H e t
l i f e s t y l e m a g a z i n e
o v e r
r e i z e n ,
c u l t u u r
e n
e t e n
TO E REN L ANGS HET GARDAMEER D EZE 5 BES TE MMINGE N W IL JE Z I E N VA N R I MI N I NAAR FANO ROA DTR I P L A NG S KASTELEN EN DE A DRIATIS CHE ZE E D E 1 7 M O O I S T E DORPJ ES VA N MIDDE N-I TA L I Ë EI LA N DHOPPEN O P SARDI NI Ë TR END N EGRONI ZOMERCOCKTA I L S C I TYGIDS PAL ERMO
EX T RA ZO ME RAGENDA! DE LEUKSTE E VENEM ENTE N, F ESTIVALS E N M ARKTEN IN TERVIEW S E RGIO HE RMA N ‘I ED E R T RIPJ E NAAR DI T LAN D GEEF T MIJ NI E U W E I MPUL SEN’
y holida
ZOMeRA g ENDA
Nog nooit hebben we zo uitgekeken naar een Italiaanse zomer. Met deze feesten, festivals en evenementen wordt je vakantie in de Laars nog leuker. Tekst Inger van der Ree 18
ZOMERAGENDA
9 juli - 25 juli en van 19 augustus - 5 september
STRESa FESTIVAl
Een festival in Italië bezoeken betekent een onderdompeling in een prachtig decor. Dat geldt zeker voor het Stresa Festival dat in de maand juli rondom de oevers van het Lago Maggiore wordt georganiseerd. Dit inmiddels wereldberoemde festival zet klassieke muziek in het zonnetje. Van moderne interpretaties van werken van Igor Stravinsky tot een concert van Alexandra Dogvan; een veertienjarig supertalent dat Beethovens Second Piano Concerto zal spelen. Met name een concert bijwonen op de Borromese eilanden of het Lago d’Or zou niet misstaan op je bucketlist. Kijk voor ticketprijzen op de website. stresafestival.eu
17 juli - 5 augustus
VAlle D’ITRIa FESTIVAL
Al sinds 1975 wordt in het mooie stadje Martina Franca in de zomermaanden het Valle d’Itria Festival georganiseerd, vernoemd naar de beroemde vallei in Puglia die vol staat met de mooiste witte dorpjes van het land. Dit zomerfestival focust op vergeten opera’s. Tijdens deze editie word je onder andere meegenomen in de wereld van de Napolitaanse barok, met werken van componisten als Alessandro Scarlatti en Nicola Porpora. De concerten vinden plaats op schilderachtige plekken, zoals het eeuwenoude Palazzo Ducale. Voor wie niet in Puglia is deze zomer; sommige concerten zijn ook on demand terug te kijken. Kijk voor ticketprijzen op de website. festivaldellavalleditria.it
t/m 11 september
ONDE MUSICaLI
Klassiek, lyrisch, symfonisch, kamermuziek, cross-over en jazz: met meer dan 60 concerten in 17 gemeenten met uitzicht op het Iseomeer, biedt het internationale muziekfestival Onde Musicali een mooie kans om dit mooie en veelzijdige gebied te (her)ontdekken. Toegang gratis, kijk voor meer informatie op visitlakeiseo.info
Mario Brunello
19 juni - 4 september
VERONA OPErA FESTIVaL
De opera in Verona is magisch. Dit jaar worden onder andere Aida (dit jaar is het precies 150 jaar geleden dat deze opera voor het eerst op het toneel was), Nabucco en La Traviata ten tonele gebracht. Kaartjes kun je het best online kopen. Boek je vrije tickets op de stenen van de arena? Neem dan zelf een kussentje mee. arena.it/it
9 - 18 juli
UMBRIA JaZZ
Al sinds de eerste editie in 1973 gold dit als hét muziekfestival van het land, inmiddels geniet Umbria Jazz ook internationaal veel aanzien. Allerlei wereldsterren beklommen het podium in Perugia. Onder anderen Branford Masalis, Ben Harper en Jamie Cullum geven dit jaar acte de présence. Kijk voor ticketprijzen op de website. umbriajazz.it 19
5 topbestemmingen aan het
lago di GARDA
Terras van hotel Aqva in Sirmione
26
REIZEN
Eigenaren Frederica en Massimiliano van hotel Aqva
Eilandhoppen rond zuidwest-Sardinië
Sant’Antioco & San Pietro
Wil je weg van de gebaande paden, je handdoek uitrollen op een spierwit strand en ’s avonds naar een fijn restaurantje wandelen, zonder dat je helemaal naar de Bahama’s vliegt? Daarvoor ben je op Sant’Antioco en Isola di San Pietro aan het juiste adres. Bovendien vind je op deze mooie (schier-)eilanden bij Sardinië een bijzondere mengelmoes van drie culturen.
