Μάρθα Καπετανάκου - Ξυνοπούλου
ΤΕΥΧΟΣ 6
Το σπίτι του ήρωα Παύλου Μελά στην Κηφισιά
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2013
ɶ ƌƯ Ơ ƨƲƨ Ƴ̇Ʊ Ɗ ƦƯƳƻ ƫƯƴ ` Î ~ ~ û ~ ~ º { } ~ ~ ~z ~ z~ ` º } ~ º s z ~ } ` Î x { ~ y Ă ` ~ ~ ` x ƍ H ƍ ` x ~ y ¾ ~ y x { ¾ Z ď ` { ƚ ~ } Ê x { H { x ă z~ º y z º y { y ~ ~z { ~ { ` y F ~ ۵ û ž x x ~ ` ~ ç ă z ƚ º ƚ ƚ Z º { y z x ~ ć ~ × ă z~ û ~ ~ ` × º y ç º { Ĉ ~ Ê ž º z ~ { x ` y { { ƚ ~ ď { x Ï ~
[
Ű { { ÷ î ` Ð z ï } f[x y { F ~ y ~z y » z~
º { ~ } Î Ü ` y z x ~ Z Ć } { {
x º ~ x ~ z ~ ` { ` ~ Ű K~ ~ z~ H { [~ z~ µ û
~ ` ƍ { ƚ ~ { ~ x º ƍ ` ` ~ ` y ~ } z ~ ` ~ ~z x ~ º s
º { ~ ` º ~z~ º y } ` ~ û { ~ { } Î ~ y û ç ¿ º { }
y Ă ` } } ~ y º z { x ~ ` ~ Z Î { { ~ ~ {
` ` x ~ y æ x ÷ { ` Î ` ` x ` y ~ } ~ ` ï { ~
y ` ~ Ê ƍ ` ƍ ƍ ~ û ~Ă { } Ă { ` ~ Ű ` ¾ `
~ ` º s y Ű û
Ű º s ~Ă y ~z x ` ~ ` Ű
2
Hย {ย I{ย ย ย ย ~z Z}ย ย ย ย ย ลฐย ย {ย ~ย ~ฤ ย {ย ย ย } ย }ย ~ย ย ยพ ย ~ ย ย yย ย ~ย ย ย ย z~ ย ย ย ย ~z ย ย ย ` ย y ย xย ย ~ ~ฤ ย {ย ร ย xย ย ย ย { ยพย ย ~ย ย ย ย ย ยบย {ย ย ย ย { ย ย ย ย ฦ ย ~ ยบย ย ฦ ยบย s ย ย ย ย {ย ย ย ย ย ฦ ย ย ย ร ย ย ย ย ย ` ย { ย ย ย yย ย ย `ย ย ย ย `ย ย ย ยบย ย ~ย ย ย ย ~z ย ย ย ~ ย xย ย ย ย `ย ย ย ย ย zย ยถย s ย yย ยถย `ย ย ~ย ย ย ย ย ย ย ย ย y ย ยผย ~ย ย ย ` รทย ย ย ย Z~z ย xย ย ย ~ย ร ย ย ลพ ย x ย ย }ย ยบย {ย ย ย
ย ย ย ย ย {ย ย ย ย รท ย ย ย ย ย ย ~ย ย ย eย ย {ย ย ย ย รท ยบย {ย ย ย ย ย ย ย ~z ย ย ฦ ย ย ย ย xย ย ย yย ร ย ย ย ย ย z~ ย ฦ ย ร ย ย ย zย ย ร ย zย ย ย ย ย ย ย ย รท ยบย ย ย ย ~ย zย ย ย Gย ย ย }ย ย ย ย ย ~ย ย ย ย { ย ~ย ย ย ย ย ลพ รท รชย ย ย ย Gย ย ย }ย ย ย ย รท ย xย ~ย ย xย ย ย ย }ย ย {ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฤ ย ย ~ย ย ย ย {ย ยบย {ย ย ย ย ย eย ย {ย ย ย ย x ย xย ~ ย ย ย ย {ย รฏย ย {ย ย ย ย ย ย ~ย `ย ย ย ย ย } ย ย ~ฤ ย {ย ย {ย ย ร ย ~ย ร ย ย ลพ g
3
ʠ ũŹƅŹŻŷŹ ƌƇ͎ ũƉƇƍƋƇ͎
Ť ŐĖĘĚĉęĚđĒĆ ęģĔĉĕď ĚčēčǼĚĉđ ęĚćȫ Ēĉć êƇċĖģęĚĖě Ŝ ąĘĉ ĒĉĚĄ ĚĆĔ żėĖćĉ ċć ĔčĚĉđ Ēĉć Ŝ ŇėĢČĖęď ĚDZȫ ŐĖĘĚDZȫ ĚDZȫ óĖđ Ćęčğȫ ĚDZȫ ñčĖĚĢĒĖě Ť čūĒĢĔĉ ĉƇĚĆ ĚDZȫ ùĉĔĉċćĉȫ ĒĉĚĄ ĚĆĔ ėĉĘĄČĖęď čűĔĉđ ćĉ ĴėĢ ŏĒčǼĔčȫ ėĖģ ĜđēĖĚąĝĔďęč ż ĴėĢęĚĖēĖȫ Ēĉć čƇĉċċčēđęĚĆȫ ôĖěĒǧȫ Ēĉć šĘĐč ĴėĢ ĢĔď Ěďȫ ĴėĢ ĚĆĔ ùĘĖȈęĉ ĚDZȫ õ Ňęćĉȫ ŏėć ĉƇĚĖĒĘĄĚĖĘĉ ñčĖĜćēĖě ĚĖȈ čūĒĖĔĖ ĄĝĖě Ť čūĒĢĔĉ ĚDZȫ ùĉĔĉċćĉȫ Ĝĉ ĔčĘĤĐďĒč ęą ĊĖęĒĢ ĚDZȫ ėčĘđĖĝDZȫ ż żėĖǼĖȫ œĊēčėč ĜğĚčđĔĢ ęĚģēĖ ĔĄ ƈĞĤĔčĚĉđ ĴėĢ 4
ĚĆ ęėďēđĄ ƀėĖě ĊĘđęĒĢĚĉĔ Ŝ čūĒĢĔĉ Ɣȫ ĚĢĔ ĖƇĘĉĔĢ ûĚĆ ęěĔąĝčđĉ ŬČĘģĐďĒč Ŝ ėč ĘđĤĔě ď õĖĔĆ ēĉĕčě ąĔď ęą ĊĘĄĝĖ Ēĉć ċĔğęĚĆ ą ĚĄ ŻĔĢ ĉĚĉ ùěĘęĢȫ ēĢċğ ĚĖȈ ĜğĚčđĔĖȈ ęĚģēĖě Ēĉć ùĘĖěęĢȫ ēĢċğ ĚDZȫ ėĘĖčēčģęčğȫ ĚDZȫ čūĒĢĔĉȫ ĴėĢ ĚĆĔ ùĘĖȈęĉ õđĄ ČđĆċďęď ĚĖȈ óěĘćēēĖě óĉ ęĚĉĔĖĜģēēď ĴĔĉĜąĘčđ ƀĚđ iČđ ŏĕĢČğĔ ĚĖȈ ċčĔĔĉđĖĚĄĚĖě ęĚĘĉĚďċĖȈ ìčğĘċćĖě óĉĘĉĠ ęĒĄĒď ĝčđĘć Čą ìčğĘċćĖě óĉĘĉĔćĒĉ u œċđĔč ŏėĉĘċƮĘğęď ĚDZȫ čūĒƬĔĖȫ čĚƤ ĚƨĔ ĴĔƤĘĘğęƨ ĚĖě ĴėƬ ŐĕƤ ďĔď ĴęĐƦĔčđĉ
