορίας, αλλά παράλληλα θα το ζήσεις μέσα από σχόλια, κριτικές, κουτσομπολιά… Είναι ένα κοινωνικό γεγονός που εκτείνεται πέρα από τη χωρική έκφραση. Η Έκλειψη γίνεται μία κοινωνική κτήση της Biennale.

Nowadays, you are not only experiencing Athens on a physical level. It is not something you experience with your body. You are participating in a mediated way through comments under photographs posted on social media, the potential of “leaving Drosia – a suburb of Athens- to witness something specific,” etc. You are experiencing this point having organized and consumed images/ information. As a result, Biennale is not an exhibition that you have to physically visit in order to experience. If you attend the event, you will be able to gain more information, and at the same time, you will be experiencing it through comments, criticism, and gossip… It is a social event stretching beyond spatial expression. “Eclipse” becomes Biennale’s social acquisition. In recent years, Athens has succeeded in putting itself on the map of modern culture through coordinated action. And it has done so deservingly. Acclaimed protagonists of modern culture refer to Athens as a point where many actions are initiated, and signs of development are evident. The city acts as a counterweight to Berlin – a different voice than the ones expressed in the area against the predominant discourse of the London – Berlin duo. At first, we were just a small voice that grows stronger and gains momentum as time passes. ΔΜ Η τέχνη σήμερα έχει εξελιχθεί σε μια πολυμεσική, ψηφιακή εμπειρία, που ενσωματώνει κλασικές, μοντέρνες και σύγχρονες εκφάνσεις, από τη ζωγραφική ως την περφόρμανς. Έχει μεταβάλλει κατά τη γνώμη σας την ένταση και το βάθος της επίδρασης στο κοινό; P–Y Η ψηφιακή εμπειρία είναι η εμπειρία σήμερα. Για οποιαδήποτε άλλη εμπειρία μιλάμε, δεν θα πρέπει να παραλείπουμε την ψηφιακή διαμεσολάβησή της. Το αν ένα γεγονός θα γίνει στην Αθήνα, τη Δήλο ή τον «τάδε» χωρό δεν έχει σημασία, οπότε το βάθος και η επίδραση στο κοινό είναι το βάθος που έχει ο ψηφιακός πολιτισμός, του οποίου η επίδραση είναι καθολική. Η τέχνη δεν θα μπορούσε να είναι κάτι λιγότερο. DM

Nowadays, art evolves into a multimedia, digital experience that integrates classic, modern and contemporary expressions, from painting to performance. Do you believe that the intensity and depth of its effect on the public have shifted?

P–Y

The digital experience is the dominant experience of the present. When referring to any other experience, we should never neglect to acknowledge its digital intermediation. The fact that something is taking place in Athens or Delos or any location at all has lost its significance. Hence, the depth in the effect it has on the audience is the depth of digital culture, whose effect is universal. Art could not be anything less.

AGENDA

ΔΜ Υπάρχει σήμερα underground; Αν ναι, ποιο είναι αυτό και μπορεί/πρέπει να εντάσσεται σε θεσμούς που υποστηρίζουν μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα; P–Y Όχι, δεν υπάρχει. Δεν υπήρχε ποτέ underground στην Ελλάδα. Ο λόγος που δεν υπήρχε –υπήρχαν πολλά μικρά πράγματα, όμως σε μία τέτοια ερώτηση πρέπει να απαντήσω συνολικά και όχι μέσα από ένα μικροσκόπιο– είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχε το αστικό αντίπαλο δέος, το ασφυκτικό σύστημα διαχείρισης του πολιτισμού και το αστικό κεκτημένο που είναι η αστική κουλτούρα, με τους θεσμούς και τα μουσεία, όπως συνέβαινε στη Γερμανία, την Αγγλία και τη Νέα Υόρκη. Έλειπε αυτό που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα αντίπαλο underground, το οποίο δεν υπόκειται σε όρους θεσμικού πλαισίου. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει… overground! Έχει ενδιαφέρον ότι και οι 3 συνδημιουργοί της Biennale είμαστε άνθρωποι που θα στεκόμασταν κριτικά απέναντι στους θεσμούς. Τότε, σκεφτήκαμε ότι το πιο επιδραστικό που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε έναν! Η Biennale φτιάχτηκε με όρους underground. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου έκανε τα πρώτα του έργα σε κατάληψη. To underground με το ευρέως αποδεκτό απέχει ένα κλικ στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει κοινότητα να το υποστηρίξει ή καθεστωτικό σύστημα με ισχυρές δομές και ιστορία. DM

Does the notion of “underground” still exist? If so, can you tell us what it is and whether it can or should be part of the institutions behind large cultural organizations?

P–Y

No, it does not. The notion of the underground never existed in Greece. The reason why? There were many small reasons, but I would have to focus on the bigger picture to answer this question. In Greece, there was no civil opposition, a suffocating culture management system, and the civil acquis that is urban culture with its institutions and museums, as was the case with Germany, the United Kingdom, and New York. It was missing what would enable the development of an underground adversary that would not be subject to the conditions of the institutional framework. In Greece, there’s not even… overground!

Interestingly, we, all 3 Biennale co-creators, are people who critically opposed institutions. Then, we thought that there was nothing more groundbreaking than creating one! Biennale was created under underground conditions. Dimitris Papaioannou worked on his first projects in a squat. In its universally accepted sense, the underground is a few miles away from Greece. No community could support it, nor a regime with strong infrastructure and history. ΔΜ Η επόμενη Biennale θα γίνει το 2023. Τι θα σε απασχολήσει μέχρι τότε;

The next Biennale will be in 2023. What are your plans until then?

Η 7η Μπιενάλε τη Αθήνας γίνεται με τη συνεργασία του Ιδρύματος Ωνάση.

P–Y

At the moment, I am working on a big project that the Onassis Foundation has launched in the center of Athens and the development of an art and visual culture pole. At the same time, you will find me at the Athens School of Fine Arts and the LAB12 that I am currently running. That’s where one can see the barometer of the upcoming trends. I am also preoccupied with several creative projects of my own.

H 7η Μπιενάλε της Αθήνας Eclipse έλαβε χώρα από τις 24 Σεπτεμβρίου έως τις 28 Νοεμβρίου 2021. Υλοποιήθηκε με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Ε.Π. «Αττική» του ΕΣΠΑ 2014-2020 και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Onassis Culture. POKA-YIO

Ο Poka-Yio ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Είναι εικαστικός και επιμελητής εκθέσεων, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, ιδρυτικός διευθυντής της Biennale της Αθήνας και υπεύθυνος Οπτικού Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση. Είναι συνιδρυτής του Σταθμού Άλφα-Αθηναϊκό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης. Η πρακτική του περιλαμβάνει ζωγραφική, περφόρμανς, θέατρο, ταινίες και την καλλιτεχνική διεύθυνση και επιμέλεια μεγάλης κλίμακας καλλιτεχνικών πρότζεκτ σχεδιασμένων ως gesamtkunstwerk. Κύριος θεματικός άξονας του έργου του είναι το δίπολο «Έλξη-Αποστροφή» στην εποχή του «Πολιτισμού της Επιθυμίας».

The 7th Athens Biennale became possible in collaboration with the Onassis Foundation. The 7th Athens Biennale Eclipse took place from 24th September to 28th November 2021. It is co-financed by the Hellenic Republic and the European Union through the Regional Operational Programme of “Attica” in the framework of NSRF 2014-2020 and is realized in partnership with Onassis Culture. POKA-YIO

Poka-Yio lives and works in Athens. He is a visual artist and curator, associate professor at the Athens School of Fine Arts, founding director of Athens Biennale, and head of Onassis Foundation’s Visual Culture. He is the co-founder of Alpha Station, Center for Contemporary Art in Athens. His practice includes painting, performance, theatre, films, and the artistic direction and curation of largescale art projects designed as gesamtkunstwerk. His work focuses on the dipole “Attraction-Aversion” at the age of a “culture of desire.”

[01.9]

Cajsa Von Zeipel / Photography ©Nysos Vasilopoulos

P–Y Αυτή τη στιγμή είμαι απασχολημένος μ’ ένα μεγάλο έργο που έχει ξεκινήσει το Ίδρυμα Ωνάση στο κέντρο της Αθήνας και τη δημιουργία σ’ αυτό ενός πόλου για τον τεχνο-οπτικό πολιτισμό. Ταυτόχρονα βρίσκομαι στη Σχολή Καλών Τεχνών και το εργαστήριο LAB12 που διευθύνω. Εκεί μπορεί κάποιος να δει το βαρομετρικό από τις τάσεις που έρχονται. Παράλληλα εργάζομαι πάνω σε μία σειρά από προσωπικά δημιουργικά project.

CMY

A Global Leader in Office Furniture

Steelcase designers went out to observe this new breed of team and saw them struggling in spaces that didn’t fit their way of working.

Please Air Office Chair | Frame Four Desk

Work-Life Nook An inspiring yet high-performing Work From Home space that helps teams be as productive in their home office as they are in the office. The Lares desk and Please Air task chair fit right in a residential environment, while Migration desk allows for a change of pace and posture throughout the day without losing productivity. Build a home office in even the smallest nook that keeps you focused and engaged.

Please Air Office Chair | Lares Desk

Please Office Chair | Migration Height-Adjustable Desk

EKA Hellas Showroom: 1 Kifisias Avenue | 15123 Marousi | Attiki, Greece | +30 211 212 0820 | info@ekahellas.com

CMY

PEOP 62

[02.1] [02.2] [02.3] [02.4] [02.5] [02.6]

Timeliness conversations with Ivan Blasi Revealing Yiorgos Tsolakis Introducing the influencer Constantin Prozorov Transparent forms Swedish design secrets The art protector

P.064 P.068 P.072 P.076 P.080 P.084

PLE

[02]

PEOPLE

H φετινή ΕΣΩ έγινε με την συνεργασία του Ιδρύματος Μies Van De Rohe που έχει ως έδρα του τη Βαρκελώνη. Το prestige του ιδρύματος σημαντικό, αν αναλογιστούμε ότι βρίσκεται πίσω από τη διοργάνωση των βραβείων μοντέρνας αρχιτεκτονικής Mies Van De Rohe, που απονέμονται κάθε δύο χρόνια-σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην κορυφή αυτού του οργανισμού, βρίσκουμε τον Ivan Blasi, που μιλάει για τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι και τους γονείς του. Όλα ποτισμένα με πολλή αγάπη για αρχιτεκτονική. This year’s ESO, Interior Design & Architecture Conference, was conducted in collaboration with the Mies Van Der Rohe Foundation, which is based in Barcelona. The prestige of the Foundation is significant, considering the fact that it is behind the organization of the Mies Van Der Rohe Prize for Contemporary Architecture, which is awarded every two years in collaboration with the EU. At the top of this organization is Ivan Blasi, who talks to us about everything, from the war in Ukraine to his parents, all showered with a lot of love about architecture.

Timeliness conversations with Ivan Blasi

(Interview)

Photography ©Rafa Vargas

Thanasis Diamantopoulos

Ο διευθυντής του EU Mies Van De Rohe awards Ivan Blasi γεννήθηκε στη Βαρκελώνη. Είναι γιος γιατρού ερευνητή (μητέρα) και φωτογράφου (πατέρα). Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Βαρκελώνη. Άνοιξε το δικό του στούντιο κι έγινε την ίδια περίοδο γενικός γραμματέας του Docomomo international, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού του οποίου ο πλήρης τίτλος είναι Διεθνής Επιτροπή Τεκμηρίωσης και Διατήρησης Κτιρίων, Τοποθεσιών και Γειτονιών του Σύγχρονου Κινήματος. Εν συνεχεία ξεκίνησε να διδάσκει στην αρχιτεκτονική σχολή της Βαρκελώνης και παράλληλα να συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Mies Van Der Rohe. Από το 2014 είναι curator των βραβείων, δημοσιεύσεων, συζητήσεων κι εκθέσεων του δημοφιλούς Ινστιτούτου. The coordinator of the European Mies Van Der Rohe Awards, Ivan Blasi, was born in Barcelona. His mother was a doctor researcher and his father was a photographer. He studied architecture in Barcelona. He opened his own studio and at the same time became secretary general of Docomomo International, the non-profit organization whose full title is International Committee for Documentation and Conservation of Buildings, Sites and Neighborhoods of the Modern Movement. At a later time, he started teaching at the architectural school of Barcelona, while also collaborating with the Van Der Rohe Foundation. Since 2014, he has been the curator of awards, publications, debates and exhibitions of the high-profile Foundation.

[02.1]

Grafton Architects': Kingston University Town House / 2022 EU Mies van der Rohe Award Photography ©Ed Reeve

IB Όλα τα μέλη της κριτικής επιτροπής και της ομάδας Mies Van De Rohe στη Βαρκελώνη έχουν σοκαριστεί από τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία και κατά τη διάρκεια των ταξιδιών των μελών της κριτικής επιτροπής αυτό το θέμα προέκυπτε συχνά στις συζητήσεις. Προσωπικά καταδικάζω την όποια χρήση στρατιωτικής επιθετικότητας για την επίλυση εδαφικών διαφορών κάτι που είναι κατά των διεθνών νόμων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι απαραίτητο να απευθύνουμε και να επιλύουμε πολιτικά θέματα με δημοκρατικές αρχές διάλογο και σεβασμό προς τους ανθρώπους και τις μειονότητες. Eίμαι αλληλέγγυος στον Ουκρανικό λαό, επιβεβαιώνοντας πάλι ότι ο δρόμος της διπλωματίας και του διαλόγου πρέπει να επικρατήσει πάλι παντού και πάντα όταν αναφερόμαστε σε διεθνείς σχέσεις συνύπαρξης μεταξύ λαών. Είμαστε σε επαφή με ορισμένους από τους δημιουργούς των υποψηφίων έργων και με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Χάρκοβο, της οποίας ο διευθυντής, Oleg Drozdov, ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής νέων ταλέντων.Τα μαθήματα θα ξαναρχίσουν σύντομα και ελπίζω να τελειώσει άμεσα η εισβολή. TD

Is there any impact from the war in Ukraine, and therefore in the European continent, on this year’s EUMies Architecture Awards?

Every member of the Mies Van Der Rohe selection committee and team in Barcelona has been shocked by the horror of the war in Ukraine, and this issue has often arisen in discussions throughout the travels of the committee’s members. Personally, I condemn every use of military aggression for the resolution of territorial disputes, which goes against international law and human rights. It is necessary to address and resolve political issues with the use of democratic principles, dialogue and respect for people and minorities. I stand in solidarity with the Ukrainian people, reaffirming that the path of diplomacy and dialogue must once again prevail at any time and in any place when it comes to international relations of coexistence between peoples. We are in contact with some of the creators of the nominated works and with the Kharkiv School of Architecture, whose director, Oleg Drozdov, was a member of the young talent selection committee. The classes will resume soon, and I hope that the invasion will end shortly.

ΤΔ

Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από τα φετινά βραβεία;

What is the philosophy behind this year’s awards?

What is interesting is that the members of the selection committee begun their discussions with no predetermined agenda. Their discussions were developed through an active, dynamic, and open attitude which is based on dialogue and discussion between every different member and their respective positions. From the very beginning, the aim of the selection committee’s members was to convey a message to the architectural community and beyond, through the selection of the works that have qualified and especially through the group of finalists and winners. The vision of the selection committee is not based on the performance of comparative standards, but on the grouping of complementarity and diversity with high added value as architecturally impressive contributions to differing but also specific contexts. We find bottom-up and top-down initiatives; projects that combat profitable situations through cooperative management; inclusivity and circularity that are connected to the productive city; reuse and reformulation through already existing structures or contexts; hearing and watching processes; the importance of the artistic aspects of architecture and the project with its materiality by using traditional materials; projects that work to change mindsets and provide richer typologies so that people can feel more comfortable; and creating environments of prosperity, both in particular and in general contexts.

ΤΔ Πώς αξιολογείτε την εξέλιξη της ελληνικής αρχιτεκτονικής των τελευταίων ετών;

How do you assess the evolution of Greek architecture in recent years?

I feel that I need to know more about the prevailing conditions in Greece and that is why I am very happy to have participated in this year’s ESO, Architecture & Design Conference, on June 15, as this way I took a small step that helped me learn more. I can only speak with regard to the group of works that has been sent to me by Greek architects since 1990 onwards, when the Solar Village of the office, Alexandros N. Tombazis & Associates, was nominated for the European Mies Van Der Rohe Prize. This project focused on the betterment of collective housing, taking into consideration the important issues of sustainability that are still considered to be essential today. Since then, 47 out of the 119 projects have been singleparent homes, which is significant. These private homes constitute a perfect opportunity for experimentation, but also help us realize that qualitative architecture stems from private investments, and, in many cases, addresses a very specific audience. This is changing though, as we see in outstanding examples of cultural buildings and public spaces, such as the transformation of Thessaloniki’s dock, where we can witness a more powerful added value to the projects that create a better environment for everyone and not just a small group of people. Another important aspect of contemporary Greek architecture is the quality of architectural criticism coming from excellent architects, who are either from or closely connected to Greece, like Candilis, Zenghelis, Konstantinidis, and Moretti, who all had both national and local influence. I would also like to highlight the role of foreign architects who worked in Greece, like Gropius, Saarinen, Botta, Tschumi, and Piano, and how I suppose they have influenced the local ‘panorama’. I am curious to learn more things about their impact. This year, we received 16 projects; half of those are private homes and the rest include five transformations of existing constructions, a very good collective housing project, and a truly interesting transformation of Milos’s landscape. The selection committee has decided to select the Dexamenes Seaside Hotel by K-Studio, which is an excellent project that involves the transformation of a former industrial building. It is extremely difficult to allow modern architecture to cast a shadow over the outstanding classical architecture that one sees all over Greece, but I am certain and am looking forward to hearing about influential changes that wish and, in turn, push for new changes.

ΤΔ Ποια είναι η εξέλιξη του ενδιαφέροντος του κόσμου για την αρχιτεκτονική τα τελευταία χρόνια; IB Μερικές φορές χρειαζόμαστε βάναυσες αλλαγές για να συνειδητοποιήσουμε ορισμένες πραγματικότητες. Ο COVID-19 ήταν μία από αυτές τις καταστάσεις που μας έκανε όλους περισσότερο να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία του τόπου που ζούμε και εργαζόμαστε καθώς και τη σημασίας να συναντιόμαστε με άλλους και να το κάνουμε σε περιβάλλοντα στα οποία αισθανόμαστε καλά: σε δημόσιους και ιδιωτικούς εσωτερικούς χώρους επίσης. Αν πριν από μερικά χρόνια οι άνθρωποι γνώριζαν τα εμβληματικά κτίρια και τα διάσημα ονόματα αρχιτεκτόνων ή ήταν πάντα πρόθυμοι να επικρίνουν μια πρόσοψη, η μεγάλη αλλαγή τώρα είναι ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή σε άλλες πτυχές όπως το φως, ο εξαερισμός, οι εξωτερικοί χώροι όπως τα μπαλκόνια, οι κοινόχρηστοι χώροι, η σκίαση και η ηχομόνωση εξωτερικών χώρων αλλά και η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών στις πόλεις για τα άτομα που σταμάτησαν να χρησιμοποιούν ιδιόκτητα και μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Επιπλέον, όλοι ήμασταν εικονικά μέσα στα σπίτια άλλων ανθρώπων και αυτό έχει δημιουργήσει μια εικόνα για το πώς ζούμε και πώς μπορούμε να ζήσουμε. Οι αποστάσεις συνέχισαν να μειώνονται και παρόλο που έχουμε αρχίσει να χρησιμοποιούμε αεροπλάνα για άλλη μια φορά, η χρήση τρένων για ταξίδια πιθανότατα θα αυξηθεί. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι υποδομές πρέπει επίσης να επανεξεταστούν καθώς πολλοί άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την πόλη και οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζονται όλο και περισσότερο ως πιθανότητα μιας νέας ζωής. Από τη μικρή κλίμακα της απόφασης πώς να οργανώσουμε τους προσωπικούς μας χώρους έως την κλίμακα των παγκόσμιων υποδομών, η αρχιτεκτονική επιστρέφει σιγά-σιγά σε όλους και δεν θεωρείται πλέον κάτι εγωκεντρικό. TD

What is the evolution of the world’s interest towards architecture in recent years?

Sometimes, it is necessary to experience brutal changes in order to comprehend certain realities. COVID-19 has been one of those situations that made everyone realize even more the importance of the space we occupy and work in, as well as the importance of meeting other people and doing so in environments that make us feel good: in both public and private interior spaces. A few years ago, the reality was that people knew the emblematic buildings and the names of famous architects, or they were always willing to judge an exterior. The big change now is that there is an increased participation in other aspects, like lighting, ventilation, exterior spaces such as balconies, common spaces, the shading and soundproofing of exterior spaces, but also the creation of appropriate infrastructures in cities for people who have stopped using proprietary and used cars. Moreover, we were all virtually inside other people’s homes, and this has created an image of how we live and how we can live. Distances have continued to be reduced, and even though we have started using airplanes once again, the use of trains for travel is very likely to increase. This also means that infrastructures must be reevaluated, as many people have left the city and rural areas are seen more and more as an option for a new life. Thus, from the small scale of deciding how to organize our personal spaces, to the scale of global infrastructures, architecture is slowly returning to everyone’s mind and isn’t considered egocentric anymore.

[02.1]

IB Νιώθω ότι χρειάζεται να ξέρω περισσότερα για τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα και για αυτό είμαι πολύ χαρούμενος που συμμετείχα στο φετινό συνέδριο αρχιτεκτονικής και design ΕΣΩ στις 15 Ιουνίου, αφού έτσι πραγματοποίησα ένα μικρό βήμα που με έκανε να μάθω περισσότερα. Μπορώ να μιλήσω με κριτήριο την ομάδα εργασιών που μου έχουν στείλει Έλληνες αρχιτέκτονες από το 1990 και μετά, όταν το Ηλιακό Χωριό του γραφείου Alexandros N. Tombazis & Associates βρέθηκε υποψήφιο για το ευρωπαϊκό βραβείο Mies Van De Rohe. Αυτή η εργασία εστίαζε στη βελτίωση της συλλογικής στέγασης παίρνοντας υπόψη σημαντικά ζητήματα βιωσιμότητας τα οποία θεωρούνται ουσιαστικά μέχρι και σήμερα. Από τότε, 47 από τις 119 εργασίες ήταν μονογονεϊκά σπίτια κι αυτό είναι σημαντικό. Αυτά τα ιδιωτικά σπίτια αποτελούν μια τέλεια ευκαιρία για πειραματισμό αλλά παράλληλα, διαπιστώνουμε πως η ποιοτική αρχιτεκτονική πηγάζει από ιδιωτικές επενδύσεις και σε πολλές περιπτώσεις για πολύ συγκεκριμένα κοινά. Αυτό αλλάζει, όπως συμβαίνει σε φωτεινά παραδείγματα πολιτιστικών κτιρίων και δημόσιων χώρων, όπως ο μετασχηματισμός της προκυμαίας της Θεσσαλονίκης, όπου μπορούμε να δούμε ισχυρότερη προστιθέμενη αξία στα έργα που δημιουργούν καλύτερα περιβάλλοντα για όλους και όχι μόνο για μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Μια άλλη πολύ σημαντική πτυχή της ελληνικής σύγχρονης αρχιτεκτονικής είναι η ποιότητα των αρχιτεκτονικών κριτικών προερχόμενες από εξαιρετικούς αρχιτέκτονες από ή στενά συνδεδεμένους με την Ελλάδα όπως ο Κανδύλης, ο Ζενγκέλης, ο Κωνσταντινίδης και ο Μορέτι που είχαν διεθνή αλλά και τοπική επιρροή. Θα υπογράμιζα επίσης τον ρόλο των ξένων αρχιτεκτόνων που έκαναν έργα στην Ελλάδα όπως οι Gropius, Saarinen, Botta, Tschumi και Piano και το πώς θα έχουν, υποθέτω επηρεάσει το τοπικό “πανόραμα”. Θα ήθελα να μάθω παραπάνω πράγματα πάνω σε αυτήν την επίδραση, είμαι περίεργος. Φέτος λάβαμε 16 έργα. Τα μισά από αυτά είναι ιδιωτικές κατοικίες και τα άλλα περιλαμβάνουν πέντε μετατροπές υφιστάμενων κατασκευών, ένα πολύ καλό συλλογικό στεγαστικό έργο και μια πολύ ενδιαφέρουσα μεταμόρφωση του τοπίου της Μήλου. Η κριτική επιτροπή αποφάσισε να επιλέξει

IB Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι συνομιλίες ξεκίνησαν χωρίς προκαθορισμένη ατζέντα από τα μέλη της κριτικής επιτροπής. Αναπτύχθηκαν μέσα από μια ενεργή, δυναμική και ανοιχτή στάση που βασίζεται στον διάλογο και τη συζήτηση μεταξύ των διαφορετικών θέσεων καθενός από τα μέλη. Ο στόχος που μοιράστηκαν τα μέλη της κριτικής επιτροπής από την αρχή ήταν να μεταφέρουν ένα μήνυμα στην αρχιτεκτονική κοινότητα και πέρα από αυτό, μέσω της επιλογής των έργων που προκρίθηκαν και ιδιαίτερα μέσω της ομάδας των φιναλίστ και των νικητών. Το όραμα της επιτροπής, δεν βασίζεται στην απόδοση συγκριτικών standards αλλά στην ομαδοποίηση της συμπληρωματικότητας και της διαφορετικότητας με υψηλή προστιθέμενη αξία ως εντυπωσιακές, αρχιτεκτονικά, συνεισφορές σε διαφορετικά κάθε φορά αλλά και συγκεκριμένα πλαίσια. Βρίσκουμε πρωτοβουλίες από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω· εργασίες που καταπολεμούν τις κερδοσκοπικές καταστάσεις μέσω της συνεταιριστικής διαχείρισης· inclusivity και κυκλικότητα που συνδέονται με την παραγωγική πόλη. επαναχρησιμοποίηση και μετασχηματισμός μέσω υφιστάμενων δομών ή υφιστάμενων πλαισίων· διαδικασίες ακρόασης και παρακολούθησης· τη σημασία των καλλιτεχνικών πτυχών της αρχιτεκτονικής και του έργου με την υλικότητά του χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά· εργάζονται για να αλλάξουν νοοτροπίες και παρέχοντας πλουσιότερες τυπολογίες για να νιώθουν οι άνθρωποι πιο άνετα· και δημιουργώντας περιβάλλοντα ευημερίας, τόσο συγκεκριμένα όσο και γενικά.

το Dexamenes Seaside Hotel από το K-Studio που είναι μια πολύ καλή δουλειά στην οποία υπάρχει και η μεταμόρφωση ενός πρώην βιομηχανικού κτιρίου. Είναι πολύ δύσκολο να ρίξεις μια σκιά στην εξαιρετική κλασική αρχιτεκτονική που συναντά κανείς σε όλη την Ελλάδα, με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, αλλά είμαι σίγουρος και ανυπομονώ να μάθω για ισχυρές αλλαγές που επιθυμούν και πιέζουν με τη σειρά τους για νέες αλλαγές.

PEOPLE

ΤΔ Υπάρχει κάποια επίδραση από τον πόλεμο που γίνεται στην Ουκρανία, άρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, στα φετινά βραβεία EUMies βραβεία αρχιτεκτονικής;

IB Η αρχιτεκτονική είναι ενδιαφέρουσα για όλους, αλλά ίσως δεν το γνωρίζουν όλοι. Μία από τις μεγάλες προκλήσεις θα μπορούσε να είναι να κατανοήσουν τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης γιατί η αρχιτεκτονική είναι κοινού ενδιαφέροντος και ότι θα πρέπει να τονίσουν την παρουσία της στο περιεχόμενό τους, πολύ περισσότερο. Διαβάζοντας οποιαδήποτε εφημερίδα ή παρακολουθώντας ειδήσεις, ο πολιτισμός γίνεται άσχετος και αν ρίξουμε μια ματιά σε συγκεκριμένες πολιτιστικές πλατφόρμες, το πιο κοντινό στην αρχιτεκτονική έχει να κάνει με τεράστιες και εκπληκτικές υποδομές –όπου η αρχιτεκτονική δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου– ή υπερβολικά έργα όπου διάσημοι άνθρωποι ζουν. Ο τομέας της αρχιτεκτονικής μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέροντας, αλλά υπάρχει ένα πολύ αλλιώτικo όραμα του επαγγέλματος, και είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που είχαμε στη δεκαετία του '90 και στις αρχές του '00 με την αρχιτεκτονική των stars. Τότε οι άνθρωποι γνώριζαν περισσότερο την αρχιτεκτονική, αλλά είχαν την αίσθηση ότι είχε να κάνει με την υπερβολή και τους ανεξέλεγκτους προϋπολογισμούς, ξεχνώντας όλες τις πολυπλοκότητες του εν λόγω επαγγέλματος. Ο αθλητισμός έχει τεράστια παρουσία στα ΜΜΕ γιατί αυτό που εμφανίζεται δεν είναι απλώς ένα οικονομικό προϊόν και δεν με ενδιαφέρει να παρουσιάζονται με αυτόν τον τρόπο ο πολιτισμός και η αρχιτεκτονική. Υπάρχουν μερικές ελάχιστες εξαιρέσεις όπου η αρχιτεκτονική παρουσιάζεται με διδακτικούς τρόπους και οι οποίες είναι πολύ σημαντικές, αλλά προσεγγίζουν μειωμένο αριθμό ατόμων με προηγούμενο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό. Ένας άλλος ουσιαστικός τρόπος για να δημιουργηθεί ευαισθητοποίηση για το τι κάνει η αρχιτεκτονική, είναι να την εισάγουμε σε νεαρή ηλικία, στα σχολεία. Υπάρχουν πολλά προγράμματα που λειτουργούν προς αυτή την κατεύθυνση και στόχος τους δεν είναι να έχουν μεγαλύτερο αριθμό αρχιτεκτόνων, αλλά ό,τι κι αν γίνουν αυτοί οι άνθρωποι στο μέλλον, –ίσως ασυνείδητα– παίρνουν στα σοβαρά τη σημασία των ποιοτικών χώρων: για τους οποίους αγωνίζεται ένας καθαριστής· το δικαίωμα σε αεριζόμενο αποδυτήριο· Οι άνθρωποι που εργάζονται σε ένα εργοστάσιο προσπαθούν, κάθε μέρα που εργάζονται να είναι ο χώρος τους στις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Ένας πολιτικός κατανοεί ότι η εκπαίδευση πρέπει να πραγματοποιείται στις καλύτερες δυνατές συνθήκες χώρου. Δεν χρειάζονται χρήματα για αυτό, αλλά σκέψη. TD

How can architecture become useful to everyday people?

Architecture is interesting to everyone, but perhaps this is something not everybody knows. One of the biggest challenges could be getting big media outlets to understand why architecture is of common interest, and that they should highlight its presence in their content much more. Reading any newspaper or watching the news, culture becomes irrelevant, and if we take a look into specific cultural platforms, the closest they come to architecture is related to enormous and spectacular infrastructures - where architecture is barely mentioned - or extravagant projects where famous people live. The field of architecture can be extremely interesting, but the way people envision the profession is exactly the same as the one of the 90s and the early 00s with celebrity architecture. That was a time when people knew more about architecture, but they were under the impression that it had to do with extravagance and uncontrolled budgets, forgetting the complexities of the profession. Sports have a prominent presence in the media because what is portrayed is not a mere economic product, and I am not interested in the portrayal of culture and architecture in this manner. There are a few exceptions where architecture is portrayed in a didactic manner, which is very important, but they reach a limited audience that already has an interest in culture. Another substantial way to raise awareness about architecture is to introduce it in schools at a young age. There are many programs that are working towards this direction, and their aim is not to increase the number of architects, but, no matter their future profession, to help them - subconsciously - takes the importance of quality spaces seriously: those spaces for which cleaners fight; the right to a ventilated locker room; the people working at a factory are trying every single day to have their spaces be in the best possible conditions. A politician understands that education must take place in the best possible spatial conditions. One does not need money for this, but thought.

PEOPLE

ΤΔ Πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να γίνει κάτι χρήσιμο για τους καθημερινούς ανθρώπους;

Twenty years after its commencement, the building has been able to adapt to many changes and has also provided the city with its initial purpose. This example should be a “commonplace”, which is not always the case, and we have many examples of buildings which have lost their initial purpose and are difficult to adapt to new contexts. ΤΔ Ως γιος γιατρού-ερευνητή και πατέρα φωτογράφου ποιος είναι ο αντίκτυπος των εργασιών των γονιών σας στην τωρινή σας καριέρα; IB Ο μπαμπάς του πατέρα μου ήταν αρχιμάστορας υπεύθυνος για μέρος των εργασιών κατασκευής του Hospital de la Santa Creu i Sant Pau στη Βαρκελώνη από τον Lluís Domènech i Montaner. Ο πατέρας μου ήθελε να σπουδάσει αρχιτεκτονική, οπότε στη δεκαετία του '60 άρχισε να πηγαίνει στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Βαρκελώνης όπου του είπαν ότι η αρχιτεκτονική ήταν για πλούσιους ανθρώπους και ότι δεν είχε τίποτα να κάνει εκεί. Αυτή η ιστορία μού κόλλησε και ευτυχώς, σπούδασα σε μια εποχή που η εκπαίδευση είχε γίνει πιο δημοκρατική. Κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας ήμουν περιτριγυρισμένος από φωτογραφίες και διάταξη βιβλίων που καταλάμβαναν τα τραπέζια και τους διαδρόμους του σπιτιού. Πολλές από τις φωτογραφίες ήταν ανθρώπων από μακρινά μέρη, πολλές στη Λατινική Αμερική, πορτρέτα πολιτισμών που πιθανότατα έχουν εξαφανιστεί σήμερα. Άλλες περιείχαν εκπληκτικά τοπία. Ο πατέρας μου ταξίδευε συνεχώς και επέστρεφε με Toblerone και κόμικς Tintin. Η σύνθεση, η ομορφιά και το μοντάζ, αναπόσπαστα κομμάτια της δουλειάς του επιμελητή, με τράβηξαν πολύ. Ήμουν επίσης τυχερός που περικυκλώθηκα από χαρτί, στυλό, υπολογιστές από πολύ νωρίς και βιβλία, πολλά βιβλία που μου άνοιξαν το μυαλό σε μακρινά και κοντινά μέρη αλλά και σκέψεις. Ο πατέρας μου μαγείρευε, καθάριζε, έπλενε τα ρούχα (και ακόμη το κάνει) και ήταν πάντα στο σπίτι, και εγώ και ο αδερφός μου βλέπαμε και μαθαίναμε. Η μητέρα μου εργαζόταν στο εργαστήριο και δίδασκε στο πανεπιστήμιο και το πάθος της για την έρευνα στη μοριακή βιολογία μεταδιδόταν συνεχώς στο σπίτι με πολύ παιδαγωγικό τρόπο. Ακούσαμε όλη την εκπληκτική της τεχνογνωσία, αλλά ήταν δύσκολο να το καταλάβουμε αν και θυμάμαι ότι διασκέδαζα διαβάζοντας και μεταφράζοντας αλληλουχίες DNA. Αυτό το πάθος για την εκπαίδευση, τη διάδοση και τη συνεχή περιέργεια είναι κάτι που χαίρομαι να κουβαλάω μαζί μου. Και οι δύο είναι παθιασμένοι με τη δουλειά τους και η αρχιτεκτονική έχει πολλά για αυτό. Ο ένας εργάζεται έντονα για να ανακαλύψει πώς να αποφύγει ασθένειες και να θεραπεύσει ανθρώπους και ο άλλος απεικονίζει πολιτισμούς για να κρατήσει ζωντανές τις ιστορίες του και να τις μοιραστεί. Η αρχιτεκτονική είναι επίσης να μοιράζεστε και να φροντίζετε ο ένας τον άλλον. TD

As the son of a doctor-researcher and a photographer, what is the impact of your parents’ projects on your current career?

My father’s father was a master builder, responsible for a part of the construction of the de la Santa Creu i de Sant Pau Hospital in Barcelona by Lluís Domènech i Montaner. My father wanted to study architecture, so during the 60s he started attending the Architectural School of Barcelona, where he was told that architecture was for the rich and there was nothing there for him. I carried this story with me and, fortunately, I studied during a time when education had become more democratic. Throughout my childhood, I was surrounded by photos and an array of books that took over the house’s tables and hallways. Many of the photos were of people from faraway places, many in Latin America, portraits of civilizations that have probably disappeared by now. Other photos contained stunning scenery. My father used to constantly travel with Toblerone and Tintin comics. Composition, beauty and montage, integral parts of a curator’s job, drew me in. I was also lucky in that I was surrounded from very early on by paper, pens, computers, and books; many books that opened my mind to distant and nearby places, and thoughts too. My dad used to cook, clean, do the washing (and still does) and was always at home, and my brother and I were watching him and learning. My mother worked at the laboratory and taught at the university, and her passion for research in molecular biology was constantly transmitted at home in an educational manner. We listened to all her amazing expertise, but it was difficult to understand, even though I remember enjoying reading and translating DNA sequences. This passion for education, dissemination, and the constant curiosity are things that I am very glad to carry with me. They are both very passionate about their jobs and architecture has a lot to offer in terms of passion. She works hard to discover how to avoid diseases and to cure people, and he portrays cultures in order to keep their stories alive and to share them. Architecture is also about sharing and taking care of each other.

ΤΔ Μπορείτε να περιγράψετε τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στις οποίες πρέπει να προσαρμοστεί η αρχιτεκτονική;

[02.1]

IB Η αρχιτεκτονική είναι αργή και αυτό έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Από τη μία πλευρά, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει περισσότερο χρόνο για έρευνα και λήψη αποφάσεων. Από την άλλη πλευρά, μόλις ληφθούν αποφάσεις, εάν έχει περάσει πολύς χρόνος, οι προτάσεις μπορεί να έχουν ήδη καταστεί ξεπερασμένες. Το άλλο πρόβλημα είναι ότι «περισσότερος χρόνος» σημαίνει χρόνο που επενδύεται στη γραφειοκρατία, ενώ η φάση του σχεδιασμού καταλήγει να γίνει ένα μικρό μέρος του τι χρειάζεται για να χτιστεί κάτι. Τα έργα πρέπει να είναι ευέλικτα και ανθεκτικά ώστε να προσαρμόζονται στις χρονικές αλλαγές που συνεπάγονται κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές βελτιώσεις. Για παράδειγμα, το De Rotterdam’ από το γραφείο O.M.A. στο Ρότερνταμ, επινοήθηκε τη δεκαετία του '90 ως μια κάθετη πόλη: τρεις διασυνδεδεμένοι πύργοι μικτής χρήσης που φιλοξενούν γραφεία, διαμερίσματα, ένα ξενοδοχείο, συνεδριακές εγκαταστάσεις, καταστήματα, εστιατόρια και καφετέριες. Εκείνη την εποχή, σε αυτό το τμήμα του λιμανιού της πόλης δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα και η σύλληψη του έργου έγινε ως μέρος της μελλοντικής συνεχούς ανάπλασης της λιμενικής συνοικίας του Ρότερνταμ του Wilhelminapier, δίπλα στη γέφυρα Erasmus, με στόχο την αποκατάσταση της αστικής δραστηριότητας: εμπόριο, μεταφορές, και το leisure industry, κάποτε οικείο στη γειτονιά. Η κατασκευή ξεκίνησε το 2009 και ολοκληρώθηκε το 2013. Είκοσι χρόνια μετά την έναρξή του, το κτίριο μπόρεσε να προσαρμοστεί σε πολλές αλλαγές και ακόμα μπόρεσε να δώσει στην πόλη τους αρχικούς του στόχους. Αυτό θα πρέπει να είναι “κοινός τόπος”, κάτι που δε συμβαίνει πάντα, και βρίσκουμε πάρα πολλά παραδείγματα κτιρίων που έχουν χάσει τον λόγο ύπαρξής τους και είναι δύσκολο να προσαρμοστούν ξανά σε νέα πλαίσια. TD

Can you describe the social, political and economic developments that architecture must adapt to?

Architecture is slow and this has both advantages and disadvantages. On the one hand, this could mean more time for research and decision-making. On the other, as soon as the decisions are made, if too much time has passed, the proposals may have already become obsolete. The other issue is that “more time” means time invested in bureaucracy, while the design stage ends up being a small part of the necessary construction process. The projects must be flexible and durable in order to adapt to the time changes which entail social, economic, and technological improvements. For example, ‘De Rotterdam’ by the Office for Metropolitan Architecture in Rotterdam, was conceived during the 90s as a vertical city: three interconnected mixed-use towers accommodating offices, apartments, a hotel, conference facilities, shops, restaurants, and cafes. At that time, this specific part of the city’s harbor was almost empty, and the conception of the project occurred as part of the future ongoing renovation of Wilhelminapier—Rotterdam’s port district—, next to the Erasmus bridge, aiming to the restoration of urban activity: commerce, transportation, and the leisure industry, once common in the neighborhood. The construction begun in 2009 and was completed in 2013.

ΤΔ Ποιο είναι το προφίλ του ιδανικού σας διάδοχου στο Fundació Mies van de Rohe; IB Κάποιος με πάθος και υπομονή που λειτουργεί ως μέρος ολόκληρης της ομάδας. Που επίσης πιστεύει στον ρόλο της αρχιτεκτονικής και της αρχιτεκτονικής κουλτούρας, και που είναι γενναιόδωρος. Είναι σημαντικό να διατηρηθούν τα βραβεία EUMies όπως τα ξεκίνησαν οι προκάτοχοί μου και συνεχίζουμε να κάνουμε ως ομάδα σήμερα: μια διαφανής διαδικασία που εξηγείται τακτικά και δημόσια και όπου η κριτική επιτροπή αποφασίζει για τις βασικές πτυχές της αρχιτεκτονικής, της θέσης της και πώς μπορεί να εξηγηθεί με τις αποφάσεις που παίρνει η κριτική επιτροπή. Χρειάζεται επίσης κάποιος να εργαστεί και να συναισθανθεί με πολλούς διαφορετικούς συνομιλητές και ενδιαφερόμενα μέρη: υπαλλήλους δημοσίων οργανισμών, πολιτικούς, επιμελητές, σχεδιαστές, πελάτες και promoters, σκηνοθέτες, φωτογράφους, τοπικές κοινότητες, πωλητές, προμηθευτές, επενδυτές και μέτοχους. Και αρχιτέκτονες. Είναι πολύ παρόμοιο με το σχεδιαστικό και κατασκευαστικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής. Ο διάδοχος πρέπει επίσης να είναι ανοιχτός στην αλλαγή και να είναι ανθεκτικός. Μάλλον τελικά δεν διαφέρει πολύ από πολλές άλλες συντονιστικές θέσεις. TD

What is the profile of your ideal successor at the Fundació Mies van der Rohe?

It is someone who is passionate and patient, who works as part of the whole team. They should also believe in the role of architecture and architectural culture and be generous. It is important to maintain the EUMies Awards as they were initiated by my predecessors and to continue doing what we are doing as a team today: a transparent process which is regularly and publicly explained, and where the selection committee decides on the key aspects of architecture, its position, and how it can be interpreted through the selection committee’s decisions. The Foundation also needs someone who can work and empathize with many different interlocutors and interested parties: public servants, politicians, curators, designers, clients and promoters, directors, photographers, local communities, salespeople, suppliers, investors, and shareholders. And, of course, architects. This process is very similar to the design and construction part of architecture. The successor will also need to be resilient and open to change. It appears that,

PEOPLE

after all, it’s not that different to other coordinating positions. ΤΔ Ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης και πώς θα θέλατε να τη δείτε διοικητικά και πολιτιστικά;

What is the future of Europe, and how would you like to see it administratively and culturally?

Since the 90s, the nation-state, as constituted in Europe over the past three centuries, has entered a deep crisis and I am of the opinion that it should disappear. It is not working on a business level anymore, and less and less people feel represented in it, in spite of the rage of extremists. The nation-state based on the rule of political institutions in a territory, and the citizenship defined by these institutions, has become an outdated construction that, without disappearing, has to coexist with a wider set of institutions, civilizations, and social forces on a larger scale. The nation-state is not in a position to control the globalization of economy, the flow of information, the media and criminal networks. Most of the issues that affect our everyday lives, namely education, health, culture, sports, social establishments, local ecology, citizen safety, and the pleasure of living in a neighborhood and our city, fall under the responsibility and the practice of local and regional sectors. Europe needs to be constructed in this way, and not as a group of nation-states, but this will take time, partly due to historical inaction and partly because this outdated system still holds powerful vested interests, especially those of national political ranks. Also partly because it is still one of the few mechanisms of social control today. The current war in Ukraine is a result of this situation: Russia is not afraid of Ukraine but of NATO, and the latter is under the control of a group of outdated nation-states. Fortunately, culture is what renders Europe strong, because it is born from the experiences of the local community, offering global reach and interest.

Grafton Architects': Kingston University Town House / 2022 EU Mies van der Rohe Award

67 [02.1]

Photography ©Ed Reeve

IB Από τη δεκαετία του '90, το έθνος-κράτος, όπως συγκροτήθηκε στην Ευρώπη τους τρεις προηγούμενους αιώνες, έχει εισέλθει σε βαθιά κρίση και πιστεύω ότι πρέπει να εξαφανιστεί. Δεν λειτουργεί πλέον σε επιχειρησιακό επίπεδο και όλο και λιγότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι εκπροσωπούνται σε αυτό, παρά την οργή των εξτρεμιστών. Το εθνικό κράτος που βασίζεται στην κυριαρχία των πολιτικών θεσμών σε μια επικράτεια και στην ιθαγένεια που ορίζεται από αυτούς τους θεσμούς έχει γίνει μια απαρχαιωμένη κατασκευή που, χωρίς να εξαφανίζεται, πρέπει να συνυπάρχει με ένα ευρύτερο σύνολο θεσμών, πολιτισμών και κοινωνικών δυνάμεων σε μεγαλύτερη κλίμακα. Το εθνικό κράτος δεν είναι σε θέση να ελέγξει την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, τις ροές πληροφοριών, τα μέσα ενημέρωσης και τα εγκληματικά δίκτυα. Τα περισσότερα από τα προβλήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, δηλαδή εκπαίδευση, υγεία, πολιτισμός, αθλητισμός, κοινωνικές εγκαταστάσεις, αστικές συγκοινωνίες, τοπική οικολογία, ασφάλεια των πολιτών και η ευχαρίστηση της ζωής σε επίπεδο γειτονιάς και στην πόλη μας, είναι η αρμοδιότητα και η πρακτική των τοπικών και περιφερειακών φορέων. Η Ευρώπη θα πρέπει να οικοδομηθεί έτσι και όχι ως ομάδα εθνικών κρατών, αλλά αυτό θα πάρει χρόνο, εν μέρει λόγω ιστορικής αδράνειας και εν μέρει επειδή αυτό το ξεπερασμένο σύστημα εξακολουθεί να συγκεντρώνει πολύ ισχυρά συμφέροντα, ειδικά εκείνα των εθνικών πολιτικών τάξεων, και εν μέρει επίσης γιατί είναι ακόμη και σήμερα ένας από τους λίγους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου. Ο σημερινός πόλεμος στην Ουκρανία είναι αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης: η Ρωσία δεν φοβάται την Ουκρανία αλλά το ΝΑΤΟ και το τελευταίο βρίσκεται υπό τον έλεγχο μιας ομάδας ξεπερασμένων εθνών κρατών. Ευτυχώς, ο πολιτισμός είναι αυτός που καθιστά δυνατή την Ευρώπη επειδή γεννιέται από εμπειρίες της τοπικής κοινότητας προσφέροντας παγκόσμια εμβέλεια και ενδιαφέρον.

PEOPLE

At a time when architecture is dominated by the production of luxurious residencies and hotels, Yiorgos Tsolakis offers something bigger. With projects like the reconstruction of the Alimos Marina, the creation of an after-school childcare center in Nikaia by the Stavros Niarchos Foundation and the Museum of Underwater Antiquities in Piraeus, the architect designs for society, without exclusions.

(Interview)

Danai Makri

ΔΜ Ποια είναι η δυναμική του γραφείου σου σήμερα και ποια είναι ονομαστικά τα κυριότερα που θα έχει την ευκαιρία να «χρησιμοποιήσει» κάθε άνθρωπος; ΓΤ Το γραφείο ιδρύθηκε το 2012. Αναπτύχθηκε μέσα σε μια πολύ δύσκολη χρονική περίοδο για την χώρα μας. Μια περίοδο κατά την οποία, μοιραία, η αρχιτεκτονική μπήκε στο περιθώριο καθώς η κοινωνία είχε να επιλύσει πολύ σημαντικά ζητήματα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον κληθήκαμε να ανακαλύψουμε τους τρόπους για να εκφράσουμε τις απόψεις μας μέσω του σχεδιασμού μας και να απευθυνθούμε σε ανθρώπους που θα τις ακούσουν. Στα τελευταία χρόνια, οι κρίσεις, οικονομικές και υγειονομικές, διαδέχονται η μια την άλλη και η δυνατότητά μας να προσαρμοζόμαστε μας έδωσε τα εφόδια να αναπτυχθούμε. Αυτή την στιγμή το γραφείο μας απασχολεί 37 αρχιτέκτονες, 3 πολιτικούς μηχανικούς και 3 άτομα διοικητικό προσωπικό. Τα έργα μας είναι ετερόκλητα μεταξύ τους τόσο στη κλίμακα όσο και στη χρήση τους. Στα έργα μας περιλαμβάνονται κατοικίες, νέα ξενοδοχεία όπως το Εσπέρια στην Οδό Σταδίου και το White Coast στη Μήλο, γραφεία όπως το The Wave στη Λεωφόρο Συγγρού, το Γήπεδο Ζωής που αποτελεί ένα κοινωφελές ίδρυμα στη Νίκαια, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η ανάπλαση στην Μαρίνα Αλίμου, το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, καθώς και πολλά άλλα τα οποία μας δίνουν την δυνατότητα για διαρκή πειραματισμό. DM

What is the dynamic of your office today and can you name the main projects that everyone will have the opportunity to “use”?

The office was founded in 2012. It was developed during a very difficult time for our country. It was a period during which architecture was cast aside, as society had many important issues to deal with. In the midst of this environment, we were called to discover ways to express our opinions through our design, and to turn to people who would listen to them. In the last few years, the economic and health crises succeed one another and our ability to adapt gave us the tools to grow. At the moment, our office employs 37 architects, 3 civil engineers, and 3 members of administrative staff. Our projects are diverse in both scale and use. They involve residencies, new hotels such as the Esperia Palace on Stadiou Str and the White Coast in Milos, offices like The Wave on Siggrou Str, the Field of Life which is a public institution in Nikaia under the aegis of the SNF, the reconstruction of the Alimos Marina, the Museum of Underwater Antiquities in Piraeus, and many others that allow us to constantly experiment.

ΔΜ

Καταγωγή και παιδικά χρόνια

YT Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λάρισα. Ήρθα στην Αθήνα για σπουδές και από τότε έμεινα σε αυτή την πόλη. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν πολύ απλά με πολύ παιχνίδι και χρόνο για σκέψεις. Είναι ακόμα πολύ έντονες οι μοναχικές στιγμές που οι σκέψεις με ταξίδευαν σε ονειρικούς παιδικούς κόσμους. Κόσμους ήρεμους και γαλήνιους. Η οικογένειά μου με μεγάλωσε μαθαίνοντάς μου πώς να ανατρέπω τα πράγματα και να νιώθω σίγουρος για τον εαυτό μου. Μετά τις σπουδές μου ξεκίνησα να εργάζομαι σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο στην Αθήνα και μετά από 10 χρόνια ξεκίνησα το γραφείο μου. Η περιπέτεια μόλις είχε ξεκινήσει. DM

Origin and childhood

I was born and raised in Larissa. I moved to Athens to study, and I have lived in this town ever since. My childhood was very simple with a lot of play and time to think. I still remember intensely the lonely moments when my thoughts would take me away to dreamy childhood worlds; worlds which were peaceful and serene. My family raised me by teaching me to turn things around and to feel sure of myself. After my studies, I started working for an architectural firm in Athens and 10 years later I started my own. The adventure had just begun.

ΔΜ

Η επιλογή της αρχιτεκτονικής

[02.2]

ΓΤ Από την πρώτη στιγμή που θυμάμαι τον εαυτό μου νομίζω πως ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας. Ο πατέρας μου και ο νονός μου είναι πολιτικοί μηχανικοί και μου έμαθαν την αλήθεια της κατασκευής και την γνώση των υλικών. Μου δίδαξαν την αξία του κατασκευάζειν και τον σεβασμό στις ιδιότητες και τις δυνατότητες του κάθε υλικού. Αυτή μου η επαφή με την κατασκευή μού έδωσε την δυνατότητα να κατανοήσω καλύτερα τον σχεδιασμό και να μετατρέψω τις απλές γραμμές σε έλλογες οντότητες χώρου. DM

Why architecture?

I think that from the very first moment I can remember myself, I wanted to be an architect. My father and my godfather are both civil engineers and taught me about the essence of construction and the knowledge of materials. They taught me the value of constructing and to respect the properties and capabilities of each material. This contact with construction gave me the ability to better understand design and to turn simple lines into rational spatial entities.

Images courtesy of Tsolakis Architects

Στην εποχή που στην αρχιτεκτονική κυριαρχεί η παραγωγή πολυτελών κατοικιών και ξενοδοχείων, ο Γιώργος Τσολάκης προσφέρει κάτι πολύ περισσότερο. Με έργα όπως η ανάπλαση της μαρίνας του Αλίμου, η δημιουργία ενός after school κέντρου απασχόλησης παιδιών στη Νίκαια από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, ο αρχιτέκτονας σχεδιάζει για την κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς.

ΓΤ Στο τρίτο έτος των σπουδών μου σε μια εκπαιδευτική εκδρομή στην Αίγινα, ένας καθηγητής μου καθώς με έβλεπε πώς θαύμαζα μια σχεδόν χειροποίητη κατασκευή σκυροδέματος μου είπε «Η αρχιτεκτονική ολοκλήρωση είναι ένας στόχος που απαιτεί προσήλωση και έχει τίμημα. Είσαι έτοιμος να το πληρώσεις;» τα λόγια του με στιγμάτισαν αλλά εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ποιος είναι ο δρόμος μου. Προέκυψε λοιπόν μια ανάγκη αέναης αναζήτησης και επαναπροσδιορισμού της προσωπικότητάς μου που τελικά με καθορίζει. Έτσι μέσω της δημιουργικής διαδικασίας της ανατροπής και της ανακατασκευής, το τελικό αποτέλεσμα μεταβάλλεται διαρκώς, με συνέπεια όμως ως προς την ακεραιότητα της αρχικής σύλληψης. Ο αρχιτέκτονας ως δημιουργός, όχι της μονοσήμαντης εικόνας, αλλά του μηχανισμού της μορφογένεσης και της δημιουργίας αλλεπάλληλων παραλλαγών. DM

What about the influences that shaped your personality as an architect and a person?

During the third year of my studies at an educational trip to Aegina, one of my professors, as he watched me admire an almost handmade concrete construction, told me: “Architectural accomplishment is a goal that requires dedication and it has a price. Are you ready to pay for it?”. His words marked me, but at that moment I understood what my path was. Thus came about a need for an everlasting search and redefinition of my identity, which ultimately defines me. So, through the creative process of subversion and reconstruction, the end result is always changing, but in consistency with the integrity of the initial conception. The architect as a creator of, not the unambiguous image, but the mechanism of morphogenesis and the creation of successive variants.

ΔΜ

Το πρώτο σου έργο;

ΓΤ Το φθινόπωρο του 2012 μας ζητήθηκε να σχεδιάσουμε την αυλόπορτα σε ένα στεγνοκαθαριστήριο στο Νέο Ηράκλειο. Ο ενθουσιασμός μας ήταν τόσο μεγάλος που το σχεδιάζαμε για πολλές μέρες λες και ήταν το σημαντικότερο έργο του κόσμου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο σχεδιασμός μας να επεκταθεί και στον ίδιο τον μαντρότοιχο με έναν παραμετρικό σχεδιασμό από επάλληλες λάμες που πιστεύαμε ότι θα δημιουργούσε μια εντελώς νέα χωρική εμπειρία. Αποτέλεσμα αυτής της μαξιμαλιστικής προσπάθειας ήταν ότι μεγάλωσε τόσο πολύ το κόστος κατασκευής που ο ιδιοκτήτης αποφάσισε να μην κάνει τίποτα. DM

Your first project?

In the fall of 2012, we were asked to design the gate of a dry cleaners in Neo Irakleio. We were so excited that we designed for days, as if it was the most important project in the world. As a result, our design expanded to the masonry wall itself, with a parametric design of overlapping blades that we thought would create an entirely new spatial experience. The result of this maximalist effort was that the cost of construction increased so much that the owner decided not to go through with it.

ΔΜ

Ποιο είναι το σημείο-κλειδί στην απογείωση της καριέρας σου;

What was the key point in the take-off of your career?

I believe there were two points that defined the architectural course of the firm. In 2013 we managed to win a national architectural competition for the Cyprus Cooperative Bank in Nicosia. The award was received after many mishaps, as on the last day we realized that we had printed the wrong title, and our model broke during its transportation to Cyprus. Nevertheless, we won and shortly after we created the team that completed the enormous building. In 2018, without much thought, we participated in a national architectural competition in Ghana. It was about the expansion of Accra, the country’s capital, and the creation of a large theme park. After 3 trips to Ghana and our presentation to a multi-member national jury, we won. This success was entirely unexpected, and it came about not because we had the best architectural proposal, but because we managed to identify with the investor’s vision. Through innovation and architecture, we managed to create a spatial metaphor of someone’s vision. And that’s what earned us the award.

ΔΜ

Παραδείγματα επιτυχημένης διοίκησης ενός γραφείου;

YT Η διοίκηση ενός γραφείου 40 ατόμων είναι μια πολύ σύνθετη καθημερινή ενασχόληση που απαιτεί χρόνο και φαντασία. Στην δικιά μας περίπτωση η δυσκολία μεγεθύνεται από την διαρκή μας εξέλιξη. Μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα το γραφείο από ένα εργαστήρι αρχιτεκτονικής, μετατρέπεται σε ένα οργανωμένο σύστημα δημιουργίας και καινοτομίας. Ο βασικός μου ρόλος σε αυτό το σύστημα είναι να διαμορφώνω τις συνθήκες έτσι ώστε οι άνθρωποι μέσα στο γραφείο να μπορούν να βγάλουν τον καλύτερό τους εαυτό, απόλυτα προστατευμένοι από την τρικυμία της καθημερινότητας. Με αυτό τον τρόπο διαμορφώνουμε το ιδανικό δημιουργικό περιβάλλον που θα μας δώσει την ουσιαστική καινοτομία. DM

Examples of successful management of a firm?

The management of a firm of 40 people is a very complex daily occupation that demands time and imagination. In our case, the difficulty increases due to our constant evolution. In a relatively short amount of time, the firm transformed from an architecture studio to an organized system of creation and innovation. My main role in this system is to shape the conditions so that the people in the firm can bring out their best selves, completely protected from the turmoil of everyday life. In this manner, we create the ideal creative environment that will provide us with substantial innovation.

ΔΜ Ποιο statement πραγματοποιεί η επιλογή του χώρου γραφείου ενός αρχιτέκτονα; YT Ο χώρος στον οποίο ζούμε, ο χώρος στον οποίο δημιουργούμε είναι καθοριστικός για την εξέλιξή μας. Έχουμε επιλέξει να εργαζόμαστε σε ένα νεοκλασικό κτίριο του Τσίλλερ του Τσιλλέρ που χτίστηκε το 1893 στη Βασιλίσσης Σοφίας 4. Αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια του κέντρου και έχει ένα κρυφό μυστικό. Έναν υπαίθριο χώρο γεμάτο γλυπτά και εκμαγεία της Ναταλίας Μελά. Έναν υπαίθριο χώρο που αποτελεί μια μεγάλη καθημερινή έκπληξη. Είναι ο χώρος που απορροφά την ένταση με έναν μοναδικό και απρόσμενο τρόπο. Η ζωή σε ένα τέτοιο χώρο και η καθημερινότητα σε ένα τέτοιο κτήριο αποτελεί την βάση μας για την εξέλιξη. Μια εξέλιξη όπου το παρελθόν παύει να αποτελεί βαρίδι, αλλά διαμορφώνει το εφαλτήριο για την πορεία προς το μέλλον. DM

Is the choice of an architect's office space a statement?

The space we live in and the space where we create is defining to our evolution. We have chosen to work in a neoclassical building by Ziller, which was built in 1893 on 4 Vasilissis Sofias Avenue. It is one of the most emblematic buildings of the city center and it has a hidden secret, an outdoor space full of sculptures and casts by Natalia Mela. This outdoor space is a daily surprise. It is the space that absorbs the tension in a unique and unexpected way. Life in a space like this one, and daily life in such a building is our base for evolution. An evolution where the past stops being a dead weight but forms the starting point for our path towards the future.

ΓΤ Υπήρχαν δύο σημεία που πιστεύω ότι καθόρισαν την αρχιτεκτονική πορεία του γραφείου. Το 2013 καταφέραμε να κερδίσουμε έναν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την Κεντρική Συνεργατική Τράπεζα στη Λευκωσία. Το βραβείο ήρθε μετά από πολλές περιπέτειες καθώς την τελευταία μέρα συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε τυπώσει λάθος τίτλο και κατά την μεταφορά στη Κύπρο έσπασε η μακέτα μας. Παρόλα αυτά κερδίσαμε και πολύ σύντομα δημιουργήσαμε την ομάδα που έφερε το τεράστιο κτίριο εις πέρας. Το 2018 χωρίς να το πολυσκεφτούμε, συμμετείχαμε σε έναν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό στη Γκάνα. Πρόκειται για την επέκταση της Ακκρά, πρωτεύουσα της χώρας, και την δημιουργία ενός μεγάλου θεματικού πάρκου. Ύστερα από 3 ταξίδια στη Γκάνα και την παρουσίασή μας σε μια πολυμελή διεθνή επιτροπή κερδίσαμε. Ήταν μια εντελώς ανέλπιστη επιτυχία, που προέκυψε όχι γιατί είχαμε την καλύτερη αρχιτεκτονική πρόταση, αλλά γιατί καταφέραμε να ταυτιστούμε με το όραμα του επενδυτή. Καταφέραμε μέσω της καινοτομίας και της αρχιτεκτονικής να δημιουργήσουμε την χωρική μεταφορά του οράματος ενός ανθρώπου. Και αυτό μας έδωσε το βραβείο.

PEOPLE

ΔΜ Επιρροές που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά σου ως αρχιτέκτονα και άνθρωπο;

[02.2]

PEOPLE 70 ΔΜ

Πώς θα είναι μία βόλτα στη νέα μαρίνα του Αλίμου;

[02.2]

ΓΤ Θα είναι μια παιγνιώδης ανακάλυψη! Φτάνοντας στο σημείο, είτε με το τραμ είτε με αυτοκίνητο, η θάλασσα απλώνεται πανοραμικά στον ορίζοντα και τα ιστιοφόρα πάλλονται στους αργούς και σταθερούς ρυθμούς των ανέμων. Το τοπίο σε καλεί να εμβαθύνεις στον δικό του κόσμο. Κατηφορίζεις ανάμεσα στα μονοπάτια των θεματικών κήπων, όπου η μυρωδιά της λεβάντας, του δεντρολίβανου και του θυμαριού καλεί μικρούς και μεγάλους για εξερεύνηση, αναβιώνοντας την ομορφιά της επαφής με το ελληνικό φυσικό τοπίο. Το μονοπάτι σε κάποιο σημείο εκτείνεται σε μια μεγάλη κοίλη διαμόρφωση. Ανακαλύπτεις το skate park, γεμάτο από ζωντάνια και τρελές φιγούρες στα πατίνια. Κάθεσαι στην πλατεία των εστιατορίων και καφέ, ένα μπαλκόνι μέσα στη θάλασσα! Η διαμόρφωση με τις πέργκολες και τους μικροκήπους συνδέεται σαν καρέ από ταινία με όλες τις εκφάνσεις των δραστηριοτήτων, ποδηλασία, χαλάρωση, παιχνίδι, καφετέριες, γραφεία, υπαίθριες εκδηλώσεις. Η περατζάδα της μαρίνας σε γεμίζει με αλλεπάλληλες εικόνες και ερεθίσματα από το μπλε της θάλασσας, το φως του ήλιου και τα χαμόγελα των περαστικών. Και εδώ στην φάση του διαγωνισμού αντί να σχεδιάσουμε ένα συμπαγές κτίριο, επιλέξαμε να προτείνουμε ένα σύστημα κτιρίων που θα δώσει στον επενδυτή τη δυνατότητα αμέτρητων συνδυασμών χρήσεων και επιφανειών. Ένα όνειρο πραγματοποιημένο! DM

Describe a stroll at the new Alimos Marina.

It will be a playful discovery! As you reach the marina, either by tram or by car, the sea spreads panoramically on the horizon and the sailboats pulsate on the slow and steady rhythm of the wind. The scenery invites you to delve into its own world. You descend between the pathways of thematic gardens, where the aroma of lavender, rosemary and thyme invites children and adults to explore, reviving the beauty of the contact with the Greek natural landscape. At some point, the pathway expands to a large concave structure. You discover the skate park, which is full of energy and crazy skateboard tricks. You sit on the square of restaurants and cafes, a balcony in the midst of the sea! The structure with the pergolas and the small gardens is connected like a movie frame to all aspects of the activities, cycling, relaxing, playing, coffee shops, offices, outdoor events. The stroll at the marina fills you with consecutive images and stimuli from the blue of the sea, the sunlight, and the smiling passersby. In this case too, during the competition, instead of a massive building, we decided to design a system of buildings which will give the investor the possibility of countless combinations of uses and surfaces. A dream come true!

ΔΜ Τι θα δούμε στο after school κέντρο απασχόλησης παιδιών στη Νίκαια από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος; YT Αφετηρία της σκέψης μας για το κτίριο αποτέλεσαν τρεις εντελώς διαφορετικοί τόποι: η αλάνα, ο προαύλιος χώρος του σχολείου

και η παραδοσιακή αυλή του συνοικιακού αθηναϊκού σπιτιού. Η ξέγνοιαστη δημιουργική ελευθερία της αλάνας, η οργανωμένη εκπαιδευτική μεθοδολογία του σχολικού προαυλίου και η προστασία και εσωτερικότητα της αυλής του οικογενειακού σπιτιού, αποτελούν βασικό κομμάτι της χωρικής εμπειρίας, κατά την οποία ένα παιδί μεγαλώνει και διαμορφώνεται. Οι τρεις αυτοί τόποι, αποτελούν τη φυσική μετάβαση από τον προστατευμένο χώρο του παιδικού μικρόκοσμου, στην περιπετειώδη πραγματικότητα της ζωής. Οι υπαίθριοι χώροι σε συνδυασμό με τη μεγάλη κεντρική αυλή, αποτελούν την επανερμηνεία της αλάνας, του αύλειου χώρου του σχολείου και της αυλής στο παραδοσιακό συνοικιακό αθηναϊκό σπίτι. Με αυτό τον συμβολικό τρόπο εγγράφεται στο κτίριο η χωρική εμπειρία του αστικού αθηναϊκού τοπίου των τελευταίων ετών και η μετάβαση του παιδιού από το σπίτι στη πόλη. Η πρόταση για ένα οριζόντιο κτίριο, με ανοικτούς μεγάλους υπαίθριους χώρους, απαντάει στην ανάγκη για την δημιουργία μίας ευέλικτης κτιριακής δομής, η οποία να μπορεί να υποδεχθεί τις διαρκώς μεταβαλλόμενες και μη προκαθορισμένες δραστηριότητες του «κέντρου», μη θέλοντας έτσι να περιορίσει την δημιουργικότητα και τον παιδικό αυθορμητισμό, που είναι βασικό στοιχείο διαμόρφωσης προσωπικότητας, δεξιοτήτων και ανάπτυξης κοινωνικής συμπεριφοράς. Προτείνουμε ένα χώρο κοινωνικής συναναστροφής όπου οι έφηβοι θα μπορούν να συναντιούνται, να αθλούνται και να χαλαρώνουν. Στο χώρο αυτό ο νέος, μέσα από την προσωπική ενδοσκόπηση, θα μπορεί να εξερευνήσει τον εσωτερικό του κόσμο, «το κρυφό του δωμάτιο», και να αποκτήσει τα κατάλληλα εφόδια για να ανακαλύψει το ταλέντο του και να κατακτήσει το μέλλον του. DM

What should we expect from the after school childcare center in Nikaia by the SNF?

The starting points of our thinking about the building were three completely different spaces: the sandlot, the school yard, and the traditional backyard of the local Athenian home. The carefree creative freedom of the sandlot, the organized educational methodology of the school yard, and the protection and interiority of the family home backyard are an integral part of the spatial experience in which a child grows up and develops. These three spaces constitute the natural transition from the protected space of the childhood microcosm to the adventurous reality of life. The outdoor spaces combined with the large central courtyard are a reinterpretation of the sandlot, the school yard, and the traditional Athenian home backyard. In this symbolic manner, the spatial experience of the urban Athenian landscape of the past years and the transition of the child from their home to the city are engraved on the building. The suggestion for a horizontal building with open large outdoor spaces is a response to the need for the creation of a flexible building structure, which can welcome the constantly changing and undefined activities of the “city center”, but without limiting the creativity and childlike spontaneity, which are key elements in the shaping of personality, skills, and the development of social behavior. We suggest a space of socializing where teenagers can meet up, play sports, and relax. In this

PEOPLE 71

space, through personal introspection, the young person can explore their inner world, their “secret room”, and acquire the appropriate steppingstones to discover their talent and conquer their future. ΔΜ

Το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων

ΓΤ Η μελέτη αποσκοπεί στην επανάχρηση του κτιρίου του Σιλό, δηλαδή στην ένταξη στο υφιστάμενο κέλυφος του κτιρίου μιας νέας και διαφορετικής χρήσης από την αρχική. Ο προσδιορισμός της σχέσης του επισκέπτη με το παρελθόν που πηγάζει τόσο από το ίδιο το κτίριο, όσο και από τα εκθέματα του Μουσείου είναι αντικείμενο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Η δημιουργία ενός σύγχρονου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων και ταυτόχρονα η ανάδειξη και διατήρηση του κτιρίου του Σιλό, αλλά και της μνήμης που πηγάζει από αυτό, είναι ο βασικός στόχος της μελέτης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σύγχρονης αρχιτεκτονικής με την διατήρηση και ανάδειξη μεγάλου μέρους του βιομηχανικού κτιρίου και, ταυτόχρονα, με τη δημιουργία ενός τελείως διαφορετικού κτιριακού όγκου που καλείται να στεγάσει τα μεγάλα εκθέματα, τα οποία είναι αδύνατον να στεγαστούν μέσα στο κτίριο του Σιλό.

Στόχος είναι ολόκληρη η έκθεση να είναι έυκολα προσβάσιμη από όλους και να δίνεται η αίσθηση της συνέχειας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συνεχόμενη αφήγηση, με αρχή, μέση και τέλος, η οποία αποτυπώνεται και πάνω στο κτίριο. Δημιουργούνται λοιπόν οι ανάλογοι χώροι, οι οποίοι υποστηρίζουν την μουσειολογική μελέτη και τα εκθέματα, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν και από μόνοι τους σημεία μιας διαδρομής, η οποία καταδύεται στο παρελθόν (κτίριο Σιλό), αναδύεται στην επιφάνεια (Νέο κτίριο) και επιστρέφει στο παρόν μέσω του πρόσφατου βιομηχανικού παρελθόντος (ταινιόδρομος). Το νέο κτίριο του Μουσείου διαμορφώνεται από την παράθεση των εκθεσιακών κουτιών, των χρονοκάψουλων δηλαδή, που συνδέονται με γυάλινους διαδρόμους. Όλα φιλοξενούνται κάτω από μια οριζόντια πλάκα που συμβολίζει το επίπεδο της θάλασσας. Τα εκθέματα βρίσκονται κάτω από την χωρική μεταφορά του πυθμένα, όπως ακριβώς και στο φυσικό περιβάλλον όπου βρέθηκαν. DM

The Museum of Underwater Antiquities

The aim of the study is to repurpose the SILO building, namely to integrate a new and different to the original use in the existing shell of the building. The object of

[02.2]

Images courtesy of Tsolakis Architects

Με αυτόν τον τρόπο, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί ανενόχλητα στο κτίριο του Σιλό και να δει το «εσωτερικό» του κτιρίου, σημεία στα οποία υπό κανονικές συνθήκες δεν θα είχε πρόσβαση, και με αυτό τον τρόπο να κατανοήσει την λειτουργία του. Η δομή των κυψελών και η λειτουργία τους αποκαλύπτονται στον επισκέπτη ενώ περιηγείται στην έκθεση μέσω μιας ομαλής διαδρομής με ράμπες, η οποία σαν μια συνεχής γραμμή, ακολουθεί την αλληλουχία της μουσειολογικής μελέτης.

the architectural composition is the definition of the relationship between the visitor and the past, which stems from the building itself but also from the exhibits of the Museum. The main goal of the study is the creation of a modern Museum of Underwater Antiquities and, simultaneously, the elevation and preservation of the SILO building and the memory that comes with it. This is being achieved through modern architecture by maintaining and elevating a large part of the industrial building, and at the same time creating an entirely different building, which will house the large exhibits that cannot be housed in the SILO building. This way, the visitor can walk through the SILO building undisturbed and see its “interior”, spaces that would otherwise be inaccessible, and thus understand its function. The structure of the cells and their function are revealed to the visitor as they walk through the exhibition through a smooth path with ramps, which, like a continuous line, follows the sequence of the museum study. The aim is for the entire exhibition to be easily accessible for everyone and to have the sense of continuity. In fact, it is a continual narrative with a beginning, middle and end, that is imprinted on the building. Thus, the corresponding spaces are created, which support the museum study and the exhibits, but at the same time constitute themselves points of a journey, which dives into the past (SILO building), emerges to the surface (New building), and returns to the present through the recent industrial past (conveyor belt). The new building of the Museum is transformed by the juxtaposition of the exhibition cells, i.e., the time capsules that are connected to the glass corridors. Everything is housed under a horizontal plaque which symbolizes the sea level. The exhibits are located under the spatial movement of the seabed, just like the natural environment they were found in.

PEOPLE

Πίσω από τη δουλειά του collage artist βρίσκεις την Τέχνη σε συνδυασμό με το glamour. Γι’ αυτό ο γεννημένος στο Καζακστάν και πλέον κάτοικος Βερολίνου καλλιτέχνης είναι ένας δημιουργικός influencer με την πραγματική σημασία του όρου. Behind the collage artist’s work, one finds Art combined with glamor. The Kazakhstan-born and currently Berlin-based artist is truly a creative influencer.

Introducing the influencer Constantin Prozorov (Art direction)

Photography ©Sarah Staiger

Thanassis Diamantopoulos

Έχει φιλοτεχνήσει αφίσες, βιτρίνες και catwalks των μεγαλύτερων luxury brands του πλανήτη. Για την εκτενή συνεργασία του με τη Louis Vuitton έχει πει «Το έργο τέχνης μου ενώνει από μόνο του τις τρεις βασικές πτυχές που με ενέπνευσαν να το δημιουργήσω, δηλαδή το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Ο κορμός αντιπροσωπεύει το παρελθόν και την καινοτόμο ιδιοφυΐα της Louis Vuitton. Η περσινή συλλογή του μακαρίτη Virgil Abloh μου επιτρέπει ν’ αντικατοπτρίζω το παρόν του οίκου και επίσης να δημιουργήσω έναν σουρεαλιστικό κόσμο LV. Η κινούμενη τεχνική του κολάζ αντανακλά το μέλλον και την επιθυμία να μας ταξιδέψει σ’ ένα εικονικό ταξίδι ανακάλυψης». Η τωρινή του συνεργασία με τη Louis Vuitton έγινε γνωστή με την ομαδική έκθεση #LOUIS200 στο Παρίσι, για τον εορτασμό των 200 γενεθλίων της ιδιοφυΐας του Louis Vuitton. Η έκθεση «άνοιξε» στις 9 Δεκεμβρίου 2021 στο Παρίσι και συνεχίστηκε μέχρι τις 6 Μαρτίου 2022. Μετά το Παρίσι θα πραγματοποιήσει μια καλλιτεχνική περιοδεία στην Ασία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο και τελικά θα δημοπρατηθεί τον Δεκέμβριο του 2022 στον οίκο Sotheby’s. Πέρα από τη μόδα, υπάρχει και η Τέχνη. H καλλιτεχνική του δημιουργία φιλοξενείται σε μεγάλη έκθεση που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021 στο Κουανγκτσόου και θα συνεχιστεί στη Σαγκάη.

He has artfully created posters, showcases, and catwalks for some of the most popular luxury brands worldwide. Regarding his extensive collaboration with Louis Vuitton, he has stated that: “My artwork unites in itself the three essential aspects that inspired me to create it, namely the past, the present, and the future. The main body represents the past and the innovative genius of Louis Vuitton. Last year’s collection by the late Virgil Abloh allows me to reflect on the fashion house's present and create a surreal LV world. The animated technique of the collage reflects the future and the desire to take us on a virtual journey of discovery.” His current collaboration with Louis Vuitton became known with the group exhibition #LOUIS200 in Paris, which celebrated the 200th anniversary of its founder, the genius Louis Vuitton. The exhibition opened to the public on December 9th 2021, in Paris and continued until March 6th 2022. After Paris, an artistic tour will follow in Asia, the USA, and the United Kingdom, and it will finally be auctioned in December 2022 at Sotheby’s Auction House.

[02.3]

Beyond fashion, there’s also Art. His artistic projects are hosted in a large exhibition that started in October 2021 in Guangzhou, and its next stop will be in Shanghai.

[02.3]

Images courtesy of Constantin Prozorov

PEOPLE

«Η Τέχνη και η μόδα παίζουν τον ίδιο ρόλο για μένα και με βοηθούν να εκφραστώ δημιουργικά. Χρειάζομαι και τα δύο για να πω την ιστορία μου, γιατί βρίσκω έμπνευση και στους δύο κόσμους. Για μένα σχεδιαστές όπως ο Virgil Abloh (Louis Vuitton), ο Alessandro Michele (Gucci), ο Alexander McQueen και η Vivian Westwood είναι σπουδαία είδωλα, καθώς και καλλιτέχνες όπως ο Αndy Warhol, ο Jeff Coons, ο Takashi Murakami, ο Yayoi Kusama και ο KAWS. Ο κινηματογράφος και η φωτογραφία παίζουν έναν παρόμοιο ρόλο για μένα, θαυμάζω τον Tim Burton, τον Wes Anderson, τον Steven Spielberg, αλλά και φωτογράφους όπως ο David LaChapelle, ο Tim Walker και ο Erwin Olaf. Το απόλυτο όνειρό μου είναι να κάνω ταινίες κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον» μας είπε ο ίδιος στην επικοινωνία που είχαμε μέσω Ζoom. Αναφερόμενος στ’ όνειρό του να γίνει σκηνοθέτης με έκανε, αναγκαστικά, να προσπαθήσω να φανταστώ την ταινία του. Με βοήθησε δίνοντας κάποια hints «Θα ήταν σαν τα έργα του Tim Burton, όπως το “Μπάτμαν” ή “O Mύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη”. Είναι από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες, μαζί με τον Wes Anderson του “Ξενοδοχείου Grand Budapest”. Ή ο Steven Spielberg, του οποίου θαυμάζω την ευφυΐα. Μπορείς να δεις στα κολάζ που φτιάχνω, πώς αποδομείται το παλιό και οικοδομείται το νέο, μ’ έναν μόνο άξονα: το να πω μια ιστορία. Επομένως το όνειρό μου δεν είναι μόνο ν’ αναγνωριστώ και να μοιράζονται οι άνθρωποι τα έργα μου, αλλά μέσα από τα κολάζ και τα animations να δημιουργήσω ταινίες που θέλουν προετοιμασία πολλών μηνών. Αυτό θα είναι το επόμενο βήμα στην καριέρα μου. Το να γίνεις σκηνοθέτης απαιτεί σπουδές, επαγγελματική τριβή και αυτό είναι αρκετά πολύπλοκο, αλλά γι’ αυτό το κάνω σταδιακά -πρώτα κολάζ, μετά animations, τώρα θα σκηνοθετήσω διαφημίσεις, το κάνω βήμα-βήμα. Θα τραβήξω φιλμ από τις εκθέσεις μου στην Κίνα αλλά και στην Ευρώπη. Πιστεύω ότι σε δέκα χρόνια από τώρα θα είμαι έτοιμος να περάσω στον κινηματογράφο. Και γι’ αυτό θα ήθελα να μεταφερθώ από το Βερολίνο στο Λος Άντζελες. Μου αρέσει η απόδραση από την πραγματικότητα. Και τα φιλμ είναι ένα τεράστιο μέσο -εκτός από τη μουσική- που δίνει στον κόσμο αυτήν την εμπειρία». Η απόδραση από την πραγματικότητα που αναφέρει ο Προζόροφ, όταν γίνεται μέσω της Τέχνης, είναι μια μορφή επικοινωνίας που μας βοηθά ν’ αναγνωρίζουμε την ποίηση μέσα στην καθημερινότητα. Κάτι που εμπλουτίζει την πραγματικότητα, αντί να δραπετεύουμε από αυτήν. BETWEEN FASHION AND ART Prozorov’s work, which is prominent on social media, arouses our interest because it balances fashion and Art.

During a Zoom meeting we conducted with him, he said, "Art and fashion play the same role for me, and they help me express myself creatively. I need both to be able to tell my story because I find inspiration in both worlds. For me, designers like Virgil Abloh (Louis Vuitton), Alessandro Michele (Gucci), Alexander McQueen, and Vivian Westwood are as iconic as artists like Andy Warhol, Jeff Coons, Takashi Murakami, Yayoi Kusama, and KAWS. Cinema and photography also play a similar role for me; I admire Tim Burton, Wes Anderson, and Steven Spielberg, and photographers like David LaChapelle, Tim Walker, and Erwin Olaf. My ultimate dream is to make movies sometime in the near future.” By referring to his dream of becoming a director, I was compelled to try to visualize his movie. He helped me by giving me hints: “It would be similar to Tim Burton’s works, like ‘Batman’ or ‘Sleepy Hollow.’ He is one of my favorite directors, along with Wes Anderson of the ‘Grand Budapest Hotel,’ and Steven Spielberg, whose intelligence I admire. One can see in my collages how the old is deconstructed while the new is constructed, with just one aim: to tell a story. Therefore, my dream is not only to be recognized and for people to share my work but also, through my collages and my animations, to be able to create movies that will require months of preparation. This will be the next step in my career. Being a director requires studying, and professional friction, and that is quite complex. This is the reason why I am taking it one step at a time, first by creating collages, then animations, and now I will direct commercials. I will also shoot films from my exhibitions in China and Europe. I believe that in ten years’ time, I will be ready to step into cinema. And that’s why I would like to move from Berlin to Los Angeles.” “I enjoy escaping from reality. Films and music are a major medium that offers people this experience.” When this escape that Prozorov mentions occurs through Art, it is a form of communication that helps us recognize poetry in everyday life. It is something that enriches reality instead of escaping it. ΤΟ ΕΜΠΌΔΙΟ ΣΟΥ, Ο ΒΑΤΉΡΑΣ ΜΟΥ Πολλοί θεωρούν ότι τα social media και η ψηφιακή έκφραση ευτελίζουν την πραγματική Τέχνη. Ένας άνθρωπος που έγινε γνωστός από το Instagram έχει διαφορετική άποψη: «Στον πραγματικό κόσμο αν είσαι καλλιτέχνης πρέπει να πηγαίνεις στις γκαλερί, στα μουσεία, αλλά νομίζω ότι τα τελευταία δύο χρόνια αυτό άλλαξε. Τα social media άλλαξαν τον τρόπο που συνδέονται οι άνθρωποι και να έρχονται την ίδια στιγμή σε επαφή άνθρωποι από την Ελλάδα, τη Γερμανία, την Κίνα ή τη Βραζιλία. Η Τέχνη γίνεται πιο δημοκρατική, πιο προσιτή στον καθένα όχι μόνο στον πιο μορφωμένο ή πιο πλούσιο, με αποτέλεσμα να έχουν όλοι τη δυνατότητα να πουλήσουν επί ίσοις όροις τα έργα τους». Ο Προζόροφ προσδίδει στη λέξη «influencer» την έννοια που θα έπρεπε να έχει. Τον άνθρωπο που επηρεάζει γιατί έχει κάτι να πει, ή να δείξει. Ο ίδιος μου είπε: «Ναι, το Instagram μ’ έκανε ορατό. Μου επέτρεψε να συνδεθώ με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Με τα χρόνια, έχω νιώσει ότι η Τέχνη μου αντιστοιχεί σε μια παγκόσμια γλώσσα. Η δουλειά μου, ανεξαρτήτως φύλου, γλώσσας, κουλτούρας και χώρας, φτάνει στους ανθρώπους παντού και γίνεται κατανοητή χωρίς πολλά λόγια και αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο. Η ιδέα πίσω από την τέχνη μου είναι να κάνω τους ανθρώπους να ονειρεύονται και να τους δίνω την ευκαιρία να ξεφύγουν από την πραγματικότητα για μια στιγμή». Βέβαια ο Philippe Starck είχε πει αναφερόμενος στο όνειρο: «Μένοντας μόνος, μπορώ να κάνω αναπόσπαστος τη δουλειά μου, που είναι να ονειρεύομαι».

