H e t
l i f e s t y l e m a g a z i n e
o v e r
r e i z e n ,
c u l t u u r
e n
e t e n
TO S CA N E OP DE F IETS VAN PRATO NA A R P IS TOIA
BORGHI PIÙ BELLI
RI VI E RA DI UL ISSE D E KNAPPE K US TL IJN TU SSEN R OME & NA P E L S
DE 18 MOOISTE DORPJES VAN ZUID-ITALIË
H I STO R I SCH SHOPPEN I N G EN UA LAG O D’ORTA IN 4 8 UUR H IER VIN D JE DE HOTS P OTS BO R DJE P E RFE CTIE D IT ZIJN D E ULTIE ME PASTAGERE CHTE N
WONEN & WERKEN SPECIAL ONTDEK ALLES OVER
IN HET LAND VAN JE DROMEN
AP september | oktober 2021 • € 6,99
Lago d'Orta in 48 uur
Locals noemen het mystieke Lago d’Orta niet voor niets La Cenerentola; Assepoester. Het staat vaak in de schaduw van haar twee bekende, grotere zussen: Maggiore en Como. En ondanks dat het een stuk minder bekend is, doet dit meer qua schoonheid absoluut niet onder.
Foto Daniele Sicli
REIZEN
Tekst Agnes Nijholt Fotografie Matteo Carassale 19
Zo’n 300 dorpjes in Italië mogen zich officieel de mooiste dorpjes van Italië, I borghi più belli d’Italia, noemen. Deze lijst is in 2001 opgericht voor kleine gemeenten met als doel het historische karakter te beschermen en ze tegelijkertijd nieuw leven in te blazen. Wij hebben vast 18 bezienswaardige dorpjes in Zuid-Italië en op de eilanden Sicilië en Sardinië voor je geselecteerd.
18 x BORGHI più BELLI in Zuid-Italië Tekst Irene de Waal
REIZEN
Puglia Locorotondo
Vanwege de hoge ligging wordt Locorotondo ook wel ‘het balkon van de Valle d’Itria’ genoemd. Hier heb je een mooi uitzicht over de vallei met trulli, de kenmerkende puntdakhuisjes van deze streek. Daarnaast is het de ‘stad van de witte wijn’; hier wordt de goede Locorotondo DOC gemaakt. Cisternino
Op het zuidelijkste puntje van de Murgia-hoogvlakte tref je Cisternino. Behalve om zijn uitzicht (ook Cisternino is gelegen op een heuvel) en zijn slanke, witte huisjes is dit dorp óók beroemd geworden vanwege het vlees dat hier verkocht wordt. En dan met name de bombette, gegrilde rolletjes varkensvlees gevuld met pancetta en caciocavallo (een kaassoort), soms pittig of lichtjes gekruid en soms gerold in broodkruim.
Atrani
Campanië Atrani
Otranto
Op steenworp afstand van Amalfi ligt Atrani; slechts een steile rots scheidt de twee dorpen van elkaar. De Nederlandse kunstenaar Escher bezocht in 1923 het kleurrijke vissersdorp en verloor er direct zijn hart aan. Hij vereeuwigde de gestapelde huizen in een groot aantal van zijn (abstracte) werken. Waar Escher voornamelijk naar de vormen keek, bewonderen wij de sfeer van Atrani. Denk aan charmante straatjes, balkons met drogend wasgoed, luide discussies in de koffiebar, zonnige terrassen en een frisse zeewind. Kortom, Zuid-Italië ten top.
Bij de grootste plaats aan de oostkust van de Salentostreek wisselen hoge rotsen en zachte stranden elkaar af. Binnen de imposante stadsmuur van Otranto wacht je een aaneenschakeling van huizen, poortjes, straatjes, trappen, balkons vol bloemen en pleintjes. Vanwege haar ligging kent deze stad een bewogen verleden: veroveraars uit het oosten kwamen hier het eerste aan land. Een aanval die diepe littekens achterliet vond plaats in 1480, toen een grote Turkse vloot de stad wilde innemen en iedereen tot de islam wilde bekeren. De restanten van achthonderd martelaren van Otranto worden nog altijd bewaard in de grote kathedraal van de stad.