ÚÔ ÐáÓÜÚÔ ×Úß ÚÔ ÐáÓÜÚÔ ×Úß ... Τώρα ὅπως καί στήν ἡλικία τῶν ἑπτά ἐτῶν,, ξέρω πώς γιά νά γίνω ἅγιος, πρέπει ν’ ἀγαπῶ τούς ἐχθθρούς μου. Καί δέν εἶναι οἱ ἐχθροί μου πού μοῦ λείίπου πο ν σήμερα. Καί παρά τίς προσπάθειές μου νά τούς ἀγαπῶ, βρίσκομαι στό σημεῖο τῆς ἀρχῆῆς –τῆς πολιττείας– τῆς πνευμαατικῆς τελειότητας, πού ὁδηγεῖ στή θέωση καί ἁγιοποίηση τοῦ ὀνόμαατος Βιργίλιος (ὁ παατέρας του ἱερεύς εἶχεε ρίξει τήν ἰδέα νά γίνει ὁ ἅγιος Βιργίλιος). Ἔτσι λοιπόν ἐκεῖνοι πού σ’ αὐὐτή τή γῆ μοῦ προσφέρουν τίς περισσότερες ἐξυυπηρετήσεις εἶναι οἱ ἐχθθροί μου. Καανένας φίλος δέν μοῦ πρόσφερε, κι ἀπό μακριά ἀκόμα, τίς ἐξυπηρετήσεις πού μοῦ προσφέρουν οἱ ἐχθθροί μου. Χάρη στούς ἐχθθρούς μου εἶμαι ὑποχρεωμένος νά μειώνω, ὅσο εἶναι δυναττόν, τά σφάλμαατά μου, τ’ ἁμαρτήμαατά μου, τά λάθη μου. Ὅ,τι μπόρεσα νά πετύχω ω στή ζωή μου, σ’ αὐτή τή γῆ, τό ὀφείλω στούς ἐχθθρούς μου. Ἄν δέν ἔχω ω κάνει σοβαρά λάθη, αὐτό τό ὀφείλω στούς ἐχθθρούς μου, πού εἶχαν τά μάτια στηλωμένα ἐπάνω μου. Ἔπρεπε νά προσέχω σέ κάθε βῆμα. Τή στιγμή πού ὅ,τι καλό ἔκανα στή γῆ ὀφείλεται στή μανία τῶν ἐχθρῶν μου ἐναντίον μου καί στήν ἔχθρα τους, δέν μπορῶ παρά νά νιώθω πρός αὐτούς εὐγνωμοσύνη. Κι ὅλα τά σφάλμαατα, τά λάθη κι ὅλα τ’ ἁμαρτήμαατα πού δέν ἔκανα, εἶναι κάτι πού τό ὀφείλω ἐπίσης στούς ἐχθθρούς μου. Διότι αὐτοί δέ συγχω ωροῦν ὅπως οἱ φίλοι. Τούς εὐγνωμονῶ λοιπόν διπλά, γιαττί μέ βοήθησαν καί μέ βοηθοῦν ἀκόμα, μέρα καί νύχτα, μέ τήν ἄσπλαχνη ἐπιτήρησή τους. Ἕνα γεγονός ἄρα εἶναι βέβαιο. Δέν μπορῶ λογικά νά μισήσω τούς ἐχθρούς μου. Τούς πολεμῶ βέβαια, γιά νά μή μοῦ κάνουν οὐσιαστικό κακό καί ἔτσι νά βλάψουν καί τόν ἑαυτό τους μέ τήν κακία τους. Ἀλλά δέν τρέφω ἐναντίον τους κανένα αἴσθημα μίσους. Δέν πρέπει ὅμως να σταμαατήσω ἐδῶ· πρέπει καί νά τούς σταματήσω. Ὄχι μέ μία ἰδιοτελῆ καί ὠφελιμιστική ἀγάπη· ἐπειδή μέ βοήθησαν νά προοδεύσω. Ἀλλά μέ μία ἀγάπη ἀνιδιοτελῆ, πού «οὐ ζητεῖ τά ἑαυτῆς». Δέν ἤρθαμε ἐδῶ στή γῆ, γιά νά προοδεύσουμε ἀφ’ ἑνός ἀτομικά καί ἀφ’ ἑτέρου νά νικήσουμε καί νά ἐπικρατήσουμε ἐπί τῶν ἐχθρῶν μας. Ἀλλά ἤρθαμε, γιά νά τούς ἀγγαπ πήσουμε, νά τούς βοηθήσουμε νά προοδεύσουν κι αὐτοί ἠθικά καί νά ἑνωθοῦμε μαζί τους κατά τό παράδειγγμα τοῦ Χριστοῦ καί ἐν Χριστῷ. Τό παρόν κείμενο εἶναι ἀπό τό βιβλίο «Ἕ Ἕννα ὄνομα γιά τήν αἰωνιότητα», τοῦ Ρουμάνου ἱερέως καί λογοτέχνη Virgil Gheorghiu, ἐκδ. «Τῆνος», ἐλάχιστα διασκευασμένο.