REIZEN
Tekst Irene de Waal Fotografie Mandy van der Heide, Sofie Delauw Reistips Mandy van der Heide 49
Roadtrip langs kastelen en de Adriatische Zee
Xxxxxx
De route begint aan de Adriatische kust met zijn levendige badplaatsen, en voert je naar het sprookjesachtige San Marino. Verder landinwaarts ligt Montefeltro, een ongerept heuvellandschap met vele forten. Via Urbino keer je terug naar de kust en de spectaculaire kliffen van Fano. RIMINI - fano | Aantal dagen 3 - 4 dagen | Afstand circa 230 km
Rimini
56
Centrum San Marino
REIZEN
Startpunt | Rimini
We beginnen onze route in de regio EmiliaRomagna. Hier is het drukke Rimini de populairste plaats aan de Adriatische Zee. Naast dansen in een van de vele nachtclubs, kun je in Rimini – en dat weten minder mensen – ook je culturele hart ophalen. Je vindt hier namelijk nog veel architectuur uit de Renaissance en uit de Romeinse tijd. Zo vind je ten noorden en zuiden van de oude stad twee indrukwekkende Romeinse ruïnes. De Ponte di Tiberio, gebouwd van lstrische steen, is een fraai voorbeeld van Romeinse bouwkunst. Aan de zuidkant van de stad toont de Arco di Augusto het belang van Rimini in de Romeinse periode (de kantelen werden in de middeleeuwen toegevoegd). Op het Piazza Cavour vind je de renaissance van Rimini, met palazzo’s, een zestiende-eeuwse fontein en het beeld van paus Paulus V ernaast. Rijd landinwaarts over de Via Marecchiese, sla rechts af op de SS16 en links af op de SS9 naar Santarcangelo. Parkeer in de Via Federico Montevecchi. Stop 1 | Santarcangelo
di Romagna
San Marino
Neem de kronkelweg naar Borgo Maggiore, sla bij de rotonde links af naar San Leo en ga op de SP Z58 linksaf naar San Leo. Parkeer op het plein. Stop 4 |
San Leo
Dit dorp heeft de reputatie het ontoegankelijkste fort van heel Italië te zijn, omdat het is gebouwd op een bijna verticale klif. Het stamt uit de achtste eeuw en de gebouwen zijn een mix van Longobardische, romaanse en renaissancistische stijl. Jarenlang behoorde de stad tot de Pauselijke Staat en het kasteel werd een gevangenis voor onverlaten zoals graaf Cagliostro, een beruchte charlatan en geestenbezweerder. Nu is het een leuk plaatsje met twee eenvoudige maar fraaie romaanse kerken.
Santarcangelo ligt op een heuvel en vormt een oase van rust – heerlijk na je bezoek aan Rimini. Deze middeleeuwse plaats wordt gedomineerd door de Rocca Malatestiana en het klooster met zeer oude catacomben. Ga naar het toeristenbureau voor kaartjes voor de catacomben. Trek warme kleren aan, want het is er kil. Toeristenbureau Santarcangelo, Via Battisti 5
Ga vanuit San Leo rechtsaf richting Carpegna. Sla op de SP6 rechts af richting Novafeltria/Maiolo - mooi uitzicht - ga niet rechtsaf naar Novafeltria maar rijd door naar de Marecchiavallei en de P28S. De afslag links naar Pennabilli is gevaarlijk; je kunt ook doorrijden naar de rotonde en dan terugrijden.
Neem de SP14 westwaarts naar Ponte Verucchio.
Stop 5 | Pennabilli
Steek de Marecchia over en volg de borden naar Verucchio.
Stop 2 | Verucchio
Verucchio was in de Romeinse periode een belangrijke defensiepost. In de achtste eeuw v.C. waren er al nederzettingen: in het Museo Civico Archeologico zie je voorwerpen uit die tijd. De imposante rocca werd in de dertiende eeuw gebouwd door de rijke familie Malatesta. Neem de SP32 naar San Marino Centra. Parkeer
op Cava degli Umbri. Stop 3 |
San Marino
De oudste republiek ter wereld, San Marino, ligt op de kliffen van de Monte Titano en heeft een eigen leger, munt en parlement. Het heeft slechts een inwoneraantal van 32.000 en is ondanks haar onafhankelijke status gewoon een deel van Italië. De Unesco benoemde San Marino in 2008 tot werelderfgoed.