[02.3]

ONE MAN’S OBSTACLE IS ANOTHER’S SPRINGBOARD Many people believe that social media and digital expression devalue real Art. Someone who became famous through Instagram begs to differ: “In the real world, if you are an artist, you need to be going to galleries and museums, but I think this has changed over the past couple of years. Social media have changed the way people connect and has allowed people from Greece, Germany, China, and Brazil to come into contact at the same time. Art is becoming more and more democratic, accessible to anyone and not just the most educated or the richest. As a result, everyone has the opportunity to sell their works of art on equal terms.” Prozorov gives the term “influencer” its true meaning: a person who influences because they have something to say or show. Prozorov himself told me, "It was indeed Instagram that made me visible. It allowed me to connect with people from all over the world. Through the years, I have felt that my art corresponds to a universal language. My work, regardless of gender, language, culture, and country, reaches people everywhere and is understood without using many words, which gives me joy. The idea behind my art is to make people dream and give them the opportunity to escape reality momentarily.” Of course, referring to dreaming, Philippe Starck had said: “By living alone, I can do my work integrally, which is to dream.”

Images courtesy of Constantin Prozorov

ΜΕΤΑΞΎ ΜΌΔΑΣ ΚΑΙ ΤΈΧΝΗΣ Η δουλειά του Προζόροφ που γίνεται αισθητή στα social media, έχει ενδιαφέρον γιατί ισορροπεί μεταξύ μόδας και Τέχνης.

PEOPLE

[02.3]

PEOPLE

«Η προσκόλληση σε πρότυπα που πριν 40 χρόνια ήταν στην πρωτοπορία της αρχιτεκτονικής είναι συντηρητική και άγονη». «Πρέπει να αναρωτηθούμε τι αντιλαμβανόμαστε ως τόπο μας και ποια είναι τα όριά του». «Η αγάπη είναι το ενοποιητικό στοιχείο για τον σχεδιασμό, σε ένα μεγάλο γραφείο όπως οι Zaha Hadid Architects». Οι Degree Zero Architects, Δημήτρης Κολώνης και Ζέττα Κοτσιώνη συζητούν για το σχεδιασμό. “Attachment to standards that were pioneering in architecture 40 years ago can only be characterized as old-fashioned and fruitless.” “We need to question what we perceive as our place and understand its limits.” “Love for what we do is the main unifying element in a big architecture practice like Zaha Hadid Architects.” The Degree Zero Architects, Dimitris Kolonis and Zetta Kotsioni embark on a fascinating conversation regarding designing.

Transparent forms (Interview)

A talk with Degree Zero Architects Danai Makri

ΔΜ Ποια είναι τα βασικά «μαθήματα» που έχετε κερδίσει από τη ζωή και την εργασία στο Λονδίνο; DZ–A Στο Λονδίνο πήγαμε στις αρχές του 2012, όταν η Ελλάδα έμπαινε σε μια μεγάλη χρηματοοικονομική και κοινωνική κρίση. Ξεκινήσαμε να εργαζόμαστε στο γραφείο της Zaha Hadid, όπου ενταχθήκαμε σε μια μεγάλη ομάδα αρχιτεκτόνων και σχεδιαστών, με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, διαφορετικές εικόνες και εμπειρίες. Σε μια εποχή στασιμότητας και απαισιοδοξίας στη χώρα μας, επιλέξαμε να αναζητήσουμε νέες ευκαιρίες. Να εκμεταλλευτούμε αυτόν το «νεκρό» χρόνο και να δοκιμάσουμε τις ικανότητές μας σ’ ένα περιβάλλον έντονα ανταγωνιστικό, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και επαγγελματικές απαιτήσεις. Χρειάστηκε ν’ αναπτύξουμε νέες ικανότητες και να προσαρμοστούμε σ’ ένα πιο συλλογικό και συνεργατικό τρόπο εργασίας, προκειμένου ν’ αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά ιδιαίτερα απαιτητικά έργα και πελάτες. Ασφαλώς η εμπειρία αυτή είναι πολύ χρήσιμη και σημαντική. Με την επιστροφή μας στην Αθήνα το 2019, επαναπροσδιορίσαμε τις προσωπικές και επαγγελματικές μας προτεραιότητες και φιλοδοξίες και επανιδρύσαμε το γραφείο μας, εφαρμόζοντας πολλά στοιχεία από τον τρόπο σκέψης και εργασίας μας στο Λονδίνο.

[02.4]

Το πιο πολύτιμο μάθημα είναι η επιλογή κάθε φορά να παίρνουμε ρίσκο και να προχωράμε σε κάτι καινούριο, δείχνοντας ευελιξία, υπομονή και προσαρμοστικότητα. Η εποχή που ζούμε έχει πολλά απρόοπτα, αλλά προσφέρει και πολλές ευκαιρίες σε αυτούς που τις αναζητούν και αυτούς που έχουν την όρεξη και το θάρρος να κυνηγάνε αυτά που αγαπάνε. DM

What has living and working in London taught you so far?

DZ–A

We moved to London in early 2012, when Greece entered into a significant financial and social crisis. We started working at Zaha Hadid’s architecture practice, where we joined a large group of architects and designers with unique interests, different insights, and backgrounds. It was an inert and pessimistic time for our country, so we decided to chase new opportunities, use this “limbo” to our advantage and test our abilities in a highly competitive environment with particular features and professional requirements. We had to develop new capabilities and adapt to a more collective and collaborative way of working to deal with highly challenging projects and clients effectively. This significant experience was a great asset to us. Returning to Athens in 2019, we redefined our personal and professional priorities and ambitions, and we reestablished our office, employing many elements from our way of thinking and working in London. The most valuable lesson has been that we have a choice in any situation to take a risk and move forward to new experiences while being flexible, patient, and adaptable. We live in times

when so much that is not anticipated is happening, but this also offers many opportunities to those seeking them while showing courage in pursuing what they love. ΔΜ

Τοπική ή διεθνής γλώσσα;

DZ–A Ο συνδυασμός διαφορετικών τρόπων έκφρασης, με τρόπο που ο καθένας να διεκδικεί την εξασφάλιση των χαρακτηριστικών του, δημιουργεί αντιθέσεις με πολύ ενδιαφέρον. Η τοπική γλώσσα έχει σχηματιστεί από τις ιδιαίτερες κοινωνικές, πολιτιστικές, κλιματικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους ενός τόπου και εκφράζει μια διαφορετικότητα με πολύ μεγάλη αξία και συνέχεια. Ασφαλώς ένα νέο κτίριο δεν μπορεί να ενταχθεί στο τοπικό περιβάλλον αν ο σχεδιασμός του δεν αναγνωρίζει και δεν αντιμετωπίζει αυτούς τους παράγοντες. Όμως, η προβολή των τοπικών χαρακτηριστικών δεν μπορεί να γίνεται αυτοσκοπός για τον σχεδιασμό, ούτε πολέμιος του νεωτερισμού -ενώ παράλληλα πρέπει να αναρωτηθούμε τι αντιλαμβανόμαστε ως τόπο μας και ποια είναι τα όριά του. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της πληροφορίας που ζούμε, ο σχεδιασμός ενός νέου κτιρίου δεν μπορεί να διαμορφώνεται αγνοώντας τα διεθνή ρεύματα και χωρίς να επιχειρεί να αποτελέσει κομμάτι της παγκόσμιας έκφρασης και της παγκόσμιας πρωτοπορίας. Φτιάχνοντας εκ νέου το γραφείο μας το 2019, βρεθήκαμε πάλι αντιμέτωποι με την πρόκληση να επαναπροσδιορίσουμε τη γλώσσα και την ταυτότητά μας. Έχοντας πολύ δυνατές εικόνες και εμπειρία από την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα αλλά παράλληλα και της διεθνούς πρωτοπορίας στο σχεδιασμό, χρειάστηκε να επιλέξουμε συνειδητά και σκόπιμα ποια στοιχεία θα κρατήσουμε, ποια θα εξελίξουμε και ποια θα αφήσουμε ν’ ατονήσουν ή να χαθούν. Αυτή η συνειδητή, παραγωγική διαδικασία ξεκίνησε με την προσπάθειά μας καταρχήν ν’ αντιληφθούμε την αρχιτεκτονική χωρίς αναφορές και επιδράσεις, να προσδιορίσουμε δηλαδή το degree zero της αρχιτεκτονικής μας, και εκεί να οικοδομήσουμε την ταυτότητά μας. Μια διαδικασία που συνεχίζεται και αφορά επιλογές που δημιουργούν σχέσεις συνέχειας ή ανταγωνισμού με τις εμπειρίες του παρελθόντος και συχνά περιλαμβάνουν μια αίσθηση απώλειας. Η αναζήτηση αυτή φαίνεται στα μέχρι τώρα έργα μας και τους διαγωνισμούς που έχουμε συμμετάσχει, όπως στο διαγωνισμό για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης, που δουλέψαμε από το Λονδίνο ως υπεύθυνοι της ομάδας διαγωνισμού με το γραφείο της Zaha Hadid, και στο Κτίριο Τεχνών του Κολλεγίου Αθηνών, σε συνεργασία με τους Musa Musa studio. DM

Local or international language?

DZ–A

The combination of different modes of expression and each of them claiming to ensure their own unique characteristics results in many interesting juxtapositions. The local language is formed by a place's specific social, cultural, climatic, and environmental parameters and expresses a diversity of great value and continuity. Consequently, a new building cannot be integrated into the local environment if its design does not recognize and address these factors. However,

PEOPLE 77

Zaha Hadid Architects Proposal for the New Archaeological Museum of Sparta / Visualizations by VA (negativ.com) the visibility of local characteristics cannot be the ultimate goal of the design process nor an adversary of modernism. At the same time, we need to question what we perceive as our place and understand its limits. During globalization and the information age, designing a new building cannot just disregard the international trends and not even attempt to become part of the global expression and leadership. While reestablishing our practice in 2019, we faced the challenge of redefining our language and identity again. Having acquired a solid background and experience from the development of architecture in Greece and being influenced by the international trends in design, we had to make conscious and deliberate choices on which elements we would keep, which we would need to develop, and those we would let fade or perish. This conscious and productive phase was initiated by our efforts to grasp architecture without considering certain references and influences, free to determine the degree zero of our architecture and build our identity on that. It is an ongoing process that concerns choices that create relationships of continuity or competition with past experiences and often involve a sense of loss. This quest has been apparent in our projects and the competitions that we have participated in, such as the competition for the New Archaeological Museum of Sparta, which we worked on from London as the leaders of the Zaha Hadid competition team, and in the Arts Building of Athens College in cooperation with Musa Musa studio.

ΔΜ Αν σας ζητούσα να ορίσετε τρεις προτεραιότητες στις αλλαγές που χρειάζεται η Αθήνα -ως κάτοικοι και ως αρχιτέκτονες- ποιες θα ήταν αυτές; DZ–A

Αυτοπεποίθηση, ευελιξία, εξωστρέφεια.

Αυτοπεποίθηση γιατί χωρίς εμπιστοσύνη στις ικανότητές μας χάνουμε τον προορισμό μας. Ευελιξία, γιατί η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα ήταν πάντοτε τα στοιχεία που κάνουν τους ικανούς να ξεχωρίζουν. Εξωστρέφεια και ανοχή στη διαφορετικότητα και το νεωτερισμό. Σε μια εποχή που το να ταξιδεύεις και να ενημερώνεσαι προσφέρεται πιο εύκολα από ποτέ, οι ευκαιρίες για αναζητήσεις και ανάδειξη της διαφορετικότητας, καθοδηγούν τις αλλαγές που γίνονται σε κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Οι εικόνες του κτισμένου περιβάλλοντος στην Αθήνα πρέπει να εμπλουτιστούν. Η προσκόλληση σε πρότυπα που πριν 40 χρόνια ήταν στην πρωτοπορία της αρχιτεκτονικής κατά τη γνώμη μας είναι συντηρητική και άγονη. DM

As both city inhabitants and architects, which do you consider the three most significant changes Athens needs to prioritize?

DZ–A

Self-confidence, flexibility, and openness. Self-confidence, because without confidence in our abilities, we tend to miss our destination. Flexibility, because flexibility and adaptability have always been the elements that enable the capable ones to stand out. Openness and tolerance to diversity and modernism. At a time when traveling and staying informed are more easily offered than ever, opportunities to seek and highlight diversity guide the changes happening in a social and cultural context. The images of the built environment in Athens must be enriched. Attachment to standards that were pioneering in architecture 40 years ago can only be characterized as old-fashioned and fruitless.

[02.4]

PEOPLE Degree Zero Architects with Musa Musa Studio Proposal for the new Arts Building of Athens College / Visualizations by studio Grid (www.studio-grid.net)

ΔΜ Μία περιγραφή της πλατείας Ελευθερίας, με μία έμφαση στον χρήστη, επισκέπτη ή κάτοικο. DZ–A Το έργο της πλατείας Ελευθερίας επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της παλιάς πόλης της Λευκωσίας με την καινούρια και να την εκσυγχρονίσει σε θέματα υποδομών και λειτουργίας. Βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου που καλύπτει μια μεγάλη έκταση στην περίμετρο της παλιάς πόλης. Προσθέτει ένα πάρκο στον άξονα του κεντρικού εμπορικότερου δρόμου, την οδό Λήδρας, και ενοποιεί τους κοινόχρηστους χώρους περιμετρικά του ενετικού τείχους. Τμήμα του πάρκου καλύπτεται από μια υπερυψωμένη πλατεία, που γίνεται γέφυρα και συνδέει την καινούρια πόλη με την παλιά. Στη στάθμη της τάφρου αναπτύσσονται κοινόχρηστες λειτουργίες που περιλαμβάνουν περιοχές ξεκούρασης και πρασίνου, περιπάτου με υδάτινα στοιχεία, ένα ανοιχτό αμφιθέατρο, χώρο παιδικής χαράς και καφέ. Δεκατρία υποστυλώματα λευκού σκυροδέματος σε ελεύθερη γεωμετρία κάνουν την πλατεία να δείχνει ανάλαφρη και το χώρο κάτω από αυτήν ελεύθερο και ευχάριστο. Είναι ένα δημόσιο πάρκο που εκσυγχρονίζει την αισθητική της πόλης και την αρχιτεκτονική αντίληψη των κατοίκων της πόλης και των χρηστών της γενικότερα. DM

Can we talk about the Eleftheria Square project and its focus on the user, visitor, or resident?

DZ–A

The Eleftheria Square project attempts to redefine the relationship between the old and the new city of Nicosia and revitalize its infrastructure and operation. It is located within the archaeological site covering a large area within the perimeter of the old town. It adds a park to the centreline of Ledra Street, the main commercial road of Nicosia, and unifies communal spaces located around the Venetian Wall. Part of

the park is covered by an elevated square, which becomes a bridge and connects the new city to the old one.

Can you please share with us images or events related to this project, from its design to its delivery, that have stayed with you?

Communal functions involving areas of rest and greenery, paths accompanied by glimpses of water, an open amphitheater, a playground, and a café are developed at the moat level. Thirteen columns of white concrete in open geometry make the square look light and transform the area underneath into free and pleasant space. It is a public park that modernizes the city's aesthetic and the architectural perception of its inhabitants and its users in general.

DZ–A

The project needed eight years to complete, and it entailed many difficulties and re-designs. A small group of Zaha Hadid Architects led the project while also bearing the status of the local architects. The two main lessons derived from this course were: To start, we shaped the know-how of constructing such a project with high design requirements. We needed to approach the design process with the necessary flexibility while also actively developing innovative techniques and methodologies, such as the columns of white concrete in open geometry. At the same time, we understood that the construction of projects with such high-quality requirements has a significant price for the architect, the manufacturer, the employer, and all those associated with it. We became more demanding and persistent in our choices, overcoming any temporary difficulties. The outcome of this project remains a permanent part of the city, justifying everyone’s exceeding efforts this way.

ΔΜ Ποιες εικόνες ή περιστατικά έχουν μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη σας από την ενασχόλησή σας με αυτό το έργο, από το σχεδιασμό ως την παράδοση; DZ–A Το έργο χρειάστηκε οκτώ χρόνια να ολοκληρωθεί με πολλές δυσκολίες και ανασχεδιασμούς. Μια μικρή ομάδα από τους Zaha Hadid Architects, καθοδηγήσαμε το έργο έχοντας παράλληλα την ιδιότητα των local architects. Τα σημαντικότερα μαθήματα από αυτήν την πορεία είναι δύο: Καταρχάς διαμορφώσαμε το knowhow της κατασκευής έργων τέτοιων σχεδιαστικών απαιτήσεων. Αναπτύξαμε την αναγκαία ευελιξία στο σχεδιασμό και μετείχαμε ενεργά στη διαμόρφωση πρωτοποριακών τεχνικών και μεθοδολογιών, όπως για παράδειγμα έγινε με τα υποστυλώματα ελεύθερης γεωμετρίας λευκού σκυροδέματος. Παράλληλα, καταλάβαμε ότι η κατασκευή έργων με τόσο μεγάλες ποιοτικές απαιτήσεις έχει σημαντικό τίμημα για τον αρχιτέκτονα, τον κατασκευαστή, τον εργοδότη και όλους όσους σχετίζονται με αυτό. Γίναμε πιο απαιτητικοί και επίμονοι στις επιλογές μας παρά τις όποιες δυσκολίες οι οποίες είναι πρόσκαιρες, ενώ το αποτέλεσμα παραμένει ως μόνιμο κομμάτι της πόλης και δικαιώνει όλους για τις υπερβάσεις τους.

ΔΜ Τι κερδίζει και τι «χάνει» ένας αρχιτέκτονας όταν απασχολείται σε ένα τεράστιο γραφείο 400 περίπου ανθρώπων; Ποια είναι η απαραίτητη μετάβαση και ποια η σωστή στιγμή; DZ–A Το γραφείο της Zaha Hadid λειτουργεί συλλογικά σαν μια οργανική ενότητα που αποτελείται από σχεδιαστές διαφορετικών εξειδικεύσεων. Υπάρχει η αίσθηση της οργάνωσης: κατακόρυφης ανά περιοχή ή κατηγορίας έργου και οριζόντιας ως προς τις φάσεις του έργου ή την απαιτούμενη εξειδίκευση. Το περιβάλλον εργασίας είναι εξαιρετικά δημιουργικό. Οι περισσότεροι μελετητές είναι αρκετά νέοι και προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου, μεταφέροντας διαφορετικές εικόνες και εμπειρίες. Τελικά, το ενοποιητικό στοιχείο είναι η αγάπη για τον σχεδιασμό: την αρχιτεκτονική, το design, την τέχνη.

[02.4]

Δεν υπάρχει τίποτα αρνητικό σε σχέση με το μεγάλο αριθμό ατόμων που αναφέρετε. Αντιθέτως, κυριαρχεί η ικανοποίηση της συμμετοχής σε τόσο απαιτητικά και πρωτοποριακά έργα, σε κάτι πιο μεγάλο και συλλογικό. Δεν υπάρχει κανόνας για το ποια είναι η σωστή στιγμή για τη μετάβαση. Η σωστή στιγμή είναι αυτή που νιώθει ο καθένας για τον εαυτό του ότι ήρθε η ώρα να κάνει ένα νέο βήμα -για επαγγελματικούς ή προσωπικούς λόγους- έχοντας συναίσθηση αυτών που θα κερδίσει και όσων θα χάσει από την αλλαγή. Αυτό που νιώθουμε εμείς μετά από τις πολύ διαφορετικές μας εμπειρίες είναι ότι κάθε αλλαγή έχει ευχάριστες εκπλήξεις. Όσες αλλαγές επιχειρήσαμε στην καριέρα μας, έχουν συμβάλλει με ξεχωριστό τρόπο σε αυτό που κάνουμε σήμερα.

DZ–A

What are the advantages and disadvantages of working at a huge architecture practice employing around 400 people? What is the necessary transition, and how do you know when it’s the right time to happen? Zaha Hadid Architects operates collectively as an organic unity composed of designers specializing in different fields. There is a strong sense of organization: Vertical by area or category of work and horizontal in relation to the phases of the project or the required specialization. The work environment is highly creative. Most designers are quite young and come from different parts of the world, carrying different images and experiences. Finally, our love for design is the central unifying element: Architecture, design, and art. There is nothing negative about a large number of people working at the same practice. On the contrary, what prevails is the satisfaction of participation in such demanding and innovative projects that are more important and collective. There is no rule about when it is the right time to make this transition. The right moment is when one feels that it’s time to take a new step – either for professional or personal reasons – while being conscious of what they will gain and what they might lose because of this change. After having experienced very different situations, we feel that each change entails pleasant surprises. The changes we have made in our career have contributed in a special way to our work today.

Ποιες είναι οι φιλοδοξίες και ποια τα έργα που κάνετε αυτή τη στιγμή ως Degree Zero Architects; Η φιλοσοφία του γραφείου μας είναι πως δίνοντας έμφαση στο σχεδιασμό, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε έργα σε πολύ διαφορετικές κλίμακες και κατηγορίες. Αυτή την εποχή δουλεύουμε κατοικίες διαφόρων τυπολογιών -βίλες, εξοχικές κατοικίες και πολυκατοικίες- σχεδιάζουμε επαγγελματικούς χώρους όπως γραφεία, ιατρεία και χώρους εστίασης, ενώ παίρνουμε μέρος και σε διαγωνισμούς με φιλόδοξα προγράμματα και όραμα, ώστε να μας δίνεται η δυνατότητα να προτείνουμε αρχιτεκτονικές λύσεις έξω από τους συνήθεις συμβατικούς περιορισμούς ενός έργου.

Our ambition as Degree Zero Architects is to continue working with the same love and enthusiasm for what we do as we have done so far. We always try to treat every opportunity given to us as a challenge and come up with something unique. Our objective in our work environment is to experiment more and focus on designing while making fewer compromises on practical aspects of everyday life.

PEOPLE

Η φιλοδοξία μας ως Degree Zero Αrchitects είναι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την ίδια αγάπη και ενθουσιασμό γι’ αυτό που κάνουμε, όπως το έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα. Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε σαν πρόκληση κάθε ευκαιρία που μας δίνεται και να δημιουργήσουμε κάτι μοναδικό. Ο στόχος μας στο εργασιακό μας περιβάλλον είναι να πειραματιζόμαστε περισσότερο και να εστιάζουμε στο σχεδιασμό, με λιγότερους συμβιβασμούς σε πρακτικά θέματα της καθημερινότητας. DM

What are your ambitions, and on what projects are the Degree Zero Architects working at the moment;

DZ–A

Our practice philosophy is that by emphasizing design, we can deal with projects of very different scales and categories. Currently, we are working on residencies of various typologies - villas, holiday homes, and apartment complexes - we design business premises, such as offices, clinics, and restaurants. We are also taking part in competitions with ambitious programs and vision, to have the opportunity to propose architectural solutions outside the usual contractual limitations of a project.

Degree Zero Architects with OF.Studio Proposal for the Arxellence 2 Competition / Visualizations by Cosmoscube (cosmoscube.org)

79 [02.4]

PEOPLE

Ο Πρέσβης της Σουηδίας στην Ελλάδα, Johan Borgstam, αποκαλύπτει ποιά είναι τα αγαπημένα του αειφόρα concepts στη Σουηδία. Johan Borgstam, Ambassador of Sweden in Greece, talks about his favorite sustainability concepts in Sweden.

Swedish design secrets (Design walk)

Johan Borgstam, Ambassador of Sweden in Greece

Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν το σουηδικό σχεδιασμό. Το ένα είναι μια φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή, η οποία έχει μακρά παράδοση στη Σουηδία. Η διαφάνεια είναι το άλλο, η οποία εφαρμόζεται τόσο στα προϊόντα όσο και στην παραγωγή – είναι συχνά εύκολο να δούμε πώς είναι κατασκευασμένο ένα προϊόν και από ποιο υλικό, και οι παραγωγοί είναι ανοιχτοί σχετικά με τη διαδικασία παραγωγής. There are certain characteristics that set Swedish design apart. One is environmentally friendly production, which has a long tradition in Sweden. Transparency is another, for products as well as production – it’s often easy to see how a product is made and of which material, and producers are open about the production process.

Η κλασική σουηδική έμφαση στη λειτουργικότητα και την αφαιρετική μορφή έχει υποστεί μια αλλαγή και σήμερα οι εξελιγμένοι χρωματικοί συνδυασμοί, μια ευρεία γκάμα βιώσιμων υλικών και νέες εννοιολογικές ιδέες δημιουργούν μια ποικιλομορφία. Τα τελευταία χρόνια, οι συνεργασίες μεταξύ παραγωγών design και βιοτεχνιών μικρής κλίμακας έχουν επίσης καθιερωθεί ως μια σημαντική πτυχή του σύγχρονου σουηδικού design. The classic Swedish emphasis on functionality and reduced form has undergone a change, and today sophisticated colour schemes, a broad range of sustainable materials and conceptual ideas form a new diversity. In recent years collaborations between design producers and small-scale crafts industries has also established itself as an important aspect of contemporary Swedish design. Νιώθω ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για το σουηδικό design εδώ στην Ελλάδα. Δεν ήταν τυχαίο ότι η σουηδική κυβέρνηση επέλεξε πρόσφατα την Αθήνα, από όλες τις πόλεις σε όλο τον κόσμο, για ένα συγκεκριμένο πιλοτικό έργο που αφορά την προβολή της σύγχρονης σουηδικής τέχνης και design. Το έργο συμπεριλάμβανε την ολική μεταμόρφωση της πρεσβείας μας και της κατοικίας μου στη Φιλοθέη, το φθινόπωρο του 2021, με νέα έργα τέχνης, έπιπλα σχεδιασμού και αντικείμενα που απεικονίζουν μια σύγχρονη Σουηδία. Για τα εγκαίνια, συνεργαστήκαμε με Έλληνες φοιτητές τέχνης από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και δημιουργήσαμε ένα βίντεο για το YouTube, στο οποίο εκφράζουν αυτό που βλέπουν και αισθάνονται για τη νέα σουηδική τέχνη και design. Ήταν πραγματικά ενδιαφέρον και είχε τεράστια επιτυχία! I feel that there is a strong interest for Swedish design here in Greece. It was no coincidence that the Swedish government recently chose Athens, of all cities around the world, for a specific pilot project to showcase contemporary Swedish art & design. The project implied that our embassy, and my residence in Filothei, were totally transformed during the fall 2021 with new art pieces, design furniture and objects to portray a modern Sweden. For the inauguration, we teamed up with Greek art students from the Athens School of Fine Arts and produced a video for YouTube, in which they express what they see and feel about the new Swedish art and design. It became very interesting and a huge success!

[02.5]

Arctic Bath Hotel and Spa Image courtesy of arcticbath.se

PEOPLE

Solar Egg Photography ©Jean-Baptiste Béranger

Ένα αρκτικό λουτρό, ένα ηλιακό αυγό και ένα από τα υψηλότερα ξύλινα κτίρια στον κόσμο. An arctic bath, a solar egg and one of the world’s tallest wooden buildings. Επιστρέφω όμως στη Σουηδία και, για να δώσω μόνο μερικά παραδείγματα, θα ήθελα να αναφέρω ορισμένα καινοτόμα και βιώσιμα, πολύ πρόσφατα έργα, που απεικονίζουν μια από τις βασικές μας αξίες. Τη φροντίδα για το περιβάλλον. Back to Sweden and just to give a few examples I would like to mention some innovative and sustainable, very recent projects, that illustrate one of our core values; caring for the environment.

ARCTIC BATH HOTEL AND SPA The new Arctic Bath located on the river in Harads, the heart of Swedish Lapland is inspired by the timber-floating era when felled trees were transported downriver for processing, with the main building being inspired by a ‘log jam’. Constructed using local materials and with very little impact on the environment. SOLAR EGG

Η σάουνα Solar Egg δημιουργήθηκε από την εταιρεία Riksbyggen μαζί με τους εικαστικούς Bigert & Bergström και τοποθετήθηκε στην Kiruna, μια πόλη που μετασχηματίζεται, αφού πρέπει να απομακρυνθεί από την αρχική της θέση λόγω εκτεταμένης εξόρυξης. Η σάουνα έχει γίνει μια επιτυχία παγκοσμίως και έκανε περιοδεία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ο ήλιος και το αβγό είναι σύμβολα νέων ξεκινημάτων και αναγέννησης, ωόπως και η ιστορική κίνηση των δύο πόλεων, της Kiruna και της Gällivare/Malmberget. Επιπλέον, νομίζω ότι ο φρέσκος σχεδιασμός είναι πολύ ελκυστικός. SOLAR EGG

The sauna Solar Egg was created by Riksbyggen together with artist duo Bigert & Bergström and installed in Kiruna, a city under transformation since it must be removed from its original place due to extensive mining. The sauna has become a success globally and taken on a tour in Europe and the US. The sun and the egg are symbols of new beginnings and being born again, just like the historical move of the two cities Kiruna and Gällivare/Malmberget. Additionally, the cool design is very appealing, I think. SARA CULTURAL CENTRE Πρόκειται για ένα νέο τοπόσημο, που ξεπερνά τα όρια της πόλης Skellefteå, καθώς με 20 ορόφους, είναι ένα από τα ψηλότερα ξύλινα κτίρια του κόσμου. Πιο βιώσιμο σχεδιασμό δύσκολα συναντά κανείς. Πίσω από το σχεδιασμό του, βρίσκονται οι White Arkitekter, οι οποίοι έχουν λάβει το Διεθνές Βραβείο Ξύλου στην Αρχιτεκτονική 2022 από τον διεθνή Τύπο που εξειδικεύεται στην αρχιτεκτονική με ξύλο. SARA CULTURAL CENTRE It is a new landmark, not only for Skellefteå, since with its 20 stories, is also one of the world’s tallest wooden buildings. A more sustainable design would be hard to get. White Arkitekter are the designers behind this building. They have also received the International Award for Wood Architecture 2022 by the international press specialized in wood architecture.

Sara Cultural Centre Photography ©Patrick Degerman

ARCTIC BATH HOTEL AND SPA Το νέο Arctic Bath βρίσκεται πάνω από το ποτάμι στο Harads, στην καρδιά της σουηδικής Λαπωνίας και έχει ως αφορμή την εποχή της πλωτής ξυλείας, όταν τα κομμένα δέντρα μεταφέρονταν στον ποταμό για επεξεργασία. Το κεντρικό κτίριο εμπνέεται από ένα “log jam” – ένα σύνολο κορμών που έχουν μπλοκάρει την ροή του ποταμού. Είναι κατασκευασμένο με τοπικά υλικά και με πολύ μικρή επίδραση στο περιβάλλον.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ SWEDISH DESIGN MOVEMENT To Swedish Design Movement συνδέει σουηδικές εταιρείες σχεδιασμού που πιστεύουν ότι ο σχεδιασμός μπορεί να επιταχύνει την πρόοδο σε μια βιώσιμη κοινωνία. Η παρουσίαση καινοτόμων ιδεών στο σχεδιασμό, την αρχιτεκτονική και τη μόδα εμπνέει το ενδιαφέρον για το σουηδικό design και τονώνει τη ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες από τη Σουηδία. Το Swedish Design Movement είναι μια πρωτοβουλία της σουηδικής κυβέρνησης και διευθύνεται από το Swedish Design Institute σε συνεργασία με την Architects Sweden, την Swedish Fashion Association, την Swedish Federation of Wood and Furniture Industry, την Swedish Society of Arts and Design, όπως ακόμα εκπροσώπους του Γκέτενμποργκ, της Δυτικής Σουηδίας, του Μάλμε, της Στοκχόλμης, της Business Sweden och Visit Sweden. To Swedish Design Movement αποτελεί μέρος της εξαγωγικής και επενδυτικής στρατηγικής της Σουηδίας. Η στρατηγική δεσμεύει τη Σουηδία να αναλάβει διεθνή ηγετικό ρόλο στην υλοποίηση των κλιματικών στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Για να επιτύχουμε αυτούς τους στόχους πρέπει να περάσουμε σε μια κυκλική και βιολογική οικονομία. Η στροφή έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Σουηδίας και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας με την πάροδο του χρόνου. Το Swedish Design Movement διοργάνωσε πολλές διεθνείς εκθέσεις και δραστηριότητες το 2016-2019 με την προηγούμενη επωνυμία του, Swedish Design Moves. Φιλοξένησε επίσης πολυάριθμες επισκέψεις ξένων δημοσιογράφων. Συμμετείχαν περισσότερες από 260 εταιρείες σχεδιασμού, μόδας και αρχιτεκτονικής, βοηθώντας στην προβολή του σουηδικού design σε διεθνές κοινό. FACTS ABOUT SWEDISH DESIGN MOVEMENT Swedish Design Movement brings together Swedish design companies that believe design ca accelerate progress to a sustainable society. Showcasing innovators in design, architecture and fashion inspires interest in Swedish design and spurs demand for sustainable products and services from Sweden. Swedish Design Movement is a Swedish government initiative and is managed by the Swedish Design Institute in collaboration with Architects Sweden, the Swedish Fashion Association, the Swedish Federation of Wood and Furniture Industry, the Swedish Society of Arts and Design, as well as representatives of Gothenburg, West Sweden, Malmoe, Stockholm, Umea, Business Sweden och Visit Sweden. Swedish Design Movement is part of Sweden’s export and investment strategy. The strategy commits Sweden to take an international lead in implementing the climate goals of the Paris Agreement. To reach these targets we need to transition to a circular and bio based economy. The shift has te potential to strengthen Sweden’s competitiveness and generate new jobs over time.

[02.5]

Swedish Design Movement organized several international exhibitions and activities in 2016-2019 under its former name Swedish Design Moves. It also hosted numerous visits by foreign journalists. More than 260 design, fashion and architecture firms participated, helping to showcase Swedish design to an international audience.

PEOPLE [01] Photography ©Silvia Man / imagebank.sweden.se

[02] Photography ©Larsson Lantz / Imagebank.sweden.se

Από το νότο προς το βορρά, ορισμένα εμβληματικά έργα έχουν γίνει τα νέα αγαπημένα των Σουηδών, ενώ στηρίζονται στις σουηδικές αξίες που αντικατοπτρίζονται και στο design, αυτές της βιωσιμότητας και της λειτουργικότητας: From south to north some already a landmark, others have become new favorites and above all true to the Swedish values mirrored in design also, those of sustainability and functionality:

[01] TWISTED SKYSCRAPER Το Turning Torso, στο Malmö, σχεδιασμένο από τον Santiago Calatrava, είναι ο πρώτος στριφογυριστός ουρανοξύστης στον κόσμο και ο ψηλότερος πύργος της Σκανδιναβίας στα 190 μέτρα. Γιόρτασε τα δέκατα γενέθλιά του το 2015 και κέρδισε το «10 Year Award» του Συμβουλίου για τα ψηλά κτίρια και τους αστικούς οικοτόπους (CTBUH) την ίδια χρονιά. [01]

TWISTED SKYSCRAPER Malmö’s Turning Torso, designed by Santiago Calatrava, is the world’s first twisting skyscraper and Scandinavia’s tallest tower at 190 metres. It celebrated its tenth birthday in 2015 and won the Council on Tall Buildings and Urban Habitat's (CTBUH) ‘10 Year Award’ the same year.

[02] OLD AND NEW Η Aula Medica από το γραφείο Wingårdhs υψώνεται πάνω από το παραδοσιακό αγρόκτημα - στο Stenbrottet (το λατομείο πέτρας) του 1771 – και συνδυάζει παλιά και νέα σουηδική αρχιτεκτονική. Ολοκληρώθηκε το 2013 για το ιατρικό πανεπιστήμιο Karolinska Institutet, το οποίο επιλέγει τους νομπελίστες στην Ιατρική ή τη Φυσιολογία.

[02]

OLD AND NEW Wingårdhs’ Aula Medica rises above the traditional cottage – Stenbrottet (the stone quarry) from 1771 – blending old and new Swedish architecture. It was completed in 2013 for the medical university Karolinska Institutet, which selects the Nobel Prize laureates in Medicine or Physiology.

[03] STOCKHOLM CITY HALL Το Δημαρχείο της Στοκχόλμης, το αριστούργημα του σουηδικού εθνικού ρομαντισμού του Ragnar Östberg, ολοκληρώθηκε το 1923. Συνολικά 365 σκαλοπάτια οδηγούν στο καμπαναριό του ύψους 106 μέτρων, με ένα κωδωνοστάσιο όπου πρωταγωνιστούν οι τρεις χρυσές κορώνες - το εθνικό έμβλημα της Σουηδίας. Από το 2010, συνοδεύεται στην ανατολική πλευρά του από το αειφόρο κτίριο της Στοκχόλμης Waterfront του γραφείου White Arkitekter. [03]

[02.5]

[05] Photography ©Ola Ericson / imagebank.sweden.se

STOCKHOLM CITY HALL Stockholm City Hall, Ragnar Östberg’s masterpiece of Swedish National Romanticism, was completed in 1923. A total of 365 steps lead up to its 106 metre tall bell tower, with a spire featuring the golden Three Crowns – Sweden’s national emblem. Since 2010, it has been accompanied on its eastern side by White Arkitekter’s sustainable Stockholm Waterfront building.

[06] Photography ©Tina Stafrén / imagebank.sweden.se

PEOPLE

[03] Photography ©Anna Andersson / imagebank.sweden.se [04] THE CAPITAL LIBRARY Η Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης από τον Gunnar Asplund φημίζεται για τη στρογγυλή αίθουσα δανεισμού σε σχήμα ροτόντας, με ύψος οροφής 23 μέτρα. Παρά το σχετικά μέτριο μέγεθός του, το μοναδικό σχήμα του κτιρίου ένας κυλινδρικός κεντρικός πύργος που περιβάλλεται από τρεις κυβικές πτέρυγες - προβάλλει έναν μνημειακό χαρακτήρα. [04]

THE CAPITAL LIBRARY Stockholm City Library by Gunnar Asplund is famed for its round lending hall in the shape of a rotunda, with a ceiling height of 23 metres. Despite its relatively modest size, the building’s unique shape – a cylindrical central tower surrounded by three cubical wings – projects a monumental character.

[05] THE GLOBE Η Avicii Arena (γνωστή ως Globen) μετονομάστηκε το 2021 προς τιμήν του αείμνηστου Σουηδού μουσικού Avicii. Είναι το μεγαλύτερο σφαιρικό κτίριο στον κόσμο και φαντάζει σαν μια γιγάντια μπάλα του γκολφ φωλιασμένη ανάμεσα στο οικιστικό περιβάλλον. Η αρένα, σχεδιασμένη από τους Berg Arkitektkontor, άνοιξε το 1989, έχει διάμετρο 110 μέτρα και ύψος οροφής 85 μέτρα. THE GLOBE The Avicii Arena (known as Globen) was in 2021 renamed in honour of late Swedish musician Avicii. It is the world’s largest spherical building and sticks up like a giant golf ball nestled between its residential surroundings. The arena, designed by Berg Arkitektkontor, opened in 1989, has a diameter of 110 metres and a ceiling height of 85 metres.

[06] HOTEL AMONG TREES Το Mirrorcube είναι ένα από τα έξι καταφύγια σύγχρονης αρχιτεκτονικής που αποτελούν το Treehotel, πολύ ψηλά, στο Harads, στο σουηδικό βορρά. Οι διάσημοι Σουηδοί αρχιτέκτονες Tham & Videgård, Cyrén & Cyrén, Inredningsgruppen και Sandell Sandberg έχουν εργαστεί στα κτίρια. [06]

Hotel among trees The Mirrorcube is one of the half-dozen havens of contemporary architecture that is Treehotel, way up in Harads in the north of Sweden. Renowned Swedish architects Tham & Videgård, Cyrén & Cyrén, Inredningsgruppen and Sandell Sandberg have worked on the buildings.

[07] THE ICEHOTEL Το πρώτο Icehotel στον κόσμο βρίσκεται στο Jukkasjärvi, 200 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, και ιδρύθηκε το 1989. Νέοι καλλιτέχνες και ειδικοί στον πάγο δημιουργούν τα δωμάτια εκ νέου για οκτώ εβδομάδες, από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο κάθε χρόνο. Το ξενοδοχείο, που αποτελείται από 1.000 τόνους πάγου και 30.000 m³ snice (χιόνι και πάγος), χρειάζεται τρεις μήνες για να λιώσει και να επιστρέψει στη Μητέρα Φύση κάθε άνοιξη. Ένα μέρος του παγωμένου ξενοδοχείου (Icehotel 365) είναι ανοιχτό όλο το χρόνο χάρη στην ηλιακή ενέργεια που διατηρεί τον πάγο αρκετά δροσερό. [07]

THE ICEHOTEL The world’s first Icehotel lies in Jukkasjärvi, 200 kilometres north of the Arctic Circle, and was founded in 1989. New artists and ice experts create the rooms anew during eight weeks in October–December each year. The hotel, consisting of 1,000 tons of ice and 30,000 m³ of snice (snow and ice), takes three months to melt and return to Mother Nature every spring. One part of the icy hotel (Icehotel 365) is open all year round thanks to solar energy keeping the ice cool enough.

[05]

[04] Photography ©Jann Lipka / Imagebank.sweden.se

[07] Photography ©Asaf Kliger / imagebank.sweden.se

[02.5]

PEOPLE

Ο Δάκης Ιωάννου, αν και δεν χρειάζεται συστάσεις, είναι ο άνθρωπος που του αρέσει να πηγαίνει τα πράγματα παραπέρα. Να προωθεί τα όρια. Αυτό φάνηκε πολλές φορές στην παρακάτω συνέντευξή του, όπου αυτή η πράξη, της επέκτασης ορίων, φαίνεται να κερδίζει τον θαυμασμό του. Even though he does not need to be introduced, Dakis Ioannou is the kind of person who likes to take things one step further, to push the limits. That was apparent multiple times in his interview below when this action of expanding the boundaries appears to be winning his admiration.

The art protector (Interview)

A talk with Dakis Joannou

Thanassis Diamantopoulos

Τον συνάντησα στο γραφείο του, στο ισόγειο του κτιρίου που βρίσκεται επί της οδού Φραγκοκλησσιάς στο Μαρούσι. Τα μέτρα ασφάλειας αυστηρά αλλά δικαιολογημένα, αν σκεφτούμε ότι έχουμε να συναντήσουμε έναν ζωντανό «κόμβο» της σύγχρονης Τέχνης και έναν από τους μεγαλύτερους συλλέκτες της, παγκοσμίως. Παρόλα αυτά, ο ίδιος σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός κι αφού έκανε το χατήρι του πατέρα του, πήγε και σπούδασε Αρχιτεκτονική στην Ιταλία. Το νεανικό δωμάτιό του γέμιζαν ως προπομποί του μέλλοντός του -αφού ο καθένας έχει μια αίσθηση του πεπρωμένου του- αφίσες από έργα του Πικάσο και άλλων καλλιτεχνών. Όσο βέβαια περνούσαν τα χρόνια, μεγάλωνε και το μπάτζετ των έργων που διακοσμούσαν το σπίτι του. Η διαμονή του στη Νέα Υόρκη τα χρόνια που μεγαλουργούσε ο Άντι Γουόρχολ στην ίδια πόλη, αποτέλεσε το απαραίτητο ποπ «χαστούκι» που τον επηρέασε δημιουργικά και ως συλλέκτη. Κι επειδή μια τέτοια προσωπικότητα ξέρει να επικοινωνεί, ο Δάκης Ιωάννου διάλεγε την κατάλληλη έκφραση για κάθε του εγχείρημα, από το «Νέο είναι καθετί το ενδιαφέρον» μέχρι το “Guilty”, το όνομα του ιδιωτικού του σκάφους. I met with him at his office on the ground floor of the building on Fragkoklissias street in Marousi. The security measures were strict but justified considering we are about to meet a living “junction” of modern art and one of its most prominent collectors worldwide. However, he studied Civil Engineering, and after doing his father that favor, he went to study architecture in Italy. His youth room was filled with forerunners of his future since everyone has a sense of their destiny - posters of Picasso’s artworks and those of other artists. Yet, as the years went by, the artworks decorating his house were growing in budget. His stay in New York in the same years that Andy Warhol was thriving in the same city was the necessary pop “slap-across-the-face” that influenced him creatively and as a collector. And because a character like him knows how to communicate, Dakis Joannou chose the most appropriate expression for each venture, from the “New is everything that is interesting” to “Guilty,” the name of his new private boat.

[02.6]

Photography ©Alexia Antsakli / www.artflyer.net

Images courtesy of Yes! Hotels / New Hotel

ΘΔ Πώς σκεφτήκατε και ξεκινήσατε να επενδύετε στον τομέα της φιλοξενίας; ΔΙ Η ιστορία μου στον χώρο ξεκίνησε από το 1970, όταν η Chase Manhattan είχε το οικόπεδο, μια τρύπα στη Συγγρού που είχε αρχίσει να χτίζει ένας Ελληνοαμερικανός. Είχαν κάνει τα σχέδια κι έβγαλαν τις άδειες. Έψαχναν όμως για επενδυτή. Συμφωνήσαμε με την Chase, πήραμε αυτό το project και το αναπτύξαμε. (σ.σ. το αποτέλεσμα ήταν το ξενοδοχείο Intercontinental που όλοι γνωρίζουμε). Τα σχέδια ήταν του Ιάσονα Ρίζου και του Σωτήρη Κούκη. Η κατασκευή του έγινε το 1982. TD

What trail of thought made you start investing in the hospitality field?

My story in the field started in 1970 when Chase Manhattan had the plot, a hole in Siggrou Avenue, where a Greek-American had started building. They had made the plans, obtained permits. We agreed with Chase, took this project, and developed it. (Editor’s note: the outcome was the Intercontinental Hotel that we are all familiar with). Iasonas Rizos and Sotiris Koukis made the plans. Its construction took place in 1982.

ΔΙ Για τα πιο μικρά ξενοδοχεία, πάμε στη Yes, όπως το Semiramis που το πήρα στα χέρια μου ως μια οικοδομή που ήταν ήδη iconic για το Κεφαλάρι, ήταν ένα ιστορικό ξενοδοχείο, το οποίο έφτιαξε ήδη ένας αρχιτέκτονας. Το δικό μου σκεπτικό, ως ένας άνθρωπος που ασχολείται χρόνια με την Τέχνη αλλά δίπλα σ’ αυτήν βρίσκεται και το design, η μόδα, προσπαθώ να βρω τρόπους να συνδέσω το ένα με το άλλο, σεβόμενος ταυτόχρονα την αυτονομία του καθενός από αυτά. Έτσι σκέφτηκα ότι εφόσον υπήρχε στο κτίριο ήδη μια αρχιτεκτονική, θα τη σεβαστούμε και θα την κρατήσουμε. Δεν ήθελα να πάρω έναν άλλο αρχιτέκτονα ν’ αναιρέσει τη δουλειά του προηγούμενου. Ήθελα λοιπόν να διαλέξω κάποιον που να είναι εκτός χώρου αρχιτεκτονικής αλλά και εσωτερικής διακόσμησης, για να αντιμετωπίσει το κτίριο σαν αντικείμενο, φέρνοντάς το στη σύγχρονη λειτουργία και μορφή. Ο Karim δεν είχε κάνει ποτέ project αρχιτεκτονικής. Ήταν φίλος μου, τον ήξερα από τη Νέα Υόρκη, τον ρώτησα λοιπόν αν ενδιαφέρεται να κάνει το συγκεκριμένο ξενοδοχείο, ενθουσιάστηκε με την ιδέα, βεβαίως ο ίδιος προσέλαβε έναν αρχιτέκτονα για να τον συμβουλευτεί. Παρόλα αυτά, με αυτόν τον τρόπο μεταμορφώσαμε ένα αρχιτεκτονικό έργο σε σύγχρονο αντικείμενο. Άσε που μετά ο Karim Rachid έγινε περισσότερο αρχιτέκτονας παρά designer (χαμογελάει)! TD

In the case of Intercontinental Hotel, you did not have another option, but generally, you have cooperated with architects and designers, starting from Jean Nouvel to Karim Rachid. What are the criteria according to which you choose the architects that you work?

For smaller hotels, we go to Yes, like the Semiramis, which when I took over was already an iconic building for Kefalari; it was a historic hotel that was already made by an architect. My way of thinking as a person who has been occupied with Art for years but finds design and fashion next to it, I try to find ways to connect them with each other while respecting their autonomy. So, since the building already had an architectural style, I thought that we would respect it and keep it. I didn’t want to hire an architect that would erase the previous one’s work. Therefore, I wanted to choose someone who is not in the field of architecture or indoor decoration so that they can deal with the building as if it was an object—bringing it to the modern function and form. Karim has never undertaken an architecture project before. He was my friend; I knew him from New York, so I asked him if he was interested in working on that specific hotel, and he was excited about the idea; he hired an architect so that he could advise him. Nevertheless, that way, we transformed an architectural artwork into a modern object. Needless to say that after that, Karim Rachid became more of an architect than a designer (he smiles)!

ΘΔ αυτά;

Υπάρχουν όρια ανάμεσα στην Τέχνη και το design; Ποια είναι

Each form of expression has its own characteristics. Art and design don’t get mixed up. Design, fashion, architecture, and poetry altogether and separately have their own territory and autonomy. And we have to respect that. I will give you an example. We organized the DESTE Fashion Collection, which started 7 to 8 years ago. Back then, we were selecting someone from the field of architecture, literature, Art, etc., who then was choosing five sets of clothes of the year they undertook the project, and then they would present them with their own Art. So you have a dialogue between Art and fashion without mixing those things with each other, while at the same time highlighting their autonomy. In other words, the architect Liz Diller (Diller Scofidio + Renfro office partner) comes and is being inspired by the things she chose, and then she does a photography shooting. Helmut Lang came when he didn’t have anything to do with fashion but with Art, and he chose the 5 “pieces” to compose his own interpretation, which was five chairs stuck close to each other in the front row of a fashion show. Cavali selected the clothes, and then she composed a poem about fashion. So, we have to respect each field of creation and recognize its autonomy. Therefore, there are contact points between Art and design, but not intersection ones.

ΘΔ Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας την εμπειρία της συνεργασίας που είχατε με τους αρχιτέκτονες για τα Yes! Hotels και ειδικότερα για το New hotel; ΔΙ Για το New ήταν μια αντίστοιχη ιστορία. Υπήρχε ήδη από το 1958 το σχέδιο του Ιάσονα Ρίζου από το προηγούμενο ξενοδοχείο, που λεγόταν Olympic Palace, άρα ήθελα να σεβαστώ την υπάρχουσα αρχιτεκτονική του. Όμως κάλεσα τους Campana brothers, τους οποίους σε αντίθεση με τον Κarim δεν τους ήξερα καθόλου και οι οποίοι αρχικά αρνήθηκαν. Ζήτησα από κάποιους κοινούς γνωστούς να το συζητήσουν μαζί τους. Έτσι κανονίσαμε ένα ραντεβού στη Βασιλεία της Ελβετίας. Μου είπε μάλιστα ο Fernando Campana μετά, ότι μόλις με είδε είπε στον εαυτό του: «Δεν θ’ αφήσω αυτόν τον άνθρωπο να με κάνει αρχιτέκτονα». Και το επαναλάμβανε συνέχεια. Τελικά όταν τους εξήγησα την ιδέα ενθουσιάστηκαν και συμφώνησαν. Κάναμε ένα workshop που ανακύκλωνε όλα τα αντικείμενα του ξενοδοχείου. Με αυτόν τον τρόπο βγήκε ένα project, όπου με την ίδια έννοια που το Semiramis σχεδιάστηκε με σεβασμό προς την υπάρχουσα αρχιτεκτονική του, έτσι και το New ήταν κάτι μοντέρνο που δεν ερχόταν σε ρήξη με την αρχιτεκτονική του προηγούμενου ξενοδοχείου. TD

Could you share with us the experience of working with the architects of Yes! Hotels and specifically New hotel?

For New, it is a similar story. Iasonas Rizos’ plan has already existed since 1958, from the previous hotel named Olympic Palace, so I wanted to respect its original architecture. However, I called the Campana brothers, whom, unlike Karim, I did not know at all and who initially refused. I asked some common acquaintances to discuss it with them. So we settled an appointment in Basel, Switzerland. Fernando Campana actually told me, afterward, that the moment he saw me, he said to himself: “I won’t let this person turn me into an architect.” And he kept on repeating that. Finally, when I explained the idea to them, they were excited and agreed. We did a workshop that would recycle all of the hotel’s objects. That way, a project arose. In the same sense as Semiramis, it was designed to respect its existing architecture. The New was something modern, which did not come to a rupture with the architecture of the previous hotel.

[02.6]

ΔΙ Η κάθε μορφή έκφρασης έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Η Τέχνη με το design δεν αναμιγνύονται. Το design, η μόδα, η αρχιτεκτονική, η ποίηση όλα και το καθένα ξεχωριστά έχουν τη δικιά τους περιοχή κι αυτονομία. Κι αυτό πρέπει να το σεβαστούμε. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Οργανώσαμε το ΔΕΣΤΕ fashion collection που ξεκίνησε πριν 7-8 χρόνια. Τότε διαλέγαμε κάποιον από τον χώρο της αρχιτεκτονικής, της λογοτεχνίας, της Τέχνης κ.λπ., ο οποίος επέλεγε 5 σύνολα από ρούχα της χρονιάς που ανέλαβε το project και εν συνεχεία τα παρουσίαζε με τη δική του Τέχνη. Επομένως έχεις ένα διάλογο μεταξύ Τέχνης και μόδας χωρίς να

Are there boundaries between Art and design? What are those?

ΘΔ Στο Intercontinental δεν είχατε άλλη option, αλλά γενικότερα έχετε συνεργαστεί με αρχιτέκτονες και designers που ξεκινούν από τον Jean Nouvel και φτάνουν μέχρι τον Karim Rachid. Ποια είναι τα κριτήρια με τα οποία επιλέγετε τους αρχιτέκτονες που θα συνεργαστείτε;

PEOPLE

τα μπλέξεις αυτά τα πράγματα μεταξύ τους και τονίζοντας, παράλληλα, την αυτονομία τους. Δηλαδή έρχεται η αρχιτέκτονας Liz Diller (σ.σ. partner στο γραφείο Diller Scofidio + Renfro) κι εμπνέεται από αυτά τα πράγματα που διάλεξε και με τα οποία κάνει μια φωτογράφιση, έρχεται ο Helmut Lang όταν δεν είχε σχέση με τη μόδα -αλλά είχε αντιθέτως με την Τέχνη- και επιλέγει τα 5 «κομμάτια» για να συνθέσει τη δική του ερμηνεία που ήταν πέντε κολλημένες μεταξύ τους (όχι κυριολεκτικά) καρέκλες στη μπροστινή σειρά ενός fashion show. H Cavali επέλεξε τα ρούχα κι έγραψε ένα ποίημα για τη μόδα. Πρέπει λοιπόν να σεβόμαστε κάθε τομέα δημιουργίας και ν’ αναγνωρίζουμε την αυτονομία του. Επομένως, υπάρχουν σημεία επαφής ανάμεσα στην Τέχνη και το design, αλλά όχι τομής.

PEOPLE

ΘΔ Τελικά, ποια είναι η υπεραξία που δίνει το design αλλά και η αρχιτεκτονική σ’ ένα έργο; ΔΙ Αν τα rates μετά τη λειτουργία ενός κτιρίου είναι υψηλότερα, αυτό είναι κάτι που ελπίζω να συμβαίνει, γιατί αυτές οι υπηρεσίες στοιχίζουν και λεφτά. Δεν γίνεται με προχειρότητες, είναι δουλειά. Αλλά το δικό μου ενδιαφέρον είναι να φτιάχνω κάτι που συνεισφέρει στο διάλογο που να προχωρά τη σχέση και τον διάλογο μεταξύ των Τεχνών ένα βήμα πιο πέρα. TD

Finally, what surplus-value does both the design and architecture add to a project?

If the rates after the building’s operation are higher, which is something that I hope happens because those services also cost money. It cannot be done sloppily; it is work. But my interest is to make something that contributes to the dialogue, that takes the relationship and the dialogue between the Arts one step further.

ΘΔ Γιατί αναθέσατε το σχεδιασμό του σκάφους σας “Guilty” στον Jeff Koons και όχι στον Karim Rachid ή κάποιον άλλο; ΔΙ Δεν διάλεξα τον Jeff Koons, επέλεξα την Ivana Porfiri. Αυτή ήταν η αρχιτέκτονας του σκάφους. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα projects, αυτό ξεκινούσε από την αρχή. Επομένως χρειαζόταν ένας αρχιτέκτονας σκαφών. Το φτιάξαμε με έναν τρόπο περίεργο, ανορθόδοξο κι εκεί, έτσι βγήκε το περίεργο σχήμα που έχει τώρα το σκάφος. Όταν βρέθηκα με τον Koons και του έδειχνα τα σχέδια, του λέω «Έχεις καμία ιδέα πώς να το βάψουμε αυτό;» και μου λέει «Το camouflage του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου». Εγώ δεν είχα ιδέα. Μου το δείχνει στον υπολογιστή και του λέω «Φανταστικό!». Βρίσκω την Ivana και της αναφέρω ότι ο Jeff είχε κάποιες ιδέες για το βάψιμο του σκάφους. «Τι ιδέες;» με ρωτάει και της εξηγώ. Ανοίγει το αρχείο με την περίπτωση του σκάφους και μου λέει ότι «Ήταν και δική μου ιδέα αλλά ήθελα να σου το φέρω μαλακά για να μη σε σοκάρω». Λέω στον εαυτό μου, δεν είναι δυνατόν, δύο άνθρωποι συμφωνούν στο ίδιο πράγμα. Άρα θα το κάνω. Και ζήτησα από τον Jeff, μήπως μπορεί να το κάνει ο ίδιος και το έκανε γιατί είμαστε πάρα πολύ φίλοι. TD

Why did you assign the design of your boar “Guilty” to Jeff Koons and not to Karim Rachid or anybody else?

I did not choose Jeff Koons; I chose Ivana Porfiri. She was the boat’s architect. In contrast with the previous projects, that one started from the beginning. Therefore, a boat architect was needed. We created it in a peculiar, unorthodox way, hence the boat’s peculiar shape. When I met with Koons and showed him the plans, I told him, “have you got any idea how we should paint it?” He said, “WWI Camouflage.” I had no idea. We went online, he showed it to me, and I said, “fantastic!” I found Ivana, and I mentioned to her that Jeff had had some ideas about the boat’s painting. “What kind of ideas?” she asked, and I explained. She opened the file with the boat’s case, and she told me, “it was my idea as well, but I wanted to bring it up softly to you so I won’t shock you.” I said to myself, it is not possible, two people agreeing on the same thing. And I asked Jeff if he could do it and he did it because we are really good friends.

Είναι πολύ δύσκολο να κωδικοποιήσεις αυτά τα πράγματα.

And you had spotted him sooner before the others did… What are the characteristics of a young artist that you have identified their value and want to invest in them?

It is very difficult to code such things.

ΘΔ

Είναι θέμα ενστίκτου;

ΔΙ Όχι μόνο ενστίκτου. Δίνω τεράστια σημασία στο να γνωρίζω τον καλλιτέχνη, διότι όταν είναι νέοι δεν έχουν κάποια ιστορία. Επομένως μπορεί να πάρω κάποιο έργο αλλά πρέπει να γνωρίσω τον καλλιτέχνη, να του μιλήσω. Αν αυτή η σχέση «δουλέψει» τότε μπορεί να συνεχίσω να παίρνω έργα του και να έχουμε μια πάρα πολύ στενή σχέση. Με όλους τους καλλιτέχνες που ακολουθώ σε βάθος, έχω πάρα πολύ στενή προσωπική σχέση. Είναι τόσο διαφορετικά τα έργα από τον Koons μέχρι τον Copper, που τελικά το μόνο κοινό σημείο αναφοράς τους είμαι εγώ. TD

Is it a matter of instinct?

Not just instinct. I pay huge attention to getting to know the artist because they do not have a history when they are young. Hence, I might get an artwork, but I have to meet the artist and talk with them. If that relationship “works,” then I might keep on getting their artworks, and we will have a very close relationship. I have a very close personal relationship with all the artists I follow. The works from Koons to Copper are so different that, in the end, their only common point of reference is me.

ΘΔ Ήσασταν από τους πρώτους που εντόπισαν τον Maurizio Cattelan. Θεωρείτε τη «χρυσή μπανάνα» υπερτιμημένη; ΔΙ Υποτιμημένη τη θεωρώ και μάλιστα πολύ. Αυτό είναι ένα έργο αριστουργηματικό. Γιατί είναι ένα statement το οποίο προωθεί την έννοια και το τι σημαίνει η Τέχνη. Κάτι παρόμοιο είχε κάνει ο Duchamp με το ουρητήριο το οποίο γύρισε ανάποδα, όπου ήταν η πρώτη στιγμή που η Τέχνη έφυγε από το τελάρο και το γλυπτό και ξεκινώντας από εκεί ο Maurizio πάει ένα σκαλί παραπάνω. Ένα βήμα πιο πέρα. TD

You were among the first ones that detected Maurizio Cattelan. Do you consider the “Golden Banana” to be overrated?

I consider it to be underrated and not just a little. That artwork is a masterpiece. It is a statement that promotes the sense of what Art means. Duchamp did something similar with the urinal, which he had set upside down, and it was the first time that Art went beyond the frame and the sculpture, and starting from there, Maurizio goes a little higher. One step further.

ΘΔ Με αφορμή τον καθαρισμό του Δρομέα, ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η θέση της πολιτείας για τα δημόσια έργα Τέχνης και ποια πρέπει να είναι η σχέση της με τους συλλέκτες; ΔΙ Πρέπει να υπάρχουν μουσεία και μια γενικότερη εκπαίδευση του κόσμου αν θέλετε. Μέχρι εκεί μπορεί να παρέμβει η πολιτεία. Μετά υπάρχει η αγορά: οι καλλιτέχνες, οι γκαλερί, όλο το σύστημα. TD

On the occasion of the cleaning of Dromeas, what do you think should be the state’s position on the public works of art, and what should be its relationship with collectors?

ΘΔ Και τον είχατε εντοπίσει από νωρίς, πριν τους άλλους… Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός νέου καλλιτέχνη που έχετε εντοπίσει την αξία του και θέλετε να επενδύσετε σ’ αυτόν;

ΔΙ

/ New Hotel

[02.6]

Images courtesy of Yes! Hotels

NOŪS Santorini / Divercity Architects and MplusM Architects

PEOPLE

NEW Hotel / Fernando and Humberto Campana There must be museums and more general education for the people, if you will. The state can go that far. Then there is the market: the artists, the galleries, the whole system.

ΘΔ

Ποια φάση της δημιουργίας συνοψίζει τη Μπιενάλε της Αθήνας;

ΔΙ Μου άρεσε πολύ. Και μπράβο στον καλλιτεχνικό της διευθυντή Poka Yio που κατάφερε να αντεπεξέλθει στις τόσες δυσκολίες και να κάνει μια τόσο ωραία έκθεση. TD

Which phase of the creation summarizes the Athens Biennale?

I liked it a lot. I have to congratulate Poka Yio, Biennale's artistic director, who managed to overcome so many difficulties to create such an amazing event.

ΘΔ Πώς αξιολογείτε την παρούσα κατάσταση της ελληνικής δημιουργίας;

NEW Hotel / Fernando and Humberto Campana

ΔΙ Έχει προχωρήσει πάρα πολύ. Η διαφορά είναι τεράστια από τη δεκαετία του’80 που άρχισα εγώ να αναμειγνύομαι. Υπάρχουν καταπληκτικοί νέοι καλλιτέχνες και το άνοιγμα στο εξωτερικό το οποίο τότε δεν υπήρχε. Αλλά τώρα βλέπεις Έλληνες καλλιτέχνες σε όλον τον κόσμο. TD

How do you assess the current state of creativity in Greece?

The difference is huge since the '80s when I started to be active. Today, there are amazing young artists and extroversion, which did not exist in th past. Now you see Greek artists all over the world.

ΘΔ

Ποια είναι η συνεισφορά σας;

ΔΙ Με το βραβείο ΔΕΣΤΕ ενθαρρύνουμε τους Έλληνες καλλιτέχνες να βρουν τη θέση τους, αλλά από εκεί και πέρα ο καθένας φτάνει μέχρι εκεί που του επιτρέπουν οι δυνατότητές του. TD

What is your contribution?

With the DESTE award, we encourage Greet artists to find their place; starting from there, each can go as far as their capabilities allow them to.

ΘΔ Kαι τελικά, θα μπορούσατε να κάνετε ένα σχόλιο πάνω στην πρόσφατη επένδυση που πραγματοποιήσατε στη Σαντορίνη; ΔΙ Η έμπνευση από την ιστορία της Σαντορίνης και δημιουργία μιας στενής σχέσης με την τοπική κοινωνία είναι στον πυρήνα της φιλοσοφίας του NOŪS. Το πρώτο resort του Ομίλου Donkey Hotels έχει το ίδιο DNA με τα υπόλοιπα ξενοδοχεία της Yes! Hotels. Η αυθεντικότητα είναι και εδώ η λέξη-κλειδί. Το σύγχρονο design και η τέχνη έχουν και στο NOŪS πρωταρχική σημασία. Το resort φιλοξενεί στους χώρους του μια ιδιαίτερη συλλογή έργων νέων Ελλήνων καλλιτεχνών που δημιουργήθηκε μετά από διάλογο μαζί τους και αποδίδει τη μοναδικότητα της Σαντορίνης. And finally, could you comment on your recent investment in Santorini?

The inspiration from Santorini’s history and the creation of a close relationship with the local community is at the core of NOŪS’ philosophy. The first Donkey Hotels Group resort has the same DNA as the rest of the Yes! Hotels. Authenticity is the keyword here. Both the modern design and the art have primary meaning in NOŪS as well. The resort hosts in its spaces a remarkable collection of artworks by young Greek artists that was created after a dialogue with them, and it spreads Santorini’s uniqueness.

[02.6]

www.kalotaranis.gr

Acoustic Panels

SHAPING A SUSTAIN ABLE FUTURE, NOW

Green New York

100 [NY]

Co-curated by

GRE NE YO EXPE INTER

Green New York

Andreas Theodoridis

[NY]

Visual B10-W from Neubau Forst Catalogue by Stefan Gandl (neubauberlin. com), edited by Lars Mueller Verlag

101

EEN EW ORK ERTS RVIEWS

Green New York

102 [NY]

Vessels Reused it, Green and “Green” Ch New Designing O The rea [GrEn.1 ] [GrEn.2] [GrEn.3] [GrEn.4 ] [GrEn.5]

Green New York

s of life1 life1 by design2 design2 d... edible!3 edible!3 hina lands in York44 York Outer Space. al one.5 one.5

103

104 110 116 124 130

[NY]

p. p. p. p. p.

[NY.1]

104

Green New York

VESS

Η αρχιτεκτονική της υγείας είναι πράσινη και οικεία στο μάτι. Σήμερα, στο ερευνητικό αρχιτεκτονικό εργαστήριο Center for Architecture and Ecology (CASE) στην Νέα Υόρκη, μελετάται ένας πράσινος τοίχος που, αν και στην όψη θυμίζει τους διακοσμητικούς κάθετους φυτεμένους τοίχους σε καφέ και χώρους γραφείων, ενσωματώνει μία καινοτόμα τεχνολογία συνδημιουργημένη με τη NASA, ώστε να ζούμε περισσότερο, καλύτερα και με αίσθηση ευεξίας.

OF L

01. ANDREAS T

[NY.1]

THEODORIDIS

105

LIFE

Green New York

SELS

The architecture of life is green and familiar to the eye. Currently, a green wall is being studied at the Center for Architecture and Ecology (CASE) in New York, which is an architectural research workshop. Even if by its looks it resembles the decorative, vertical, planted walls in cafes and offices, it incorporates innovative technology co-created by NASA so that we can live more, better, and with a sense of well-being.

Green New York

106

ANDREAS THEODORIDIS

Ένα ανοιξιάτικο πρωινό στην Αμερική πριν από αρκετά χρόνια, βρέθηκα για επαγγελματικούς λόγους σ’ ένα ξενοδοχείο με φοβερή θέα και ένα εκπληκτικό φυσικό τοπίο. Και ενώ το κτίριο είχε μια λογική ένταξης στο περιβάλλον, το ξάφνιασμά μου ήταν μεγάλο όταν συνειδητοποίησα ότι, εκτός της οπτικής επαφής μου με τους εξωτερικούς χώρους του κτιρίου, δεν είχα καμία άλλη δυνατότητα να αναπτύξω διάδραση με αυτούς. Ήταν αδύνατο να ακούσω τους ήχους από το ποτάμι που περνούσε παραπλήσια, να νιώσω την υγρασία και τη θερμοκρασία στο δέρμα μου, ή ακόμα και να μυρίσω τα ανοιξιάτικα λουλούδια και φυτά που άνθιζαν ακριβώς έξω από το παράθυρο. On a spring morning in the USA many years ago, I found myself, for business, in a hotel with an amazing view and a fantastic natural landscape. And even though the building had a sense of integration with the environment, to my big surprise, I realized that besides my visual contact with the building’s outdoor spaces, I had no other possibility to develop any interaction with them. It was impossible for me to hear the river sounds crossing nearby, feel the humidity and the temperature on my skin, or even smell the spring flowers and plants blooming right outside of my window.

[NY.1]

Αλλεπάλληλα επίπεδα προστασίας του κτιριακού κελύφους, όπως μεμβράνες για την υγρασία, μεμβράνες για την ηλιοπροστασία, μονώσεις για τη θερμοκρασία, μηχανολογικά συστήματα και αυτοματισμοί, φίλτρα και κανάλια για τον αέρα, και μη ανοιγόμενα κουφώματα, απέτρεπαν οποιαδήποτε μεταβολή της εσωτερικής ατμόσφαιρας του κτιρίου, πέρα της προρυθμισμένης αποδεκτής, για την άνεση του μέσου χρήστη. Αν στην Ελλάδα αυτή η λογική απομόνωσης του κτιρίου από τις διάφορες περιβαλλοντικές ροές δεν είναι η επικρατούσα, παρά εφαρμόζεται ελάχιστα, σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου είναι η κυρίαρχη επί χρόνια. Σε μια στρατηγική της αγωνιώδους μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος ενός κτιρίου, για οικονομικούς λόγους κυρίως και όχι για λόγους αειφορίας, όπως μπορεί να ανέμενε κάποιος, η κατανάλωση ενέργειας για τη ρύθμιση της εσωτερικής του ατμόσφαιρας, έπρεπε να συρρικνωθεί στον υπέρτατο βαθμό στο όνομα μιας ενεργειακά αποδοτικής αρχιτεκτονικής. Building shell’s consecutive protection layers, like membranes for the humidity, membranes for sun protection, temperature insolation, air filters and ducts, channels, and non-operable windows frames, prevented any change in the building’s atmosphere besides the preset acceptable for the average user’s comfort. If that sense of building isolation from the different environmental flows is not the leading one, but it is found minimally implemented in Greece, while it has been the main one in many other parts of the world for years. In a strategy of eager reduction of a building’s power imprint, mainly for economic reasons and not for sustainability ones, as one would expect, the energy consumption for the indoor atmosphere’s adjustment had to be shrunk to the ultimate level, in the name of energy-efficient architecture.

ΈΝΑ «ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΟ» ΚΤΙΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΑΝΔΗΜΙΑ Όταν προς το τέλος της δεκαετίας του ‘80 φτάσαμε στο αποκορύφωμα αυτού του φαινομένου «σφραγίσματος» των κτιρίων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας των Ηνωμένων Εθνών (WHO-UN), διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που διαβίωναν σε αυτά, μέχρι και σε ένα ποσοστό κοντά στο 30% του κτιριακού αποθέματος παγκοσμίως, είχαν διάφορες βιολογικές παρενέργειες, όπως ζαλάδες, ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, δερματολογικά προβλήματα κ.ά., χωρίς να υπάρχουν άμεσες εμφανείς αιτίες. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε «σύνδρομο των αρρώστων κτιρίων» (sick buildings syndrome) και χωρίς να έχει μια αποκλειστική πηγή προέλευσης, στην πλειονότητα των περιπτώσεων είχε την απαρχή του στον ακατάλληλο εξαερισμό των κτιρίων για χάρη της ενεργειακής τους κατανάλωσης. A “SEALED” BUILDING IS MORE DANGEROUS FOR THE HEALTH THAN A PANDEMIC When towards the end of the 80s we reached the peak of that buildings’ “sealing” phenomenon, the United Nations’ World Health Organization (WHO-UN), realized that the people who were living in them, up until a rate close to 30% of the building stock worldwide, had different biological side-effects, like dizziness, respiratory diseases, skin conditions, etc., without any direct causes. That phenomenon was named “sick buildings’ syndrome,” and without having an exclusive source, in most cases, it had its beginning in the improper ventilation of the buildings for energy consumption’s sake. Όπως γνωρίζουμε τώρα από νεότερες έρευνες του φαινομένου, θα μπορούσαμε ίσως απλουστευτικά να το αποδώσουμε και σε έλλειψη αυτού που σήμερα εν μέρει χαρακτηρίζουμε ως αειφορία στην αρχιτεκτονική, που σε αντιδιαστολή με τ’ «άρρωστα κτίρια», έχει ως ένα από τους βασικούς της στόχους τα «υγιή και ζωντανά» κτίρια και οικοσυστήματα. Κτίρια που δεν απορροφούν μόνο πόρους από τα οικοσυστήματα αλλά λειτουργούν σε αρμονία με το περιβάλλον σε βάθος χρόνου, προσβλέποντας στην ολιστική διαχείριση και του δομημένου και του αδόμητου περιβάλλοντος. As we now know, from recent research about that phenomenon, we could probably attribute it simply to the lack of what we today describe as sustainability in architecture, which in contrast with the “sick buildings,” “healthy and living” buildings, and ecosystems are one of its goals. Buildings that not only do they absorb resources from the ecosystems but function in harmony with the environment over time aim for the holistic management of both the structured and the unstructured environment.

Active Modular Phytoremediation System (AMPS) wall at Public Safety Answering Center II (PSAC II). Courtesy of SOM / CEA Yale.

Green New York

VESSELS OF LIFE

Plenum / Duct Module

Module Insert

Hydroponic Plants

Drip Irrigation System

Modular Architecture Form Meets Air Cleaning Performance

107

Μετά από σχεδόν 4 δεκαετίες διάγνωσης του φαινομένου, ενώ η εξέλιξη στην κτιριακή τεχνολογία κατάφερε να επιλύσει ή τουλάχιστον να κατανοήσει τους μηχανισμούς πίσω από αυτές τις παρενέργειες, όπως ελλείψεις και παραλείψεις σε φυσικό φωτισμό και αερισμό, υλικά που εκπέμπουν βλαβερούς ρύπους, αποστείρωση εσωτερικής μικροβιακής κοινότητας του κτιρίου κ.ά., στο επίπεδο της ποιότητας του αέρα έχουμε ακόμα αναποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Αναφορές από τον Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και τα δεδομένα από έρευνές του, παρουσιάζουν 7-10 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να χάνουν τη ζωή τους πρόωρα κάθε χρόνο. Αν συγκρίνουμε το νούμερο αυτό με τα περίπου 5 εκατομμύρια θύματα της πανδημίας σχεδόν δυο χρόνια τώρα, θα διαπιστώσουμε ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο, αλλά επίσης ότι λαμβάνει και μικρή ανταπόκριση σε σχέση με το πραγματικό του μέγεθος, από την κοινότητα των επαγγελματιών γύρω από την αρχιτεκτονική και την κατασκευή κτιρίων. After almost four decades of the phenomenon’s diagnosis, even though the development in technology managed to solve or to at least understand the mechanics behind those side-effects, such as the lack and oversight of natural lighting and ventilation, materials that emit harmful pollutants, sterilization of the internal microbial community of the building, etc., on the subject of air’s quality to a large extent, we still have an inefficient treatment of the problem. Reports by the World Health Organization and the data from its research present that 7-10 million people globally lose their lives each year prematurely. If we compare that number with the pandemic’s 5 million victims for almost two years now. We will realize that the problem is huge but also that it receives a little attention from the community of architecture and building construction professionals in relation to its actual size. ΤΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΦΕΡΝΕΙ ΕΝΑΣ ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΤΟΙΧΟΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ; Το πρόβλημα βελτίωσης του αέρα έρχεται να προσεγγίσει με μια διαφορετική λογική αντιμετώπισης το ερευνητικό αρχιτεκτονικό εργαστήριο Center for Architecture and Ecology (CASE) στην Νέα Υόρκη, όχι μόνο στο επίπεδο φιλτραρίσματος επιβλαβών σωματιδίων από τον αέρα, αλλά και σε σχέση με τον μεταβολισμό επιβλαβών σωματιδίων, βελτίωση στο μικροβίωμα (microbiome), τη βιοφιλία (biophilia), κ.ά. WHAT IS THE DIFFERENT THING THAT A GREEN WALL BY AN ARCHITECTURAL RESEARCH CENTER BRINGS?

In one of the most tightly “sealed” buildings in the world, with a very demanding building program, in the new building of New York’s public safety answering center, which houses several of the city’s emergencies agencies, a “green wall” has been installed. It is not there just for the space’s beautification or because it meets the criteria of a building rating system. That building, created by Skidmore, Owings, and Merill (SOM), was designed to conquer the highest rating of the LEED rating system in its category; besides the multiple innovative technologies it implements in order to achieve that, it includes, in its central indoor reception space, the innovative mechanical-biological hybrid system of a planted (green) wall, which has the capability to function as a natural air purification filter. Αν ο κατά δέκα χρόνια νεότερος εαυτός μου τύχαινε με κάποιο τρόπο να περάσει μπροστά από τον συγκεκριμένο τοίχο, δεν πιστεύω ότι θα παρατηρούσε καμία ουσιώδη διαφορά από αυτούς που κυρίως για λόγους διακόσμησης έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται σε γραφειακούς χώρους και χώρους ψυχαγωγίας, όπως εστιατόρια και καφετέριες ανά τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Ίσως μόνο ότι τα συγκεκριμένα φυτά που χρησιμοποιεί έχουν μια ομοιομορφία και κάτι περίεργα ατομικά φώτα. Κι όμως, αυτός ο τοίχος, έχει μεταξύ άλλων ως αποστολή του, να βελτιώσει τους δείκτες υγείας για τους παρευρισκόμενους στο κτίριο! Suppose my 10-year-younger self happened to, in some way, cross by that specific wall. In that case, I don’t think he would notice any essential difference from those that have started to spread, for decoration purposes mainly, in offices and entertainment spaces, such as restaurants and cafeterias around the world during the last years. Maybe only because of the fact that those specific plants that it uses have this similarity with each other plus some kind of weird individual lights. And yet, this wall, among other parts of its mission, has to improve the health indicators for those present in the building!

Detail rendering of AMPS (Active Modular Phytoremediation System) components showing modular cartridge assembly. Courtesy of SOM / CEA Yale.

[NY.1]

The problem of air improvement aims to approach with a different sense of treatment the research architectural Centre for Architecture and Ecology (CASE) in New York, not only at the level of filtering harmful particles from the air but also in relation to the metabolism of harmful particles, improvement in the microbiome, biophilia, etc.

Σ’ ένα από τα πιο ερμητικά «σφραγισμένα» κτίρια στον κόσμο με ένα πάρα πολύ απαιτητικό κτιριολογικό πρόγραμμα, στο καινούριο κτίριο προστασίας της Νέας Υόρκης που στεγάζει διάφορες υπηρεσίες ασφάλειας της πόλης, έχει τοποθετήσει ένα «πράσινο τοίχο» που δεν βρίσκεται εκεί μόνο για τον καλλωπισμό του χώρου ή γιατί πληροί τα κριτήρια κάποιου συστήματος αξιολόγησης κτιρίων. Στο κτίριο αυτό, δημιουργία των Skidmore, Owings & Merill (SOM), που σχεδιάστηκε για να κατακτήσει την ανώτατη βαθμίδα του συστήματος αξιολόγησης LEED στην κατηγορία του, πέρα από τις πολλές πρωτοποριακές τεχνολογίες που εφαρμόζει για να το πετύχει, συμπεριλαμβάνει στον κεντρικό εσωτερικό του χώρο υποδοχής το πρωτοποριακό μηχανικό-βιολογικό υβριδικό σύστημα φυτεμένου (πράσινου) τοίχου που έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί και ως φυσικό φίλτρο καθαρισμού του αέρα.

108

Green New York

ANDREAS THEODORIDIS

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗ «ΡΙΖΑ» Ότι τα φυτά έχουν την δυνατότητα να καθαρίζουν τον αέρα δεν είναι νέο. Αυτό που είναι νέο και βασίστηκε σε έρευνα της NASA, είναι ότι τα φύλλα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά για τον καθαρισμό των ατμοσφαιρικών τοξινών. Το μέρος που είναι πραγματικά αποτελεσματικό είναι η ριζόσφαιρα, μια περιοχή γύρω από τις ρίζες ενός φυτού με ικανότητα καθαρισμού περίπου 200 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ριζικού συνόλου ή των φύλλων. Υπάρχει βέβαια ένας περιορισμός που έχει να κάνει με το ότι η ριζόσφαιρα είναι συνήθως θαμμένη πολύ βαθιά σε μια γλάστρα για να έχει μεγάλο αντίκτυπο στον αέρα που αναπνέουμε. Αυτό τον περιορισμό έρχεται να ξεπεράσει η εγκατάσταση αυτού του συστήματος, που είναι βασισμένη σε έρευνα 10-15 χρονών και αρκετά πρωτότυπα και πειράματα πριν την τελική της ενσωμάτωση στο κτίριο, με την τεχνολογία του να βασίζεται σε υδροπονικά συστήματα καλλιέργειας. TROUBLESHOOTING FROM THE “ROOT”

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΠΟΥ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΑ

The fact that those plants have the capability to clean the air is not news. What is new, and it was based on NASA’s research, is that the leaves are not that effective in cleaning the toxins in the atmosphere. The truly effective part is the rhizosphere, an area around the plant’s roots with the capability to clean the air roughly 200 times more than the total of the roots or the leaves. However, there is a restriction that has to do with the fact that the rhizosphere is usually buried very deep in a pot for it to have that effect in the air that we breathe in. That system installation appears to overcome that restriction, and it is based on a 10-15 year research along with many prototypes and experiments before its final installation in the building, with its technology based on hydroponic farming systems.