Castellabate
Cilento is een prachtige kuststreek, rijk aan historische berg- en vissersdorpjes. Het charmante Castellabate is een combinatie is van deze twee. Het middeleeuwse gedeelte van dit plaatsje, met smalle straten en talloze trappetjes, prijkt op een 280 meter hoge berg en kijkt uit over de Tyrreense zee. De lokale hotspot hier is Castello dell’Abate (waarvan de dorpsnaam een verbastering is), een eeuwenoud kasteel met een panoramisch plein. Elke avond komen de bewoners er bijeen voor een praatje en een wandeling. Furore
Furore wordt gevormd door een fjord. Het beschutte baaitje wordt omringd door hoge kliffen en een paar pretentieloze, gekleurde huisjes. Naast zwemmen en relaxen op het strand, kun je hier ook voor sportievere activiteiten terecht, zoals wandelen of mountainbiken. Elk jaar in september komen muurschilders samen om de huizen van het dorp een nieuw kleurtje te geven. Locorotondo
Als je aankomt vanaf het water doemt de jachthaven van Carloforte met een decor van palmbomen en groene heuvels op 27
Fietsen tussen de heuvels in de buurt van Vino Vanempo
30
REIZEN
F I E T S T O U R VA N D U O M O T O T D U O M O
PRATO tot PISTOIA
van
Net snel genoeg om veel te zien; net langzaam genoeg om te genieten van wat je onderweg tegenkomt. Fietsen door Italië is misschien wel dé manier om het land te beleven, zo ontdekken steeds meer mensen. Het Toscaanse architectenduo Alessandro en Sabrina fietst graag over de beroemde heuvels van hun regio. Ze koersen van de duomo in Prato naar de duomo in Pistoia en komen onderweg langs de mooiste plekken.
Tekst Inger van der Ree Fotografie Sofie Delauw 31
RIVIERA DI ULISSE D e k n a p p e k u s t l i j n t u s s e n Ro m e & N a p e l s
In het diepe, ruige zuiden van Lazio, tussen het voormalige vissersdo rp Sperlonga en de havenplaats Gaeta, bruist het op zonnige dagen van leven. Want als er één plek in de regio is waar de Laziali graag vertoeven, dan is het wel langs dit stukje kust. En terecht; het is er schitterend.
38
REIZEN
Sperlonga
& WERKEN in het land van je dromen Op vakantie in Italië is het leven prachtig: de zon schijnt, het eten smaakt goed en de natuur is schitterend. Het grote minpunt van zo’n tripje naar de Laars? Op een gegeven moment moet je ook weer naar huis. Maar wat als je dat nou echt niet wilt? Tekst Inger van der Ree
54
SPECIAL WONEN & WERKEN
N
a je werk een rondje lopen door de wijngaarden, nog even snel een bezoekje brengen aan het Uffizimuseum of in de pauze een duik nemen in de Middellandse Zee. Voor veel Nederlanders klinkt dat als een onbereikbare droom. Toch zijn er Nederlanders die Italië als achtertuin hebben. ‘Zakenmensen, of piloten helpen wij al jaren aan huizen in Italië; voor hen maakt het niet uit of ze in Amsterdam of in Pisa wonen; als er maar een vliegveld in de buurt is. En dan zitten ze liever hier, tussen de wijngaarden en in de zon dan in een te drukke stad waar het vaak regent. Ook zijn er mensen die drie weken per maand vanachter hun pc werken en maandelijks een weekje terugkomen om al hun werkmeetings te doen’, zegt Ronald de Rooy, die met zijn makelaarskantoor ItaliaCasa door het hele land huizen verkoopt. Maar niet iedereen is natuurlijk gezegend met zo’n flexibele baas, of met een internationale carrière. En van de Italiaanse arbeidsmarkt hoef je als Nederlander natuurlijk ook al niet veel te verwachten, want de werkeloosheid is onder Italianen al hoog. Wat zijn er dan voor opties? Deze Nederlanders vonden een gat in de Italiaanse markt. TIPS VAN DE MAKELAAR WAAR EN HOE BEGIN JE?