5
Σύγχρονος ἀσκητής στόν κόσμο Νικόλαος Εὐθ. Μητσόπουλος (1928-2012)
ʾ
μότιμος καθηγητής τοῦ Ἐθνικοῦ καί μ Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (ἕδρα Δογμα ατικῆς καί Χριστιανικῆς Ἠθικῆς). Ὑπῆρξε γνήσιος Χριστιανός, μέλος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὄχι μόνο στούς λόγους ἀλλά καί στίς πράξεις. Ταπεινός, ποτέ δέν ὁμιλοῦσε ὡς καθηγητής Πανεπιστημίου καί τελευταῖος σέ μιά συζήτηση ἔπαιρνε τόν λόγο. Ἀσκητικός στή δίαιτα, φοροῦσε ἕνα παλτό ἐπί ἔτη καί μέ σεμνότητα καί κρυφά ἔδιδε σ’ ὅσους εἶχαν ἀνάγκη σέ τακτικά χρονικά διαστήμα ατα. Ἄν ἐγκαίρως γνώριζαν ὅσοι εὐεργετήθηκαν ὅτι ἐκοιμήθη, θά εἶχαν συγκεντρωθεῖ ὅπως οἱ γυναῖκες τῆς Τα Ταβιθᾶ. Ἐπιεικής πρός ὅλους πάντοτε, εὕρισκε δικαιολογίες γιά νά βοηθήσει καί νά μή ἐπιτρέπει νά κατηγοροῦνται ἀκόμη καί αὐτοί πού καταπατοῦσαν τά δικαιώματά του. Ὅμως ἄν παραβιαζόταν ἡ ὀρθόδοξη πίστη καί τοῦ θόλωναν τήν σχετική ὁρολογία ἡ ἔκρηξή του ἦταν ἄμεση καί ἰσχυρή. υρή Προσωπικά μᾶς θυμίζει τόν π. Μάρκο, τόν ὁποῖο ὁ καθηγητής σεβόταν καί δήλωνε ὅτι ὁ Ὀρθόδοξος Τύπος εἶναι ἡ μόνη ἐφημερίδα πού ἐνδιαφέρεται γιά τά ἐκκλησιαστικά θέμα ατα καί τήν Ὀρθοδοξία. Δέν ἦταν ὁ ἐπαγγελμα ατίας ὀρθόδοξος θεολόγος καί πανεπιστημιακός δάσκαλος· ἦταν λειτουργός καί παιδαγωγός ἀληθής. Ἀκούραστα, μέ εὐγένεια καί σεμνότητα παρεῖχε τίς γνώσις του, τόν χρόνο του στούς φοιτητές καί νέους ἐπιστήμονες, διότι κατ’ αὐτόν ἡ Θεολογία εἶναι ἐκκλησιαστική λειτουργία καί διακονία καί ἡ ὀρθόδοξη πίστη εἶναι καί ὀρθόδοξο βίωμα. Εἶναι μᾶλλον μοναδικό παράδειγμα καθηγητοῦ πανεπιστημίου πού ἁπλά, ταπεινά ἔκανε «κατηχητικό» σέ μαθητές (Ἱ. Ν. Ἁ Ἁγ. γ. Νικολάου Καλλιθέας). Ἡ ζωή του καί ὁ θάνατός του ἦταν ὅπως ταιριάζει σ’ ἕνα ἀσκητή μέσα στόν κόσμο. Ὅσοι ζήσαμε κοντά του θεωροῦμε τόν ἑαυτό μας ἰδιαίτερα εὐτυχῆ ἀλλά καί ὑπεύθυνο γιά ὅσα μᾶς κληροδότησε. Αἰωνία του ἡ μνήμη.
6
ƼǤǜǍ ǛǒDŽǎǍǑ ȫ njǑDŽNJǗǓǗǚ
ʠ
NjǒǙLJǕǑlj ȪǞǍLJǓǍǜljǑ ǛǜdžǕ ǒljǒǗǔǗǑǙǑDŽ ǔDž ǜdžǕ njǗǖǗǓǗNjLJlj ǜdžǕ ǒDŽǕǍǑǚ ǘDžǙlj ȓ NjǒǙLJǕǑlj NjǍǕǕʕ NjǒǙLJǕǑlj ǒljLJ ȋ njǗǖǗǓǗNjLJlj NjǍǕǕʕ njǗǖǗǓǗNjLJlj ȵǜljǕ njDžǕ NjǒǙǑǕǑDŽǎǏ ǒDŽǘǗǑǗǚ NjǑDŽ ǔLJlj njǝǛǒǗǓLJlj ǘǗǥ ǜǤǕ NJǙLJǛǒǍǑ ǮǓǓDŽ njǗǖDŽǎǍǑ ǜǤǕ ƱǍǤ ǜǤǜǍ ǛǒDŽǎǍǑ ȫ njǑDŽNJǗǓǗǚ ǒljLJ ǘDŽǍǑ ǛDž DzǓǓǗǕ ǘǗǥ NjǒǙǑǕǑDŽǎǍǑ ȓ NjǒǙLJǕǑlj ȂǟǍǑ ǒljǜDŽǙlj ƮȠǕljǑ ǛDŽǕ ǕDŽ ǒljǜljǙǑDžǜljǑ ȫ ȞnjǑǗǚ ȫ DzǕǐǙǡǘǗǚ ǜǤǕ ǿljǝǜǤ ǜǗǝ ȫǘǤǜǍ ǔǍǜDŽ ȂǙǟǍǜljǑ ȋ ȪǙNjdž ǜǗʾ ƱǍǗʾ ƻǜdžǕ ȖǘǍǑǙǗ NjǕǦǙǑǎlj njǥǗ NjǍǡǙNjǗǥǚ ȱ ȃǕljǚ ȐǜljǕ ǗȚǒǗNjǍǕǍǑDŽǙǟǏǚ ǒljLJ ǍȠǟǍ ȃǕlj njǝǤ ǟǡǙljǞDŽǒǑlj ǒljLJ ǾǔǘǑǛǜǍǝǤǜljǕ ǜDŽ ǘDŽǕǜlj ǛǜǤǕ ƱǍǤ ȄǙNjljǎǤǜljǕ ȯǛǗ ǔǘǗǙǗʾǛǍ ǟǡǙLJǚ DzNjǟǗǚ iƱDŽ ǒDŽǕǡ ȯ ǜǑ ǘǙǗǓDŽNJǡw ȂǓǍNjǍ ƵǍǙǑǒDžǚ ǞǗǙDžǚ DzǓǓlj njǍǔDŽǜǑlj ǛDŽǘǑǎljǕ ǮǘǤ ǜdžǕ NJǙǗǟdž NjǑljǜLJ njDžǕ ǘǙǗǓDŽNJljǑǕǍ ǕDŽ ǜDŽ ǔljǎDžǠǏ DzǓǓlj ǜǗʾ ǜDŽ ǛǒǤǙǘǑǎǍ ȫ ǮDžǙljǚ ǒljLJ ȯǔǡǚ NjǑDŽ ȯǓlj ȂǓǍNjǍ injǤǖlj ƻǗǑ ȫ ƱǍǤǚw ǒljLJ ȯǓlj ǜǗʾ ǘdžNjljǑǕljǕ ǒljǓDŽ ȱ DzǓǓǗǚ ǍȠǟǍ ǘǗǓǓDŽ ǒǜdžǔljǜlj ǮNjǍǓDŽnjǍǚ ǒ Ǔǘ njDžǕ ǍȠǟǍ ǒljLJ ǘljǑnjǑDŽ ǺǕ ǜǤǕ ǙǡǜǗʾǛǍǚ iǘˉǚ ǜDŽ ǘʕǚ w iDzǛ ǜlj ǔdžǕ ǜDŽ Ǚǡǜʕǚw ǮǘljǕǜǗʾǛǍq ǘǗǜDž njDžǕ ȂǓǍNjǍ injǤǖlj ƻǗǑ ȫ ƱǍǤǚw ȯǓǗ NjǒǙLJǕǑlj ȐǜljǕ ƳljLJ ǕDŽ njʡǜǍ DzǓǓǗǜǍ ǜǗʾ ǠǗǞǗʾǛǍ ȋ ǮNjǍǓDŽnjlj DzǓǓǗǜǍ ǜǗʾ ǛǝǕDžNJljǑǕǍ ǜǤ ȃǕlj DzǓǓǗǜǍ ǜǤ DzǓǓǗ ȵǓlj ǜDŽ ǍȠǟǍ ǮǓǓDŽ ǘǙǗǒǗǘdž njDžǕ ȂǒljǕǍ ƬǑ ljȶǜǤ ǓDžǡ ȋ njǗǖǗǓǗNjLJlj ǍȠǕljǑ ǔǍNjDŽǓǏ ȷǘǤǐǍǛǏ ǶǘǤ ǔʕǚ ǾǖljǙǜʕǜljǑ DzǕ NjǍǝǐǗʾǔǍ Ȏ ȮǟǑ ǜLJǚ ǍȶǓǗNjLJǍǚ ǘǗǥ ǔʕǚ njLJǕǍǑ ȫ ƱǍǤǚ