H χρήση των υπαρχόντων μηχανολογικών συστημάτων βελτίωσης της κτιριακής ποιότητας του αέρα έχει φτάσει σε κάποια ενεργειακά όρια αποδοτικότητας που δεν μπορούν να έχουν αξιοσημείωτη περαιτέρω βελτίωση. Ταυτόχρονα για να μπορέσουν να γίνουν αποτελεσματικά σε σχέση με επικίνδυνα σωματίδια όπως αυτά του ιού COVID-19, το κόστος εγκατάστασης με ειδικά φίλτρα, συντήρηση κ.λπ. είναι ιδιαίτερα μεγάλο, τόσο σε οικονομικούς όσο και σε περιβαλλοντικούς όρους. Αν και σε στάδιο έρευνας ενός «ζωντανού» κτιριακού συστήματος η προσπάθεια συνεχίζεται για την πλήρη κατανόηση των ωφελειών του στην ανθρώπινη φυσιολογία, σε επίπεδο εφαρμογής έχουμε φτάσει στο σημείο που μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι είναι ώριμο για εφαρμογή σε διάφορες μορφές εγκατάστασης. Η πλήρης ενσωμάτωση αντίστοιχων συστημάτων σε διαφορετικές αρχιτεκτονικές εκφάνσεις σε ευρεία κλίμακα, από εσωτερικά χώρων, προσόψεις κτιρίων μέχρι και ανεξάρτητες αστικές εγκαταστάσεις, θα μπορούσαν να μεταβάλουν πολύ το αστικό τοπίο όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Φανταστείτε μια πόλη που τα οικοσυστήματα έχουν επανέλθει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, και από τον αποκλεισμό που τώρα υφίστανται περικυκλωμένα από κτίρια, πάρκα και πλατείες, εξαφανισμένα ρέματα και ποτάμια κ.λπ, με μικρό κόστος συντήρησης αλλά τεράστιο όφελος σε παροχές μικροκλίματος, ποιότητας αέρα, διαχείρισης υδάτων, αλλά ακόμα και ενδεχομένως κάθετης αστικής γεωργίας (vertical agriculture) επαναπροσδιορίζουν την καθημερινότητά μας και τον τρόπο διαβίωσης μέσα σ’ αυτήν. Αυτή η πόλη δεν είναι μια ουτοπική πόλη από τις περιγραφές του Italo Calvino αλλά μια πόλη όπως η Νέα Υόρκη, η Κοπεγχάγη, η Σιγκαπούρη και άλλες, που με γοργούς ρυθμούς επανακαθορίζουν τις προτεραιότητές τους προς όφελος της αστικής υγείας των κατοίκων τους και των οικοσυστημάτων.

Ο συγκεκριμένος τοίχος πέρα από την οικεία μπροστινή του πλευρά, έχει και την πίσω του πλευρά, που αν και όχι εμφανής, είναι απευθείας συνδεδεμένη με το μηχανολογικό σύστημα εξαερισμού και κλιματισμού του κτιρίου, με μια από τις δύο δίδυμες αίθουσες λήψης αποφάσεων των αρχών ασφαλείας. Τα επόμενα χρόνια θα συνεχιστούν οι μετρήσεις συγκριτικά ανάμεσα στις δύο αίθουσες με τα διαφορετικά συστήματα παροχής αέρα, για να αποκαλύψουν το ποσοστό βελτίωσης της εγκεφαλικής διαδικασίας κατανόησης και λήψης αποφάσεων σε πραγματικά περιβάλλοντα εργασίας υπό συνθήκες ψυχολογικής πίεσης. Σε πρώιμα πειραματικά στάδια και κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, με μικρότερους «φυτεμένους τοίχους» στα εργαστήρια του κέντρου, έχει αποδειχθεί ότι ακόμα και μικρή μεταβολή στην βελτίωση ποιότητας του αέρα μέσα από αυτά τα συστήματα, έχει εκθετική βελτίωση στην ανταπόκριση της εγκεφαλικής ανθρώπινης κατανόησης, μεταξύ άλλων δεικτών υγείας, που δεν έχουν να κάνουν αποκλειστικά με το αναπνευστικό μας σύστημα όπως θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί.

[NY.1]

directly connected to the mechanical ventilation and air-conditioning system of one of the two identical decision-making rooms of the security offices. In the span of the following years, the measurements will comparatively go on between those two rooms with the different systems of air allotment so that they can reveal the cerebral procedures of cognitive function and decision making’s advancement percentage in actual working environments under psychological pressure. In initial experimental stages and human testings, with fewer “planted walls” in the center’s laboratories, it was evident that even a small change in the air’s quality improvement through those systems had exponential advancement in the response of the human cognitive function, among other health indicators, which are not exclusively connected with our respiratory system, as one could have imagined.

Besides its familiar front side, that particular wall also has a backside. Even if it is not visible, it is

THE COURSE OF RESEARCH TOWARDS A METROPOLIS THAT BREATHES FREELY Existing mechanical air quality improvement systems in buildings have reached some energy efficiency limits, which cannot have remarkable further advancement. Simultaneously, in order for them to be able to become

Active Modular Phytoremediation System (AMPS) wall at Public Safety Answering Center II (PSAC II). Courtesy of SOM / CEA Yale.

Green New York

VESSELS OF LIFE

109

efficient in relation to dangerous particles, such as the COVID-19 ones, the installation costs, including special filters, maintenance, etc., are especially high, when it comes to both economic and environmental terms. Even if on a “living” building system research level, the effort keeps on going for the full understanding of its benefits for the human physiology, on the installation level, we have reached the point where we can safely say that it is mature enough to be implemented in different forms of installations. The complete integration of similar systems in different architectural manifestations in a wide range, from indoor spaces, and building facades to even independent urban installations, could really alter the urban scenery as we know it today. Imagine a city where the ecosystems have returned to the center of interest, and from being restricted and surrounded inside building blocks, parks, covered water streams and rivers, etc., with low cost of maintenance but huge benefit in microclimate provision, air quality, water management, and even, probably, vertical agriculture, they redefine our everyday life and the way of living in it. That city is not a utopian one, like the ones in Italo Calvino’s descriptions, but is a city like New York, Copenhagen, Singapore, and others, which redefine their priorities rapidly for their inhabitant’s urban health and the ecosystem’s benefit. ● CV Ο Ανδρέας Θεοδωρίδης είναι αρχιτέκτονας-μηχανικός και ερευνητής περιβαλλοντικών συστημάτων κτηρίων, κάτοχος διδακτορικού διπλώματος (Ph.D.) από το Center for Architecture Science and Ecology (CASE), ερευνητικό κέντρο του Rensselaer Polytechnic Institute / RPI με έδρα στην Νέα Υόρκη και ερευνητικός συνεργάτης στο Center for Architecture Ecosystems (CEA) στο Πανεπιστήμιο Yale. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (MSci) στα Αειφόρα Περιβαλλοντικά Συστήματα Πόλεων από το Pratt Institute στην Νέα Υόρκη, όπου του έχει απονεμηθεί η Υποτροφία για πράσινες υποδομές και το βραβείο Outstanding Merit. CV

Theodoridis has also taught and lectured at leading academic institutions, including Syracuse University and Columbia University's Global Networking Programs in Greece. He has also lectured at Syracuse Center for Excellence in Environmental and Energy Systems and has served as a visiting researcher at the Cooper Union Institute for Sustainable Design. He is also the recipient of awards and distinctions, such as the Humanities Graduate Fellowship at Rensselaer Polytechnic Institute, an Honorable Mention at the Architect's Newspaper Design Awards, the One Prize annual design and science award, as well as an Honorable mention on the d3 Unbuilt Architectural Visions international competition. His work has been exhibited widely in several architectural exhibitions and fora, including the Venice Architecture Biennale, the Design Hub of Barcelona, the Oslo Architecture Triennale, the Le Lieu Unique Center for contemporary culture in France, the Istanbul Design Biennale, the Museum on the Seam in Israel, the University of Michigan, Princeton University, and the NYCx Design week among other venues. System credits for Active Modular Phytoremediation System (AMPS) in PSAC II: TEAM: Anna Dyson, Jason Vollen, Ahu Aydogan, Matt Gindlesperger, Jefferson Ellinger, Mandi Pretorius, Phoebe Mankiewicz, Paul Mankiewicz, Christina Ciardullo, Andreas Theodoridis. PARTNERS: Skidmore, Owings & Merill LLP (SOM), New York State Energy Research and Development Authority (NYSERDA), New York State Division of Science, Technology & Innovation (NYSTAR), New York City Department of Design and Construction (NYC-DDC). COLLABORATORS: Academic/National Labs: New York University (NYU), New York State Division of Science, Technology & Innovation (NYSTAR), New York City Department of Design and Construction (NYCDDC), Columbia Lamont University, Rensselaer Polytechnic Institute (RPI) | CASECenter for Architecture Science and Ecology/Rensselaer Polytechnic Institute (RPI). Yale Center for Ecosystems + Architecture (Yale CEA) / Anna Dyson et al.

Active Modular Phytoremediation System (AMPS) wall at Public Safety Answering Center II (PSAC II). Courtesy of SOM / CEA Yale.

[NY.1]

Andreas Theodoridis is a practicing architect-engineer and environmental technologist with a Ph.D. from the Center for Architecture Science and Ecology (CASE), a research center of Rensselaer Polytechnic Institute / RPI based in NYC, and a research collaborator at the Center for Architecture Ecosystems (CEA) at Yale University. He holds an MS in Sustainable Environmental Systems from Pratt Institute, where he has been awarded the Green Infrastructure Fellowship and an Award for Outstanding Merit. His research is inherently interdisciplinary, merging twenty-five years of experience in building construction and fabrication with applied research on building systems and environmental initiatives on an urban scale. Theodoridis is the founder of UNited Atmospheres, an experimental design practice and consultancy based between New York and Athens.

Έχει διδάξει σε κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο Syracuse και στα Global Networking Programs in Greece του πανεπιστημίου Columbia. Επιπροσθέτως έχει δώσει διαλέξεις στο Syracuse Center for Excellence in Environmental and Energy Systems και έχει διατελέσει, επισκέπτης ερευνητής στο Cooper Union Institute for Sustainable Design. Είναι επίσης αποδέκτης βραβείων και διακρίσεων, όπως η Humanities Graduate Fellowship από το Rensselaer Polytechnic Institute, μιας τιμητικής διάκρισης στα βραβεία Architect's Newspaper Design, στο ετήσιο βραβείο σχεδιασμού και επιστήμης One Prize, καθώς και μια τιμητική αναφορά στον Διεθνής διαγωνισμός d3 Unbuilt Architectural Visions. Έργο του έχει εκτεθεί εκτενώς σε αρχιτεκτονικές εκθέσεις και φόρουμ, όπως στην Architecture Biennale της Βενετίας, στο Design Hub της Βαρκελώνης, στην Architecture Triennale του Όσλο, στο Le Lieu Unique Centre for contemporary Culture στην Γαλλία, στην Design Biennale της Κωνσταντινούπολης, στο Museum on the Seam στο Ισραήλ, στο Πανεπιστήμιο του Michigan, στο Πανεπιστήμιο του Princeton και την NYCx Design week μεταξύ άλλων εκθεσιακών χώρων και γεγονότων.

Green New York

110 [NY.2]

Η Ήβη Διαμαντοπούλου είναι αρχιτέκτων και εκπαιδευτικός με έδρα τη Νέα Υόρκη και συνιδρύτρια του γραφείου New Affiliates. Πριν φοιτήσει στο πανεπιστήμιο Princeton - όπου έλαβε την τιμητική διάκριση Suzanne Kolarik Underwood Prize for excellence in design καθώς και τη στήριξη του Stanley J. Seeger Fellowship - και εργασθεί στη Νέα Υόρκη, είχε φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο Πατρών και εργασθεί στην Αθήνα. Αυτήν την περίοδο διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Columbia, ενώ στο παρελθόν έχει διδάξει στο Princeton, το Syracuse, και το Sarah Lawrence College. Διατηρεί, με τον Jaffer Kolb, το γραφείο New Affiliates στη Νέα Υόρκη, με πολυάριθμες διακρίσεις, όπως το Architectural League Prize, και τα βραβεία New York New Practices και Next Progressives. Το έργο της έχει δημοσιευθεί σε εκδόσεις και περιοδικά όπως μεταξύ άλλων τα Log, T Magazine, Metropolis, Dwell, Die Zeit, Architect Magazine και Wallpaper.

REUS BY DE 01

Greene Naftali Paul Chan 10.19.19

Brooklyn Museum Titus Kaphar 10.13.19

Gavin Brown Bethlehem Hospital 10.26.19

Gladstone Gallery Walter Swennen 10.20.19

Hauser & Wirth Eva Hesse 10.26.19

Wallach Art Gallery After the End 10.06.19

The Morgan Library Maurice Sendak 10.06.19

The New Museum Marta Minujin 10.29.19

Συνέντευξη στην Τίνα Μαρινάκη

MCNY Cycling in the City 10.14.19

02. NEW A

Together with Jaffer Kolb, she maintains the New Affiliates office in New York, bearing multiple distinctions, such as the Architectural League Prize and the New York Practices and New Progressives awards. Her work has been published in publications and magazines like Log, T Magazine, Metropolis, Dwell, Die Zeit, Architect Magazine, and Wallpaper.

David Zwirner Roy DeCarava 10.27.19

Gagosian Gallery Zao Wou-Ki 10.26.19

JTT Elaine Cameron-Weir 10.27.19

Lévy Gorvy Pierre Soulages 10.26.19

Matthew Marks Vija Celmins 10.26.19

Rubin Museum Power of Intention 10.14.19

Wallach Art Gallery After the End 10.06.19

Whitney Museum Whitney Biennal 10.27.19

Clearing Gallery Merriem Bennani 10.27.19

Interview by Tina Marinaki

[NY.2]

AFFILIATES

111

SE IT ESIGN 04

Green New York

Ivi Diamantopoulou is an architect and an educator based in New York and co-founder of the New Affiliates office. Before graduating from Princeton University - where she received the honorary distinction Suzanne Kolarik Underwood Prize for excellence in design, along with Stanley J. Seeger Fellowship’s support - and working in New York, she had graduated from the University of Patras and had worked in Athens. Currently, she teaches at the post-graduate Columbia program, while in the past, she had taught at Princeton, Syracuse, and Sarah Lawrence College.

112

Green New York

NEW AFFILIATES

in the city’s framework. So we were led to a series of more experimental or research projects based on the materials’ reuse logic. We are also interested in the “gray zone” of the other branches’ architects’ and professionals’ cooperation capabilities.

TN Πώς ξεκίνησε η καριέρα σου στη Νέα Υόρκη και ποιοι είναι οι New Affiliates; NA Ήρθα στις ΗΠΑ περίπου πριν δέκα χρόνια, με αφορμή ένα μεταπτυχιακό στην Αρχιτεκτονική στο πανεπιστήμιο Princeton. Μετά την αποφοίτησή μου ξεκίνησα να εργάζομαι στη Νέα Υόρκη και αποφάσισα να μείνω ακόμα ένα χρόνο. Σε κάθε επέτειο παρέτεινα την παραμονή μου «για έναν ακόμα χρόνο», με αποτέλεσμα το 2016 μαζί με τον Jaffer Kolb, φίλο και συμφοιτητή, να ξεκινήσουμε το γραφείο μας. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλον, καθώς ο καθένας μας προσεγγίζει το κάθε πρόβλημα με διαφορετική οπτική. Εγώ, με ένα πιο αρχιτεκτονικό background και με εμπειρία στην κατασκευή και τη μελέτη, ο Jaffer με μία σειρά σπουδών Τέχνης, Κινηματογράφου, και Πολεοδομίας.

[NY.2]

Το 2016 δεν είχαμε κάποιον ιδιαίτερο στόχο, πέρα από το να πραγματοποιήσουμε έργα, να μάθουμε πώς η αρχιτεκτονική χτίζεται, διαχειρίζεται, διαπραγματεύται και αλληλεπιδρά με την πόλη της Νέας Υόρκης. Ήμαστε τυχεροί. Και το λέω αυτό γιατί εξαρχής είχαμε ένα μεγάλο εύρος έργων, από μουσειακές εγκαταστάσεις και μεγάλης κλίμακας εικαστικές εγκαταστάσεις, μέχρι κατοικίες και καταστήματα. Σε καθένα από αυτά αναζητούσαμε την ευκαιρία της ανακάλυψης ενός νέου τρόπου λειτουργίας του αρχιτέκτονα στο πλαίσιο της πόλης. Έτσι οδηγηθήκαμε σε μία σειρά από πιο πειραματικά ή ερευνητικά έργα, με βάση τους τη λογική της επανάχρησης των υλικών. Επίσης ενδιαφερόμαστε για τη «γκρίζα ζώνη» των δυνατοτήτων συνεργασιών των αρχιτεκτόνων και επαγγελματιών από άλλους κλάδους. TN

How did your career start in New York, and who are New Affiliates?

I came to the USA almost ten years ago because of an architecture master’s degree in Princeton University. After graduation, I started working in New York, and I decided to stay for one more year. Each anniversary I extended my stay “for one more year,” which in 2016, together with Jaffer Kolb, a friend, and fellow student, resulted in opening our office. We complete each other since we approach each problem from a different point of view - me, with a more architectural background and experience in construction and studying, Jaffer with a series of Art, Cinema, and Urban Planning studies. In 2016 we did not have a particular goal besides carrying out projects and learning how architecture is being built and managed, negotiates, and reacts with the city of New York. We are lucky. And I am saying that because we have had a wide range of projects from museum installations and decorative installations of a high scale to houses and shops since the beginning. In each of these, we were looking for the opportunity of discovering a new way for an architect’s function

Πώς ξεκίνησε το έργο Τestbeds;

NA Για το Testbeds συνεργαστήκαμε με τον Samuel StewartHalevy, ιστορικό αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Columbia. Αφορμή στάθηκε μία απλή παρατήρηση γύρω από τα mock-ups, τις μεγάλης κλίμακας μακέτες που φτιάχνονται με σκοπό τον έλεγχο της ποιότητας και των υλικών στον κόσμο της εφαρμοσμένης αρχιτεκτονικής και της μεγάλης κλίμακας κατασκευής. Οι εν λόγω μακέτες κατασκευάζονται με τα ακριβή υλικά και τις προδιαγραφές του κτιρίου, μπορεί να κοστίσουν 200-300.000 δολάρια και αντιπροσωπεύουν μία πολύ μεγάλη επένδυση υλικών, χρόνου, χρήματος και ενέργειας. Σοκαριστικό είναι ότι αφού ολοκληρώσουν το σκοπό τους, πετάγονται. Ποιος όμως τις πετάει; Σε τίνος τη δικαιοδοσία βρίσκεται αυτή η απόφαση; Δεν είναι ούτε του αρχιτέκτονα, ούτε του κατασκευαστή, ούτε του επενδυτή, οπότε η παρατήρησή μας επέστρεψε στην προαναφερθείσα περιοχή της «γκρίζας ζώνης». Κάναμε λοιπόν κάποιες επισκέψεις στις εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται και μελετώνται τα mock-ups και ζητήσαμε να πάρουμε ένα. Όχι μόνο δεν διαφώνησε κανείς, αλλά όλοι οι stakeholders παραδέχτηκαν ότι χρόνια σκέφτονται την τύχη των mock-ups και ωστόσο δεν έχουν δραστηριοποιηθεί για να κάνουν κάτι, πέρα από τη σκέψη. Πλέον είχαμε στα χέρια μας ακριβά υποπροϊόντα της αρχιτεκτονικής, που δεν ανήκουν σε κανέναν και θα έπρεπε να αποφασίσουμε πού θα τα πάμε και τι θα τα κάνουμε. TN

How did the Testbeds project begin?

For the Testbeds, we cooperated with Samuel Stewart-Halevy, architecture historian at Columbia University. The motive was a simple observation of mockups, big-scale models which are made to control the quality and the materials in the applied architecture and big-scale construction world. The aforementioned models are manufactured with precise materials and building specifications, and they can cost 200 to 300 thousand dollars. At the same time, they represent a very big material, time, money, and energy investment. The shocking thing is that they are being thrown away since they completed their goal. So who is the one who throws them away? Under whose jurisdiction this decision lies? It is not under the architect’s, the manufacturer's, nor the investor’s; therefore, our observation returned to the aforementioned “gray zone.” So we paid some visits to the installations that are being structured, and the mock-ups are being studied, and we asked if we could have one. Not only did anyone refuse, but all the stakeholders admitted that they have been thinking about the mock-ups’ destiny

Drywall-is-Forever. Courtesy of New Affiliates.

Green New York

REUSE IT, BY DESIGN

113

for years, and still they haven’t acted towards that thought, besides just thinking of it. TN Έτσι προχωρήσατε σε συνεργασία με το New York City Department of Parks and Recreation; NA Η δεύτερη φάση του έργου είναι για εμάς είναι πολύ σημαντική και σχετίζεται με την αειφορία -όχι με την έννοια του οικολογικού αποτυπώματος ή του αποτυπώματος άνθρακα, αλλά στο επίπεδο του πολιτισμού. Αναπτύξαμε λοιπόν μία ιδέα, η οποία βασίστηκε στην περιορισμένη πρόσβαση που έχουν οι άνθρωποι στην αρχιτεκτονική και αξιοποιεί τα mock-ups ως κατασκευές στους κοινοτικούς κήπους. Δημιουργήσαμε μερικές εικόνες πιθανών χρήσεων και χτυπήσαμε την πόρτα του New York City Department of Parks and Recreation. Μας δέχτηκαν, μας άκουσαν, μας έφεραν σε επαφή με τα διάφορα δίκτυα ανθρώπων που ασχολούνται με τη φροντίδα των κήπων και στήριξαν την ιδέα μας. Σημειώσαμε τι ανάγκες έχει ο κάθε κήπος, τι διαθέσιμα mock-ups υπάρχουν -για παράδειγμα υπόστεγα, θερμοκήπια, κατασκευές σκίασης- για ν’ αποκτήσουν νέα χρήση στις γειτονιές που το έχουν ανάγκη. Κάθε μέρος του έργου πραγματοποιήθηκε μετά από συζήτηση με τους κατοίκους και αποφάσεις που λήφθηκαν bottom-up. TN

Is this how you started cooperating with the New York City Department of Parks and Recreation?

The project’s second phase is very important to us, and it is about sustainability - not in an ecologic or carbon imprint sense, but on a civilization level. Therefore, we developed an idea based on the limited access people have to architecture and which makes use of mock-ups such as constructions in public gardens. We created a few pictures of potential uses, and we knocked on the New York City Department of Parks and Recreation’s door. They welcomed us, heard us, introduced us to different networks of people concerned with taking care of the gardens, and supported our idea. We took note of every garden’s needs and the availability of mock-ups - for example, sheds, greenhouses, and shading constructions - so that they can be used in a new way in neighborhoods that need them. Every part of the project was held after having a conversation with the residents, and the decisions that were made were bottom-up.

What is the project’s stage at the moment?

We have been studying it for three years, and soon a part’s pilot construction will begin in Queens. The mock-up works as an image and a springboard for change. It constitutes a very good, quality-wise, architectural material, but it is also an opportunity for us to redistribute the resources, which are highly unevenly distributed in New York.

TN Πώς ορίζετε στο γραφείο σας την αειφορία; Ποια μπορεί να είναι η συμβολή της αρχιτεκτονικής στην κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα; NA: Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την αειφορία είναι πολιτιστικός και πολιτισμικός. Μας ενδιαφέρουν οι τρόποι που, ως αρχιτέκτονες, μπορούμε να διαμορφώσουμε μία νέα σχέση με την υλικότητα, την κατασκευή, την πρόσβαση, το χρόνο ζωής των πραγμάτων. Πρόκειται για ένα πρόβλημα σχεδιαστικό και αρχιτεκτονικό. Δίνουμε μεγάλη σημασία στο ζήτημα του design και τον τρόπο που ανταποκρίνεται στο χρόνο. Ειδικά στις εκθέσεις στα μουσεία, για παράδειγμα, σχεδιάζουμε κάτι επί ένα χρόνο, κατασκευάζουμε επί δύο βδομάδες και μετά από οκτώ εβδομάδες το πετάμε. Επιπλέον, το design μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή των υλικών –για παράδειγμα να διαλέξουμε υλικά που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και δεν έρχονται από την άλλη άκρη του κόσμου– αλλά και στη χρήση τους, ώστε να δημιουργούνται λιγότερα απορρίμματα. Ακόμα, μέσω του design μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο παράδειγμα, εξίσου ελκυστικό με τον κατάλευκο κύβο που έχουμε συνηθίσει να ζούμε. Θα πρέπει ως αρχιτέκτονες να προτείνουμε ένα καινούριο αισθητικό παράδειγμα που χρησιμοποιεί τα υλικά διαφορετικά, όχι με διδακτικό τρόπο, αλλά παράγωντας ένα νέο αισθητικό αποτέλεσμα το οποίο μας μαθαίνει να αποδεχόμαστε λίγη ασυμμετρία ή λίγους αρμούς παραπάνω. Η ιδέα της ενορχήστρωσης, τέλος, βοηθάει στην αειφορία. Να καταλάβουμε την αρχιτεκτονική όχι ως μόνο το δικό μας πεδίο μπροστά από τον υπολογιστή μας, αλλά ως μία διευρυμένη συνεργασία με διαφορετικές ειδικότητες, η οποία μπορεί να παράξει ένα διαφορετικό αποτύπωμα ενέργειας. Ο αρχιτέκτονας είναι ο ενορχηστρωτής διαφορετικών ειδικοτήτων. TN

How is sustainability defined in your office? How can architecture contribute to social and environmental sustainability?

The way that we deal with sustainability is both cultural and civilizational. We are interested in the ways that we, as architects, can shape a new relationship with the things’ materialism, construction, access, and life span. It is about a design and architecture problem.

Σε ποια φάση βρίσκεται τώρα το έργο;

NA Το μελετάμε εδώ και τρία χρόνια και σύντομα θα ξεκινήσει η πιλοτική κατασκευή μέρους του, στο Queens. Το mock-up λειτουργεί ως εικόνα, αλλά και ως εφαλτήριο για αλλαγή. Αποτελεί ένα πολύ καλό ποιοτικά υλικό αρχιτεκτονικής, αλλά είναι και μία ευκαιρία να ανακατανείμουμε τους πόρους που στη Νέα Υόρκη είναι πολύ άνισα κατανεμημένοι.

[NY.2]

Drywall-is-Forever. Courtesy of New Affiliates.

114

Green New York

NEW AFFILIATES

We pay a lot of attention to the subject of design and how it responds in time. For example, especially in the museums’ exhibitions, we design something for over a year, build it for two weeks, and dispose of it after eight weeks. Moreover, designing can help with choosing the materials - for instance, to select materials that have a long life span and are not from the other side of the planet - and using them so that less waste is created. Additionally, through designing, we can create a new example, equally appealing to the totally white cube that we are used to living in. As architects, we are supposed to propose a new aesthetic example that uses materials differently, not in an educational way but by producing a new aesthetically pleasing result, which teaches us to accept a little asymmetry or a few more anchorages.

How do you perceive the definition of reuse?

A project’s design is not completed by having an idea and studying it, but it includes the “before” and the “after.” Let’s use as an example our age-long project, Museums Remuddled, in which we are occupied with the exhibitions’ temporality that we design. We work with some of the greatest of New York’s museums. Every time we present them with a proposition, we say that we would like to think of a solution that extends in time, longer than the exhibition’s duration. Nobody is negative, but they highlight that we do not have to mention that to anybody. Thus, the “after” part is not an exhibition’s element that is presented; however, we consider it to be a very important part of it. So, before designing the Leonard Cohen: A Crack in Everything exhibition in the Jewish Museum, we addressed the New York’s Department of Sanitation, and we tried, in agreement with them, to use materials that, after the exhibition’s end, could be distributed anew to others. That had an aesthetic impact on the exhibition. For example, we weren’t using carpets that would wear and tear after the visitors; instead, we used recycled plastic floors that didn’t have to be glued down. We also installed lots of acoustic panels, which could be reused. The reuse orchestration was not in the project’s or our work’s description. The same reuse that was so important to us was never a part of the narrative! Indeed, that part of the design doesn’t have to be viewed educationally, but it has to be incorporated from the start of the design progress.

The idea of orchestration, finally, helps sustainability. In order for us to understand the architecture not only as our own field in front of our computer but as a widened cooperation with different specialties, which can produce a different energy imprint. The architect is the orchestrator of different specialties. TN

Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια της επανάχρησης;

[NY.2]

NA Ο σχεδιασμός ενός έργου δεν ολοκληρώνεται με την ιδέα και τη μελέτη, αλλά περιλαμβάνει και το «πριν» και το «μετά». Ας πάρουμε για παράδειγμα το μακροχρόνιο έργο μας Museums Remuddled, στο οποίο μας απασχολεί η χρονικότητα των εκθέσεων που σχεδιάζουμε. Εργαζόμαστε με κάποια από τα μεγαλύτερα μουσεία της Νέας Υόρκης. Κάθε φορά, αφού τους παρουσιάσουμε την πρόταση, λέμε ότι θέλουμε να σκεφτούμε μία λύση που εκτείνεται στο χρόνο πέρα από τη διάρκεια της έκθεσης. Κανείς δεν είναι αρνητικός, αλλά μας υπογραμμίζουν ότι δεν χρειάζεται να το πούμε πουθενά. Συνεπώς, το «μετά» δεν είναι στοιχείο της έκθεσης που προβάλλεται, ωστόσο εμείς το θεωρούμε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι. Έτσι, πριν σχεδιάσουμε την έκθεση Leonard Cohen: A Crack in Everything στο Εβραϊκό Μουσείο απευθυνθήκαμε στο Department of Sanitation («Τμήμα Υγιεινής») της Νέας Υόρκης και προσπαθήσαμε σε συνεννόηση μαζί τους να χρησιμοποιήσουμε υλικά που μετά την έκθεση θα μπορούσαν να τα διανέμουν εκ νέου σε άλλους. Αυτό είχε αισθητικό αντίκτυπο στην έκθεση. Για παράδειγμα, δεν χρησιμοποιήσαμε χαλιά που θα είχαν μεγάλη φθορά από τους επισκέπτες, αλλά ανακυκλωμένα πλαστικά δάπεδα που δεν χρειαζόταν να κολληθούν. Βάλαμε επίσης πολλά ακουστικά πάνελ που θα μπορούσαμε να τα επαναχρησιμοποιήσουμε. Η ενορχήστρωση της επανάχρησης δεν ήταν στην περιγραφή του έργου ή της εργασίας μας. Η επανάχρηση που ήταν τόσο σημαντική για εμάς δεν υπήρξε ποτέ στοιχείο της αφήγησης! Πράγματι, δεν χρειάζεται να προβληθεί αυτό το κομμάτι του σχεδιασμού με διδακτικό τρόπο, αλλά πρέπει να ενσωματώνεται εξαρχής στη διαδικασία σχεδιασμού.

Πείτε μας περισσότερα για την έκθεση Drywall is forever.

NA Η έκθεση Drywall is forever πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «Performa 19» στη Νέα Υόρκη. Μας ενδιέφερε το σημείο τομής μεταξύ του χώρου της τέχνης που εκπροσωπεί η Performa και του χώρου της αρχιτεκτονικής, όπως επίσης η χρήση και αντίληψη της γυψοσανίδας στην τέχνη. Υπάρχει μία κρυμμένη μάζα γυψοσανίδας, απόρροια των δεκάδων ή εκατοντάδων κάθε εβδομάδα νέων εκθέσεων στη Νέα Υόρκη. Μέσα σε ένα μήνα το 2019 βρήκαμε όλες τις εκθέσεις που έκλειναν, πήραμε τα κομμάτια γυψοσανίδας που δεν χρειάζονταν πια και τα επαναχρησιμοποιήσαμε, δημιουργώντας ένα νέο είδος λευκού κύβου από τα ανακυκλωμένα κομμάτια, αντί να χρησιμοποιήσουμε νέα υλικά. Κάθε γυψοσανίδα είχε διαφορετικό πάχος, κάποιες είχαν σημάδια ή γράμματα από τις εκθέσεις, τρύπες από τα καρφιά. Θέλαμε να τονίσουμε ότι τα υλικά δεν έρχονται από το πουθενά ή είναι ανώνυμα, αλλά φέρουν κάποιου είδους μνήμη και παρουσία. Το έργο αυτό και πάλι ξεκινάει από τη δημιουργία ενός δικτύου και την προσπάθεια να ενώσουμε σε έναν μηχανισμό ανθρώπους που συνήθως λειτουργούν ξεχωριστά. Να βρούμε ποιες εκθέσεις κλείνουν

Testbeds. Courtesy of New Affiliates.

Green New York

REUSE IT, BY DESIGN

115 ways and areas in architecture and in the architecture that happens without architects. We use “readymade” materials in the cabins due to the distance, and we are working with the cabin’s typology. For example, currently, in one of our projects, in Vermont, the wooden part is being constructed, while the foundations and the metal girder have been completed. We think of each part of the construction functioning in a different way, on a different scale and timeline. The concrete and the metal girder are the stable part, the wooden part is coming next, and finally, the “fast” part of the construction, a series of fabrics that can be changed in an hour. The different construction timelines can last from an hour to possibly a decade. Each part has its different behavior. The concept of time concerns us a lot, especially out of the city sense, where everything is fast and passing. In the countryside, everything runs slow and might change in the future. Each part that composes the construction responds differently, and adaptability and flexibility are very important elements.

και πώς μπορούμε να ζητήσουμε τις γυψοσανίδες που θα καταλήξουν στα απορρίμματα. TN

Tell us more about the Drywall is forever exhibition.

The Drywall is forever exhibition was held under the “Performa 19” framework in New York. We were interested in the intersection point between the art space that Performa represents and the architecture’s space, as well as the drywall’s use and its perception in art. There is a hidden drywall mass, the aftereffect of the tens or hundreds of new exhibitions each week in New York. In 2019, in the span of a month, we found all the closing exhibitions; we took the drywall pieces that weren’t being used anymore and reused them, creating a new kind of white cube made of these recycled pieces instead of using new materials. Each drywall varies in thickness; some had marks or letters on them from the exhibitions or nail holes. We wanted to highlight that the materials do not just appear from thin air, nor are they anonymous, but they bear some kind of memory and presence. That project also starts from creating a the effort to connect in a mechanism of usually work separately; to find which will be closing and how can we ask for that will end up as waste.

network and humans that exhibitions the drywall

Ποια είναι η τυπολογία της καμπίνας που έχετε δουλέψει;

NA Μας ενδιαφέρει πολύ ν’ ανακαλύπτουμε ενδιάμεσους τρόπους και τόπους στην αρχιτεκτονική και την αρχιτεκτονική που συμβαίνει χωρίς αρχιτέκτονες. Στις καμπίνες χρησιμοποιούμε «έτοιμα» (ready-made) υλικά, λόγω της απόστασης και ασχολούμαστε με την τυπολογία της καμπίνας. Για παράδειγμα σε ένα έργο μας, τώρα, στο Βερμόντ κατασκευάζεται το ξύλινο μέρος ενώ έχουν ολοκληρωθεί τα θεμέλια και ο μεταλλικός φορέας. Σκεφτόμαστε πως το κάθε μέρος της κατασκευής λειτουργεί με ένα διαφορετικό τρόπο σε μια διαφορετική κλίμακα και χρονικότητα. Το μπετόν και ο μεταλλικός φορέας είναι το σταθερό κομμάτι, ακολουθεί το ξύλινο μέρος και τέλος το «γρήγορο» κομμάτι της κατασκευής, μια σειρά από πανιά που μπορούν ν’ αλλάξουν μέσα σε μία ώρα. Οι διαφορετικές χρονικότητες της κατασκευής διαρκούν από μία ώρα μέχρι ίσως μια δεκαετία. Το κάθε κομμάτι έχει μια διαφορετική συμπεριφορά. Η ιδέα του χρόνου μάς απασχολεί πολύ, ιδιαίτερα έξω από τη λογική της πόλης όπου όλα είναι γρήγορα και εφήμερα. Στην εξοχή όλα είναι αργά και ίσως αλλάξουν στο μέλλον. Το κάθε κομμάτι που απαρτίζει την κατασκευή ανταποκρίνεται διαφορετικά και η προσαρμοστικότητα και ευελιξία είναι πολύ σημαντικά στοιχεία.

Έχετε αγαπημένα υλικά, χρώματα και υφές;

NA Μας αρέσουν τα υλικά με έντονες υφές και τα χρησιμοποιούμε με τρόπους που δεν είναι προβλέψιμοι. Μας απασχολεί πολύ η εμμονή με το παράδειγμα της μονολιθικής κατασκευής χωρίς ψεγάδια. Αυτή που, όπως προαναφέραμε, αντιπροσωπεύει και ο λευκός λείος τοίχος, ο οποίος χρειάζεται μία μεγάλη ποσότητα ενέργειας για να γίνει, μέσα από τουλάχιστον δεκατέσσερις διαδικασίες στη σειρά για να «σβηστεί η γραμμή». Βέβαια, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τα υλικά αλλάζει με το χρόνο. Στο γραφείο μας δεν μας ενδιαφέρει τόσο η όψη των υλικών, αλλά η συμπεριφορά τους, η προσαρμογή τους και η κατασκευαστική αξία που φέρουν. TN

Do you have favorite materials, colors, and textures?

We like the materials with intense textures, and we use them in ways that are not predictable. We are really concerned with the fixation of the spotless monolithic construction paradigm. As we have already mentioned, it is represented by the smooth white wall, which needs a considerable amount of energy to be created, through at least fourteen consecutive procedures, so that the “line will be erased”.

What is the typology of the cabin you have worked on?

We are really interested in discovering intermediate

www.new-affiliates.us

Museums-Remmuddled. Photography by Michael Vahrenwald / Esto.

[NY.2]

Certainly, the way that we perceive materials changes over time. In our office, we do not care about how the materials look but what is their behavior, their adaptation, and the construction value that they bear.

Green New York

116 [NY.3]

O Mitchell Joachim είναι αρχιτέκτονας και αστικός σχεδιαστής. Είναι συνιδρυτής του γραφείου Terreform ONE και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Με τη μη κερδοσκοπική ερευνητική ομάδα τέχνης, αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού, Terreform ONE (Open Network Ecology), προσπαθεί να καταπολεμήσει την εξαφάνιση των ειδών, μέσω πρωτοποριακών πράξεων σχεδιασμού.

GREEN EDIB Συνέντευξη στη Δανάη Μακρή

03. MITCHEL

Interview by Danai Makri

[NY.3]

LL JOACHIM

117

EN &… BLE!

Green New York

Michell Joachim is an architect and urban designer. He is the co-founder of Terreform ONE and an associate professor at New York University. Through the nonprofit, architecture, and urban design group Terreform ONE [Open Network Ecology], he is fighting against species extinction through innovative design projects.

118

Green New York

MITCHELL JOACHIM

ΔΜ

Συστήστε μας την Terreform ONE.

MJ Eίμαστε μια μη κερδοσκοπική ομάδα συνεργασίας αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού. Η αποστολή μας είναι να σχεδιάζουμε ενάντια στην εξαφάνιση των ειδών, επομένως δεν έχουμε «παραδοσιακούς» πελάτες, δεν κάνουμε αμειβόμενη εργασία αρχιτεκτονικής, δεν σχεδιάζουμε ξενοδοχεία, δεν επιλέγουμε το είδος των τούβλων και τις αποχρώσεις. Η αποστολή μας είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, εξάλλου συμμετείχαμε στη συγγραφή του 11ου στόχου για τις βιώσιμες πόλεις και κοινότητες. Σκεφτόμαστε τη μεγάλη εικόνα γύρω από τους τρόπους που ο σχεδιασμός επηρεάζει την κλιματική αλλαγή. Η πιο πρόσφατη δουλειά μας περιλαμβάνει κάτι που ονομάζεται σχεδίαση με τη βοήθεια ζώων, η οποία ουσιαστικά εξετάζει τα έντομα, τα κοράλλια, τα ψάρια, τα πουλιά και εν γένει τη χλωρίδα και την πανίδα, ενσωματωμένα στα κτίρια, ώστε όχι μόνο να επιβιώνουν αλλά και να ευδοκιμούν. Δουλεύουμε με ό,τι μπορείτε να φανταστείτε -ακόμα και με E. Coli, μυκήλιο από μανιτάρια, γρύλους και αλευροσκούληκα- σε πράγματα πολύ περίεργα, που σίγουρα δεν ταιριάζουν σε ένα τυπικό γραφείο αρχιτεκτονικής. Είμαστε ένα είδος περιβαλλοντικών ακτιβιστών, με το έργο μας ως δράση. DM

Can you tell us a bit about Terreform ONE?

So, we are a non-profit architecture and urban design collaborative. Our mission is to design against extinction; therefore, we don’t traditionally have clients, nor do we get paid architecture work, and we don’t design hotels or choose the bricks and colors. Our mission is aligned with thinking about the United Nations' sustainable development goals. Actually, one of the things that we did recently is that we are one of the co-authors for STG11 on sustainable cities and communities. So, we think big picture thoughts about principles that go into the design and how designers affect climate change. Our more recent work involves something called animal-aided design, which considers insects, coral, fish, birds, flora and fauna integrated into our buildings and provides spaces for them to survive and thrive. We work with every living organism you can imagine, whether it’s transgenic E. coli or mycelium from mushrooms, crickets, and mealworms. We’ve got a lot of very strange things, so we are by no means a typical architecture office. We are kind of environmental activists, but we use design as our action.

[NY.3]

ΔΜ Πώς ανακαλύπτεις και πειραματίζεσαι σ’ ένα πρωτογενές concept; MJ Είμαστε μία ομάδα διεπιστημονικών στοχαστών. Εγώ έχω διδακτορικό στην Πληροφορική από το MIT, άλλα μέλη της ομάδας είναι βιολόγοι μοριακών κυττάρων, ειδικοί στην οικολογία τοπί-

ου ή εντομολόγοι, σεφ, δικηγόροι και ακτιβιστές. Έτσι, η ίδια η ομάδα βοηθά στην κατεύθυνση των έργων και την επίλυση των προβλημάτων. Σκόπιμα επιλέγουμε να εργαστούμε πάνω σε πολύ προβληματικές υποθέσεις, όπως πώς θα σταματήσουμε την εξαφάνιση ενός εντόμου ή πώς θα λύσουμε το παγκόσμιο πρόβλημα της πείνας. Χρειάζονται χρόνια για να φτάσουμε σε απαντήσεις, κάνουμε πολλή έρευνα, πολλά λάθη και μη δημοσιεύσιμες δοκιμές πριν τις τελικές λύσεις. DM

How do you actually discover and experiment with concepts never tested or applied before?

Our team is made up of a whole host of interdisciplinary thinkers. So, I am a scientist; I have a Ph.D. in Computing from MIT. Other team members are molecular cell biologists or people who are experts in landscape ecology or entomologists, chefs, lawyers, and community activists. So, it’s the team itself that really helps direct our projects and also helps solve them. We intentionally work on projects that are wicked problems, such as how do we stop this particular insect from going extinct or how can we solve world hunger. It may take years even to get answers; we have done a lot of research, we make many mistakes, and there is a lot of stuff we don’t show until eventually, we get to something presentable to the public.

ΔΜ

Γιατί να μην εξαφανιστεί ένα είδος εντόμων;

MJ: Τα έντομα είναι πολύτιμα, ως κεντρικό, αν όχι θεμελιώδες στοιχείο του ιστού της ζωής. Τόσα πολλά πλάσματα τρώνε έντομα, ζουν από έντομα, όπως όλα τα ερπετά του πλανήτη και τα περισσότερα είδη πτηνών. Στην τροφική αλυσίδα αν χάσουμε τα έντομα, κατόπιν τα πουλιά και τις σαύρες, φανταστείτε τι άλλο θα ακολουθήσει. Σήμερα τα έντομα κινδυνεύουν για άπειρους λόγους, όπως τα φυτοφάρμακα, τα ζιζανιοκτόνα, οι μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας, οι ακραίες καιρικές συνθήκες. Πριν από περίπου δύο καλοκαίρια βρισκόμασταν στα όρια της «Αποκάλυψης» των εντόμων! Χάνουμε μέλισσες και πεταλούδες που είναι απίστευτοι επικονιαστές. Θα έλεγα βέβαια ότι μισώ τα κουνούπια και ίσως ο κόσμος θα ήταν καλύτερος χωρίς αυτά, αλλά πολλοί επιστήμονες θα διαφωνούσαν. DM

Why is it important for an insect not to disappear from this world?

Well, insects are very important. They are a central component, if not a foundational component to the web of life. So many creatures eat insects; they live off of insects. Think of all the reptiles of the planet alone, and certainly, most avian species eat insects as well. If we lost all insects, the birds and lizards would follow, and you can imagine what

Egg Terreform Navy. Anti-extinction Library, 2020. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

Green New York

GREEN AND... EDIBLE!

119

would happen to the food chain and what else would follow when they are gone. Pesticides and herbicides, unsustainable farming practices, large-scale development, changes in the temperature are some of the reasons insects are in danger. We were on the edge of something called “insect Apocalypse" two summers ago”! We are also losing bees and butterflies that are incredible pollinators. I will say that I hate mosquitoes, and maybe the world would be better if we just kill off mosquitoes, but many scientists would disagree on that one. ΔΜ

έχεις ένα διαστημικό πρόγραμμα που κοιτάζει τον Άρη δεν είναι και τόσο κακή ιδέα. Είμαι ενθουσιασμένος γι’ αυτού του είδους τη δουλειά, αλλά δεν είναι το μόνο πράγμα που πρέπει να κάνουμε. DM

What do you think of the programs exploring life on Mars while the Earth faces so many problems?

The idea that architects, urban planners, and urban designers can think about the infrastructure that fits a different natural metabolism, such as the moon or Mars, is actually exciting from a research perspective. I don’t think we should sideline it, even though we have not been able even to solve a pandemic together internationally. Besides, some of those theories and ideas serve people well at home. Everyone knows that the Apollo programs were incredible as far technology and education were concerned in the United States and Europe. So, having a space program that looks at Mars is not such a bad idea. I get excited about this kind of work, but it’s not the only thing we need to do by far.

ΔΜ

Ποιο έργο σας βρίσκετε πιο συναρπαστικό;

Πώς πείθετε τους ανθρώπους να ενστερνιστούν το όραμά σας;

MJ Πρώτα ακούμε και προσπαθούμε να κατανοήσουμε διαφορετικές, απόψεις, αρχές και ιδέες και μετά, όπως η Mary Poppins, να τους δώσω κάποιο φάρμακο αλλά με ένα κουτάλι γεμάτο ζάχαρη! Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν πιστεύουν στην κλιματική αλλαγή. Πάντα ψάχνουμε να βρούμε μια στρατηγική για να εξηγήσουμε την πραγματικότητα, χωρίς να προσβάλλουμε τις θρησκευτικές ή τις πολιτικές τους απόψεις, προσθέτοντας λίγο χιούμορ, μέσα από κάποια συναρπαστικά φόρουμ ή κάτι που είναι ενδιαφέρον, ώστε να αλλάξουν τη σκέψη τους αλλά όχι τη βασική τους ψυχολογία. DM

How do you approach people to share a common vision?

Well, I think the first job is listening. It’s trying to understand people’s perspectives and principles and their different insights and points of view and then, like Mary Poppins, give them some medicine but with a spoon full of sugar! Many people in the United States alone don’t believe in climate change. So we always try to find a strategy to explain to them what the reality is, without really offending them, whether it’s their religious perspectives or their political views, by also adding a little bit of humor through some exciting forums or something interesting and will shift their mind on some of these things but not their base psychology.

ΔΜ Με τόσα προβλήματα στη Γη, πώς σας φαίνονται τα προγράμματα εξερεύνησης της διαβίωσης στον Άρη;

ΔΜ

Μπορείτε να υπάρξει μία πραγματικά αειφόρα μητρόπολη;

MJ Ναι. Και αν κάνω λάθος, δεν θα υπάρχει κανένας άνθρωπος να πει το αντίθετο. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να φτιάξουμε βιώσιμες πόλεις. Πρέπει να σκεφτούμε σε πολλαπλές κλίμακες και τομείς, από τις μεταφορές, τα απόβλητα, μέχρι τα τρόφιμα, το νερό, την ενέργεια, την ποιότητα του αέρα. Όλα αυτά τα πράγματα, ακόμα και η ισότητα, πρέπει να επανεξεταστούν στις πόλεις. Και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εργαζόμαστε για αυτά τα προβλήματα, απλώς έχουμε μεγάλη αντίσταση από την πολιτική τάξη κυρίως που φαίνεται να είναι πολύ αδύναμη για να πάρει μια απόφαση. Το COP26 ήταν μια καλή σκέψη, αλλά δεν ήταν αρκετά ισχυρή, ενώ πολλές από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων

Digester oculas. Bio-Informatic Digester. A New View Camden, 2020. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

[NY.3]

MJ Η ιδέα ότι οι αρχιτέκτονες και οι πολεοδόμοι μπορούν να σκεφτούν υποδομές που ταιριάζουν σε διαφορετικό φυσικό μεταβολισμό, όπως το φεγγάρι ή ο Άρης, είναι πραγματικά συναρπαστική από ερευνητική σκοπιά και δεν νομίζω ότι πρέπει να την παραγκωνίσουμε, παρόλο που στη γη δεν έχουμε καν καταφέρει να λύσουμε μαζί, διεθνώς, ούτε μια πανδημία. Εξάλλου ορισμένες από αυτές τις θεωρίες και ιδέες ίσως καταλήξουν να μας εξυπηρετούν εδώ, στο σπίτι μας, πολύ καλά. Όλοι γνωρίζουν ότι τα προγράμματα Apollo ήταν απίστευτα όσον αφορά την τεχνολογία και την εκπαίδευση στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Έτσι, το να

MJ Τα Engineered Living Materials (ELM), που ερευνούμε τώρα ως εναλλακτικά στη χρήση σκυροδέματος, γυαλιού ή χάλυβα. Είναι υλικά ζωντανά ή φτιαγμένα από ζωντανούς οργανισμούς ή από το συνδυασμό συστημάτων ρομποτικής, computer design, προηγμένης επιστήμης των υλικών και ζωντανών οργανισμών. Μπαίνουμε σε μια πραγματικά συναρπαστική περιοχή. Ένα πολύ σαφές παράδειγμα είναι η χρήση ξυλωδών φυτών για να αναπτυχθούν ή να διαμορφωθούν σε ένα σπίτι, όσο αυτά τα φυτά παραμένουν ζωντανά. Επομένως, δεν τα κόβουμε, αλλά χρησιμοποιούμε ιτιές ή ficus sycomorus ή διάφορα άλλα είδη δέντρων για να διαμορφώσουμε γεωμετρίες. Το σπίτι γίνεται δυσδιάκριτο από το τοπίο. Παράλληλα, εξετάζουμε το συνδυασμό ELM με μια βιώσιμη τεχνολογία που ονομάζεται μαζική ξυλεία, για να φτιάξουμε πολύ ψηλές κατασκευές, με ελάχιστη παραγωγή άνθρακα. Σε συνδυασμό με ζωντανά φυτά, δημιουργείται μία πραγματικά κοινωνικοοικολογική δομή. Θα ήθελα πολύ να βρίσκομαι σε ένα τέτοιο σπίτι.

120

Green New York

MITCHELL JOACHIM

αντιστέκονται στην αλλαγή. Πλέον δεν πρέπει να σκεφτόμαστε πόλεις οι οποίες είναι ουδέτερες, αλλά πόλεις που συμβάλλουν θετικά στο περιβάλλον.

την περισσότερη κίνηση από τους δρόμους, με καλύτερα μέσα μαζικής μεταφοράς, πυκνότερα δρομολόγια ή ακόμα πιο απλές μορφές μεταφοράς, όπως ηλεκτρονικά ποδήλατα ή ηλεκτρονικά σκούτερ.

Which work of your organization is more exciting and challenging to you?

ΔΜ

The ELN, Engineered Living Materials, that we are looking into now as an alternative to concrete, glass, or steel. Materials that are alive or made of living organisms or made of a combination of systems between robotics, computing design, advanced material science, and living organisms. But this is where we get into a fascinating area. A very clear example is using woody plants to grow or shape them into a home, and those plants stay alive. So we are not cutting them down, but we are using willows or ficus sycomorus or, various other types of trees and shaping them into usable geometries. And what’s exciting about that is that the home becomes indistinguishable from the landscape. We are also looking at combining ELMs with sustainable mass timber technology to make tall structures with minimum carbon output. Combining that with living plants, you will get a really socioecological structure. I would love to be in a house made up of living plants; that would be incredible.

Can you envision a truly sustainable world-class metropolis?

Yes, it’s going to happen because if I am wrong, no one will be around to say otherwise. We don’t have a choice but to make sustainable cities. We need to think of sustainable cities on multiple scales, simultaneously from transportation to waste to food, water, energy, air quality. All of these things, even equity, need to be rethought of in cities. And many people are working on these problems; we just have a lot of resistance from mostly the political class who seems too weak to make a decision. COP26 was a good thing, but it wasn’t strong enough, and I think many fossil fuel companies are fairly resistant to change. We are at a point when we need to consider cities that are actually a positive contribution to the environment, not simply neutral cities.

[NY.3]

ΔΜ ONE;

Αυτή είναι η ιδέα της «post-carbon city» της Terreform

MJ Ακριβώς. Οραματιζόμαστε κήπους στις προσόψεις των κτιρίων ποιότητα αέρα. Υπάρχουν όλων των ενέργειας, όπως η γεωθερμία και η

μια πόλη που έχει κάθετους για παραγωγή φαγητού ή για ειδών οι ανανεώσιμες πηγές βιομάζα. Έχει απαλλαγεί από

Πώς συνδέεται το φαγητό με την αρχιτεκτονική;

MJ Κάναμε μια σειρά από έργα που εξετάζουν τι τρώνε οι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη και ως επί το πλείστον δεν τρώνε έντομα. Τα Ηνωμένα Έθνη το 2013 κατέγραψαν ότι το 80% του κόσμου τρώει ήδη έντομα και ότι η Αμερική και η Ευρώπη πρέπει να συμμετάσχουν σε αυτό. Νομίζω ότι το να τρως έντομα είναι αηδιαστικό. Ωστόσο, δουλεύουμε έργα που αποκατέστησαν κάπως το σύστημα αξιών μου και μου έδωσαν μια νέα πηγή πρωτεΐνης που δεν προερχόταν από το κρέας. Πρόκειται για ένα αλεύρι με βάση τα έντομα. Επομένως όχι, δεν τρώμε ζωύφια, αλλά ένα προϊόν τους, αφού έχουν ζήσει σε απολυμασμένο περιβάλλον, ταΐζοντάς τα με μήλο ή φλούδες λάιμ και αλλάζοντας στη συνέχεια τη γεύση τους. DM

Are you referring to Terreform ONE’s idea of the “post-carbon city”?

Yes, it’s envisioning a city with vertical gardens on the facades of buildings for food or air quality. There are all kinds of renewables, such as geothermal and biomass. It actually gets rid of most traffic from our city streets. It replaces them with better public transportation, denser public transportation, or even simpler forms of transportation like e-bikes or e-scooters.

How do you connect food with architecture and design?

We did a number of projects that look at what people eat in the United States and Europe, and for the most part, Europeans and people in the US don’t eat insects. United Nations in 2013 has mandated that 80% of the world already eats insects and that America and Europe need to get on board with doing that. I think that eating insects is disgusting. However, we are working on projects that, in a way, restored my value system and gave me a new source of protein that wasn’t from meat. It is an insect-based flour. So not eating actual bugs but products made out of them after growing them in a sanitized environment, feeding them apple cores or lime rinds, and then changing their flavor.

ΔΜ

Ακούγεται απίθανο.

MJ Έχει εξαιρετική γεύση. Αν σου έδινα ένα ζελεδάκι… ξέρεις τι έχει μέσα; ΔΜ

Πραγματικά όχι.

Monarch Sanctuary. Cooper Hewitt Design Triennial, 2019. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

Green New York

GREEN AND... EDIBLE!

121

MJ Ζελατίνη. Από λιωμένες οπλές ζώων. Αυτό είναι πραγματικά αηδιαστικό, αλλά είναι νόστιμo. Όπως ακριβώς και τα κουλουράκια φτιαγμένα από αλεύρι γρύλων. ΔΜ

ologists or city officials who have a big problem and need to think out of the box. We had a client who wanted us to do a green building. We said, “We don’t do that. There are a lot of other architects who can do a green building. If you want a super-green building, we’ll do that.” And they said, “What does that mean?” and we said, “Well, your building will save butterflies.” They loved the idea, and we started working on a sanctuary for monarch butterflies. Our clients don’t lose a single square footage of usable space for their offices, but it’s also a sanctuary in the façade of the buildings for butterflies. So, we sometimes educate clients to have them add value to buildings where they didn’t realize they had the potential to do it. So we kind of gently nudge people to think a little bit greener than usual.

Θα το δοκιμάσω. Πότε θα βγει στην αγορά το αλεύρι γρύλων;

MJ Λοιπόν, η ομάδα του Mark Zuckerberg έχει την Tiny Farms, μια εταιρεία καλλιέργειας γρύλων. Το ίδιο κάνει και ο όμιλος Ento Farms στο Τορόντο. Εμείς στην Terreform ONE εξετάζουμε μία αρχιτεκτονική που προσφέρει μία χαρούμενη ζωή στους γρύλους, βιώσιμα και μέσα στην πόλη, αλλά δεν παράγουμε αλεύρι. DM

It sounds incredible.

And it tastes exceptional. If I gave you a gummy bear, would you know what’s in it? I wouldn’t, actually.

DM MJ

It is gelatin made out of melted horse hooves. It’s disgusting, but they taste great, exactly like cookies made from ground-up crickets.

I will try it when it’s ready. Are you ever going to launch cricket flower as a product?

Yes, well, Mark Zuckerberg’s team owns Tiny Farms, a cricket farming company, and another group called Ento Farms, for Entomology, is also doing that in Toronto. In Terreform ONE, we are looking at just creating an architecture and technology for having the crickets housed and living a happy life in a sustainable system inside cities. But we don’t produce cricket powder.

ΔΜ

Πώς επιλέγετε τι έργα θ’ αναλάβετε; Τι δεν θα κάνατε;

MJ Καλή ερώτηση. Συχνά έρχονται σε εμάς βιολόγοι, ή αξιωματούχοι της πόλης που πρέπει να σκεφτούν out of the box. Κάποτε είχαμε έναν πελάτη που ήθελε να κάνουμε ένα πράσινο κτίριο. Είπαμε «Δεν το κάνουμε αυτό. Υπάρχουν πολλοί άλλοι αρχιτέκτονες που μπορούν να κάνουν ένα πράσινο κτίριο. Θέλετε ένα σούπερ πράσινο κτίριο; Αυτό θα το κάνουμε». Είπαν «Τι σημαίνει αυτό;» και απαντήσαμε. «Λοιπόν, το κτίριό σας θα σώσει τις πεταλούδες». Λάτρεψαν την ιδέα και έτσι ξεκινήσαμε ένα κτίριο-καταφύγιο για πεταλούδες. Οι πελάτες μας δεν χάνουν ούτε ένα τετραγωνικό χώρου, ενώ στην πρόσοψη ζουν οι πεταλούδες. Μερικές φορές εκπαιδεύουμε τους πελάτες μας να δίνουν αξία σε πράγματα που δεν συνειδητοποιούσαν ότι είχαν τη δυνατότητα να κάνουν. Ωθούμε τους ανθρώπους να σκεφτούν λίγο πιο πράσινα από το συνηθισμένο. How do you choose what kind of projects to develop? What projects don’t you undertake?

That’s a good question. People often come to us, bi-

Πώς συστήνετε μία ομάδα συνεργατών;

MJ Όλα εξαρτώνται από το έργο και το είδος των ανθρώπων με τους οποίους θα θέλαμε να συνεργαστούμε. Μας αρέσει να δουλεύουμε με ποιητές, χορευτές, με επιστήμονες που ασχολούνται με τη γενετική ή τη βιολογία και σίγουρα μας αρέσει να δουλεύουμε με αξιωματούχους της πόλης και μεγάλους στοχαστές. Όταν το έργο έρχεται σε εμάς, τότε βρίσκουμε τους κατάλληλους ανθρώπους. Ένα παράδειγμα είναι το κάθετο αγρόκτημα που ζήτησε ο Kanye West για το σχολείο του που ονομάζεται The Donda Academy -η Donda είναι η μαμά του. Στο σχολείο αυτό ήθελε να παράγει όλα τα τρόφιμα στο χώρο του, σε κάποιο είδος αγροτικής τεχνολογίας. Έτσι, η Terreform ONE έφερε μαζί τον Dickson Despommier, ο οποίος είναι παγκοσμίου φήμης ειδικός στην κάθετη γεωργία, τον Gene Giacomelli, ο οποίος είναι ο επικεφαλής του έργου Biosphere 2 στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και μια σειρά από μηχανικούς για να σχεδιάσουμε μια κάθετη φάρμα για τον Kanye West. Μπορούμε να αναζητήσουμε τον πιο εκπληκτικό τρόπο για να λύσουμε κάθε ζητούμενο, με έναν εξαιρετικά οικολογικό τρόπο. Παρεμπιπτόντως, δεν έχω ιδέα πώς μας βρήκε ο Kanye West. DM

How do you build your network of professionals?

It all depends on the project and what kind of people we would want to team up with. We love working with poets, dancers, we definitely like working with scientists, genetics or biologists, and we definitely enjoy working with city officials and big thinkers. So, when the project comes to us, we find the right people. A more recent project was for Kanye West, who wanted to do this vertical farm for his school called The Donda Academy - Donda is his mum. Kanye wanted to produce all the food on-site for his school in some sort of farming technology. So Terreform ONE put together Dickson Despommier, a world-renowned expert in vertical farming, Gene Giacomelli, the head of the Biosphere 2 project at the University of Arizona, a

Cricket Shelter. Modular edible insect farm. Art Basel Miami, 2016. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

[NY.3]

ΔΜ

122

Green New York

MITCHELL JOACHIM

whole host of engineers and teammates to think about a vertical farm for Kanye West. So, it just is a matter of someone having a problem, and we look for the most amazing way to solve it and do it in a super ecological way. I don’t know how Kanye West found out about us, by the way. ΔΜ

Πώς σας βρίσκει η πελατεία σας;

MJ Αν ήξερα το πώς, θα το έκανα περισσότερο. Η δουλειά μας ακούγεται πολύ μέσα από πολλές ομιλίες όπως στο TED και χιλιάδες δημοσιεύσεις. Και η δουλειά μας δημιουργεί πόλωση. Υπάρχουν lovers και haters. Αυτή η ένταση δημιουργεί ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον στους πρώτους. ΔΜ

Τι ενοχλεί τους haters;

[NY.3]

MJ Το ένα είναι η φόρμα. Πολλοί αρχιτέκτονες πιστεύουν ότι το κουτί είναι το τέλειο σχήμα. Άλλοι πιστεύουν ότι η βιωσιμότητα αφορά υλικά που υπάρχουν ήδη εκεί έξω -όπως ελαστικά αυτοκινήτων ή απόβλητα υλικά όπως γιγάντιες ποσότητες πλαστικού στον ωκεανό- και έτσι οι αρχιτέκτονες πρέπει να εργάζονται μόνο με την ανασύνθεση σκουπιδιών και την ανακύκλωσή τους στα κτίρια. Άλλοι πιστεύουν ότι οι αρχιτέκτονες πρέπει να μιλούν μόνο για κοινωνική δικαιοσύνη, φυλετικά προβλήματα, προβλήματα φτώχειας και εισοδηματικές ανισότητες. Στην Terreform ONE τα κάνουμε όλα αυτά, αλλά οι άνθρωποί μας ασχολούνται πολύ με τη βιολογία. Ορισμένοι λένε πως αυτό που κάνουμε δεν λειτουργεί. DM

How do you get your clientele?

I don’t know. If I knew that, I would do it more but they keep coming. Our work has been mentioned in TED talks and zillions of publications. I think we are also polarizing. Some people love what we do, and others hate it. When there is this polarizing tension, people become even more interested.

What’s the main argument against what you do?

One thing is the form. Many architects think that the box is the perfect shape. Others believe sustainability is about materials that are already out there, such as car tires or waste materials like giant amounts of plastic you’ll find in the ocean. So architects should only work with garbage, reconstitute it, and upcycle it into buildings. Others think that architects should only be talking about social justice, race problems, poverty problems, and income class disparity. In Terreform ONE, we do all that, but they really hone in on our scientific work and biology and love saying it will never work.

ΔΜ

Λειτουργεί;

MJ Το 2008 πρότεινα ένα σπίτι φτιαγμένο από κύτταρα κρέατος, που εκτυπώθηκαν ειδικά σε μια καθορισμένη γεωμετρία. Πήραμε την τεχνολογία από μια ομάδα στο Χάρβαρντ που εργάζεται στην αναγεννητική ιατρική για το εργαστήριο του George Church και τη χρησιμοποιούν για να αντικαταστήσουν την κύστη σε ασθενείς με καρκίνο. Με την ίδια τεχνολογία, στην Terreform ONE φτιάξαμε «δερμάτινες» ζώνες, παπούτσια, πορτοφόλια και μετά μέρη ενός σπιτιού και ένα ολόκληρο σπίτι. Υπήρξε κόσμος που θύμωσε με αυτό. Είπαν «Γιατί θα το κάνεις αυτό;» και είχαμε μερικές πολύ καλές απαντήσεις. Λοιπόν, 1. Μπορούμε, 2. Είναι πραγματικά απίστευτα βιώσιμο, 3. Είναι χωρίς θύματα. Δεν σκοτώνουμε ζώα. Δεν σκοτώνουμε μια αγελάδα, δεν σκίζουμε το δέρμα της και το φοράμε. Απλώς μεγαλώνουμε τα κύτταρα σ’ ένα εργαστήριο και τα χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε έπιπλα, βιομηχανικά αντικείμενα, παπούτσια, οτιδήποτε άλλο. Αυτό μπορούν να κάνουν οι αρχιτέκτονες με αυτό. 4. Ενθουσιάσαμε τους επιστήμονες ρίχνοντας την τιμή της τεχνολογίας. 5 ή 6 χρόνια μετά δημιουργήθηκε η εταιρεία «Modern Meadow» και άλλες ομάδες που εργάζονται με αυτό το υλικό, δημιούργησαν οικονομίες κλίμακας και συνεπώς μείωσαν το κόστος. DM

Does it actually work?

One great example is that in 2008 I proposed a house made from in vitro meat cells that were printed with a modified in-chip printer into a specified geometry. It was taken from a group at Harvard who works in regenerative medicine for George Church’s lab, and they used this to replace bladders in cancer patients. So, Terreform ONE took that same technology, and we made belts, shoes, “leather” purses, and then a proposal for parts of a home and even a house. People got angry. They said, “Why would you do that?” We had some really good answers. Well, 1. We can, 2. It’s actually incredibly sustainable, 3. It’s victimless. We are not killing animals. We are not killing a cow, ripping its skin off, and wearing it. We are just growing the cells in a lab and using them to make furniture, industrial objects, shoes, etc. This is what architects can do with it. And then 4. It actually got scientists excited to optimize the system because it was actually expensive when we did it. About 5 or 6 years later, it became a company called “Modern Meadow,” and other groups that have been working with it are doing it at scale and are getting the cost down to super low prices.

ΔΜ Εντέλει, ποιος είναι ο προσωπικός σου ορισμός για την αειφορία; MJ Ο Will McDonough που έγραψε μεταξύ άλλων το βιβλίο «Cradle to Cradle», έχει συχνά πρόβλημα με τη λέξη βιωσιμότητα και συμφωνώ μαζί του. Απλά στην αγγλική γλώσσα, είναι ένας τρομερός όρος. Δεν θέλετε ο γάμος σας για παράδειγμα να είναι

Plug In Ecology. Urban farm pod with agronomy. Cube Museum, 2016. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

Green New York

GREEN AND... EDIBLE!

123

βιώσιμος, δεν θέλετε να δείτε αν ο σύζυγός σας θα μείνει και αυτόν τον μήνα και θα φύγει τον επόμενο. Δεν θέλουμε μία σχέση βιώσιμη. Θέλουμε να αγαπά, να εξελίσσεται, να μεγαλώνει, να θρέφει, να είναι συνεχώς κάτι σημαντικό -και αυτό δεν θα το όριζα ποτέ ως βιώσιμο, που σημαίνει απλώς «επιβίωση». Θα χρησιμοποιούσα έναν πολύ πιο ακριβή ακαδημαϊκό όρο. Ονομάζουμε αυτόν τον σχεδιασμό «κοινωνικοοικολογικό», γιατί χρησιμοποιούμε την επιστήμη, όπως η οικολογία και σίγουρα η βιολογία. Χρησιμοποιούμε πολλούς υπολογιστές και ρομποτική και επίσης αναγνωρίζουμε την κοινωνική πλευρά που είναι η ηγετική μας τάξη, η πολιτική, η κοινωνία γενικότερα, οι μεμονωμένοι πελάτες, το ιδιότροπο κοινό, οι κριτικοί. Διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο πώς σχεδιάζουμε τα πράγματα. Επομένως, δεν σχεδιάζουμε στο κενό προσπαθώντας να πούμε ότι η επιστήμη ή η τεχνοτοπική φιλοσοφία είναι η απάντηση, αλλά ο ανθρώπινος παράγοντας (μαζί με τα επιχειρήματα που προβάλλονται ως πολεμική), η επιστήμη και ο σχεδιασμός. DM

So, do you have a personal definition of sustainability?

Will McDonough, who wrote the book “Cradle to Cradle,” often has a problem with the word sustainability, and I agree with him. In the English language, it’s a terrible term. It’s just that you don’t want your marriage to be sustainable; you don’t want to see if your husband will stay this month and the following month he’s going to go. That’s terrible. We don’t want our relationships to be sustainable. We want them loving, evolving, growing, nurturing, and constantly be something significant, and I would never define it as sustainable. It really just means surviving. I would use a much more accurate academic term; we call that socioecological design, and that’s more specific because that represents that we are using science, such as ecology and certainly biology. We are using a lot of computation and robotics. We also recognize that the social side, which is our leadership class, politics, society at large, individual clients, the capricious public, critics have a significant role in how we’re designing things. So, we’re not designing in a vacuum trying to say science or technotopic philosophy is the answer. It’s both the human factor and the arguments made in society as a polemic alongside the science and design arguments.

ΔΜ

Νιώθω πως συνεχίζουμε το όραμα του Frank Lloyd Wright για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως εκφράστηκε στο Broadacre City, που έβλεπε μια εκδοχή της Αμερικής ως πολύ ενσωματωμένης στη φύση, με συνυφασμένες τις ιδέες της γεωργίας και της αστικοποίησης. Τότε, δεν ήξερε ποια υλικά θα το έκαναν πράξη, απλώς μάντευε ότι ίσως στο μέλλον θα ήταν μια πιθανότητα. Είμαι ενθουσιασμένος που φτιάχνουμε σπίτια που μπορείτε να τα μεγαλώσετε. Φτιάχνουμε καρέκλες από μανιτάρια που μπορούν να φάνε τα παιδιά. ΔΜ

Ελπίζω λοιπόν μια μέρα να μπορώ να φάω την καρέκλα μου.

Μπορείς. Απλά τώρα δεν είναι νόστιμη.

Can you share with us your plans for the future?

We are growing a house in upstate New York, and it’s been years of research and finding the right site and the right place to do it. I am very excited to do that and to show people what engineered living materials will look like when you grow a home from living trees. And I look forward to a bunch of people saying they hate it, but I am also looking forward to many people saying that they never want to live in a concrete box again. I feel that it relates to Frank Lloyd Wright and his vision for the United States, as expressed in Broadacre City, which looked at a version of America as a part of the sublime or very much integrated into nature with agriculture and urbanism being completely entwined. He didn’t know what materials would do that at the time; he was just guessing that maybe it would be a possibility in the future. So, I am excited about making homes that you can grow. We make chairs out of mushrooms that kids can eat.

I really hope that I’ll be alive to eat my chair one day.

You can now. It just doesn’t taste good.

Ποια σχέδια έχεις για το μέλλον;

www.terreform.org

Bio City Map of 11 Billion. World Population in 2110. Venice Biennale, 2014. Courtesy of Mitchell Joachim, Terreform ONE.

[NY.3]

MJ Αναπτύσσουμε ένα σπίτι στο βόρειο τμήμα της Νέας Υόρκης. Έχουν περάσει χρόνια έρευνας και εύρεσης της σωστής τοποθεσίας και του κατάλληλου μέρους για να το κάνουμε. Είμαι πολύ ενθουσιασμένος γιατί σύντομα θα δείξουμε στον κόσμο πώς θα μοιάζει ένα σπίτι «μεγαλωμένο» από ζωντανά δέντρα. Και ανυπομονώ, γιατί ένα σωρό άνθρωποι θα λένε ότι το μισούν, ενώ πολλοί δεν θα θέλουν ποτέ ξανά να ζήσουν σε ένα τσιμεντένιο κουτί.

Green New York

124 [NY.4]

“GRE CHI LAND NEW Y

Ο Ευάγγελος Κοτσιώρης είναι Βοηθός Επιμελητής (Assistant Curator) στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής και Design στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ) της Νέας Υόρκης. Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, έχει συνεπιμεληθεί μια σειρά εκθέσεων της μόνιμης συλλογής του μουσείου, στις οποίες συγκαταλέγονται οι εκθέσεις Architecture Systems, Architecture for Modern Art, The Vertical City (2019), Ornament and Abstraction (2020), Transparency in Architecture and Beyond (2021), και Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China (2021–22). Το 2016–17 είχε ανακηρυχθεί ως ανερχόμενος επιμελητής από το Καναδικό Κέντρο Αρχιτεκτονικής (CCA) στο Μόντρεαλ, όπου επιμελήθηκε την έκθεση Lab Cult: An Unorthodox History of Interchanges Between Science and Architecture. Διδάσκει ιστορία και θεωρία της Αρχιτεκτονικής στο UPenn και εισαγωγή στον σχεδιασμό στα Barnard και Columbia Colleges στη Νέα Υόρκη, ενώ στο παρελθόν έχει διδάξει στα Princeton SoA, The Cooper Union, και Harvard GSD. Είναι συνεπιμελητής του συλλογικού τόμου Radical Pedagogies, μιας παγκόσμιας ιστορίας πειραμάτων στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση, που πρόκειται να δημοσιευθεί απ’ το MIT Press το 2022.

Συνέντευξη στην Τίνα Μαρινάκη

04. EVAGGELO

[NY.4]

Interview by Tina Marinaki

125

OS KOTSIORIS

Green New York

EEN” INA DS IN YORK

Evaggelos Kotsioris is Assistant Curator in the Architecture and Design Department at the New York Museum of Modern Art (MoMA). Among his other activities, he has co-curated a series of the museum’s permanent collection’s exhibitions, which include the Architecture Systems exhibition along with the Architecture for Modern Art, The Vertical City (2019), Ornament and Abstraction (2020), Transparency in Architecture and Beyond (2021), and Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China (2021-2022). In 2016-2017 he was declared an upcoming curator from the Canadian Centre of Architecture (CCA) in Montreal, where he curated the exhibition Lab Cult: An Unorthodox History of Interchanges Between Science and Architecture. He teaches history and architecture theory in the UPenn and introduction to designing at the Barnard and Columbia colleges in New York, while in the past, he has taught at the Princeton SoA, the Cooper Union, and Harvard GSD. He is co-editor of the collective volume Radical Pedagogies, a global history of architectural education experiments, which will be published by MIT Press in 2022.

[NY.4]

126

Green New York

EVAGGELOS KOTSIORIS

TM Πείτε μας λίγα λόγια για την έκθεση και τη θεματική «Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China».

TM Πώς έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων έργων και γραφείων στην Κίνα;

EK Η πρόσφατη έκθεση αρχιτεκτονικής με τίτλο Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China (Επαvάχρηση, Ανανέωση, Ανακύκλωση: Πρόσφατα Έργα Αρχιτεκτονικής από την Κίνα) στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ) στη Νέα Υόρκη παρουσίασε οκτώ πρόσφατα έργα νέων αρχιτεκτόνων με έδρα την Κίνα, τα οποία διευρύνουν την έννοια της βιώσιμης δόμησης. Κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Κίνα έχει μεταμορφωθεί στο μεγαλύτερο εργοτάξιο στην ανθρώπινη ιστορία. Η περίοδος αυτή έχει χαρακτηριστεί από έναν τεράστιο αριθμό υπερμεγεθών αστικών επεμβάσεων και θεαματικών αρχιτεκτονικών υλοποιήσεων, μεγάλο ποσοστό των οποίων υπήρξε αντικείμενο μελέτης ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων από τον λεγόμενο «δυτικό» κόσμο. Παράλληλα σε αυτή την «εισαγόμενη» μορφή ανάπτυξης, μια νέα γενιά ανεξάρτητων Κινέζων αρχιτεκτόνων άρχισε να αμφισβητεί τις προσεγγίσεις αυτών των ξένων «ειδικών», οι επεμβάσεις τον οποίων συχνά αντιμετωπίζουν την Κίνα ως έναν «άγραφο πίνακα». Οι προσεγγίσεις αυτών των νέων αρχιτεκτόνων, πολλοί εκ των οποίων έχουν σπουδάσει Αρχιτεκτονική στη Δύση, αλλά επέστρεψαν για ν’ ασκήσουν το επάγγελμα του αρχιτέκτονα στην Κίνα, προτείνουν μια μεγάλη γκάμα χωρικών τακτικών εκμοντερνισμού: από την επανάχρηση εγκαταλειμμένων κτιρίων και την ανανέωση πρώην βιομηχανικών περιοχών μέχρι την ανακύκλωση οικοδομικών υλικών και την επανερμηνεία αρχαίων κατασκευαστικών τεχνικών.

EK Η έκθεση αποτελεί το αποκορύφωμα ενός μεγάλου ερευνητικού προγράμματος, το οποίο ξεκίνησε ο Martino Stierli, Chief Curator του Department of Architecture & Design (Επικεφαλής Επιμελητής στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής και Design) του MoMA πριν τέσσερα χρόνια περίπου. Ως μέρος του προγράμματος, ξεκινήσαμε μια σειρά διαλόγων με μια ομάδα αρχιτεκτόνων, εκπαιδευτικών, και ερευνητών από την Κίνα. Απώτερος σκοπός ήταν η αναγνώριση ενός πυρήνα πρόσφατα υλοποιημένων έργων για τη μόνιμη συλλογή του μουσείου, η οποία, μέχρι πρότινος, δεν συμπεριλάμβανε ούτε ένα έργο αρχιτεκτονικής από την Κίνα. Ως αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας, περισσότερα από 15 έργα και 160 αντικείμενα σχεδιασμού αποτελούν πλέον μέρος της συλλογής του μουσείου και αποτυπώνουν μια εξαιρετικά παραγωγική περίοδο για την κινεζική αρχιτεκτονική παραγωγή, η οποία καλύπτει κυρίως τα τελευταία δέκα με δεκαπέντε χρόνια. Ήδη, κατά τη φάση της έρευνας και των συνομιλιών μας με τους αρχιτέκτονες, μας έγινε σαφές ότι ένας μεγάλος αριθμός γραφείων διερευνά ενεργά εδώ και καιρό εναλλακτικές μορφές δόμησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην «αρμονική συνύπαρξη» μεταξύ υπαρχουσών και νέων κατασκευών, καθώς επίσης και στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές προεκτάσεις αυτής της πρακτικής. Για αυτό το λόγο, ειδικά, ήταν πολύ σημαντικό για εμάς να επισκεφτούμε δια ζώσης όλα τα έργα τα οποία θα προτείναμε στο μουσείο προς απόκτηση. Μετά από μια σειρά πολυήμερων ταξιδιών και επισκέψεων σε πολλές περιοχές της Κίνας, καταλήξαμε στην τελική επιλογή των έργων που προτείναμε προς απόκτηση για τη συλλογή, μέρος των οποίων παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση. Κατά αυτή την έννοια, η τελική εικόνα της έκθεσης προέκυψε σταδιακά και πάντα μετά από επιβεβαίωση με βάση τα «ευρήματα» της επιτόπιας έρευνας.

Tell us a few words about the exhibition and the theme “Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China.”

The recent architecture exhibition bearing the title Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China in the Museum of Modern Art in New York presented eight recent projects from new architects based in China, broadening the meaning of sustainable construction. During the last three decades, China has been transformed into the biggest construction site in human history. This period has been characterized by a huge number of oversized urban interventions and spectacular architectural implementations, a big part of which had been a subject of research by foreign architectural firms from the so-called "western" world. At the same time, in this “imported” form of development, a new generation of independent Chinese architects began to doubt those foreign “specialists’” approaches, whose interventions often treat China as an “unwritten board.” Those new architects’ approaches, many of which have studied architecture in the West but came back to exercise the architect’s profession in China, suggest a wide range of spatial modernization tactics: from the reuse of abandoned buildings and the renovation of former industrial areas to the recycling of building materials and the reinterpretation of ancient construction techniques.

How were those specific projects and offices selected in China?

The exhibition is the culmination of a major research program, which Martino Stierli, MoMA’s Department of Architecture & Design’s Chief Curator, started almost four years ago. As a part of the program, we started a series of conversations with a group of architects, educators, and researchers from China. The higher purpose was to identify a core of recently implemented works for the museum’s permanent collection, which, until recently, did not include even one architectural project from China. This effort’s outcome was for more than 15 projects and 160 design objects to become a part of the museum’s collection. They imprint an extremely productive period in the Chinese architectural production, which mainly covers the last ten to fifteen years. It has already become clear to us, even during the research and conversation with the architects' phase, that a large number of offices have been actively researching alternative forms of construction for a long time now, particularly emphasizing

DnA_Design and Architecture, Bamboo Theater, HengKeng Village, Songyang, China, 2015. Photograph by Wang Ziling. 2021 The Museum of Modern Art, New York.

