BONTE PARADE
De kleurenpracht van de natuur is een inspiratiebron geweest voor talloze schilders en er is geen natuurliefhebber die er géén oog voor heeft. De kleuren van dieren en planten spelen een enorme rol in de ervaring van natuur. Maar hoe stelt de natuur haar kleurenpalet samen? Wetenschapsjournalist Marcus Werner legt uit hoe de kleuren die wij zien in de natuur tot stand komen. TEKST: MARCUS WERNER
iriserende structuren. Iriserende kleuren, zoals die van de rug- en kopveren van de ijsvogel, vormen misschien wel de spectaculairste kleuren die in de natuur zijn te vinden. Het metaalblauw van de ijsvogel lijkt eerder kunstmatig opgewekt dan dat het thuishoort in de wereld van de biologie. Lange tijd tastten wetenschappers in het duister over de verklaring voor zulk iriserend blauw en ook vaak groen in de natuur. Onder meer door het werk van wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen begint hier verandering in te komen. Zo werden veren van de borst, rug en staart van ijsvogels geanalyseerd onder een elektronenmicroscoop. Alle drie de veertypes bevatten in de baardjes (de vertakkingen van de baarden van veren, die weer vertakkingen zijn van de veerschacht)
aan de basis van de veerschacht korrels van het zwarte pigment melanine. Dat verklaarde de grijze of grijs-zwarte kleur van de onderste delen van de veren. In de borstveren zaten de baardjes aan het uiteinde van de veer vol korrels oranje pigment, een verklaring voor het matte oranje van de ijsvogelborst. Maar in de baardjes van de veeruiteinden van rug- en staartveren van de ijsvogel zaten geen pigmentkorrels. Deze lieten een sponsachtig binnenste zien van holtes en schotten van enkele duizendsten van een millimeter groot. Het bleek dat weerkaatsing en verstrooiing van licht in deze zogeheten fotonische structuren in de verder kleurloze baardjes het iriserend blauw opwekt.
WADDENmagazine 2-2021 27
MARCEL VAN KAMMEN
INFORMATIEF
EEN
