Archisearch the Paper Edition Vol 6

Page 1

WN O

DOWN TO RTH

EARLY SUMMER

AtPE

Erieta Attali, Andreas Fies

Herzog & de Meuron, Ryan Neheiser, Δημήτρης Παπανικολάου, Olga Tourlomousi, on-site representative of Renzo Piano Building Workshop (RPBW) in Greece και Olaf de Noover από Renzo Piano Building Workshop

Lifetime Achievement Awards,

Jette Cathrin Hopp

Snøhetta.

It has not been a short time since we've observed a significant increase in events and publications related to architecture. This surge, indicative of the industry's growth, is undoubtedly positive news for Design Ambassador and Archisearch, which have long championed Greece's creative potential.

In the seventh edition of Archisearch Paper Edition, we celebrate these creative forces through time and maintain our commitment to high-quality content. We revisit the work of Suzana Antonakaki and Stelios Giamarelos with a detailed homage on the occasion of their new book, "Architectural Poetics." We engage in a heartfelt dialogue with Eva Manidaki and analyze the architecture of tourism with Dimitris Potiropoulos, alongside insights from Juhani Pallasmaa and Martin Heidegger. We explore construction projects in China with Georges Batzios, and in Egypt and Indonesia with KKMK Architects. We reflect on this year's most notable projects, both internationally with the Mies Van Der Rohe awards and in Greece with the GRAIL Awards. Before the upcoming ESO conference, we delve into the theme of ESO through the perspective of Sophia Vyzoviti.

As always, we draw inspiration from the theses that resonate with us, showcasing the thoughtful vision and passion of architects still untouched by the industry's demands. With this seventh issue, Archisearch Paper Edition continues its exploration of the diverse realities of architecture. We focus on the extraordinary and the unique experiences of architects that create modern, miniature rhapsodies.

The distribution of Archisearch Paper Edition 7 will commence at the ESO Conference, featuring Areti Markopoulou, Stella Pieri, Panos Dragonas, Konstantinos Pantazis, Erieta Attali, Andreas Fies from Herzog & de Meuron, Ryan Neheiser, Dimitris Papanikolaou, Olga Tourlomousi, an on-site representative of Renzo Piano Building Workshop (RPBW) in Greece, Olaf de Noover from Renzo Piano Building Workshop, and Jette Cathrin Hopp from Snøhetta. During the Lifetime Achievement Awards, Panagiotis Pangalos will present honors to Tassos Biris, Manolis Korres, and Eleni Vernardaki.

As we conclude this issue, allow me to tease the content of our next edition, which will feature highlights from the ESO conference presentations among other topics.

VASSILIOS BARTZOKAS

Archisearch the Paper Edition is a printed edition of Archisearch.gr © Design Ambassador thedesignambassador.com All Rights Reserved TITLE OWNER / MANAGING DIRECTOR Vassilios Bartzokas / Design Ambassador PUBLISHER Aris Marinakis Architectural Editions ART DIRECTION & DESIGN Post—Spectacular Office EDITORIAL DIRECTOR Danai Makri / Design Ambassador EDITORS Thanassis Diamantopoulos Tina Marinaki Melina Arvaniti Ira Sinigalia George Lampiris Elpida Roidou GUEST EDITORS Sophia Vyzoviti Mies Van Der Rohe Awards team Nikos Triantafyllopoulos & Dianeosis team ASSISTANT EDITOR Tzanetos Kavaliotis COPY EDITING & PROOFREADING George Mantzouranedes TRANSLATIONS Eleni Vyza George Mantzouranedes PRINTING & BINDING Future Format www.archisearch.gr
Δεν είναι μικρό το χρονικό διάστημα που ακούμε, ότι τα events και οι εκδόσεις για την Αρχιτεκτονική έχουν πολλαπλασιαστεί. Η δεδομένη άνθιση του κλάδου, ως προϋπόθεση, μπορεί να αποτελεί μόνο καλή είδηση για τη Design Ambassador και το Archisearch που ανέκαθεν πίστευαν στις δημιουργικές δυνάμεις της Ελλάδας. Στο 7ο τεύχος του Archisearch Paper Edition γιορτάζουμε διαχρονικά αυτές τις δυνάμεις και επιμένουμε στο ποιοτικό περιεχόμενο. Ξαναγνωρίζουμε τη Σουζάνα Αντωνακάκη και τον Στέλιο Γιαμαρέλο μέσα από ένα εκτενές αφιέρωμα, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Αρχιτεκτονική Ποιητική». Δοκιμάζουμε μία συγκινησιακή διαλεκτική με την Εύα Μανιδάκη. Ανατέμνουμε την αρχιτεκτονική του τουρισμού με τον Δημήτρη Ποτηρόπουλο και μαζί του, τον Juhani Pallasmaa και τον Martin Heidegger. Μαθαίνουμε πώς είναι να κτίζεις στην Κίνα με τον Γιώργο Μπάτζιο αλλά και στην Αίγυπτο και την Ινδονησία με τις KKMK Architects. Αναστοχαζόμαστε πάνω στα πιο αξιόλογα έργα της χρονιάς διεθνώς με αφορμή τα βραβεία Mies Van Der Rohe και στην Ελλάδα μέσω των GRAIL Awards. Βλέπουμε τη θεματική της ΕΣΩ, πριν την ΕΣΩ – καθώς το τεύχος προετοιμάζεται εν αναμονή της μεγάλης ημερίδας – μέσα από τη ματιά της Σοφίας Βυζοβίτη. Όπως πάντα, επιλέγουμε πτυχιακές εργασίες, που μας εμπνέουν χάρη στην ευφυή οπτική και το πάθος των αρχιτεκτόνων που δεν επηρεάστηκαν ακόμη από τις απαιτήσεις του επαγγέλματος. Με το Archisearch Paper Edition 7 συνεχίζουμε την εξερεύνησή μας σε όλο το φάσμα της πραγματικότητας. Στο ιδιαίτερο, πέρα από το προφανές και στα μοναδικά βιώματα των αρχιτεκτόνων που αποτελούν σύγχρονες, μικρές ραψωδίες. Το Archisearch Paper Edition 7 ξεκινά τη διανομή του στην Ημερίδα ΕΣΩ, στην οποία συμμετέχουν οι Αρετή Μαρκοπούλου, Στέλλα Πιερή, Πάνος Δραγώνας, Κωνσταντίνος Πανταζής,
το γραφείο
από
Στο πλαίσιο των
ο Παναγιώτης Πάγκαλος απονέμει το βραβείο στους Τάσο Μπίρη, Μανώλη Κορρέ και Ελένη Βερναρδάκη. Κλείνοντας αυτό το editorial, παραθέτω ένα spoiler alert για το επόμενο τεύχος, το οποίο θα καταγράψει στο χαρτί το απόσταγμα των παρουσιάσεων της ΕΣΩ, μεταξύ άλλων. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΑΡΤΖΩΚΑΣ
από
και

MAY 2024 AtPE ARCHISEARCH

ISSUE

THE PAPER EDITION

(07)

INDEX

[01] AGENDA

[02] PEOPLE [03] ARCHITECTURE

[04] THE DESIGN AMBASSADOR

[05] YOUNG & UPCOMING

[01.1] ETSI ARCHI TECTS P.018 [01.4] SOPHIA VYZOVITI P.026 [01.3] KSTUDIO P.024 [01.5] KYKLÀDA PRESS P.028 [01.2] OBLIQUE P.022 [01.6] MIES VAN DER ROHE 2024 P.034
[03.2] KAIZEN CAMPUS USP P.144 [03.3] THE ELLINIKON EXPERIENCE PARK P.148 [03.4] LA BERGERIE P.152 [03.5] ARISTIDES DALLAS GREEN P.156 [03.1] DIARCHON THE CASINO P.140 [05.1] RE-MINING GIALI P.274 [04.2] HOTEL EXPERIENCE P.234 [04.1] GRAIL AWARDS 2024 P.208 [02.1] EVA MANI DAKI P.086 [02.2] ZEUS + ΔIONE P.094

INDEX

[01.10]

[02.3]

ARCHITECTURE & DESIGN

AMBASSADOR UPCOMING

KKMK P.052
DIA NEO SIS P.048
DIMITRIS POTIROPOULOS P.042 [01.11] GEORGE TSOLAKIS P.058
[01.9]
[01.8]
[01.7]
GEORGES BATZIOS P.056
VIKELAS ARCHI TECTS P.158 [03.7] R |C| TECH STOP P.162 [03.8] OTE ESTATE P.164 [03.10] ELLA RESORTS P.172 [03.9] MGO OFFICES ARMEFTIS PARTNERS P.168
LIVE YOUR MYTH DEATH IN GREECE P.278 [04.4] ESO 2024 P.240
ARCHI TECTURE & TOURISM CHANIA P.236
[03.6]
[05.2]
[04.3]
STELIOS GIAMARELOS MEETS SUZANA ANTONAKAKI P.098 [02.4] DE PLOT ARCHI TECTS P.110
HÄSTENS STORE ATHENS | Poseidonos 46 Avenue 17455 Attiki Greece
Photography Simon Procter Hästens 2000T® Experience the bed of your dreams at your nearest Hästens store. HASTENS.COM

T: 215 215 2000 | W: www.gruppocucine.gr

SHOWROOMS

CHALANDRI

GLYFADA

AIGALEO

NEA SMIRNI AG. PARASKEVI VOULA Model: SNAIDERO VISION

AGENDA

[01.8] DIA NEO SIS P.048

[01.7] DIMITRIS POTIROPOULOS P.042

[01.9] KKMK P.052

16
[01.1] ETSI ARCHI TECTS P.018 [01.4] SOPHIA VYZOVITI P.026 [01.3] KSTUDIO P.024
01.0 AtPE I07

AGENDA

17
[01.5] KYKLÀDA PRESS P.028 [01.2] OBLIQUE P.022 [01.6] MIES VAN DER ROHE 2024 P.034 [01.11] GEORGE TSOLAKIS P.058
01.0 AtPE I07
[01.10] GEORGES BATZIOS P.056

(

The Etsi Architects firm won the prize for best architectural office of the year 2024 at the GRAIL Awards. Let's discover the reasons by talking to them.

ETSI ARCHITECTS

The Ethics of Locality

GONATSA

It takes talent to turn a disadvantage into an advantagea quality that seems not to be missing from the members of the Etsi Architects firm. They managed to turn the disadvantage of having their headquarters in Kardamili, Mani, far from the two major urban centers, into an advantage since the natural environment and the aesthetics of the region became the "playground" where they seem to carry out worth mentioning projects.

This was also confirmed by Eleni Tsigarida, founding member of the office, through our interview: "I would say that the adventure of decentralization and love for the villages, the landscape, and the local techniques made us stand out. We were fascinated by the challenge of telling a modern story through traditional buildings and integrating our works into this landscape." The modern architectural history of the area now also bears the firm’s mark because they created it with love for the past and the environment: "Some say 'away from Athens,' we say 'close to nature'! Our decision to work in Mani, in its villages, and within nature inspired us to look for beauty in simplicity, to connect more directly with customers and the environment, to implement circular economy, and to enjoy every moment of the creative process," Eleni told us.

GONATSA

Their project, "The Inside-out House in Gonatsa," won the "Detached House" Category award at the GRAIL Awards 2024. The project concerns a 120 sq.m. residence designed to integrate inside and outside visuals, respect the landscape, and integrate the building into the landscape. They told us: "The olive grove in Gonatsa inspired us to create a space that derives its beauty from the simplicity of the landscape.

By using transparent openings to human scale, we tried to achieve a harmonious connection between interior and exterior space, bringing the beauty of the natural environment into the house and ensuring the continuity of the landscape." And they added a poetic touch: "In Gonatsa, we listened to the stories that the trees and the earth told us. We aimed to translate these stories into a home offering a refuge and a window into the landscape’s soul. We tried to connect humans with the environment, creating a space narrating coexistence's beauty."

Για να μετατραπεί το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα χρειάζεται ταλέντο. Κι αυτό φαίνεται να μη λείπει από τα μέλη του γραφείου Etsi Architects, που κατάφεραν να μετατρέψουν την μακριά από τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα έδρα τους -την Καρδαμύλη- σε πλεονέκτημα, αφού το φυσικό περιβάλλον και η αισθητική της Μάνης έγινε το συνθετικό “playground” όπου φαίνεται να πραγματοποιούν αξιόλογα έργα.
Αυτό επιβεβαίωσε και η Ελένη Τσιγαρίδα, ιδρυτικό στέλεχος του γραφείου, μέσα από τη συνέντευξή μας: «Θα έλεγα ότι η περιπέτεια της αποκέντρωσης και η αγάπη για τα χωριά, το τοπίο και τις τοπικές τεχνικές, μας ξεχώρισαν. Μαγευτήκαμε από την πρόκληση να αφηγηθούμε μια σύγχρονη ιστορία μέσα από παραδοσιακά κτίρια, και να ενταχθούν τα έργα μας σε αυτό το τοπίο». Η σύγχρονη αρχιτεκτονική ιστορία της περιοχής φέρει πλέον και το στίγμα του γραφείου, γιατί τη δημιούργησαν με αγάπη προς το παρελθόν αλλά και το περιβάλλον: «Κάποιοι λένε “εκτός Αθηνών”, εμείς λέμε “κοντά στη φύση”! Η απόφασή μας να εργαστούμε στη Μάνη, στα χωριά της και μέσα στη φύση, μας ενέπνευσε να αναζητήσουμε την ομορφιά στην απλότητα, να συνδεθούμε πιο άμεσα με τους πελάτες και το περιβάλλον, να κάνουμε πράξη την κυκλική οικονομία και να απολαύσουμε κάθε στιγμή της δημιουργικής διαδικασίας» μας είπε η Ελένη.
Το έργο τους “The Inside-out House in Gonatsa” κέρδισε βραβείο στην Κατηγορία «Μονοκατοικία» στα GRAIL Awards 2024. Το έργο αφορά μία κατοικία 120 τ.μ. που σχεδιάστηκε με σκοπό την οπτική ενοποίηση του μέσα και του έξω, τον σεβασμό στο τοπίο και την ένταξη του κτιρίου σε αυτό. Οι ίδιοι μάς είπαν: «Ο ελαιώνας στη Γκονάτσα, μας ενέπνευσε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που αντλεί την ομορφιά του από την απλότητα του τοπίου. Με τη χρήση διαμπερών ανοιγμάτων και ανθρώπινης κλίμακας, προσπαθήσαμε να πετύχουμε μια αρμονική σύνδεση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, φέρνοντας την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος μέσα στο σπίτι και εξασφαλίζοντας τη συνέχεια του τοπίου». Και συμπλήρωσαν με μια ματιά ποιητική: «Στη Γκονάτσα, ακούσαμε τις ιστορίες που μας έλεγαν τα δέντρα και η γη. Η προσπάθειά μας ήταν να μεταφράσουμε αυτές τις ιστορίες σε ένα σπίτι που προσφέρει τόσο ένα καταφύγιο όσο και ένα παράθυρο στην ψυχή του τοπίου. Επιχειρήσαμε να συνδέσουμε τον άνθρωπο με το περιβάλλον του, δημιουργώντας έναν χώρο που αφηγείται την ομορφιά της συνύπαρξης».
Το γραφείο Etsi Architects κέρδισε το κορυφαίο βραβείο του καλύτερου αρχιτεκτονικού γραφείου της χρονιάς 2024 στα GRAIL Awards. Ας δούμε μαζί τους το γιατί.
01.1.1 AGENDA 18 01.1

KARDAMYLI CUSTOMS

In the architectural category "Reuse/Restoration/Addition/Extension," they took the first prize for reusing the Kardamyli Customs office as a residence. They said, "We took a building with a heavy history, damaged by time, nature, and several invalid interventions, and turned it into a house that breathes history and warmth. We used every technique available, from secret openings to eco-friendly materials, to create a landmark that narrates past stories with a modern twist. The local community embraced the project, overcoming initial reservations as it became an attraction, exceeding both our expectations and our clients'."

So what can make an architect more creative: confining renovation to an existing shell or creating from scratch?

The architectural office from Mani gave us the following answer: "Creativity is necessary, whether we are renovating or starting from scratch. In renovations, the challenge is interpreting and combining historical elements with contemporary needs, creating a dynamic coexistence between the past and the future. In new constructions, we explore the limits of architectural creation, adapting innovative ideas to the context and needs of today."

01.1.1-2 Kardamyli Customs Photography ©Panagiotis Voumvakis ΤΕΛΩΝΕΙΟ ΚΑΡΔΑΜΎΛΗΣ Στην αρχιτεκτονική κατηγορία «Επανάχρηση/Αποκατάσταση/Προσθήκη/Επέκταση» πήραν το πρώτο βραβείο με την επανάχρηση του τελωνείου στην Καρδάμυλη ως κατοικία. Οι ίδιοι είπαν γι’ αυτό: «Πήραμε ένα κτίριο με βαριά ιστορία, ταλαιπωρημένο από τον χρόνο, τη φύση και αρκετές άκυρες επεμβάσεις, και το μετατρέψαμε σε ένα σπίτι που αποπνέει ιστορία και ζεστασιά. Χρησιμοποιήσαμε κάθε διαθέσιμη τεχνική, από μυστικά ανοίγματα μέχρι οικολογικά υλικά, για να δημιουργήσουμε ένα τοπόσημο που αφηγείται τις ιστορίες του παρελθόντος με μια σύγχρονη πινελιά. Το έργο αγκαλιάστηκε από την τοπική κοινότητα, κατακτώντας αρχικές επιφυλάξεις καθώς έγινε αξιοθέατο, υπερβαίνοντας τόσο τις προσδοκίες μας, όσο και των πελατών μας». Άρα, τι μπορεί να κάνει έναν αρχιτέκτονα πιο δημιουργικό: ο περιορισμός της ανακαίνισης σε ένα υπάρχον κέλυφος ή η δημιουργία από το μηδέν; Το αρχιτεκτονικό γραφείο από τη Μάνη, μας έδωσε την εξής απάντηση: «Η δημιουργικότητα είναι απαραίτητη, είτε ανακαινίζουμε είτε ξεκινάμε από το μηδέν. Στις ανακαινίσεις, η πρόκληση είναι να ερμηνεύσουμε και να συνδυάσουμε τα ιστορικά στοιχεία με σύγχρονες ανάγκες, δημιουργώντας μια δυναμική συνύπαρξη μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Στις νέες κατασκευές, εξερευνούμε τα όρια της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, προσαρμόζοντας καινοτόμες ιδέες στο πλαίσιο και τις ανάγκες του σήμερα».
01.1.3 Postcard from The Old Customs House of Kardamyli Courtesy of Etsi Architects 01.1.2 01.1.3 AGENDA 19 01.1

VAMVAKOUS ALLEY (ROUGA OF VAMVAKOUS)

The stone of Mani becomes lighter in the hands of Etsi Architects, as they proved in "Rouga Of Vamvakous," four early 20th-century stone structures in the remote village of Vamvakou, Laconia. These structures were converted into a small guest house as part of the Vamvakou Revival project, funded by the Stavros Niarchos Foundation.

The initiative aims to serve as a model for other rural areas by attracting new residents, businesses, and visitors to the once-vibrant village. By the 1950s, it had been devastated by the German occupation, the Greek Civil War, and emigration.

ΡΟΎΓΑ ΤΗΣ ΒΑΜΒΑΚΟΎΣ Η μανιάτικη πέτρα γίνεται ελαφρύτερη στα χέρια του γραφείου Etsi Architects. Αυτό αποδεικνύεται και με τη «Ρούγα Της Βαμβακούς», τέσσερις πέτρινες εγκαταστάσεις των αρχών του 20ού αιώνα στο απομακρυσμένο χωριό Βαμβακού στη Λακωνία, που μετατράπηκαν σε έναν μικρό ξενώνα στο πλαίσιο του προγράμματος Vamvakou Revival που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η πρωτοβουλία έχει ως στόχο να χρησιμεύσει ως πρότυπο για άλλες αγροτικές περιοχές, προσελκύοντας νέους κατοίκους, επιχειρήσεις και επισκέπτες στο κάποτε ζωντανό χωριό -το οποίο, μέχρι τη δεκαετία του 1950 είχε ερημώσει από την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τη μετανάστευση.
01.1.4 01.1.4-5 Vamvakous Alley (Rouga Of Vamvakous) Courtesy of Etsi Architects 01.1.6-7 Monastery house Photography ©Panagiotis Voumvakis AGENDA 20 01.1

MONASTERY HOUSE

This project was commended in the GRAIL Residence category. In this particular project, Etsi Architects designed and built a country house for a large family on the Mani peninsula in Greece. The plot was high on the side of a mountain, offering a fantastic view of the village and the sea below. The family's main requests to the architects were maintaining the members' privacy, with individual spaces for each, and security. Greek monasteries and local traditional stone buildings with tiled roofs and minimal elements of modern flat-roofed buildings inspired the resulting building.

MONASTERY HOUSE Αυτό το έργο πήρε έπαινο στην κατηγορία «Κατοικία» στα GRAIL. Στο συγκεκριμένο project, οι Etsi Architects ανέλαβαν να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν μια εξοχική κατοικία για μια μεγάλη οικογένεια, στη χερσόνησο της Μάνης. Το οικόπεδο βρισκόταν ψηλά στην πλαγιά ενός βουνού, προσφέροντας καταπληκτική θέα στο χωριό και τη θάλασσα από κάτω. Τα κύρια αιτήματα της οικογένειας από τους αρχιτέκτονες ήταν η διατήρηση της ιδιωτικότητας των μελών με ατομικούς χώρους για το καθένα, και η ασφάλεια. Το κτίριο που προέκυψε ήταν εμπνευσμένο από τα ελληνικά μοναστήρια και τα τοπικά παραδοσιακά πέτρινα κτίρια με κεραμοσκεπές, σε συνδυασμό με ελάχιστα στοιχεία των σύγχρονων κτιρίων με επίπεδη στέγη.
01.1.5 01.1.6 01.1.7 AGENDA 21 01.1

Example #1 is a renovation project of a 26 square meter space in a 1970s building in Vouliagmeni by Oblique, a six-year-old office founded by Stella Livieratou and Dimitris Chatzioakeimidis.

OBLIQUE

The Big Micro

They won the Interior Design award at the GRAIL Awards in the category of apartments under 100 sq.m. They achieved this by daring to change it entirely and essentially starting from scratch. We started our interview by trying to understand further what was written in the architectural description of the project: "The extreme limitation of the space was the reason for a radical reorganization of the floor plan for it to serve the needs of the user but at the same time avoid the creation of a standard apartment in miniature."

TD I read in the architectural description that you did a "radical reorganization of the floor plan." So, what exactly did you do?

OB First of all, everything there was gone; we removed the partitions to start on a white canvas. We were also lucky because the space was a strict rectangle, so we could do whatever we wanted. By saying "radical reorganization," we mean that we did not try to make a miniature of a classic apartment, with a living room, bathroom, kitchen, and bedroom where we would simply reduce the corresponding square footage of each intended space. We tried to prioritize that it's a small property, and that's what we'd go with. We prioritized uses, saying what is the most important on that surface, and we have paid attention to the feelings born out of the sense that something looks bigger than it actually is.

Πήρε το βραβείο του Interior Design στα GRAIL Awards στην κατηγορία των διαμερισμάτων κάτω των 100 τ.μ. Το κατάφεραν τολμώντας να το αλλάξουν εντελώς, δημιουργώντας το ουσιαστικά από την αρχή. Ξεκινήσαμε τη συνέντευξή μας προσπαθώντας να αποσαφηνίσουμε αυτό που γραφόταν στην αρχιτεκτονική περιγραφή του έργου: «Ο εξαιρετικά περιορισμένος χώρος αποτέλεσε αφορμή για ριζική αναδιοργάνωση της κάτοψης, προκειμένου να εξυπηρετεί τις ανάγκες του χρήστη, αλλά παράλληλα να αποφευχθεί η δημιουργία ενός τυπικού διαμερίσματος σε σμίκρυνση».
ΤΔ Διαβάζω στην αρχιτεκτονική περιγραφή ότι κάνατε «ριζική αναδιοργάνωση της κάτοψης». Δηλαδή, τι κάνατε ακριβώς; OB Αρχικά, ό,τι υπήρχε έφυγε, αφαιρέσαμε τα χωρίσματα δηλαδή προκειμένου να ξεκινήσουμε σε έναν λευκό καμβά. Ήμασταν και τυχεροί γιατί έδινε ένα αυστηρό παραλληλόγραμμο ο χώρος, οπότε μπορούσαμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Λέγοντας «ριζική αναδιοργάνωση» εννοούμε ότι δεν προσπαθήσαμε να φτιάξουμε μια μικρογραφία ενός κλασικού διαμερίσματος, με σαλόνι, μπάνιο, κουζίνα, υπνοδωμάτιο, όπου απλά θα μειώναμε τα αντίστοιχα τετραγωνικά του κάθε προβλεπόμενου χώρου. Προσπαθήσαμε να θέσουμε προτεραιότητες, με δεδομένο ότι είναι ένα μικρό σπίτι -και αφού αυτό έχει ο πελάτης, με αυτό θα πορευόμασταν. Κάνοντας μια προτεραιοποίηση των χρήσεων, λέγοντας τι είναι πιο σημαντικό σε αυτά τα τετραγωνικά, και δίνοντας βάση στο συναίσθημα που σου δίνει η αίσθηση ότι φαίνεται μεγαλύτερο από ό,τι είναι.
Το Example #1 είναι ένα έργο ανακαίνισης ενός χώρου 26 τετραγωνικών μέτρων σε κτίριο του ’70 στη Βουλιαγμένη, από το Oblique, ένα νέο -μόλις έξι ετών- γραφείο που ίδρυσαν οι Στέλλα Λιβιεράτου και Δημήτρης Χατζηωακειμίδης.
( GRAIL WINNERS ) Thanassis Diamantopoulos
01.2.1 01.2 AGENDA 22

TD How is this achieved?

OB In practice, we tried to "box in" all the secondary uses beyond the built-in appliances and furniture that an apartment could have, which were included in this architectural element that we call the "blue box." We also tried to include the main uses such as a bedroom or a bathroom. Eventually, these uses are "collected" and result in us saying: we want this room for sleeping. We included the bed in the single space so that the resident of the house can sleep comfortably. As a result, we maximized the "living spaces," such as the living room or kitchen, and this supported the creation of a single open space that made the apartment look practically twice as large.

TD Is the house’s furniture designed by you?

OB In essence, architecture is furniture. We didn't see it as furniture design. We treated the furniture like architecture. So, we consider the "blue box" an oversized piece of furniture—architecture. Specifically, now it is a sofa that the customer has bought and the kitchen. A wardrobe and the drawers of the bed are all one thing and part of the "blue box."

TD You said that the work is a "canvas." To create, you must have had a source of inspiration. What was it?

OB Given our professional coming of age, our references were during the recession. We were inoculated with questions such as "how can we identify spaces?" and information such as "there are no square meters" and "Real estate has become more expensive", so we were concerned about the ways what we call micro-living could be done better. We had many references from projects of small apartments (he did not want to share any examples because of their large number) where they attempt, in a compact, solid way, to make life better for those who cannot get a larger residence. It is more of a philosophy and school of Architecture than a list of houses made by this or that architect.

TD What is this project’s luxury?

OB The experience of living in this space with the best possible conditions. It does look like a luxury project, but it's nothing like that. It's a matter of approach. Materiality doesn't matter as much as the architect's point of view. That's why we called it an "Example." It has applications in other areas as well.

OBLIQUE

Oblique is an architectural office based in Athens. It was founded in 2018 by Dimitris Hatziioakeimidis and Stella Livieratou. Through practice and research, their work deals with the production of space at all architectural scales (furniture, interiors, buildings, urban planning, landscaping). Their work experience and studies in Greece and abroad (Brussels, Rotterdam, London) allow them to offer architectural services for all phases of a project, from design to supervision and construction.

WWW.OBLQ.ORG

WWW.INSTAGRAM.COM/OBLIQUE_ARCHITECTURE

ΤΔ Αυτό πώς επιτυγχάνεται; OB Στην πράξη, προσπαθήσαμε να «εγκιβωτίσουμε» όλες τις δευτερεύουσες χρήσεις, δηλαδή πέρα από τις εντοιχισμένες συσκευές, πέρα από όλα τα έπιπλα που θα μπορούσε να έχει ένα διαμέρισμα και τα οποία μπήκαν μέσα σε αυτό το αρχιτεκτόνημα που αποκαλούμε «μπλε κουτί», προσπαθήσαμε να εντάξουμε και κύριες χρήσεις -όπως ένα υπνοδωμάτιο ή ένα μπάνιο. Αυτές οι χρήσεις «μαζεύτηκαν», με αποτέλεσμα να πούμε: το δωμάτιο αυτό το θέλουμε για να κοιμόμαστε. Έτσι, εντάξαμε το κρεββάτι στον ενιαίο χώρο για να κοιμάται ο κάτοικος του σπιτιού άνετα. Με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιήσαμε τους «χώρους διημέρευσης» όπως το σαλόνι ή την κουζίνα, και αυτό μας βοήθησε να έχουμε έναν ενιαίο ανοιχτό χώρο που κάνει το διαμέρισμα να φαίνεται ουσιαστικά διπλάσιο.
ΤΔ Τα έπιπλα του σπιτιού είναι σχεδιασμένα από εσάς; OB Στην ουσία, η αρχιτεκτονική είναι έπιπλο. Δεν το είδαμε ως σχεδιασμό επίπλου. Αντιμετωπίσαμε όμως το έπιπλο ως αρχιτεκτονική. Οπότε το «μπλε κουτί» το θεωρούμε ένα υπερμεγέθες έπιπλο-αρχιτεκτόνημα. Συγκεκριμένα, τώρα είναι ένας καναπές που έχει αγοράσει ο πελάτης και η κουζίνα. Μια ντουλάπα, τα συρτάρια του κρεββατιού, όλα είναι ένα και μέρος του «μπλε κουτιού».
ΤΔ Χαρακτηρίσατε το έργο «καμβά». Για να δημιουργήσετε πάνω του είχατε μια πηγή έμπνευσης. Ποια ήταν αυτή; OB Ανδρωθήκαμε επαγγελματικά μέσα στην περίοδο της κρίσης, σε μια διαδικασία που μπολιάστηκε με ερωτήματα του τύπου «πώς μπορούμε να προσδιορίσουμε χώρους;» πληροφορίες όπως «δεν υπάρχουν τετραγωνικά» ή «το real estate έχει ακριβύνει». Επομένως, μας απασχολούσε πώς μπορούσε να γίνει καλύτερα αυτό που λέμε micro-living. Eίχαμε πολλές αναφορές έργων από μικρά διαμερίσματα (σ.σ. δεν ήθελε να μου δώσει παραδείγματα λόγω του μεγάλου αριθμού τους) όπου προσπαθούν με έναν compact, στέρεο τρόπο να κάνουν καλύτερη τη ζωή και γι’ αυτόν που δεν μπορεί να αποκτήσει κατοικία με περισσότερα τετραγωνικά. Είναι περισσότερο μια φιλοσοφία και σχολή Αρχιτεκτονικής, παρά μια παράθεση κατοικιών που έκανε ο τάδε ή ο δείνα.
ΤΔ Ποια είναι η πολυτέλεια αυτού του έργου; OB Η εμπειρία τού να ζεις σε αυτόν τον χώρο με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Φαίνεται πάντως σαν έργο πολυτελείας. Αλλά δεν είναι κάτι τέτοιο. Είναι θέμα προσέγγισης. Η υλικότητα δεν παίζει σημασία, όσο η οπτική γωνία του αρχιτέκτονα. Γι’ αυτό το ονομάσαμε «παράδειγμα». Γιατί έχει εφαρμογές και σε άλλους χώρους.
ID Οι Oblique είναι ένα αρχιτεκτονικό γραφείο με έδρα την Αθήνα. Ιδρύθηκε το 2018 και απαρτίζεται από τον Δημήτρη Χατζηιωακειμίδη και τη Στέλλα Λιβιεράτου. Το έργο τους πραγματεύεται την παραγωγή χώρου σε όλες τις αρχιτεκτονικές κλίμακες (έπιπλο, εσωτερικοί χώροι, κτίριο, αστικός σχεδιασμός, διαμόρφωση τοπίου), μέσα από την πράξη και την έρευνα. Συνδυαστικά, η εργασιακή τους εμπειρία και οι σπουδές τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Βρυξέλλες, Ρότερνταμ, Λονδίνο), επιτρέπει την προσφορά αρχιτεκτονικών υπηρεσιών για όλες τις φάσεις ενός έργου, από τον σχεδιασμό μέχρι την επίβλεψη και την κατασκευή.
01.2.1-4 Photography ©Pinelopi Gerasimou 01.2.2 01.2.4 01.2.3 01.2 AGENDA 23

The success of Liknon, a project sweeping the architecture awards, is explained through two phrases from the founders of the architectural office K-Studio, which composed it. The phrase "we loved the project", as said during the awarding of the GRAIL Awards and "we had to get dirt under our nails" by Dimitris Karampatakis in his interview.

( GRAIL WINNERS )

K———STUDIO

Building Dissolves

Liknon is located in the home of the Metaxa brand in Samos, in a vineyard with more than a century of history. As a branded museum, it obeys the trend of the times but returns the brand to its roots. To them, along with the history of Metaxa, you learn to respect the natural environment that surrounds it. Dimitris Karampatakis, the co-founder of K-Studio and chief architect of the project, told us how branded museums should coexist with the museums we all know - the first offer "vertical" analysis, while the latter "horizontal." Vertical in the sense that you stand at one point, the brand, and penetrate its history.

This links the legendary spirit to its origins —and its beginning by Spyros Metaxas— at the end of the 19th century with Samos and the local Vine Growers' Association. This event created a deep connection between the brand and the island at both the production and community levels since all the vine growers who produce grapes for Metaxa wine have a long history.

According to Dimitris Karampatakis, "Something interesting we discovered while being in Samos was an incredible place under the village of Vourliotes. A certified organic Metaxa vineyard, over a hundred years old, located at an altitude of 800 meters from the sea, an ideal spot for the north winds to favor this unique crop." The Metaxa people told them all this on their first visit, "and I became emotionally attached, not only to the product but also to the place" added the Greek architect.

BUILDING INTEGRATED INTO ITS ENVIRONMENT

The agency wanted to make a building that "celebrates" the vineyard itself. The architects bet on the experience and the emotions it would evoke.

Even in a surrealistic sense, it had to capture that particular vineyard character whose antiquity makes wine so complex and Metaxa so special. "One ought to explore it in an even more special way, to walk under the vines, to see the composition of the soil that produces them. With this poetic approach, we wanted to create a story about the vine and the Metaxa family's appetite to showcase its value across the planet. And in this journey, we started to put the place first, the terroir, which we have to show in a way that is not a classic museum way, but by creating a feeling and experience for the visitor," says the agency's founding director.

But our conversation started from the beginning of the project: 'Five years ago, we were approached by Metaxa to participate in a competition to design a building that would tell its story. After the acquisition of the Greek brand by Remy Cointreau in 1991, the new owner aimed to position Metaxa worldwide as a drink of special quality. A fact that is true, although we take it a little for granted here in Greece. It is special in the craftmanship used to produce it - the commercial edition or a premium range such as the twelve-star, Reserve, or M. Within this, they wanted to evolve the product but also to deepen its roots in history."

In addition to the company's "Academy" -as they call it— at the factory in Kifissia, they wanted to take an extra step backward to say something even more unique: that this form of "cognac" (which is not, in fact) comes from Samian Muscat, a type of wine that gives it a particular, sweet taste — without sweeteners or sugar— and keeps it "alive" over time.

"As we walked around the plot with Marketing Manager Ms. Chouiti Konstantinidou and Master of Metaxa Konstantinos Raptis (each Master of Metaxa makes the vintages of Metaxa by selecting the wines and the spirit) walking through the plot and listening to all the history, we realized the need for a building that tells the story of the area and the brand to the visitors. Through the competition process, we formulated an architectural proposal that considered the history of the vineyard, the valley, the people of Vourliotes above, and the brand's relationship with the island's Wine Growers Association."

Then, they invite the visitor to reach a level from which the soil, clay, and gravel where the vines are rooted can be seen through a glass pane (measuring six by three meters, made in Italy because, in Greece, such a large glass pane cannot be produced). "Then you go back to the vineyard," Dimitris continues. If it's the right season, you pick up a grape and taste the beginning of everything.

Το Liknon βρίσκεται στην πατρίδα του brand Metaxa στη Σάμο, σε έναν αμπελώνα με παραπάνω από έναν αιώνα ιστορίας. Ως branded μουσείο υπακούει σε μια τάση της εποχής, επιστρέφοντας όμως τη μάρκα στις ρίζες της. Σε αυτές, που μαζί με την ιστορία του Metaxa, μαθαίνεις να σέβεσαι και το φυσικό περιβάλλον που την πλαισίωσε. Ο Δημήτρης Καραμπατάκης, συνιδρυτικό στέλεχος του K-Studio και επικεφαλής αρχιτέκτονας του έργου, μας είπε πώς πρέπει να συνυπάρχουν τα branded μουσεία με τα μουσεία που όλοι ξέρουμε -το ένα προσφέρει «κάθετη» ανάλυση, ενώ το άλλο «οριζόντια». Κάθετη με την έννοια ότι στέκεις σε ένα σημείο, το brand και διεισδύεις σε αυτό, την ιστορία του.
Αλλά η κουβέντα μας ξεκίνησε από την αρχή του εγχειρήματος: «Πριν από 5 χρόνια, μας προσέγγισε η εταιρεία Metaxa προκειμένου να συμμετάσχουμε σε διαγωνισμό για τη σχεδίαση ενός κτιρίου που να λέει την ιστορία του brand Metaxa. Μετά την απόκτηση του ελληνικού brand από τη Remy Cointreau το 1991, η προσπάθεια του νέου ιδιοκτήτη ήταν να τοποθετήσει το Metaxa παγκοσμίως ως ένα ποτό ιδιαίτερης ποιότητας. Γεγονός το οποίο ισχύει, αν και στην Ελλάδα το θεωρούμε λίγο δεδομένο. Είναι ιδιαίτερο το craftmanship που χρησιμοποιείται για να παραχθεί αυτό το ποτό -η απλή ή μια σειρά premium όπως το δωδεκάστερο, το Reserve ή το M. Μέσα σε αυτό ήθελαν να εξελίξουν το προϊόν αλλά και να εμβαθύνουν στις ρίζες του στην ιστορία».
Πάνω σε αυτό, εκτός από την «Ακαδημία» -όπως την ονομάζουν- της εταιρείας στο εργοστάσιο στην Κηφισιά, ήθελαν να κάνουν ένα επιπλέον βήμα προς τα πίσω, για να πουν κάτι ακόμα πιο μοναδικό: ότι αυτή η μορφή του «κονιάκ»(που δεν είναι στην ουσία) προέρχεται από το Σαμιώτικο Μοσχάτο, ένα είδος κρασιού που του δίνει μια ιδιαίτερη, γλυκιά γεύση -χωρίς γλυκαντικά ή ζάχαρη- και το κρατά “ζωντανό” στο πέρασμα του χρόνου.
Αυτό ενώνει το θρυλικό απόσταγμα από την αρχή του -και το ξεκίνημά του από τον Σπύρο Μεταξά- στα τέλη του 19ου αιώνα με τη Σάμο και τον τοπικό Οργανισμό Αμπελουργών. Ένα γεγονός που δημιούργησε μια βαθειά σχέση του brand με το νησί σε επίπεδο παραγωγής αλλά και κοινότητας, αφού όλοι οι αμπελουργοί που παράγουν σταφύλια για το κρασί του Metaxa έχουν μια ιστορία πολλών ετών.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καραμπατάκη, «To επιπλέον ενδιαφέρον που ανακαλύψαμε πηγαίνοντας στη Σάμο, ήταν ένα απίστευτο μέρος το οποίο βρίσκεται κάτω από το χωριό των Βουρλιωτών. Ένας αμπελώνας του Metaxa που είναι πιστοποιημένα οργανικός, με ηλικία που ξεπερνά τα εκατό χρόνια, ο οποίος βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρων από τη θάλασσα, ένα ιδανικό σημείο για να έρχεται το βοριαδάκι που ευνοεί την μοναδική αυτή καλλιέργεια». Όλα αυτά τους τα είπε η Metaxa στην πρώτη τους επίσκεψη, «κι εγώ δέθηκα συναισθηματικά, όχι μόνο με το προϊόν αλλά και με το μέρος» συμπλήρωσε ο Έλληνας αρχιτέκτονας.
«Καθώς περπατούσαμε στο οικόπεδο με την Υπεύθυνη Marketing κα Χουίτη Κωνσταντινίδου και τον Master of Metaxa Κωνσταντίνο Ράπτη (κάθε Master of Metaxa κάνει τις σοδειές τού Metaxa διαλέγοντας τα κρασιά και το απόσταγμα) διασχίζοντάς το κι ακούγοντας όλη την ιστορία, διαπιστώσαμε την ανάγκη ύπαρξης ενός κτιρίου που να αφηγείται την ιστορία της περιοχής και του brand στους επισκέπτες. Μέσα από τη διαδικασία του διαγωνισμού διατυπώσαμε μια αρχιτεκτονική πρόταση που λάμβανε υπόψη την ιστορία του αμπελιού, την κοιλάδα, τους Βουρλιώτες από πάνω, καθώς και τη σχέση του brand με τον Οργανισμό Αμπελουργών του νησιού».
ΕΝΑ ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΎ Το γραφείο ήθελε να κάνει ένα κτίριο που θα «γιορτάζει» το ίδιο το αμπέλι. Οι αρχιτέκτονές του πόνταραν στην εμπειρία και τα συναισθήματα που θα προκαλούσε. Έπρεπε να αποδίδεται -έστω και με μια σουρεαλιστική αίσθηση- αυτός ο ξεχωριστός χαρακτήρας του αμπελιού, που η παλαιότητά του κάνει το κρασί τόσο σύνθετο και το Metaxa τόσο ξεχωριστό. «Θα όφειλε να τον εξερευνήσει κάποιος με ακόμα πιο ιδιαίτερο τρόπο, να περπατήσει κάτω από τα αμπέλια, να δει τη σύνθεση του χώματος που τα παράγει. Με αυτήν την ποιητική όρεξη θέλαμε να φτιάξουμε μια ιστορία που να μιλάει για το αμπέλι και για την όρεξη της οικογένειας Μεταξά να αναδείξει την αξία του σε ολόκληρο τον πλανήτη. Και μέσα σε αυτή τη διαδρομή αρχίσαμε να τοποθετούμε πρώτα τον τόπο, το terroir, που πρέπει να τον δείξουμε με έναν όχι κλασικό μουσειακό τρόπο, αλλά δημιουργώντας συναίσθημα και εμπειρία στον επισκέπτη» λέει το ιδρυτικό στέλεχος του γραφείου. A
Έπειτα, προσκαλούν τον επισκέπτη να φτάσει σε ένα επίπεδο απ’ όπου φαίνεται μέσω τζαμαρίας (διαστάσεων έξι επί τρία μέτρα, που παρασκευάστηκε στην Ιταλία γιατί στην Ελλάδα δεν μπορεί να παραχθεί τόσο μεγάλο σε μέγεθος τζάμι) το χώμα, τον άργιλο και το χαλίκι που έχουν τις ρίζες τους τα αμπέλια. «Μετά ξαναβγαίνεις στο αμπέλι», συνεχίζει ο Δημήτρης. Αν είναι και η κατάλληλη εποχή, παίρνεις και μια ρόγα και γεύεσαι την αρχή όλων.
Η επιτυχία του Liknon, έργου που σαρώνει τα βραβεία αρχιτεκτονικής, εξηγείται μέσα από δύο φράσεις των ιδρυτών του αρχιτεκτονικού γραφείου Κ-Studio, που το συνέθεσε. Η φράση «αγαπήσαμε το project», όπως ειπώθηκε κατά την απονομή των GRAIL Awards και «έπρεπε να μπει χώμα στα νύχια μας» του Δημήτρη Καραμπατάκη στη συνέντευξή του.
Thanassis Diamantopoulos
01.3 AGENDA 24

Υπάρχουν και ποτά που μπορεί να μην δεις το αποτέλεσμά τους,

The next venue is time-focused:

"It's a living laboratory where Samiotiko has been kept for many years, and various tastings and spirits are created. There, the visitor can taste the time. There, we find that time softens everything. It sweetens, matures, and gives them character and the right complexity. Time makes all the tasty notes emerge. There are drinks in which you may not see the result, as the maturation process can take over forty years. And that gives you an incredible sense of humbleness. It connects you to the past."

GRAIL 2024. To έργο Metaxa Liknon,

(shortlisted) των European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Awards 2024.

Archello 2023

Architizer 2023.

The interview was conducted on the occasion of the K-Studio office receiving the Gold Architecture Award at GRAIL 2024. The Metaxa Liknon project has been shortlisted for the European Union Prize for Contemporary Architecture—Mies van der Rohe Awards 2024. Among other awards, it has received the Archello 2023 magazine award and the A+ of Architizer 2023.

επόμενος χώρος είναι εστιασμένος στον χρόνο: «πρόκειται για ένα ζωντανό εργαστήρι όπου τοποθετείται το Σαμιώτικο για πολλά χρόνια και δημιουργούνται διάφορες δοκιμές και αποστάγματα. Εκεί, ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί τον χρόνο. Εκεί, διαπιστώνουμε πως ο χρόνος μαλακώνει τα πάντα. Τα γλυκαίνει, τα ωριμάζει και τους δίνει χαρακτήρα και την κατάλληλη πολυπλοκότητα. Ο
όλες
αφού η διαδικασία ωρίμανσής τους μπορεί να κρατάει και πάνω από σαράντα χρόνια. Κι αυτό σου δημιουργεί μια απίστευτη αίσθηση σεμνότητας. Σε ενώνει με το παρελθόν».
Ο
χρόνος κάνει να αναδειχθούν
οι γευστικές νότες.
Η συνέντευξη έγινε με αφορμή το Χρυσό βραβείο Αρχιτεκτονικής που έλαβε το γραφείο των Κ-Studio στα
προκριθεί στα υπό βράβευση έργα
Μεταξύ άλλων, έχει λάβει το βραβείο του περιοδικού
και το
του
έχει
A+
01.3.1-2 Photography ©Claus Brechenmacher & Reiner Baumann 01.3 .1 01.3.2 01.3 AGENDA 25

EMPATHY

Green Deal.

I want to give an example with one of my projects in the convergence of architecture, art, and environmental ecology, the representation of the catalpa in the Climate Parliament, presented at the 8th Biennale of Contemporary Art in Thessaloniki on the theme "Geoculture." The action aimed to recognize non-human living beings as equal members of the urban ecosystem and to cultivate an empathetic symbiosis. An important place in the conceptual constitution of my work is occupied by Joseph Beuys' iconic work, I Like America and America Likes Me (1974), in which the artist dressed as a shaman is imprisoned inside the gallery, along with a coyote feeds on the fat with which he is smeared. In an archetypal act of human and animal domestication, a relationship of intimacy and trust develops between the artist and the animal as it becomes his interlocutor over the days. Empathy here is about identifying with the state of the non-human being and understanding its function and behavior. The question is how empathy can become instrumental in the commons of the city, how it can become a methodological tool, not only for planning and shaping the urban landscape but also for sustainable conservation of where it proposes to care in place of confrontation, care as a vehicle for citizen activation in the European Green Deal.

*I am sharing with you the speech of the catalpa at the Climate Parliament.

Honorable members of the Climate Parliament, I am the catalpa bignonium, a flowering tree with large heart-shaped leaves and long capsule-shaped fruits. I am here to represent not only my species and genus but also our trees that have been cooling Thessaloniki for 60 years. As you say, Catalpa trees are generally beautiful and ornamental. Still, our most important property is that when we breathe, our large leaves capture three times as much carbon dioxide and produce three times as much oxygen as the average tree. This is how we protect you from pollution. Also, our foliage enhances biodiversity by hosting insects and birds and curbing the urban heat island effect, which is the stifling temperature rise in cities during heat waves.

People, for all your good intentions, be aware that these recent beautification prunings are hurting us irreparably. Cutting our branches brutally not only hurts us immensely - I inform you that we have a sense of pain - but after the amputation, our trunk reacts to the shock by filling up with gluttonous and voracious sprouts that have nothing to do with our lush foliage. By these actions, you are not only harming us, but also yourself. You are undermining our ability to sequester carbon dioxide and produce oxygen, regulate the microclimate, support biodiversity, and make our city more resilient to the effects of climate change.

Through this plan for a vote in non-human living beings' parliament, we call for an end to the amputation of our branches and for them to be replaced with regular light pruning. We also petition for the establishment of local groups to care for the tree lines of each neighborhood.

As dear partners in our efforts, we would like you to define Thessaloniki's subsoil. We call for removing the cement surfaces that cover it and creating perimeter paving and large trees on the pavements.

Catalpa bignonium (Catalpa bignonioides)

Θέλω να δώσω ένα παράδειγμα με ένα έργο μου στη σύγκλιση Αρχιτεκτονικής, τέχνης και περιβαλλοντικής οικολογίας, την εκπροσώπηση της κατάλπης στην Κλιματική Βουλή, που παρουσιάστηκε στην 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη με θέμα «Γεωκουλτούρα». Στόχος της δράσης ήταν να αναγνωριστούν τα μη-ανθρώπινα έμβια όντα ως ισότιμα μέλη του αστικού οικοσυστήματος, να καλλιεργηθεί μια ενσυναισθητική συμβίωση. Σημαντική θέση στην εννοιολογική συγκρότηση του έργου μου κατέχει το εμβληματικό έργο του Joseph Beuys, I like America and America likes me (1974) όπου ο καλλιτέχνης ενδεδυμένος ως σαμάνος είναι έγκλειστος, στο εσωτερικό της γκαλερί, μαζί με ένα κογιότ που τρέφεται από το λίπος με το οποίο είναι αλειμμένος. Μια σχέση οικειότητας και εμπιστοσύνης αναπτύσσεται ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το ζώο, καθώς αυτό γίνεται με την πάροδο των ημερών συνομιλητής του, σε μια αρχετυπική πράξη εξημέρωσης ανθρώπου και ζώου. Η ενσυναίσθηση εδώ αφορά την ταύτιση με την κατάσταση του μη ανθρώπινου όντος, η κατανόηση της λειτουργίας του, της συμπεριφοράς του. Το ζητούμενο είναι πώς μπορεί η ενσυναίσθηση να γίνει εργαλειακή στα κοινά της πόλης, πώς μπορεί να γίνει ένα μεθοδολογικό εργαλείο, όχι μόνο για τον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση του αστικού τοπίου, αλλά και μια αειφόρα συντήρηση του πού προτάσει τη φροντίδα στη θέση της αντιπαράθεσης, τη φροντίδα ως όχημα για την ενεργοποίηση των πολιτών κατά το
*Παραθέτω την ομιλία της κατάλπης στην Κλιματική Βουλή.
Ευρωπαϊκό
Αξιότιμα μέλη της Κλιματικής Βουλής, Είμαι η κατάλπη η βιγνονιοειδής, δέντρο ανθοφόρο με μεγάλα φύλλα σε σχήμα καρδιάς και καρπούς σε μακριές κάψες. Βρίσκομαι εδώ για να εκπροσωπήσω όχι μόνο το είδος και το γένος μου, αλλά και τις δεντροστοιχίες μας που εδώ και 60 χρόνια δροσίζουν τη Θεσσαλονίκη. Εμείς οι κατάλπες είμαστε κατά γενική ομολογία όμορφα δέντρα, όπως λέτε καλλωπιστικά, όμως η πιο σημαντική μας ιδιότητα είναι ότι όταν αναπνέουμε, με τα μεγάλα μας φύλλα, δεσμεύουμε τριπλάσιο διοξείδιο του άνθρακα και παράγουμε τριπλάσιο οξυγόνο από τον μέσο όρο των δέντρων. Έτσι σας προστατεύουμε από τη ρύπανση. Επίσης, με τη φυλλωσιά μας ενισχύουμε τη βιοποικιλότητα, φιλοξενώντας έντομα και πουλιά κι αναχαιτίζουμε το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας –δηλαδή την ασφυκτική αύξηση θερμοκρασίας στις πόλεις κατά τις περιόδους καύσωνα. Άνθρωποι, παρόλες τις καλές σας προθέσεις, να γνωρίζετε ότι αυτά τα πρόσφατα κλαδέματα καλλωπισμού, μας πληγώνουν ανεπανόρθωτα. Κόβοντας σύριζα τα κλαδιά μας, όχι μόνο μας πονάτε πάρα πολύ -σας πληροφορώ ότι έχουμε την αίσθηση του πόνου- αλλά μετά τον ακρωτηριασμό, ο κορμός μας αντιδρά στο σοκ γεμίζοντας με λαίμαργους κι αδηφάγους βλαστούς που ουδεμία σχέση έχουν με την πλούσια φυλλωσιά μας. Με αυτές τις πράξεις δεν βλάπτετε μόνο εμάς αλλά και εσάς. Υποβιβάζετε την ικανότητά μας να δεσμεύουμε διοξείδιο του άνθρακα και να παράγουμε οξυγόνο, να ρυθμίζουμε το μικροκλίμα, να υποστηρίζουμε τη βιοποικιλότητα, να κάνουμε την πόλη μας ανθεκτικότερη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Δια του παρόντος σχεδίου για ψήφιση στο κοινοβούλιο των μη ανθρωπίνων έμβιων όντων, ζητάμε να σταματήσουν οι ακρωτηριασμοί των κλαδιών μας και να αντικατασταθούν από τακτικά ελαφρά κλαδέματα. Κάνουμε αίτηση για τη σύσταση τοπικών ομάδων για τη φροντίδα των δεντροστοιχιών κάθε γειτονιάς. Ως αγαπημένους εταίρους στις προσπάθειές μας θα θέλαμε να ορίσουμε καταρχάς το υπέδαφος της Θεσσαλονίκης. Ζητάμε την αποσφράγισή του, δηλαδή την αφαίρεση επιφανειών τσιμέντου που το καλύπτουν, και τη δημιουργία περατών πλακοστρώσεων και μεγάλων δεντροδόχων στα πεζοδρόμια.
Image courtesy of Sophia Vyzoviti
01.4.1
01.4 AGENDA 27
01.4.1

Kyklàda.press is a small publishing house or "publishing project" based in Athens founded in 2020, and already features a string of 10 solid books in its ever-growing catalog.

( INTERVIEW )

KYKLÀDA.PRESS

Kyklàda.press, an Athens-based publishing project established in 2020, presents a diverse array of 10 compact books within its growing catalog. Born under the guidance of David Bergé, kyklàda.press is a writing experiment immersing itself in the phenomena of the Aegean Archipelago. Each book is intertwined with the essence of life on the islands, such as public health, tourism, extraction, healing, infrastructures, beach topographies, vernacular, architecture, and the expression of lament and affection.

TM When did you start kyklàda.press? What was the idea behind it? Could you tell us a few words about your multidisciplinary, collective approach?

DB As an artist, I am primarily known for my Walk Pieces, a time-based and participative format I developed in 2008. I have been taking small groups of people in silence through precise trajectories in urban centers. In looking for ways to extend and materialize this practice differently, I started experimenting with writing in early 2019. Writing about space in material and embodied ways, similar to my Walk Pieces, where I don't verbally explain space but walk through it, in silence, over a specific rhythm and set dramaturgy, interacting with what's happening in the city while we pass, presently and historically.

Υπό τη διεύθυνση και καθοδήγηση του David Bergé το kyklàda.press είναι ένα πείραμα γραπτού λόγου που εμβαθύνει στα φαινόμενα του Αρχιπελάγους του Αιγαίου. Κάθε βιβλίο είναι συνυφασμένο με την ουσία της ζωής στα νησιά όπως η δημόσια υγεία, ο τουρισμός, η εξόρυξη, οι θεραπευτικές υποδομές, οι τοπογραφίες της παραλίας, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική και η έκφραση του θρήνου και της στοργής.
ΤΜ Πότε ξεκινήσατε το kyklàda.press; Ποια ήταν η ιδέα πίσω από αυτό; Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για την πολυεπιστημονική, συλλογική σας προσέγγιση; DB Ως καλλιτέχνης είμαι κυρίως γνωστός για τα Walk Pieces μου, τα οποία ανέπτυξα το 2008 και των οποίων η μορφή είναι βασισμένη στον χρόνο και στη συμμετοχή, καθοδηγώντας σιωπηλά μικρές ομάδες ανθρώπων στα αστικά κέντρα μέσα από συγκεκριμένες διαδρομές. Αναζητώντας τρόπους να επεκτείνω και να υλοποιήσω διαφορετικά αυτή την πρακτική, άρχισα να πειραματίζομαι με τη γραφή στις αρχές του 2019. Γράφοντας για τον χώρο με έναν υλικό και ενσώματο τρόπο, παρόμοιο με τους περιπάτους μου, όπου δεν εξηγώ λεκτικά τον χώρο αλλά τον «περπατάω», σιωπηλά, σε συγκεκριμένο ρυθμό και σκηνική δραματουργία, αλληλοεπιδρώντας με ό,τι συμβαίνει στην πόλη ενώ τη διαπερνάμε, στο παρόν και ιστορικά. Ήθελα αυτά τα γραπτά να διανεμηθούν σε φυσική μορφή και ήξερα ότι η δημιουργία βιβλίων κατά τη διάρκεια και μετά τον κορονοϊό θα ήταν δύσκολη, δεδομένου του χρόνου που καταναλώναμε στην οθόνη, ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζαμε και ολοένα αυξανόταν κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, καθώς και της Τεχνητής Νοημοσύνης που «περίμενε στη γωνία». Αυτά τα στοιχεία θα άλλαζαν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι θα αντιμετώπιζαν την ανάγνωση, τα βιβλία ως αντικείμενα, τις μορφές γραφής που βασίζονται στη γνώση και τη δημοσίευση περιεχομένου. Έτσι αποφάσισα να φτιάξω ένα συμπαγές αντικείμενο, ελαφρύ και όχι περίπλοκο στη μεταφορά, μια σειρά βιβλίων με αναγνωρίσιμο σχέδιο εξωφύλλου, όπου το νερό, ο άνεμος και το αλάτι της παραλίας μπορούν να γίνουν μέρος της εμπειρίας ανάγνωσης αφήνοντας τα σημάδια τους στο μη πλαστικοποιημένα εξώφυλλό τους. Ίδρυσα τις εκδόσεις kyklàda.press το 2020 για να διανείμω αυτά τα βιβλία και να βρουν τον δρόμο τους προς τους αναγνώστες. Κάθε βιβλίο kyklàda προκύπτει από ένα κεντρικό θέμα. Πέντε έως έξι συνεργάτες από διαφορετικές πρακτικές δημιουργούν κάθε βιβλίο μαζί, μεταδίδοντας γνώσεις από βιωμένες εμπειρίες σε νησιά: αρχαιολογίες των συναισθημάτων, εκφράσεις επιθυμίας και θλίψης, στοργής και πόνου, κατασκευασμένα τοπία, ανθρωπογεωγραφίες και ιστορικές (α)συνέχειες. Το τοπίο του βιβλίου έχει αλλάξει τρομερά από το 2020. Σήμερα, βλέπετε πολλά περισσότερα μικρά βιβλία στην αγορά και ένα νέο είδος χώρου τέχνης: το κατάστημα βιβλίων τέχνης. Αυτός ο χώρος συγκεντρώνει πολλές ιδέες και αισθητικές, ενώ αντίθετα στις γκαλερί και τους πιο συμβατικούς χώρους τέχνης η εμπειρία που προτείνεται συχνά επικεντρώνεται γύρω από μία αισθητική. Τα βιβλία μεσαίου μεγέθους έχουν λάβει τη μορφή ηλεκτρονικής έκδοσης και οι μονογραφίες καλλιτεχνών και τα coffee table books αρχιτεκτονικής έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις από ό,τι πριν από το 2020. Μαζί με τον καλλιτέχνη Ant Hampton, ίδρυσα το 2023 τις Time Based Editions κάτω από την ίδια ομπρέλα, ας πούμε την queer αδελφή της kyklàda: Μια σειρά βιβλίων όπου σαρώνεις έναν κωδικό QR στο πίσω εξώφυλλο, το οποίο ενεργοποιεί ένα soundtrack στο τηλέφωνό σου, στο οποίο ένας καλλιτέχνης σε καθοδηγεί στο βιβλίο που αποτελείται κυρίως από οπτικό υλικό. Κατά την περιήγηση στο φυσικό βιβλίο, το soundtrack δημιουργεί μια εμπειρία που βασίζεται στον χρόνο. Το πρώτο βιβλίο έχει κυκλοφορήσει τώρα και αποτελείται από 77 λεπτά και 232 σελίδες.
01.5.1 The Beach Machine. Making and Operating the Mediterranean Coastline. Photography courtesy of kyklàda.press
Tina Marinaki 01.5.1
To kyklàda.press αποτελεί έναν μικρό εκδοτικό οίκο ή ένα «εκδοτικό project» με έδρα την Αθήνα που ιδρύθηκε το 2020, και παρουσιάζει ήδη μια σειρά από 10 συμπαγή βιβλία στον ολοένα αυξανόμενο κατάλογό του. AGENDA 28 01.5

I wanted this writing to be distributed in physical form, and I knew making books during and post-COVID would be challenging given the amount of screentime we were facing and growing into during the first lockdown, as well as AI lingering around the corner. These elements would radically transform how people would deal with reading, books as objects, knowledge-based forms of writing, and content publishing. So I decided to make a compact object, light to ship and uncomplicated to take with you, a series with a recognizable cover design, where water, wind, and salt of the beach can become part of the reading experience by leaving their marks on our unlaminated covers.

I founded the imprint kyklàda.press in 2020 to distribute these books and find their way to readers. Each kyklàda book emerges from one central theme. Five to six contributors from different practices craft each book together, relaying knowledge from lived experiences on islands: archaeologies of moods, expressions of desire and grief, affection and pain, constructed landscapes, human geographies, and historical (dis)continuities.

The book landscape has changed tremendously since 2020; today, you see many more small books on the market and a new art space: the art book store. This space brings together many ideas and aesthetics, whereas in galleries and more conventional art spaces, the experience proposed is often centered around one aesthetic. Medium-sized books have taken the form of e-publishing, and artist monographs and architecture coffee tables have taken larger proportions than before 2020.

Together with performance artist Ant Hampton, I have in 2023 founded Time Based Editions, another imprint under the same umbrella, let’s say kyklàda’s queer sister: A series of books where you scan a QR code on the back cover activating a soundtrack on your phone, in which an artist guides you through the book, mainly consisting of visual materials. While browsing the physical book, the soundtrack sets a time-based experience in place. The first book is out now, consisting of 77 minutes and 232 pages.

TM Your catalog already counts ten titles. How do you choose each topic?

DB Again, I listen to and respond to our time and place, just like with a Walk Piece. Sometimes, by precisely describing an event in the past, you let the reader make the connection to the present tense themselves. In 2020, we came out with “Public Health in Crisis,” a book edited by Dimitra Kondylatou, speaking about islands and quarantine measurements centered around the lazaretti in Syros. A year later, we published “Architectures of Healing,” looking into more holistic approaches to bodily and mental health; this book, with contributions by Antigone Samellas and Milica Ivić, published in 2021, explores architecture and elementary forms of care and healing, starting at the Αsklepieia, the ancient healing temples, trying to imagine what these places could be today. At that time, well into the second lockdown, people were craving other healing ideas.

But we also did a book on Extraction, with Lydia Xynogala and Aslı Özdoyuran, on how mineral evidence was historically produced, disseminated, and capitalized upon in the Aegean region. I often initiate and further develop the book in dialogue with the editors and contributing writers. Books get crafted together; it’s an experiment where the unfolding of an initial idea is hard to foresee until it’s there.

TM Your approach focuses on producing texts inspired by the Cycladic islands. How did your engagement with the Cyclades begin? What makes these islands important to you?

DB The islands in the Aegean Sea represent an incredible convergence of human civilizations, extreme heterogeneity, and local ecosystems. What makes the islands' topography fascinating is that more than half of them remain hidden inside the sea.

TM Ο κατάλογός σας μετράει ήδη 10 τίτλους. Πώς επιλέγετε κάθε θέμα; DB Και πάλι, ακούω και ανταποκρίνομαι στον χρόνο και τον τόπο, ακριβώς όπως με τα Walk Pieces μου. Μερικές φορές, περιγράφοντας κανείς με ακρίβεια ένα γεγονός στο παρελθόν, αφήνει τον αναγνώστη να κάνει τη σύνδεση με τον παρόντα χρόνο. Το 2020, εκδώσαμε το «Public Health in Crisis (Δημόσια Υγεία σε Κρίση)», ένα βιβλίο που επιμελήθηκε η Δήμητρα Κονδυλάτου και μιλάει για τα νησιά και τα μέτρα καραντίνας με επίκεντρο το πρώην λοιμοκαθαρτήριο Λαζαρέτων στη Σύρο. Ένα χρόνο αργότερα, δημοσιεύσαμε το «Architectures of Healing (Θεραπευτικές αρχιτεκτονικές) », εξετάζοντας πιο ολιστικές προσεγγίσεις για τη σωματική και ψυχική υγεία. Αυτό το βιβλίο, με συνεισφορές της Αντιγόνης Σαμέλλας και της Milica Ivić, που εκδόθηκε το 2021, εξερευνά αρχιτεκτονικές και βασικές μορφές φροντίδας και θεραπείας, ξεκινώντας από τα Ασκληπιεία, τους αρχαίους θεραπευτικούς ναούς, προσπαθώντας να φανταστεί τι θα μπορούσαν να είναι αυτά τα μέρη σήμερα. Εκείνη την εποχή, στο δεύτερο lockdown, οι άνθρωποι επιθυμούσαν έντονα άλλες θεραπευτικές ιδέες. Αλλά κάναμε, επίσης, ένα βιβλίο για την «Εξόρυξη (Extraction)», με τη Λυδία Ξυνογαλά και την Aslı Özdoyuran, για τον τρόπο με τον οποίο ιστορικά τα ορυκτά στοιχεία παρήχθησαν, διαδόθηκαν και εκμεταλλεύτηκαν οικονομικά στην περιοχή του Αιγαίου. Συχνά ξεκινώ και αναπτύσσω περαιτέρω το βιβλίο σε διάλογο με τους επιμελητές και συγγραφείς που συμμετέχουν. Τα βιβλία συνδημιουργούνται από όλους όσους συνεισφέρουν σ’ αυτό, και ως τέτοια αποτελούν ένα πείραμα όπου η εξέλιξη της αρχικής ιδέας είναι δύσκολο να προβλεφθεί.
TM Η προσέγγισή σας επικεντρώνεται στην παραγωγή κειμένων εμπνευσμένων από τα νησιά των Κυκλάδων. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τις Κυκλάδες; Τι κάνει αυτά τα νησιά σημαντικά για εσάς; DB Τα νησιά στο Αιγαίο είναι για μένα μια απίστευτη σύγκλιση ανθρώπινων πολιτισμών, ακραίων ετερογενών και τοπικών οικοσυστημάτων. Αυτό που κάνει την τοπογραφία κάθε νησιού συναρπαστική, είναι ότι πάνω από το μισό παραμένει κρυμμένο μέσα στη θάλασσα.
TM Το The Beach Machine αναφέρεται στην παραλία ως μηχανή και μιλά για την εμβληματική χωρική τυπολογία της παραλίας. Θα μπορούσατε να περιγράψετε εν συντομία τον στόχο του βιβλίου και τη συλλογή κειμένων; GP Αν ο κλάδος της ελληνικής φιλοξενίας παρομοιάζεται ευρέως με «βιομηχανία», τότε ο κύριος «εργοστασιακός της χώρος» είναι η παραλία και ο παράκτιος χώρος. Αν και αυτό το σχήμα δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, οι επιπτώσεις του λαμβάνουν αναλογικά λιγότερης προσοχής. Η παραλία γίνεται πιο συχνά αντιληπτή ως χώρος αναψυχής, παραμελώντας έτσι τις βασικές της ιδιότητες ως μέρος αυτού που ο Keller Easterling αποκαλεί «υποδομικό χώρο» (infrastructure space). Ως εκ τούτου, το βιβλίο, το οποίο επιμεληθήκαμε από κοινού με τον Φοίβο Καλλίτση και τον David, προσεγγίζει την παραλία ως ένα χωρικό παραπροϊόν το οποίο χαρακτηρίζεται μάλλον από τις τεχνικές του ιδιότητες και το οποίο πολλαπλασιάζεται σε όλη την παγκόσμια ζώνη του ήλιου. Τα περιεχόμενα του βιβλίου επιχειρούν να φωτίσουν αυτή την «επιχειρησιακή» και λειτουργιστική φύση της παραλίας: τα χωρικά πρωτόκολλα, τις διαδικασίες συντήρησης και τα τεχνητά τοπία που τη χαρακτηρίζουν. Από χαρτογραφήσεις των μετακινήσεων της άμμου στο νησί της Λευκάδας, μέχρι τα μεταπολεμικά αναπτυξιακά πρότζεκτ στη Δήλο και τη Μύκονο, και από ιστορικές και σωματικές εξερευνήσεις της Αθηναϊκής Ριβιέρας, μέχρι τελετουργίες γύρω από τα σχέδια οικολογικής πιστοποίησης, τα κείμενα πλαισιώνουν την παραλία ως μια μηχανή με πρωτόκολλα λειτουργίας και μεταβολικές ανάγκες που καταλαμβάνουν γη και σώματα καθιερώνοντας παράλληλα μορφές περιβαλλοντικού ελέγχου. 01.5.2 Photography courtesy of kyklàda.press 01.5.2 AGENDA 29 01.5

TM "The Beach Machine" frames the beach as a machine and discusses its iconic spatial typology. Could you briefly describe the aim of the book and the collection of texts?

GP If the Greek hospitality sector is widely likened to an industry, then its main factory floor is the beach and the coastal space more generally. While this is not a contested framing, its impacts are less appreciated. The beach is often understood as a leisurely space, thus neglecting its defining qualities as part of what Keller Easterling has called infrastructure space.

Therefore, the book, which we co-edited with Phevos Kallitsis and David, approaches the beach as a spatial product, one that is configured logistically and is multiplied throughout the global sunbelt. The contents attempt to shed light on this operational nature and its attributes: the spatial protocols, material maintenance, and engineered landscapes. From traces of moving sands in Lefkada island to mirror postwar developments in Delos and Mykonos, and from historical and bodily explorations of the Athenian Riviera to rituals surrounding eco-certification schemes, the texts frame the beach as a machine with protocols of operation and metabolic needs that direct the capture of land and bodies while establishing forms of environmental control.

TM In your book The Beach Machine, you mention “The beach as a contested space and the Blue Flag as a performative spatial inscription and a protocol of a standardized human-centered experience of place.”

GP Building upon the metaphor above, the factory space of the beach could only have its own standardization protocols. Well-known in Greece, the so-called “Blue Flag” is a scheme that rewards the sustainable treatment of coasts. Unlike other certificates and standardization badges that often remain “mundane” background protocols, in Greece, the Blue Flag is accompanied by yearly celebrations that sometimes take the form of elaborate performative rituals: the flag is carried, hoisted, and celebrated in quasi-religious and often televised processions. In my research, I read these patterned performances as a cultural text to argue that the rich symbolic work of the Blue Flag is essentially a process of shaping environmental subjects while capturing the terrain and standardizing a type of environmental experience. The Blue Flag provides a mechanism for managerial control of and governance over the bounded space of the beach.

Crucially, however, the references to the environment are, in practice, decoupled from the biogeophysical materiality and are instead underpinned by an understanding of the environment as a national-cultural landscape and a part of the hospitality services on offer. This does not mean that the symbolic work at play around the Flag is empty or disingenuous but instead points to how the "environment" is functioning as a discursive narrative device more than a material one.

TM “The Cycladic Landscape is both rural and urban,” you state on your website.

DB At kyklàda.press, we believe the islands are not exotic entities alone in the sea waters. Islands remain interconnected with the mainland and each other, from the top of the mountains to the hidden topographies of the sea bed: a myriad of creatures and non-organic matter that lives in constant symbiosis with water, tectonic plates, fossil fuel pipes, and data cables. If you look at the vegetation on the city hills of Athens, they're quite a Cycladic continuation.

Στο βιβλίο σας The Beach Machine αναφέρετε ότι η Γαλάζια Σημαία λειτουργεί ως «επιτελεστική χωρική επιγραφή» και ως «πρωτόκολλο μιας τυποποιημένης ανθρωποκεντρικής εμπειρίας του τόπου». GP Με βάση την παραπάνω μεταφορά, ο «εργοστασιακός χώρος» της παραλίας δεν θα μπορούσε παρά να έχει και τα δικά του πρωτόκολλα τυποποίησης. H λεγόμενη «Γαλάζια Σημαία» στην Ελλάδα, υποτίθεται ότι επιβραβεύει τη βιώσιμη μεταχείριση των ακτών. Αλλά σε αντίθεση με άλλα πιστοποιητικά και σήματα τυποποίησης, η Γαλάζια Σημαία συνοδεύεται από ετήσιους συμβολικούς εορτασμούς που μερικές φορές λαμβάνουν τη μορφή περίτεχνων τελετουργιών: η σημαία φέρεται, υψώνεται και τιμάται με έναν σχεδόν θρησκευτικό τρόπο. Στην έρευνά μου μελέτησα αυτές τις τελετουργίες για να υποστηρίξω ότι το πλούσιο συμβολικό και υποδομικό έργο της Γαλάζιας Σημαίας διαμορφώνει περιβαλλοντικά υποκείμενα, ενώ παράλληλα τυποποιεί την περιβαλλοντική εμπειρία. Κρίσιμο, ωστόσο, είναι ότι οι αναφορές στο περιβάλλον αποσυνδέονται στην πράξη από τη βιογεωφυσική υλικότητα και στηρίζονται μάλλον σε αντιλήψεις για το περιβάλλον ως εθνικό-πολιτιστικό τοπίο και ως μέρος των προσφερόμενων υπηρεσιών φιλοξενίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι το συμβολικό έργο γύρω από τη Σημαία είναι κενό ή ανειλικρινές, αλλά μάλλον δείχνει ότι η έννοια του περιβάλλοντος λειτουργεί περισσότερο ως μέσο αφηγηματικό παρά ως υλικό.
TM
TM «Το Κυκλαδικό Τοπίο είναι και αγροτικό και αστικό» αναφέρετε στην ιστοσελίδα σας. DB Στο kyklàda.press πιστεύουμε ότι τα νησιά δεν είναι εξωτικές οντότητες απομονωμένες μέσα στη θάλασσα. Τα νησιά παραμένουν αλληλένδετα με την ηπειρωτική χώρα και μεταξύ τους, από την κορυφή των βουνών μέχρι τις κρυφές τοπογραφίες του βυθού της θάλασσας: μια πληθώρα πλασμάτων και μη οργανικής ύλης που ζει σε συνεχή συμβίωση με το νερό, τις τεκτονικές πλάκες, τους αγωγούς ορυκτών καυσίμων και τα καλώδια δεδομένων. Αν κοιτάξουμε τη βλάστηση στους λόφους της πόλης της Αθήνας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι παρουσιάζουν μια κάπως κυκλαδίτικη συνέχεια. GP Η ιδιόμορφη αστική φύση του αρχιπελάγους του Αιγαίου έχει συζητηθεί από γεωγράφους, κοινωνιολόγους και αρχιτέκτονες/πολεοδόμους –ένα περιεκτικό παράδειγμα είναι η συμμετοχή της Ελλάδας στη 10η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, με τίτλο «Το Αιγαίο: Μια Διάσπαρτη Πόλη» ("The dispersed urbanity of the Aegean Archipelago"). Αυτή η εκτεταμένη αστικοποίηση εκφράζεται χωρικά όχι τόσο σε πληθυσμιακές συγκεντρώσεις, αλλά σε λειτουργίες, υποδομικές εξάρσεις και προγραμματικές πυκνότητες, με τις οποίες φορτίζονται εποχιακά τα νησιά. Ταυτόχρονα, ειδικά σε ό,τι αφορά τις Κυκλάδες, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μεταπολεμικές ανθρώπινες και πολιτιστικές γεωγραφίες τους συνδυάζονται με αυτές της Αθήνας (από γειτονιές νησιωτικών κοινοτήτων στην Αθήνα μέχρι εργατικό δυναμικό και ροές κεφαλαίων μεταξύ των δύο κ.λπ.).
1.5.3 Photography courtesy of kyklàda.press 01.5.3 AGENDA 30 01.5

The peculiar urban nature of the Aegean archipelago has been discussed by geographers, sociologists, and architects/ urbanists—an encompassing example being Greece's participation in the 10th Venice Biennale of Architecture, with a catalog titled "The dispersed urbanity of the Aegean Archipelago." This is an extended urbanization expressed spatially not so much in "cities" but in operations, infrastructural intensities, and programmatic densities that the islands in the global sunbelt are charged with seasonally. At the same time, especially regarding the Cyclades, we should not forget that their postwar human and cultural geographies are co-constructed with those of Athens (from neighborhood clustering of islander communities in Athens to the workforce and capital flows between the two, etc).

TM "Islands After Tourism" addresses the discussion on overtourism that started to emerge but insists on escaping the "monoculture of tourism" instead of the "recent efforts towards the restoration of a previous status quo that had developed unchecked" "within the cosmologies of tourism." Could you tell us more?

GP In the past couple of years, it has been encouraging to see the concerns about over-tourism being discussed in mainstream media, and it is even more encouraging to see communities organizing their own forms of resistance. However, these efforts reveal a rather administrative concern over tourism and its impacts and not so much a desire to escape its grip fully. Actually, in many instances of the popular discourse, the various forms of "sustainability talk" are intended to resolve frictions inherent in problems of environmental impacts, capital intensity, project scale, and geographic unevenness while essentially preserving—if not altogether safeguarding—the current monocultures of tourism. Again, this is not meant to downplay the importance of the various forms of resistance in discourse and practice we saw in the previous summers but rather to suggest, as the book does, that we also need some radical rethinking of what we want to do at the shores and the coasts. Perhaps, to defend the public accessibility and environmental significance of our coasts, first, it's necessary to imagine alternative programs for them beyond summer plunges and sunbathing.

TM The architecture of tourism has stereotypically been considered a vehicle for modernizing Greece through the emergence of constructed tourism landscapes (hotels and resorts, organized beaches, archaeological sites and museums, public space designs, and infrastructure facilities). How has tourism reshaped the Greek national identity?

GP Indeed, tourism has served as a vehicle of modernization for many coastal and island nations worldwide. Greece is no exception, and excellent scholarship provides comprehensive accounts of these stories, especially regarding the country's postwar reconstruction efforts. One less explored aspect is how the hosts' identity is reshaped by the ongoing environmental anxieties and "green turns" of the hospitality sector. In my research, which was ongoing in parallel to the preparation of the book, I found that various stakeholders in the hospitality industry increasingly position themselves as stewards and guardians of the biogeophysical environment, seeing it as the critical infrastructure that makes their industry seductive in the first place. This implies a process in which the socio-technical mechanisms of the tourism industry are reoriented and conveniently reframed as practices of care for the landscapes that constitute the "infrastructures of the summer.