7
ÆÙÈÔÙ×ØÔ× ×ÊÕØÊÑÇÖÎÔ× Στίς 27.8.1922 οἱ Τοῦρκοι ἔμπαιναν στή Σμύρνη· τήν προηγούμενη μέρα εἶχε φύγει σέ ἀγγλικό πλοῖο ὁ Ὕπα ατος Ἁρμοστής. Στίς 31.8.22 ἄρχισε ὁ ἐμπρησμός τῆς πόλης, πού ἐκδηλώθηκε πρῶτα στήν ἀρμένικη συνοικία. Τήν ἑπόμενη μέρα ἡ Σμύρνη ὡς κέντρο τοῦ Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ δέν ὑπῆρχε πιά. Στίς 3 τοῦ Σεπτέμβρη ἐπιβιβάζονταν σέ πλοῖα οἱ τελευταῖες στρατιωτικές μονάδες, πού διασχίζοντας τήν Ἐρυθραία (χερσόνησο στά νοτιοδυτικά τῆς Σμύρνης) ἔφταναν στό λιμάνι τοῦ Τσεσμέ· καί διαπεραιώνονταν ἀπέναντι στή Χίο. Λίγες ὧρες ἀργότερα, ἀπό τή Μυτιλήνη ὅπου εἶχε φτάσει μέ τό στρατηγεῖο του ὁ Στυλιανός Γονα ατάς, διοικητής τοῦ α΄ σώματος στρατοῦ, ἀπηύθυνε πρός τούς στρατιῶτες τήν τελευταία ἡμερήσια διαταγή, πού σφράγιζε μέ λόγους παραμυθίας τή μικρασιατική περιπέτεια. Πιό θλιβερή ὑπῆρξε ἡ μοῖρα τῶν ἀμάχων, τοῦ Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού εἶχε ζήσει ἐκεῖ πάνω ἀπό 2500 χρόνια θεμα ατοφύλακας καί συνεχιστής ἑνός πολιτισμοῦ μεγάλου. Οἱ διώξεις, οἱ βίαιες ἐκτοπίσεις, οἱ δολοφονίες εἶχαν ἀρχίσει ἀπό χρόνια· ὅμως μέ τήν κατάρρευση τοῦ μετώπου οἱ πράξεις βίας κορυφώθηκαν, ὅταν πιά ὁ ἐθνικισμός τῶν Τούρκων ἔγινε ἀσυγκράτητος φανατισμός. Τά θύμα ατα ὑπῆρξαν μυριάδες, ἀνάμεσά τους καί ὁ μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος. Σμύρνη. Τ Τόό κωδω ωνοστάσιο τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς Μυριάδες ἄλλοι εἶχαν φύγει πρός (κατεδαφισμένο σήμεερα). τά νησιά τοῦ Αἰγαίου καί τήν ἠπειρωτική Ἑλλάδα μέ ὅ,τι μέσο εὕρισκαν, πρίν καί μετά τήν κατάρρευση τοῦ μετώπου. Στήν προκυμαία τῆς Σμύρνης ἐκτυλίχθηκαν σκηνές ἀλλοφροσύνης, καθώς συνέρρεαν ἐκεῖ πλήθη, γιά νά βροῦν δρόμο σωτηρίας, ἀλλά τούς προλάβαινε ἡ σφαγή. Μπροστά σ’ αὐτή τή τραγωδία ἔμειναν ἀσυγκίνητοι μόνο οἱ ἐπίσημοι σύμμαχοι.
8
Μοσσχονήσι (Τ Τόό Μητροπολιτικό Μέγαρρο).
Οἱ σύμμα αχοι τήν ὥρα τῆς τραγωδίας «Οἱ Σύμμαχοι καί ἰδιαιτέρως οἱ Ἄγγλοι, ἐπέδειξαν, κατά τάς τραγικάς ἐκείνας στιγμάς, ἀνήκουστον ἀναισθησίαν. Τά πληρώμα ατα τῶν ἐν Σμύρνῃ ναυλοχούντων πολεμικῶν των ἀπέκοπτον τάς χείρας καί ἔθραυον τάς κεφαλάς τῶν δυστυχῶν ἐκείνων Ἑλλήνων, πού ἐνόμισαν ὅτι ἠμπορούσαν, ἀποφεύγοντες τήν τουρκικήν μάχαιραν, νά εὕρουν καί ἄσυλον καί προσωρινήν φιλοξενίαν εἰς τά πολεμικά σκάφη. Ἔστρεψαν, μάλιστα, καί τούς προβολεῖς τῶν πλοίων των ἐπί τῆς προκυμαίας τῆς Σμύρνης, διά νά ἀπολαύσουν τό μακάβριον καί ἀνατριχιαστικόν θέαμα τῆς ὁμαδικῆς σφαγῆς τῶν Ἑλλήνων. Καί ὅμως θά ἤρκουν τότε ἐλάχιστοι κανονιοβολισμοί τῶν ἀγγλικῶν πλοίων, διά νά σωθῆ τουλάχιστον ἡ πόλις καί διά νά προληφθοῦν αἱ σφαγαί καί τά μαρτύρια τοῦ πληθυσμοῦ της, ὡς καί τοῦ εἰς αὐτήν καταφυγόντας ἑλληνικοῦ μικρασιατικοῦ πληθυσμοῦ. Ἀφ’ ἑτέρου οἱ Γάλλοι, εἰς τά Μουδιανά, ἔρριψαν ζεμα ατιστό νερό εἰς ὅσους ἀπεπειράθησαν νά ἀνέβουν ἐπί τῶν πλοίων των! Τέλος ὁ Ἀμερικανός πρόξενος ἐν Σμύρνῃ, ὅταν ἐπῆγε τότε εἰς γεῦμα ὅπου ἦτο προσκεκλημένος καί ὁ Γάλλος πρόξενος, τόν ἤκουσε νά δικαιολογῆ μέ ἀπερίγραπτον κυνισμόν τήν ἐπιβράδυνσιν τῆς ἀφίξεώς του: ἡ λέμβος πού τόν ἔφε-
9