De twee forten Penna en Billi hebben de tand des tijds niet doorstaan. De overblijfselen zijn nog altijd zichtbaar en werden in de veertiende eeuw samengevoegd. Tussen de forten vind je het Piazza Vittorio Emanuele II, met zijn roodstenen Chiesa di Sant’Antonio Abate. Het is een charmant stadje met middeleeuwse straten en pleinen die ’s zomers worden opgefleurd door rode geraniums. Neem de SPI om de stad uit te rijden en sla links af op de SP84
richting Carpegna in regio Le Marche.
Stop 6 | Carpegna
In een korte glorieuze periode aan het eind van de middeleeuwen ontstond in Carpegna het idee voor de bouw van het Palazzo dei Principi di Carpegna (maar werd pas gebouwd in 1675). Hier werd veel Italiaanse kunst verborgen gehouden tijdens Tweede Wereldoorlog. In Carpegna vind je ook het Parco Natura del Sasso Simone e Simoncello. Sasso betekent ‘rots’, en als je Carpegna nadert, zie je ze liggen aan je rechterhand. Neem de SPI oostwaarts en volg de borden naar Pietrarubbia. In een haarspeldbocht rechts staat een wit bord Petrelle dat naar de rots wijst. Je kunt met de auto of te voet. 57
RECEPTEN
aperitivo time! De negroni is een van de meest iconische cocktails van Italië. Het klassieke recept bestaat uit gin, vermout en Campari, maar inmiddels is de negroni met verschillende ingrediënten een huwelijk aangegaan. Wij delen de lekkerste varianten! Tekst David T. Smith Bewerking Irene de Waal Fotografie Alex Luck © Ryland Peters & Small
61
palermo
De Italiaanse journaliste Alice Ida verloor jaren geleden haar hart aan Palermo en kan vol liefde over de stad vertellen. Met historische verhalen, anekdotes en culturele tips brengt ze een ode aan de Siciliaanse hoofdstad. Tekst Alice Ida Fotografie Alberto Alicata – Living Inside Bewerking Liselotte van Leest
REIZEN
De eerste keer dat ik Palermo zag, was het zomer. Ik zag de stad vanaf een boot die uit de haven van Napels was vertrokken.
De opkomende zon, weerspiegeld in de zee, gaf de hemel een verleidelijk roze kleur. Het licht speelde met het silhouet van de stad aan de baai en de bergen eromheen. Ik keek uit over de rots van Capo Zafferano ten oosten van de stad tot aan Monte Pellegrino aan de andere kant van de golf. Precies het uitzicht waar Johann Wolfgang von Goethe aan herinnert in zijn boek Italiaanse reis. En ook ik werd, net als de Duitse schrijver, door de aanblik van de baai vanaf het water getroffen.
Palermo geniet van een onmiskenbaar gunstige geografische ligging, in het hart van de Middellandse Zee. De stad ligt ingeklemd tussen bergen en water, op een vlakte die toepasselijk de Conca d’Oro heet (Gouden Kom). Niet alleen vanwege de strategische positie, maar ook vanwege de winderige zomers, milde winters en weelderige vegetatie, hebben Feniciërs, Romeinen, Arabieren, Spanjaarden en Noormannen zich hier door de eeuwen heen gevestigd en hun sporen nagelaten; door de stad vind je een opeenvolging van monumenten en verschillende architecturen. De meest opmerkelijke architectuurstijl is de Arabische-Normandische, die dateert uit de middeleeuwen. Onder andere de Kathedraal van Palermo en de San Cataldo-kerk, met haar rode koepels, zijn in deze stijl gebouwd en vallen nu onder Unesco-werelderfgoed.
Heilige Rosalia Net als de vele Italianen zijn ook de Palermitanen trouw aan hun tradities en riten, zoals die van de patroonheilige Rosalia. De mooie Rosalia werd gedwongen een prins te huwen, maar aan de vooravond van haar huwelijk kreeg ze een visioen van Jezus en weigerde te trouwen. Ze knipte haar vlechten af en vluchtte naar de Monte Pellegrino, waar ze verder zou leven als kluizenaar. Op 15 juli 1624, bijna vijfhonderd jaar na haar dood, werden haar beenderen gevonden in een grot. En juist op het moment dat haar botten werden overgebracht naar Palermo, werd de stad verlost van de heersende pestepidemie. Nog steeds vindt er elk jaar rondom 15 juli een meerdaags festival ter ere van haar plaats en in september lopen pelgrims naar het heiligdom op de Monte Pellegrino, waar nu haar relikwieën bewaard worden.