GP
TM Το Islands After Tourism αναφέρεται στη συζήτηση για τον υπερτουρισμό που άρχισε να εμφανίζεται, αλλά επιμένει στην ανάγκη να ξεφύγουμε από τη «μονοκαλλιέργεια του τουρισμού» αντί των «πρόσφατων προσπαθειών για την αποκατάσταση ενός προηγούμενου status quo που είχε αναπτυχθεί ανεξέλεγκτα» «μέσα στις κοσμολογίες του τουρισμού». Μπορείς να μας πεις περισσότερα; GP Τα τελευταία δύο χρόνια ήταν ενθαρρυντικό το ότι είδαμε την ανησυχία για τον υπερτουρισμό να αποτελεί θέμα συζήτησης στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και ακόμα πιο ενθαρρυντικό το ότι είδαμε κοινότητες από τα κάτω να οργανώνουν τις δικές τους μορφές αντίστασης. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες αποκαλύπτουν ανησυχίες μάλλον διαχειριστικής λογικής, και όχι τόσο την επιθυμία να ξεφύγουμε πλήρως από την κυριαρχία του τουρισμού. Στην πραγματικότητα πολλές εκφάνσεις του δημόσιου διαλόγου, όπως π.χ. οι διάφορες μορφές «έκφρασης για την αειφορία», αποσκοπούν στην επίλυση των αντιφάσεων που είναι αλληλένδετες με τα περιβαλλοντικά προβλήματα, το κεφάλαιο, τις οικονομίες κλίμακας και την άνιση γεωγραφική ανάπτυξη, ενώ ουσιαστικά διατηρούν —για να μην πω διαφυλάσσουν- τις τρέχουσες μονοκαλλιέργειες του τουρισμού. Θέλω να επιμείνω ότι λέγοντας αυτό δεν έχω σκοπό να υποβαθμίσω τη σημασία των διαφόρων μορφών αντίστασης που είδαμε τα προηγούμενα καλοκαίρια, αλλά μάλλον να προτείνει, όπως κάνει το βιβλίο στο σύνολό του, ότι χρειαζόμαστε περισσότερα: χρειαζόμαστε μια ριζική επανεξέταση του τι θέλουμε να κάνουμε στις ακτές. Ίσως, για να μπορέσουμε να υπερασπιστούμε τη δημόσια προσβασιμότητα και την περιβαλλοντική σημασία της ακρογιαλιάς, πρέπει πρώτα να φανταστούμε εναλλακτικά προγράμματα για αυτές, πέρα από τις καλοκαιρινές βουτιές και την ηλιοθεραπεία.
TM Ο ρόλος του τουρισμού και η αρχιτεκτονική του τουρισμού έχουν στερεοτυπικά θεωρηθεί ως όχημα εκσυγχρονισμού της Ελλάδας μέσω της ανάδειξης κατασκευασμένων τουριστικών τοπίων (ξενοδοχεία και θέρετρα, οργανωμένες παραλίες, αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, σχεδιασμός δημόσιων χώρων και υποδομές). Πώς ο τουρισμός έχει αναδιαμορφώσει την ελληνική εθνική ταυτότητα; GP Πράγματι, ο τουρισμός έχει χρησιμεύσει ως όχημα εκσυγχρονισμού για πολλά νησιωτικά και παράκτια έθνη σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση και υπάρχουν πολλές μελέτες για αυτές τις ιστορίες, ειδικά γύρω από τις μεταπολεμικές προσπάθειες ανοικοδόμησης της χώρας. Μια πτυχή που έχει μελετηθεί λιγότερο είναι ο τρόπος με τον οποίο αναδιαμορφώνεται η ταυτότητα των οικοδεσποτών από τις συνεχιζόμενες περιβαλλοντικές ανησυχίες και την «πράσινη στροφή» της βιομηχανίας της φιλοξενίας. Στην έρευνά μου, η οποία συνεχιζόταν παράλληλα με την προετοιμασία του βιβλίου, διαπίστωσα ότι διάφοροι φορείς στον κλάδο της φιλοξενίας αυτοπροσδιορίζονται όλο και περισσότερο ως διαχειριστές και προστάτες ή «φροντιστές» του βιογεωφυσικού περιβάλλοντος, θεωρώντας το ως την κρίσιμη υποδομή που εξ ορισμού προσδίδει γοητεία στην βιομηχανία τους. Αυτό συνεπάγεται μια διαδικασία κατά την οποία οι κοινωνικοτεχνικοί μηχανισμοί της τουριστικής βιομηχανίας αναπροσαρμόζονται ως πρακτικές φροντίδας για τα τοπία που αποτελούν τις «υποδομές του καλοκαιριού». Η δομή αυτής της σχετικά νέας και εξελισσόμενης σχέσης, που εμπεριέχει όχι μόνο ξενοδοχεία, operators και τουρίστες, αλλά και δήμους, ΜΚΟ, ενώσεις πολιτών, ερευνητικά ινστιτούτα, ακτιβιστές, βραβεία, πρότυπα και νέες τεχνολογίες, είναι αυτό που αποκαλώ «σύμπλεγμα επιστασίας-φιλοξενίας» (stewardship-hospitality complex). Στην Ελλάδα, μια χώρα όπου περισσότερο από το ένα πέμπτο του ενεργού πληθυσμού αναλαμβάνει τον ρόλο του «οικοδεσπότη» με τη μια ιδιότητα ή την άλλη, η διαχείριση της περιβαλλοντικής εμπειρίας που προσφέρεται είναι συνδεδεμένη με τη φιλοξενία, σε ένα είδος μεγάλης κλίμακας «housekeeping». Η περιβαλλοντική διαχείριση συναρτάται στους μηχανισμούς του τουρισμού και ως εκ τούτου, τόσο τα υποκείμενα ως «οικοδεσπότες» όσο και η επικράτειά τους αναδιαμορφώνονται.
1.5.4 The Beach Machine. Making and Operating the Mediterranean Coastline. Photography courtesy of kyklàda.press 01.5.4 AGENDA 31 01.5

The apparatus of this relatively novel and evolving relationship, which involves not only hotels, operators, and tourists but also municipalities, NGOs, civilian associations, research institutes, activists, awards, standards, and new technologies, is what I call the stewardship-hospitality complex. In Greece, a country where more than one-fifth of the working population takes the role of the "host," at least in some capacity, the management of the environmental experience on offer is tethered to the project of hospitality in a sort of large-scale "coastal housekeeping." Environmental stewardship becomes a function of the tourism apparatus, and thereby, both the subjects as "the hosts" and their territory are remade.

TM Do you think we have been "stuck with tourism"? Can an alternative future outside the "monoculture of tourism" be imagined? What would an alternative program of the coastal front look like?

GP These are concerns we have been exploring in the context of a research fellowship at the Yale Environmental Humanities program, of which the book is a part. I would say that these questions are not there to be answered definitively but to suggest specific frames of thinking. Research has shown that many aspects of Greece's coastal geographies have been heavily conditioned by tourism in ways that create dependencies that are difficult to escape from. These influences may refer to socioeconomic factors, as, for example, happens in Messinia, where a very large-scale hospitality organization employs a significant number of locals and alters the structure of territorial ownership (from smallholders to land consolidation), creating dependencies and subsequently shaping development priorities for the entire region. On top of that, I would argue that the stewardship-hospitality complex doubles down on these dependencies.

The pairing of tourism and environmental management —as a pairing of necessity with funding and as a possible public-private partnership— ostensibly appears so ideal that it strengthens the staying power of the first while making the second dependent on it.

Articulating alternative programs is a more complex pursuit than any book can address and must be a plural endeavor. For our part, let's just say we bring together some seeds with potential. In The Beach Machine, Eleni Grapsa recalls past collecting sea shells and fishing activities. At the same time, in the Islands After Tourism, Angelos Varvaroussis draws on Gavdos to narrate a different way to inhabit the coastal landscape outside current land ownership models, and Yorgos Efharis is quoted to refer to a coast used as infrastructure for climate change mitigation. In my text, I try to think of what it would mean to put the hospitality machine in reverse. I am interested in hospitality as the apparatus that makes mobilities possible. An infrastructural inversion of this apparatus foregrounds a huge reserve with the capacity of hosting, independent of any particular flows. Putting this machine in reverse, after acknowledging its weaknesses, violence, and injustices, is not about stopping it: it is about showing that, at least in the context of the Eastern Mediterranean, it can accommodate mobilities from the East to the West, as well as it has for decades accommodated flows from the West to East. This may sound too specific a proposition, but in any case, the book argues for programs that pluralize the current monocultures of tourism, following an anti-utopian habit of mind that needs to be bold as it will be absurd.

DB That’s what you’d have to buy the book for!

TM Πιστεύετε ότι έχουμε «κολλήσει με τον τουρισμό»; Μπορεί να φανταστεί κανείς ένα εναλλακτικό μέλλον έξω από τη «μονοκαλλιέργεια του τουρισμού»; Πώς θα ήταν ένα εναλλακτικό πρόγραμμα του παραλιακού μετώπου; GP Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε κάποια από αυτά τα ερωτήματα στην έρευνα που κάναμε στα πλαίσια του προγράμματος Environmental Humanities του πανεπιστημίου Yale, μέρος του οποίου είναι και το βιβλίο Islands After Tourism. Θα έλεγα ότι αυτά τα ερωτήματα δεν τίθενται με σκοπό να απαντηθούν οριστικά, αλλά για να προτείνουν κάποιους τρόπους να σκεφτόμαστε γύρω απ’ αυτά. Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλές πτυχές των παράκτιων γεωγραφιών της Ελλάδας έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, με τρόπους που δημιουργούν έντονες εξαρτήσεις. Αυτές οι επιρροές μπορεί να αναφέρονται σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη Μεσσηνία, όπου ένας πολύ μεγάλης κλίμακας οργανισμός φιλοξενίας απασχολεί σημαντικό αριθμό ντόπιων και αλλάζει τη δομή της εδαφικής ιδιοκτησίας (από μικροϊδιοκτησίες στην ενοποίηση γης), δημιουργώντας εξαρτήσεις και στη συνέχεια διαμορφώνοντας αναπτυξιακές προτεραιότητες για ολόκληρη την περιοχή. Επιπλέον, υποστηρίζω ότι το σύμπλεγμα επιστασίας-φιλοξενίας επαυξάνει αυτές τις εξαρτήσεις. Η σύζευξη τουρισμού και περιβαλλοντικής διαχείρισης –ως μια σύζευξη ανάγκης για λόγους χρηματοδότησης και ως πιθανή σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα– φαίνεται φαινομενικά τόσο ιδανική που ενισχύει ταυτόχρονα την ισχύ του πρώτου, και την εξάρτηση της δεύτερης. Η παρουσίαση εναλλακτικών προγραμμάτων είναι μια επιδίωξη πιο σύνθετη απ’ ό,τι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε μεμονωμένο βιβλίο–πόσο μάλλον αυτής της κλίμακας–, και είναι μια επιδίωξη που δεν μπορεί παρά να είναι μια ομαδική προσπάθεια. Από την πλευρά μας, ας πούμε απλώς ότι συγκεντρώνουμε κάποιες ιδέες που θεωρούμε ότι έχουν ορισμένη δυναμική. Στο βιβλίο The Beach Machine, η Ελένη Γράψα αναπολεί παλαιότερες δραστηριότητες συλλογής και ψαρέματος θαλάσσιων οστράκων, ενώ στο βιβλίο Islands After Tourism, ο Άγγελος Βαρβαρούσης στοχάζεται πάνω στην εμπειρία του από τη Γαύδο για να αφηγηθεί έναν διαφορετικό τρόπο να κατοικηθεί το παράκτιο τοπίο εκτός των σημερινών μοντέλων ιδιοκτησίας γης, και ο Γιώργος Εύχαρις αναφέρεται στη χρήση των ακτών ως υποδομές για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Στο δικό μου κείμενο, προσπαθώ να σκεφτώ τι θα σήμαινε να αντιστρέψουμε τη «μηχανή» της βιομηχανίας φιλοξενίας στην Ελλάδα. Η βιομηχανία της φιλοξενίας με ενδιαφέρει ως υποδομή που καθιστά δυνατές τις μετακινήσεις ανεξαρτήτως της κατεύθυνσης των ροών. Αναγνωρίζοντας τη βία και τις ανισότητες που χαρακτηρίζουν αυτή την υποδομή, η απάντηση δεν χρειάζεται να είναι η εξουδετέρωσή της. Αντίθετα, η αναπροσαρμογή της ενδέχεται να μπορεί να επιτρέψει ροές από την Ανατολή προς τη Δύση, όπως εδώ και δεκαετίες φιλοξενούσε ροές από τη Δύση προς την Ανατολή. Αν αυτό ακούγεται υπερβολικά συγκεκριμένο και ταυτόχρονα μη ρεαλιστικό, το βιβλίο προτείνει ότι χρειαζόμαστε ακριβώς αυτή τη μέθοδο σκέψης ούτως ώστε να πετύχουμε μια μεγαλύτερη προγραμματική διαφοροποίηση που θα καταπολεμήσει τις μονοκαλλιέργειες του τουρισμού: χρειαζόμαστε ιδέες τολμηρές, όσο και παράλογες. DB Για αυτό αξίζει να αγοράσετε το βιβλίο!
1.5.5 Photography courtesy of kyklàda.press 01.5.5 AGENDA 32 01.5

George

The Beach Machine: Making and Operating the Mediterranean Coastline (2022) και

Islands After Tourism, Escaping the Monocultures of Leisure (2023).

Stanley Tigerman: Drawing on the Ineffable,

Yale University Press στα

2024.

Footprint, Šum, Log, Clog, Cartha

Paprika.

George Papam holds a Master of Environmental Studies from Yale University and previously studied Applied Geography at Harokopio University and Architecture at NTUA in Athens. In 2019, he was a fellow at the Strelka Institute for Media, Architecture, and Design. His current research project focuses on the overlaps between environmental management and the hospitality industry, but he is interested more broadly in the study of infrastructures, geographic media, the urbanization of the countryside, and the social construction of environmental knowledge. For kyklàda. press, George co-edited The Beach Machine: Making and Operating the Mediterranean Coastline (2022) and Islands After Tourism, Escaping the Monocultures of Leisure (2023). He is the editor of the upcoming Stanley Tigerman: Drawing on the Ineffable, to be published by Yale University Press in late 2024, and has contributed to journals and periodicals such as Footprint, Šum, Log, Clog, Cartha, and Paprika.

(MHKA),

Staatliche Kunstsammlungen Dresden (SKD),

Spector Books, Jap Sam Books

MER. Paper Kunsthalle.

PUBLISHING ATHENS

Time Based Editions.

In the work of David Bergé, audiences experience a journey through hybrid and post-digital formats, including timebased installations, site-specific interventions, and text pieces, both spoken and printed. But Bergé is best known for his Walk Pieces, in which he guides small groups of people on a silent walk, exploring the sensation of the physical and climatic conditions of the built environment. Recent commissions and presentations include the Museum Of Contemporary Art Antwerp (MHKA), Staatliche Kunstsammlungen Dresden (SKD), MOMus Thessaloniki, and Amado Art Space in Seoul. He was invited as an artist in residency at Pivô in São Paulo, the Cape Cod Modern House Trust in Wellfleet, USA, and Beta-Local in San Juan, Puerto Rico. He published books with, among others, Spector Books, Jap Sam Books, and MER. Paper Kunsthalle. In Athens, he founded PHOTOGRAPHIC EXPANDED PUBLISHING ATHENS as a platform for material and embodied forms of writing, which currently has two imprints: kyklàda.press and Time Based Editions.

WWW.DAVIDBERGE.INFO

kyklàda.press books can be purchased online and in a network of 88 selected bookshops and museum shops all over Greece, Europe, the UK, and North America. More info on their website:

WWW.KYKLADA.PRESS

BIO Ο George Papam είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Περιβαλλοντικών Σπουδών από το Πανεπιστήμιο Yale, ενώ παλαιότερα σπούδασε Εφαρμοσμένη Γεωγραφία στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ στην Αθήνα. Το 2019 ήταν υπότροφος στο Strelka Institute for Media, Architecture, and Design. Η τρέχουσα έρευνά του αφορά τα σημεία σύγκλισης μεταξύ της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της βιομηχανίας της φιλοξενίας. Ενδιαφέρεται ευρύτερα για τη μελέτη των υποδομών, των γεωγραφικών μέσων, της αστικοποίησης της υπαίθρου και της κοινωνικής κατασκευής της περιβαλλοντικής γνώσης. Για το
ο
συν-επιμελήθηκε το
το
Είναι επίσης ο επιμελητής του επερχόμενου
που θα εκδοθεί από τις εκδόσεις
τέλη του
Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά όπως τα
και
kyklàda.press,
Στο έργο του David Bergé, το κοινό βιώνει ένα ταξίδι μέσω υβριδικών και μεταψηφιακών μορφών, συμπεριλαμβανομένων installations που βασίζονται στον χρόνο, παρεμβάσεων για συγκεκριμένους τόπους και κειμένων, τόσο σε προφορική όσο και έντυπη μορφή. Αλλά ο Bergé είναι περισσότερο γνωστός για τα Walk Pieces του, στα οποία καθοδηγεί μικρές ομάδες ανθρώπων σε έναν σιωπηλό περίπατο, εξερευνώντας την αίσθηση των φυσικών και κλιματικών συνθηκών του δομημένου περιβάλλοντος. Πρόσφατες αναθέσεις και παρουσιάσεις του περιλαμβάνουν το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας
και το
Art Space στη Σεούλ. Προσκλήθηκε ως καλλιτέχνης σε residency στο Pivô στο Σάο Πάολο, στο Cape Cod Modern
στο
των ΗΠΑ και στο Beta-Local στο San Juan του Πουέρτο Ρίκο. Δημοσίευσε βιβλία μεταξύ άλλων με τους
και
Στην Αθήνα ίδρυσε τη
ως πλατφόρμα υλικών και ενσωματωμένων μορφών γραφής, η οποία σήμερα έχει δύο αποτυπώσεις: το kyklàda.press και το
το
το MOMus Thessaloniki
Amado
House Trust
Wellfleet
PHOTOGRAPHIC EXPANDED
Τα βιβλία του kyklàda.press μπορούν να αγοραστούν online καθώς και σε ένα δίκτυο 88 επιλεγμένων βιβλιοπωλείων και καταστημάτων μουσείων σε όλη την Ελλάδα, την Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αμερική. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα τους:
1.5.6 Photography ©Nikos Akritidis 01.5.6 AGENDA 33 01.5

The 2024 European Union Prize for Contemporary Architecture - Mies van der Rohe Awards were held in Barcelona, celebrating notable architectural work. This year's finalists, as announced by the European Commission and the Fundació Mies van der Rohe, contribute to innovation, sustainability, and community enhancement. Archisearch Paper Edition presents the finalists, sharing the values of Europe’s best architectural practices.

MIES VAN DER ROHE 2024

Best practices through the finalists

At this year’s Architecture category, among the distinguished finalists were the Plato Contemporary Art Gallery in Ostrava, Czech Republic, by KWK Promes; the Study Pavilion on the Campus of the Technical University of Braunschweig, Germany, by Gustav Düsing & Max Hacke; the Reggio School in Madrid, Spain by Andres Jaque/ Office For Political Innovation; the Rebirth of the Convent Saint-François in Corsica, France by Amelia Tavella Architectes; and the Häge in Lund, Sweden by Brendeland & Kristoffersen Architects. Each project advocates inclusive living environments, particularly in areas that have been overlooked or forgotten. The Emerging category highlighted groundbreaking projects by up-and-coming architects, including the Gabriel García Márquez Library in Barcelona, Spain, by SUMA Arquitectura, and the Square and Tourist Office in Piódão, Portugal, by Branco del Rio. The projects aim to redefine the essence of community spaces in smaller, often rural, locales while remaining unique in their geographical and cultural contexts.

As we celebrate the winners, the focus remains on the finalists' collaborative milestones. Their works serve as paradigms for local and global city policies, championing high-quality, sustainable living environments that promote a strong sense of community.

Στη φετινή κατηγορία Αρχιτεκτονικής, μεταξύ των διακεκριμένων φιναλίστ ήταν η Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Plato στην Οστράβα της Τσεχίας από την KWK Promes, το Study Pavilion στην Πανεπιστημιούπολη του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Braunschweig της Γερμανίας από τους Gustav Düsing & Max Hacke, το Reggio School στη Μαδρίτη από τον Andres Jaque/ Office For Political Innovation, η αναγέννηση της Μονής SaintFrançois στην Κορσική από την Amelia Tavella Architectes και το Häge στο Lund της Σουηδίας από τους Brendeland & Kristoffersen Architects. Κάθε έργο υποστηρίζει περιβάλλοντα διαβίωσης χωρίς αποκλεισμούς, ιδίως σε περιοχές που έχουν παραβλεφθεί ή ξεχαστεί. Η κατηγορία Emerging ανέδειξε πρωτοποριακά έργα από ανερχόμενους αρχιτέκτονες, όπως η βιβλιοθήκη Gabriel García Márquez στη Βαρκελώνη από τη SUMA Arquitectura, και η πλατεία και το τουριστικό περίπτερο στο Piódão της Πορτογαλίας, από τον Branco del Rio. Τα έργα στοχεύουν να επαναπροσδιορίσουν την ουσία των κοινοτικών χώρων σε μικρότερες, συχνά μη αστικές, τοποθεσίες, παραμένοντας παράλληλα μοναδικά στο γεωγραφικό και πολιτιστικό τους πλαίσιο.
Πέρα από τους νικητές, εστιάζουμε στα συνεργατικά ορόσημα των φιναλίστ. Τα έργα τους χρησιμεύουν ως παραδείγματα για τις τοπικές και παγκόσμιες πολιτικές πόλεων, υπερασπιζόμενα υψηλής ποιότητας, βιώσιμα περιβάλλοντα διαβίωσης που προάγουν μια ισχυρή αίσθηση κοινότητας.
Τα 2024 European Union Prize for Contemporary Architecture - Mies van der Rohe Awards πραγματοποιήθηκαν στη Βαρκελώνη, τιμώντας αξιόλογα αρχιτεκτονικά έργα. Οι φετινοί φιναλίστ, όπως ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Fundació Mies van der Rohe, συμβάλλουν στην καινοτομία, τη βιωσιμότητα και την ενίσχυση της κοινότητας. Το Archisearch Paper Edition παρουσιάζει τους φιναλίστ, προβάλλοντας τις αξίες των καλύτερων αρχιτεκτονικών γραφείων της Ευρώπης.
( EUROPE’S BEST )
AGENDA 34 01.6

THE FIVE ARCHITECTURE FINALISTS

Plato Contemporary Art Gallery PLATO, Městská Galerie Současného Umění

ΠΟΛΗ

Ostrava,

Promes,

Plato Contemporary Art Gallery PLATO, Městská Galerie Současného Umění

CITY Ostrava, Czech Republic

ARCHITECTS

KWK Promes, Katowice, Poland

CLIENT City of Ostrava

PROGRAM

Culture

By saving a historic building and turning it into an art gallery, we have introduced a solution that makes art more democratic. By rotating the walls in an unusual way, it goes outside the building. We transformed the space around the gallery, which had previously been contaminated, into a biodiverse art park for the benefit of residents.

Τσεχία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ KWK
Κατοβίτσε, Πολωνία ΠΕΛΑΤΗΣ Πόλη της
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πολιτισμός
Ostrava
Με τη διάσωση ενός ιστορικού κτιρίου και τη μετατροπή του σε γκαλερί τέχνης, εισαγάγαμε μια λύση που καθιστά την τέχνη πιο δημοκρατική. Περιστρέφοντας τους τοίχους με έναν ασυνήθιστο τρόπο, βγαίνει έξω από το κτίριο. Μετατρέψαμε τον χώρο γύρω από την γκαλερί, ο οποίος προηγουμένως ήταν βρώμικος, σε ένα βιοποικιλιακό πάρκο τέχνης προς όφελος των κατοίκων. 01.6.1-2 PLATO, Městská Galerie Současného Umění Photography ©Jakub Certowicz 01.6.1 01.6.2 AGENDA 35 01.6

THE FIVE ARCHITECTURE FINALISTS

Σχολή Reggio Colegio Reggio

ΠΟΛΗ

Andrés Jaque /

Reggio School

Reggio School

Colegio Reggio

CITY Madrid, Community of Madrid, Spain

ARCHITECTS

Andrés Jaque / Office For Political Innovation, Madrid, Spain

CLIENT Reggio School PROGRAM Education

The design, construction, and use of the Reggio School are intended to exceed the paradigm of sustainability and engage with ecology as an approach where environmental impact, more-than-human alliances, material mobilization, collective governance, and pedagogies intersect through architecture.

Ισπανία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ
Μαδρίτη,
Γραφείο Πολιτικής Καινοτομίας, Μαδρίτη, Ισπανία
Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η χρήση της Σχολής Reggio αποσκοπούν στο να υπερβούν το παράδειγμα της βιωσιμότητας και να συνδυαστούν με την οικολογία ως μια προσέγγιση όπου οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι συνέργιες, η κινητοποίηση υλικών, η συλλογική διακυβέρνηση και οι παιδαγωγικές συναντιώνται μέσω της Αρχιτεκτονικής.
ΠΕΛΑΤΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εκπαίδευση
01.6.3-4 Colegio Reggio Photography ©José Hevia 01.6.5-6 Study Pavilion on the campus of the Studierendenhaus Photography ©Iwan Baan
01.6.4 AGENDA 36 01.6
01.6.3

[ ARCHITECTURE WINNER 2024 ]*

THE FIVE ARCHITECTURE FINALISTS

Studierendenhaus TU Braunschweig

Technische Universität Braunschweig

Study Pavilion on the campus of the Technical University of Braunschweig

Studierendenhaus TU Braunschweig

CITY Braunschweig, Lower Saxony,Germany

ARCHITECTS

Gustav Düsing, Berlin, and Max Hacke, Berlin, Germany

CLIENT Technische Universität Braunschweig

PROGRAM

Education

The newly built Study Pavilion on the grounds of the Technical University Braunschweig is an open-space concept designed to accommodate various student activities. The concept follows the principle of a super-structure, which allows the user to change and re-configure the building layout to meet ever-changing requirements in a fast-developing campus context. Through high flexibility in layout, the Pavilion becomes ephemeral and thus responsive, ensuring a long-lasting relevance as a new type of campus building.

στην πανεπιστημιούπολη του Τεχνικού Πανεπιστημίου του
Study Pavilion
Braunschweig
Κάτω Σαξονία, Γερμανία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ Gustav
Βερολίνο, και Max Hacke, Βερολίνο, Γερμανία ΠΕΛΑΤΗΣ
ΠΟΛΗ Braunschweig,
Düsing,
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εκπαίδευση Το νεόκτιστο Study Pavilion στους χώρους του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Braunschweig είναι μια ιδέα ανοιχτού χώρου που έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί διάφορες φοιτητικές δραστηριότητες. Η ιδέα ακολουθεί την αρχή της υπερδομής, η οποία επιτρέπει στον χρήστη να αλλάζει και να επαναδιαμορφώνει τη διάταξη του κτιρίου, ώστε να ανταποκρίνεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις σε ένα ταχέως εξελισσόμενο περιβάλλον πανεπιστημιούπολης. Χάρη στη μεγάλη ευελιξία στη διάταξη, το περίπτερο έχει έναν εφήμερο χαρακτήρα που συνεπώς προσαρμόζεται, εξασφαλίζοντας μια μακροχρόνια συνάφεια ως ένας νέος τύπος κτιρίου της πανεπιστημιούπολης.
01.6.5 01.6.6 AGENDA 37 01.6

THE FIVE ARCHITECTURE FINALISTS

Ανοικοδόμηση του μοναστηριού Saint-François Renaissance du Couvent Saint-François

Rinascimentu di u Cunventu Saint-François

ΠΟΛΗ

Sainte-Lucie-de-Tallano/ Santa Lucia di Tallà,

Amelia Tavella Architectes, Aix en Provence,

Collectivité de Corse

Rebirth of the Convent Saint-François Renaissance du Couvent Saint-François

Rinascimentu di u Cunventu Saint-François

CITY Sainte-Lucie-de-Tallano/ Santa Lucia di Tallà, Corsica, France

ARCHITECTS

Amelia Tavella Architectes, Aix en Provence, France

CLIENT Collectivité de Corse

PROGRAM Culture

This building, built in 1480 and listed as a historical monument, partially in ruins, was dormant. The architect had to rebuild it without separating from the vestiges of the past. “I believe in higher and invisible forces. Housed at a height on its promontory, it was a defensive castle before being a place of prayer or retreat, chosen by monks aware of the absolute beauty of the site. Faith rallies to the sublime."

Κορσική, Γαλλία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ
Γαλλία
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πολιτισμός Αυτό το κτίριο, που χτίστηκε το 1480 και είναι καταγεγραμμένο ως ιστορικό μνημείο, εν μέρει ερειπωμένο, βρισκόταν σε αδράνεια. Ο αρχιτέκτονας έπρεπε να το ανοικοδομήσει χωρίς να το διαχωρίσει από τα απομεινάρια του παρελθόντος. «Πιστεύω σε ανώτερες και αόρατες δυνάμεις. Χτισμένο ψηλά σ’ ένα ακρωτήρι, ήταν κάστρο πριν γίνει τόπος προσευχής και καταφυγής, που επιλέχθηκε από μοναχούς που αναγνώριζαν την απόλυτη ομορφιά του τόπου. Η πίστη συσπειρώνεται στο μεγαλειώδες».
ΠΕΛΑΤΗΣ
01.6.8 AGENDA 38 01.6
01.6.7

CITY Lund, Scania County, Sweeden

ARCHITECTS

Brendeland & Kristoffersen Architects, Oslo, Norway

CLIENT Lund Cathedral

PROGRAM Landscape

“Hage” is a high–quality public space that should both work as a shortterm space for public discussion, events, and workshops while also, in a long-term perspective, offering a meditative, beautiful urban space and garden at the heart of a new neighborhood. Open to everyone, it is a response to how to build a new community: start with social space.

THE FIVE ARCHITECTURE FINALISTS
Lund, επαρχία Scania, Σουηδία
& Kristoffersen Architects, Όσλο, Νορβηγία ΠΕΛΑΤΗΣ Lund Cathedral ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τοπίο Το Hage είναι ένας δημόσιος χώρος υψηλής ποιότητας που θα πρέπει να λειτουργεί και ως χώρος για δημόσιες συζητήσεις, εκδηλώσεις και εργαστήρια, ενώ παράλληλα, σε μακροπρόθεσμη προοπτική, να προσφέρει έναν γαλήνιο, όμορφο αστικό χώρο και κήπο στην καρδιά μιας νέας γειτονιάς. Ανοιχτό σε όλους, είναι μια απάντηση στο πώς μπορούμε να οικοδομήσουμε μια νέα κοινότητα: ξεκινώντας με τον δημόσιο χώρο.
Hage ΠΟΛΗ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ Brendeland
Hage
01.6.10 01.6.9 AGENDA 39 01.6 01.6.7-8 Rinascimentu di u Cunventu Saint-François Photography ©Thibaut Dini 01.6.9-11 Hage Photography ©Geir Brendeland
01.6.11

Gabriel García Márquez

Biblioteca Gabriel García Márquez

Gabriel García Márquez Library

Biblioteca Gabriel García Márquez

CITY

Barcelona, Catalonia, Spain

ARCHITECTS

SUMA Arquitectura, Madrid, Spain

CLIENT

BIMSA Barcelona Municipality

PROGRAM

Education

The García Márquez is a pioneering and landmark library that culminates a three-decade plan building these facilities in Barcelona. It serves a working class and vindictive neighborhood, lacking significant investment for years, that demanded its "people's palace" ever since.

[ EMERGING ARCHITECTURE WINNER 2024 ]* THE TWO EMERGING FINALISTS Βιβλιοθήκη
ΠΟΛΗ Βαρκελώνη, Καταλονία, Ισπανία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ SUMA Arquitectura, Μαδρίτη, Ισπανία ΠΕΛΑΤΗΣ BIMSA Δήμος Βαρκελώνης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εκπαίδευση Η García Márquez είναι μια πρωτοποριακή και εμβληματική βιβλιοθήκη που αποτελεί την κορύφωση ενός σχεδίου τριών δεκαετιών για την κατασκευή αυτών των εγκαταστάσεων στη Βαρκελώνη. Βρίσκεται σε μια εργατική γειτονιά με εγκληματικότητα, χωρίς σημαντικές επενδύσεις για χρόνια, που απαιτούσε έκτοτε το «παλάτι του λαού» της.
01.6.12 01.6.13 AGENDA 40 01.6 01.6.12-13 Biblioteca Gabriel García Márquez Photography ©Jesús Granada Gabriel 01.6.13-14 Square and Tourist Office Photography ©Frederico Martinho

Square and Tourist Office

CITY Piódão, Central Portugal, Portugal

ARCHITECTS

Branco del Rio, Coimbra, Portugal

CLIENT Câmara Municipal Arganil

PROGRAM

Urban planning

The only flat and open area of the steeped village of Piódão has been given back its identity as a welcoming lobby and gathering place. What was previously a parking lot has been redesigned, paved, and partially shaded using traditional materials and techniques. The space was given back to its people following their material and constructive culture.

THE TWO EMERGING FINALISTS Πλατεία και τουριστικό περίπτερο ΠΟΛΗ Piódão, Πορτογαλία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ Branco del Rio, Coimbra, Πορτογαλία ΠΕΛΑΤΗΣ Câmara Municipal Arganil ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πολεοδομία Η μόνη επίπεδη και ανοιχτή περιοχή του απόκρημνου χωριού Piódão απέκτησε ξανά την ταυτότητά της ως φιλόξενος χώρος υποδοχής και συγκέντρωσης. Αυτό που προηγουμένως ήταν χώρος στάθμευσης επανασχεδιάστηκε, πλακοστρώθηκε και σκιάστηκε εν μέρει με τη χρήση παραδοσιακών υλικών και τεχνικών. Ο χώρος αποδόθηκε ξανά στους κατοίκους, ακολουθώντας τη δομική και κατασκευαστική τους κουλτούρα.
01.6.14 01.6.15 AGENDA 41 01.6

The discussion with Dimitris Potiropoulos, architect and head of Potiropoulos+Partners, is about tourism architecture. We find ourselves, however, under unexpected philosophical shelters, such as that of architecture in addition to the "eye-centered mentality" and habitation reconciled with nature, the man who "is-in-the-world," as well as in the design of Slow Living Resort in the Cyclades, and the Costa Navarino villas.

LEISURE—OR PHILOSOPHICAL— ARCHITECTURE

A talk with Dimitris Potiropoulos

ΔΜ Η πορεία σας στον κόσμο της Αρχιτεκτονικής μετρά αρκετά χρόνια, ώστε να έχετε πραγματικά αποκρυσταλλώσει εμπειρία. Πώς έχει εξελιχθεί -αφενός το αφήγημα, αφετέρου το αποτέλεσμα της Αρχιτεκτονικής- στα χρόνια που εργάζεστε ως αρχιτέκτονας; ΔΠ Η Αρχιτεκτονική μάς επιτρέπει να κατανοούμε τη διαλεκτική της μονιμότητας και της μεταβολής, να την τοποθετούμε στο συνεχές του πολιτισμού και του χρόνου, και να βρίσκουμε τη δική μας θέση σε αυτό το γίγνεσθαι. Οφείλει να αντιλαμβάνεται τις δυναμικές εξελίξεις, τις κοινωνικές και τις περιβαλλοντικές, να προβλέπει και να δίνει απαντήσεις, διαμεσολαβώντας ανάμεσα στο παρόν και το μέλλον, στο υλικό και το πνευματικό, στους ανθρώπινους δεσμούς και τα άτομα. Αυτό που χρειάζεται η Αρχιτεκτονική περισσότερο σήμερα είναι ακριβώς ό,τι χρειαζόμαστε και στη ζωή μας: το Θεμελιώδες, με την έννοια των αρχετυπικών αξιών διαβίωσης, που έχουν παραμεληθεί, και την Ελικρίνεια, το Αυθεντικό, ως απάντηση στην τάση για εντυπωσιασμό. Όταν υπερασπίζεσαι το δικαίωμα στο Θεμελιώδες και το Αυθεντικό στο κτίριό σου, υπερασπίζεσαι το Θεμελιώδες και το Αυθεντικό και κοινωνικά και περιβαλλοντικά, ως μια αναπόφευκτη, αμοιβαία σχέση. Η Αρχιτεκτονική μπορεί να ενδυναμώσει την επαφή μας με τον κόσμο και τον εαυτό μας, και να στηρίξει τον αντίλαλο της ζωής μας μέσα στο βάθος της ιστορικότητας και της πνευματικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης. Η συνθήκη αυτή απαιτεί βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης, δεδομένου ότι η Αρχιτεκτονική αποτελεί παράγοντα διαμόρφωσης κοινωνικών συμπεριφορών. «Καθώς το περιβάλλον που εκτυλίσσεται η ζωή του καθενός μας έχει χάσει το ανθρώπινο νόημά του», λέει ο Juhani Pallasma, «σκοπός της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής είναι να επανα-μυθοποιήσουν, να επαν-αισθητοποιήσουν και να επαν-ερωτικοποιήσουν τη σχέση μας με τον κόσμο». Για άλλη μια φορά η συζήτηση επανέρχεται στην ποιητική διάσταση της Αρχιτεκτονικής. Αυτή την αναζήτηση της ποιητικής ουσίας της δεν την αντιλαμβάνομαι ως ουτοπία, αλλά ως αναγκαιότητα. Η Αρχιτεκτονική πρέπει να υπηρετήσει την κοινωνία με νέα ηθική και συνείδηση, απαλλαγμένη από τα δεσμά μιας οφθαλμοκεντρικής, ως προς το «design προβολής», μη βιώσιμης περιβαλλοντικά και κοινωνικά νοοτροπίας, να οραματίζεται «ιδέες» και «εικόνες» μιας ιδανικής ζωής. Αν το πετύχουμε, θα έχουμε προσφέρει μια σπουδαία υπηρεσία στη βιολογική και ηθική μας φύση. Ως προς την αρχιτεκτονική γλώσσα, σας απάντησα ήδη στην πρώτη σας ερώτηση. Δεν υπάρχει, και δεν νοείται, «εξειδικευμένη» γλώσσα για τις τυπολογίες που αφορούν τον χώρο του τουρισμού και της φιλοξενίας. Η προσέγγιση του κάθε αρχιτέκτονα είναι, ή οφείλει να είναι, ενιαία και συνεπής -ως περιεχόμενο και έκφραση- ανεξάρτητα από τον τύπο κτιρίου που διαπραγματεύεται.
Η συζήτηση με τον Δημήτρη Ποτηρόπουλο, αρχιτέκτονα και επικεφαλής της Potiropoulos+Partners, έχει ως αφορμή την Αρχιτεκτονική του τουρισμού. Ξαποσταίνουμε ωστόσο σε απρόσμενα φιλοσοφικά καταφύγια, όπως αυτό της Αρχιτεκτονικής πάρα από την «οφθαλμοκεντρική νοοτροπία» και της συμφιλιωμένης με τη φύση κατοίκηση, ο άνθρωπος που «είναι-μέσα-στον-κόσμο», αλλά και στο design του Slow Living Resort στις Κυκλάδες και τις βίλες του Costa Navarino.
( LONG FORM CONVERSATION )
Danai Makri
01.7.1 AGENDA 42 01.7.1 Active Materiality | Vacation Houses Complex 3D Visualization: Batis Studio 01.7

DM Your path in architecture spans several years, so you have crystallized experience. How have the narrative and the result of the architecture evolved over the years you have been working as an architect?

DP Architecture allows us to understand the dialectic of permanence and change, to place it on the continuum of culture and time, and to find our place within it. It must perceive the dynamic social and environmental developments, predict, and give answers, mediating between the present and the future, the material and the spiritual, human connections and individuals.

What architecture needs most today is exactly what our lives need as well: the Fundamental, in the sense of the archetypal values of living, which have been neglected, and the Honesty, the Authentic, in response to the tendency to impress. When you defend the right to the Fundamental and the Authentic in your building, you defend the Fundamental and the Authentic, both socially and environmentally, as an inevitable, reciprocal relationship. Architecture can strengthen our contact with the world and ourselves and support our life's counterpoint within the depth of the historicity and spirituality of human existence. This requires a deep understanding of the human condition, given that architecture shapes social behaviors. "As the environment in which our lives unfold has lost its human meaning," says Juhani Pallasma, "the purpose of art and architecture is to re-mythologize, re-sensitize and re-eroticize our relationship with the world." Once again, the discussion returns to the poetic dimension of architecture. I do not perceive this search for its poetic essence as a utopia but as a necessity. Architecture must serve society with new ethics and consciousness, free from the shackles of an eye-centric, "projection design," environmentally and socially unsustainable mindset, envisioning "ideas" and "images" of an ideal life. If we succeed in this, we shall have rendered a great service to our biological and moral nature.

Regarding architectural language, I already answered your first question. There is, and is not understood, a "specialized" language for the typologies related to tourism and hospitality. Every architect's approach is or should be, uniform and consistent — in terms of content and expression — regardless of the type of building he deals with.

DM Nowadays, private holiday homes and hotels have skyrocketed the turnover of Greek architects. How do you assess this trend in terms of its long-term outlook for architectural firms?

DP I think it's a temporary thing. It will take some time, and then this hyperactivity in the field of tourism will normalize, or at least I hope and pray that it will normalize so that we do not become like Spain. In Greece, architectural production works in cycles: 1980 was the period of hospitals due to the development of the National Health Service, the 2000 of the Olympic projects, and today of tourism. In the interim, we watched the "explosion" of luxury homes, mainly in the northern suburbs of Athens, of gourmet restaurants, and, in general, lifestyle in its excess. Greece has its own paradoxical way of perceiving and metabolizing developments. What we should discuss is, on the one hand, how the Greek architectural offices will become extroverted, addressing the global community to enrich their experience and performances, and on the other hand, how to be able to co-shape contemporary trends and not follow them from afar. Which means they have to be exposed to research. All this wealth should be imported into our domestic world, indirectly educating the Greek society so that it starts to think differently. This may all seem ambitious, but it's a challenge worth seeing.

ΔΜ Στις μέρες μας, οι ιδιωτικές κατοικίες για τις διακοπές και τα ξενοδοχεία έχουν απογειώσει τον κύκλο εργασιών των Ελλήνων αρχιτεκτόνων. Πώς αξιολογείτε αυτή την τάση ως προς τη μακροχρόνια προοπτική της για τα αρχιτεκτονικά γραφεία; ΔΠ Νομίζω ότι είναι κάτι πρόσκαιρο. Θα διαρκέσει κάποιον χρόνο, και μετά η υπερδραστηριότητα αυτή στο πεδίο του τουρισμού θα ομαλοποιηθεί, ή τουλάχιστον ελπίζω και εύχομαι να ομαλοποιηθεί για να μην καταντήσουμε «Ισπανία». Στην Ελλάδα η αρχιτεκτονική παραγωγή λειτουργεί σε κύκλους: Το 1980 ήταν η περίοδος των νοσοκομείων, λόγω ανάπτυξης του ΕΣΥ, το 2000 των ολυμπιακών έργων, σήμερα του τουρισμού. Σε ενδιάμεσους χρόνους παρακολουθήσαμε την «έκρηξη» των πολυτελών κατοικιών, κυρίως στο βόρεια προάστια της Αθήνας, των γκουρμέ χώρων εστίασης, γενικότερα του lifestyle στην υπερβολή του. Η Ελλάδα έχει τον δικό της παράδοξο τρόπο να αντιλαμβάνεται και να μεταβολίζει τις εξελίξεις. Αυτό που θα έπρεπε να συζητήσουμε είναι το πώς τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία θα γίνουν εξωστρεφή, απευθυνόμενα στην παγκόσμια κοινότητα, προκειμένου αφενός να εμπλουτίσουν την εμπειρία και τις παραστάσεις τους, αφετέρου να είναι σε θέση να συνδιαμορφώνουν τα σύγχρονα ρεύματα και όχι να τα παρακολουθούν εκ του μακρόθεν. Που σημαίνει ότι πρέπει να εκτεθούν στην έρευνα. Και όλον αυτόν τον πλούτο να τον εισάγουν στον εγχώριο κόσμο μας, εκπαιδεύοντας έμμεσα και την ελληνική κοινωνία ώστε να αρχίσει να σκέφτεται διαφορετικά. Μπορεί να μοιάζει φιλόδοξο όλο αυτό, αλλά είναι μια πρόκληση που αξίζει να τη δούμε.
PHILOSOPHICAL—
AGENDA 43 01.7.2 Slow Living Resort in Cyclades 3D Visualization: Batis Studio 01.7
01.7.2

In the section dedicated to Athens, Fodor's mentions that excessive tourism and the lack of strategic management cause problems in the Acropolis and the surrounding areas, degrading the daily life of the capital's residents. Sounding alarm bells, the article's authors pointed out that the Athenian districts will be culturally eroded if the wave of visitors continues unchecked. At the same time, the National Committee of the International Council of Monuments says that excessive visits to the Acropolis could cause irreversible damage. Athens, however, is one of many destinations in Greece that are burdened by the problem of mass, uncontrolled tourism. In Malia, Crete, mass tourism has brought changes to the landscape; the same is happening in Kavos, Corfu. In Pelion, there is a burst in arrivals, in the villages of Arcadia as well, and the same goes for the islands. No one knows what these places will be like in a few years without proper planning for sustainable management of tourist flows.

περιορισμούς που αποσκοπούν στον έλεγχο των ζητημάτων και των παράπλευρων απωλειών του υπερτουρισμού, ενθαρρύνοντας τους εμπλεκόμενους να αναλάβουν την ευθύνη να καταστήσουν τον τουρισμό βιώσιμο. Ο υπεύθυνος τουρισμός είναι πολυδιάστατος, χαρακτηρίζεται από μορφές τουρισμού

It is not surprising that many tourist hubs around the world are taking initiatives and setting restrictions aimed at controlling the issues and collateral losses of over-tourism, encouraging those involved to take responsibility for making tourism sustainable. Responsible tourism is multidimensional, characterized by forms that minimize negative economic, environmental, and social impacts while contributing to the preservation of each place's natural and cultural heritage and global diversity. The solution for us is precisely this: to turn our model into a responsible, i.e., sustainable, form of tourism. Therefore, the problem of over-tourism is administrative, not political; it cannot be addressed through architecture.

DM I would also like a comment on the cultural and economic consequences — positive or negative — of Greece's significant tourism development.

DP After several years of recession due to the pandemic, it is true that the travel sector is booming in our country, which can be positive for local economies. Still, it also has significant disadvantages, such as a burden on public resources, lower quality of life for locals, and reduced visitor experience, to name just a few. One of the latest editions of 'No List' focuses on three main areas - over-tourism, pollution, and water quality and adequacy - which not only harm the destinations themselves but also local communities. Athens is in the second place on the list, with Venice in first place after the damage caused to the lagoon's ecosystem by cruise ships.

DM Do you think the demand for hotels shapes new architectural typologies? What do you like about the contemporary architectural language of tourism architecture, and what troubles you about it?

DP To some extent, architectural typologies, like architecture itself, are dynamically shaped. They reflect, as is typical and to be expected, the needs of society or, in extreme commercial ethics, they artificially generate "desires for sale" according to the marketing respective, which should not be the case. All this has to be

ΔΜ Επίσης, θα ήθελα ένα σχόλιο σχετικά με τις πολιτισμικές και οικονομικές συνέπειες -θετικές ή και αρνητικές- της μεγάλης ανάπτυξης του τουρισμού στην Ελλάδα. ΔΠ Μετά από αρκετά χρόνια ύφεσης λόγω πανδημίας, είναι αλήθεια ότι ο ταξιδιωτικός τομέας γνωρίζει στη χώρα μας μεγάλη άνθιση. Μπορεί να είναι θετική για τις τοπικές οικονομίες, αλλά έχει επίσης και σημαντικά μειονεκτήματα, όπως επιβάρυνση των δημόσιων πόρων, χαμηλότερη ποιότητα ζωής για τους ντόπιους, μειωμένη εμπειρία των επισκεπτών, για να αναφέρω μόνο μερικά από αυτά. Μια τελευταία έκδοση της «No List» επικεντρώνεται σε τρεις κύριους τομείς -τον υπερτουρισμό, τη ρύπανση και την ποιότητα και επάρκεια των υδάτων- οι οποίοι δεν βλάπτουν μόνο τους ίδιους τους προορισμούς, αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Στη δεύτερη θέση της λίστας βρίσκεται η Αθήνα, με τη Βενετία να κατέχει την πρώτη μετά τη ζημιά που προκλήθηκε στο οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας από τα κρουαζιερόπλοια. Στην ενότητα που αφιέρωσε στην Αθήνα, η Fodor’s αναφέρει ότι ο υπερβολικός τουρισμός και η έλλειψη στρατηγικής διαχείρισής του προκαλούν προβλήματα στην Ακρόπολη αλλά και στις γύρω περιοχές, υποβαθμίζοντας την καθημερινότητα των κατοίκων της πρωτεύουσας. Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, οι συντάκτες του άρθρου τόνισαν ότι εάν το κύμα των επισκεπτών συνεχιστεί ανεξέλεγκτα, οι αθηναϊκές συνοικίες θα διαβρωθούν πολιτιστικά, ενώ η Εθνική Επιτροπή του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων αναφέρει ότι στην Ακρόπολη οι υπερβολικές επισκέψεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες φθορές. Η Αθήνα ωστόσο δεν είναι ο μόνος προορισμός στην Ελλάδα που επιβαρύνεται από το πρόβλημα του μαζικού, μη ελεγχόμενου τουρισμού. Στην Κρήτη, στα Μάλια, ο μαζικός τουρισμός έχει επιφέρει αλλαγές στο τοπίο. Το ίδιο συμβαίνει και στον Κάβο της Κέρκυρας. Στο Πήλιο καταγράφεται εκτίναξη των αφίξεων, στα χωριά της Αρκαδίας επίσης, αλλά και στα νησιά. Κανείς δεν γνωρίζει πώς θα είναι αυτά τα μέρη σε μερικά χρόνια, χωρίς τον κατάλληλο σχεδιασμό για μια βιώσιμη διαχείριση των τουριστικών ροών. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί τουριστικοί πόλοι σε όλο τον κόσμο αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και θέτουν
που ελαχιστοποιούν τις αρνητικές οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, ενώ συμβάλλουν στη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του κάθε τόπου, και της παγκόσμιας ποικιλομορφίας. Η λύση για μας είναι ακριβώς αυτή, να στρέψουμε το μοντέλο μας σε μια υπεύθυνη, δηλαδή βιώσιμη, μορφή τουρισμού. Διαχειριστικό, επομένως πολιτικό, είναι το πρόβλημα του υπερτουρισμού, δεν αντιμετωπίζεται μέσω της Αρχιτεκτονικής.
ΔΜ Πιστεύετε ότι η ζήτηση για ξενοδοχεία διαμορφώνει νέες αρχιτεκτονικές τυπολογίες; Τι σας αρέσει και τι σας προβληματίζει ως προς τη σύγχρονη αρχιτεκτονική γλώσσα της Αρχιτεκτονικής του τουρισμού; ΔΠ Σε έναν βαθμό οι αρχιτεκτονικές τυπολογίες, όπως και η ίδια η Αρχιτεκτονική, διαμορφώνονται δυναμικά. Αντανακλούν τις ανάγκες της κοινωνίας, όπως αναμένεται και είναι το φυσιολογικό, ή στην ακραία εμπορική ηθική, γεννούν με τεχνητό τρόπο «επιθυμίες προς πώληση» σύμφωνα με το εκάστοτε μάρκετινγκ, που δεν θα πρέπει να συμβαίνει. Όλα αυτά οφείλουν να ισορροπούν. Ως προς την αρχιτεκτονική γλώσσα, σας απάντησα ήδη στην πρώτη σας ερώτηση. Δεν υπάρχει, και δεν νοείται, «εξειδικευμένη» γλώσσα για τις τυπολογίες που αφορούν τον χώρο του τουρισμού και της φιλοξενίας. Η προσέγγιση του κάθε αρχιτέκτονα είναι, ή οφείλει να είναι, ενιαία και συνεπής -ως περιεχόμενο και έκφραση- ανεξάρτητα από τον τύπο κτιρίου που διαπραγματεύεται.
01.7 AGENDA 44 01.7.3 Ridge House | Country House in Pylos 3D Visualization: Batis Studio
01.7.3

balanced. Regarding the architectural language, I already answered your first question. A "specialized" language for the typologies related to tourism and hospitality cannot exist or be fathomed. The approach of every architect is or should be, uniform and consistent - in terms of content and expression - regardless of the type of building he deals with.

Αν μπορούσε να δοθεί μια απάντηση στο ερώτημα της διαφοροποίησης

DM In a world where global and local influences often collide, what do cultural sensitivity and environmental consistency ultimately mean to you?

DP The modern world of design is like a future almost without a past. At the beginning of the last century, Modernism tried to cut itself off from memory; it was not based on evolution but on intersection. In his exaggeration, some spoke of an absolute abolition of memory. But atavistically, there is continuity; in fact, we operate within things that pre-exist. When I think about architecture, when I design, I have no desire to abort or erase the past; there is the factor of memory in my conscious and subconscious, or even in the unconscious; there is, at the same time, the expectation of the "new." The "chance" - when you try to create something, the process is not entirely rationalizedcomes and eventually co-shapes the thought. I am not obsessed with the past, even though, as

we said, everything has a historical context, a beginning, and is subject to changes as a product of time. However, I have "nostalgia" in the sense of the mood of "inclusion," although the term is not tested for what the memory evokes emotionally as an experience. Like the morning Attic light, an image of olive groves, the Greek summer, or the traditional settlements of the islands. Or even the introversion of the yard, the shadow beneath the pergola wrapped in vines, the scent of nature. All these, as "fragments" somewhere in a second reading, are inherent in the office's plans. But our direction is forward. I am not concerned with the timeless or the super-temporal.

For me, cultural sensitivity and environmental consistency are the "Fundamental" and the "Authentic", as I already told you. That means sustainability over time. If an answer could be given to the question of differentiating sustainable from unsustainable design, it would be to ensure a language that does not burden the natural environment and the cultural status, from an eco-centric, cultural perspective, its opposition to absolute commercialization, from a socio-centric point of view, and the vision of an "ideal" future, which may never come, from a poetic point of view, because without dreams we cannot live.

ΔΜ Μιλήστε μας για τη σχεδιαστική λογική στις βίλες του Costa Navarino.

ΔΠ Εννοιολογικά η «ηθική» του σχεδιασμού στις βίλες μας στο Costa Navarino προκύ-

πτει από το «habitus», δηλαδή τις «συνήθειες», σχετίζεται με τον τρόπο ζωής, με την ατμόσφαιρα της διαβίωσης, δεν απευθύνεται άμεσα στο κτίριο/κατασκευή,

που επινοήθηκε δεν είναι μια ειδυλλιακή, εικονογραφική μεταφορά, αλλά μια διαρκής εντατική διάδραση που προτρέπει τον χρήστη να αφουγκραστεί τη συνομιλία του Τόπου -Πελοπόννησος, Μεσσηνία- με τον σύγχρονο τρόπο κατοίκησης. Ο διάλογος αυτός, όπως εκφράζεται χωρικά, διαθέτει υλικότητα, πυκνότητα, βαρύτητα, θερμοκρασία και ακουστική ποιότητα, στοιχεία που δεν έχουν να κάνουν με αφηρημένες έννοιες αλλά με μια εμπεριστατωμένη εμπειρία.

Στοχεύσαμε σε μια αρχιτεκτονική εκφραστική και ανθρώπινη,

DM Tell us about the design logic of Costa Navarino villas.

DP Conceptually, the "ethics" of the design in our villas in Costa Navarino derives from the "habitus," i.e., the "habits" it is related to the way of life, to the atmosphere of living, not addressed directly to the building/construction, but mainly to the experience which this creates. The narrative devised is not an idyllic, pictorial metaphor but a continuous intensive interaction that urges the user to listen to the conversation of the Place - Peloponnese, Messiniawith the modern way of living. This dialogue, as expressed spatially, has materiality, density, gravity, temperature, and acoustic quality, elements that have nothing to do with abstract concepts but with thorough experience.

αλλά
βίωμα που αυτό προκαλεί. Η αφήγηση
κυρίως στο
ολοκληρωμένη και ήρεμη, με ελεγχόμενες ανατροπές και πολλαπλές αναγνώσεις. Σε αυτόν τον μετρημένο και μαζί αφηγηματικό αρχιτεκτονικό λόγο, που συνδυάζει τα «μοντέρνα» με τα «παραδοσιακά» συστατικά, το «νέο» με την μνήμη, κυριαρχεί μια «ιδέα» που υπερβαίνει τις κλισέ σχεδιαστικές χειρονομίες, καθώς αφουγκράζεται τον κόσμο της ιστορίας και του μύθου.
ΔΜ Σε έναν κόσμο όπου οι παγκόσμιες και οι τοπικές επιρροές συχνά συγκρούονται, τι σημαίνει για σας τελικά πολιτιστική ευαισθησία και συνέπεια με το περιβάλλον; ΔΠ Ο σύγχρονος κόσμος του design αρέσκεται σε ένα μέλλον σχεδόν χωρίς παρελθόν. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ο Μοντερνισμός προσπάθησε να αποκοπεί από τη μνήμη, δεν βασίστηκε στην εξέλιξη αλλά στην τομή. Στην υπερβολή του κάποιοι μιλούσαν για απόλυτη κατάργηση της μνήμης. Όμως αταβιστικά υπάρχει συνέχεια, στην πραγματικότητα λειτουργούμε με πράγματα που προϋπάρχουν. Όταν σκέφτομαι την Αρχιτεκτονική, όταν σχεδιάζω, δεν έχω κάποια διάθεση ματαίωσης ή διαγραφής του παρελθόντος. Υπάρχει ο παράγοντας της μνήμης στο συνειδητό και στο υποσυνείδητό μου, ή και στο ασυνείδητο, υπάρχει ταυτόχρονα και η προσδοκία για το «νέο». Το «τυχαίο» -όταν προσπαθείς να δημιουργήσεις κάτι η διαδικασία δεν είναι απόλυτα εκλογικευμένη- έρχεται και συνδιαμορφώνει τελικά τη σκέψη. Δεν έχω εμμονή με το παρελθόν, παρόλο, που όπως είπαμε, όλα έχουν ένα ιστορικό πλαίσιο, μια αρχή, και υπόκεινται σε μεταβολές προϊόντος του χρόνου. Έχω όμως «νοσταλγία», με την έννοια της διάθεσης «συμπερίληψης», αν και δεν είναι δόκιμος ο όρος, για ό,τι προκαλεί συναισθηματικά, ως εμπειρία, η μνήμη. Όπως το πρωινό αττικό φως, ή μια εικόνα από ελαιώνες, το ελληνικό καλοκαίρι,
η εσωστρέφεια της αυλής, η σκιά κάτω από την κληματαριά της πέργκολας,
μυρωδιές της φύσης.
αυτά,
«θραύσματα», κάπου, σε δεύτερη ανάγνωση, ενυπάρχουν στα σχέδια του
θυνσή
είναι προς τα εμπρός. Το διαχρονικό ή το υπερχρονικό δεν με απασχολούν.
ευαισθησία και
το περιβάλλον είναι για μένα το Θεμελιώδες και το Αυθεντικό, όπως ήδη σας είπα. Δηλαδή το βιώσιμο σε βάθος χρόνου.
του βιώσιμου από τον μη βιώσιμο σχεδιασμό,
θα
η εξασφάλιση
επιβαρύνει
από μια οικολογικο-κεντρική, πολιτισμική οπτική, η εναντίωσή της στην απόλυτη εμπορευματοποίηση, από μια κοινωνικο-κεντρική οπτική, και το όραμα για ένα «ιδανικό» μέλλον, που μπορεί και να μην έρθει ποτέ, από μια ποιητική οπτική, γιατί χωρίς όνειρα δεν μπορούμε να ζήσουμε.
ή οι παραδοσιακοί οικισμοί των νησιών. Ή ακόμα
οι
Όλα
ως
γραφείου. Αλλά η κατεύ-
μας
Πολιτιστική
συνέπεια ως προς
αυτή
ήταν
μιας γλώσσας που δεν θα
το φυσικό περιβάλλον και το πολιτισμικό δεδομένο,
01.7 AGENDA 45 01.7.4 Resort in Argolida 3D Visualization: Batis Studio
01.7.4

We aimed for an architecture that was expressive and humane, integrated and calm, with controlled reversals and multiple readings. In this measured and, at the same time, narrative architectural discourse, which combines the "modern" with the "traditional" components, the "new" with the memory, an "idea" prevails and goes beyond clichéd design gestures as it listens to the world of history and myth.

αν ακούγεται σε συνάρτηση με την αλματώδη εξέλιξη της

DM The need for "luxury" is in stark contrast to the austerity of Greek life and landscape, as shaped by our social truth. However, investors and new residents are looking for "Greekness." Is this a contradiction? And what does the architect advise?

DP Today, "luxury" - and "Greekness" if you like - is the return to nature. I am referring to an architecture that includes in its philosophy the concept of "mother earth," highlighting the connection of the human condition with the empirical understanding and experience of the elements that make up our natural surroundings or their extension. For Heidegger, only in a dwelling reconciled with nature is man "in-the-world" and in a secure relationship with it. "We must build in the way we cultivate the land," he argues, "... we only live in the countryside, rooted in the soil, in familiar memory." The stake is in a way of design, which, as contradictory as it may sound in relation to the leaping development of technology, seeks to render, literally and figuratively, a sense of nature to awaken relationships that have been neglected due to the modern way of life.

Contemporary spatial quality and experience should be linked to the reinvention of a new narrative

around the question of sustainability through the reversal of established practices that have led to today's environmental crisis. The natural and artificial environment is now an event to be recognized and reinterpreted. Given the imperatives of sustainability, the developing idea for the architectural space cannot be neutral with regard to the requirements of habitation. Man's contact with nature and the earth is a fundamental survival issue.

DM What is the narrative of the Slow Living Resort in the Cyclades for your specific point of view and architecture?

DP In Slow Living Resort, the compositional handling does not suggest spectacular gestures; it focuses on the long-rooted local idiom. It seeks to offer "a lot" through what is already there. His intention is not to create a "building-complex monument" but an open system that includes in its philosophy the concept of wellness, allowing light, air, and greenery, as well as the change of seasons and colors, to pass through it. From the outset, the perspective of a multi-sensory experience in nature was a primary concern. The general design canvas follows 01.7.5

ΔΜ Η ανάγκη για «πολυτέλεια» έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη λιτότητα του ελληνικού βίου και του τοπίου, όπως διαμορφώθηκε από την κοινωνική μας αλήθεια. Ωστόσο, επενδυτές και νέοι κάτοικοι αναζητούν την «ελληνικότητα». Έχουμε μία αντίφαση; Και τι συμβουλεύει ο αρχιτέκτονας; ΔΠ Σήμερα, «πολυτέλεια» -και «ελληνικότητα» αν θέλετε- είναι η επιστροφή στη φύση. Αναφέρομαι σε μια Αρχιτεκτονική που εμπεριέχει στη φιλοσοφία της την έννοια της «μητέρας γης» αναδεικνύοντας τη σύνδεση της ανθρώπινης υπόστασης με την εμπειρική κατανόηση και βίωση όσων συναποτελούν τον φυσικό μας περίγυρο ή προέκτασή του. Για τον Heidegger, μόνο σε μια κατοίκηση συμφιλιωμένη με τη φύση ο άνθρωπος «είναι-μέσα-στον-κόσμο» και σε ασφαλή σχέση μαζί του. «Οφείλουμε να κτίζουμε με τον τρόπο που καλλιεργούμε τη γη», υποστηρίζει, «… κατοίκηση έχουμε μόνο στην ύπαιθρο, ριζωμένοι στο έδαφος, στην οικεία μνήμη». Το διακύβευμα αφορά έναν τρόπο σχεδιασμού, που όσο αντιφατικό και
τεχνολογίας, επιδιώκει να αποδώσει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μια αίσθηση φυσική προκειμένου να αφυπνίσει σχέσεις που λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής έχουν παραμεληθεί. Η σύγχρονη χωρική ποιότητα και εµπειρία θα πρέπει να συνδεθούν µε την επανεφεύρεση µιας νέας αφήγησης γύρω από το ζήτημα της βιωσιμότητας, μέσω της ανατροπής καθιερωµένων πρακτικών που οδήγησαν στη σημερινή περιβαλλοντική κρίση. Το ίδιο το περιβάλλον, το φυσικό και το τεχνητό, αποτελεί πλέον ένα συµβάν προς αναγνώριση και επανανοηµατοδότηση. Η διαµορφούµενη ιδέα για τον αρχιτεκτονικό χώρο δεν μπορεί να είναι ουδέτερη ως προς τις απαιτήσεις κατοίκησης με γνώμονα τις επιταγές της αειφορίας. Η επαφή του ανθρώπου με τη φύση, με τη γη, αποτελεί θεμελιώδες, επιβιωτικό θέμα.
ΔΜ Ποια η αφήγηση του Slow Living Resort στις Κυκλάδες για τη συγκεκριμένη άποψη και την αρχιτεκτονική σας; ΔΠ Στο Slow Living Resort, ο συνθετικός χειρισμός δεν προτείνει θεαματικές χειρονομίες, εστιάζει στο ριζωμένο στο βάθος του χρόνου τοπικό ιδίωμα. Επιδιώκει να προσφέρει «πολλά» με ό,τι υπάρχει ήδη εκεί. Πρόθεσή του δεν είναι να δημιουργηθεί ένα «κτιριακό συγκρότημα-μνημείο», αλλά ένα ανοικτό σύστημα που εμπεριέχει στη φιλοσοφία του την έννοια της ευεξίας επιτρέποντας στο φως, τον αέρα και το πράσινο, στην αλλαγή των εποχών και των χρωμάτων, να περνάνε εντός του. Ως πρωταρχικό μέλημα τέθηκε εξαρχής η προοπτική μιας πολυαισθητηριακής εμπειρίας μέσα στη φύση. Ο γενικός σχεδιαστικός καμβάς ακολουθεί τις δυνάμεις του πεδίου, θέτει όρια, διαιρεί, παράλληλα ενώνει, παράγει χώρο. Με τους μονώροφους όγκους οργανωμένους σε μια βασική σπονδυλική στήλη που σχηματίζουν ο πυρήνας με τις δημόσιες λειτουργίες, το πλέγμα των πεζοδρόμων και ο περιμετρικός δακτύλιος, τόσο η διάρθρωση του masterplan όσο και η αρχιτεκτονική γλώσσα αφουγκράζονται την εγγενή λιτότητα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Η κεντρική πλατεία -τόπος αρχετυπικός, οικείος, γεμάτος μνήμες- αντιμετωπίζεται ως καρδιά του συνόλου. Με σαφή αναφορά στο πολιτισμικό-κοινωνικό υπόβαθρο των κυκλαδίτικων οικισμών, το κέντρο του συγκροτήματος μεταμορφώνεται σε τόπο γιορτής της ίδιας της ζωής. Ο επισκέπτης βιώνει μια συνεχή, ρέουσα εμπειρία από λειτουργία σε λειτουργία, από τις «ορισμένες» και πιο «επίσημες», στις πιο «αφηρημένες» και «καθημερινές». Ακολουθώντας τη γεωμετρική τυχαιότητα της γενικής διάταξης, όπως αυτή σχηματοποιείται στο ίχνος των γλυπτικών, λίθινων τοίχων κατά μήκος του δικτύου πεζοδρόμων, τα κτίρια καταλυμάτων από πέτρα και κάποια από σοβά ενσωματώνονται ισορροπημένα στους εδαφικούς κυματισμούς. Οι προστατευμένες, μεσογειακές αυλές τους ανοίγονται προς τη θέα αποτελώντας συνέχεια των εσωτερικών χώρων, το «μέσα» με το «έξω» ενοποιείται. Η ποιητική των υλικών έχει τον δικό της συμβολισμό, το δικό της λεξιλόγιο, ενώ η αλληλεπίδραση με το φως επιτρέπει να αναδειχθούν αναπάντεχες σχέσεις και αντιθέσεις μαγνητίζοντας το βλέμμα. Δημόσιοι και ιδιωτικοί «κήποι» αγκαλιάζουν τα κτίσματα, που θυμίζουν εδαφική προέκταση, σαν ανασήκωμα του τοπίου. Η φύση κυριαρχεί. Το Slow Living Resort είναι απαλό, προσαρμόζεται στο φυσικό ανάγλυφο, κάπου υποχωρεί σημειακά, και ταυτόχρονα δηλώνει την παρουσία του. «Απ’ άκρη σ’ άκρη του χώρου, σε ένα συνεχές, βιωματικό παρόν υπάρχει ο Άνθρωπος».
01.7 AGENDA 46 01.7.5 Resort in Argolida 3D Visualization: Batis Studio

the forces of the field, sets limits, divides, and simultaneously unites and produces space. With single-story volumes organized into a basic spine that forms the core with public functions, the sidewalk grid, and the perimeter ring, both the masterplan structure and the architectural language hearken back to the inherent austerity of local architecture. The central square - an archetypal place familiar and full of memories - is treated as the heart of the whole. With a clear reference to the cultural-social background of the Cycladic settlements, the center of the complex is transformed into a place of celebration of life itself. The visitor experiences a continuous, flowing experience from function to function, from the "certain" and more "formal" to what is more "abstract" and "everyday." Following the geometric randomness of the general arrangement, as it takes shape tracing the sculptural stone walls along the network of sidewalks, the accommodation buildings of stone and some plaster are integrated and balanced into the terrain undulations. Their sheltered, Mediterranean courtyards open to the view, forming a continuation of the interior spaces; the "inside" and the "outside" are unified. The poetics of materials have their own symbolism and vocabulary, while the interaction with light allows unexpected relationships and contrasts to emerge, captivating the eye. Public and private "gardens" embrace the buildings, reminiscent of a territorial extension, like an elevation of the landscape. Nature dominates. "Slow Living Resort" is soft; it adapts to the natural relief, recedes in places, and at the same time, it declares its presence. "From one end to the other of space, in a continuous, experiential present, Man exists."

ενώ μετασχηματίζονται συνεχώς. Ο συνθετικός χειρισμός «διαλύει» τα όρια μεταξύ ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος σκηνοθετώντας στον χώρο κτιριακούς όγκους ελεύθερης γεωμετρίας, σαν

DM Are there landscapes that irresponsible construction due to tourism has already been destroyed? How could architects "save" these areas, and what example does the Active Materiality complex have?

DP Throughout history, man has struggled with nature in pursuit of harmonious coexistence with it. Raphael Lamar West's work "Hercules Slaying the Hydra" precisely captures the intensity of this effort. Contrary to what our ancestors did, modern humans have developed a counterpoint to nature. Now, as we enter the third millennium, we realize that in order to survive, we have to protect it, to live with it.

Regarding the idea of Active Materiality, beyond the mythological dimension, which I will not analyze here, one cannot help but notice the contemporary similarity of the shapes in West's painting with those of the topography in the project area. In particular, with the irregular, lacy border of the coastline, as the beach fades away to meet the water. This curvilinear soil structure also characterizes the relief of the broader area of Argolis, which consists of gentle hills, elsewhere stronger soil uplifts, reminiscent of a wave painting while constantly transforming. Synthetic manipulation "dissolves" the boundaries between man-made and natural environments by staging building volumes of free geometry in space, like large-scale natural stone carvings, as an extension of the landscape. The goal of the design was for the buildings to leave the smallest possible footprint on the local nature, being a continuation of the land, to "become one" with it.

DM Can you foresee specific trends for Greek architecture?

DP In today's global society, there is a paradoxical coherence of disparate, contradictory elements, which is also reflected in modern architectural production, where coherence connects in a state of delicate balance these pieces, but not completely. In this dynamic, what is observed in principle is a destabilization of philosophical and complex views and searches in architecture in the sense of the presence of ambiguity and gray zones, which evoke ideas of transformation in directions that are not known. I believe that architecture is entering a new phase, one that has many question marks. I don't think I can make predictions.

01.7.6

ΔΜ Υπάρχουν τοπία που η ανεύθυνη δόμηση λόγω του τουρισμού έχει ήδη καταστρέψει; Πώς θα μπορούσαν οι αρχιτέκτονες να «σώσουν» αυτές τις περιοχές και τι παράδειγμα έχει να μεταφέρει το συγκρότημα Active Materiality; ΔΠ Σε όλη τη διάρκεια της Iστορίας ο άνθρωπος πάλευε με τη φύση επιδιώκοντας την αρμονική συνύπαρξη μαζί της. Στο έργο του Raphael Lamar West «Hercules Slaying the Hydra», αποτυπώνεται ακριβώς η ένταση αυτής της προσπάθειας. Αντίθετα με το τι έκαναν οι πρόγονοί μας, οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουμε αναπτύξει την αντίστιξη προς την φύση. Πλέον, ενώ διανύουμε την τρίτη χιλιετία, συνειδητοποιούμε ότι για να επιβιώσουμε πρέπει να την προστατέψουμε, να ζήσουμε μαζί της. Ως προς την ιδέα του Active Materiality, πέρα από τη μυθολογική διάσταση, που δεν θα αναλύσω εδώ, δεν μπορεί παρά να παρατηρήσει κάποιος τη συγκυριακή ομοιότητα των σχημάτων στη ζωγραφική του West με εκείνα της τοπογραφίας στην περιοχή του project. Ειδικότερα, με το ακανόνιστο, δαντελωτό όριο της ακτογραμμής, καθώς η παραλία σβήνει
καμπυλόμορφη αυτή εδαφική δομή χαρακτηρίζει όμως και το ανάγλυφο της ευρύτερης περιοχής της Αργολίδας, που αποτελείται από ήπιους λόφους, αλλού εντονότερες εδαφικές εξάρσεις ή υφέσεις, που θυμίζουν πίνακα κυμάτων
φυσικά
μεγάλης κλίμακας, ως προέκταση του τοπίου. Στόχος του σχεδιασμού ήταν τα κτίρια να αφήσουν το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στην τοπική φύση, αποτελώντας συνέχεια της γης, να «γίνουν ένα» μαζί της.
συναντώντας το νερό. Η
πέτρινα λαξεύματα
ΔΜ Θέλετε να «προφητεύσετε» ορισμένες τάσεις για την ελληνική Aρχιτεκτονική; ΔΠ Υπάρχει στη σημερινή κοινωνία, παγκόσμια, μια παράδοξη συνεκτικότητα ετερόκλητων, αντιφατικών στοιχείων, που καθρεφτίζεται και στη σύγχρονη αρχιτεκτονική παραγωγή, όπου η συνοχή ναι μεν συνδέει αυτά τα κομμάτια, όχι όμως ολοκληρωμένα, αλλά σε μια κατάσταση ευαίσθητης ισορροπίας. Σε αυτή την δυναμική, εκείνο που καταρχήν παρατηρείται είναι μια αποσταθεροποίηση των φιλοσοφικών και συνθετικών θεωρήσεων και αναζητήσεων στην Aρχιτεκτονική, με την έννοια της παρουσίας ασάφειας και γκρίζων ζωνών, που εγκαλούν ιδέες μετασχηματισμού της προς κατευθύνσεις που δεν είναι γνωστές. Θεωρώ ότι η Aρχιτεκτονική μπαίνει σε μια νέα φάση, αυτή των πολλών ερωτηματικών. Δεν νομίζω ότι μπορώ να κάνω προβλέψεις.
01.7 AGENDA 47 01.7.6 Ridge House | Country House in Pylos 3D Visualization: Batis Studio

The problem of abandoned listed buildings becomes evident with a simple tour of Athens and many other Greek cities. Dianeosis' new policy document, signed by Nikos Triantafyllopoulos, Assistant Professor of the Department of Planning, Urban Design and Regional Development of the Faculty of Engineering of the University of Thessaly, focuses on the development of listed buildings and attempts to propose solutions.

( RESEARCH )

A PROPOSAL FOR THE DEVELOPMENT OF LISTED BUILDINGS IN GREECE

The problem of abandoned listed buildings becomes evident with a simple tour of Athens and many other Greek cities. Buildings of architectural and historical value stand derelict, vacant, and unused, often causing outrage at their state and possibly posing a danger to the safety of citizens.

Although no official data is available on the total number and condition of listed abandoned buildings, the problem in Greek cities is evident and significant and affects the life of entire neighborhoods. An unofficial survey and autopsy in 2014 around Omonia Square in Athens alone identified 267 buildings. Of these buildings in this small area, more than a third, 92, were abandoned, and their total area was approximately 150,000 square meters. How many of these buildings could, with the help of the State, be brought back to life?

The new policy document of Dianeosis, signed by Nikos Triantafyllopoulos, Assistant Professor of the Department of Planning, Urban and Regional Development Engineering at the Faculty of Engineering of the University of Thessaly, focuses on developing listed buildings. He points out the regulatory regime in which they are placed after their designation and comments on the obstacles, contradictions, and gaps that prevent the "revitalization" of these buildings and, by extension, the areas where they are located.

However, the text is much more than mere observations. Its main contribution is that it attempts to propose solutions: it formulates an evidence-based scheme based on existing legislation and follows the recommendations of international organizations to address the problem. If implemented, it could potentially significantly mitigate the issue and lead to the use of many listed buildings.

Before exploring possible solutions, it is better to understand the problem better. Unsurprisingly, listed buildings and monuments are internationally recognized as an essential element in the identity of a place and its development. But what can a state do to promote and exploit them, especially when individuals own them? Under the current regulations, the state stipulates that buildings designated as listed must remain unaltered, to a greater or lesser extent, and often their specific uses. It also becomes mandatory for their owners to restore and maintain them, which is usually very difficult to do in practice.