ρεν ἀπό τό γαλλικόν πλοῖον, προσέκρουσεν εἰς πτώμα ατα Ἑλληνίδων γυναικῶν πού ἔπλεον εἰς τήν παραλίαν!» Ὁ Ἀμερικανός πρόξενος στή Σμύρνη Horton, αὐτόπτης μάρτυρας τῆς σφαγῆς καί γνώστης τῶν οἰκονομικῶν-διπλωμα ατικῶν παρασκηνίων τῆς τραγωδίας, ἔγραψε σχετικά: «Ἡ πυρπόληση τῆς Σμύρνης καί οἱ σφαγές καί βαρύτατες βιαιοπραγίες σέ βάρος τῶν χριστιανῶν κατοίκων της (Ἀρμενίων καί Ἑλλήνων) κατά τό ἔτος 1922 ἔγιναν δυνατά ἐξαιτίας τῆς ἀμοιβαίας ἀντιζηλίας καί τῶν ἀλληλοσυγκρουόμενων ἐμπορικῶν συμφερόντων μερικῶν Χριστιανικῶν Δυνάμεων καί χάρη στήν πραγμα ατική Τούρκ ούρκους. βοήθεια, ἠθική καί ὑλική, πού μερικές ἀπ’ αὐτές πρόσφεραν στούς Τ Οἱ Τοῦρκοι διέπραξαν (ὅσα διέπραξαν) ἔχοντας πλήρη συνείδηση ὅτι δέ θά συναντοῦσαν καμία ἀντίδραση, οὔτε κἄν ἐπίκριση, ἐκ μέρους τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν. Καί αὐτή τήν πεποίθησή τους τήν ἔδωσε μιά θορυβώδης τουρκόφιλη καί ἀντιχριστιανική προπαγάνδα πού διενεργήθηκε μέσα στόν ἀμερικανικό τύπο...».
Σμύρνη.
10
Χ Χαμογελαστοί αμογελαστοί ἐἐχθροί χθροί
Ἀπό Ἀ πό ττίς ίς πηγές πηγές Φώτη Κ Κόόντογλου
Ũ
ἱ σημερινοί ἐχθροί τῆς θρησκείας καί τοῦ ἔθνους εἶναι πιό ἐἐπικίνδυνοι ἀπό τούς παλιούς, γιατί μᾶς παραπλανοῦνε μέ τήν ἥμερη ὄψη τους καί μᾶς φαίνονται ἄβλαβοι, ἀκίνδυνοι. Τέτοιοι εἶναι τά λεγόμενα «ἀγαθά τοῦ πολιτισμοῦ», οἱ εὐκολίες τῆς ζωῆς πού εἶναι παγίδες φαρμακωμένες, τά θεάματα, οἱ ψυχαγωγίες, οἱ τουρισμοί κ.τ.ἄ. Τοῦτοι οἱ ἐχθροί φαίνουνται ἄκακοι κι ἀνίκανοι νά μᾶς κάνουνε κακό, γιατί δέν εἶναι ἄγριοι καί φανεροί, ἀλλά ὕπουλοι καί κρυφοδαγκανιάρηδες. Ἀπό τούς πρώτους προφυλάγεσαι, μά ἀπό τούς δεύτερους ὄχι, ὥς πού νά σέ καταπιοῦνε, ὅπως φαίνεται ἀπό π ἕναν θαλασσινό μῦθο πού θά σᾶς πῶ: Κάθεται ἡ χταπόδα μέ τό χταποδάκι στόν πάτο τῆς θάλασσσας. Ὅπουυ, μέ τήν ἀπόχη πιάνουνε τό χταποδάκι, καί τ’ ἀνεβάζζουνε ἀπάνω. Τό μικρό φωνάζει στή μάνα του: «Μέ πιάσσανε, μάνα!». Ἐκείνη τ’ ἀποκρίνεται: «Μή φοβᾶσσαι, παιδί μου!». Τό χταποδάκι Μέ φωνάζει πάλι: «Μέ βγάλανε ἀπό τό νερόό, μάνα!». «Μή φοβᾶσσαι, παιδί μου!». – «Μ σγουυρίζουνε, μάνα!». – «Μή φοβᾶσσαι, παιδί μου!». «Μέ κόβουνε μέ τό μα αχαίρι!». – «Μή φοβᾶσσαι!». – «Μέ βράζζουνε στό τσουκάλι!». – «Μή φοβᾶσαι!». – «Μέ τρῶνε, μέ μασσᾶνε!». – «Μή φοβᾶσσαι, παιδί μου!». – «Μέ καταπίνουνε!». – «Μή φοβᾶσαι!». – «Π Πίνουνε κρασί, μάνα!». – «Ἄ Ἄχ! χ! Σ’ ἔἔχχασσα, παιδί μου!». Ὁ μῦθος θέλει νά πεῖ πώς ὅλα τά σκληρά παιδέματα πού κάνανε στό χταποδάκι, δέν ἤτανε γιά θάνατο, μήτε τό πιάσιμο, μήτε τό σγούρισμα, μήτε τό μαχαίρι, μήτε τό βράσιμο, μήτε τό μάσημα. Μά σάν ἄκουσε ἡ μάνα του πώς πίνανε κρασί ἐκεῖνοι πού τό φάγανε, γιά νά τό χωνέψουνε, φώναξε: «Σ’ ἔχασα, παιδί μου!». Τό κρασί, πού φαίνεται τό πιό ἥμερο πρᾶγμα μπροστά στό μαχαίρι καί στό μάσημα, στό βάθος εἶναι γιά τό χταπόδι ὁ πιό μεγάλος ὀχτρός. Ἔτσι καί γιά μᾶς τούς Ἕλληνες. Περάσανε ἀπό τήν πλάτη μας ἄγριες ἀνεμοζάλες κάθε λογῆς, ἀγριανθρῶποι σκληροί, φονιάδες μέ σπαθιά, μέ κοντάρια καί μ’ ἅρματα κάθε λογῆς, Πέρσες, Ἀλαμάνοι, Φράγκοι, Ἀραπάδες, Τοῦρκοι κι ἄλλοι. Μᾶς σφάζανε, μᾶς κομματιάζανε, μᾶς κρεμάζανε, μᾶς σουβλίζανε, μά δέν πεθάναμε, γιατί μᾶς ἀτσάλωνε ὁ ἀγώνας, δίναμε φωτιά στή φωτιά, εἴἴχαμε νά κάνουμε μέ ὀχτρούς φανερούς καί σκληρούς. Τώρ ώ α ὅμως, στόν σημερινό καιρό, οἱ ἐχθροί ἀλλάξανε ὄψη, γινήκανε κρυφοδαγκανιάρηδες, μέ τό χαμόγελο στά χείλια, φίλοι δολεροί, πού φαίνουνται ἄβλαβοι, μάλιστα κι εὐεργέτες καί καλόβολοι.