Green New York

“GREEN” CHINA LANDS IN NEW YORK

127

on “harmonious coexistence” between existing and new constructions, as well as the environmental and social extensions of this practice. Especially because of that, it was very important for us to visit all those projects we would propose for the museum to acquire in person. After a series of long traveling and visiting many areas of China, we finalized the selection of projects that we proposed for the museum’s collection, part of which is presented in the current exhibition. In this sense, the exhibition’s final image is gradually derived and always after confirmation based on the field research’s “findings.” TM Η γκαλερί Chi She χρησιμοποιεί τη ρομποτική τεχνολογία για τη δημιουργική ανακύκλωση και επανάχρηση των υλικών και τη μετατροπή τους σε μία μορφολογικά ιδιαίτερη πρόσοψη, ενώ το ανοιχτό θέατρο από μπαμπού στο χωριό HengΚeng χρησιμοποιεί low-tech σχεδιασμό, που βασίζεται στις ιδιότητες του μπαμπού και την τοπική παραδοσιακή πρακτική. Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας και της παραδοσιακής τεχνικής για το μέλλον την αρχιτεκτονικής; EK Το δίπολο της σχέσης με την τεχνολογία, όπως πολύ εύστοχα αποτυπώνεται σ’ αυτά τα δύο παραδείγματα, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και έρευνας για πολλούς από τους νέους Κινέζους αρχιτέκτονες με τους οποίους μιλήσαμε. Από την μία πλευρά, υπάρχουν αρχιτέκτονες όπως o Philip F. Yuan, ιδρυτής του γραφείου Archi-Union στη Σαγκάη, ο οποίος αποτελεί έναν από τους παγκόσμιους πρωτοπόρους της εφαρμογής επιτόπιων ρομποτικών μέσων (on-site robotics) στην αρχιτεκτονική παραγωγή. Και από την άλλη, γραφεία όπως το DnA_Design and Architecture της Xu Tiantian στο Πεκίνο, τα οποία εξερευνούν τον μεγάλο αντίκτυπο που μπορεί να έχουν εξαιρετικά απλές αρχιτεκτονικές επεμβάσεις, οι οποίες μπορούν να υλοποιηθούν εύκολα από μη εξειδικευμένους εργάτες σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η εκάστοτε σχέση την οποία επιχειρούν οι αρχιτέκτονες της έκθεσης με την τεχνολογία δεν είναι ποτέ απλοϊκή. Για παράδειγμα, στην πρώτη περίπτωση, οι επαναχρησιμοποιημένοι οπτόπλινθοι, τους οποίους χρησιμοποιεί ο Philip F. Yuan για τη δημιουργία μιας δεύτερης «επιδερμίδας» σε μια, μέχρι πρότινος, εγκαταλειμμένη βιομηχανική αποθήκη στο λιμάνι της Σαγκάης, έχουν ως αποτέλεσμα την οπτική ένταξη του κτιρίου στο άμεσο περιβάλλον του. Αντίστοιχα, πολλές άλλες από τις ήπιες επεμβάσεις της Xu Tiantian στο ορεινό τοπίο της κομητείας της Songyang συνδυάζουν παραδοσιακές κατασκευαστικές τεχνικές με mass-customized (μαζικά προσαρμοσμένα) προκατασκευασμένα στοιχεία. TM

The relationship’s dipole with technology, as it is aptly imprinted from those two examples, constitutes a subject for conversation and research for many of the new Chinese architects which we talked to. On the one hand, there are architects like Philip F. Yuan, founder of the Archi-Union office in Shanghai, one of the world’s pioneers in applying on-site robotics in architectural production. On the other hand, offices like Xu Tiantian’s DnA_Design and Architecture in Beijing explore the big impact that extremely simple architectural interventions may have, which can be easily implemented by non-specialized workers in remote areas of the country. What is especially interesting is the fact that each relationship with technology that the exhibition’s architects try to engage in is never simplistic. For example, in the first case, the reusable bricks, which Philip F. Yuan uses to create a second “skin” in a, until recently, abandoned industrial warehouse in Shanghai’s port, resulted in a visual integration of the building with its immediate environment. Respectively, many of the other Xu Tiantian’s subtle interventions on the mountain scenery of Songyang County combine traditional construction techniques with mass-customized prefabricated elements.

TM Το έργο Micro-Hutong είναι «ένα πείραμα για να οραματιστούμε νέες μορφές αστικής ζωής, μέσω της ιστορικής διατήρησης» μιας λαβυρινθώδους γειτονιάς hutong στο Πεκίνο, που προσπαθεί να αναγεννηθεί. Αποτελεί μέρος πολλαπλών -διαφορετικής έκτασης και δυναμικής- έργων που έχουν προταθεί από μικρότερα τοπικά μέχρι μεγάλα δυτικά αρχιτεκτονικά γραφεία για την αναδιαμόρφωση των hutongs. Πείτε μας λίγα λόγια για το συγκεκριμένο έργο και τη διαφορετική προσέγγιση που επιδιώκει. EK Το Micro-Hutong αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης σειράς πειραματικών επεμβάσεων του Zhang Ke, ιδρυτή του αρχιτεκτονικού γραφείου ZAO/standardarchitecture με βάση το Πεκίνο, οι οποίες αποσκοπούν στην αποτροπή της καταστροφής του ιστορικού αστικού ιστού της πόλης. Στην ουσία, πρόκειται για την εισαγωγή ενός φιλικού αρχιτεκτονικού «παράσιτου» στην περίκλειστη αυλή ενός συγκροτήματος κατοικιών, που βρίσκονταν υπό απειλή κατεδάφισης. Μέσα από αυτή τη χειρονομία αναδεικνύονται δύο πιθανότητες: Από χρηστική άποψη, η νέα κατασκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χώρος προσωρινής διαβίωσης (hostel) επισκεπτών σε άμεση συνάφεια με τους κατοίκους της πόλης και, ως εκ τούτου, να λειτουργήσει ως μια μικρή πηγή εισοδήματος γι’ αυτούς. Ενώ από συμβολική πλευρά, το ενδιαφέρον που προκάλεσε αυτή η επέμβαση έθεσε σε κίνηση μια μεγάλη συζήτηση στο Πεκίνο σε ό,τι αφορά την αξία που προσθέτουν οι παραδοσιακές γειτονιές των hutongs στη ζωή της σύγχρονης πόλης. Επιπλέον, το συγκεκριμένο αρχιτεκτόνημα χαρακτηρίζεται από την ευρηματική χρήση των υλικών, καθώς στο οπλισμένο σκυρόδεμα οι αρχιτέκτονες ανάμιξαν κινεζική μελάνη, ώστε να προσδώσουν στην κατασκευή το χαρακτηριστικό χρώμα των γκριζοπράσινων κεραμιδιών που χρησιμοποιούνται στα παρακείμενα κτίρια. Σε μια άλλη αντίστοιχη επέμβαση, το γραφείο του

Zhang Ke (Chinese, born 1970), Micro-Hutong, Beijing, China, 2016. Photograph by Wu Qingshan. 2021 The Museum of Modern Art, New York.

[NY.4]

Chi She Gallery uses robotic technology for the creative materials’ recycling and reuse and their conversion into a morphologically special facade, while the open theatre out of bamboo in the HengKeng village uses a low-tech design based on the bamboo properties and the local traditional practice. What is the technology’s and traditional technique’s role in the architecture’s future?

128

Green New York

EVAGGELOS KOTSIORIS

Zhang Ke εισήγαγε, σε μια πολύ μεγαλύτερη αυλή, μια βιβλιοθήκη για παιδιά, η οποία είναι κατασκευασμένη από ξύλο και έχει αναχθεί σε χώρο συνάθροισης και συνδιαλλαγής των οικογενειών της γειτονιάς. TM

The Micro-Hutong project is “an experiment for us to visualize new forms of urban life through the historical conservation” of a maze-like hutong neighborhood in Beijing, which is trying to be reborn. It is a part of multi-different extended and dynamic projects that have been proposed by smaller local to big western architectural offices in order for the hutongs to be reshaped. Tell us a few words about that specific project and the different approach that it pursues.

The Micro-Hutong constitutes a part of a wider series of experimental interventions of Zhang Ke, founder of the architectural office ZAO/standardarchitecture based in Beijing, which aims to prevent the destruction of the historic city’s urban web. Essentially, it is about the insertion of a friendly, architectural “parasite” in the enclosed yard of a residential complex that is under the threat of demolition. Through this gesture, two options arise: from a practical side of view, the new construction can be used as a hostel in direct relation to the city's inhabitants, and because of that, it can be used by them as a small source of income. From a different perspective, the interest sparked from this intervention set in motion a big conversation in Beijing about the value added to the modern city’s life by the traditional hutongs’ neighborhoods. Moreover, this particular architecture is characterized by the inventive use of materials since the architects mixed Chinese ink in the reinforced concrete to give this specific grayish-green color to the construct's roof tiles, which are being used on the adjacent buildings. In another similar operation, Zhang Ke’s office inserted a library for the children in a much bigger yard that was made out of wood and has been set in a neighborhood’s families’ gathering and conciliation place.

[NY.4]

TM Τα έργα στα hutongs έχουν, κατά καιρούς, δεχτεί μεγάλη κριτική όσον αφορά τη στρατηγική εξευγενισμού (gentrification) την εκτόπιση των χαμηλών στρωμάτων που έχουν καταφύγει στα hutongs ως τη μόνη τους επιλογή. Ποιος είναι ο κοινωνικός ρόλος του αρχιτέκτονα και πώς μπορεί ένα έργο να εξασφαλίσει καλύτερες συνθήκες για τους υφιστάμενους κατοίκους; EK Στη διατήρηση αστικών ιστών μέσω στρατηγικών επεμβάσεων πάντα ελλοχεύουν αυτοί οι κίνδυνοι, όπως έχουμε διαπιστώσει και από αντίστοιχες εμπειρίες στην Ελλάδα, όπου, μέχρι πρότινος, «ζωντανά» κομμάτια της πόλης μετατρέπονταν σε θεματικά πάρκα διασκέδασης. Γι’ αυτό το λόγο, η έννοια της στρατηγικής «επέμβασης», σε αντίθεση με μια ολική «αστική ανανέωση» (urban renewal), μπο-

ρεί ν’ αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη. Όταν είδα το Πεκίνο για πρώτη φορά το 2007, ως νέος ερευνητής, είχα πραγματικά σοκαριστεί από την ταχύτητα και έκταση της καταστροφής των παραδοσιακών hutongs, η παρουσία των οποίων αποτελούσε αντικείμενο «ντροπής» τόσο για την κεντρική κυβέρνηση, όσο, συχνά, και για τους ίδιους τους κατοίκους της πόλης. Η επικρατούσα άποψη υποδείκνυε ότι μια τέτοια «οπισθοδρομική» εικόνα της πόλης θα έπρεπε να αντικατασταθεί με νέα, σύγχρονα, και τις περισσότερες φορές «δυτικότροπα» -και αδιάφορα- κτίρια. Ευτυχώς, κατά τα τελευταία χρόνια, ένας αυξανόμενος αριθμός Κινέζων αρχιτεκτόνων εξερευνά νέους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διατηρηθεί τουλάχιστον ένα κομμάτι αυτού του ιστού, μέσω ενός δικτύου μικρών επεμβάσεων. Αυτό που, κατά την άποψή μου, χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τις προτάσεις του Zhang Ke, σε σχέση με άλλα γραφεία, είναι η επιμονή στη δημόσια πρόσβαση των αυλών των hutong, σε αντιδιαστολή με την μετατροπή τους σε ιδιωτικές πολυτελείς κατοικίες, για παράδειγμα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι επεμβάσεις αυτές υπογραμμίζουν τον δημόσιο χαρακτήρα αυτού του σύνθετου δικτύου ημι-ιδιωτικών και ημιυπαίθριων χώρων, που συνιστούν την πλούσια χωρική εμπειρία αυτού του κομματιού της πόλης. TM

The projects in the hutongs have, at times, received a lot of criticism when it comes to strategic gentrification and the lower classes’ displacement, who have resorted to the hutongs as their only option. What is the architect’s social role, and how can a project ensure better living conditions for the existing inhabitants?

The urban webs’ conservation through strategic interventions always has those dangers looming over, as we have realized from similar experiences in Greece, where, until recently, “living” parts of the city were converted into themed amusement parts. Because of that, the meaning of the strategic “intervention,” in contrast with a total “urban renewal,” can turn out to be particularly useful. When I saw Beijing for the first time in 2007, as a new researcher, I was really shocked by the speed and the range of the traditional hutongs’ destruction, whose presence was an object of “shame” both for the central government and often enough, for the actual citizens. The leading opinion indicated that such a “retrograde” image of the city should be replaced by a new, modern, and mainly “western-like” and indifferent buildings. Luckily, during the last years, a rising number of Chinese architects explore new ways with which at least a part of that web can be preserved through a network of small interventions. What especially describes Zhang Ke’s propositions, in my opinion, and in relation to the other offices, is, for example, the persistence of public access in the hutongs’ yards. This way, those interventions highlight this semi-private and semi-outdoors complex network’s public character, which constitutes the rich spatial experience of this part of the city.

Vector Architects, Alila Yangshuo Hotel, Yangshuo, Guilin, Guangxi, China, 2013–2017. Photograph by Shengliang Su. 2021 The Museum of Modern Art, New York.

Green New York

“GREEN” CHINA LANDS IN NEW YORK

129

TM Πώς ορίζετε την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα; Ποια είναι η συμβολή της αρχιτεκτονικής στην κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα; EK Η, κατά τρόπο πλέον, κοινότυπη έννοια της «βιώσιμης ανάπτυξης», όπως αυτή ορίστηκε τουλάχιστον από τα Ηνωμένα Έθνη τη δεκαετία του ’80, εμπεριείχε εξαρχής στον ορισμό της τόσο την περιβαλλοντική, όσο και την κοινωνική διάσταση. Με την πάροδο του χρόνου, και ιδιαίτερα όσον αφορά τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, η έννοια της βιωσιμότητας συχνά μειώνεται στην πραγματιστική και τεχνοκρατική θεώρηση των κτιρίων και των πόλεων. Τα έργα που θέλαμε να αναδείξουμε στην παρούσα έκθεση αμφισβητούν αυτή τη, μάλλον, τεχνοκρατική θεώρηση της σχέσης μεταξύ του κτισμένου και του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία, τις περισσότερες φορές, διέπεται από μια ποσοτική θεώρηση των πραγμάτων, η οποία με τη σειρά της κανονικοποιείται μέσω «στεγνών» οικοδομικών κανονισμών, ή ακόμα και αμφίβολων προγραμμάτων «ενεργειακής αναβάθμισης». Σε αντίθεση, τα αρχιτεκτονικά γραφεία από την Κίνα, που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση, προτείνουν μια πιο διευρυμένη θεώρηση αυτής της σχέσης, αναδεικνύοντας τον κοινωνικό και βιωματικό ρόλο που μπορεί να παίξει η αρχιτεκτονική. Πολλά από τα έργα τους επανερμηνεύουν, επίσης, τη χρήση αρχαίων οικοδομικών πρακτικών και υλικών, όπως τα κεραμικά στοιχεία, το μπαμπού, ή ακόμα και χώμα συμπιεσμένο σε καλούπια (rammed earth). Με αυτόν τον τρόπο, προτείνουν μια αρχιτεκτονική, η οποία δεν βασίζει τη βιώσιμη διάστασή της σε σύνθετα μηχανολογικά συστήματα, αλλά μπορεί να συντεθεί με τοπικά υλικά και με την συμμετοχή μη εξειδικευμένων μελών των τοπικών κοινοτήτων στις οποίες απευθύνεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης αποτελεί το Bamboo Theater (θέατρο από μπαμπού) της αρχιτεκτόνισσας Xu Tiantian (DnA_ Architecture & Design), την οποία προανέφερα. Το έργο αυτό συνιστά μόνο μία από τις 40 και πλέον ήπιες επεμβάσεις τις οποίες έχει υλοποιήσει κατά την τελευταία δεκαετία, στην ορεινή κομητεία της Songyang. Φτιαγμένη αποκλειστικά από ζωντανά δέντρα μπαμπού, αυτή η προσωρινή κατασκευή αποτελείται εξ ολοκλήρου από οργανική ύλη και χρησιμοποιείται ως ημιυπαίθριος χώρος παραστάσεων από τοπικές ομάδες μουσικών και ερμηνευτών. Το ιδιαίτερο αυτό έργο βασίζεται στην παραδοσιακή χρήση του μπαμπού, τη δημιουργία προσωρινών κατασκευών στους κινεζικούς κήπους, ενώ η κατασκευή και συντήρησή του μπορεί να επιτευχθεί σε πολύ σύντομο χρόνο και από τους ντόπιους κατοίκους του χωριού HengKeng. Παρόλη την απλότητά του, ένα τόσο ταπεινό έργο έχει λειτουργήσει, ήδη επί σειρά ετών, ως χώρος συνάθροισης για την τοπική κοινωνία της Songyang, όσο και ως πόλος έλξης επισκεπτών από την ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, εάν κάποια στιγμή η κατασκευή αυτή πάψει να είναι χρήσιμη ή επιθυμητή, μπορεί να αναστραφεί πλήρως και άμεσα, λύνοντας απλά τα σκοινά τα οποία την συγκρατούν και επιστρέφοντας το ορεινό δάσος στην πρότερή του μορφή. TM

How do you define social and environmental sustainability? What is the architecture's contribution to social and environmental sustainability?

The common meaning of “sustainable development,” as the United Nations at least defined it in the 80s, was included from the start in its definition - both the environmental and the social aspects. As time went by, and especially when it comes to modern architecture, the meaning of sustainability is often reduced in the pragmatic and technocratic building’s and cities’ views. The projects that we wanted to highlight in the current exhibition question this, probably, technocratic view of the relationship between the built and natural environment, which, regulated mainly by a quantitative view of things, is also being normalized through “dry” building regulations, or even through questionable programs of “energy upgrading.” On the contrary, the architectural offices from China, which are included in the exhibition, suggest a broader view of this relationship, highlighting the social and experiential role that the architecture can play. Additionally, many of their projects reinterpret the use of ancient building practices and materials, such as ceramic elements, bamboo, or even rammed earth. That way, they propose an architecture that does not base its sustainable aspect on complex mechanical systems. Rather, it can be synthesized using local materials and with the participation of non-specialized members of the local communities to which it is addressed. A typical example of this approach is the Bamboo Theatre by the architect Xu Tiantian (DnA_Architecture & Design), whom I have already mentioned. That project constitutes one of the more-than-40 subtle interventions which she has materialized, during the last decade, in the mountain county of Songyang. Built exclusively by living bamboo trees, that temporary construction totally consists of organic matter, and it is being used as a semi-outdoor performance space by local music and performing groups. This special project is based on the traditional use of bamboo to create temporary constructions in Chinese gardens. At the same time, its assembly and maintenance can be done in a very short time by the local HengKeng village inhabitants. Despite its simplicity, such a humble project has already served, for a number of years, as a gathering place for the local Songyang community and a pole of attraction for visitors from the surrounding area. Moreover, if, at some point, this construction ceases to be useful or wanted, it can be fully and immediately reversed just by untying the ropes that hold it in place and returning the mountainous forest to its initial form.

The Reuse, Renew, Recycle: Recent Architecture from China exhibition will last until the 4th of July 2022. For more information:

[NY.4]

wwww.mo.ma/architecturechina

[NY.5]

130

Green New York

DESIG OUT SPACE REAL Η Christina Ciardullo είναι Senior Architect, συνεργάτρια και ιδρύτρια της βραβευμένης εταιρείας διαστημικής αρχιτεκτονικής SEArch+ και PhD Researcher στο Yale Centre for Ecosystems in Architecture. Το SEArch+ κέρδισε το 2015, 2019 και 2021 NASA Centennial Challenges, που γεφυρώνουν το σχεδιασμό για το διάστημα προς τη βιώσιμη ανάπτυξη της γης. Η τρέχουσα διδακτορική της εργασία επικεντρώνεται στην ενσωμάτωση της βλάστησης μέσα και στα κτίρια προς πιο βιώσιμες πόλεις.

Συνέντευξη στην Τίνα Μαρινάκη

05. CHRISTIN

131

Interview by Tina Marinaki

[NY.5]

NA CIARDULLO

Green New York

GNING TER E. THE ONE. Christina Ciardullo is a Senior Architect, partner, and founder of the awarded space architectural company SEArch+ and Ph.D. Researcher at the Yale Center for Ecosystems in Architecture. SEArch+ won three NASA Centennial Challenges - in 2015, 2019, and 2021, which throw a bridge across the design for the space towards more sustainable development for the earth. Her current doctoral thesis focuses on vegetation integration in buildings to create more sustainable cities.

132

Green New York

CHRISTINA CIARDULLO

TM Πώς προσεγγίζετε την οικολογική καινοτομία στα έργα σας; Ποιο από τα έργα σας θεωρείτε υπόδειγμα βιώσιμου σχεδιασμού υψηλής απόδοσης; CC Σε κάθε έργο στο οποίο συμμετέχω, θέλω να σχεδιάζω από μια αρχή θεμελιώδους φυσικής ή με βάση παθητικές μεθόδους για την επίτευξη ανθρώπινης ευεξίας σε εσωτερικούς και αστικούς χώρους. Λειτουργούμε από οικολογική προοπτική, με την έννοια ότι θεωρούμε το δομημένο περιβάλλον ως ένα οικοσύστημα που παρέχει ταυτόχρονα νερό, ενέργεια, θερμότητα, δροσιά, ακουστική άνεση, αισθητικές ιδιότητες. Έτσι, το κτίριο γίνεται ένα πείραμα όσον αφορά την ολιστική λύση, η οποία καλύπτει πολλές ανάγκες στην ίδια δομημένη μορφή. TM

How do you approach ecological innovation in your projects? Which one of your projects do you consider exemplary for sustainable high-performance design?

In each project I participate in, I want to design from a fundamental physical principle or passive methods to achieve human well-being indoors and in urban spaces. We function from an ecological perspective, meaning that we think of the structured environment as an ecosystem that provides water, energy, heat, cool, acoustic comfort, and aesthetic properties all at the same time. That way, the building becomes an experiment for a holistic solution, covering many of our needs in the same structured form.

Κάθε έργο είναι πραγματικά ένα πείραμα, μια εξελικτική προσπάθεια βελτίωσης της «αειφορίας». Στην περίπτωση των πράσινων τοίχων, πάνω στους οποίους εργαζόμαστε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Οικοσυστημάτων του Yale, σχεδιάσαμε τοίχους που τραβούν ενεργά επιβαρυμένο αέρα εσωτερικού χώρου μέσα από τις ρίζες ενός φυτού. Οι μικροβιακές αποικίες που ζουν εκεί μεταβολίζουν πραγματικά τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι τα μηχανικά συστήματα απλώς αποβάλλουν αυτούς τους ρύπους στην ύπαιθρο – πράγμα και ενεργοβόρο και αδιέξοδο.

[NY.5]

Each project is actually an experiment, an evolutionary effort to improve “sustainability.” When it comes to the green walls, onto which we are working at the moment at the Yale Centre for Ecosystems in Architecture, we designed walls that actively absorb congested indoor air through the roots of a plant. The microbial colonies which live there truly metabolize the air pollutants. Today, the mechanical systems just discard those pollutants in the countryside - which is energy consuming and stalemate. Με κάθε επανάληψη, ρωτάμε «ποιες είναι οι πρόσθετες μετρήσεις που πρέπει να εξετάσουμε για να δούμε εάν αυτή είναι μια βιώσιμη λύση;», «Πώς ελαχιστοποιούμε τη χρήση νερού ή πώς χρησιμοποιούμε αυτούς τους πράσινους τοίχους για την ανακύκλωση του νερού;»,

«Πώς μπορούμε να προσανατολίσουμε αυτούς τους τοίχους ώστε να χρησιμοποιούν το φως της ημέρας αντί να βασίζονται στον ηλεκτρικό φωτισμό;», «Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ανανεώσιμα βιοϋλικά για να δομήσουμε και να υποστηρίξουμε πράσινα τοιχώματα αντί για εξορυκτικά οικοδομικά υλικά;», «Μπορούμε να ενσωματώσουμε την παραγωγή τροφίμων με ουσιαστικό τρόπο που να είναι οικονομικά βιώσιμος και ν’ αφαιρέσουμε την πίεση για τη μετατροπή των δασών σε γεωργική γη;». With each repetition, we ask, “what are some additional measurements that we have to examine in order to know if this is a viable solution?”, “How do we minimize the use of water, or how do we use those green walls for the recycling of water?”, “How can we orient those walls so they can use the daylight instead of relying on electric lighting?”, “How can we use sustainable biomaterials to construct and support green walls instead of mining building materials?” “Can we substantially incorporate food production, which is economically sustainable, and remove the pressure of converting forests into agricultural land?”. Αυτά δεν είναι τετριμμένα ερωτήματα, και ενώ υπάρχει διαδεδομένη αρχιτεκτονική διαίσθηση για τη χρήση των φυτών, ο προσδιορισμός των μετρήσεων για να μπορέσουμε να εργαστούμε μαζί τους με ουσιαστικό τρόπο απαιτεί σημαντική έρευνα. Those are not just some trivial questions. While there is a widespread architectural intuition for using plants, identifying measurements so we can work with them in a meaningful way requires significant research. TM Πείτε μας περισσότερα για τη μακρόχρονη συνεργασία σας με τη NASA και το ενδιαφέρον σας για την ανάπτυξη design που υποστηρίζει τον άνθρωπο για την εξερεύνηση του διαστήματος. CC Από παιδί ονειρευόμουν να σχεδιάζω για το διάστημα και πλέον το όνειρο έχει γίνει πραγματικότητα. Μια αγάπη για τον πλανήτη, το σύμπαν, την επιστήμη, τη φυσική, συναντιούνται σ’ έναν τόπο φαντασίας. Καθώς ορισμένες από τις χώρες και τους ανθρώπους του κόσμου φαίνεται να έχουν ανανεώσει το ενδιαφέρον για το διάστημα, βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα γενιά έρευνας, η οποία συμπεριλαμβάνει την αρχιτεκτονική για τα ανθρώπινα όντα. Είχα την τύχη να συμμετάσχω με τη NASA σε μερικά έργα, πολλά από τα οποία περιλαμβάνουν την ιδέα της βιώσιμης ανθρώπινης εγκατάστασης έξω από τον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των τρισδιάστατων εκτυπωμένων κτιρίων για το φεγγάρι και τον Άρη και concept θερμοκηπίων. TM

Tell us more about your long-term cooperation with NASA and your interest in design development that supports human beings in their effort to explore space.

Since I was a child, I have dreamed of designing for

Mars X-House V2. MARS X-HOUSE, the first place winner in 100% Virtual Design within NASA’s Phase 3 3D-Printed Habitat Challenge. Courtesy of SEArch+ LLC (Space Exploration Architecture).

Green New York

DESIGNING OUTER SPACE. THE REAL ONE.

133

space, and now that dream has come true. A love for the planet, the universe, science, and physics meet each other in an area of fantasy. While some countries and people appear to have renewed their interest in space, we seem to be facing a new generation of research, including architecture for human beings. I was lucky enough to participate, along with NASA, in some projects, many of which include the idea of a sustainable human settlement out of this planet, including three-dimensional printed buildings for the moon and Mars, as well as concepts about greenhouses. Προσωπικά δεν μπορώ να διαχωρίσω την ιδέα της βιωσιμότητας από τη στιγμή που οι άνθρωποι είδαμε για πρώτη φορά μια εικόνα του πλανήτη μας από το διάστημα. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το βιώσιμο κίνημα πραγματικά φούντωσε αφού είδαμε την εικόνα ενός πεπερασμένου και όμορφου μπλε «βόλου» πάνω στον οποίο όλοι και όλα όσα γνωρίζουμε συνυπάρχουν. Για εμένα, το να σχεδιάζω για το διάστημα είναι πραγματικά μια επέκταση του σχεδιασμού για μια «ενιαία γη». Μόλις απομακρυνθούμε από τον πλανήτη συνειδητοποιούμε το βαθμό εξάρτησής μας απ’ αυτόν. Είμαστε «ενσωματωμένοι» στις διαδικασίες της γης. Στο παρελθόν τα διαστημόπλοια υποστήριζαν την απομονωμένη ζωή από τον πλανήτη και την ικανότητα επιβίωσης χάρη σε μερικές μηχανικές συσκευές. Σήμερα, πραγματικά, για να ζήσουμε βιώσιμα έξω από τον κόσμο μας, θα πρέπει να πάρουμε ένα κομμάτι από αυτόν μαζί μας. Δεν υπάρχει τρόπος να φανταστεί κανείς τη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ζωή έξω από τη γη, χωρίς να αναδημιουργήσει με κάποιο τρόπο τις βιολογικές και χημικές διεργασίες που γνωρίζουμε, όπως την αναπνοή με τη ζωή των φυτών και τους κύκλους των αποβλήτων. Personally, I cannot divide the idea of sustainability since we, people, saw our planet’s picture from space for the first time. I do not doubt that the sustainable movement flared on since we saw the picture of a finite and beautiful blue “marble” onto which everybody and everything we know coexists. For me, designing for space is actually an extension of designing for a “whole earth.” The moment we fend off the planet, we realize the degree of our dependence on it. We are “integrated” with earth’s processes. In the past, spaceships supported a life isolated from the planet and the ability to survive thanks to some mechanical appliances. Nowadays, in order to live sustainably out of our world, we actually have to take a part of it with us. There is no way for somebody to imagine the long-term, sustainable life outside of earth without recreating, in some way, the biological and chemical processes as we know them, like breathing with the plants’ life and the waste cycles.

What is your answer to the widespread concern: “we can’t even protect and sustain what we already have on Earth. How can we expect to create a more mature civilization in space?”

For me, it is more about the beneficial process of exercise or thinking of designing for a place that depends on using and reusing the minimal resources on earth or another planet. We would design unbelievable sustainable buildings on Earth if each one of them had the same requirements when it comes to space: to be in charge of its own waste, to be using renewable energy sources when it doesn’t have zero energy balance, to be built without extended use of energy-consuming production materials and to be reusing the minimal materials that it has.

Πώς «μετράται» η βιωσιμότητα;

CC «Βιωσιμότητα» σημαίνει ότι καλύπτουμε τις ανάγκες του παρόντος με τρόπο που οι μελλοντικές γενιές θα μπορούν επίσης να καλύψουν τις δικές τους. Υπονοεί μια κυκλική οικονομία όπου μεταβαίνουμε από την κατανάλωση πόρων σ’ ένα μοντέλο στο οποίο οι πόροι χρησιμοποιούνται και επαναχρησιμοποιούνται προς το κοινό όφελος «των ανθρώπων, του πλανήτη και του κέρδους». Ο τρόπος με τον οποίο μετριέται η βιωσιμότητα στην πράξη -ο πραγματικός αντίκτυπος μιας μεθόδου ή ενός προϊόντος στη βιώσιμη χρήση των πόρων- συχνά ορίζεται πολύ διαφορετικά ανάλογα με το πλαίσιο. Βιβλιογραφικά, υπάρχουν τόσοι πολλοί διαφορετικοί τρόποι καθορισμού των μεταβλητών που εμπλέκονται που ο ορισμός μπορεί να γίνει συντριπτικός. Ο τρόπος με τον οποίο τα Ηνωμένα Έθνη ορίζουν για παράδειγμα τη βιώσιμη ανάπτυξη, τείνει να επικεντρώνεται σε μέτρα δίκαιης ανάπτυξης, έτσι ώστε να περιλαμβάνει τον τερματισμό της φτώχειας και της πείνας και την προώθηση της ισότητας των φύλων. Σε αυτή την περίπτωση, οι μετρήσεις χρησιμοποιούν δείκτες όπως το μέσο βάρος γέννησης ή τα ποσοστά θνησιμότητας, τα οποία υπολογίζονται διαφορετικά σε κάθε χώρα. TM

How can sustainability be “measured”?

“Sustainability” means that we cover the needs of the present in a way that the future generations would also be able to cover theirs. A circular economy is implied where we transition from the consumption of resources

Lunar Lantern. SEArch+’s design for ICON’s Project Olympus, a sustainable outpost consisting of habitats, sheds, landing pads, blast walls, and roadways. Courtesy of SEArch+ LLC (Space Exploration Architecture).

[NY.5]

TM Τι απαντάτε στον διαδεδομένο προβληματισμό ότι «Δεν μπορούμε καν να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε αυτό που έχουμε στη Γη. Πώς μπορούμε να περιμένουμε να δημιουργήσουμε έναν πιο ώριμο πολιτισμό στο διάστημα;».

CC Για μένα είναι περισσότερο η ευεργετική διαδικασία της άσκησης ή της σκέψης του σχεδιασμού για ένα μέρος που εξαρτάται από τη χρήση και την επαναχρησιμοποίηση ελάχιστων πόρων, στη γη ή σε άλλο πλανήτη. Θα σχεδιάζαμε απίστευτα βιώσιμα κτίρια στη Γη, εάν καθένα από αυτά είχε τις ίδιες απαιτήσεις με τις έννοιες του χώρου: να φροντίζει τα δικά του απόβλητα, να χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όταν δεν έχει μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο, να χτίζεται χωρίς εκτεταμένη χρήση υλικών από ενεργοβόρα παραγωγή και να επαναχρησιμοποιεί τα ελάχιστα υλικά που έχει.

Green New York

134

CHRISTINA CIARDULLO

to a model in which the resources are being used and reused for the common benefit of “people, the planet, and the profit.” The way of measuring sustainability in practice - the real impact of a method or a product in sustainable use of resources - is usually set very differently depending on the framework. In the bibliography, there are so many different ways of defining the variables in the bibliography, making the definition probably overwhelming. For example, the way the United Nations defines sustainable development tends to focus on fair development measures, so it includes the seizure of poverty and famine and gender equality promotion. In that case, the measurements use indicators such as average birth weight or mortality rates which are calculated differently in each country. Στον κόσμο της αρχιτεκτονικής, η αειφορία συνδέεται συχνά με τη μείωση της χρήσης ενέργειας σε κτίρια που, παραδοσιακά, εξαρτώνται από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Έτσι μεταξύ των πρώτων τρόπων υπολογισμού της βιωσιμότητας για τα κτίρια ήταν η χρήση ενέργειας διαφόρων συσκευών και εξοπλισμού όπως το Energy Star στις ΗΠΑ. Εάν, ας πούμε, εμπλέκονται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή ενέργεια, τότε η ενεργειακή κατανάλωση μπορεί να έχει λιγότερη σημασία από την επιλογή δομικών υλικών που αποτελούν μέρος μιας εξαντλητικής εξορυκτικής διαδικασίας ως προς τους πόρους της γης, ενώ μέσω διαδικασιών καύσης διύλισης συμβάλλει σε αυξημένες εκπομπές άνθρακα. Υπάρχουν πολλά πλαίσια, για να πραγματοποιήσει κανείς μετρήσεις και τα χρειαζόμαστε όλα για να μπορέσουμε όλοι να εργαστούμε παραγωγικά προς τον κοινό στόχο της βιωσιμότητας. In the world of architecture, sustainability is usually connected with the decreased use of energy in buildings that, traditionally, depend on fossil fuel extraction. Therefore, among those initial ways of building’s sustainability calculating was the use of different appliances’ energy and equipment like Energy Star in the USA. So, let’s say that if there were renewable sources of energy involved, such as solar energy, then the energy consumption could be of less importance in comparison with choosing building materials which are a part of an exhaustive mining process when it comes to the earth’s resources, while through refining combustion processes it contributes to increased carbon emissions.

[NY.5]

TM Ποιο ρόλο πιστεύετε ότι θα διαδραματίσουν στο μέλλον τα πρότυπα LEED και WELL; Είναι ο πράσινος σχεδιασμός μόνο θέμα προόδου της τεχνολογίας ή πρέπει να είναι μια αρχιτεκτονική καινοτομία; CC LEED, WELL, BREAM, Energy Star, Living Building Challenge, Passive House. Όλες αυτές οι πραγματικά ασυνήθιστες

προσπάθειες για την ποσοτικοποίηση και τον καθορισμό των μετρήσεων του τι κάνει ένα κτίριο βιώσιμο ήταν κατά τη γνώμη μου εξαιρετικά επιτυχημένες στο να προχωρήσουμε μπροστά, όσον αφορά τη βιωσιμότητα. Κατά το σχεδιασμό ενός κτιρίου, ο αρχιτέκτονας πρέπει να δίνει αναφορά σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, από τους χρηματοδότες μέχρι την πόλη, και η χρήση αυτών των «πλαισίων» ως σημείο αναφοράς για το πώς ένα σχέδιο αντιμετωπίζει τη βιωσιμότητα, ήταν το κλειδί για την αποδοχή. Εάν η χρήση ηλιακής ενέργειας ή η αποκατάσταση του χρησιμοποιημένου νερού επιτόπου μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικά δαπανηρή υπό το πρίσμα των πιο συνηθισμένων εξορυκτικών διαδικασιών, αυτά τα πρότυπα πράσινων κτιρίων ήταν ένας εναλλακτικός τρόπος δημιουργίας αξίας. Ίσως η πιστοποίηση LEED σε ένα κτίριο ήταν πραγματικά ο μόνος τρόπος για να δικαιολογηθεί η δαπάνη, για παράδειγμα, υδραυλικών εγκαταστάσεων χαμηλής ροής και χρήσης χαμηλής κατανάλωσης νερού. TM

What LEED only have

do you believe is the role that the prototypes and WELL will play in the future? Is green design a matter of advancement of technology, or does it to be an architectural innovation?

LEED, WELL, BREAM, Energy Star, Living Building Challenge, Passive House - all those absolutely unusual efforts for quantification and defining of measurements of what makes a building sustainable were, in my opinion, highly successful in the matter of moving forward when it comes to sustainability. While designing a building, the architect has to report to all involved bodies, from the contributor to the city. The use of those “frameworks” as a reference point for how a design deals with sustainability was the key to acceptance. If the use of solar energy or the restoration of used water on the spot is considered to be too expensive in the most usual mining processes, those green buildings’ prototypes were an alternative way of creating value. Maybe the LEED certification on a building was actually the only way for an expense to be justified, for example, plumbing installations for low flow and low water consumption.

Εάν τα πρότυπα πράσινων κτιρίων παρέχουν αξία και κίνητρα τώρα, καθώς βελτιώνονται οι τεχνολογικές μέθοδοι για τη βελτίωση της χρήσης του νερού, της ενέργειας και των υλικών, ελπίζει κανείς ότι οι δυνάμεις της αγοράς θ’ αναλάβουν, παίρνοντας αυτές τις αποφάσεις και με οικονομικό γνώμονα. If the green building prototypes currently provide value and motives, while the technological methods advance for the use of water’s improvement, along with those regarding energy and materials, one would hope that the market’s powers will take over, making those decisions while also having a financial influence. Ελπίζει κανείς ότι αυτή η πρόοδος δεν θεωρείται απλώς ως μηχανι-

Lunar Landing Pad. The SUNFLOWER VAULT Lunar landing pad schematic design concept for 3D printed Lunar Settlement with associated infrastructure as part of the NASA-MSFC led Pioneering “Olympus’ Lunar Base project. Courtesy of SEArch+ LLC (Space Exploration Architecture).

Green New York

DESIGNING OUTER SPACE. THE REAL ONE.

135

κά ή ηλεκτρονικά ή αυτοματοποιημένα έξυπνα συστήματα, αλλά ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η «πρόοδος» θα είναι μια επιστροφή στη θεμελιώδη φυσική, την επιστήμη των υλικών και τις γηγενείς μεθόδους πρακτικής που προέρχεται από αιώνες οικοδόμησης πριν από τα μηχανικά συστήματα και την αφθονία ενέργειας. Μέσω της χρήσης της ενσωματωμένης γνώσης της μορφής και των υλικών μπορούμε να ψύχουμε παθητικά, να θερμαίνουμε, να αερίζουμε, να δημιουργήσουμε κατάλληλο φωτισμό και να βελτιώνουμε την ποιότητα του αέρα -όλα αυτά για τα οποία σήμερα βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό σε ενεργοβόρα μηχανικά συστήματα. Τα κεραμικά και τα τούβλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ψύξη, λειτουργικά παράθυρα που δημιουργούν διαμπερή εξαερισμό, χρησιμοποιώντας φυτά για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα… όλα αυτά χρησιμοποιούν πιο θεμελιώδεις φυσικές ή βιολογικές αρχές, παρά μηχανικές ή ηλεκτρικές. One might hope that this progress is not simply considered mechanical or electronic or automated smart systems but, in some cases, that the “progress” will be a return to the fundamental physics, the science of materials, and the native methods of practice that comes from centuries of building even before the mechanical systems and the abundance of energy. Through the use of integrated knowledge of form and materials, we can cool passively, heat, ventilate, create the proper lighting, and improve the air’s quality - all of those for which we currently count on energy-consuming mechanical systems. The ceramics and the bricks can be used for cooling functional windows that create through and through ventilation, using plants for the air’s quality improvement. All those use more fundamental natural or biological principles rather than mechanical or electric.

Tell us about the IAQ 2020 Conference: Indoor Environmental Quality Performance Approaches that took place in Athens in May 2022.

Usually, the interior environment of a building is regulated, and the measurements are calculated in individual areas - thermal, auditory, and lighting comfort as well as the quality of air. And even though we, as humans, perceive all of those simultaneously, in the mechanical world that we live in, we usually create one or more machines or methods to examine each problem individually. As you can imagine, that is materially redundant and energetically intensive. The IAQ 2020 was an exciting moment when the profession of structured environment acknowledged that those sectors interact with each other. The conference in Athens had to do with the transition from the IAQ (Indoor Air Quality) to the IEQ (Indoor Environment Quality), attempting to create a more holistic “framework”, so that we can distance ourselves from individual mechanical solutions and move forward more effortlessly towards completed and complex solutions for a complete environment.

TM Μιλήστε μας για το συνέδριο IAQ 2020: Indoor Environmental Quality Performance Approaches που έλαβε χώρα στην Αθήνα το Μάιο του 2022. CC Συνήθως, το εσωτερικό περιβάλλον ενός κτιρίου ρυθμίζεται και οι μετρήσεις υπολογίζονται σε επιμέρους περιοχές -θερμική άνεση, ακουστική άνεση, άνεση φωτισμού και ποιότητα αέρα. Και παρόλο που εμείς ως άνθρωποι τα αντιλαμβανόμαστε όλα αυτά ταυτόχρονα, στον μηχανικό κόσμο που ζούμε, αυτό σημαίνει ότι συνήθως δημιουργούμε μία ή περισσότερες μηχανές ή μεθόδους για να εξετάσουμε κάθε πρόβλημα ξεχωριστά. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, αυτό είναι περιττό και υλικώς και ενεργειακά εντατικό. Το IAQ 2020 ήταν μια συναρπαστική στιγμή, όπου το επάγγελμα του δομημένου περιβάλλοντος αναγνώρισε ότι αυτοί οι τομείς αλληλοεπηρεάζονται. Το συνέδριο στην Αθήνα είχε να κάνει με τη μετάβαση από το IAQ (Indoor Air Quality) στο IEQ (εσωτερική ποιότητα περιβάλλοντος), επιχειρώντας να δημιουργήσουμε ένα πιο ολιστικό «πλαίσιο» ώστε να μπορέσουμε να απομακρυνθούμε από μεμονωμένες μηχανικές λύσεις και να προχωρήσουμε αβίαστα προς ολοκληρωμένες και πολυσύνθετες λύσεις για ένα ολόκληρο περιβάλλον.

www.spacexarch.com

[NY.5]

Mars X-House V1. X-House, the fourth prize winner of Virtual Design Level 1, 60% Design, within NASA’s Phase 3 Habitat Challenge. Courtesy of SEArch+ LLC (Space Exploration Architecture).

GREEN NEW YORK AT1 NF2 MJ3 EK4 CC5

ΚΟΛΛΕΣ - ΑΡΜΟΣΤΟΚΟΙ - ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ARCH DSGN [03.1] [03.2] [03.3] [03.4] [03.5] [03.6] [03.7] [03.8]

Southern stars Gender & architecture A handshake with Julian Lipscombe “Bear” by OOAK Service based approach to design as a secret business weapon From storytelling to storyliving No form No function Storytelling design

P.148 P.152 P.154 P.158 P.160 P.170 P.172 P.186

CH & GN [03]

147

ARCHITECTURE AND DESIGN

The project of modernizing the facilities of the marina of Asteras Vouliagmeni but also the upgrade, expansion and reopening of the hotel complex of Asteras Vouliagmeni consist one of the largest investments in the tourism sector. It’s happening now.

Southern stars (Architecture)

Four seasons Astir Palace Hotel Athens Danai Makri

148

Οι γερανοί υψώνουν το ανάστημά τους σαν εξώκοσμα όντα που αναδύθηκαν από το βυθό, στα ήσυχα νερά της Βουλιαγμένης. Υλοποιούν τη δική τους συνεισφορά στο όραμα της Αθηναϊκής Ριβιέρας, η οποία διαμορφώνεται ούσα εν τη εξελίξει της. Αυτό το θραύσμα βιομηχανικής θέας μέσα στη φύση, υποψιάζει κάθε πολίτη για μία επερχόμενη αλλαγή, μέχρι όλοι πια να μάθουν ότι το έργο αφορά τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων της μαρίνας του Αστέρα Βουλιαγμένης αλλά και την αναβάθμιση, επέκταση και επαναλειτουργία του ξενοδοχειακού συγκροτήματος του Αστέρα Βουλιαγμένης. Το έργο έχει αναλάβει η ΑΕΤΕΡ Αρχιτέκτονες, ένα από τα μεγαλύτερα Γραφεία Αρχιτεκτονικών Μελετών στην Ελλάδα. Αποτελεί επέκταση του προσωπικού γραφείου του Αρχιτέκτονα Χάρρυ Κ. Μπουγαδέλλη, το οποίο ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1984. The cranes raise their stature like extraterrestrial beings that emerged from the bottom of the sea, in the calm waters on the coast of Vouliagmeni. They are implementing their own contribution to the vision of the Athenian Riviera, which is being formed while evolving. This fragment of industrial view in nature, suspects every citizen for an upcoming change, until everyone learns that the project concerns the modernization of the facilities of the marina of Asteras Vouliagmeni but also the upgrade, expansion and reopening of the hotel complex of Asteras Vouliagmeni. The project has been undertaken by AETER Architects, one of the largest architectural practices in Greece today. It is the evolution of the architectural practice of Harry C. Bougadellis, established in Athens in 1984.

[03.1]

Nafsika, Four Seasons Astir Palace Hotel Athens

Images courtesy of Four Seasons

Το έργο του εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων της μαρίνας του Αστέρα Βουλιαγμένης αλλά και η αναβάθμιση, επέκταση και επαναλειτουργία του ξενοδοχειακού συγκροτήματος του Αστέρα Βουλιαγμένης αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον τουριστικό τομέα. Συμβαίνει τώρα.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο σεβασμός προς το παρελθόν του συγκροτήματος και η αρμονική ένταξή του στο τοπίο ήταν στις πιο υψηλές προτεραιότητές μας.

FOUR SEASONS ASTIR PALACE HOTEL ATHENS UPGRADE AND EXTENSION

Η πλούσια ιστορία του Αστέρα στον ελληνικό ξενοδοχειακό χώρο αλλά και η παρουσία σημαντικών αρχαιοτήτων, όπως ο ναός του Απόλλωνα, κάνουν τον Αστέρα μνημείο της ελληνικής ιστορίας και μοναδικό προορισμό διεθνούς εμβέλειας.

LOCAL COLLABORATORS

Το συγκρότημα δημιουργεί συνέργειες με τον πλούτο της φύσης, τη βλάστηση, τη θάλασσα, και το θερμό αλλά φιλόξενο κλίμα της περιοχής, παράγοντας από κοινού αυτό που περιβάλλει την εμπειρία του επισκέπτη.

ARCHITECTURAL DESIGN Aeter Architects – Charry C. Bougadellis

Οι κτιριακές κατασκευές έχουν ήπια κλίμακα, διασπασμένους όγκους, και υλικά που συμφιλιώνονται πλήρως με το τοπίο. Οι περιορισμένες σε έκταση υποδομές ακολουθούν παρόμοια ευαισθησία ένταξης στο συγκρότημα, με ανανεωμένη αισθητική και χρήση εξαιρετικής ποιότητας βιώσιμων τοπικών υλικών.

AETER DESIGN TEAM Spiridoula Kouloubi Maria Rizou Antonis Zambelis Thanos Athanasopoulos Christina Tavoularea

DESIGN PHILOSOPHY The main priority of this project was to respect the existing form of this complex and harmoniously nestle it into the surrounding area. This complex has a rich history, not only in the Greek hospitality sector, but also in a broader sense. Several important archeological findings, including a temple to the Greek god of light, Apollo, have been unearthed in the site. Its historical significance makes it a destination internationally worthy of visit. The complex stands in synergy with the lush nature around it, the surrounding bay, and the distinctly warm and welcoming aura of the location; all of it acting in tandem to shape guests’ experience.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Το ξενοδοχειακό συγκρότημα του Αστέρα Βουλιαγμένης αναπτύσσεται στη χερσόνησο του Μικρού Καβουριού, σε περιοχή συνολικής έκτασης 301.865 τ.μ. Σκοπός του συνολικού έργου ήταν η αξιοποίηση και αναβάθμιση των υφιστάμενων τουριστικών εγκαταστάσεων και κτιριακών και λιμενικών υποδομών και η δημιουργία περιορισμένων νέων δομών –κυρίως υποστηρικτικών των υφιστάμενων τουριστικών μονάδων. Τα ξενοδοχεία Ναυσικά και Αρίων και το συγκρότημα των bungalows είναι κτίρια μοντέρνας μορφολογίας με λιτά χαρακτηριστικά. Στις όψεις τους έχουν γίνει οι κατά το δυνατόν πιο περιορισμένες και λεπτομερειακές επεμβάσεις, με στόχο τη διατήρηση, την ανάδειξη και την συνοχή της αισθητικής τους. Στο εσωτερικό όλων έχει γίνει ολική ανακαίνιση. Έχουν αναπτυχθεί και δημιουργηθεί δύο νέα φυλάκια εισόδου, και ένα ανεξάρτητο εστιατόριο που λειτουργεί ως Beefbar Athens, και βρίσκεται ανάμεσα στα δύο ξενοδοχεία. Στον περιβάλλοντα χώρο διατηρήθηκαν όλες οι υφιστάμενες διαμορφώσεις, αλλά βελτιώθηκαν ως προς τις χαράξεις, τα υλικά και τις φυτεύσεις, με στόχο τη δημιουργία ποιοτικών χώρων, άνοιγμα στις θέες, ανάδειξη και σεβασμό του υφιστάμενου φυσικού τοπίου, και κυρίως τη διατήρηση των φυσικών οικοσυστημάτων. TECHNICAL DETAILS The Astir Palace Hotel was developed on the peninsula of Lemos, in Vouliagmeni, in a 301.865 sqm area. The overall purpose of this project was to fully utilize and update the existing tourist and port facilities and buildings, and to develop new amenities-- mainly infrastructure to support pre-existing fixtures and buildings. The hospitality facilities consist of the two hotel buildings Nafsika and Arion, and a complex of bungalows. These structures are all modern in form and feature clean-cut details. The elevations have undergone minimal and carefully selective interventions, with focus on preserving and highlighting their characteristics and accommodating for a more cohesive aesthetic. All interior spaces have undergone complete renovation. Part of the development were two additional gatehouses, and one stand-alone restaurant located in the space between the two hotels, which now operates as the Athens branch of the Beefbar franchise.

STRUCTURAL ENGINEERING Helliniki Meletitiki MEP/ UTILITIES ENGINEERING LDK Engineering Consultants ENVIRONMENTAL CONSULTANCY LDK Environmental TRAFFIC STUDY Dromos Consulting Engineers TOPOGRAPHICAL SURVEY Topoanalysis GEOTECHNICAL STUDY Edafos Engineering Consultants MARINE WORKS CONSULTANCY Marnet Engineering Consultants ACOUSTIC CONSULTANCY Timagenis Consultants F&B DESIGN K-Studio LIGHTING DESIGN L+Dg Lighting Architects TECHNICAL ADVISEMENT Periklis Kostantinidis INTERNATIONAL COLLABORATORS ARCHITECTURAL DESIGN/ INTERIOR DESIGN Meyer Davis Studio Inc. LANSCAPE ARCHITECTURE EDSA F&B DESIGN Martin Brudnizki Design Studio F&B CONSULTANCY Humble Arnold Associates SPA CONSULTANCY Blu Spas SPA EQUIPMENT CONSULTANCY Design For Leisure LIGHTING DESIGN Lighting Design Intl ELECTRICAL & MEDIA CONSULTANCY EMD ELV/ AUDIOVISUAL CONSULTANCY Hidi Group SIGNAGE CONSULTANCY Media + Design ART CONSULTANCY James Robertson Art HOSPITALITY EQUIPMENT CONSULTANCY The Parker Company

[03.1]

All existing landscaping was preserved but improved upon as to its traces, materials, and plant varieties; thus creating scenic spaces, opening up vistas, and most importantly preserving biodiversity and showcasing the area’s natural characteristics.

LANSCAPE ARCHITECTURE Doxiadis +

149

The buildings stand low to the ground and the volumes of structures are fragmented so everything coexists harmoniously with the surroundings. The materials used are of the highest quality, sustainable, and all sourced locally, enhancing the synergy of the individual buildings with the whole, but also updating their aesthetics and architectural merit.

PROJECT MANAGEMENT Hill International

ARCHITECTURE AND DESIGN

Avra Riviera Waterfront Lounge, Four Seasons Astir Palace Hotel Athens

ARCHITECTURE AND DESIGN

ASTIR MARINA REDEVELOPMENT Τα προτεινόμενα έργα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της μαρίνας Βουλιαγμένης στην ακτή της χερσονήσου του Λαιμού, περιλαμβάνουν την ανακατασκευή και αναδιάταξη των υφιστάμενων λιμενικών έργων και τη διαμόρφωση νέας χερσαίας ζώνης εμβαδού 51.955 τ.μ. Τα προτεινόμενα κτίρια ακολουθούν μια σειρά από βιοκλιματικές στρατηγικές με στόχο τη μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος. Προτείνονται εκτεταμένες επιφάνειες φυτεμένων δωμάτων που δημιουργούν ενιαίο σύνολο με την πλούσια φύτευση του περιβάλλοντος χώρου. Διαμορφώνονται νέες αναπτύξεις συνολικής δόμησης 4.800 τ.μ. με χρήσεις τουρισμού – αναψυχής και διοίκησης και λειτουργίας της μαρίνας, καθώς και υπαίθριες διαμορφώσεις΄ όλα με ιδιαίτερη προσοχή στην βιοκλιματικότητά τους και το περιορισμένο ενεργειακό τους αποτύπωμα. Επιπλέον διαμορφώνεται νέος υπόγειος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων χωρητικότητας 156 θέσεων. Η διάρθρωση των νέων κτιριακών όγκων και η διαμόρφωση των υπαίθριων χώρων εναρμονίζεται πλήρως με το έντονο φυσικό ανάγλυφο της περιοχής. Η νέα διάταξη επιτρέπει την απρόσκοπτη και ταυτόχρονη λειτουργία των διαφορετικών χρήσεων προσκαλώντας στη μαρίνα πολυσυλλεκτικό κοινό, τόσο τοπικό όσο και υπερτοπικό. Στην ζώνη εστίασης, αναψυχής και εμπορικών καταστημάτων, οι κτιριακοί όγκοι οργανώνουν μία μεγάλη γραμμική πλατεία κατά μήκος του κεντρικού παραλιακού κρηπιδώματος της μαρίνας, στην οποία εκτονώνονται οι υπαίθριες χρήσεις των υποδομών εστίασης και περιλαμβάνουν και υπαίθριους χώρους ανάπαυσης επισκεπτών. Ενταγμένα στο περιβάλλον που δημιουργούν τα πολυάριθμα σκάφη που ελλιμενίζονται στη μαρίνα, που αποτελούν την πλέον εντυπωσιακή συλλογή γιοτ που μπορεί να συναντήσει κανείς στη χώρα, τα νέα κτίρια ακολουθούν μορφολογία που εμπνέεται από το ναυπηγικό σχεδιασμό τους. Οι όψεις των κτιρίων χαρακτηρίζονται από καμπύλα πτυχωτά, κεκλιμένα ή μη αναπτύγματα εξωτερικών τοίχων από λευκό λείο εμφανές σκυρόδεμα τα οποία προσδίδουν την αίσθηση της κίνησης και της ενέργειας. Οι στιλπνές μεταλλικές επιφάνειες των προστεγασμάτων που πλαισιώνουν τις εισόδους των καταστημάτων και οι μαρμάρινες παραστάδες που τα διαχωρίζουν δημιουργούν μια αντίθεση με τις επιφάνειες σκυροδέματος και συμπληρώνουν μια υλικότητα που επίσης θυμίζει ναυτική αρχιτεκτονική.

Pelagos Four Seasons Astir Palace Hotel Athens

Στο βορειοδυτικό τμήμα της χερσαίας ζώνης διαμορφώνεται το διοικητικό κέντρο της μαρίνας. Το κτίριο διοίκησης είναι διώροφο και περιλαμβάνει και τον πύργο ελέγχου της μαρίνας. Ο κτιριακός όγκος αναδιπλώνεται ως γλυπτό στον χώρο από κεκλιμένες πλάκες σκυροδέματος που διαμορφώνουν κερκίδες, κλίμακες και οριζόντιες επιφάνειες που καταλήγουν ψηλότερα στην δυναμική μορφή του πύργου ελέγχου. Οι μεγάλες κλίμακες οδηγούν τον επισκέπτη στο ανώτερο δώμα όπου μπορεί να απολαύσει τη θέα της μαρίνας από ψηλά. ASTIR MARINA REDEVELOPMENT The site of the Astir Marina Redevelopment project is in Lemos, within the area of Vouliagmeni in Attica. The marina’s land zone, an area of 51,955 sq.m., will be upgraded with the addition of a new 4,800 sq.m. development of mixed uses that include retail, restaurants, as well as new administration and operation facilities. The new development also provides underground parking area of 156 stalls. The underground parking forms a plinth on which the retail zone, the largest part of the program, is organized. Two two-storey buildings define a central plaza with a striking view towards the sea and the yachts. In the context of this collection of luxury yachts, the most impressive one can encounter in Greece, the new buildings refer to their streamlined, gleaming maritime design. Their inclined and curved structure of exposed white architectural concrete projects an impression of energy and motion. The luxurious, reflective surfaces of the proposed polished copper-toned canopies and the green marble pillars that frame the storefronts are in contrast with the dense visual tactility of the concrete walls and bring to mind nautical interiors.

150

The new marina administration building and control tower is located at the northwest part of the marina land zone. The building unfolds sculpturally to form stepped accessible terraces that lead to the upper terrace slab. This open-air space will also function as an event area and provides panoramic view of the marina and the beautiful Vouliagmeni bay. The new development also features some smaller buildings of supporting functions that share the same architectural expression. The proposed buildings present a wide range of sustainability strategies that include an advanced geothermal system for heating and cooling by means of water source heat pumps, sunlight control façade design and generous planted terraces that create a unified whole with the development’s lush new landscaping and contributes to the project’s gentle insertion to the natural setting.

Astir Marina

ASTIR MARINA REDEVELOPMENT OWNER Astir Marina Vouliagmenis S.A.

[03.1]

ARCHITECTURAL DESIGN TEAM Charry K. Bougadellis Athanasios Athanasopoulos Maria Rizou Penelope Kougianou Venia Charitatou Spyridoula Kouloumbi Maria Christina Skiada Stefania Kapsaski STRUCTURAL DESIGN ΤTA S.a.

MARINE WORKS DESIGN Marnet S.a. LANDSCAPE DESIGN Neiheiser Argyros TRAFFIC & HYDRAULIC DESIGN Dromos Consulting PROJECT MANAGER Hill International TECHNICAL CONSULTANT Periklis Konstantinidis LIGHTING CONSULTANCY CK Design Lighting 3D MODELING & RENDERS Batis 3d Design Studio

Images courtesy of Four Seasons

ARCHITECTURAL DESIGN Aeter Architects

E-M DESIGN Team E-M Consulting Engineers

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΕΤΕΡ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ H ΑΕΤΕΡ Αρχιτέκτονες είναι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα Γραφεία Αρχιτεκτονικών Μελετών στην Ελλάδα. Αποτελεί επέκταση του προσωπικού γραφείου του Αρχιτέκτονα Χάρρυ Κ. Μπουγαδέλλη, το οποίο ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1984.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Gatehouse Four Seasons Astir Palace Hotel Athens / Photography ©Βlueslatefilms

Ο δυναμισμός και η καινοτομία, η ταχύτητα ανταπόκρισης ταυτόχρονα με την κάλυψη υψηλών προδιαγραφών, είναι χαρακτηριστικά που διαπερνούν τη δομή και λειτουργία της AETER Αρχιτέκτονες. Το χαρακτήρα αυτό υποστηρίζει μια σύγχρονη υποδομή και η πλήρης εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001: 2015 (με αριθμό πιστοποίησης 44100020168-GR0844/2018). Στόχος του γραφείου είναι η προσφορά υπηρεσιών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού υψηλού επιπέδου. Κατά την πολυετή απασχόλησή του σε έργα αυξανόμενης σημασίας, το γραφείο έχει αναλάβει μελέτες αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, μεγάλης κλίμακας μελέτες διαμόρφωσης εσωτερικού χώρου καθώς και μελέτες αρχιτεκτονικής τοπίου. Οι μελέτες της ΑΕΤΕΡ καλύπτουν όλο το φάσμα των Αρχιτεκτονικών Μελετών, όπως ξενοδοχειακά, γραφεία, εμπορικά κέντρα, κτίρια εκπαίδευσης, συνάθροισης κοινού, εγκαταστάσεις υγείας, βιομηχανικά κτίρια, σταθμούς αυτοκινήτων, διαμορφώσεις υπαίθριων χώρων, κατοικίες, αποκαταστάσεις κτιρίων, κλπ. Το έμπειρο επιστημονικό δυναμικό, το ομαδικό πνεύμα δουλειάς και η προσωπική συμμετοχή του υπεύθυνου αρχιτέκτονα σε συνδυασμό με την υψηλή κατάρτιση του συνόλου του προσωπικού, εξασφαλίζει την υψηλού επιπέδου επεξεργασία κάθε αντικειμένου μελέτης. Η ΑΕΤΕΡ παράλληλα με την εδραίωσή της στην ελληνική αγορά διευρύνει την εμβέλειά της προς το εξωτερικό, ενεργοποιούμενη στην ανάληψη μελετών υψηλών απαιτήσεων για έργα διεθνούς σημασίας. ABOUT AETER ARCHITECTS AETER Architects is one of the largest architectural practices in Greece today. It is the evolution of the architectural practice of Harry C. Bougadellis, established in Athens in 1984. The aim of the company is to provide top quality architectural services to its clients while meeting the cost and time constraints set on each occasion. Experienced professionals, team spirit, and continuous involvement of all the Project Architects, Project Leaders, and Design Directors ensure the successful development of every project that the office undertakes.

The presence of the practice is multifaceted and includes projects of all sizes and of every phase of design. During recent years, our practice has been involved in design for various sectors such as healthcare, retail, office spaces, government, cultural and educational institutions, transport, hospitality, entertainment, and sports, along with numerous awards and competition-winning projects.

151

The practice’s creative character is complemented by its contemporary infrastructure that benefits from currently available technology. Quality is further ensured by a fully implemented quality management system, certified according to EN ISO 9001: 2015 International Standard.

Its work has been extensively published in Greek and International press and featured in books and magazines. Our scope of projects grows ever wider domestically and internationally, by undertaking assignments of increasing significance. Στην ιστοσελίδα της ΑΕΤΕΡ Αρχιτέκτονες (www.aeter.gr) υπάρχει αναλυτική παρουσίαση των έργων ανά κατηγορία, καθώς και λίστα πελατών, τα νέα της εταιρείας, κλπ. By visiting AETER ARCHITECTS’ website (www.aeter.gr) you can be fully informed about the Company’s Projects listed by sector and you can also see a full list of Clients, Company News etc. Nafsika, Four Seasons Astir Palace Hotel Athens

[03.1]

ARCHITECTURE AND DESIGN

Questions of gender and sexuality have traditionally been based on heteronormative ideals. As a result the exploration of queer identity has been taking place behind closed doors and in secrecy. But things are changing.

Gender & architecture (Architecture)

152

Tina Marinaki

Τρία έργα διαφορετικής κλίμακας και στόχου διερευνούν την queer αρχιτεκτονική όχι απλώς ως χώρο που χρησιμοποιείται ή οικειοποιείται από μη ετεροφυλόφιλους ανθρώπους, αλλά μια επιτελεστική στρατηγική για να αμφισβητήσει τις συμπεριφορές, τους κανόνες, τις προσδοκίες και τις καταστάσεις που πλαισιώνονται από το δομημένο περιβάλλον.

Three projects of different scales and aim investigate queer architecture not simply as a space used or appropriated by non-heterosexual people, but a performative strategy to challenge the behaviors, rules, expectations and situations framed by the built environment. Το Stalled! προτείνει ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για μια ασφαλή δημόσια τουαλέτα υπό το φως νομικών, οικονομικών και πρακτικών εκτιμήσεων, σύμφωνα με τροποποίηση του Διεθνούς Κώδικα Υδραυλικών (“IPC”)— πρόκειται για τη διακυβέρνηση που διέπει τις περισσότερες κατασκευές στις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να επιτρέπεται η χρήση τουαλέτας από πολλαπλούς χρήστες, όλων των φύλων. Stalled! proposes a set of guidelines for a safe public restroom in light of legal, economic, and practical considerations; amending the International Plumbing Code (“IPC”)— the model code that governs most construction in the United States to allow for all-gender, multi-user restrooms. Το Anita May Rosenstein Campus, ένα LGBT Κέντρο του Λος Άντζελες, αντιμετωπίζει τις ανάγκες των ηλικιωμένων ομοφυλόφιλων σε μια εποχή που το queer μέλλον έγινε επιτέλους δυνατό χάρη στην πρόοδο στην ιατρική και την εκπαίδευση. The Anita May Rosenstein Campus, a Los Angeles LGBT Center, addresses the needs of aging gay people at a time that the queer future has finally been made possible thanks to advances in medicine and education. Το Cruising Pavilion εξερευνά μια σεξουαλική και χωρική πρακτική που καλύπτει τον ιστορικό και σύγχρονο πολιτισμό. Cruising Pavilion explores a sexual and spatial practice that spans historical and contemporary culture.

[01]

STALLED! - THE QUEER BATHROOM Σε αντίθεση με τις σχεδιαστικές αποφάσεις που μπορούν δυνητικά να αποκλείσουν ή να αποξενώσουν τους τελικούς χρήστες, ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός προτείνει μια αρχιτεκτονική στρατηγική που δημιουργεί κτίρια τα οποία φιλοξενούν ανθρώπους όλων των τύπων. Οι σχεδιαστικές λεπτομέρειες μπορούν να δημιουργήσουν έναν ασφαλή και βιώσιμο χώρο για χρήστες οποιασδήποτε φυλής, ηλικίας, φύλου, θρησκείας ή αναπηρίας. Ο αρχιτέκτονας Joel Sanders, η τρανς ιστορικός Susan Stryker και ο νομικός μελετητής Terry Kogan εγκαινίασαν, το 2018, την πρωτοβουλία Stalled!, ένα ανοιχτού κώδικα, σχέδιο-ερευνητικό έργο που παρέχει πληροφορίες και πρωτότυπα για τη δημόσια τουαλέτα. Το Stalled! ήταν εκείνη την εποχή μια άμεση απάντηση στον ηθικό πανικό που προκλήθηκε από δικαστικές υποθέσεις που επιδιώκουν να ανατρέψουν τις προστασίες του Προέδρου Ομπάμα για τον Τίτλο IX που εγγυάται στα τρανς άτομα πρόσβαση σε δημόσιες τουαλέτες διαχωρισμένες κατά φύλο που ευθυγραμμίζονται με την ταυτότητα φύλου τους. Τον Μάρτιο του 2018 η κυβέρνηση Τραμπ ακύρωσε αυτές τις προστασίες και το Ανώτατο Δικαστήριο αρνήθηκε να ακούσει την υπόθεση του Γκάβιν Γκριμ κατά του Σχολικού Συμβουλίου της κομητείας Γκλόστερ. Το Stalled! αντιμετωπίζει ένα επείγον ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης: την ανάγκη δημιουργίας ασφαλών, βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμούς δημόσιων τουαλετών για όλους ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλής, θρησκείας και αναπηρίας μέσω διαλέξεων και εργαστηρίων, γραπτών και συνεντεύξεων, οδηγιών σχεδίασης και πρωτοτύπων. Σύμφωνα με τον Joel Sanders, η τουαλέτα είναι μόνο ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με τη σχέση μεταξύ του περιβαλλοντικού σχεδιασμού, του ανθρώπινου σώματος και της κοινωνικής ισότητας και του τρόπου με τον οποίο οι πολιτικές ελευθερίες των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των Αφροαμερικανών, των μεταναστών, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και της LGBTQ κοινότητας μεταξύ άλλων, κινδυνεύουν από την άρνηση της ασφαλούς πρόσβασης στον δημόσιο χώρο. [01]

STALLED! - THE QUEER BATHROOM Contrary to design decisions that can potentially exclude or alienate end users, an all-inclusive design suggests an architectural strategy which creates buildings that accommodate people of all types. Design details can create a safe and sustainable space for users of any race, age, gender, religion or disability. Architect Joel Sanders, transgender historian Susan Stryker and legal scholar Terry Kogan launched, in 2018, the Stalled! initiative, an open-source, design-research project which provides information and prototypes for the public restroom.

[03.2]

Stalled! was at the time a direct response to the moral panic triggered by court cases seeking to overturn President Obama’s Title IX protections guaranteeing trans individuals access to sex-segregated public toilets that align with their gender identity. In March 2018 the Trump administration rescinded these protections and the Supreme Court declined to hear the case of Gavin Grimm v. Gloucester County School Board. Stalled! addresses an urgent social justice issue: the need to create safe, sustainable and inclusive public restrooms for everyone regardless of age, gender, race, religion and disability through lectures and workshops, writings and interviews, design guidelines and prototypes. According to Joel Sanders, the restroom is just one example of the way we need to generate a larger conversation about the relationship between environmental design, the human body and social equity and the way civil liberties of people including women, African-Americans, immigrants, the disabled and the LGBTQ community to name a few, are imperiled by denying people safe access to public space.

Image courtesy of JSA / MIXdesign

Τα ερωτήματα για το φύλο και τη σεξουαλικότητα βασίζονται παραδοσιακά σε ετεροτυπικά ιδανικά. Ως αποτέλεσμα, η εξερεύνηση της queer ταυτότητας λαμβάνει χώρα πίσω από κλειστές πόρτες και μυστικά. Όμως τα πράγματα αλλάζουν.

ARCHITECTURE AND DESIGN

[02] QUEER AGING: ANITA MAY ROSENSTEIN CAMPUS – LOS ANGELES, CALIFORNIA Η προσβάσιμη στέγαση ήταν ανέκαθεν κρίσιμη για θέματα πρόσβασης και ισότητας. Με την πρόοδο στην εκπαίδευση και τη θεραπεία, το queer μέλλον και η γήρανση της γενιάς των Baby Boomers είναι πλέον πραγματικότητα και αποτελεί αρχιτεκτονική πρόκληση. Το Los Angeles LGBT Center, σχεδιασμένο από τους Leong Leong and Killefer Flammang Architects, ανταποκρίνεται σε αυτό το νέο φαινόμενο, το queer aging. «Το Anita May Rosenstein Campus είναι ένας νέος τύπος κοινωνικής υποδομής για την LGBTQ κοινότητα που συνθέτει κοινωνικές υπηρεσίες και οικονομικά προσιτή στέγαση σε μια πορώδη αστική πανεπιστημιούπολη», διευκρινίζει ο Dominic Leong. Προτείνει μια νέα τυπολογία για την αστική ανάπτυξη με βάση την κοινότητα που περιλαμβάνει διάφορα κοινωνικά και οικονομικά προγράμματα στέγασης. Το πορώδες, πεζοδρομημένο αστικό campus διαθέτει μια δημόσια πλατεία και μια σειρά από αυλές που ενώνουν διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες, πολιτιστικά και θεσμικά προγράμματα. Το αποτέλεσμα είναι μια νέα, ολοκληρωμένη πλατφόρμα για να ζεις ως μια διαγενεακή LGBTQ κοινότητα. To Campus προσφέρει ασφαλείς και ιδιωτικούς εξωτερικούς χώρους για τους πελάτες και το προσωπικό του. Μεγάλες συρόμενες πόρτες γύρω από την εσωτερική αυλή του Κέντρου Νεότητας μπορούν να ανοίξουν σε μια κοινόχρηστη κουζίνα και κύρια αίθουσα δραστηριοτήτων, δημιουργώντας μια απρόσκοπτη σύνδεση μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού. Κατά μήκος της περιμέτρου του κτιρίου, οι είσοδοι και τα παράθυρα είναι προσεκτικά τοποθετημένα ώστε να επιτρέπουν πρόσβαση, θέα και φως, παρέχοντας παράλληλα την απαραίτητη ιδιωτικότητα για την πελατεία και το προσωπικό. [02]

QUEER AGING: ANITA MAY ROSENSTEIN CAMPUS – LOS ANGELES, CALIFORNIA Accessible housing has always been critical to issues of access and equality. With the advances in education and treatment the queer future and the aging of the Baby Boomer generation is now real and an architectural challenge. The Los Angeles LGBT Center, designed by Leong Leong and Killefer Flammang Architects, addresses this new phenomenon: queer aging. “The Anita May Rosenstein Campus is a new type of social infrastructure for the LGBTQ community that synthesizes social services and affordable housing into a porous urban campus,” says Dominic Leong. It proposes a new typology for community-based urban development that includes diverse social and affordable housing programs. The porous, pedestrian-oriented urban campus features a public plaza and a series of courtyards that unify various social services, cultural and institutional programs. The result is a new, integrated platform for living as an intergenerational LGBTQ community.

Photography ©Iwan Baan

[03]

QUEER MAPPING OF THE PAST AND THE FUTURE Το Cruising Pavilion είναι ένα επιμελητικό έργο σχετικά με την αρχιτεκτονική του gay sex και την κουλτούρα της κρουαζιέρας. Ξεκίνησε στο Παρίσι, τον χειμώνα του 2018, από τους Pierre-Alexandre Mateos, Rasmus Myrup, Octave Perrault και Charles Teyssou με την ευκαιρία της 16ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας με δύο ακόμα εκδόσεις να ακολουθούν στη Νέα Υόρκη και το Σουηδικό Κέντρο Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού στη Στοκχόλμη. Το Cruising Pavilion: Architecture, Gay Sex and Cruising Culture in Stockholm, περιελάμβανε έργα των Ανδρέα Αγγελιδάκη, Diller Scofidio + Renfro και Andrés Jaque.

153

The Campus offers safe and private outdoor spaces for its clients and staff. Large sliding doors around the interior courtyard of the Youth Center can be opened up to a communal kitchen and main activity room, creating a seamless connection between inside and outside. Along the perimeter of the building, the entrances and windows are carefully located to allow access, views, and light while providing the necessary privacy for clientele and staff.

The Bar. 'Cruising Pavilion: Architecture, Gay Sex and Cruising Culture' in Boxen at ArkDes. Photography ©Johan Dehlin

Το Cruising Pavilion αναδεικνύει όλα τα μη συμβατικά μέρη όπως τα πάρκινγκ, τα πάρκα, οι δημόσιες τουαλέτες, καθώς και ειδικές εγκαταστάσεις όπως τα sex clubs και τα λουτρά, όπου οι γκέι συναντήθηκαν ιστορικά για περιστασιακό σεξ. Το show παρουσίασε τρόπους με τους οποίους τα LGBT άτομα «έχουν διαμορφώσει τον χώρο και τους τρόπους με τους οποίους η αρχιτεκτονική έχει, ως εκ τούτου, διαμορφώσει το χώρο για αυτούς». Παρουσιάζοντας τις πολλές πτυχές της κουλτούρας της κρουαζιέρας μέσα από το έργο διεθνών αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών και καλλιτεχνών, το Cruising Pavilion διερευνά μια σεξουαλική και χωρική πρακτική που καλύπτει τον ιστορικό και σύγχρονο πολιτισμό. Ο συνδυασμός των ψηφιακών εφαρμογών σύνδεσης, της αστικής ανάπτυξης και της εμπορευματοποίησης της κουλτούρας LGBTQ+ σημαίνει ότι οι παραδοσιακοί χώροι κρουαζιέρας προσαρμόζονται συνεχώς. Οι γεωχωρικές τεχνολογίες έχουν δημιουργήσει μια ψυχοσεξουαλική γεωγραφία που εξαπλώνεται σε ψηφιακά συνδεδεμένα σπίτια και προφίλ. Η έκθεση παρουσιάζει την κρουαζιέρα ως παραγωγό μιας μη ετερο-αρχιτεκτονικής που αντικατοπτρίζει στενά την πατριαρχική φύση του δομημένου περιβάλλοντος. Η κρουαζιέρα αποκαλύπτεται ταυτόχρονα ως αντίσταση και πρωτοπορία, με ενεργή συνάφεια εντός και πέρα από τους κύκλους LGBTQ+. [03]

QUEER MAPPING OF THE PAST AND THE FUTURE Cruising Pavilion is a curatorial project about the architecture of gay sex and cruising culture. It was initiated in Paris, during Winter 2018 by Pierre-Alexandre Mateos, Rasmus Myrup, Octave Perrault and Charles Teyssou on the occasion of the 16th Venice Architecture Biennale with two more editions to follow in New York and the Swedish Centre for Architecture and Design, in Stockholm. Cruising Pavilion brings in the display all the non-conventional places sych as parking lots, parks, public toilets, as well as in dedicated establishments such as sex clubs and bathhouses, where gay people historically met for casual sex. The show presented ways LGBT people "have shaped space and the ways in which architecture has therefore in turn shaped space for them."

[03.2]

Presenting the many facets of cruising culture through the work of international architects, designers and artists, Cruising Pavilion explores a sexual and spatial practice that spans historical and contemporary culture. The combination of digital hook-up apps, urban development, and the commodification of LGBTQ+ (Lesbian, Gay, Transgender, Bisexual and Queer +) cultures means that traditional cruising grounds are continually adapting. Geospatial technologies have generated a psychosexual geography that spreads across digitally-connected homes and profiles. The exhibition presents cruising as the producer of a non-hetero architecture that closely mirrors the patriarchal nature of the built environment. Cruising is at once revealed as a resistance, an avant-garde and a vernacular, with an active relevance in and beyond LGBTQ+ circles.

“Reproduction of Flagrant Délit” (1975) Madelon Vriesendorp

ARCHITECTURE AND DESIGN

From Great Britain, the Bennetts Associates office "applies" in Greece as well. We learn more about them by discussing with their founder, Julian Lipscombe.

Α handshake with Julian Lipscombe (Interview)

154

Thanassis Diamantopoulos

[03.3]

Syggrou Avenue Office Buildings Architecture by Bennetts Associates and Divercity Architects

Images courtesy of Bennetts Associates

Απ’ τη Μεγάλη Βρετανία, το γραφείο Bennetts Associates «εφορμά» και στην Ελλάδα. Γνωρίζουμε περισσότερα γι’ αυτούς μέσα από μία συζήτηση με τον ιδρυτή του, Julian Lipscombe.

ARCHITECTURE AND DESIGN

ΤΔ

Συστήστε μας τους Bennetts Associates.

JL Έχουμε σχεδιάσει για τη Dimand ένα κτίριο-ορόσημο στη Λεωφόρο Συγγρού, το οποίο πρόκειται να ολοκληρωθεί σύντομα. Αναφέρομαι σε μία υπερήφανη για εμάς στιγμή. Δημιουργήσαμε το γραφείο μας πριν από σχεδόν 35 χρόνια και σήμερα μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ένα από τα κορυφαία γραφεία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Μάιο θα κλείσω 30 χρόνια παρουσίας στο γραφείο, πράγμα που θεωρώ μεγάλο προνόμιο, καθώς κατευθύνω και συμβάλλω στο ταξίδι των Bennetts Associates. Με περισσότερα από 80 άτομα, δραστηριοποιούμαστε και εκτός Ηνωμένου Βασιλείου, στην Ευρώπη και τη Νοτιοανατολική Ασία. Πάνω από 200 μεγάλα βραβεία «μιλούν» για την ποιότητα αυτού που κάνουμε. Πρόσφατα γίναμε B Corp, γεγονός που αποδεικνύει τις ηθικές μας αξίες, ενώ μια σειρά από πρωτοποριακές επιλογές εφαρμόζουν την τεχνογνωσία μας στη βιωσιμότητα. Στοχεύουμε στην αριστεία σε ό,τι και αν κάνουμε. «Η χημεία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων είναι το καλύτερο θεμέλιο για την εργασία, που επιδεικνύει ανθεκτικότητα». TD

Who is Bennetts Associates?

We have designed the landmark scheme on Syggrou Avenue for Dimand, which is soon to be completed. This is a hugely proud moment for us. Formed nearly 35 years ago, we are one of the UK’s leading architectural practices. In May, I will have been there for 30 of those years, and it has been a great privilege to help direct our journey. At 80 strong, we now operate across the UK, Europe, and SE Asia. We are passionate about creating architecture and places that are enduring, humane, and elegant. Across all projects, our objective is to produce work that is spatially uplifting, visually stimulating, and immaculately realized. Over 200 major awards speak of the quality of what we do, recently becoming a B Corp speaks of our ethical values, and a series of groundbreaking “firsts” speak of our pioneering expertise in sustainability. We aim for excellence in everything. “Chemistry and trust between people are the best foundation for enduring work.”

ΤΔ Ποιος είναι ο τρόπος εργασίας που ακολουθεί η Bennetts Associates; JL Ο συνάδελφός μου και ιδρυτής, Rab Bennetts, έχει ορίσει το ήθος μας ως εξής: «Αρχιτεκτονική, όχι αρχιτέκτονας. Μία προσέγγιση, όχι ένα στιλ. Συνεργασία, όχι ατομικισμός». Πέρα από το εξαιρετικό επίπεδο στη δουλειά, η κουλτούρα και οι αξίες του γραφείου έχουν τροφοδοτήσει την αφοσίωσή μου για 30 χρόνια και με προοπτική στο μέλλον. Συχνά λέω πως νιώθω σα να βρίσκομαι στη πρώτη μου μέρα –αυτό κι αν είναι ξεχωριστό για ένα εργασιακό περιβάλλον. Ωστόσο το μοιραζόμαστε από κοινού με έναν σταθερό πυρήνα συναδέλφων. Μεταξύ μας υπάρχει συντροφικότητα αλλά ποτέ εφησυχασμός. Θέλουμε να βελτιωνόμαστε, να δοκιμάζουμε τον εαυτό μας, να καινοτομούμε και να μαθαίνουμε. Ενώ ο όρος «συνεργασία» είναι χιλιοειπωμένος και τείνει να χάσει τη σημασία του, για εμάς συνιστά μία γνήσια έννοια. Ο καθένας ενθαρρύνεται να προσφέρει αυτό που μπορεί, όπως άλλωστε φάνηκε στην πράξη από την έκδοση του γραφείου μας, «Five Insights», το 2016, στην οποία δοκίμια από αρχιτέκτονες που μόλις αποφοίτησαν τοποθετήθηκαν δίπλα σε αυτά των διευθυντών μας.

What is the way of working followed by Bennetts Associates?

My colleague, Rab Bennetts (Founding Director), has defined our ethos as: “An architectural practice, not an architect, an approach, not a style, collaboration, not individualism.” As well as great work, the culture and values of the practice have engaged me for 30 years and counting. I often say that now feels almost like Day One - pretty special for a working life. A stable core of other longstanding colleagues would echo this sentiment. There is great togetherness but never complacency – we are restless to improve, test ourselves, innovate, and learn. “Collaboration” is a much overused term, but for us, it is genuine. All inputs are encouraged, as evidenced by our 2016 publication “Five Insights,” where essays by recent graduates through to the Directors sat side-by-side. Engagement with clients, stakeholders, and consultants is equally inclusive – we lead with determination but are team players.

155

Timber Square

ΤΔ Με ποιους τρόπους οι νέοι τρόποι εργασίας επηρεάζουν το σχεδιασμό των κτιρίων γραφείων; JL Αισθανόμαστε σαν να βρισκόμαστε στο μάτι του κυκλώνα. Ο πλανήτης βρίσκεται σε κίνδυνο και η εξέλιξη της κοινωνίας έχει «παγώσει» όπως ποτέ άλλοτε σε καιρό ειρήνης λόγω της πανδημίας. Αυτή η εποχή μάς έχει μεταβάλλει και θα συνεχίσει να το κάνει για αρκετό καιρό. Ο κόσμος και οι χώροι της εργασίας είναι ήδη αγνώριστοι σε σχέση με την προ-COVID περίοδο και σ’ αυτό παίζει επιπλέον ρόλο η ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης –αν δεν είναι ήδη πολύ αργά!