Το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων διατηρητέων κτιρίων γίνεται εμφανές με μια απλή περιήγηση στην Αθήνα και σε πολλές άλλες ελληνικές πόλεις. Κτίρια αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας στέκουν ερειπωμένα, κενά και αναξιοποίητα, προκαλούν συχνά αγανάκτηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, και πιθανόν να είναι επικίνδυνα για την ασφάλεια των πολιτών. Παρότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα επίσημα στοιχεία σχετικά με τον συνολικό αριθμό και την κατάσταση των διατηρητέων κτιρίων που είναι εγκαταλελειμμένα, το πρόβλημα στις ελληνικές πόλεις είναι εμφανές και σημαντικό και επηρεάζει τη ζωή ολόκληρων γειτονιών. Μια ανεπίσημη καταγραφή και αυτοψία το 2014 μόνο στην περιοχή γύρω από την πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα εντόπισε 267 κτίρια. Από αυτά τα κτίρια της συγκεκριμένης μικρής περιοχής, περισσότερο από το ένα τρίτο, τα 92, ήταν εγκαταλελειμμένα, και το συνολικό εμβαδόν τους ήταν περίπου 150.000 τετραγωνικά μέτρα. Πόσα από αυτά τα κτίρια θα μπορούσαν άραγε, με τη συνδρομή του κράτος, να αποκτήσουν ξανά ζωή;
Το νέο κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις, το οποίο υπογράφει ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, εστιάζει στην αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων. Επισημαίνει το κανονιστικό καθεστώς στο οποίο περιέρχονται μετά τον χαρακτηρισμό τους, και σχολιάζει τα εμπόδια, τις αντιφάσεις και τα κενά που αποτρέπουν την αξιοποίηση, το «ζωντάνεμα» αυτών των κτιρίων και, κατ’ επέκταση, των περιοχών όπου βρίσκονται. Όμως, το κείμενο δεν μένει στις διαπιστώσεις. Η βασική συνεισφορά του είναι ότι επιχειρεί να προτείνει λύσεις: διατυπώνει ένα τεκμηριωμένο σχήμα, το οποίο έχει ως βάση την ισχύουσα νομοθεσία και ακολουθεί τις συστάσεις διεθνών οργανισμών για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εάν εφαρμοστεί, ενδεχομένως θα μπορούσε να μετριάσει σημαντικά το πρόβλημα και να οδηγήσει στην αξιοποίηση πολλών διατηρητέων κτιρίων.
Προτού κάποιος διερευνήσει τις πιθανές λύσεις, είναι σκόπιμο να κατανοήσει καλύτερα το πρόβλημα. Χωρίς αυτό να προκαλεί έκπληξη, τα διατηρητέα κτίρια και τα μνημεία αναγνωρίζονται διεθνώς ως ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την ταυτότητα ενός τόπου, αλλά και για την ανάπτυξή του. Όμως τι μπορεί να κάνει ένα κράτος για να τα αναδείξει και να τα αξιοποιήσει, ειδικότερα όταν αυτά ανήκουν σε ιδιώτες; Με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς, το κράτος ορίζει ότι τα κτίρια που χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα θα πρέπει να παραμείνουν αναλλοίωτα, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, και συχνά τις ειδικές χρήσεις τους. Επίσης, καθίσταται υποχρεωτική η αποκατάσταση και συντήρησή τους από τους ιδιοκτήτες τους, κάτι που βέβαια είναι συνήθως πολύ δύσκολο να συμβεί στην πράξη. Τι μπορεί να γίνει προκειμένου να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν αυτά τα κτίρια, ειδικότερα αυτά που, λόγω της θέσης τους ή άλλων χαρακτηριστικών τους, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν εύκολα; Είναι γεγονός ότι σποραδικά έχουν «τρέξει» μεμονωμένα προγράμματα παροχής κινήτρων για την αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων. Ανάμεσα στα κίνητρα που, κατά καιρούς, έχουν δοθεί είναι η παροχή χαμηλότοκων δανείων για επισκευή ή ανακατασκευή διατηρητέων, η έκπτωση φόρου κατά τη μεταβίβασή τους, εκπτώσεις των αποσβέσεων των δαπανών όταν τα κτίρια εκμισθώνονται ή ιδιοχρησιμοποιούνται, η δυνατότητα υπαγωγής όσων από αυτά γίνονται ξενοδοχεία στους αναπτυξιακούς νόμους, καθώς και η δυνατότητα μεταφοράς του υπολειπόμενου συντελεστή δόμησης εφόσον το διατηρητέο δεν μπορεί να επεκταθεί. Όμως τέτοιες πολιτικές κινήτρων, όπως γράφει το κείμενο, «οδήγησαν μάλλον σε αμελητέα αποτελέσματα σε σχέση με τις ανάγκες και αποδείχθηκαν μη βιώσιμες». Επίσης, «οι πολιτικές επιχορηγήσεων, δεν είναι πάντοτε κοινωνικά δίκαιες και δεν εναρμονίζονται με τα όσα προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο που έχει παραχθεί».
Το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων διατηρητέων κτιρίων γίνεται εμφανές με μια απλή περιήγηση στην Αθήνα και σε πολλές άλλες ελληνικές πόλεις. Το νέο κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις, το οποίο υπογράφει ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, εστιάζει στην αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων και επιχειρεί να προτείνει λύσεις.
01.8 AGENDA 48
Nikos Triantafyllopoulos diaNEOsis
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////////////////////////////////// ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // // | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | \ / / \ | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | // // // Δημόσια πολιτική για την προστασία και την αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων Public policy for the protection and exploitation of cultural resources ΥΠΕΝ Ministry of Energy ΥΠΠΟ Ministry of Culture ΥΠΟΙΚ Ministry of Finance Παραγωγή εσόδων από τη διαχείριση του αποκατεστημένου κτιρίου. Generating income from the management of the restored building Ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων. Owners of listed buildings. Διαχειριστής του Ταμείου (Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα) Fund Manager (Financial Institution) Φορέας Έργου αποκατάστασης κτιρίου ή ομάδας κτιρίων και διαχείρισής τους (μετά την αποκατάστασή τους) Contractor of a building or group of buildings restoration project and their management (after their restoration) Συμβάσεις: Λογοδοσία και Έλεγχος. Contracts: Accountability and Control /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // // // Έργο που παράγει επαρκή έσοδα Project that generates sufficient income Έργο που παράγει μερικώς επαρκή έσοδα. Project that generates partially sufficient income. Έργο που δεν παράγει έσοδα. Non-revenue generating project. Δυνητικά Έσοδα από τη Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης. Potential Revenues from transferring the Building Factor. Δυνητικά Potentially /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — > — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — > — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — < — — — — — < — — — — — < — — — — — < — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — /////////////////////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // Λογαριασμός (Α) για την παροχή επιστρεπτέων κρατικών ενισχύσεων. Account (A) for the provision of repayable state aid. Λογαριασμός (Β) για την παροχή επιχορηγήσεων. Account (B) for the provision of grants Φορέας Διαχείρισης Προγράμματος για την αποκατάσταση Διατηρητέων Κτιρίων. Program Management Institution for the restoration of Listed Buildings ///////////////////////////////////////// ///////////////////////////////////////// // // // // // // // // Ταμείο για την αποκατάσταση των διατηρητέων κτιρίων.
for the restoration of listed buildings. //////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////// // // // // // // // // Τεχνική και διοικητική υποστήριξη του Προγράμματος. Technical and administrative support of the Program. /////////////////////////////////////// /////////////////////////////////////// // // // // // // // // Εθνικοί, ευρωπαϊκοί και άλλοι πόροι. National, European and other resources. O O O | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | \ / / \ | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | | | | | | | | | | | | \ / | | | | — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — > — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — > — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — < — — — — — < — — — — — < — — — — — < — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — O 01.8.1 Το οργανόγραμμα του «προτεινόμενου» μοντέλου για την αποκατάσταση και την επανάχρηση των διατηρητέων κτιρίων. Organizational chart of the &"proposed" model for the restoration and reuse of listed buildings. 01.8 AGENDA 49
Fund

KKMK Architects is one of the new, ambitious, and promising Greek offices that have already started their activities abroad. Kate Karagianni and Marina Karamali are currently working on a hotel in Egypt and one in Indonesia while sharing their experience, aiming to inspire more —especially new— offices to follow this direction.

( ARCHITECT’S DIARY )

ADVENTURES OF THE ARCHITECT

KKMK

goes from Egypt to Indonesia

Having gained a reputation for creating spaces that combine innovative design with respect for local architectural traditions as well as for the natural and cultural context of the location, KKMK Architects Marina Karamali and Kate Karagianni have managed within a short period to expand their activity and their clientele significantly.

Στο

"At this moment, Greek architects have a unique opportunity. Many of our foreign clients know, trust, and entrust us to their projects in other countries. We must and can all create a solid status for Greek architectural firms. On the other hand, customers have found us even... through Instagram", say Kate and Marina.

Specifically, in Egypt, KKMK Architects work in an environment where tourism development is concentrated on the northern coast, with construction progressing at an impressive pace. The endless desert and beach are dominated by intense reconstruction and offer an opportunity for architects to introduce more qualitative design elements and shape tourism products that are both accessible and exclusive. "What impresses us is that all these new hotels are of quality but still do not address an international clientele, rather the locals themselves."

Έχοντας κερδίσει φήμη για τη δημιουργία χώρων που συνδυάζουν καινοτόμο σχεδιασμό με σεβασμό στις τοπικές αρχιτεκτονικές παραδόσεις αλλά και το φυσικό και πολιτιστικό πλαίσιο της τοποθεσίας, οι KKMK Architects, Μαρίνα Καραμαλή και Κατερίνα Καραγιάννη, έχουν κατορθώσει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να διευρύνουν σημαντικά τη δράση τους και να επεκτείνουν το πελατολόγιό τους.
«Αυτή τη στιγμή, οι Έλληνες αρχιτέκτονες έχουμε μία μοναδική ευκαιρία. Πολλοί από τους ξένους πελάτες μας, μας γνωρίζουν, μας εμπιστεύονται και μας αναθέτουν έργα τους, σε άλλες χώρες. Πρέπει και μπορούμε όλοι να δημιουργήσουμε ένα στιβαρό status για τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία. Από την άλλη, τυχαίνει να μας βρουν πελάτες ακόμα και… μέσα από το Instagram», λένε η Κατερίνα και η Μαρίνα.
Συγκεκριμένα στην Αίγυπτο, οι KKMK Architects εργάζονται σε ένα περιβάλλον όπου η τουριστική ανάπτυξη επικεντρώνεται στη βόρεια ακτή, με την κατασκευή να εξελίσσεται με εντυπωσιακό ρυθμό. Η ατελείωτη έρημος και παραλία κυριαρχείται από την έντονη ανοικοδόμηση και προσφέρει μια ευκαιρία για τους αρχιτέκτονες να εισαγάγουν πιο ποιοτικά στοιχεία σχεδιασμού και να διαμορφώσουν τουριστικά προϊόντα που είναι ταυτόχρονα προσβάσιμα και exclusive. «Αυτό που μας εντυπωσιάζει είναι το γεγονός ότι όλα αυτά τα νέα ξενοδοχεία είναι ποιοτικά αλλά ακόμη δεν απευθύνονται σε μία διεθνή πελατεία παρά στους ίδιους τους ντόπιους».
ξενοδοχείο
Hotel η Κατερίνα και η Μαρίνα έχουν αναλάβει το interior design. «Μετά την Αραβική Άνοιξη, οι ακτές της Βόρειας Αφρικής μόλις που πιάνουν ξανά τον μίτο της τουριστικής ανάπτυξης». Το ξενοδοχείο στην Αίγυπτο είναι ένα τεχνητό περιβάλλον, μία έκταση σχεδιασμένη και χτισμένη από το μηδέν. Εκεί οι KKMK Architects κλήθηκαν να συνδέσουν το τοπικό στοιχείο με τη διεθνή αισθητική. «Η φιλοσοφία του συγκροτήματος συνδυάζει clusters και lagoons όπου εισέρχεται το νερό της θάλασσας μέσα στον χώρο του ξενοδοχείου. Για το design μάς ζητήθηκε η αφθονία και ο συγκερασμός outdoor living λόγω μεσογειακού κλίματος αλλά και εκτεταμένο indoor living στη λογική ενός καλοκαιρινού σπιτιού. Εδώ οι πελάτες έρχονται ακόμα και για ολόκληρο μήνα».
Zoya Rituals
Oι KKMK Architects είναι ένα από τα νέα, φιλόδοξα και πολλά υποσχόμενα ελληνικά γραφεία που έχουν ήδη ξεκινήσει τη δραστηριοποίησή τους στο εξωτερικό. Η Κατερίνα Καραγιάννη και η Μαρίνα Καραμαλή αυτή τη στιγμή δουλεύουν ένα ξενοδοχείο στην Αίγυπτο και ένα στην Ινδονησία, ενώ μοιράζονται την εμπειρία τους με στόχο να εμπνεύσουν περισσότερα -νέα κυρίως- γραφεία προς αυτή την κατεύθυνση.
Danai Makri
01.9.1 [01.9] AGENDA 52

At the Zoya Rituals Hotel, Kate and Marina have taken over the interior design. "After the Arab Spring, the coasts of North Africa are only just catching up again with the myth of tourism development." The hotel in Egypt is an artificial environment designed and built from scratch. KKMK Architects were asked to connect the local element with international aesthetics there. "The complex's philosophy combines clusters and lagoons where the sea water “spills into” the hotel area. For our design, we were asked for the quality of abundance and the combination of outdoor living due to the Mediterranean climate, with extensive indoor living, keeping in mind the idea of a summer house. Here, customers even come for a whole month."

KKMK Architects relied on raw, earthy, and exclusively local materials. "For a Greek office, the materials there are very familiar. We specified and collaborated in the search and selection of samples", Marina and Kate explain. However, the interest in Egypt is not about the materials but the way we design and build: we design, we build, the customer evaluates, and then we change and rebuild. Why is this happening? Labor is cheap, and this changes the balance of building production. It also creates a different perception of sustainability, but also around the value of the study. It is the architectural office's decision whether or not it can cooperate in this way. On the one hand, our client entered a process of education about what a study is; on the other hand, we overcame the architect's ego when we saw a wall not being... precisely in place. Fortunately, it is pretty easy to do it again correctly," they add.

Οι KKMK Architects βασίστηκαν στα υλικά, raw και γήινα, ωστόσο μόνο τοπικά. «Για ένα ελληνικό γραφείο είναι πολύ γνώριμα τα εκεί υλικά. Προδιαγράψαμε και είχαμε συνεργασίες στην αναζήτηση και επιλογή δειγμάτων», εξηγούν η Μαρίνα και η Κατερίνα. «Όμως το ενδιαφέρον στην Αίγυπτο δεν αφορά τα υλικά, όσο τον τρόπο που σχεδιάζουμε και χτίζουμε: σχεδιάζουμε, χτίζουμε, ο πελάτης αξιολογεί, κατόπιν αλλάζουμε και ξαναχτίζουμε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το εργατικό δυναμικό είναι φθηνό και αυτό αλλάζει τις ισορροπίες στην παραγωγή του κτιρίου. Επίσης δημιουργεί και μία διαφορετική αντίληψη γύρω από τη βιωσιμότητα, αλλά και γύρω από την αξία της μελέτης. Είναι απόφαση ενός αρχιτεκτονικού γραφείου αν μπορεί να συνεργαστεί με αυτόν τον τρόπο. Αφενός, ο πελάτης μας μπήκε σε μία διαδικασία εκπαίδευσης γύρω από το τι είναι μία μελέτη, αφετέρου εμείς ξεπεράσαμε το εγώ του αρχιτέκτονα, όταν βλέπαμε έναν τοίχο να μην βρίσκεται… ακριβώς στη θέση του. Ευτυχώς είναι αρκετά εύκολο να ξαναγίνει όπως πρέπει» συμπληρώνουν.
Πώς απέκτησαν τον συγκεκριμένο πελάτη τους οι KKMK Architects; Οι Αιγύπτιοι επιχειρηματίες, με διεθνή και εξωστρεφή προσανατολισμό, αναζητούν γραφεία για να αναβαθμίσουν το προϊόν τους, βλέποντας την Ελλάδα ως ένα γνώριμο και προσιτό πρώτο βήμα στην Ευρώπη. Επιδιώκουν μια σύγχρονη, εξευρωπαϊσμένη αλλά και μεσογειακή αισθητική, με έμφαση στον τομέα της φιλοξενίας. Η εξωστρέφεια της ελληνικής κοινωνίας έχει προσελκύσει επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται να επενδύσουν ή να διαμείνουν στην Ελλάδα. Το δομημένο περιβάλλον της χώρας προσφέρει πλούσια δείγματα της αρχιτεκτονικής εμπειρίας και τέχνης των Ελλήνων αρχιτεκτόνων, οδηγώντας συχνά τους επενδυτές να ανακαλύψουν το γραφείο που ταιριάζει στις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους. 01.9.1-2 Zoya Rituals Hotel Egypt Image courtesy of KKMK Architects 01.9.3 Desa Alam Indonesia Image courtesy of KKMK Architects 01.9.3 01.9.2 [01.9] AGENDA 53

How did KKMK Architects get this specific client? Egyptian entrepreneurs, with an international and extroverted orientation, when looking for offices to upgrade their product, see Greece as a familiar and accessible first step in Europe. They seek a modern, Europeanized, but also Mediterranean aesthetic, emphasizing the field of hospitality. The extroversion of Greek society has attracted business people interested in investing or residing in Greece. The country's built environment offers rich examples of Greek architects' architectural experience and art, often leading investors to discover the office that suits their needs and preferences.

The opposite was the experience of architects in Indonesia. "The businessmen from Singapore also hired us for a hotel. They found us online without any acquaintance, recommendation, or even a visit to Greece. We were wondering if it would develop into a serious collaboration or not. However, we have an excellent collaboration with consistency but also corporate requirements due to their corporate structure and morals in Singapore", the architects say. As they say, the incredible thing about Indonesia is that there are no regulations as we know them. The boundaries of the plot are negotiated with the principle of the local northern council. As they make clear, it is not even defined which is the plot or the forest.

"Suddenly, we discovered how difficult it is for an architect to have no limitations. It's difficult in a good way, of course. Among the negatives, we could include the absence of forest management legislation". We received a slope where the jungle had simply been ‘shaven’". For the Desa Alam Resort hotel, Marina Karamali and Kate Karagianni were asked to design "Greek architecture" as the Cyclades and Santorini "sell" in the upper market of the Far East! "Of course, we have translated the language they like into local conditions, and we have included, among other things, a lot of planting in the hotel. We have brought back the lush vegetation that prevails. The architect's job is to listen to the client's wishes and vision and be able to guide them to a quality result. Also, we are currently in the phase of exploring local materials. Contrary to the case of Egypt, the local materials of Indonesia constitute a new world'!

Overall, the Desa Alam Resort hotel conveys the immersive experience found in the Cyclades in the local idiom. "It's like walking through a village, turning into an alley, meeting the unexpected. In addition, the building is small in scale, white, and has sculpted corners. We take characteristics of the experience that make a traditional Chora in the Cyclades unique and propose a new unique reality in the new environment", they conclude.

The study in Indonesia is at a final stage, and construction work is expected to start in the coming months. The hotel in Egypt is under construction and is expected to be completed this summer.

Αντίθετη ήταν η εμπειρία των αρχιτεκτόνων στην Ινδονησία. «Οι επιχειρηματίες από τη Σιγκαπούρη, μας προσέλαβαν επίσης για ένα ξενοδοχείο. Μας βρήκαν από το internet, χωρίς καμία γνωριμία, σύσταση, ή έστω επίσκεψη στην Ελλάδα. Αναρωτιόμασταν κατά πόσο θα εξελισσόταν σε μια σοβαρή συνεργασία ή όχι. Ωστόσο έχουμε μία εξαιρετική συνεργασία με συνέπεια αλλά και corporate απαιτήσεις λόγω της εταιρικής τους δομής και των ηθών στη Σιγκαπούρη», διηγούνται οι αρχιτέκτονες. Όπως λένε, το απίστευτο στην Ινδονησία είναι ότι δεν υπάρχουν κανονισμοί έτσι όπως τους ξέρουμε. Τα όρια του οικοπέδου παζαρεύονται με την τοπική κοινοτική αρχή. Όπως μάλιστα ξεκαθαρίζουν, δεν είναι καν ορισμένο ποιο είναι το οικόπεδο, πού είναι το δάσος.
«Ξαφνικά ανακαλύψαμε πόσο δύσκολο είναι για έναν αρχιτέκτονα να μην υπάρχει κανένας περιορισμός. Ωραία δύσκολο βέβαια. Στα αρνητικά εντάσσουμε την απουσία νομοθεσίας για τη διαχείριση του δάσους. Παραλάβαμε μια πλευρά όπου η ζούγκλα είχε απλά "ξυριστεί"». Για το ξενοδοχείο Desa Alam Resort ζητήθηκε από τη Μαρίνα Καραμαλή και την Κατερίνα Καραγιάννη να σχεδιάσουν «ελληνική αρχιτεκτονική», καθώς στην upper αγορά της Άπω Ανατολής «πουλάνε» οι Κυκλάδες και η Σαντορίνη! «Βέβαια έχουμε μεταφράσει τη γλώσσα που τους αρέσει σε local συνθήκες και έχουμε συμπεριλάβει, μεταξύ άλλων, πολλή φύτευση στο ξενοδοχείο. Έχουμε επαναφέρει την πλούσια βλάστηση που επικρατεί. Η δουλειά του αρχιτέκτονα είναι να αφουγκράζεται τις επιθυμίες και το όραμα του πελάτη και να μπορεί να τον καθοδηγήσει σε ένα ποιοτικό αποτέλεσμα. Επίσης, αυτή τη στιγμή είμαστε στη φάση που εξερευνούμε τα τοπικά υλικά. Σε αντίθεση με την περίπτωση της Αιγύπτου, τα τοπικά υλικά της Ινδονησίας αποτελούν έναν νέο κόσμο!».
Στο σύνολό του, το ξενοδοχείο Desa Alam Resort μεταφέρει την immersive εμπειρία που συναντάει κανείς στις Κυκλάδες στο τοπικό ιδίωμα. «Είναι σαν να περπατάς σε ένα χωριό, να στρίβεις σ’ ένα σοκάκι, να συναντάς το μη αναμενόμενο. Επιπλέον, οι όγκοι έχουν μικρή κλίμακα, ενώ είναι λευκοί, με σμιλεμένες γωνίες. Παίρνουμε χαρακτηριστικά της εμπειρίας που κάνουν μοναδική μια παραδοσιακή Xώρα στις Κυκλάδες και προτείνουμε μια νέα μοναδική πραγματικότητα στο νέο περιβάλλον», ολοκληρώνουν.
Η μελέτη στην Ινδονησία είναι σε οριστικό στάδιο και οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να ξεκινήσουν τους επόμενους μήνες. Το ξενοδοχείο στην Αίγυπτο βρίσκεται υπό κατασκευή και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το καλοκαίρι.
01.9.5 Filoxenia Zakynthos Image courtesy of KKMK Architects 01.9.4 White Pebble Suites Milos Image courtesy of KKMK Architects 01.9 AGENDA 54
01.9.4
01.9.5 01.9.6 01.9.6 White Pebble Suites Milos Image courtesy of KKMK Architects 01.9 AGENDA 55

Georges Batzios, founder and head of the Georges Batzios Architects firm, has undertaken, among others, the study and construction of skyscrapers in China, which offers a modern and inevitably Greek look on a global and contemporary type of buildings.

OVER THE SKYLINE

A talk with Georges Batzios

He is Greek but also a citizen of the world. This is because he oversaw many projects alongside the French star architect Jean Nouvel and the British David Chipperfield, such as the MoMA Tower in New York, the Paris Philharmonic, the Louvre Museum in Abu Dhabi, et al. He returned to Greece in 2011, and he collaborated with important Greek offices before founding a year later Georges Batzios Architects, his own awarded firm - with distinctions such as the European Architecture Award for the "To Tsai" teahouse in Kolonaki, or the awards for the renovation of the AGET building two years later, which is a rare example of brutalist architecture in Greece.

Now, among other things, he is called upon to design skyscrapers in China, which made him refer to his favorite buildings in the same category. Including, of course, a work by his former partner and star Jean Nouvel: "Among others, I single out Jean Nouvel's MoMA Tower 53W53 in New York, whose triangular form is inspired by the ideal solid and is very recognizable on the horizon of Manhattan. It was developed as part of the expansion of the Museum of Modern Art (MoMA) in New York. It houses luxury residences and commercial spaces at a height of 320 meters, making it one of the tallest buildings in the city.”

When I was in the USA - in San Francisco in particular - to measure how modern our city is, they asked me, “Does it have skyscrapers? And if so, how many?”. This made me wonder whether or not we need skyscrapers in our city, Athens or Thessaloniki. The Greek architect replied: “As each city has its own particularities, the need for skyscrapers in a Greek city should be assessed based on the specific conditions and needs of the community. Athens must leave behind the demonization of skyscrapers as they are a means to limit the uncontrolled spread of the urban fabric. Through an organized spatial and urban design, skyscrapers can offer a dense and sustainable way of living, satisfying the need to reduce the building footprint. They are perhaps the most sustainable way of building in the megacities of the 21st century."

Είναι Έλληνας αλλά και πολίτης του κόσμου. Κι αυτό γιατί επίβλεψε πολλά έργα δίπλα στον Γάλλο star architect Jean Nouvel και τον Βρετανό David Chipperfield, όπως ο Πύργος του MoMA στη Νέα Υόρκη, η Φιλαρμονική του Παρισιού, το Μουσείο του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι κ.ά. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 2011, συνεργάστηκε με σημαντικά ελληνικά γραφεία, πριν ιδρύσει έναν χρόνο αργότερα το δικό του γραφείο, Georges Batzios Architects, με το οποίο κέρδισε πολλές διακρίσεις -όπως το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής για το τεϊοποτείο «Το Τσάι» στο Κολωνάκι ή δύο χρόνια αργότερα για την ανακαίνιση του κτιρίου της ΑΓΕΤ που αποτελεί σπάνιο δείγμα μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.
Τώρα, μεταξύ άλλων, καλείται να σχεδιάσει ουρανοξύστες στην Κίνα. Πράγμα που τον έκανε να αναφερθεί στα αγαπημένα του κτίρια της ίδιας κατηγορίας. Και βέβαια ως τέτοιο ξεχωρίζει ένα έργο του πρώην συνεργάτη του και star Jean Nouvel: «Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζω το MoMA Τower 53W53 του Jean Nouvel στην Νέα Υόρκη, η τριγωνική μορφή του οποίου εμπνέεται από το ιδεατό στερεό και είναι πολύ αναγνωρίσιμη στον ορίζοντα του Μανχάταν. Αναπτύχθηκε ως μέρος της επέκτασης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης, και στεγάζει πολυτελείς κατοικίες και εμπορικούς χώρους σε ύψος 320 μέτρων, αποτελώντας ένα από τα ψηλότερα κτίρια της πόλης».
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ ΡΙΖΕΣ Όταν είχα βρεθεί στις ΗΠΑ, στο Σαν Φρανσίσκο συγκεκριμένα, με ρωτούσαν για να μετρήσουν το πόσο μοντέρνα είναι η πόλη μας «έχει ουρανοξύστες; Και αν ναι, πόσους;». Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ αν έχουμε ή όχι ανάγκη τους ουρανοξύστες στην πόλη μας, είτε είναι η Αθήνα είτε η Θεσσαλονίκη. Ο Έλληνας αρχιτέκτονας απάντησε: «Καθώς η κάθε πόλη έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, η ανάγκη για ουρανοξύστες σε μια ελληνική πόλη θα πρέπει να εκτιμηθεί με βάση τις συγκεκριμένες συνθήκες και τις ανάγκες της κοινότητας. Η Αθήνα οφείλει να αφήσει πίσω της τη δαιμονοποίηση των ουρανοξυστών, καθώς αποτελούν ένα μέσο ώστε να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του αστικού ιστού. Μέσω ενός οργανωμένου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, οι ουρανοξύστες μπορούν να προσφέρουν έναν πυκνό και βιώσιμο τρόπο κατοίκησης, ικανοποιώντας την ανάγκη για μείωση του κτιριακού αποτυπώματος. Αποτελούν ίσως τον πιο αειφόρο τρόπο δόμησης στις μεγαλουπόλεις του 21ου αιώνα». BACK TO THE
ROOTS
Αλλά ας ξεκινήσουμε το αρχιτεκτονικό και όχι μόνο, φαινόμενο των ουρανοξυστών από την αρχή του. Ο Γερμανοαμερικανός αρχιτέκτονας Ludwig Mies van der Rohe έγινε ένας από τους πιο διάσημους αρχιτέκτονες στον κόσμο κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Συνέλαβε τον ουρανοξύστη με γυάλινη πρόσοψη και, μαζί με τον Νορβηγό Fred Severud, σχεδίασε το Seagram Building το 1958, έναν ουρανοξύστη που συχνά θεωρείται ως η κορυφή της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής των πολυώροφων κτιρίων. Τι άλλαξε από τότε; «Αν και οι γενικές αρχές σχεδιασμού και λειτουργικότητας που επέβαλε ο Mies Van der Rohe είναι διαχρονικές, υπάρχουν νέες προκλήσεις και απαιτήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η βιώσιμη αρχιτεκτονική και η ενεργειακή απόδοση είναι πλέον κρίσιμα ζητήματα. Οι νέοι ουρανοξύστες πρέπει να σχεδιάζονται με βάση τη χρήση τεχνολογικά προηγμένων συστημάτων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, με βάση τις αρχές της αειφορίας. Επιπλέον, υπάρχει αυξημένη ανάγκη για μίξη των χρήσεων σε ουρανοξύστες, ώστε να συμπεριλαμβάνουν διαφορετικές λειτουργίες και δραστηριότητες σε ένα μόνο κτίριο. Πλέον μιλάμε για δυναμικά, πολυδιάστατά περιβάλλοντα που εξυπηρετούν τις ανάγκες πολλών διαφορετικών κοινοτήτων και χρηστών και προωθούν τη κοινωνική διάδραση και αλληλεπίδραση».
O Γιώργος Μπάτζιος, ιδρυτής και επικεφαλής του γραφείου Georges Batzios Architects, έχει αναλάβει μεταξύ άλλων τη μελέτη και κατασκευή ουρανοξυστών στην Κίνα. Ένα γεγονός που του δίνει μια σύγχρονη και αναπόφευκτα ελληνική ματιά πάνω σε μια παγκόσμια και σύγχρονη κατηγορία κτιρίων.
Thanassis Diamantopoulos
(
) 01.10 AGENDA 56
ARCHITECT’S DIARY

SKYLINE IN CHINA

But let's take the phenomenon of skyscrapers from its beginning. German-American architect Ludwig Mies van der Rohe became one of the most famous architects in the world during the second half of the 20th century. He was the one to conceive the glass-fronted skyscraper and, together with Norwegian Fred Severud, designed the Seagram Building in 1958, a skyscraper often regarded as the pinnacle of modernist high-rise architecture. What has changed since then? “Although the general principles of design and functionality imposed by Mies Van de Rohe are timeless, there are new challenges and requirements that must be taken into account. Sustainable architecture and energy efficiency are now critical issues. New skyscrapers must be designed based on the use of technologically advanced systems to reduce energy consumption based on the principles of sustainability. In addition, there is an increased need for mixed-use skyscrapers to include different functions and activities in a single building. Nowadays, we are talking about dynamic, multidimensional environments that serve the needs of many different communities and users and promote social interaction and interaction."

BIG IN CHINA

IN CHINA

As of September 2023, fourteen cities in the world will have more than 100 skyscrapers of 150 meters or more: Dubai in the United Arab Emirates with 252 skyscrapers, Guangzhou in China with 188 skyscrapers, Shanghai in China with 183 skyscrapers, Tokyo, Japan with 168 skyscrapers, Kuala Lumpur, Malaysia, with 156 skyscrapers, Wuhan, China, with 149 skyscrapers, Chongqing, China, with 144 skyscrapers, Chicago, USA, with 137 skyscrapers, Chengdu, China, with 117 skyscrapers, Jakarta, Indonesia, with 112 skyscrapers, and Bangkok, Thailand, with 111 skyscrapers. We notice that China now leads in the number of skyscrapers worldwide. How did this happen? Does it come from real need or imitation? Georges Batzios answered and enlightened us:

"China is facing a housing crisis similar to the one caused in France at the end of the 20th century. This phenomenon concerns the intense urban development due to the movement of the population from the rural areas to the big cities. In this context, skyscrapers and high-rise developments provide limited space for housing and offices, allowing cities to accommodate more and more residents in modern housing. This is a realistic answer to a real problem: upgrading the quality of life through a mass housing system. The skyscraper typology can produce modern residences that are adapted to the needs of modern life, as an "open" construction system, offering the maximum possible comfort with minimum footprint."

The Greek office imprinted natural elements to its skyscrapers: "We intend to break down the coldness and the solid, monolithic treatment of the skyscraper and present it in the form and function of a living organism. In this project, we explore organic shapes and curves inspired by water ripples, using glass that intensely reflects the external environment, the sky, and the neighboring river. The result gives a sense of fluidity and natural movement, with the skyscrapers appearing as a part of the natural landscape rather than strict and solid structures." Sustainable not only in materials but also in aesthetics.

Από τον Σεπτέμβριο του 2023, δεκατέσσερις πόλεις στον κόσμο θα έχουν περισσότερους από 100 ουρανοξύστες ύψους 150 μέτρων και άνω: Το Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με 252 ουρανοξύστες, η Γκουανγκζού της Κίνας με 188 ουρανοξύστες, η Σαγκάη της Κίνας με 183 ουρανοξύστες, το Τόκιο της Ιαπωνίας με 168 ουρανοξύστες, η Κουάλα Λουμπούρ στη Μαλαισία με 156 ουρανοξύστες, η Γουχάν στην Κίνα με 149 ουρανοξύστες, η Τσονγκίνγκ της Κίνας με 144 ουρανοξύστες, το Σικάγο στις ΗΠΑ με 137 ουρανοξύστες, η Τσενγκντού στην Κίνα με 117 ουρανοξύστες, η Τζακάρτα της Ινδονησίας με 112 ουρανοξύστες και η Μπανγκόκ στην Ταϊλάνδη με 111 ουρανοξύστες. Παρατηρούμε από τις παραπάνω πληροφορίες ότι η Κίνα προηγείται πλέον σε αριθμό ουρανοξυστών σε παγκόσμιο επίπεδο. Πώς προέκυψε αυτό, από πραγματική ανάγκη ή από μίμηση; Ο Γιώργος Μπάτζιος, μας απάντησε διαφωτίζοντάς μας: BIG
«Η Κίνα αντιμετωπίζει μια στεγαστική κρίση, παρόμοια με αυτή που προκλήθηκε στη Γαλλία στα τέλη του 20ού αιώνα. Το φαινόμενο αυτό αφορά την έντονη αστική ανάπτυξη λόγω της μετακίνησης του πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές στις μεγαλουπόλεις. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ουρανοξύστες και η ανάπτυξη καθ’ ύψος παρέχουν χώρο για κατοικίες και γραφεία σε περιορισμένο χώρο, επιτρέποντας στις πόλεις να φιλοξενούν όλο και περισσότερους κατοίκους σε μοντέρνες κατοικίες. Αυτή είναι η ρεαλιστική απάντηση σ’ ένα πραγματικό ζήτημα, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής μέσα από ένα μαζικό σύστημα στέγασης. Η τυπολογία του ουρανοξύστη μπορεί να παράξει σύγχρονες κατοικίες που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της νεωτερικής ζωής, ως ένα “ανοιχτό” κατασκευαστικό σύστημα, που προσφέρει τη μέγιστη δυνατή άνεση με ελάχιστο αποτύπωμα». Το ελληνικό γραφείο κατάφερε να δώσει ένα αποτύπωμα των φυσικών στοιχείων στους ουρανοξύστες του: «Πρόθεσή μας είναι να διασπάσουμε την ψυχρότητα και τη συμπαγή, μονολιθική αντιμετώπιση του ουρανοξύστη και να δώσουμε την μορφή και λειτουργία ενός ζωντανού οργανισμού. Σε αυτό το έργο εξερευνούμε οργανικά σχήματα και καμπύλες εμπνευσμένες από τους κυματισμούς του νερού, με τη χρήση γυαλιού που αντανακλά έντονα το εξωτερικό περιβάλλον, τον ουρανό και το γειτονικό ποτάμι. Το αποτέλεσμα δίνει μια αίσθηση ρευστότητας και φυσικής κίνησης, με τους ουρανοξύστες να φαίνονται σαν ένα μέρος του φυσικού τοπίου αντί για αυστηρές και στερεές δομές». Βιώσιμοι όχι μόνο στα υλικά, αλλά και στην αισθητική.
01.10.1 01.10.2 01.10.1-2 Images courtesy of Georges Batzios Architects 01.10 AGENDA 57

The architect George Tsolakis, head of the Tsolakis Architects office, references the agony of form caused by the fast succession of contemporary images and the transformation of the emptiness into

EVOLUTION THROUGH THE TRANSFORMATIONS OF THE VOID

"We live in an age full of beautiful images, which creates the anxiety of form in architecture. Quite often, when starting the study of a project, there is an image in our mind that we try to make justice to in a binding and static way. Beyond the ready-made image, we would like to examine a different process of morphogenesis, which, when explored, led to the following sequence of thoughts and questions emerging: What does a courtyard have to do with an alana (open space within a neighborhood) and a square?", asks the architect.

Asking the question more specifically, he asks what relation this above courtyard has to the alana and the square depicted. Apart from the obvious answer that they all are works of his office, their common connection is that the void was the generative cause of plenitude in all three works. "In a world mainly based on the image, let's talk about what we don't usually pay enough attention to; let's talk about the void," notes G. Tsolakis.

"In everyday speech, we are used to characterizing unbuilt space as empty. Empty means absolutely nothing. But that which is enclosed by the complete is also empty. The opposite of the void is the plenitude, the built volume. As architects, we use these terms to describe space. So the built space, the complete, is the result, born within the empty space. As the empty and the full define each other, their composition gives meaning and feedback to both concepts. Ultimately, it determines the balance of the space. Based on these, the original question returns: What can be the common element in the design of a country house, an education and sports center, and an archaeological museum?" he adds.

The courtyard and the structural elements that shape the building. As he says, the spatial metaphor of the courtyard concerns a country house at the end of a small peninsula in Antiparos. To the northwest is the peak of Prophet Ilias; to the east, the gaze reaches the sea, and to the south, the island of Ios emerges. "In the landscape of the Cyclades, primary elements such as the sun, the air, and the smell shape the unique experience of living with the basic aim of hedonistic contact with nature. In this case, the void acts as a filter between the outside and the inside. An outdoor, intermediate space for relaxation and recreation where the natural elements coexist with the structural elements, and together shape the building itself."

While answering, he states that these three buildings use the void as the starting point of the architectural composition. Thus, the void is transformed into a courtyard, an alana, or a square, depending on its position in the overall composition and function. It then focuses on the three works and the element they both share – the void.

"Inside the yard is preserved a natural rock formation and a centuries-old wild olive tree that has always been there. The elements of the composition slowly begin to be defined, with the square void turning into a welcoming miniature of the landscape, leaving the natural ground free and unaltered. Around the void are the covered corridors that sometimes lead to the living room, sometimes to the bedrooms, and sometimes to the guest rooms, always ending up in the area with the swimming pool and open view towards the sea".

Όπως λέει ο ίδιος «ζούμε σε μια εποχή γεμάτη από όμορφες εικόνες, γεγονός που δημιουργεί στην Αρχιτεκτονική την αγωνία της μορφής. Αρκετά συχνά, ξεκινώντας τη μελέτη ενός έργου υπάρχει μια εικόνα στο μυαλό μας, την οποία προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε με τρόπο δεσμευτικό και στατικό. Πέραν της έτοιμης εικόνας, θα θέλαμε να διερευνήσουμε μια διαφορετική διαδικασία μορφογένεσης, από την εξερεύνηση της οποίας προέκυψαν η αλληλουχία των εξής σκέψεων και ερωτημάτων: Τι σχέση έχει μια αυλή με μια αλάνα και μια πλατεία;» διερωτάται ο αρχιτέκτονας.
Θέτοντας το ερώτημα πιο συγκεκριμένα, ρωτάει για το ποια σχέση έχει αυτή η παραπάνω αυλή, με την αλάνα και την πλατεία που απεικονίζονται. Πέραν της προφανούς απάντησης ότι αποτελούν έργα του γραφείου του, η κοινή τους σχέση είναι ότι και στα τρία έργα το κενό αποτέλεσε τη γενεσιουργό αιτία του πλήρους. «Σε έναν κόσμο που βασίζεται κυρίως στην εικόνα, ας μιλήσουμε για αυτό που δεν συνηθίζουμε να του δίνουμε αρκετή σημασία, ας μιλήσουμε για το κενό», σημειώνει ο Γ. Τσολάκης.
«Στον καθημερινό λόγο έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε ως κενό τον άκτιστο χώρο. Κενό σημαίνει το απολύτως τίποτα. Κενό όμως είναι και αυτό που περικλείεται από το πλήρες. Αντίθετο του κενού είναι το πλήρες, δηλαδή ο κτισμένος όγκος. Ως αρχιτέκτονες χρησιμοποιούμε αυτούς τους όρους για να περιγράψουμε τον χώρο. Οπότε ο κτισμένος χώρος, το πλήρες, είναι το αποτέλεσμα, το οποίο γεννιέται στον κενό χώρο. Καθώς το κενό και το πλήρες ορίζουν το ένα το άλλο, η μεταξύ τους σύνθεση δίνει νόημα και ανατροφοδοτεί τις δύο έννοιες. Εντέλει, καθορίζει την ισορροπία του χώρου. Με βάση λοιπόν αυτά επανέρχεται το αρχικό ερώτημα ως εξής: Ποιο μπορεί να είναι το κοινό στοιχείο στον σχεδιασμό μιας εξοχικής κατοικίας, ενός κέντρου εκπαίδευσης και αθλητισμού, και ενός αρχαιολογικού μουσείου;», συμπληρώνει.
Δίνοντας την απάντηση, αναφέρει ότι τα τρία αυτά κτίρια χρησιμοποιούν το κενό ως αφετηρία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Έτσι, το κενό μετατρέπεται σε αυλή, σε αλάνα και σε πλατεία, ανάλογα με τη θέση του στη συνολική σύνθεση και την λειτουργία. Ακολούθως εστιάζει στα τρία έργα και στο κοινό–κενό τους.
Η αυλή και τα δομικά στοιχεία που διαμορφώνουν το κτίριο. Όπως λέει, η χωρική μεταφορά της αυλής αφορά μια εξοχική κατοικία στην απόληξη μιας μικρής χερσονήσου στην Αντίπαρο. Βορειοδυτικά βρίσκεται η κορυφή του Προφήτη Ηλία, στην Ανατολή το βλέμμα ατενίζει την θάλασσα και προς τον Νότο ξεπροβάλλει το νησί της Ίου. «Στο τοπίο των Κυκλάδων πρωταρχικά στοιχεία όπως ο ήλιος, ο αέρας και οι μυρωδιές, διαμορφώνουν την μοναδική εμπειρία κατοίκησης με βασική επιδίωξη την ηδονική επαφή με τη φύση. Σε αυτή την περίπτωση το κενό λειτουργεί ως φίλτρο μεταξύ του εξωτερικού και του εσωτερικού χώρου. Ένας υπαίθριος, ενδιάμεσος χώρος χαλάρωσης και αναψυχής, όπου τα φυσικά στοιχεία συνυπάρχουν με τα δομικά στοιχεία, και μαζί διαμορφώνουν το ίδιο το κτίριο».
στην αυλή διατηρείται ένας φυσικός σχηματισμός βράχων και μια αιωνόβια αγριελιά που υπήρχε εκεί από πάντα. Τα στοιχεία της σύνθεσης αρχίζουν σιγά σιγά να ορίζονται, με το τετράγωνο κενό να μετατρέπεται σε μια φιλόξενη μικρογραφία του τοπίου, αφήνοντας ελεύθερο και αναλλοίωτο το φυσικό έδαφος. Περιμετρικά του κενού αναπτύσσονται οι στεγασμένοι διάδρομοι που οδηγούν άλλοτε στο καθιστικό, άλλοτε στα υπνοδωμάτια και άλλοτε στους ξενώνες, καταλήγοντας πάντα στον χώρο όπου βρίσκεται η πισίνα και η ανοιχτή θέα προς την θάλασσα».
«Μέσα
Κατά τον Γιώργο Τσολάκη, το μέγεθος της αυλής αποτελεί τη βασική δομική μονάδα, η οποία καθορίζει τη συνολική έκταση και κλίμακα του κτιρίου.
Στην αγωνία της μορφής που προκαλείται από τον καταιγισμό των εικόνων του σήμερα και στον μετασχηματισμό του κενού σε κάτι πλήρες, αναφέρεται ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τσολάκης, επικεφαλής του γραφείου Tsolakis Architects.
something complete.
(
)
VIEWPOINT
George Lambiris
01.11 AGENDA 58

TRANSFORMATIONS

According to George Tsolakis, the courtyard's size is the basic structural unit, determining the overall area and scale of the building. The scale of the courtyard space affects the composition. Through multiplications and subdivisions of the original square, the individual sizes of the architectural elements of the building are formed. While the composition focuses on the void, it remains well hidden from the outside world, emphasizing its private character and the inhabitants' need for protection and tranquility.

In this case and in relation to the houses in Antiparos, the office of G. Tsolakis followed a different procedure. The density of the area and the need to protect children initially pushed for an introverted and compact built volume from which sections can be removed. The coexistence of outdoor play areas and closed rooms creates a multi-faceted complex woven between void and plenitude consistent with children's perception of space and scale.

It then refers to the spatial metaphor of alana, which concerns an educational and sports center for children and teenagers in Rentis, in a densely built urban area where massive industrial buildings and residences coexist. "In this area, we notice that there are unbuilt surfaces and urban spaces among the built-up plots. These urban voids are the cradles of our childhood. A randomly built plot, relatively wide, used by the neighborhood residents, acquires meaning because of its use as a place for play and socialization. The existence of the body suddenly gives meaning to this empty space."

A void, the central alana, is prominent within the solid volume. Individual voids penetrate the built space and create patios, gardens, bleachers, courts, and courtyards. The voids erode the volume to create outdoor spaces of different character. They are bringing back the neighborhood feel. This diversity tries to bring back the feeling of the neighborhood, where the play was not limited to the space of the alana but extended between the courtyards of the houses and the adjacent streets, creating a labyrinthine network, which includes a sense of childlike curiosity and exploration.

Η κλίμακα του κενού της αυλής επηρεάζει τη σύνθεση. Μέσα από πολλαπλασιασμούς και υποδιαιρέσεις του αρχικού τετραγώνου διαμορφώνονται τα επιμέρους μεγέθη των αρχιτεκτονικών στοιχείων του κτιρίου. Ενώ η σύνθεση έχει ως επίκεντρο το κενό, αυτό παραμένει καλά κρυμμένο από τον εξωτερικό κόσμο, τονίζοντας περισσότερο τον ιδιωτικό του χαρακτήρα και την ανάγκη των κατοίκων για προστασία και ηρεμία.
Στη συνέχεια αναφέρεται στη χωρική μεταφορά της αλάνας, όπου αφορά ένα εκπαιδευτικό και αθλητικό κέντρο για παιδιά και εφήβους στην περιοχή του Ρέντη, σε μια πυκνοδομημένη αστική περιοχή όπου συνυπάρχουν ογκώδη βιομηχανικά κτίρια και κατοικίες. «Σε αυτή την περιοχή παρατηρούμε πως ανάμεσα από τα δομημένα οικόπεδα, υπάρχουν άκτιστες επιφάνειες, αστικά κενά. Αυτά τα αστικά κενά είναι οι αλάνες των παιδικών μας χρόνων. Ένα τυχαία άκτιστο οικόπεδο, σχετικά ευρύ, που χρησιμοποιείται από τους κατοίκους της γειτονιάς, αποκτά νόημα λόγω της χρήσης του ως χώρος παιχνιδιού και κοινωνικοποίησης. Η ύπαρξη του σώματος ξαφνικά δίνει νόημα σε αυτόν τον κενό χώρο». Στην προκειμένη περίπτωση και σε σχέση με τα σπίτια στην Αντίπαρο, το γραφείο του Γ. Τσολάκη ακολούθησε μία διαφορετική διαδικασία. Η πυκνότητα της περιοχής και η ανάγκη για προστασία των παιδιών, ώθησε καταρχάς σε ένα εσωστρεφές και συμπαγές ογκοπλαστικό από το οποίο αφαιρούνται τμήματα. Η συνύπαρξη υπαίθριων χώρων παιχνιδιού και κλειστών αιθουσών δημιουργούν ένα πολύπλοκο σύμπλεγμα κενού και πλήρες που συνάδει με την παιδική αντίληψη του χώρου και της κλίμακας.
Μέσα στον συμπαγή όγκο πρωταγωνιστεί ένα κενό, η κεντρική αλάνα. Επιμέρους κενά διαπερνούν τον κτισμένο χώρο και δημιουργούν αίθρια, κήπους, κερκίδες, γήπεδα και αυλές. Ο όγκος διαβρώνεται από τα κενά με σκοπό να δημιουργηθούν υπαίθριοι χώροι διαφορετικού χαρακτήρα. Αυτή η ποικιλομορφία προσπαθεί να επαναφέρει την αίσθηση της γειτονιάς, όπου το παιχνίδι δεν περιοριζόταν μόνο στον χώρο της αλάνας αλλά επεκτεινόταν ανάμεσα στις αυλές των σπιτιών και τα παρακείμενα στενά, δημιουργώντας ένα δαιδαλώδες δίκτυο, που εμπεριέχει την αίσθηση της παιδικής περιέργειας και εξερεύνησης.
Ο εσωστρεφής χαρακτήρας του κτιρίου είναι εμφανής από το επίπεδο του δρόμου. Εισερχόμενοι όμως σε αυτό ανακαλύπτει κανείς έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο. Ένα πλατύ, ελεύθερο δάπεδο, ιδανικό για παιχνίδι, φιλοξενεί μια πληθώρα από πιθανές δραστηριότητες οι οποίες καθορίζονται από το κενό που εμφανίζεται στην οροφή. Η εναλλαγή φωτός και σκιάς φιλτράρει τον χώρο και δημιουργεί σημεία αναφοράς τα οποία τονίζουν τον διαβρωμένο όγκο. Γύρω από την αλάνα αναπτύσσονται οργανικά οι εσωτερικοί χώροι, οι οποίοι στεγάζουν αίθουσες εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εργαστήρια και χώρους αναψυχής.
01.11.2
01.11.1 The square courtyard as a miniature of the landscape. Image courtesy of Tsolakis Architects 01.11.2 Visual flights through the courtyard. Image courtesy of Tsolakis Architects 01.11 AGENDA 59
01.11.1

The building's introverted character is evident from the street level. But entering it, one discovers an entirely different world. A wide, free floor, ideal for play, hosts a multitude of possible activities that are determined by the void that appears on the ceiling. The alternation between light and shadow filters the space and creates points of reference that emphasize the eroded volume. Around the alana, the interior spaces develop organically, housing classrooms for educational programs, workshops, and recreational areas.

The alana extends to the floor via ramps, staircases, and bleachers. Thus, a three-dimensional and interactive playing field develops, and the solid suddenly turns into porosity. Small and large rectangular volumes alternate with each other and create different-sized voids and full ones.

In this case, the void became a methodological design tool that combined the alana's carefree, creative freedom with the schoolyard's educational organization and the family garden's protection.

Η αλάνα επεκτείνεται στον όροφο μέσω ραμπών, κλιμακοστασίων και κερκίδων. Έτσι αναπτύσσεται ένα τρισδιάστατο και διαδραστικό πεδίο παιχνιδιού και το συμπαγές πλήρες μετατρέπεται ξαφνικά σε πορώδες. Μικροί και μεγάλοι ορθογώνιοι όγκοι εναλλάσσονται μεταξύ τους και δημιουργούν διαφορετικού μεγέθους κενά και πλήρη.
Το κενό σε αυτήν την περίπτωση αποτέλεσε το μεθοδολογικό εργαλείο σχεδιασμού που συνδυάζει τη ξέγνοιαστη δημιουργική ελευθερία της αλάνας, την εκπαιδευτική οργάνωση της σχολικής αυλής και την προστασία του οικογενειακού κήπου.
Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΎΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Η χωρική μεταφορά της πλατείας αφορά τον σχεδιασμό για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας στην Ακαδημία Πλάτωνος, σε ένα «αστικό κενό» υπερτοπικής σημασίας. Η ύπαρξη των ευρημάτων του Γυμνασίου της Ακαδημίας, καθορίζει τον χαρακτήρα του χώρου. Ένας χώρος μνήμης και ιστορίας. Τα περιβάλλοντα οικοδομικά τετράγωνα περικλείουν μια «μυστική» αυλή γεμάτη εκπλήξεις. Ανάμεσα από την πυκνή φύτευση εμφανίζονται αρχαιολογικές ανασκαφές, οι οποίες συνθέτουν έναν μοναδικό χώρο φύσης και ιστορίας. Η περιοχή μελέτης του Μουσείου χωροθετείται στο βορειοδυτικό άκρο, αντιδιαμετρικά από τον αρχαιολογικό χώρο του Γυμνασίου, δίπλα στην Ιερή Οικία. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές από την μια πλευρά του άλσους και το νέο μουσείο από την άλλη, διαμορφώνουν ένα νέο δίπολο, ενός ανοιχτού δημόσιου χώρου συγκέντρωσης, μιας πλατείας δηλαδή, και ενός αρχαιολογικού άλσους, κατά τα όσα αναφέρει ο αρχιτέκτονας.
01.11.3 The square is defined by the dynamics of the city. Image courtesy of Tsolakis Architects 01.11.4 Multiple attractions and activities. Image courtesy of Tsolakis Architects 01.11 AGENDA 60
01.11.3

The wing is divided into four arcades, and the interior is transformed from a closed sanctuary into an open public space. Arriving in the center of the square, the constructions emerge from the ground, highlighting the organization of the space. The approaches lead antidiametrically on two levels. The built spaces are developed around the center, allowing visitors to view the interior and the exhibitions. From the north-south axis, the surface of the square is approached, while from the east-west axis, the route to the level of the main entrance begins.

THE SQUARE AND THE NEW ARCHAEOLOGICAL MUSEUM OF ATHENS

The spatial metaphor of the Square concerns the design for the New Archaeological Museum of Athens in the Plato Academy in an "urban void" of supralocal importance. The existence of the Academy Gymnasium's findings determines the space's character — a place of memory and history. The surrounding blocks enclose a "secret" courtyard full of surprises. Among the dense planting, archaeological excavations appear, creating a composition of unique space, nature, and history. The study area of the museum is located at the north-western end, at the antipodal from the archaeological site of the Gymnasium, next to the Holy House. According to the architect, the archaeological excavations on one side of the grove and the new Museum on the other form a new dipole, an open public gathering space, a square in other words, and an archaeological grove.

The museum is mainly developed below the park's surface and harmoniously transforms into a building-land. The shape of the space, i.e., the square and the landscape, affect the ground and are the main protagonists of the space. The sloping roofs emerge as a natural continuation of the ground and, combined with new plantings, extend, strengthen, and enrich the existing ones. The multiple courtyards and different views of the space connect with the natural element and create new dynamic connections between the park and the Museum, effectively enriching the visitor experience.

The limits of the void are set by the dynamics of the city in Plato's Academy; the city dynamics delimit the void. The city and the grove imaginably interact with the center of the plot in the form of four new engravings. Four new pedestrian streets create at their junction a node that sometimes acts as a centripetal force and sometimes as a centrifugal force. A swirling movement that defines the space. The specific arrangement recalls the typology of the ancient Agora, where the void was the original gathering and reading space, dividing the accesses to the rest of the buildings. The void of the square is the beginning of the development of the buildings, reversing the typology of the ancient Greek temple pavilion and transforming it from an inward-facing to an outward-facing space.

"Thus, examining three different places with three different empty spaces with their own particularities and characteristics, we notice that each complete part acquires a different character, as it is determined by a different architectural program and addressed to different people. As we have seen, the void can be the starting point for solving an architectural composition. Depending on the scale of the project, the basic size of the entirety can be determined, which will ultimately affect the structure of the building and create new relationships between the outside and the inside. Simple geometric operations of addition, subtraction, multiplication, and rotation shape the individual elements. Three approaches to composition through geometric operations where give a fair measure to each plot. The void can, by simple addition and repetition, determine the rhythm of the building, it can shape the volume of the building through subtraction, and it can define and connect the disparate elements of the space and the city through vector movements.

Apart from the geometry, though, the void affects the full in a myriad of ways. Each transformation of the void treats privacy differently in each building. The void of the courtyard is hidden and introverted, emphasizing the private character of the residence," says George Tsolakis.

The void of the alana displays unified but fragmented outdoor spaces within a sheltered enclosure. In this way, different situations of privacy, education, and socialization are created.

Finally, the void in the Museum square creates a public space, projecting the interior spaces of the exhibitions to visitors and the city. The design principles of the new Archaeological Museum project the vision of a future Athens: a city that relates the building infrastructure to the natural terrain and landscape, a city that respects, highlights, and coexists harmoniously with nature and its history, including all its citizens.

According to the architect, empty and full may, therefore, be two opposite concepts. Still, ultimately, they work together to create a harmonious construct that refers to both the landscape and the inhabitants, the neighborhood and the children, and the city and its culture.

He ends by saying that, in conclusion, the void, in other words, the unbuilt, acquires the same

Στην Ακαδημία Πλάτωνος, το κενό οριοθετείται από τη δυναμική της πόλης. Η πόλη και το άλσος αλληλοεπιδρούν νοητά στο κέντρο του οικοπέδου με τη μορφή 4 νέων χαράξεων. Τέσσερις νέοι πεζόδρομοι δημιουργούν στη συμβολή τους έναν κόμβο που δρα άλλοτε ως κεντρομόλος δύναμη και άλλοτε ως φυγόκεντρος. Μια στροβιλοειδής κίνηση που ορίζει τον χώρο. Η συγκεκριμένη διάταξη θυμίζει την τυπολογία της αρχαίας Αγοράς, όπου το κενό αποτελούσε τον αρχικό χώρο συγκέντρωσης και ανάγνωσης του χώρου, μοιράζοντας τις προσβάσεις στα υπόλοιπα κτίρια. Το κενό της πλατείας αποτελεί την αρχή της ανάπτυξης των κτιρίων, αντιστρέφοντας την τυπολογία του αρχαιοελληνικού περίπτερου ναού, μετατρέποντάς τον από εσωστρεφή σε εξωστρεφή χώρο.
Το πτερό διασπάται σε τέσσερις στοές και το εσωτερικό μετατρέπεται από κλειστό ιερό άβατο σε έναν ανοιχτό δημόσιο χώρο. Φτάνοντας στο κέντρο της πλατείας, οι κατασκευές που αναδύονται από το έδαφος αναδεικνύουν την οργάνωση του χώρου. Οι προσβάσεις οδηγούν αντιδιαμετρικά σε δύο επίπεδα. Οι κτισμένοι χώροι αναπτύσσονται γύρω από το κέντρο και επιτρέπουν στους επισκέπτες να έχουν μια εικόνα του εσωτερικού και των εκθέσεων. Από τον άξονα Βορρά-Νότου προσεγγίζεται η επιφάνεια της πλατείας, ενώ από τον άξονα Ανατολής–Δύσης ξεκινάει η διαδρομή προς το επίπεδο της κύριας εισόδου.
Το μουσείο αναπτύσσεται κυρίως κάτω από την επιφάνεια του πάρκου και μετασχηματίζεται αρμονικά σε ένα κτίριο-έδαφος. Το σχήμα του κενού, δηλαδή η πλατεία και το τοπίο, επηρεάζουν το έδαφος και αποτελούν τον βασικό πρωταγωνιστή του χώρου. Τα επικλινή δώματα αναδύονται ως φυσική συνέχεια του εδάφους, και σε συνδυασμό με τις νέες φυτεύσεις επεκτείνουν, ενισχύουν και εμπλουτίζουν τις υπάρχουσες. Οι πολλαπλές αυλές και οι διαφορετικές θεάσεις του χώρου συνδέονται με το φυσικό στοιχείο και δημιουργούν νέες δυναμικές συνδέσεις μεταξύ του πάρκου και του μουσείου εμπλουτίζοντας ουσιαστικά την εμπειρία των επισκεπτών.
«Εξετάζοντας λοιπόν τρεις διαφορετικούς τόπους με τρεις διαφορετικούς κενούς χώρους με τις δικές τους ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά, παρατηρούμε ότι το κάθε πλήρες αποκτά διαφορετικό χαρακτήρα, καθώς προσδιορίζεται από διαφορετικό κτιριολογικό πρόγραμμα και απευθύνεται σε διαφορετικούς ανθρώπους. Όπως διαπιστώσαμε, το κενό μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την επίλυση μιας αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Ανάλογα με την κλίμακα του έργου, μπορεί να καθορίσει το βασικό μέγεθος του πλήρους, το οποίο θα επηρεάσει εντέλει τη δομή του κτιρίου και θα δημιουργήσει νέες σχέσεις μεταξύ του έξω και του έσω. Απλές γεωμετρικές πράξεις πρόσθεσης, αφαίρεσης, πολλαπλασιασμού και περιστροφής διαμορφώνουν τα επιμέρους στοιχεία. Τρεις προσεγγίσεις σύνθεσης μέσω γεωμετρικών πράξεων όπου αποδίδουν το δίκαιο μέτρο στο κάθε οικόπεδο. Το κενό μπορεί με απλή πρόσθεση και επανάληψη να καθορίσει τον ρυθμό του κτιρίου, μπορεί να πλάσει τον όγκο του κτιρίου μέσω της αφαίρεσης, μπορεί να καθορίσει και να συνδέσει τα ετερόκλητα στοιχεία του χώρου και της πόλης μέσω διανυσματικών κινήσεων. Εκτός από τη γεωμετρία όμως, το κενό επηρεάζει πολλαπλά το πλήρες. Ο εκάστοτε μετασχηματισμός του κενού αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο την ιδιωτικότητα σε κάθε κτίριο. Το κενό της αυλής είναι κρυφό και εσωστρεφές, τονίζοντας τον ιδιωτικό χαρακτήρα της κατοικίας», αναφέρει ο Γιώργος Τσολάκης.
Το κενό της αλάνας εμφανίζει ενιαίους αλλά και ταυτόχρονα διασπασμένους υπαίθριους χώρους μέσα σε ένα προστατευμένο περίβλημα. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται διαφορετικές καταστάσεις ιδιωτικότητας, εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης.
Τέλος, το κενό στην πλατεία του Μουσείου δημιουργεί έναν δημόσιο χώρο, προβάλλοντας τους εσωτερικούς χώρους των εκθέσεων στους επισκέπτες και στην πόλη. Οι αρχές σχεδιασμού του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου προβάλλουν το όραμα της Αθήνας του μέλλοντος. Μιας πόλης που σχετίζει τις κτιριακές υποδομές με το φυσικό έδαφος και το τοπίο, μιας πόλης που σέβεται, αναδεικνύει και συνυπάρχει αρμονικά με τη φύση και την Ιστορία της, συμπεριλαμβάνοντας όλους τους πολίτες της.
Κενό και πλήρες λοιπόν μπορεί να είναι δύο αντίθετες έννοιες σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα, αλλά τελικά συνεργάζονται για να δημιουργήσουν ένα αρμονικό σύνολο που αναφέρεται στο τοπίο και στον κάτοικο, στη γειτονιά και στα παιδιά, στην πόλη και στον πολιτισμό της.
Καταλήγει λέγοντας ότι συμπερασματικά το κενό, με άλλα λόγια το άκτιστο, αποκτά τον ίδιο βαθμό σημασίας με το κτισμένο. Το έξω επηρεάζει το έσω και αντίστροφα, καθορίζοντας την δομή του κτιρίου, φέρνοντας σε δευτερεύοντα ρόλο την αγωνία μας για τη μορφή.
01.11.4 01.11 AGENDA 61
degree of importance as the built. The outside affects the inside and vice versa, determining the structure of the building while at the same time easing our anxiety about form, giving it a secondary role.
Rinascimentu di u Cunventu Saint-François Photography ©Thibaut Dini
PAPADATOS AD_SPREAD_46X30 NOV 2023_INTRO Kifisisias Avenue 358 , Chalandri , T: +30 210.80.79.300 , E: intro@intro.com.gr
Maddox Bed Top Bedside table lemamobili.com
Dandy
Hinged wardrobe
Naos Sofa Horizon Side table Fleur Loveseat papadatos.gr
Featured Wallcovering 'Gesso' Hand Sculpted by CMOParis.com

WAKE UP IN THE MEDITERRANEAN

Η Μεσόγειος δεν είναι απλά μια θάλασσα, είναι ο τρόπος ζωής που μας εμπνέει και κομμάτι της ταυτότητάς μας. Ανακαλύψτε το KYDONIA και όλα τα στρώματα της συλλογής Inventor σε ένα κατάστημα
CANDIA.
Η πολυτέλεια της φυσικής ομορφιάς.

rouchotas.com

C M CM MY CY K
T E X T I LE S • W ALL P APERS • CARPE T S • CUR T AINS • RO L LER BLINDS • M O T ORIZED TR A C K S 3 ΕVIAS ST MAROUSI 151 25 ATHENS GREECE • T +30 210 6120277 • INFO@VAGENAS.EU • WWW VAGENAS.EU
84
AtPE I07 02.0
PEOPLE
[02.1] EVA MANI DAKI P.086 [02.3] STELIOS GIAMARELOS MEETS SUZANA ANTONAKAKI P.098

PEOPLE

85
AtPE I07 02.0
[02.2] ZEUS + ΔIONE P.094 [02.4] DE PLOT ARCHI TECTS P.110

Eva Manidaki's work is an organic bridge between Architecture and Theater. Balancing between the perpetual and the ephemeral, she transports and incorporates elements and references always in the light of the spatiotemporal context. A night drive, a trip to Japan, a journey of the eye through her library shelves —anything can contain inspiration.

FOLLOWING HER STEPS

A talk with Eva Manidaki

DM Who was Eva at the beginning of your career in 1995?

EM I had finished Architecture and was still trying to figure out what to do next. Circumstances arose that I thought I would take the next step: theater. The theater was on my mind, and I wanted it before Architecture. But because there is a long tradition of Architecture in my family, our father told my sister and me that we would study Architecture and then we could do whatever else we wanted. So I did Architecture and then theater. My sister studied Architecture and then finished her Fine Arts degree. I very consciously took the next step and went into the theater. I did my prep and got into the Empros School. It was an important milestone.

ΔΜ Ποια ήταν η Εύα, στο ξεκίνημα της καριέρας σου, το 1995; ΕΜ Είχα τελειώσει Αρχιτεκτονική και ήμουν στο μεταίχμιο του τι θα κάνω μετά. Οι συγκυρίες ήρθαν έτσι, που σκέφτηκα να κάνω το επόμενο βήμα, το οποίο ήταν το θέατρο. Το θέατρο με απασχολούσε και το ήθελα πριν από την Αρχιτεκτονική. Επειδή όμως είναι μεγάλη η παράδοση της Αρχιτεκτονικής στην οικογένειά μου, ο πατέρας μας είπε και σε εμένα και στην αδερφή μου ότι θα σπουδάσουμε Αρχιτεκτονική και μετά μπορούμε να κάνουμε ό,τι άλλο θέλουμε. Έτσι εγώ έκανα Αρχιτεκτονική και μετά θέατρο. Η αδερφή μου σπούδασε Αρχιτεκτονική και μετά τελείωσε την Καλών Τεχνών. Πολύ συνειδητά έκανα το επόμενο βήμα και μπήκα στο θέατρο. Έκανα προετοιμασία και πέρασα στη σχολή του Εμπρός. Ήταν ένας σημαντικός σταθμός.
Το έργο της Εύας Μανιδάκη αποτελεί μια οργανική γέφυρα ανάμεσα στην Αρχιτεκτονική και το Θέατρο. Ισορροπώντας ανάμεσα στο διηνεκές και το εφήμερο, μεταφέρει και ενσωματώνει στοιχεία και αναφορές πάντα υπό το πρίσμα του χωροχρονικού context. Μια νυχτερινή βόλτα με αυτοκίνητο, ένα ταξίδι στην Ιαπωνία, ένα ταξίδι του ματιού στη βιβλιοθήκη της: όλα μπορούν να εμπεριέχουν την έμπνευση.
( LONG FORM CONVERSATION ) Danai Makri
02.1.1 02.1.1 Rise and Fall of The City of Mahagonny Opera - Kurt Weill / Bertolt Brecht Photography ©George Kalkanidis PEOPLE 86 02.1

DM In what ways? Do you have an example of that two-way relationship?

DM How did architecture and theater studies fit into a career path?

EM After I finished theater, I never left architecture. I love it very much, but also because I had to make a living. It has been a constant in my life. So when I finished theater as well, it happened on its own. It went from theater to architecture and architecture to theater. There's an interaction from then on, whether it's a theatrical performance or an architectural work. Sometimes in an obvious way, sometimes not so much. That's there, too. One influences the other, and one animates the other. It doesn't let it become routine.

EM A client might come in and want a house. Or he may want to do a bookstore. So there is the building program, which is nothing more than the text that a set designer has to make a performance. I treat the building program as if I were treating the play. I get into a lot of detail when I work on the building program in architecture, like when I have to work on the set design part. At first, I read the text to understand the story. Then, I read the text in relation to time, space, weather, and different atmospheres. This is something I also do in architecture. There's a client, and he wants to build his house in Kea. We have a specific plot of land. In my mind, I start making images. What does this plot look like in the morning? What does it look like in the rain? What does it look like in the winter? What about nature and the trees? How does the wind blow? I make images like that. This has started as a process since my theater studies. In the theater, I see these vivid descriptions in the texts, which help me work on set design, but they pop up and enter architecture that way. It's qualities like that that get into the way I work. I'm the same person, and that's what I try to do.

DM From your career, do you have anything extraordinary to share from such an encounter? Have there been any encounters that have been instrumental in shaping your own continuity?

EM Yes, there are. In Architecture, it was a significant meeting of my life. My teacher, the man with whom I did my thesis, and the man who unlocked me is Paul Virilio. And in the theater, for sure, a significant meeting was with Lefteris Vogiatzis. He's someone I miss very much, along with our conversations and everything I experienced around him. And certainly, the collaboration I had with the Japanese when I went to work on Nekya at NO Theatre at Tokio, was an unforgettable experience. I was staying in the theater where the rehearsals were taking place. You know I also have this love affair with Japan. I won't forget when they came here to see the space in Epidaurus, where my emotions were immense. They bent down and kissed the ground. It was unimaginable.

DM Do you have a single favorite play text or a top 3?

EM No. What happens with plays is that I love some writers very much. I love Chekhov very much. I think he's a timely and contemporary writer. I like that surface static while some things are happening underneath. I also like Beckett very much because I find that he has a minimalism and a form that fits my architectural education and the way I perceive and see spaces. Beckett has an architectural writing. And that minimalism comes out in the spaces and his own writing. But as I get older, I think the most essential thing in life is the encounters with people and the bridges we make with them. Whether that's in architecture or in the theater.

DM What did that gesture mean?

EM First of all, when you greet the Japanese, there's a bow. They bowed to the grandeur of this theater. The bowing was so deep that the body folded, and they kissed "Mother Earth". It was a bowing and a pilgrimage to this magnificent theater.

ΔΜ Από τη δική σου πορεία, έχεις να μοιραστείς κάτι εξαιρετικό από μία τέτοια συνάντηση; Υπάρχουν συναντήσεις που θεωρείς ότι συνέβαλαν πολύ στη διαμόρφωση της δικής σου συνέχειας; ΕΜ Ναι, υπάρχουν. Στην Αρχιτεκτονική ήταν μία πολύ σημαντική συνάντηση στη ζωή μου. Ο δάσκαλός μου, ο άνθρωπος με τον οποίον έκανα τη διπλωματική μου και ο άνθρωπος που με ξεκλείδωσε είναι ο Paul Virilio. Και στο θέατρο σίγουρα, μία πολύ σημαντική συνάντηση ήταν με τον Λευτέρη Βογιατζή. Οι κουβέντες που κάναμε και όλα αυτά που έζησα κοντά του. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που μου λείπει πάρα πολύ. Και σίγουρα η συνεργασία που είχα με τους Ιάπωνες, όταν πήγα να δουλέψω τη Νέκυια στο Θέατρο NO, στο Τόκιο, ήταν μία αξέχαστη εμπειρία. Ξέρεις ότι έχω μεγάλη αγάπη στην Ιαπωνία. Δεν θα ξεχάσω όταν ήρθαν εδώ για να δουν τον χώρο στην Επίδαυρο, η συγκίνηση που είχα ήταν τεράστια. Έσκυψαν και φίλησαν το χώμα.
ΔΜ Τι σήμαινε αυτή η κίνηση; ΕΜ Καταρχάς όταν χαιρετάς τους Ιάπωνες, υπάρχει υπόκλιση. Υποκλίθηκαν στο μεγαλείο αυτού του θεάτρου. Και η υπόκλιση ήταν τόσο βαθιά, όπου το σώμα αναδιπλώθηκε και φίλησαν τη «μάνα γη». Ήταν μία υπόκλιση και ένα προσκύνημα σε αυτό το μεγαλειώδες θέατρο.
ΔΜ Πραγματικά φοβερό. Ποιες είναι λοιπόν οι επιρροές σου; Η Ιαπωνία και οι δάσκαλοι είναι ξεκάθαρες σταθερές στο έργο σου. Αν το δούμε ολιστικά; ΕΜ Όλα είναι. Διότι έτσι είμαστε. Αυτή είναι η φύση μας. Σχεδιάζουμε και μιλάμε με όλα αυτά που κουβαλάμε. Σίγουρα είναι οι άνθρωποι που έχω συναντήσει, τα ταξίδια που κάνω. Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια. Αγαπώ τη μετακίνηση. Είτε αυτή είναι μετακίνηση του μυαλού, είτε είναι μετακίνηση πραγματική. Κι όταν είμαι στεναχωρημένη ή κλεισμένη εσωτερικά, δεν σου κρύβω ότι το μυαλό μου έχει την ανάγκη να φύγει.
ΔΜ Έχεις ένα μοναδικό αγαπημένο θεατρικό κείμενο ή ένα top 3; ΕΜ Όχι. Αυτό που συμβαίνει με τα θεατρικά έργα, είναι ότι αγαπώ πολύ κάποιους συγγραφείς. Αγαπώ πάρα πολύ τον Τσέχωφ. Θεωρώ ότι είναι ένας επίκαιρος και σύγχρονος συγγραφέας. Μου αρέσει αυτή η επιφανειακή στατικότητα, ενώ από κάτω υπάρχει τρομερή κινητικότητα. Μου αρέσει πάρα πολύ και ο Μπέκετ, διότι βρίσκω ότι έχει έναν μινιμαλισμό και μία αρχιτεκτονική φόρμα, που ταιριάζει στην αρχιτεκτονική μου παιδεία και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται και βλέπει τους χώρους. Έχει μία αρχιτεκτονική γραφή ο Μπέκετ. Και αυτός ο μινιμαλισμός βγαίνει και στους χώρους και στην ίδια του τη γραφή. Όμως, καθώς μεγαλώνω, θεωρώ ότι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή μας είναι οι συναντήσεις με τους ανθρώπους και οι γέφυρες που κάνουμε μαζί τους. Είτε αυτό είναι στην Αρχιτεκτονική, είτε είναι στο θέατρο.
Και πώς η Αρχιτεκτονική και οι θεατρικές σπουδές ήρθαν να ταιριάξουν σε κάποιο επαγγελματικό βήμα; ΕΜ Αφού τελείωσα και το θέατρο, δεν άφησα ποτέ την αρχιτεκτονική. Και γιατί την αγαπώ πολύ, αλλά και για λόγους βιοποριστικούς φυσικά. Ήταν μία σταθερά στη ζωή μου. Όταν λοιπόν τελείωσα και το θέατρο, αυτό συνέβη από μόνο του. Μπήκε το θέατρο στην Αρχιτεκτονική και η Αρχιτεκτονική στο θέατρο. Από ‘κει και πέρα, είτε αυτό είναι θεατρική παράσταση, είτε είναι αρχιτεκτονικό έργο, υπάρχει μία αλληλεπίδραση. Άλλοτε με έναν τρόπο πολύ ορατό, άλλοτε όχι και τόσο. Αυτό υπάρχει πάρα πολύ. Το ένα επηρεάζει το άλλο και το ένα ζωντανεύει το άλλο. Δεν το αφήνει να γίνει ρουτίνα.
ΔΜ
ΔΜ Με ποιους τρόπους; Έχεις κάποιο παράδειγμα αυτής της αμφίδρομης σχέσης; ΕΜ Μπορεί να έρθει ένας πελάτης και να θέλει να κάνει ένα σπίτι, την κατοικία του. Ή να θέλει να κάνει ένα βιβλιοπωλείο. Υπάρχει λοιπόν το κτιριολογικό πρόγραμμα, το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο από το κείμενο που έχει ένας σκηνογράφος, για να κάνει παράσταση. Αντιμετωπίζω το κτιριολογικό πρόγραμμα
να αντιμετωπίζω το θεατρικό
πολύ μεγάλη λεπτομέρεια όταν δουλεύω το κτιριολογικό πρόγραμμα στην αρχιτεκτονική, όπως όταν πρέπει να δουλέψω στο κομμάτι της σκηνογραφίας. Στην αρχή διαβάζω το κείμενο, για να καταλάβω την ιστορία. Μετά διαβάζω το κείμενο σε σχέση με τον χρόνο, τον χώρο, τον καιρό, τις διάφορες ατμόσφαιρες. Αυτό είναι κάτι που κάνω και στην αρχιτεκτονική. Είναι ένας πελάτης και θέλει να φτιάξει το σπίτι του στη Τζια. Έχουμε ένα συγκεκριμένο οικόπεδο. Μέσα στο μυαλό μου αρχίζω να φτιάχνω εικόνες. Πώς είναι αυτό το οικόπεδο το πρωί, πώς είναι με βροχή, πώς είναι τον χειμώνα, τι γίνεται η φύση και τα δέντρα, πώς φυσάει; Φτιάχνω τέτοιες εικόνες. Αυτό έχει ξεκινήσει ως διαδικασία από τις σπουδές μου στο θέατρο. Στο θέατρο βλέπω αυτές τις πολύ ζωντανές περιγραφές στα κείμενα, οι οποίες με βοηθάνε για να δουλέψω στη σκηνογραφία, αλλά ξεπηδάνε και μπαίνουν με αυτόν τον τρόπο και στην αρχιτεκτονική. Με τέτοιες ποιότητες μπαίνει ο τρόπος που δουλεύω. Ο ίδιος άνθρωπος είμαι και αυτό προσπαθώ να κάνω.
02.1.2 Hippolitus. Katerina Evangelatos Photography ©Andreas Simopoulos PEOPLE 87 02.1
σαν
έργο. Μπαίνω σε
02.1.2

DM That's really awesome. So, what are your influences? Japan and the masters are clear constants in your work. If we look at it holistically?

EM Everything is. Because that's how we are. That's our nature. We design and speak with everything we carry. It's definitely the people I've met and the travel I do. I love traveling. I love moving. Whether that's the movement of the mind or the movement of the real thing. And when I'm sad or shut down inside, I don't hide from you that my mind needs to go. And how does it go? I can leave and take a journey with my mind. I mean, think and go back to a favorite place. I need that. I need that move. Or if I need to get some air in my head, I get in the car and get out on the highway. I go 30, 60 miles and turn around. That commute washes me out.

DM On mind trips, do you go back? Do you relive favorite moments or create new worlds and new scenarios?

EM No, unfortunately, I can't create new scenarios. I resort to my favorite parts of the past. I like that better.

DM That’s beautiful. Do you think you're a particular style? Have you heard a lot of people attribute a particular style to you?

ΕM I definitely must have. I don't get it, to tell you the truth. People I trust or who follow my work tell me that my sets and architecture are recognizable. They tell me that I have certain obsessions that may be in the materials or the spaces. Ultimately, as the years now go by, I say yes. I don't realize I have obsessions.

DM When other people talk to you about it, how do they describe it?

EM I was told by a journalist years ago that I am obsessed with making spaces within spaces, making booths, little houses, and stuff like that. She always noticed that I was making something even in a big space. I didn't respond when he told me, but then I thought that's the reality. I really do. If you see the space, it's an openspace office. My little room has different materials in the front so I can hide. And I've built a small office in this space. Even here, I need it. Unbelievable. But this is something that someone outside spotted.