Italië is een immens land met twintig totaal verschillende regio’s. Welke regio leent zich het beste om te wonen? En hoe start je zo’n zoektocht? Makelaar ‘Het is belangrijk om te begrijpen hoe het makelaarssysteem werkt; in Italië is een makelaar namelijk een bemiddelaar die door zowel de koper als verkoper wordt betaald. Als je zelf het eerste contact legt met een makelaar, en daarna nog even laat nabellen door je aankoopmakelaar riskeer je dus dat twee keer courtage moet betalen’, zegt Dorrie Seijffert, die met makelaarskantoor Le Case di Dorrie actief is in Umbrië. ‘Pas een beetje op voor websites als idealista.it. Veel Nederlanders denken dat dit de Italiaanse Funda is, maar als je je hier aanmeldt, kan het gebeuren dat de achterliggende makelaar jou als ‘zijn’ klant beschouwt en je commissie zal willen rekenen bij een aankoop’, zegt Ronald de Rooy. Waar, o waar? ‘Waar je het beste kunt gaan wonen, hangt uiteraard van je drijfveer af. Als je lekker op een mooie plek wilt leven en je werk via internet kunt doen, dan zie je vaak dat de bereikbaarheid belangrijk is; je moet met enige regelmaat terug kunnen vliegen naar Nederland. Die mensen vestigen zich vaak op maximaal een uurtje rijden
van de vliegvelden Milaan Malpensa, Pisa en een noordelijke cirkel rondom Rome. Dan kan je dus denken aan het merengebied, de provincie Varese, Toscane, Piemonte, Umbrië en Le Marche’, zegt de Rooy. ‘Als je een B&B wilt starten, of op een andere manier afhankelijk bent van het toerisme dan is het uiteraard van belang dat je goed onderzoekt wat een gebied te bieden heeft op dat vlak.’ ‘Ik zeg altijd: kijk waar de Italianen zich concentreren, die zitten daar niet voor niets’, zegt Jeannette Koudenburg van Intermed Casali, een makelaar die actief is in Le Marche. ‘Daar is de samenleving en de infrastructuur sterk. Je koop is daarmee een goede investering, en je raakt het ook weer kwijt als je er vanaf wilt. En bedenk je, zeker als je kleine kinderen hebt en in een landelijk gebied gaat wonen: je leeft tot de kinderen een rijbewijs hebben in een auto, om ze overal heen te rijden.’ Bezichtigen Bij verhuizen naar Italië hoort: bezichtigen. In Nederland zijn veel huizen voor de bezichtiging tot in de puntjes verzorgd. ‘Dat is hier vaak helemaal niet het geval. Ik sta regelmatig nog even snel lege flessen shampoo uit de badkamer weg te gooien, of de doppen op de tandpastatubes te draaien. Daar moet je dus wel doorheen kunnen kijken’, zegt Dorrie Seijffert. 55
Historisch winkelen in
GENUA
Wie zich verheugt op la bella Italia met haar opgepoetste pleinen en aangeharkte parkjes is in Genua niet helemaal aan het juiste adres. Dit is een stad voor reizigers die in de donkere steegjes op zoek gaan naar bijzondere verhalen en eeuwenoude tradities. En waar kan dat beter dan in botteghe storiche? In deze historische winkels en ateliers beoefenen Genuese familie’s al eeuwen bijzondere ambachten. Wij bezochten de mooiste. Tekst Miriam Bunnik Fotografie Sofie Delauw
REIZEN
Tussen die muren zijn de oude Genuese ambachten nog springlevend Via Garibaldi
G
Profumo
enua is een oude stad met een rijke geschiedenis, die als de lagen van een ui over de stadsmuren ligt. Met elke nieuwe periode kreeg de stad een nieuw gezicht. Genua is daardoor een allegaartje aan stijlen en vormen. Tussen die muren zijn de oude Genuese ambachten nog springlevend. Koopwaar die de ondernemende Genuese zeevaarders meenamen van hun handelsmissies zijn een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed. Stropdassen, stoffen, kleding, schoenen, glas-in-lood, chocolade en kurken worden hier nog altijd met de hand gemaakt. Om te zorgen dat de charme van ambachtelijke producten niet verloren gaat, is in 2011 het register van botteghe storiche opgericht. Een lijst met historische winkels en werkplaatsen waar al eeuwenlang een Genuese familie aan het roer staat. Om in aanmerking te komen voor een plekje op die lijst moet de handelsactiviteit minstens vijftig jaar oud zijn en een paar historische elementen als architectuur, inrichting, werktuigen, documenten en/of historische context bewaren. Inmiddels is er een bonte verzameling: een chocoladefabriek, een schoenenwinkel, drogisterijen, apotheken, slagers, een barbier, pasticceria’s, boekhandels, trattoria’s, een juwelier en een kledingwinkel. Noem het maar op. 63