[03.3]

Η πανδημία μάς δίδαξε ότι μπορούμε να εργαστούμε οπουδήποτε, αλλά μας υπενθύμισε επίσης ότι είμαστε κοινωνικά όντα που ευδοκιμούμε όταν είμαστε μαζί. Τα «work factories» του πρόσφατου παρελθόντος αντικαθίστανται με «χώρους εργασίας» νέας γενιάς που προάγουν την αλληλεπίδραση, εμπλουτίζουν την ψυχή και ανταμείβουν την κοινότητα. Έτσι σ’ εμάς, τους αρχιτέκτονες, μας προσφέρονται ατελείωτες αρχιτεκτονικές δυνατότητες, με επιρροές από τη φιλοξενία και τον πολιτισμό που οδηγούν σε νέες υβριδικές τυπολογίες. Την ίδια στιγμή, η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας κερδίζει ραγδαία δυναμική, λόγω των εταιρικών δεσμεύσεων ESG, της πίεσης από τους χρηματοδότες και των αυστηρότερων κανονιστικών ρυθμίσεων. Απαιτητικές, αλλά συναρπαστικές στιγμές.

ARCHITECTURE AND DESIGN 156

Syggrou Avenue Office Buildings Architecture by Bennetts Associates and Divercity Architects TD

How does the current way of working models affect office buildings’ design?

It feels like we are in a watershed. The planet is in peril, and society has stopped in unison like never before in peacetime due to the pandemic. This moment has already changed us and will continue to do so for some time. The world of work is already unrecognizable from how it was when COVID emerged in 2019, and the Climate Emergency response is rapidly gathering pace –if it isn’t already too late. Workplaces are changing markedly in response to these and other factors.

How do you put sustainability into action? Can a zero-free emission building save the planet, or do we need to do much more?

We have been putting sustainability into action for more than 30 years – well before the term itself was even in common usage. Deep commitment to sustainable design is in our DNA as a collective and as individuals. In particular, we are keen to push sustainability into the mainstream to have as widespread an impact as possible. Considering that buildings account for about 40% of all carbon emissions, net-zero carbon projects can help save the planet. Our current focus is on the huge challenge of retrofitting the existing stock - the target for fundamental carbon reduction by 2050 is brought into sharp focus by the fact that 80% of the buildings that will exist then already exist today. There is so much to do, and time is short…

The pandemic has taught us that we can work anywhere but has also reminded us that we are social animals who thrive on being together. The recent past's bland “work factories” are being replaced with new generation workplaces that foster interaction, enrich the soul, and reward congregation. This has endless architectural possibilities, with hospitality and culture influencing new hybrid typologies. At the same moment, mainstreaming of sustainability is rapidly gaining momentum, driven by corporate ESG commitments, pressure from funders, and regulatory tightening.These are demanding but exciting times. ΤΔ Πώς εφαρμόζετε τη βιωσιμότητα; Μπορεί ένα κτίριο μηδενικών εκπομπών να σώσει τον πλανήτη ή πρέπει να κάνουμε πολλά περισσότερα; JL Έχουμε θέσει σ’ εφαρμογή τη βιωσιμότητα για περισσότερα από 30 χρόνια –πολύ πριν ο ίδιος ο όρος ήταν ακόμη σε κοινή χρήση. Η βαθιά δέσμευση για βιώσιμο σχεδιασμό βρίσκεται στο DNA μας ως συλλογικότητα και ως άτομα. Ειδικότερα, επιθυμούμε να προωθήσουμε τη βιωσιμότητα στην επικρατούσα τάση, ώστε να μπορεί να έχει όσο το δυνατόν ευρύτερο αντίκτυπο. Δεδομένου ότι τα κτίρια αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% όλων των εκπομπών άνθρακα, τα έργα καθαρού μηδενικού άνθρακα θα βοηθήσουν σίγουρα στη διάσωση του πλανήτη. Η τρέχουσα εστίασή μας είναι στην τεράστια πρόκληση της μετασκευής του υπάρχοντος αποθέματος -ο στόχος για θεμελιώδη μείωση των εκπομπών άνθρακα έως το 2050 λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι το 80% των κτιρίων που θα υπάρχουν τότε υπάρχουν ήδη σήμερα. Έχουμε τόσα πολλά να κάνουμε και ο χρόνος είναι λίγος.

The challenge is also about how we operate as a collective and as individuals. We have made significant commitments to reduce our own carbon and hold ourselves accountable for this. As individuals at Bennetts Associates, we monitor our own personal carbon footprints through a software tool we developed and make lifestyle reductions. We practice what we preach. ΤΔ Οι πολιτικές βιωσιμότητας προστατεύουν κατά κάποιο τρόπο την ευημερία των ανθρώπων και στο πλαίσιο της καθημερινής άνεσης; JL Πάντα πιστεύαμε ότι η βιώσιμη αρχιτεκτονική είναι συνώνυμο της καλής αρχιτεκτονικής. Πράγματι, στον mainstream τομέα εργασίας, έχουμε χρησιμοποιήσει πολλές φορές την ελληνική μεταφορά σύμφωνα με την οποία η βιωσιμότητα είναι ένας «Δούρειος Ίππος» για την καλή αρχιτεκτονική, με έμφαση στην ποιότητα του χώρου, το φως, τον αέρα και τις ανέσεις. Η πολύ ευπρόσδεκτη πρόσφατη εστίαση στην υγεία και την ευημερία ενίσχυσε περαιτέρω τη θέση του βιώσιμου σχεδιασμού, για να δώσει μια πλουσιότερη και βαθύτερη απάντηση στις ανάγκες της ανθρωπότητας. Τα σχέδιά μας όπως η Timber Square στο Λονδίνο ενσωματώνουν φυσικά υλικά, ενεργή κυκλοφορία, βιοφιλία και εξωτερικές ανέσεις. TD

At the same time, does sustainability somehow safeguard people’s well-being also in the context of everyday comfort?

We have always felt that sustainable architecture and good architecture are synonymous. Indeed, in the mainstream workplace sector, we have often used a Greek metaphor to the effect that sustainability is a “Trojan Horse” for good architecture, with its focus on the quality of space, light, air, amenity, and comfort. The much welcome recent focus on health and wellbeing has further bolstered sustainable design’s position to give a richer and deeper response to the needs of humanity. Our schemes like Timber Square in London incorporate natural materials, active circulation, biophilia, and external amenity.

ΤΔ Παλιά κτίρια, νέες λειτουργίες, συνύπαρξη με νέα κτίρια: χρειαζόμαστε την ιστορία; Μιλήστε μας για την ισορροπία μεταξύ του παλιού και του νέου μέσα σε μια πόλη, σύμφωνα με την εμπειρία και τα έργα σας. JL Φυσικά χρειαζόμαστε ιστορία –είναι η ψυχή μας και η συλλογική μας αφήγηση. Στα τέλη του 20ού αιώνα, βιαζόμασταν να εξοβελίσουμε το παρελθόν υπέρ του νέου, αλλά η βιωσιμότητα και οι μεταβαλλόμενες ανησυχίες ενθαρρύνουν μια βαθύτερη αξιολόγηση του τι υπάρχει και του τρόπου με τον οποίο μπορεί να επανέλθει δημιουργικά στο προσκήνιο. Πρέπει να εξισορροπήσουμε το παλιό και το νέο, ώστε τα νέα νήματα της ιστορίας μιας πόλης να μπορούν να συνυφανθούν με αυτά του παρελθόντος για να δημιουργήσουν έναν ακόμα πιο πλούσιο αστικό ιστό. Σε μεγάλο μέρος της τρέχουσας εργασίας μας διερευνούμε αυτήν την ισορροπία. Η Timber Square στο νότιο Λονδίνο διατηρεί ένα παλιό έντυπο έργο της δεκαετίας του 1950 ως μέρος ενός πλούσιου μείγματος παλιού και νέου. Το Woolwich Works επαναπροσδιορίζει τα ιστορικά στρατιωτικά κτίρια ως σημαντικό πολιτιστικό χώρο για το Λονδίνο, συνολικά τέσσερις φορές στο μέγεθος του Royal Albert Hall. Το Chester Storyhouse διατηρεί τις συλλογικές αναμνήσεις της κοινότητας από ένα πολυαγαπημένο κτίριο της δεκαετίας του 1930 ως μέρος ενός άλλου, νέου πολιτιστικού χώρου. TD

Old buildings, new functions, co-existence with new buildings: do we need history? Tell us a bit about the balance between the old and new within a city, according to your experience and projects.

Of course, we need history – it is our soul and our collective narrative, but it cannot be a straightjacket. In the late 20th century, we were often too hasty to wipe away the past in favor of the new, but sustainability and changing preoccupations encourage a deeper evaluation of what exists and how it can be creatively reworked. We must balance old and new so that fresh threads of a city’s story can be interwoven with past ones to create an even richer urban fabric. In much of our current work, we are exploring this balance. Timber Square in south London retains a former 1950s print works as part of a rich mix of old and new. Woolwich Works reimagines historic military buildings as a significant cultural venue for London, totaling four times the size of the Royal Albert Hall. Chester Storyhouse retains the community’s collective memories of a much-loved 1930s building as part of another new cultural venue.

Images courtesy of Bennetts Associates

Η πρόκληση αφορά και εμάς, τους Bennetts Associates και το πώς λειτουργούμε συλλογικά και ως άτομα. Έχουμε αναλάβει σημαντικές δεσμεύσεις ως επιχείρηση για τη μείωση του δικού μας αποτυπώματος άνθρακα και θεωρούμε τους εαυτούς μας δημόσια υπεύθυνους για αυτό. Ως άτομα στην Bennetts Associates, παρακολουθούμε τα προσωπικά μας αποτυπώματα άνθρακα μέσω ενός εργαλείου λογισμικού που αναπτύξαμε, με την υποχρέωση να κάνουμε μειώσεις άνθρακα στην καθημερινότητά μας. Κάνουμε πράξη αυτό που κηρύττουμε.

[03.3]

JL Το έργο Συγγρού είναι ένα σημαντικό project που σχεδιάστηκε μαζί με τους Divercity Architects για την Dimand. Ως ορόσημο, εδραιώνει μια νέα συνοικία-προορισμό για την πόλη. Βλέποντας πρόσφατα την εκπληκτική θέα της Ακρόπολης και του Λυκαβηττού από τον τελευταίο όροφο ένιωσα πως συλλέγω μία συγκλονιστική στιγμή για όλη τη ζωή μου. Τα δύο οκταώροφα κτίρια με τις εντυπωσιακές γλυπτές οροφές, ντυμένα με ένα πέπλο από μαρμάρινα πτερύγια, παρέχουν 15.600 τ.μ. υψηλής ποιότητας χώρο εργασίας με καταπράσινη είσοδο στον κήπο. Η σύγχρονη επανερμηνεία των παραδοσιακών θεμάτων σχεδιασμού, όπως η «στοά» και το «περιστύλιο», δημιουργεί αυτό που σκοπεύουμε να επιτελέσει μια εγγενώς αθηναϊκή αρχιτεκτονική. Το έργο στοχεύει στο LEED Gold και επίκειται η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης. TD

You already have a project in Athens. Can you tell us more about it?

The Syggrou project is a significant scheme designed with Divercity Architects for Dimand. As a landmark, it consolidates a new destination quarter for the city. Seeing the stunning view of the Acropolis and Lycabettus from the top floor recently was a breathtaking moment that will stay with me forevermore. The two eight-story buildings with eye-catching sculpted rooflines, clad in a veil of marble fins, provide 15,600 sq.m. of a high-quality workplace with a lush courtyard garden entrance. A contemporary reinterpretation of traditional design themes, such as “stoa” and “peristyle,” generates what we intend to be an intrinsically Athenian architecture. The project targets LEED Gold, and completion of Phase 1 is imminent.

Chester Storhouse

ARCHITECTURE AND DESIGN

ΤΔ Έχετε ήδη ένα έργο στην Αθήνα. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα γι’ αυτό;

ΤΔ Τι απολαμβάνετε περισσότερο εργαζόμενος στην Αθήνα; Έχετε φιλοδοξίες να αναλάβετε περισσότερα έργα; JL Η εργασία στην Αθήνα είναι πηγή έντονης υπερηφάνειας για το γραφείο μας και κορυφαία στιγμή στην προσωπική μου καριέρα. Υπάρχουν αμέτρητα πράγματα που μου αρέσουν, αλλά θα αναφέρω τρία: • The Place – ως κοιτίδα πολιτισμού και μια εμβληματική παγκόσμια πόλη, η Αθήνα εμπνέει απίθανα την αρχιτεκτονική και το κλίμα μάς διδάσκει νέα πράγματα για τον αειφόρο σχεδιασμό. Το έντονο φως είναι ιδανικό για να δουλεύεις. • The People – μας επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή. Ίσως αυτό οφείλεται στο ότι πάντα λέω ότι είμαστε εδώ για να συνεργαζόμαστε και όχι για να παραστήσουμε τις αυθεντίες! Μου αρέσει πολύ η επαγγελματική συμπεριφορά που προσανατολίζεται στη δράση και ο ειλικρινής τρόπος δουλειάς. • The Potential – Η Αθήνα σφύζει από πιθανότητες και είναι ένα συναρπαστικό μέρος. Μετά τις έντονες κακουχίες της λιτότητας, είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε την επιστροφή της ευημερίας. Μακάρι να συνεχιστεί.

What do you like the most about working in Athens? Do you have ambitions to take up more projects?

Working in Athens is a source of intense pride for our practice and a career highlight for me personally. There are countless things I enjoy, but I will cite three:

•

The Place – as a cradle of civilization and an iconic world city, Athens is hugely inspiring architecturally, and the climate is teaching us new things about sustainable design. The intense light is a joy to work with.

•

The People – we have been shown a warm welcome. Perhaps this is because I always say we are here to collaborate rather than pontificate! I really like the can-do attitude and straight-talking way of business.

•

The Potential – Athens is buzzing with possibility, and it is an exciting place to be. After the intense hardships of austerity, it is heartening to see the return of prosperity. Long may it continue.

157

Το έργο στη Συγγρού είναι το πρώτο μας στην Αθήνα –το πρώτο από τα πολλά ελπίζουμε! Συμμετέχουμε στον διαγωνισμό Minion για την Dimand και εξετάζουμε άλλες ευκαιρίες και με άλλους πελάτες. Θέλουμε να κάνουμε περισσότερα και να μείνουμε για πολύ καιρό.

The Syggrou project is our first in Athens – the first of many, we hope! We are participating in the Minion competition for Dimand and looking at other opportunities with other clients. We want to do more and stay for a long time. Woolwich Works

[03.3]

ARCHITECTURE AND DESIGN

Μια βιώσιμη κατοικία συνδυάζει την καινοτόμο σκέψη με τον σεβασμό στις ανάγκες της υπάρχουσας δομής και του φυσικού περιβάλλοντος. A sustainable house that combines innovative thinking while respecting the existing structure’s needs and the natural environment.

“Bear” by OOAK (Architecture)

158

Maria Papafigkou

Όλοι γνωρίζουμε την κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και ο πλανήτης μας σήμερα. Πηγή πολλών προβλημάτων είναι και ο τομέας μας -της κατασκευής και της οικοδομής. Η βιωσιμότητα σε όλα τα επίπεδα, περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό, αφορά τη συνειδητοποίηση ότι μόνο εάν συμβάλουμε από κοινού με σωστές επιλογές, θα κατορθώσουμε να επηρεάσουμε θετικά την εξέλιξη του πλανήτη μας. Everybody knows about the crisis that humanity and the planet go through nowadays. Our field - of construction and building - is the source of many problems as well. Sustainability on every level, environmental, social, and economic, is about realizing that only if we all contribute together, making the right choices, we will positively affect the planet’s development.

Στον πυρήνα ενός έργου όπως το “Bear”, το οποίο δημιουργείται στην Αθήνα, μία πόλη όπου κυριαρχεί ένας κτιριακός στόλος από τη δεκαετία του 1960-1970, βρίσκεται η επιθυμία μας να μεταδώσουμε την ιδέα ότι πολλά από τα κτίρια του μέλλοντος βρίσκονται ήδη εδώ και χρειάζεται να βρούμε τρόπους ν’ αυξήσουμε την αποτελεσματικότητά τους, να βελτιώσουμε την ανακατασκευή τους, να μειώσουμε την ενέργεια που καταναλώνουν και να αυξήσουμε μαζικά την ποιότητα και την εμπειρία των χώρων που παρέχουν.

[03.4]

In a project’s core, like “Bear,” which is being created in Athens, a city dominated by a building fleet from the 1960s and 1970s, there is our desire to communicate the idea that many of the future’s buildings are already here. Therefore, we need to find ways to increase their effectiveness, to improve their reconstruction, to reduce the energy they consume and to massively increase the quality and experience of the spaces they provide.

ARCHITECTURE AND DESIGN

So in a location as privileged as the foothills of Mount Hymettus, at the edge of the urban fabric, where the mountain meets the city, in a city heavily burdened when it comes to the natural environment, we felt the need to create a building as friendly as possible towards the latter. A sustainable house that combines innovative thinking with respect for the existing structure’s requirements and the natural environment. Το υπάρχον διαμέρισμα, αν και χτίστηκε το 1973 και διανύει το 48ο έτος του, είναι σε καλή κατάσταση. Σε μία προσπάθεια για πραγματική βιωσιμότητα θέλουμε καταρχάς να διατηρήσουμε το κτίριο που ήδη υπάρχει, αφού η διατήρηση και η επαναχρησιμοποίηση κτιρίων μειώνει την κατανάλωση πόρων και υλικών, ξεφορτώνει λιγότερα απόβλητα στις χωματερές και καταναλώνει λιγότερη ενέργεια σε σχέση με την κατεδάφιση και την εκ νέου ανακατασκευή. Η υπάρχουσα δομή ενισχύεται για να μπορέσει να σηκώσει στους ώμους της μια διώροφη επέκταση έτσι ώστε να στεγαστούν περισσότεροι άνθρωποι στο ήδη υπάρχον περιβαλλοντικό αποτύπωμα εκμεταλλευόμενοι την υποδομή της πόλης γύρω μας (αντί να επεκτείνεται ο αστικός ιστός κάπου αλλού). Μια σύγχρονη, βιώσιμη κατασκευή που θα ανανεώσει το κτίριο, θα επεκτείνει τη διάρκεια ζωής του στο μέλλον και θα του δώσει μια νέα μοναδική ταυτότητα.

Η επέκταση καθ΄ ύψος προγραμματίζεται να γίνει με ξύλινη κατασκευή, καθιστώντας έτσι το κτίριο αυτό την πρώτη πολυκατοικία στην Ελλάδα κατασκευασμένη στο μεγαλύτερο μέρος της από μασίφ ξύλο. Ευελπιστούμε να εμπνεύσει και άλλους που θα ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα, καταργώντας πολλούς από τους μύθους που συνυπάρχουν με τις ξύλινες κατασκευές σε ό,τι αφορά τους σεισμούς, τη μόνωση, το σαράκι κ.ά. αλλά και ν’ αποτελέσει πηγή έμπνευσης σε ό,τι αφορά την ανακατασκευή και εξέλιξη των κτιρίων γύρω μας.

159

Έτσι, σε μια τοποθεσία τόσο προνομιούχα όπως είναι οι πρόποδες του Υμηττού, στην άκρη του πολεοδομικού ιστού, εκεί όπου το βουνό συναντά την πόλη, σε μία πόλη πολύ επιβαρυμένη σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον, θελήσαμε να δημιουργήσουμε ένα κτίριο όσο το δυνατόν πιο φιλικό προς αυτό. Μια βιώσιμη κατοικία που να συνδυάζει την καινοτόμο σκέψη με τον σεβασμό στις ανάγκες της υπάρχουσας δομής και του φυσικού περιβάλλοντος.

The height extension is planned to be made out of wood, thus making this building the first apartment building in Greece constructed mostly out of solid wood. We hope that it will inspire more people to follow that example, abolishing many of the myths that surround the wooden constructions when it comes to earthquakes, insulation, woodworms, etc., and constitute a source of inspiration when it comes to the reconstruction and the development of the buildings around us. Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εξέλιξη του πρότζεκτ στο instagram @ BEARbyOOAK όπου και θα παρουσιάσουμε βήμα-βήμα την εξέλιξη της κατασκευής. Follow us! You can watch the project’s development on Instagram @BEARbyOOAK, where we will present the construction’s progress step by step. Follow us!

[03.4]

Images courtesy of OOAK

Even though it was built in 1973 and is in its 48th year, the existing apartment is in good condition. In an effort for actual sustainability, we want, to begin with, to preserve the building that already exists since the buildings’ maintenance and reuse decrease the consumption of resources and materials, unload less waste in landfills, and consume less energy in comparison with the demolition and the rebuilding from scratch. The existing structure is being reinforced so that it can be able to bear a two-story expansion on its shoulders. Therefore more people will be able to be housed in the already existing environmental imprint taking advantage of the infrastructure of the city around us (instead of expanding the urban web somewhere else). A modern, sustainable construction will renew the building, expand its lifespan in the future, and give it a new and unique identity.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Για να γιορτάσω την έναρξη της συνεργασίας μου με το Archisearch.gr και την Design Ambassador και τον νέο μου ρόλο ως αρθρογράφος που θ’ ασχολείται με την αρχιτεκτονική επιχειρήσεων, αποφάσισα να ταξιδέψω για λίγες μέρες στη Μαδρίτη και να γνωρίσω και από κοντά τον Ben van Berkel του γραφείου UNStudio και να καταλάβω πώς η συγκεκριμένη επιχείρηση επιστρατεύει τη βιωσιμότητα για ν’ αλλάξει τον κόσμο και ποιες είναι οι επαγγελματικές ευκαιρίες που έχουν παρουσιαστεί χάρη σ’ αυτή. Μέσω της διοργάνωσης του Disrupt Symposium, της πρώτης εκδήλωσης που εστιάζει στην αρχιτεκτονική επιχειρήσεων με καλεσμένους υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και άτομα σε διευθυντικές και ηγετικές θέσεις σε σημαντικά αρχιτεκτονικά γραφεία που διερευνούν τρόπους με τους οποίους οι καθημερινές αποφάσεις τους έχουν αντίκτυπο στη μεγάλη επιτυχία ενός έργου και την ανάπτυξη των γραφείων τους σε παγκόσμιο επίπεδο, είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με τον Associate Director / Senior Architect της εταιρείας UNSx, Filippo Lodi, ο οποίος δέχτηκε να μιλήσουμε τηλεφωνικώς και να μοιραστεί μαζί μας την προσέγγισή του στην αρχιτεκτονική και τις επιχειρήσεις. Αυτό το άρθρο αποτελεί μια περίληψη των όσων έμαθα αναφορικά με την προσέγγιση που ακολουθούν τα αρχιτεκτονικά γραφεία στο επιχειρηματικό κομμάτι και αποτελεί μια πολύ καλή αναπαράσταση της δομής τους, που τους δίνει τη δυνατότητα να καταλήγουν σε επιτυχημένα έργα που αντιπροσωπεύουν την αποστολή και τις αξίες τους και δεν παρεκκλίνουν από αυτά. Κάτι που με ενθουσιάζει και με εμπνέει είναι να ανακαλύπτω το πώς λειτουργούν γνωστά αρχιτεκτονικά γραφεία και να φέρνω στο φως προσεγγίσεις που ίσως δεν έχουν συζητηθεί ποτέ, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους ιδιοκτήτες αρχιτεκτονικών γραφείων να μάθουν από αυτές τις εταιρείες. To celebrate my new collaboration with Archisearch.gr and Design Ambassador as a Business of Architecture column writer, I decided to set off on a little trip to Madrid and personally meet Ben van Berkel of UNStudio to better understand how his firm uses Sustainability to change the world and what sort of business opportunities does that present for the practice. Through organizing Disrupt Symposium, the first Business of Architecture event welcoming to stage C-level executives, directors, and leaders of key architecture practices exploring ways in which their everyday decisions influence the big success of projects and studios' growth globally, I also connected with UNSx Associate Director / Senior Architect Filippo Lodi. Filippo spent a few hours with me on call, sharing his approach to architecture and business. This article summarizes what I learned about the practices’ approach to business. I believe it's a very good representation of their structural backbone that enables them to deliver successful projects that never fail to represent and stay in line with their mission and set of values. My personal inspiration is to unpack well-known practices and bring to light approaches that perhaps are never talked about, therefore providing opportunities for architecture business owners to learn from these companies.

Service based approach to design as a secret business weapon

160

(Architecture)

UNStudio exclusive case study Sara Kolata

Ο Ben van Berkel είναι ο νέος διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος Αρχιτεκτονικής του ΙE School of Architecture and Design που βρίσκεται στη Μαδρίτη. Κατά την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου έδωσε μια διάλεξη στο πανεπιστήμιο ως μέρος της τελετής έναρξης του προγράμματος και εκεί είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω, και να συζητήσουμε για τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο έχει αναπτύξει πρακτικές που καθιστούν το αρχιτεκτονικό του γραφείο μία από τις πιο συναρπαστικές και καινοτόμες επιχειρήσεις στην Ευρώπη σήμερα. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθώ επίσης σε ορισμένα από τα έργα πάνω στα οποία έχει δουλέψει ο Ben, γιατί πιστεύω ότι μπορούν να αποτελέσουν ιδιοφυείς περιπτώσεις μελέτης που αναδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί μια επιχείρηση μπροστά σε πραγματικές σχεδιαστικές παρεμβάσεις. Ben van Berkel is the new Master in Architecture Thesis Chair for the IE School of Architecture and Design in Madrid, Spain. In the first week of February, he gave a lecture at the university as part of the program launch ceremony; this is where I had a chance to meet him and have a little conversation with him about his unique approaches to developing one of the most exciting and innovative architecture firms in Europe today. In this article, I will also share some of the existing projects that Ben is working with because I think they can serve as a genial case study to show how the practice’s backbone performs in real-life design interventions. Ζούμε σε καιρούς κατά τους οποίους δεν είναι τόσο εύκολο να υπερισχύσει η «καλή αρχιτεκτονική».

[03.5]

We live in times where it's not easy to sell good architecture anymore.

Η βιομηχανία μας έχει εκτεθεί σε μεγάλο βαθμό από εργολάβους, εμπορικές κατασκευαστικές επιχειρήσεις και καπιταλιστικά έργα που συχνά δίνουν μεγαλύτερη αξία στην ποσότητα παρά στην ποιότητα ενός έργου και δεν επιθυμούν να πληρώσουν για το είδος της εμπειρογνωμοσύνης που μπορεί να διαμορφώσει και να αλλάξει τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Our industry has been heavily compromised by developers, commercial construction businesses, and capitalist projects that often value quantity over quality and do not always seek to pay for the type of expertise that can shape and change our world. Καθώς ο κλάδος έχει καταλήξει να είναι υπερκορεσμένος με γρήγορες λύσεις, οι υπηρεσίες μας ως αρχιτέκτονες εμπορευματοποιούνται. As the industry becomes oversaturated with quick solutions, our services as architects get commoditized. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος μάς βλέπει ως έναν ακόμα αρχιτέκτονα που είναι σε θέση να εκπονήσει σχέδια, κατόψεις, ανόψεις, να προετοιμάσει μια σειρά προσφορών και να υποβάλει αίτηση για οικοδομικές άδειες. Αυτό σημαίνει ότι ο ρόλος μας μειώνεται σε ένα σύνολο ικανοτήτων και, ως εκ τούτου, συγκρινόμαστε ο ένας με τον άλλον με βάση τις τιμές που προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας. For you and me, this means that we are seen as yet another architect able to draw up plans, sections, and elevations, prepare a set of tenders, and apply for building permits. This means that we get minimized to our skill sets and therefore compared to one another via price tags.

«Αν το μόνο που κάνετε είναι να σχεδιάζετε, γιατί να πληρώσω περισσότερα, για κάτι που μπορώ να βρω με λιγότερα χρήματα;» είναι πιθανώς ένα από τα πιο ενοχλητικά σχόλια που θα μπορούσαμε να ακούσουμε ως αρχιτέκτονες που προσπαθούν να κάνουν τη διαφορά, μιας και δεν σχεδιάζουμε απλά, αλλά αποστολή μας είναι η ειλικρινής προσφορά υπηρεσιών και μεταμόρφωσης που πιστεύουμε ότι μπορούμε να προσφέρουμε μέσω των έργων μας. “If all you do is draw up plans, why would I pay more for something I can get for less?” This is probably one of the most aggravating comments we might ever hear as architects, striving to make a difference, understanding that we are more than drafters, and worst so- having a mission of true service and transformation that we believe we can deliver through our projects. Αν λοιπόν η αξία της βιομηχανίας μας μειώνεται όσο περνούν τα χρόνια, πού μπορούμε να στραφούμε για συμβουλές και διαύγεια; So, if the value of our industry depletes with time, where do we turn for advice and clarity? Ως επιχειρηματίας στον χώρο της αρχιτεκτονικής, με ενδιαφέρει να μελετώ τη δομή επιτυχημένων αρχιτεκτονικών γραφείων και ν’ αναζητώ στοιχεία, ως προς το πώς και γιατί προχωρούν σε συγκεκριμένες επιλογές και τι οφέλη αποκομίζουν, εκτός από ηθική ή οικονομική ολοκλήρωση. As an architectural entrepreneur, I like to study the fabric of successful businesses in search of clues as to how and why they do some things and what benefits they gain outside of ethical or financial fulfillment.

ARCHITECTURE AND DESIGN

[Image 1] UN Studio SUTD ©Hufton+Crow

Δεν πιστεύω στην τελειότητα και πάντα θυμάμαι ότι όσο πιο γνωστός και σημαντικός γίνεται κάποιος, τόσο πιο ορατός γίνεται και εκτίθεται στην κριτική των άλλων. Για τον λόγο αυτό, αντί να κατακρίνουμε μεγάλα γραφεία και τον τρόπο που λειτουργούν, αυτό που κάνω είναι να μελετώ τις κινήσεις τους και να προσπαθώ να μάθω από αυτές. Και, πιστέψτε με, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να μάθουμε από όλους τους επαγγελματίες. Ακόμα κι αν στο τέλος καταλήξουμε ότι η προσέγγισή τους δεν μας εξυπηρετεί.

Όπως καταλαβαίνετε, όταν μια επιχείρηση διαθέτει καλή δομή, υπάρχει μια εξελιγμένη στρατηγική πίσω από τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένες πράξεις τροφοδοτούν την ομάδα, τα έργα, τα σχέδια και με τη σειρά τους βοηθούν τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν. You see, within a well-functioning business structure, there is a sophisticated strategy of how specific actions feed the team, the projects, and the designs, and in turn, help the businesses grow. UNStudio has a fascinating way of delivering its services by investing in both good design and research that informs and supports its processes. Το UNStudio χαρακτηρίζεται από έναν συναρπαστικό τρόπο παροχής των υπηρεσιών του, καθώς επενδύει τόσο στον καλό σχεδιασμό όσο και στην έρευνα που ανανεώνει και υποστηρίζει τις πρακτικές του. UNStudio has a fascinating way of delivering their services, by investing in both good design and research that informs and supports their processes. Εξετάζοντας το αρχιτεκτονικό γραφείο ως εξωτερικός παρατηρητής και προτού αναζητήσω περισσότερα στοιχεία και λεπτομέρειες, διακρίνω έναν καθοριστικό παράγοντα για την επιχείρηση αυτή ο οποίος φανερώνει πολλά για εμένα. Looking at the practice from bird's eye view, before even digging into details there is one dominating factor about the business which for me, personally, is very telling. Είναι σαφές ότι το UNStudio έχει αφιερωθεί απολύτως και εντελώς στην παροχή βιώσιμων και συνειδητών λύσεων σχεδιασμού. It is clear that UNStudio is absolutely and utterly dedicated to providing sustainable and conscious design solutions. Μπορεί να πιστεύετε ότι τα τελευταία χρόνια το ζήτημα της βιωσιμότητας έχει χρησιμοποιηθεί από πολλές επιχειρήσεις και πιθανώς να έχετε δίκιο, αλλά υπάρχουν και γραφεία που διατηρούν υψηλό το επίπεδο αφοσίωσης στον σχεδιασμό με θετικό αντίκτυπο, και το UNStudio έχει στήσει τις αξίες και τη σχεδιαστική του προοπτική πάνω σ’ αυτήν την έννοια. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τα έργα του με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, με σκοπό να αναλύσουμε και να μάθουμε από τις πράξεις του. You might think that in recent years the topic of sustainability has been exploited left and right, and you're probably right, but there are practices that maintain a level of dedication and devotion to designing for lasting impact and UNStudo base their full value and design potencial on that concept. In this article we will look into their projects closer, to analyse and learn from their actions.

Κάτι πραγματικά αξιοθαύμαστο είναι ότι το UNStudio αποφάσισε να θέσει τους ανθρώπους του ως έμπιστους συμβούλους στους πελάτες τους και εμπειρογνώμονες στο συγκεκριμένο θέμα. Έτσι δημιούργησαν μια άνευ προηγουμένου περίπτωση με την εξειδίκευσή τους, που επικεντρώνεται αυστηρά στο θέμα της βιωσιμότητας. What is even more inspirational is that UNStudio decided to position themselves as a trusted advisor, a go to expert in that particular topic, to their clients. Creating an unprecedented case for their expertise being specialised and sharply focused on the one subject of sustainability, throught. Στην πραγματικότητα, κατά τη συζήτησή μας, ο Filippo συνέκρινε το UNStudio με την Lloyd Group και την BSG, δύο ηγετικές εταιρείες επιχειρηματικής στρατηγικής παγκοσμίου επιπέδου, οι οποίες ασχολούνται με την αντιμετώπιση μεγάλων επιχειρηματικών και τεχνολογικών προκλήσεων. Πιστεύει ακράδαντα ότι ως αρχιτεκτονικό γραφείο, το UNStudio πρέπει να γίνει ο σύμβουλος που εμπιστεύονται οι πελάτες και στον οποίο απευθύνονται για να βρουν λύση στα ζητήματα που αντιμετωπίζουν. Δημιουργούν, έτσι, τη φήμη του γραφείου βασισμένοι πάνω στην προσεκτική αναπλαισίωση των υπηρεσιών που προσφέρουν, δηλαδή ότι μπορούν να συνδυάσουν τη δημιουργία πρότασης αξιών με τον σχεδιασμό. Και αυτό σημαίνει ότι η αξία που δημιουργούν είναι πολύ πιο σημαντική από το ίδιο το κτίριο. Έτσι εκτιμούν ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο με το τρόπο που δημιουργούμε προτάσεις αξίας. In fact, in my conversation with Filippo he compared UNStudio to Lloyd Group and BSG, two leading business strategy global consultancy firms dedicated to tackling great business and IT challenges. He strongly believes that as an architecture firm, UNStudio has to be the go to consultant for its clients. Building that reputation around careful reframing of how they as a practice can mix the value proposition creation with the design itself. What that means to them is that as a result the value they generate is far greater than the building itself. The basic assumption is that the world is changing in how you create value propositions.

[03.5]

Δεν έχουν καταφέρει όλα τα γραφεία να παίξουν το χαρτί της βιωσιμότητας με τον σωστό τρόπο. Πολλοί υιοθέτησαν την ιδέα επειδή έγινε πολύ δημοφιλής. Το UNStudio δημιούργησε την επιχείρησή του βασιζόμενο σε αυτή και κάτι που είναι πραγματικά ενδιαφέρον για μένα είναι ότι, όπως μου είπε ο Ben, όλοι οι πελάτες του γραφείου επιθυμούν να επενδύσουν ολοκληρωτικά σε βιώσιμα έργα με αφορμή την Agenda 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που εγκρίθηκε από όλα τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών το 2015. Αυτό σημαίνει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη πρέπει να συμμορφώνεται εξ ολοκλήρου με τους 17 στόχους που τέθηκαν. Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα επιβάλλεται να είναι βιώσιμα διότι οι επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο ενδέχεται να βρεθούν υπόλογες. Έτσι, οι πιθανοί πελάτες σας είναι

Not every practice plays the sustainability card the right way. Many adopted the idea because it became trendy. UNStudio built their business around it and what is really interesting for me is that Ben told me that all their clients are now looking to strictly invest in sustainable projects due to The 2030 Agenda for Sustainable Development, adopted by all United Nations Member States in 2015. What this implies is that all world-wide development needs to comply with the 17 goals set. Big development projects need to be sustainable because businesses globally are being held accountable for it. So your potential clients are held responsible for their investments as much as any other businesses out there. There is a lot of talk about net-zero, low carbon and as much as architecture firms need to lower their carbon blueprint, clients are also now shopping around for more sustainable investments. Ben sees that directly to be a business opportunity for UNStudio, hence all their marketing, communications and branding around past and future projects is linked towards that aspect. Clear communication of values and visions of a better, more sustainable future becomes the studios value proposition, therefore turning out a unique requirement into a business opportunity.

161

I do not believe in perfection, and I always remember, “heavy is the head that wears the crown.” The more visible you become, the more exposed you are to criticism. Therefore rather than slamming big practices about how they run their business, I study them first, looking for what I can learn. Trust me, there is a lot to learn from everyone. Even if you decide their approach is not the one you like in the end.

υπεύθυνοι για τις επενδύσεις τους όπως και κάθε άλλη επιχείρηση στον κόσμο. Υπάρχουν πολλές συζητήσεις για μηδενική κατανάλωση ενέργειας, χαμηλό άνθρακα και καθώς τα αρχιτεκτονικά γραφεία πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και οι πελάτες τώρα στρέφονται σε πιο βιώσιμες επενδύσεις. Ο Ben θεώρησε ότι αυτό αποτελεί μια επιχειρηματική ευκαιρία για το UNStudio, και, ως εκ τούτου, το σύνολο της εμπορικής προώθησης, των επικοινωνιών και του εμπορικού σήματος τόσο σε παρελθοντικά όσο και σε μελλοντικά έργα συνδέεται με αυτή την πτυχή. Η σαφής διάδοση των αξιών και του οράματος ενός καλύτερου, πιο βιώσιμου μέλλοντος γίνεται η πρόταση αξιών του γραφείου, μετατρέποντας έτσι μια μοναδική απαίτηση σε μια επιχειρηματική ευκαιρία.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Η ακίνητη περιουσία βασίζεται σε δύο οικονομικές εξισώσεις: Το ένα είναι η υποθήκη και το άλλο το ενοίκιο. Αυτό ισχύει για τα καταστήματα λιανικής πώλησης, τη στέγαση, τα γραφεία και όλα τα άλλα κτίρια που μπορεί κάποιος να αποκτήσει, μισθώσει ή νοικιάσει. Το σύνολο του ισολογισμού, πάνω στο οποίο στηρίζονται οι αποφάσεις πίσω από το αν θα πρέπει να κατασκευαστεί ένα κτίριο ή μια πόλη βασίζεται στην οικονομική εξίσωση που υποστηρίζει αυτή τη λογική. Αυτό που πιστεύουν στο UNStudio, είναι ότι εφόσον ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας και τα κτίρια εξελίσσονται και αλλάζουν, θα πρέπει να σκέφτονται τα έργα τους στρατηγικά, όσον αφορά τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Real estate is based on two financial equations: one is the mortgage and the other is rent. This applies to retail, housing, offices, and all other buildings that you can own, lease or rent. All the excel sheet, supporting the decisions behind whether a building or a city should be built is based on the financial equation supporting this logic. What UNStudio argues is that since we live in the era of technology and the building site is evolving and changing, they need to think of their projects strategically, in terms of services. Όλα είναι μια υπηρεσία και, ως εκ τούτου, ένα κτίριο είναι και αυτό μια υπηρεσία. Everything is a service, therefore a building is a service too. Τα σχέδια του UNStudio επικεντρώνονται συχνά στην κινητικότητα, και όπως υποστηρίζει ο Filippo, η κινητικότητα είναι επίσης ένα παράδειγμα αυτών των υπηρεσιών. Αυτό συνδέεται στενά με την ανάγκη του Ben να εστιάζει στην κινητικότητα και την κίνηση. Υποθέτω ότι ως αρχιτέκτονες αναγνωρίζουμε ότι η μελέτη της εταιρείας πάνω σε αυτά τα θέματα αποτελεί πολύτιμη τεχνογνωσία και αυτό θα αναλυθεί από διάφορες οπτικές στις επόμενες παραγράφους. UNStudio’s projects focus often on mobility, and by Filippo’s argument, mobility is also one example of these services. This strongly ties into Ben’s long obsession with mobility and movement. I guess as architects we acknowledge that the firm's study into these topics has been a long valued expertise. We will unpack this topic from a few angles in the next paragraphs. Το τεχνολογικό μοντέλο SAAS σημαίνει «Λογισμικό ως υπηρεσία», και ο Filippo αναρωτιέται: «Γιατί να μην μπορούμε να το μετατρέψουμε σε AAAS(Architecture As A Service) Αρχιτεκτονική ως υπηρεσία;». The technological linguo SAAS shortcut stands for “Software As A Service”, therefore Filippo asks: “Why can we not do AAAS- Architecture As A Service”. Μ’ αυτή τη λογική, ο ρόλος του αρχιτέκτονα ανυψώνεται υπηρεσιών αρχιτεκτονικής.

σε σχεδιαστή

By this logic you elevate your role from architect to service designer of architecture. Και αυτό σημαίνει ότι γίνεσαι δημιουργός επιχειρηματικών ευκαιριών.

162

What this implies is that you became a generator of business opportunities. Δημιουργώντας κτίρια που δεν προσφέρουν κέρδος μόνο κατά την ενοικίαση ή την πώλησή τους αλλά από άλλες επιχειρηματικές αξίες που δημιουργούνται μέσα σε αυτά τα κτίρια. Υποστηρίζει ότι μπορείς να παρέχεις υπηρεσίες με κάθε μικρό κομμάτι αρχιτεκτονικής, και ως αρχιτέκτονας, μπορείς να αναφέρεσαι σε αυτές τις αξίες ως «εμπειρίες». Building buildings that don’t only make their money from rent and sale but also from other business related values that are generated within these buildings. He argues that in every little bit of the architecture you can think of services. And as an architect, you can call these services “experiences”. Ουσιαστικά, αυτό συμπεριλαμβάνει το UNStudio σε όλα τα έργα του. Πουλάει μια πρόταση αξίας που ξεπερνά την απλή παράδοση κτιρίων, γνωρίζοντας πώς λειτουργεί αυτό το μοντέλο και εμπλουτίζοντας τις προτάσεις του με αυτή την επιχειρηματική γνώση. Fundamentally, this is what UNStudio adds, and designs into all their projects. They sell a value proposition that outgrows mere building delivery, by knowing how this model works and enriching their proposals by this business knowledge. Ο Filippo υποστηρίζει ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι οι αρχιτέκτονες να δρουν περισσότερο ως «πάροχοι υπηρεσιών». Ως εκ τούτου, το τελικό σχέδιο δεν είναι μόνο ένα κτίριο το οποίο μπορεί να αγοράσει ή να νοικιάσει κάποιος, αλλά αποτελείται και από διάφορες υπηρεσίες. Μια υπηρεσία πάρκινγκ, ένα στούντιο yoga που μπορεί να μετατραπεί σε γυμναστήριο ή αίθουσα εκδηλώσεων, με τη δυνατότητα να νοικιαστεί. Η προστιθέμενη αξία της προσφοράς αυτών των εμπειριών τόσο στους πελάτες όσο και στους χρήστες βασίζεται στη γνώση του τρόπου λειτουργίας του μοντέλου υπηρεσιών. Συνεπώς, χρησιμοποιούν τη μεθοδολογία αυτή για να εξυπηρετούν έργα κάθε κλίμακας.

[03.5]

[Image 3] UN Studio SUTD ©Hufton+Crow

[Image 2] UN Studio SUTD ©Hufton+Crow Filippo argues that we need architects to act more as “service providers”. Therefore the final project is not just a building which one can buy or rent but also it consists of various services. A valet parking on demand, a transformative yoga studio which becomes a gym or event space- which you can rent out. The added value of offering those experiences both to clients and users, based on knowing how the service model works. Therefore they use this methodology to serve projects of all scales. Ως κύρια στρατηγική, προτού ξεκινήσουμε οποιαδήποτε διαδικασία σχεδιασμού, είτε πρόκειται για ένα προϊόν όπως μια καρέκλα, ένα έπιπλο, ένα κατάστημα της Apple, ένα κτίριο, ένα σύστημα μεταφορών, ο τρόπος σκέψης που πρέπει να ακολουθείται είναι πάντοτε ο εξής και ξεκινάει με την ερώτηση: «Ποιο είναι το κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο για αυτό το αντικείμενο;». As a primary strategy, before approaching any design process, be it a product like a chair, a piece of furniture, an apple store, a building, a transportation system, the domineering thought pattern is always asking: “What is the circularity business model behind this object?” Για τον Ben είναι σημαντικό να εξετάσουμε το κυκλικό στοιχείο, πριν καταλήξουμε στο θέμα ενός μοναδικού κτιρίου ή κοινότητας. Για παράδειγμα, στη διάλεξή του στη Μαδρίτη, μίλησε για το πώς η Ολλανδία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας τροφίμων στον κόσμο. Αλλά αναρωτήθηκε, γιατί εισάγουμε και εξάγουμε όλα αυτά τα τρόφιμα και δεν χρησιμοποιούμε περισσότερο τη δική μας παραγωγή; Μέσω της έρευνάς του, το UNStudio ανακάλυψε ότι δεν χρειαζόμαστε τόσο την κάθετη γεωργία για να καλλιεργήσουμε τροφή. Επομένως, προτείνουν να εστιάσουμε στην τεχνολογία geomapping για την ανεύρεση αγροτικών περιοχών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή τροφίμων. For Ben it is crucial to look into the circularity element, way before we land on the topic of a singular building or community. For instance, in his lecture in Madrid, he spoke about how the Netherlands is the second largest food exporter in the world. But he asked. Why do we import and export all this food and not use enough of our own production? Through their research UNStudio discovered that we don’t need much vertical technology to farm food. Therefore they propose to lean on geomapping technology to find rural spaces that can be utilised for food production.

ARCHITECTURE AND DESIGN

[Image 4] Interconnectivity ©Hufton+Crow Στην περίπτωση των προϊόντων, ρωτούν σχετικά με τη διαδικασία παρασκευής, εξετάζοντας τρόπους για να ωφεληθεί ο πελάτης και για να παραχθούν πέρα για πέρα βιώσιμες ιδέες που εστιάζουν στη χρήση υλικών, την εξαγωγή, τη μεταφορά, και πάντα αποβλέπουν στη μείωση του κόστους παραγωγής. Ο τελικός στόχος είναι να σχεδιάζουν συνειδητά και να είναι παρόντες καθόλη τη σχεδιαστική και κατασκευαστική διαδικασία. In the case of products they ask about the manufacturing processes, looking into ways you benefit the client and process of creating beyond-sustainability ideas that revolve around the usage of materials, extraction, transportation, etc- therefore always looking to lower the production costs. End goal being to design consciously and be present for the full process of design and manufacturing.

Filippo comments that fundamentally UNStudio had a very infrastructural approach to architecture, thich then, as a result also informs the shapes of buildings. All the early projects of Ben were oriented around his fascination in mobility, and how people moved. And from here, following the movement of people, asking what are the services and their experiences they walk into? Ο Ben δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ενσωμάτωση αρχιτεκτονικών λύσεων σε ορισμένα κοινωνικά ζητήματα όπως π.χ. η υγεία. Συνδέει αυτή την έμπνευση με την ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής όπου η υγεία έπαιζε πάντα έναν πολύ σημαντικό ρόλο αλλά και πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη της οργάνωσης της αρχιτεκτονικής. Μετά την έρευνα στο θέμα αυτό από τους Smithons, Tadao Alto και Le Corbusier, οι οποίοι αναφέρθηκαν εκτενώς στην κοινωνική υγεία και την κοινωνική αλληλεπίδραση στο δομημένο περιβάλλον, ο ίδιος πιστεύει ότι τα ζητήματα υγείας αποτελούν μεγάλο πρόβλημα που ταλανίζει την σημερινή κοινωνία, ιδίως στις πόλεις. Έτσι, η έρευνά του επιδιώκει να απαντήσει στο ερώτημα: Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά στον τομέα της υγείας; Ben specifically is interested in integrating architectural solutions to some of the social issues like health for example. He connects that inspiration to the history of modern architecture where health has always played a very inspiring role for the development of organisation of architecture. Following the research into this topic by the Smithons, Tadao Alto, Le Corbusier who talked a lot about social health and social interactivity in the built environment. He believes that health issues are a big problem of today's society, especially in cities. Therefore his specific research and inspiration is seeking to answer the question of how certain qualities of health can be improved. Είναι ιδιαίτερα γοητευμένος από την έννοια του «ενεργού σχεδιασμού», που επιδιώκει να βελτιώσει τα επίπεδα βατότητας στα κτίρια και στις πόλεις. Σε μερικά μέρη του κόσμου οι άνθρωποι δεν περπατάνε αρκετά. Έτσι, στα κτίριά του το UNStudio αποφάσισε ότι είναι πιο ωφέλιμο να «κρύψει» το ασανσέρ και να ενισχύσει τους διαδρόμους και τις σκάλες σε κοινόχρηστα μέρη. He is specifically fascinated by the concept of ''active design'', which is a way to improve walkability in buildings and cities. In some parts of the world people don’t walk enough. Therefore in their buildings UnStudio decided that it's better to hide the elevator and amplify walkways and staircases into communal places. [Images 1, 2 & 3] Μια ενδιαφέρουσα περιπτωσιολογική μελέτη που συνδέεται με τη συγκεκριμένη ιδέα είναι το Singapore University of Technology and Design (SUTD), που σχεδιάστηκε από το UNStudio σε συνεργασία με το γραφείο DP Architects με έδρα την Σιγκαπούρη.

Stairs are located mainly in places where the highest usage and mobility takes place. [Image 5] Αποφάσισαν επίσης να μην τοποθετήσουν διαφορετικές σχολές στο ίδιο κτίριο. Αντίθετα, αυτό που έκαναν είναι να δημιουργήσουν ένα ευρέως εκτεινόμενο προγραμματισμένο σχέδιο σε όλο το κτίριο, ώστε να υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των σπουδαστών διαφόρων σχολών. Το διδακτικό προσωπικό τοποθετήθηκε κάθετα σε ένα κτίριο, έτσι ώστε οι σπουδαστές στα τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού, του σχεδιασμού προϊόντων και της αρχιτεκτονικής, να έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν σε αυτούς τους εκπληκτικούς διαδρόμους και έτσι προωθείται η κίνηση προς την κοινωνικοποίηση και την ανταλλαγή γνώσεων. They also decided not to place the different faculties in the same building. What they did instead is create a broadly spread programmatic plan through the building in order to create an interaction between students of different departments. The faculty was placed vertically in one building so that from urban design to product design and architecture departments all participants would meet in these amazing hallways, therefore being moved to socialise and exchange knowledge. Pun intended. [Image 6] Όλοι οι σημαντικοί δημόσιοι χώροι είναι γεμάτοι πράσινο. All the important public spaces are found to be green. Το κίνητρο της προσέγγισης σχεδιασμού για το SUTD ήταν η ανάγκη για μία περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμη πανεπιστημιούπολη που παρέχει υγιείς χώρους, που ευνοούν τη μάθηση στους σπουδαστές. The design approach for the SUTD is driven by the desire for an environmentally sustainable, economically viable campus that provides healthy spaces, conducive to learning. Το έργο έχει προσανατολισθεί και δημιουργηθεί πάνω σε τρεις πυλώνες: την οικολογία, το φως της ημέρας και την τεχνική της πρόσοψης. Ξεκινώντας από το οικολογικό κομμάτι, οι τεχνικές σχεδιασμού τοπίου για το SUTD εμπλέκουν την τοπική χλωρίδα που συμβάλλει στη μείωση του θερμικού φορτίου και την ελαχιστοποίηση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας στην πανεπιστημιούπολη. Αυτά τα φυτικά είδη απαιτούν ελάχιστο νερό και είναι συνυφασμένα με τον οικοδομικό ιστό με ζαρντινιέρες κατανεμημένες κατά μήκος των διαδρόμων και ενσωματωμένες στους κήπους στην κορυφή του κτιρίου και τις πράσινες οροφές. Σχετικά με το φως της ημέρας, υιοθέτησαν μια στρατηγική που καθιστά το SUTD ένα ομοιόμορφα κατανεμημένο και αντιθαμβωτικό περιβάλλον που συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας. Αναφορικά με την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε για την πρόσοψη, η λεπτομέρεια της προστατευτικής επένδυσης παρέχει επαρκή σκίαση κατά μήκος των διόδων κυκλοφορίας, καθώς και προστασία από τη βροχή. The project is oriented and created around three principles: green strategy, daylight strategy and facade treatment. For the green strategy, landscape design techniques for the SUTD engage indigenous greenery to reduce thermal gain and minimise the urban heat island effect on the campus. These plant species require minimal water and are woven into the building fabric via pockets of planters distributed along the corridors and integrated atop the sky gardens and green roofs. The daylight strategy for the SUTD aims to achieve a uniformly distributed and glarefree environment to increase productivity. For the facade treatment, rain screen design detailing provides sufficient shading along circulation routes as well as protective covering from rain.

[03.5]

An interesting case study for this particular idea is the Singapore University of Technology and Design (SUTD), which was designed in collaboration between UNStudio and Singapore-based DP Architects.

Οι σκάλες βρίσκονται κυρίως σε μέρη όπου πραγματοποιείται η υψηλότερη χρήση και η κινητικότητα.

163

Ο Filippo αναφέρει ότι το UNStudio, ουσιαστικά, ακολουθούσε μία αρχιτεκτονική προσέγγιση που εστίαζε στην υποδομή και αυτό είναι εμφανές και στα σχήματα των κτιρίων του. Όλα τα πρώτα έργα του Ben ήταν προσανατολισμένα γύρω από τον ενθουσιασμό του για την κινητικότητα, τον τρόπο με τον οποίο κινούνταν οι άνθρωποι. Και έπειτα, ακολουθώντας τον τρόπο κίνησής τους, αναρωτιόταν ποιες είναι οι υπηρεσίες και οι εμπειρίες τους τις οποίες μπορούν να συναντήσουν.

[Image 4]

ARCHITECTURE AND DESIGN

Even the organisational structure in the business reflects that approach, as there is UNStudio and UNSx- both designed as two parts of the same organism, dedicated to the delivery of the same approach but in two formats: physical format and the digital one. What that means is that sometimes the end product has services which operate physically, and other times they are digital. Για παράδειγμα, μπορεί να δουλεύουν πάνω σε ένα έργο που αφορά έναν ουρανοξύστη και ο πελάτης αναφέρει ότι θα ήθελε να υπάρχει πισίνα και γυμναστήριο στο κτίριο. Ωστόσο, ορισμένες φορές το πλαίσιο του σχεδίου δεν επιτρέπει την παράδοση αυτών των ειδών υπηρεσιών στην παραδοσιακή μορφή που είναι γνωστή π.χ. στην Ευρώπη. Εάν ζητηθεί σε έναν αρχιτέκτονα να φτιάξει μια πισίνα στη Μέση Ανατολή, υπάρχει ένα επίπεδο πολυπλοκότητας της χρήσης που γίνεται φανερό στον επαγγελματία που θα τη σχεδιάσει. Το UNStudio θα αμφισβητούσε άμεσα το σκοπό πίσω από την κατασκευή μιας πισίνας, η οποία στη συνέχεια θα καθίστατο αχρησιμοποίητη. Η προσέγγιση του γραφείου θα ήταν να εξετάσει τον προϋπολογισμό του πελάτη και να προτείνει την κατανομή των χρημάτων κάπου αλλού, όπου πράγματι θα δημιουργεί αξία για τους χρήστες. Εάν παράγει αξία για τους χρήστες, παράγει επίσης αξία για τον ιδιοκτήτη, τον εργολάβο ή τους μελλοντικούς πελάτες τους.

[Image 5] UN Studio SUTD ©Hufton+Crow

Αυτή η παραδοσιακή χωρική ακολουθία είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κτιρίου που αποτελεί ένα κύκλωμα χώρων εργασίας και μελέτης, όπου μπορούν να βιώσουν πληθώρα εμπειριών. Στις μέρες μας, η τεχνολογία προσφέρει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να επανεξεταστεί αυτή η προσέγγιση, οπότε μιλάμε για μια νέα περιπέτεια. Σύμφωνα με τον Filippo, αυτό δίνει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν διάφορα προϊόντα και νέες λύσεις. Μπορεί να είναι μια χωρική παρέμβαση ή δημιουργία μιας εφαρμογής ή ένα λειτουργικό σύστημα κτιρίου. This traditional spatial sequence looked at a building not as a building; but a loop of working, studying and experiencing spaces. Today, technology offers the benefit to rethink this approach, therefore it becomes a whole new game. Filippo comments that as a result of that “game” various products and solutions come to life. Sometimes it's a spatial intervention, but sometimes it might be an app or an operating system of a building. Έτσι πιστεύουν ότι μπορούν να δημιουργήσουν αξία.

164

That's how they believe they can create value. Ο Filippo αναφέρει γελώντας, «Το πιο ενδιαφέρον για εμένα είναι ότι δεν έχω δει κάποιον ανταγωνιστή να κάνει κάτι αντίστοιχο. Κάθε φορά που εμφανιζόμαστε σε ένα συνέδριο και η εκδήλωση που προσανατολίζεται σε τέτοιου είδους ζητήματα και στον σχεδιασμό, βλέπουμε ότι είμαστε οι μόνοι που προσεγγίζουμε την αρχιτεκτονική επιχειρήσεων με αυτόν τον τρόπο. Και, έπειτα έρχονται να μας πουν πως βρίσκουν την προσέγγισή μας πολύ ενδιαφέρουσα και αναρωτιούνται πώς την σκεφτήκαμε». Laughingly Filippo ads: “The interesting part is that I don’t see any other competitor doing anything like this. Every time we pop up into a conference or event which is oriented specifically around these concept and design sectors we find ourselves being the only ones approaching the business of architecture in this way. We get people coming up to us and saying that this is interesting and asking how we thought about this idea.” Συνεχίζει, μιλώντας για την πρόσφατη εμπειρία του στην εκδήλωση “Service Design Days” που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη όπου πήρε μέρος σε μια συζήτηση με κάποιες πολύ γνωστές εταιρείες του κλάδου, όπως οι Frog και iDeals, και κάποιος παραδέχθηκε ότι «Συνεργαζόμαστε αρκετά με μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία στην Ευρώπη, αλλά δεν καταλαβαίνουμε πλήρως το μοντέλο λειτουργίας του (UNStudio)». He continues to share with me his recent experience at a Barcelona based event “Service Design Days” where he got into a conversation with some of the regular suspect companies in this industry like Frog and iDeals and one of them said: “We are working a lot with big architecture studios in Europe, but we don’t fully understand their model of operations.” Συνεπώς, το πλεονέκτημα που έχει το UNStudio είναι ότι δρα εκ των έσω, από την οικοδομική βιομηχανία, και μπορεί να ενσωματώσει αυτές τις επιχειρηματικές προσεγγίσεις στα κτίριά του πολύ γρήγορα. So the unfair advantage that UNStudio has is that they act from the inside of the Building industry and can integrate those business approaches into the buildings very fast. Ο Filippo προσθέτει «Δεν έχω ακόμη τα στοιχεία για ν’ αποδείξω αυτήν την υπόθεσή μου, αλλά είμαι βέβαιος πως σε μερικά χρόνια θα έχουμε τα δεδομένα για να το κάνουμε. Μπορώ, όμως, να στοιχηματίσω ότι τα κτίρια που κατασκευάζονται στο πλαίσιο αυτής της μεθοδολογίας μέσα στα επόμενα 10 χρόνια θα παρουσιάσουν ένα αρκετά πιο κερδοφόρο πλεονέκτημα σε σχέση με τα απλά κτίρια που δημιουργούνται μη εφαρμόζοντας τη συγκεκριμένη προσέγγιση».

Όταν αναφερόμαστε στην αξία, δεν εννοούμε απαραίτητα τη χρηματική αξία. Το UNStudio υποστηρίζει ότι, στο πλαίσιο της υλοποίησης των έργων του, προσπαθεί να μην επικεντρώνεται στη χρηματική αξία. Θέτει τη χρήση και το σκοπό των λύσεων που προτείνει πάνω από τα χρήματα, κάνοντας πάντοτε συγκεκριμένες ερωτήσεις: «Πώς θα βοηθήσει αυτό τους ανθρώπους, τους χρήστες του έργου; Θα βελτιώσει τη ζωή τους; Θα τους κάνει πιο ευτυχισμένους;». Not all the value can be a monetary value. UNStudio argues that within their project delivery they try not to focus on monetary values. They put the usage and purpose of their solutions above money, always asking: “What is this going to do for people, for the users. Will this improve their livelihood, is it going to make people happier?” Ο Filippo μας λέει: «Αν μπορούμε να δημιουργήσουμε αξία για τους ανθρώπους, τότε τόσο η προσέγγιση που εστιάζει στους ανθρώπους, όσο και η προσέγγιση που εστιάζει στον πλανήτη μας, καταλήγουν να παράγουν οικονομικά οφέλη. Αλλά ποτέ δεν είναι αυτός ο αρχικός στόχος για εμάς.» Filippo says: “If we can create value for people, so human-centric, planet-centric approaches then ultimately also creates a financial value. But it’s never the objective for us to create financial value per se.” Επίσης, η προσέγγιση αυτή του επιτρέπει να βρίσκει εναλλακτικές λύσεις οι οποίες μπορεί αρχικά να μην είχαν αναφερθεί στις συζητήσεις κατά τις ενημερωτικές συναντήσεις. Έτσι, προσεγγίζει το κάθε έργο με έμφαση στον χρήστη, καθώς επενδύει πάντα στην έρευνα, οραματίζεται την εμπειρία του χρήστη, προχωρά σε συνεντεύξεις με συμμετοχικές διαδικασίες όπου καλεί όλους τους δυνητικούς χρήστες του χώρου και τους εντάσσει στη διαδικασία σχεδιασμού. Αυτό περιλαμβάνει και μέλη της κοινότητας που επηρεάζονται άμεσα από τη δημιουργία του νέου κτιρίου, μελλοντικούς αγοραστές των διαμερισμάτων και τους άμεσους χρήστες τους αρχιτεκτονικού δημιουργήματος. This approach also allows them to come up with alternative solutions which initially might not be discussed in the project briefs. Therefore their approaches to projects are user-centred in the respect that they will always invest in research, in drafting the user journey, interviewing with co-participatory processes where they bring in all potential users of the space into the design process. This includes members of the communities affected by new development, future buyers of the apartments and direct users of the architectures. Ο ρόλος των διαφόρων παραγόντων είναι εξαιρετικά σημαντικός, διότι βοηθά να καθοριστούν οι εμπειρίες (υπηρεσίες) που μπορεί να προσφέρει σ’ αυτές τις κοινότητες μέσα από την αρχιτεκτονική. The role of the different actors is extremely important for them, because it helps them define the experiences (services) they can bring to these communities within the architectures. Ο Filippo, έπειτα, μου μίλησε για ένα κοινοτικό έργο στην Ινδία, όπου οι περισσότεροι από τους χρήστες ζουν συνήθως σε περιφραγμένους χώρους. Ήθελαν, λοιπόν, να δημιουργήσουν μια «ανοιχτή» κοινότητα όπου οι άνθρωποι μπορούν να περάσουν στην απέναντι πλευρά και να επισκεφτούν τα καταστήματα, χωρίς να υπάρχουν φύλακες στην είσοδο του κοινοτικού χώρου. Filippo continues to speak of a community project in India, where most of the users are usually living in fenced sectors. They wanted to create an “unfenced” community where people can cross over and use shops, without having guardians at the community entrance.

The reason for it of course is rethinking the strategy of real estate from within the building industry.

Αναρωτιόντουσαν, «Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που θα αποτελεί ένα συμπεριληπτικό περιβάλλον για όλους τους χρήστες;». Προσκάλεσαν ανθρώπους που ζούσαν στη γειτονιά και προσπάθησαν να καταλάβουν ποιος είναι ο ρόλος των ανθρώπων και πώς συμπεριφέρονται. Κατάλαβαν, για παράδειγμα, ότι σε αυτές τις κοινότητες οι άνθρωποι ψωνίζουν μαζί με όλη τους την οικογένεια. Πηγαίνοντας στο εμπορικό κέντρο στην Ινδία θα σε συνοδεύσουν τα ξαδέρφια σου, η γιαγιά σου και τα παιδιά σου. Οι Ευρωπαίοι πηγαίνουν με οικογένεια και φίλους, αλλά γι' αυτούς είναι μια εμπειρία που περνάει από γενιά σε γενιά. Έτσι, επιβάλλεται να αφιερώσουν περισσότερη σκέψη στο πώς θα εμπλουτίσουν τη συγκεκριμένη εμπειρία για τους επισκέπτες διαφόρων ηλικιών ή πώς θα μπορέσει να φιλοξενήσει μια μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων.

Ακόμα και η οργανωτική δομή της επιχείρησης αντικατοπτρίζει την προσέγγιση αυτή, δεδομένου ότι το UNStudio και το UNSx έχουν σχεδιαστεί ως δύο μέρη του ίδιου οργανισμού, αφοσιωμένα στην λειτουργία τους με την ίδια προσέγγιση, αλλά σε δύο μορφές: τη φυσική και την ψηφιακή μορφή. Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές το τελικό προϊόν διαθέτει υπηρεσίες που λειτουργούν σε φυσικό πλαίσιο και άλλες φορές είναι ψηφιακές.

They were asking “How can we create a space that is an inclusive environment for the users?”. They invited people from the neighborhood and tried to understand what is the role of people and how people behave. They understood that the communities shop with whole families for example. If you go to the shopping mall in India you go with

Filippo ads: “I don’t have the data to demonstrate my point, even though I am sure in a couple of years we will have the numbers to support my argument. But I can bet that buildings built within this methodology in a 10 year period will exhibit a significantly more profitable advantage over normal buildings implemented without this principle.” Ο λόγος γι' αυτό είναι η επαναπροσέγγιση της στρατηγικής των ακινήτων μέσα από την οικοδομική βιομηχανία.

[03.5]

For example they might be working on a project for a tower and the client brief indicates that they would like to have a swimming pool and a gym. But sometimes the project context doesn't permit for these kinds of services to be delivered in the traditional format known in Europe for example. If you are asked to build a swimming pool in the Middle East there is a level of usage complexity which becomes obvious to the designer. UNStudio would immediately question the purpose behind building a swimming pool which then would turn unused. Their approach would be to look into the client budgets and suggest allocating the money somewhere else, where it actually generates value for the users. If it generates value for the users, then it also generates value for the owner, developer or their future clients.

ARCHITECTURE AND DESIGN

your cousin, your grandma and your children. Europeans go with family and friends, but for them it's like a generational experience. So it begs to think more of how to enrich this particular experience for these players of various ages, or accommodate for a larger group of visitors. Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα κοινοτικών έργων, που αποτελεί μια πολύ καλή περίπτωση μελέτης που αναδεικνύει την προσέγγιση που ακολουθεί το UNStudio και τον τρόπο που πραγματώνεται λαμβάνοντας υπόψη και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, αφορά την πρόταση του γραφείου σχετικά με τις μελλοντικές κοινότητες. One of the really great examples of community based projects which in fact is a great case study on UNStudio approaches that are grounded in real life context and challenges is their proposal for future communities. Σ’ αυτό το έργο, εξετάζεται η δυναμική της μετά–COVID-19 συμβίωσης, όπου οι κοινότητες καθορίζονται από την τεχνολογία. In this project they look specifically into the dynamics of post-corona co-living where communities are getting defined by technology. [Image 7] Με την πανδημία σημειώθηκαν πολλές πρωτοβουλίες που ευνοούν την ανάπτυξη της τεχνολογίας σε κοινοτικά κτίρια σε διάφορους τομείς. Για παράδειγμα, τα σχολεία οργανώνουν εικονικές δραστηριότητες προσαρμοσμένες στη συνεργατική διαδικτυακή μάθηση. Σε κοινωνικό επίπεδο καθώς και σε επίπεδο δημόσιας υγείας, οι ψηφιακές τεχνολογίες χρησιμοποιούνται σε διάφορα στάδια αντιμετώπισης κρίσεων: από την ανίχνευση, την πρόληψη, τον περιορισμό, έως την ανάρρωση και τη μάθηση. Στον τομέα της υγείας, το NHS στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε έναν κατάλογο με τις δωρεάν εφαρμογές που βοηθούν τους ανθρώπους να φροντίσουν για την ευημερία τους και να βρίσκουν κοινότητες στις οποίες μπορούν να ανήκουν.

Παρότι η ύπαρξη διαδικτυακών ομάδων είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία κοινοτήτων στο διαδίκτυο, η μακροπρόθεσμη επιρροή των διαδικτυακών κοινοτήτων πραγματώνεται όταν οι εικονικές σχέσεις εξελίσσονται σε δια ζώσης αλληλεπιδράσεις. While online groups are crucial for building communities virtually, the long-term influence of online communities is in fact at its best when it transforms the virtual relationships into offline interactions.

165

The pandemic saw a rise of various technology-enabled community-building initiatives in different sectors. For instance, schools are organising virtual activities that are tailored towards collaborative online learning. At a community and public health level, digital technologies are deployed at different crisis response stages, from detection, prevention, containment, to recovery and learning. In the healthcare sector, the NHS in the UK has compiled a list of free apps that help people manage their well-being and find communities to which they can or do belong.

[Image 6] UN Studio SUTD ©Hufton+Crow [Image 10] Πέρα από τις επιπτώσεις στον διαδικτυακό κόσμο, η τεχνολογική πρόοδος επιτάχυνε επίσης μια σημαντική αλλαγή και στον πραγματικό κόσμο, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε τις φυσικές κοινότητές μας. Εξετάζοντας το φαινόμενο της ψηφιακής πόλης, διαπιστώνουμε ότι «ο δημόσιος χώρος συμπορεύεται με τον κυβερνοχώρο, και έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ που αντανακλάται από ένα ψηφιακό στρώμα». Σχεδιασμένη με τις μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις στο νου, η Distelweg είναι μια πολεοδομική μελέτη που αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον του UNStudio για τις πόλεις του μέλλοντος. Νέα οράματα και εξελίξεις, όπως αυτή, υπάρχουν χάρη στην εμφάνιση του Internet of Things (IoT), όπου τα ψηφιοποιημένα αντικείμενα είναι σε θέση να «επικοινωνούν» μεταξύ τους, ν’ ανταλλάσσουν πληροφορίες σε διαφορετικούς τομείς εντός του δικτύου. Ακόμα και τα άψυχα πράγματα αποτελούν μια κοινότητα και συνεργάζονται, συλλέγουν και μοιράζονται περιεχόμενο προκειμένου να ενισχύσουν τη σύνδεση με τον φυσικό κόσμο.

Moving offline, technological advancements have also accelerated the shift in our physical world and the way we build physical communities. Reflecting on the digital city “the public space is already ‘covered’ by cyberspace: it is enhanced and mirrored by a digital layer.” Designed with future technological changes in mind, Distelweg is an urban study that reflects UNStudio’s take on future cities.New visions and developments such as this are viable thanks to the emergence of the Internet of Things (IoTs), where digitised objects are able to ‘communicate’ with each other, sharing information across different sectors within the network. The inanimate things themselves even form a community where they collaborate, collect and share content in order to enhance interconnectedness in the physical world.

[03.5]

166

Το 2018, το γραφείο UNSx άρχισε να διερευνά τις δυνατότητες της τεχνολογίας ως εργαλείο σχεδιασμού για τη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, το 100 Homes Project, το οποίο αποτελεί μέρος του αρχιτεκτονικού σχεδίου της Brainport Smart District (BSD), στοχεύει στην δημιουργία μίας «Πλατφόρμας Προσωπικών Δεδομένων» όπου θα αναπτυχθούν κατοικίες και υπηρεσίες με βάση τα δεδομένα αυτά με σκοπό τη βελτίωση της σωματικής, πνευματικής και κοινωνικής υγείας των κατοίκων. Είναι επίσης ένα «πραγματικό πείραμα» όπου μια γειτονιά 100 νοικοκυριών αποκτά κυριότητα των προσωπικών τους δεδομένων, και επωφελούνται από την εξοικονόμηση κόστους μέσω της τεχνολογίας. Back in 2018, UNStudio’s sister company, UNSense started to explore the potential of technology as a design tool in order to improve the built environment. In particular, the 100 Homes Project, which is a part of the BRAINPORT SMART DISTRICT (BSD) masterplan, hopes to create an ‘Personal Data Platform’ where data-driven housing and services will be developed to improve the physical, mental and social health of the residents. It is also a ‘Living Lab’ where a neighbourhood of 100 households take ownership of their own data, while benefiting from cost savings through technology. [Image 9 & 10] Με στόχο να γίνει «η πιο έξυπνη γειτονιά στον κόσμο», η BSD θα φέρει καινοτομία στις κοινοτικές οικοδομικές πρακτικές, με κοινή παραγωγή ενέργειας και διαχείριση δεδομένων, τοπική παραγωγή τροφίμων, μελλοντική διαχείριση των υδάτινων πόρων και πρωτοποριακές υπηρεσίες κινητικότητας. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε ότι ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε καλύτερες κοινότητες του μέλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη χρήση της τεχνολογίας. Aiming to be ‘the smartest neighbourhood in the world’, BSD will be a pioneer in community-building practices, with joint energy generation and data management, local food production, future-proof water management, and groundbreaking mobility services. As such, how we design and build a better future community is inextricably linked to the use of technology. Στη συζήτησή μου με τον Filippo, ρώτησα συγκεκριμένα για τη συνεργασία του UNSx με το UNStudio και τον τρόπο με τον οποίο οι δύο προσεγγίσεις -τόσο η χωρική όσο και η τεχνολογική- επιτυγχάνονται κατά τη φάση της διαδικασίας σχεδιασμού. In my conversation with Filippo I asked specifically about the collaboration of UNSense with UNStudio and how the two approaches- both spatial and technological get delivered, in the design process phase. «Αρχίζουμε με την αναζήτηση στοιχείων για να τροποποιήσουμε τη διαδικασία που θα ακολουθήσουμε και έπειτα δημιουργούμε ένα πλάνο των εμπειριών που μπορούμε να προσφέρουμε και φανταζόμαστε διαφορετικά σενάρια. Μερικές φορές τα πειράματα που κάνουμε είναι επιτυχημένα και αποδεικνύουν ότι τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά, οπότε αυτό που κάνουμε αρχικά είναι συμπεριλάβουμε ένα ήδη υπάρχον λογισμικό στη διαδικασία. Υπάρχουν πολλά πακέτα που μπορούν να μας βοηθήσουν στη δουλειά μας αυτή τη στιγμή. Δεν χρειάζεται να επινοήσουμε μια νέα τεχνολογία σε κάθε σχέδιο. Ωστόσο, όταν χρειάζεται, προχωράμε στο σχεδιασμό νέων τεχνολογιών». “At UNSense and within UNSx, we start with looking to bring in evidence to inform our process, which we follow by creating a layout of the experiences and imagining different scenarios for it. Sometimes our experiments work and prove that things can be different therefore we first look into bringing in an existent software. There are many packages available that can help us do the job currently. We don't have to invent a technology with every project. However when need be we do design new technology.”

[03.5]

Συνεχίζει, αναφέροντάς μου μια πρόσφατη συνεργασία που είχαν με την Delta Light- μια εταιρεία αρχιτεκτονικού φωτισμού με την οποία συνεργάζονται όσον αφορά τα συστήματα φωτισμού εσωτερικών χώρων. Το UNStudio εργαζόταν πάνω στην ανάπτυξη ενός μεγάλου έργου το οποίο για να καταστεί βιώσιμο θα έπρεπε να διαθέτει τεχνολογία αισθητήρων για τη διαχείριση του φωτισμού στο κτίριο. Αυτό το εγχείρημα ήταν φυσικά μια δημιουργία του UNSx. He continues to explain to me a recent collaboration between his UNSx team and DeltaLight- an architectural lighting company that they collaborate with on indoor lighting systems. UNStudio was working on a big development project which they understood for sustainability purposes needs to have a sensory technology to manage the lighting in the building. And this is where UNSx of course intervened.

Ο Filippo αναφέρει πως η τεχνολογία αισθητήρων που ανέπτυξαν δεν ξεπερνά το μέγεθος την άκρης ενός δαχτύλου. Και παρόλα αυτά διαθέτει θερμική, ηχητική, ενεργοποίηση υψηλού κινδύνου και κίνησης. Όλα αυτά σχεδιάστηκαν μέσα στο σύστημα φωτισμού για να μην φαίνονται ογκώδη, αλλά διακριτικά και όμορφα. Το ένα μάλιστα μοιάζει με χρυσό πολυέλαιο, και αυτός είναι ο αισθητήρας! Filippo tells me that the sensory technology they developed is the size of a finger tip. And yet it has thermal, sound, high flight and motion activation. They designed that into the lighting system so they don't look bulky. Therefore looking delicate and nice. One even looks like a chandelier in gold, and that is the sensor! Καταλήγουν, λοιπόν, να γίνονται όμορφα αντικείμενα, τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με διάφορους τρόπος σε γραφεία εταιρειών, ώστε να συλλέγουν δεδομένα για την ένταση της χρήσης και τη δημοφιλία ορισμένων χώρων. Ορισμένοι χώροι μπορούν να περιέχουν διαφορετικά είδη φωτισμού ώστε να γίνεται καλύτερα αντιληπτή η χωρητικότητα και η χρήση του χώρου μέσω αυτών. Κατά την έρευνά τους, συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να βρουν μια ήδη υπάρχουσα τεχνολογία που έχει αυτήν την λειτουργία. Δεν υπήρχε κατασκευαστική εταιρεία που να δημιουργούσε προϊόντα που καλύπτουν τις ανάγκες τους. Αυτό που ήθελαν ήταν να δημιουργήσουν μια τεχνολογία για να ενσωματωθεί στο ήδη υπάρχον λογισμικό. Αρχικά, όταν η ιδέα για το σχέδιο τους ήρθε στο μυαλό, η εταιρεία δεν διέθετε το ειδικό λογισμικό και τους ηλεκτρολόγους μηχανικούς με γνώσεις πάνω στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Έτσι, το UNSx έπεισε τους πελάτες τους να προσλάβουν τον ανθρώπινο δυναμικό για να μπορέσουν να φέρουν εις πέρας το συγκεκριμένο έργο. They end up being nice objects- and with that we can create a different usage in the office spaces, so that they can gather data around the intensity of usage and popularity of certain spaces. Some spaces can be designed with light-scape scenarios. So you can understand occupancy, the use of the space with the use of them. During research, they couldn't find an existent technology that actually did that work. There wasn't a manufacturing company that was creating products to their needs. What they wanted was to create a technology to integrate with existing software. Originally when the idea for this project came about the company didn't even have the specific software and electrical engineers with this knowledge to develop this technology so UNSx convinced their clients to hire the human resources to be able to deliver this project. Πριν απ’ αυτό το έργο, η Delta Light χρησιμοποιούσε σταθερές εγκαταστάσεις φωτισμού, προσέφεραν δηλαδή προϊόντα, ενώ τώρα μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες! Έτσι, οι σταθερές εγκαταστάσεις έχουν δεδομένα και αυτό δημιουργεί μια νέα επιχειρηματική ευκαιρία και τους επιτρέπει να πουλήσουν μια εντελώς διαφορετική υπηρεσία, όπως χωρική ανάλυση και τεχνολογία ανίχνευσης κίνησης. Before that project DeltaLight used to use fixtures, which were products and now they can sell services! So out of the sudden the fixtures have data and therefore this generates a new business opportunity for them to sell a completely different service- like spatial analysis and motion activated technology. Επίσης, κάτι τέτοιο εξοικονομεί ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για τον πελάτη. Αν έχεις επισκεφτεί ποτέ ένα τεράστιο κτίριο με γραφεία, μπορείς μόνο να φανταστείς την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για τον φωτισμό χώρων αυτού του μεγέθους, μια ολόκληρη ηλεκτρική υποδομή, που λειτουργεί συνήθως για τουλάχιστον 12 ώρες στο κτίριο. Όμως, πόση ηλεκτρική ενέργεια θα εξοικονομούσαμε αν τα φώτα σβήνουν από μόνα τους, όταν κάποιος χώρος αδειάζει; Αυτή είναι η ουσία της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας, και συμβάλει στην τεράστια εξοικονόμηση χρημάτων για τους χρήστες. This also saves a tremendous amount of money for the client. If you've ever been in a massive office building, think of the electricity used to light places of that size. You get a whole electrical infrastructure, usually working for 12 hours minimum in the building. Now how much electricity would you save if rooms would turn off on their own, when abandoned. This is the essence of efficiency and sustainability, and a tremendous saving for the users. Τα δεδομένα που παράγονται μπορούν επίσης να είναι εξαιρετικά ενημερωτικά όσον αφορά την χρήση των χώρων, π.χ. μπορούμε να γνωρίζουμε ποια τμήματα του κτιρίου δεν χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας τόσο συχνά όσο άλλα, αλλά και να κατανοήσουμε τους λόγους που συμβαίνει αυτό. Έτσι, έχοντας εικόνα του τι συμβαίνει, αποκτούμε τις κατάλληλες γνώσεις που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη λύση μελλοντικών προβλημάτων. Πρέπει πάντα να προσπαθούμε να δημιουργούμε και να επιλύουμε προβλήματα με έναν ολοένα και πιο έξυπνο τρόπο.

ARCHITECTURE AND DESIGN

[Image 10] Distelweg ‘Street of the Future’ toolkit study, Amsterdam, 2020 ©Plomp The data generated can also be extremely informative in the respect of the uses, so for example you can have an isight where certain parts of the building are not used throughout the day as often as others, and better understand why. Therefore this insight provides you with a learning curve for future interventions. To always strive to build and resolve problems in a more and more intelligent way. Με συνεπήρε αυτή η ιστορία, διότι, όταν το δούμε από μια επιχειρηματική προοπτική, υπάρχουν τεράστια οφέλη που αποφέρουν έργα όπως αυτό για όλους: τον πελάτη (που επενδύει στην αρχιτεκτονική), τον συνεργάτη σου (εν προκειμένω την εταιρεία φωτισμού) και τελικά για το UNStudio. Δεν κατάφερα να αντισταθώ και να μην ρωτήσω για το οικονομικό κέρδος που είχαν λόγω της παρέμβασης αυτής.

Ο Filippo μου εξήγησε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, το τελικό αντικείμενο ήταν ένα προϊόν που ανήκει στην κατασκευαστική εταιρεία. Το επιχειρηματικό μοντέλο γύρω από την παραγωγή προϊόντων βασίζεται στα δικαιώματα. Συνεπώς, κάθε φορά που πωλούν αυτές τις εγκαταστάσεις, το UNStudio παίρνει κάποιο μερίδιο, που προστίθεται στα ετήσια έσοδα της εταιρείας. Filippo explained that in this particular case, the end object was a product which is owned by the manufacturing company. The business model around product manufacturing is royalty based, therefore every time they sell these units, UNStudio makes residual income, adding this to their annual revenue.

Αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο είναι πιο σύνηθες στις εταιρείες που ασχολούνται με την τεχνολογία, και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο έχουν τόσο μεγάλες απολαβές. Ό,τι χρησιμοποιείς είναι συνδρομητικό, και έτσι αυτά τα μοντέλα αθροίζονται. Για τον λόγο αυτό, πρέπει δούμε την αρχιτεκτονική ως επιχείρηση και να την αντιμετωπίζουμε με ανάλογο τρόπο.» This business model is more common within tech companies, and that exactly is the reason why they make so much money. Everything you use is subscription based. These models add up. So we should think of architecture as a business and treat it as such. Συνεχίζει λέγοντας: «Κατά κάποιο τρόπο, η αρχιτεκτονική, είναι σαν να πουλάς πίτσες. Ο πελάτης παραγγέλνει μια πίτσα και την παραδίδεις. Το ίδιο συμβαίνει και με έναν ουρανοξύστη, πρέπει να παραδόσεις αυτό που σου ζητούν. Είναι απλά μια μεγάλη πίτσα, δεν πρέπει να είναι πιο περίπλοκο από αυτό. Πρέπει να κάνεις αυτό που σου ζητείται και να εξυπηρετεί τον σκοπό του». He continues to say: “In a way architecture now, is like selling pizzas. You say I need a pizza, and it gets delivered. Same with a tower building, you ask for it, and you should get it delivered. It's just a big pizza. It's not that much more complicated than that. It needs to do what it's supposed to do, serve its purpose and that's it.”

167

I was absolutely fascinated by this story, because of course, when you look at it from a business perspective, think of the benefits projects like this generate for everyone. The client (investor in architecture), your partner (in this case the lighting company) and ultimately for UNStudio. I couldn't resist asking about the financial profit they got from this intervention.

Filippo ads: this is where I believe that we can do different things. The idea of services in the architecture industry is not explored as much, so how do you untangle the idea of services in the architecture or in the building itself.

Αυτή η διαδικασία στη βιομηχανία μας δεν είναι τόσο εξελιγμένη ακόμη. Μπορεί να γίνει όμως. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να διαφοροποιήσουμε τη γνώση αυτή με διαφορετικές υπηρεσίες που καθιστούν την αρχιτεκτονική ικανή να προσφέρει παραπάνω από μία λύσεις.

Συνεχίζοντας, ο Filippo αναφέρει «Πιστεύω πως με αυτόν το τρόπο έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε διαφορετικά πράγματα. Η ιδέα της παροχής υπηρεσιών στον τομέα της αρχιτεκτονικής δεν έχει διερευνηθεί αρκετά, πώς, δηλαδή, μπορούμε να ξεδιαλύνουμε την ιδέα των παροχής υπηρεσιών στην αρχιτεκτονική ή στο ίδιο το κτίριο.

This process in our industry is not as smart yet. It can become smarter though. So what we need is to diversify that smartness with different services that bring the architecture outside of the domain of providing one solution.

[03.5]

ARCHITECTURE AND DESIGN 168

[Image 11] STH BNK by Beulah, Melbourne, Australia, 2018 to present ©Beulah By Norm Li Αντιλαμβάνομαι ότι ο ρόλος και οι εμπειρίες των μεθόδων τεχνολογικού σχεδιασμού που επιφέρει ο Filippo στο UNStudio αποτελούν έμπνευση για τον Ben που επιθυμεί να τις ενσωματώσει σε παγκόσμια κλίμακα και όλα τα γραφεία και οι τοποθεσίες του UNStudio να γίνουν συνώνυμα και ενσωματωμένα στις προσεγγίσεις τους. Για τον Ben, η πορεία της επιχείρησης βασίζεται στον παράγοντα της βιωσιμότητας. Η νοοτροπία του επεκτείνεται επίσης στην ευρεία χρήση των μοντέλων κτιριακής πληροφορίας (BIM) που αποσκοπεί στο καλύτερο σχεδιασμό. To my understanding the role and experiences of technological design methodologies inspire Ben van Berkel to begin to integrate on a world-wide scale, activating all UNStudio offices and locations to become more synonymous and integrated in their approaches. For Ben the course of the business is grounded in the factor of sustainability. His mindset also expands to a broad usage of BIM towards better design.

με στόχο τη μείωση της χρήσης ενέργειας κατά 60%. Αποσκοπεί επίσης στη μείωση του χρόνου ανακαίνισης κατά 30%. UNStudio addresses this challenge by developing a combination of methodologies and tools with one central information source at its core: the Building Information Model (BIM), a digital representation of a building. In collaboration with 24 companies from various disciplines, including architects, engineers and developers, they are working on a BIM-SPEED project designed to determine the most energy efficient alterations for buildings, with the aim to reduce their energy usage by 60%. It also aims to help reduce the renovation time by 30%. Το UNStudio χρησιμοποιεί το μοντέλο κτιριακής πληροφορίας (BIM) για ερευνητικούς σκοπούς ώστε να επιτύχει περιβαλλοντική βελτιστοποίηση σε όλα τα έργα του. UNStudio uses BIM for research purposes to determine environmental optimization into each of their designs.

Στη διάλεξή του στη Μαδρίτη μίλησε εκτενώς για τη χρήση των μοντέλων κτιριακής πληροφορίας (BIM) σε πολύ ενημερωμένες λύσεις σχεδιασμού. In his lecture in Madrid he spoke broadly on the usage of BIM in deeply informed design solutions. Πολλά κτίρια κατοικιών στην ΕΕ πρέπει επειγόντως να υποβληθούν σε ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις. Παράλληλα, η κοινωνία συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο τον αρνητικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει το πλαίσιο ζωής μας στον πλανήτη και σ’ εμάς. Συνδυαστικά, όλοι αυτοί οι παράγοντες αποτελούν μια τεράστια πρόκληση: Πώς θα βελτιώσουμε τις επιδόσεις του κτιριακού αποθέματός μας στην ΕΕ;

[03.5]

Many residential buildings in the EU urgently need to undergo energy-efficient renovations. In tandem, society is becoming increasingly aware of the negative impact our living environments can have on our planet, and us. Combined, these factors present a vast challenge: how do we improve our building stock’s performance on an EU-wide scale? Το UNStudio αντιμετωπίζει αυτή την πρόκληση με την ανάπτυξη ενός συνδυασμού μεθοδολογιών και εργαλείων με μία κεντρική πηγή πληροφοριών στον πυρήνα του: Το μοντέλο κτιριακής πληροφορίας (BIM), μια ψηφιακή αναπαράσταση ενός κτιρίου. Σε συνεργασία με 24 εταιρείες από διάφορους κλάδους, μεταξύ των οποίων συμμετέχουν αρχιτέκτονες, μηχανικοί και προγραμματιστές, εργάζονται πάνω στο έργο BIM-SPEED που αποσκοπεί στον καθορισμό των πλέον ενεργειακά αποδοτικών τροποποιήσεων των κτιρίων,

[Image 11] Αυτό είναι φανερό και στην πρόταση σχεδιασμού του UNStudio και του Cox Architecture για το έργο STH BNK by Beulah, που στοχεύει να καθιερωθεί ως ο νέος προορισμός στην περιοχή Southbank και στη Μελβούρνη. This can be seen in the design proposal by UNStudio and Cox Architecture for STH BNK by Beulah, which aims to establish a new destination for the Southbank area and Melbourne. Αυτός ο πολυδιάστατος κορμός δημιουργείται από τον διαχωρισμό της δυνητικής ενιαίας μάζας στον πυρήνα του, σχηματίζοντας έτσι δύο χωριστές ψηλές κατασκευές και τις προκαλεί να αποκαλύψουν τα σχεδόν γεωλογικά στρώματα των βασικών επιπέδων τους καθώς υψώνονται πάνω από ένα φαράγγι. Το αποτέλεσμα αυτής της σχεδιαστικής παρέμβασης είναι οι ουρανοξύστες, που δίνουν την δυνατότητα στους χρήστες να απολαύσουν τη θέα από διάφορες πλευρές της πόλης και έχουν βελτιώσει σημαντικά τη σύνδεση μεταξύ τους. Ο προσανατολισμός του Green Spine επιτρέπει την επέκταση της δημόσιας σφαίρας στον βάθρο του κτιρίου, τη συνέχιση του πράσινου πάνω στους ουρανοξύστες και διευκολύνει τον προσανατολισμό της κορυφής των κτιρίων προς το CBD και τους Βοτανικούς Κήπους. This multifaceted spine is created by the splitting open of the potential single mass at its core,

thereby forming two separate high rise structures and causing them to reveal the almost geological strata of their core layers as they rise above a light-filled canyon. As a result of this design intervention, the towers that result on either side can enjoy porous city views and vastly improved contextual links. The orientation of the Green Spine enables an extension of the public realm on the podium, the continuation of green onto the towers and facilitates orientation to the CBD and the Botanical Garden at the top of the towers. [Image 12] Η περιβαλλοντική στρατηγική οικοδόμησης προϋποθέτει τη χρήση τεχνολογιών υψηλής ενεργειακής απόδοσης και έξυπνης ανάπτυξης που αξιοποιούν συνέργειες μεταξύ διαφορετικών τυπολογιών για τη χρήση ενέργειας και υδάτινων πόρων. Η ανάπτυξη του έργου θα δείξει αντοχή στις μελλοντικές εξελίξεις και θα καταστεί ανθεκτική έναντι στην προβλεπόμενη αλλαγή του κλίματος και της μεταβολής του τρόπου εργασίας και ζωής. Επιπλέον, το σχεδιαστικό concept αποσκοπεί στην επαναφορά ενός υγιούς τρόπου ζωής στο κάθετο πεδίο, προσφέροντας χώρους ενεργούς κυκλοφορίας, άσκησης και πλήθος πράσινων χώρων όπου οι χρήστες μπορούν να ζουν, να εργάζονται και να παίζουν στις γειτονιές. Η ραχοκοκαλιά του κτιρίου δημιουργεί χώρους που έχουν σχεδιαστεί για ανθρώπινη φυσιολογική και ψυχολογική άνεση και διέγερση. Όλες αυτές οι χωρικές αποφάσεις ακολουθούν προσεκτικά εκτεταμένες περιβαλλοντικές προσομοιώσεις που εκτελούνται με το λογισμικό BIM. The building environmental strategy includes utilising ultra-energy efficient and smart building technologies that exploit synergies between different typologies for energy and water resource usage. The development will be future-proofed and made resilient against predicted climate change and shifts in work and lifestyle patterns. Moreover, the design concept is to bring healthy living into the vertical realm, offering spaces of active circulation, exercise and a multitude of green spaces for occupants to live, work and play in local neighbourhoods. The spine creates spaces that are designed for human physiological and psychological comfort and stimulation. All these spatial decisions carefully follow extensive environmental simulations performed with BIM software.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Καθώς ετοιμαζόμουν να ολοκληρώσω τη συνέντευξή μου με τον Filippo, δεν μπορούσα να μην αναφερθώ στα επόμενα βήματά του και μοιράστηκε μαζί μου το όραμά του για το πώς η δουλειά του θα ταράξει τα νερά στον χώρο της αρχιτεκτονικής. Πιστεύει ότι χρειαζόμαστε καλύτερο σχέδιο εκτέλεσης για να υιοθετηθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Σε γενικές γραμμές, βλέπουμε την ομάδα του να αναπτύσσεται γρήγορα ως προς τις νέες προσεγγίσεις - ακόμα και στο πλαίσιο της δικής τους οργανωτικής δομής. As I was wrapping up my interview with Filippo I asked about next steps and he shared with me his vision of how this work is disruptive within the architecture industry. He says that we need a better execution plan to deliver this on a global scale. Overall you can see the team growing rapidly around these concepts even within their own organisational structure. Αναφέρθηκε, ακόμα, στην έμπνευση που αντλεί από τις διαταράξεις της οικονομίας, ιδίως εξετάζοντας παραδείγματα μη παραδοσιακών επιχειρηματικών μοντέλων. He shared with me his inspiration in ideas of disruptive economies, especially looking into examples of non-traditional business models. Εκεί συνάντησε και την έννοια του «Μisfit Εconomy» η οποία στην ουσία θέτει το ερώτημα: Τι κοινό έχουν οι πειρατές, οι τρομοκράτες, οι χάκερ και οι συμμορίες στις πόλεις με τη Silicon Valley, τον πυρήνα της υψηλής τεχνολογίας; Την Καινοτομία. Σε όλη την υφήλιο, διάφοροι καινοτόμοι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στις μαύρες και τις γκρίζες αγορές βρίσκουν λύσεις σε πλήθος προκλήσεων. Καθώς δεν αποτελούν απειλή για την κοινωνική και οικονομική σταθερότητα, αυτοί οι φορείς καινοτομίας επιδεικνύουν αξιοσημείωτη εφευρετικότητα, πρωτοποριακές μεθόδους και βέλτιστες πρακτικές που μπορούμε και εμείς να υιοθετήσουμε και να εφαρμόζουμε στους δικούς μας κόσμους. Η έμπνευση που αντλεί και η έρευνα που κάνει ο Filippo σε αυτό το θέμα επιδιώκει να αποκαλύψει και να αξιοποιήσει αυτή τη νέα πηγή ευφυΐας και να δει πώς αυτή μπορεί να επηρεάσει την παράδοση πιο έξυπνων έργων και κυρίως τις επιχειρηματικές συναλλαγές στον τομέα της αρχιτεκτονικής.

169

This is when they came across the concept of “misfit economy” Which in its essence represents asks the question of: What do pirates, terrorists, computer hackers and inner city gangs have in common with Silicon Valley? Innovation. Across the globe, diverse innovators operating in the black and grey economies are developing solutions to a myriad of challenges. Far from being "deviant entrepreneurs" that pose threats to our social and economic stability, these innovators display remarkable ingenuity, pioneering original methods and best practices that we can learn from and apply in our own worlds. Fillipos inspiration and research into that topic seeks to unveil and leverage this new well-spring of ingenuity and see how this can influence smarter project delivery and more importantly business dealings within architecture. Η βιομηχανία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής δεν είναι αρκετά διαφοροποιημένη, είναι μάλλον επίπεδη. Έτσι, είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε το δικό μας brand, όπου η ταυτότητά μας θα διαφαίνεται στην περιγραφή της δουλειάς μας. Πρέπει να πάρουμε ιδέες και από άλλες βιομηχανίες για να καθορίσουμε καλύτερα την ταυτότητά μας ως αρχιτέκτονες, ώστε η δουλειά μας να μπορεί να είναι συνώνυμη με ένα όνομα, όπως π.χ. το Facebook, όπου όλοι στον κόσμο το αναγνωρίζουν. Βέβαια, το ερώτημα παραμένει: Πώς μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο; The traditional architecture industry is not diversified enough, it's flat. Therefore it's important for us to ask questions of how we can, as architects, become a brand, ehre our identity bupasses our job description. We must look into other industries to better define our identity as architects, where our work can be synonymous with a brand, like facebook- where everyone around the world recognises. The question still remains, how do we do this?

[03.5]

ARCHITECTURE AND DESIGN

Φανταστικά πλασμένο, αληθινό μα και εξωπραγματικό, μοναδικό αλλά και άκρως εμπορικό, το design του Studiomateriality συναρπάζει το κοινό. Με αφορμή τη συμμετοχή του στο πάνελ “Storytelling Design”, στο πλαίσιο του Architects Talk, ο ιδρυτής του Studio, Μίλτος Κοντογιάννης, εμβαθύνει στο θέμα. Fictitious, real, and at the same time outwardly, unique but also commercial. All these adjectives characterize Studiomateriality’s work that has been captivating the audience. On the occasion of his participation in the panel “Storytelling Design,” part of Architects Talk, Miltos Kontogiannis, the founder of Studiomateriality, delves into its story.

From storytelling to storyliving (Design)

170

Studiomateriality

Danai Makri

«Το storytelling είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του design. Ό,τι σχεδιάζουμε πρέπει να λέει ιστορίες. Ιστορίες των ανθρώπων που το έφτιαξαν ή ιστορίες εκείνων για τους οποίους προορίζεται. Υπάρχει όμως και μία ακόμα πολύ σημαντική πτυχή του storytelling που μας διαφεύγει πολλές φορές: οι ιστορίες που θα φτιάξει ο κόσμος που θα έρθει σε επαφή με αυτό. Δεν είναι τυχαίο πως οι άνθρωποι του δημιουργικού σταματούν σιγά-σιγά να το ονομάζουν storytelling και περνάμε στο storyliving. “Storytelling is an integral part of design nowadays. Anything we create has to tell a story by the person who made it or stories of those intended for it. However, there is another more crucial aspect of storytelling that we tend to miss: the stories that will be created by the people experiencing it. It is no coincidence that creatives have stopped referring to it as storytelling and are now calling it storyliving. Δεν είναι μόνο ανάγκη απόδρασης αλλά πολλές φορές και ανάγκη καλύτερης κατανόησης του κόσμου μέσα στον οποίο ζούμε. Αυτό που επιβάλει αυτήν την τάση είναι οι συνθήκες της κοινωνίας της κατανάλωσης της οποίας αποτελούμε μέρος. Δεν θέλουμε να καταναλώνουμε “ξερά” προϊόντα, θέλουμε προϊόντα που φέρουν μία ιστορία και μας βοηθούν να ζήσουμε και εμείς μία μοναδική εμπειρία. This is not only about our need to escape but also the need to better understand the world we are part of. What has imposed this trend is the consumption society conditions in which we live. We don’t want to consume a “sterile” product, but products carrying a story that will help us experience something unique. Πηγή έμπνευσής μου είναι κυρίως ο κόσμος γύρω μας. Τα τοπικά μαγαζιά, οι άνθρωποί μας, η καθημερινότητά μας. Αυτός είναι και ο σκοπός του design σήμερα εξάλλου. Φτιάχνουμε χώρους και αντικείμενα που ναι μεν δημιουργούν έναν δημιουργικό προβληματισμό για το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο -ένα ευχάριστο break από την καθημερινότητα- αλλά που ταυτόχρονα να μπορούν να γίνουν ένα φυσικό κομμάτι της καθημερινής μας ρουτίνας. Δεν κάνουμε τέχνη για την τέχνη και δυσπρόσιτους χώρους. Γι΄αυτό δεν χρειάζεται να πάμε πολύ μακριά για την έμπνευσή μας. I draw inspiration from the world around us. Local stores, the people around me, my everyday life. After all, this is the purpose of design now. We design spaces and products that may evoke creative reflection on how we perceive the world around us, a pleasant escape from our everyday lives, but they can also become a natural part of our daily routine. We don’t make art just for art’s sake or inaccessible places. This is why we don’t need to go too far to search for inspiration. Ένας χώρος ξεχωρίζει όταν είναι εύκολα προσβάσιμος και σε προσκαλεί να “παίξεις” μαζί του. Χρωματική παλέτα, branding, το μέγεθος και η διαφάνεια του χώρου είναι μόνο λίγα από κάποια χαρακτηριστικά που μπορεί να τραβήξουν κάποιον. Θα μπορούσα να απαριθμώ και άλλα για ώρες. Εμείς ακολουθούμε και μία επιλεκτική σχεδιαστική προσέγγιση. Παντρεύουμε τεχνικές και υλικά που πάνω από όλα εξυπηρετούν το brief του πελάτη. Πολλές φορές είναι και αντικρουόμενες μεταξύ τους αυτές οι επιλογές, κάτι το οποίο φαίνεται να τραβάει την προσοχή. To Another, που πρόσφατα είχαμε τη χαρά να δουλέψουμε, είναι ένα nail salon το οποίο όμως βρίσκεται σε έναν χώρο που θυμίζει λίγο συνεργείο. Αυτή η αντισυμβατικότητα από μόνη της τραβάει την προσοχή».

[03.6]

A space stands out when it’s easily accessible and invites you to “have fun” with it. The color palette, branding, space size, and transparency are just a few features that could attract people to do so. I could go on for hours. We follow a selective design approach where we unite techniques and material that, above all, serve our client’s brief. This might often result in conflicting choices, but that seems to be grasping people’s attention. Recently, we were fortunate to work on Another, a nail salon located in a space resembling a repair shop. An unconventional space like this draws people’s attention.”

Mε την πρώτη ματιά, μοιάζει με συνεργείο. Τα στοιχεία του Bauhaus αναδεικνύουν την εμφάνισή του σ’ ένα μοντέρνο στούντιο νυχιών, συνδυάζοντας την αισθητική με τη λειτουργικότητα και δημιουργώντας έναν παιχνιδιάρικο χώρο που προσκαλεί εργαζόμενους και πελάτες να αλληλεπιδράσουν μαζί του. Νύχια για ανθρώπινα όντα: To brand του Another μεταφράζεται σε αυτό το έργο μέσα από το πολυεπίπεδο περίγραμμα και το πολύχρωμο εσωτερικό του. At first glance, Another resembles a local repair shop. The Bauhaus elements elevate its look to a modern nail salon, merging aesthetics with functionality and creating a playful space that invites employees and customers to interact with it. Nails for human beings: Another’s tagline is translated into this project through its multileveled outline and multicolored interior. [02] CAKAO Το καφέ μπαρ βρίσκεται στο ισόγειο, όπου εκτίθενται όλα τα προϊόντα. Φυτά και ετικέτες ενημερώνουν τον πελάτη, σχετικά με την προέλευση και τις θρεπτικές αξίες των φρούτων και των ξηρών καρπών. Στο πάνω επίπεδο η μυρωδιά καλωσορίζει θερμά καθώς οι ξηροί καρποί ψήνονται σε φούρνο. Συμπληρωματικά με τον χωροταξικό σχεδιασμό, το Studiomateriality δημιούργησε επίσης μια ισχυρή οπτική ταυτότητα, συμπεριλαμβανομένων των ενδυμάτων και των αξεσουάρ του προσωπικού καθώς και των σκευών του καταστήματος. The coffee bar is located on the ground floor, where all the products are showcased. Various plants and printed labeling inform the customer regarding the origins and the nutritional values of the fruits and nuts. The smell welcomes you warmly at the upper level as nuts are roasted on a stove. Complementary to the spatial design, Studiomateriality also created a strong visual identity, including the staff’s attires and accessories plus the shop’s utensils.

ARCHITECTURE AND DESIGN

[01] ANOTHER

[03] I DO Αν σκοπεύετε να επισκεφτείτε το καφέ-μπαρ Kinono στο Κουκάκι, η φύτευση είναι το επόμενο καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε. Μέσα στο καφέ, θα δείτε το «I do. Άι Ντου.», έναν βοτανικό κήπο. Αυτός ο μίνι χώρος μπορεί να αναγνωριστεί από τη σημαντική ταυτότητα της επωνυμίας του, που υλοποιήθηκε από το Studiomateriality. Ένα τυπογραφικό στιλ σε ασπρόμαυρο και η διατύπωση "I do" στα Αγγλικά και με ελληνικούς χαρακτήρες αντιπροσωπεύει την ελαφριά και διασκεδαστική πτυχή της υιοθέτησης ενός φυτού. Οι κάκτοι και τα παχύφυτα συσκευάζονται σε απλές λευκές χάρτινες σακούλες με καρότσι κηπουρού και ποτιστήρι, σχεδιασμένα σε έντονα χρώματα. If you plan to visit the coffee bar Kinono in Koukaki, Athens, planting is the next best thing you can do. Indoors you will see its new seed, the “I do. Άι Ντου.’’ a botanical garden corner, where you can find your new exotic and local friends or just your plant inspiration. This mini space can be identified by its significant brand identity, visualized by Studiomateriality. A typographic style in black and white, the wording “I do” in English, and a version written in Greek characters, represents the light and fun aspect of adopting a plant. Cacti and succulents are packaged in plain white paper bags featuring a gardener’s trolley and a watering can in bold colors.

Το Studiomateriality μετέτρεψε δύο ορόφους στην οδό Ναυαρίνου στα Εξάρχεια, σε ένα νέο στέκι με την πιο funky και δροσερή ατμόσφαιρα. Το μενού επιμελείται ο νεαρός και τολμηρός σεφ Adam Kodovas, ενώ τα signature cocktails είναι σίγουρα τα μη κλασικά αλλά και γκουρμέ. Ένας τρισδιάστατος εκτυπωμένος David από τον Michelangelo και μια οθόνη με μια Αφροδίτη του Botticelli σε έναν πολύπλευρο χώρο με διαφορετική αισθητική και στιλ, εκθέτουν την αρχική ιδέα της απουσίας ιδέας. Οι σχεδιαστικές παρεμβάσεις του Studiomateriality διατηρούν τη χαοτική γοητεία, τονίζοντας επίσης τις καλλιτεχνικές αναφορές fusion και την απλότητα του χώρου.

171

[04] KOBRA

Studiomateriality converts two floors in Navarinou street in Exarheia Athens into a new hang-out place with the funkiest and cool vibe. The menu is curated by the young and bold chef Adam Kodovas and the signature cocktails are definitely the non-classic yet gourmet ones. A 3D-printed David by Michelangelo and a display featuring a Botticelli Venus in a multifaceted space with different aesthetics and styles expose the initial idea of the absence of idea and concept. While Studiomateriality’s design interventions retain the chaotic charm, they also emphasize the artistic fusion references and the simplicity of the place. [05] WILD SOULS Εμπνευσμένο από τα μη επεξεργασμένα, αγνά και φυτικά τρόφιμα, τα λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς που έχει να προσφέρει, αυτό το κατάστημα όχι μόνο θα τονώνει το σώμα αλλά και θρέφει και τις ψυχές. Περνώντας έξω από το Wild Souls, η μονοχρωμία του εσωτερικού χώρου τραβάει το βλέμμα και προκαλεί για ινσταγκραμικές φωτογραφήσεις. Ο χρωματικός συνδυασμός τερακότα-πορτοκαλί κυριαρχεί, ενώ κάκτοι διακοσμούν τα ράφια. Inspired by the unprocessed, pure, and plant-based food, vegetables, and nuts it offers, this new urban gem not only will boost our bodies but also will feed our souls. Passing by Wild Souls, the monochromatic interior catches the eye and feels truly eye-candy for your Instagram feed. Terracotta-orange paint has been applied across the dropped ceiling, splashback, cabinetry, and kitchen island across the shop. Cactus plants decorate the shelves while colorblocking with the earthy surfaces.

[03.6]

Ο φωτογράφος Spyros Hound ταξίδεψε στην Ουκρανία και φωτογράφισε τις πόλεις, όταν η χρήση του κτιρίου εξαφανίζεται, συμπαρασύροντας τη φόρμα. The photographer Spyros Hound traveled to Ukraine and photographed the cities when the function of a building disappears, dragging its form along.

No form No function Spyros Hound

Μια βόλτα στις μεγαλύτερες πόλεις της Ουκρανίας αλλά και τα περίχωρα, κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν μπορεί να μην σε αφήσει σοκαρισμένο. Τα ιστορικά κέντρα των πόλεων με τα μεγάλα επιβλητικά κτήρια από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και μικρότερες κατοικίες, κτίρια γραφείων, γυμναστήρια, καταστήματα και παραδοσιακά μαγαζάκια, έχουν πάρει εν καιρώ πολέμου μια μορφή από τους βομβαρδισμούς και τις επιθέσεις, που σε παγώνει. Σε παγώνει επίσης το να συναντάς έρημους δρόμους, μπλόκα και αρκετά από τα ιστορικά αυτά κτίρια της πόλης τόσο τραυματισμένα, ειδικά αναλογιζόμενος τις εικόνες των πόλεων που έχεις στη μνήμη σου, όταν τα πάντα κυλούσαν κανονικά. A walk through Ukraine’s biggest cities and their suburbs during the war is something that can leave you shocked. The historical cities’ centers with their big impressive buildings from the Soviet Union’s era and the smaller houses, office buildings, gyms, shops, and traditional stores have taken a form during war times due to the bombarding and the attacks, that stuns you. Meeting deserted streets, blocks, and many of the city’s historic buildings so wounded stuns you as well, especially when you think about the city’s images that you kept in memory when everything was flowing normally.

Ο θάνατος ενός κτιρίου από επίθεση, είναι για μένα ο θάνατος της αστικότητας ενός τόπου. Είναι η βίαιη απομάκρυνση της κοινωνίας απ’ τη «γειτονιά» της. Εκεί στηρίζεται εξάλλου η ανάπτυξη της ζωής και της κοινωνίας, στις γειτονιές· εκεί που υπάρχουν σχολεία, γραφεία, καταστήματα. For me, a building’s death by an attack is the death of urbanity on the spot. It is the violent society’s separation from its “neighborhood.” Besides, this is where the society’s and life’s development is being supported; in the neighborhoods. Where schools, offices, and shops exist.

Ξεκινώντας λοιπόν, έχουμε την ανάπτυξη των σύγχρονων πόλεων που σηματοδοτείται από την ανέγερση πρώτα μικρών και μετά μεγαλύτερων κτιρίων, καθώς ο πληθυσμός σε αυτές αυξάνεται μαζί με τις ανάγκες και τις επενδύσεις που γίνονται σε βάθος χρόνου. Τι συμβαίνει όμως όταν τα πράγματα πάρουν ανάποδη φορά; Όταν οι πόλεις καταστρέφονται και αποδομούνται; Όταν οι κάτοικοι απομακρύνονται δια της βίας του πολέμου, άλλοι χάνουν τις ζωές τους και φυσικά το αστικό τοπίο μετατρέπεται σ’ ένα τεράστιο νεκροταφείο ανθρώπων, κτιρίων, οχημάτων, υποδομών; Πώς αυτή η ξαφνική μετατροπή της πόλης σε πόλη-φάντασμα μπορεί να αντιστραφεί; Therefore, to begin with, we have the modern cities’ development which is signified by the construction of initially smaller and later bigger buildings. At the same time, their population rises, along with the needs and investments that take place over time. What happens, though, when things take a different turn? When the cities are being destroyed and reconstructed? When the citizens are being pulled away violently by war, others lose their lives, and the urban landscape is converted into a massive graveyard of humans, buildings, vehicles, and infrastructures? How can this sudden conversion from a city to a ghost city be reversed?

Μέσα από τις φωτογραφίες που τράβηξα, φαίνεται κυρίως η ερημοποίηση και η καταστροφή. Πάντα όμως υπάρχει στο τέλος η ελπίδα. Πάντα η καταστροφή αφήνει τη θέση της στην δημιουργία κι έρχονται οι νέοι οραματιστές να δώσουν ξανά πνοή στην πόλη και εν δυνάμει στην ίδια τη ζωή. Ο επανασχεδιασμός των πόλεων είναι κάτι που θα μας απασχολήσει πολύ στην περίπτωση της Ουκρανίας τα επόμενα χρόνια, αλλά αν κρίνει κανείς από παλαιότερα παραδείγματα όπως αυτό της Γιουγκοσλαβίας, το παλιό φεύγει και στη θέση του έρχεται πάντα κάτι πιο λαμπερό, αστραφτερό και λειτουργικό. Το πώς αλλάζει μαζί με αυτή την ανοικοδόμηση ο ιστός μιας κοινωνίας, επίσης θα μας απασχολήσει πολύ. Τα διαλυμένα κτίρια αντικαθίστανται με καινούρια, νέες ανάγκες δημιουργούνται, νέες υποδομές και νέες τάσεις έρχονται. Αυτό όμως που δεν αντικαθίσταται και για το οποίο δεν θα έπρεπε να υπάρχει τέτοιο τέλος, είναι οι άνθρωποι. Άνθρωποι που θα κατοικούσαν τις πόλεις, αν η βία του πολέμου δεν τους είχε αφαιρέσει τόσο άδικα το δικαίωμα στη ζωή. Και κυρίως με τις εικόνες μου αυτό καταδικάζω, πίσω από τον θάνατο των πόλεων. Through the photos that I shot, the desertification and destruction are in the spotlight. However, there is always hope in the end. The destruction always leaves its position to the creation, and new visionaries appear to offer breath to the city once more and possibly even to life itself. The redesign of cities is something that will occupy us a great deal in Ukraine’s case for the following years, but judging by older examples such as Yugoslavia, the old leaves and in its place always something shinier, more brilliant, and functional comes. How the fabric of a society changes along with this reconstruction will also be of great concern to us. New ones are replacing the destroyed buildings; new needs are being created; new infrastructures and trends are coming. However, what cannot be replaced and for which such an ending should not exist is the humans. Humans that would live in the cities if the war’s violence had not taken their right to live so unfairly. And mainly, this is what I condemn in my photos, behind the death of cities.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Storytelling design can be construed in two ways: either as a choice to design a space that, tells a story in a literal manner, or as a process rather than a result.

Storytelling design (Design)

186

Ioli Chiotini

Για εμένα, ο όρος storytelling design ερμηνεύεται με δύο τρόπους: είτε ως μια επιλογή να σχεδιάζεις ένα χώρο που, όταν ολοκληρωθεί, θα λέει με έναν κυριολεκτικό (literal) τρόπο μια ιστορία, είτε ως μια προσωπική τεχνική σχεδιασμού όπου το αποτέλεσμα δεν είναι απαραίτητα αφηγηματικό με έναν literal τρόπο -το storytelling λοιπόν ως διαδικασία παρά αποτέλεσμα.

In my personal opinion, the term “storytelling design” can be construed in two ways: either as a choice to design a space that, when completed, tells a story in a literal manner, or as a personal design technique where the result does not necessarily constitute a narrative in a literal manner — storytelling as a process rather than a result. Κατά την πρόσληψη του storytelling από το κοινό, μιλάμε για δύο ξεχωριστές διαδικασίες που είναι πολύ στενά συνδεδεμένες: “Sensation”, ένα ερέθισμα από τον φυσικό κόσμο που γίνεται αντιληπτό από ειδικούς νευρώνες που είναι αισθητηριακοί υποδοχείς και “Perception”, η διαδικασία μέσω της οποίας ο εγκέφαλος επιλέγει, οργανώνει και ερμηνεύει τις αισθήσεις, επικαλούμενος τους μηχανισμούς που έχει αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής του. As the audience takes in the storytelling, two distinct processes, which are closely related, occur: ‘Sensation’ and ‘Perception.’ ‘Sensation’ is a stimulus deriving from the natural world which is perceived through particular neurons that are sensory receptors. ‘Perception’ is the process through which our brain selects, organizes, and interprets the senses by invoking the mechanisms that have been developed throughout our lives. Ένας σχεδιασμός που από τη μία δίνει πλούσιο ερέθισμα, αλλά από την άλλη δεν προερμηνεύει, μπορεί να κατευθύνει τον αποδέκτη αφενός να αισθάνεται, παρατηρεί, αγγίζει, μυρίζει, γεύεται, και αφετέρου να συμπληρώσει με τον τρόπο του την ιστορία. Έτσι, ο αφηγητής-σχεδιαστής δίνει το έναυσμα, καλώντας τον αποδέκτη της ιστορίας του να νιώσει ο ίδιος πρωταγωνιστής και να ταυτιστεί με ό,τι πιστεύει εκείνος ότι τον αφορά.

[03.8]

On the one hand, a design that provides a rich stimulus but, on the other, doesn’t interpret in advance can guide the recipient to feel, observe, touch, smell, and taste while also allowing them to complete the story on their own way. In this manner, the narrator-designer motivates the recipient of their story to acquire a leading role in it and identify with whatever is most relevant to them. Έτσι, τα «σκηνικά» που δημιουργώ είναι πλούσια στο σχεδιασμό, αποφεύγοντας να είναι literal ή απόλυτα. Φροντίζω κάθε λεπτομέρεια του έργου η οποία μπορεί να συμβάλλει στη βιωματική εμπειρία, είτε αυτή συμβαίνει στη φαντασία είτε αποτελεί πραγματικό βίωμα ενός αποδέκτη του έργου μου. Από την υλικότητα των επιφανειών που θέτουν τα όρια μεταξύ χώρων συνδέοντας ή απομονώνοντάς τους, τα έπιπλα που με το σχεδιασμό τους δηλώνουν τη λειτουργία κάθε χώρου και δημιουργούν προοπτικές δραστηριοτήτων και σχέσεων, τα έργα τέχνης που είναι ζωντανοί πομποί συναισθήματος, ταυτότητας και συμβολισμού, μέχρι το τελευταίο στοιχείο που μπορεί κανείς ν’ αγγίξει, ν’ ακούσει, να μυρίσει ή να γευτεί και να χρωματίσει τις στιγμές του. Βέβαια, ο παραμετρικός χαρακτήρας παραμένει, καθώς στην πραγματικότητα όταν δημιουργηθεί ο χώρος, θα μπορούν να υπάρξουν πολλές διαφορετικές εκδοχές για να ζήσει κάποιος εκεί μέσα, προσθέτοντας το μοναδικό του προσωπικό στοιχείο. Κάθε επιλογή που κάνω για τους χώρους μου είναι απλώς μια κατεύθυνση, μια πρόταση βιώματος, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις παραμέτρους που χαρακτηρίζουν είτε τον εκάστοτε ορισμένο χρήστη -όπως σε μια ιδιωτική κατοικία- είτε μια ομάδα χρηστών με βάση την οποία πρέπει να διαμορφωθεί ένας χώρος -όπως ένα ξενοδοχείο ή ένα εστιατόριο.

Images courtesy of Ioli Chiotini

O όρος storytelling design ερμηνεύεται με δύο τρόπους: είτε ως μια επιλογή να σχεδιάζεις ένα χώρο που, θα λέει με έναν κυριολεκτικά μια ιστορία, είτε ως μια διαδικασία, παρά αποτέλεσμα.

Στη περίπτωση όπου ο χρήστης είναι συγκεκριμένος, όπως μια ιδιωτική κατοικία, στόχος μου είναι να εκμαιεύσω στοιχεία πέρα από αυτά που ξέρουν οι ίδιοι ή θα ήταν ξεκάθαρα για τον καθένα, όπως ότι στον χώρο ύπνου υπάρχει κρεβάτι ή στο σαλόνι καναπές, αλλά προσωπικοί παράγοντες που θα συνθέσουν εκ νέου τι σημαίνει κρεβάτι ή καναπές για εκείνους. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό είναι η λεπτή γραμμή μεταξύ άνεσης και εξέλιξης. Μου αρέσει να ακούω και να καταλαβαίνω τα όρια των πελατών μου, αλλά με αφετηρία αυτή την κατανόηση, στόχος μου είναι να τους «σπρώχνω» μέσω του σχεδιασμού μου, λίγο πέρα απ’ αυτά. Υπάρχει δηλαδή ένα “comfort zone” στον καθένα, που λίγο-πολύ όλοι το γνωρίζουν. Προκειμένου να είναι πραγματικά ουσιαστική η συμβολή μου ως interior designer, θέλω να τους βγάζω λίγο έξω απ’ αυτό, γιατί κατά τη γνώμη μου μόνο με τον επαναπροσδιορισμό των ορίων που έχουμε ήδη θέσει μπορούμε πραγματικά να εξελιχθούμε, και ο χώρος μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας.

ARCHITECTURE AND DESIGN

Therefore, the “scenes” I create elaborate through their design while also avoiding being literal or absolute. I pay attention to every detail of the work that can contribute to the empirical experience, whether that occurs in one’s fantasy or is a real experience of my work’s recipients. These details extend from the materiality of the surfaces which delimit the spaces by either linking or isolating them, the furniture whose designs expose each space’s function and create prospects of activities and relationships, the works of art that constitute living evocations of emotions, identity, and symbolism, to the very last element one can touch, hear, smell or taste, which holds the ability to influence one’s everyday experiences. Of course, the parametric character of the space remains, as, when it is actually created, many different versions of one’s life can exist through the addition of their own individual elements. Every decision I make regarding my spaces is simply a guide, a suggested experience, which always considers the parameters that characterize either the specific inhabitant of a private residence or a category of users for whom any space is destined, i.e., a hotel or a restaurant.

In the case of a specific inhabitant, e.g., a private residence, my aim is to elicit elements that they are not already familiar with or that aren’t self-explanatory, for example, a bed in the bedroom or a sofa in the living room, but individual criteria that can reformulate what a bed or a sofa means to them. Moreover, great importance lies in the fine line between comfort and evolution. I enjoy listening to and understanding my clients’ limits, but my purpose is to ‘push’ them to extend those limits through my design. In other words, everyone has a comfort zone, but in order to have a meaningful impact as an interior designer, my goal is to help them step outside of it. It is only through the reformulation of the limits we set for ourselves that we can truly evolve, and our space is an undeniable part of this evolution.

In the latter case, when I am not familiar with the clients, as they constitute a hypothetical audience and will not experience the space as my individual clients – for example, during the design of a hotel — my story starts from the setting (location, spatial characteristics, budget, and the owner’s vision). Then I create a team of characters. The scenario takes shape and constantly unfolds as I get closer to the designing process and the process of understanding what my characters ask of their space and what the space asks of them. In this way, my work evolves and takes its final form while also remaining a living organism that, by design, has the potential to evolve along with those who experience it.

187

Στη περίπτωση που το υποκείμενο δεν είναι κάποιος συγκεκριμένος πελάτης που γνωρίζω και θα βιώσει ο ίδιος το χώρο, αλλά ένα υποτιθέμενο κοινό, όπως στο σχεδιασμό ενός ξενοδοχείου, η ιστορία μου ξεκινά από το πλαίσιο (τοποθεσία, δεδομένα υπάρχοντος χώρου, budget και όραμα ιδιοκτήτη) και κατόπιν δημιουργώ μια ομάδα από χαρακτήρες. Το σενάριο διαμορφώνεται και αναδιπλώνεται διαρκώς καθώς μπαίνω πιο βαθιά στη σχεδιαστική διαδικασία, καθώς μπαίνω στη διαδικασία να καταλάβω τι ζητούν από το χώρο τους οι χαρακτήρες μου, και αντίστοιχα τι ζητάει το σκηνικό από εκείνους. Κάπως έτσι, το έργο εξελίσσεται οδεύοντας προς την τελική μορφή που θα παραλάβει ο πελάτης, ενώ παραμένει ένας ζωντανός οργανισμός έχοντας από τον σχεδιασμό του ενσωματωμένη την προοπτική να εξελίσσεται μαζί με αυτούς που τον βιώνουν.

[03.8]

198

HO TEL [04.1] [04.2] [04.3] [04.4] [04.5]

Future travel Bleisure is the new trend Grace La Margna St. Moritz by Divercity Architects Place. Communication. Light. Structure. The top 10+1 list of the best new and anticipated hospitality projects

P.200 P.204 P.208 P.212 P.216

[04]

199

HOTEL

Travel will change structurally because it is time for it to change. It will essentially change thanks to a big list of factors, in which the pandemic can be found pretty low when it comes to effectiveness. Travel will change because this has been what it has done for centuries.

Future travel

200

(Trendspotting)

Svartisen Glacier - Borealis Kostas Panagakis / Travelworks Public Relations

Όταν στα μέσα του καλοκαιριού του 2020 ο πλανήτης άνοιγε δειλά-δειλά για πρώτη φορά, ξεκίνησε η πρώτη συζήτηση για την ανθεκτικότητα των ταξιδιών. Δεν ήταν, άλλωστε, μικρό πράγμα να βλέπεις κόσμο να ταξιδεύει για αναψυχή λίγους μόλις μήνες μετά την έκρηξη της χειρότερης πανδημίας των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς να έχουν ανακαλυφθεί καν εμβόλια ή θεραπείες. Καθώς επιστρέφουμε σταδιακά στη νέα μορφή κανονικότητας, η συζήτηση έχει στραφεί στο πόσο η πανδημία θ’ αλλάξει τα ταξίδια και τον τουρισμό όπως τον ξέραμε. Στο πώς οι ειδικές -πανδημικές- συνθήκες των ημερών μας θα επηρεάσουν τις γενικές ταξιδιωτικές συνήθειες των επόμενων δεκαετιών. Και εδώ βρίσκεται το βασικό λάθος: During the summer of 2020, the planet started timidly to be open for the first time, and the first conversation about travel durability began. To be honest, it was not a small deal to witness people traveling for pleasure a few months after the explosion of the worst pandemic of the last decades without even having discovered vaccines or cures. While we gradually go back to the new form of normality, the conversation has been turned to the subject of how much the pandemic will change traveling and our tourism as we knew it. On the subject of how the special - pandemic - conditions of our days will affect the general traveling habits of the following decades. And here lies the crucial mistake: Τα ταξίδια δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν λόγω της πανδημίας. Τα ταξίδια θ’ αλλάξουν δομικά, γιατί ήρθε η ώρα ν’ αλλάξουν. Θ’ αλλάξουν σημαντικά εξαιτίας μιας μεγάλης λίστας παραγόντων στην οποία η πανδημία βρίσκεται αρκετά χαμηλά σε ό,τι αφορά την επιδραστικότητα. Τα ταξίδια θ’ αλλάξουν γιατί αυτό κάνουν εδώ και αιώνες. Traveling is not going to change because of the pandemic. Travelling will change structurally because it is time for it to change. It will essentially change thanks to a big list of factors, in which the pandemic can be found pretty low when it comes to effectiveness. Travel will change because this is what it does for centuries. Θυμάστε πώς ταξιδεύαμε το 1995; Όταν οι μόνες κριτικές για ένα ξενοδοχείο προέρχονταν από φίλους και γνωστούς που το είχαν επισκεφθεί (το TripAdvisor θα ξεκινούσε το φιλόδοξο ταξίδι του 5 χρόνια μετά). Όταν ο μόνος τρόπος σύγκρισης τιμών ήταν τηλεφωνικά ή μέσω πρακτορείου (η Booking θα ξεκινούσε 1 χρόνο αργότερα). Όταν o μόνος τρόπος να δεις ένα ξενοδοχείο ήταν μέσα από τυπωμένα έντυπα (το μακρινό 1994 υπήρχαν συνολικά περίπου 2.700 websites έναντι των 1,9 δισεκατομμυρίων ιστοσελίδων τού σήμερα). Do you remember how we used to travel in 1995? When the only reviews about a hotel were from friends or people, we knew who had visited it (TripAdvisor would start its ambitious journey five years later). When the only way of price comparing was by phone or by mail (Booking.com would start one year later). When the only way to see a hotel was through brochures (in the distant 1994, there were almost 2,700 websites against the 1.9 billion websites today).

[04.1]

Τα ταξίδια όπως τα ξέρουμε, αναπόφευκτα, θα είναι διαφορετικά στις δεκαετίες που έρχονται, με τρόπους που ακόμη είναι δύσκολο να προβλέψουμε και να προδιαγράψουμε. Αν, ωστόσο, κάποιος ήθελε να κάνει μια προσπάθεια, το πιο πιθανό είναι ότι τα βασικά σημεία στη λίστα των προβλέψεών του θα ήταν τα ακόλουθα: Traveling as we know it, will inevitably be different in the decades to come in ways that are still hard to predict and specify. However, if someone would like to try, the most likely thing to happen is for the following predictions to derive:

[01] Η εικονική πραγματικότητα θ’ αλλάξει δομικά τον κλάδο προς το καλύτερο. Κάθε κομμάτι της πωλησιακής αλυσίδας στον τομέα του ταξιδιού αναμένεται να αναβαθμιστεί ουσιαστικά μέσα από immersive teasers που θα δίνουν την πιο ρεαλιστική εκδοχή που μπορεί να φανταστεί κανείς για έναν προορισμό, ένα ξενοδοχείο, ή ακόμα και μια εμπειρία. Οι σκεπτικοί που θεωρούν το metaverse ως υποκατάστατο των ταξιδιών θα πρέπει να δουν το θέμα από διαφορετική οπτική και να κατανοήσουν ότι μόνο θετικό θα είναι το να μπορεί κάποιος να έχει μια πρόγευση της εμπειρίας πριν καν φτάσει στον προορισμό του. [01]

Virtual reality will structurally change the field for the better. Each piece of the sales chain in the traveling field is expected to be upgraded essentially through the immense teasers, which will offer a more realistic version that anyone can imagine for a destination, a hotel, or even an experience. The skeptics that think of the metaverse as a substitute for travel must see it from a different perspective and understand that for someone to be able to have a pre-taste of what they are about to experience before even arriving at their destination can only be a positive thing.

[02] Η τεχνολογία θ’ αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της ταξιδιωτικής εμπειρίας σε βαθμό που αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς. Αν το 2007 συζητούσαμε για αυτοματισμούς μέσα στα ξενοδοχεία και για πόρτες δωματίων που ανοίγουν με τεχνολογίες NFC, σε 10 χρόνια από τώρα θα συζητάμε για διαχείριση της ροής επισκεπτών σε μνημεία όπως ο Πύργος του Άιφελ ή το Duomo στο Μιλάνο μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Απλώς αναλογιστείτε το: με βάση το σήμα των κινητών τηλεφώνων, το σύστημα μπορεί να διαχωρίσει τους τουρίστες (όσοι π.χ. είναι λιγότερο από 5 ημέρες στη χώρα) και να διαχειριστεί τα flows εισόδου ρυθμίζοντας ανάλογα τα δρομολόγια λεωφορείων και τα φανάρια σε απόσταση 3 οικοδομικών τετραγώνων. [02]

Technology will constitute an inseparable part of the traveling experience to a point that currently is hard for someone to imagine. If in 2007 we were talking about automatism mechanisms in hotels and room doors that open with NFC technology, in 10 years from now we will be talking about managing the visitors’ flow in monuments, such as the Eiffel Tower or the Duomo in Milan, through artificial intelligence. Just think of the following: based on the cellphones’ signal, the system can divide the tourists (for example, those who are in the country for less than five days) and manage the entry flows by adjusting bus routes and traffic lights accordingly at a distance of 3 building blocks.

Images courtesy of Snøhetta

Τα ταξίδια θ’ αλλάξουν δομικά, γιατί ήρθε η ώρα ν’ αλλάξουν. Θ’ αλλάξουν σημαντικά εξαιτίας μιας μεγάλης λίστας παραγόντων, στην οποία η πανδημία βρίσκεται αρκετά χαμηλά σε ό,τι αφορά την επιδραστικότητα. Τα ταξίδια θ’ αλλάξουν γιατί αυτό κάνουν εδώ και αιώνες.

HOTEL 201

[03]

Access to some destinations will be limited and strictly monitored. As the number of tourist flows increases, destinations with particularly high levels of traffic will inevitably resort to solutions that will protect them. International touristic arrivals in 1950 are calculated to be only 25 million, 50 years later they had reached the 680 million and in the -not so distant- 2011 they touched the 1 billion. In this framework, booking tickets to go to Venice 2 months ahead of our journey is more likely to happen than we imagine.

[04.1]

[03] Η πρόσβαση σε κάποιους προορισμούς θα είναι περιορισμένη και αυστηρά ελεγχόμενη. Όσο οι αριθμοί των τουριστικών ροών αυξάνονται, οι προορισμοί με ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα επισκεψιμότητας είναι αναπόφευκτο ότι θα καταφύγουν σε λύσεις που θα τους προστατεύσουν. Οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις το 1950 υπολογίζονται σε μόλις 25 εκατομμύρια, 50 χρόνια μετά είχαν φτάσει τα 680 εκατομμύρια και το -όχι τόσο μακρινό- 2011 άγγιξαν το 1 δισεκατομμύριο. Σε αυτό το πλαίσιο το να κάνουμε κράτηση για να πάμε στη Βενετία 2 μήνες πριν από το ταξίδι μας είναι πολύ πιο πιθανό από ό,τι φανταζόμαστε.

HOTEL 202 [04.1]

[04] Τα όρια των ταξιδιών θ’ αλλάξουν. Η έκρηξη του τουρισμού τις τελευταίες δεκαετίες έχει φέρει όλες τις γωνιές του πλανήτη πιο κοντά. Ιταλοί συζητούν για τις αγαπημένες τους διαδρομές στην Αμοργό, Γάλλοι μοιράζονται τα πιο κρυμμένα χωριά στο Amalfi και το San Gimignano και Αμερικανοί παθιάζονται με την ανακάλυψη νέων ανεξερεύνητων σημείων στην Ταϊλάνδη. Με απλά λόγια, σε 40 χρόνια από τώρα δεν θα έχει μείνει γωνιά αυτού του πλανήτη που να μην έχει ανακαλυφθεί, αξιοποιηθεί και «συστηθεί» σε ένα τουριστικό κύμα διψασμένο για οτιδήποτε καινούριο. Και εκεί είναι που τα πράγματα θα πάρουν άλλη τροπή. Αν δεν υπάρχουν νέοι προορισμοί, αυτοί θα πρέπει να ανακαλυφθούν: στη γη, στον ουρανό, στη θάλασσα ή και κάτω απ’ αυτή. Διαστημικά ταξίδια και τουρισμό στο διάστημα προέβλεπαν και πριν από τη δεκαετία του ’80, ωστόσο σήμερα οι αντίστοιχες προβλέψεις βασίζονται σε μια νέα πραγματικότητα που ήδη περιλαμβάνει εμπορικά ταξίδια στο όριο του πλανήτη μας. Η σκέψεις για ξενοδοχεία στον Αρκτικό Κύκλο υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, ωστόσο πλέον πλησιάζουμε ολοένα και περισσότερο σε αυτή την πραγματικότητα μέσα από ξενοδοχειακά brands όπως το Svart στη Νορβηγία, τα οποία δείχνουν το δρόμο προς μια βιώσιμη αυτόνομη λειτουργία.

[04]

Traveling limits will change. The tourism explosion during the last decades has brought all of the world’s corners closer. Italians are talking about their favorite routes to Amorgos, French share with each other the most hidden villages of Amalfi and San Gimignano kai Americans are passionate about discovering new, unexplored parts of Thailand. In simple words, 40 years from now, there won’t be a single part of this planet that wouldn’t be discovered, utilized, and “introduced itself” in a touristic wave, hungry for anything new. And that is where things will take a different turn. If there are no new destinations, those have to be discovered: on earth, in the sky, in the sea, or even under it. Space travels and space tourism were forecasted even before the 80s, however, nowadays the corresponding forecasts are based on a new reality that already includes commercial journeys to the border of our planet. The thoughts about hotels in the Arctic Circle have existed for decades; however, we are now getting closer by the minute to this reality through hotel brands like Svart in Norway, which demonstrate the way towards a more sustainable autonomous operation.

HOTEL

It is less than obvious that the list could include each and every fold of modern traveling and the way that it can incorporate the changes that take place in the technological, economic, business, and social levels, from the environmental imprint of flights to the adoption of robotic solutions for in-room cleaning. Yet, the real challenge is for somebody to pinpoint those factors that will shape the way the next generations deal with traveling to the ground. While our planet’s places come closer to each other, humans' hunger for entertainment through traveling needs more and more authentic experiences.

SHORT CV

Με σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων & τα Εφαρμοσμένα Οικονομικά, έχει έναν εξαιρετικά στολισμένο τοίχο στο γραφείο του και δυο σχετικά υπερήφανους γονείς στο σπίτι. Στην αληθινή ζωή αυτό με το οποίο ασχολείται εδώ και δύο δεκαετίες είναι η εταιρική επικοινωνία με αρκετά ενδιάμεσα διαλείμματα για ταξίδια. Από το 2014 κατάφερε να συνδυάσει αυτές τις δυο εμμονές, ιδρύοντας την εταιρεία Travelworks Communications η οποία επιμελείται την online και offline επικοινωνία travel & leisure brands στην Ελλάδα και το εξωτερικό. SHORT CV

With studies in Business Administration & Applied Finance, he possesses an amazingly decorated wall in his office and two relatively proud parents at home. In real life, corporate communication with several breaks for travel has occupied him for two decades. Since 2014 he managed to combine those two obsessions, founding the Travelworks Communications company, which manages the online and offline communication for travel & leisure brands in Greece and abroad.

[04.1]

Images courtesy of Snøhetta

203

Είναι περισσότερο από προφανές ότι η λίστα θα μπορούσε να περιλαμβάνει κάθε πτυχή του σύγχρονου ταξιδιού και τον τρόπο που αυτή μπορεί να ενσωματώσει τις αλλαγές που συντελούνται σε τεχνολογικό, οικονομικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό επίπεδο. Από το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πτήσεων μέχρι την υιοθέτηση λύσεων ρομποτικής στον καθαρισμό δωματίων. Η αληθινή πρόκληση, ωστόσο, είναι να δει κανείς πέρα από το προφανές. Η αληθινή πρόκληση είναι να εντοπίσει κανείς τους παράγοντες εκείνους που θα συνταράξουν συθέμελα τον τρόπο με τον οποίο οι επόμενες γενιές θ’ αντιμετωπίζουν τα ταξίδια. Καθώς τα μέρη του πλανήτη μας έρχονται ολοένα και πιο κοντά μεταξύ τους, η δίψα του ανθρώπου για ψυχαγωγία μέσα από τα ταξίδια χρειάζεται ολοένα και πιο πρωτότυπες εμπειρίες.

HOTEL

The boundaries between work and leisure are becoming increasingly blurred. Therefore, the trend of bleisure is changing the way we travel while revealing a new world full of opportunities and prospects to hoteliers.

Bleisure is the new trend

204

(Interview)

Gabriel Escarrer Jaume, CEO of Meliá Hotels International Curated by Travelworks Public Relations

Τα επαγγελματικά ταξίδια στη μορφή που τα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα ίσως ανήκουν στο παρελθόν. Το κλασικό επαγγελματικό ταξίδι έχει συνήθως διάρκεια δύο-τριών ημερών, περιλαμβάνει διαμονή σε συγκεκριμένα ξενοδοχεία, περιορισμένο προσωπικό χρόνο και σχεδόν μηδενικές ευκαιρίες αναψυχής ή άλλου είδους δραστηριοτήτων. Business travel as we know it might be a thing of the past. The classic business trip typically spanned two-three days with stays at dedicated hotels, limited personal time, and next to no exciting leisure possibilities. Η εξέλιξη της τεχνολογίας υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση ενός νέου τύπου επαγγελματικού ταξιδιού. Έχοντας πλέον τη δυνατότητα για επιπλέον συνδεσιμότητα και κινητικότητα, προκύπτουν νέες ευκαιρίες για διασκέδαση και χαλάρωση πριν ή μετά την επαγγελματική υποχρέωση. Ως εκ τούτου, τα επαγγελματικά ταξίδια και τα ταξίδια αναψυχής ενώνουν τις δυνάμεις τους και δίνουν τη θέση τους σε ένα νέο υβριδικό ταξιδιωτικό μοντέλο που ακούει στο όνομα bleisure (συνδυασμός των λέξεων business και leisure), διαμορφώνοντας, με τον τρόπο αυτό, όλες τις πτυχές της σύγχρονης φιλοξενίας. Και όλα αυτά πριν ακόμη ξεσπάσει η πανδημία. Technological advances were instrumental in changing this rigid structure. By affording us more mobility and connectivity than ever before, it made the typical business trip an opportunity for some extra enjoyment and relaxation with a couple of days added before or after the professional engagement. As such, business and leisure travel joined forces, giving way to “bleisure,” a trend shaping contemporary hospitality in all its facets. And that was even before the pandemic. Κατά την εμφάνιση της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, τα δεδομένα άλλαξαν ριζικά για τους επαγγελματίες, καθώς απέδειξαν ότι μπορούν να αποδώσουν εξίσου αποτελεσματικά δουλεύοντας από οπουδήποτε εκτός γραφείου. Σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση εργαζόμενων από το εξωτερικό και την έντονη επιθυμία για ταξίδι έπειτα από δύο χρόνια περιοριστικών υγειονομικών μέτρων, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως το μοντέλο bleisure έρχεται σταδιακά να κυριαρχήσει. Καθώς τα όρια μεταξύ δουλειάς και αναψυχής γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα, η τάση του bleisure επαναπροσδιορίζει τις έννοιες αυτές και φανερώνει για τους ξενοδόχους έναν νέο κόσμο γεμάτο ευκαιρίες και προοπτικές. Then came the global COVID-19 health crisis, which proved that people can be just as efficient and effective when working from any place that isn’t their office. Pair that with the rise in overseas workers and the urge to travel following two years of confinement, and it is not hard to see how bleisure is slowly taking over. As the line between business and leisure becomes increasingly hazy, bleisure redefines these concepts and opens up a world of opportunity for hoteliers. Η Meliá Hotels International ήταν πρωτοπόρος στον χώρο του bleisure πριν η επιδημία κατακλύσει τα παγκόσμια πρωτοσέλιδα, με αποτέλεσμα η μετάβαση προς αυτή τη κατεύθυνση να είναι κάτι πολύ φυσικό για αυτή. Αξιοποιώντας τη μακροχρόνια τεχνογνωσία στη φιλοξενία και το ξεκίνημά της στον κλάδο των leisure ξενοδοχείων, τα ξενοδοχεία της Μeliá προσφέρουν πλέον στον σύγχρονο ταξιδιώτη τα απαραίτητα εφόδια και ένα ιδανικό περιβάλλον για να τηλε-εργαστεί απρόσκοπτα, ενώ παράλληλα του δίνει την ευκαιρία να γνωρίσει την κουλτούρα του προορισμού του. Συναντήσαμε τον CEO τoυ ομίλου Meliá Hotels International, Gabriel Escarrer Jaume, για να μάθουμε περισσότερα από έναν όμιλο που χαράζει νέα πορεία στο μέλλον της φιλοξενίας.

[04.2]

Meliá Hotels International has been a bleisure trailblazer before the pandemic made global headlines. With its finger on the contemporary traveler’s pulse, the leading Spanish hospitality group naturally transitioned towards bleisure. By utilizing its long-standing expertise in hospitality and its beginnings in the leisure market, Meliá hotels now offer the traveling business person the necessary tools and atmosphere to work remotely as well as the opportunity to get immersed in their destination’s culture. We sat down with Gabriel Escarrer Jaume, CEO of Meliá Hotels International, to learn more from a Group that is leading the pack into the future of hospitality.

Images courtesy of Meliá Hotels International

Τα όρια μεταξύ δουλειάς και αναψυχής γίνονται ολοένα πιο δυσδιάκριτα και συνεπώς η τάση του bleisure αλλάζει τον τρόπο που ταξιδεύουμε, ενώ φανερώνει για τους ξενοδόχους έναν νέο κόσμο γεμάτο ευκαιρίες και προοπτικές.

HOTEL 205

TW Η πανδημία οδήγησε σε αύξηση της εξ αποστάσεως εργασίας. Τι σημαίνει η αλλαγή αυτή για τους ξενοδόχους; Πιστεύετε ότι το bleisure είναι το μέλλον του κλάδου;

The pandemic led to a rise in remote employees. What does this shift mean for hoteliers? Is bleisure the industry’s future?

GEJ Η πανδημία κατέστησε δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ εργασίας και αναψυχής, αποδεικνύοντας ότι ο εργαζόμενος μπορεί πράγματι να δουλέψει αποτελεσματικά εκτός γραφείου, ακόμα και από το δωμάτιο του ξενοδοχείου του. Σε συνδυασμό με την αυξημένη επιθυμία για ταξίδι μετά τα παγκόσμια lockdown, οι ταξιδιώτες του σήμερα παρατείνουν τα επαγγελματικά τους ταξίδια ώστε ν’ απολαύσουν τον προορισμό τους. H bleisure προσέγγιση στη φιλοξενία αφορά την αποτελεσματική χρήση του χρόνου ώστε να μπορεί κάποιος να συνδεθεί στη διαδικτυακή του συνάντηση πριν επισκεφθεί τα αξιοθέατα της πόλης ή να βγει στην πόλη όπως οι ντόπιοι μετά το τέλος του ωραρίου του.

GEJ

The pandemic blurred the lines between business and leisure, proving that people can be efficient outside the office or from a hotel room, for that matter. Combined with the increased desire for travel after global lockdowns, today's travelers add days to their business plans to enjoy their destination of choice. Bleisure is about using time effectively to connect to a meeting before sightseeing or going out like the locals after the end of the business day.

Είναι πολύ πιθανό να παρατηρήσουμε μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό ταξιδιών αναψυχής που συνδυάζονται με την εργασία και η τάση αυτή δεν φαίνεται να σταματά την πορεία της σύντομα. Το bleisure προσθέτει ένα επιπλέον lifestyle στοιχείο στη διαμονή. Ο bleisure ταξιδιώτης είναι περίεργος, ανήσυχος και δυναμικός, δεν ικανοποιείται απλά με ένα άνετο κρεβάτι και μια υψηλής ταχύτητας σύνδεση στο ίντερνετ. Αντίθετα, ψάχνει για μια επιλογή που θα του προσφέρει γαστρονομικές προτάσεις, τη δυνατότητα να γυμναστεί και την ευκαιρία να περιηγηθεί στην τοπική κουλτούρα του προορισμού του. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί σημαντικό κομμάτι για το μέλλον του κλάδου ενώ έχει ήδη αλλάξει τη φιλοσοφία των ξενοδόχων που θα πρέπει να παραμένουν ενημερωμένοι για τις διαρκείς αλλαγές που προκύπτουν. Ο πελάτης είναι πάντα εκείνος που θέτει τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις και είναι ευθύνη των ξενοδόχων να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Ανταποκρινόμενοι στις ολοένα και πιο ευέλικτες και λιγότερο προφανείς απαιτήσεις των επισκεπτών, θα είναι σε θέση να χαράξουν καινοτόμες πρακτικές στον κλάδο της φιλοξενίας.

We are likely to see an increase in people taking leisure stays while working; this trend shows no signs of stopping. Bleisure adds a lifestyle component, and these travelers are curious, restless, and dynamic - they will not be satisfied with a bed and working internet. They seek gastronomic offerings, the chance to reach their fitness goals, and the opportunity to become immersed in the culture. This approach is an important part of the industry’s future. It has changed the philosophy of hoteliers, but they should remain up-to-date as changes happen. It has always been the customer who sets the expectations and requirements, and it is up to hoteliers to adapt to this mentality. By stepping up to meet the guests’ increasingly flexible and less obvious demands, they will be able to carve out innovative trajectories in the field.

[04.2]

HOTEL 206

TW Η Meliá Hotels International ήταν πρωτοπόρος στον τομέα του bleisure. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας πώς προέκυψε αυτό; Ποια ήταν τα στοιχεία που παρότρυναν τον όμιλο να υιοθετήσει αυτή την προσέγγιση τόσο νωρίς και πώς νιώθετε που πλέον πρόκειται για μια τάση με παγκόσμια απήχηση; GEJ Για τη Meliá Hotels International η μετάβαση αυτή συνέβη φυσικά. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά μας είναι ότι είμαστε ο μόνος όμιλος ανάμεσα στις 20 κορυφαίες αλυσίδες ξενοδοχείων που ξεκίνησε ως όμιλος resort αναψυχής. Χάρη στην πολυετή εμπειρία μας και τη διεθνή μας παρουσία καταφέραμε να προσαρμοστούμε στις αλλαγές αυτές πριν ξεκινήσει η πανδημία και συνεχίζουμε να προσελκύουμε ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό πελατών από τη διεθνή αγορά αναψυχής. Η εμπειρία μας στον τομέα του bleisure εκδηλώνεται ξεκάθαρα μέσα από τον σχεδιασμό των ξενοδοχείων μας εντός πόλης τα οποία είναι εξοπλισμένα με rooftop bar, μεγάλα σαλόνια, εστιατόρια, SPA κ.λπ. Τα στοιχεία αυτά δένουν ιδανικά με τα «θέλω» του μετά-COVID επισκέπτη, αποτελώντας έτσι ένα διαφορικό χαρακτηριστικό για τη νέα εποχή του τουρισμού.

[04.2]

Παρά τις συνθήκες που οδήγησαν στην άνοδο του bleisure, είναι συναρπαστικό να παρατηρεί κανείς τις νέες ευκαιρίες και φρέσκες τάσεις που προκύπτουν στον κλάδο μας. Δεν θα σταματήσουμε να βλέπουμε τις συνέπειες της πανδημίας στον τομέα της φιλοξενίας. Οι απαιτήσεις των πελατών ενδέχεται να αλλάξουν και να παρουσιάσουν μεγαλύτερη ποικιλία κατά τα επόμενα χρόνια. Στόχος μας είναι να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή των αλλαγών αυτών και να χαρίζουμε σε κάθε μας πελάτη την καλύτερη δυνατή εμπειρία διαμονής. TW

Meliá Hotels International was a pioneer in the bleisure field. Can you share with us how this came to be? Which indicators urged MHI to adopt this approach early on, and how do you feel about this being a major trend?

GEJ

For Meliá Hotels International, this shift happened naturally. One of our main attributes is that we are the only company in the top 20 hotel chains that started as a resort or leisure hotel group. Thanks to years of experience and international leadership, we adapted to these shifts before the pandemic even began and continue to attract an increasingly leisure-inspired urban market. Our experience in the holiday market is clearly manifested in the design of our city hotels, equipped with rooftop bars and large lounges, restaurants, SPA, etc. All this ties in perfectly with the wants of the post-COVID customer, becoming a differential attribute for the new tourism era.

Despite the circumstances that lead to bleisure picking up speed, it is exciting to see the fresh opportunities and trends emerging throughout the industry. We are not through seeing the pandemic’s consequences on hospitality. The requirements hotel guests have today are subject to change and will become increasingly diverse in the coming years. We aim to remain at the forefront of this change and offer each guest the best experience possible. TW Τα ξενοδοχεία INNSiDe της Meliá Hotels παραδοσιακά ανήκαν στην κατηγορία των business hotels. Μέσα από ποιες διαδικασίες μεταμορφώθηκαν ώστε να πληρούν τα σύγχρονα bleisure πρότυπα και να προσαρμοστούν στις αλλαγές; GEJ Αν και παραδοσιακά τα ξενοδοχεία INNSiDe ανήκαν στα business hotels, έχουν μεταμορφωθεί και επιτρέπουν στους επισκέπτες να συνεχίσουν να ζουν τη ζωή που αγαπούν όσο ταξιδεύουν, χωρίς να τη διακόπτουν αναγκαστικά επειδή βρίσκονται σε επαγγελματικό ταξίδι. Τα ξενοδοχεία μας διαθέτουν λειτουργικούς και ευέλικτους χώρους που εξυπηρετούν δύο σκοπούς ταυτόχρονα: είναι άρτια συνδεδεμένοι χώροι εργασίας, κόμβοι κοινωνικοποίησης, καθώς και σημεία εκκίνησης για εξερευνήσεις στην πόλη. Παράλληλα, όμως, είναι ξενοδοχεία άνετα και φιλόξενα που παρεκκλίνουν από τον άκαμπτο χαρακτήρα ενός αυστηρά επαγγελματικού προορισμού. O όμιλός μας έχει επίσης επεκταθεί και σε κλασικούς προορισμούς αναψυχής, όπως η Μαγιόρκα, η Ίμπιζα και τα Κανάρια Νησιά. Τα ξενοδοχεία INNSiDe by Meliá προσφέρουν τον μοναδικό συνδυασμό χώρων συνεργασίας και συναρπαστικών προσφορών. Επιτρέπουν στους φιλοξενούμενους να απολαύσουν εξαιρετική γαστρονομία, να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση με γυμναστήρια που λειτουργούν 24 ώρες και προσωπικούς γυμναστές διαθέσιμους διαδικτυακά. Μπορούν να απολαύσουν εκδηλώσεις προσαρμοσμένες στον χαρακτήρα της κάθε πόλης, να ανακαλύψουν άγνωστες πολιτιστικές πτυχές, ακόμα και να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που ίσως δεν είναι διαθέσιμες κατά τη διάρκεια της high ή της low season. Επιπλέον, πολλά είναι τα θετικά που μπορούν να προκύψουν όταν οι ξενοδόχοι σκέφτονται καινοτόμα και ενσωματώνουν στη φιλοξενία τους δραστηριότητες που δεν απαντώνται συνήθως σε ξενοδοχεία, όπως για παράδειγμα τα escape rooms που προτείνουμε στα ξενοδοχεία μας.

GEJ

Meliá’s INNSiDe Hotels traditionally belonged to the business segment. Through which processes were these hotels transformed to meet modern bleisure standards and adapt to the changes? Though they traditionally belonged to the business segment, INNSiDE Hotels have transformed and allowed guests to continue living the life they love while traveling, not pausing because they are on a business trip. Our hotels have multifunctional, flexible spaces serving a dual purpose: they are connected workplaces and hubs to socialize or the starting point for city explorations. But they are also inviting and comfortable, without the stiff character of a business destination. In addition, the brand has also expanded to holiday destinations, such as Mallorca, Ibiza, and the Canary Islands. INNSiDE by Meliá Hotels offer a combination of co-working spaces and exciting offerings. They allow guests to enjoy great gastronomy and improve their fitness with round-the-clock gyms and virtual personal trainers. They can enjoy events adapted to each city, discover unknown cultures, or even partake in activities that might not be available during high or low seasons. Additionally, there is a lot to offer when hoteliers think outside the box and incorporate activities not typically found in hotels, such as the escape rooms we put forward.

TW Μπορείτε να μας μιλήσετε για το τυπικό προφίλ του bleisure επισκέπτη και πώς ο όμιλος Meliá εξυπηρετεί την αυξανόμενη αυτή μερίδα ταξιδιωτών; Πώς αλληλεπιδρά ο bleisure πελάτης με ένα ξενοδοχείο της κατηγορίας αυτής και τι θεωρείται σημαντικό για μια ξεχωριστή εμπειρία διαμονής; TEJ Οι bleisure επισκέπτες είναι συνήθως νέοι επαγγελματίες που επιθυμούν ο τρόπος ζωής τους να τους ακολουθεί όπου πηγαίνουν -δεν θέλουν να διαταράξουν την καθημερινότητά τους όταν λείπουν από το σπίτι τους, θέλουν μόνο να την εμπλουτίσουν. Συνδυάζουν εργασία και ανα-

ψυχή και συνεπώς επιλέγουν διαμονές μεγαλύτερης διάρκειας. Ενδιαφέρονται για γαστρονομία, το ευ ζην, τις κοινωνικές και πολιτιστικές εμπειρίες και αντιμετωπίζουν το ξενοδοχείο ως σπίτι μακριά από το σπίτι τους. Ως αποτέλεσμα, θέλουν το κατάλυμά τους να παρέχει την ίδια ευελιξία και να μπορεί να τους χαρίσει πολλά περισσότερα από μια άνετη διαμονή ή ένα δωμάτιο από το οποίο μπορούν να συνδέσουν τον υπολογιστή τους για να δουλέψουν. ΤW Can you share with us the typical profile of the bleisure traveler and how Meliá caters to this growing demographic? How does the bleisure traveler interact with a hotel of this category, and what is paramount for a great stay? GEJ Bleisure guests are typically young professionals who want their lifestyle to follow them wherever they go - they are not keen to disrupt their everyday plans when away from home; they only want to enrich them. They mix work and leisure and opt for longer stays as a consequence. They are interested in gastronomy, well-being, social and cultural interactions, and treat the hotel as their home away from home. As a result, they want their accommodation to be just as versatile and be able to offer them much more than a comfortable stay or a room where they can plug their laptop to work. TW Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για την επιτυχία του ξενοδοχείου Gran Meliá Palacio de los Duques στη Μαδρίτη; GEJ Το Palacio de los Duques είναι το ιδανικό παράδειγμα σχετικά με την προσαρμοστικότητα των bleisure προορισμών μας. Παρότι πρόκειται για ένα πολυτελέστατο, εντυπωσιακό παλάτι στην καρδιά της ισπανικής πρωτεύουσας, βρίσκει εξίσου εύκολα τη θέση του στον τομέα του bleisure. Με μεγάλη γκάμα εξαιρετικών μουσείων και αξιοθέατων σε μικρή απόσταση, ικανοποιεί την ανάγκη του μοντέρνου business ταξιδιώτη όσον αφορά την πολιτιστική εξερεύνηση. Χάρη στους μεγάλους χώρους του, τα rooftop bar και τα εστιατόριά του, το Palacio de los Duques προσφέρει στον bleisure φιλοξενούμενο απόλυτη άνεση, εξαιρετικούς χώρους για να εργαστεί και την ευκαιρία ν’ ανακαλύψει την πολιτισμική κληρονομιά της Μαδρίτης. Αυτού του

είδους οι ολοκληρωμένες προσφορές αποτελούν πλεονέκτημα όχι μόνο για τους επισκέπτες αλλά και για τους ντόπιους. Η δημιουργικότητα, η τέχνη και το design είναι βασικά κίνητρα των ξενοδοχείων Meliá και ένα στοιχείο που οι επισκέπτες μας αναζητούν κατά τη διάρκεια της διαμονής τους. Τα ξενοδοχεία ME by Melia, για παράδειγμα, προσφέρουν τα προγράμματα The Culture Collective. Μέσω αυτών φέρνουν καλλιτέχνες στα ξενοδοχεία και δημιουργούν διαδραστικές εκδηλώσεις, διασφαλίζοντας έτσι ότι τα ξενοδοχεία παραμένουν στο επίκεντρο των πολιτιστικών δράσεων. TW

Can you tell us more about the success story of Gran Meliá Palacio de los Duques Hotel in Madrid?

GEJ

Palacio de los Duques is the perfect example of the adaptability of our bleisure destinations. Though it is a luxurious, fascinating palace located in the heart of the Spanish capital, it easily finds its footing in the bleisure sector too. With a great selection of prestigious museums and sights nearby, it satisfies the contemporary business traveler’s need for cultural exploration. Thanks to expansive open spaces, inviting gardens, rooftop bars, and restaurants, Palacio de los Duques provides the bleisure visitor with perfect comfort, great working spaces, and the opportunity to discover Madrid’s cultural heritage. This wellrounded offering becomes an asset not just for guests but for locals too.

HOTEL

Creativity, art and design are the main motivations of Meliá hotels and an element that our guests look for during their stay. ME by Melia hotels, for example, offer The Culture Collective programs. Through them they bring artists to the hotels and create interactive events, thus ensuring that the hotels remain at the center of cultural activities.

207 [04.2]

HOTEL

Οι Divercity Architects υπογράφουν το Grace La Margna, στην αλπική Εδέμ του St. Moritz. In St Moritz's alpine “Eden”, Divercity Architects designed Grace La Margna Hotel.

Grace La Margna St. Moritz by Divercity Architects

208

(Architecture and interior design)

Coming soon!

Στον κεντρικό δρόμο του St. Moritz, με πανοραμική θέα στη λίμνη, το εμβληματικό ξενοδοχείο St. Moritz La Margna ανοίγει ξανά τον χειμώνα 2022/2023. Η σχολαστική ανακαίνιση του ιστορικού ξενοδοχείου και η επέκταση μιας νέας πτέρυγας έχουν «χορογραφηθεί» από τους Divercity Architects με την Carole Topin.

[04.3]

Set on the high street of St. Moritz, with panoramic views over the lake, the iconic St. Moritz hotel La Margna is reopening in Winter 2022/2023. The meticulous refurbishment of the historic hotel and the extension of a new wing has been overseen by Divercity Architects with Carole Topin.

HOTEL 209

Client: La Margna Holdings / Hotel Operator: Grace La Margna St. Moritz / Architect: Divercity Architects / Local Architect: Blarer & Reber Architekten / Interior Design: Divercity Architects with Carole Topin / Lighting Designer: XAL GmbH

[04.3]

HOTEL 210

Χτισμένο το 1906 από τον Nikolaus Hartmann, αυτό το ορόσημο είναι φορτισμένο με τεράστια αρχιτεκτονική και συναισθηματική αξία για την τοπική κοινότητα. Παρουσιάζοντας μια σύγχρονη φωνή ενώ αποτίνει παράλληλα φόρο τιμής στη μνήμη της κληρονομιάς, το πολυτελές boutique ξενοδοχείο χωρίζεται σε δύο μέρη: την ιστορική πτέρυγα La Margna Wing και τη σύγχρονη Grace Wing –μια εσκεμμένα διακριτική επέκταση, η οποία δένει αρμονικά στο αλπικό τοπίο και επιτρέπει στην αρχική αρχιτεκτονική να λάμψει. Συνδυάζοντας παλιές και νέες επιρροές, το La Margna προσφέρει μια σύγχρονη αντίληψη της τοπικής αρχιτεκτονικής των τεχνιτών μέσω ενός δυναμικού διαλόγου μεταξύ του ξενοδοχείου και του νέου κτιρίου. Έτσι, δημιουργεί μια μοναδική εμπειρία μέσω της κλίμακας του χώρου και του χρόνου. Οι διαφορετικές τυπολογίες του χώρου, οι αλληλουχίες του χρόνου και η συνέργεια μεταξύ των δύο κτιρίων συνθέτουν ένα απίστευτο ταξίδι στο χρόνο. Η ανάμνηση της εποχής Hartmann συνυφαίνεται άψογα στο σύγχρονο και εκλεπτυσμένο αλπικό θέρετρο του 21ου αιώνα -από την κινηματογραφική θέα που προσφέρουν τα art deco παράθυρα μέχρι το άνοιγμά τους από το δάπεδο μέχρι την οροφή στο νέο κτίριο. Ανάμεσα στα 74 ευρύχωρα δωμάτια και σουίτες, θα περιλαμβάνεται η Grace Penthouse Suite, η οποία θα αποτελείται από τρία υπνοδωμάτια, μια ιδιωτική βεράντα στον τελευταίο όροφο και το δικό της τζακούζι. Οι προτάσεις του φαγητού θα καλύψουν ένα μεγάλο εύρος που διαθέτει εστιατόρια με ανοιχτή κουζίνα, πιτσαρία με ξυλόφουρνο και fine dining. Το μπαρ στο λόμπι είναι η καρδιά του ξενοδοχείου. Το ξενοδοχείο προσφέρει μια ευπρόσδεκτη προσθήκη στη σκηνή του St. Moritz, είτε προτιμηθεί για προσωπικές συναντήσεις είτε για τα λαμπερά κονσέρτα ζωντανής μουσικής και τις θεατρικές παραστάσεις. Built in 1906 by Nikolaus Hartmann, the landmark is charged with tremendous architectural and emotional value for the local community. Introducing a contemporary voice while celebrating the memory of the legacy, the luxury boutique hotel is divided into two parts:

[04.3]

the historic La Margna Wing and the modern Grace Wing, a discreet extension, deliberately unobtrusive, blending harmoniously into the alpine landscape and allowing the original architecture to shine through. Blending old and new influences, La Margna offers a contemporary take on the vernacular architecture through a dynamic dialogue between the hotel and the new building. The different typologies of space and sequences of time and the synergy between the two buildings set forth an incredible journey through time. Thus, creating a unique experience through scale, space, and time. From the cinematic views from the Art Deco windows, to the openness of the floor-to-ceiling windows in the new building. The memory of the Hartmann Era weaves seamlessly into the contemporary and sophisticated 21st-century alpine resort. Among the 74 spacious rooms and suites will be the Grace Penthouse Suite, comprising three bedrooms, a private roof terrace, and its own jacuzzi. Food concepts will range from restaurants with a show kitchen and pizza oven to fine dining. The lobby bar is the heart of the hotel and provides a welcomed addition to the St. Moritz scene. Whether for intimate meetings, glamorous live music or theatrical performances.

HOTEL

211

[04.3]

HOTEL

Η Νίκη Ανδρεάδη, ιδρύτρια της Nimand Architects, καταθέτει τη δική της εννοιολογική προσέγγιση στον τόπο, την επικοινωνία, το φως και τη δομή. Έχοντας σχεδιάσει τα ξενοδοχεία «Sani/Ikos», έχει βάλει τη δική της σφραγίδα στον τομέα της πολυτελούς φιλοξενίας στην Ελλάδα. Niki Andreadi, founder of Nimand Architects, testifies her conceptual approach to place, communication, light, and structure. Having designed the “Sani/Ikos” hotels, she has put her signature on the field of luxurious hospitality in Greece.

Place. Communication. Light. Structure.