DM To tell you the truth, a penthouse apartment that you had built is one of my favorite apartments, and it's remained one of my favorite apartments over the years. It's something I can't forget, and I loved it very much. The feeling I got is that you can imagine things happening here. You can imagine mental states, people's relationships, and incidents in fragments or sequences, all of which make up a complete thing called life. In each case, there was every absence of pettiness. You could not imagine anything small and petty happening in this space. Let's go into your contribution to academia and your role as a professor at the University of Thessaly.

EM I taught there for 15 years. It was not a short time. I was on contract. I never became tenured, and I was very conscious of that. I wanted to have a relationship that gave me the freedom to renew it. I didn't want to be at faculty meetings. I wanted to do the class. I really like the whole process. It's a process that gives me a lot of things from the kids. Now I'm teaching at the National Theater. I'm doing a stage design course. The process of sharing is very awakening. The kids make my head spin. They tease me. I like that a lot. It's a fertile process close to both theater and architecture.

Και πώς φεύγει; Μπορεί να φύγω και να κάνω ένα ταξίδι με το μυαλό μου. Εννοώ να σκεφτώ και να πάω πίσω σε ένα αγαπημένο μου μέρος. Το έχω ανάγκη αυτό. Έχω ανάγκη αυτή τη μετακίνηση. Ή αν θέλω να πάρει αέρα το μυαλό μου, μπαίνω στο αυτοκίνητο και βγαίνω στην Εθνική. Πηγαίνω 5060 χιλιόμετρα και γυρίζω. Η μετακίνηση αυτή με ξεπλένει.
ΔΜ Στα ταξίδια του μυαλού γυρίζεις πίσω; Ξαναζείς αγαπημένες στιγμές ή δημιουργείς καινούριους κόσμους, καινούρια σενάρια; ΕΜ Όχι, δεν μπορώ δυστυχώς να φτιάξω καινούρια σενάρια. Προσφεύγω
κομμάτια
πολύ αυτό.
στα αγαπημένα
του παρελθόντος. Μου αρέσει πιο
ΔΜ Όμορφο. Πιστεύεις ότι είσαι ένα συγκεκριμένο στιλ; Έχεις ακούσει πολλές φορές να σου αποδίδουν ένα συγκεκριμένο στιλ; ΔΜ Σίγουρα πρέπει να έχω. Εγώ δεν το καταλαβαίνω, για να σου πω την αλήθεια. Άνθρωποι που τους εμπιστεύομαι ή που παρακολουθούν το έργο μου, μου λένε ότι είναι αναγνωρίσιμα τα σκηνικά και η αρχιτεκτονική που κάνω. Μου λένε ότι έχω κάποιες εμμονές που μπορεί να είναι στα υλικά ή στους χώρους. Εντέλει, καθώς πλέον περνάνε τα χρόνια, λέω ναι. Δεν το καταλαβαίνω ότι έχω εμμονές.
ΔΜ Όταν σου μιλάνε άλλοι για αυτό, πώς το περιγράφουν; ΕΜ Μου είχε πει μία δημοσιογράφος πριν χρόνια, ότι έχω μία μανία να φτιάχνω χώρους μέσα στους χώρους. Να κάνω booths, μικρά σπιτάκια και τέτοια. Ακόμα και σε έναν μεγάλο χώρο, πάντα παρατηρούσε ότι έφτιαχνα κάτι. Όταν μου το είπε δεν απάντησα, αλλά μετά σκέφτηκα ότι αυτή είναι η πραγματικότητα. Όντως το κάνω. Εδώ αν δεις τον χώρο, είναι ένα open space γραφείο. Το δικό μου δωματιάκι έχει διάφορα υλικά μπροστά, για να κρύβομαι. Και έχω φτιάξει μέσα σε αυτόν τον χώρο ένα μικρό γραφείο. Ακόμα και εδώ το έχω ανάγκη. Απίστευτο. Αλλά αυτό είναι κάτι που το εντόπισε κάποιος απ' έξω.
ΔΜ Για να πω την αλήθεια, ένα διαμέρισμα που είχες κάνει, ένα ρετιρέ, είναι ένα από τα αγαπημένα μου διαμερίσματα και παραμένει όλα αυτά τα χρόνια. Είναι κάτι που δεν μπορώ να ξεχάσω και μου άρεσε πάρα πολύ. Η αίσθηση που είχα είναι ότι εδώ μπορείς να φανταστείς πράγματα να συμβαίνουν. Μπορείς να φανταστείς ψυχικές καταστάσεις, σχέσεις ανθρώπων, περιστατικά αποσπασματικά ή σε μία αλληλουχία, τα οποία στοιχειοθετούν ένα πλήρες πράγμα που λέγεται ζωή. Σε κάθε περίπτωση, υπήρχε κάθε απουσία μικρότητας. Δεν μπορούσες να φανταστείς κάτι μικρό και μικροπρεπές να γίνεται σε αυτόν τον χώρο. Πάμε λιγάκι στη συμβολή σου στον ακαδημαϊκό χώρο και στον ρόλο σου ως καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. ΕΜ Εκεί δίδαξα 15 χρόνια. Δεν ήταν και λίγο. Ποτέ δεν έγινα μόνιμη και αυτό ήταν κάτι πολύ συνειδητό. Ήθελα να έχω μία σχέση, και με αυτό τον τρόπο μου δινόταν η ελευθερία να μπορώ να την ανανεώνω. Ήθελα να κάνω το μάθημα. Μου αρέσει πολύ όλη αυτή η διαδικασία. Είναι μία διαδικασία μέσα από την οποία παίρνω πολλά από τα παιδιά. Τώρα διδάσκω στο Εθνικό Θέατρο. Κάνω ένα μάθημα σκηνογραφίας. Η διαδικασία της ανταλλαγής, είναι πολύ αφυπνιστική. Τα παιδιά μού τριβελίζουν το κεφάλι. Με τσιγκλάνε. Αυτό μου αρέσει πολύ. Είναι μία γόνιμη διαδικασία, η οποία είναι πολύ κοντά τόσο στο Θέατρο όσο και στην Αρχιτεκτονική.
ΔΜ Έχουν γεννηθεί ιδέες που ενσαρκώθηκαν σε κάποια έργα σου μέσα από αυτή τη διάδραση; ΕΜ Θα έλεγα κατευθείαν όχι, αλλά η διαδικασία μπορεί με έναν έμμεσο τρόπο να με ταρακούνησε, να με πήγε προς μία κατεύθυνση. Στα παιδιά υπάρχει συνεχώς αυτή η διαδικασία της αμφισβήτησης, του ερωτηματικού. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο στη δουλειά μας. Όταν τα πράγματα γίνονται σίγουρα, θεωρώ ότι πεθαίνουν κιόλας. Το ότι με βάζουν σε μία διαδικασία ερωτηματικού τα παιδιά, με βοηθάει να εκφράσω με λέξεις τη σκέψη μου και με αυτόν τον τρόπο να τεκμηριώνω και να αισθάνομαι ότι βαδίζω καλά, σε σχέση με κάτι που μπορεί να σχεδιάζω. Αυτό θα έλεγα ότι είναι αλληλεπίδραση.
02.1.3 Rise and Fall of The City of Mahagonny Opera - Kurt Weill / Bertolt Brecht Photography ©George Kalkanidis 02.1 PEOPLE 88
02.1.3

DM Have ideas been born that have been embodied in some of your works through this interaction?

EM I would say directly no, but the process may, in an indirect way, have shaken me up and taken me in a direction. In children, there is this process of questioning all the time. This is very useful in our work. When things become certain, I think they die, too. Having children put me in a questioning process helps me to put my thinking into words and, in that way, document and feel that I'm on the right track concerning something I might be planning. I would say that's interaction.

DM So, let's talk a little bit about the history of the office and the building. What drew you to this space? How did you imagine you would be able to unleash your creativity here?

EM It's an area I've always loved in the center of Athens. So when I found this space, it was already my home. I wanted some space nearby. It was luck. I like that it has this secret: you walk through another shop, a bag store. The whole thing is very Japanese. You have to find out and go upstairs. There's the surprise part. I like the fact that it's very bright and high-ceiling. It's a space like a laboratory. At the same time, it's very important to me to be part of a team. Both architecture and theater work here. Both are pervasive in the space.

DM Let’s move on to Flux’s founding in 2007. What happened that year? What's the story of the office's founding?

EM We did the office together with Thanassis Demiris at a time when we both wanted to get a space in Athens. That space was found, and together, we said yes. Thanassis and I had known each other before. We had a common ground in terms of the look. But we had never worked together. Flux was called my cat because I liked the word and the art movement. We didn't think much about it, and we did the office. And Thanassis is a cat lover, so we agreed on the name.

DM Can we really imagine such a rich scenography of real life in our lives today, the way architecture is commissioned? Under the present social and investment conditions, can real life have the vitality and interest that the product of the intellect, which is theater, has?

EM We must try to go in that direction. I want to be optimistic. If we don't see light in what we're doing, I think we can't create. At least, I can't. Every time I pick up a pencil to start drawing, it gives me tremendous joy. I don't know if I draw well or not, and we don't talk about that. I tend to draw something that will allow me to "fly."

ΔΜ Και πάμε και στο γραφείο Flux, 2007. Τι συνέβη εκείνη τη χρονιά; Ποια είναι η ιστορία της ίδρυσης του γραφείου; ΕΜ Το γραφείο το κάναμε μαζί με το Θανάση Δεμίρη, σε μία στιγμή χρονική που και οι δύο θέλαμε να αποκτήσουμε έναν χώρο στην Αθήνα. Ο χώρος αυτός βρέθηκε και από κοινού είπαμε ναι. Με τον Θανάση γνωριζόμασταν από πριν. Είχαμε έναν κοινό τόπο, σε σχέση με το βλέμμα. Δεν είχαμε όμως ποτέ συνεργαστεί. Flux έλεγαν τη γάτα μου, γιατί μου άρεσε πάρα πολύ η λέξη και το κίνημα στην τέχνη. Δεν το σκεφτήκαμε και πολύ και το κάναμε το γραφείο. Και ο Θανάσης είναι γατόφιλος, οπότε συμφωνήσαμε στο όνομα.
ΔΜ Ας μιλήσουμε λοιπόν λίγο για την ιστορία του γραφείου και του κτιρίου. Τι είναι αυτό που σε τράβηξε σε αυτόν τον χώρο; Πώς φαντάστηκες ότι θα μπορέσεις εδώ να ξεδιπλώσεις τη δική σου δημιουργικότητα; ΕΜ Είναι μία περιοχή που πάντα αγαπούσα στο κέντρο της Αθήνας. Όταν λοιπόν βρέθηκε αυτός ο χώρος, υπήρχε ήδη το σπίτι μου. Ήθελα κάποιον χώρο κοντά. Ήταν τύχη. Μου αρέσει που έχει αυτό το μυστικό, το ότι περνάς μέσα από ένα άλλο μαγαζί που έχει τις τσάντες, που δεν φαίνεται. Όλο αυτό είναι πολύ ιαπωνικό. Πρέπει να το ανακαλύψεις και να ανέβεις επάνω. Υπάρχει το κομμάτι της έκπληξης. Μου αρέσει που είναι πολύ φωτεινό, ψηλοτάβανο. Είναι ένας χώρος σαν εργαστήριο. Και την ίδια στιγμή, έχει μεγάλη σημασία για μένα, να είμαστε μία ομάδα. Και η Αρχιτεκτονική και το Θέατρο δουλεύονται εδώ. Και τα δύο υπάρχουν διάχυτα στον χώρο.
ΔΜ Μπορούμε πραγματικά στις ζωές μας σήμερα και με τον τρόπο που παραγγέλνεται η Αρχιτεκτονική, να φανταστούμε μία τόσο πλούσια σκηνογραφία της πραγματικής ζωής; Μπορεί η πραγματική ζωή, υπό τις παρούσες κοινωνικές και επενδυτικές συνθήκες, να έχει αυτή τη ζωντάνια και το ενδιαφέρον που έχει το προϊόν της διάνοιας, που είναι το θέατρο; ΕΜ Πρέπει να προσπαθούμε να πάμε προς τα εκεί. Θέλω να είμαι αισιόδοξη. Αν δεν βλέπουμε φως, σε αυτό που κάνουμε, νομίζω ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε. Τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ. Όταν κάθε φορά πιάνω το μολύβι για να αρχίσω να σχεδιάζω, αυτό μου δίνει τρομερή χαρά. Δεν ξέρω αν σχεδιάζω καλά ή όχι και δεν μιλάμε για αυτό το θέμα. Η τάση μου είναι να σχεδιάσω κάτι που θα μου δώσει της δυνατότητα να «πετάξω».
ΔΜ Αν το καταλαβαίνω καλά, η σκηνογραφία έχει κάτι εφήμερο, ενώ η αρχιτεκτονική έχει κάτι διαχρονικό. Αυτή τη σχέση της δημιουργίας με τον χρόνο, πώς τη ζεις; ΕΜ Είναι κάτι τρελό. Θα μπορούσα να έχω «τρελαθεί». Ο αρχιτέκτονας καλείται να φτιάχνει σπίτια, τα οποία θα ζήσουν και μετά από αυτόν, ενώ στη σκηνογραφία συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Στη σκηνογραφία δεν μπορώ να βλέπω ποτέ ένα σκηνικό να ξηλώνεται. 02.1.4 02.1.4 Hippolitus. Katerina Evangelatos Photography ©Andreas Simopoulos 02.1 PEOPLE 89

DM If I understand it correctly, there is something ephemeral about set design, whereas architecture has something timeless. How do you live this relationship between creation and time?

EM It's something crazy. I could have gone crazy. The architect is called upon to make houses that will live on after him, whereas it's the exact opposite in scenography. In scenography, I can never see a set being torn down. It's like ripping out everything. When I think about designing something, I never think about the ephemeral. I think about forever. I wonder if that forever has anything to do with my architectural education. But that's what I think about. That's what I am. If the ephemeral enters my mind, it might make my design cheaper. The forever is bigger in my mind. I can't get used to the ephemeral of theater. I joggle every time because I get very sad when something ends.

EM No, because these constructions are made and never live without the text or actors. The theater has this amazing thing about it: it happens when we watch it. Every performance is different. When I did Nekya, which I worked on for a year, I did it for two performances. Isn't that terrible? For two 90-minute performances, and then it was over. You can't say I filmed that either because it makes no sense. You just carry it around inside you. That's something precious. It leaves you with a knowledge.

DM Like those flowers that only bloom for a few minutes and then wither away. That's awesome.

EM That's awesome. But then again, it is ephemeral.

DM What is it that survives after these scenes? In my understanding, these settings create a heterotopia that somehow lives on.

EM It does not continue, no.

DM Could there be another future for all these constructions?

DM Not even in the perception of the actors or the audience?

EM No. One performance ends, and everything ends. All that remains is the spectator's experience and the actor's experience within what he has inhabited. Then everything goes away. They go up in smoke.

ΔΜ Σαν αυτά τα λουλούδια που ανθίζουν μόνο για λίγα λεπτά και μετά μαραίνονται. Φοβερό. ΕΜ Είναι φοβερό αυτό. Αλλά από την άλλη έτσι είναι. Εφήμερο. ΔΜ Τι είναι αυτό που επιβιώνει μετά από αυτά τα σκηνικά; Αυτά τα σκηνικά, στη δική μου αντίληψη, δημιουργούν μία ετεροτοπία, η οποία με κάποιο τρόπο συνεχίζει να ζει. ΕΜ Δεν συνεχίζει, όχι.
ΔΜ Ούτε στην αντίληψη των ηθοποιών ή των θεατών; ΕΜ Τίποτα. Τελειώνει μία παράσταση και τελειώνουν τα πάντα. Μένει μόνο αυτή η εμπειρία του θεατή και η εμπειρία του ηθοποιού, μέσα σε αυτό που έχει κατοικήσει. Όλα τα άλλα φεύγουν. ΔΜ Ας διαλέξουμε ένα συγκεκριμένο σκηνικό και ας μπούμε μέσα στη διαδικασία της δημιουργίας του. Έχεις κάποιο σκηνικό που το νιώθεις αγαπημένο; ΕΜ Όλα είναι αγαπημένα μου.
Είναι σαν να μου ξεριζώνεις τα πάντα. Όταν σκέφτομαι, για να σχεδιάσω κάτι, δεν σκέφτομαι ποτέ το εφήμερο. Σκέφτομαι το για πάντα. Δεν ξέρω αν αυτό το για πάντα έχει να κάνει με την αρχιτεκτονική μου παιδεία. Αλλά αυτό σκέφτομαι. Αυτό είμαι. Αν μπει στο μυαλό μου το εφήμερο, μπορεί να μου το κάνει πιο φθηνό, στον τρόπο που πάω να σχεδιάσω. Το για πάντα είναι πιο μεγάλο στο μυαλό μου. Δεν μπορώ να εξοικειωθώ με το εφήμερο του θεάτρου. Κάνω κάθε φορά «γυμναστική», διότι στεναχωριέμαι πάρα πολύ όταν τελειώνει κάτι.
ΔΜ Θα μπορούσε να υπάρχει κάποιο άλλο μέλλον για όλες αυτές τις κατασκευές; ΕΜ Όχι, γιατί αυτές οι κατασκευές φτιάχνονται και δεν ζουν ποτέ χωρίς το κείμενο, χωρίς τους ηθοποιούς. Το θέατρο έχει αυτό το καταπληκτικό, ότι συμβαίνει εκείνη την ώρα που το βλέπουμε. Κάθε παράσταση είναι διαφορετική. Όταν έκανα τη Νέκυια, που δούλευα έναν χρόνο, την έκανα για δύο παραστάσεις. Δεν είναι τρομερό; Για δύο παραστάσεις 90 λεπτών. Και μετά τελείωσε. Ούτε μπορείς να πεις ότι αυτό το έχω κινηματογραφημένο, γιατί δεν έχει κανένα νόημα. Απλά το κουβαλάς μέσα σου. Αυτό είναι κάτι πολύτιμο. Σου αφήνει μια γνώση.
02.1.6 02.1.6 Michael Marmarinos, Rokuro Gensho Umewaka ΝΟH – Nekyia Photography ©George Z. PEOPLE 90 02.1
02.1.5

DΜ Let's pick a particular set and get into the process of creating it. Do you have a set that you feel is a favorite?

EM All of them are my favorite.

ΔΜ

DM So, let's take the most recent one.

EM I love them all because they're my children. Maybe some of them gave me a hard time at birth. But I love them all. Of course, I don't hide from you the fact that I love Epidaurus very much. It's a great honor for a set designer to be able to direct in this unique theater and interact with the landscape, the antiquities, and the different views that set design can have. So, I'll talk about the last one I did at Epidaurus, which was Hippolytus, a production of the National Theater. The direction was by Katerina Evangelatos. It was a very difficult performance stage-wise. It was a big gamble because I created a dystopian landscape in the orchestra of Epidaurus, with water-loving plants and a river. But I made them as if they had always been there. So, I treat Epidaurus as if it were land art. I try every time to make what I do interact with the landscape. That's what I tried to do in the last set. And, of course, I had the help of all the people in the set design department of the National Theater. It's one of my complex and favorite sets.

DΜ Why was it difficult?

EM I had so many technical difficulties. I had to create all this relief landscape without spoiling and affecting the space. A slurry of fake brown, dark soil was made, which was on a cloth and didn't touch the orchestra space at all. It was challenging.

DM For Brecht's work, where do you draw your inspiration from? What are we going to see? How can we see again the setting of the rise and fall of the town of Mahagonny? Are there any realistic analogies? The text creates realistic analogies and thoughts.

EM The text creates a tremendous freedom for what that could be. One doesn't do it realistically. In set design, I don't decide. The conductor is the director. In this case, my scenography is inspired by Fritz Lang's Metropolis, Mahagonny has no overt references to its time, only indirect ones. It is a prophetic work, like the Metropolis. After all, the two works were written at almost exactly the same time. That is what fascinates me above all else about Mahagonny, that it speaks of the future for all of us in a truly shocking and highly entertaining way. Beyond that, I can't say anything else because I'm committed.

DΜ So first comes the inspiration about the text and the space, and then comes the technical realization. In this whole process, are there some moments that are more pleasant or more unpleasant? When do you feel better about a piece of work?

EM I never feel. Now that so much time has passed since Epidaurus, I can talk about it. It was impossible for me before. Now I'm terribly anxious about what I'm preparing at the Lyric Scene, the opera Mahagonny. It's a great work, with tremendous music and direction by Yannis Hoovardas. I can't escape the suspense and rejoice when I'm making something. That definitely has to do with my character handicap. I wish I could.

DΜ Where does this anxiety originate?

EM I don't know where.

DΜ You have a German education, though; I can see that from your library.

EM I don't speak German. I studied in France, but I must tell you that in the years after I entered the theater, I became very much in love with German theater and the way German stage directors read the plays. It's clearer and closer to my own eye than English or French.

Ας πάρουμε λοιπόν το πιο πρόσφατο.
Τα αγαπάω όλα, γιατί είναι παιδιά μου. Μπορεί κάποια να με δυσκόλεψαν στη «γέννα». Αλλά τα αγαπάω όλα. Βέβαια δεν σου κρύβω ότι αγαπάω πολύ την Επίδαυρο. Είναι μεγάλη τιμή για έναν σκηνογράφο, να μπορεί να σκηνογραφήσει σε αυτό το εκπληκτικό θέατρο και να συνδιαλλαγεί με το τοπίο, τα αρχαία και αυτές τις διαφορετικές θεάσεις που μπορεί να έχει η σκηνογραφία. Οπότε θα μιλήσω για το τελευταίο που έκανα στην Επίδαυρο, που ήταν ο Ιππόλυτος, μία παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. Η σκηνοθεσία ήταν της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Ήταν μία πολύ δύσκολη παράσταση σκηνογραφικά. Ήταν ένα μεγάλο στοίχημα, γιατί έφτιαξα στην ορχήστρα της Επιδαύρου ένα δυστοπικό τοπίο, με υδροχαρή φυτά και ένα ποτάμι. Αλλά τα έφτιαξα με έναν τρόπο σαν να υπήρχαν πάντα. Ο τρόπος δηλαδή που αντιμετωπίζω την Επίδαυρο, είναι σαν να πρόκειται για land art. Προσπαθώ κάθε φορά, αυτό που κάνω, να συνδιαλέγεται με το τοπίο. Αυτό προσπάθησα και στο τελευταίο σκηνικό. Και φυσικά είχα τη βοήθεια όλων των ανθρώπων του σκηνογραφικού τμήματος του Εθνικού Θεάτρου. Είναι ένα από τα δύσκολα και αγαπημένα μου σκηνικά.
ΕΜ
ΔΜ Γιατί ήταν δύσκολο; ΕΜ Είχα πάρα πολλές τεχνικές δυσκολίες. Έπρεπε να φτιάξω όλο αυτό το ανάγλυφο τοπίο, χωρίς να χαλάσω και να επηρεάσω, να τραυματίσω καθόλου τον χώρο. Φτιάχτηκε ένας πολτός από ψεύτικο καφέ σκούρο χώμα, το οποίο ήταν σε ένα πανί και δεν άγγιζε καθόλου τον χώρο της ορχήστρας. Ήταν μια πρόκληση.
ΔΜ Άρα πρώτα έρχεται η έμπνευση σε σχέση με το κείμενο και τον χώρο και μετά έρχεται η τεχνική υλοποίηση. Σε όλη αυτή τη διαδικασία υπάρχουν κάποιες στιγμές που είναι πιο ευχάριστες ή πιο δυσάρεστες; Πότε νιώθεις εσύ καλύτερα σε σχέση με ένα έργο σου; ΕΜ Ποτέ δεν νιώθω. Τώρα ας πούμε, που έχει περάσει τόσος καιρός από την Επίδαυρο, μπορώ να μιλάω για αυτό. Μου ήταν αδύνατον πιο πριν. Τώρα έχω τρομακτική αγωνία για αυτό που ετοιμάζω στη Λυρική, την όπερα Mahagonny. Είναι πολύ σπουδαίο έργο, με τρομερή μουσική και σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Δεν μπορώ να πάρω απόσταση από την αγωνία και να χαρώ, όταν φτιάχνω κάτι. Αυτό σίγουρα έχει να κάνει με το handicap του χαρακτήρα μου. Μακάρι να μπορούσα. ΔΜ Πού εδράζει αυτή η αγωνία; ΕΜ Δεν ξέρω πού.
ΔΜ Για το έργο του Μπρεχτ, από πού εμπνέεσαι; Τι θα δούμε; Πώς μπορούμε να δούμε ξανά το σκηνικό της ανόδου και της πτώσης της πόλης Mahagonny; Υπάρχουν κάποιες ρεαλιστικές αναλογίες; Το κείμενο δημιουργεί πραγματικές αναλογίες και σκέψεις. ΕΜ Το κείμενο δημιουργεί μια τρομερή ελευθερία, για το τι θα μπορούσε να είναι αυτό. Δεν το πράττει κανείς ρεαλιστικά. Στη σκηνογραφία δεν αποφασίζω μόνο εγώ. Ο μαέστρος είναι ο σκηνοθέτης. Εν προκειμένω, η σκηνογραφία μου έχει εμπνευστεί από το Metropolis του Fritz Lang. Το Mahagonny δεν έχει οφθαλμοφανείς αναφορές στην εποχή του, μόνο έμμεσες. Είναι ένα προφητικό έργο, όπως και το Metropolis. Άλλωστε, τα δύο έργα γεννιούνται σχεδόν ακριβώς την ίδια εποχή. Αυτό είναι που με γοητεύει πάνω απ’ όλα στο Mahagonny, το ότι μιλάει για το μέλλον όλων μας με έναν αληθινά συγκλονιστικό και ιδιαίτερα ψυχαγωγικό τρόπο.
ΔΜ Έχεις γερμανική παιδεία όμως, το βλέπω και από τη βιβλιοθήκη σου. ΕΜ Δεν μιλάω Γερμανικά. Έχω σπουδάσει στη Γαλλία, αλλά πρέπει να σου πω ότι τα χρόνια μετά, όταν μπήκα στο θέατρο, άρχισα πάρα πολύ να αγαπώ το γερμανικό θέατρο και τον τρόπο που οι Γερμανοί σκηνογράφοι διαβάζουν τις παραστάσεις. Μου είναι πιο καθαρό και πιο κοντά στο δικό μου το βλέμμα, από το αγγλικό ή το γαλλικό.
ΔΜ Η οποία πώς μπορεί να βοηθήσει τη θέαση; Αντίστοιχα, αν αυτός ο κανόνας εφαρμόζεται και στην Αρχιτεκτονική. ΕΜ Εφαρμόζεται. Στο μοντέρνο κίνημα το βλέπουμε αυτό το πράγμα. Να μην υπάρχουν φιοριτούρες και αυτό το πράγμα να είναι καθαρό. Στην Αρχιτεκτονική είναι πιο πολύπλοκο, γιατί μπαίνουν κι άλλα κομμάτια μέσα. Αυτό που κάνουν οι Ιάπωνες και που αγαπώ πολύ, το πώς κάθε φορά μπαίνει η φύση στον τρόπο που σχεδιάζουμε την Αρχιτεκτονική. Η φύση με διάφορους τρόπους, ως θέαση, ως μυρωδιά, ως άκουσμα, υπάρχει πάρα πολύ στην ιαπωνική αρχιτεκτονική. Δεν λέω π.χ. ότι εδώ θα κάνω ένα παράθυρο επειδή έχω μία ανθισμένη αμυγδαλιά. Το εννοώ με πιο πολύπλοκους τρόπους. Τι συμβαίνει στο κατώφλι, όταν αφήνω τον δημόσιο χώρο και πάω να μπω μέσα στο σπίτι. Αυτή η μετάβαση. Υπάρχει μία διαφορετική επεξεργασία σε κάθε αρχιτέκτονα. Μπορούμε να δούμε αυτή την έννοια με έναν άλλον τρόπο και στο θέατρο. Τουλάχιστον εγώ το διαβάζω με αυτόν τον τρόπο στους Γερμανούς. Οι Γάλλοι στο θέατρο έχουν μία τάση να ωραιοποιούν κάποια πράγματα στην εικόνα. Μου αρέσει αυτή η καθαρότητα του γερμανικού θεάτρου.
02.1.5 Iannis Xenakis: Sonic Odysseys Photography ©Paris Tavitian 02.1.7 Photography courtesy of Flux Office PEOPLE 91 02.1
02.1.7

DM How can that help with the viewing? Similarly, if this rule applies to architecture.

EM It does apply. In modern movements, we see this thing. There should be no frills, and this thing should be clean. In Architecture, it's more complex because other pieces go into it. What the Japanese do, which I love, is how nature comes into the way we design Architecture every time. Nature in different ways, such as sight, smell, and sound, is very much present in Japanese architecture. I don't say, for example, I will make a window here because I have a blooming almond tree. I mean it in more complex ways. What happens at the threshold when I leave the public space and go into the house? That transition. There is a different treatment in every architect. We can look at this concept differently in the theater as well. At least I read it that way in the German works. The French in the theater tend to embellish certain things in the image. I like this purity of German theater.

DM On the occasion of Lanthimos' success, what I was thinking about, watching the work of Greeks abroad, is that when we overcome our own barriers a little bit, we manage to give a Greek essence internationally, which is Greek and goes far beyond any trivial discussion about identity. And I wanted to ask you, what does Greekness mean to you?

EM I like Lanthimos and his work very much. But there is no Greekness in the strict sense. There is definitely Greekness because he is Greek and carries that thing and what he makes. Just like Dimitris is Greek, Dimitris has more of it than Lanthimos. Greekness can be found in Xenakis, too. I say this on the occasion of our exhibition. Greekness beyond the clichés. It's something more profound, which may have to do with land, mythology, drought, sowing, and much older and more primordial things. So when I hear Greekness, something like that comes to mind. Something to do with the raw material that goes into giving birth to something. That's the kind of thing that word brings out in me. You have to water the tiny seed for it to blossom and take root. That's what the word Greekness brings out in me. Something old in a good way.

DM Let's also talk about the Demountable Pavilions of Odeon Herodes Atticus.

EM The pavilions of the Athens Festival are ephemeral structures that serve the festival's needs during the period when the Herodion is open. There are dressing rooms, a small shop for festival merchandise, bars, and ticket booths.

DM I have two last issues before we close our discussion. One is the awards and international recognition through the Biennale and your participation there. What do all these things mean to you?

EM I am delighted with the awards, which give me tremendous joy. An award is a joy because our effort had an impact, and others saw it.

DM Since we talked a bit about your work for the Xenakis exhibition, do you want to tell me some things about logic, such as how you designed it and what you wanted to create?

EM First of all, I wasn't alone. This exhibition was designed in the office together with Thanassis Demiris. The idea of this exhibition was to create a space that would be like an institute. This idea was very much entrusted to Katerina Gregou. Things are always done in collaboration. We tried to make the whole part of the archive feel like it was in an old office from that time. Everything was designed by us—the lights, the windows, everything. The design of the exhibition creates a space for visitors to meet with the work of Xenakis, aiming to understand the multidimensional personal his multifaceted personality. The sense of the viewer is that he enters a space of production and creation. Prototypes and exhibits are organized and presented on the basis of inclined surfaces - analogues, referring to the architectural design tables.

DM What was the logic behind the design?

EM These structures had to be lightweight because they are set up every summer. The material we have used is wood. We really like how it ages. It's a material that ages very nicely and we think it also interacts very well with the stone there. We believe the verticals in the design and the wood interlocking give a rhythm, which we've taken from the Herodium facade. We tried to be as subtle as possible.

ΔΜ Έχω δύο τελευταία θέματα πριν κλείσουμε τη συζήτησή μας. Το ένα είναι οι βραβεύσεις και η διεθνής αναγνώριση μέσα από τη Μπιενάλε και τη συμμετοχή σου εκεί. Τι σημαίνουν για σένα όλα αυτά τα πράγματα; ΕΜ Για τις βραβεύσεις χαίρομαι πάρα πολύ. Μου δίνουν τρομερή χαρά. Ένα βραβείο είναι χαρά, γιατί η προσπάθειά μας είχε ένα αντίκρισμα και το είδαν κι άλλοι.
ΔΜ Με αφορμή και την επιτυχία του Λάνθιμου, αυτό που σκεφτόμουν παρακολουθώντας το έργο των Ελλήνων στο εξωτερικό, είναι πως όταν ξεπερνάμε λίγο τα δικά μας στεγανά, καταφέρνουμε να δώσουμε έναν ελληνικό λόγο διεθνώς, ο οποίος είναι ελληνικός και υπερβαίνει κατά πολύ κάθε τετριμμένη συζήτηση για ταυτότητα. Και ήθελα να σε ρωτήσω, τι σημαίνει για σένα ελληνικότητα; ΕΜ Μου αρέσει πολύ ο Λάνθιμος και η δουλειά του. Δεν υπάρχει ελληνικότητα με τη στενή έννοια. Υπάρχει σίγουρα ελληνικότητα, διότι είναι Έλληνας και αυτό το που κουβαλάει είναι στο DNA του. Όπως και ο Δημήτρης είναι Έλληνας και στον Δημήτρη υπάρχει πιο πολύ απ' ότι στον Λάνθιμο. Η ελληνικότητα μπορεί να υπάρχει και στον Ξενάκη. Το λέω με αφορμή την έκθεση που είχαμε κάνει. Ελληνικότητα, πέρα από το κλισέ, ήλιος, θάλασσα και τ’ αγόρι μου. Είναι κάτι πιο βαθύ, που μπορεί να έχει να κάνει με το χώμα, τη μυθολογία, την ξηρασία, τη σπορά και τέτοια πιο παλιά και αρχέγονα. Όταν λοιπόν ακούω ελληνικότητα, μου έρχεται στο μυαλό κάτι τέτοιο. Κάτι που έχει να κάνει με την πρώτη ύλη που πάει να γεννήσει κάτι. Τέτοια πράγματα μου βγάζει η λέξη αυτή. Το σποράκι που πρέπει να ποτίσεις για να ανθίσει και να βγάλει ρίζες. Αυτά μου βγάζει η λέξη ελληνικότητα. Κάτι παλιό με την καλή έννοια.
ΔΜ Αφού μιλήσαμε λίγο για τη δουλειά σου για την έκθεση του Ξενάκη, θέλεις να μου πεις κάποια πράγματα για τη λογική, πώς τη σχεδίασες και τι ήθελες να φτιάξεις; ΕΜ Καταρχάς δεν ήμουν μόνη μου. Η έκθεση αυτή σχεδιάστηκε στο γραφείο μαζί με τον Θανάση Δεμίρη. Η ιδέα αυτής της έκθεσης ήταν να φτιάξουμε έναν χώρο, που θα είναι σαν ένα ινστιτούτο. Αυτή την ιδέα την εμπιστεύτηκε πολύ η Κατερίνα Γρέγου. Τα πράγματα γίνονται πάντα σε συνεργασίες. Και προσπαθήσαμε όλο το κομμάτι του αρχείου να είναι σαν να βρίσκεται σε ένα παλιό γραφείο εκείνης της εποχής. Όλα ήταν σχεδιασμένα από μας. Τα φώτα, οι βιτρίνες, τα πάντα. Ο σχεδιασμός της έκθεσης δημιουργεί έναν χώρο συνάντησης των επισκεπτών με το έργο του Ξενάκη με στόχο την κατανόηση της πολυδιάστατης προσωπικότητάς του. Η αίσθηση του θεατή είναι ότι μπαίνει σε έναν χώρο παραγωγής και δημιουργίας. Πρωτότυπα τεκμήρια και εκθέματα οργανώνονται και παρουσιάζονται πάνω σε κεκλιμένες επιφάνειες-αναλόγια, παραπέμποντας στα αρχιτεκτονικά σχεδιαστήρια.
02.1.8 02.1.8 Flux Office. Apartment model for the movie Miss Violence from Alexandros Avranas Photography ©Eftychia Vlachou
02.1.9 Modular Constructions - Odeon of Herodes Atticus Athens & Epidaurus Festival Photography ©Panos Kokkinias
ΔΜ Να μιλήσουμε και για τις εφήμερες κατασκευές στο Ηρώδειο. ΕΜ Οι εφήμερες κατασκευές, τα pavilions του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες του φεστιβάλ, κατά την περίοδο που λειτουργεί το Ηρώδειο. Υπάρχουν τα καμαρίνια, ένα μικρό πωλητήριο για τα είδη του φεστιβάλ, μπαρ και εκδοτήρια εισιτηρίων.
02.1.10 Iannis Xenakis: Sonic Odysseys Photography ©Paris Tavitian
ΔΜ Με ποια λογική τα σχεδιάσατε; ΕΜ Οι βασικές αρχές που διαμορφώνουν τον σχεδιασμό είναι η διαφάνεια, η ελαφρότητα και ο ρυθμός που μας δίνει το μνημείο. Οι κατασκευές αυτές έπρεπε να είναι ελαφριές, γιατί στήνονται κάθε καλοκαίρι. Το υλικό που έχουμε χρησιμοποιήσει είναι το ξύλο. Μας αρέσει πάρα πολύ το πώς γερνάει. Είναι ένα υλικό που γερνά πολύ ωραία και θεωρούμε ότι συνδιαλέγεται πολύ καλά και με την πέτρα που υπάρχει εκεί. Οι καθετότητες που έχουν στον σχεδιασμό, αυτή η ξύλινη διαδοκίδωση, θεωρούμε ότι δίνει έναν ρυθμό, τον οποίο έχουμε πάρει από την όψη του Ηρωδείου. Προσπαθήσαμε να είναι όσο το δυνατόν διακριτικά.
ΔΜ Ποιες είναι οι βασικότερες διεθνείς επιρροές; Κοιτάζω αρκετή ώρα τη βιβλιοθήκη και αναρωτιέμαι πώς το περιγράφεις όλο αυτό. Είναι πράγματα που έχουν έρθει τυχαία; Οι πραγματικές επιρροές βρίσκονται εκτός βιβλιοθήκης; Αυτό που συναντάμε έξω, μας κάνει να πάμε και στο βιβλιοπωλείο; Ποια είναι η σειρά σε όλο αυτό; PEOPLE 92 02.1

ΕΜ Είναι και τα δύο. Οι επιρροές εί-

ναι σίγουρα αυτό που είμαστε. Είναι τα φαγητά

μας, οι συναντήσεις μας, οι έρωτές μας, τα ταξίδια μας. Σίγουρα υπάρχουν αρχιτέκτονες

που είναι φωτεινοί πυλώνες. Ένας από αυτούς

είναι ο Κωνσταντινίδης για μένα. Επίσης, Ένας

πολύ σπουδαίος αρχιτέκτονας είναι ο Ζενέτος. Με ενδιαφέρει πολύ να δω πώς έχει δουλέψει

π.χ. ο Κωνσταντινίδης. Έτσι κοιτάζω κάθε φορά τις κατόψεις των σπιτιών

DM That's for sure; they like them. What are the main international influences? I spend a lot of time looking at the library and wondering how you describe all that. Are they things that have come by accident? Are the real influences outside the library? Does what we encounter outside make us go to the bookstore? What's the order in all of this?

EM It's both. The influences are definitely who we are. It's our food, encounters, loves, and travels. There are certainly architects who are luminous pillars. One of them is Konstantinidis for me. A very great architect is Zenetos. I am very interested in seeing how Konstantinidis, for example, has worked. So, I always look at the floor plans of the houses or hotels he has built. Both Konstantinidis and Pikionis are very fond of Japanese architecture. Of course, I love Japan very much. It's my favorite place and destination. I love Japan's architecture, nature, people, and food. When I first went to Japan, I had put on the map works done by Tadao Ando, whom I had met in person when he had come to our school in Paris to do an exhibition and a lecture. So, on my first trip, I went to see the places he had built. I then started to see Tadao's influences and how much he had seen the traditional Japanese house, which, in another way, is very much present in his architecture. Then, I started going to the mountains and seeing the traditional Japanese houses, which, in a way, also came into my work. Sometimes, very consciously, too.

EM That's a dark part that exists. It's there in some literature and some movies we see as well. I'm not fascinated by that. I'm trying to figure it out. It's challenging. And I don't even know if I'll be able to understand the way a Japanese person thinks. This closed-mindedness that he has. Definitely Japan; a very large part of it is dark and inaccessible, creating a fear and a tendency for me to discover in the literature of Yoko Ogawa for exemple or the films of Kore-Eda. It's something different from what we have in the West.

DM What is your relationship to the contemporary culture of Japan, of neon light, of the skyscraper, of isolation, of social phenomena of people not leaving their apartment for years?

DM I have the impression that you generally descend in everything you do and search. The Japanese are making that descent and exploring all these truths in a much more honest and less superficial way. They don't put so many filters around reality, and they don't put so much embellishment.

EM It depends. You also see the aesthetics based on manga characters, which is totally about that appearance. Of course, you never know what's going on inside or their mode of entertainment, which is very specific. Even though I've been there many times and tried to get relationships with some people, there's too much of that limit.

ή των ξενοδοχείων που έχει φτιάξει. Και ο Κωνσταντινίδης και ο Πικιώνης, αγαπάνε πολύ την ιαπωνική αρχιτεκτονική. Φυσικά και αγαπώ πολύ την Ιαπωνία. Είναι ένας πολύ αγαπημένος μου τόπος και προορισμός. Αγαπώ πολύ την αρχιτεκτονική της Ιαπωνίας, τη φύση, τους ανθρώπους, το φαγητό. Όταν πρωτοπήγα στην Ιαπωνία, είχα βάλει στον χάρτη έργα που είχε κάνει ο Tadao Ando, τον οποίο είχα γνωρίσει από κοντά, όταν είχε έρθει στη σχολή μας στο Παρίσι για να κάνει μία έκθεση και μία διάλεξη. Έτσι λοιπόν, στο πρώτο μου ταξίδι πήγα να δω τα μέρη που είχε χτίσει. Άρχισα μετά να βλέπω τις επιρροές του Tadao και πόσο είχε δει το παραδοσιακό ιαπωνικό σπίτι, το οποίο με έναν άλλο τρόπο υπάρχει πάρα πολύ στην αρχιτεκτονική του. Και μετά άρχισα να πηγαίνω και στα βουνά και να βλέπω τα παραδοσιακά ιαπωνικά σπίτια, που με έναν τρόπο μπήκαν και αυτά στη δουλειά μου. Κάποιες φορές και πολύ συνειδητά.
ΔΜ Ποια είναι η σχέση σου με τη σύγχρονη κουλτούρα της Ιαπωνίας, του neon light, του ουρανοξύστη, της απομόνωσης, των κοινωνικών φαινομένων ανθρώπων που για χρόνια δεν αφήνουν το διαμέρισμά τους; ΕΜ Αυτό είναι ένα σκοτεινό κομμάτι που, πράγματι, υπάρχει. Όπως επίσης υπάρχει και στη λογοτεχνία του Yoko Ogawa ή τις ταινίες του Kore-Eda. Υπάρχει σε κάποιες λογοτεχνίες και κάποιες ταινίες που βλέπουμε επίσης. Εμένα δεν με γοητεύει αυτό. Προσπαθώ να το καταλάβω.
δεν ξέρω και αν θα μπορέσω να καταλάβω τον τρόπο σκέψης ενός Ιάπωνα. Αυτή την κλειστότητα που έχει. Σίγουρα η Ιαπωνία, έχει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι το οποίο είναι σκοτεινό και απρόσιτο και μου δημιουργεί ένα κίνητρο και μία τάση για εξερεύνηση. Είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που έχουμε εμείς στη Δύση.
Είναι πολύ δύσκολο. Και
ΔΜ Έχω την εντύπωση ότι γενικά σε ό,τι κάνεις και ψάχνεις, πραγματοποιείς μία κατάβαση. Οι Ιάπωνες κάνουν αυτή την κατάβαση και εξερευνούν με έναν τρόπο πολύ πιο ειλικρινή και λιγότερο επιφανειακό όλες αυτές τις αλήθειες. Δεν βάζουν τόσα φίλτρα γύρω από την πραγματικότητα, δεν βάζουν τόση ωραιοποίηση. ΕΜ Εξαρτάται. Γιατί βλέπεις και την αισθητική που έχει βάση manga χαρακτήρες, η οποία έχει να κάνει απόλυτα με αυτό το φαίνεσθαι. Βέβαια δεν ξέρεις πότε τι γίνεται από μέσα. Ή ο τρόπος της διασκέδασής τους, ο οποίος είναι πολύ συγκεκριμένος. Παρόλο που έχω πάει πολλές φορές και έχω προσπαθήσει να αποκτήσω σχέσεις με κάποιους ανθρώπους, υπάρχει πάρα πολύ αυτό το όριο.
02.1.9 02.1.10 PEOPLE 93 02.1

Zeus+Dione is a fashion brand that is proud of its Greek origin, which is why it creates intimacy. Its source of inspiration is the history and culture of modern Greece.

ZEUS

On Menswear and More

Dimitra Kolotoura is proud to be Greek. This also passed into the business venture she initially started with Mareva Grabovski-Mitsotakis and then on her own; the Greek brand Zeus+Dione. In her office in the area of Psirri, there are images related to the brand and a photograph that inspires her: that of the great man of Greek furniture and design, Eleftherios Saridis, who, with the "Klismos" Collection aroused the interest of international public opinion, was appreciated by the Onassis and Niarchos families and reached the Metropolitan Museum of New York and the Smithsonian Institution. She told us that she doesn't speak often unless she has something to say. That's how we started our interview.

TD You told me you had something to say. What is this;

DK Menswear is now our most ambitious project. Their presentation started at our previous event, which took place in Piraeus at our first catwalk. The foreign media praised it and has to do with the small artisans or people who sew, handle bronze, and anything that needs manual involvement. Now, it appeared in Greek and foreign stores.

To Zeus+Dione είναι ένα fashion brand που αισθάνεται υπερήφανο για την ελληνική προέλευσή του, στην οποία οφείλεται και η οικειότητα που δημιουργεί. Πηγή έμπνευσής του είναι η ιστορία και η κουλτούρα της σύγχρονης Ελλάδας. Η Δήμητρα Κολοτούρα είναι υπερήφανη ως Ελληνίδα. Κι αυτό πέρασε και στο επιχειρητικό εγχείρημα που ξεκίνησε αρχικά με τη Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη και εν συνεχεία μόνη της. Aυτό του ελληνικού brand Zeus+Dione. Στο γραφείο της στην περιοχή του Ψυρρή επικρατούν εικόνες σχετικές με το brand και μια φωτογραφία που την εμπνέει: αυτή του μεγάλου άνδρα του ελληνικού επίπλου και design Ελευθέριου Σαρίδη, που με τη Συλλογή «Κλισμός» προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης, εκτιμήθηκε από τις οικογένειες Ωνάση και Νιάρχου και έφτασε ως το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν. Μας είπε ότι δεν μιλά συχνά, εκτός αν έχει κάτι να πει. Έτσι ξεκινήσαμε και τη συνέντευξή μας.
ΘΔ Μου είπατε πως έχετε κάτι να πείτε. Τι είναι αυτό; ΔΚ Αυτό που είναι τώρα το πολύ φιλόδοξο σχέδιό μας είναι τα ανδρικά ρούχα. Η παρουσίασή τους ξεκίνησε στην προηγούμενη εκδήλωσή μας που έγινε στον Πειραιά, στο πρώτο μας catwalk, που υμνήθηκε από τα ξένα media και έχει να κάνει με τους μικρούς χειροτέχνες - ανθρώπους που ράβουν, που χειρίζονται τον μπρούτζο, οτιδήποτε χρειάζεται χειρωνακτική εμπλοκή. Τώρα εμφανίστηκε σε ελληνικά και ξένα καταστήματα.
ΘΔ Πώς βλέπετε τον άνδρα σήμερα; ΔΚ Δεν μου αρέσει να διαχωρίζω γυναίκα και άνδρα. ΘΔ Ούτε κι εμένα. Οι χαρακτήρες είναι που μετράνε πάνω κι από τα φύλα. Στιλιστικά όμως, πώς τον ορίζετε; ΔΚ Στιλιστικά, o άνδρας με την κλασική έννοια έχει διαφοροποιηθεί κι αυτός. Ασχολείται σίγουρα περισσότερο με το ντύσιμό του, με τις ποιότητες και το τι θέλει να πει στον κόσμο με τον τρόπο εμφάνισής του. Τον βλέπουμε ουσιαστικό, όπως και η γυναίκα που την ενδιαφέρει η ουσία και η ποιότητα σε ό,τι βάζει πάνω της. Το ίδιο μάς ενδιαφέρει και για τον άνδρα, να έχει την έννοια της ποιότητας. Τα υφάσματα είναι μεταξωτά ή βαμβακομέταξα, οι ραφές των ρούχων χειροποίητες, να τον ενδιαφέρει τι είναι αυτό που τον ακουμπά φορώντας το. Και υπάρχει αυτό το κοινό πια. Ο άνδρας του Zeus+Dione εκτός από την ποιότητα της ραφής και την πρώτη ύλη υιοθετεί και τη συγκεκριμένη σχεδιαστική μας προσέγγιση. TD How do you see the man today? DK I don't like to separate women and men.
02.2.1 Zeus+Dione Catwalk Photography ©Yiannis Bournias 02.2.2 Zeus+Dione Menswear Collection Photography ©Yorgos Kaplanidis 02.2.3 Dimitra Kolotoura Photography ©Yiorgos Kaplanidis
( FASHION DESIGN )
02.2.1 PEOPLE 94 02.2

ΔIONE

TD I don't, either. It's the characters that count more than the genders. But how would you define his style?

DK Stylistically, man in the classical sense has also changed. He is definitely more concerned with how he dresses, the quality of his clothes, and what he wants to say to the world about how he looks. We see him as essential, just like the woman who is interested in substance and quality in everything she wears. We are also interested in the man to have the concept of quality. The fabrics are silk or cotton-silk, and the seams of the clothes are handmade, so he should be interested in what touches him while wearing them. And there is that audience now. The Zeus+Dione man, in addition to the quality of the stitching and the raw material, also adopts our specific design approach.

TD What is the journey of menswear fabric?

DK We continue to use fabrics from Soufli in men's clothing. That's where 80% of our production takes place. One is left there, Mouhtaridis, a young man who inherited his father's business and embraced the idea with all his being, sharing our vision and evolving with us as a fellow traveler. This is very important. Because we have carte blanche, we do whatever we want more cooperatively, and as a result, we make the fabrics we want. So for the man, we made exquisite cotton silks and our classic all silk, the ones with the jacquard, but also others that we want the man to get used to wearing because the silk doesn't look like silk so much. They are woven in Soufli and dyed in Como; then they return; what is to be embroidered goes to Argos to our other partner, Aris Tzoneurakis; they end up in Athens, where we "assemble" them.

ΘΔ Ποιο είναι το ταξίδι του ανδρικού υφάσματος; ΔΚ Και στα ανδρικά συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε υφάσματα από το Σουφλί. Γιατί εκεί γίνεται το 80% της παραγωγής μας. Ένας έχει απομείνει εκεί, ο Μουχταρίδης, ένας νέος που κληρονόμησε την επιχείρηση του πατέρα του και αγκάλιασε την ιδέα με όλο του το είναι, συμμεριζόμενος το όραμά μας και εξελίσσεται μαζί μας, ως συνοδοιπόρος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Επειδή έχουμε carte blanche, κάνουμε ότι θέλουμε, αυτού του είδους η συνεργασία είναι σαν συνεταιρισμός, φτιάχνουμε και τα υφάσματα που θέλουμε. Οπότε για τον άνδρα, φτιάξαμε πολύ ωραία βαμβακομέταξα και τα κλασικά μας μεταξωτά, αυτά με το σπαθωτό ζακάρ, αλλά και άλλα τα οποία θέλουμε να συνηθίζει να τα φοράει ο άνδρας γιατί το μετάξι δεν φαίνεται και πολύ ως τέτοιο. Υφαίνονται λοιπόν στο Σουφλί, βάφονται στο Κόμο, επιστρέφουν πίσω, όσα είναι να κεντηθούν πηγαίνουν στο Άργος στον άλλο μας συνεργάτη, τον Άρη Τζονευράκη, και καταλήγουν στην Αθήνα όπου και τα «συναρμολογούμε».
+ 02.2.2 02.2.3 PEOPLE 95 02.2

TD What is the profile of the man who will wear your clothes?

DK Although women tend to be more educated about what to wear, the Zeus+Dione man is culturally cultivated and cosmopolitan—so, someone who knows what he's looking for. He will like the jacket, the high-waisted trousers with pleats, and the style that evokes the 30s and 40s.

TD Why specifically these decades?

DK It is when all the creators in Greece gave us their most remarkable work. From the poetry of Seferis to painting and also to politics, there was an orgasm. Also, it was not only the banker back then but also the fisherman who went to work in a jacket, which he took off and put on his work uniform. Wearing a jacket and looking decent was a matter of self-respect. Or the rebetes (Greek distinct style of music and dressing) that are a significant part of Zeus+Dione's DNA. People saw their clothing as a liability they brought upon themselves. Today, everything is sacrificed on the altar of convenience and trends that may come from Asia or anywhere else.

TD Would you like to see your brand be the one to create trends?

DK This is our goal and vision: to create important collections and narratives that arouse the interest of the public outside the country's borders. If the country has a luxury brand, it is us. The Greeks who export often do not have a good name. But the country has changed in this area for the better. We have shown continuity and consistency in our presence abroad. We are vigilant, ready to act if something goes wrong, threatening to destroy what we have built so far.

ΘΔ Ποιο είναι το προφίλ του άνδρα που θα φορέσει τα ρούχα σας; ΔΚ Παρότι οι γυναίκες φέρονται ως πιο εκπαιδευμένες πάνω στο τι θα φορέσουν, ο άνδρας Zeus+Dione είναι πολιτιστικά καλλιεργημένος και κοσμοπολίτης. Άρα «ψαγμένος». Θα του αρέσει το σακάκι, το ψηλόμεσο παντελόνι με πιέτες, το στιλ που παραπέμπει στις δεκαετίες του '30 και του '40. ΘΔ Γιατί συγκεκριμένα αυτές οι δεκαετίες; ΔΚ Είναι η εποχή που όλοι οι δημιουργοί στην Ελλάδα, μεγαλούργησαν. Από την ποίηση του Σεφέρη, στη ζωγραφική αλλά και στην πολιτική, υπήρχε ένας οργασμός. Επίσης, δεν ήταν μόνο ο τραπεζίτης τότε αλλά και ο ψαράς που πήγαινε στην εργασία του με ένα σακάκι το οποίο έβγαζε και φορούσε τη φόρμα εργασίας. Η χρήση του σακακιού και της ευπρεπούς εμφάνισης ήταν θέμα αυτοσεβασμού. Ή οι ρεμπέτες, που είναι στο DNA της Zeus+Dione. Οπότε οι άνθρωποι έβλεπαν την αμφίεσή τους ως μια υποχρέωση που έφεραν προς τον εαυτό τους. Σήμερα όλα θυσιάζονται στο βωμό της ευκολίας και των τάσεων που μπορεί να έρθουν από την Ασία ή οπουδήποτε αλλού.
ΘΔ Θα θέλατε να δείτε τo brand σας να είναι αυτό που θα παράγει τάσεις; ΔΚ Αυτός είναι ο στόχος και το όραμά μας. Να γίνονται τόσο σημαντικές συλλογές και αφηγήματα τα οποία να προκαλούν το ενδιαφέρον του κοινού και έξω από τα σύνορα της χώρας. Αν η χώρα έχει ένα luxury brand, αυτό είμαστε εμείς. Οι Έλληνες που εξάγουν, πολλές φορές δεν έχουν καλό όνομα. Η χώρα έχει αλλάξει όμως σε αυτόν τον τομέα, προς το καλύτερο. Εμείς δείξαμε συνέχεια και συνέπεια στην παρουσία μας στο εξωτερικό και επαγρυπνούμε να μην πάει κάτι στραβά και γκρεμίσουμε ό,τι χτίσαμε μέχρι τώρα.
Z 02.2.4 02.2.5 PEOPLE 96 02.2

TD What is the international appeal of the men's collection?

DK There is a very nice article in American Vogue by Tiziana Cardini, who attended the catwalk we organized in Piraeus and was moved. Many foreign people had come for this event. When I saw her, she had tears in her eyes and said, "I wasn't prepared to see what I saw." She wrote a sensational text for the men's collection. When such influential people write about fashion, with glowing words about our collection, then our first goal, that of acceptance, becomes a reality.

brands.

TD In what way does your philosophy influence menswear?

DK We take cues from our culture and history, such as a "golden" age for recent history. We have integrated them into a fascinating collection. Beyond that, the logic of the handmade clothing is present because the cross-woven silk is made in Soufli, and the buttons are designed by the jewelry designer Minas. Our philosophy comes from culture, heritage, and raw materials through synergies with people who share the same vision.

TD What hopes for distinction does a Greek fashion brand have in international fashion?

DK When we always and consistently follow the rules of the world game, then there is hope. You can't be in Paris at one time and then never be seen again. Always with dignity and a dynamic presence that competes with foreign and not Greek brands.

TD Is being proud of your roots and not copying foreign trends part of the recipe for success?

DK We didn't do it as a marketing trick. We are proud as Greeks ourselves. We were two women who worked abroad. We went through various stages: they cursed us as Greek women because the country also went through many hardships. Wherever I was, whether in a palace or a neighborhood, I felt proud to be Greek. So, my passion for my country could not but pass through this business experiment. There was a huge tendency for imitation of all things coming from abroad in the 80s and 90s. I think we succeeded in overturning the disadvantage that the Greeks had about their origin.

Δ ΘΔ Ποια η διεθνής απήχηση της ανδρικής συλλογής; ΔΚ Υπάρχει ένα πολύ ωραίο άρθρο στην αμερικανική Vogue από την Tiziana Cardini, που είχε παρευρεθεί στην πασαρέλα που οργανώσαμε στον Πειραιά και είχε συγκινηθεί. Είχε έρθει πολύς ξένος κόσμος για αυτή την εκδήλωση. Όταν την είδα ήταν βουρκωμένη και μου είπε «δεν ήμουν προετοιμασμένη για να δω αυτό που είδα». Έγραψε ένα συγκλονιστικό κείμενο για την ανδρική συλλογή. Όταν γράφουν τόσο επιδραστικοί άνθρωποι για τη μόδα με τόσο γλαφυρά λόγια για τη συλλογή μας, τότε ο πρώτος στόχος μας, αυτός της αποδοχής, γίνεται πραγματικότητα.
ΘΔ Πώς περνάει η φιλοσοφία σας στα ανδρικά ρούχα; ΔΚ Παίρνουμε στοιχεία από την κουλτούρα και την ιστορία μας, όπως μια «χρυσή» εποχή για τη νεότερη ιστορία. Τα έχουμε ενσωματώσει σε μια πολύ ωραία συλλογή. Από εκεί και πέρα, η προσεκτική λογική του χειροποίητου ρούχου που γίνεται ένα προς ένα, γιατί έχει το σπαθωτό που γίνεται στο Σουφλί, τα κουμπιά που σχεδιάζει ο jewelry designer, Minas, κ.λπ. Η φιλοσοφία μπαίνει από την κουλτούρα, την κληρονομιά και την πρώτη ύλη μέσα από συνέργειες με ανθρώπους που μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα. ΘΔ Τι ελπίδες για διάκριση έχει ένα ελληνικό fashion brand στη διεθνή μόδα; ΔΚ Όταν ακολουθεί με συνέπεια και συνέχεια τους κανόνες του παγκόσμιου παιχνιδιού, τότε υπάρχει ελπίδα. Δεν μπορείς τη μία να είσαι Παρίσι και την άλλη να μην βρίσκεσαι. Πάντα με αξιοπρέπεια και δυναμική παρουσία που συναγωνίζεται τα ξένα κι όχι τα ελληνικά
ΘΔ Το να είσαι υπερήφανος για τις ρίζες σου κι όχι να αντιγράφεις ξενόφερτες τάσεις, συγκαταλέγεται στη συνταγή της επιτυχίας; ΔΚ Εμείς δεν το κάναμε ως κόλπο marketing. Είμαστε υπερήφανες ως Ελληνίδες οι ίδιες. Ήμασταν δύο γυναίκες που εργαστήκαμε στο εξωτερικό. Περάσαμε από διάφορα στάδια: μας έβριζαν ως Ελληνίδες γιατί και η χώρα πέρασε από πολλά κύματα. Όπου κι αν ήμουν, είτε σε παλάτι, είτε σε μια λαϊκή γειτονιά, ένιωθα υπερήφανη που ήμουν Ελληνίδα. Το πάθος λοιπόν για τη χώρα μου δεν μπορούσε να μην περάσει από αυτό το επιχειρηματικό πείραμα. Υπήρχε στα 80s και τα 90s μια τεράστια ξενομανία. Θεωρώ αυτό που καταφέραμε να ανατρέψαμε είναι τη μειονεξία που είχαν οι Έλληνες για την προέλευσή τους.
+ 02.2.6 02.2.4-5 Zeus+Dione Menswear Collection Photography ©Yorgos Kaplanidis 02.2.6 Zeus+Dione Catwalk Photography ©Yiannis Bournias PEOPLE 97 02.2

On the occasion of the recent publication of the book "Suzana Antonakaki, Architectural Poetics: Texts 1959-2019", edited by Stelios Giamarelos, Associate Professor in History and Theory of Architecture at The Bartlett School of Architecture UCL, we discussed in depth about his "heroine," Architecture and the world as its context.

( CONVERSATION )

STELIOS GIAMARELOS MEETS SUZANA ANTONAKAKI

theorist, the Spanish activist, the Chilean architect, or the Russian historian, for example. Each of them can then see how their specific knowledge from each place contributes to a global conversation. There are of course many more ways to talk about the differences between Greece and The Bartlett, starting from the prevalent pedagogies in their Schools of Architecture.

DM The Bartlett School of Architecture and Greek architectural history. Where do these two worlds meet, and where are they miles apart?

SG I arrived at The Bartlett as a Ph.D. student in 2012. Back then, I thought that the scope of my thesis would be international and theoretical. Within the first year of my doctoral studies, however, my research developed as historical, rather than theoretical, and Greek, rather than international. This is related to the way in which the university encourages its students to work. UCL is known as "London’s Global University" and its main idea is that students from across the world arrive in London with their luggage of local knowledge from their lived experience in a specific cultural context. This is how each of them substantially contributes to the global culture of the university.

Άρα

Bartlett

So, The Bartlett is effectively saying: “bring along the luggage that you already carry from your home country, and we will help you to situate it within a global forum." At UCL, one can place their work next to that of the Indian

DM What is the topic of your thesis, and how did you eventually join this global dialogue?

SG My originally submitted research proposal revolved around tracing the consequences of the postmodern discourse on Architecture in the 1970s and 1980s, including their ramifications to the present. But my interests shifted as I was gradually trying to define my subject more and more precisely.

My supervisor, Peg Rawes, encouraged me to start wondering how the Greek context could offer a specific response to my general questions. There are so many details that one already knows about their home country, so much historical knowledge that you unconsciously carry without realizing it, simply because you were raised and educated in a specific place. This knowledge of contextual nuance is extremely useful in one’s later work as a historian. My familiarity with the Greek context

Danai Makri
Με αφορμή το βιβλίο «Σουζάνα Αντωνακάκη, Αρχιτεκτονική Ποιητική: Κείμενα 1959-2019» το οποίο επιμελήθηκε ο Στέλιος Γιαμαρέλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής, The Bartlett School of Architecture UCL, πραγματοποιούμε μία εις βάθος συζήτηση για την «ηρωίδα» του, την Αρχιτεκτονική και τον κόσμο ως πλαίσιό της. ΔΜ Bartlett School of Architecture και ελληνική αρχιτεκτονική ιστορία. Πού συναντιούνται αυτοί οι δύο κόσμοι και πού απέχουν μίλια μακριά ο ένας από τον άλλον; ΣΓ Bρέθηκα στη Bartlett για να ξεκινήσω τη διδακτορική μου διατριβή το 2012. Όταν πήγα εκεί, πράγματι πίστευα ότι θα κάνω μια διατριβή, που θα είναι διεθνής και θεωρητική. Μέσα στον πρώτο χρόνο που πέρασε, όμως, κατέληξα να κάνω μια δουλειά που ήταν ιστορική αντί για θεωρητική και ελληνική αντί για διεθνής. Αυτό, νομίζω, έχει να κάνει με τον τρόπο που το ίδιο το πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει τους φοιτητές του από όλον τον κόσμο. Διότι το ίδιο διαφημίζεται ως «το Παγκόσμιο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου» και η βασική του ιδέα είναι ότι οι φοιτητές φέρνουν μαζί τους και γνώσεις και εμπειρίες από τα ιδιαίτερα πολιτισμικά πλαίσια από τα οποία προέρχονται. Έτσι, ο καθένας τους προσθέτει ουσιαστικά στην παγκόσμια κουλτούρα του πανεπιστημίου.
η
σού λέει: «φέρε μας εσύ ό,τι έχεις ήδη από τον τόπο σου, και εμείς θα σε βοηθήσουμε να το τοποθετήσεις σε ένα διεθνές forum». Έτσι, μπορείς να βάλεις τη δουλειά σου, π.χ. δίπλα στη δουλειά του Ινδού συμφοιτητή σου, της Ισπανίδας ακτιβίστριας, του Χιλιανού αρχιτέκτονα ή της Ρωσίδας ιστορικού. Βλέπουμε έτσι πώς μια παγκόσμια συζήτηση συγκροτείται από τη συγκεκριμένη γνώση που φτάνει από τον κάθε τόπο. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να μιλήσουμε για τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Bartlett, ξεκινώντας από την ίδια τη φιλοσοφία των Σχολών Αρχιτεκτονικής σε κάθε χώρα.
ΔΜ Ποιο είναι το θέμα της διατριβής και πώς τελικά εντάχθηκες σε αυτόν τον παγκόσμιο διάλογο; ΣΓ Πηγαίνοντας στο Λονδίνο, η ερευνητική πρόταση που είχα καταθέσει αφορούσε τη μελέτη των συνεπειών του μεταμοντέρνου θεωρητικού λόγου, ο οποίος είχε παραχθεί γύρω από την Αρχιτεκτονική στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, και τα αποτελέσματά του
σήμερα. Προσπαθώντας σταδιακά να προσδιορίζω όλο και καλύτερα το θέμα μου, υπήρξε μια στροφή.
στο
Με την παρότρυνση της επιβλέπουσάς μου Peg Rawes, ξεκίνησα να σκέφτομαι πώς αυτή η γενική ερώτηση θα μπορούσε να συνδεθεί πιο συγκεκριμένα με την Ελλάδα. Και υπάρχουν τόσες λεπτομέρειες που ήδη ξέρεις για τη χώρα σου, τόση ιστορική γνώση που φέρεις μαζί σου χωρίς να το συνειδητοποιείς, απλώς επειδή έχεις ζήσει και έχεις εκπαιδευτεί εκεί. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά χρήσιμα στη δουλειά σου ως ιστορικού στη συνέχεια. Αυτή η οικειότητα που είχα με το ελληνικό πλαίσιο με βοήθησε να αναπτύξω τη δουλειά μου πολύ καλύτερα και πολύ πιο γρήγορα από ό,τι αν είχα ξεκινήσει προσπαθώντας π.χ. να καταλάβω από την αρχή το θεσμικό πλαίσιο της αρχιτεκτονικής παραγωγής στην Αγγλία.
02.3.1
PEOPLE 98 02.3
02.3.3

GIAMARELOS ANTONAKAKI

helped me to work better and faster; I did not need to start by trying to understand the institutional framework of architectural production in the UK from scratch, for example.

how I arrived at critical regionalism, an architectural discourse that was originally constructed around the work of Greek architects Suzana & Dimitris Antonakakis, Aris Konstantinidis, and Dimitris Pikionis. Through critical regionalism, Greece emerged as a significant contributor to the great debates around postmodern architecture in the early 1980s.

My thesis eventually focused on the work of Suzana & Dimitris Antonakakis and their collaborative practice, Atelier 66. I focused more on the aspects of critical regionalism that formed part of the debates around the future direction of Architecture after the crisis of the Modern Movement in the late 1960s and the early 1970s. This is how my research, which started off as theoretical and international, ended up responding to these big issues through the history of Architecture in Greece. A major part of my thesis foregrounds how architectural theory was then produced through the work of Greek architects. And another part of it is purely about these architects’ work and what they were trying to accomplish in the Greek context. I was especially interested in the cross-cultural exchanges, relations and networks that ushered in this discourse on Greek architecture at that time.

DM Has the Modern Movement left its mark on contemporary architecture that is produced in Greece today?

SG It has certainly left its mark on contemporary architectural forms, but not so much on the ideology behind them. The very word "movement" alludes to a significant socio-political project. The legacy of the 20th century is this fundamental idea that people can take the fate of the world in their own hands. They can change the world and turn it into a better place. For the fate of the world is not predestined by a God or anything else that rests outside of human will; it is, rather, defined by humanity which can change the world to bring it closer to its own image, technology, and needs. As such, humans can ultimately create a more just world than the one that they inherited from the 19th century. This was the revolutionary credo of the 20th century that has dissipated today, owing to the climate crisis, among other things, that have challenged the sovereign place that humanity had accorded to itself over the ecosystems that sustain it.

Κάπως έτσι έφτασα λοιπόν και στον κριτικό τοπικισμό, έναν θεωρητικό λόγο για την Αρχιτεκτονική, πού αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 και είχε βασιστεί στη δουλειά της Σουζάνας και του Δημήτρη Αντωνακάκη, του Άρη Κωνσταντινίδη και του Δημήτρη Πικιώνη. Έτσι, ο κριτικός τοπικισμός έγινε για εμένα το όχημα μέσω του οποίου μπορούσε να αναδειχθεί η Ελλάδα ως σημαντικός παράγοντας σε αυτή τη μεγάλη διεθνή συζήτηση.
Η διατριβή μου τελικά επικεντρώθηκε στο έργο της Σουζάνας και του Δημήτρη Αντωνακάκη στο πλαίσιο της ευρύτερης ομάδας του Εργαστηρίου 66. Εστίασα περισσότερο στο μέτρο που αυτός ο λόγος για τον κριτικό τοπικισμό ήταν ουσιαστικά κομμάτι των συζητήσεων για το πού πάει η Αρχιτεκτονική μετά την κρίση του Μοντέρνου Κινήματος, στο τέλος της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Κάπως έτσι, ένα θέμα που ξεκίνησε ως πολύ θεωρητικό και διεθνές κατέληξε να αποκριθεί σε όλα αυτά τα ζητήματα μέσα από την ελληνική εμπειρία. Ένα μεγάλο κομμάτι της διατριβής μου αναδεικνύει τον τρόπο που παράγεται η αρχιτεκτονική θεωρία εκείνη την εποχή, μέσα από το έργο των Ελλήνων αρχιτεκτόνων. Και ένα άλλο κομμάτι της αφορά καθαρά το δικό τους έργο και όσα προσπαθούσαν εκείνοι να κάνουν στο ελληνικό πλαίσιο. Μιλάει πάρα πολύ και για τις διαπολιτισμικές σχέσεις και τα δίκτυα που γέννησαν τότε αυτόν τον λόγο, γύρω από την ελληνική Αρχιτεκτονική.
This is
ΔΜ Το Μοντέρνο Κίνημα έχει αφήσει τα ίχνη του στη σύγχρονη Αρχιτεκτονική που παράγεται τώρα στην Ελλάδα; ΣΓ Ως μορφή σίγουρα. Ως ιδεολογία μάλλον όχι πια. Μέσα στη λέξη «κίνημα» υπάρχει και ένα σημαντικό κοινωνικοπολιτικό πρόταγμα. Η κληρονομιά του 20ού αιώνα είναι αυτή η πολύ βασική ιδέα, ότι οι άνθρωποι μπορούν να πάρουν την τύχη του κόσμου στα χέρια τους. Μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και να τον καλυτερεύσουν. Γιατί δεν τον ορίζει κάποιος Θεός, δεν τον ορίζει κάποιος άλλος που βρίσκεται εκτός της ανθρώπινης βούλησης, αλλά τον ορίζει ο ίδιος o άνθρωπος που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, να τον φέρει πιο κοντά στη δική του εικόνα, πιο κοντά στη δική του τεχνολογία και πιο κοντά στις δικές του ανάγκες. Έτσι, μπορεί τελικά να φτιάξει έναν πιο δίκαιο κόσμο από αυτόν που κληρονόμησε. Αυτό ήταν το επαναστατικό πιστεύω του 20ού αιώνα, το οποίο σήμερα έχει κλονιστεί, μεταξύ άλλων και λόγω της κλιματικής κρίσης που αμφισβήτησε την προεξάρχουσα θέση κυριαρχίας που είχε αναθέσει ο άνθρωπος στον εαυτό του έναντι των οικοσυστημάτων τα οποία συντηρούν και τον ίδιο.
Δεν νομίζω ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλοί αρχιτέκτονες που νιώθουν ότι χτίζοντας ένα καινούριο κτίριο στην Αθήνα συμμετέχουν σε μια επαναστατική διαδικασία ή πιστεύουν ότι η Αρχιτεκτονική μπορεί να αλλάξει τόσο πολύ τη ζωή των ανθρώπων, όπως γινόταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Εκείνη την εποχή, υπήρχε π.χ. η σοβιετική ιδέα του κτιρίου ως «κοινωνικού πυκνωτή»: πίστευαν ότι τα κτίρια συλλογικής κατοικίας -όπου οι κουζίνες είναι κοινοί χώροι στους οποίους οι κάτοικοι βρίσκονται και μαγειρεύουν μαζί, ενώ σε άλλους χώρους του ίδιου συγκροτήματος τα παιδιά όλων αυτών των οικογενειών παίζουν μαζί- θα δημιουργούσαν καινούριες μορφές κοινωνικών σχέσεων. Όλα αυτά δεν ακούγονται πλέον τόσο δυνατά, ή δεν είναι το ίδιο οραματικά, όσο ήταν εκείνη την εποχή. Παρόλα αυτά, οι μορφές της μοντέρνας Αρχιτεκτονικής επιζούν, αναπαράγονται και συνεχίζουν να αποτελούν το βασικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίζεται η εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων και η σχεδιαστική τους δουλειά. Το κοινωνικό όραμα πίσω από αυτές τις μορφές, ωστόσο, απουσιάζει. I don't think there are many architects at work today who feel that by constructing a new building in Athens, they are also participating in a revolutionary process, or believe that Architecture can change people's lives
02.3.2 02.3.1 Stelios Giamarelos, 2022 Photography ©Hamizah Afandi 02.3.2 Stelios Giamarelos, City-FIX: From Filopappos to Ardittos, diploma thesis at the School of Architecture, NTUA, 2007. 02.3.3 Suzana Antonakaki in the courtyard of the house she designed with Dimitris Antonakakis for the Zannas family in Oxylithos, Evia (1973). Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. PEOPLE 99 02.3

to the extent that 20th-century architects believed so. Back then, there was, for example, the Soviet idea of buildings as "social condensers": they believed that housing blocks - whose kitchens are communal spaces in which residents cook and dine together, while the children of all these families play together in other spaces of the same complex, - would create new forms of social relations. Such ideas are no longer as prominent or as visionary as they were then. Nonetheless, the forms of Modern Architecture survive; they are constantly reproduced and they continue to form the foundation of architects’ education. The socio-political project behind these forms, however, is largely absent today.

DM Let’s talk some more about the universities. What differences do you identify between the architectural pedagogies in English and Greek universities?

SG My experience from the two countries is obviously different: in Athens, I was mainly a student and postgraduate teaching assistant; in London, I arrived as a Ph.D, student, but I have mainly worked there as a professor. So, I definitely have more experience from both sides of the academic life in the UK. But there are certainly significant differences in the prevalent pedagogies, especially regarding what Architecture means and how it should be taught, in each School.

The Bartlett’s pedagogy, for example, revolves around who you are, or the artistic identity that you can create for yourself as an architect through your studies. A childhood hobby, such as collecting buttons, is therefore regarded as extremely important for a student's architectural practice. Design tutors will find a way to help this student to express and form their identity as an architect through this old collection of buttons. Such an approach was hardly present, if not totally absent, in the School of Athens. Architectural studies in Athens primarily aimed to teach you how to make a building that stands, a building in which one can turn corners without bumping into opening doors, whilst discovering the new spaces that open up as they move through it, and so on. All these things are very important in the work of an architect.

Both pedagogical approaches are important, and different ideas about what it means to study architecture and develop a creative personality were also making the rounds in both schools. I just feel that The Bartlett’s approach was a better match for me, personally. But I also understand the undeniable value of the more technical pedagogy in the School of Athens. The Greek curriculum intended to turn you into an architect-engineer with a good grasp of the construction process. A strong emphasis on unleashing students' creative faculties may also steer them away from an equally important technical side of architectural practice.

The construction and fabrication technologies of the built environment industry today, for example, lag behind students’ experimental prototypes at The Bartlett building workshops. Whether the industry will eventually recuperate the technological advancements that are currently explored within the School remains to be seen. The Bartlett students are productively experimenting with architectural fabrication, utilizing new technologies and materials.