74
EEN PERFECT BORDJE PASTA Pasta maakt alles beter. Dus waarom zou je pasta niet beter laten smaken? Geïnspireerd door deze missie wilde Alessandro Savelli de kwaliteit van de pasta waarmee hij in Ligurië opgroeide met anderen delen. Pasta Evangelists is zijn bedrijf in Londen waar hij, onder meer met de Pugliese Roberta, verse pasta’s maakt. Nu is er een boek, Perfect Pasta at Home, met hun lekkerste recepten. Vertaling Irene de Waal
Deze recepten komen uit: Pasta Evangelists Orion Books £ 14,54 75
De Britse Laetitia Clark woont al jaren op Sardinië. Ze is chef-kok en tevens een opgeleid banketbakker. Haar nieuwe boek La Vita è Dolce is een viering van de zoete dingen in het leven en brengt een onvervalst stukje Italië naar de keukentafel. Wij delen hier drie recepten met ricotta waar je je vingers bij aflikt. Vertaling en bewerking Irene de Waal Fotografie Charlotte Bland
Romige ricotta 84
Ricottacake met kersen en amandelen 8-10 personen
Ingrediënten voor de kersen
280 g kersen, ontpit rasp en sap van 1 grote citroen
voor de cake
gesmolten boter, om in te vetten 250 g ricotta 200 ml olijfolie 4 eieren 100 g gemalen amandelen (amandelmeel) 150 g bloem 2 tl bakpoeder 200 g suiker flinke snuf zout
voor de garnering
40 g geschaafde amandelen poedersuiker Verwarm de oven voor op 180 °C. Vet een bakvorm van 23 cm in met gesmolten boter met behulp van een kwastje en bekleed met bakpapier. Doe de kersen in een kom met het citroensap en -rasp en zet dan 1-2 minuten opzij zodat het kan intrekken. Doe alle ingrediënten voor de cake in een blender en mix tot een glad beslag. (Als je geen blender hebt, kun je alles met de hand in een mengkom kloppen met een garde. Dan begin je met de ricotta en olie om er zeker van te zijn dat er geen klontjes van de ricotta achterblijven, dan voeg je de eieren toe en als laatste roer je de droge ingrediënten erdoor.) Roer de helft van de kersen erdoor. Giet het beslag in de voorbereide vorm en verdeel het gelijkmatig. Strooi de resterende kersen en de geschaafde amandelen erover. Bak de cake in 40-45 minuten gaar en goudbruin. Prik een satéprikker in het midden. Als die er schoon uitkomt, is de cake klaar. Laat de cake eerst tien minuten afkoelen voordat je ’m uit de vorm haalt en op een rooster volledig laat afkoelen. Zet de cake daarna op een serveerschaal, bestuif met de poedersuiker en serveer. Je kunt desgewenst bevroren kersen gebruiken; dat gaat verrassend goed.
‘Dit is weer zo'n cake die qua bereiding weinig vraagt, maar veel oplevert qua esthetiek en smaak’
Laag jestaart met ricotta, peer en hazelnoot 8-10 personen
Ingrediënten voor de taart
170 g hazelnoten 100 g boter, plus extra om in te vetten 3 eieren 150 g suiker 70 g bloem snufje zout
voor de peren 300 g peren (4-5 kleine peren) 50 g suiker rasp en sap van 1 citroen 100 ml water een half vanillestokje (boon) of een paar druppels extract
voor de ricottavulling 600 g ricotta 150 g suiker 300 ml room
Verwarm de oven voor op 170 °C. Verdeel de hazelnoten over een bakplaat en rooster ze circa 10 minuten in de oven of tot ze lichtbruin zijn. Haal ze van de bakplaat en zet opzij om af te koelen. Verhoog de oventemperatuur naar 180 °C. Maak nu de taart. Hiervoor bak je één cake, die je doormidden snijdt om twee lagen te vormen. Vet een bakvorm van 23 cm doorsnee in met boter en bekleed met bakpapier. Klop de eieren met de suiker in de kom van een keukenmachine of in een mengkom met een elektrische mixer tot een luchtig en mousse-achtig geheel. Dit duurt een paar minuten, en verdrievoudigt qua volume. Smelt de boter (in een steelpannetje of in de magnetron) en zet opzij om af te laten koelen. (vervolg recept op de volgende pagina) 85