← Vanaf het terras van Seven Restaurant heb je een geweldig uitzicht over het historische centrum, terwijl je je vork in een typisch Siciliaans gerecht prikt. Via Roma 111, sevenrestaurantpalermo.it
69
INTERVIEW
sergio’s
new italian style
Welk Italiaans gerecht staat er vaak thuis op tafel?
‘Mijn vier kinderen eten allemaal graag pasta carbonara. Dat maak ik regelmatig. Soms maak ik een grote pan ragù, waarvan ik een deel invries. Ook een pasta met Zeeuwse mosseltjes of met ’nduja, paddenstoeltjes, verse kruiden en knoflook – iets meer spicy.’
Wat leer je je kinderen over koken?
‘Alles rond eten en drinken vind ik belangrijk. Dat ze veel dingen proeven en tafelmanieren hebben. Op elk eetmoment probeer ik er aandacht aan te besteden, van het ontbijt tot eten in een restaurant. Het zijn mooie momenten op de dag om samen te zijn.’
Wat is het belangrijkste item in je thuiskeuken?
‘Ik wil thuis net zo kunnen koken als in mijn restaurantkeuken, dus eigenlijk is alles belangrijk voor mij. Smaakmakers als mosterd, sambal, ansjovis, olijven, Parmezaanse kaas en ras el hanout moet je wel in huis hebben. Daarnaast goede messen, een goede snijplank, goede kwaliteit pasta en rijst.’
Ga je zelf bij sterrenrestaurants eten?
‘Als ik in de buurt ben, vind ik het leuk om naar een collega te gaan. De Italiaanse sterrenchefs Massimo Bottura en Niko Romito, bijvoorbeeld, ken ik persoonlijk. Mijn mooiste Italiaanse ervaring op niveau is bij de broers Enrico en Roberto Cerea geweest. Zij hebben onder meer restaurant Da Vittorio in Sankt Moritz. Een van hun signature dishes heb ik geproefd: paccheri met tomaat, basilicum en Parmezaanse kaas. Dat was waanzinnig goed.’
Kun je daar ontspannen van genieten of heb je dan last van beroepsdeformatie?
‘Ik geniet nu meer van het eten in een restaurant, of het moet écht slecht zijn. Natuurlijk, op hoog niveau ben ik meer aan het nadenken dan wanneer ik bij la nonna om de hoek een pasta eet. Overigens doe ik dat laatste zelfs liever en waardeer ik dat enorm.’
Welk restaurant staat er nog op je bucketlist?
‘Ik wil zeker eens bij Massimo Bottura eten. Ik heb vrienden en vaste gasten al naar zijn Osteria Francescana in Modena gestuurd,
maar mezelf sla ik altijd over. Ik vind hem een supersympathieke collega. Hij is ook een kunstliefhebber. Een dromer. We hebben elkaar diverse keren ontmoet. Massimo Bottura brengt Italiaanse gerechten op een geheel eigen wijze. Dat vind ik erg stoer van hem. Er zijn maar weinigen in Italië die echt een draai willen geven aan de gerechten, en die dat ook kunnen.’
Je opent het ene restaurant na het andere, schrijft kookboeken, lanceert servies, maakt een reisprogramma. Is er iets waar je het meest voldoening uithaalt?
‘In Le Pristine, ons restaurant in Antwerpen met een Italiaanse touch, heb ik drie maanden achter de kachel gestaan. Dat is het mooiste wat er is, nog altijd. Ik doe dat schort aan en ik ben vertrokken. Zoals een voetballer een bal pakt. Heerlijk. En toch kan en wil ik dat niet meer elke dag. Voorheen stond ik continu in de keuken, dertig jaar lang. Nu zit ik in een andere fase in mijn leven. Ik doe veel dingen erbij en die vind ik ook leuk om te doen.’
Als je al zo’n tijd aan de top staat, waarin zit voor jou nog de uitdaging?
Le Pristine
82
‘Een restaurant neerzetten zoals Le Pristine, met een nieuwe, frisse look en insteek. Ik vind het mooi om daar de komende jaren verder aan te sleutelen. Een restaurant dat blijft en een icoon moet gaan worden. Ik wil mijn steentje bijdragen en iets blijvends achterlaten. Restaurant Oud Sluis bestaat natuurlijk niet meer. Dat is de basis van alles geweest. Daar heb ik het hoogste gehaald dat ik kon bereiken in mijn leven. Achteraf koester ik dat enorm. Toen ik daar middenin zat, was ik daar minder mee bezig. Nu richt ik me vooral op het neerzetten van mooie dingen rond food. Dat zijn boeken, serviezen, restaurants. Daarin kan ik mijn gevoel en energie kwijt.’