ΔΜ Πίσω στα πανεπιστήμια. Ποιες διαφορές εντοπίζεις ανάμεσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και στο πανεπιστήμιο στην Αγγλία και το ελληνικό πανεπιστήμιο; ΣΓ Προφανώς έχω διαφορετικές εμπειρίες από τις δύο χώρες, γιατί στο ένα πανεπιστήμιο ήμουν για περισσότερο καιρό σπουδαστής, ενώ στο άλλο πανεπιστήμιο ήμουν και σπουδαστής, αλλά για περισσότερο καιρό καθηγητής. Στην Αγγλία έχω σίγουρα μεγαλύτερη εμπειρία και από τις δύο πλευρές. Παρόλα αυτά, μπορεί καταρχάς να μιλήσει κανείς για τις διαφορές που υπάρχουν στη φιλοσοφία και την ιδεολογία των σχολών: για το τι σημαίνει για κάθε σχολή η Αρχιτεκτονική, ή πώς πρέπει να τη διδάξουμε.
Για παράδειγμα, στη Bartlett, η φιλοσοφία της εκπαίδευσης αφορά το ποιος είσαι εσύ και τι καλλιτεχνική ταυτότητα μπορείς να δημιουργήσεις ως αρχιτέκτονας μέσα από τις σπουδές σου. Μια παιδική συνήθεια, όπως η συλλογή κουμπιών όταν κάποιος ήταν μικρός, για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά σημαντική για την αρχιτεκτονική πρακτική αυτού του φοιτητή. Μέσα από αυτή, η σχολή θα βρει έναν τρόπο να τον βοηθήσει να εκφράσει και να σχηματίσει την ταυτότητά του ως αρχιτέκτονας. Αυτό δεν υπήρχε καθόλου, ή μάλλον υπήρχε ελάχιστα, στη σχολή της Αθήνας. Οι σπουδές Αρχιτεκτονικής στην Αθήνα είχαν ως πολύ βασικό τους σκοπό να μάθει κανείς να φτιάχνει πρώτα από όλα ένα κτίριο που στέκεται, στο οποίο μπορείς να στρίβεις σωστά στις γωνίες, δεν κουτουλάς στις πόρτες, ανακαλύπτεις τους νέους χώρους που σου ανοίγονται καθώς κινείσαι μέσα του, και ούτω καθεξής. Όλα αυτά είναι πάρα πολύ σημαντικά στη δουλειά του αρχιτέκτονα.
Και οι δύο προσεγγίσεις είναι σημαντικές, και στις δύο σχολές κυκλοφορούσαν και διαφορετικές ιδέες για το τι σημαίνει να σπουδάζεις Αρχιτεκτονική και να αναπτύσσεις μια δημιουργική προσωπικότητα. Προσωπικά νομίζω ότι μου ταίριαζε περισσότερο η προσέγγιση της Bartlett. Ωστόσο, νιώθω και την αδιαμφισβήτητη αξία της προσέγγισης του Πολυτεχνείου. Ήθελε να σε κάνει έναν αρχιτέκτονα μηχανικό, ο οποίος καταλαβαίνει και την κατασκευή σε όλα της τα στάδια. Δίνοντας μεγάλη έμφαση στην απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων των φοιτητών, ίσως τελικά περιορίζεις και ένα σημαντικό κομμάτι που αφορά την ίδια την αρχιτεκτονική πρακτική εκεί έξω.
Οι τεχνολογίες και η οικοδομική δραστηριότητα της αγοράς αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, είναι αρκετά μακριά από τα πειράματα που γίνονται μέσα στα εργαστήρια της Bartlett. Μένει να φανεί αν τελικά η αγορά θα καταφέρει να ενσωματώσει τις καινοτομίες που αναπτύσσονται μέσα στη σχολή, μέσα από τον ερευνητικό πειραματισμό των φοιτητών, οι οποίοι όντως κάνουν πάρα πολύ ενδιαφέρουσες δουλειές και στο κομμάτι της κατασκευής της Αρχιτεκτονικής, με νέες τεχνολογίες και υλικά.
02.3.4 02.3.5 02.3.6 02.3.4-5 Stelios Giamarelos, Comic(s) Truths, 'New Artists' Distinction at the 7th Panhellenic Comics Competition, organised by 9 Magazine, Eleftherotypia, 2007.
©Alekos
PEOPLE 100 02.3
02.3.6 Suzana & Dimitris Antonakakis, Lyttos hotel in Anissaras-Hersonissos, Heraklion, Crete (1977). Associate architect: Alekos Polychroniadis. Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. Photography Polychroniadis

DM But the occasion for our discussion was your work for the book Architectural Poetics, the comprehensive edition of Suzana Antonakaki’s texts on Architecture, from 1959 to 2019. What method did you follow for this work?

SG I don't know if I could call it a method. Maybe it was more of a lived experience. I met Suzana Antonakaki, and her partner Dimitris Antonakakis, when I first knocked on their office door in 2013. Until then, I had only seen them from a distance, at various architectural events in Greece. They were consistently present, sitting in the second row, with their ears perked and their eyes wide open. I fondly remember Suzana's penetrating gaze as she was trying to absorb the fine grain of her discussant’s thinking, and process it, in order to respond. But I really got to know them in 2013, in the course of a three-hour-long autobiographical interview. And I returned to their office, afterwards, time and again. In the years that followed, we shared an ensuing sense of intimacy. But I was especially struck by the way in which, from the very first moment, they opened up their archive to show me all sorts of important documents. I very much appreciated their generosity and their confidence in a young man who happened to knock on their door. They didn't know me at all then, and yet they were so generous. Peers who had been in contact with them over the years shared the same feeling.

So, the book is the product of all too human relations that evolved over time. Because I too am a bookworm, and also studied Philosophy and History of Science after graduating from the School of Architecture, I felt that Suzana and I had much in common. She was an avid reader - she would also read fiction and history, not just essays on Architecture. Any theoretical text about any art immediately attracted her interest. So, there was also this strong connection that I felt with her. That's what motivated me to start working on her book, as a personal moral duty in her memory. That Suzana’s texts remained unpublished in her lifetime was also a source of sadness for Dimitris. He always felt that he had a comparatively stronger public presence, owing to his privileged status as the male member of this creative couple, who also taught at the university. Academic election procedures had also forced Dimitris to list and organize the archive of his projects and publications. He and she had not done the same for Suzana’s work while she was alive.

But Suzana was also active on various public fronts, independently of Dimitris’s own public presence. She was very active in the Technical Chamber of Greece, for example. Suzana wanted to promote Architecture as an invaluable expression of collective culture, and demanded its institutional protection. With her public interventions, she wanted to raise the Greek state’s awareness of Architecture. This was one of her greatest concerns. But all these texts that she delivered as lectures on various occasions had never been systematically organized. After her passing in 2020, Dimitris Antonakakis gathered the sum of her papers. Most of her public talks were based on handwritten notes. But even her typescripts were filled with pencil marks and last-minute edits, demonstrating Suzana’s attention to detail; she wanted to convey her thoughts with her audience as clearly as possible.

Βρέθηκα λοιπόν να τους γνωρίζω πραγματικά το 2013, στο πλαίσιο μιας μακροσκελούς αυτοβιογραφικής συνέντευξης, η οποία κράτησε τρεις ώρες. Και πήγα ξανά και ξανά στο γραφείο τους τότε και στα χρόνια που ακολούθησαν, οπότε σιγά-σιγά αποκτήσαμε μια οικειότητα. Εκείνο που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, όμως, ήταν πώς, από την πρώτη στιγμή, μου άνοιξαν οι ίδιοι το αρχείο τους και μου έδειξαν πολλά σημαντικά πράγματα. Εκτίμησα πάρα πολύ τη γενναιοδωρία τους και την εμπιστοσύνη τους σε έναν νέο άνθρωπο. Δεν με ήξεραν καθόλου τότε, και παρόλα αυτά ήταν απολύτως γενναιόδωροι. Και αυτό είναι κάτι που νομίζω ότι το ένιωθαν και πολλοί άλλοι που είχαν κάποτε κάποια επαφή με αυτούς τους ανθρώπους.
Το βιβλίο προέκυψε λοιπόν από μια σχέση που εξελίχθηκε στον χρόνο. Και επειδή εγώ είμαι επίσης βιβλιοφάγος και έχω σπουδάσει ακόμα Φιλοσοφία και Ιστορία της Επιστήμης, νομίζω ότι είχαμε και πολλά κοινά στοιχεία με τη Σουζάνα. Διάβαζε πάρα πολύ η Σουζάνα –και λογοτεχνία και Ιστορία, όχι μόνο κείμενα για την Αρχιτεκτονική. Οποιοδήποτε θεωρητικό κείμενο, για οποιαδήποτε τέχνη, της τραβούσε πάρα πολύ έντονα το ενδιαφέρον. Υπήρχε λοιπόν και μια βιωματική διάσταση, μια σύνδεση που ένιωθα με αυτόν τον άνθρωπο. Για αυτό και ανέλαβα να κάνω αυτή τη δουλειά, σαν ένα δικό μου ηθικό χρέος στη μνήμη της. Ήταν και ένας μεγάλος καημός του Δημήτρη αυτός. Πάντα ένιωθε ότι εκείνος ως ο άντρας, που δίδασκε και στο πανεπιστήμιο, είχε μια εντονότερη δημόσια παρουσία. Και λόγω των διάφορων διαδικασιών εκλογής στα πανεπιστήμια, είχε αναγκαστεί να καταγράψει και να οργανώσει το αρχείο του, το έργο του, τις δημοσιεύσεις του. Ενώ με τη Σουζάνα δεν είχαν κάνει την αντίστοιχη δουλειά όσο εκείνη ζούσε.
Και η Σουζάνα έκανε πολλά πράγματα, όμως, ανεξάρτητα από τον Δημήτρη. Είχε σημαντική δραστηριότητα στο Τεχνικό Επιμελητήριο, για παράδειγμα. Ήθελε να προωθήσει την Αρχιτεκτονική ως φορέα πολιτισμού και να την προστατεύσει θεσμικά. Με τις κινήσεις και τις δημόσιες παρεμβάσεις της, ήθελε να ευαισθητοποιήσει την πολιτεία. Ήταν μια μεγάλη έγνοια της αυτή. Όλα αυτά τα κείμενα που είχε γράψει ως διαλέξεις ή ομιλίες, όμως, είχαν εκφωνηθεί με διάφορες αφορμές και δεν είχαν ποτέ συστηματοποιηθεί. Ο Δημήτρης Αντωνακάκης έκατσε και τα συγκέντρωσε όλα αυτά μετά τον θάνατό της. Τα περισσότερα κείμενά της είχαν τη μορφή χειρόγραφων σημειώσεών. Ακόμα και τα δαχτυλογραφημένα, όμως, είχαν επάνω τους σημάδια από μολύβια και διορθώσεις της τελευταίας στιγμής, που δείχνουν πόσο πολύ επεξεργαζόταν η Σουζάνα τη λεπτομέρεια, για να επικοινωνήσει σαφέστερα τη σκέψη που ήθελε να μεταδώσει.
Όταν έφτασα εγώ να επιμεληθώ αυτό το υλικό, είχε γίνει ήδη πολύ σημαντική προεργασία από τον Δημήτρη, ο οποίος είχε προσπαθήσει να ανασυγκροτήσει, να οργανώσει και να κατατάξει τις διαφορετικές ομιλίες από τις σκόρπιες σελίδες 02.3.7 02.3.8 02.3.9 02.3.7,10 Suzana Antonakaki's workspace at Atelier 66, 118 Benaki Street. Photographies ©Danai Makri 02.3.9 Pelion house, winter 1957-1958. Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. Photography ©Suzana Antonakaki PEOPLE 102 02.3

When I started to edit this material, Dimitris had already spent more than a year trying to reconstruct and classify Suzana’s various speeches from the scattered pages of her notes. His efforts had ushered in about sixty texts, which were then typed afresh by three peers (Sarra Matsa, Angeliki Tsamouridou, Evangelia Drosou) who rushed to help him. I first saw this material in March 2022 when I visited Dimitris to offer him a copy of my recently published book Resisting Postmodern Architecture: Critical Regionalism before Globalisation. I had just finished that decade-long work, when Dimitris told me that Suzana’s unpublished texts were saved in his computer now. I spontaneously responded that I wanted to edit them, to get them from his computer to the world out there. This is how this book project started.

The main part of my work was to organize Suzana’s texts thematically, so that they could become a book. But most texts also lacked numerous bibliographical references. This is how Dimitris and I embarked on a process of "archaeological excavation" in Suzana's library. Dimitris spent several summer evenings of 2022 shuffling through the bookcases of their office and apartment on 118 Benaki Street to take some 180 books off the shelves. And I undertook the task of tracing Suzana's handwritten notes on their pages. I spent several months doing just that, blindly searching for the source of a specific quote, in order to add the missing reference in Suzana’s text. At the same time, this part of the work also enabled me to immerse myself in Suzana's world; I caught a glimpse of the way in which she read various texts. I witnessed her spontaneous thoughts imprinted on the page when she underscored a phrase or read something that inspired her to think about Architecture afresh, and jot it down in the margin. Delving into her books, I also discovered how specific phrases stayed with her, and how she interpreted them.

DM So you got to know a different side of Suzana Antonakaki through this whole process. Could you tell me a bit more about this Suzana that you discovered?

SG Before writing my introduction to the book, I had not consistently thought about how I could see Suzana, independently of Dimitris. When I had that question clearly in mind, my thinking about her sprouted its branches and gradually flourished. Suzana then emerged as the architect-intellectual of Atelier 66. Dimitris is an avid reader, too; he is very much into philosophy and even more into poetry. But Suzana also read much "heavier" theoretical essays. I think one can discern that in her texts. Through my work on this book, I witnessed the depths of her thinking and the cultural gravitas behind every line that she drew.

των σημειώσεων της Σουζάνας. Είχαν προκύψει έτσι περίπου εξήντα κείμενα, τα οποία στη συνέχεια τα είχαν δακτυλογραφήσει στον υπολογιστή τρεις συνάδελφοι που έσπευσαν να τον βοηθήσουν: η Σάρρα Μάτσα, η Αγγελική Τσαμουρίδου και η Ευαγγελία Δρόσου. Είδα για πρώτη φορά όλο αυτό το υλικό συγκεντρωμένο τον Μάρτιο του 2022, όταν είχα πάει στο γραφείο του Δημήτρη για να του παραδώσω το αντίτυπο του βιβλίου μου Resisting Postmodern Architecture, που είχε μόλις εκδοθεί. Είχα μόλις τελειώσει αυτή την τεράστια δουλειά, η οποία με είχε απασχολήσει για μια δεκαετία σχεδόν, και ο Δημήτρης μού είπε ότι υπάρχουν αυτά τα κείμενα της Σουζάνας στον υπολογιστή του πλέον. Η αυθόρμητη αντίδρασή μου ήταν ότι θέλω να τα επιμεληθώ για να βγουν από τον υπολογιστή του στον κόσμο εκεί έξω. Και έτσι ξεκίνησε αυτή η δουλειά.
Το πιο βασικό κομμάτι της ήταν αφενός να τα οργανώσω θεματικά όλα αυτά τα κείμενα, για να πάρουν τη μορφή ενός βιβλίου. Αφετέρου, αυτό που έλειπε από πολλά κείμενα ήταν οι βιβλιογραφικές αναφορές. Ξεκίνησε έτσι μια διαδικασία «αρχαιολογικής ανασκαφής» στα βιβλία της Σουζάνας. Ο Δημήτρης πέρασε αρκετά από τα βράδια του εκείνο το καλοκαίρι σκαρφαλώνοντας στις βιβλιοθήκες του σπιτιού και του γραφείου τους, για να κατεβάσει γύρω στα 180 βιβλία από τα διάφορα ράφια. Κι εγώ στη συνέχεια προσπάθησα να βρω χειρόγραφες σημειώσεις της Σουζάνας στις σελίδες τους. Πέρασα αρκετούς μήνες έτσι, ψάχνοντας στα τυφλά να βρω από ποιο βιβλίο προέρχεται η κάθε συγκεκριμένη φράση, για να προσθέσω την παραπομπή που έλειπε. Αυτό ήταν ένα πολύ βασικό κομμάτι της δουλειάς το οποίο, όμως, ταυτόχρονα μου επέτρεψε να βυθιστώ για λίγο στον κόσμο της Σουζάνας, στον τρόπο με τον οποίο διάβαζε εκείνη. Μπόρεσα να δω την αυθόρμητη σκέψη της, όπως αποτυπωνόταν πάνω στο χαρτί τη στιγμή που εκείνη υπογραμμίζει μια φράση ή διαβάζει κάτι που της δίνει την αφορμή να σκεφτεί κάτι δικό της για την Αρχιτεκτονική και να το σημειώσει στο περιθώριο. Μέσα από την κατάδυσή μου στα βιβλία της, ανακάλυψα και τους τρόπους με τους οποίους κάποιες φράσεις έμειναν στο μυαλό της, πώς τις είχε ερμηνεύσει η ίδια.
ΔΜ Άρα γνώρισες μια διαφορετική πλευρά της Σουζάνας Αντωνακάκη, μέσα απ’ όλη αυτή τη διαδικασία. Θέλεις λίγο να μου πεις ποια Σουζάνα ανακάλυψες; ΣΓ Όταν ξεκίνησα να γράφω την εισαγωγή μου για το βιβλίο, άρχισα ίσως για πρώτη φορά να σκέφτομαι τόσο συστηματικά πώς θα μπορούσα να δω τη Σουζάνα μόνη της, χωρίς τον Δημήτρη. Κι αυτό το ερώτημα, σχεδόν από μόνο του, άρχισε να βγάζει κλαδιά, και να ανθίζει στη σκέψη μου σιγά-σιγά. Έτσι, αναδύθηκε σιγά-σιγά και η Σουζάνα ως η διανοούμενη αρχιτέκτονας της παρέας του Εργαστηρίου 66. Και ο Δημήτρης διαβάζει και είναι ένας άνθρωπος που του αρέσει πάρα πολύ η φιλοσοφία, και ακόμα περισσότερο η ποίηση. Αλλά η Σουζάνα διάβαζε και πολύ πιο «βαριά» θεωρητικά κείμενα. Νομίζω ότι το καταλαβαίνει κανείς διαβάζοντας τα κείμενα και τα βιβλία της. Μέσα από αυτή τη δουλειά, διέκρινα το βάθος της σκέψης και το πολιτισμικό βάρος που υπάρχει πίσω από όλα όσα σχεδιάζει.
ΔΜ Θέλεις να φέρεις ένα παράδειγμα που σε εντυπωσίασε πάρα πολύ; Ένα πράγμα που κράτησες εσύ; ΣΓ Καταρχάς έχει ενδιαφέρον να δει κανείς το ίδιο το αρχειακό υλικό, όπως τα σχέδιά της. Πέραν των διαφόρων υπολογισμών και πειραματισμών με αναλογίες και χρώματα, στο 02.3.10
02.3.8,11 Suzana & Dimitris Antonakakis, "Synopsis of an itinerary', lecture at the opening of the Greek Festival exhibition on the work of Dimitris Pikionis and Atelier 66 at Technische Universiteit Delft (27 October - 1 December 1981), November 1981. Suzana & Dimitris Antonakakis' private archive. Photographies ©Danai Makri PEOPLE 103 02.3
02.3.11

DM Do you want to give us an example of something that impressed you very much? Something that you held on to?

SG To begin with, the archival material, such as her drawings, is very interesting. In addition to various calculations, or sketchy iterations with different proportions and colours, a verse from a poem or a quote from a book is also frequently scribbled in the margin of a drawing. This reflects the sophisticated thinking that lies behind everything that she draws, which goes beyond specifying the materials or dimensions of architectural features. The proportions of a living room, for example, may consciously allude to the feeling of the same space in an old house in Makrinitsa, which Suzana had surveyed in 1959, when she was still a student.

The architectural world that she shared with Dimitris is very rich. Although I have been researching it for over a decade now, I cannot claim that I have mastered it or that I have managed to step in the minds of its creators. It is such a rich world that you can continue to explore it for a long time. No matter how much you try to see them as individual personalities, these people shared more than 60 years of working and living together. So, they constantly fed off each other. Suzana may have been the one reading the "heavy" theoretical texts, but she would then discuss it all with Dimitris over dinner. Entering the world of these people shows you what it means to lead a life dedicated to Architecture. Suzana and Dimitris Antonakakis’ architect self is always at work in the background no matter whether they are eating steaks in a tavern, attending a political event, or watching a film. They both remain primarily architects in whatever else they happen to do.

DM Do you recall any references to poems and books that surprised you, too, in terms of their connection to Architecture? And also, what do we mean when we say "heavy" theoretical texts?

SG "Heavy theoretical texts" are those that you read but feel that you cannot understand them. You cannot enter the world of such texts without some sort of prior training in their field. Even the simplest things can have their particular terminology; when these unfamiliar words pile up on the same page, the resulting discourse cannot be easily followed. In addition, some authors’ writing is straightforward, while that of others is convoluted. Suzana read both types of authors. And she cherished something from each of them. She was always trying to establish a creative relationship with theoretical material that helped her to advance her thinking about her own work as an architect. Whether she accurately transposed ideas from one field to another is not that important. What truly matters is the way in which she fuelled her creative process through these readings. Some of her favourite writers, such as Paul Valéry, who also wrote texts on Architecture, was a versatile poetic personality like her. Suzana’s

is impressive. There are very few architects who will have read all of the following authors in the same breath: Valéry,

and

περιθώριο ενός σχεδίου βλέπεις καμιά φορά και τον στίχο ενός ποιήματος ή μια φράση από ένα βιβλίο. Καταλαβαίνεις δηλαδή ότι υπάρχει μια σύνθετη σκέψη πίσω από οτιδήποτε σχεδιάζεται, που δεν αφορά απαραίτητα τα υλικά ή τις διαστάσεις των διαφόρων στοιχείων. Το ότι ένας χώρος έχει συγκεκριμένες αναλογίες, για παράδειγμα, μπορεί συνειδητά να δημιουργεί την αίσθηση ενός παλιού σπιτιού στη Μακρινίτσα, που είχε αποτυπώσει η Σουζάνα το 1959, όταν ήταν φοιτήτρια.
Είναι ένας πολύ πλούσιος κόσμος, που αν και ασχολούμαι μαζί του για πάνω από δέκα χρόνια τώρα, δεν μπορώ ακόμη να ισχυριστώ ότι τον κατέχω ή ότι έχω μπει τελείως στο μυαλό των δημιουργών του. Είναι ένας κόσμος πλούσιος που μπορείς να συνεχίζεις να εξερευνάς για καιρό. Όσο κι αν προσπαθείς να τους απομονώσεις, αυτοί οι άνθρωποι πορεύτηκαν 60 χρόνια μαζί στη δουλειά και στη ζωή. Υπάρχει λοιπόν αυτή η διαρκής αλληλοτροφοδότηση. Μπορεί η Σουζάνα να διάβαζε τα «βαριά» θεωρητικά κείμενα, αλλά το βράδυ που θα καθόταν με τον Δημήτρη να συζητήσουν, θα έκαναν μια κουβέντα για όλα αυτά. Όταν βρίσκεται κανείς στον κόσμο αυτών τον ανθρώπων, καταλαβαίνει τι σημαίνει μια ζωή αφιερωμένη στην Αρχιτεκτονική. Είτε είμαστε στην ταβέρνα και τρώμε μπριζόλες, είτε είμαστε σε μια πολιτική εκδήλωση, είτε βλέπουμε ένα κινηματογραφικό έργο, υπάρχει πάντα η ματιά του αρχιτέκτονα από πίσω. Ο Δημήτρης και η Σουζάνα Αντωνακάκη δεν παύουν να είναι αρχιτέκτονες σε οτιδήποτε κι αν κάνουν.
ΔΜ Θυμάσαι κάποιες αναφορές σε ποιήματα και βιβλία που να σε εξέπληξαν κι εσένα, σε σχέση με τη σύνδεσή τους με την Αρχιτεκτονική; Και επίσης τι εννοούμε όταν λέμε «βαριά» θεωρητικά κείμενα; ΣΓ «Βαριά θεωρητικά» λέω τα κείμενα που διαβάζει κάποιος και δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα. Είναι κείμενα που χρειάζονται μια κατάρτιση, για να μπορέσεις να μπεις στον κόσμο τους. Ακόμα και τα πιο απλά πράγματα μπορεί να έχουν την ειδική ορολογία τους, έναν λόγο που να μην μπορείς να παρακολουθήσεις εύκολα, με πολλές άγνωστες λέξεις. Υπάρχουν επίσης συγγραφείς που γράφουν απλά και συγγραφείς που γράφουν περίπλοκα. Η Σουζάνα τούς διάβαζε και τους δύο. Και έπαιρνε από όλους κάτι. Προσπαθούσε να εγκαταστήσει μια σχέση δημιουργική με το θεωρητικό υλικό, που ουσιαστικά την βοηθούσε εκείνη να προχωράει την σκέψη της για όσα έκανε ως αρχιτέκτονας. Μας νοιάζει λιγότερο το αν υπήρχε ακρίβεια στο πώς μετέφερε τις ιδέες από το ένα πεδίο στο άλλο. Περισσότερη σημασία έχει η τροφοδότηση της δημιουργικής της διαδικασίας μέσα από αυτά τα διαβάσματα. Υπάρχουν κάποιοι αγαπημένοι της συγγραφείς, όπως ο Πωλ Βαλερύ, ο οποίος έχει γράψει επίσης κείμενα για την Αρχιτεκτονική και ήταν και αυτός μια πολύπλευρη ποιητική προσωπικότητα. Αλλά νομίζω ότι είναι λίγοι οι αρχιτέκτονες που θα έχουν διαβάσει π.χ. και Βαλερύ και Χάιντεγκερ και Λεφέβρ, και Σεφέρη και Καβάφη και Παμπούδη, και Ντεριντά και Φοσιγιόν και Μπασελάρ, και Όμηρο και Καλβίνο και Ουγκώ. Ήταν ένα πνεύμα ανήσυχο, που διαρκώς είχε τις κεραίες της ανοιχτές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και αποτυπωνόταν έντονα και γλαφυρά στα μάτια της που σπινθηροβολούσαν, όποτε ένιωθε ότι κάτι την ενδιαφέρει και προσπαθούσε να το αφομοιώσει.
02.3.12
reading list Heidegger Lefevre; Seferis, Cavafy
02.3.13
02.3.15
02.3.14 02.3.15 Suzana & Dimitris Antonakakis, Lyttos hotel in Anissaras-Hersonissos, Heraklion, Crete (1977). Associate architect: Alekos Polychroniadis. Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. Photography ©Alekos Polychroniadis 02.3.12-13 Suzana Antonakaki, translation into Greek of a passage from Victor Hugo's novel Notre-Dame de Paris 1482 (Paris: Pocket, 1989), p. 236: "It is the ant-hole of the mind. It is the hive where all imaginations, those golden bees, arrive with their honey. The edifice has a thousand floors... On the left at the entrance... the old white marble relief of Homer... There, too, there is confusion of languages, unstoppable activity, and tireless work. Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. Photographies ©Danai Makri
PEOPLE 104 02.3
02.3.14 Resisting Postmodern Architecture: Critical Regionalism before Globalisation (London: UCL Press, 2022).

DM When a researcher is working, do they have a desire for the way in which they would like their work to be used?

SG Writers frequently imagine that there are ideal readers who can perceive even the subtlest allusion that is included in their writings. But this is pure fantasy. The sooner one gets rid of it, the better. As a writer, you must come to terms with the idea that when you release a book out there in the world, it can be understood and utilized to help other people think differently than you do. Readers keep that which is significant for them, and this does not necessarily coincide with your own concerns.

Having said that, my books effectively familiarize international audiences with Modern Architecture in Greece. Until recently, there were no similarly extensive and systematic studies of distinguished Greek architects, freely accessible across the world, in English. But I do not start writing a book with a specific mission in mind. Some topics are just more significant for certain audiences than others. In any case, I usually start working on things that attract my intellectual interest or hold a special place in my heart. I think that my publications also reflect my personal trajectory, the ways in which I have assimilated variegated stimuli from the different environments within which I have conducted my studies, research and teaching.

Within the creative freedom of these History & Theory courses, I felt that I could also delve deeper into the theoretical side of my studies, which always fascinated me. So, I started studying Philosophy and History of Science at the National & Kapodistrian University of Athens, after completing my Master’s in Architectural History & Theory, followed up by a Master’s in History and Philosophy of Science and Technology. As such, when I arrived in London, I thought I would embark on this great Ph.D. project that would bring the worlds of Philosophy and Architecture finally together. But my thesis turned out to be something completely different. Instead of becoming a philosopher, I reimagined myself as a historian. And this somehow took me all the way back to my childhood, reminding me that I always liked storytelling. Instead of telling stories about ducks, I would now start writing histories about buildings and the people who make or inhabit them.

DM And how have you evolved, in practice, through this whole process?

SG I entered the School of Architecture without having the faintest idea of all that which an architect does. Since I was a child, I liked to draw cartoons and comics with ducks. So, when it was time to decide for my future studies, my parents directed me towards the National Technical University of Athens School of Architecture, where my love for drawing could find its right place. They suggested that architecture, rather than cartooning, was a safer bet as my future profession. So, without thinking too much about it then, I embarked on studying architecture. It took me some time to figure out what I was doing in this School.

At The Bartlett, it would have taken about a week for someone to encourage me to creatively integrate the comics that I used to write and draw as a child into the creative process of my work as an architect. By contrast, it took me 3-4 years to figure this out in the School of Athens. And it would have been virtually impossible for me to realize it without the History and Theory course on Contemporary Architecture which was then taught by Panagiotis Tournikiotis, Dimitris Philippidis, and John Peponis. This professorial dream team opened my eyes to a richer architectural world than that which was then offered in the School’s design studios. Attending these lectures, I realized that an architect could do so much more than that.

But all these jigsaw pieces did not fall as neatly into place as it may sound now. I faced great dilemmas along the way. Would I become an architect or a philosopher, after all?

Would I settle in London or return to Greece?

I constantly felt like I was trying to find my footing on two boats, without knowing on which of them I would end up. But contradictions and internal conflicts are possibly inevitable as we grow as personalities.

DM Since we have discussed all these things, how important do you think that the oral tradition is for architecture?

SG Orality is significant in my work, although it is not widely regarded as reliable, in strict scientific terms. Through my work with autobiographical interviews, however, I witnessed how much more one shares orally in private (even when a gadget on the table records every single one of their words) rather than in writing, in public. The interviews that I conducted also hinted at other evidence that I needed to gather as part of my later work as a historian. These conversations gave me an idea of the sorts of additional material for which I would need to look out, such as student projects, brochures and pamphlets from that period.

Εκ των πραγμάτων, όμως, τα δικά μου βιβλία σίγουρα προβάλλουν τη νεοελληνική Αρχιτεκτονική σε ένα διεθνές κοινό. Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχαν αντίστοιχα εκτενείς συστηματικές μελέτες για σημαντικούς αρχιτέκτονες της χώρας μας που να είναι ταυτόχρονα ελεύθερα προσβάσιμες, σε ψηφιακή μορφή, και στα Αγγλικά. Δεν θα έλεγα, ωστόσο, ότι έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου ή μια αποστολή που νιώθω ότι πρέπει να επιτελέσει ένα βιβλίο μου, αν και κάποια θέματα έχουν σίγουρα μεγαλύτερη βαρύτητα από άλλα. Σε κάθε περίπτωση, ξεκινάω να δουλεύω με πράγματα που μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον και έχουν μια ιδιαίτερη αξία για εμένα πρώτα. Νομίζω ότι τα βιβλία που ανέφερα παραπάνω αποτυπώνουν και τη δική μου πορεία και τον τρόπο με τον οποίο έχω αφομοιώσει στη δουλειά μου τις επιδράσεις των διαφορετικών περιβαλλόντων, εντός των οποίων έχω κινηθεί ως τώρα.
ΔΜ Και πρακτικά, πόσο σε έχει η εξελίξει όλη αυτή η πορεία; ΣΓ Μπήκα στην Αρχιτεκτονική, χωρίς να έχω ιδέα τού τι ακριβώς κάνει ένας αρχιτέκτονας. Από μικρός μου άρεσε να ζωγραφίζω – και πιο συγκεκριμένα να φτιάχνω κόμικς, ιστορίες με πάπιες. Όταν λοιπόν ήρθε η ώρα να δώσω πανελλήνιες, υπήρξε αυτή η καθοδήγηση από τη μεριά των γονιών μου να κινηθώ προς το Πολυτεχνείο, καθώς μου άρεσε τόσο πολύ το σχέδιο. Μου έλεγαν πως η Αρχιτεκτονική είναι πιο ασφαλές επάγγελμα από τη σκιτσογραφία, για παράδειγμα. Οπότε, χωρίς να το σκεφτώ και πολύ τότε, μπήκα στο Πολυτεχνείο. Και πράγματι βρέθηκα σε μια σχολή που μου πήρε κάποιον χρόνο για να καταλάβω τι μου γίνεται. Στην Bartlett, θα μου είχαν δείξει από την πρώτη σχεδόν εβδομάδα των σπουδών μου πώς θα μπορούσα να ενσωματώσω τα κόμικς που έφτιαχνα όταν ήμουν μικρός στη δημιουργική διαδικασία της δουλειάς μου ως αρχιτέκτονας. Στο Πολυτεχνείο, χρειάστηκαν 3-4 χρόνια για να το καταλάβω αυτό. Και θα μου ήταν αδύνατο να το συνειδητοποιήσω χωρίς τα μαθήματα Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής της Σύγχρονης Εποχής που δίδασκαν τότε ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης, ο Δημήτρης Φιλιππίδης και ο Γιάννης Πεπονής. Ήταν πραγματικά μια dream team διδασκόντων, η οποία μου άνοιγε τα μάτια, όποτε τους άκουγα να μιλάνε στο αμφιθέατρο. Καταλάβαινα τι άλλα πράγματα θα μπορούσε να είναι ή να κάνει ένας αρχιτέκτονας.
Μέσα στη δημιουργική ελευθερία των μαθημάτων αυτών, ένιωσα ότι μπορώ να αναπτύξω περισσότερο και το θεωρητικό κομμάτι των σπουδών μου, που πάντα με τραβούσε. Ξεκίνησα λοιπόν σπουδές Φιλοσοφίας και Ιστορίας της Επιστήμης στο ΕΚΠΑ, μετά το μεταπτυχιακό μου στη Θεωρία της Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, και συνέχισα και τις σπουδές μου στην Ιστορία και τη Φιλοσοφία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Πηγαίνοντας στο Λονδίνο, πίστευα λοιπόν ότι θα κάνω το φοβερό διδακτορικό, που θα φέρει κοντά τους κόσμους της Φιλοσοφίας και της Αρχιτεκτονικής. Τελικά, έγινε κάτι τελείως διαφορετικό. Αντί για φιλόσοφος, έγινα ιστορικός. Και αυτό με πήγε κατά κάποιο τρόπο πίσω στα παιδικά μου χρόνια, θυμίζοντάς μου ότι πάντα μου άρεσε να λέω ιστορίες. Απλώς, αντί να λέω ιστορίες με πάπιες, άρχισα πια να λέω ιστορίες με κτίρια και με τους ανθρώπους που τα φτιάχνουν ή τα κατοικούν.
Τώρα, όπως τα λέω αυτά, ακούγονται όλα ωραία και τακτοποιημένα, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μεγάλα τα διλήμματα, σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής μου. Θα γινόμουν τελικά αρχιτέκτονας ή φιλόσοφος; Θα έμενα στο Λονδίνο ή θα επέστρεφα στην Αθήνα; Ένιωθα διαρκώς ότι πατάω σε δύο βάρκες και δεν ήξερα πού θα καταλήξω. Υπήρχαν όλα αυτά και τα ένιωθα εξίσου δυνατά μέσα μου. Αλλά οι αντιφάσεις και οι εσωτερικές συγκρούσεις είναι μάλλον αναπόφευκτες όταν εξελισσόμαστε ως προσωπικότητες.
ΔΜ Μιας και μιλήσαμε για όλα αυτά τα πράγματα, ποια είναι η σημασία που αποδίδεις στην προφορική παράδοση για την Αρχιτεκτονική; ΣΓ Η προφορική παράδοση είναι για μένα πολύ σημαντική, αν και δεν θεωρείται πολύ αξιόπιστη επιστημονικά. Εγώ πάντως δούλεψα πολύ με αυτοβιογραφικές συνεντεύξεις και είδα πόσα πολλά περισσότερα λέει κανείς προφορικά και ιδιωτικά (ακόμα και όταν έχει ένα μηχανάκι να καταγράφει την κάθε του λέξη), παρά γραπτά και δημόσια. Μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις, άντλησα ακόμα και πολύτιμες ενδείξεις για άλλα στοιχεία που έπρεπε να συλλέξω ως ιστορικός. Μου έδιναν μια ιδέα για το είδος του αρχειακού υλικού που θα χρειαζόμουν ακόμα να βρω, όπως φοιτητικές εργασίες και μπροσούρες εκείνης της εποχής, για παράδειγμα.
Μέσα από τέτοιες συνεντεύξεις, κατάλαβα επίσης ότι ακόμα και τα ίδια τα αρχεία μπορεί να έκρυβαν πράγματα. Ο Δημήτρης Αντωνακάκης, για παράδειγμα, παρέμεινε στη Σχολή της Αθήνας για παραπάνω από τριάντα χρόνια με την ιδιότητα του επιμελητή. Επειδή δεν είχε θέση καθηγητή, τυπικά δεν επιτρεπόταν να επιβλέπει διπλωματικές εργασίες. Έμπαινε 02.3.16 Suzana & Dimitris Antonakakis, pavement landscaping in the triple house on Pinotsi Street in Athens (1978). Suzana & Dimitris Antonakakis private archives. PEOPLE 106 02.3

Through these interviews, I also realized that some things could be hidden in plain sight in archival collections. To cite just one example, Dimitris Antonakakis was a teaching fellow at the School of Athens for 30 years. Despite being an internationally renowned architect, however, he was not formally allowed to supervise diploma projects because he did not have a professorial position in the School. So, a colleague would step in as supervisor on paper, for Antonakakis to supervise the student, in practice. Had I been limited to looking at the student projects in the School’s archive, I would not have been able to arrive at this information. It was the oral testimony of one of his peers that led me to it.

So, that which is said orally is very important, because it explores the freedom of a private conversation between two people. For personal and other reasons, people do not say many things as easily in public. At the same time, the testimony of individuals who participated in a historical event should ideally be documented. Even if one does not fully trust their subjectivity, it can always serve as a prelude to more systematic historical work that may follow.

the built environment of our everyday life; the importance of boundaries, of movement and transitions in Architecture; the use of colour in Architecture and the city; theatricality and dwelling; the relations between time and space; ornament and the poetic dimension of everyday objects; the architecture of the Athenian apartment building and the association of the Greek city with its locus and natural environment." Are there any themes from Suzana’s texts that remain very topical today? Which are the most pertinent, in your opinion?

SG The long list that you just read out loud summarizes the topics that were constantly revisited in Suzana's writings. They form her personal contribution to Modern Greek Architecture. We could start with her discussion of colour, for example. When you speak with Dimitris about it today, he usually replies: "I wish Suzana were here so that we could be more daring with our colors." Suzana was willing to experiment with colour at a time when white was mythologized as the true colour of modern architecture. Working systematically, Suzana devised her own colour scheme and continued to develop it throughout her career. She had initially based it on the earlier work of Le Corbusier and Nikos Hadjikyriakos-Ghika’s drawing classes at the National Technical University of Athens in the 1950s. She constantly experimented with mixing different pigments with plaster from one project to the next. Colour still allows one to open a different discussion around Greek architecture today. A cursory glance at the Athenian apartment buildings that are currently under construction would suffice to show that only four colours prevail: black, grey, dark brown, and white. We can certainly live in the more colourful cities that Suzana desired, under the Mediterranean light.

DM Let us return to the book about Suzana Antonakaki. I am going to read this aloud now because I would like to hear your comment on a whole passage: "the poetic conception of

Then there is this very important part of her work, which addresses architecture's relationship with place and the natural landscape in particular. This is relevant to current debates around climate change; namely, how one can arrive at an architecture with minimal footprint on the ground. In this context, Suzana & Dimitris Antonakakis’ design for a house on Crete immediately comes to my mind. They designed it around the old olive grove that stood for years on that plot of land. How one can introduce an architectural project into an existing ecosystem in a way that also inserts people seamlessly into that ecosystem is a very pertinent discussion. Suzana’s work could further foreground it as relevant for the future of Architecture today.

κάποιος άλλος συνάδελφος ως επιβλέπων στα χαρτιά λοιπόν, και η βασική δουλειά της επίβλεψης γινόταν από τον Αντωνακάκη. Αυτό δεν θα μπορούσα να το ξέρω, αν κοίταζα απλά το αρχείο των διπλωματικών εργασιών της Σχολής. Το έμαθα από τις προφορικές μαρτυρίες των συναδέλφων του.
Είναι πολύ σημαντικά όσα λέγονται προφορικά λοιπόν, διότι υπάρχει ελευθερία στον προφορικό λόγο, ιδιαίτερα σε μια κατ’ ιδίαν συζήτηση δύο ανθρώπων. Υπάρχουν διάφοροι, προσωπικοί και γενικότεροι, λόγοι για τους οποίους πολλά πράγματα δεν λέγονται δημόσια. Ταυτόχρονα, όμως, έχει σημασία και η εμπειρία του κάθε ανθρώπου που συμμετείχε σε ένα ιστορικό γεγονός, αν είναι δυνατόν, να καταγράφεται ως μαρτυρία. Ακόμα και αν κανείς δεν εμπιστεύεται πλήρως την υποκειμενικότητά της, είναι πάντα ένα πολύ σημαντικό κομμάτι και για μια πιο συστηματική ιστορική δουλειά που μπορεί να ακολουθεί στη συνέχεια.
ΔΜ Ας επιστρέψουμε στο βιβλίο για τη Σουζάνα Αντωνακάκη. Και τώρα θα κάνω ανάγνωση, γιατί είναι ένα χωρίο ολόκληρο που θέλω να σχολιάσουμε: «η ποιητική σύλληψη του κτισμένου περιβάλλοντος της καθημερινότητάς μας, η σημασία των ορίων της κίνησης και των μεταβάσεων στην Αρχιτεκτονική, η χρήση του χρώματος στην Αρχιτεκτονική και στην πόλη, η θεατρικότητα και η κατοίκηση, οι σχέσεις χρόνου και χώρου, ο διάκοσμος και η ποιητική διάσταση των αντικειμένων της καθημερινής ζωής, η αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας και η συσχέτιση της ελληνικής πόλης με τον τόπο και το φυσικό περιβάλλον». Υπάρχουν θέματα που παραμένουν πολύ επίκαιρα; Ποια είναι τα πιο επίκαιρα κατά την άποψή σου; ΣΓ Όλα αυτά που μόλις διάβασες είναι το απόσταγμα από τα θέματα που έβλεπα να επιστρέφουν στα κείμενα της Σουζάνας και συνιστούν την ιδιαίτερη συνεισφορά της στη νεοελληνική Αρχιτεκτονική. Ας ξεκινήσουμε από τη συζήτηση για το χρώμα, για παράδειγμα. Όταν μιλάς με τον Δημήτρη γι’ αυτό σήμερα, σου λέει: «μακάρι να ήταν εδώ η Σουζάνα για να κάναμε κάτι πιο τολμηρό με τα χρώματα». Η Σουζάνα είχε αυτή τη διάθεση να πειραματιστεί με το χρώμα σε μια εποχή που επικρατούσε ένας μύθος γύρω από την πρωτοκαθεδρία του λευκού στη μοντέρνα Αρχιτεκτονική. Με συστηματική δουλειά, η Σουζάνα είχε φτιάξει ένα δικό της χρωματολόγιο, και δεν σταμάτησε να το εξελίσσει σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της. Το είχε αρχικά βασίσει στην προηγούμενη δουλειά του Le Corbusier και στα σχετικά μαθήματα του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα στο Πολυτεχνείο την δεκαετία του 1950. Στη συνέχεια, πειραματιζόταν και η ίδια, αναμιγνύοντας διαφορετικές χρωστικές ουσίες με τους σοβάδες, από το ένα έργο στο άλλο. Το χρώμα λοιπόν είναι μια ωραία θεματική και για εμάς σήμερα. Βλέπω τις αθηναϊκές πολυκατοικίες που χτίζονται αυτόν τον καιρό και οι αποχρώσεις που κυριαρχούν είναι οι εξής τέσσερεις: μαύρο, γκρίζο, σκούρο καφέ και λευκό. Είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να ζούμε σε πιο χρωματιστές πόλεις, λουσμένες στο μεσογειακό φως, όπως θα ήθελε και η Σουζάνα.
Όλο αυτό το κομμάτι της δουλειάς της, που αφορά τη σχέση της Αρχιτεκτονικής με τον τόπο και το φυσικό τοπίο ιδιαίτερα, είναι επίσης πάρα πολύ σχετικό με τις σύγχρονες συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή, για το πώς μπορούμε τελικά να κάνουμε μια αρχιτεκτονική η οποία να αφήνει το ελάχιστο αποτύπωμα στο έδαφος. Υπάρχει μια κατοικία στην Κρήτη που μου έρχεται στο μυαλό, όπου το ίδιο το σχέδιο της Σουζάνας και του Δημήτρη για το κτίριο προσπαθεί να διασώσει τις ελιές που ήδη υπάρχουν μέσα σε αυτό το κτήμα, καθώς σχεδιάζεται γύρω τους. Το πώς μπορείς να εισαγάγεις ένα αρχιτεκτονικό σώμα μέσα σε ένα οικοσύστημα, και να το κάνεις με έναν τρόπο που η αρχιτεκτονική σου να βάζει ομαλά και τον άνθρωπο μέσα σε αυτό το υπάρχον οικοσύστημα, είναι μια πολύ επίκαιρη συζήτηση, η οποία έχει ζουμί και θα μπορούσε να αναδειχθεί περισσότερο μέσα από το έργο της, για το πώς προχωράει η Αρχιτεκτονική σήμερα.
Τέλος, η ελληνική πόλη έχει την ιδιαιτερότητα να είναι μια πόλη που αναπτύχθηκε μεταπολεμικά χωρίς το μεγάλο κεφάλαιο. Κι έτσι επιβιώνουν ακόμη πολλές μικροϊδιοκτησίες σε κτίρια με σχετικά μικρά ύψη, 5 ή 6 ορόφων. Αυτό είναι κάτι που έχει κεντρίσει και το ενδιαφέρον σημαντικών ιστορικών της μοντέρνας αρχιτεκτονικής όπως ο Kenneth Frampton. Χρειάζεται, όμως, να κάνουμε εμείς αυτή τη συζήτηση, εμείς ακριβώς που ζούμε σε αυτήν την ελληνική πόλη και βιώνουμε και τις θετικές και τις αρνητικές συνέπειες των ιδιαιτεροτήτων της στην καθημερινότητά μας. Είναι καλό να συνε-
02.3.16
02.3.17 Anastasia Karandiniou, Christina Achtipi & Stelios Yamarelos (eds.), ATHENS by SOUND, installation at the national pavilion of Greece at the 11th Venice Architecture Biennale, 2008. Photography ©Cathy Cunliffe PEOPLE 107 02.3
02.3.17

of local bureaucracy. What really impresses me in the work of Greek architects is their resilience; how they can still promote Architecture against the long-standing odds of economic hardship, bureaucracy, delays, and so many other obstacles in their practice. They are constantly called upon to make their way through such Clashing Rocks, in order to realize their architectural vision. Greek architects practise the skills required by such a heroic endeavour on a daily basis. My optimism for the future rests on that side of practising architecture in Greece, combined with the wider knowledge base of the new generation. The only caveat is that we should also seriously address the challenges of current developments in Greek cities.

DM For the finale, what is your next book?

SG I just delivered the manuscript for my book on Konstantinidis, so I have just started working on the special issue of Architectural Research Quarterly on histories of disability in architecture now. This work may also lead to my next book in the future, which will possibly be a wider collection of texts around these issues.

I have also been recently appointed to direct the ‘Architecture’ book series for Crete University Press. Through this role, I intend to commission not only translations of important titles that are currently missing from local architectural literature, but also new books by Greek architects and historians. I would be delighted to see this series becoming a forum for Greek architects to share more details about their art with the wider public. Through the book series, I would also like to introduce the thinking of important architects from our wider neighbourhood, such as the Balkans, the Northern African countries and the Arab World, who remain totally unknown in Greece. I am also willing to oversee book projects addressing the relationships between Architecture and other artistic fields, the environment, landscape and climate change, or the third age. There are hardly any books on these topics from the perspective of Architecture, in Greece.

SUZANA ANTONAKAKI (1935-2020) , in collaboration with Dimitris Antonakakis, was a founding architect-member of Atelier 66. Their joint work won numerous awards in architectural competitions and was repeatedly included in important publications by international historians of Architecture. She was a member of the Board of Directors of the Association of Greek Architects (SADAS, 1971-1972), President of the Architects’ Sector at the Technical Chamber of Greece (TEE, 1980-1984), member of the National Secretariat of the International Union of Architects (UIA, 1982-2002) and corresponding member of the French Academy of Architecture (Académie d'Architecture, 19952020). Throughout her career, she taught at university seminars and gave numerous lectures in Greece and abroad.

STELIOS GIAMARELOS (B. 1982) is Associate Professor in Architectural History & Theory at The Bartlett School of Architecture, University College London. He is the ‘Architecture’ series editor for Crete University Press and the author of Resisting Postmodern Architecture: Critical Regionalism before Globalisation (London: UCL Press, 2022). He has served as Executive Editor of The Journal of Architecture (RIBA, 2020-22) and General Editor of Architectural Histories (EAHN, 2017-20). His research in architectural history and theory has been supported with scholarships and research grants by the: European Social Fund, Royal Institute of British Architects, British Council, Hellenic Ministries of Culture and Environment, Greek State Scholarships Foundation, and the Onassis, Michelis, and Schwarz Foundations.

ΔΜ Τέλος, ποιο είναι το επόμενο βιβλίο σου; ΣΓ Μόλις παρέδωσα το βιβλίο για τον Κωνσταντινίδη και αρχίζω και δουλεύω το ειδικό τεύχος του Architectural Research Quarterly, για την αρχιτεκτονική της αναπηρίας, που προανέφερα. Αυτή η θεματική μπορεί στο μέλλον να οδηγήσει και στο επόμενο βιβλίο μου, που θα είναι μια ευρύτερη συλλογή κειμένων γύρω από αυτά τα ζητήματα.
ανέλαβα να διευθύνω και τη σειρά των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης για την «Αρχιτεκτονική». Μέσα από αυτή τη σειρά, θα αρχίσουν λοιπόν να κυκλοφορούν μεταφράσεις σημαντικών έργων που λείπουν από την ελληνική βιβλιογραφία, αλλά και να γράφονται νέα βιβλία από Έλληνες αρχιτέκτονες και ιστορικούς. Θα μου άρεσε οι Έλληνες αρχιτέκτονες να αρχίσουν να μιλάνε περισσότερο για την τέχνη τους και να αποτυπώσουμε τις σκέψεις τους σε ένα βιβλίο. Θα μου άρεσε να γνωρίσουμε αρχιτέκτονες της ευρύτερης γειτονιάς μας, που δεν τους ξέρουμε καθόλου: από τα Βαλκάνια, τις βορειοαφρικανικές χώρες και τον Αραβικό Kόσμο. Θέλω επίσης να εκδώσουμε βιβλία που να μιλάνε για τις σχέσεις της αρχιτεκτονικής με άλλες πολιτισμικές περιοχές, τις τέχνες, το περιβάλλον, το τοπίο και την κλιματική αλλαγή, ή την τρίτη ηλικία. Δεν υπάρχουν ακόμη πολλά βιβλία για αυτά τα θέματα από τη σκοπιά της Aρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.
Πρόσφατα,
Η ΣΟΎΖΑΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗ (1935–2020), αρχιτέκτων σε μόνιμη συνεργασία με τον Δημήτρη Αντωνακάκη, ήταν ιδρυτικό μέλος του Εργαστηρίου 66. Το κοινό τους έργο απέσπασε πολυάριθμες βραβεύσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και δημοσιεύτηκε επανειλημμένα σε σημαντικές εκδόσεις διεθνών ιστορικών της αρχιτεκτονικής. Διετέλεσε μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ, 1971–1972), πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ, 1980–1984), μέλος της Εθνικής Γραμματείας της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA, 1982–2002) και αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (Académie d’Architecture, 1995–2020). Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της δίδαξε σε πανεπιστημιακά σεμινάρια και έδωσε πολυάριθμες διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΙΑΜΑΡΕΛΟΣ (ΓΕΝ. 1982) είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στη Bartlett School of Architecture, University College London, διευθυντής της σειράς «Αρχιτεκτονική» για τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, και συγγραφέας της μονογραφίας Resisting Postmodern Architecture: Critical Regionalism before Globalisation (Λονδίνο: UCL Press, 2022). Έχει επίσης διατελέσει εκτελεστικός συντάκτης στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Architecture (RIBA, 2020-22) και μέλος της συντακτικής ομάδας του επιστημονικού περιοδικού Architectural Histories (EAHN, 2017-20). Το έργο του στην ιστορία και θεωρία της αρχιτεκτονικής έχει υποστηριχτεί με υποτροφίες και ερευνητικά κονδύλια από: το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, τα Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, το Royal Institute of British Architects, το British Council, το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, το Ίδρυμα Ωνάση, το Ίδρυμα Παναγιώτη & Έφης Μιχελή, και το Ίδρυμα Schwarz.
02.3.19
PEOPLE 109 02.3
02.3.19 Suzana Antonakaki, Architectural Poetics: Texts 1959–2019, ed. by Stelios Giamarelos (Heraklion: Crete University Press, 2023).

Mediterranean architecture is synonymous with emotion and purity. It represents the earthly materials and the art that shapes them. It praises the poetry and philosophy of the place. At dePLOT Architects, the architectural engineer Ourania Pikramenou and the interior designer Dominiki Katramadopoulou weave Mediterranean stories that respond to the times' needs and the timelessness of places.

A CURRENT LANGUAGE

In Greece today, investment activity continues to boom at an explosive rate. With it, the new era of Architecture is evolving. An era where Architecture is not just an aesthetic "medium" that precedes construction but a philosophy of embodying new ways of life. The stakes are twofold: on the one hand, in popular destinations, the challenge is differentiation and character. On the other hand, by exploring lesser-known but exciting locations in the countryside, Architecture creates experiences based on their own character. So imagine a high-end cottage in a quiet olive grove, with a watery landscape as a backdrop. Or consider how a 1970s high-rise building in a mountain village in Crete is transformed into a hotel carved from the stone and wood of the earth in just 5 months!

"At our firm, Architecture reflects the soul and practical needs of those who trust us. In renovation, as was the case with the Achatis Hotel in Koutouloufari, Crete, we preserve the original building structure while seeking a new, pure form. The context, the place, and our philosophy guide us. We may be inspired by the simplicity and honesty of rural life, such as the way farmers harvest wheat, and transform this inspiration into architectural creations free of formalisms," says Ourania Pikramenou.

In this particular project, under a limited budget and under time pressure, the implementation was made possible thanks to a downto-earth study that took into account regulations and real project actualizations and, as a result, was applied to the letter in the construction. In the case of the Achatis Hotel, the existing building housed rooms for rent in the 1970s and is a typical example of the collective memory of the area as a holiday resort.

In this reality, we meet dePLOT Architects. Ourania Pikramenou and Dominiki Katramadopoulou, new and rising stars in the design industry, specialize in architecture and interior design, respectively. Two young women under 35 years old, who have traced parallel paths, discovered from their first professional meeting their connection in terms of vision, philosophy, and aesthetics.

They soon became aware of the creative union between architects and interior designers and the universal solution in the re-creation of buildings, complexes, and building structures and in their upgraded reuse.

The architectural design aimed to rearrange the façades and spaces, giving the building a fresh breath of life by incorporating new elements and highlighting the area’s traditional character.

"The fusion of the interior and the exterior is one of the most important cases of our office design.

The openings are passages but also the main link to the atrium space," Ourania and Dominiki explain.

The hotel’s interior design, an earthy palette inspired by the Mediterranean, and use of materials such as natural wood in frames and furniture, mosaic slabs on the floors, and the beautifully preserved staircase with travertine marble, beige tones, and stone, combined with the placement of olive trees at the entrance and in the courtyards, are the "binding" in a sophisticated weave of new and traditional elements.

Danai Makri
Η μεσογειακή αρχιτεκτονική είναι συνώνυμο του συναισθήματος και της καθαρότητας. Αντιπροσωπεύει το υλικό από τη γη και την τέχνη που το πλάθει. Τραγουδά την ποίηση και τη φιλοσοφία του τόπου. Στο γραφείο dePLOT Architects, η αρχιτέκτονας μηχανικός Ουρανία Πικραμένου και η interior designer Δομινίκη Κατραμαδοπούλου εξυφαίνουν μεσογειακές ιστορίες που αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των καιρών, αλλά και τη διαχρονικότητα των τόπων. Στην Ελλάδα τού σήμερα η επενδυτική δραστηριότητα συνεχίζει να ανθίζει με εκρηκτικούς ρυθμούς. Μαζί της εξελίσσεται η νέα εποχή της Αρχιτεκτονικής. Μία εποχή όπου η Αρχιτεκτονική δεν αποτελεί απλά ένα αισθητικό «μέσο» πριν την κατασκευή, αλλά μία φιλοσοφία ενσάρκωσης νέων τρόπων ζωής. Το στοίχημα που αντιμετωπίζει είναι διπλό: αφενός, στους δημοφιλείς προορισμούς, ζητούμενο είναι η διαφοροποίηση και ο χαρακτήρας. Αφετέρου,
γνωστές, αλλά συναρπαστικές τοποθεσίες στην ύπαιθρο, η Αρχιτεκτονική σχεδιάζει εμπειρίες με δικό τους χαρακτήρα. Φανταστείτε λοιπόν ένα high-end cottage σε έναν ήσυχο ελαιώνα, με φόντο το υδάτινο τοπίο. Ή αναλογιστείτε πώς ένα πολυώροφο κτίριο της δεκαετίας του ‘70 σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης μετατρέπεται σ’ ένα ξενοδοχείο σμιλεμένο από την πέτρα και το ξύλο της γης, μέσα σε μόλις σε 5 μήνες!
εξερευνώντας λιγότερο
Σε αυτή την πραγματικότητα συναντάμε τη dePLOT Architects. Η Ουρανία Πικραμένου και η Δομινίκη Κατραμαδοπούλου, νέα και ανερχόμενα αστέρια στον κλάδο του σχεδιασμού, ειδικεύονται αντίστοιχα στην αρχιτεκτονική και το interior design. Δύο νέες γυναίκες, κάτω των 35 ετών, έχοντας διαγράψει παράλληλες πορείες, ανακάλυψαν από την πρώτη τους επαγγελματική συνάντηση τη σύνδεσή τους, ως προς το όραμα, τη φιλοσοφία και την αισθητική. Σύντομα αντιλήφθηκαν τη δημιουργική ένωση μεταξύ αρχιτεκτόνων και interior designers και την καθολική επίλυση στην εκ νέου δημιουργία κτιρίων, συγκροτημάτων και οικοδομικών δομών, αλλά και στην αναβαθμισμένη επανάχρησή τους.
«Στο γραφείο μας, η αρχιτεκτονική αντανακλά την ψυχή, αλλά και τις πρακτικές ανάγκες όσων μας εμπιστεύονται. Στην ανακαίνιση, όπως συνέβη στο ξενοδοχείο Achatis στο Κουτουλουφάρι της Κρήτης αλλά και σε άλλα έργα, διατηρούμε την πρωτόλεια κτιριακή κατασκευή ενώ αναζητάμε μία νέα, αγνή μορφή. Το context, ο τόπος και η δική μας φιλοσοφία, μας καθοδηγούν. Μπορεί να εμπνευστούμε από την απλότητα και την ειλικρίνεια του αγροτικού βίου, όπως τον τρόπο που οι αγρότες συγκομίζουν το σιτάρι, και να μετασχηματίσουμε αυτή την έμπνευση σε αρχιτεκτονικές δημιουργίες, ελεύθερες από φορμαλισμούς», λέει η Ουρανία Πικραμένου. Στο συγκεκριμένο έργο, κάτω από περιορισμένο προϋπολογισμό και υπό συνθήκες χρονικής πίεσης, η δημιουργία κατέστη δυνατή χάρη σε μία προσγειωμένη μελέτη, η οποία λάμβανε υπόψη της κανονισμούς και πραγματικές συνθήκες έργου, με αποτέλεσμα να εφαρμοστεί κατά γράμμα στην κατασκευή. Στην περίπτωση του ξενοδοχείου Achatis, το υφιστάμενο κτίριο φιλοξενούσε κατά τη δεκαετία του 1970 δωμάτια προς ενοικίαση και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα συλλογικής μνήμης της περιοχής ως θέρετρο διακοπών.
Ζητούμενο της αρχιτεκτονικής μελέτης ήταν η αναδιαμόρφωση των όψεων και των χώρων, δίνοντας νέα πνοή στο κτίριο, μέσω της ενσωμάτωσης νέων στοιχείων και αναδεικνύοντας τον παραδοσιακό χαρακτήρα της περιοχής. «Η συνένωση του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες περιπτώσεις μελέτης του γραφείου μας. Τα ανοίγματα αποτελούν περάσματα αλλά και τον βασικό σύνδεσμο με τον αίθριο χώρο», εξηγούν η Ουρανία και η Δομινίκη. Η εσωτερική διακόσμηση του ξενοδοχείου καθώς και η γήινη παλέτα εμπνευσμένη από τη Μεσόγειο και η χρήση υλικών όπως φυσικό ξύλο σε κουφώματα και έπιπλα, πλάκες μωσαϊκού στα δάπεδα, και το υπέροχο διατηρημένο κλιμακοστάσιο με μάρμαρο τραβερτίνο, οι μπεζ αποχρώσεις και η πέτρα, σε συνδυασμό με την τοποθέτηση ελαιόδεντρων στην είσοδο και στις αυλές, αποτελούν το «δέσιμο» σε μία εκλεπτυσμένη πλέξη νέων και παραδοσιακών στοιχείων.
Ένα ακόμα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του τρόπου χειρισμού της αρχιτεκτονικής του γραφείου είναι το 5 αστέρων ξενοδοχείο Philosophy of Mykonos. Το ξενοδοχείο αποτελείται από 30 δωμάτια, reception, breakfast area, pool lounge, pool bar και αρκετούς εξωτερικούς χώρους. «Σε ένα ειδυλλιακό τοπίο με θέα στη Δήλο, τη Ρήνεια και τον κόλπο Ορνού, όπου παρατηρείς τον ήλιο να ανατέλλει ακριβώς πάνω από τη Δήλο και να δύει στην Τήνο, μας ζητήθηκε να δημιουργήσουμε ένα νέο ξενοδοχείο, σε υφιστάμενο κτίσμα 50 ετών. (
02.4.1 PEOPLE 110 02.4
INTERVIEW )
02.4.2 02.4.3 02.4.4 02.4.1 Ourania Pikramenou & Dominiki Katramadopoulou Photography courtesy of dePLOT Architects 02.4.2 Apartment in Kolonaki
A
Apartment in Glyfada All images courtesy of dePLOT Architects PEOPLE 111 02.4
02.4.3
complex of luxury houses in Lefkada 02.4.4

Another example of the office's architectural approach is the 5-star Philosophy of Mykonos Hotel. The hotel consists of 30 rooms, a reception, a breakfast area, a pool lounge, a pool bar, and several outdoor areas. "In an idyllic landscape overlooking Delos, Rhineia, and Ornos Bay, where you can observe the sun rising just above Delos and setting in Tinos, we were asked to create a new hotel in an existing 50-year-old building.

With the main orientation of cutting the visitor off from the modern stimuli of the island and returning to the ancestral origins of the Cyclades, we created the Philosophy of Mykonos. Our main concern was to make the most of the 17 sq.m. rooms. We decided to extend their living through their outdoor spaces by creating private courtyards, semi-outdoor spaces but also outdoor activities areas such as vineyards, with large dining rooms for wine tasting, outdoor kitchens that the guest can use, traditional Cycladic dovecotes and interaction areas, in addition to the usual ones", explain Ourania and Dominiki.

The big bet for dePLOT was to convey the homely feeling of intimacy in the rather large hotel unit. The experiential architecture characterizes each space, while the square footage remains precisely the same. Now, the visitor comes in contact with the blue sky, the deep blue sea, the arid clear landscape of Mykonos, the salt, and the cool breeze. It is a ritualistic architecture that creates energy and triggers emotions, returning to the authenticity of Mykonos and the deep roots of the Cyclades.

How does dePLOT approach the design of a house from scratch? Re-creation follows its own rules of poetry, as was the case at the high-end farm Isola Cotonea in Messinia. "Our initial intention was to place the kitchen at the heart of the building. To be, as a hearth, a gathering place but also a transition between areas of the house, with a through opening to the view of the sea and the olive grove," explains Ourania. The kitchen was not designed this way; however, Isola Cotonea became a poetic architectural project that takes its name from the local name of the area, "Island of Cydonia."

Isola Cotonea is a rural retreat spread over 100 square meters, with two bedrooms, a spacious kitchen, and a central living area seamlessly connected to countless outdoor spaces. Mediterranean textures, ceramics, and local stones pay homage to centuries-old construction traditions in a modern residence that respects its ancestral roots.

Light curves and the alternation of materials follow the lines of the building, framing the central pool and creating new stimuli for the visitor, who discovers Mediterranean authenticity through wandering in a narrative palette of interaction between the natural and the built.

Returning to the urban environment and competitive landscape of Athens, through experiential architecture, the transubstantiation of the familiar, and a love of the built environment, dePLOT exhibits examples of architectural writing not only in residential structures but also in commercial projects.

"Christina Boba-Tanimanidi’s Holibites group entrusted us with the architectural study and design of all the group's natural food outlets in Greece and abroad. The challenge of working with established young entrepreneurs in the industry was the driving force behind our inspiration and creativity," say Ourania and Dominiki. For the shops, a double survey was conducted by both the entrepreneurs and architects. The coupling of the searches led to the use of best practices. "Our constant was the architectural rendering of the brand name, highlighting it through design. The brand’s positioning focused on the feelings of serenity, hospitality, and attractiveness. Aiming at the atmosphere of easy living, we designed special spaces that introduce the uniqueness of nature inside while extending to outdoor courtyards and patios, inviting guests to new experiential experiences," Ourania and Dominiki explain.

KATRAMADOPOULOU

Με βασικό προσανατολισμό την αποκοπή του επισκέπτη από τα σύγχρονα ερεθίσματα του νησιού και την επιστροφή στην πατρογονική καταγωγή των Κυκλάδων, δημιουργήσαμε το Philoshophy of Mykonos. Το βασικό μας μέλημα ήταν να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα μόλις 17 τ.μ. δωμάτια και πήραμε την απόφαση να επεκτείνουμε το living τους μέσω των εξωτερικών τους χώρων δημιουργώντας ιδιωτικές αυλές, ημιυπαίθριους χώρους αλλά και χώρους εξωτερικών δραστηριοτήτων όπως αμπελώνες, με μεγάλες τραπεζαρίες για wine tasting, εξωτερικές κουζίνες που ο επισκέπτης μπορεί να χρησιμοποιήσει, παραδοσιακούς κυκλαδίτικους περιστεριώνες και χώρους διάδρασης, πέραν από τα συνηθισμένα», εξηγούν η Ουρανία και η Δομινίκη.
Το μεγάλο στοίχημα για τις dePLOT ήταν να αποδώσουν τη σπιτική αίσθηση οικειότητας στην αρκετά μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα. Η βιωματική αρχιτεκτονική χαρακτηρίζει τον κάθε χώρο, ενώ παράλληλα τα τετραγωνικά παρέμειναν ακριβώς τα ίδια. Πλέον ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με το γαλάζιο του ουρανού, τη βαθυγάλαζη θάλασσα, το άνυδρο καθαρό τοπίο της Μυκόνου, την αλμύρα και το δροσερό αεράκι. Μία ιεροτελεστική αρχιτεκτονική που δημιουργεί ενέργεια και πυροδοτεί συναισθήματα, επιστρέφοντας στην αυθεντικότητα της Μυκόνου και στις βαθιές ρίζες των Κυκλάδων. Πως αντιμετωπίζουν οι dePLOT τον σχεδιασμό της κατοικίας από το μηδέν; H εκ νέου δημιουργία, ακολουθεί τους δικούς της κανόνες ποίησης, όπως συνέβη στο high-end αγρόκτημα Isola Cotonea, στη μεσσηνιακή γη. «Αρχική μας πρόθεση ήταν η κουζίνα να βρεθεί στο επίκεντρο του κτίσματος. Να αποτελέσει, ως εστία, χώρο συγκέντρωσης αλλά και μετάβασης ανάμεσα σε περιοχές του σπιτιού, με διαμπερές άνοιγμα στη θέα της θάλασσας και τον ελαιώνα», διευκρινίζει η Ουρανία. Η κουζίνα δεν σχεδιάστηκε έτσι, ωστόσο η Isola Cotonea έγινε ένα ποιητικό αρχιτεκτόνημα που αντλεί το όνομά του από την τοπική ονομασία της περιοχής, «Νησί των Κυδωνιών».
Η Isola Cotonea είναι ένα αγροτικό καταφύγιο, που εκτείνεται σε 100 τ.μ., με δύο υπνοδωμάτια, ευρύχωρη κουζίνα και έναν κεντρικό χώρο διαβίωσης, που συνδέεται άψογα με αμέτρητους εξωτερικούς χώρους. Μεσογειακές υφές, κεραμικά και τοπικές πέτρες, αποτίνουν φόρο τιμής σε κατασκευαστικές παραδόσεις αιώνων, σε μια σύγχρονη κατοικία που σέβεται τις πατρογονικές της ρίζες. Οι ελαφρές καμπύλες και η εναλλαγή των υλικών, ακολουθούν τις γραμμές του κτιρίου πλαισιώνοντας την κεντρική πισίνα και δημιουργούν νέα ερεθίσματα στον επισκέπτη, που ανακαλύπτει τη μεσογειακή αυθεντικότητα μέσω της περιπλάνησης σε μία αφηγηματική παλέτα διάδρασης μεταξύ του φυσικού και του κτισμένου. Επιστρέφοντας στο αστικό περιβάλλον και στο ανταγωνιστικό τοπίο της Αθήνας, μέσω της βιωματικής αρχιτεκτονικής και της μετουσίωσης του οικείου και της αγάπης στο δομημένο περιβάλλον, οι dePLOT παρατεθούν δείγματα αρχιτεκτονικής γραφής όχι μόνο σε οικιστικές δομές αλλά και σε εμπορικά έργα.
«Ο όμιλος Holibites της Χριστίνας Μπόμπα-Τανιμανίδη, μας εμπιστεύτηκε τη αρχιτεκτονική μελέτη και το design όλων των φυσικών καταστημάτων εστίασης του ομίλου σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η πρόκληση του να εργάζεσαι με καταξιωμένους νέους επιχειρηματίες του κλάδου αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη της έμπνευσής μας και της δημιουργίας», λένε η Ουρανία και η Δομινίκη. Για τα καταστήματα έγινε διπλή έρευνα, εξίσου από την πρακτική των επιχειρηματιών και των αρχιτεκτόνων. Η σύζευξη των αναζητήσεων οδήγησε στη χρήση των καλύτερων πρακτικών. «Σταθερά μας ήταν η αρχιτεκτονική απόδοση του brand name, αναδεικνύοντάς το μέσω του σχεδιασμού. Το positioning του brand εστιάζει στα συναισθήματα της γαλήνης, της φιλοξενίας και της ελκυστικότητας. Με στόχο την ατμόσφαιρα του easy living, σχεδιάσαμε ιδιαίτερους χώρους που εισάγουν τη μοναδικότητα της φύσης στο εσωτερικό τους και παράλληλα προεκτείνονται σε εξωτερικές αυλές και αίθριους χώρους, προσκαλώντας τους επισκέπτες σε νέες βιωματικές εμπειρίες», εξηγούν η Ουρανία και η Δομινίκη.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ DePLOT Architects ΟΎΡΑΝΙΑ ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΎ Aρχιτέκτονας Μηχανικός ΔΟΜΙΝΙΚΗ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΠΟΎΛΟΎ Interior Designer ARCHITECTURAL OFFICE DePLOT Architects
02.4.5 Residence Isola Cotonea in Messinia 02.4.6 Hotel in Mykonos. Earth Suites All images courtesy of dePLOT Architects 02.4.6 PEOPLE 112 02.4
OURANIA PIKRAMENOU Architectural Engineer DOMINIKI
Interior Designer
02.4.5 PEOPLE 113 02.4
Hippolitus. Ancient Theatre of Epidaurus Photography ©Andreas Simopoulos Project: Avant Mar Paros / Lighting by Solomon Group
"When daylight takes a break, our LED strips brighten your world" CUBALUX.COM
Λύσεις ελέγχου φωτισμού H Helvar προσφέρει προηγμένες έξυπνες λύσεις φωτισμού και εξαρτήματα φωτιστικών σωμάτων χρησιμοποιώντας ασύρματη τεχνολογία Βluetooth mesh και το ψηφιακό πρότυπο φωτισμού, DALI, για την υποστήριξη ποικίλων αναγκών σε διαφορετικές εφαρμογές.

Since 1973 we have produced thousands of cubic meters and sold thousands of square meters of wooden floors. Moreover, our products have proudly traveled to various projects all over the world. Architecture

solid wooden floors

Architecture, the art and technique of designing and building, as distinguished from the skills associated with construction. The practice of architecture is employed to fulfill both practical and expressive requirements, and thus it serves both utilitarian and aesthetic ends.

- Encyclopedia Britannica

SHOWROOM: Liosion 123, 10445 Athens / www.koligas.gr

To book an appointment please contact: +30 2108217184 / koliga@koligas.gr

gallery

Διακοπτικό υλικό KNX
Ευφυΐα KNX σε υψηλή αισθητική Η νέα σειρά gallery περιλαμβάνει 27 φινιρίσματα διαθέσιμα σε πλαίσια χρωματιστά, καλυμμένα με επένδυση ή κατασκευασμένα από φυσικά συμπαγή υλικά. Η κομψή σχεδίασή του δεν περιορίζεται στην αισθητική των πλαισίων. Τα ενιαία πλαίσια έως και 16 στοιχείων, δίνουν το πλεονέκτημα ομαδοποίησης λειτουργιών στον μικρότερο δυνατό χώρο. Ιδανική λύση για ξενοδοχεία και επαγγελματικούς χώρους, συνδυάζοντας για παράδειγμα διακόπτες KNX με πρίζες σούκο, RJ45 και USB φόρτισης. Περισσότερες πληροφορίες στο www.hager.gr
για
χώρους Δεν είναι μόνο η βελούδινη υφή και το ομαλό προφίλ του που δίνουν την εξαιρετική αισθητική στη σειρά berker Q.1. Το άψογο φινίρισμα του διακόπτη και η KNX εκδοχή του με τη διακριτική και καλαίσθητη επιφάνεια χειρισμού, τον καθιστούν εντυπωσιακή επιλογή σε κάθε χώρο. Χρώματα πλαισίων και πλακιδίων: λευκό, ανθρακί, αλουμίνιο. Διαθέσιμες εκδόσεις ΚΝΧ: μπουτόν 2-4-6-8 εντολών, room controller, θερμοστάτης, αισθητήρας ποιότητας αέρα, ανιχνευτής κίνησης Περισσότερες πληροφορίες στο hager.gr
berker ΚΝΧ Q.1 Μοντέρνο design
κομψούς

high quality materials for architectural applications

ΒΑΤΗ FLOOR KITCHEN

www.papapolitis.gr

ARCHI TECTURE

138
[03.3] THE ELLINIKON EXPERIENCE PARK P.148 [03.10] ELLA RESORTS P.172 [03.5] ARISTIDES DALLAS GREEN P.156 [03.7] R |C| TECH STOP P.162
AtPE I07 03.0
[03.1] DIARCHON THE CASINO P.140

ARCHI TECTURE

139
[03.2] KAIZEN CAMPUS P.144 [03.4] LA BERGERIE P.152 [03.6] VIKELAS ARCHI TECTS P.158 [03.8]
OTE ESTATE P.164
ARMEFTIS PARTNERS
AtPE I07 03.0
[03.9]
MGO OFFICES
P.168

A Greek architectural firm is leading the project of the casino and hotels of GEK TERNA-Hard Rock in Elliniko. Its founder, Stathis Tryfonopoulos, talks about the 45-story skyscraper that will bring the air of Las Vegas to the Athenian Riviera.

DIARCHON ARCHITECTS

CREATE

An Enormous Casino in Elliniko

Diarchon Architects began in 1997 and, to date, has blazed a trail of projects that make Hard Rock's 45-story casino in Elliniko - including the brand's hotels - look like a natural extension. The firm has also carried out the renovation of the Elounda Beach bungalows in Elounda into royal suites and the redesign of the Niko Hotel in Agios Nikolaos, Crete, as well as the Grand Hyatt (former Ledra Marriott and Starcity building) in Athens, which was the first investment of the well-known hotel chain in Southern Europe and also Diarchon Architects' first significant hospitality project within the urban fabric.

Stathis Tryfonopoulos is an architect and founding member of Diarchon Architects, a member of RIBA (Royal Institute of British Architects), and the lead architect on the implementation study of the enormous project that will change the Athens coastal front.

Ένα ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο ηγείται του φαραωνικών διαστάσεων έργο τού καζίνο και των ξενοδοχείων των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Hard Rock στο Ελληνικό. Ο ιδρυτής του, Στάθης Τρυφωνόπουλος, μιλά για τον ουρανοξύστη 45 ορόφων που θα φέρει αέρα Λας Βέγκας στην Αθηναϊκή Ριβιέρα. Το γραφείο Diarchon Architects ξεκίνησε το 1997 και μέχρι σήμερα έχει χαράξει ένα μονοπάτι φτιαγμένο από έργα που κάνουν το καζίνο 45 ορόφων της Hard Rock, project που περιλαμβάνει και ξενοδοχεία του brand, στο Ελληνικό, να μοιάζει με φυσιολογική συνέχεια. Ενδεικτικά, έχει πραγματοποιήσει την ανακαίνιση των bungalows του Elounda Βeach στην Ελούντα σε royal suites και τον ανασχεδιασμό του ξενοδοχείου Niko στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, αλλά και το Grand Hyatt (πρώην Ledra Marriott και κτίριο Starcity) στην Αθήνα, που αποτέλεσε την πρώτη επένδυση της γνωστής αλυσίδας ξενοδοχείων στη Νότια Ευρώπη και παράλληλα το πρώτο μεγάλο έργο του Diarchon Architects στον τομέα της φιλοξενίας μέσα στον αστικό ιστό.
Ο Στάθης Τρυφωνόπουλος είναι αρχιτέκτονας και ιδρυτικό στέλεχος της Diarchon Architects, μέλος του RIBA (Royal Institute of British Architects) και lead architect στη μελέτη εφαρμογής του τεράστιου έργου που θα αλλάξει το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας.
Thanasis Diamantopoulos
03.1.1 Integrated Resort Casino Hellinikon Image courtesy of Diarchon Architects 03.1.1 ARCHITECTURE & DESIGN 140 03.1
( NEW PROJECT )

ARCHITECTS THE CASINO

ST How did you win the commission to design the casino in Elliniko?

TD Hard Rock and GEK TERNA, the project owners, conducted a competition between specific firms to select the most suitable one for the project. They had a short pre-selection list, but in the end, they decided to use only us, who had participated in the process in partnership with Grammatopoulos-Panousakis Architecture Ltd. The design was awarded to us directly by the two owners' group. Our participation was agreed upon as follows: a) in the preliminary design stage with 10%, b) in the final design stage with 35%, c) in the implementation study with 85%, and also as lead & coordinators. The remaining part will be carried out by more than 30 foreign special consultants, such as the multinational architectural firm Gensler, KJWA, JBI, et al.