212

(Viewpoint)

Niki Andreadis / www.nimand.gr

ΤΟΠΟΣ

Κάθε κτίριο -μεγάλης ή μικρής κλίμακας- είναι ένα εξατομικευμένο τμήμα στη συνολική σύνθεση μιας γειτονιάς, μιας πλατείας, μιας περιοχής, μιας πόλης. Το έργο πρέπει να σέβεται και να αναδεικνύει την αξία του τόπου για τον οποίο προορίζεται. Η πιο συναρπαστική ίσως πτυχή του σχεδιασμού είναι η «ανακάλυψη». Αυτή εμπεριέχει απαντήσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα, όπως η ανάπτυξη εννοιών που πληρούν τα κριτήρια χρήσης, οι συνθήκες των χώρων, τα υλικά δομής και η διάρκεια του έργου. Η κατά το δυνατόν ορθή ανάμειξη αυτών των συστατικών μερών και η ενσωμάτωση στο αντικείμενο που κατασκευάζεται είναι το πιο σημαντικό στοιχείο. Γι’ αυτόν το λόγο, από την αρχική φάση του σχεδιασμού απαιτείται ένα υψηλό επίπεδο αρμονίας και ακρίβειας που επιτυγχάνεται με έλεγχο στα μεγέθη, τις διαστάσεις, τη μορφολογία του κτίσματος και τη χρήση υλικών. Ο προσανατολισμός του κτιρίου, η στροφή του προς τη θέα, όταν και εάν υπάρχει, η σχέση του κτιρίου με το άμεσο και έμμεσο περιβάλλον, η οργανική διάταξη των χώρων, εσωτερικών και εξωτερικών, αποτελεί τη βάση του σχεδιασμού και πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη φροντίδα.

Each building -bigger or smaller in scale- is a personalized part of the overall composition of a neighborhood, a square, an area, or a city. The project has to respect and highlight the place’s value for which it is intended. The most exciting part of designing is the “discovery.” That includes answers to specific problems, like developing concepts that meet the criteria for use, the spaces’ conditions, the construction materials, and the project’s duration. Mixing these components as well as possible and incorporating them into the object being manufactured is the most important element. For that reason, from the design’s initial phase, a high level of harmony and precision is required, which can be achieved by controlling the sizes, the dimensions, the building’s morphology, and the materials’ use. The building’s orientation, its turn towards the view, when and if it exists, the building’s relationship with its direct or indirect environment, and the organic layout of the spaces, indoors and outdoors, constitute the foundation of the design and it has to be dealt with special care. Especially the space’s and the conditions’ analysis and the project’s materialization space’s observation during different times of the day, under different lighting natural or artificial - is my main concern. At almost all times, the solutions derive through this observation - analysis.

[04.4]

Ιδιαίτερα, η ανάλυση του τόπου και των συνθηκών του και η παρατήρηση του χώρου υλοποίησης του έργου σε διαφορετικές ώρες του εικοσιτετραώρου, με διαφορετικό φωτισμό –φυσικό η τεχνητό– είναι βασικό μου μέλημα. Σχεδόν πάντα η λύση προκύπτει μέσα από αυτή την παρατήρηση–ανάλυση.

SPACE

HOTEL 213

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

COMMUNICATION Our country’s climate allows us to live indoors and outdoors for most of the year; it “imposes” on us to watch the indoors and outdoors like two distinct parts, which we cannot practically tell apart. The unification of those spaces is possible by creating indoor patios, enclosed yards, and semi-outdoor areas covered entirely or partially.

Η συνύπαρξη του εσωτερικού με το εξωτερικό, η συμφιλίωση της ιδιωτικής με τη δημόσια ζωή, η αίσθηση της ελαφρότητας και του άυλου είναι μέσα στις επιδιώξεις μου. Προσπαθώ στα έργα μου να δημιουργώ συνθήκες επικοινωνίας ανθρώπου και φύσης, επιδιώκοντας ο υλοποιούμενος χώρος να επιτρέπει στον χρήστη να αισθάνεται το φως, τη βροχή, τον αέρα. Οι διακριτές αλλαγές του φυσικού μεσογειακού τοπίου με την εναλλαγή των εποχών του χρόνου επηρεάζουν βαθιά την καθημερινή μας ζωή, γεγονός που αντανακλάται στη δουλειά μου με την προσπάθεια διείσδυσης του υπαίθριου χώρου στον εσωτερικό.

My aspirations are the coexistence between indoor and outdoor, the reconciliation of the private with the public life, and the lightness and intangible feeling. In my projects, I try to create communication conditions between humans and nature while aiming for the materialized space to allow its user to feel the light, the rain, and the wind. The distinct changes of the natural Mediterranean landscape with the alternation of the seasons of the year profoundly affect our daily life, a fact that is reflected in my work with the effort to penetrate the open space inside.

Το κλίμα της χώρας μας, μας επιτρέπει να ζούμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μέσα και έξω, μας «επιβάλλει» να βλέπουμε τον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο σαν δύο διακριτά μεν τμήματα, που δεν μπορούμε όμως πρακτικά να ξεχωρίσουμε. Η ενοποίηση αυτών των χώρων είναι εφικτή με τη δημιουργία εσωτερικών αιθρίων, περίκλειστων αυλών, ημιυπαίθριων χώρων, εξωτερικών χώρων ζωής, στεγασμένων συνολικά ή μερικά.

Ένα σημαντικό και χαρακτηριστικό στοιχείο των έργων μου είναι η διαμπερής οργάνωση της κάτοψης, το in-out σε μια διαρκή συνομιλία. Από την είσοδο στο κτίριο μπορεί ν’ αντιλαμβάνεται κανείς τη διάταξη του εσωτερικού χώρου και τη σχέση του με το περιβάλλον. Απ’ όλες τις οπτικές γωνίες στα περισσότερα έργα, αναγνωρίζεται, άμεσα η έμμεσα η σύνδεση και η λειτουργία των χώρων.

An important and distinctive element of my projects is the through and through organization of the plan, the in-out in a constant conversation. From the building’s entrance, one can realize the indoor layout and its relation to the environment. From all the sides of view in most projects, the spaces’ connection and function are directly or indirectly recognized.

[04.4]

HOTEL 214 ΦΩΣ

Το φως είναι ένα ερέθισμα για τη δημιουργία ποιότητας χώρου με στόχο την πρόκληση συγκινήσεων και συναισθημάτων στο χρήστη. Είναι το μέσο με το οποίο ο χρήστης αντιλαμβάνεται τη μάζα και το βάρος της κατασκευής, είτε αυτό το εισπράττει πραγματικά είτε συναισθηματικά. Ο πολλαπλός φωτισμός ενός χώρου από διαφορετικές πηγές φωτός που δημιουργεί διάφορα σενάρια και δυνατότητες, είναι ένα θέμα που με απασχολεί πολύ. Οι φωτεινές σχισμές, οριζόντιες ή κατακόρυφες, μεγιστοποιούν την εντύπωση του οπτικού βάρους των σκοτεινότερων τμημάτων, ενώ το άπλετο φως που εισβάλει απ’ τα γυάλινα πετάσματα–περάσματα, τονίζει την ελαφρότητα της κατασκευής και μας φέρνει πιο κοντά στο φυσικό περιβάλλον. Με προσεκτικές κινήσεις γίνεται η μεταφορά του «παράθυρου» ψηλά, αποφεύγοντας να μοιάζει με τυπικό φεγγίτη ή στην οροφή χωρίς να θυμίζει ένα τυπικό skylight. Το φως -φυσικό ή τεχνητό- είναι ένα εργαλείο για την ποιοτική επεξεργασία των χώρων, που προσδίδει στο κτίριο αισθητικές αρετές με τις φωτοσκιάσεις και κάνει αντιληπτή την υφή και την ποιότητα των υλικών. Λωρίδες υαλοπετασμάτων που ξεκινούν από το δάπεδο και φθάνουν στην οροφή, προσδίδουν μία ρευστή συνοχή μεταξύ του εσωτερικού χώρου και του εξωτερικού τοπίου. Η προσπάθεια να «εδραιωθεί» η παρουσία του κτίσματος στον περιβάλλοντα χώρο εκφράζεται με τη θέληση του μελετητή να το φωτίσει σωστά. Έτσι το φως, ως στοιχείο της φύσης και των μορφών της, γίνεται και ο κριτής του έργου του. LIGHT

Light is a stimulus for creating space quality, aiming to cause emotions and feelings in the user; it is the means through which the user perceives the mass the construction’s weight, whether they collect that in reality or emotionally.

ΔΟΜΗ

Βασικό στοιχείο της σύνθεσης είναι ο φέρων οργανισμός του κτιρίου, ο οποίος πρέπει να αντιμετωπίζεται μαζί με την αρχιτεκτονική επίλυση του έργου. Από τη φάση της προμελέτης, το σύστημα μεταφοράς των φορτίων έχει σχέση με την αισθητική της αρχιτεκτονικής μορφής και η σημασία του είναι ουσιαστική. Οι κελυφωτές οροφές, ορατές πάντα, με τη δυναμικότητά τους δημιουργούν μία ανάταση στον εσωτερικό χώρο, προκαλώντας μία ευχάριστη αίσθηση στους χρήστες. Η βασική μου θέση είναι θεμελιωμένη στην πεποίθηση ότι η πιο ορθολογική-απλή λύση είναι πάντα και η καλύτερη λύση. Στόχος είναι ο σχεδιασμός να γίνεται με τρόπο φυσικό και λογικό, ώστε το αποτέλεσμα που προκύπτει να έχει περιεχόμενο και διάρκεια. Η απλότητα και η αρμονία των υλικών, ο εσωτερικός και ο εξωτερικός χώρος ζωής, αλλά και η δημιουργία περιβάλλοντος που να εναρμονίζεται κατά το δυνατόν με την ποικιλία της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας, αποτελεί βασικό μου μέλημα. Η προσπάθειά μου στοχεύει στην επιλογή λίγων υλικών, συνδυασμένων με προσοχή, τηρώντας πιστά την τσαρουχική αναφορά «αν δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα υλικό, τότε χρησιμοποίησε δύο» έτσι ώστε να υπάρχει ισορροπία και αρμονία στο σύνολο, διαχρονικότητα και σεβασμός στο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται το κτίριο. Η εκτίμηση για τα φυσικά υλικά, η σπουδαιότητα της σωστής κατασκευής και «μαστοριάς», η εμβάθυνση στη λεπτομέρεια, είναι απαραίτητα συστατικά για τη δημιουργία καλού τελικού αποτελέσματος. Σημαντικός παράγοντας, από τη φάση ακόμα του σχεδιασμού, αποτελεί για μένα το χαμηλό κόστος συντήρησης ενός έργου και πώς αυτό ζει μέσα στο χρόνο. Έτσι, λαμβάνω πάντα υπόψη μου την ποιότητα και τη διαδικασία γήρανσης των υλικών, σύμφωνα με τη ρήση του Π. Μιχελή «πρέπει να επιλέγουμε υλικά τα οποία να γηράσκουν με ωραιότητα».

The multiple lighting of a space from different light sources, which creates different scenarios and possibilities, is a matter that concerns me a lot. The luminous slits, horizontal or vertical, magnify the darkest parts’ visual weight impression. At the same time, the abundant light that invades from the glass curtains - passages highlights the construction’s lightness and brings us closer to the natural environment.

[04.4]

The light - natural or artificial - is a tool for the quality edit of spaces, which gives the building aesthetic virtues with the shadings and makes the material’s texture and quality noticeable. Glass curtains’ stripes that start from the floor and reach the roof give a fluid cohesion between the indoors and the outdoor landscape. The researcher's will to light it in the right way expresses the effort to “strengthen” the building’s presence in the surrounding space. That way, the light as nature’s and its forms’ element becomes your project’s judge.

The window’s transfer to a higher place happens carefully, avoiding looking like a hatch or on the roof without resembling a typical skylight.

The basic element of the composition is the building’s carrier organism, which must be dealt with alongside the architectural solution of the project. Since the pre-study phase, the loads’ transportation system has to do with the aesthetics of the architectural form and its meaning. The shelved roofs, always visible, with their dynamics, create an ascension indoors, causing a pleasant feeling to the users.

HOTEL

STRUCTURE

My main position is founded on the belief that the most rational-simple solution is always the best solution. The aim is for the design to happen naturally and logically so that the outcome, which will arise, will have substance and duration. The materials’ simplicity and harmony - the indoor and outdoor living space and the environment creation, which is to be harmonized as much as possible with the variety of human temperaments, is my main concern. My effort aims to choose a few materials, which are combined carefully, and faithfully abide by what Tsarouchis once said: “if you cannot use one material, then use two,” so that there is balance and harmony in the whole, timelessness, and respect towards the environment in which the building is included. Evaluating the natural materials, the greatness of the proper construction, and the “mastery,” the focus on detail, are necessary components for creating an excellent outcome. An essential factor for me, even during the design phase, is the low cost of the project’s maintenance and how that lives through time. Therefore, I always consider the materials’ quality and the aging process; according to P. Michelis, “we must choose materials, which age beautifully.”

215 [04.4]

HOTEL

The top 10+1 list of the best new and anticipated hospitality projects

216

(Archisearch choice)

[04.5]

Curated by Archisearch

Η τοποθεσία του, συγκλονιστική. Στην προνομιακή περιοχή του Φάρου και σε απόσταση βουτιάς από τις πιο φημισμένες παραλίες της Σίφνου, το NOS υψώνεται σαν μια ανεξάρτητη χερσόνησος. Οι 18 σουίτες είναι μοιρασμένες σε τέσσερα πέτρινα κτίσματα σαν προστατευτική αγκαλιά σιφνιώτικου χωριού. Εσωτερικά υπερασπίζονται την ιδιωτικότητα του χώρου, ενώ λειτουργούν ως κοινοί τόποι που σε προτρέπουν στο «μαζί». Σε όλο το ξενοδοχείο η αρχιτεκτονική, το design, η γεύση και η ευζωία, είναι τόσο σύγχρονα και τόσο ανόθευτα, ταυτόχρονα. Its location is amazing. In the privileged area of Faros on Sifnos island and within walking distance of the island’s most famous beaches, NOS rises like an independent peninsula. Eighteen suites are divided into four stone buildings as a protective embrace of a Sifni village. Internally, they defend the privacy of the space, while they function as common places that urge you to be "together". Throughout the hotel, the architecture, the design, the taste, and the well-being are so modern and so unadulterated at the same time. Το ξενοδοχείο NOS Hotel & Villas γίνεται ένα πρώτης θέσης εισιτήριο της επιστροφής στην πατρίδα της αναλλοίωτης μνήμης. Ακόμα περισσότερο… Είναι σαν το πρωινό -και άρα αναζωογονητικό- ξύπνημά της.

H γλώσσα του σχεδιασμού και της κατασκευής είναι εμπνευσμένη από την τοπική αρχιτεκτονική. Και ο διάλογος του εντός με το εκτός, του παρελθόντος με το παρόν, αδιάκοπος. Το ίδιο και τα παιχνιδίσματα με το φυσικό φως, όπως φιλτράρεται μέσα από μια ελιά, μια μπουκαμβίλια, μια πέργκολα. Η περίτειχη, γεμάτη με το γιασεμί του νησιού, αυλή αντικαθιστά την τυπικότητα μιας κλασικής εσωτερικής reception και οι διάσπαρτοι φλάροι (οι χαρακτηριστικές σιφνιώτικες κεραμικές σόμπες με τα στόμια), σημεία στίξης στους εξωτερικούς χώρους, αναλαμβάνουν να σου μιλήσουν για την αιώνων παράδοση της κεραμοποιίας σε αυτόν τον τόπο.

HOTEL

[01] NOS HOTEL & VILLAS BY K STUDIO

The language of design and construction is inspired by local architecture and orchestrates an uninterrupted dialogue between the indoor and the outdoor spaces, as well as between the past and the present lifestyles. Natural light also refers to local architecture, filtered through an olive tree, a bougainvillea, and a pergola. The walled, jasmine-filled courtyard replaces the formality of a classic indoor reception. The scattered “flaroi” (the typical Sifnos ceramic stoves with openings) punctuation marks the exterior spaces and narrates a centuries-old pottery tradition.

NOS Hotel & Villas becomes a first-class ticket for a journey back to the homeland of enduring memory. Even more… It's like a morning - and therefore refreshing - awakening.

217 [04.5]

HOTEL 218 [04.5]

Ενταγμένο στο δασικό τοπίο της Σάμου, με θέα τις απέραντες παραλίες του βορειοανατολικού Αιγαίου, βρίσκεται το νέο ξενοδοχείο το οποίο εντάσσεται στη οικογένεια Casa Cook. Ένα καταφύγιο 128 δωματίων μόνο για ενήλικες (+16), ανοίγει τις πόρτες του τον Μάιο του 2022, προσφέροντας χαλαρή πολυτέλεια σε ένα από τα πιο πλούσια ιστορικά περιβάλλοντα της Μεσογείου. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός πηγάζει και εμπνέεται από τα παραδοσιακά σπίτια της Σάμου. Η ιστορική ιδέα ενός ελληνικού χωριού έχει ενσωματωθεί στον σύγχρονο χώρο, όπου οι πισίνες του ξενοδοχείου λειτουργούν ως το κέντρο του χωριού, κάθε μικρής «γειτονιάς». Οι γήινες υφές και τα χρώματα που συνθέτουν τον χώρο είναι εμπνευσμένα από την τοπική γη και τα οργανικά της στοιχεία: το άφθονο πράσινο γεννιέται από την εύφορη βλάστηση του νησιού με φοίνικες, πεύκα, αγριελιές, ενώ οι ατελείωτες λίμνες νερού παντού μιμούνται τους αμέτρητους καταρράκτες, τα ποτάμια και τις ακτές του τοπίου. Φυσικοί τόνοι από τοπικό δέρμα, ξύλο και πέτρα συνδιαλέγονται με μοντέρνα στοιχεία όπως το terrazzo για να δημιουργήσουν έναν χώρο πολυτέλειας που εξακολουθεί να είναι μια ωδή στο φυσικό περιβάλλον.

Nestled in the island of Samos’ forest-like landscape, gazing towards the boundless beaches of the northeastern Aegean Sea, is the newest hotel to join the Casa Cook collection. This 128-room adults-only (+16) retreat, opening its doors in May 2022, offers the Casa Cook trademark laid-back luxury in one of the Mediterranean's most historically rich surroundings. Inspired by traditional Greek houses, or Kamares, found in Samian villages, the architecture is down-to-earth and inclusive. The historical concept of a Greek village has been embodied in the modern space, where the hotel’s infinite swimming pools act as the town center of each small “neighborhood” within the hotel — offering space to immerse with those around you when the mood strikes or retreat to your room to recharge in complete solitude. The earthy textures and colors that make up the space are inspired by the local land and its organic elements: the abundant greenery echoes the island’s fertile vegetation with palms, pines, agave, and wild olive trees; while the endless pools of water throughout mimic the landscape’s countless waterfalls, rivers and shores. Natural, unrefined tones from local leather, wood, and stone melt into more contemporary elements like smooth terrazzo to create a modern-luxe space that is still an ode to the land’s roots.

Photography ©Ana Satl / Art Direction: Tobias Gaertner / Vision Alphabet / Styling: Priszcilla Varga / Images courtesy of Casa Cook Samos

[02] CASA COOK SAMOS BY BLOCK 722

Images courtesy of Urban Soul Project

Το θέρετρο βρίσκεται στις βόρειες ακτές του νησιού της Κέρκυρας, σε ένα ευαίσθητο και δυναμικό παραθαλάσσιο οικοσύστημα αμμοθινών. Κεντρική πρόθεση κατά το σχεδιασμό ήταν η δημιουργία ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος που θα ακολουθεί το τοπίο σε επίπεδο φόρμας, χρωμάτων και υλικών, χωρίς όμως να υπολείπεται σε ποιότητα και παροχές.

HOTEL

[03] ALMI RESORT BY URBAN SOUL PROJECT

The resort is located on the northern coast of the island of Corfu, in a sensitive and dynamic coastal ecosystem of sand dunes. During the design, the main intention was to create a hotel complex that would follow the landscape in terms of form, colors, and materials but without falling short in quality and facilities. Το ανάγλυφο διατηρείται και οι χαράξεις προκύπτουν οργανικά. Τα τρία κοινόχρηστα κτίρια, τα δωμάτια και οι βίλες (75 συνολικά) οργανώνονται γύρω από δύο μεγάλα lagoon και οι φυτεύσεις έχουν επιλεγεί ώστε να δημιουργούν διαφορετικές ατμόσφαιρες στα διαφορετικά σημεία του οικοπέδου. Η αρχιτεκτονική των κτιρίων αντλεί στοιχεία από την παραδοσιακή κερκυραϊκή αρχιτεκτονική και τα αναδιατυπώνει χρησιμοποιώντας σύγχρονο λεξιλόγιο, επανερμηνεύοντας σχεδιαστικά, με ελεύθερο τρόπο, τις έννοιες του «παραδοσιακού» σε μία σύγχρονη αρχιτεκτονική. The relief is preserved, and the carvings are organic. The three communal buildings, the rooms, and the villas (75 in total) are organized around two large lagoons, and the plantings have been chosen to create different atmospheres in different parts of the plot. The architecture of the buildings draws elements from the traditional Corfiot architecture and reformulates them using modern vocabulary, freely interpreting the concepts of "traditional" in modern architecture.

219 [04.5]

HOTEL 220 [04.5]

Χτισμένο στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, στην οδό Κολοκοτρώνη, με θέα στην Παλαιά Βουλή και τον λόφο του Λυκαβηττού, το Xenodocheio Milos είναι το πρώτο ξενοδοχείο πέντε αστέρων του παγκοσμίου φήμης Estiatorio Milos. Το ξενοδοχείο περιλαμβάνει 43 υπερσύγχρονες σουίτες και δωμάτια, μια σουίτα SPA με πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο, καθώς και το εστιατόριο και μπαρ Estiatorio Milos. Το ξενοδοχείο αποτίνει φόρο τιμής στα καλύτερα στοιχεία της ελληνικής κληρονομιάς, τέχνης και κουζίνας. Στεγασμένο σε δίδυμα διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια που ενώνονται μεταξύ τους με μια γυάλινη προσθήκη, το ξενοδοχείο «στοχάζεται» πάνω στην ιστορία και το μεγαλείο της Αθήνας. Συνδυάζοντας την απαράμιλλη ελληνική φιλοξενία με μια εξαιρετική γαστρονομική εμπειρία, το ξενοδοχείο εκτείνεται σε πέντε ορόφους με ιδιωτικά μπαλκόνια. Ένα σκέπαστρο που κρέμεται πάνω από το porte-cochère ανάμεσα στα δύο κτίρια, δημιουργεί μια αίσθηση άφιξης και καλωσορίζει τους επισκέπτες στη ρεσεψιόν. Οι εσωτερικοί χώροι έχουν μια ποιότητα διαχρονικότητας εμπνευσμένη από την καθαρότητα της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και τέχνης. Κάθε χώρος έχει επιμεληθεί ξεχωριστά για να προωθήσει τη «Philoxenia» – την ιερή τέχνη τού να κάνεις έναν άγνωστο να αισθάνεται σαν στο σπίτι του.

Ingrained in the historical center of Athens, in Kolokotroni street, with front-row views of the Old Parliament and Lycabettus hill, Xenodocheio Milos is the first five-star hotel of world-renowned Estiatorio Milos. The hotel includes 43 state-of-the-art suites and rooms, a SPA suite with a fully equipped gym, and an Estiatorio Milos restaurant and bar. It celebrates the very best of Greek heritage, art, and cuisine. Housed within twins listed neoclassical buildings joint together by a glass addition, the hotel reflects the history and grandeur of Athens. The hotel spans over five floors and private balconies, pairing unparalleled Greek hospitality with an exquisite culinary experience. A canopy carefully suspended above the porte-cochère in-between the two buildings creates a sense of arrival and welcomes guests to the reception desk. The interiors have a timeless quality inspired by the purity of Cycladic architecture and art. Each space is individually curated to promote “Philoxenia” – the sacred art of making a stranger feel at home.

Location: 3, Kolokotroni street, Athens, Greece / Client: Intra Athinaiki and MR&H S.A. / Hotel Operator: Epoque Collection / Architects Hotel: A1 Architects / Architects Restaurant: Divercity Architects / Interior Design: Divercity Architects with Carole Topin / Interior Styling Hotel: Andreas Kalamaras / FF&E Procurement Agent: Box Interiors / Services Engineer: PG Kamarinos / Lighting Designer Hotel: IFI / Lighting Designer Restaurant: Foss / Bespoke Ceiling Artwork Restaurant: Dimitris Fortsas / Art Curator Restaurant: Anna Chatzinasiou / Contractor: Intrakat / Photographer Hotel: Vangelis Paterakis

[04] XENODOCHEIO & ESTIATORIO MILOS BY DIVERCITY ARCHITECTS

Το Outdoor Edge Living Project ζει στο νησί της Ίου στις Κυκλάδες. Το όνομα του νησιού λέγεται ότι προέρχεται είτε από τα χαρακτηριστικά λουλούδια Ία, είτε από τη φοινικική λέξη Ίος, που σημαίνει σωρός από πέτρες. Ο σχεδιασμός προσαρμόζεται, εναρμονίζεται αλλά και ταυτόχρονα εμπνέεται από την πλαστικότητα κι αυστηρότητα της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Στόχος του έργου είναι η ένταξή του στον ιδιαίτερο τόπο και η έμφαση στην υπαίθρια διαβίωση. Οι δώδεκα σουίτες χωροθετούνται με

βάση τον βέλτιστο προσανατολισμό τους στην ανεμπόδιστη θέα του Αιγαίου. Βασικά εργαλεία της σύνθεσης είναι το φως, η σκιά, το λευκό, η χρήση φυσικών υλικών και οι αντιθέσεις, ώστε να παρέχουν ένα σύγχρονο αλλά ταυτόχρονα ήρεμο και οικείο περιβάλλον με υψηλό βαθμό ιδιωτικότητας κατά τη διαμονή. Η ιστορικότητα του κυκλαδικού πολιτισμού καθρεπτίζεται στον εσωτερικό σχεδιασμό και αποδίδει σε αυτόν αρχιτεκτονικές μορφές, όπως οι καμάρες και φόρμες που εμπνέονται από την κυκλαδίτικη τέχνη.

HOTEL

[05] OUTDOOR EDGE LIVING PROJECT BY TAKA + PARTNERS

Outdoor Edge Living Project lives on the island of Ios in the Cyclades. The island's name is said to come either from the characteristic flowers Ia or from the Phoenician word Ios, which means a pile of stones. The design is adapted, harmonized, and at the same time inspired by the plasticity and austerity of the Cycladic architecture. The aim of the project is its integration in the special place and the emphasis on outdoor living. The twelve suites are located based on their optimal orientation to the unobstructed view of the Aegean Sea. The main tools of the synthesis are the light, the shadow, the Cycladic white, and the use of natural materials and contrast to provide a modern yet calm and intimate environment with a high degree of privacy during the stay. The historicity of Cycladic culture is reflected in interior design and attributed to its architectural forms, such as arches and forms inspired by Cycladic art.

[04.5]

Images courtesy of Taka + Partners

221

HOTEL

[06] ISLA BROWN CORINTHIA BY ELASTIC Το Isla Brown Corinthia Hotel βρίσκεται στον Κορινθιακό Κόλπο, μια καταπληκτική παραθαλάσσια ιδιοκτησία με 360° θέα. Από τους Elastic Architects ζητήθηκε να αναμορφώσουν πλήρως το υπάρχον τετράγωνο κτίριο σε νέο σχήμα, οπότε το κτίριο στέκεται στην παραλία σε διαφορετική κλίμακα από τις υπόλοιπες κατασκευές. The Isla Brown Corinthia Hotel is located at the Corinthian Bay, an amazing beachfront property with 360° view. Elastic was requested to completely reform the existing square building into a new shape, the building is standing on the beach on a different scale than the rest of the structures. Η ιδέα μας ήταν να δημιουργήσουμε καμπύλες, όπως τα λευκά βότσαλα που βρίσκoυμε στην παραλία, αλλά υπερμεγέθη, σαν να τα τοποθετούσε κάποιος το ένα πάνω στο άλλο. Our concept was to create curves, like the white pebbles we found on the beach front, but oversized, as if someone placed them one on top of the other. Η αρχιτεκτονική και οι εσωτερικοί χώροι είναι συνεπείς, οι λευκές τραγανές φόρμες αντιπαραβάλλουν τα ζεστά ξύλινα φινιρίσματα, μια τολμηρή ερμηνεία του πώς φανταζόμαστε ότι η φύση πρέπει να αλληλεπιδρά με την αρχιτεκτονική. The architecture and interiors are consistent, the white crisp forms contrast the warm wood finishes, a bold interpretation of how we imagine nature should interact with architecture. Είναι μια έκφραση αυτού που αντιπροσωπεύει η Ελλάδα, φως. Το φως είναι ορατό μέσω της σκιάς και οι μορφές είναι όμορφες μέσα από αυτήν την αιώνια μάχη του ήλιου και της σκιάς, του φωτός και του σκότους. Το Isla Brown Corinthia γιορτάζει την ελληνική φύση και την αρχιτεκτονική μέσα από αυτόν τον διάλογο. It is an expression of what Greece stands for, light. Light is visible through shade and forms are beautiful through this eternal battle of sun and shadow, light and darkness. Isla Brown Corinthia is celebrating the Greek nature and architecture through this dialogue. Μια γλυπτική προσέγγιση σε μια τολμηρή ανατροπή του σχεδιασμού ήταν το αποτέλεσμα μιας καταπληκτικής συνεργασίας με την Brown Hotels.

Images courtesy of Elastic Architects

[04.5]

222

A sculptural approach diving into a bold twist of the design was the result of an amazing collaboration with Brown Hotels.

Το Enalia είναι μια προσαρμογή του μαροκινού Ριάντ στη μεσογειακή οικιακή αρχιτεκτονική, η οποία επιτρέπει στους ενοίκους να κάθονται δίπλα στην ιδιόκτητη κατοικία εντός του οικοπέδου, δημιουργώντας εξίσου στιγμές χωρικής οικειότητας και δράματος. Σχεδιασμένο ως απάντηση στις τρεις κυκλαδικές ιδιότητες: κλίμακα του εμπειρικού κανόνα, οικειότητα του ελληνικού τοπίου και έντονη τοπική υλικότητα, το Enalia έχει σχεδιαστεί ως μια άμεση συνεργασία με τα φυσικά στοιχεία για να πετύχει αυτό που είναι αβίαστα πολυτελές. Η κύρια κατοικία είναι διατεταγμένη κατά μήκος του κεντρικού άξονα και οργανώνεται γύρω από έναν ενιαίο χώρο καθιστικού που οδηγεί σε μια ευρύχωρη βεράντα, μερικώς σκιασμένη κάτω από μια γωνιακή ξύλινη πέργκολα. Με εκπληκτική θέα στην ακτογραμμή και μια πισίνα υπερχείλισης με κατάστρωμα στην άκρη της, η βεράντα γίνεται η καρδιά του σπιτιού, ένα μέρος για κοινωνικές συναναστροφές και χαλάρωση όλη την ημέρα και το βράδυ. Στον επάνω όροφο υπάρχουν τρία κύρια υπνοδωμάτια, που πλαισιώνονται από δύο ιδιωτικές βεράντες, το καθένα με τη δική του πισίνα υπερχείλισης.

HOTEL

[07] ENALIA BY TSOLKA ARCHITECTS

Enalia is an adaptation of the Moroccan Riad into the Mediterranean domestic architecture, allowing the independent guest units to sit alongside the proprietary residence within the plan, creating moments of spatial intimacy and drama in equal measure. Designed as a response to the three Cycladic qualities: the scale of the rule of thumb, the intimacy of the Greek landscape, and strong local materiality, Enalia is designed as a direct collaboration with the natural elements to achieve what is effortlessly luxurious. The main residence is arranged along the central axis and organized around an open-plan living area leading to a spacious terrace, partially shaded beneath an angled wooden pergola. With sweeping views of the coastline and an infinity pool with decking at its edge, the terrace becomes the heart of the home, a place for socializing and relaxing throughout the day and evening. On the floor above are three master bedrooms flanked by twin private terraces, each with its own infinity pool.

[04.5]

Images courtesy of Tsolka Architects

223

HOTEL

[08] M/Y XANA BY AMK ARCHITECTURE + DESIGN Η συνολική ανακαίνιση του M/Y Xana (πρώην Ouranos Too) ανατέθηκε στην ΑΜΚ καταλήγοντας στην υποψηφιότητα για τα World Superyachts Awards. Όλα τα εσωτερικά και εξωτερικά καταστρώματα απογυμνώθηκαν εντελώς και μαζί με την πίσω επιμήκυνση, η AMK επανασχεδίασε από την αρχή όλες τις περιοχές. Η επιθυμία του ιδιοκτήτη ήταν να δημιουργήσει ένα γιοτ που θα συνδύαζε διαχρονικό και μοντέρνο στιλ σε μια ιδέα εσωτερικού σχεδιασμού βασισμένη στην πολυτέλεια, την κομψότητα και τη λειτουργικότητα με τις σύγχρονες υπηρεσίες και τεχνολογία. Ξεκινώντας με μια αναδιαμορφωμένη διάταξη, το εσωτερικό έχει λάβει νέες λειτουργίες και ανέσεις. Η AMK έχει δημιουργήσει μια φιλοσοφία περιβάλλοντος φωτός σε ολόκληρο το πλοίο, δημιουργώντας ποικίλες διαθέσεις και δίνοντας έμφαση στον εντυπωσιακό σχεδιασμό των οροφών, ιδιαίτερα στις εμφανείς πίσω οροφές εξωτερικού χώρου που συμβάλλουν στην αναγνωρισιμότητα του σκάφους. Οι σουίτες και οι καμπίνες προσφέρουν απομόνωση, με πολυτελή υλικά και μια οπτικά ευχάριστη και σωματικά άνετη ισορροπία όλων των στοιχείων, από το δάπεδο μέχρι την οροφή. Το περίπλοκο σχήμα της κύριας σουίτας έχει οδηγήσει σ’ ένα φανταστικό μπροστινό μέρος μ’ ένα εντυπωσιακό μπάνιο. Η AMK δημιούργησε μια μοναδική διάταξη για το Sun Deck, το οποίο προσφέρει πλέον έναν χώρο διασκέδασης χωρίς συμβιβασμούς, υπερβαίνοντας την πρόθεση ενός σύγχρονου τρόπου ζωής. Ένας χώρος χαλάρωσης σε ρευστό σχήμα εξελίσσεται σε μια όρθια μπάρα που αγκαλιάζει το νέο τζακούζι, συνδυάζοντας σχήματα και λειτουργίες, σε αντίθεση με τον αυστηρό σχεδιασμό της μπάρας εξυπηρέτησης.

224

[04.5]

Image courtesy of Yacht Filmpro

Τhe total refit of M/Y Xana (ex Ouranos Too) was assigned to AMK, ending up as a nominee for the World Superyachts Awards. All interior and exterior decks were stripped, and along with the aft lengthening of the hull, AMK redesigned all the areas from scratch. The οwner’s wish was to create a yacht that would blend timeless and contemporary styles in an interior design concept based on luxury, elegance, and functionality with up-to-date services and technology. The interior has received new functions and amenities, starting with a reconfigured layout. AMK has created an ambient light concept in the entire ship, generating various moods and emphasizing the impressive design of the ceilings, especially the prominent aft outdoor ceilings, which contribute to the vessel’s recognizability. The suites and cabins offer seclusion, with opulent materials and a visually pleasing and physically comfortable balance of all the elements, from floor to ceiling. The complicated shape of the master suite has resulted in a fantastic forward part with a spectacular bathroom. AMK produced a unique layout for the Sun Deck, which now offers an uncompromised entertainment area, exceeding the intention of a modern lifestyle. A fluid-shaped relaxing area evolves into a standing bar embracing the new jacuzzi, blending shapes and functions, contrasting the austere design of the service bar.

Images courtesy of Tsolakis Architects

Το ξενοδοχείο «Εσπέρια» αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κτίρια του κέντρου της Αθήνας, που λόγω της διακοπής της λειτουργίας του από το 2010 κρίνεται απαραίτητη η αποκατάστασή του. Η πρόταση επιδιώκει την αποκατάσταση της ενοποίησης της όψης και την πρόθεση που υπήρχε στα αρχικά σχέδια του κτιρίου. Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της υφιστάμενης όψης, δηλαδή τον κάναβο των εξωστών και την ενοποίηση των δωμάτων μέσω οριζόντιων στοιχείων, δημιουργείται ένα «φίλτρο», το οποίο αναδεικνύει τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία του κτιρίου. Τα κατακόρυφα στοιχεία έχουν την εξής ιδιαιτερότητα: στους χαμηλούς ορόφους είναι πιο πυκνά ώστε να προστατεύουν τον επισκέπτη από την όχληση της πόλης και του πολυσύχναστου δρόμου, ενώ όσο ανεβαίνουμε προς τα ψηλότερα επίπεδα, αυτά γίνονται όλο και πιο αραιά, επιτρέποντας την απρόσκοπτη θέα προς την πόλη. Ένα ακόμα στοιχείο το οποίο προστίθεται στο σύστημα της όψης είναι η χρησιμοποίηση ενός «πράσινου φίλτρου». Η ένταξη δηλαδή ενός συστήματος πρασίνου με κατακόρυφα φυτά τα οποία εναλάσσονται με τα κατακόρυφα στοιχεία της πρόσοψης.

HOTEL

[09] ESPERIA HOTEL BY TSOLAKIS ARCHITECTS

Esperia Hotel is one of the most important buildings in the center of Athens. The hotel ceased its operation around 2010, and the need for restoration is evident. The proposal seeks to restore the intention of the original drawings of the building by unifying the elements of the façade into a new system. Using the elements of the existing façade, that is, the grid of the balconies and the horizontal elements of the rooftop, a “filter” will highlight the particular architectural elements of the building. On the lower floors, the vertical elements are denser to protect the visitor from the hustle of the city and the busy street. On the top floors, they become increasingly sparse, allowing unobstructed city views. Another element added to the filter is a green system with vertical plants alternating with the vertical elements of the façade. Στην ίδια κατεύθυνση στοχεύει και η χωροθέτηση του βασικού εστιατορίου στον 9ο όροφο, όπου υπάρχει απρόσκοπτη θέα προς τη δυτική πλευρά της πόλης και την Ακρόπολη, ενώ στο δώμα δημιουργείται ένας μικρός χώρος εστίασης δίπλα στην πισίνα του δώματος. The main restaurant is located on the 9th floor, with unobstructed views of the city's west side and the Acropolis, while a small dining area is created on the terrace next to the rooftop swimming pool.

225 [04.5]

HOTEL

Το Anax Resort βρίσκεται στον Άγιο Ιωάννη, στη Μύκονο. Με θέα προς το νησί της Δήλου και το ηλιοβασίλεμα, το ξενοδοχείο προβάλλει μια αντισυμβατική “made in Greece” έννοια πολυτέλειας. Κύρια ιδέα ήταν να δημιουργηθεί μια ιδιωτική όαση όπου το στοιχείο του νερού είναι συνεχώς παρόν. Anax Resort is situated in Agios Ioannis, a perfect Cycladic village in Mykonos. With views towards the island of Delos and the sunset, the hotel showcases an unconventional “made in Greece” luxury concept. Μία πισίνα οργανικού σχήματος «αγκαλιάζει» φυσικά τη μικρή παραλία που βρίσκεται πάνω από το θέρετρο και χωρίζεται σε δύο μέρη από μια μακριά σκάλα που οδηγεί στην παραλία. Περνώντας μέσα από το μονοπάτι που περιβάλλεται από τις δύο πισίνες που υπερχειλίζουν, σαν δύο καταρράκτες, ανακαλύπτουμε το τζακούζι. Κάτω από τη νότια πισίνα, το Anasa SPA φωτίζεται φυσικά μέσα από μικρά παράθυρα τοποθετημένα σχολαστικά στην υπερχείλιση της πισίνας, για να αφήσουν τις ακτίνες του ήλιου να εισέλθουν στον χώρο. Δημιουργεί μαζί με το νερό της υπερχείλισης που πέφτει ένα εντυπωσιακό παιχνίδι χρωμάτων και ήχων.

[04.5]

226

The main concept was to create a private oasis where the water element is constantly present. Here came the idea of an organic shape pool, naturally embracing the small beach lying above the resort, split in two by a long stair leading to the beach. Passing through the path surrounded by the two overflowing pools, like two waterfalls, we suddenly discover the Jacuzzi. Under the south pool, Anasa SPA takes its natural light through small windows meticulously placed on the pool's overflow to let the sun rays enter at sunset. Together with the falling water of the overflow, it creates an impressive game of colors and sounds.

[10] ANAX RESORT BY MYKONOS ARCHITECTS

Images courtesy of A&M Architects

[+1] CHANIA 5 STAR HOTEL BY A&M ARCHITECTS Σε ένα οικόπεδο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ανάγλυφο και έντονους βραχώδεις σχηματισμούς, η A&M ανέλαβε την Άνοιξη του 2021, να σχεδιάσει ένα νέο 5-στερο ξενοδοχείο έκτασης 79 στρεμμάτων στα Χανιά της Κρήτης. In 2021, on a 79-acre plot of particularly impressing landscape with intense rock formations, A&M undertook the design of a new 5-star hotel development located in the Cretan capital of Chania. Η ιδέα πίσω από τον σχεδιασμό ήταν η δημιουργία ενός σύγχρονου οικισμού με αναφορές στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική και το τοπικό μοναστηριακό ύφος. Ο οικισμός, ο οποίος θα αναπτύσσεται γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα κοινόχρηστων λειτουργιών, θα περιβάλλεται από δέντρα ελιάς και έντονη τοπική εγχώρια βλάστηση. The concept behind the design led to a development of a contemporary settlement with references to traditional architecture exuding a unique atmosphere inspired by the Monastic Architecture rich with references from the Cretan and Greek culture. This modern-day “village” is set to be developed around a central core that combines all communal uses, while harmonically blending with nature and its surrounding landscape, rich of olive trees and other Greek vegetation.

Ο σχεδιασμός του συγκροτήματος είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός οικισμού με ισόγειους κτιριακούς όγκους να συνθέτουν ένα ελεύθερο σύστημα βιλών, οι οποίες χάνονται μέσα στο πλούσιο τοπίο της περιοχής. Έτσι, δημιουργούν ανεξάρτητους περίκλειστους εξωτερικούς χώρους προσφέροντας την εμπειρία ενός παραδοσιακού οικισμού με σύγχρονο περίβλημα. Tα υλικά, χρώματα και οι αναλογίες των αρχιτεκτονικών στοιχείων όπως και η κλίμακα έχει άμεση αναφορά στα αρχιτεκτονικά παραδοσιακά στοιχεία της παλιάς πόλης των Χανιών. Design has resulted in the development of a settlement with ground floor building blocks along with the organic composition of villas which appear as if they’re lost in the rich landscape, creating independent enclosed courtyard spaces to reminisce the experience of a traditional village in a contemporary covering. Materials, colors, and proportions of the architectural analogies and scale, have a direct reference to the traditional architectural elements of the old town of Chania.

Με στόχο την αρμονική συνύπαρξη των κτιριακών όγκων με το φυσικό τοπίο, δόθηκε έμφαση τόσο στη μεγιστοποίηση της θέασης όσο και στην ποιότητα των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων που ενοποιούνται δημιουργώντας άμεση σύνδεση με το αγνό περιβάλλον. Με προσοχή στον προσανατολισμό και τις ενεργειακές απαιτήσεις, η διατήρηση ενός προϋφιστάμενου ελαιώνα σε συνδυασμό με την συμπεριφορά του συγκροτήματος στο μικρόκλιμα της περιοχής, αποτέλεσε βασική προϋπόθεση βιωσιμότητας που με την ενσωμάτωση της στο σχεδιασμό απέδωσε σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα του ξενοδοχείου. With respect to all surrounding natural elements, the harmonic co-existence of the settlement within its landscape, established a key goal for the design. To achieve a seamless integration with the natural scenery, emphasis was placed both on maximizing the view as well as the quality dynamic between the unified interior and exterior spaces, creating a direct connection with the pure environment. Paying special attention to orientation and energy requirements, the maintenance of a pre-existing olive grove along with the behaviour of the complex in the area’s microclimate, constituted a fundamental condition of sustainability that largely attributed the character of the hotel when integrated into the design. Το συγκρότημα αποτελείται από ένα κοινόχρηστο κεντρικό κτίριο που λειτουργεί ως πυρήνας ενώ 23 βίλες περιβάλλονται γύρω του. Ο κεντρικός πυρήνας, φιλοξενεί χώρους όπως ή reception, ένα κεντρικό σαλόνι, το εστιατόριο, το spa αλλά και την κοινόχρηστη κεντρική πισίνα που αγκαλιάζει αρμονικά τα βραχώδη στοιχεία του εξωτερικού περιβάλλοντος. Όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι διαμορφώνονται γύρω από τον ελαιώνα ο οποίος αποκαλύπτεται στον επισκέπτη μετά την είσοδο του στον χώρο μέσω της κεντρικής αυλής. Το χαρακτηριστικό δέντρο ελιάς που δεσπόζει στο κέντρο της αυλής, κατευθύνει την κυκλοφορία προς το κτίριο υποδοχής ενισχύοντας παράλληλα το έντονο αίσθημα του τόπου και την ταυτότητα του ξενοδοχείου. Σε μικρή απόσταση από το κεντρικό κτίριο, ένας δεύτερος κτιριακός όγκος κάνει την εμφάνιση του φέροντας αίθουσες πολλαπλών χρήσεων μαζί με την αίθουσα yoga. Οι κατοικίες πρώτου τύπου τοποθετούνται στρατηγικά σε χαμηλότερη περιοχή επιτρέποντας ιδιωτικότητα στους χρήστες ενώ οι κατοικίες δεύτερου τύπου αναπτύσσονται καθ’ ύψος της βραχώδους πλαγιάς ερχόμενες σε πλήρη αρμονία με το ανάγλυφο προσφέροντας απρόσκοπτη θέα στο Κρητικό Πέλαγος. The complex consists of a communal central building that functions as a core, while 23 villas are designed to surround it. The main core hosts areas such as the welcoming lobby, a central lounge, the restaurant, a spa, and the communal central pool, explicitly crafted to harmoniously blend with the rocky elements of the outdoor environment. All common areas are formed around the olive grove, revealed to the visitor upon entering the area through the central courtyard. The distinctive olive tree that dominates the center of the courtyard, directs traffic to the reception building while enhancing the local sense of place, embedded within the hotel’s identity. On a short distance from the main core, a second building volume is making its appearance featuring multipurpose rooms along with a dedicated yoga space. With the first type of villas strategically placed in a lower area allowing privacy to its users, the second type of villas are developed higher in the rocky slope to achieve full harmony within nature while offering unobstructed views of the Cretan Sea.

[04.5]

DSG AMB SADO [05.1] [05.2] [05.3] [05.4] [05.5] [05.6] [05.7]

ΕΣΩ Conference Monographs Archisearch lifetime achievement awards 2021 The Architect Show 3 Exploring the unknown GreenTalks The visionairies Have fun in Metaphor

P.240 P.242 P.244 P.248 P.250 P.252 P.256

239

GN BAS— OR [05]

THE DESIGN AMBASSADOR 240

Θέμα της δέκατης ΕΣΩ, η «διάβαση», σε συνεργασία και συνεπιμέλεια με το Ίδρυμα Mies Van Der Rohe. Μία συμπαραγωγή της Design Ambassador, του +Design Magazine και του Ιδρύματος Ωνάση. This event is in collaboration & co-curation by the Mies Van Der Rohe Foundation. Α co-production by the Design Ambassador, +Design Magazine, and the Onassis Foundation.

ΕΣΩ Conference -June 15, 2022 (Event)

Crossing Territories Ivan Blasi

Η διάβαση είναι το ενδιάμεσο σημείο. Σημείο της αβεβαιότητας, της έλλειψης στοιχείων, τόπος του παράξενου ή του διαφορετικού. Η διάβαση μας τοποθετεί στα όρια της πολιτικής μας ιδιότητας. Όταν βρισκόμαστε στο όριο, παίρνουμε ό,τι αντιλαμβανόμαστε από την ανθρωπότητα και την αρχιτεκτονική και, μετατρέποντας το άγνωστο σε δύναμη, δημιουργούμε τον πρώτο χάρτη μιας κοινωνίας με νέους τρόπους δράσης. Crossing is the place of in-between, uncertainty, non-evidence, and what is strange or different. Crossing, positions us at the limits of citizenship, of what we understand by humanity, and architecture can take all this and transform it into strength, setting the first map of a society with new ways of doing. Η 10η ΕΣΩ, με θέμα “Crossing Territories” θα πραγματοποιηθεί στις 15 Ιουνίου στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, ως καταλύτης των εμπειριών που ζούμε τα τελευταία χρόνια και οι οποίες στοχεύουν σε αβέβαιους κοινωνικούς, πολιτιστικούς, πολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς –προκαλώντας τρόμο, άλλοτε τεχνηέντως δημιουργημένο και άλλοτε ρεαλιστικό μπροστά στην αβεβαιότητα χωρίς προκαταλήψεις. “Crossing Territories” will take place on June 15th at Stegi - Onassis Cultural Center as the catalyst of the experiences that we have been living in the last years that aim toward uncertain social, cultural, political, and economic transformations: from imposed to actual tremblor in front of uncertainty without preconceptions. Η 10η ΕΣΩ θα επωφεληθεί από την εμπειρία του Fundació Mies van der Rohe και το βραβείο EU Mies με την πάντα ανοιχτή και φιλόξενη κοινότητα ανθρώπων που το διοργανώνουν. Παράλληλα θα παρευρεθούν πολιτιστικοί ακτιβιστές, κκριτικοί, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, που όλοι βρίσκονται σε αυτό το «μεθοριακό» σημείο διάβασης.

[05.1]

“Crossing Territories” will benefit from the experience of Fundació Mies van der Rohe and the EU Mies Award with its always open and welcoming community of people who make it possible. Cultural activists, critics, artists, and architects all find themselves at this crossing point.

The crossing will begin with Joel Sanders making questions of gender and sexuality visible to the field of architecture that has traditionally subverted such questions. Architecture is an important force in the construction and performance of gender. In “Crossing Territories,” many more spaces than the traditional ones become political architectures, battlegrounds, and transiting spaces of gender recognition that oscillate between the feminine and the masculine. The emergence of research on the intersection of sexuality and design and how gender and race relate to architecture and architecture studies, including discriminations based on them, is key to working from and for inclusivity. Ο καθιερωμένος πλέον θεσμός στην εγχώρια αρχιτεκτονική σκηνή επανέρχεται και φέτος για να τιμήσει τις προσωπικότητες που με το έργο τους πρόσφεραν πολλά στην ελληνική αρχιτεκτονική και τους αποδέκτες της: κάθε έναν από εμάς. Φέτος, τα Archisearch Lifetime Achievement Awards απονέμονται από τη Ρένα Σακελλαρίδου σε 3 σημαντικές γυναίκες της ελληνικές αρχιτεκτονικής: την Σέβα Καρακώστα, την Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη και τη Νέλλα Γκόλαντα, οι οποίες βρίσκονται στη σκηνή της 10ης ΕΣΩ.

Όπως οι κωπηλάτες, ενώ προχωράμε μπροστά και διασχίζουμε αβέβαιες καταστάσεις, πρέπει να κοιτάμε εμπρός και πίσω. Το γραφείο NLarchitecture + XVW architectuur και η María Langarita έχουν κερδίσει και οι δύο το ευρωπαϊκό βραβείο Mies. Επιπλέον θέμα του διδακτορικού της María Langarita ήταν η καινοτομία στην αρχιτεκτονική μέσω της μετατόπισης: φέρνοντας τους τροπικούς στη Δανία, ένα υπερωκεάνιο στο κέντρο της πόλης, το παρελθόν στο σήμερα, το σήμερα στο μέλλον και επίσης το «βέβηλο» στην ακαδημία. Και οι δύο έχουν μεγάλη εμπειρία στην εργασία με το υπάρχον, στο οποίο δίνουν νέα ζωή, μερικές φορές ακολουθώντας αυστηρούς κανονισμούς για τη διατήρηση και την τοπική ταυτότητα, άλλες φορές αφήνοντας τους ανθρώπους ν’ αποφασίσουν και να ολοκληρώσουν τη διαδικασία μετασχηματισμού. Το πάνελ συντονίζει ο Peter Murray, Πρόεδρος της New London Architecture and the London Society και βραβευμένος με OBE.

Το φυσικό ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Ένας ακόμα από τους λόγους που διασχίζουμε εδάφη. Η δική μας εύθραυστη ύπαρξη εξαρτάται από αυτή του πλανήτη και οι διασταυρούμενες περιβαλλοντικές και πολιτιστικές αφηγήσεις σήμερα έχουν ισχυρή φωνή μέσα από τις σκέψεις και την υλοποίηση του σχεδιασμού ανθρώπων όπως ο Θωμάς Δοξιάδης, ο Ανδρέας Θεοδωρίδης και η Λυδία Ξυνόγαλα, που εργάζονται σε διαφορετικές προσεγγίσεις για τη μεταμόρφωση του τοπίου και επίσης συμμετέχουν σε κρίσιμες συζητήσεις σε διαφορετικές περιοχές. Το πάνελ συντονίζει ο Ηλίας Μεσσίνας, αρχιτέκτονας και πρόεδρος του ECOWEEK. We are crossing territories because there is also a natural instinct for self-preservation. Our own fragility depends on that of the planet and crossed environmental and cultural narratives today have a strong voice through the thoughts and implementation of people's designs such as Thomas Doxiadis, Andreas Theodoridis, and Lydia Xynogala. They work on different approaches toward the transformation of landscapes and are also involved in critical discussions in different territories. The moderator of the panel is Elias Messinas, architect and ECOWEEK Chairman. Ακολουθώντας αυτό το ίδιο φυσικό ένστικτο, υπάρχει επίσης η ανάγκη να δώσουμε νέα ζωή στα υλικά που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο της πρώτης χρήσης τους, μέσω του σχεδιασμού, της τεχνολογίας και της δεξιοτεχνίας. Νέα εργαλεία, μας έφεραν νέες δυνατότητες που θα συζητηθούν από τους The New Raw, New Affiliates και AREA, που εργάζονται σε διαφορετικά γεωγραφικά και πολιτιστικά περιβάλλοντα. Το πάνελ συντονίζει ο Ηλίας Μεσσίνας, αρχιτέκτονας και πρόεδρος του ECOWEEK.

Τα σπίτια μας είναι οι χώροι που ζούμε και στους οποίους αποδώσαμε τεράστια εκτίμηση τα τελευταία δύο χρόνια. Το “Housing - Forms of Living & Sustainability through Transformation” θα συγκεντρώσει δύο από τις πιο λογικές φωνές σχετικά με το θέμα στην Ευρώπη σήμερα, τις ομάδες των αρχιτεκτόνων lacaton & vassal + Frédéric Druot και Sergison Bates architects. Πώς σχεδιάζουμε τη στέγαση και πώς αυτό μεταμορφώνει τους ανθρώπους και την περιοχή; Πώς μεταμορφώνουμε αυτό που υπάρχει και πώς εμπλέκουμε αυτούς που το κάνουν σπίτι τους; Υπάρχουν ήδη απαντήσεις, αλλά σίγουρα χρειάζεται περισσότερη εμπιστοσύνη και συμμετοχή, σε πολιτικό επίπεδο. Where we live, our homes have experienced a huge appreciation in the last two years. “Housing - Forms of Living & Sustainability through transformation” will bring together two of the most sensible voices on the topic in Europe today, the teams of lacaton & vassal + Frédéric Druot and Sergison Bates architects. How do we design housing, and how does this transform people and the territory? How do we transform what exists and how do we involve those that make it their homes? There are answers already, but more political trust and involvement are surely necessary. Όλοι διασχίζουμε εδάφη και περιοχές και πρέπει όλοι να είμαστε ενωμένοι και να εμπλακούμε στο πώς θέλουμε να ζήσουμε: κάτοικοι, σχεδιαστές και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων. Έχουν γίνει πολλά, αλλά πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα και είναι στο χέρι μας. «Κατανοούμε τον κόσμο καλύτερα», λέει ο Édouard Glissant, «όταν τρέμουμε μαζί του, γιατί ο κόσμος δονείται προς όλες τις κατευθύνσεις». Η 10η ΕΣΩ, “Crossing Territories” είναι καταλύτης αλλαγής. We are all crossing territories, and we all need to stand together and get involved in how we want to live: inhabitants, designers, and decision-makers. A lot has been done, but much more still needs to be done, and it is in our hands. "We understand the world better," Édouard Glissant says, "when we tremble with it because the world is shaking in all directions." Crossing Territories is a catalyst for change.

241

The established institution in the local architectural scene returns again this year to honor the personalities who with their work offered a lot to Greek architecture and its recipients: each of us. This year, the Archisearch Lifetime Achievement Awards are given by Rena Sakellaridou to 3 important women of Greek architecture: Seva Karakosta, Maro Kardamitsi-Adami and Nella Golanda, who are on the stage of the 10th ESO Conference.

Like rowers, while going forward and crossing uncertain situations, we need to look back and forth. NL architects + XVW architectuur and María Langarita have both won the EU Mies Award, and as María developed in her Ph.D., innovation in architecture lies in displacement: bringing the tropics to Denmark, an ocean liner to the city center, the past to the present, the present to the future and also the profane to the academy. Both have strong experience working with what already exists and bringing new lives to it, sometimes following strict conservationist regulations and strong local identities, sometimes leaving it up to people to decide and finish the transformation process. The panel moderator is Peter Murray, Chairman of the New London Architecture and the London Society and awarded with OBE.

THE DESIGN AMBASSADOR

H ΕΣΩ θα ξεκινήσει με τον Joel Sanders και προβληματισμούς γύρω από θέματα φύλου και σεξουαλικότητας στην αρχιτεκτονική, τομέα ανατρεπτικό σε τέτοια ερωτήματα. Στο “Crossing Territories”, πολύ περισσότεροι χώροι από τους παραδοσιακούς γίνονται πολιτικές αρχιτεκτονικές, πεδία μάχης, διερχόμενοι χώροι αναγνώρισης φύλου που ταλαντεύονται μεταξύ του θηλυκού και του αρσενικού. Η εμφάνιση της έρευνας σχετικά με τη διασταύρωση της σεξουαλικότητας και του σχεδιασμού, και πώς το φύλο και η φυλή σχετίζονται με την αρχιτεκτονική και τις μελέτες της αρχιτεκτονικής, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων που βασίζονται σ’ αυτές, είναι το κλειδί για την εργασία από και για τη συμπερίληψη.

Following this same natural instinct, there is the need to give new lives to discarded materials through design, technology, and craftsmanship. New tools have brought us new possibilities that will be discussed by The New Raw, New Affiliates, and AREA, working in different geographical and cultural environments. The moderator of the panel is Elias Messinas, architect and ECOWEEK Chairman.

[05.1]

THE DESIGN AMBASSADOR 242

Το γραφείο Post—Spectacular Office, σε στρατηγική συνεργασία με την Design Ambassador για την Aris Marinakis Architectural Editions υπογράφει τις μονογραφίες επιλεκτικών αρχιτεκτονικών γραφείων. Και ιδού η σχεδιαστική φιλοσοφία. Post—Spectacular Office, in strategic partnership with The Design Ambassador for Aris Marinakis Architectural Editions, signs the monographs of selectιve architectural offices. And here is the design philosophy.

Mono -graphs (Books)

Leafing through the concept Post—Spectacular Office Publisher: Aris Marinakis Architectural Editions

Οι αρχιτεκτονικές μονογραφίες δεν αποτελούν portfolios των αρχιτεκτονικών γραφείων, των οποίων τις δουλειές παρουσιάζουν. Οι αρχιτεκτονικές μονογραφίες επίσης δεν είναι αντικειμενικές καταγραφές ενός σώματος έργων που εικονογραφούν ένα αρχιτεκτονικό προφίλ. Κάθε αρχιτεκτονική μονογραφία είναι μια ερμηνεία του σχεδιαστή πάνω στη δουλειά του γραφείου που παρουσιάζεται και με την έννοια αυτή εμπεριέχει εσκεμμένα μια διαμεσολαβημένη αποτύπωση της φιλοσοφίας του κάθε γραφείου τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Architectural monographs are not portfolios of the architectural offices, whose works they present. Architectural monographs are also not objective recordings of a body of work illustrating an architectural profile. Each architectural monograph is a designer's interpretation of the office’s work, which is presented. And in this sense, it deliberately contains a mediated reflection each office’s philosophy, at a specific time. Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε τρεις σχεδιαστικές απόπειρες για τρία γραφεία των οποίων η δουλειά εμπεριέχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, πάνω στα οποία στηρίχθηκε η σχεδιαστική μας προσέγγιση.

[05.2]

Our aim is to present three design attempts for three different offices whose work contains specific features, on which our design approach was based.

Το “K Studio Experience” αποτελεί ένα βιωματικό, συναισθηματικό κοίταγμα της δουλειάς του γραφείου μεταφέροντας στο χαρτί κάτι από την ατμόσφαιρα και την αίσθηση της βιωματική εμπειρίας των έργων. Δίνοντας έμφαση στο κενό χώρο ανάμεσα στις εικόνες και τα κείμενα δημιουργούμε στον αναγνώστη ένα χώρο περιπλάνησης και μετάβασης αντίστοιχα με το βίωμα ενός επισκέπτη σε έναν αρχιτεκτονικό χώρο. Αυτή η βιωματική προσέγγιση ενισχύεται από την διαχείριση της τυπογραφίας και μαζί με την κλίμακα και τη διάταξη των εικόνων ορίζει το επίπεδο εμβύθισης του αναγνώστη στο εκάστοτε έργο δημιουργώντας μια ιδιαίτερη ποικιλία στον ρυθμό ανάγνωσης του βιβλίου. “K Studio Experience” is an experiential, emotional observation at the office’s work, transferring on paper a sense of the atmosphere and the works’ experience. Emphasizing the empty space between images and texts, we create a space of wandering and transition for the reader, respectively with the experience of a visitor in an architectural space. This experiential approach is enhanced by the management of the typography. Along with the scale and arrangement of the images, typography defines the level of immersion of the reader in the respective work, creating a special variety in the reading rhythm of the book.

THE DESIGN AMBASSADOR

Στην περίπτωση του “A&M Monograph” αφετηρία του σχεδιασμού αποτέλεσε ο χειρισμός του βιβλίου ως «έκθεση» και κατ’ επέκταση η διαχείριση του σχεδιαστικού χώρου του βιβλίου ως μια white cube gallery. Η διαχείριση του υλικού του γραφείου σε εκθεσιακές ενότητες, αλλά και η χρήση παράλληλων αφηγηματικών γραμμών, όπως η ανάδειξη του ανθρώπινου δυναμικού του γραφείου ως τυχαία στιγμιότυπα μέσα στο βιβλίο, δημιούργησαν μια δισδιάστατη εκθεσιακή πορεία. Το εξώφυλλο μετατρέπεται σε ένα μανιφέστο, βυθίζοντας από την εισαγωγή τον αναγνώστη στην εμπειρία του βιβλίου-έκθεσης. In the case of “A&M Monograph”, the starting point of the design was the handling of the book as an "exhibition" and consequently the treatment of the design space of the book as a white cube gallery. The “placement” of the office’s material in exhibition sections, but also the use of parallel narrative lines, such as the highlighting of the office human resources as random snapshots in the book, created a two-dimensional exhibition course. The cover turns into a manifesto, immersing the reader in the book-exhibition experience from the introduction. Τέλος, ο σχεδιασμός του “Elastic Architects” προσπάθησε να αναδείξει τη μεθοδολογική συνέχεια που μπορεί κάποιος να διακρίνει στο σύνολο του έργου του γραφείου. Υπο το πρίσμα αυτό προσπαθήσαμε να αναδείξουμε το παλίμψηστο, που δημιουργείται στον τρόπο με τον οποίο η αρχιτεκτονική εμπειρία λειτουργεί προσθετικά από έργο σε έργο μέσα στα χρόνια. Ο μεγάλος αριθμός έργων, υλοποιημένων και μη, αλλά και η γεωγραφική τους διασπορά συνθέτουν έναν αρχιτεκτονικό Άτλα δίνοντας στον αναγνώστη τα κατάλληλα εργαλεία για να περιπλανηθεί μέσα του. Finally, the design of “Elastic Architects” tried to highlight the methodological continuity that one can see in the whole work of the office. In this light, we tried to highlight the palimpsest, that is created in the way in which the architectural experience works additionally from project to project over the years. The large number of works, realized and not, but also their geographical dispersion compose an architectural Atlas giving the reader the right tools to wander inside.

243

[05.2]

THE DESIGN AMBASSADOR 244

Τα βραβεία συνολικής προσφοράς του Archisearch και της Design Ambassador έχουν θεσμοθετηθεί εδώ και 4 χρόνια, με σκοπό ν’ αναδείξουν το έργο και την προσωπικότητα σπουδαίων ανθρώπων από το χώρο του σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής. Λίγο πριν τη νέα βράβευση για το 2022 ανατρέχουμε στη ζωή της Σέβας Καρακώστα, της Μάρως Καρδαμίτση-Αδάμη και της Νέλλας Γκόλαντα, που έλαβαν το βραβείο το 2021. The Archisearch’s and the Design Ambassador’s Lifetime Achievement Awards have been established for four years, aiming to highlight the work and personality of the great people in the field of design and architecture. Just a moment before the new awarding for 2022, we trace back Seva Karakosta’s, Maro Kardamitsi-Adami’s, and Nella Golanda’s life, who received the 2021 award.

Archisearch Lifetime Achievement Awards 2021 (Awards)

Archisearch.gr team

Σαν να ξεφυλλίζεις τις πίσω σελίδες της ζωής. Σαν να στοχάζεσαι τη διαδρομή που στην αρχή φαινόταν άδηλη, κοπιαστική και δίχως κάποια πιθανή επιτυχία. Κι όμως, τόσο ενδιαφέρουσα.

Κινήθηκαν παράλληλα, η καθεμία στη δική της οδό, και μπορεί να μην συναντήθηκαν οι δρόμοι τους, αλλά μια κοινή ρίζα τις ένωσε: η ασίγαστη ανάγκη για δημιουργικότητα.

It is like going through the last pages of life, like thinking of the path that in the beginning appeared to be latent, tiring, and without a possible success ahead. Though, so interesting.

They moved alongside, each of them on her own road, and they might have never crossed their ways, but a common root united them: the unrelenting need for creativity.

Η ζωή των δημιουργών δεν είναι τίποτα άλλο από την αρχιτεκτονική των επιτευγμάτων τους. Κάτι σαν κτίριο που δομείται μέρα-μέρα, πόντο-πόντο, έως τη στιγμή, που, έτοιμο πια, θ’ αποκτήσει τη δική του αυθύπαρκτη χρηστική και αισθητική λειτουργία. Τα έργα μας είναι ο οίκος των ονείρων μας που έγιναν πραγματικότητες. The creators’ life is nothing more than their achievements’ architecture. Something like a building that is being constructed day by day, centimeter by centimeter, until the moment when, ready as it is, it will gain its own self-existent, utilitarian and aesthetic function. Our work is the house of our dreams that have become realities. Ειδικά όταν έχεις να κάνεις με τρεις εμπνευσμένες γυναίκες που επί πολλές δεκαετίες κατάφεραν να μετατρέψουν το άγουρο παιδικό τους όνειρο σε μια θαυμαστή πορεία στην Αρχιτεκτονική αφήνοντας, εντέλει, πίσω τους καταγεγραμμένο, πασιφανές και ευανάγνωστο έργο.

[05.3]

Especially when you deal with three inspired women, who, for many decades, managed to transform their unripe, childish dream into a wondrous course in Architecture, leaving behind them, after all, a recorded, evident and legible work.

Η Σέβα Καρακώστα, η Νέλλα Γκόλαντα και η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη είναι η επιτομή της γυναικείας ευψυχίας. Ξεπέρασαν κοινωνικές αγκυλώσεις, όρθωσαν το ανάστημά τους σ’ έναν ανδροκρατούμενο επαγγελματικό χώρο κι ακόμη και σήμερα, αν και έχουν περάσει χρόνια από τα τρυφηλά χρόνια του δημιουργικού τους οίστρου, παραμένουν ενεργές με τον τρόπο τους. Seva Karakosta, Nella Golanda, and Maro Kardamitsi-Adami are the epitome of female courage. They went through social anchorage, they stood up in a male-dominated professional field, and even today, even though many years have gone by since their creative verve’s self-indulgent years, they remain active in their own way. Κάθε βράβευση οφείλει να είναι ένα επιστέγασμα. Μια επιβράβευση για κάθε κορυφή που έχει κατακτηθεί. Είναι, εντέλει, η πύκνωση της μακροχρόνιας επιτυχίας σε μια στιγμή θάμβους. Τα Lifetime Achievement Awards δεν είναι μια παγωμένη στιγμή στο χρόνο, αλλά μια διαρκής υπόμνηση της πλούσιας και γεμάτης ζωής που έζησαν οι τρεις σημαντικές γυναίκες της Αρχιτεκτονικής. Each awarding owes to be a crowning achievement. A reward for each “mountaintop” that has been conquered. It is, at last, the condensation of the success through the years in a moment of dazzle. The Lifetime Achievement Awards are not a moment frozen in time but a constant reminder of the luscious and full life that those three important women of Architecture have lived.

THE DESIGN AMBASSADOR

ΣΈΒΑ ΚΑΡΑΚΏΣΤΑ Η Σέβα Καρακώστα ακόμη θυμάται όταν μικρή, εκεί στα σιδερένια χρόνια της Κατοχής, έβλεπε τους Γερμανούς κατακτητές στους δρόμους της Αθήνας. Τρανό παράδειγμα του πώς μετατρέπεις το φόβο του θανάτου σε οίστρο της ζωής. Η Αρχιτεκτονική υπήρξε η δική της έξοδος προς το φως.

Η διαδρομή της ήταν μια συνεχής πορεία προς τα μπροστά: Πολυτεχνείο, Παρίσι, οι επιρροές που δέχθηκε από τον James Speyer και τον Γεώργιο Κανδύλη, η λατρεία της για την πολεοδομία και φυσικά η συνάντηση με τον Δημήτρη Πικιώνη. Her journey was a constant course forward: the Polytechnic University, Paris, the influences she received from James Speyer and Georgios Kandilis, her adoration for urban planning, and of course, her encounter with Dimitris Pikionis. Η αναζήτηση της ουσίας δίχως περιττολογίες και η απλότητα που τόσο δύσκολα κατακτιέται, υπήρξαν τα δικά της επαγγελματικά χνάρια. Το σπίτι της στο Παλαιό Ψυχικό είναι το αρχιτεκτονικό της credo. Παραδέχεται πως κουράστηκε πολύ στη ζωή της. Έφτανε στο σημείο να τρέφεται από πρόχειρα σκευάσματα που έβρισκε στο περίπτερο για να μην χάνει χρόνο από τη δουλειά της. Κι όμως, πόσο πολύ ανταμείφθηκε απ’ αυτόν τον κόπο.

Το απλό είναι το πιο δύσκολο. Μας έλεγαν οι καθηγητές μας “το απλό δεν είναι το απλοϊκό”. Το δικό μου σπίτι είναι απλό, αλλά δεν είναι απλοϊκό. Μέσα στο οικόπεδο αυτού του σπιτιού, όταν ακόμη χτιζόταν, είχε μια αγριελιά. Τότε ήταν στο ύψος ενός ανθρώπου. Γενικά δεν πείραξα τα φυτά που βρίσκονταν μέσα στο οικόπεδο, τα οποία υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Ωστόσο, αυτή η αγριελιά έγινε ένα πελώριο δέντρο, έφτασε να καλύπτει δύο όψεις του σπιτιού. Με τα χιόνια έπεσε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της και αίφνης αποκαλύφθηκε η όψη του σπιτιού. Δεν ήθελα να πειράξω ούτε ένα φυλλαράκι από τα φυτά του οικοπέδου». The simple thing is the hardest one. Our professors kept on telling us, ‘the simple is not simplistic.’ My own house is simple, but it is not simplistic. In the plot of this house, while it was still being built, there was a wild olive tree. Back then, it was at a human’s height. Generally, I didn’t mess with the plants that were in the plot, which still exist to this day. However, this wild olive tree became a huge tree, to the point that it covered both sides of the house. The snow, at a point, made a big part of the tree fall off, and suddenly, the face of the house was revealed. I didn’t want to hurt even a tiny leaf of the plot’s plants”.

[05.3]

The research for essence without redundancies and the simplicity, which is so hard to conquer were her own professional tracks. Her house in Paleo Psihiko is her architectural credo. She admits that she strived a lot in her life. She was reaching a point of feeding herself with quick fixes she found in convenience stores so that she won’t waste any time away from her job. And yet, how much was she rewarded from this labor.

“People’s needs in a house are not a lot. There are many solutions for the same needs. Sometimes they were asking me for things that would ruin the whole architecture. I had clients that wanted to build a kitchen identical to the one they found in a magazine. Architecture started losing its value when all those magazines came about. When I began to work, all those did not exist. The way the kitchen and the wardrobes would be built, for example, was the architect’s business.

245

SEVA KARAKOSTA Seva Karakosta still remembers when, as a little girl, she was watching the German invaders in Athens’ streets during the occupation iron years. This is a strong example of how you can turn the fear of death into a verve of life. Architecture was her way out towards the light.

«Οι ανάγκες των ανθρώπων σ’ ένα σπίτι δεν είναι πάρα πολλές. Υπάρχουν αρκετές λύσεις για τις ίδιες ανάγκες. Κάποιες φορές μου ζητούσαν πράγματα που χαλούσαν όλη την αρχιτεκτονική. Είχα πελάτες που ήθελαν να φτιάξουν μια κουζίνα ίδια με ένα περιοδικό. Η αρχιτεκτονική άρχισε να χαλάει όταν βγήκαν όλα αυτά τα περιοδικά. Όταν ξεκίνησα να δουλεύω εγώ, όλα αυτά δεν υπήρχαν. Το πώς θα φτιαχνόταν η κουζίνα και οι ντουλάπες, φερ’ ειπείν, ήταν δουλειά του αρχιτέκτονα.

246

ΝΈΛΛΑ ΓΚΌΛΑΝΤΑ Η Νέλλα Γκόλαντα είναι μια ατόφια καλλιτέχνιδα. Η ίδια δηλώνει γλύπτρια αστικού τοπίου, αλλά στην ουσία είναι μια ποιήτρια της πέτρας. Οι δύο νομπελίστες ποιητές μας, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης, θαύμασαν τα έργα της που εξυμνούσαν την αυθεντική έννοια του ελληνικού ύφους. Οι παρεμβάσεις της στο αστικό τοπίο (στην Αθήνα, αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα της τη Λάρισα), δεν έγιναν προς χάριν μιας καλλιτεχνικής virtuosité, αλλά διότι πίστευε ακράδαντα πως η Αρχιτεκτονική μπορεί να γίνει καθημερινή τέχνη που θα βιώνεται από τους απλούς ανθρώπους που μπορεί άμεσα να μην την αντιλαμβάνονται, αλλά υποδορίως θα την αποδέχονται ως οργανικό μέρος της καθημερινότητάς τους. NELLA GOLANDA Nella Golanda is a pure artist. She herself declares that she is an urban landscape sculptress, but she is a stone poet in reality. Our two Nobel Prize poets, Georgios Seferis and Odisseas Elitis admired her works, which glorify the authentic meaning of greek style. Her interference in the urban site (in Athens and her special hometown Larissa) was not made for an artistic virtuosité’s sake, but because she firmly believed that the Architecture can become an everyday kind of art, that it will be experienced by simple people, who might not be able to perceive it, but subcutaneously they will accept it as a vital part of their everyday lives. Ακόμη και σήμερα, η Νέλλα Γκόλαντα πιστεύει ακράδαντα πως η Ελλάδα δεν έχει λόγο να παραχωρήσει τα εξαιρετικά ταλέντα της στο… Ντουμπάι. «Στην Ελλάδα ζεις σε μια κατάσταση γόνιμη για να σκεφτείς», σημειώνει με εύγλωττο τρόπο και ομνύει στους Έλληνες τεχνίτες που συνάντησε στη ζωή της και οι οποίοι μπόρεσαν να μετουσιώσουν το όραμά της σε πράξη. Even to this day, Nella Golanda firmly believes that Greece doesn’t have a reason to concede her marvelous talents to… Dubai. “In Greece, you live in a situation fertile enough to make you think,” she notes with an eloquent manner, and she swears by the Greek technicians that she met in her life and who were able to transmute her vision into act.

[05.3]

«Η ελληνικότητα με έχει κυριεύσει σε όλο μου το έργο. Την περίοδο της χαρακτικής διάβαζα συνέχεια Σεφέρη. Από το ’70 και μετά άρχισα να έχω μια μεγάλη σχέση με το έργο του Ελύτη. Τα έργα που έστειλα στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο του 1973 έπαιρναν έμπνευση απ’ αυτόν. Όταν έφτιαχνα αυτές τις τσιμεντένιες και βαριές

κατασκευές, τις οποίες ο Χρηστάκης τις είχε ονομάσει νεότυμβους και μεγαλοτάματα, είχα στο μυαλό μου τα ποιήματα του Ελύτη και την ελληνικότητα. Ήθελα να αποτυπώσω τη χαρά της βίωσης εδώ στην Ελλάδα, ν’ αναπλάσω το τοπίο, να συνδεθώ με το Διάστημα που με ενδιαφέρει πάρα πολύ. “Greekness has possessed my whole work. During the period of engraving, I was constantly reading Seferis. Since the 70s, I started having a strong relationship with Elitis’ work. The artworks that I sent to the São Paulo Art Biennial in 1973 were inspired by him. When I was making those concrete and heavy constructs, which Christakis had named neo-tumuluses and big oblations, I had in mind Elitis’ poems and the Greekness. I wanted to imprint the joy of living here in Greece, redevelop the landscape, and connect with the Space that interests me very much. Αυτό που διέκρινα ήταν πως ό,τι είχαν χτίσει οι άνθρωποι είχε σχέση με το τοπίο. Τα κτίσματα γίνονταν κάτοπτρα του τοπίου, δεν ήταν ξένα προς αυτό. Ήταν το συναίσθημα, η κλίμακα, η πολλαπλότητα του χώρου· μια μέθεξη. Η Ελλάδα που έζησα εγώ ήταν ένα ανοιχτό μουσείο. Θυμάμαι όταν επισκεπτόμασταν με τον πατέρα μου διάφορα μουσεία ανά την Ελλάδα που δεν ήθελα να μπαίνω μέσα. Μου άρεσε πάντα απέξω ο χώρος: να βλέπω το κτίριο. Αλλά δεν μπορούσα αυτή την αποκοπή των αγαλμάτων από το χώρο. Μόνο σε κάποια μουσεία στο Παρίσι έμπαινα μέσα. Να γιατί μιλάω για ανοιχτό μουσείο. Στην Ελλάδα έχουμε μάθει να ζούμε σε χώρους κάλλους. Υπάρχει η χαρά της συνεύρεσης των ανθρώπων. Τα κλασικά έργα έχουν σχέση με τους ανθρώπους, το τοπίο, αλλά και το Διάστημα». What I detected was that everything that people built had to do with the landscape. The buildings were becoming the landscape’s reflectors; they weren’t alien to it. It was the feeling, the scale, the diversity of space; an intoxication. The Greece that I lived in was an open museum. I remember that when my father and I were visiting different museums around Greece, I didn’t want to go inside. I always liked the exterior space: to watch the building. But I couldn’t stand this statues’ severance from the space. I was only going inside some museums in Paris. Here’s why I speak of an open museum. In Greece, we are used to living in spaces of beauty. There is the joy of people meeting each other. The classical artworks have to do with the people, landscape, and Space.”

ΜΆΡΩ ΚΑΡΔΑΜΊΤΣΗ-ΑΔΆΜΗ Η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη είναι από εκείνες τις ερευνήτριες που δεν γίνεται να προσπεράσεις. Η δουλειά της στο Μουσείο Μπενάκη είναι ένα έργο εν προόδω που έχει καταφέρει ήδη να αναδείξει αρχιτεκτονικές μορφές του παρελθόντος που υπό άλλες συνθήκες θα περιχαρακώνονταν στη λήθη. Ως ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έρχεται καθημερινά σε επαφή με νιόβγαλτα ταλέντα και έχει ως στόχο να τους εμφυσήσει την οραματική διάσταση της Αρχιτεκτονικής που δεν περιορίζεται μόνο στο δέον της κατασκευής ενός έργου, αλλά να τους αναδείξει και το αισθητικό αποτύπωμα της πράξης. MARO KARDAMITSI-ADAMI Maro Kardamitsi-Adami is one of those researchers that you cannot just pass by. Her work in the Benakis Museum is an artwork in progress that has already managed to highlight the architectural forms of the past, which under different circumstances would have been entrenched into oblivion. As an emeritus professor at the National Technical University of Athens, she comes in contact with newly emerging talents on a daily basis. Her goal is for her to imprint into them the Architecture’s visionary dimension, which is not only limited to the proper of a work’s construction but also to highlight the aesthetic mark of the act.

Her authorial work is equally remarkable, and it covers a wide range of topics; while her theoretical armory makes her a great interlocutor, but also an essential anatomist of the urban landscape and the important changes that have occurred on its canvas over the years. Έχει ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τις εμπεριστατωμένες απόψεις της για τον νεοκλασικισμό, τον Τσίλερ, την αλλοίωση του χαρακτήρα της ελληνικής επαρχίας, αλλά και την εξήγηση για την υδροκεφαλική ανάπτυξη της Αθήνας με την πληθώρα των άτεχνων πολυκατοικιών που την περιζώνουν. It is interesting for somebody to listen to her established views about the neoclassicism, Ziller, and the deterioration of the Greek countryside’s character, but also the explanation about Athens’ hydrocephalus development, with the plethora of unskilled apartment buildings that surround it. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, δεν διστάζει να παραδεχθεί πως ο δημιουργός λαμβάνει τις σημαντικότερες βραβεύσεις από τον εαυτό του. Η μέγιστη όλων: να τα έχει καλά με τον εαυτό του. A low-key person who doesn’t hesitate to admit that the creator receives their most important awards from themselves. The biggest of them is to be on good terms with oneself.