11
Ľ ĐÍÐËÄ;ú¾ Á¸Ê ÂăÊ¾Æ ÏÔÓ¾º¾ IJÔÃÇ ÀÿѼÀ É¿» ÐÇ ÀмÀ
×ÅÓÉˬ u» Ó¼ ÇÑÁƼ ÓƗÖ Ì»ÊÅÕÖ eĜÑÔÎÏÁÉÄÉ˾Ök ÏÎÀ ÓÅÌÅØÓÁƵÁ ÏÁ ÑÁÓÈÑÅƵÓÁÉ ËÁ½ äÍ ÅĒÍÁÉ àËÑÉÂ»Ö ÁĨÓ¾ ÏÎÀ Ì»ÇÅÓÁÉ ġÓÉ ¦ÁÔÈÇÈÓ¼Ö Á ÍÅÏÉÒÓÈu½ÎØ Ó¼Í ÏѾÓÅÉÍÅ ðÏÅÉļ Îč Ê»ÍÎÉ Ó¼ ÇѬÆÎØÍ ôÓÒÉ ô×ÎØuŠͬ ÏÁÑÁÓÈѼÒÎØuÅ Ó¬ ñÊƗÖ ą Ì»ÊÈ eĜÑÔÎÏÅÄÉ˾Ök u» Ó¼Í ôÍÍÎÉÁ ÓƗÖ àÏÎËÁÓ¬ÒÓÁÒÈÖ ĝÒÓƥÍ àϾ ÓÑÁØ uÁÓÉÒu¾ Ā àÒÔ»ÍÅÉÁ ÇѬÆÅÓÁÉ ĜÑÔ¬ u» fÅ §½Á ÏÑÎÒÅËÓÉ˼ àͬÇÍÕÒÈ ÓÎƤ ÌÅÊÉËÎƤ 8FCTUFS ÄŽ×ÍÅÉ ġÓÉ àÍÁÇѬÆÅÉ ČÒÎÄÀÍÁuÁ Ó½Ö ÄÀÎ ÇÑÁÆ»Ö uÅ ÁÉ ġÓÁÍ ô×ÅÉ Ò×»ÒÈ u» Ó¬ ÏÁÉÄɬ uÅ Å àÌ̬ ϬÍÕ ÒÈuÅÉÐÍÅÉ Ó¾ ÒÈuÅƵÎ ÓÎƤ uÁËÑÎƤ ÏÁÑÁÏ»uÏÅÉ ÒÓ¼ Ì»ÊÈ ÏÎÀÖ fÏÎÄ¾Ö ËÁ½ ÒÓ¼ ѽÙÁ ÏÅÄ ÏÎÄ QFE ÁÓ QFT QFEJT ÅÑu 'VTT ÇÇ GPPU ÁÌÌ QJFE ¬ ǽÍÅÉ ËÁÓÁÍÎÈÓ¾ äÍ àÍÁÆ»ÑÎØuÅ Ó½Ö Ì»ÊÅÉÖ ÏÎÀ ô×ÎØÍ Ó¼ ѽÙÁ ÏÅÄ ÏÎÄ Í˦ɿӻ ÓÅÓѬÏÅÙÁ ô×ÅÉ Ï¾ÄÉÁ ËÁ½ Ä»Í ÇѬÆÅÓÁÉ ÓѬÏÁÉÙÁ ɵ¾ÃÆÈ àϾ Ó¼Í ðÏÎ×¼ ÓÎƤ Ģu¼ÑÎØ Ä»Í ÇѬÆÅÓÁÉ ÏÁ½ÄÉÌΠɿӸРËÁ½ Ä»Í ÇѬÆÅÓÁÉ ÏÁÉÙ¾Ö Á¶É¿¾È ËÁ½ Ġ×É Ç¼ÏÁÉÄÎ ìÍ ÒÓ¾ ĐÄÉÎ ÌÅÊÉ˾ ČÄÎƤuÅ Ó¾ ÌƗuuÁ ÏÁÉÄÁÇÕÇ¾Ö Ó¾ àÍÁÇѬÆÅÉ ÆÎÑ»Ö §» ÁÉ ðÏÅÉļ ÏÑλÑ×ÅÓÁÉ àϾ ÏÁÉÖ ÏÁÉÄ¾Ö ÁÇÕÇ¾Ö ðË ÓƗÖ ÷ÌÌÈÍÉËƗÖ Ó¾ ÄÈÌÐÍÅÉ ËÁ½ uɬ ÆÎѬ u» Å QFEBHPHVF »Í ÒÈuÁ½ÍÅÉ ġÓÉ ðÏÅÉļ ÒÓ¼Í èÇÇÌÉ˼ àÏÎĽÄÅÓÁÉ õÍÁÖ ÆÔ¾ÇÇÎÖ u» Ó¼Í ÄÉ˼ ÓÎØÖ ÆÕÍÈÓÉ˼ ÁĐÒÔÈÒÈ ËÁ½ ÇÑÁƼ Ô¬ ÇѬÃÎØuÅ ËÁ½ ðuÅƵÖ Ó¼Í ñÌÌÈÍÉ˼ Ì»ÊÈ É»Ã¾»ÁÏÁ¸Ð ĵÖ ÏÅÄÁÇÕÇ¾Ö ÇÉÁÓ½ Ó¾ÓÅ ÒÈuÁ½ÍÅÉ ÁĨÓ¾Í ÏÎÀ ĝÄÈÇÅƵ Ó¬ ϾÄÉÁ ËÁÉ Ġ×É Ó¬ ÏÁÉÄɬ ¦Á½ ĝ ėËÎÈÉ¿¾ÃÅ¸Ð Ä»Í àÏÎËÁÔÉÒÓƅ u¾ÍÎ ÓƥÍ ÏÁÉÄÉƥÍ Ó¬ ĜÒÓƅ àÌ̬ ËÁ½ ÓƥÍ ðÍÈ̽ËÕÍ ¦Á½ Ó»ÌÎÖ ý ñÌÌÈÍÉ˼ ÇÌÐÒÒÁ Ä»Í ÅĒÍÁÉ Ô»uÁ ÏÑÎÒÕÏÉËƗÖ àϾÃÅÕÖ ËÁ½ ñÑuÈÍŽÁÖ ÓƥÍ Ì»ÊÅÕÍ ÌÈuu¬ÓÕÍ ðË ÓƗÖ Ê»ÍÈÖ ÇÑÁÆƗÖ
12
ãî Ăöûðîüôø ȳʗʉʐʥ ʺʒʐʠʒʈʥ ʅʈʌ ʃʚʒʐʥ ʔ̝ʥ ʄ̝ʥ Ƚʔʓʊ ˘ʎʐʍʚʇʆʊ ʓʔʜʎ əʌʊʚʅʂ Ȓ ˙ Ȳʗʊʌʌʛʂʥ ʔʟʎ ˃ʂʕʔʟ ʔʐʕ ʺʖʐ̫ ˆʗʂʓʆ ˂ʍʑʒʟʥ ʓʔʜʎ ȓʒʐʝʂ ʔʟʎ ʺʄʂʑʈʍʛʎʐ ʔʐʕ ʖʝʌʐ Ȑʚʔʒʐ ʋʌʐ ȋʛʆʊ ʓʔʜ Ȉʛʔʊʅʂ jȓʝ ʺʏʝʇʆʊ ʑʊʚ ˉ ʇʙʜ ʄʊʚ ʍʛʎʂ Ȋʚʉʐʍʂʊ ʾʎʆʒʄʐʥ ʋʐʎʔʚ ʓʔʚ ʋʂʒʚʃʊʂ iʔ̝ʥ ʄ̝ʥ ʓʂʃʐʠʒʂ ʺʎʢʖʆʌʈuv ȋʛʄʆʔʂʊ ˝ʔʂʎ ʅʛʎ ˂ʋʑʌʈʒʢʎʆʊ ʋʚʑʐʊʐʥ ʔʟ ʋʂʉ̝ʋʐʎ ʔʐʕ ȓʟ ˔ʅʊʐ ˟ʑʐʓʔʜʒʊʏʆ ʓʔʜʎ Ȳʑʐʌʐʄʝʂ ʔʐʕ ʋʂʝ ˙ Ȓʙʋʒʚʔʈʥ հʛʎ ˌʉʆʌʆ ʻʑʌ̘ ʎʚ ʇ̝ ʺʌʌʚ ʎʚ ˂ʋʔʆʌʆ̣ ʋʂʝ ʔʟ ʉʛʌʈʍʂ ʔʐ̫ Ȉʆʐ̫ ʔʟʎ ʒʟʌʐ ʑʐʠ ʔʐ̫ ʆ˖ʗʆ ʺʎʂʉʛʓʆʊ ʎʚ ʋʚʎʆʊ ʔʐʠʥ Ȳʉʈʎʂʝʐʕʥ ʎ ʺʑʐʋʔʜʓʐʕʎ ʂ˞ʔʐʓʕʎʆʊʅʈʓʝʂ ȏˑ ʑʂʒʐʊʋʐ̫ʎʔʆʥ ʓʔʜʎ ɓʆʒʐʕʓʂʌʜʍ Ȳʑʟ ʔʚ ʌʟʄʊʂ ʑʐʠ ʆ˖ʑʆ ʓʔʟʎ ʺʎʂʓʔʈʍʛʎʐ əʈʓʐ̫ ˙ Ȋʌʛʐʑʂʥ ˝ʔʂʎ ʒʢʔʈʓʆ ʄʊʂʔʝ ˎʔʂʎ ʓʋʕʉʒʙʑʐʝ ʐˑ ʓʕʎʐʅʐʊʑʟʒʐʊ ȓʐʕ ʑʒʟʥ ȼʍʍʂʐʠʥ jȒʠ ʍʟʎʐʥ ʑʂʒʐʊʋʆ̣ʥ ˂ʎ ɓʆʒʐʕʓʂʌʜʍ ʋʂʝ ʐ˞ʋ ˆʄʎʙʥ ʔʚ ʄʆʎʟʍʆʎʂ v m ȋʛʄʆʔʂʊ ʄʊʚ ˝ʓʐʕʥ ʺʄʎʐʐ̫ʎ ʑʒʚʄʍʂʔʂ ʑʂʓʝʄʎʙʓʔʂ Ȓʋʌʈʒʟʎ ʑʒʟʥ ʋʛʎʔʒʂ ʌʂʋʔʝʇʆʊʎ ʅʈʌ jʆ˖ʎʂʊ ʓʋʌʈʒʟ ʎʚ ʋʌʐʔʓ̘ ʋʂʎʆʝʥ ʓʔʟ ʋʆʎʔʒʝv m ȋʟʄʊʂ ʑʐʠ ʾʋʐʕʓʆ ˙ Ȑʂ̫ʌʐʥ ʺʑʟ ʔʟʎ əʈʓʐ̫ ʓʔʟ ʅʒʟʍʐ ʔʐʕ ʄʊʚ ʔʜ հʂʍʂʓʋʟ Ȑʒʚʏ m ȋʛʄʆʔʂʊ ˝ʔʂʎ ʋʂʎʆʝʥ ˃ʎʂʎʔʊʢʎʆʔʂʊ ʓʛ ʋʚʔʊ ʍʛ ʃʌʚʃʈ ʔʐʕ Ȋʠʍʃʂʌʐʎ ʺʌʂʌʚʇʐʎ Ȳʑʟ ʔʚ ʌʟʄʊʂ ʔʐ̫ Ȳʑʐʓʔʟʌʐʕ Ȑʂʠʌʐʕ ʑʐʠ ʔʐʎʝʇʆʊ ˝ʔʊ ʗʙʒʝʥ ʺʄʚʑʈ ˝ʓʂ ʋʂʝ ʾʎ ʋʚʎʆʊ ʋʂʝ ʾʎ ʺʋʟʍʈ ʄʎʙʒʝʇʆʊ ʔʝʥ ʄʌ̯ʓʓʆʥ ʔ̯ʎ ʺʎʉʒʢʑʙʎ ʅʛʎ ʆ˖ʎʂʊ ʔʝʑʐʔʆ ʑʂʒʚ ʋʚʔʊ ʑʐʠ ʋʚʎʆʊ ʉʟʒʕʃʐ Ȋʠʍʃʂʌʐʎ ʆ˖ʎʂʊ ʍʐʕʓʊʋʟ ˜ʒʄʂʎʐ ʺʑʟ ʅʠʐ ʋʐ̣ʌʂ ʍʆʔʚʌʌʊʎʂ ˉʍʊʓʖʂʝʒʊʂ ʑʐʠ ʔʚ ʗʔʕʑʐ̫ʎ ʍʆʔʂʏʠ ʔʐʕʥ
ʅʝʌʆʑʔʐʎ
a ~ y N ` G } e Ċ } ~ ` a{ F z~ [ ` ~ K ` ax~ Ð ~z~ Ð y K~ ~ y e
13
°ÏȬÌÑÀ ì Ѭ ÕÏÍÌƻÌ À Í¿ÑÐÈÀ
Ἐ
πισκέφθηκα διά ποιμαντικούς λόγους μία οἰκογένεια μέ τρία παιδιά. Βλέποντας τό μωρό –τό ὁποῖο γεννήθηκε πρίν λίγους μῆνες– νά μπουσουλάει στό πά άτωμα, παρατήρησα ὅτι τά μικρά κόκκινα παπουτσάκια του ἦταν γδαρμένα μπροστά καί εἶχε φύγει τό χρῶμα. Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ὅτι τό μωρό, ἄν καί ἀγόρι, φοροῦσε κόκκινα παπουτσάκια καί ὅτι αὐτά ἦταν γδαρμένα. Εἶπα στά δύο μεγαλύτερα ἀδελφάκια του· «πολύ σέρνεται τό μωρό σας καί ἔγδαρε τά παπούτσια του». «Πάτερ», ἀπάντησε τό μεγαλύτερο, πού ἦταν κοριτσάκι, «τά παπούτσια πού φορᾶ τά φόρεσε καί ὁ ἀδελφός μου, ὅταν ἦταν μωρό, τά φόρεσα καί ἐγώ, ὅταν ἤμουν μωρό. Κι ἄκου νά σοῦ πῶ, τά παπούτσια αὐτά δέν εἶναι δικά μας. Εἶναι τῆς μαμᾶς μας, πού τά φοροῦσε, ὅταν ἦταν μωρό. Ὅταν μεγάλωσε καί δέν τήν χωροῦσαν, τά πῆρε ἡ γιαγιά μου μαζί μέ τά ρουχαλάκια τῆς μαμᾶς, τά καθάρισε, τά τύλιξε σ’ ἕνα δέμα, καί τά φύλαξε, νά τά φορέσουν καί τά μωρά πού θά ἔκανε ἡ μαμά μου. Κι ἔτσι ἔγινε καί γι’ αὐτό εἶναι γδαρμένα». Ἄκουγα ἔκπληκτος καί συγκινημένος. Ἡ μητέρα τῶν παιδιῶν γεννήθηκε τό 1970. Τά παπούτσια λοιπόν ἦταν τριάντα ἑπτά ἐτῶν! Ἡ γιαγιά πού τά φύλαξε ἦταν μέ τόν ἄνδρα της εὐκατάστατοι καί εἶχαν οἰκονομική ἄνεση καί εὐμάρεια οὐ τήν τυχοῦσα. Ἀλλά ἦταν συνήθεια τῶν ἀρχοντικῶν καί νοικοκυρεμένων παλαιῶν οἰκογενειῶν νά τά κρατᾶνε ἐνθύμιο καί νά πηγαίνουν ἀπό γενεά σέ γενεά· αὐτό γιά λόγους συναισθηματικούς καί γιά νά μήν πάει τίποτα χαμένο. Εἶπα στό μεγαλύτερο κοριττσάκι, πού μοῦ ἐξήγησε τί συνέβαινε καί ἦταν