ΣΤ Πώς κερδίσατε την ανάθεση της μελέτης του καζίνο στο Ελληνικό; ΘΔ Η Hard Rock και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ -ιδιοκτήτες του έργου- διενήργησαν μια διαγωνιστική διαδικασία μεταξύ συγκεκριμένων γραφείων προκειμένου να επιλέξουν το πλέον κατάλληλο για το έργο. Είχαν μια μικρή λίστα προεπιλογής αλλά τελικά αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν μόνο εμάς, που είχαμε συμμετάσχει στη διαδικασία σε partnership με το γραφείο Αρχιτεκτονική ΕΠΕ των Γραμματόπουλου–Πανουσάκη. Η μελέτη μάς ανατέθηκε απευθείας από τον όμιλο των δύο ιδιοκτητών. Η συμμετοχή μας συμφωνήθηκε ως εξής: α) στο στάδιο προμελέτης με ποσοστό 10%, β) στο στάδιο της οριστικής μελέτης με 35%, γ) στη μελέτη εφαρμογής με ποσοστό 85% αλλά και ως lead & coordinators. Το υπόλοιπο μέρος θα εκπονηθεί από ξένους μελετητές, όπως το πολυεθνικό αρχιτεκτονικό γραφείο Gensler, η KJWA, η JΒI και διάφοροι άλλοι σύμβουλοι κάθε ειδικότητας που ξεπερνούν τους 30.
ΣΤ Ελπίζω να μην ισχύει αυτό που λένε ότι όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει… ΘΔ Όχι, πλέον έχουμε περάσει στο στάδιο της μελέτης εφαρμογής, όπου είμαστε ο επικεφαλής αρχιτέκτων και οι έχοντες τον συντονισμό όλων των υπολοίπων. Συμμετείχαμε σε όλα τα στάδια ώστε τώρα που ο ρόλος μας είναι μεγαλύτερος να γνωρίζουμε από πού ξεκινάμε ή τι πρέπει να προστεθεί στην πορεία. Υπάρχουν εβδομαδιαίες συναντήσεις -μέσω Ιnternet αλλά και από κοντά- με μετάβαση όλων είτε στο Μαϊάμι, όπου είναι η έδρα της Hard Rock, είτε στην Αθήνα, όπου εδρεύει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η ομάδα μας αποτελείται περίπου από 62 άτομα –αρχιτέκτονες ως επί το πλείστον- κι ένα 5% σχεδιαστές. 03.1.2 03.1.2 Integrated Resort Casino Hellinikon Image courtesy of Diarchon Architects ARCHITECTURE & DESIGN 141 03.1

ST I hope it is not true what they say, that too many cooks spoil the broth…

TD No, we have now moved on to the implementation design stage, where we are the lead architect and the ones coordinating all the others. We have been involved at all stages, so now that our role is more prominent, we know where to start or what needs to be added along the way. There are weekly meetings - online and in person - with everyone going either to Miami, where Hard Rock is headquartered, or to Athens, where GEK TERNA is based. Our team comprises about 62 people - primarily architects - and 5% designers.

ST The project is unprecedented in terms of Greek standards.

TD Imagine that the whole project amounts to 170,000 sq.m. The ground floor alone covers 46,000 sq.m. And we are only talking about the building, not the whole plot. The building is 45 floors above the ground floor and about 200 meters high, making it unusual for Greek standards and local designers. But I think we are now beginning to get to know the tall building better here, too.

ST Where exactly will it be built?

TD In the part towards Glyfada Golf. It also has an exit on Poseidonos Avenue. The connection between the site and the coastal front is via a vehicle overpass - its construction has started - and a pedestrian bridge will be built. The land on the seaside front in front of the casino is being developed by Lamda, which is preparing a small shopping center.

ST What’s your design philosophy?

TD Our design philosophy is focused on informing all outsiders that the sea here is not a "black sea," a barren ocean, as Americans are used to. It is a seascape bathed in light. So we insisted that the building’s public spaces be oriented more towards the sea and less towards the city center, explaining to them that this choice, with the view of the Acropolis in mind, would not work, since there’s a 12 km distance that makes it look like a tiny lighthouse. We managed to convince them. We assisted with the design of the building layouts (casino, hotel, etc.), assisting the other designers based on our Greek law experience.

ST How many floors will the casino occupy?

TD Most of the floors will be occupied by the Hard Rock Hotels that will be housed in the same building: 43.5 out of 45. The casino premises will extend to the ground and 35th floors, where the VIP gaming suites will be located. Restaurants are located on the ground floor and the 20th floor. Live arena and conference areas will also be located on the ground floor. The spa, pools, and general physical wellness areas, totaling 15,000 sqm, will be on the 1st floor. The remaining floors will house the hotel's 1,100 rooms and suites.

03.1.3 03.1.3 Integrated Resort Casino Hellinikon Image courtesy of Diarchon Architects
ΣΤ Το έργο είναι πρωτοφανές για την Ελλάδα… ΘΔ Να φανταστείτε ότι όλο το έργο ανέρχεται σε 170.000 τ.μ. Μόνο το ισόγειο καλύπτει 46.000 τ.μ. Και μιλάμε μόνο για το κτίριο και όχι για το σύνολο του οικοπέδου. Το κτίριο απαρτίζεται από 45 ορόφους πάνω από το ισόγειο και έχει ύψος περίπου 200 μέτρα, γεγονός που το καθιστά ασύνηθες για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και για τους ντόπιους μελετητές. Νομίζω όμως ότι πλέον αρχίζουμε κι εδώ να γνωρίζουμε καλύτερα το ψηλό κτίριο.
ΣΤ Σε ποιο σημείο του Ελληνικού θα ανεγερθεί; ΘΔ Στο τμήμα που βρίσκεται προς το Γκολφ Γλυφάδας, στο τελευταίο τμήμα του Ελληνικού. Εχει έξοδο και στην Ποσειδώνος. Η σύνδεση του οικοπέδου με το παραλιακό μέτωπο γίνεται μέσω αερογέφυρας για τα οχήματα -η κατασκευή της έχει ξεκινήσει- ενώ θα κατασκευαστεί και μια πεζογέφυρα. Το οικόπεδο στο παραλιακό μέτωπο μπροστά από το καζίνο αναπτύσσεται από τη Lamda, που ετοιμάζει ένα μικρό εμπορικό κέντρο.
ΣΤ Ποια φιλοσοφία σχεδιασμού υιοθετήσατε; ΘΔ Η δική μας συμμετοχή στη φιλοσοφία σχεδιασμού επικεντρώθηκε στο να ενημερωθούν όλοι οι ξένοι ότι εδώ η θάλασσα δεν είναι «black sea», αφιλόξενος ωκεανός δηλαδή, όπως έχουν συνηθίσει οι Αμερικανοί. Είναι ένα θαλασσινό τοπίο που λούζεται στο φως. Οπότε επιμείναμε ώστε οι κοινόχρηστοι χώροι του κτιρίου να προσανατολίζονται περισσότερο προς τη θάλασσα και λιγότερο προς το κέντρο της πόλης, εξηγώντας τους ότι αυτή η επιλογή, με ζητούμενο τη θέα στην Ακρόπολη, δεν θα αποδώσει, αφού από 12 χλμ. μακριά ο Ιερός Βράχος φαίνεται σαν μικροσκοπικός φάρος. Καταφέραμε να τους πείσουμε. Βοηθήσαμε στη μελέτη των layouts του κτιρίου (καζίνο, ξενοδοχείο κ.ά.) παρέχοντας βοήθεια στους λοιπούς μελετητές βάσει της εμπειρίας μας από την ελληνική νομοθεσία.
ΣΤ Πόσους ορόφους θα καταλαμβάνει το καζίνο; ΘΔ Τους περισσότερους ορόφους θα τους καταλαμβάνουν τα Hard Rock Hotels που θα στεγαστούν στο ίδιο κτίριο: 43,5 από τους 45. Οι χώροι του καζίνο θα εκτείνονται στο ισόγειο και στον 35ο όροφο όπου θα βρίσκονται τα VIP gaming suites. Εστιατόρια υπάρχουν στο ισόγειο και στον 20ό όροφο. Οι χώροι live arena και conference areas θα βρίσκονται επίσης στο ισόγειο. Το spa, οι πισίνες και γενικότερα οι χώροι σωματικής ευεξίας, συνολικής έκτασης 15.000 τ.μ., στον 1ο όροφο. Στους υπόλοιπους ορόφους θα δημιουργηθούν τα 1.100 δωμάτια και σουίτες του ξενοδοχείου.
ARCHITECTURE & DESIGN 142 03.1

ST Is there an acoustic study?

TD It is customary for hotels to rely on an acoustic study as well, either to protect against external noise or the surrounding residential buildings. There is a special consultant-designer from abroad who deals with fire safety issues, which are very important for a tall building. It was agreed that the project should be designed according to the American Fire Safety Regulation (NFPA) since our regulation does not cover tall buildings.

ST When will the project be completed?

TD The goal is to be ready in spring 2027.

03.1.4 Integrated Resort Casino Hellinikon Image courtesy of Diarchon Architects ΣΤ Υπάρχει μελέτη και για τον ήχο; ΘΔ Τα ξενοδοχεία είθισται να βασίζονται και σε ακουστική μελέτη, για την προστασία είτε από εξωτερικούς θορύβους είτε των γύρω οικιστικών κτιρίων. Για τα θέματα πυρασφάλειας, που είναι πολύ σημαντικά για ένα ψηλό κτίριο, υπάρχει ειδικός σύμβουλος-μελετητής από το εξωτερικό, αφού συμφωνήθηκε το έργο να σχεδιαστεί με τον αμερικανικό κανονισμό πυρασφάλειας (NFPA), εφόσον ο δικός μας κανονισμός δεν καλύπτει τα ψηλά κτίρια.
ΣΤ Πότε θα ολοκληρωθεί το έργο; ΘΔ Ο στόχος είναι για την άνοιξη του 2027.
03.1.4 ARCHITECTURE & DESIGN 143 03.1

Urban Soul Project architects, who undertook the interior architecture and interior design of the Kaizen Campus office building, have a long experience in office design. This time, they created the first office in Greece that reflects the cultural change in the way businesses think strategically, through Architecture.

( NEW PROJECT )

KAIZEN CAMPUS URBAN SOUL PROJECT

Corporate Cultural Shift, Through Architecture

και εργαζόμενοι ευδαιμονούν. Το Kaizen Campus είναι το πρώτο γραφειακό κτίριο στην Ελλάδα που αντανακλά την τρέχουσα πολιτιστική αλλαγή μέσω της Αρχιτεκτονικής. Οι αρχιτέκτονες Urban Sould Project που ανέλαβαν την αρχιτεκτονική εσωτερικών

A number of factors are mandating a cultural change in the corporate environment: the rapid development of technology, the post-pandemic trend towards a hybrid work model, the global nature of business, employees' expectations for quality, balanced life, a growing sensitivity to the environmental impact of traditional office work, and the recognition that inclusion at work leads to better business results, are demanding adaptability and flexibility.

FOCUS

LEARN

Danai Makri
Οι αρχιτέκτονες Urban Soul Project, που ανέλαβαν την αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και το interior design στο γραφειακό κτίριο Kaizen Campus, έχουν μακρά εμπειρία στον σχεδιασμό γραφείων. Αυτή τη φορά δημιούργησαν το πρώτο γραφείο στην Ελλάδα που αντανακλά την πολιτιστική αλλαγή στον στρατηγικό τρόπο σκέψης των επιχειρήσεων, μέσω της Αρχιτεκτονικής.
Ένα σύνολο παραγόντων επιτάσσουν την πολιτιστική αλλαγή στο εταιρικό περιβάλλον: Η ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας, η τάση προς ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας μετά την πανδημία, η παγκόσμια φύση των επιχειρήσεων, οι προσδοκίες των εργαζομένων για μια ποιοτική, ισορροπημένη ζωή, η αυξανόμενη ευαισθησία σχετικά με το περιβαλλοντικό αντίκτυπο της παραδοσιακής γραφειακής εργασίας και η αναγνώριση ότι η συμπερίληψη στην εργασία οδηγούν σε καλύτερα επιχειρηματικά αποτελέσματα, επιζητούν την προσαρμοστικότητα και την ευελιξία.
αυτό το πλαίσιο, η αρχιτεκτονική και το design προτεραιοποιούν τη θετική εμπειρία και την ευημερία των εργαζομένων, υποστηρίζοντας μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση στα φυσικά εργασιακά περιβάλλοντα, όπου επιχειρήσεις
χώρων και το interior
ανέπτυξαν μια μοναδική μέθοδο έρευνας, η οποία οδήγησε σε έναν σχεδιασμό, βασισμένο σε 5 πυλώνες: COLLABORATE Περιλαμβάνει αίθουσες συσκέψεων, τα δωμάτια e-meetings, τα think tanks και τα project rooms.
Σε
design
Aφορά χώρους όπως τα τηλεφωνικά booths, τα δωμάτια χαλάρωσης και τα είδη κλειστών γραφείων. SOCIALIZE Αντιπροσωπεύει τις περιοχές κοινωνικών συνδέσεων, τις συζητήσεις στους διαδρόμους και τον χώρο του καφέ.
Διάχυτη σε κάθε χώρο, αλλά κυρίως στα δωμάτια εκπαίδευσης και στα στούντιο ηγεσίας και μάθησης. REJUVENATE Πρωτοπόροι χώροι για την ενεργοποίηση ή χαλάρωση του σώματος. 03.2.1 Executive Offices Photography ©Kim Powell 03.2.2 Quiet Room Photography ©Kim Powell 03.2.1 ARCHITECTURE & DESIGN 144 03.2

Architecture and design prioritize positive employee experience and well-being in this context, supporting a human-centered approach to physical work environments where businesses and employees thrive. Kaizen Campus is the first office building in the country to reflect the current cultural change through architecture. The architects Urban Sould Project, who undertook the interior architecture and interior design, developed a unique research method, which led to a design based on five pillars:

COLLABORATE

Ιncluding meeting rooms, e-meeting rooms, think tanks, and project rooms.

FOCUS

Ιnvolving spaces such as telephone booths, relaxation rooms, and closed office types

SOCIALIZE

Representing social connection areas, hallway conversations, and café space.

LEARN

Pervasive in every space, but mostly in training rooms and leadership and learning studios. Rejuvenate: pioneering spaces for activating or relaxing the body.

REJUVENATE

Pioneering spaces for activating or relaxing the body.

PROJECT

03.2.3 Reception Photography ©Kim Powell 03.2.3 03.2.2 ARCHITECTURE & DESIGN 145 03.2

To translate the pillars into a user-friendly design, a new participatory design method was developed that includes the following steps: understanding the brand culture, conducting interviews with team members, discussing needs with team leaders, and organizing installation workshops to produce the building program.

As a result, the Kaizen Campus spaces are tailored to the needs of each company department. The three-level reception area features one side with wood paneling and the other with corrugated perforated sheet metal. Its furniture is made of terrazzo, carved internally to match its curved shape. A metal sculpture hangs in the center of the patio, surrounded by solid wooden representations of sports equipment.

The first floor emphasizes adaptability and collaboration, with a modular library system that divides the space into areas for open meeting rooms or group work in various cluster arrangements. Flexible offices, designed for easy movement, facilitate the creation of large collaborative teams. The second-floor conference area includes meeting rooms, the main conference room, and the executive dining room.

The ground-floor amphitheater serves as an extension of the restaurant when it is not hosting an event. The organic floor design enhances the flow of the space with high-quality braided vinyl flooring that improves both aesthetics and acoustics. The use of solid terrazzo and oak veneer complements the overall design. The building's corporate identity is reflected through the works of Dimitris Polychroniadis and sculptures representing the company's values, designed by French graphic designer Jerome Massy and sculptor Theodore Frastanlis.

The design of the building placed particular emphasis on integrating the basic principles of bioclimatic design and has been certified according to the international LEED certification system for sustainable development at the GOLD level. At the same time, the building is distinguished for promoting the health and well-being of its employees by incorporating the best scientific and medical research practices in its design, construction, and operation.

Overall, the Kaizen Campus creates a benchmark in the country for how

and the wellbeing of businesses.

Συνολικά, το Kaizen Campus δημιουργεί ένα σημείο αναφοράς στην Ελλάδα για τον τρόπο που οι αρχιτεκτονικές επιλογές επηρεάζουν τη φυσική, ψυχική και συναισθηματική υγεία των ανθρώπων αλλά και την ευημερία των επιχειρήσεων.
emotional health
Για να μεταφραστούν οι πυλώνες σε φιλικό προς τον χρήστη σχεδιασμό, αναπτύχθηκε μια νέα μέθοδος συμμετοχικού σχεδιασμού που περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: κατανόηση της κουλτούρας του brand, διεξαγωγή συνεντεύξεων με τα μέλη των ομάδων, συζήτηση των αναγκών με τους ηγέτες της ομάδας, διοργάνωση εργαστηρίων εγκαταστάσεων, με στόχο την παραγωγή του προγράμματος κτιρίου.
architectural choices affect people's physical, mental, and
Ως αποτέλεσμα, οι χώροι του Kaizen Campus προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε τμήματος της εταιρείας. Η τριών επιπέδων υποδοχή διαθέτει τη μία πλευρά με ξύλινη επένδυση και την άλλη με κυματοειδή διάτρητη λαμαρίνα. Το έπιπλό της είναι κατασκευασμένο από terrazzo, σκαμμένο εσωτερικά για να ταιριάζει στο καμπύλο σχήμα της. Ένα μεταλλικό γλυπτό κρέμεται στο κέντρο του αίθριου, περιβαλλόμενο από στερεές ξύλινες αναπαραστάσεις αθλητικού εξοπλισμού.
Ο πρώτος όροφος τονίζει την προσαρμοστικότητα και τη συνεργασία, με ένα modular σύστημα βιβλιοθήκης που χωρίζει τον χώρο σε περιοχές για ανοιχτά δωμάτια συναντήσεων ή ομαδική εργασία, σε διάφορες διατάξεις συστάδων. Τα ευέλικτα γραφεία, σχεδιασμένα για εύκολη μετακίνηση, διευκολύνουν τη δημιουργία μεγάλων ομάδων συνεργασίας. Ο συνεδριακός χώρος του δεύτερου ορόφου περιλαμβάνει αίθουσες συσκέψεων, την κεντρική αίθουσα συνεδριάσεων και την τραπεζαρία των στελεχών.
Το αμφιθέατρο του ισογείου λειτουργεί ως επέκταση του χώρου του εστιατορίου, όταν αυτό δεν φιλοξενεί κάποια εκδήλωση. Η οργανική σχεδίαση του δαπέδου ενισχύει τη ροή του χώρου, με δάπεδο από υψηλής ποιότητας πλεγμένο βινύλιο που βελτιώνει τόσο την αισθητική όσο και την ακουστική. Ο συνολικός σχεδιασμός συμπληρώνεται από τη χρήση στερεού terrazzo και δρυός καπλαμά. Η εταιρική ταυτότητα του κτιρίου αντανακλάται μέσω των έργων του Δημήτρη Πολυχρονιάδη και των γλυπτών που αντιπροσωπεύουν τις αξίες της εταιρείας, σχεδιασμένα από τον Γάλλο γραφίστα Ζερόμ Μασί και τον γλύπτη Θεόδωρο Φράστανλη.
Ο σχεδιασμός του κτιρίου έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ένταξη των βασικών αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού και έχει πιστοποιηθεί σύμφωνα με το διεθνές σύστημα πιστοποίησης LEED για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο επίπεδο GOLD. Την ίδια στιγμή, το κτίριο διακρίνεται για την προαγωγή της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων, ενσωματώνοντας τις καλύτερες πρακτικές της επιστημονικής και ιατρικής έρευνας, στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία του. 03.2.4 Auditorium Photography ©Kim Powell 03.2.4 ARCHITECTURE & DESIGN 146 03.2
PROJECT TITLE Kaizen Campus TYPOLOGY Office Space SQM 10,253 LOCATION Athens YEAR OF COMPLETION 2023 INTERIOR DESIGN Urban Soul Project PARTNER IN CHARGE Tasos Georgantzis LEAD ARCHITECTS Christina Petsiou Meni Kontakioti SUPERVISING ARCHITECT Ioanna Alexi DESIGN TEAM Ioanna Tzampazi Mary Mavrogenidou Alkistis Brountzou Natasa Zarogoulidou Eleni Chousen Eleni Marmaridou Rania Pantzi Iris Triantafillidi Sofia Nikopoulou Sofia Bountri Evaggelia Tsoutsa Iro Chatzivasiliou ENVIRONMENTAL WAYFINDING GRAPHICS Αthina Rizopoulou ARCHITECTURE ASPA-KST Spyros Tsagkaratos Zozo Koutsanellou Alexandra Vlachou CONSTRUCTION Ballian Techniki SA STRUCTURAL STUDY P.Panagiotopoulos & Partners MEP Dase Engineering ACOUSTICS G. Hatzigeorgiou Acoustical and Civil engineers Malleus & Stapes Acoustic consultants LANDSCAPE ARCHITECTURE E. Pagkalou & Partners INTERIOR LIGHTING Lighting Architecture Studio EXTERIOR LIGHTING Yard, Lighting Art, George Tellos FF&E Polyscape COMMISSIONING Vasilis Paraskevopoulos Consultants OWNER @CoDevelopment PRODEA Investments LEED CONSULTANTS DCarbon ART CURATION Eleni Papantonopoulou CUSTOM ARTWORKS Dimitris Polychroniadis, Theodoros Frastanlis 03.2.6 Open Space Photography ©Kim Powell 03.2.5 Food & Beverage Photography ©Kim Powell 03.2.6 03.2.5 ARCHITECTURE
147 03.2
& DESIGN

On the occasion of the first SITES Gold sustainability certification in Europe, which the Ellinikon Experience Park received, we talked with the managers of FOSS Lighting, Tasos Bizakis and Manos Petrakakis, who carried out the lighting study. How do they design an equally motivating approach for the lively spirit of children, the relaxation of adults, and the wellbeing of biodiversity?

( LIGHTING DESIGN )

LIGHT DESIGN

The Ellinikon Experience Park Case

Ellinikon Experience Park is a place with complex semiotics for its diverse audiences. Despite its non-commercial character, it has been loved by thousands of Athenians – parents with children, teenagers, and couples. In addition, it is the first embodiment of an Elliniko vision for an innovative urban regeneration that combines the natural beauty of Athens' beachfront with innovative architecture. The park covers an area of 75,000 square meters, including over 500 trees and 50,000 plants, offering a green oasis in the city. The design focuses on the concept of symbiosis, aiming to satisfy the needs of both people and nature, thus promoting balanced coexistence.

landscape architect, Θωμάς Δοξιάδης, σε πρόσφατο event της FOSS. Η εν λόγω πιστοποίηση

Today, the Ellinikon Experience Park receives the first SITES Gold sustainability certification in Europe, which serves as evidence of its environmentally conscious design, from the Doxiadis+ office. Receiving the certification is also attributed to its lighting by FOSS Lighting, as mentioned by the head of Doxiadis+ and landscape architect Thomas Doxiadis at a recent FOSS event. This certification recognizes the park's emphasis on biodiversity, soil restoration, and the reuse of materials from the old airport, creating a space that ideally combines nature with aesthetic and ecological considerations.

Danai Makri
Με αφορμή την πρώτη πιστοποίηση αειφορίας SITES Gold στην Ευρώπη, την οποία λαμβάνει το Ellinikon Experience Park, συνομιλούμε με τους υπευθύνους της FOSS Lighting, Τάσο Μπιζάκη και Μάνο Πετρακάκη, που πραγματοποίησε τη μελέτη φωτισμού. Πώς σχεδιάζουν μια προσέγγιση εξίσου παρακινητική για το ζωηρό πνεύμα των παιδιών, τη χαλάρωση των ενηλίκων και την ευημερία της βιοποικιλότητας;
Το Ellinikon Experience Park είναι ένας τόπος με σύνθετη σημειολογία για τα διαφορετικά του κοινά. Παρά τον μη εμπορικό του χαρακτήρα, έχει αγαπηθεί από χιλιάδες Αθηναίους –γονείς με παιδιά, εφήβους και ζευγάρια. Επιπλέον αποτελεί την πρώτη ενσάρκωση του οράματος του Ελληνικού, για μια πρωτοποριακή αστική ανάπλαση που συνδυάζει τη φυσική ομορφιά του παραλιακού μετώπου της Αθήνας με την καινοτόμο αρχιτεκτονική. Συνολικά, το πάρκο καλύπτει έκταση 75.000 τετραγωνικών μέτρων, περιλαμβάνοντας πάνω από 500 δέντρα και 50.000 φυτά, προσφέροντας μία πράσινη όαση στην πόλη. Ο σχεδιασμός επικεντρώνεται στην έννοια της συμβίωσης, με στόχο να ικανοποιηθούν οι ανάγκες και των ανθρώπων και της φύσης, προωθώντας έτσι την ισορροπημένη συνύπαρξη.
03.3.1 03.3.1 Photography ©Gavriil Papadiotis Σήμερα, το Ellinikon Experience Park λαμβάνει την πρώτη πιστοποίηση αειφορίας SITES Gold στην Ευρώπη, η οποία αποτελεί απόδειξη του περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένου σχεδιασμού του, από το γραφείο Doxiadis+. H πιστοποίηση οφείλεται και στον φωτισμό του, από τη
όπως ανέφερε ο επικεφαλής της
αναγνωρίζει την έμφαση που δίνει το πάρκο στη βιοποικιλότητα, την αποκατάσταση του εδάφους και την επαναχρησιμοποίηση υλικών από το παλιό αεροδρόμιο, δημιουργώντας έναν χώρο που συνδυάζει ιδανικά τη φύση με τις αισθητικές και οικοσυστημικές εκτιμήσεις.
FOSS Lighting,
Doxiadis+ και
03.3 ARCHITECTURE & DESIGN 148

IN THE DARK

The Ellinikon Experience Park is an outdoor space experienced mainly from the afternoon hours onwards when the summer sun of Attica recedes. The transition to the action points takes place through the mysterious Zen garden. Then, children, as well as parents, rush into the water or deliberately interact with it. They dance and do cartwheels. They move from game to game and explore. In the playground, white and colorful – purple, orange, blue –lighting draws attention to the next adrenaline station. Star projectors bring the sky to earth under the trees' dimly lit, protective, huggable foliage. Dominant senses, safety, euphoria, and relaxation for adults and feelings of well-being and adventure for children. "In the Children's Forest, the experience of lighting serves the function of the space, illuminating and therefore facilitating children's activities at night as well."

In addition, it ignites their curiosity, places it in the field of exploration, and stimulates the satisfaction of the admirer and the new. "To achieve this, we chose low intensity and warm lighting, in an uneven distribution, focused on the points of interest," explain Tasos Bizakis and Manos Petrakakis, founder and General Director of FOSS, respectively. "We investigated the separate needs of each space. We looked for multifaceted experiences, more or less obvious, in the elements of architecture and planting. The architecture and the planting gave us the occasion to imagine positive emotions and human relationships that, through light, could be brought into people's everyday lives."

Το Ellinikon Experience Park είναι ένας χώρος που, ως υπαίθριος, βιώνεται κυρίως από τις απογευματινές ώρες και μετά, όταν ο καλοκαιρινός ήλιος της Αττικής υποχωρεί. Η μετάβαση στα σημεία της δράσης γίνεται μέσα από τον μυστηριακό ζεν κήπο. Έπειτα, παιδιά αλλά και γονείς, εξορμούν στο νερό ή επιτηδευμένα αμύνονται από αυτό. Χορεύουν και κάνουν ρόδες. Κινούνται από παιχνίδι σε παιχνίδι και εξερευνούν. Στην παιδική χαρά, λευκός και πολύχρωμος –μοβ, πορτοκαλί, μπλε– φωτισμός προσελκύει την προσοχή στον επόμενο σταθμό αδρεναλίνης. Προβολικά με αστέρια φέρνουν τον ουρανό στη γη, κάτω από τα υποφωτισμένα, προστατευτικά σαν αγκαλιά φυλλώματα των δέντρων. Κυρίαρχες αισθήσεις, η ασφάλεια, η ευφορία και η χαλάρωση για τους μεγάλους και οι αισθήσεις ευεξίας και περιπέτειας για τα παιδιά. «Στο Παιδικό Δάσος η εμπειρία του φωτισμού εξυπηρετεί τη λειτουργία του χώρου, φωτίζοντας και άρα διευκολύνοντας τις δραστηριότητες των παιδιών και το βράδυ».
Επιπλέον όμως εξάπτει την περιέργειά τους, την τοποθετεί στο πεδίο της εξερεύνησης και τονώνει την ικανοποίηση του θαυμαστού και του καινούριου. «Για να το πετύχουμε επιλέξαμε χαμηλό σε ένταση και θερμό φωτισμό, σε ανομοιόμορφη κατανομή, επικεντρωμένη στα σημεία ενδιαφέροντος», εξηγούν ο Τάσος Μπιζάκης και ο Μάνος Πετρακάκης, ιδρυτής και Γενικός Διευθυντής της FOSS αντίστοιχα. «Διερευνήσαμε τις ξεχωριστές ανάγκες του κάθε χώρου. Αναζητήσαμε πολύπλευρες εμπειρίες, περισσότερο ή λιγότερο προφανείς, στα στοιχεία της αρχιτεκτονικής και της φύτευσης. Η αρχιτεκτονική και η φύτευση μας έδωσαν την αφορμή για να φανταστούμε θετικά συναισθήματα και ανθρώπινες σχέσεις που, μέσω του φωτός, θα μπορούσαμε να φέρουμε στην καθημερινότητα των ανθρώπων».
03.3.2 Photography ©Gavriil Papadiotis 03.3.2 03.3 ARCHITECTURE & DESIGN 149

«Τέλος,

THE LIGHTING CHALLENGES

Outdoor lighting is a demanding process because, unlike indoors, conditions are variable and difficult to control. Additionally, plant growth alters the interaction of light with space. "For example, in the playground, the lighting focuses on the play and the children. The lighting intensity varies depending on the game, with bright light in the games and lower intensity in the zones where the parents sit, creating an interesting contrast that enhances everyone's imagination," says Tasos Bizakis.

The more general approach, based on research and observations, focuses on the use of warm lighting with low intensity due to the reduced energy consumption and the favorable effect on the animals and biodiversity of the night.

"The choice of luminaires and the combination of tall lighting masts, with low Bollard luminaires on footpaths and tree highlight luminaires are critical, as they must operate with different intensities and color temperatures. With the appropriate techniques, we have eliminated the risk of glare. Especially tall lamps, combined with the large area of space, require special design management," says Manos Petrakakis.

"Finally, we have chosen special spots to light up spaces and trees with colors, adding interest, especially in the centuries-old olive trees and the playground, with a gentle approach," they conclude.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΎ ΦΩΤΙΣΜΟΎ Ο φωτισμός σε εξωτερικούς χώρους αποτελεί μια απαιτητική διαδικασία, διότι, σε αντίθεση με τους εσωτερικούς χώρους, οι συνθήκες είναι μεταβλητές και δυσκολεύουν τον έλεγχο. Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη των φυτών μεταβάλλει την αλληλεπίδραση του φωτός με τον χώρο. «Για παράδειγμα, στην παιδική χαρά, ο φωτισμός επικεντρώνεται στο παιχνίδι και τα παιδιά. Οι εντάσεις του φωτισμού ποικίλλουν ανάλογα με το παιχνίδι, με έντονο φως στα παιχνίδια και πιο χαμηλή ένταση στις ζώνες όπου κάθονται οι γονείς, δημιουργώντας μία ενδιαφέρουσα αντίθεση που ενισχύει τη φαντασία όλων», λέει ο Τάσος Μπιζάκης.
Η γενικότερη προσέγγιση, βασισμένη σε έρευνες και παρατηρήσεις, εστιάζει στη χρήση θερμού φωτισμού με χαμηλή ένταση, λόγω της μειωμένης ενεργειακής κατανάλωσης και της ευνοϊκής επίδρασης στα ζώα και τη βιοποικιλότητα της νύχτας. «Κρίσιμη είναι η επιλογή των φωτιστικών και ο συνδυασμός ψηλών ιστών φωτισμού, με χαμηλότερα φωτιστικά Bollard στους πεζόδρομους και φωτιστικά ανάδειξης δέντρων, καθώς πρέπει να λειτουργούν με διαφορετικές εντάσεις και θερμοκρασίες χρώματος. Με τις κατάλληλες τεχνικές αποσοβήσαμε τον κίνδυνο της θάμβωσης. Ειδικά τα ψηλά φωτιστικά, σε συνδυασμό με τη μεγάλη έκταση ενός χώρου, απαιτούν ιδιαίτερη διαχείριση στον σχεδιασμό», συμπληρώνει ο Μάνος Πετρακάκης.
έχουμε επιλέξει ειδικά σημεία για να φωτίσουμε χώρους και δέντρα με χρώματα, προσθέτοντας ενδιαφέρον, ιδιαίτερα στις αιωνόβιες ελιές και την παιδική χαρά, με μία ήπια προσέγγιση» ολοκληρώνουν.
03.3.3 Photography ©Gavriil Papadiotis 03.3 03.3.3 ARCHITECTURE & DESIGN 150
03.3 ARCHITECTURE & DESIGN 151

The award-winning La Bergerie project in Mykonos is a pristine space that stops time as it becomes one with nature. Created by Mykonos Architects, it expresses the firm's commitment to enhancing the indomitable Cycladic landscape. It also studies true Mykonian architecture through a narrative with an authentic sensory experience.

( NEW PROJECT )

INSIDE LA ARCHITECTURAL

Firstly, Aude Mazelin has lived in Greece for over twenty years. Second, she is so profoundly connected to Mykonos that her works on the island reflect fragments of its tradition and history. It is no coincidence that her architectural practice is called Mykonos Architects, marking the Island of the Winds as its material and emotional headquarters - with the recent addition of the Athens branch. This is also the location of her GRAIL Awards-winning project, La Bergerie, which in French means "stable," wanting to introduce the idea of a holistic approach, which one could say draws its inspiration from the Mykonos village, the island farmhouse.

As surreal as it may seem in the island's beachy setting, La Bergerie seeks to communicate the lost sense of Mykonos' authenticity, avoiding the trap of copying. But how was this achieved? "We looked for ways to bring out the old, familiar path while incorporating new elements and materials, always respecting the original artistry and spirit of the place," answers Aude Mazelin.

Ira Sinigalia
To βραβευμένο έργο La Bergerie στη Μύκονο αποτελεί έναν παρθένο χώρο που σταματά τον χρόνο: ο οικιστής του γίνεται ένα με τη φύση. Δημιουργία του αρχιτεκτονικού γραφείου Mykonos Architects, εκφράζει τη δέσμευσή του για την ανάδειξη του ανάδελφου κυκλαδικού τοπίου. Και αποτελεί μια σπουδή στις επιβιώσεις της μυκονιάτικης αρχιτεκτονικής, μέσα από μια αφήγηση με αυθεντική αισθητηριακή εμπειρία.
Πρώτον, η Aude Mazelin ζει στην Ελλάδα πάνω από είκοσι χρόνια. Δεύτερον, είναι συνδεδεμένη με τη Μύκονο τόσο βαθιά ώστε σε κάθε έργο της στο νησί αποτυπώνονται ψηφίδες της παράδοσής του και της ιστορίας του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι το αρχιτεκτονικό της γραφείο ονομάζεται Μykonos Architects, σηματοδοτώντας ως υλική και συναισθηματική έδρα το Νησί των Ανέμων –με πρόσφατη προσθήκη το παράρτημα των Αθηνών. Σε αυτόν τον τόπο βρίσκεται και το βραβευμένο στα GRAIL Awards έργο της, το La Bergerie, που στα Γαλλικά σημαίνει «στάβλος» θέλοντας να εισάγει την ιδέα μιας ολιστικής προσέγγισης, η οποία θα έλεγε κανείς ότι αντλεί τις απαρχές της έμπνευσής της από το μυκονιάτικο χωριό, τη νησιωτική δηλαδή αγροικία.
Main Terrace Photography ©Spyros Hound
03.4.1
03.4.1
Αυτό που επιδιώκει να επικοινωνήσει το La Bergerie, όσο κι αν φαντάζει σουρεαλιστικό στο παρδαλό σκηνικό του νησιού, είναι η χαμένη αίσθηση της αυθεντικότητας της Μυκόνου, αποφεύγοντας την παγίδα της αντιγραφής. Πώς όμως επιτεύχθηκε αυτό; «Αναζητήσαμε τρόπους να αναδείξουμε το παλιό, το οικείο μονοπάτι, ενσωματώνοντας συγχρόνως νέα στοιχεία και υλικά, πάντα με σεβασμό στην αυθεντική καλλιτεχνία και το πνεύμα του τόπου» απαντά η Aude Mazelin.
03.4
ARCHITECTURE & DESIGN 152

She continues: "The color shades, borrowed from local natural elements, offer a perfectly integrated composition into the landscape. The interior floors are made of earth-colored cement mortar, consistent with the exterior, with stone floors of the same tones. The yoga room floors are made of olive wood, giving a natural feel to this room. The organic volumes and traditional, imperfect plasterwork are basic Cycladic features harmoniously integrated into our composition, the basis of which is respect for nature and tradition. Inspired by the client's deep appreciation of the Cycladic aesthetic, we envisioned the transformation of the property into a sophisticated paradise, annexing to the existing summer residence 'winter living spaces' with a space dedicated to yoga, a farm, and an orchard."

This project has been a significant challenge for the Mykonos Architects office, which focused on the detailed landscaping of the surrounding area for two consecutive years. Aude Mazelin emphatically states that they allowed the imperfect wood to age gracefully, the iron to rust naturally, and the vegetation to blend smoothly into the environment. The lighting became a stage setter, intended to highlight the sculptural and organic elements, contributing to the overall atmosphere of the project.

BERGERIE’S MICROCOSM

03.4.2 Rooftop Garden Photography ©Spyros Hound Και συνεχίζει: «Οι χρωματικές αποχρώσεις, δανεισμένες από τα τοπικά φυσικά στοιχεία, προσφέρουν μια σύνθεση που ενσωματώνεται τέλεια στο τοπίο. Τα εσωτερικά δάπεδα είναι κατασκευασμένα από τσιμεντοκονία γήινου χρώματος, βρίσκοντας τη συνέχειά τους εξωτερικά με λιθόστρωτα δάπεδα στους ίδιους τόνους. Τα δάπεδα της αίθουσας γιόγκα είναι κατασκευασμένα από ξύλο ελιάς, δίνοντας μια φυσική αίσθηση σε αυτό το δωμάτιο. Οι οργανικοί όγκοι και οι παραδοσιακοί, ατελείς, σοβάδες είναι βασικά κυκλαδίτικα χαρακτηριστικά τα οποία έχουν ενταχθεί αρμονικά στη σύνθεσή μας, η βάση της οποίας είναι ο σεβασμός προς τη φύση και την παράδοση. Εμπνεόμενοι από τη βαθιά εκτίμηση του πελάτη για την κυκλαδίτικη αισθητική, οραματιστήκαμε τον μετασχηματισμό της ιδιοκτησίας σε έναν εξελιγμένο παράδεισο, προσαρτώντας στην υπάρχουσα θερινή κατοικία "χειμερινούς χώρους διημέρευσης" με χώρο αφιερωμένο στη γιόγκα, καθώς και την ένταξη μιας φάρμας και ενός περιβολιού».
Το έργο αυτό είναι γεγονός ότι υπήρξε μια σημαντική πρόκληση για το γραφείο των Mykonos Architects που για δύο συνεχόμενα χρόνια εστίασε στη λεπτομερή διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Η Aude Mazelin αναφέρει εμφατικά ότι άφησαν το ατελές ξύλο να γερνάει με χάρη, το σίδερο να σκουριάζει φυσικά και τη βλάστηση να ενσωματώνεται ομαλά στο περιβάλλον, ενώ ο φωτισμός έγινε κάτι σαν σκηνοθέτης αφού είχε ως στόχο να αναδείξει τα γλυπτά και οργανικά στοιχεία, συμβάλλοντας στη συνολική ατμόσφαιρα του έργου.
Προκειμένου να αγκιστρωθεί σταθερά σε αυτές τις καταβολές, η πρόταση του γραφείου Mykonos Architects είχε στόχο να τονίσει και να διατηρήσει την ποιητική της Μυκόνου. Όπως λέει η Aude Mazelin, «Αντί να δημιουργήσουμε ένα κτίριο, δημιουργήσαμε μια ιστορία που αφυπνίζει τη μυκονιάτικη ποίηση και τις ρίζες της, για να δώσουμε στον πελάτη μια αγνή και αισθητηριακή εμπειρία. Βαθιά ριζωμένο στην παράδοση και το παρόν, αυτό το έργο προσφέρει μια αισιόδοξη και αυθεντική ταυτότητα στη Μύκονο και τον εαυτό της. Για παράδειγμα, δεν έχει εγκατασταθεί κλιματισμός, αλλά μικρά τριγωνικού σχήματος ψηλά ανοίγματα, βασικό στοιχείο της τοπικής αρχιτεκτονικής, που φροντίζουν για τον φυσικό αερισμό του χώρου. Οι υπάρχοντες πέτρινοι τοίχοι καταστράφηκαν και στη συνέχεια ξαναχτίστηκαν ακολουθώντας την παραδοσιακή τοπική τεχνική κατασκευής της ξηρολιθιάς, χωρίς τη χρήση τσιμέντου, επίσης χαρακτηριστικό της Μυκόνου. Για τη δημιουργία του αχυρώνα και του στάβλου, επισκεφθήκαμε ντόπιους αγρότες και επαναλάβαμε λειτουργικές λεπτομέρειες, ενώ μέσω της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και γεωμετρίας αναβαθμίσαμε το έργο». 03.4.2 03.4 ARCHITECTURE & DESIGN 153

To firmly anchor itself to these convictions, the proposal of Mykonos Architects aimed to emphasize and preserve the poetics of Mykonos. As Aude Mazelin says, "Instead of creating a building, we created a story that awakens the Mykonian poetry and its roots to give the client a pure sensory experience. Deeply rooted in tradition and the present, this project offers an optimistic and authentic identity to Mykonos and itself. For example, no air conditioning has been installed. Instead, small triangular-shaped high openings were placed - a key element of the local architecture - which ensure natural ventilation of the space. The existing stone walls were destroyed and then rebuilt following the traditional local dry-stone construction technique without the use of cement, also typical of Mykonos. To create the barn and stable, we visited local farmers and revisited functional details, while through architectural composition and geometry, we upgraded the project."

To ενδιαφέρον πάντως στοιχείο του La Bergerie είναι ότι αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό, ένα έργο το οποίο συνεχίζει να εξελίσσεται, καθώς ο ιδιοκτήτης του πρόσφατα απέκτησε τα δύο διπλανά οικόπεδα. Αυτή τη στιγμή, η ομάδα του Mykonos Architects δουλεύει για τη δημιουργία ενός γυμναστηρίου στη μέση ενός ελαιώνα και ενός καταφυγίου για γαϊδούρια. 03.4.3 Main House Photography ©Spyros Hound 03.4.3 03.4 ARCHITECTURE & DESIGN 154

However, the interesting thing about La Bergerie is that it is a living organism. This project continues to evolve, as the owner has recently acquired the two adjacent plots of land. Currently, the Mykonos Architects team is working on creating a gym in the middle of an olive grove and a donkey sanctuary.

As a professional active in Mykonos and the Cyclades, Aude Mazelin can answer how the future of the fragile microcosm of the islands is shaping up. Can they be protected from the onslaught of overbuilding? Are their characteristics being altered, or is another perspective emerging following the activation of the recent law prohibiting construction in off-plan areas? Aude Mazelin believes that developments are leading to the restoration of buildings through adaptive reuse. In particular, she argues that "this approach, which is already prevalent in Mykonos, is an important part of modern projects. From this project alone, it is clear that many beautiful traditional and non-traditional buildings in the Cyclades can be transformed into modern tourist accommodations with respect to the landscape and traditional architecture."

PROJECT TITTLE

La Bergerie

TYPE Renovation STATUS Completed

YEAR 2020-2022

SERVICES Architecture

Interior design

Lighting Project management

CLIENT Private individual

DESIGN TEAM

Aude Mazelin

Xara Karantzali

Ως επαγγελματίας που ενεργοποιείται στη Μύκονο και τις Κυκλάδες, η Aude Mazelin μπορεί να απαντήσει με εγκυρότητα στο πώς διαγράφεται το μέλλον του εύθραυστου μικρόκοσμου των νησιών. Μπορούν να προστατευτούν από την επέλαση της υπερδόμησης; Αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά τους ή μήπως διαφαίνεται μια άλλη προοπτική μετά από ενεργοποίηση του πρόσφατου νόμου που απαγορεύει την κατασκευή σε περιοχές εκτός σχεδίου; Η Aude Mazelin πιστεύει ότι, προς το παρόν, οι εξελίξεις φαίνεται να οδηγούν στην αποκατάσταση των κτιρίων μέσω της προσαρμογής σε νέες χρήσεις (adaptive reuse). Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι «αυτή η προσέγγιση, που έχει ήδη επικρατήσει στη Μύκονο, αποτελεί σημαντικό μέρος των σύγχρονων έργων. Από το συγκεκριμένο κιόλας έργο, φαίνεται ότι υπάρχουν πολλά όμορφα παραδοσιακά και μη κτίρια στις Κυκλάδες που μπορούν να μεταμορφωθούν σε μοντέρνα τουριστικά καταλύματα, με σεβασμό προς το τοπίο και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική».
03.4.4 Yoga House Photography ©Spyros Hound 03.4.4 03.4 ARCHITECTURE & DESIGN 155

Aristides Dallas architects created a "Green" apartment building, with the goal of zero energy performance, inspired by the typical tree house.

( NEW PROJECT )

GREEN BLOCK OF

Zero Energy Performance

The architectural proposal concerns a "green" apartment building in Gazi, Athens, with zero energy performance. The composition, inspired by the typical treehouse, consists primarily of the main body of the building—the tree trunk—including the interior spaces of the residences. It is completed by a perforated shell of upcycled wood that includes open outdoor and semi-outdoor spaces, serving the building's bioclimatic behavior. The volumes emerging from the trunk facing the Acropolis are "anchored" to it and serve the outdoor expansion of the residences.

The lower volume, unable to turn towards the view, encloses the residence, giving it privacy and isolating it from the eyes of the neighboring houses, enclosing the green courtyard and the vertical gardens of the first and second floors. The building volume is scaled to two smaller ones for all the apartments' best natural sunlight. This way, it forms multiple and different alternations of outdoor and indoor spaces. They also work as the core of the composition, as their rotation allows the utilization of the intermediate open spaces, making it possible to plant them while contributing to the privacy of the apartments.

The synthetic elements of the building's shell aim for the best natural lighting through natural cross ventilation, the visual discharge and comfort of its interior, the improvement of the atmosphere of the space, and, in general, the microclimate both inside and outside it. The integration of green zones in open and closed spaces, perimeter sheds, and perforated elements of the building, as well as the wooden shading system (perforated perimeter elements), are the tools that create ideal bioclimatic conditions in them (green apartment building) by increasing the percentage of green per height in the area.

In the rear (north) part of the apartment building, the second skin encloses evergreen climbing planting that protects from the north without depriving the view from the back side of the apartments. Planted roofs, green canopies, balconies, and vertical planting make their presence evident inside and outside the building, upgrading the environment for the residents as well as the microclimate of the area, contributing to the reduction of the phenomenon of the "urban heat island" in the center of Athens.

Η πρόταση αφορά μια "πράσινη" πολυκατοικία στην περιοχή του Γκάζι, στην Αθήνα, με στόχο το μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο. Εμπνευσμένη από τη μορφή του τυπικού δεντρόσπιτου, η σύνθεση απαρτίζεται πρωτίστως από τον βασικό κορμό του κτιρίου, που περιλαμβάνει τους εσωτερικούς χώρους των κατοικιών και συμπληρώνεται από ένα διάτρητο κέλυφος επαναχρησιμοποιημένης ξυλείας που περιλαμβάνει και ανοιχτούς υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους, εξυπηρετώντας στην βιοκλιματική συμπεριφορά του κτιρίου. Σε αυτόν «αγκυρώνονται» οι όγκοι που ξεπροβάλουν από τον πράσινο–ξύλινο κορμό, στρέφονται προς την Ακρόπολη και εξυπηρετούν την υπαίθρια εκτόνωση των κατοικιών.
Ο κατώτερος όγκος, μη έχοντας την δυνατότητα να στραφεί προς την θέα, περικλείει την κατοικία, προσδίδοντάς της ιδιωτικότητα και απομονώνοντάς την από τα βλέμματα των γειτονικών κατοικιών, περικλείοντας την πράσινη αυλή και τον κάθετο κήπο του πρώτου και δευτέρου ορόφου. Ο όγκος του κορμού κλιμακώνεται σε δύο μικρότερους, για τον καλύτερο φυσικό ηλιασμό όλων των κατοικιών. Έτσι, διαμορφώνει πολλαπλές και διαφορετικές εναλλαγές υπαίθριων με κλειστών χώρων. Αυτοί αποτελούν και τον πυρήνα της σύνθεσης, καθώς η εναλλαγή τους επιτρέπει την αξιοποίηση των ενδιάμεσων δωμάτων, καθιστά ικανή τη φύτευσή τους, συμβάλλοντας παράλληλα στην ιδιωτικότητα των διαμερισμάτων.
Τα συνθετικά στοιχεία του κελύφους του κτιρίου θέτουν ως ζητούμενο τον καλύτερο φυσικό φωτισμό του, τον διαμπερή αερισμό, την οπτική αποφόρτιση και άνεση του εσωτερικού του, τη βελτίωση της ατμόσφαιρας του χώρου και γενικότερα του μικροκλίματος τόσο μέσα όσο και έξω από αυτό. Η ενσωμάτωση πράσινων ζωνών σε υπαίθριους και κλειστούς χώρους, περιμετρικών προστεγασμάτων και διάτρητων στοιχείων του κτιρίου, όπως και η επένδυση του κελύφους του με σύστημα σκίασης (διάτρητα περιμετρικά στοιχεία) είναι τα εργαλεία που διαμορφώνουν ιδανικές βιοκλιματικές συνθήκες (πράσινη πολυκατοικία) αυξάνοντας το ποσοστό πράσινου καθ' ύψος στην περιοχή.
Στο πίσω (βόρειο) τμήμα της πολυκατοικίας η δεύτερη επιδερμίδα περικλείει αειθαλή αναρριχόμενη φύτευση που προστατεύει από τον βορρά χωρίς να στερεί τη θέαση από τις πίσω όψεις των διαμερισμάτων. Φυτεμένα δώματα, πράσινα στέγαστρα, εξώστες και κάθετη φύτευση κάνουν εμφανή τη παρουσία τους μέσα και έξω από το κτίριο, αναβαθμίζοντας το περιβάλλον για τους ενοίκους αλλά και το μικροκλίμα της περιοχής, συμβάλλοντας στην απομείωση του φαινομένου της «θερμικής αστικής νησίδας» στο κέντρο της Αθήνας.
03.5.1 03.5 ARCHITECTURE & DESIGN 156
Οι Aristides Dallas Architects δημιούργησαν μια «Πράσινη» πολυκατοικία, με στόχο το μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο, εμπνευσμένη από το τυπικό δενδρόσπιτο.

OF FLATS

TITTLE Green Block Of Flats LOCATION Athens, Greece YEAR 2022-2023 TYPE Block Of Flats STATUS Permit ARCHITECTURAL STUDY Aristides Dallas Architects PROJECT ARCHITECT Margarita Kyanidou PROJECT TEAM Maha Obeid Melina Ilia Maria Vlachou Ioanna Gargalietou Maria Palaiologou Katerina Bali Thalia-Pelagini Kalfa STRUCTURAL STUDY Dedes - Roditis & Associates Civil Engineers MECHANICHAL STUDY Nikolas Kabilis & Theodoros Gikas ENERGY CONSULTANCY Nektarios Tsakoumakis Roberto Iannetti Erotokritos Nikou Dimitris Pallantzas Alexandra Mangina PROJECT CERTIFICATION Stefanos Pallantzas Hellenic Passive House Institute 03.5.2 03.5.1-2 3D Visualization by
Iakovaki 03.5 ARCHITECTURE & DESIGN 157
PROJECT
Katerina

Vikelas

( NEW PROJECT )

LUXURY APARTMENT WITH OUTDOOR

Το

This opulent residential complex, featuring two staircases and two basements, is set to rise at the intersection of Poseidonos Avenue and Pavlou Bakoyannis Street, boasting magnificent views of the Saronic Sea while maintaining harmony with the natural surroundings.

The quadripartite separation of the building is achieved with the three main vertical elements, which are intended to ensure the privacy of the apartments and orient the views towards the sea. These elements also birth the four sloping roofs that complete the building.

The development comprises sixteen apartments: ten single-level units and six duplexes. Each floor houses four apartments, except the ground floor, which features two apartments flanking the central entrance. All units include private swimming pools on their terraces, except the ground-floor apartments, which exclusively offer gardens with private pools. Apartment sizes vary from 126 sq.m. to 361 sq.m.

SWIMMING 03.6
συγκρότημα πολυτελών κατοικιών με δύο κλιμακοστάσια και δύο υπόγεια θα υλοποιηθεί στη Γλυφάδα σε προνομιακό οικόπεδο επί της Λεωφ. Ποσειδώνος, με υπέροχη θέα στον Σαρωνικό, εναρμονισμένο με τη φύση και το περιβάλλον.
Αποτελείται από δεκαέξι διαμερίσματα, εκ των οποίων τα δέκα είναι οροφοδιαμερίσματα και έξι διαμερίσματα σε δύο επίπεδα. Κάθε όροφος χωρίζεται σε τέσσερα διαμερίσματα, ενώ στο ισόγειο τοποθετούνται δύο διαμερίσματα εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου. Κάθε διαμέρισμα πρόκειται να έχει ιδιωτική κολυμβητική δεξαμενή στον κήπο ή σε εξώστη. Τα μεγέθη των διαμερισμάτων κυμαίνονται από 126 τ.μ. έως και 361 τ.μ.
Ο τετραμερής διαχωρισμός του κτιρίου επιτυγχάνεται με τα τρία βασικά κατακόρυφα στοιχεία που έχουν σκοπό να διασφαλίσουν την ιδιωτικότητα των διαμερισμάτων και να προσανατολίσουν τις θεάσεις προς την θάλασσα. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν και τη γέννηση των τεσσάρων επικλινών στεγών που ολοκληρώνουν ογκοπλαστικά το κτίριο.
Τα δύο διαμερίσματα του ισογείου εκτείνονται στο δεύτερο επίπεδο με πατάρια, ενώ τα διαμερίσματα του τέταρτου ορόφου έχουν ως δεύτερο επίπεδο τον χώρο σοφίτας κάτω από τις στέγες. Ως κύρια είσοδος στο οικόπεδο θεωρείται αυτή επί της Λεωφ. Ποσειδώνος, ενώ από την οδό Π. Μπακογιάννη προβλέπεται μια δευτερεύουσα είσοδος που είναι κατάλληλη για άτομα με κινητικές δυσκολίες. Η είσοδος στο συγκρότημα τοποθετείται κεντρικά στο οικόπεδο και γίνεται στο επίπεδο του ισογείου μέσω του χώρου υποδοχής (λόμπι) που μοιράζει τις κινήσεις προς τα δύο κύρια κλιμακοστάσια που εξυπηρετούν όλους τους ορόφους και τα υπόγεια. 03.6.1 Image courtesy of Vikelas Architects
Architects aims to establish a dynamic ensemble in a sought-after project on a premier plot in Glyfada. Η αρχιτεκτονική του γραφείου Vikelas Architects επιδιώκει να δημιουργήσει εδώ ένα δυναμικό σύνολο σε ένα έργο υψηλών απαιτήσεων σε προνομιακό οικόπεδο στη Γλυφάδα. 03.6.1 ARCHITECTURE & DESIGN 158

APARTMENT COMPLEX SWIMMING POOLS

03.6 03.6.2 Image courtesy of Vikelas Architects 03.6.2 ARCHITECTURE & DESIGN 159

The two ground-floor apartments extend to the second level with lofts, while the fourthfloor apartments have the attic space under the roofs as a second level. The main entrance to the plot is on Poseidonos Avenue, while a secondary entrance suitable for people disabled is provided from P. Bakoyannis Street. The entrance to the complex is centrally located on the plot and is made at ground floor level through the reception area (lobby), which divides the movement towards the two main stairwells serving all floors and basements.

The shaping of the surrounding area was done to highlight the central entrance of the building while respecting pre-existing elevations. The private gardens of the ground-floor apartments are protected by appropriate planting. At the northeastern end of the plot, in contact with P. Bakoyannis Street, there is a ramp that leads to the two basements of the building. The underground areas are mainly used as parking areas and secondarily as storage areas and mechanical support areas for the building's needs.

PROJECT

LOCATION

Poseidonos 35-37 & P. Bakoyannis, Glyfada

ARCHITECTURAL

STUDY

Vikelas Architects

PARTICIPATION IN INTERIOR DESIGN

DNE Architecture & Interiors

CIVIL

ENGINEERING

LITHOS

Consulting Engineers

MEP STUDIES

LDK Consultants

Engineers SA

LIGHTING

CONSULTANT

Danilof Light & Perception Studio

LANDSCAPE DESIGN

LIVINGSPACES

Mathioudakis + Associates

ACOUSTICS CONSULTANT

Gottfried Schubert

Access is from P. Bakoyannis Street, with two-way ramps that run through both basements. The first basement also has facilities for the tenants, such as a swimming pool, a gym area, and changing rooms. These spaces are for the exclusive use of the complex's tenants.

We note that the choice to place the new building diagonally on the plot resulted from the desire to be oriented to the south and to optimize the views towards the sea. The form of the building is contemporary in terms of design and materials used, and we believe it fits in with the environment of similar structures.

ENVIRONMENTAL CERTIFICATION BOARD DCARBON

TRAFFIC STUDY

Dimitris

Evangelidis

GEOTECHNICAL RESEARCH & STUDY

Haris P. Lamaris & Associates

DEVELOPMENT C. Kanellakis SA

CONSTRUCTION MANAGEMENT

TERNA SA

The complex develops on four floors, and an additional floor with attics creates the roof's edge. Also, by dividing the shape into four parts due to the vertical elements that offer privacy to the apartments and an optimal view of the sea and the scaling of the four roofs, an effort is made so that the visitor perceives the volumes of the building as a whole but also as individual parts, getting closer to the human scale. Thanks to the organizational geometry used both on the balconies and at the end of the roofs, it is integrated smoothly into the surrounding space.

The construction of the building is conventional, with a load-bearing body made of reinforced concrete, masonry made of bricks, and external thermal insulation with a smooth coating. The roofs have 40 cm high soil planting and photovoltaic panels that perfectly monitor the slope of the roofs and contribute to the production of energy for the needs of the building. All window frames are aluminum, with energy-efficient, double transparent glass panes. The parapets of the exteriors will be made of glass to provide unobstructed views. Mobile shades will be used on the balconies, and fixed ones of the same perforated form will be used to cover the sinks of the swimming tanks on the balconies. In order not to affect the aesthetics of the roofs and facades of the building, suitable spaces in the basement have been provided for all the air conditioning units.

Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου έγινε με στόχο την ανάδειξη της κεντρικής εισόδου του κτιρίου και σε σεβασμό με τα υφιστάμενα υψόμετρα. Οι ιδιωτικοί κήποι των διαμερισμάτων του ισογείου προφυλάσσονται με την κατάλληλη φύτευση. Στο βορειοανατολικό άκρο του οικοπέδου, σε επαφή με την οδό Π. Μπακογιάννη, τοποθετείται η ράμπα που οδηγεί στα δύο υπόγεια του κτιρίου. Οι υπόγειοι χώροι χρησιμοποιούνται κυρίως ως χώροι στάθμευσης και δευτερευόντως ως χώροι αποθηκών και χώροι μηχανολογικής υποστήριξης των αναγκών του κτιρίου.
Η πρόσβαση γίνεται από την οδό Π. Μπακογιάννη με διπλής κίνησης ράμπες που διατρέχουν και τα δύο υπόγεια. Στο πρώτο υπόγειο, επίσης, τοποθετούνται χώροι παροχών για τους ενοίκους, όπως κολυμβητική δεξαμενή, χώρος γυμναστηρίου και αποδυτήρια. Οι χώροι αυτοί είναι προς αποκλειστική χρήση των ενοίκων του συγκροτήματος.
Σημειώνουμε ότι η επιλογή της τοποθέτησης του νέου κτιρίου στο οικόπεδο διαγωνίως, προέκυψε από την επιθυμία να είναι προσανατολισμένο στον νότο και να βελτιστοποιηθούν οι θεάσεις προς τη θάλασσα. Η μορφή του κτιρίου είναι σύγχρονη ως προς τον σχεδιασμό και τα χρησιμοποιούμενα υλικά και πιστεύουμε ότι εντάσσεται στο περιβάλλον όμοιων κατασκευών.
Το συγκρότημα αναπτύσσεται σε τέσσερις ορόφους και την απόληξη των στεγών που δημιουργούν επιπλέον έναν όροφο με σοφίτες. Επίσης, με τη διάσπαση του σχήματος σε τέσσερα μέρη λόγω των κατακόρυφων στοιχείων που προσφέρουν ιδιωτικότητα στα διαμερίσματα και βέλτιστη θέα στην θάλασσα και την κλιμάκωση των τεσσάρων στεγών, γίνεται προσπάθεια ώστε ο επισκέπτης να αντιλαμβάνεται τους όγκους του κτιρίου ως σύνολο αλλά και ως επιμέρους ανεξάρτητα μέρη, πλησιάζοντας περισσότερο την ανθρώπινη κλίμακα. Χάρη στην οργανωτική γεωμετρία που χρησιμοποιήθηκε τόσο στους εξώστες όσο και στην απόληξη των στεγών, ενσωματώνεται πιο ομαλά στον περιβάλλοντα χώρο.
Η κατασκευή του κτιρίου είναι συμβατική με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα, τοιχοποιίες από οπτόπλινθους, εξωτερική θερμομόνωση με λείο επίχρισμα. Οι στέγες έχουν φύτευση με χώμα ύψους 40 εκ. και φωτοβολταϊκά πάνελ που παρακολουθούν απόλυτα την κλίση των στεγών και συμβάλλουν στην παραγωγή ενέργειας για τις ανάγκες του κτιρίου. Όλα τα πλαίσια κουφωμάτων είναι αλουμινίου, με ενεργειακούς, διπλούς διαφανείς υαλοπίνακες. Τα στηθαία των εξωστών θα γίνουν γυάλινα ώστε να παρέχουν ανεμπόδιστες θέες. Θα χρησιμοποιηθούν κινητά σκίαστρα στους εξώστες και σταθερά ίδιας διάτρητης μορφής ώστε να καλύψουν τα βυθίσματα των κολυμβητικών δεξαμενών στους εξώστες. Για να μην επιβαρύνονται αισθητικά οι στέγες και οι όψεις του κτιρίου, για όλες τις κλιματιστικές μονάδες έχουν προβλεφθεί χώροι κατάλληλοι στο υπόγειο.
03.6 03.6.3 Images courtesy of Vikelas Architects
CREDITS
YEAR 2024 (Ongoing)
03.6.3
& DESIGN 160
ARCHITECTURE
03.6 ARCHITECTURE & DESIGN 161

In the municipality of Piraeus, and the immediate vicinity of the country's largest port, a new steel-framed building that houses massive warehouses, workshops, offices, and a residence on the top floor is the first building in Greece to be LEED GOLD-certified in the category of Warehouses and Distribution Centers. By R|C|Tech architecture firm.

( NEW PROJECT )

STOP & MANUFACTURING

The concept involves creating a massive working building elegantly placed in a congested part of Piraeus. Based on the proportions and placement within the plot, an "empty" space is formed while a barrier is created with the main road to the west.

Specifically, by placing the building on the eastern side of the plot, ample space is left on the western side, which can accommodate loading/unloading areas along with green spaces. The building comprises five levels, each with different uses. On the basement level, there is parking and MEP facilities. In addition to the main warehouse entrance, there is a retail unit, a workshop, and a small storage area on the ground floor. The first floor mainly houses workshops, the second floor houses the business office space, and on the third floor, there is a detached residence.

The potential of the space is maximized by the rectangular shape of the design, which has overall dimensions of 70x35m. The design allows for the smooth operation of the workshop and warehouse processes. The simplicity of the architectural elements is a conscious choice that allows the building to serve each function in the most optimized way.

Στον δήμο Πειραιά, και σε άμεση γειτνίαση με το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ένα νέο κτίριο με χαλύβδινο σκελετό που στεγάζει τεράστιους αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια, γραφεία και μία κατοικία στον τελευταίο όροφο, αποτελεί το πρώτο κτίριο στην Ελλάδα με LEED GOLD στην κατηγορία Αποθήκες και Κέντρα Διανομής. Από το γραφείο R|C|Tech.
Η ιδέα αφορά τη δημιουργία ενός ογκώδους κτιρίου εργασίας που τοποθετείται κομψά σε ένα κορεσμένο τμήμα του Πειραιά. Με βάση τις αναλογίες και την τοποθέτηση μέσα στο οικόπεδο, σχηματίζεται ένας «κενός» χώρος, ενώ δημιουργείται παράλληλα ένα φράγμα με τον κεντρικό δρόμο στα δυτικά.
Συγκεκριμένα, με την τοποθέτηση του κτιρίου στην ανατολική πλευρά του οικοπέδου, αφήνεται ένας μεγάλος κενός χώρος στη δυτική πλευρά του, που μπορεί να φιλοξενήσει χώρους φόρτωσης/εκφόρτωσης μαζί με χώρους πρασίνου. Το κτίριο περιλαμβάνει πέντε επίπεδα, το καθένα με διαφορετικές χρήσεις. Στο υπόγειο επίπεδο υπάρχει χώρος στάθμευσης και εγκαταστάσεις MEP. Στο ισόγειο, εκτός από την κύρια είσοδο της αποθήκης, υπάρχει μια μονάδα λιανικής πώλησης, ένα εργαστήριο και ένας μικρός αποθηκευτικός χώρος. Ο πρώτος όροφος φιλοξενεί κυρίως εργαστήρια, ο δεύτερος όροφος φιλοξενεί τους χώρους γραφείων της επιχείρησης, ενώ στον τρίτο όροφο υπάρχει μια ανεξάρτητη κατοικία.
Οι δυνατότητες του χώρου μεγιστοποιούνται από το ορθογώνιο σχήμα του σχεδίου, το οποίο έχει συνολικές διαστάσεις 70x35μ. Ο σχεδιασμός επιτρέπει την ομαλή λειτουργία των διαδικασιών του εργαστηρίου και της αποθήκης. Η απλότητα των αρχιτεκτονικών στοιχείων είναι μια συνειδητή επιλογή που επιτρέπει στο κτίριο να εξυπηρετεί κάθε λειτουργία με τον πιο βελτιστοποιημένο τρόπο.
03.7 03.7.1 STOP Personal Protective Equipment Photography ©Athina Souli
ARCHITECTURE & DESIGN 162
03.7.1

MANUFACTURING

WAREHOUSE UNIT

Externally, the sheer scale of the white monolithic unit is softened by the louvers that deconstruct the volume through a play of shaded surfaces, in the logic of the camouflage razzle dazzle of ships during the First World War. Between the louvers and the internal façade of the building, there are corridors used as shaded balconies. In contrast, the glazing on the ground floor reveals to the passerby the inner workings of the laboratories.

The building's color palette moves in shades of grey and white, with the sole exception of the yellow interior walls on the ground floor, which stand out by framing the entrance of the building, 'disrupting' the simplicity of the exterior shell.

Inside, the repetitive storage systems form 11-meter-high canyons, which dissolve in front of the transparent threestory internal façade. The volume of the rooftop dwelling is perceived as a white screen that "sits" atop the metal building and is surrounded by outdoor green spaces.

Εξωτερικά, η απόλυτη κλίμακα της λευκής μονολιθικής μονάδας αμβλύνεται από τα λούβρα που αποδομούν τον όγκο μέσα από ένα παιχνίδι σκιασμένων επιφανειών, στη λογική του καμουφλάζ razzle dazzle των πλοίων κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ των λούβρων και της εσωτερικής πρόσοψης του κτιρίου, υπάρχουν διάδρομοι που χρησιμοποιούνται ως σκιασμένα μπαλκόνια. Αντίθετα, η τζαμαρία στο ισόγειο αποκαλύπτει στον περαστικό την εσωτερική λειτουργία των εργαστηρίων.
Η χρωματική παλέτα του κτιρίου κινείται σε αποχρώσεις του γκρι και του λευκού, με μοναδική εξαίρεση τους κίτρινους εσωτερικούς τοίχους του ισογείου οι οποίοι ξεχωρίζουν πλαισιώνοντας την είσοδο του κτιρίου, «διαταράσσοντας» τη λιτότητα του εξωτερικού κελύφους.
Στο εσωτερικό, τα επαναλαμβανόμενα συστήματα αποθήκευσης σχηματίζουν φαράγγια ύψους 11 μέτρων, τα οποία διαλύονται μπροστά στην εσωτερική διαφανή τριώροφη πρόσοψη. Ο όγκος της κατοικίας στον τελευταίο όροφο γίνεται αντιληπτός ως μια λευκή οθόνη που «κάθεται» στην κορυφή του μεταλλικού κτιρίου και περιβάλλεται από εξωτερικούς χώρους πρασίνου.
03.7 03.7.2 STOP S.A. Photography ©Athina Souli
PROJECT TITTLE STOP Warehouse and Manufacturing Unit OFFICE NAME R|C|TECH PROJECT LOCATION 28 Aitolikou Str., Piraeus, Greece USE Warehouse and Manufacturing Unit Pinelopi Mamoura Manto Skoura Aliki Papamichalopoulou Vera Kanellopoulou COMPLETION YEAR 2023 GROSS BUILT AREA 5,800 sq.m. LEAD ARCHITECT Giannis Douridas DESIGN TEAM Christina Kontou Dimitra Sathopoulou Eleanna Breza ARCHITECTURE & DESIGN 163
03.7.2

OTE ESTATE OFFICE

The sloping plot, with an area of 3,852 sq.m., is in contact with the ERT facilities in Agia Paraskevi, Attica. The existing building, three floors with a basement and roof covering 1,152 sq.m. and a total of 3,982 sq.m., was built in two phases, in 1968 and 1987, with two entrances and two staircases but no elevator. It functioned as a telecommunications center, which resulted in a large part of its facade and roof gradually being occupied by electromechanical equipment.

The renovation of the building aims to create a unit of offices and spaces to house the radio station Olympia Radio, using functionality, accessibility, sustainability, and aesthetics as criteria. It came with a commitment to keep certain mechanical spaces, such as the distributor room, in specific positions.

03.8
Ο επανασχεδιασμός ενός προϋπάρχοντος κελύφους σε ένα υπερσύγχρονο κτίριο γραφείων περιλαμβάνει την προσθήκη και επαναχρησιμοποίηση χώρων, ένα αναθεωρημένο σύστημα κυκλοφορίας και ένα νέο αίθριο που παρεμβάλλεται στον πυρήνα του κτιρίου για βελτιωμένο φυσικό φωτισμό και εξαερισμό. Επιπλέον, μια φυτεμένη ταράτσα παρέχει κοινόχρηστο χώρο για αλληλεπίδραση και απόλαυση της προνομιακής θέας. Η μάζα του κτιρίου περιβάλλεται από ένα δεύτερο διάτρητο κέλυφος αλουμινίου, το μοτίβο του οποίου προέρχεται από τα “pixels”, μια αναφορά στις δραστηριότητες και την εστίαση της εταιρείας.
( NEW PROJECT )
Το επικλινές οικόπεδο, εμβαδού 3.852 τ.μ., βρίσκεται σε επαφή με τις εγκαταστάσεις της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή Aττικής. Το υπάρχον κτίριο, τριώροφο με υπόγειο και δώμα, κάλυψης 1.152 τ.μ. και δόμησης 3.982 τ.μ., οικοδομήθηκε σε δύο φάσεις, το 1968 και το 1987, με δύο εισόδους και δύο κλιμακοστάσια, αλλά χωρίς ανελκυστήρα. Λειτούργησε ως τηλεπικοινωνιακό κέντρο, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των όψεων και του δώματός του να έχει σταδιακά καταληφθεί από ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό.
Η ανακαίνιση του κτιρίου αποσκοπεί στη δημιουργία ενότητας γραφειακών χώρων και χώρων για τη στέγαση του ραδιοσταθμού Olympia Radio με κριτήρια λειτουργικότητας, προσβασιμότητας, αειφορίας και αισθητικής. Είχε ως δέσμευση την ανάγκη παραμονής ορισμένων μηχανολογικών χώρων, όπως η αίθουσα κατανεμητών, σε συγκεκριμένες θέσεις.
03.8.2 03.8.1 03.8.1-2 OTE Photography ©Yiorgis Yerolymbos ARCHITECTURE & DESIGN 164

The redesign of a preexisting shell into a state-of-the-art office building involves adding and repurposing spaces, revising the circulation system, and inserting a new patio into the core of the building for improved natural lighting and ventilation. Furthermore, a planted rooftop provides communal space for interaction and enjoyment of the privileged view. The building mass is wrapped in a second perforated aluminum skin whose pattern is derived from 'pixels,' a reference to the company's activities and focus.

OFFICE BUILDING

The architectural design provides for rearranging the spaces, highlighting the entrances, replacing a staircase, and adding elevators and access to the roof. There are also plans to create an atrium with natural lighting and ventilation at the center of this intensely compact building, with a variable cross-section due to the aforementioned commitment. The resulting roofs within the atrium are planted, and the perimeter surfaces that emerge as complete after opening the windows are also planted, with vertical gardens. Similarly, the roof of the building is also planted and configured as a break area with a view. The office spaces are developed in an open plan, with raised floors, sound-absorbing elements, and visible electromechanical equipment. Exceptions are executive offices and meeting rooms.

03.8
Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός προβλέπει αναδιάταξη των χώρων, ανάδειξη των εισόδων, αντικατάσταση του ενός κλιμακοστασίου, προσθήκη ανελκυστήρων και πρόσβαση στο δώμα. Προβλέπεται επίσης η δημιουργία αιθρίου για φυσικό φωτισμό και αερισμό του κέντρου του έντονα συμπαγούς κτιρίου, με μεταβλητή διατομή λόγω της προαναφερθείσας δέσμευσης. Τα δώματα που προκύπτουν εντός του αιθρίου φυτεύονται. Επίσης φυτεύονται με κατακόρυφους κήπους οι περιμετρικές επιφάνειες που προκύπτουν ως πλήρεις μετά τη διάνοιξη των παραθύρων. Ομοίως φυτεύεται και το δώμα του κτιρίου που διαμορφώνεται ως χώρος διαλειμμάτων με θέα. Οι γραφειακοί χώροι αναπτύσσονται σε ανοικτή κάτοψη και έχουν ανυψωμένα δάπεδα, ηχοαπορροφητικά στοιχεία και εμφανή ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό. Εξαίρεση αποτελούν τα διευθυντικά γραφεία και οι αίθουσες συσκέψεων.
03.8.3
03.8.3-4 OTE Photography ©Yiorgis Yerolymbos ARCHITECTURE & DESIGN 165
03.8.4

PROJECT CREDITS

TITLE AND POSITION

OF PROJECT/STUDY

OTE ESTATE office

building in Agia

Paraskevi, Athens, Attica

PROJECT OWNER

OTE Estate SA

OTE GROUP

CONSTRUCTION

PROJECT MANAGEMENT DIRECTOR

Georgios Tamboureas

CONSTRUCTION

SUPERVISOR & PROJECT MANAGER

Ioannis Kakogiannakis

ELECTROMECHANICAL WORKS SUPERVISOR

Konstantinos Roubis

STUDY & LICENSING

MONITORING SUPERVISOR

Athanasia Theodorou

ARCHITECTS

Alexandros K. Samaras & Partners SA

STUDY LEADER

Alexandros K. Samaras

STUDY GROUP

Maria V. Stefanidou

Lilian V. Stefanidou

Antonia A. Tsoumi

STATIC STUDY

Panagiotis

Panagiotopoulos and Associates

ELECTROMECHANICAL STUDY

PG | Kamarinos

Consulting Engineers

CONSTRUCTION

EDIL ConstructionIndustry Construction & Industrial Company SA

PROJECT MANAGER

Georgios Pantelis

CONSTRUCTION WORKS SUPERVISOR

Irini Kakogiannis

ELECTROMECHANICAL WORKS SUPERVISOR

Christos Lenoudias

FINANCE MONITORING SUPERVISOR

Dimitrios Fillas

PROJECT MANAGER

Vaios Kefalas

SUPERVISION

Alexandros K. Samaras

Antonia A. Tsoumi

Dimitris V. Sgoutas

Several special discussion rooms for brainstorming between members of the company's think tank have also been included - a canteen, a doctor's office, file rooms, a data center, and data recovery facilities in case of emergency. An important concern of the architectural study was the energy upgrade of the building for comfort and economy. A thermal facade is added to the existing exterior walls, and the entire building is clad with an energy shell of perforated aluminum sheets painted white. This contributes to the shading of the openings and creates ventilated façade conditions, acting as a second skin for the building.

03.8
03.8.5 Έχει περιληφθεί ένας αριθμός από ειδικές αίθουσες συζητήσεων για brainstorming μεταξύ των μελών του think tank της εταιρείας, καθώς επίσης και κυλικείο, ιατρείο, χώροι αρχείων, data center, και εγκαταστάσεις ανάκτησης δεδομένων σε περιπτώσεις ανάγκης. Σημαντική μέριμνα της αρχιτεκτονικής μελέτης υπήρξε η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου για λόγους άνεσης και οικονομίας. Στην υπάρχουσα εξωτερική τοιχοποία προστίθεται θερμοπρόσοψη και ολόκληρο το κτίριο επενδύεται με ενεργειακό κέλυφος από διάτρητα φύλλα αλουμινίου βαμμένα λευκά. Αυτό συνεισφέρει στον σκιασμό των ανοιγμάτων και δημιουργεί συνθήκες αεριζόμενης πρόσοψης (ventilated facade) λειτουργώντας ως δεύτερη επιδερμίδα (second skin) για το κτίριο.
03.8.6 03.8.5-6 OTE Photography ©Yiorgis Yerolymbos ARCHITECTURE & DESIGN 166

The leaf perforation pattern is developed through thickening and thinning on a canvas of "pixels," representing the intangible cutting-edge digital technology used by the owner - group company on the building's facade. The perforated sheets are suspended on a frame attached to the loadbearing body of the building and at a distance from the facade. Overlapping perforated corridors are placed in this gap to maintain and clean the facades.

03.8 ACOUSTIC STUDY Gottfried Kurt Schubert LANDSCAPE ARCHITECTURE Alexandros K. Samaras & Partners SA Maria Vorreakou 3D RENDERINGS Alexandros K. Samaras & Partners SA OWNER OTE ESTATE SA COST €2.4M PLOT AREA 3,852 sq.m. TOTAL AREA 5,500 sq.m. STUDY PERIOD 2018-2019 COMPLETION DATE 2021 OTE ESTATE – OFFICE BUILDING ARCHITECTURE Alexandros C. Samaras and Associates SA SUPERVISION Alexandros C. Samaras Antonia A. Tsoumi Dimitrios V. Sgoutas STRUCTURAL ENGINEER Panagiotis Panagiotopoulos and Associates MECHANICAL ENGINEER Kamarinos Engineers LANDSCAPE DESIGN Alexandros C. Samaras & Maria Vorreakou ACOUSTICAL CONSULTANT Gottfried Schubert CONSTRUCTION EDIL Hellas OTE ESTATE PROJECT MANAGEMENT Georgios Tampoureas Krysta Petropoulou Ioannis Kakogiannakis Kostas Roumpis Avra Sourila OWNER-CLIENT OTE Estate SA LOCATION Agia Paraskevi, Attiki YEAR 2021 Το μοτίβο της διάτρησης των φύλλων αναπτύσσεται με πυκνώσεις και αραιώσεις πάνω σε ένα κάνναβο από “pixels”, που αναπαριστούν στην όψη του κτιρίου την άυλη ψηφιακή τεχνολογία αιχμής που χρησιμοποιεί ο όμιλος της ιδιοκτήτριας εταιρείας. Τα διάτρητα φύλλα αναρτώνται σε σκελετό που προσαρτάται στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου και σε απόσταση από την όψη. Στο κενό αυτό τοποθετούνται επάλληλοι διάτρητοι διάδρομοι για λόγους συντήρησης και καθαρισμού των όψεων. Ο περιβάλλων χώρος απαλλάσσεται από διάφορες τσιμεντένιες κατασκευές βάσεων μηχανημάτων και φορητού τηλεπικοινωνιακού κέντρου και διαμορφώνεται εκ νέου.
The surrounding area is cleared of various concrete constructions of machinery bases and a portable telecommunication center and is reshaped.
03.8.7-8 OTE Photography ©Yiorgis Yerolymbos ARCHITECTURE & DESIGN 167
03.8.7 03.8.8

The MGO Offices building looks like it resonates with the phrase "Everything is a road." It follows and is inspired by the kinetic energy of the major avenue on which it is located, capturing it through the dynamics of the fractured surfaces. By the architectural firm Armeftis Partners.