“We have lost our Greekness. Even though I like neoclassicism and I have studied it, nevertheless, with its prevalence, we lost our continuity. Where are those houses with the yard in the middle or the patio? We lost those. At most, there could be four or five houses like those in Plaka. We present them as they are unique phenomena. What they taught us, like brainwashing, since we stepped into the Architect school, were Pericles Giannopoulos’ words: ‘In Greece, life is outdoors.’ Where is it outdoors? In the sixty-centimeter tiny balcony? That is only good for the storage of brooms and

Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το σπίτι μας αλλάζει λόγω των γενικότερων συνθηκών, όχι μόνο λόγω της πανδημίας. Θυμάμαι τον εαυτό μου τέλη της δεκαετίας του ’50 όπου τις Αποκριές χτυπούσαν την πόρτα μας άνθρωποι, έμπαιναν μασκαράδες μέσα. Τους κερνούσε η μαμά μου, γελούσαμε όλοι κι ύστερα έφευγαν χωρίς να βγάζουν τις μάσκες τους. Μπορείτε να το φανταστείτε να γίνεται τώρα αυτό; Ζούμε ελαφρώς τρομοκρατημένοι και οι νέοι και οι μεγάλοι. Αυτό φέρνει αντιδράσεις. Μια άλλη φοβισμένη στάση ζωής». The way that we deal with our house changes because of the general conditions, and not only because of the pandemic. I remember myself, at the end of the 50s when during the Carnival, people were knocking on our doors, and masked as they were, they were coming inside. My mom was giving them treats, and we were all laughing, and then they were leaving without taking off their masks. Can you imagine that happening right now? We live lightly terrified both young people and grown-ups. That brings reactions. A different scared attitude towards life.” ΕΠΙΜΎΘΙΟ

Υπάρχει μια κοινή συνισταμένη ανάμεσα στην Σέβα Καρακώστα, την Νέλλα Γκόλαντα και την Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη κι αυτή είναι ο σεβασμός τους στο διαρκές αίτημα της ελληνικότητας. Μεγαλωμένες σε εποχές δύσκολες, αλλά διατηρώντας τη ζέση του ανθρώπου που είδε στην Αρχιτεκτονική το δρόμο για να πληρωθεί ένα εθνικό ζητούμενο, δεν διστάζουν να σημειώνουν, άλλοτε με επίταση κι άλλοτε με θλίψη, πως η ταυτότητά μας βγήκε από την πορεία της και το ελληνικό κάλλος αρκετές φορές υπέστη αλλοιώσεις. Μια παραδοχή που ακούγεται απαισιόδοξη, αν δεν υπήρχε το έργο τους που λειτούργησε εν τοις πράγμασι ως ανάχωμα σ’ αυτή την περιρρέουσα σκουριά που κατατρώει την ελληνικότητά μας. Δεν είναι οι μόνες, αλλά σίγουρα και οι τρεις είναι σημαντικές για το έργο, το ήθος και τις απόψεις τους. Μια βράβευση ποτέ δεν φτάνει για ν’ αναδείξει κανείς τη πορεία τους μέσα στα χρόνια, όμως, είναι μια καλή αρχή για να στοχαζόμαστε πάνω στο ζήτημα της συνέχειας. Εντέλει, τα στερνά οφείλουν πάντα να τιμούν τα σημαντικά πρώτα. Και σε τούτη την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με τρεις γυναικείες κορυφές στο είδος τους. MORAL

There is a mutual resultant among Seva Karakosta, Nella Golanda, and Maro Kardamitsi-Adami, and that is their respect for the constant request of Greekness. Having been raised in times that were difficult but sustaining the fervor of the person that saw in Architecture the way to meet national demand, they do not hesitate to note, sometimes with insistence and sometimes with sadness, that our identity went out of its way and the Greek beauty had suffered alterations several times. An assumption that sounds pessimistic if it wasn’t for their work that worked, in fact, as an embankment in this pervasive rust that consumes our Greekness. They weren’t the only ones, but all three were definitely important for their work, morals, and views. An award would never be enough to highlight their course through the years; however, it is a good start for us to start thinking about the matter of continuity. Finally, the latter owe always to honor the important ones. And in this case, we are dealing with three women at the top of their kind.

247

«Έχουμε χάσει την ελληνικότητά μας. Παρότι μου αρέσει ο νεοκλασικισμός και τον έχω μελετήσει, εντούτοις με την επικράτησή του χάσαμε τη συνέχειά μας. Πού είναι τα σπίτια με την αυλή στη μέση ή το αίθριο; Τα χάσαμε αυτά. Το πολύ να υπάρχουν τέσσερα-πέντε σπίτια στην Πλάκα. Τα δείχνουμε σαν να είναι μοναδικά φαινόμενα. Αυτό που μας μάθαιναν, ως πλύση εγκεφάλου, από τη στιγμή που μπαίναμε στην Αρχιτεκτονική ήταν λόγια του Περικλή Γιαννόπουλου: “Στην Ελλάδα ο βίος είναι υπαίθριος”. Πού είναι υπαίθριος; Στο εξήντα πόντων μπαλκονάκι; Αυτό είναι αποθήκη για τη σκάλα και τις σκούπες. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας γέμισαν οι πλατείες από νέα παιδιά. Γιατί θέλουν να ζήσουν και δεν ζεις στο μπαλκονάκι. Η πανδημία με βρήκε σε μια ηλικία που πλέον μου αρκεί το σπίτι μου. Έχω ζήσει τη ζωή μου. Αν ήμουν, όμως, είκοσι ή σαράντα, δεν ξέρω αν αυτό θα μου αρκούσε.

the ladder. It is not a coincidence that the squares were full of young children during the pandemic. That is because they want to live, and you cannot live on that tiny balcony. The pandemic found me at an age when my house is enough for me. I have lived my life. If I was twenty or forty, however, I don’t know if that would be enough.

THE DESIGN AMBASSADOR

Το συγγραφικό της έργο είναι, ωσαύτως, αξιοσημείωτο και εκτείνεται σε μια μεγάλη γκάμα θεμάτων, ενώ η θεωρητική της σκευή την καθιστά εξαιρετική συνομιλήτρια, αλλά και ουσιαστική ανατόμο του αστικού τοπίου και των σημαντικών αλλαγών που έχουν επισυμβεί στον καμβά του ανά τα χρόνια.

Οι πλήρεις συνεντεύξεις θα αναπτυχθούν στη δεύτερη έκδοση του περιοδικού Moments, από την Design Ambassador. The full interviews will be part of the second edition of The Design Ambassador's “Moments” magazine.

[05.3]

THE DESIGN AMBASSADOR 248

Κορυφαίοι Έλληνες αρχιτέκτονες, διεθνείς προσκεκλημένοι και ο κόσμος των υλικών συναντήθηκαν στο φετινό “Architects Talk”, 11 & 12 Δεκεμβρίου 2021 στο Metropolitan Expo. Leading Greek architects, international guests, and the world of materials were present at this year’s “Architects Talk,” which took place on 11th & 12th December 2021 at Metropolitan Expo.

The Architect Show Exploring the unknown (Event)

Archisearch.gr team

Η τρίτη διοργάνωση “The Architect Show 2021” που πραγματοποιήθηκε στο Metropolitan Expo στις 11 και 12 Δεκεμβρίου αποτέλεσε μία ανάσα δημιουργικότητας, σκέψης, προβληματισμού, αλλά και χαράς που θύμισε πολύ την προ-COVID εποχή. Το creative direction και η επιμέλεια της διοργάνωσης, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 100 εκθέτες, 60 ομιλητές και την επισκέφθηκαν περίπου 4.000 άτομα, ανήκει στην Design Ambassador, που επιπλέον διοργάνωσε το συνέδριο “Architects Talk”.

Η ημέρα ξεκίνησε με το πάνελ για την αόρατη αρχιτεκτονική, συνεχίστηκε με 2 πάνελς των ξενοδοχείων, τα οποία διαδέχθηκε η leisure κατοικία, η πολυκατοικία, το μέλλον των χώρων γραφείων, το storytelling design, και βέβαια το real estate και το momentum των επενδύσεων στη χώρα αυτή τη στιγμή, με συντονιστές τη Δανάη Μακρή, τον Τσαμπίκο Πετρά, τον Αλέξανδρο Κιτρινιάρη και τον Μαρσέλ Κρέμερ. The day began with the “Invisible architecture” panel and continued with two panels discussing hotels

Ως προς την αόρατη αρχιτεκτονική, ο Ηλίας Παπαγεωργίου του Pila Studio υπογράμμισε τη σημασία των προτάσεων των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, προκειμένου να ξεκινήσει ο διάλογος για το «κάτι άλλο» που είναι εφικτό να συμβεί. Πρότεινε ακόμα την υιοθέτηση διαδικασιών όπως στους διαγωνισμούς του εξωτερικού, με ενδιάμεσα στάδια, όπως τα brainstorming workshops, τις ξεκάθαρες προσδοκίες με το σωστό briefing και τέλος την απόφαση με βάση κριτήρια. Στο πάνελ που συμμετείχε ο Γιώργος Μητρούλιας, ο Τσαμπίκος Πετράς και η Κατερίνα Βασιλάκου, προτάθηκε ακόμα η δημιουργία στοχευμένων διαγωνισμών με βάση το πορτφόλιο των γραφείων και ένα δίκαιο μείγμα ώριμων και νέων γραφείων. Οι αρχιτέκτονες δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στη σημασία των διαγωνισμών σε επίπεδο κατοικίας και πόλης, ώστε η πρώτη να είναι αυτόνομη και μεταλλάξιμη, ενώ η δεύτερη να υποστηρίξει έννοιες όπως η ισότητα και η δημοκρατία. Focusing on invisible architecture, Ilias Papageorgiou, the founder of PILA Studio, stressed the importance of proposals in architecture competitions to start the dialogue on the "something different" that is possible. He also suggested adopting procedures that international competi-

tions follow, i.e., intermediate stages, such as brainstorming workshops, clear objectives, an appropriate briefing, and making the final decision based on the set criteria. In the panel attended by Giorgos Mitroulias, Tsampikos Petras, and Katerina Vassilakou, it was also suggested that there should be more targeted competitions based on the portfolio of each practice and a fair mix of mature and new practices. The architects mentioned the importance of competing at both the residential and city level, which will enable houses to be autonomous and changeable, while the cities will support concepts such as equality and democracy.

Στα πάνελς των ξενοδοχείων συμμετείχαν ο Τάσος Γεωργαντζής, η Ασπασία Τάκα, ο Κωνσταντίνος Καραμπατάκης, ο Βαγγέλης Στυλιανίδης, ο Σωτήρης Τσέργας, ο Αριστείδης Ντάλας, η Τατιάνα Κούπα, η Μαρίνα Φιλιππίδη και ο Γιάννης Δουρίδας. Βασικά συμπεράσματα ήταν πως η κουλτούρα ενός brand ξενοδοχείου καθοδηγεί το guest experience, που αποκτά καθοριστική σημασία για τον σχεδιασμό, μετά την εποχή της εικόνας η οποία ήταν αρκετή για να φέρει κάποιον σε ένα ξενοδοχείο. Επίσης πέρα από την εικόνα, βασική είναι η κατασκευή ενός κτιρίου, η οποία επιπλέον μπορεί να απαλλάξει τον επιχειρηματία από τις τακτικές ανακαινίσεις. Οι αρχιτέκτονες σχεδιάζουν για να δημιουργήσουν πολλαπλά επίπεδα αναγνώσεων προς χάριν μίας αφήγησης, φροντίζουν να μην γίνει το κάτι παραπάνω στα εξαιρετικά οικόπεδα, ενώ εφευρίσκουν το μοναδικό σε τόπους που δεν είναι προνομιούχοι, μελετούν marketing plan με στόχο αισθήματα χα-

[05.4]

The third edition of the event, "The Architect Show 2021", was held at Metropolitan Expo on the 11th and 12th of December and signified a breath of creativity, thought, reflection, and joy that brought back memories of the pre-COVID era. The creative direction and arrangement for the event's organization, attended by over 100 exhibitors and 60 speakers, and visited by 4,000 people, belongs to the Design Ambassador, which also organized the "Architects Talk" conference.

and resorts. They were followed by leisure architecture, apartment buildings and the future of workspace, storytelling design, and, of course, real estate, the momentum of investments in the country at the moment, coordinated by Danai Makri, Tsampikos Petras, Alexandros Kitriniaris, and Marcel Cremer.

Στη μέση της ημέρας έτρεξε το πάνελ “The future of workspace”, στο πλαίσιο του οποίου ειπώθηκε πως η εταιρεία που καταφέρνει να περάσει τις εταιρικές της αξίες στον χώρο της, είναι και η πλέον πετυχημένη (αναφέρθηκε το παράδειγμα της Google). Συμμετείχαν οι Μαρίκα Μαυρολέων, Δημήτρης Τραβασάρος, Πάνος Παρθένιος και Γιώργος Τσολάκης. Ακολούθησε ο διάλογος για τη «νέα πολυκατοικία» και τη θέση της στην post-pandemic εποχή, όπου η εργασία από το σπίτι απαιτεί πλήρως εξοπλισμένο “home office” αλλά και χώρους χαλάρωσης και άθλησης, στο πάνελ που συμμετείχαν οι Παύλος Χατζηαγγελίδης, Πιέρος Πιερής, Δημήτρης Τσίγκος, Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος και Αλέξανδρος Κιτρινιάρης. Η ημέρα ολοκληρώθηκε με το πάνελ “Storytelling design”, με τους Μίλτο Κοντογιάννη, Εύα Μανιαδάκη, Κυριάκο Κυριακού, Θάνο Ζακόπουλο και Μάρα Παπαβασιλείου, όπου ειπώθηκε πως το storytelling πρέπει να είναι νοηματικό. Η φόρμα να ακολουθεί το νόημα. Και βέβαια ένα ουσιαστικό αφήγημα δεν μπορεί να είναι συνήθως έξω από τη φύση.

"LEARNINGS" TOWARDS A SUSTAINABLE FUTURE On Sunday afternoon, in the panel "Learnings from Glasgow COP 26", moderated by Elias Messinas, legendary architect Peter Murray, curator of the New London Architecture Forum and co-founder of the London Festival of Architecture - the evolution of the Clerkenwell Architecture Biennale - and curator of some of the most important exhibitions of the last 40 years at the Royal Academy, spoke with Michel Mossessian and John Veikos. Architect Michel Mossessian has designed, among other things, the winning proposal for the new NATO headquarters and a variety of emblematic buildings in London, including 5 Merchant Square in Paddington, which is occupied by Marks & Spencer, and the S1 and S2 buildings in King's Cross, one of which will house the Google Deepmind offices. He is deeply interested in cultural localism, and his architecture goes beyond the preoccupation with the building alone, as his work in Medina de Fez in Morocco has demonstrated. He is currently a visiting professor at Imperial College London as well, where he gives lectures on how architecture affects well-being. Η ΟΜΌΝΟΙΑ ΣΤΟ ΕΠΊΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ Τρίτος διεθνής καλεσμένος, ο Leon Avigad, οραματιστής ξενοδόχος που ηγείται των Brown Hotels από το Ισραήλ, επενδύοντας σήμερα 300 εκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα, στον τομέα της φιλοξενίας. Ο Leon μίλησε και εξήγησε γιατί επέλεξε να επενδύσει στη χώρα και μοιράστηκε το όραμά του για τη μετατροπή της Ομόνοιας σε πολιτιστικό και δημιουργικό προορισμό, καθώς 12 ξενοδοχεία του ομίλου του θα λειτουργούν στην περιοχή, ενώ σε Ελλάδα και Κύπρο θα λειτουργήσουν συνολικά 40 ακόμα. Παρότι είχε την επιλογή των δικών του αρχιτεκτόνων και designers αποφάσισε να συνεργαστεί με Έλληνες, όπως οι Elastic Architects, το γραφείο Urban Soul Project και οι K-studio. «Η Ομόνοια είναι ακόμη Ομόνοια. Δεν είναι με τίποτα Κολωνάκι. Βρίσκεται όμως κοντά στην αγορά. Στο μετρό. Και η αθηναϊκή αγορά δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αυτές του εξωτερικού. Είναι επίσης, δίπλα στο Μοναστηράκι απ’ όπου μπορείς να πας στην Ακρόπολη. Και έχει θέα στο Σύνταγμα». Ο Leon Avigad πρότεινε για αρχή να γίνει μια χριστουγεννιάτικη αγορά. Έχει επιλέξει πάλι τους συνεργάτες για ν’ ανοίξει εστιατόρια και κλαμπ στην περιοχή της Ομόνοιας. «Λένε ότι η Ομόνοια ανήκει στον κόσμο της» είπε στο The Architect Show και συνέχισε «Εγώ δεν λέω να βάλουμε Gucci και Prada στην Ομόνοια. Καμία σχέση. Η Ομόνοια πρέπει να είναι fun, happy. Το καλύτερο μέρος για να κάνει κάποιος την έξοδό του στην Αθήνα. Όχι μόνο Κολωνάκι, Εξάρχεια, Κεραμεικό. Θα δείτε μια άλλη Ομόνοια μετά την πανδημία». OMONOIA AT THE HEART OF INVESTMENTS The third international guest, Leon Avigad, is a visionary hotelier who leads Brown Hotels from Israel, currently investing 300 million euros in Greece in the hospitality sector. Leon explained why he chose to invest in our country and shared his vision to transform Omonoia into a cultural and creative destination, as 12 of his group's hotels will operate in the area. At the same time, they will open 40 more in Greece and Cyprus. Although he had the choice of working with his architects and designers, he decided to

ΜΆΡΜΑΡΟ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΊΝΙΟ ΣΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΌ ΡΌΛΟ O πρωταγωνιστής των πρώτων πάνελ της ίδιας μέρας ήταν τα υλικά, με πρώτο το μάρμαρο. Η ελληνική βιομηχανία μαρμάρου είναι παγκόσμιας κλάσης και με αρχαίο, κυριολεκτικά, DNA. Ανάμεσα στους αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και στελέχη που παρευρέθηκαν στο event, ήταν ο Ηλίας Μεσσίνας, η Στέλλα Πιερή, η Σταυρούλα Χριστοφιλοπούλου, η Λυδία Ξυνογαλά, ο Σωτήρης Λάζου, η Νίκη και η Ζωή Μοσκοφόγλου, ο Βαγγέλης Στυλιανίδης και ο Θάνος Ζακόπουλος, σε πάνελς που συντόνιζαν ο Νικόλας Μπαρελιέ, ο Πάνος Ηλιόπουλος και η Ελένη Τσιριντάνη. MARBLE AND ALUMINUM IN LEADING ROLES The protagonists of the first panels of the same day were the materials, with marble leading the way. The Greek marble industry is world-class and with literally - ancient DNA. Among the architects, designers, and executives attending the event were Elias Messinas, Stella Pieri, Stavroula Christofilopoulou, Lydia Xynogala, Sotiris Lazou, Niki and Zoe Moskofoglou, Vangelis Stylianidis, and Thanos Zakopoulos, in panels moderated by Nikolas Barelier, Panos Iliopoulos, and Eleni Tsirintani. Ένα άλλο υλικό που αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα σε εθνικό επίπεδο είναι το αλουμίνιο, αν ειδικά λάβουμε υπόψη ότι οι εξαγωγές του φτάνουν σχεδόν το 6% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Στο πάνελ για το αλουμίνιο με θέμα “Façade engineering & Industrial Design” συμμετείχαν o CEO της Aluminco, Αργύρης Καρράς, η Κατερίνα Βασιλάκου, η Αγγελική Αθανασιάδου και ο Λουκάς Μπομπότης. Στο πάνελ «Τεχνολογία για το αλουμίνιο» μίλησαν ο Γιώργος Μπάτζιος, ο Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, ο Stephan Buerger, η Νεφέλη Χατζημηνά και ο Νίκος Παπαβασιλείου. Οι αρχιτέκτονες υπογράμμισαν ότι το υλικό δεν αποτελεί «μόδα» αλλά εξέλιξη της σκέψης των αρχιτεκτόνων και της τεχνολογίας. Προσαρμόζεται με νέο λεξιλόγιο σε κάθε τόπο και είναι τo μέσο που διαχειρίζεται και καθορίζει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, ενώ η επιδερμίδα του κτιρίου γίνεται αντιληπτή στον άνθρωπο σε διαφορετική κλίμακα και συνθήκη –με απόσταση, εξωτερικά και αποσπασματικά εσωτερικά. Ως προς τη χρήση του αλουμινίου στις προσόψεις, σε μία εποχή που δεν υπάρχουν ρυθμοί, ο αρχιτέκτονας έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει τη συνέχεια και την αρμονία στην πόλη, πέρα από σχεδιαστικούς κανόνες. Παράλληλα η επιλογή του υλικού δεν προσφέρει μόνο έλεγχο της βιοκλιματικής συμπεριφοράς, αλλά μπορεί και να μειώσει το συνολικό βάρος του κτιρίου, με αποτέλεσμα την ευκολία στην τοποθέτηση. Another material that constitutes a comparative advantage at a national level is aluminum, especially considering that its exports account for almost 6% of the country's total exports. The Aluminum panel on "Façade engineering & Industrial Design" featured Aluminco CEO Argyris Karras, Katerina Vassilakou, Angeliki Athanasiadou, and Loukas Bobotis. In the "Technology" panel on aluminum, Giorgos Batzios, Konstantinos Lambrinopoulos, Stephan Buerger, Nefeli Chatzimina, and Nikos Papavassiliou discussed several aspects of aluminum. The architects stressed that this material is not a "trend" but an evolution of the architects' thinking and technology. It adapts with a new vocabulary to each place and is the means that manages and defines the relationship between people and nature. At the same time, the exterior of the building is perceived on a different scale and condition - at a distance, externally, and fragmentarily internally. In terms of using aluminum on facades, the architect is responsible for ensuring continuity and harmony in the city, beyond design rules in an age where there are no styles. At the same time, the choice of material offers control of bioclimatic behavior and can also reduce the overall weight of the building, resulting in ease of installation.

[05.4]

In the middle of the day, the “The future of workspace” panel took over, in which it was said that the company that manages to pass its corporate values on its workplace is the most successful out there (the example of Google was mentioned). The panel participants were Marika Mavroleon, Dimitris Travasaros, Panos Parthenios, and Yiorgos Tsolakis. After that, a dialogue on the "new apartment building" followed, where the emphasis was placed on its place in the post-pandemic era, where working from home requires a fully equipped "home office" as well as sports and relaxation areas. The panel included Pavlos

«ΜΑΘΉΜΑΤΑ» ΠΡΟΣ ΈΝΑ ΒΙΏΣΙΜΟ ΜΈΛΛΟΝ Το απόγευμα της Κυριακής, στο πάνελ “Learnings from Glasgow COP 26”, με το συντονισμό του Ηλία Μεσσίνα, ο θρυλικός αρχιτέκτονας Peter Murray, επιμελητής του φόρουμ New London Architecture και συνιδρυτής του London Festival of Architecture –μετεξέλιξη της Clerkenwell Architecture Biennale- και επιμελητής ορισμένων από τις σημαντικότερες εκθέσεις των τελευταίων 40 ετών στη Βασιλική Ακαδημία, συνομίλησε με τον Michel Mossessian και τον John Veikos. Ο αρχιτέκτονας Michel Mossessian, έχει σχεδιάσει μεταξύ άλλων τη νικητήρια πρόταση για το νέο αρχηγείο του ΝΑΤΟ και ποικίλα κτίρια-ορόσημα στο Λονδίνο, όπως το 5 Merchant Square στο Paddington, το οποίο καταλαμβάνεται από τη Marks & Spencer, και τα κτίρια S1 και S2 στο King’s Cross, ένα εκ των οποίων θα στεγάσει τα γραφεία της Google Deepmind. Ενδιαφέρεται βαθιά για τον πολιτιστικό τοπικισμό και η αρχιτεκτονική του υπερβαίνει την ενασχόληση με το κτίριο και μόνο, όπως έχει αποδείξει η δουλειά του στη Μεντίνα της Φεζ στο Μαρόκο. Σήμερα είναι και επισκέπτης καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου, όπου δίνει διαλέξεις για το πώς η αρχιτεκτονική επηρεάζει την ευημερία.

work with Greek practices, such as Elastic architects, Urban Soul Project, and K-studio. "Omonoia will still be Omonoia. It cannot become Kolonaki by any means. But it is close to the main market and the metro. And the Athenian market has nothing less to offer than those abroad. It is very close to Monastiraki, through which one can go to the Acropolis. And it has a view of Syntagma." Leon Avigad suggested a Christmas market to start with. He has again chosen his partners, who will open restaurants and clubs in the Omonoia area. "They say that Omonoia belongs to its people," he told the Architect Show and continued, "I'm not saying we should put Gucci and Prada in Omonoia. That isn’t going to happen. Omonoia should be fun, happy, the best place to go out in Athens. People won’t only choose Kolonaki, Exarchia, or Kerameikos. Just wait, and you will see a different Omonoia after the pandemic."

249

The panel participants discussing hotels and resorts were Tassos Georgantzis, Aspasia Taka, Konstantinos Karampatakis, Vaggelis Stylianidis, Sotiris Tsergas, Aristides Dallas, Tatiana Kouppa, Marina Filippidi, and Giannis Douridas. The main conclusions drawn were that the culture of a brand hotel guides the guest experience and therefore is essential for the design process, having left behind the image era when an image was enough to bring someone to a hotel. Also, beyond the image, the construction of a building is crucial, as it can relieve the owner of having to deal with regular renovations. Architects who design to create multiple levels of interpretation for a narrative do not see the point of creating “something more” in exceptional plots. At the same time, they think of unique solutions in places that are not privileged, and they study marketing plans that emphasize generating feelings of joy and freedom. They approach spaces as users and not as spectators, so they don’t end up with just beautiful creations but also functional. Finally, they focused on the importance of “going back to our roots,” with the so-called “slow living” becoming a vital element for a successful holiday and city hotels being developed as hubs that can accommodate even the professional activities of the digital nomads. The panel focusing on residencies with Giorgos Sinas, Dimitris Moustroufis, Stella Pieri, and Rigas Potiropoulos underlined the fact that there is a tendency for decentralization, a need to simplify life, that continues, however, to be aware of current technology developments in every part of the earth. The holiday home acquires elements of the primary residence while holding on to the precious revelations that the quarantine ignited, turning into an “isle of culture," where entertainment, teaching, sports, and human contact are facilitated. Among the trends that stand out, they identify smart homes as a concept beyond consumption, with open and multi-purpose spaces and the use of bigger external spaces than the internal ones.

Chatziangelidis, Pieros Pieris, Dimitris Tsingos, Konstantinos Lambrinopoulos, and Alexandros Kitrinaris. The day concluded with the panel "Storytelling design" and Miltos Kontogiannis, Eva Maniadaki, Kyriakos Kyriakou, Thanos Zakopoulos, and Mara Papavasileiou, where the view that storytelling should be meaningful prevailed. The form should follow the meaning. And, of course, a meaningful narrative cannot exist outside nature.

THE DESIGN AMBASSADOR

ράς και ελευθερίας, βλέπουν το χώρο ως χρήστες και όχι ως θεατές ώστε το ωραίο να έχει πάντα κάτι να προσφέρει. Τέλος αναδείχθηκε η τάση της «επιστροφής στις ρίζες» με το λεγόμενο slow living να αποτελεί κυρίαρχο πρόσταγμα των διακοπών και τα ξενοδοχεία πόλεων να αναπτύσσονται σαν hubs που μπορούν να φιλοξενήσουν ακόμα και τις επαγγελματικές δραστηριότητες των digital nomads. Στο πάνελ για τις κατοικίες συμμετείχαν ο Γιώργος Σίνας, ο Δημήτρης Μουστρούφης, η Στέλλα Πιερή και ο Ρήγας Ποτηρόπουλος, όπου υπογραμμίστηκε ότι υπάρχει η τάση αποκέντρωσης για την απλοποίηση της ζωής, η οποία ωστόσο παραμένει ενήμερη με τις εξελίξεις σε κάθε σημείο της γης μέσω της τεχνολογίας. Η εξοχική κατοικία αποκτά στοιχεία της κύριας κατοικίας, ενώ κρατά το πολύτιμο εύρημα των ημερών της καραντίνας και μετατρέπεται σε «νησίδα πολιτισμού», με χρήσεις αναψυχής, διδασκαλίας, άθλησης και ανθρώπινης επαφής. Ανάμεσα στις τάσεις που ξεχωρίζουν είναι το έξυπνο σπίτι ως έννοια πέρα από την κατανάλωση, οι ανοιχτοί και πολλαπλών χρήσεων χώροι και η αξιοποίηση εξωτερικών χώρων μεγαλύτερων από τους εσωτερικούς.

THE DESIGN AMBASSADOR

Τον Νοέμβριο του 2021, εν μέσω των συνομιλιών του COP 26 στη Γλασκώβη, γεννήθηκαν τα Green Talks. Μια νέα πρωτοβουλία από δύο παλιούς και στενούς συνεργάτες, τον αρχιτέκτονα Ηλία Μεσσίνα, δημιουργό του ECOWEEK και τον Βασίλη Μπαρτζώκα, δημιουργό του Design Ambassador και του ARCHISEARCH.gr. In November 2021, during the COP 26 Dialogues in Glasgow, the concept of Green Talks was conceived. A new initiative by two former close partners, the architect Elias Messinas, creator of ECOWEEK, and Vassilios Bartzokas, founder of the Design Ambassador and ARCHISEARCH.gr.

250

GreenTalks (Podcasts)

Tα Green Talks είναι μία σειρά από podcast συνεντεύξεων περίπου μίας ώρας, στα οποία ο Ηλίας Μεσσίνας και ο Βασίλης Μπαρτζώκας συνομιλούν με ορισμένα από τα σημαντικότερα ονόματα που ηγούνται στο χώρο της «πράσινης» αρχιτεκτονικής και του αειφορικού σχεδιασμού. Συζητάνε για τα γραφεία και την καριέρα τους, για τα σημαντικότερα έργα τους, για το μυστικό της επιτυχημένης πορείας τους, ενώ θέτουν ερωτήματα που ενδιαφέρουν τους νέους επαγγελματίες και φοιτητές, όπως συμβουλές για το βιογραφικό, το portfolio και για μια επιτυχημένη επαγγελματική συνέντευξη.

[05.5]

Green Talks is a series of onehour podcast interviews in which Elias Messinas and Vassilios Bartzokas initiate conversations with some of the most important leading names in “green” architecture and sustainable design. Their discussions revolve around their practices and careers, their most outstanding projects, and their secrets to a successful path. At the same time, they also raise questions that might interest emerging professionals and students, such as tips for their resume, portfolio, and a successful job interview. Η πρωτοβουλία αποτελεί την κορύφωση μιας πορείας συνεργασίας του ECOWEEK με τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της «πράσινης» αρχιτεκτονικής και του αειφορικού σχεδιασμού που ξεκίνησε το 2005, με την ξενάγηση του πρωτοπόρου στην Ελλάδα αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη στον «Ήλιο 3» τη βιοκλιματική κατοικία στην Πέρδικα της Αίγινας, στο πλαίσιο της Εβδομάδας Οικολογίας, μια πρωτοβουλία του Ηλία Μεσσίνα. Στη συνέχεια, καθώς η δράση του ECOWEEK εξαπλώθηκε σε 17 χώρες, ο κύκλος διευρύνθηκε και φιλοξένησε βραβευμένους αρχιτέκτονες όπως τον Ken Yeang (τον «αρχιτέκτονα των πράσινων ουρανοξυστών»), τους βραβευμένους με το βραβείο Pritzker Shigeru Ban και Diebedo Francis Kere, τους πολυβραβευμένους Bjarke Ingels, Kengo Kuma, την αείμνηστη Francoise-Helene Jourda και πολλούς άλλους, οι οποίοι εντυπωσίασαν με το έργο και τη φιλοσοφία τους πάνω στον αειφορικό σχεδιασμό. Επιπλέον, το ECOWEEK προσκάλεσε τον εξερευνητή της Ανταρκτικής Robert Swan στο Μουσείο Μπενάκη με το Βρετανικό Συμβούλιο και τον διακεκριμένο καθηγητή περιβάλλοντος

του Oberlin College, Prof. David Orr, ενώ το 2007, με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το ECOWEEK προσκάλεσε τον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Al Gore να μιλήσει για την κλιματική αλλαγή. Η πρώτη έκδοση του ECOWEEK με τίτλο ECOWEEK Book#1: 50 Voices for Sustainability κυκλοφόρησε το 2016 (διαθέσιμο στο Amazon) και περιλαμβάνει άρθρα και συνεντεύξεις τους, καθώς και δείγματα της δουλειάς τους. This initiative became the pinnacle of ECOWEEK’s cooperation course with the leading professionals of “green” architecture and sustainable design that first started in 2005, when during ECOWEEK, a project by Elias Messinas, they offered a tour of “Ilios 3”, a bioclimatic residence at the village of Perdika in Aegina, to the architect Alexandros Tompazis. Then, as ECOWEEK’s action spread across 17 countries, their project expanded and hosted acclaimed architects such as Ken Yeang (known for designing buildings with a distinctive green aesthetic), Pritzker Architecture Prize winners Shigeru Ban and Diebedo Francis Kere, award-winning architects Bjarke Ingels and Kengo Kuma, the late Francoise-Helene Jourda and many others who have impressed the public with their work and philosophy on sustainable design. In addition, ECOWEEK, in collaboration with British Council, welcomed the polar explorer Robert Swan to the Benaki Museum and David Orr, Oberlin College’s Professor

of Environmental Studies. In 2007, ECOWEEK invited former US Vice-President Al Gore to the Megaron (Athens Concert Hall) to discuss the issue of climate change. ECOWEEK’s first publication, titled ECOWEEK Book#1: 50 Voices for Sustainability, was released in 2016 (available on Amazon) and included articles, interviews, and project presentations of 50 professionals in the field.

THE DESIGN AMBASSADOR

Heureux Architects

Ο πρώτος κύκλος των Green Talks ξεκίνησε με συνέντευξη του πρωτοπόρου στον παραμετρικό και ψηφιακό σχεδιασμό και στο fabrication αρχιτέκτονα Arthur Mamou-Mani με εντυπωσιακές εφαρμογές μεταξύ άλλων, για το Burning Man Festival, τον οίκο Karen Millen Fashion και την ARUP. Στη συνέχεια φιλοξένησε τον Ethan Kent από τις ΗΠΑ, που ακολουθεί τα βήματα των πρωτοπόρων Jane Jacobs, William (Holly) Whyte, και Jan Gehl, προωθώντας το placemaking στο δημόσιο χώρο σε πόλεις και γειτονιές σε όλο τον κόσμο. Επίσης, τους The New Raw, τον Πάνο Σακκά και τη Φωτεινή Σετάκη, που με βάση το Ρότερνταμ της Ολλανδίας παράγουν νέα αστικά έπιπλα από πλαστικά που προέρχονται από το βυθό της θάλασσας με τη χρήση ρομποτικής εφαρμογής τρισδιάστατης εκτύπωσης. Επίσης, η Katerina Novakova της PETMAT από την Τσεχία, που δημιουργεί εντυπωσιακές κατασκευές από ανακυκλωμένες συσκευασίες και πλαστικά μπουκάλια και η αρχιτέκτων Ulrike Schartner του αυστριακού γραφείου gaupenraub +/- που προωθεί την κοινωνική αρχιτεκτονική. Ο Γάλλος αρχιτέκτονας Nicola Delon και ο Πολωνός αρχιτέκτονας και σχεδιαστής Maciej Siuda που οι καινοτόμες και πρωτοπόρες κυκλικές εφαρμογές τους στο σχεδιασμό παρουσιάστηκαν και στη Biennale της Βενετίας. Ο πρώτος κύκλος εμπλουτίστηκε με μία μοναδική συνέντευξη με τον πολυβραβευμένο Μαλαισιανό αρχιτέκτονα Ken Yeang, δημιουργό του πράσινου ουρανοξύστη και του κάθετου κήπου.

Η πρωτοβουλία των Green Talks συνοδεύτηκε από τη δεύτερη έκδοση του ECOWEEK με τίτλο ECOWEEK Book#2: 15 Paths to Sustainability: from Innovation to Social Design που κυκλοφόρησε το 2021 (διαθέσιμο στο Amazon) που παρουσιάζει εφαρμοσμένα παραδείγματα αειφορικού σχεδιασμού, κυκλικών πρακτικών, καινοτομίας, δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχικού και κοινωνικού σχεδιασμού.

The first season of Green Talks started with the interview of architect Arthur Mamou-Mani, a pioneer in Parametric and Digital design and fabrication that he has applied to many projects such as Burning Man Festival, the Karen Millen Fashion House, and ARUP, among others. Then, the podcast hosted Ethan Kent, who is based in the USA and is following the steps of the pioneers' Jane Jacobs and William (Holly) Whyte, and Jan Gehl, promoting placemaking in public spaces of cities and neighborhoods around the world. They have also invited The New Raw, Panos Sakkas, and Foteini Setaki, who are based in Rotterdam (The Netherlands) and transform plastic waste from the ocean into new urban furniture by employing robotic techniques and 3D printing; PETMAT’s Katerina Novakova from the Czech Republic, showcasing remarkable creations of recycled packaging and plastic bottles and Ulrike Schartner, architect of the Austrian practice gaupenraub +/- that promotes social architecture; the French architect Nicola Delon and the Polish architect and designer Maciej Siuda introducing their innovative and pioneering circular design techniques that were also presented in Venice Biennale. A special addition to the first season was the unique interview with the award-winning Malaysian architect Ken Yeang, the creator of green buildings and vertical gardens.

The upcoming second season of Green Talks is expected to host more award-winning architects such as Thomas Rau, Kengo Kuma, and Rachel Belatchew, with practices located in the Netherlands, Japan, and Sweden, respectively. Green Talks will also expand its focus towards innovative applications and circular design techniques by companies leading the construction materials industry. For more information, please visit https://ecoweek.org.

The Green Talks initiative was accompanied by ECOWEEK’s second publication, ECOWEEK Book#2: 15 Paths to Sustainability: from Innovation to Social Design, which was released in 2021 (available on Amazon), presenting applications of sustainable design, circular design techniques, innovation, public consultations, and participatory social planning. Ο δεύτερος κύκλος των Green Talks αναμένεται να φιλοξενήσει μεταξύ άλλων και βραβευμένα γραφεία όπως του Ολλανδού Thomas Rau, του Kengo Kuma στην Ιαπωνία και της Rachel Belatchew στη Σουηδία, ενώ πρόκειται να επεκταθεί και στην παρουσίαση καινοτόμων εφαρμογών και κυκλικών πρακτικών και από τις εταιρείες που ηγούνται του κλάδου των υλικών κατασκευής. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα https://ecoweek.org.

251

[05.5]

THE DESIGN AMBASSADOR

Η επικοινωνία έχει ξεπεράσει την εποχή των σλόγκαν και επενδύει στην ουσία. Η καμπάνια της Orama Minimal, “The Visionaries”, είναι χαρακτηριστική προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς έδωσε βήμα σε περισσότερες απόψεις αρχιτεκτόνων στα media. Communication, has overcome the slogan era, and it invests in essence. Orama Minimal’s campaign, “The Visionaries,” is typical in that direction since it gave rise to more architects’ views in the media.

252

Images courtesy of OOAK

The visionairies (Campaign)

Archisearch.gr team

Η σύνδεση των αρχιτεκτόνων με τον κόσμο των υλικών αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της Design Ambassador. Για την ελληνική εκδοχή της καμπάνιας “The Visionairies” της Orama Minimal Frames, η Design Ambassador επιμελήθηκε το content και επέλεξε τους οραματιστές αρχιτέκτονες που μοιράστηκαν την ιστορία και τις εμπειρίες τους σε media της Orama Minimal Frames και third-party media. Στο Archisearch Paper Edition παρουσιάζουμε στιγμές από αυτές τις συνεντεύξεις.

[05.6]

Architects' connection to the material world constitutes one of the Design Ambassador’s priorities. For the Greek version of the Orama Minimal Frames’ “The Visionaries” campaign, the Design Ambassador edited the content and chose the visionary architects who shared their stories and experiences in Orama Minimal Frames and third-party media. In the Archisearch Paper Edition, we present moments from those interviews.

Ποιο θέμα από τη διεθνή αρχιτεκτονική ατζέντα παρακολουθείτε τελευταία με ενδιαφέρον; What subject from the international architectural agenda do you interestingly follow lately? ALOS Παρακολουθούμε το ζήτημα της ισοτιμίας και της ποικιλομορφίας/διαφορετικότητας στην πρακτική της αρχιτεκτονικής και την εκπαίδευση. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή συμφιλίωσης με μακροχρόνια προβλήματα στο επάγγελμα και με βήματα (αργά αλλά σταθερά) για την αντιμετώπισή τους. Επιπλέον, ενδιαφέρομαι για τη συζήτηση σχετικά με τους πόρους που απαιτούνται για να οικοδομήσουμε την αρχιτεκτονική μας: από την εξαγωγή της πρώτης ύλης έως τις εργασιακές πρακτικές (labor practices) και τα μέχρι τώρα αόρατα προβλήματα πίσω από αυτές τις διαδικασίες. ALOS

We follow the matter of parity and diversity/distinctness in the practice of architecture and education. We find ourselves in a moment of reconciliation with long-lasting problems in the profession while making slow but steady steps toward their solution. Moreover, I am interested in the conversation about sources required for us to construct our architecture: from the extraction of the raw material to the labor practices and the invisible issues behind those processes until now.

PILA

OOAK

We follow the need for sustainable alternative solutions in all areas of architecture. From the substance of each project, the study process, the selection of materials and construction methods, its implementation, and its subsequent existence to its maintenance, flexibility, and energy consumption.

OOAK

USP Ένα θέμα που απασχολεί και εμάς ως γραφείο αλλά και την αρχιτεκτονική παγκοσμίως θα λέγαμε ότι είναι το sustainability, η βιωσιμότητα. Είναι δηλαδή ζητούμενο να σχεδιάζουμε κτίρια και χώρους που είναι φιλικά τόσο προς τα μέσα όσο και προς τα έξω. Δηλαδή δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, αλλά και παρέχουν τις βέλτιστες συνθήκες στους χρήστες τους. Αυτό εξασφαλίζουν τα πρότυπα LEED και WELL, τα όποια εφαρμόσαμε στα γραφεία της PRODEA και πλέον εισάγουμε στο βαθμό του δυνατού σε όλα μας τα έργα. Η δυσκολία εδώ αυξάνεται όταν μιλάμε για την εφαρμογή τέτοιων προτύπων σε υπάρχοντα κτίρια, πρόβλημα που στο άμεσο μέλλον θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε πολλές φορές στην Ελλάδα. Είναι ένα ερώτημα δηλαδή το πώς θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε εκ νέου όλα αυτά τα κτίρια που υπάρχουν στις ελληνικές πόλεις, προσαρμόζοντάς τα όμως με τρόπο τέτοιο ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προδιαγραφές. Ενδεικτική της παγκόσμιας τάσης είναι η απονομή του περσινού βραβείου Pritzker στο γραφείο Lacaton & Vassal, που είναι γνωστοί για την λογική "Neverdemolish" - αξιοποιούν δηλαδή το υπάρχον και το προσαρμόζουν στις εκάστοτε ανάγκες. USP

A matter that we could say that concerns us as an office and the architecture globally is sustainability. In other words, it is required to design buildings and spaces that are friendly both inside and out. Therefore, they do not burden the environment, but they offer the best conditions to their users. This is ensured by the LEED and WELL standards, which we applied in the PRODEA offices, and we now introduce as much as possible in all of our projects. The difficulty arises when we speak about implementing such prototypes in existing buildings, a problem that in the immediate future will need to be dealt with multiple times in Greece. It is a question of how we will be able to reuse all those buildings that exist in Greek cities and adapt them in such a way as to meet modern standards. Indicative of the global trend is the awarding of last year's Pritzker Prize to the Lacaton & Vassal office, known for the "Neverdemolish" logic which means that they utilize the existing building and adapt it to each time's needs.

253

PILA

In everyone’s words, at the moment, there is the issue of sustainability and climate change. It is something that particularly occupies us in our work without necessarily having the answer. Either way, the profession, by its nature, is contrary to that, since each architectural act presupposes interference in the landscape and new things’ addition to the world. However, we need to figure out how and with what tools that interference occurs in the world. Besides technologies that have to do with energy-saving for a building’s function, we think about the buildings’ and materials’ imprint over time. For example, in the MKNO, a project of urban rebuilding in Paris in which we work, very high carbon imprint reduction goals have been set. Therefore, we look at the whole project and the integration of carbon in it and the materials, from the construction and supply of the materials to their installation and maintenance. As a result, we have been led to more complicated materials/ methods, like using wooden girders in combination with stone elements and concrete.

OOAK Παρακολουθούμε την ανάγκη για βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις σε όλους τους τομείς της αρχιτεκτονικής. Από την υπόσταση του κάθε έργου, τη διαδικασία μελέτης, την επιλογή των υλικών και των μεθόδων κατασκευής, την υλοποίησή του, αλλά και την μετέπειτα ύπαρξή του σε σχέση με την συντήρηση, την ευελιξία του και την κατανάλωση ενέργειας.

THE DESIGN AMBASSADOR

PILA Στο στόμα όλων αυτή τη στιγμή υπάρχει το ζήτημα της βιωσιμότητας και της κλιματικής αλλαγής. Είναι κάτι που μας απασχολεί ιδιαίτερα στη δουλειά μας, χωρίς απαραίτητα να έχουμε βρει την απάντηση. Ούτως ή άλλως, από την φύση του το επάγγελμα είναι αντιφατικό ως προς αυτό, καθώς κάθε αρχιτεκτονική πράξη προϋποθέτει την επέμβαση στο τοπίο και την προσθήκη νέων πραγμάτων στον κόσμο. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε με ποιο τρόπο και εργαλεία γίνεται αυτή η επέμβαση στον κόσμο. Πέρα από τεχνολογίες που έχουν να κάνουν με την εξοικονόμηση ενέργειας όσον αφορά τη λειτουργία ενός κτιρίου, σκεφτόμαστε το αποτύπωμα των κτιρίων και των υλικών σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα στο ΜΚΝΟ, ένα έργο αστικής ανάπλασης στο Παρίσι στο οποίο δουλεύουμε, έχουν τεθεί πολύ υψηλοί στόχοι μείωσης του αποτυπώματος του άνθρακα. Κοιτάμε λοιπόν, συνολικά το έργο και την ενσωμάτωση του άνθρακα σε αυτό και τα υλικά, από την κατασκευή και προμήθεια των υλικών ως την τοποθέτηση και συντήρησή τους. Ως αποτέλεσμα έχουμε οδηγηθεί σε πιο σύνθετα υλικά/μεθόδους, όπως τη χρήση ξύλινου φορέα σε συνδυασμό με πέτρινα στοιχεία και σκυρόδεμα.

Urban Soul Project

Image courtesy of PILA

[05.6]

THE DESIGN AMBASSADOR Images courtesy of Urban Soul Project Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας λείπει από την αρχιτεκτονική σήμερα; What is, in your opinion, the one missing thing from architecture nowadays? ALOS Η φροντίδα. Και μ’ αυτό εννοώ διαφορετικές μορφές και τρόπους φροντίδας, ως προς το περιβάλλον, τη συντήρηση κτιρίων, τις ανθρώπινες σχέσεις που καλλιεργούνται σε ένα χώρο, τη διάρκεια ζωής των κτιρίων και ούτω καθεξής... Aντιστέκομαι στην ιδέα ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να σώσει τον κόσμο, αλλά σαφώς μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία περιβαλλόντων όπου οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν με φροντίδα και ευσπλαχνία. Περιβάλλοντα που έχουν την ικανότητα να καλυτερεύσουν την καθημερινότητά μας. Care. And by that, I mean different forms and ways of care towards the environment, the buildings’ maintenance, the human relationships cultivated in a space, the lifespan of buildings, and the list goes on… I protest the idea that architecture can save the world. Still, it can definitely contribute to creating environments where people can live with care and compassion, environments that have the ability to advance our everyday life.

PILA

We would like to see examples of architecture more often and with higher risk and experimentation. Maybe that does not happen because of an inclining distance between the world of ideas and the world of practice in our field. Nevertheless, we are concerned when the architecture ends up as a simple service without setting questions and without the mood for suggesting new space models.

254

ALOS

PILA Θα μας άρεσε να βλέπουμε συχνότερα παραδείγματα αρχιτεκτονικής με περισσότερο ρίσκο και πειραματισμό. Ίσως να μην συμβαίνει λόγω μιας αυξανόμενης απόστασης μεταξύ του κόσμου των ιδεών και της πρακτικής στον χώρο μας. Μας ανησυχεί όμως όταν η αρχιτεκτονική καταλήγει σε απλή παροχή υπηρεσιών, χωρίς να θέτει ερωτήματα και χωρίς τη διάθεση πρότασης νέων χωρικών μοντέλων.

[05.6]

THE DESIGN AMBASSADOR

OOAK Πιστεύω ότι χρειάζεται να καλλιεργήσουμε ακόμα περισσότερο αυτόν τον διάλογο, για να καταφέρουμε να βρούμε δημιουργικούς τρόπους και νέες σύγχρονες ιδέες που θα συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής βελτιώνοντας το χτισμένο περιβάλλον, αλλά και κατοχυρώνοντας και το φυσικό περιβάλλον για τις γενιές που θα έρθουν. OOAK

I believe that we need to cultivate that dialogue a little bit more so that we can manage to find new creative ways and new modern ideas that will contribute to the quality of life, advancing the built environment while at the same time fortifying the natural environment for the generations to come.

USP Αυτό που μοιάζει να λείπει σήμερα είναι ο σχεδιασμός που προκύπτει από το προσωπικό βίωμα. Παλαιότερα, οι αρχιτέκτονες σχεδίαζαν σύμφωνα με τις προσωπικές τους εμπειρίες, τις προσωπικές τους εικόνες. Ανέπτυσσαν ολοκληρωμένες απόψεις για ζητήματα χώρου. Σήμερα, είναι εύκολο να παράγεις σχέδια με μόνο ερέθισμα εικόνες που έχεις δει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αρκετά από τα έργα, ξεκινούν από τα social media, με σκοπό να καταλήξουν σε αυτά. Η αναγνώριση ενός έργου προκύπτει (και) από τα likes που θα μαζέψει, όχι από το κατά πόσο προσθέτει επιχειρήματα στη συζήτηση για τον χώρο ή την πόλη. USP

«Οραματιστής είναι, κατά την άποψή μου, ο άνθρωπος που οι στόχοι του είναι τα όνειρα που προσπαθεί να υλοποιήσει. Προσπαθεί συνεχώς να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις, να κάνει νέα πράγματα, να καινοτομεί και με αυτόν τον τρόπο να βελτιώνει το επαγγελματικό αλλά κυρίως το προσωπικό του επίπεδο, προσφέροντας στο σύγχρονο τρόπο ζωής και τον πολιτισμό, θέτοντας νέα standards που θα αναβαθμίσουν και θα βελτιώσουν οι επόμενοι που έρχονται». Γιώργος Τσιμπίκος, Managing Director, Orama Minimal Frames “In my opinion, a visionary is a person whose goals are the dreams that they try to materialize. They try to constantly respond to the challenges, do new things, innovate, and in that way improve their professional but mainly their personal level, contributing to the modern way of living and the civilization, setting new standards that will be advanced and improved by the ones to come”. George Tsimpikos, Managing Director, Orama Minimal Frames

255

Nowadays, what appears to be missing is the design that derives from personal experience. In the past, architects designed based on their personal experiences and images. They were developing whole views for matters of space. Today, it is easy to produce plans using stimuli images you have seen on social media. Many of the projects that begin from social media aim to end up on them as well. A project’s recognition comes from (additionally) the likes that it will get and not from the number of arguments that it will add to the space or the city.

Orama Minimal Frames

[05.6]

THE DESIGN AMBASSADOR 256

H δημιουργικότητα συμβαίνει όταν η ευφυΐα διασκεδάζει. Το Metaphor Athens είναι χώρος αφιερωμένος ακριβώς σε αυτό. Creativity is when intelligence is having fun. Metaphor Athens is the house of fun for it.

Have fun in Metaphor (Space)

Archisearch.gr team

Το Metaphor είναι ένας δημιουργικός πολυχώρος (creative hub) στο κέντρο της Αθήνας, στην πλατεία Μαβίλη, ο οποίος φιλοδοξεί να γίνει μια πλατφόρμα προώθησης νέων δημιουργών στους τομείς της τέχνης, της μόδας και του design, αναπτύσσοντας μια κοινότητα σε διάλογο με το τοπικό και διεθνές κοινό. Είναι μια πρωτοβουλία του Γιώργου Κελέφη (περιοδικό ΟΖΟΝ) και του Μιχάλη Αργυρού (Beton7), ενώ η επιμέλεια έχει γίνει από τον Design Ambassador Βασίλη Μπαρτζώκα και το archisearch.gr.

Metaphor is a hub for creatives working in the areas of art, fashion and design, based in Athens, Greece. Metaphor aspires to become a platform that promotes young creatives from Greece, developing a community in dialogue with local and international audiences. Is is founded by Yorgos Kelefis (OZON magazine) and Michalis Argyriou (Beton7 Art Radio). The curation and program management has been conducted by Vassilios Bartzokas (The Design Ambassador & Archisearch.gr). Στόχος του νέου creative hub της Αθήνας είναι να φιλοξενήσει στον εσωτερικό πολυμορφικό του χώρο δράσεις που προέρχονται τόσο από τους δημιουργικούς χώρους του τρίπτυχου art-fashiondesign όσο και από εμπορικά λανσαρίσματα προϊόντων και υπηρεσιών. The aim of the new creative hub of Athens is to host actions that come both from the creative fields of art, fashion and design as well as commercial launches of products and services. Σύντομα, η Design Ambassador και το Archisearch θα ξεκινήσουν στον χώρο αυτό το the “Architect's Gallery”, μια σειρά δράσεων για την αρχιτεκτονική και το design.

[05.7]

Σύντομα, η Design Ambassador και το Archisearch θα ξεκινήσουν στον χώρο αυτό το the “Architect's Gallery”, μια σειρά δράσεων για την αρχιτεκτονική και το design.

PROJECT METAPHOR CLIENT Metaphor ARCHITECTS PILA TEAM Ilias Papageorgiou Christina Papalexandri Konstantinos Voutoufianakis Petropoulos Eleni Nikolaou CURATION & PROGRAM MANAGEMENT: Vassilios Bartzokas / Design Ambassador AREA: 500 m2 PROGRAM Retail store, cafe/restaurant, cultural event space

THE DESIGN AMBASSADOR 257

Tο αρχιτεκτονικό γραφείο PILA έχει σχεδιάσει το χώρο με κεντρικό άξονα την έννοια της ευελιξίας. Στόχος είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που μπορεί να μετατραπεί από ένα concept store σε χώρο εκδηλώσεων και εικαστικών εκθέσεων φιλοξενώντας ποικίλες δράσεις και διατηρώντας ταυτόχρονα μια ιδιαίτερη οπτική ταυτότητα. Ο χώρος αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, με ένα καφέ-μπαρ στο ισόγειο, έναν χώρο εκθέσεων και εκδηλώσεων στα δύο επίπεδα και χώρους γραφείων στο πρώτο. Ο εκθεσιακός χώρος μπορεί εύκολα να μεταμορφωθεί με τη χρήση έξι μεταλλικών κινούμενων εγκαταστάσεων που έχει σχεδιάσει το γραφείο, είτε για να φιλοξενήσει εκθέσεις, παρουσιάζοντας έργα τέχνης, ή το πρόγραμμα καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που θα οργανωθούν στο χώρο από τη δημιουργική ομάδα του Metaphor. For the design of Metaphor, PILA’s proposal for the space stems from the concept of flexibility, in order to create an agile environment that can swiftly transform from a concept store, to a gallery to an event space while at the same time maintaining a unique visual identity that defines it. The space is developed on two levels, with a cafe-bar restaurant on the ground level, an exhibition and events space on both levels and office spaces on the first one. The exhibition space can be easily transformed with the use of six metallic moving display installations either to host exhibitions and display works of art, products or the program of artistic activities that will be programmed at the space by the creative team of Metaphor.

Metaphor has been sponsored by major construction companies, including Aluminco, Isomat, St Gobain, Ideal Standard, EKKA, Orama Frames and Mexil, among others.

[05.7]

Στην υλοποίηση του Metaphor έχουν συμβάλει χορηγικά μεγάλες εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου, μεταξύ των οποίων οι Aluminco, Isomat, St Gobain, Ideal Standard, EKKA, Orama Frames, Mexil, Eltop και άλλες.

258

YOUN & UP COM [06.1] [06.2] [06.3]

PoroCity Acherontia Route CryptoGAN

P.260 P.262 P.264

UNG P MING [06]

259

Diploma thesis by Maria-Elpida Keridu & Katerina Kakou reimagines the model of greek polykatoikia, trying to transform it into a porous organism, thus defining a new norm of life for its inhabitants organized as an assemblage of cubes, along with which develop public, semi-private and private spaces and uses.

260

YOUNG AND UPCOMING

Η διπλωματική εργασία της Μαρίας-Ελπίδας Καιρίδου και της Κατερίνας Κάκου επανεξετάζει το μοντέλο της τυπικής ελληνικής πολυκατοικίας αποσκοπώντας να το μεταμορφώσει σε έναν πορώδη οργανισμό, ορίζοντας έτσι μια νέα συνθήκη διαβίωσης για τους κατοίκους, που οργανώνεται ως ένα συνονθύλευμα όγκων εντός των οποίων αναπτύσσονται δημόσιοι, ημι-δημόσιοι και ιδιωτικοί χώροι και χρήσεις σ’ ένα πρόγραμμα κλιμακούμενης οικειοποίησης του χώρου.

PoroCity (Thesis 01)

Exploring the limits of intimacy Maria-Elpida Keridu & Katerina Kakou

Η πολυκατοικία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής αστικότητας, που συνήθως βιώνεται σαν ένας καταναγκασμός για συνύπαρξη με αγνώστους. Όλα φυλάσσονται εκεί με μια μανία ιδιωτικότητας. The polykatoikia is an integral part of the Greek urban landscape that is predominantly experienced as a compulsion to coexist with strangers. Life is guarded within its walls with a frenzy of privacy. Τι θα γινόταν αν μεγαλύτερο κομμάτι της δημόσιας ζωής μπορούσε να διεισδύσει στο διαμέρισμα; What would happen if a greater part of the public life could permeate the apartment? Πώς μπορεί να επανεξεταστεί το μοντέλο της, ώστε να δώσει χώρο στον κάτοικο να απελευθερωθεί από την τυραννία της εγγύτητας και της συνύπαρξης; How can the model of the polykatoikia be reimagined for its occupants to be liberated from the tyranny of the proximity and the coexistence?

[06.1]

Το χάος, η ετερογένεια και οι συνεχείς μεταβολές είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πόλη. Οι αντιδράσεις είναι γρήγορες, ασυνεχείς, φευγαλέες. Στον πολυμερή αυτόν οργανισμό, χιλιάδες σχέσεις ξετυλίγονται καθημερινά. Αποτελεί ένα πεδίο ευκαιριών, συναντήσεων, ανταλλαγής βλεμμάτων, αλλά και απλής επίγνωσης της παρουσίας του άλλου. Το project προσπαθεί να συγκροτήσει όλα αυτά τα στοιχεία της πόλης σε ένα χωρικό σκελετό, να κατακτήσει την υπερδιέγερση των αισθήσεων που προκαλείται στον κάτοικο της μητρόπολης, ώστε αυτά τελικά να αποτελέσουν χαρακτηριστικά ενός νέου τρόπου ζωής. Chaos, heterogeneity, and dynamism are components that define the city. The reactions are fast, non-successive, fleeting. In this multifaceted entity, a myriad of relations unfolds every day. The city is a breeding ground for opportunities, chance encounters, and exchanges of glances but also the simple awareness of the presence of other people. The project tries to bring all these elements together in a spatial framework to conquer the overstimulation of the senses that the citizen of the 21st-century metropolis experiences in order for these to constitute the foundation of a new way of life.

YOUNG AND UPCOMING

Έγινε μια προσπάθεια σύνθεσης των ερεθισμάτων της πόλης σε έναν πορώδη οργανισμό, προκειμένου να επιτευχθεί μια ρευστότητα ορίων και η εμπειρία βίωσης του χώρου, «περνώντας». There was an attempt to embed the stimuli of the city into a porous organism to achieve a fluid interaction between the public and the private realm and a lived experience of the surrounding space by means of passing through. Μοιάζει με μια μικρογραφία της πόλης. Ωστόσο, στόχος δεν είναι να την υποκαταστήσει αλλά να της επιτρέψει να διεισδύσει. Στόχος δεν είναι η γραφικότητα αλλά η υπέρ-γραφικότητα. Υπάρχει η ιδέα μιας καθαρής κοινόχρηστης κίνησης, από την οποία ξεδιπλώνεται ο οργανισμός. Η κίνηση αυτή γίνεται ανοδικά μέσω μιας σκάλας. Όσο ανεβαίνει, οι λειτουργίες γίνονται πιο ιδιωτικές, χωρίς να αποθαρρύνουν τη συνέχεια της κίνησης. Η σκάλα περικλείεται από ένα modular σύστημα μονάδων και κενών που συνθέτουν τον πορώδη οργανισμό. Although it might resemble a city's miniature, its aim is not to substitute the urban experience but to allow the city to permeate its fabric. The aim is not quaintness but over-quaintness. The main idea is built around a structure that allows the unobstructed flow of all space users and from which the organism unfolds. This movement is achieved through a staircase. As we ascend to higher levels, it becomes clear that the intended use of space progressively shifts from the public to the private. The staircase is enclosed by a modular system of units and void spaces, bringing about a “porosity.”

261

Την κίνηση της σκάλας έρχεται να διακόψει μια πισίνα ως λυτρωτική στιγμή της αφήγησης, έχοντας τον χαρακτήρα της απελευθέρωσης. Της απελευθέρωσης του κατοίκου από την καταπιεστική ζωή. Είναι ένα σημείο χαλάρωσης και κοινωνικότητας. Ένα σημείο ένωσης των ατόμων και του οργανισμού. Τη σύνθεση συγκροτούν δύο κτίρια παρόμοιας μορφής. Το ένα αποτελεί συνέχεια του άλλου, δημιουργώντας μαζί μια νοητά ελικοειδή κίνηση. Οι σκάλες τους καταλήγουν στην πισίνα και το δεύτερο κτίριο συνεχίζει έπειτα προς τα πάνω με μια αντίστροφη κίνηση ανοιγόμενο προς τη θέα της Ακρόπολης. The motion of the stair is interrupted by a swimming pool, which constitutes a liberating moment in the narration. The pool offers a form of liberation for the urbanites from the aspects of life that suppress them. It is a point for relaxation and socialization—a unifying point for the people and the building – as an organism. The synthesis comprises of two buildings of a similar form. There is a continuity between them, conceptually creating a spiral motion. Both the staircases lead to the pool, from where only the second building continues its rise reversely, facing the Acropolis. Υπάρχει μια διαστρωμάτωση των λειτουργιών που ακολουθούν την κίνηση της κεντρικής σκάλας. Κάτω από αυτήν αναπτύσσεται η «καθημερινότητα», η αγορά με τα μαγαζιά και γενικότερα οι πιο δημόσιες χρήσεις. Καθώς η σκάλα ανεβαίνει ανυψώνεται παράλληλα και το επίπεδο του δρόμου. Από πάνω της οργανώνονται κλιμακωτά οι κατοικίες. Το τελευταίο επίπεδο του κτιρίου μετατρέπεται σε πράσινο, επιστρέφοντάς το έτσι στην πόλη. Είναι συνδεδεμένα, φυτεμένα δώματα. Χώροι ειδυλλιακής απομόνωσης. Λόγω του πορώδους χαρακτήρα προκύπτουν ποιότητες χώρων που θυμίζουν αυτές των μπαλκονιών.

Εσωτερικοί διάδρομοι, αίθρια, ανισοϋψείς όγκοι και επίπεδα δημιουργούν μια «μπαλκονική» συνθήκη. Interior corridors, patios, uneven volumes, and levels create a “balcony” effect. Αν αναλογιστούμε και το παράδειγμα της πανδημίας, το μπαλκόνι ανέδειξε μια άλλου είδους κοινωνικότητα, λιγότερο εξαναγκασμένη, περισσότερο απελευθερωτική. Το μπαλκόνι απέδειξε ότι έχει την ικανότητα να προσφέρει συντροφιά, χωρίς την απαίτηση κάποιας οικειότητας. Δίνει την ευκαιρία να είναι κανείς με άλλους, με έναν τρόπο πιο χαλαρό, μη απαιτητικό, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια της απόστασης. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα όγκων, όπου αναπτύσσονται το ίδιο κλιμακωτά με τη δομή δημόσιες, ημι-δημόσιες και ιδιωτικές χρήσεις σε ένα πρόγραμμα κλιμακούμενης οικειοποίησης του χώρου. Το πορώδες εμφανίζεται σε όλες του τις μορφές σε μια προσπάθεια να γίνει νόμος της ζωής. If one considers the case of the current pandemic, the balcony established a different kind of sociality, less forced and more liberating. The balcony proved its ability to offer company without the accompanying need for intimacy. The balcony redefined the concept of distance, making it possible for one to be with others in a more casual, non-demanding way. All in all, it is an assemblage of cubes, along with which develop public, semi-private, and private uses to form a structural entity where space is appropriated in a scalar fashion. Porosity appears in all of its forms in an attempt to become a norm of life.

DIPLOMA THESIS PoroCity: Exploring the limits of intimacy STUDENTS Maria-Elpida Keridu Katerina Kakou DATE February 2021 SUPERVISOR Costis Paniyiris INSTITUTION School of Architecture, University of Thessaly

[06.1]

Images Courtesy of Maria-Elpida Keridu & Katerina Kakou

The uses are layered following the structure of the staircase. Under the stairs unfold the quotidian moments of life, with stores and shops for daily needs. The street level is shifting along with the upward movement of the staircase. Staggered housing units are organized above it. The space above the habitable spaces is turned into greenery, reintegrating it into the urban landscape, connected, planted terraces acting as places of idyllic seclusion. Due to the buildings’ porous character, the qualities of the space that emerge mirror those of the balcony.

YOUNG AND UPCOMING 262

The dissertation concerns the creation of a tourist network of landscape interventions in the plain of the Acheron river. The interventions are part of a 17 km route, which extends along the river and attempts an architectural interpretation of myth.

Acherontia Route (Thesis 02)

An architectural interpretation of myth Xanthi Tsekou

O Αχέροντας αναφέρεται ως ο ποταμός της θλίψης. Σύμφωνα με την ομηρική Οδύσσεια λίγο βορειότερα από το σημείο που σμίγει με τον Κωκυτό, βρίσκεται η είσοδος στο βασίλειο του Άδη. Η «Περιπλάνηση» των ψυχών, η «Κατάβαση» στον Κάτω Κόσμο και η «Μετάβαση» από μια κατάσταση σε μία άλλη είναι οι βασικές έννοιες που διέπουν τον μύθο. Η μυθολογία γύρω από αυτόν τον κύκλο ζωής και θανάτου, φανερώνει έναν κύκλο διαπραγμάτευσης των εννοιών μνήμης-λήθης που απασχολούσε ανέκαθεν την ανθρωπότητα. Η παρούσα διπλωματική επιχειρεί να δημιουργήσει τέσσερα «συμβάντα» βιωμένης εμπειρίας με σκοπό την επανερμηνεία του χώρου μέσα από την πολλαπλότητα αναγνώσεων που προσφέρει ο σχεδιασμός. Το σώμα του επισκέπτη ενεργοποιείται, από μια κλιμακούμενη αλληλουχία χωρικών δοκιμασιών, που τον οδηγούν στη λύτρωση.

[06.2]

The mythical river is referred to as the river of sorrow. According to the Homeric Odyssey, a little north of the point where Acheron and Kokytos meet is the entrance to the Underworld kingdom of Hades. “Periplanisis” (wandering) of souls, “Katabasis” (descent) into the Underworld, and “Metabasis” (transition) from one state to another are the basic concepts that govern the myth. The mythology surrounding this cycle of life and death reveals a cycle of negotiation of the concepts of memory-oblivion that has always been an issue for humankind. The diploma thesis attempts to create four “events” of landscape experience to reinterpret the space through the multiplicity of readings offered through the design. The visitor's body is activated by an escalating sequence of spatial challenges, which lead him to redemption.

Images courtesy of Xanthi Tsekou

Η διπλωματική εργασία αφορά τη δημιουργία ενός τουριστικού δικτύου τοπιακών παρεμβάσεων στο πεδινό τμήμα του ποταμού Αχέροντα, στην Ήπειρο. Οι παρεμβάσεις εντάσσονται στην οδική διαδρομή 17 χλμ. που εκτείνεται κατά μήκος του ποταμού και επιχειρούν μια αρχιτεκτονική ερμηνεία του μύθου.

YOUNG AND UPCOMING

[01] PERIPLANISIS Το ταξίδι εκκινεί στην αρχή της πεδιάδας του Αχέροντα, όπου ο επισκέπτης προσεγγίζει οδικώς την πρώτη στάση, την «Περιπλάνηση». Πρόκειται για ένα έργο μεγάλης κλίμακας με ενημερωτικό χαρακτήρα, του οποίου η δομή θυμίζει λαβύρινθο. Η μεταφορική έννοια του λαβύρινθου είναι επιφορτισμένη με όρους όπως σύγχυση, πολυπλοκότητα, αποπροσανατολισμός. Ο επισκέπτης εισερχόμενος διακατέχεται από αυτό το αίσθημα του ανοίκειου και ξεκινάει την περιπλάνησή του σε μια εναλλαγή φωτεινών και σκοτεινών ζωνών με νοηματικές επεκτάσεις στα δίπολα ζωής–θανάτου και μνήμης–λήθης. [01]

PERIPLANISIS The journey begins at the start of Acheron plain, where the visitor approaches the first intervention, “Periplanisis.” This is a large-scale project with an informative role whose structure resembles a labyrinth. The metaphorical concept of the labyrinth is intertwined with terms such as confusion, complexity, and disorientation. The incoming visitor is possessed by this feeling of unfamiliarity and begins wandering in a constant alternating of light and dark zones with conceptual extensions to dipoles of life - death, and memory - lethe.

[02] MIRROR-ED Συνεχίζοντας στον κεντρικό άξονα του οδικού δικτύου της διαδρομής, ο επισκέπτης φτάνει στη δεύτερη παρέμβαση. Πρόκειται για ένα είδος installation art από ξύλινους πύργους διάσπαρτους στον κάμπο, που αποτελούν καταλύματα εναλλακτικού τουρισμού. Η ερμηνευτική τους διάσταση έγκειται στο γεγονός ότι η μία τους όψη είναι καθρέφτης. Η σημασία της αντανάκλασης στον σχεδιασμό των πύργων ήταν καθοριστική, διότι ο επισκέπτης μέσα από το είδωλό του έρχεται σε μια διαλεκτική σχέση με την ταυτότητα του τόπου. Τα καταλύματα στέκονται σαν ψυχές που παίρνουν υπόσταση με την αντανάκλαση του υποκειμένου. Η αντανάκλαση όμως, δεν είναι ποτέ μόνιμη σε έναν καθρέφτη και τα φευγαλέα είδωλα μας θυμίζουν την εφήμερη θέση μας στο χώρο και τον χρόνο, προβάλλοντας έναν επαναστοχασμό απέναντι στο απόλυτο συμβάν του θανάτου. Ο επισκέπτης ακολουθεί πεζός ένα ελικοειδές μονοπάτι που θυμίζει παραπόταμο και σκηνοθετεί το βλέμμα ανάμεσα στους καθρέφτες. Δομικά, πρόκειται για δύο βιοκλιματικούς τύπους ελάχιστης κατοικίας. [02]

MIRROR-ED Continuing on the main axis of the road network of the route, the visitor reaches the second intervention. It is a kind of installation art of wooden towers scattered in the plain, which are accommodations for eco-tourism. Their interpretive dimension lies in the fact that one facade is a mirror. The importance of reflection in the design of the towers was crucial because the visitor, through his mirage, comes into a dialectical relationship with the identity of the place. The accommodations stand like Souls that take shape with the subject's recall. The reflection, however, was never permanent in a mirror, and the fleeting images remind us of our ephemeral position in space and time, projecting a reflection on the ultimate event of death. The visitor follows on foot a winding path that resembles a tributary and directs the gaze between the mirrors. Structurally, these are two bioclimatic types of minimum housing.

263

[03] KATABASIS Συνεχίζοντας, στο σημείο που ενώνεται ο Αχέροντας με τον Κωκυτό και σηματοδοτείται κατά τον Όμηρο η είσοδος στον Κάτω Κόσμο μέσα από την Αχερουσία λίμνη, τοποθετείται η τρίτη παρέμβαση που αφορά την Κατάβαση. Πρόκειται για μια αναφορά στην αρχαία λίμνη. Ο επισκέπτης, φτάνοντας στο σημείο αντικρύζει μια στρογγυλή δεξαμενή. Ανεβαίνοντας σε αυτήν, μπορεί να περπατήσει περιμετρικά του νερού, έχοντας οπτικές φυγές στο σημείο ένωσης των δύο ποταμών. Ένα απότομο κλιμακοστάσιο «σχίζει» τη «λίμνη» δίνοντας την αίσθηση της κατάβασης στο νερό. Από κάτω, βρίσκεται ένας μικρότερος κυκλικός χώρος. Η οροφή του είναι κατασκευασμένη από ακρυλικό πάνελ. Το διάφανο ακρυλικό επιτρέπει τη μέγιστη διάθλαση του φωτός, δημιουργώντας πολλαπλές αντανακλάσεις νερού στην επιφάνεια του σκυροδέματος. Διακατέχεται κανείς από την αίσθηση ότι είναι μέσα στο νερό, ενώ στην πραγματικότητα βρίσκεται από κάτω. Αυτή η ιδιόμορφη κατάσταση μυστηριακού φωτισμού που προκαλεί δέος, θυμίζει το αίσθημα της ύπαρξης στο ιερό ενός ναού, χωρίς δόγμα. Ενας τόπος ησυχίας και περισυλλογής. [03]

KATABASIS Continuing, at the point where Acheron joins Kokytos and, according to Homer, the entrance to the Underworld through the Acherousia lake is marked, the Third intervention concerning Katabasis is placed. This is a reference to the ancient lake. The visitor, reaching the point, sees a round tank. Climbing on it, he can walk around the water, having visual escapes at the junction of two rivers. A steep staircase “tears” the “lake,” giving the feeling of descending into the water. Below, there is a smaller circular space. Its roof is made of acrylic panels. Transparent acrylic allows maximum refraction of light, creating multiple water reflections and caustics on the concrete surface. The feeling is like you are in the water when in fact, you are actually below. This peculiar state of mysterious enlightenment that evokes awe reminds the feeling of being in the sanctuary of a temple without dogma—a place of peace and contemplation.

[04] METABASIS Η τελευταία παρέμβαση προσεγγίζει την έννοια της Μετάβασης και συνιστά ένα γραμμικό πέρασμα στο λόφο που κλείνει από βορρά τις εκβολές, δηλαδή τη χώρα των Κιμμερίων, το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου, όπου ταξίδεψε ο Οδυσσέας. Ο επισκέπτης, βιώνει μια συνολική μετάβαση σε επίπεδο φωτός, ήχου και υλικότητας για να επέλθει τελικά η λύτρωσή του μετά από τις δοκιμασίες του. Η ιδέα υλοποιείται με την κάθοδο μέσω μιας μεταλλικής σκάλας στο πρώτο υπόσκαφο τμήμα, όπου στο δάπεδο τοποθετείται λαμαρίνα η οποία δημιουργεί έντονο μεταλλικό θόρυβο και ηχώ με κάθε βήμα. Από τη μία πλευρά αφήνεται ακάλυπτος ο σκληρός βράχος του υπεδάφους. Καθώς μεταβαίνει στο φωτεινό εξωτερικό κομμάτι, το δάπεδο μετατρέπεται σε λείο σκυρόδεμα και απαλλαγμένος από τον ενοχλητικό θόρυβο, ο επισκέπτης αρχίζει να απολαμβάνει πια τον ήχο των κυμάτων μέχρι να φτάσει στο τέλος της πορείας του. Εκεί αντικρύζει την εικόνα του Ιονίου πελάγους, στέκεται ελεύθερος μπροστά στη θάλασσα και το φως. Τέλος, τοποθετούνται υποστηρικτικές κατασκευές σε όλο το μήκος της διαδρομής. [04]

Lastly, supporting structures are placed along the entire length of the route.

STUDENT Xanthi Tsekou INSTAGRAM ACCOUNT _.blondie , rubia_arch CONTACT EMAIL xanthitsekou@hotmail.com SUPERVISOR Yannis Aesopos DATE October 2021 INSTITUTION University of Patras, Greece Department of Architecture

[06.2]

METABASIS The last intervention approaches the meaning of Metabasis. It is nothing but a linear passage to the hill that closes the estuary from the north, meaning the country of the Cimmerians, the boundary between life and death, where Odysseus traveled. The visitor experiences a total transition in terms of light, sound, and materiality so that his redemption can finally take place after his trials. The idea is implemented by descending through a metal ladder to the first caved section, where a sheet is placed on the floor, which creates intense metal noise and an echo with each step. On one side, the hard rock of subsoil is left uncovered. As he moves to the bright exterior, the floor turns to smooth concrete. Free of annoying noise, the visitor begins to enjoy the sound of the waves until he reaches the end of his course. There he sees the view of the Ionian Sea, standing free in front of the sea and the light.

DIPLOMA THESIS Acherontia Route: An architectural interpretation of myth

YOUNG AND UPCOMING

Το CryptoGAN προωθεί την ελεγχόμενη επανεισαγωγή της άγριας φύσης στην πόλη, ως μέσο επίτευξης της οικεντρικής αστικότητας. CryptoGAN promotes the wild nature’s controlled reintroduction into the city as means of achievement of eco-centric urbanism.

Assembling buildings based on orientation and use. Athens (left), Hong Kong (middle), London (right) Images courtesy of P. Kalaitzidis, P. Harumalani & A. Wang.

264

Ecologically intelligent spatial maps using machine learning

CryptoGAN (Thesis 03)

Panagiotis Kalaitzidis, Pooja Harumalani, Aijia Wang

Με τη βοήθεια υπολογιστικών εργαλείων και μηχανικής μάθησης προτείνει ένα προσαρμοζόμενο σύστημα σχεδιασμού και μία τυπολογία κτιρίων που αφομοιώνει τα όρια μεταξύ ανθρώπινης και μη ανθρώπινης δραστηριότητας, ενώ μεγιστοποιεί την οικολογική παραγωγικότητα ως προϋπόθεση για ένα ευημερές αστικό οικοσύστημα.

With the computing tools’ and mechanical learning’s help, it proposes a customized designing system and a building typology that eliminates the borders between human and non-human activity. At the same time, it maximizes ecological productivity as a perquisite for a prosperous urban ecosystem. Καθώς μπαίνουμε σε μια περίοδο «Συμβίωσης», το αστικό περιβάλλον πρέπει να επανακαθοριστεί έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί μία ευημερής συμβίωση και των ανθρώπινων και των μη-ανθρώπινων παραγόντων. Αυτή η συμβίωση βρίσκεται στην ελεγχόμενη αναδόμηση της πόλης. As we move to the era of the Symbiocene, the urban environment needs to be redefined to enable a prosperous symbiosis of both human and non-human agents. This symbiosis rests in a monitored rewilding of the city. Η φύση στην αγνή της ουσία διεξάγεται σ’ ένα τακτοποιημένο χάος: μία ροή ενέργειας και ύλης, η οποία ενεργά διεκδικεί την κυριαρχία στο χώρο και αναζητά ισορροπία. Επομένως, αυτή η σύνδεση των κόσμων δεσμεύεται να θέσει νέους κανόνες συνύπαρξης και ασφαλούς ελληλεπίδρασης.

[06.3]

Nature in its pure essence is conducted in orderly chaos: a flow of energy and matter which actively asserts dominance on space and searches for balance. Therefore, this conjunction of worlds is bound to set new rules of coexistence and safe interaction.

DIPLOMA THESIS CryptoGAN

INSTITUTION The Bartlett School of Architecture, UCL PROGRAM MArch Architectural Design STUDENTS Panagiotis Kalaitzidis Pooja Harumalani Aijia Wang TUTORS Richard Beckett Barry Wark Levent Ozruh DATE September 2021 CONTACT EMAIL panayotiskal@yahoo.com

Athens Typical interior of offices

YOUNG AND UPCOMING

Design methodology application in Athens Επιπλέον, ο τεράστιος όγκος οικολογικών δεδομένων που απαιτούνται για τον καθορισμό και την παραγωγή χώρου για μη ανθρώπους καθιστά τη μηχανική μάθηση ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας σχεδιασμού. Ακολουθώντας αυτή την κατεύθυνση, οι αρχιτέκτονες παίρνουν τον ρόλο του επιμελητή της οικολογικής νοημοσύνης στο σχεδιασμό του τεχνητού χώρου και τελικά θέτουν τα όρια της ανθρώπινης δραστηριότητας στο να αλληλεπιδρούν με ασφάλεια με τη μη ελεγχόμενη ασάφεια που διακρίνει την άγρια φύση. Moreover, the enormous amount of ecological data needed to define and produce space for non-humans renders machine learning an essential part of the design process. In this direction, architects take the role of the curator of ecological intelligence in designing artificial space and eventually set the thresholds for human activity to interact with the unmonitored ambiguousness of the wild safely.

CryptoGAN questions how machine learning and computation can be utilized to design a building typology that effectively blurs the threshold between the human and the non-human activity in a symbiotic way. It offers a prototypical methodology to incorporate the aforementioned elements into a design system adaptive to different ecological conditions and set for maximum ecological productivity.

265

Το CryptoGAN εξετάζει το πώς η μηχανική μάθηση και η υπολογιστική μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον σχεδιασμό της τυπολογίας ενός κτιρίου, η οποία αποτελεσματικά θολώνει τα όρια μεταξύ ανθρώπινης και μη ανθρώπινης δραστηριότητας μ έναν συμβιωτικό τρόπο. Προσφέρει μία πρωτότυπη μεθοδολογία ενσωμάτωσης των προαναφερθέντων στοιχείων στο σχεδιαστικό σύστημα, το οποίο προσαρμόζεται στις διαφορετικού είδους συνθήκες, και τίθεται για μέγιστη οικολογική παραγωγικότητα.

Αυτός ο χώρος προσφέρεται ως ένα κεντρικό σημείο οικονομικής δραστηριότητας ακολουθώντας τις αρχές του Δείκτη Περιεκτικού Πλούτου (Inclusive Wealth Index), και τελικά θέτει το θεμέλιο για τη μετάβαση προς τον οικοκεντρικό ορισμό της αστικότητας και της αστικής οικονομίας. This space is then offered as a hub of economic activity under the principles of the Inclusive Wealth Index and eventually sets the base for the transition to the ecocentric definition of urbanism and the urban economy. Η μεθοδολογία της έρευνας ξεκινά με τον προσδιορισμό της οικολογικής νοημοσύνης, την οποία χρειάζονται τα κτίρια για να διευκολύνουν τη μη ανθρώπινη ανάπτυξη και δραστηριότητα. Στη συνέχεια επιμελείται αυτά τα δεδομένα σε χωρικές διατάξεις ενσωματωμένες με την προαναφερθείσα νοημοσύνη. The research methodology starts by defining the ecological intelligence which buildings need to facilitate non-human growth and activity. Then it curates these data into spatial layouts embedded with the aforementioned intelligence. Αυτό το σύνολο δεδομένων διάταξης προσαρμόζεται περαιτέρω στα διάφορα είδη οικολογικών παραμέτρων κάθε τοποθεσίας. Μέσω υπολογιστικών τρόπων, αυτή η διατακτική παραγωγή μπορεί να μεταφραστεί σε κτιριακή μάζα και στη συνέχεια να συναρμολογηθεί και να υλοποιηθεί μέσω voxelization με προσανατολισμό και λειτουργία να φιλοξενήσει διάφορα είδη. This layout dataset is further adapted to any site's different kinds of ecological parameters. Through computational means, this layout output can be translated into a building mass and then be assembled and materialized through voxelization by orientation and function to host different species. Athens Placement in the urban fabric

[06.3]

Design by REACT ARCHITECTS

ΕΜ ΠΝ ΕΥ ΣΗ Χ Ω ΡΙ Σ ΟΡΙ Α . ∆Η Μ Ι ΟΥ Ρ ΓΙ Α ∆Ι Χ Ω Σ ΠΕΡ Ι Ο Ρ Ι Σ ΜΟΥ Σ . ΑΠΟΤ ΕΛΕΣΜ Α ΠΟΥ ∆Ι ΑΜ Ο ΡΦ Ω Ν Ε Ι Ν ΕΕΣ ΤΑ Σ Ε Ι Σ . Τα δεδοµένα στην Αρχιτεκτονική και το Design επαναπροσδιορίζονται µε προηγµένες λύσεις που προσφέρουν απόλυτη ελευθερία σχεδίασης.

Archisearch the Paper Edition Vol. 3

Articles inside

06] Young and upcoming