γδαρμένα· «νά τά κρατήσεις καί σύ, ἀφοῦ εἶσαι πρωτότοκη, γιά τά μωρά σου καί αὐτό νά συνεχίσει “εἰς αἰῶνα αἰῶνος”». Συγχρόνως προσευχήθηκα μέσα μου καί εἶπα: «Θεέ μου, δῶσε μας πολλές παρόμοιες οἰκογένειες, τίς ἔχει ἀνάγκη ἡ πα ατρίδα μας, καί ὁ κόσμος ὁλόκληρος πού στροβιλίζεται μέσα στήν σπα ατάλη καί στήν ἀσύδοτη καί ἄνευ μέτρου ἱκανοποίηση τῶν περιττῶν καί ἀνωφελῶν ἀναγκῶν του, πού τίς δημιουργεῖ καί τίς λανσάρει τεχνηέντως ἡ καταναλωτική μας κοινωνία». Πτολεμαΐδα 2007 Ἀρχιμ. Μελέτιος Ἀπ. Βαδραχάνης 14
ΜΑΡΘΑ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΟΥ-ΞΥΝΟΠΟΥΛΟΥ Κίνητρο τῆς ζωγράφου στό ἔργο της εἶναι ἡ χαρά καί τό θάμβος ἀπό τήν ὀμορφιά, πού κατά τόν Πρεβελάκη εἶναι ἡ ἀφετηρία τῆς Τ Τέέχνης. Μέ τήν τέχν η τῆς ἀκου αρέλας ἡ ζωγράφος ἐκφράζεται μέ ἄνεση. Οἱ εἰκόνες της συχνά διάφανες, χαρωπές, παραμυθένιες χωρίς τούς προβληματισμού ς τῶν Σχολῶν τῆς ζωγρ αφικῆς ἤ τήν ἀνάγκη πρωτοτυπίας. Ἀπ ό τ ό ν ἐ μ πρ ε σ σ ι ο ν ι σ μ ό χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ῖ τ ά στοιχεῖα, πού θά ἀποδώσουν μέ ἐνάργεια τό φῶς καί τήν ἀτμόσφαιρα τοῦ τοπίου, ἀ λ λά θά ἀποδ ώ σ ε ι κ α ί σ υγ κ ε κρ ι μ έ ν η ἀ π ε ι κ ό ν ι σ η τ ο π ί ο υ ἤ κτιρίου. Ἔγραφε ὁ Κων. Ξυνόπουλος: «Ἄς εὐχηθοῦμε τό αἴσθημα τοῦ θάμβους πού τήν ἔκανε νά διατηρήσει μέ τόν χρωστῆρα της στιγμές ἀπό πρόσωπα σκηνές, τοπία νά συντελέσει στό ν’ ἀγαπήσουμε περισσότερο τήν ὀμορφιά καί νά τή διατηρήσουμε γύρω καί μέσα μας». Ἡ Μάρθα Καπετανάκου-Ξυνοπούλου ἔχει ζωγραφίσει: ◆ Τά Τά ἀρχοντικά τῆς Κ Κηφι ηφισιᾶς, ◆ Τά Τά ἐξξωκκλήσια τῆς Β. Ἀτ Ἀττικῆς, ◆ Τή Τήν Βίβλο γιά παιδιά (τῆς Βιβλικῆςς Ἑ Ἑτταιρείας), ◆ Τό Τό Βυζαντινό Π Πα αραμύθι ἀπό τόν Φαίδωνα Κουκουλέ (Σειρά Ἄθως), ◆ Βιβλία σχολικά, ◆ παιδική σειρά (Gutenberg) π.χ. Οἱ ἑπτά μυστικοί, ◆ Τά παράθυυρα τοῦ χ ρόνου (Ἀκρίτας). ◆ «Τ Τό ὄνομά μου - ἡ γιορτή μου» (ἐκδ. Σαΐΐτη). Ἡ κ. Μάρθα Καπετανάκου-Ξυνοπούλου πολύ συχνά μέ πολλή ἀγάπη προσφέρει ἔργα της στό «Δίλεπτον» καί τυχεροί οἱ ἀναγνῶστες πού ἔχο ουν τήν εὐκαιρία νά χαίρονται τή ζωγραφική της, πού συνδυάζει τήν παράδοση, τή λεπτότητα στίς γραμμές καί τήν ἁρμονία τῆς σύνθεσης.
15
Έδεσσα - Μ. Καπετανάκου - Ξυνοπούλου