( NEW PROJECT )

A MOTION PICTURE ON THE BOULEVARD

For Yannis Armeftis, founder of Armeftis Partners, with offices in Cyprus and Athens, MGO Offices is another example of the "conversation" between a building and its surrounding space. At the same time, it is part of how he sees the city as a synthesis of relationships and sustainability. Awarded in 2007 with the State Architecture Prize for a Young Architect's Project and with distinctions in several competitions, Yannis Armeytis has signed projects such as the Laniteia School of Limassol, the Oval Tower, the Safe Bulkers Tower, and the Blue Marine Towers. The path of architecture and the study of sustainable cities led him to the path of public service; Yannis Armeytis is a candidate mayor for the city of Limassol in the municipal elections that will take place next June.

03.9
Το κτίριο γραφείων MGO Offices μοιάζει να συντονίζεται με τη φράση «Όλα είναι δρόμος». Ακολουθεί και εμπνέεται από την κινητική ενέργεια της μεγάλης λεωφόρου στην οποία βρίσκεται, αποτυπώνοντάς την μέσα από τη δυναμική των τεθλασμένων επιφανειών. Από το αρχιτεκτονικό γραφείο Armeftis Partners.
Για τον Γιάννη Αρμεύτη, ιδρυτή της Armeftis Partners, με γραφεία στην Κύπρο και την Αθήνα, το ΜGO Offices αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα της «συνομιλίας» ενός κτιρίου με τον χώρο που το περιβάλλει, ενώ εντάσσεται στον τρόπο με τον οποίο βλέπει την πόλη, ως σύνθεση σχέσεων και βιωσιμότητας. Βραβευμένος το 2007 με το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής για έργο Νέου Αρχιτέκτονα και με διακρίσεις σε αρκετούς διαγωνισμούς, ο Γιάννης Αρμεύτης έχει υπογράψει έργα όπως τα Λανίτεια Εκπαιδευτήρια Λεμεσού, το Oval Tower, το Safe Bulkers Tower και το Blue Marine Towers. Ο δρόμος της Αρχιτεκτονικής και η σπουδή πάνω στη βιώσιμη πόλη τον οδήγησε στα κοινά, κι έτσι ο Γιάννης Αρμεύτης είναι υποψήφιος δήμαρχος Λεμεσού στις δημοτικές εκλογές που θα γίνουν τον προσεχή Ιούνιο.
Στρέφοντας λοιπόν τον φακό μας στο MGO Offices, αυτό είναι ένα κτίριο γραφείων-ορόσημο που βρίσκεται στον εμπορικό άξονα της Σπύρου Κυπριανού στη Λεμεσό. Ένα πενταώροφο κτίριο το οποίο εντάσσεται σε δύο οικόπεδα, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται έχοντας οριζόντια διεύθυνση, ακολουθώντας τη δυναμική του δρόμου. Η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί κύρια οδική αρτηρία μεγάλης ταχύτητας, επομένως κύριος στόχος ήταν η ανάπτυξη ενός κτιρίου που να λειτουργεί ως ορόσημο για την περιοχή. 03.9.1-2 Photography ©Mariana Bisti
ARCHITECTURE & DESIGN 168
03.9.1

Turning our lens to MGO Offices, it is a landmark office building located on the commercial axis of Spyrou Kyprianou Street in Limassol. It is a 5-story building that is part of two plots. It is developed in a horizontal direction, following the dynamics of the street. This area is a main high-speed road, so the main objective was to develop a building that would serve as a landmark for the area.

The design is based on a dynamic approach with firm contoured surfaces, emphasizing diagonal volumes intersecting each other. The goal was to design the overall facade as something that changes alongside the movement of the passersby cars. Thus, the overall facade followed the design of the fractured surface, specifically the crumpled paper. A parametric design was used to solve this, where surfaces were drawn through triangles and vertical louvers were applied to follow the original shape.

PICTURE BOULEVARD

03.9
Ο σχεδιασμός του βασίζεται σε μια δυναμική προσέγγιση με έντονες τεθλασμένες επιφάνειες, δίνοντας έμφαση σε διαγώνιους όγκους που αλληλοτέμνονται. Ο στόχος ήταν ο σχεδιασμός της συνολικής πρόσοψης ως κάτι που να μεταβάλλεται παράλληλα με την κίνηση του περαστικού με το αυτοκίνητο. Έτσι η συνολική πρόσοψη ακολούθησε τον σχεδιασμό της τεθλασμένης επιφάνειας, συγκεκριμένα του τσαλακωμένου χαρτιού. Για την επίλυσή του, έγινε χρήση παραμετρικού σχεδιασμού, όπου σχεδιάστηκαν επιφάνειες μέσω τριγώνων στις οποίες στη συνέχεια εφαρμόστηκαν κάθετα λούβρα, ώστε να ακολουθούν το αρχικό σχήμα.
Ο πυρήνας του κτιρίου χωροθετήθηκε βόρεια του τεμαχίου, ενώ οι υπόλοιπες πλευρές αποτελούν τις κύριες όψεις του κτιρίου όπου εντάσσονται οι χώροι γραφείων με θέα προς την πόλη. Το κτίριο αποτελείται από ισόγειο, μηχανολογικό όροφο όπου εντάσσονται όλες οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις, 5 ορόφους γραφείων και roof garden. Στη νότια πλευρά του προτάθηκαν βεράντες διαφορετικού μεγέθους οι οποίες ακολουθούν το δυναμικό σχήμα που είχε δοθεί στο κτίριο, δημιουργώντας και την ολική τελική μορφή του. Η παραπάνω προσέγγιση ενδυναμώνεται και είναι ορατή μέσα από τα κάθετα στοιχεία-πτερύγια τα οποία ακολουθούν τις πλάκες. Η παραλλαγή των πτερυγίων και η κίνηση που προκύπτει στην όψη δημιουργούν ένα παιχνίδι με τον περαστικό. Κι αυτό γιατί το κτίριο γίνεται αντιληπτό πολύ διαφορετικά μέσω της κίνησης. 03.9.2 ARCHITECTURE & DESIGN 169

The core of the building was placed to the north of the block, while the remaining sides are the main facades of the building, where the office spaces with views of the city are integrated.

The building consists of a ground floor, a floor with all mechanical facilities integrated, five office floors, and a roof garden.

On the south side, terraces of different sizes were proposed, which follow the dynamic shape given to the building, creating its overall final form. The above approach is reinforced and is visible through the vertical elements - wings that follow the slabs. The variation of the wings and the resulting movement in the view creates playfulness with the passerby. This is because the building is perceived very differently through movement.

The aluminum frames of the facades have been recessed from the building boundary, while terraces have been proposed in front of them, offering shading at each level. At the same time, sunlight is filtered through this within the offices during summer. The vertical elements of the facade, in addition to playfulness, also offer privacy within the offices. Finally, the entrance to the offices is created by diagonal, segmented walls of exposed concrete, which provide additional dynamics and thus contribute to the overall approach of the building.

03.9
Τα κουφώματα αλουμινίου των όψεων έχουν τοποθετηθεί σε εσοχή από το όριο του κτιρίου, ενώ μπροστά από αυτά έχουν προταθεί βεράντες, προσφέροντας σκίαση σε κάθε επίπεδο. Παράλληλα, διαμέσου αυτού φιλτράρεται η ηλιοφάνεια εντός των γραφείων τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα κάθετα στοιχεία της όψης, πέρα από το παιχνίδισμα, προσφέρουν και ιδιωτικότητα εντός των γραφείων. Τέλος, η είσοδος των γραφείων δημιουργείται από διαγώνια, τεθλασμένα τοιχία από εμφανές μπετόν, τα οποία προσφέρουν επιπρόσθετη δυναμική και συντείνουν έτσι στην ολική προσέγγιση του κτιρίου.
03.9.3 Photography ©Mariana Bisti 03.9.3 ARCHITECTURE & DESIGN 170
03.9 PROJECT TITTLE MGO Offices Building ARCHITECTS Armeftis Partners & Associates Architects Llc CIVIL ENGINEERS Kolonias Civil Llc ELECTRICAL CONSULTANTS Iconsult Llc MECHANICAL CONSULTANTS S. Aristeidou Eng. Consulting Llc QUANTITY SURVEYOR Andreas Polykarpou CONTRACTOR P. Chrysanthou Buildia Constructions Ltd MECHANICAL SUBCONTRACTORS Antonis A. Antoniou (Batas) Ltd ELECTRICAL SUBCONTRACTORS A&I Electric Ltd CARPENTRY Th. Demetriou Woodcraft Ltd DRYWALL CONSTRUCTION JKS Interior Composition Ltd APPLICATION SUBCONTRACTOR ALUCOBOND Alumicorp Ltd WATERPROOFING Penetron ALUMINUM FRAMES Etem ALUCOBOND SUPPLIER Elval Colour FIREPROOF DOORS SUPPLIER Nea Stereotis Ltd LIFT SUPPLIER Pulse Electronics Ltd 03.9.4-5 Photography ©Mariana Bisti 03.9.4 03.9.5
171
ARCHITECTURE & DESIGN

ELLA RESORTS in Rhodes is a groundbreaking hotel complex designed with exceptional environmental sensitivity. It blends sustainable technologies with local architecture, incorporating natural materials and traditional motifs to enrich the visitor experience.

ELLA RESORTS ELISSA – HELEA

The project concerns a unique hotel complex in Rhodes designed with exceptional environmental sensitivity, making it one of the most important tourist destinations worldwide.

Realizing its importance, the project management team and designers envisioned and implemented something that would be a model for future similar developments. The project's organization's philosophy was to be timeless, environmentally sensitive, and to highlight the site's unique characteristics.

The team's vision was to create an innovative, eco-friendly hotel complex that would apply the principles of sustainable development while respecting and recalling the site's historical, artistic, and environmental value.

03.10
( NEW PROJECT )
Τα ELLA RESORTS στη Ρόδο αποτελούν ένα πρωτοποριακό ξενοδοχειακό συγκρότημα σχεδιασμένο με ξεχωριστή περιβαλλοντική ευαισθησία. Συνδυάζουν βιώσιμες τεχνολογίες με τοπική αρχιτεκτονική, ενσωματώνοντας φυσικά υλικά και παραδοσιακά μοτίβα για να εμπλουτίσουν την εμπειρία των επισκεπτών.
Το έργο αφορά ένα μοναδικό ξενοδοχειακό συγκρότημα στη Ρόδο που έχει μελετηθεί με εξαιρετική περιβαλλοντική ευαισθησία καθιστώντας το έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Η ομάδα διαχείρισης και οι μελετητές του έργου, αντιλαμβανόμενοι τη σημασία της επέμβασης οραματίστηκαν και υλοποίησαν ένα έργο που θα αποτελεί πρότυπο και για μελλοντικές αντίστοιχες αναπτύξεις. Υιοθετήθηκε ως αρχή και φιλοσοφία της οργάνωσης του έργου, η διαχρονικότητα, η περιβαλλοντική ευαισθησία και η ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών του τόπου. Το όραμα της ομάδας ήταν η δημιουργία ενός καινοτόμου οικολογικού ξενοδοχειακού συγκροτήματος που εφαρμόζονται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα θα σέβεται και θα υπενθυμίζει την ιστορική, καλλιτεχνική και περιβαλλοντική αξία του τόπου.
Η αρμονική σύνδεση με το υπάρχον κτιριακό συγκρότημα είναι πρωταρχικής σημασίας. Οι παρεμβάσεις σέβονται την υφιστάμενη ογκοπλασία ενώ ταυτόχρονα οι επιλύσεις υιοθετούν βιοκλιματικά και τοπικά στοιχεία που μετατρέπουν τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις σε ένα γοητευτικό σύγχρονο αρχιτεκτονικό σύνολο. Η επιλεκτική χρήση του ξύλου και των φυσικών πετρωμάτων, οι απλές καθαρές γεωμετρικές φόρμες, οι αρμονικές αναλογίες των κτιρίων και οι εκτεταμένες περιοχές πρασίνου αποτελούν κάποια από τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη νέα πρόταση. 03.10.1 ARCHITECTURE & DESIGN 172

The harmonious connection with the existing building complex is of primary importance. The interventions respect the existing fabric while, at the same time, the solutions adopt bioclimatic and local elements that transform the existing facilities into a charming contemporary architectural ensemble. The selective use of wood and natural stones, simple, clean geometric forms, harmonious proportions of the buildings, and extensive green areas are some of the key elements that define the new proposal.

The new proposition introduces the use of natural and ecological materials, such as wood for shading, lightweight partitions, and roofing, creating a unique contemporary ambiance.

LOCALITY - PRESERVATION OF HISTORICAL MEMORY

The study team, placing Locality and Historic Memory Preservation as the main pillars of the design, attempted to analyze and integrate the unique elements of the site in particular ways. These elements include local traditional techniques, special natural dyes and styles, local materiality, respect for native flora, and local traditions and customs.

Local elements of the urban fabric, such as arches, metal partitions, Rhodian woodcarvings, and the coloring and materialities of the old town, inspire the architectural vocabulary applied in the hotel complex.

In the public spaces, the elements that are reinterpreted in a modern way are the pebbles, the Rhodian woodcarvings, the local motifs, the colors, and the materiality of the old town and the traditional living spaces.

Ceilings made of wooden beams and thatch, reminiscent of the old ceilings of Rhodian houses, are used to create a warm atmosphere in the restaurants. The floors of some restaurants are covered with the traditional paving found in the squares of the villages of Rhodes. Woodcarved surfaces in deconstructed shapes in remembrance of local Rhodian motifs are used in the lobby. Extensive arches are the element that organizes the public space and defines uses and movements. Metal linear fixtures in reminiscence of the metal lanterns of the old town give a unique atmosphere to the interiors.

The rooms' design solution is based on Rhodes's oldest and most widespread traditional residence, the rural residence (popular one-room house). The designers' main aim was to create a modern hospitality space that would draw its particular characteristics from the island's history and tradition. The room becomes a space for an experiential reading of Rhodes's historical and social context, inventing a deeper connection between the hotel and the island.

03.10 Η νέα πρόταση εισάγει τη χρήση φυσικών και οικολογικών υλικών, το ξύλο ως μέσω σκίασης, ελαφρών διαχωριστικών και επιστέγασης δημιουργώντας μία μοναδική σύγχρονη ατμόσφαιρα.
ΤΟΠΙΚΟΤΗΤΑ - ΔΙΑΦΎΛΑΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ Η ομάδα μελέτης θέτοντας την τοπικότητα και τη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης ως βασικούς πυλώνες του σχεδιασμού, επιχείρησε να αναλύσει και να εντάξει με ιδιαίτερους τρόπους στη μελέτη τα μοναδικά στοιχεία του τόπου. Τα στοιχεία αφορούν τοπικές παραδοσιακές τεχνικές, ειδικές φυσικές βαφές και τεχνοτροπίες, τοπικές υλικότητες, σεβασμό στη γηγενή τοπική χλωρίδα καθώς και τοπικές παραδόσεις-συνήθειες. Τα τοπικά στοιχεία του αστικού ιστού όπως οι καμάρες, τα μεταλλικά διαχωριστικά, τα ροδίτικα ξυλόγλυπτα, οι χρωματισμοί και οι υλικότητες της παλιάς πόλης αποτελούν έμπνευση για το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο που εφαρμόζεται στο ξενοδοχειακό συγκρότημα.
Στους κοινόχρηστους χώρους τα στοιχεία που «επανερμηνεύονται» με έναν σύγχρονο τρόπο είναι τα βοτσαλωτά, τα ροδίτικα ξυλόγλυπτα, τα τοπικά μοτίβα, οι χρωματισμοί και οι υλικότητες της παλιάς πόλης καθώς και των παραδοσιακών χώρων κατοίκησης. Οροφές από ξύλινες δοκούς και ψάθα σε υπόμνηση των παλιών ταβανιών των ροδίτικων κατοικιών χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία μίας ζεστής ατμόσφαιρας στα εστιατόρια. Στα δάπεδα ορισμένων εστιατορίων τοποθετείται η παραδοσιακή πλακόστρωση που συναντάται στις πλατείες των χωριών της Ρόδου. Ξυλόγλυπτες επιφάνειες σε αποδομημένα σχήματα σε υπόμνηση των τοπικών ροδίτικων μοτίβων χρησιμοποιούνται στο lobby. Εκτεταμένες καμάρες αποτελούν το στοιχείο που οργανώνει το κοινόχρηστο χώρο και ορίζει χρήσεις και κινήσεις. Μεταλλικά γραμμικά φωτιστικά σε υπόμνηση των μεταλλικών φαναριών της παλιάς πόλης δίνουν μία μοναδική ατμόσφαιρα στους εσωτερικούς χώρους.
H σχεδιαστική επίλυση του δωματίου βασίζεται στον παλαιότερο και πιο διαδεδομένο τύπο παραδοσιακής κατοικίας της Ρόδου, την αγροτική κατοικία (λαϊκό μονόχωρο). Βασική́ επιδίωξη των μελετητών ήταν η δημιουργία ενός σύγχρονου χώρου φιλοξενίας που θα αντλεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του από την ιστορία και την παράδοση του νησιού. Το δωμάτιο καθίσταται χώρος βιωματικής ανάγνωσης του ιστορικού και κοινωνικού πλαισίου της Ρόδου, επινοώντας μια βαθύτερη σύνδεση μεταξύ του ξενοδοχείου και του τόπου. Τοπικά στοιχεία, μορφές και χρώματα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της νέας διαμόρφωσης του δωματίου. Ιδιαίτερα στοιχεία της είναι η παρεμβολή́ μιας κτιστής πέτρινης καμάρας και τα χτιστά έπιπλα που χαρακτηρίζονται από λιτότητα σχεδιασμού και λειτουργικότητα, τα τοπικά μοτίβα των ξύλινων διαχωριστικών στοιχείων καθώς και ο αργαλειός, που αποτελούν διαχρονικά στοιχεία της παραδοσιακής ροδίτικης αρχιτεκτονικής και κοινωνίας.
03.10.1-2 Helea Family Beach Rεsοrt Photography ©Heinz Troll 03.10.2 ARCHITECTURE & DESIGN 173

Local elements, forms, and colors are the main pillars of the new room configuration. Particular elements are the insertion of a built-in stone arch and the built-in furniture characterized by simplicity of design and functionality. The local motifs of the wooden partitions and the loom are timeless elements of traditional Rhodian architecture and society.

These elements are reinterpreted, creating a welcoming and warm atmosphere that blends with the authentic character of Rhodes. Arches separating the rooms, local motifs on room surfaces, woven partitions, and built-in seating areas are some of the elements that have been incorporated into the design of the rooms.

Promoting and enhancing local heritage provides uniqueness but also creates an unexpected and instructive cultural experience.

- ARCHITECTURAL INNOVATION AND BIOCLIMATIC DESIGN

The possibility of creating an environmentally friendly pilot-model hotel that limits emissions to a minimum and introduces innovative technologies and alternative forms of energy was a unique opportunity for our team in the effort to redefine the relationship between man and nature.

By studying the area's particular climatic conditions, the plots' orientation, and the needs of the future users, the designers created a unique architectural proposal with a contemporary character and simultaneous respect for tradition and bioclimatic architecture.

The new spaces harmoniously balance architectural innovation with new materials and modern systems with construction methods while cleverly adopting traditional techniques for proper sunlight, shading, and ventilation.

The buildings’ natural cooling was achieved by externally shading glass surfaces with wooden blinds, covering extensive outdoor areas with wicker pergolas, insulating the envelope, replacing windows with new thermal break frames, installing fans, and ensuring through-ventilation.

Use of materials with ecological characteristics, local, recyclable,

energy, or with reduced maintenance needs 

Reducing the emission of harmful pollutants to the environment as a result of the choice of both the materials of construction and the building's supporting EM systems

At the same time, the use of renewable energy systems (such as solar panels or geothermal pumps), combined with an appropriate automation and energy management system, results in significantly lower energy consumption.

The integration of sustainability principles in the design of the complex and its environmental management makes the project a "model."

To this end, provision has been made for:

Reducing the amount of waste generated by providing facilities that encourage the recycling of materials (material recycling, compost facilities, etc.)

Reducing water consumption through recycling/ natural water purification and reducing water waste. The connection to the existing biological treatment and wastewater treatment system should be considered.

Use of low consumption lamps and appliances / BMS type automation and control system

 Use of a geothermal system

 Extensive greenery, as it absorbs significant amounts of carbon dioxide from the atmosphere, creates a filter that retains microparticles and absorbs noise, increases humidity levels, and absorbs or retains rainwater. The presence of dense plantings contributes substantially to wind retardation and microclimate improvement by reducing the cooling needs of buildings and reducing temperature levels in the summer season through evaporative cooling while delaying temperature changes in the winter season.

The design of new complexes with the above ecological features ensures the environmental comfort of the users and the overall improvement of the quality of life.

03.10
Αυτά τα στοιχεία «επανερμηνεύονται» δημιουργώντας μια φιλόξενη και ζεστή ατμόσφαιρα που αναμειγνύεται με τον αυθεντικό́ χαρακτήρα της Ρόδου. Καμάρες που διαχωρίζουν τους χώρους, τοπικά μοτίβα σε επιφάνειες του δωματίου, πλεκτά διαχωριστικά, και κτιστά καθιστικά αποτελούν ορισμένα από τα στοιχεία που έχουν ενσωματωθεί στο σχεδιασμό των δωματίων. Η προώθηση και η ενίσχυση της τοπικής κληρονομιάς παρέχει μοναδικότητα, αλλά παράλληλα δημιουργεί μια απροσδόκητη και διδακτική πολιτισμική εμπειρία.
AΕΙΦΟΡΙΑ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ H δυνατότητα δημιουργίας μιας πιλοτικής - πρότυπης ξενοδοχειακής νησίδας, φιλικής προς το περιβάλλον, που περιορίζει στο ελάχιστο τις εκπομπές και που παράλληλα εισάγει καινοτόμες τεχνολογίες και εναλλακτικές μορφές ενέργειας αποτέλεσαν για την ομάδα μια μοναδική ευκαιρία στην προσπάθεια για τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Μελετώντας τις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, τον προσανατολισμό των οικοπέδων αλλά και τις ανάγκες των μελλοντικών χρηστών, οι μελετητές δημιούργησαν μια ξεχωριστή αρχιτεκτονική πρόταση με σύγχρονο χαρακτήρα και ταυτόχρονο σεβασμό στην παράδοση και στην βιοκλιματική αρχιτεκτονική.
SUSTAINABILITY
Οι νέοι χώροι, ισορροπούν αρμονικά ανάμεσα στην αρχιτεκτονική καινοτομία με τα σύγχρονα υλικά, τα σύγχρονα συστήματα και μεθόδους κατασκευής ενώ υιοθετούν έξυπνα παραδοσιακές τεχνικές για τον σωστό ηλιασμό, σκιασμό και αερισμό των χώρων. Για την εξασφάλιση φυσικού́ δροσισμού́ στο εσωτερικό́ των κτιρίων, προβλέφθηκε η εξωτερική́ σκίαση των γυάλινων επιφανειών με ξύλινες περσίδες, η κάλυψη εκτεταμένων υπαίθριων περιοχών με πέργκολες από λυγαριά, η θερμομόνωση του κελύφους, η αντικατάσταση κουφωμάτων με νέα κουφώματα θερμοδιακοπής, η εγκατάσταση ανεμιστήρων και η εξασφάλιση διαμπερούς αερισμού.
Παράλληλα με τη χρήση συστημάτων ΑΠΕ (ηλιακοί συλλέκτες, γεωθερμικές αντλίες, φωτοβολταϊκά πάνελ) και σε συνδυασμό με κατάλληλο σύστημα αυτοματισμού και ενεργειακής διαχείρισης επιτυγχάνεται σημαντικά μικρότερη κατανάλωση ενέργειας. H ενσωμάτωση των αρχών της αειφορίας στον σχεδιασμό του συγκροτήματος και στην περιβαλλοντική του διαχείριση, καθιστούν το έργο «πρότυπο». Προς την κατεύθυνση αυτή έγινε πρόβλεψη για:
 Χρήση υλικών με οικολογικά χαρακτηριστικά, υλικά τοπικά, ανακυκλώσιμα, με χαμηλή ενσωματωμένη ενέργεια ή με μειωμένες ανάγκες συντήρησης  Περιορισμό της εκπομπής επιβλαβών ρύπων στο περιβάλλον ως αποτέλεσμα της επιλογής τόσο των υλικών της κατασκευής όσο και των υποστηρικτικών ΗΜ συστημάτων του κτιρίου 
low embodied
 Περιορισμό των παραγόμενων απορριμμάτων, παρέχοντας εγκαταστάσεις που ενθαρρύνουν την ανακύκλωση υλικών (ανακύκλωση υλικών, εγκαταστάσεις compost κλπ)  Περιορισμό της κατανάλωσης νερού μέσω ανακύκλωσης / φυσικού καθαρισμού του νερού και περιορισμού των υδάτινων αποβλήτων. Προτείνεται η διερεύνηση της σύνδεσης με το υπάρχον σύστημα βιολογικού καθαρισμού και επεξεργασίας λυμάτων.  Χρήση Λαμπτήρων και συσκευών χαμηλών καταναλώσεων / Συστήματος αυτοματοποίησης και ελέγχου τύπου BMS
Χρήση συστήματος γεωθερμίας  Εκτεταμένη παρουσία πρασίνου για την απορρόφηση σημαντικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, τη δημιουργία φίλτρου που συγκρατεί τα μικροσωματίδια και απορροφά τον θόρυβο, αυξάνει τα επίπεδα υγρασίας, και απορροφά ή συγκρατεί το βρόχινο νερό. Η παρουσία πυκνών φυτεύσεων συντελεί ουσιαστικά στην ανάσχεση των ανέμων και στη βελτίωση του μικροκλίματος μειώνοντας τις ανάγκες των κτιρίων για ψύξη, ενώ μειώνει τα επίπεδα της θερμοκρασίας κατά τη θερινή περίοδο μέσω του εξατμιστικού δροσισμού, ενώ καθυστερεί τις θερμοκρασιακές μεταβολές κατά τη χειμερινή περίοδο. Ο σχεδιασμός των νέων συγκροτημάτων με τα παραπάνω οικολογικά χαρακτηριστικά εξασφαλίζει την περιβαλλοντική άνεση των χρηστών και τη συνολική́ βελτίωση της ποιότητας ζωής.
03.10.3 03.10.3 Helea Family Beach Rεsοrt Photography ©Heinz Troll
174
ARCHITECTURE & DESIGN
03.10 PROJECT CREDITS ARCHITECTS Makridis Thodoris Makridou Eleanna Kyriakidi Natasa Nikaki Marita Katsarelis Dimitris Siaveli Danae Boutsinis Kostas Davari Fani Ragavani Eleni LIGHTING VK - SHOL FRAMES ETEM KITCHENS SBS Group SANITARY ITEMS IDEAL Standard TILES Kiskinidis FABRICS/ CURTAINS Diastra –Rembranding Hotels SPA Contractus THERMAL FACADE SIKA MARBLES Marble Technique – Kavasila Marble MATS Caneplex MARKING Hedera FURNITURE Mexil OVERLAYS Isaakides POTS Kyriazis 03.10.4 03.10.5
03.10.5 Helea Family Beach Rεsοrt Photography ©Heinz Troll
ARCHITECTURE
175
03.10.4 Elissa Lifestyle Resort Photography ©Heinz Troll
& DESIGN
La Bergerie Photography ©Spyros Hound

FACTORY

TSOUBA, AVLONAS

ATTICA GREECE, PC 19011

T +30 2295100200

E INFO@BETAWOOD.GR

HEAD OFFICES

12TH KM. NATIONAL ROAD

ATHENS - LAMIA, METAMORFOSI

ATTICA, PC 14451

WWW.BETAWOOD.GR

WE ARE A STATE OF THE ART WOOD FACTORY WITH HIGHLY TRAINED EXPERTS, INDUSTRIAL DESIGNERS AND PRICE ANALYSTS, WHO LOVE AND UNDERSTAND WOOD, ARCHITECTURE AND DESIGN. WE USE THE BEST RAW MATERIALS AND CUTTING EDGE TECHNOLOGY FOR OUR PROCESSES WHILE MAINTAINING TOP QUALITY INTERNATIONAL STANDARDS AND CERTIFICATES. OUR PRODUCTION FACILITY OF 5000 M 2 AND OPERATIONAL STRUCTURES ALLOW US TO ENSURE QUICK DELIVERIES AND SHORT PRODUCTION TIMES. OUR JOB IS TO HELP YOU DESIGN, DEVELOP, PRODUCE, DELIVER AND INSTALL THE BEST QUALITY OF CUSTOM MADE FURNITURE.

www.internistore.com · www.modabagno.gr · T. 210 8036700 · www.baxter.it

Διανομή / Distribution Bostik Ελλάς Α.Ε. Μετσόβου 3, Μοσχάτο, 18346 +30 210 48 31 140 infogr@bostik.com www.bostik.com/greece | www.denbraven.gr
Η φόρτιση στα μέτρα σας witty.share Ο νέος σταθμός φόρτισης witty.share με RFID μοιράζει πλεονεκτήματα επικοινωνίας και διασύνδεσης με χαρακτηριστικά όπως LAN και Wi-Fi συνδεσιμότητα, OCPP 1.6 πρωτόκολλο επικοινωνίας και web server για την απομακρυσμένη ρύθμιση του σταθμού. Συνδυάζοντάς τον με το νέο διαχειριστή φορτίων, οι χρήστες μπορούν να διαχειρίζονται έως και 20 σταθμούς και να λαμβάνουν αναλυτικές πληροφορίες της λειτουργίας τους τοπικά ή/και απομακρυσμένα μέσω πλατφόρμας OCPP. Περισσότερες πληροφορίες στο www.hager.gr
| 10Ο ΧΛΜ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΒΕΡΟΙΑΣ | 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΕΛΛΑΔΑ | +30 2310 722 127 | INFO@DALKAFOUKIS.GR Παραδοσιακά δομικά υλικά χωρίς τσιμέντο κατάλληλα τόσο για αποκαταστάσεις διατηρητέων κτιρίων και παραδοσιακών οικισμών και συνόλων, όσο και για ανακαινίσεις και δημιουργία νέων κτισμάτων. Προϊόντα που χρωματίζουν, εξυγιαίνουν, αναβαθμίζουν, διαπνέουν, ενισχύουν, καινοτομούν, επιχρίουν, διαμορφώνουν, διακοσμούν. Κτίρια του χθες, Ιστορίες του σήμερα
Mix and match as you like!!! Not only good looking but flexible too! series Θεσσαλονίκη / Τ. 2310 785005 / info@panagoulas.gr

Urbi et Orbi presents the Medius Terra collection, a captivating celebration of the Mediterranean's soul. More than just a collection, it embodies our essence – a testament to the enduring character of this remarkable region. Inspired by the Genius Loci, the spirit of the place, Medius Terra delves into the heart of the Mediterranean. It's an ode to the sun-drenched landscapes, the vibrant cultures, and the timeless traditions that weave the fabric of this cherished sea and its surrounding lands. The distinctiveness of this collection arises from the fusion of diverse perspectives brought forth by the three contributing designers: Gian Paolo Venier OTTO Studio, sotirislazoudesignstudio, and CTRLZAK.

urbietorbi.gr

COLLECTION

DESIGN ←AMBAS SADOR

HOTEL EXPERIENCE P.234
AWARDS 2024 P.208 206 AtPE I07 04.0
[04.2]
[04.1] GRAIL

DESIGN ←AMBAS SADOR

[04.4] ESO 2024 P.240
207 AtPE I07 04.0
[04.3] ARCHI TECTURE & TOURISM CHANIA P.236

The first edition of the GRAIL Awards concluded on Wednesday, January 24, 2024, in an award ceremony at the Athens Conservatory. The newly established institution of Architecture, Interiors and Lighting Awards, produced by Vassilis Bartzokas and Dimitris Fakinos, proved in practice that it aims to establish itself in the domestic creative scene, steadily and vigorously promoting the extroversion of Greek Architecture within and outside the borders.

( AWARDS )

GRAIL AWARDS 2024

The award ceremony began with announcing the awards in the Architecture / Residential category.

Following inspiration and rewarding innovation and creativity in all its forms, the GRAIL Awards shed light on Greek architectural thinking and production and connected the creative community. They gave space to those who make space: the bold, the dreamers, the poets.

The nine-member GRAIL Awards 2024 committee, consisting of Dimitris Antonakakis, Eleftheria Decaux, Lydia Kallipolitis, Tom Lindblom, Ivan Blasi, Marianthi Tatari, Aris Kafantaris, Panos Dragonas, and Florencia Vetcher, reviewed 200 works from 134 creative agencies to reach a shortlist of 56 selected works and decide for the 14 Awards and 25 Merits, which were presented at the Athens Conservatory amphitheater. The award ceremony was hosted by the journalist Antonis Fourlis.

/ RESIDENTIAL

The project La Bergerie by Mykonos Architects won a Merit. A summer house in Mykonos acquires "winter living spaces," a farm, and an orchard in an architectural design where wood ages gracefully, iron rusts naturally, and planted vegetation is smoothly integrated into the natural environment.

Melina Arvaniti-Pollatou
Η πρώτη διοργάνωση των GRAIL Awards ολοκληρώθηκε την Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2024, σε μια λυρική τελετή απονομής στο Ωδείο Αθηνών. Ο νεοσύστατος θεσμός Βραβείων Αρχιτεκτονικής, Εσωτερικών Χώρων και Φωτισμού, σε παραγωγή Βασίλη Μπαρτζώκα και Δημήτρη Φακίνου, απέδειξε στην πράξη πως αποσκοπεί να καθιερωθεί στην εγχώρια δημιουργική σκηνή, προάγοντας σταθερά και σθεναρά την εξωστρέφεια της ελληνικής Αρχιτεκτονικής εντός και εκτός συνόρων. Ακολουθώντας την έμπνευση κι επιβραβεύοντας την καινοτομία και τη δημιουργικότητα σε όλες τους τις μορφές, τα GRAIL Awards ήρθαν για να ρίξουν φως στην ελληνική αρχιτεκτονική σκέψη και παραγωγή και να συνδέσουν τη δημιουργική κοινότητα. Ήρθαν να δώσουν χώρο σε αυτούς που φτιάχνουν χώρο: στους τολμηρούς, ονειροπόλους, ποιητές.
Η εννιαμελής επιτροπή των GRAIL Awards 2024, αποτελούμενη από τους Δημήτρη Αντωνακάκη, Ελευθερία Deko, Λυδία Καλλιπολίτη, Tom Lindblom, Ivan Blasi, Μαριάνθη Τατάρη, Άρη Καφαντάρη, Πάνο Δραγώνα και Florencia Vetcher, εξέτασε συνολικά 200 έργα από 134 δημιουργικά γραφεία, για να καταλήξει στη βραχεία λίστα 56 επιλεγμένων έργων και από εκεί σε 14 Βραβεία και 25 Επαίνους που παρουσιάστηκαν, διεξοδικά, στο αμφιθέατρο του Ωδείου Αθηνών. Οικοδεσπότης της τελετής απονομής ήταν ο δημοσιογράφος Αντώνης Φουρλής.
Η τελετή απονομής ξεκίνησε με την ανακοίνωση των διακρίσεων στην κατηγορία Αρχιτεκτονική και συγκεκριμένα στην ενότητα Κατοικία.
1 ΕΠΑΙΝΟΣ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ / ΚΑΤΟΙΚΙΑ Έπαινο απέσπασε το έργο La Bergerie από το γραφείο Mykonos Architects. Μια υπάρχουσα θερινή κατοικία στη Μύκονο αποκτά «χειμερινούς χώρους διημέρευσης», μια φάρμα και ένα περιβόλι στα πλαίσια ενός αρχιτεκτονικού σχεδιασμού όπου το ξύλο γερνάει με χάρη, το σίδερο σκουριάζει φυσικά και η φυτεμένη βλάστηση ενσωματώνεται ομαλά στο φυσικό περιβάλλον. Ο δεύτερος Έπαινος της επιτροπής απονεμήθηκε στο The Monastery House από το γραφείο Etsi Architects. Αντλώντας αναφορές από τους μανιάτικους πύργους, τη μοναστηριακή αρχιτεκτονική και τη βουδιστική κοσμοθεωρία, 3 γενιές της ίδιας οικογένειας συστεγάζονται σε μια κατοικία-σύμβολο: καταφύγιο και φάρο. 1 MERIT
/ ARCHITECTURE
THE DESIGN AMBASSADOR 208 04.1

2

The second Merit was awarded to The Monastery House by Etsi Architects. Drawing on references from Mani towers, monastic architecture, and the Buddhist worldview, three generations of the same family are brought together in a house that acts as a symbol: a shelter and a lighthouse.

In the same section, the Jury Prize was awarded to The Inside Out House in Gonatsa by Etsi Architects. Set in the arid landscape of West Mani, on the edge of an olive grove, the house is organized with simple design lines and a mood of fusion with what we call nature. The architect's tool is the extremely strict, structured cross-shaped floor plan that moderates everyday life and relief through the view of the mountain and the sea. The inside and outside of the dwelling are merged decisively through a persistent visuality complemented by eclectic affinities in the materials of the artificial and natural terrain.

2 ARCHITECTURE / BUILDINGS

OF PUBLIC INTEREST

In the Architecture / Buildings of Public Interest category, the awards were presented as follows:

The first Merit was awarded to the Design Team of the University of Thessaly for the New Building of the Department of Electrical and Computer Engineering of the University of Thessaly in Volos. As the design team said, a building-ship wants to travel but remains anchored in the Thessalian land. Based on the vocabulary of Brutalism, the building incorporates rough textures and raw materials that are synthesized dialectically, with bright color tones and a formalistic façade that clings to the skin of the building like a host, creating a fascinating architectural hybrid.

The second Merit of the category was awarded to the Flux office for their Demountable Pavilions. During the summer months, a galaxy of ephemeral, prefabricated pavilion installations land on the outskirts of the Acropolis cliff in front of the Herodion to accommodate the needs of the Athens and Epidaurus Festival. Wooden blinds radiate white light, making the pavilions float on the off-white paving of the ground against the background of the characteristic arches of the Odeon's façade and the Parthenon.

The category Prize was awarded to K-studio for the LiknonMetaxa project in Samos. Set in a hundred-year-old vineyard in Vourliotes, Samos, Liknon was conceived as a spatial experience that would be a landmark for the island, connecting Metaxa to its roots: the place where the sweet grape Moschato grows, which gives the famous Greek wine its unique, distinctive identity. At Liknon, the museum experience leaves the compact, enclosed building structure and is integrated into an exploratory tour of the natural Sami landscape. Visitors wander through the vineyard, above and below ground level, learning, experientially, about the history of Metaxa through a physical, interactive experience that activates the spirit and senses. The architectural work becomes a continuation of the natural slope, reproducing the traditional system of organizing the island landscape in terraces and deconstructing the concept of the museum in a spatial labyrinth that reinvents the meaning of the threshold and attempts a contemporary interpretation of the natural and traditional element. Moving on to the Work and Commercial Spaces subcategory, the Jury Prize was awarded to Divercity Architects for the Syngrou Avenue Office Complex. Combining technological innovation with the charm of the classic, the architects delivered a bioclimatic, LEED-certified building that converses with Athenian modernism. The building's trademark is the monumental façade of marble movable blinds, which acts as a marble curtain filtering the qualities of natural light, allowing for views and offering plasticity to the massing of the eight-story building.

3

3 ARCHITECTURE / TOURIST UNITS

In the Architecture / Tourist Units subcategory, the distinctions are as follows:

A Merit was awarded to inDetail Architecture for the Hidden Ladies boutique hotel. Forms in twist and turn are organized by curves and broken lines that look like they were lifted from a Vasily Kandinsky painting. The buildings are embedded in the arid landscape as a natural continuation of a terrain that tends to evacuate to the sea.

The Jury Prize was awarded to the project Floating Cubes by Umbral Architecture. Being the firm's first implemented project, the five holiday homes on Karpathos straddle the line between vision and reality, imagination and reality. Perfect geometric volumes are clad in rough materialities and matte shades of brown and ochre in a poetic architectural ensemble that draws explicit references from the vocabulary of Louis Baragan and the verses of George Seferis.

the
and Lighting (GRAIL) Awards
14 Awards and 25 Merits at the first edition of
Greek Architecture, Interiors
Στην ίδια ενότητα, το Βραβείο της επιτροπής απέσπασε η κατοικία The Inside Out House in Gonatsa από τους Etsi Architects. Στο άνυδρο τοπίο της Δυτικής Μάνης, στα όρια ενός ελαιώνα, η κατοικία οργανώνεται με λιτές σχεδιαστικές γραμμές και διάθεση συγχώνευσης με αυτό που λέμε φύση. Εργαλείο του αρχιτέκτονα, η εξαιρετικά αυστηρή, συγκροτημένη σταυροειδής κάτοψη που δίνει μέτρο στην καθημερινότητα και εκτόνωση μέσω της θέας σε βουνό και θάλασσα. Το μέσα και το έξω του κατοικείν συγχέονται, αποφασιστικά, μέσω μιας επίμονης οπτικότητας που συμπληρώνεται από εκλεκτικές συγγένειες στα υλικά του τεχνητού και φυσικού εδάφους.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ / ΚΤΙΡΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΎ Συνεχίζοντας στην κατηγορία Αρχιτεκτονική και στην ενότητα Κτίρια Δημόσιου Ενδιαφέροντος οι διακρίσεις απονεμήθηκαν ως εξής: Ο πρώτος Έπαινος αποδόθηκε στην Ομάδα Μελέτης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για το Νέο κτίριο του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο. Ένα κτίριο-καράβι, όπως ανέφερε η ομάδα μελετητών, θέλει να ταξιδέψει αλλά μένει αγκυροβολημένο στη θεσσαλική γη. Αντλώντας από το λεξιλόγιο του μπρουταλισμού, το κτίριο ενσωματώνει αδρές υφές και ανεπεξέργαστα υλικά που συντίθενται, διαλεκτικά, με φωτεινές χρωματικές αποχρώσεις και μια φορμαλιστική πρόσοψη, που προσκολλάται στην επιδερμίδα του κτιρίου σαν ξενιστής, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό υβρίδιο. Ο δεύτερος Έπαινος της κατηγορίας απονεμήθηκε στο Flux office για τα Demountable Pavilions. Ένας γαλαξίας εφήμερων, προκατασκευασμένων εγκαταστάσεων–περιπτέρων προσγειώνεται, τους θερινούς μήνες, στις παρυφές του βράχου της Ακροπόλης, μπροστά από το Ηρώδειο για να φιλοξενήσει τις ανάγκες του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Περσίδες από ξύλο ακτινοβολούν λευκό φως, κάνοντας τα περίπτερα να επιπλέουν στην υπόλευκη πλακόστρωση του εδάφους με φόντο τις χαρακτηριστικές αψίδες της πρόσοψης του Ωδείου και, λίγο πιο ψηλά, τον Παρθενώνα. Το Βραβείο της κατηγορίας απέσπασε το γραφείο K-studio για το έργο Liknon-Metaxa στη Σάμο. Τοποθετημένο σε έναν εκατονταετή αμπελώνα στους Βουρλιώτες Σάμου, το Liknon σχεδιάστηκε ως μια χωρική εμπειρία που θα αποτελέσει τοπόσημο για το νησί συνδέοντας την εταιρεία Metaxa με τις ρίζες της: τον τόπο που φύεται το γλυκό σταφύλι Μοσχάτο που δίνει την ιδιαίτερη, χαρακτηριστική ταυτότητα στο δημοφιλές ελληνικό κρασί. Στο Liknon, η μουσειακή εμπειρία εγκαταλείπει τη συμπαγή, κλειστή κτιριακή δομή και ενσωματώνεται σε μια εξερευνητική περιήγηση στο φυσικό σαμιώτικο τοπίο. Οι επισκέπτες περιπλανώνται στον αμπελώνα, πάνω και κάτω από τη στάθμη του εδάφους, γνωρίζοντας, βιωματικά, την ιστορία της Metaxa μέσα από μια σωματική, διαδραστική εμπειρία που ενεργοποιεί το πνεύμα και τις αισθήσεις. Το αρχιτεκτονικό έργο γίνεται συνέχεια της φυσικής πλαγιάς, αναπαράγοντας το παραδοσιακό σύστημα οργάνωσης του νησιωτικού τοπίου σε πεζούλες, και αποδομώντας την έννοια του μουσείου σε έναν χωροταξικό λαβύρινθο που επανεφευρίσκει τη σημασία του κατωφλιού και επιχειρεί μια σύγχρονη ερμηνεία του φυσικού και παραδοσιακού στοιχείου. Προχωρώντας στην υποκατηγορία Χώροι Εργασίας και Εμπορίου, το Βραβείο της κριτικής επιτροπής απέσπασαν οι Divercity Architects για το συγκρότημα γραφείων Syngrou Avenue Office Complex. Συνδυάζοντας την τεχνολογική καινοτομία με τη γοητεία του κλασικού, οι αρχιτέκτονες παρέδωσαν ένα βιοκλιματικό κτίριο, με πιστοποιήσεις LEED, που συνομιλεί με τον αθηναϊκό μοντερνισμό. Σήμα κατατεθέν του κτιρίου η μνημειακή πρόσοψη από μαρμάρινες κινητές περσίδες, που λειτουργεί ως μαρμάρινη κουρτίνα φιλτράροντας τις ποιότητες του φυσικού φωτός, επιτρέποντας θεάσεις και προσφέροντας πλαστικότητα στην ογκοπλασία του οκταώροφου κτιρίου.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ / ΤΟΎΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Πάντα στην κατηγορία Αρχιτεκτονική, συνεχίζοντας στην υποκατηγορία Τουριστικές Μονάδες, οι διακρίσεις είναι: Έπαινο απέσπασε το γραφείο inDetail Architecture για το boutique ξενοδοχείο Hidden Ladies. Μορφές σε στρέψη και συστροφή οργανώνονται από καμπύλες και τεθλασμένες γραμμές που μοιάζουν βγαλμένες από πίνακα του Βασίλι Καντίνσκι. Τα κτίσματα εγκιβωτίζονται στο άνυδρο τοπίο ως φυσική συνέχεια ενός ανάγλυφου εδάφους που τείνει να εκτονωθεί στη θάλασσα. Με το Βραβείο της επιτροπής διακρίθηκε το έργο Floating Cubes από το γραφείο Umbral Architecture. Αποτελώντας το πρώτο υλοποιημένο έργο του γραφείου, οι πέντε εξοχικές κατοικίες στην Κάρπαθο ακροβατούν ανάμεσα στο όραμα και την πραγματικότητα, τη φαντασία και την πράξη. Τέλειοι γεωμετρικοί όγκοι επενδύονται από αδρές υλικότητες και ματ αποχρώσεις του καφέ και της ώχρας σε ένα ποιητικό αρχιτεκτονικό σύνολο που αντλεί σαφείς αναφορές από το λεξιλόγιο του Λουίς Μπαραγάν και τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη.
04.1.1 (various) Visual Identity and images: Post—Spectacular Office 2024 THE DESIGN AMBASSADOR 209 04.1

6 INTERIOR DESIGN / RESIDENTIAL

Completing the architectural awards, the offices that were distinguished in the Interior Design / Residential subcategory are:

Architect Myrto Kiourtis won a Merit for A Jonathan Leaman Kitchen, a remarkable renovation of an apartment in Patras. Following the design approach of Syntonic Functionalism, which was introduced and studied theoretically and practically by the architect herself, the apartment is radically reconfigured, guided by anthropological, sociological, and psychoanalytical tools. Starting from a painting, Curti proposes "an architecture as a three-dimensional painting" to arrive at a dynamic experience of inhabitation that is performed, daily and uninterrupted, with generosity and libertarianism, as a performance is born and dies on a theatrical stage. Philosophizing on the ontology of dwelling, the architect becomes the director of stories of everyday madness, daring, and tenderness in a collective, unpredictable, and different house, taken from a Pedro Almodovar film set.

The second Merit in the Residential subcategory was received by the team of the en-route-architecture— firm for the project 5-shelves-3-baths-1-railing. A collection of specially designed furniture becomes a guide for renovating the 150 sq.m. apartment in Athens. Drawing on references from the De Stijl movement, geometric canvases, clean geometric shapes, and bright colors unfold in the three-dimensional space, creating a sophisticated and, at the same time, playful domestic atmosphere.

The third Merit for the Residential subcategory was awarded to Fluo Architecture and Design Studio for the ARI | Historic apartment redesign project. In the heart of Thessaloniki, a post-war apartment in a preserved neoclassical building is renovated by drawing inspiration from the whole of the arranged building façades of Aristotelous Street. The city's multicultural identity elements are incorporated into the new design, a creative hybrid of Western and Eastern references.

The first Prize in the Residential Interiors subcategory was awarded to Oblique for Example #1. One of the most interesting projects of this year, the architectural debut of the firm concerns the radical redesign of a 36 sq.m. apartment in a 1970s apartment building in the Vouliagmeni area. Envisioning an autonomous microcosm, the architects adopted the design approach of "architectural furniture" that organizes the space, combined with a pastel color palette and a monochromatic bathroom that makes the difference, offering visual qualities and a cinematic mood.

The second Jury Prize in the same subcategory was awarded to Fluo Architecture and Design Studio for the HAP | Athenian Mosaic project. A 1980s apartment in Agia Paraskevi is being redesigned to preserve its maximalist, postmodernist philosophy. The trademark pink mosaic flooring harmoniously blends with warm brown wood tones, curved lines, and pastel burgundy and pink hues. 7

Akida Studio won the Jury Prize for the creation of Moro Tech's offices on the 6th floor of a building in Omonia Square in central Athens. The design of collaboration and meeting spaces with plenty of natural light that replicate the intimacy and tranquility of the domestic atmosphere is the architects' key tool for employee well-being and increased productivity.

Έπαινο απέσπασε το έργο TH 147 office space από τους KN Group. Επανάχρηση πρώτων

8 RETAIL

Continuing in the Retail subcategory, Post Spectacular Office won a Merit for The Life of Glass optics store. Compositions of dialectical contrasts, on a practical and conceptual level, organize the space dominated by the characteristic light green hue that iron oxide gives to the glasses. The static structure of the space made of exposed concrete, exposed, is the central pole of attraction around which the new constructions organically develop.

The Jury Prize was rightly awarded to the Kora Bakery in Kolonaki by the team of en-route-architecture—, a modern project that, from its first years of operation, has managed to become a landmark of the area, radically changing its daily rhythm. Vertically divided into three distinct color zones - an earthy roof in the sunflower's yellow, a white intermediate zone, and a watery floor in the sky's blueKora is more than a modern bakery: it is a destination. The architects become directors who situate the production of bread as a spectacle, starring the worker in an attractive, original, and imaginative setting.

7 OFFICES - WORKPLACES

Continuing in the Offices - Workplaces subcategory, the jury awarded two Merits and one Prize, placing the focus, in the post-pandemic era, on creating flexible, hybrid workspaces that can accommodate a changing schedule of different needs. Recycling and reusing materials are prioritized in bioclimatic interior environments that straddle the line between office and home. Specifically:

KN Group awarded a Merit for the TH 147 office space project. Reusing raw materials, paying attention to detail, using eco-friendly materials, and using bright colors make up an inspiring work environment.

A Merit was also awarded to the Urban Soul Project for the Kaizen Campus office building. By incorporating bioclimatic design principles, curved design carvings, and a variety and combination of enclosed offices and breakout spaces, they create an inclusive work environment.

Το πρώτο Βραβείο της υποκατηγορίας Κατοικία στους Εσωτερικούς Χώρους απονεμήθηκε στο γραφείο Oblique για το Example #1. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έργα της φετινής απονομής, το αρχιτεκτονικό ντεμπούτο του γραφείου αφορά τον ριζοσπαστικό ανασχεδιασμό διαμερίσματος 36 τ.μ., σε πολυκατοικία της δεκαετίας του ‘70, στην περιοχή της Βουλιαγμένης. Οραματιζόμενοι έναν αυτόνομο μικρόκοσμο, οι αρχιτέκτονες υιοθέτησαν τη σχεδιαστική προσέγγιση του «αρχιτεκτονημένου επίπλου» που οργανώνει τον χώρο, σε συνδυασμό με μια παστέλ χρωματική παλέτα κι ένα μονοχρωματικό μπάνιο, που κάνει τη διαφορά, προσφέροντας εικαστικές ποιότητες και κινηματογραφική διάθεση στο χώρο. Το δεύτερο Βραβείο της επιτροπής στην ίδια υποκατηγορία απέσπασε το γραφείο Fluo architecture and design studio για το έργο HAP | Athenian Mosaic. Διαμέρισμα της δεκαετίας του ’80 στην Αγία Παρασκευή επανασχεδιάζεται με στόχο τη διατήρηση της μαξιμαλιστικής, μεταμοντέρνας φιλοσοφίας του. Σήμα κατατεθέν το ροζ μωσαϊκό δάπεδο, που μπλέκεται αρμονικά με θερμούς τόνους καστανού ξύλου, καμπύλες γραμμές και παστέλ μπορντό και ροζ αποχρώσεις.
ΓΡΑΦΕΙΑ – ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Συνεχίζοντας στην υποκατηγορία Γραφεία – Χώροι Εργασίας, η κριτική επιτροπή έδωσε δύο Επαίνους και ένα Βραβείο, θέτοντας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, στην μεταπανδημική εποχή, τη δημιουργία ευέλικτων, υβριδικών χώρων εργασίας που μπορούν να φιλοξενήσουν μεταβαλλόμενο πρόγραμμα διαφορετικών αναγκών. Η ανακύκλωση και επανάχρηση υλικών προτεραιοποιείται σε βιοκλιματικά εσωτερικά περιβάλλοντα που ακροβατούν ανάμεσα στο γραφείο και το σπίτι. Συγκεκριμένα:
υλών, προσοχή στη λεπτομέρεια, φιλικά προς το περιβάλλον υλικά και έντονα χρώματα συνθέτουν ένα εργασιακό περιβάλλον που εμπνέει. Έπαινο απέσπασε επίσης το γραφείο Urban Soul Project για το κτίριο γραφείων Kaizen Campus. Ενσωμάτωση των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, καμπύλες σχεδιαστικές χαράξεις, ποικιλία και συνδυασμός κλειστών γραφείων και χώρων εκτόνωσης, συνθέτουν ένα συμπεριληπτικό εργασιακό περιβάλλον. Το Βραβείο της επιτροπής απέσπασε το γραφείο Akida Studio για τη δημιουργία των γραφείων της εταιρείας Moro Tech στον 6ο όροφο κτιρίου στην πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της Αθήνας. Ο σχεδιασμός χώρων συνεργασίας και συνεύρεσης, με άπλετο φυσικό φως, που αναπαράγουν την οικειότητα και την ηρεμία της οικιακής ατμόσφαιρας, αποτελεί το βασικό εργαλείο των αρχιτεκτόνων για την ευημερία των εργαζομένων και την αύξηση της παραγωγικότητας.
8 ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Συνεχίζοντας στην υποκατηγορία Καταστήματα, Έπαινο απέσπασε το γραφείο Post Spectacular Office για το κατάστημα οπτικών The Life of Glass Συνθέσεις διαλεκτικών αντιθέσεων, σε πρακτικό και εννοιολογικό επίπεδο, οργανώνουν τον χώρο που κυριαρχείται από τη χαρακτηριστική ανοιχτή πράσινη απόχρωση που δίνει το οξείδιο του σιδήρου στα γυαλιά. Η στατική δομή του χώρου από εμφανές σκυρόδεμα, εκτεθειμένη, αποτελεί τον κεντρικό πόλο έλξης γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται, οργανικά, οι νέες κατασκευές. Το Βραβείο της επιτροπής απονεμήθηκε, δικαίως, στο Kora Bakery στο Κολωνάκι, από την ομάδα του γραφείου en-route-architecture—, ένα νεωτερικό έργο που, από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του έχει καταφέρει να μετατραπεί σε τοπόσημο της περιοχής αλλάζοντας τον καθημερινό ρυθμό της ριζικά. Χωρισμένο, κατακόρυφα, σε τρεις διακριτές χρωματικές ζώνες –μια γήινη οροφή στο κίτρινο του ηλιοτρόπιου, μια λευκή ενδιάμεση ζώνη και ένα υδάτινο πάτωμα στο γαλάζιο του ουρανού – το Kora είναι κάτι παραπάνω από ένας σύγχρονος φούρνος: είναι προορισμός. Οι αρχιτέκτονες μετατρέπονται σε σκηνοθέτες που χωροθετούν την παραγωγή του ψωμιού ως θέαμα με πρωταγωνιστή τον εργαζόμενο, σε έναν σκηνικό χώρο ελκυστικό, πρωτότυπο και ευφάνταστο.
04.1 THE DESIGN
211
AMBASSADOR

9 TOURISM UNITS

Moving on to the Tourism Units subcategory in the Interior Design category, Babatchas Agency won a Merit for The Storyteller Boutique Hotel in the unique mountainous landscape of Meteora. Drawing on references from monastic architecture combined with the earthy color palette of the site, the architects created a mystical hospitality experience based on community living and coexistence.

The Jury Prize was awarded to agarch+ architects for the Ekies All Senses Resort project. The Herbs Suite is organically integrated into the galaxy of the hotel complex in Halkidiki, aiming to immerse the visitor in the botanical garden and the surrounding network of outdoor and semi-outdoor spaces. The monolithic volume of the building is shaped internally as a modern cave with rough and natural materials that promote the tactile connection of the user with the space.

10

DINING & ENTERTAINMENT SPACES

Moving on to the subcategory of Dining & Entertainment Spaces, the awards were given as follows: Stones & Walls won a Merit for the Freud Oriental restaurant in Kifissia. Wabi-sabi design references and natural materials in dark shades compose the authentic atmosphere of Japanese aesthetics at Freud Oriental, which recognizes beauty in the imperfect, the original, and the dark.

The second Merit was awarded to the studiomateriality team for Uncle Tan's Drinking House project. Taken from a Wong Kar Wai film, Marina Zeas' bar could have been in Hong Kong harbor. Born out of urban culture, Uncle Tan's blossoms at night in the eccentric reds, blues, greens, purples, and yellows of neon lighting.

The third Merit was awarded to Taka + Partners for their Moldee restaurant. A high-end gastronomic destination, it is rendered in design as the mold that recreates the guest's taste buds: a challenging and inviting project resulting from an architect-owner collaboration.

The Jury Prize was awarded, deservedly, to the Post Spectacular Office for the Pelosof project in Thessaloniki. Within an eclectic building shell of the early 20th century, Pelosof's design vocabulary starts from the avant-garde to define the unknown. Where Rem Culhas meets Juan Miró, a meeting and focus space that functions as a "peculiar oversized cabinet de curiosités" of minimal materialities and sophisticated forms is born.

INTERIOR DESIGN / EXHIBITION SPACES

Continuing in the Interior Design / Exhibition Spaces subcategory, the distinctions are:

A Merit was awarded to FORM related to the Project Space

9 ΤΟΎΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Προχωρώντας στην υποκατηγορία Τουριστικές Μονάδες στην κατηγορία Εσωτερικοί Χώροι (Interior Design), Έπαινο απέσπασε το γραφείο Babatchas για το The Storyteller Boutique Hotel στο μοναδικό ορεινό τοπίο των Μετεώρων. Αντλώντας αναφορές από τη μοναστηριακή αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με τη γήινη χρωματική παλέτα του τόπου, οι αρχιτέκτονες δημιούργησαν μια μυσταγωγική εμπειρία φιλοξενίας βασισμένη στην κοινοτική ζωή και συνύπαρξη. Το Βραβείο της κριτικής επιτροπής απονεμήθηκε στο γραφείο agarch+ architects για το έργο Ekies All Senses Resort. Στον γαλαξία του ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Χαλκιδική η Herbs Suite ενσωματώνεται οργανικά, αποσκοπώντας να εμβυθίσει τον επισκέπτη στον βοτανικό κήπο και στο περιβάλλον δίκτυο υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων. Ο μονολιθικός όγκος του κτιρίου διαμορφώνεται εσωτερικά σαν μια σύγχρονη σπηλιά με αδρά και φυσικά υλικά που προωθούν την απτική σύνδεση του χρήστη με τον χώρο.
ΧΩΡΟΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ Περνώντας στην υποκατηγορία Χώροι Εστίασης & Διασκέδασης οι διακρίσεις απονεμήθηκαν ως εξής: Έπαινο απέσπασε το γραφείο Stones & Walls για το εστιατόριο Freud Oriental στην Κηφισιά. Wabi-sabi σχεδιαστικές αναφορές και φυσικά υλικά σε σκούρες αποχρώσεις συνθέτουν την αυθεντική ατμόσφαιρα ιαπωνικής αισθητικής του Freud Oriental που αναγνωρίζει την ομορφιά στο ατελές, το πρωτόλειο, το σκοτεινό. Ο δεύτερος Έπαινος της ενότητας απονεμήθηκε στην ομάδα του studiomateriality για το έργο Uncle Tan's Drinking House. Βγαλμένο από ταινία του Γουόνγκ Καρ Γουάι, το μπαρ της Μαρίνας Ζέας θα μπορούσε να είναι στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ. Γέννημα θρέμμα της αστικής κουλτούρας, το Uncle Tan's ανθίζει τη νύχτα στις εκκεντρικές κόκκινες, μπλε, πράσινες, μοβ και κίτρινες αποχρώσεις του neon φωτισμού. Ο τρίτος Έπαινος της επιτροπής αποδόθηκε στο γραφείο Taka + Partners για το εστιατόριο Moldee. Ένας γαστρονομικός προορισμός υψηλών απαιτήσεων, αποδίδεται σχεδιαστικά ως το καλούπι που αναπλάθει τους γευστικούς κάλυκες του επισκέπτη. Ένα έργο πρόκληση και πρόσκληση που υλοποιήθηκε ως αποτέλεσμα συνεργασίας αρχιτέκτονα–ιδιοκτήτη. Το Βραβείο της ενότητας αποδόθηκε, επάξια, στο γραφείο Post Spectacular Office για το έργο Pelosof στη Θεσσαλονίκη. Εντός εκλεκτικιστικού κτιριακού κελύφους των αρχών του 20ού αιώνα, το σχεδιαστικό λεξιλόγιο του Pelosof εκκινεί από την avant-garde πρωτοπορία με προορισμό τον προσδιορισμό του άγνωστου. Εκεί που ο Ρεμ Κούλχαας συναντάει τον Χουάν Μιρό γεννιέται ένας χώρος συνάντησης και εστίασης που λειτουργεί ως «ιδιότυπο υπερμέγεθες cabinet de curiosités» μίνιμαλ υλικοτήτων και εξεζητημένων μορφών.
10
11 ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ (INTERIOR DESIGN) / ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Συνεχίζοντας στην κατηγορία Εσωτερικοί Χώροι (Interior Design) και στην ενότητα Εκθεσιακοί Χώροι οι διακρίσεις είναι: Έπαινος απονεμήθηκε στο γραφείο FORMrelated για το έργο Project Space. Τμήμα διατηρητέου κτιρίου στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, μετατρέπεται σε ανοιχτό χώρο δημιουργικής έκφρασης και επικοινωνίας για τις τέχνες. Λευκές επιφάνειες και έπιπλα-κουτιά επενδυμένα με καθρέφτες και κόντρα πλακέ θαλάσσης συνθέτουν μια πολυδιάστατη χωρική πραγματικότητα που μοιάζει να εκτείνεται στο άπειρο των δυνατοτήτων της. Με Έπαινο διακρίθηκε η ομάδα του γραφείου PILA studio για το πρώτο υλοποιημένο έργο του γραφείου, το Metaphor Cultural Hub. Έχοντας την πολυμορφικότητα και την ευελιξία στον σχεδιαστικό πυρήνα του, ο πολυχώρος Metaphor προωθεί τον πειραματισμό και την επικοινωνία μεταξύ των τεχνών, της μόδας και του σχεδιασμού. Έξι τυπολογίες μεταλλικών κινητών κατασκευών τοποθετούνται ελεύθερα στον χώρο, ενεργοποιώντας ποικίλα και διαφορετικά σενάρια εφήμερης κατοίκησης. Δύο Επαίνους παρέλαβαν στην υποκατηγορία Εκθεσιακοί Χώροι οι Post Spectacular Office για τα έργα K22 και FF Pavilion SKG αντίστοιχα. Στην πρώτη περίπτωση, η περιοδική έκθεση Καισαριανή 1922 παρουσιάζει τα αποτελέσματα του τριετούς πρότυπου μοντέλου έρευνας και σχεδιασμού που αναπτύχθηκε ως συνεργασία του μεταπτυχιακού προγράμματος Projective Cities της Αρχιτεκτονικής Σχολής Architectural Association του Λονδίνου με το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η γειτονιά της Καισαριανής στην Αθήνα μπαίνει στο μικροσκόπιο ως προς τα αστικά της χαρακτηριστικά και τις τυπολογίες κατοίκησης. Το λεξιλόγιο της έκθεσης, καθαρά εξεγερσιακό, αντλεί αναφορές από το κίνημα του κονστρουκτιβισμού και τον αιχμηρό δυναμισμό του. Στη δεύτερη περίπτωση, η επιμέλεια του περιπτέρου της Future Format στα πλαίσια εμπορικής έκθεσης πραγματοποιείται με κεντρική ιδέα τη συναρμολόγηση ενός κουτιού έκτακτης ανάγκης που μεταφέρει βιβλία. Η λευκή επιφάνεια έρχεται σε αντίστιξη με μαύρα στοιχεία –κουκκίδες, γραμμές, αριθμούς και γράμματα– αναπαράγοντας ένα κλινικό περιβάλλον θεραπευτικής αποστείρωσης μέσω της γνώσης. Με το Βραβείο της επιτροπής διακρίθηκε το γραφείο Flux office για την περιοδική έκθεση Iannis Xenakis: Sonic Odysseys στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Ενσωματώνοντας αναφορές από το εργαστηριακό περιβάλλον ενός αρχιτεκτονικού γραφείου, ενός στούντιο ηχογράφησης ή μιας μουσικής αίθουσας, ο σχεδιασμός της έκθεσης προσφέρει εναλλακτικές οπτικές θέασης της πολυδιάστατης προσωπικότητας του πολυσχιδή δημιουργού Ιάννη Ξενάκη. Στην τελευταία υποκατηγορία της ενότητας Εσωτερικοί Χώροι, με τίτλο Σχεδιασμός Επίπλου & Αντικειμένου, ο οργανισμός Blue Cycle κέρδισε Έπαινο για το βοηθητικό τραπέζι Kavos. Η νέα σειρά βιώσιμων επίπλων της εταιρείας, σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική ομάδα The New Raw, αντλεί πρώτη ύλη από ανακυκλωμένο αλιευτικό υλικό που μορφοποιείται με τη βοήθεια τρισδιάστατης ρομποτικής εκτύπωσης. Όλα τα αντικείμενα της σειράς μπορούν να ανακυκλωθούν και να χρησιμοποιηθούν ξανά. 11
04.1.1 (various) Visual Identity and images: Post—Spectacular Office 04.1
AMBASSADOR 212
THE DESIGN

The Jury Prize was awarded to the Flux office for the temporary exhibition Iannis Xenakis: Sonic Odysseys at the National Museum of Contemporary Art. Incorporating references from the studio environment of an architectural office, a recording studio, or a music hall, the exhibition design offers alternative visual views of the multi-dimensional personality of the multi-faceted creator Iannis Xenakis.

In the last subcategory of the Interior Spaces section, Furniture & Object Design, Blue Cycle won a Merit for its Kavos auxiliary table. In collaboration with The New Raw architectural team, the company's new range of sustainable furniture draws raw material from recycled fishing material that is shaped using 3D robotic printing. All items in the range can be recycled and reused.

12 LIGHTING

In Lighting, the third and final main category of the GRAIL Awards 2024, Eleftheria Deko awarded the Jury Prize to Atelier AME for the project I1-45. The lighting design subtly underlines the architectural design and transforms a tiny semi-basement apartment into a contemporary microhouse with architectural qualities. Mirrors and sandblasted glass blocks compose the transitional space of darkness and light

13 GOLD ARCHITECTURE, GOLD INTERIOR, ARCHITECTURAL FIRM OF THE YEAR 2024

The GRAIL Awards 2024 ceremony concluded with the presentation of this year's three major awards: the Gold Architecture, the Gold Interior, and the Architectural Firm of the Year 2024.

K-studio won the Gold Architecture Award for the LiknonMetaxa project in Samos, which was recently included in the shortlist of 40 projects of the European Contemporary Architecture Awards - Mies van der Rohe Awards 2024.

The newly established firm Oblique won the Gold Award for Interiors for Example #1, its first completed project, setting the bar high for future expectations.

Finally, Etsi Architects was named Architectural Firm of the Year 2024. Based in Kardamyli, Messinia, and founded by architect Eleni Tsigarida, the team gathered and created an architectural family in the Southern Peloponnese with members from all corners of Greece and Europe.

Thirty teams of architects, engineers, and creators were distinguished at the first GRAIL Awards event at the Ioannis Despotopoulos Amphitheatre of the Athens Conservatory, proving that Greek architectural creation and production bear fruit and flourishes laboriously but persistently in the city and the countryside, on a small and large scale, in darkness and light.

Mies van der Rohe Awards

GRAIL AWARDS 2024

Typology Architecture

Interiors & Lighting Awards

PRODUCTION ORGANISATION

Vassilis Bartzokas (Archisearch Design Ambassador)

Dimitris Fakinos

European Design Awards European Design Festival)

Dimitris Antonakakis

Eleftheria Deko

Lydia Kallipoliti

Tom Lindblom

Ivan Blasi

Marianthi Tatari

Aris Kafantaris

Panos Dragonas

Florencia Vetcher

AWARD CEREMONY

24 January 2024

Athens Conservatory

Athens, Greece

SPONSORS

Platinum Sponsor

Europa Profil Aluminium SA

LIGHTING EXCLUSIVE

SPONSOR

Site Specific

GRAND SPONSORS

Area Domus

Evin Intzoglou

Kalotaranis

Kartell

Mock Up Spaces

Multiplo

Schneider Electric

Urbi Et Orbi

12 ΦΩΤΙΣΜΟΣ Στην τρίτη και τελευταία βασική κατηγορία των GRAIL Awards 2024, υπό τον τίτλο Φωτισμός, το Βραβείο της κριτικής επιτροπής αποδόθηκε, από την Ελευθερία Ντεκώ, στο Atelier AME για το έργο Ι1-45. Ο φωτιστικός σχεδιασμός υπογραμμίζει, διακριτικά και διακριτά, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και μετατρέπει ένα μικροσκοπικό ημιυπόγειο διαμέρισμα σε μια σύγχρονη μικροκατοικία με αρχιτεκτονικές ποιότητες. Καθρέφτες και αμμοβολισμένα υαλότουβλα συνθέτουν τον χώρο διημέρευσης από σκοτάδι και φως.
13 ΧΡΎΣΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ, ΧΡΎΣΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2024 Η ολοκλήρωση της τελετής απονομής των GRAIL Awards 2024 πραγματοποιήθηκε με την απονομή των τριών μεγάλων βραβείων της φετινής διοργάνωσης: το Χρυσό Αρχιτεκτονικής, το Χρυσό Εσωτερικών Χώρων και το Αρχιτεκτονικό Γραφείο της Χρονιάς 2024. Οι K-studio κέρδισαν το Χρυσό Βραβείο Αρχιτεκτονικής για το έργο Liknon-Metaxa στη Σάμο που συγκαταλέχθηκε, πρόσφατα, στη βραχεία λίστα με τα 40 επιλεχθέντα έργα των Ευρωπαϊκών Βραβείων Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής –
Το νεοσύστατο γραφείο Oblique απέσπασε το Χρυσό Βραβείο Εσωτερικών Χώρων για το Example#1, το πρώτο του υλοποιημένο έργο, θέτοντας ψηλά τον πήχη των προσδοκιών για το μέλλον. Τέλος, Αρχιτεκτονικό Γραφείο της Χρονιάς 2024 ανακηρύχθηκαν οι Etsi Architects. Με έδρα την Καρδαμύλη Μεσσηνίας και ιδρύτρια την αρχιτέκτονα Ελένη Τσιγαρίδα, η ομάδα κατάφερε να συγκεντρώσει και να δημιουργήσει στη Νότια Πελοπόννησο μια αρχιτεκτονική οικογένεια με μέλη από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και της Ευρώπης.
2024.
04.1 THE
213
DESIGN AMBASSADOR

TH 147 OFFICE SPACE

MERIT

KN Group

CLIENT EDENRED Greece

CATEGORY Office over 100 sq.m.

CREDITS

PROJECT MANAGER Stratantonakis Konstantinos

PROJECT MANAGER Valia Panagiotou

INTERIOR DESIGNER Stratantonakis Konstantinos

ARCHITECTS

Kollaros Dimitris Galani Eleni

Architect Markou Olga

CUSTOM

WORKS

Papathanasiou Aristotelis

DEMOUNTABLE PAVILIONS

CATEGORY

ART
MERIT Flux office CLIENT Athens Epidaurus Festival
Cultural space
Eva Manidaki Thanasis Demiris Efthimis Dougkas Ramin Antoniadis CONSTRUCTION Lazaridis Scenic Studio MECHANICAL DESIGN Andreas Psaroudakis 04.1
CREDITS ARCHITECTS
04.1.2 04.1.3 04.1.2 Photography ©Giorgos Sfakianakis 04.1.3 Photography ©Panos Kokkinias THE
AMBASSADOR 214
DESIGN

ARI - HISTORIC APARTMENT REDESIGN

Fluo architecture and design studio

CLIENT AndreasTzortzina Politis

CATEGORY Residence over 100 sq.m.

CREDITS

PROJECT MANAGER Christina Serrou

ARCHITECTS Thalia Michail

Fei Maniati

Katia

Chalkiadaki

INTERIOR DESIGNER Christina Serrou

ATHENIAN MOSAIC HAP

AWARD

Fluo architecture and design studio

CLIENT Dimitris DemestichasNatasa Polymenakou

CATEGORY Residence over 100 sq.m.

CREDITS

PROJECT MANAGER Thalia Michail

ARCHITECTS Thalia Michail Fei Maniati

Katia Chalkiadaki

INTERIOR DESIGNER Christina Serrou

MERIT
04.1
04.1.4 04.1.5 04.1.4 Photography ©Panos Arvanitakis 04.1.5 Photography ©Panos Arvanitakis THE DESIGN AMBASSADOR 215

KARDAMYLI CUSTOMS HOUSE

AWARD

Etsi Architects

CLIENT Paul Varotsis Agnes Varotsis

CATEGORY Addition / Expansion on an existing building

CREDITS

ARCHITECTURAL

SURVEY Etsi Architects

ARCHITECT Eleni Tsigarida Vangelis Sideris

ARCHITECTURAL ADVICE Efi Delinikola

STRUCTURAL SURVEY

Diastylos and P. Kamarinakis

STRUCTURAL ENGINEER

Kitsa Athanasiadou Liana Katsanikou Paris Kamarinakis

MECHANICALELECTRICAL SURVEY

Melcon

Engineering and A. Bliziotis

MECHANICAL ENGINEER Pantelis Argyros Alekos Bliziotis

CONSTRUCTION Etsi Architects Mnimeiotechniki

CONSTRUCTION MANAGER Anna Kouloumvaki Kostis Tsigaridas Giorgos Koufopoulos Theofilos Koufopoulos

LANDSCAPING DESIGN Dawn Harney

FLOATING CUBES

AWARD Umbral Architecture CLIENT disclosed CATEGORY Small unit (Boutique hotel) CREDITS ARCHITECT Giorgos Kanakis
04.1.6 Photography ©Panagiotis Voumvakis 04.1.7 Photography ©Giorgos Kanakis 04.1.6 04.1.7 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 216
MERIT A&M Architects CLIENT Zoia CATEGORY Large scale AWARD K-STUDIO CLIENT Metaxa CATEGORY Cultural space AMALIAS 40 OFFICE BUILDING LIKNON 04.1.8 Photography ©Claus Brechenmacher & Reiner Baumann 04.1.9 Photography ©Yiorgos Kordakis 04.1.8 04.1.9 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 217

KAVOS

MERIT BlueCycle CATEGORY Furniture/ object design CREDITS DESIGNER Fabricator BlueCycle DESIGNER 3D Engineering The New Raw MERIT en-routearchitecture--CLIENT anonymous CATEGORY Residence over 100 sq.m. CREDITS PROJECT MANAGER Katerina Kourkoula PROJECT MANAGER Hannes Gutberlet ARCHITECTS Ariadni Charoni Stelios Koukiasas Ioanna Virvidaki
5-SHELVES-3-BATHS-1-RAILING 04.1.10 Photography courtesy of BlueCycle 04.1.11 Photography ©Mariana Bisti 04.1.10 04.1.11 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 218

UNCLE TAN'S DRINKING HOUSE

MERIT studiomateriality CATEGORY Bar/Cafe AWARD en-routearchitecture--CLIENT Kora Bakery CATEGORY Food & drink store CREDITS PROJECT MANAGER Hannes Gutberlet PROJECT MANAGER Katerina Kourkoula ARCHITECTS Gabriela Marco Filippos Perrakis Kollias Joelle Stephan
04.1.12 Photography ©Alina Lefa 04.1.13 Photography ©Mariana Bisti 04.1.12 04.1.13 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 219
KORA BAKERY

PROJECT SPACE METAPHOR CULTURAL HUB

CLIENT Giorgos Kelefis (Ozon Magazine), Michalis Argyrou (Beton7)

CATEGORY

CATEGORY

CREDITS

ARCHITECTS Theodoridis Konstantinos Papaevangelou Eleni

ASSOSIATE ARCHITECT Menia Kampouri

MERIT
Architecture Studio
FORMrelated CLIENT Melina Georgouda
Exhibition space
Gallery
FORMrelated Architecture Studio
DESIGN
Studio MERIT
CONSTRUCTION
PHOTOGRAPHY Thekla Malama
FORMrelated Architecture
PILA studio
Gallery Exhibition space
CURATION AND PROGRAM MANAGEMENT Vassilios P. Bartzokas
CREDITS ARCHITECTS Ilias Papageorgiou Konstantinos Voutoufianakis Petropoulos Eleni Nikolaou ARCHITECT Christina Papalexandri
04.1.15 Photography ©Alina Lefa 04.1.14 Photography ©Thekla Malama 04.1.14 04.1.15 04.1 220 AGENDA

OFFICE SPACE IN THE HEART OF ATHENS

AWARD Akida Studio CLIENT Moro Tech CATEGORY Office over 100 sq.m. CREDITS ARCHITECTS Alexiou Elly Chatzimichali Anna Kapsalis Alexandros CONSTRUCTION MANAGER Kokosalakis Charis AWARD OBLIQUE CATEGORY Residence up to 100 sq.m.
EXAMPLE #1 04.1.17 Photography ©Pinelopi Gerasimou 04.1.16 Photography courtesy of Akida Studio 04.1.16 04.1.17 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 221

SYNGROU AVENUE OFFICE COMPLEX

AWARD

Divercity Architects

CLIENT DIMAND SA

CATEGORY Office complex

CREDITS

ARCHITECTS Divercity Architects and Bennetts Associates

STRUCTURAL ENGINEER PagonisPolyxronopoulos - Kinatos

SERVICES ENGINEER Insta Consulting Engineers

LIGHTING DESIGNER Lighting Architecture Studio

INTERIOR DESIGNER Building A A&M Architects Building B Divercity Architects (Floors 00-06), SPACE MATTERS (Floor 07)

LANDSCAPE DESIGNER H. Pagkalou & Associates

FIRE PROTECTION CONSULTANT B & T Pyrgiotis

Technical Office and Roussas Theofanis

ACOUSTICS CONSULTANT H. Moraitis & G. Chatzigeorgiou

LEED CONSULTANT DCarbon Traffic Engineering

CONSULTANT Dromos Consulting

DEVELOPMENT - PROJECT MANAGEMENT SERVICES DIMAND SA EBRD Prodea Investments

HIDDEN LADIES

inDetail Architecture

CLIENT Yiorgis SA

CATEGORY Small unit (Boutique hotel)

CREDITS

ARCHITECTS Antonis Dysseakis Nikos Fournaris Giannis Prosoparis

SUPERVISION inDetail Architecture

STRUCTURAL SURVEY Pantelis Diakoumakis

CONSTRUCTION Orfanoudakis SA

ALUMINUM WINDOW FRAMES Giorgos Vomvolakis Vomvolakis Innovative METAL CONSTRUCTIONS

& METAL WOODWORKING Wrightwood

MERIT
ART
04.1.19 Photography ©George Anastasakis 04.1.18 Photography ©Erieta Attali & Mariana Bisti 04.1.18 04.1.19 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 222

THE INSIDE OUT HOUSE IN GONATSA

Etsi Architects

CLIENT Beatrix and Wolfgang Preissl

CATEGORY Detached house

CREDITS

ARCHITECTURAL

Etsi Architects

ARCHITECTS

Eleni Tsigarida Anna Kouloumvaki Maria Irida Theodorakakou

STRUCTURAL

Etsi Architects

STRUCTURAL

Nota Tsigarida

MECHANICAL - ELECTRICAL

A. Bliziotis

MECHANICAL

Alekos Bliziotis

CONSTRUCTION

Kouloumvaki

LANDSCAPING

Etsi Architects

THE MONASTERY HOUSE

MERIT

Etsi Architects

CLIENT Elisabeth Radatz -Fiebinger Alina Andriopoulos

Phillip Andriopoulos

Nick Andriopoulos

CATEGORY Detached house

CREDITS

ARCHITECTURAL SURVEY

Etsi Architects

ARCHITECTS

Eleni Tsigarida

Vangelis Sideris

Nikos

Maragoudakis

Sotiria

Mavrommati

STRUCTURAL SURVEY P. Kamarinakis

STRUCTURAL ENGINEER Paris Kamarinakis

MECHANICAL - ELECTRICAL SURVEY A. Bliziotis

MECHANICAL ENGINEER Alekos Bliziotis

CONSTRUCTION

Etsi Architects

CONSTRUCTION

MANAGER Petros Mpechrakis Kostis Tsigaridas Giannis

Giakoumelos

LANDSCAPING

AWARD
SURVEY
SURVEY
ENGINEER
SURVEY
ENGINEER
Etsi Architects Manager Anna
DESIGN
DESIGN Dawn Harney
04.1.21 Photography ©Panagiotis Voumvakis 04.1.20 Photography ©Julia Kilma 04.1.20 04.1.21 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 223

IANNIS XENAKIS:

SONIC ODYSSEYS

AWARD Flux office CLIENT National Museum of Contemporary Art Athens (EMST) CATEGORY Temporary exhibition CREDITS ARCHITECTS Eva Manidaki Thanassis Demiris Eleni Arapostathi Dimitris Zampopoulos MERIT Stones & Walls CATEGORY Restaurant CREDITS INTERIOR DESIGNER Stones & Walls DESIGN TEAM Afroditi Bonatsou Villy Rapanta LIGHTING DESIGN Gallis Lighting CONSTRUCTION Kostas Exarhos LANDSCAPE DESIGN Greenways Carolos Hanikian STYLING Stones & Walls
FREUD ORIENTAL
04.1.22
04.1.23
04.1.23 Photography ©Gavriil Papadiotis 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 224
04.1.22 Photography ©Paris Tavitian

KAIZEN CAMPUS

MERIT

Urban Soul Project

CLIENT Kaizen Gaming

CATEGORY Office over 100 sq.m.

CREDITS

INTERIOR DESIGNER

Urban Soul Project

ARCHITECT ASPA-KST

STRUCTURAL STUDY

P.Panagiotopoulos & Partners

MEP Dase Engineering

ACOUSTICS

G. Hatzigeorgiou

Acoustical and Civil engineers

Malleus & Stapes Acoustic consultants

LANDSCAPE

ARCHITECTURE E. Pagkalou & Partners

INTERIOR LIGHTING

Lighting Architecture Studio

EXTERIOR LIGHTING

Yard

Lighting Art George Tellos

FF&E Polyscape

COMMISSIONING

Vasilis Paraskevopoulos consultants

CONSULTANTS DCarbon

ART CURATION Eleni Papantonopoulou

CUSTOM ARTWORKS Dimitris Polychroniadis Theodoros Frastanlis

CONSTRUCTION

Ballian Techniki SA

OWNER @ Co-Development PRODEA Investments

AWARD

Atelier ÁME

CATEGORY

Interior space (Small scale)

CREDITS

ARCHITECT Dimitris Katsampalos

LIGHTING DESIGN

Dimitris Katsampalos

Ι1-45 04.1.24 04.1.25 04.1.24 Photography ©Kim Powell 04.1.25 Photography ©Giorgos Sfakianakis 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 225

EKIES

HERBS SUITE

AWARD agarch+ architects CLIENT A&P Efstathiadis CATEGORY Rooms CREDITS LANDSCAPE ARCHITECT Fytron Landscapes INTERIOR DESIGNER agarch+ architects INTERIOR DESIGNER Alexandra Efstathiadou MERIT agarch+ architects CLIENT A&P Efstathiadis CATEGORY Leisure space CREDITS ARCHITECT agarch+ architects Rania Stamataki LANDSCAPE ARCHITECT Fytron Landscapes ART DIRECTION - DESIGNER Ctrlzak
EKIES
LEISURE SPACE 04.1.27 04.1.26 04.1.27 Photography ©Anima Vision
Vision 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 226
04.1.26 Photography ©Anima

LA BERGERIE

Mykonos Architects

CLIENT Private individual

CATEGORY Detached house

CREDITS

PROJECT MANAGER Mykonos Architects LIGHTING Mykonos Architects

CATEGORY Unimplemented Design

CREDITS

ARCHITECT Aristides Dallas Architects

PROJECT ARCHITECT Menelaos Giannopoulos

PROJECT

MERIT
MERIT Aristides Dallas Architects
CLIENT Private individual
STRUCTURAL STUDY Dedes - Roditis & Associates Civil Engineers MECHANICAL STUDY Antonios Apergis
TEAM Antonis Avgerinou Theodora Bobori Gerasimos Dimitrellos Maria Laskou Spyridon Loukidis Artemis Panagiotou Aristotelis Samprovalakis Dimitris Statiris Ioannis Vlachos Aleksandra Zarani
VILLA V 04.1.28 04.1.29 04.1.28
04.1.29 3D Rendering Katerina Iakovaki 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 227
Photography ©Spyros Hound
AWARD Post-Spectacular Office CLIENT Pelosof CATEGORY Bar/Cafe MERIT Post-Spectacular Office CLIENT Optolux CATEGORY Retail store PELOSOF THE LIFE OF GLASS 04.1.31 04.1.30 04.1.30 Photography ©Yannis Drakoulidis 04.1.31 Photography Post—Spectacular Office 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 228

Post-Spectacular

CATEGORY

FF PAVILION SKG

Post-Spectacular Office

CLIENT Future Format

CATEGORY Exhibition Spaces

CREDITS

GRAPHIC DESIGN

Dimitris Koliadimas, Semiotik Design Agency

ARCHITECTURAL

DESIGN

CONSULTANT

Dimitris

Koliadimas, Semiotik Design Agency

MERIT
Office
Exhibition Spaces CURATION Konstantinos Avramidis Platon Issaias Olga Mpalaoura
EXHIBITION MERIT
KAISARIANI 22 THE
04.1.32 04.1.33 04.1.32 Photography ©Panos Tsomakos 04.1.33 Photography Post—Spectacular Office 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 229

MERIT

Athens Creative

CLIENT Vari - Voula - Vouliagmeni Municipality

CATEGORY Urban Planning

CREDITS

IMPLEMENTATION Vari - Vould - Vouliagmeni Municipality Mayor Gr. Konstantellos

COLLABORATORS

ARCHITECTS Giorgos Tzavaras Tatiana Vassileiadou

Melina Bona

E/M STUDY

Stelios Venieris & Associates

ARCHITECTURAL

LIGHTNING Athanassios Ntaniloff

TRAFFIC STUDY

LANDSCAPE DESIGN

Anetta Roussou Petros Fevranoglou

CONSTRUCTION

ARIODimitris Protonotarios

THE STORYTELLER BOUTIQUE HOTEL

MERIT Babatchas Design Studio

CATEGORY Reception hall

CREDITS

ARCHITECT Babatchas Design Studio

WOODWORK Patavalis Carpentry

CERAMICS Maro Theodorou

LIGHTING & FURNITURE Placed

LIGHTING

DelightZefkilis Bros Co

FABRICS Interno

FURNITURE DESIGN

KountourakisMade to Order Furniture

SANITARY WARE & TILES

Varelas Home Design Baoussis

ΝΑΜΑ
04.1.35 04.1.35 Photography ©Mia Dorier Creative Agency 04.1.34 Photography ©Yiorgis Yerolymbos 04.1 04.1.34 THE DESIGN AMBASSADOR 230
VOULIAGMENI SQUARE

NEW BUILDING FOR THE DEPARTMENT OF ELECTRICAL AND COMPUTER ENGINEERING

Zissis Kotionis

New building of the Department of Electrical and Computer Engineering of the University of Thessaly in Volos

CLIENT University of Thessaly

CATEGORY Education building CREDITS

ARCHITECTS

Zissis Kotionis

Vasso Trova

Phoebe Giannissi

PROJECT

MERIT
Karagiannis MERIT Myrto Kiourti CATEGORY Residence over 100 sq.m. CREDITS CONSTRUCTION Thanassis Kremmydas
MANAGER Thanos
A JONATHAN LEAMAN KITCHEN: APARTMENT RENOVATION IN PATRAS 04.1.36 04.1.37 04.1.37 Photography ©Nikos Psathoyiannakis
04.1.36
04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 231
Photography ©Vassilis Makris

MOLDEE

ACOUSTIC

Mitolidis

MERIT
CLIENT NEFELI SA CATEGORY DiningEntertainment Spaces CREDITS
MEP STUDY CAMBICCI
ASSOCIATES
TAKA+PARTNERS
ARCHITECTS Maria Avramidou Maria Solidaki Anna Lazaridou Christos Komzias CONSTRUCTION MBRACE.grGeorgios
BUILDING
+
STUDY
ENGINEERING Ioannis
MEP STUDY K.
N.
SAΝ. Μέρτζιος Ο.Ε. MERIT Barespace CLIENT Zoia CATEGORY Reuse - Restoration - Addition/ Extension CREDITS ARCHITECTS Ioannis Kandyliaris Parina Vasilopoulou MEP ENGINEER MELCON/
Argyros STRUCTURAL CONSULTANT Konsantinos Sortikos
ACOUSONEGeorgios Karpouzas SUPERVISING-
Askaridis
Kapesidis
Mertzios
Ilias
SAPFOUS CO-LIVING 04.1.39 04.1.38 04.1.38 Photography ©Vassilis Mavridis & Michele Troiani 04.1.39 Photography ©Panagiotis Voumvakis 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 232

ESPERIA HOTEL

Tsolakis Architects

CATEGORY

Tourist Units

CREDITS

STRUCTURAL STUDY

Christoforos

Kolyvas

E/M STUDY

Manos Agapakis

INTERIOR DESIGN

Tatiana Violari

AWARD

Makridis Associates

CLIENT Stavros Niarchos Foundation / Municipality of Thessaloniki

CATEGORY

Landscape DesignUrban Planning

REVELATION AND HIGHLIGHTING OF THESSALONIKI'S MONUMENTAL AXIS

MERIT
04.1.40 04.1.41 04.1.40 Photography ©George Messaritakis 04.41 Photography ©Kimberley Powell 04.1 THE DESIGN AMBASSADOR 233

HOTEL EXPERIENCE

Thus, the design of the exhibition stages the visitor's encounter with an otherworldly ambiance that encapsulates the phantasmagoria of the cinematic aesthetic. The commercial pavilions are transformed into hotel rooms, while the other spaces of the exhibition refer to typical hospitality venues such as the Reception, Foyer, Pool, and Elevator, alluding to an atmospheric hotel with cinematic references.

The exhibition's starting point is the Reception, a welcoming area for guests with a corresponding cinematic reference, which introduces them directly to the delicate atmosphere of the hotel. The Reception, as well as the two staircases that surround it, are connected to the large lounge, where the main part of the pavilions are located. The Foyer's large lounge constitutes the exhibition's central space, meeting point, and seating area. On either side of the extended corridor of the Foyer, covered with carpeting that references Kubrick's classic "The Shining," are shared pavilions - hotel rooms. The incorporation of neon signs, often found at the entrances of hotels in particular, creates visual horizons and intensifies the theatrical atmosphere of the space. The exhibition route continues through the central foyer to Space B (Black Box), where visitors are invited to explore the interior of the other rooms-guesthouses.

A new, atmospheric hotel universe, at the Athens Conservatory ( EXHIBITION + CONFERENCE ) Ο χώρος του Ωδείου Αθηνών κυοφορεί ένα ατμοσφαιρικό Ξενοδοχειακό Σύμπαν, με αφορμή τη Hotel Experience. Η έκθεση, την οποία επιμελείται η Design Ambassador σε συνεργασία με τον Άρη Μαρινάκη (Architectural Editions) και την πολυτάλαντη αρχιτέκτονα και σκηνογράφο Εύα Μανιδάκη, εμπνέεται από ατμόσφαιρες ξενοδοχείου που συναντάμε σε εμβληματικά κινηματογραφικά έργα, όπως το «Shining» του Stanley Kubrick (1980), το «In the mood for love» του Wong Kar-Wai (2000) και το «The Grand Budapest Hotel» του Wes Anderson από το 2014. Έτσι, ο σχεδιασμός της έκθεσης σκηνοθετεί τη συνάντηση του επισκέπτη με έναν κόσμο αλλιώτικο, που συμπυκνώνει τη φαντασμαγορία της κινηματογραφικής αισθητικής. Τα εμπορικά περίπτερα μετατρέπονται σε δωμάτια ξενοδοχείου, ενώ οι υπόλοιποι χώροι της έκθεσης αναφέρονται σε χαρακτηριστικά σημεία χώρων φιλοξενίας, όπως Ρεσεψιόν, Φουαγιέ, Πισίνα, Ανελκυστήρας, παραπέμποντας σε ένα ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο με σινεφίλ αναφορές.
Αφετηρία της έκθεσης αποτελεί η Ρεσεψιόν, ο χώρος υποδοχής των επισκεπτών με αντίστοιχη κινηματογραφική αναφορά, που τους εισάγει απευθείας στη ντελικάτη ατμόσφαιρα του ξενοδοχείου. Η Ρεσεψιόν, καθώς και τα δύο κλιμακοστάσια που την πλαισιώνουν, συνδέονται με το μεγάλο lounge, στο οποίο χωροθετείται το κυριότερο μέρος των περιπτέρων. Το μεγάλο lounge του Φουαγιέ, συνιστά τον κεντρικό χώρο της έκθεσης, σημείο συναντήσεων και καθιστικό. Εκατέρωθεν του εκτεταμένου διαδρόμου του Φουαγιέ, που καλύπτεται από μοκέτα που παραπέμπει στην κλασική ταινία «Λάμψη» του Κιούμπρικ, διαμοιράζονται περίπτερα - δωμάτια ξενοδοχείου. Η ενσωμάτωση επιγραφών neon, που συχνά συναντάμε στις εισόδους κυρίως των ξενοδοχείων, δημιουργούν οπτικούς ορίζοντες και εντείνουν τη θεατρική ατμόσφαιρα του χώρου. Η εκθεσιακή διαδρομή συνεχίζεται μέσω του κεντρικού φουαγιέ στον Χώρο Β (Black Box) όπου ο επισκέπτης καλείται να εξερευνήσει το εσωτερικό και των υπόλοιπων δωματίων–περιπτέρων.
Βασικός στόχος της αρχιτεκτονικής και της οργάνωσης του χώρου είναι η δημιουργία μιας πολυαισθητηριακής εμπειρίας, καθώς ο επισκέπτης της έκθεσης μετατρέπεται σε επισκέπτη του ξενοδοχείου που καλείται να περιηγηθεί σε έναν ελκυστικό και μυστήριο χώρο φιλοξενίας. Η αλληγορία του ξενοδοχείου αποτυπώνεται μέσω σκηνικών κατασκευών, κινηματογραφικών αναφορών και του φωτισμού, προσκαλώντας σε ένα απρόσμενο περιβάλλον. The main objective of the architecture and organization of the space is to create a multi-sensory experience. The exhibition visitor becomes a hotel guest who is invited to navigate an attractive and mysterious hospitality space. The hotel's allegory is captured through set constructions, cinematic references, and lighting, inviting the visitor into an unexpected environment. 04.2
AMBASSADOR 234
THE DESIGN

The Athens Conservatory is the birthplace of an atmospheric Hotel Universe on the occasion of the Hotel Experience. The exhibition, curated by Design Ambassador in collaboration with Aris Marinakis (Architectural Editions) and the multi-talented architect and set designer Eva Manidaki, is inspired by hotel atmospheres found in iconic film works such as Stanley Kubrick's "The Shining" (1980), Wong Kar-Wai's "In the Mood for Love" (2000) and Wes Anderson's "The Grand Budapest Hotel" from 2014.

EXPERIENCE

"The initial conception came from the desire to create an environment where architects could take in the possibilities of material applications with all their senses. An environment where materials could be presented outside the typical branded context that was more suited to bygone eras. Today, we live in the age of narratives. People participate in them equally physically, digitally, and imaginatively. The Hotel Experience is an exhibition that unleashes imagination and creativity. Artistic curation can even help the exhibitor build a stronger brand image while increasing its commercial reach by exposing its solutions to a wider audience beyond the usual exhibition visitors," Vassilis Bartzokas states.

The exhibition will take place at the Athens Conservatory from 5 to 6 October.

WWW.HOTELEXPERIENCE.GR

«Η αρχική σύλληψη ήρθε από την επιθυμία να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι αρχιτέκτονες, θα μπορούσαν να λάβουν με όλες τους τις αισθήσεις τις δυνατότητες εφαρμογών των υλικών. Ένα περιβάλλον όπου τα υλικά θα μπορούν να παρουσιαστούν έξω από το τυπικό branded context που άρμοζε περισσότερο σε περασμένες εποχές. Σήμερα ζούμε στην εποχή των αφηγήσεων. Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε αυτές εξίσου φυσικά, ψηφιακά και φαντασιακά. Το Hotel Experience είναι μία έκθεση που απενοχοποιεί τη φαντασία και απελευθερώνει τη δημιουργικότητα. Η καλλιτεχνική επιμέλεια μάλιστα, μπορεί να βοηθήσει τον εκθέτη να οικοδομήσει ένα ισχυρότερο brand image, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την εμπορική του εμβέλεια, καθώς εκθέτει τις λύσεις του σε ένα ευρύτερο κοινό, πέρα από τους συνηθισμένους επισκέπτες των εκθέσεων», διευκρινίζει ο Βασίλης Μπαρτζώκας. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Ωδείο Αθηνών από 5 ως 6 Οκτωβρίου.
04.2.2 04.2.1-2 Visual Identity and images: AG Design 04.2 THE DESIGN AMBASSADOR 235
04.2.1

The Architecture and Tourism Conference was held with great success and broad participation on 1-3 December 2023 at the Great Arsenal in Chania. It was organized by Vassilios Bartzokas and the Design Ambassador along with the Center for Mediterranean Architecture and Dr. Andreas Theodoridis.

ARCHITECTURE & TOURISM CONFERENCE IN

Design Ambassador and the Center for Mediterranean Architecture

Leading architects, engineers, institutional players, journalists, and Greek tourism professionals were present at the country's only sectoral Conference on Architecture and Tourism. The tremendous response of the participants, professionals, and stakeholders from the Hotel and Engineering sectors at the local, national, and global levels, combined with the exemplary organization, contributed to discussions that laid the foundations for proposals on topical issues concerning both sectors.

� 4 Κeynote speeches and two fireside chats � 35 speakers and moderators

participants

Under the auspices

Κορυφαίοι αρχιτέκτονες, μηχανικοί, θεσμικοί παράγοντες, δημοσιογράφοι και επαγγελματίες του ελληνικού τουρισμού έδωσαν το «παρών» στα Χανιά, εδραιώνοντας το μοναδικό τομεακό Συνέδριο για την Αρχιτεκτονική και τον Τουρισμό στη χώρα. H μεγάλη ανταπόκριση των συνέδρων, των επαγγελματιών και παραγόντων από την Ξενοδοχία και τη Μηχανική από το τοπικό, εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με την υποδειγματική διοργάνωση συνετέλεσαν σε συζητήσεις που έθεσαν τα θεμέλια για προτάσεις στα επίκαιρα ζητήματα που αφορούν και τους δύο κλάδους. � 4 Keynote speeches και 2 fireside chats � 35 ομιλητές και συντονιστές � 430 σύνεδροι � 8 χορηγοί � Αιγίδα από 5 φορείς και οργανώσεις
� 430
of 5 institutions and organizations ( CONFERENCE ) 04.3
8 sponsors
Με εξαιρετική επιτυχία και ευρύτατη συμμετοχή πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού, στις 1-3 Δεκεμβρίου 2023, στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά. Οργανώθηκε από τον Βασίλη Μπαρτζώκα και την Design Ambassador, με και το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου και τον Δρ. Ανδρέα Θεοδωρίδη. THE DESIGN AMBASSADOR 236

OPENING – WELCOME REMARKS

Στο Συνέδριο απεύθυναν χαιρετισμό οι κ.κ. Άντζελα Γκερέκου (Πρόεδρος ΕΟΤ), Νικόλαος Καλογεράς (Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Χανίων), Παναγιώτης Σημανδηράκης (Δήμαρχος Δήμου Χανίων), Κυριάκος Γ. Κώτσογλου (Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Περιφέρειας

The Conference was addressed by Angela Gerekou (President of the Greek National Tourism Organisation), Nikolaos Kalogeras (Vice-Regional Governor of the Regional Unit of Chania), Panagiotis Simandirakis (Mayor of the Municipality of Chania), Kyriakos G. Kotsoglou (Deputy Mayor of Tourism & e-Government of the Region of Crete), Nektarios Psaroudakis (Deputy Mayor of Tourism of Chania), Yannis Giannakis (President KAM-Deputy Mayor of Culture of Chania), Manolis Giannoulis (President of the Board of Directors of the Association of Hoteliers of Chania and Vice President of Finance of SETE), Alexandros Angelopoulos (Vice President of the Association of Hoteliers of Heraklion) and Konstantina Svynou (President of the Institute of Tourism Research).

KEYNOTE SPEECHES

At the Architecture and Tourism Conference, renowned professionals from the fields of Architecture and Tourism explored proposals and solutions through fruitful discussions on issues of concern to both sectors: climate change, in which destinations over-tourism is a problem or an opportunity, land use change, infrastructure, hyper-local challenges, public spaces and their impact on the wellbeing of tourists and residents. In a country that by 2030 will have 50 million visitors and €35 billion in revenue, how well equipped with modern tools are tourism service providers - including architects, with design as the cornerstone of overall delivery - to offer the optimal experience to the traveler? This was the question posed by the first keynote speaker, AQ Strategy CEO Yannis Tsakalos.

CONFERENCE CHANIA

Konstantina Svynou, the conference’s second keynote speaker, discussed the results of ITEP's survey of Greek hotels. The survey showed that Greek hoteliers love innovation (BMS for energy efficiency), and 80% would like to have an affordable certification for sustainable building operations. Also, 28% of hoteliers are implementing some energy efficiency measures in their hotels, while 6% have just taken advantage of financing schemes for upgrading their hotels. The a.m. conclusions lead to pathways for adopting specific policies in the built environment of tourism in Greece.

Architecture
Κρήτης), Νεκτάριος Ψαρουδάκης (Αντιδήμαρχος Τουρισμού Χανίων), Γιάννης Γιαννάκης (Πρόεδρος ΚΑΜ-Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Χανίων), Μανώλης Γιαννούλης (Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Συλλόγου Ξενοδόχων Χανίων και Αντιπρόεδρος Οικονομικών ΣΕΤΕ), Αλέξανδρος Αγγελόπουλος (Αντιπρόεδρος Συλλόγου Ξενοδόχων Ηρακλείου) και Κωνσταντίνα Σβύνου (Πρόεδρος Ινστιτούτου Ερευνών Τουρισμού).
Στο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού, καταξιωμένοι επαγγελματίες από τον χώρο της Αρχιτεκτονικής και του Τουρισμού, διερεύνησαν προτάσεις και λύσεις μέσα από γόνιμες συζητήσεις σε θέματα που απασχολούν και τους δύο κλάδους: κλιματική αλλαγή, σε ποιους προορισμούς ο υπερτουρισμός αποτελεί πρόβλημα ή ευκαιρία, αλλαγή χρήσεων γης, υποδομές, υπερτοπικές προκλήσεις, δημόσιοι χώροι και ο αντίκτυπός τους στην ευζωία όχι μόνο των τουριστών αλλά και των κατοίκων. Σε μια Ελλάδα που μέχρι το 2030 θα έχει 50 εκατομμύρια επισκέπτες και 35 δισ. ευρώ έσοδα, πόσο καλά εξοπλισμένοι με σύγχρονα εργαλεία είναι οι πάροχοι τουριστικών υπηρεσιών -συμπεριλαμβανομένων και των αρχιτεκτόνων, με τον σχεδιασμό ως ακρογωνιαίο λίθο της συνολικής παροχής- ώστε να προσφέρουν τη βέλτιστη εμπειρία στον ταξιδιώτη; Αυτό αναρωτήθηκε ο πρώτος κεντρικός ομιλητής, ο CEO της ΑQ Strategy Γιάννης Τσάκαλος.
Η Κωνσταντίνα Σβύνου, η δεύτερη κεντρική ομιλήτρια του Συνεδρίου, ανέπτυξε τα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΤΕΠ για τα ελληνικά ξενοδοχεία, που έδειξε ότι οι Έλληνες ξενοδόχοι αγαπούν την καινοτομία (BMS για ενεργειακή αποδοτικότητα) και ένα ποσοστό 80% θα ήθελε να έχει μια προσιτή πιστοποίηση για αειφόρο λειτουργία του κτιρίου. Επίσης, το 28% των ξενοδόχων εφαρμόζουν κάποια δράση για την ενεργειακή αποδοτικότητα στα ξενοδοχεία τους, ενώ το 6% μόλις έχει εκμεταλλευτεί τα χρηματοδοτικά προγράμματα για αναβάθμισή τους. Συμπεράσματα που οδηγούν σε δρόμους υιοθέτησης συγκεκριμένων πολιτικών στο δομημένο περιβάλλον του Τουρισμού στην Ελλάδα.
Ο Leon Avigad στην ομιλία του μίλησε με πάθος για τη μοναδικότητα της 2ης ευκαιρίας στο reuse του κτιριακού αποθέματος, χαρακτηρίζοντάς την ως το απαύγασμα της αειφόρου διαχείρισης κτιρίων στην ξενοδοχία. Τόνισε την ανάγκη εμβάπτισης της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας στον τοπικό πολιτισμό, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε συνθήκες για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. During his speech, Leon Avigad spoke passionately about the uniqueness of the opportunity to reuse the building stock, describing it as the epitome of sustainable building management in the hotel industry. He stressed the need to immerse the local community and economy in the local culture if we want to create conditions for extending the tourist season. Visual Identity: Cursor Design Studio 04.3.1 Photography ©Aphroditi Houlaki 04.3
04.3.1 THE DESIGN AMBASSADOR 237

The 1st Panel, Infrastructure For Sustainable And Enjoyable Cities_ A Conversation On Scale And Impact, was moderated by Konstantinos Deriziotis (Money & Tourism Magazine). The panelists were George Kalligeris (Member of CAM-Sarcha), Konstantina Svynou (President of the Institute of Tourism Research), Kyriakos G. Kotsoglou (Deputy Regional Minister of Tourism & e-Governance of the Region of Crete) and Thomas Doxiadis (CEO-Founder, Doxiadis+). The talk was about hoteliers' investment in infrastructure, superstructures, energy, sustainability, and technology, as well as the need for regulatory changes and social sustainability - all in a time of urgency, as Thomas Doxiadis outlined.

Extending The Tourist Season_ A “Glocal” Challenge

(Money & Tourism Magazine),

Leon Avigad (CEO-Co Founder, Brown Hotels), Tom Lindblom (UK Director, CSL Design),

The 2nd Panel, Extending The Tourist Season_ A "Glocal" Challenge, was moderated by Konstantinos Deriziotis (Money & Tourism Magazine), where Leon Avigad (CEO-Co Founder, Brown Hotels), Tom Lindblom (UK Director, CSL Design), Manolis Giannoulis (Chairman of the Board of Directors of the Chania Hoteliers Association and Vice President of Finance of SETE) and Giorgos Pelekanakis (President of the Panhellenic Federation of Hotel Managers), stressed that special conditions need to be in place to extend the tourist season, given that no matter how many efforts are made, the market dynamics in a challenging competitive environment are not always favorable. Therefore, there is a need for harmonization of regulatory frameworks and architectural design infrastructure, as well as the application of circular economy and technology integration, strengthening of the labor regime, and support from the state for 12-month operations in non-metropolitan destinations. Tom Lindblom presented one of the solutions to this issue: building a staff housing unit in a destination with a 12-month operation and integrating it into the hotel's life.

Στο 4ο Πάνελ

The 3rd Panel, Reimagining Public Spaces_ Best Practices for Enhanced Living, was moderated by Andreas Theodoridis (NY Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor), where Mr. Ivan Blasi (Mies Van Der Rohe Award Curator), Tom Lindblom (Hospitality Leader and Studio Director - Gensler London Office), Panagiotis Simandirakis (Mayor of the Municipality of Chania) and Maria Kaltsa (Founder, Arc Nest), spoke about the value of quality public space and its meaningful contribution to any building project (Maria Kaltsa), with Ivan Blasi not distinguishing between public and private in terms of public space, but the purpose for which it is designed, commercial or not, which should enhance the cultural footprint of the space.

τίτλο Beyond Greenwashing_ Exploring the fundamentals of sustainability in tourism and architecture

(Design Ambassador)

(NΥ Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor),

(Managing Director, Angelopoulos Aldemar Hotels),

(Founder, Arc Nest) και

(Mediterranean Region Director, Global Sustainable Tourism Council CEO & Founder, Green Evolution ΑΕ)

The 4th Panel, Beyond Greenwashing_ Exploring the fundamentals of sustainability in tourism and architecture, was moderated by Danai Makri (Design Ambassador), where Andreas Theodoridis (NY Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor), Alexandros Angelopoulos (Managing Director, Angelopoulos Aldemar Hotels), Maria Kaltsa (Founder, Arc Nest) and Ioannis Pappas (Mediterranean Region Director, Global Sustainable Tourism Council CEO & Founder, Green Evolution SA) spoke about the aspect of sustainability which refers to the ability of nature to reproduce at zero cost, with concrete steps. First, we should save energy, especially considering the cost of electricity to power the buildings, and then be green. The opposite would be wrong, in the sense that the greenest energy is the energy that was never consumed.

Στο 5ο Πάνελ με τίτλο Financially Sustainable_ A conversation on the role of architecture

(Design Ambassador)

AMCHAM Greece), Γιάννη

The 5th Panel, Financially sustainable_ A conversation on the role of architecture, was moderated by Danai Makri (Design Ambassador) with Mr. Alexandros Kostopoulos (Secretary General, AMCHAM Greece), Yannis Tsakalos (CEO, AQ Strategy), Maria Tsavtaris (Design Director - Partner, Urban Soul Project) and Thomas Doxiadis, (CEO-Founder, Doxiadis+). Its topic was the importance of marketing tools to avoid construction costs and technical tools for energy efficiency, choice of building materials, and carbon footprint. At the same time, the exportability of Greek architectural design potential, based on the quality of tourist accommodation, was noted.

and local authorities_

The 6th Panel, Leisure built environment, and local authorities_ A new horizon for mutual benefit, was moderated by Konstantinos Deriziotis (Money & Tourism Magazine) with an introductory speech by Ms. Vangelis Stylianidis (Vaggelis Stylianidis Architects), where Giorgos Vassilakis (On Project Photo & Title) and Katerina Xekalou (Rethymno Hoteliers Association) spoke about the relationship of tourist accommodation with the metropolitan or outdoor context where they are located, the need for DMOs to highlight this relationship, hoteliers and OTAs. At this point, it was revealed by Mr. Deriziotis that the inspiration for the Digital Nomads campaign in Greece was provided by Mr. Steve Vranakis, who, in his conversation with the Secretary General of AMCHAM Greece Alexandros Kostopoulos, stressed the importance of sustainable tourism operations in Greece and the need to harmonize these operations with nature in each destination as an asset for tourism development.

THE DISCUSSION PANELS Στο 1ο Πάνελ με τίτλο Infrastructure For Sustainable And Enjoyable Cities_ A Conversation On Scale And Impact, με συντονιστή τον Κωνσταντίνο Δεριζιώτη (Money & Tourism Magazine) και panelists τους Γιώργο Καλλιγέρη (Μέλος του CAM–Sarcha), Κωνσταντίνα Σβύνου (Πρόεδρο Ινστιτούτου Ερευνών Τουρισμού), Κυριάκο Γ. Κώτσογλου (Αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Περιφέρειας Κρήτης) και Θωμά Δοξιάδη, (CEO-Founder, Doxiadis+), συζητήθηκαν οι επενδύσεις των ξενοδόχων σε υποδομές, υπερδομές, ενέργεια, αειφορία, τεχνολογία, αλλά και οι ανάγκες ρυθμιστικών αλλαγών και κοινωνικής βιωσιμότητας -και όλα αυτά σε χρόνο επείγοντα, όπως είπε ο Θωμάς Δοξιάδης.
Στο 2ο Πάνελ με τίτλο
με συντονιστή τον Κωνσταντίνο Δεριζιώτη
οι
Μανώλης Γιαννούλης (Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Συλλόγου Ξενοδόχων Χανίων και Αντιπρόεδρος Οικονομικών ΣΕΤΕ) και Γιώργος Πελεκανάκης (Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων), τόνισαν ότι χρειάζεται να ισχύσουν ειδικές συνθήκες για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, δεδομένου πως όσες προσπάθειες και να γίνουν, η δυναμική της αγοράς σε σκληρό ανταγωνιστικό περιβάλλον δεν είναι πάντα ευνοϊκή. Επομένως, χρειάζεται εναρμόνιση ρυθμιστικών πλαισίων και αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, υποδομών, αλλά και εφαρμοσμένης κυκλικής οικονομίας και ενσωμάτωσης τεχνολογίας, ενίσχυσης του εργασιακού καθεστώτος και στήριξη της πολιτείας για τη 12μηνη λειτουργία και σε μη μητροπολιτικούς προορισμούς. Ο Tom Lindblom παρουσίασε μια από τις λύσεις για το θέμα: την κατασκευή μονάδας κατοικιών προσωπικού σε έναν προορισμό με 12μηνη λειτουργία και την ενσωμάτωσή του στη ζωή του ξενοδοχείου.
Στο 3ο Πάνελ με τίτλο Reimagining
Best Practices for Enhanced Living με συντονισμό του Ανδρέα Θεοδωρίδη (NΥ Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor), οι κ.κ. Ivan Blasi (Mies Van Der Rohe Award Curator), Tom Lindblom (Hospitality Leader και Studio Director - Gensler London Office), Παναγιώτης Σημανδηράκης (Δήμαρχος Δήμου Χανίων) και Μαρία Καλτσά (Founder, Arc Nest), μίλησαν για την αξία του ποιοτικού δημόσιου χώρου και τη νοηματοδοτική συμβολή του σε οποιοδήποτε κτιριακό έργο (Μαρία Καλτσά), με τον Ivan Blasi να μη διαχωρίζει μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού όσον αφορά τον χώρο δημόσιας χρήσης, αλλά τον σκοπό για τον οποίο σχεδιάζεται, εμπορικό ή μη, που θα πρέπει να ενισχύει το πολιτιστικό ίχνος του χώρου.
Public Spaces_
με
με συντονίστρια τη Δανάη Μακρή
και τους Ανδρέα Θεοδωρίδη
Αλέξανδρο Αγγελόπουλο
Μαρία Καλτσά
Ιωάννη Παππά
μίλησαν για τη βιωσιμότητα παρά την αειφορία, που αφορά τη δυνατότητα της φύσης να αναπαράγεται με μηδενικό κόστος, με συγκεκριμένα βήματα. Πρώτα εξοικονόμηση ενέργειας, ειδικά με κριτήριο το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για την ενέργεια που χρειάζονται τα κτίρια, και μετά να είναι πράσινη. Το αντίθετο θα ήταν λάθος, στη λογική τού ότι η πιο πράσινη ενέργεια είναι αυτή που δεν καταναλώθηκε ποτέ.
με συντονίστρια τη Δανάη Μακρή
με τους κ.κ. Αλέξανδρο Κωστόπουλο (Γενικός Γραμματέας,
Τσάκαλο
AQ
Μαρία Τσαυτάρη
– Partner, Urban Soul Project) και Θωμά Δοξιάδη,
Doxiadis+), τονίστηκε η σημασία των εργαλείων μάρκετινγκ για την αποφυγή κόστους κατασκευής, αλλά και τεχνικών εργαλείων για την ενεργειακή αποδοτικότητα, την επιλογή δομικών υλικών, και το ανθρακικό αποτύπωμα. Παράλληλα, σημειώθηκε η εξαγωγιμότητα του ελληνικού δυναμικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, βασισμένη στη ποιότητα των τουριστικών καταλυμάτων.
(CEO,
Strategy),
(Design Director
(CEO-Founder,
Πάνελ με
A new horizon for mutual benefit με συντονιστή τον Κωνσταντίνο Δεριζιώτη (Money & Tourism Magazine) και εισαγωγική ομιλία της κας Άντζελας Γκερέκου (Πρόεδρος ΕΟΤ), οι κ.κ. Βαγγέλης Στυλιανίδης (Vaggelis Stylianidis Architects), Γιώργος Βασιλάκης (On Project Photo & Title) και Κατερίνα Ξεκάλου (Ένωση Ξενοδόχων Ρεθύμνου), μίλησαν για τη σχέση των τουριστικών καταλυμάτων με το μητροπολιτικό ή το υπαίθριο πλαίσιο όπου βρίσκονται, την ανάγκη των DMOs για την ανάδειξη της σχέσης αυτής, των ξενοδόχων και των ΟΤΑ. Σε αυτό το σημείο έγινε η αποκάλυψη από τον κ. Δεριζιώτη, ότι η έμπνευση της καμπάνιας για τους Digital Nomads στην Ελλάδα, έγινε από τον κ. Steve Vranakis, ο οποίος στη συνομιλία του με τον Γενικό Γραμματέα της AMCHAM Greece Αλέξανδρο Κωστόπουλο, τόνισε τη σημασία της βιώσιμης λειτουργίας του Τουρισμού στην Ελλάδα και την ανάγκη να εναρμονιστούν οι λειτουργίες αυτές με την φύση σε κάθε προορισμό ως asset για τη τουριστική ανάπτυξη.
Στο 6ο
τίτλο Leisure built environment
04.3.2 04.3
AMBASSADOR 238
THE DESIGN

GOLD SPONSOR

Vernolin Deftereos

SILVER SPONSOR

Europa Profil

Aluminium SA

BRONZE SPONSOR

ΝΕΟΚΕΜ

GRAND

SPONSORS

Orama Minimal

Frames, Vimar

Hellas, Wood Home, Apivita

STAGE DESIGN

SPONSOR Kartell Greece

Area Domus

AUDIENCE GIFT

SPONSOR

Anassa Organics & Apivita

Στο 7ο Πάνελ με τίτλο Transforming Communities_ Short-Term Rentals, Architecture, and the Shifting Landscape of Residential Areas

(Design Ambassador) οι

Ivan Blasi (Mies Van Der Rohe Award Curator),

(CEO-Founder, Doxiadis+),

(Managing Director, Angelopoulos Aldemar Hotels)

(Co-Founder, Micromega)

The 7th Panel, Transforming Communities_ Short-Term Rentals, Architecture, and the Shifting Landscape of Residential Areas, was moderated by Danai Makri (Design Ambassador), where Mr. Ivan Blasi (Mies Van Der Rohe Award Curator), Thomas Doxiadis, (CEO-Founder, Doxiadis+), Alexandros Angelopoulos (Managing Director, Angelopoulos Aldemar Hotels) and Mara Papavasiliou (Co-Founder, Micromega) discussed the need to include in the impact of overtourism the concept of exceeding the carrying capacity of a destination - e.g., Barcelona or Ljubljana - and the urgent need for sustainable management of its natural resources. In his intervention, Mr. Kokkotos spoke about the do's and don'ts and take away lessons in the application of the principles of circular economy, natural resources, reuse and recycling, the need to integrate the local community in the same principles, as well as the training of staff in the operation of a hotel.

Στο 8ο Πάνελ με τίτλο Innovative Tourism Experiences_ Themed Hotels, Architectural Design, and Sustainable Seasonal Extension με συντονιστή τον Γιάννη Τσάκαλο (CEO, AQ Strategy),, οι κ.κ. Δημήτρης Μιχελογιάννης (Ειδικός Σύμβουλος Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης), Αλεξάνδρα Μανουσάκη (Επιχειρηματίας, Ιδιοκτήτρια Manousakis Winery-Maimi-Salis), Μιχαήλ Μαυρολέων

The 8th Panel, Innovative Tourism Experiences_ Themed Hotels, Architectural Design, and Sustainable Seasonal Extension, was moderated by Yannis Tsakalos (CEO, AQ Strategy), where Mr. Dimitris Michelogiannis (Special Advisor for Development of the Region of Crete), Alexandra Manousaki (Entrepreneur, Owner Manousakis Winery-Maimi-Salis), Michael Mavroleon (CEO-Founder, A&M Architects) and Alexandros Zomas (Co-Founder, Micromega) emphasized the need for tourist information on the innovative products offered by a destination and the connection of promotion with its brand, as well as the relationship between local architecture and the revival of the authenticity of destinations as a tourist USP.

The future of experience design_ Extreme personalization through data

(NΥ Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor),

(CEO-Founder, A&M Architects)

The final 9th Panel, The future of experience design_ Extreme personalization through data, was moderated by Andreas Theodoridis (NY Institute of Technology & Columbia GSAPP Assistant Professor), where Konstantina Svynou (President of the Institute of Tourism Research), Georges Batzios (Founder, Georges Batzios Architects), Yannis Tsakalos (CEO, AQ Strategy), and Michael Mavroleon (CEO-Founder, A&M Architects) discussed technology and AI in the convergence of Architecture and Tourism, and where tools can contribute to the evolution of both industries, sustainability and social sustainability. Mr. Mavroleon spoke about the inevitable evolution of technology, Architecture, and Tourism, with the human factor always having exclusivity on two issues: emotion and the resulting decision, which will always be human-made. The hotel of the future will then have an added value while also highlighting the irreplaceable dominance of the human factor.

με συντονίστρια τη Δανάη Μακρή
κ.κ.
Θωμάς Δοξιάδης,
Αλέξανδρος Αγγελόπουλος
Μάρα Παπαβασιλείου
συζητήθηκε η ανάγκη συνυπολογισμού στον αντίκτυπο του υπερτουρισμού με την έννοια της υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας ενός προορισμού -όπως π.χ. στη Βαρκελώνη ή τη Λιουμπλιάνα- και της επείγουσας ανάγκης βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων του. Στη παρέμβασή του ο κ. Κοκκωτός μίλησε για τα do’s and don’ts και τα take away lessons στην εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, των φυσικών πόρων, του reuse και της ανακύκλωσης, στην ανάγκη της ενσωμάτωσης της τοπικής κοινωνίας στις ίδιες αρχές, καθώς και της εκπαίδευσης του προσωπικού στη λειτουργία ενός ξενοδοχείου.
και
(CEO-Founder, A&M Architects) και Αλέξανδρος Ζώμας (Co-Founder, Micromega) τονίστηκε η ανάγκη τουριστικής πληροφόρησης στα καινοτόμα προϊόντα που προσφέρει ένας προορισμός και η σύνδεση της προώθησης με το brand του, καθώς και η σχέση τοπικής αρχιτεκτονικής και αναβίωσης της αυθεντικότητας των προορισμών ως τουριστικό
USP.
Στο τελευταίο 9ο Πάνελ με τίτλο
με συντονισμό του Ανδρέα Θεοδωρίδη
και τους κ.κ. Κωνσταντίνα Σβύνου (Πρόεδρος Ινστιτούτου Ερευνών Τουρισμού), Γιώργο Μπάτζιο
Γιάννη Τσάκαλο
AQ Strategy), και Μιχαήλ Μαυρολέων
συζητήθηκε η τεχνολογία και η ΑΙ στην συνέλιξη Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού, καθώς και στο πού μπορούν τα εργαλεία να συμβάλλουν στην εξέλιξη των δύο κλάδων, στη βιωσιμότητα αλλά και στην κοινωνική βιωσιμότητα. Ο κ. Μαυρολέων μίλησε για την αναπόφευκτη εξέλιξη της τεχνολογίας, της Αρχιτεκτονικής και του Τουρισμού, με τον ανθρώπινο παράγοντα να έχει πάντα την αποκλειστικότητα σε δύο ζητήματα: το συναίσθημα και τη συνεπαγόμενη απόφαση, που θα είναι πάντα παραγόμενα από τον άνθρωπο. Το ξενοδοχείο του μέλλοντος λοιπόν, θα προσθέσει ποιοτική προστιθέμενη αξία, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και την αναντικατάστατη κυριαρχία του ανθρώπινου παράγοντα.
(Founder, Georges Batzios Architects),
(CEO,
KNAUF
PLATINUM SPONSOR
SA
04.3.2-3 Photography ©Aphroditi Houlaki 04.3 04.3.3 THE
239
DESIGN AMBASSADOR

The ESO Conference for Architecture & Design returned to Athens Concert Hall on May 22nd, 2024, under the theme

Interior Design & Architecture Conference, Athens

SUSTAINABILITY NATURE, MATERIALS,

"Down to Earth",

This year’s ESO Conference theme, “Down to Earth,” initiates a dialogue on the climate crisis and political ecology, intersecting Art and Architecture.

This theme underscores the synergy between construction, fabrication, and design as catalysts for a healthier planet. This year,

globally acclaimed speakers who are at the forefront of ecological design and architectural innovation, conjugating tradition with technology and craftsmanship with digital precision.

THE THEMES

Towards Carbon-Negative Architecture

The built environment contributes to nearly 40% of global carbon emissions. Traditionally, the focus has been on reducing operational energy and carbon footprint. However, the concept of whole-life carbon is now pivotal in building design, construction, and renovation.

The New Design Possibilities

While integrating nature into construction is not novel, "Down to Earth" challenges its sufficiency. This conference wonders around innovative organic-derived materials, high-profile

Το φετινό θέμα της ΕΣΩ,
εγκαινίασε έναν διάλογο για την κλιματική κρίση και την πολιτική οικολογία, διασταυρώνοντας την Τέχνη και την Αρχιτεκτονική.
Το θέμα υπογράμμισε τη συνέργεια μεταξύ της κατασκευής και του σχεδιασμού ως καταλύτες για έναν υγιέστερο πλανήτη. Φέτος, το ταξίδι πίσω στη Γη καθοδήγησαν ομιλητές με παγκόσμια αναγνώριση που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του οικολογικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής καινοτομίας, συνδυάζοντας την παράδοση με την τεχνολογία και τη χειρωναξία με την ψηφιακή ακρίβεια.
the journey back to earth was led by
ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ Προς την Αρχιτεκτονική με αρνητικό ισοζύγιο άνθρακα Το δομημένο περιβάλλον συμβάλλει σχεδόν στο 40% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Παραδοσιακά, εστιάζουμε στη μείωση της λειτουργικής ενέργειας και του αποτυπώματος άνθρακα. Ωστόσο, η έννοια του διοξειδίου του άνθρακα καθόλη τη διάρκεια ζωής είναι πλέον κομβικής σημασίας για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και την ανακαίνιση κτιρίων. Οι νέες δυνατότητες σχεδιασμού Ενώ η ενσωμάτωση της φύσης στην κατασκευή δεν είναι κάτι καινούριο, το "Down to Earth" αμφισβητεί την επάρκειά της. Κινείται γύρω από καινοτόμα υλικά οργανικής προέλευσης, ξύλινους ουρανοξύστες υψηλού προφίλ, βιοϋλικά, μπλοκ μηδενικού άνθρακα για τη μείωση των εκπομπών CO2, αρχές κυκλικής οικονομίας, αναγεννητικό σχεδιασμό και δομική αποτελεσματικότητα. Ένα βασικό ερώτημα που θέτουμε είναι: Πώς μπορεί να επικρατήσει η χρήση υλικών όπως τα τούβλα από φύκια;
( CONFERENCE ) ESO 2024 presents “Down to Earth”
04.4
TO EARTH: Nature, Materials, Sustainability & AI." Το Συνέδριο ΕΣΩ για την Αρχιτεκτονική & το Σχεδιασμό επέστρεψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 22 Μαΐου 2024, με θέμα "DOWN TO EARTH: Nature, Materials, Sustainability & AI".
AMBASSADOR 240
"DOWN
THE DESIGN

Megaron the Athens Concert Hall May 22, 2024

MATERIALS,

& AI

wooden skyscrapers, biomaterials, zero-carbon blocks for CO2 emission reduction, circular economy principles, regenerative design, and structural efficiency. A key question we pose is: How can we mainstream the use of materials like algae bricks?

PLATINUM SPONSOR

GLM Outdoor Solutions

GOLD SPONSOR Orama Minimal Frames

SILVER SPONSOR Europa

BRONZE SPONSOR Elvial

DISTINCTIVE

SPONSOR Lafarge

GRAND SPONSORS

Eltop, ΚΕΒΕ, Textures & Tiles, Sifakis Glass Constructions, Kypriotis, Kimisoo, Franke, Sto International, Bratti, Vernolin Deftereos, Architexture, Benjamin Moore, Neokem, Furniture Gallery, Gruppo Cucine, Isomat, Marmouris, Sato, Stormy SΑ, Nafpliotis Glass, Urbi Et Orbi, Moleskine, AVE, Technogym, ETHIMO, Kleemann, Kalotaranis

practices? What defines "traditional" in modern architecture and design? This segment explores how traditional knowledge, in sync with nature, can be a resource for future innovations.

Erieta Attali, Andreas Fies

Herzog & de Meuron, Ryan Neheiser,

Olga Tourlomousi, onsite representative of Renzo Piano Building Workshop (RPBW) in Greece

The Critical Role of Data in Architecture Technology, particularly AI and ML, plays an instrumental role in architecture, enhancing our ability to effectively design and manage the built environment. We will examine the potential and pitfalls of AI's pervasive use in architecture. Can an over-reliance on AI compromise the spontaneity and unpredictability that often bring joy to architectural spaces?

Olaf de Noover

Renzo Piano Building Workshop

Jette Cathrin Hopp

Snøhetta.

Redefining Craftsmanship in the Post-Digital Age Is it possible for traditional building crafts to address the climate crisis? Craftsmanship is a legacy of encoded knowledge and a dynamic process of creating high-quality objects with technical expertise. We also probe the concept of digital craft: How can we merge historical knowledge and craftsmanship with contemporary

ESO's featured speakers were Areti Markopoulou, Stella Pieri, Panos Dragonas, Konstantinos Pantazis, Erieta Attali, Andreas Fies from Herzog & de Meuron, Ryan Neheiser, Dimitris Papanikolaou, Olga Tourlomousi, an on-site representative of Renzo Piano Building Workshop (RPBW) in Greece, Olaf de Noover from Renzo Piano Building Workshop, and Jette Cathrin Hopp from Snøhetta. During the Lifetime Achievement Awards, Panagiotis Pangalos will present honors to Tassos Biris, Manolis Korres, and Eleni Vernardaki.

As we conclude this issue, allow me to tease the content of our next edition, which will feature highlights from the ESO conference presentations among other topics.

τη χειρωναξία στη μεταψηφιακή εποχή Μπορούν οι παραδοσιακές οικοδομικές τέχνες να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση; Η χειρωναξία είναι μια κληρονομιά κωδικοποιημένης γνώσης και μια δυναμική διαδικασία δημιουργίας αντικειμένων υψηλής ποιότητας με τεχνική εξειδίκευση. Διερευνούμε επίσης την έννοια της ψηφιακής χειροτεχνίας: Πώς μπορούμε να συγχωνεύσουμε την ιστορική γνώση και τη χειροτεχνία με τις σύγχρονες πρακτικές; Τι ορίζει το «παραδοσιακό» στη σύγχρονη Αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό; Αυτό το μέρος διερευνά πώς η παραδοσιακή γνώση, σε συγχρονισμό με τη φύση, μπορεί να αποτελέσει πηγή για μελλοντικές καινοτομίες. Ο κρίσιμος ρόλος των δεδομένων στην Αρχιτεκτονική Η τεχνολογία, ιδίως η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Μηχανική Μάθηση, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην Αρχιτεκτονική, ενισχύοντας την ικανότητά μας να σχεδιάζουμε και να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά το δομημένο περιβάλλον. Θα εξετάσουμε τις δυνατότητες και τις παγίδες της διάχυτης χρήσης της ΤΝ στην Αρχιτεκτονική. Μπορεί η υπερβολική εξάρτηση από την ΤΝ να θέσει σε κίνδυνο τον αυθορμητισμό και το απρόβλεπτο που συχνά δίνουν πνεύμα στους αρχιτεκτονικούς χώρους; Στην ΕΣΩ συμμετείχαν οι Αρετή Μαρκοπούλου, Στέλλα Πιερή, Πάνος Δραγώνας, Κωνσταντίνος Πανταζής,
από γραφείο
Δημήτρης Παπανικολάου,
και
από
και
από
Στο πλαίσιο των Lifetime
ο Παναγιώτης Πάγκαλος θ' απονείμει τα βραβεία στους Τάσο Μπίρη, Μανόλη Κορρέ και Ελένη Βερναρδάκη. Καθώς κλείνουμε αυτό το τεύχος, επιτρέψτε μου να σας προϊδεάσω για το περιεχόμενο του επόμενου τεύχους μας, το οποίο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα καλύτερα σημεία από τις παρουσιάσεις της ΕΣΩ.
Επαναπροσδιορίζοντας
Achievement Awards,
04.4 THE DESIGN AMBASSADOR 241
Architecture & Tourism Conference in Chania Photography ©Aphroditi Houlaki
Κανάρη 20, 10673 Κολωνάκι T. 210 3601957 info@casalinen.gr www. casalinen.gr
Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες , το Casa Linen εστιάζει στην προμήθεια πολυτελών αντικειμένων και αξεσουάρ, για το κρεβάτι, το μπάνιο και το art de la table. Η ποιότητα διασφαλίζεται από τα υλικά και τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται, τα οποία επιλέγονται ανάμεσα σε μια μεγάλη ποικιλία από high end brands της παγκόσμιας αγοράς που αντιπροσωπεύουμε. Επιτυχία μας η συνεχής εξυπηρέτηση τόσο ιδιωτών πελατών, σκαφών, ξενοδοχείων αλλά και διακοσμητών εσωτερικού χώρου, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός όμορφου, πολυτελούς και μοναδικού έργου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του εκάστοτε πελάτη. Για το Casa Linen, «παραγγελία» σημαίνει είτε Bespoke, δημιουργώντας επιλογές ειδικά σχεδιασμένες από το μηδέν για τον πελάτη, είτε Custom, προσαρμόζοντας ένα ήδη υπάρχον σχέδιο στο ξεχωριστό τους γούστο και επιθυμία.
We Mean Light FOSS AE: 204 KIFISIAS AV., P.O. 14562, KIFISIA, GREECE, TEL: (+30)210 7250580, email: info@foss.gr, www.foss.gr
enhances the external area of Pedavena Brewery through its tactile texture, epitomising a perfect blend of modern style and open air architecture.
Find Yours Compose your beauty componi la tua bellezza idealwork.com Διανομή / Distribution Bostik Ελλάς Α.Ε Μετσόβου 3, Μοσχάτο, +30 210 4831 140, infogr@bostik.com
Rasico®
Floor_Rasico®

τεχνολογία, η καινοτομία, τα υλικά, οι διαφορετικές τάσεις συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα, το σωστό φωτισμό σε ποιότητα και

Στα 24 χρόνια πορείας και βαθιάς γνώσης έχουν

Το φως είναι θεμελιώδης αρχή στην αρχιτεκτονική, χρειάζεται να μελετηθεί και να δομηθεί. Η σωστή μελέτη φωτισμού είναι απαραίτητη για την κατασκευή, την εξοικονόμηση ενέργειας, την αισθητική αναβάθμιση και την ανάδειξη ενός έργου ως λειτουργικό αποτέλεσμα. Τη μελέτη φωτισμού καθορίζει ο αρχιτεκτονικός φωτισμός, δίνοντας έμφαση στο ίδιο το φως, στην ποιότητα και στα τεχνικά χαρακτηριστικά του. Τα αισθητικά αντικείμενα φωτισμού, συμβάλουν στο σχεδιασμό ως στοιχεία design του χώρου. Τη συνύπαρξη ολοκληρώνει η φωτιστική σύνθεση τους, δημιουργώντας το ιδανικότερο αποτέλεσμα. Τρισδιάστατες φωτομετρικές απεικονίσεις με πραγματικά δεδομένα, μας εξασφαλίζουν το αποτέλεσμα πριν την υλοποίηση του. Τον τελικό ρόλο στη μελέτη έχει η διαχείριση, η καθοδήγηση, η συντήρηση και τα φωτιστικά σενάρια. Ο φωτισμός επηρεάζει την αντίληψή μας, τις διαστάσεις του χώρου, τα χρώματα, την αίσθηση, τα συναισθήματά μας. Κάθε έργο μας είναι μια αφήγηση, μια σύνθεση φωτός που αναδεικνύει την αρμονία και τη λειτουργικότητα, δημιουργώντας μια ξεχωριστή βιωματική εμπειρία. Η Τέχνη του ευ ζην με γνώμονα το φως Η RICHE, για περισσότερο από δύο δεκαετίες, φέρνει στο προσκήνιο ολοκληρωμένες μελέτες και αντικεί-
υψηλή
απόδοση, το κόστος συντήρησης, διαχείρισης και την
μενα φωτισμού. Κριτήριο μας, η
εξοικονόμηση ενέργειας προσαρμοσμένη στα σύγχρονα πρότυπα.
υλοποιηθεί πλήθος μελετών και έχουν εξοπλιστεί κτίρια, γραφεία, ξενοδοχεία, αλυσίδες εμπορικών καταστημάτων, εστιατόρια, κατοικίες, καθώς και περιβάλλον χώρους. Η γνώση του φωτισμού συνεχώς εξελίσσεται στα στελέχη της RICHE με εκπαιδευτικά σεμινάρια από τους ίδιους τους δημιουργούς σχεδιαστές και κατασκευαστές αλλά και απο εκθέσεις παγκόσμιας εμβέλειας. Η RICHE είναι σύμβουλος καταξιωμένων αρχιτεκτονικών γραφείων αλλά και ιδιωτών. Συνεργαζόμαστε αποκλειστικά με κορυφαίες καινοτόμες εταιρείες στον τομέα του φωτισμού ανά τον κόσμο, επιλέγοντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και τον υψηλό σχεδιασμό.
αισθητική
Καινοτομία &

Freedom Bioclimatic Pergola

Το νέο σύστημα σκίασης για βιοκλιματικές πέργκολες Freedom από την ALUMINCO συνδυάζει μοναδικά, σχεδιαστικές λεπτομέρειες, προηγμένα συστήματα υποστήριξης και αυξημένη «βιοκλιματική» απόλαυση για να ικανοποιήσει όλες τις επιθυμίες για εξωτερικούς και ημιυπαίθριους χώρους σε κατοικίες, ξενοδοχειακά συγκροτήματα και χώρους εστίασης. ○ Βιοκλιματική Πέργκολα ↘ Σημεία Αναφοράς

YOUNG & UP COMI NG

272
GIALI P.274 AtPE I07 05.0
[05.1] RE-MINING

YOUNG UP COMI NG

273
AtPE I07 05.0
[05.2] LIVE YOUR MYTH DEATH IN GREECE P.278

The observation of Giali’s landscape, which was drastically transformed by anthropogenic factors, was the triggering point of this thesis. This uninhabited volcanic island belongs administratively to Nisyros, and two mining companies operate in its northeastern and southwestern parts. They have extensively affected the landscape, causing many environmental and social effects.

RE-MINING GIALI

( THESIS 01 ) Η παρατήρηση του τοπίου του Γυαλιού, που μετασχηματίστηκε δραστικά από ανθρωπογενείς παράγοντες, αποτέλεσε το έναυσμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Το ηφαιστειακής προέλευσης νησί ανήκει διοικητικά στη Νίσυρο και φιλοξενεί δυο μεταλλευτικές εταιρείες που εξορύσσουν τα πετρώματά του σε τέσσερις βασικές θέσεις, προκαλώντας περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Dimitris Mitsimponas
Η εκμίσθωση των εκτάσεων στις εταιρείες αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή εσόδων για τον Δήμο Νισύρου. Eκτός των δεντροφυτεύσεων για την αποκατάστασή τους που επιβάλλονται από τη νομοθεσία για τη δανειοδότησή τους, δεν έχει προετοιμαστεί σχέδιο αξιοποίησής τους μετά το πέρας των εξορύξεων, οι οποίες έχουν καθορισμένο χρονικό ορίζοντα. A new scenario for the manufactured landscape _ baths and a power 05.1.1 05.1.1 Patio view Image courtesy of Dimitris Mitsimponas 05.1 274 YOUNG AND UPCOMING

The leasing of the lands to those companies is the most important source of revenue for the Municipality of Nisyros. A part from the tree planting scheme imposed by the legislation to reclaim the open-pit mine, no other plan has been proposed regarding the Giali’s development after the completion of the mining activities, which have a fixed time horizon.

On the southwestern part of the island, the gradual merging of the manufactured with the natural landscape looks like a living canvas that depicts man’s imposition on nature. A primary concern in the conceptual design phase was how different programs could be introduced to Giali sustainably, so creating a new scenario was deemed appropriate. It is proposed to utilize its geothermal energy through an architectural program in which the energy production and the bathing element have the leading roles.

Geothermal energy is a renewable energy source in the form of heat generated inside the earth. Due to its minimal environmental footprint, it can contribute to a region's energy autonomy and security. Giali’s geothermal field is of high temperature, suitable for electricity generation through the installation of a "Binary Cycle Power Plant." That is the preferred plant type since its volcano does not have new magma to affect the hydrothermal system.

The geothermal power plant is a heat hub that produces electricity for Nisyros, meeting its needs. The waste energy of this geothermal station is consumed directly at Giali’s bathing facilities, just as geothermal sources are used by different cultures for purification and relaxation. The proposal differs from the standard techniques for reclaiming mining sites and explores the connection of the plant’s industrial character with the stimulating aura exuded by the baths. It is also in harmony with the "genius loci," highlighting the site’s distinctive atmosphere.

05.1.2

PROJECT TITLE

Re-mining Giali: a new scenario for the manufactured landscape _ baths and a power production facility

PROJECT TYPE Diploma thesis

STUDENT Dimitris Mitsimponas

SUPERVISOR Gavrilou Evelyn

UNIVERSITY Department of Architecture University of Thessaly

DATE 2022

power production
facility
Εστιάζοντας στο νοτιοδυτικό τμήμα του Γυαλιού, η σταδιακή εισχώρηση του κατασκευασμένου στο φυσικό τοπίο φαντάζει ως ένας ζωντανός καμβάς στον οποίο αποτυπώνεται η επιβολή του ανθρώπου στη φύση. Βασικό προβληματισμό κατά το στάδιο του σχεδιασμού αποτέλεσε ο τρόπος με τον οποίο θα εισαχθούν διαφορετικά προγράμματα στο νησί, για να διατηρηθεί στο μέλλον ενεργό με βιώσιμο τρόπο. Κρίθηκε, λοιπόν, σκόπιμη η εύρεση ενός νέου σεναρίου και προτείνεται η αξιοποίηση της γεωθερμίας του, μέσω ενός αρχιτεκτονικού προγράμματος, όπου η παραγωγή ενέργειας και το λουτρικό στοιχείο κατέχουν τους πρωτεύοντες ρόλους.
Η γεωθερμική ενέργεια είναι μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας με τη μορφή θερμότητας που παράγεται στο εσωτερικό της γης και λόγω του ελάχιστου περιβαλλοντικού αποτυπώματός της μπορεί να συνδράμει στην ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια μιας περιοχής. Το γεωθερμικό πεδίο του Γυαλιού είναι υψηλής θερμοκρασίας, κατάλληλο για ηλεκτροπαραγωγή και η εγκατάσταση ενός «Ενεργειακού Σταθμού Δυαδικού Κύκλου» είναι η προτιμότερη λύση, αφού το ηφαίστειό του δεν διαθέτει νέο μάγμα για να επηρεάσει το υδροθερμικό σύστημα.
Η γεωθερμική μονάδα παραγωγής ενέργειας λειτουργεί ως ένας κόμβος θερμότητας που παράγει ηλεκτρική ενέργεια για τη Νίσυρο, καλύπτοντας τις ανάγκες της. H απορριπτόμενη ενέργεια του γεωθερμικού αυτού σταθμού, καταναλώνεται απευθείας στις λουτρικές εγκαταστάσεις του Γυαλιού, όπως αντίστοιχα οι γεωθερμικές πηγές χρησιμοποιούνται από διαφορετικούς πολιτισμούς για καθαρισμό και χαλάρωση. Η πρόταση διαφοροποιείται από τις συνήθεις τεχνικές για την ανάκτηση των τοπίων εξόρυξης. Διερευνά την εμπειρία της σύνδεσης του βιομηχανικού χαρακτήρα της μονάδας παραγωγής ενέργειας με τη διεγερτική αύρα που αποπνέουν τα λουτρά, αποσκοπώντας στην ανάκτηση των τοποθεσιών εξόρυξης και τη δημιουργία μιας νέας οικονομικής πολιτικής για τις τοπικές κοινωνίες. Η επέμβαση, επίσης, εναρμονίζεται με το «πνεύμα του τόπου» που ακροβατεί στα δίπολα μεταξύ φυσικού-τεχνητού, κενού-πλήρους, ανθρώπινης κλίμακας-μνημειακότητας, αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη ατμόσφαιρά του.
05.1.2 Model scale 1: 500 Image courtesy of Dimitris Mitsimponas
05.1 275 YOUNG AND UPCOMING

In 1970 Sigfried Giedion mentioned in his book "Mechanization Takes Command" that the purposes of the bath have had different meanings for different time periods. The way a civilization integrates bathing within its everyday life and the bathing type it prefers, provides an insight into the period’s inner nature. Correspondingly, the design of the baths in the industrial landscape of Giali and their proximity to the geothermal power plant constitutes a new challenge that piques the visitors' interest and encourages them to learn about energy production and consumption, to reflect on this topic and to relax. In addition, changes in light or temperature and the body’s contact with water, materials and textures provoke different emotions. The building belongs to a typology of constructions that explores the relation between energy production infrastructure and recreational facilities, and it is a hybrid where all the senses are stimulated.

O Sigfried Giedion το 1970 στο βιβλίο «Mechanization Takes Command» επισήμανε πως οι σκοποί του λουτρού είχαν διαφορετική σημασία για διαφορετικές χρονικές περιόδους. Ο τρόπος με τον οποίο ένας πολιτισμός ενσωματώνει το λουτρό στην καθημερινή του ζωή και ο τύπος λουτρού που προτιμά, παρέχει μια διερευνητική εικόνα για την εσωτερική φύση της περιόδου. Κατά παρόμοιο τρόπο, ο σχεδιασμός των λουτρών στο βιομηχανικό τοπίο του Γυαλιού και η γειτνίασή τους με τη γεωθερμική μονάδα παραγωγής ενέργειας συνιστά μια νέα πρόκληση που διεγείρει το ενδιαφέρον των επισκεπτών και τους ενθαρρύνει να ενημερωθούν για την προέλευση της ενέργειας στις σύγχρονες κοινωνίες, να προβληματιστούν, αλλά και να χαλαρώσουν. Επιπροσθέτως, οι εναλλαγές θερμοκρασίας και φωτός, οι οσμές που εξαπολύονται, η επαφή του σώματος με το νερό και τις υφές των υλικών, εμπεριέχουν πλήθος καταστάσεων που προκαλούν διαφορετικά συναισθήματα και ερεθίσματα. Το κτίριο ανήκει σε μια τυπολογία κατασκευών που διερευνά τη σχέση μεταξύ των υποδομών παραγωγής και των προγραμμάτων αναψυχής, αποτελώντας ένα υβρίδιο όπου όλες οι αισθήσεις διεγείρονται.
05.1.3 Model scale 1 200 Image courtesy of Dimitris Mitsimponas 05.1.3 05.1 276
AND
YOUNG
UPCOMING
05.1.4 Sections Image courtesy of Dimitris Mitsimponas 05.1.4 05.1 277 YOUNG AND UPCOMING

Live your myth death in Greece is a constructed scenario, a translation of a survey that explores the complex sociopolitical environment of the Aegean region in Greece.

Evangelos Evangelou ( THESIS 02 )

LIVE YOUR MYTH DEATH IN GREECE

Το Live
αποτελεί ένα κατασκευασμένο σενάριο, τη μετάφραση μιας έρευνας που διεξήχθη πάνω σε μια σύνθετη κοινωνικοπολιτική κατάσταση που παρατηρείται στο Αιγαίο. Έτος 2030 και οι συρροές προσφύγων στο Αιγαίο πέλαγος δεν έχουν παύσει. Τα κέντρα κράτησης μεταναστών αδυνατούν να εξασφαλίσουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης και η χώρα δέχεται συνεχείς πιέσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Παράλληλα, το άλλοτε ειδυλλιακό τοπίο της Ελλάδας, πλέον μια προβλέψιμη σκηνογραφία, έχει ξεκινήσει να φθίνει στο ενδιαφέρον των τουριστών, οι οποίοι πλέον αποζητούν κάτι νέο και ασυνήθιστο, κάτι απρόβλεπτο που θα τους εξάψει την περιέργεια και θα κάνει τις διακοπές τους όσο το δυνατό πιο αξέχαστες.
your myth death in Greece
05.2. 1-2 Images courtesy of Evangelos Evangelou 05.2 278 YOUNG AND UPCOMING

In the year 2030, the refugee crisis is still on, stronger than ever, while tourists have become empathy-free, thirsty for drama and blood and hungry for new, surprising experiences. The global pressures lead the state of Greece to create a new kind of touristic experience, a contemporary version of the bloody shows of the ancient Romans, a live-action reality show that shares a glimpse into the refugee drama.

DEATH

Driven by their will to obtain their visa document, the incoming refugees are relocated to the Archipelago of Dipsa, an island that served as a place of exile in the antiquity, where they become the protagonists of a bloody show, a spectacle which becomes the grand attraction for the new generation of tourism.

The Aegean archipelago is a territory of co-existence between the refugees who cross the maritime borders, seeking for shelter, and the large-scale touristic crowd that takes over the islands, seeking for pleasure and euphoria. A part of those islands used to be a place of isolation and death since the ancient times; ancient Greeks and Romans were exiling citizens to certain islands of the Aegean. During the 20th century, political prisoners, physically and mentally diseased people, as well as refugees were displaced and isolated to the islands.

Σε μια τελευταία προσπάθεια να επιλύσει και τα δυο ζητήματα, η πολιτεία προχωράει στη δημιουργία ενός καινοτόμου προσφυγικού camp πάνω σε ένα ξερονήσι του Αιγαίου και αρχαίο τόπο εξορίας, τη Δίψα, που έχει ως στόχο να φιλοξενήσει έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων και ταυτόχρονα να διεγείρει ξανά το ενδιαφέρον των τουριστών. Ένα camp που θα λειτουργεί σαν ένα προσωρινό καταφύγιο για τους πρόσφυγες και παράλληλα ένα combo θέρετρου και θεάματος για τους τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα, διψασμένοι για δράμα και αίμα, συνηθισμένοι από τα realities και τα αιμοδιψή ειδησεογραφικά δελτία της σύγχρονης pop culture.
Το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου διακρίνεται από μια ενδιαφέρουσα αντίθεση: από τη μία οι συνεχείς ροές προσφύγων και η μετέπειτα απομόνωσή τους σε συγκεκριμένα νησιά και από την άλλη η μαζική τουριστική ανάπτυξη. Επιχειρώντας μια διεύρυνση των ορίων των πραγματικοτήτων αυτών, το προσφυγικό ζήτημα συνδέει τη συλλογική μνήμη με τις περιπτώσεις εξορίας και απομόνωσης που έλαβαν χώρα στο Αιγαίο στο παρελθόν. Ειρωνικά, οι δύο τόσο αντιθετικές όψεις/συνθήκες του Αιγαίου -από τη μία οι διακοπές των τουριστών- παραθεριστών και από την άλλη η εξορία και ο περιορισμός των προσφύγων-ταυτίζονται χωρικά σε έναν τόπο μιας ζωής σε αναστολή.
05.2.2 05.2.1 05.2 279 YOUNG AND UPCOMING
05.2.3-5 Images courtesy of Evangelos Evangelou 05.2.4 05.2 280 AGENDA

In the case of the Aegean, the archipelago is an ideal example of the coexistence of contrasting conditions in close proximity to each other but without their interaction and contact. Depending on its narrative, each Aegean island appeals to a different category of visitors/people, and islands with a common narrative are linked to each other through island hopping. This creates sub-networks of intertwined islands that do not influence each other. In this way, every summer, tourists flock to Mykonos at the same time as migrants wash up dead on the beaches or are enclosed in overcrowded detention centers in Lesvos. The Aegean Archipelago has come to function as an extensive network of idyllic resorts intertwined with a network of detention centers and 'killer' beaches.

The case of the archipelago is conceived as the spatial condition that allows a controlled interaction and an effective division among its islands. In that manner, a complex of mega-structures is constructed around Dipsa island in a way to mimic the case of the archipelago. These structures shall interact with each other only under controlled circumstances during the day and the distance between them will ensure the complete isolation of each particle when needed. Each week, a ritual is connecting the two conflicting worlds, allowing their controlled interference. Dipsa archipelago tests consistently the balance between the two worlds, blurring the limits, challenging the ethics, and questioning the standards of the human civilization.

PROJECT TITLE Live your myth death in Greece

PROJECT TYPE Diploma thesis

STUDENT Evangelos Evangelou

SUPERVISOR Katerina Kotzia

UNIVERSITY Department of Architecture, University of Ioannina

DATE 2022

Στην περίπτωση του Αιγαίου, το αρχιπέλαγος αποτελεί ένα ιδανικό παράδειγμα συνύπαρξης αντιθετικών συνθηκών σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, χωρίς όμως τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση και επαφή. Ανάλογα το αφήγημά του, κάθε νησί του Αιγαίου απευθύνεται σε μια διαφορετική κατηγορία επισκεπτών/ανθρώπων και μέσω του island hopping, τα νησιά με κοινό αφήγημα συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι δημιουργούνται υπο-δίκτυα νησιών που αλληλοεμπλέκονται, αλλά δεν επηρεάζουν το ένα το άλλο. Με τον τρόπο αυτό, κάθε καλοκαίρι τουρίστες συρρέουν στη Μύκονο την ίδια στιγμή που μετανάστες ξεβράζονται νεκροί στις παραλίες ή περικλείονται σε ασφυκτικά γεμάτα κέντρα κράτησης στη Λέσβο. Το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου έχει καταλήξει να λειτουργεί σαν ένα μεγάλο δίκτυο ειδυλλιακών θέρετρων, μπλεγμένο με ένα δίκτυο κέντρων κράτησης και «φονικών» παραλιών.
Το αρχιπέλαγος αντιμετωπίζεται ως η χωρική αυτή συνθήκη που επιτρέπει μια ελεγχόμενη επαφή και μια αποτελεσματική οριοθέτηση μεταξύ των επιμέρους τμημάτων του. Δημιουργείται έτσι ένα νέο, τεχνητό αρχιπέλαγος γύρω από τη βραχονησίδα της Δίψας. Όπως και στο Αιγαίο, έτσι και στην περίπτωση αυτή θα εξασφαλίζεται σύνδεση μεταξύ των τμημάτων μόνο όταν χρειάζεται, και θα επιτυγχάνεται πλήρης απομόνωσή τους όταν η επικοινωνία δεν κρίνεται απαραίτητη. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία δικτύων-διαδρομών που συνδέουν μεταξύ τους τις νησίδες εκείνες που απευθύνονται στο ίδιο τμήμα του πληθυσμού, φροντίζοντας να μην νοείται καν αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο. Αντί για νησιά, το αρχιπέλαγος της Δίψας αποτελείται από επιμέρους (μεγα)δομές που ξεπροβάλλουν μέσα από τη θάλασσα και επιτελούν ξεχωριστές λειτουργίες.
05.2.3 05.2.5 05.2 AGENDA 281
Live your Myth Death Image courtesy of Evangelos Evangelou
P A T I R I S G R | Π Φ ά λ η ρ ο > Τ : 2 1 0 9 4 2 8 3 6 2 | Α θ ή ν α > Τ : 2 1 0 8 8 3 4 0 9 1

AtPE (MAY) 2024

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.