Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ Τ ΗΣ Ε Π Ε Τ Ε Ι ΟΥ Ε ΟΡ Τ Η Σ Τ ΟΥ
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΥ ΑΓΙΑΣΟΥ Η “ ΑΝΑΠΤΥΞΙΣ „
17
ΤΥΠΟ
Μ Α ΪΟ Υ
· Φ Ρ Α Ν Τ Ζ Η
1959
- ΜΥΤΙΛΗΝΗ
Ο
πνευματικός πατήρ
του Αναγνωστηρίου
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. κ. Ιάκωβος
Ο επίτιμος πρόεδρος του Αναγνωστηρίου κ. Ε .
Χριστοφαρής
ΤΟ ΕΡΓΟΝ
Τ ΟΥ Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο Υ Α Γ Ι Α Σ Ο Υ
Η "ΑΝΑΠΤΥΞΙΣ" Το Αναγνωστήριον Α γιά σου η « Α νά πτυξις » εξακολουθεί να πρωτοστατή εις πάσαν πνευματικήν και εθνικήν κίνησιν. Την Μεγάλην Παρασκευήν ωργάνωσεν ομιλίαν κατά την ακο λουθίαν της αποκαθηλώσεως εις τον Ναόν της Παναγίας με ομιλη τήν τον παρεπιδημούντα συμπολίτην μας κ. Ευστράτιον Χριστοφα ρήν, η ομιλία του οποίου συνεκίνησε τους πιστούς. Την εορτήν των Ταξιαρχών, ήτις τυγχάνει και εορτή του Αναγνωστηρίου, εώρτασεν εφέτος μεγαλοπρεπέστατα χάρις εις τας αόκνους προσπαθείας του κ. Χριστοφαρή και της Διοικήσεως του Ιδρύματος και ιδίως του ρέκτου Προέδρου αυτού κ. Παν. Δ. Πράτσου. Την παραμονήν της εορτής και κατ’ αυτήν ετελέσθη ο εσπε ρινός και η λειτουργία επί του γραφικού Λόφου «Καστέλι» όπου το Ναΐδριον των Ταξιαρχών το οποίον τελεί υπό την σκέπην του Αναγνωστηρίου. Η αίθουσα και το πέριξ του ιδρύματος είχον στολισθή με μυρσίνας, σημαίας και θυρεούς. Τ ης εορτής μετέσχε διμοιρία των Τ Ε Α υπό τον ανθυπολοχαγόν κ. Χρήστον Ζώην και οι μαθηταί και μαθήτρι αι του Γυμνασίου ενδεδυμέναι με εθνικάς ενδυμασίας. Η έναρξις της επισήμου εορτής ήρξατο την 10 π.μ. οπότε οι κώδωνες των Εκκλησιών ήρχισαν να κρούωνται χαρμοσύνως. Η εκκίνησις της πομπής εγένετο εκ του Αναγνωστηρίου. Προηγούντο αι μουσι και της πόλεως ανακρούουσαι εθνικά εμβατήρια και ηκολούθει το μεγαλοπρεπές λάβαρον του Ιδρύματος, πλαισιούμενον από τα λά βαρα των σωματείων. Τέσσερες Φουστανελλοφόροι, εσήκωνον το κουβούκλιον της εικόνος των Ταξιαρχών, στολισμένον με μυρσίνας και τριαντάφυλλα, εντός του όποιου ήτο ανηρτημένη επίχρυσος λυχ νία και ηκολούθει τμήμα μαθητών και μαθητριών ενδεδυμένων ε θνικάς ενδυμασίας. Η κολούθη τμήμα κανιστροφόρων κρατουσών κάνιστρα πλήρη φύλλων δάφνης και ηκολούθουν δυο δεσποινίδες φέ ρουσαι μεγάλον στέφανον εκ δάφνης επί των ταινιών δε ήτο εγγε γραμμένη η αφιέρωσις « το Αναγνωστήριον τω αφανή στρατιώτη ». Η πομπή διελθούσα την αγοράν ηνώθη προ του Ναού της Παναγίας μετά της εκκλησιαστικής πομπής, ( ιερείς, εξαπτέρυγα, λάβαρα) και κατευθύνθη εις την έξοδον της πόλεως προς παραλαβήν της εικόνος των Ταξιαρχών, ήτις είχε κομισθεί παρά των ιερέων και προσκυνη τών εκ του Ναϊδρίου Καστέλι. Η εικών ετέθη εις το κουβούκλιον και επλαισιώθη υπό της διμοιρίας των Τ Ε Α και η όλη πομπή κατηυθύνθη εις το μνημείον
του αφανούς στρατιώτου, όπου παρισταμένου όλου του πληθυσμού Α γ ιά σ ο υ , εψάλη τρισάγιον, υπέρ των κατά τους πολέμους πεσόντων τέκνων της Α γιά σου. Την στιγμήν καθ’ ήν ανεκρούσθη ο εθνικός ύμνος και το απόσπασμα παρουσίαζεν όπλα, ο κ. Χριστοφαρής κα τέθεσεν εκ μέρους του Αναγνωστηρίου τον στέφανον, ενώ αι κανι στροφόροι εσκορπούσαν επί του μνημείου φύλλα δάφνης. Η πομπή με την αυτήν σειράν δια της αγοράς κατηυθύνθη εις το Αναγνωστή ριον, αφ’ ου προ του Ναού εγένετο δέησις και εψάλη το «εν τη γεν νήσει την παρθενίαν εφύλαξας». Ε ις το Αναγνωστήριον εγένετο η τελετή της αρτοκλασίας, εμνημονεύθησαν τα ονόματα των ιδρυτών και συνδρομητών του ιδρύματος και εψάλη η φήμη του Σεβασμιωτά του και το πολυχρόνιον. Μετά το τέλος της θρησκευτικής τελετής ο τέως Πρόεδρος του Αναγνωστηρίου κ. Ιωάννης Χατζηλεωνίδας λαβών τον λόγον λέγει τα κάτωθι: Κυρίες και Κύριοι. Εορτάζουμε σήμερον την επέτειον του Αναγνωστηρίου μας. Ε ις τον εφετεινόν εορτασμόν η Α γ ιά σ ο ς φιλοξενεί ένα εκ των επιλέκτων τέκνων της τον κ. Ευστράτιον Γεωργ. Χριστοφαρήν, τέως επιμελητήν της οδοντοϊατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών τέως Αρχίατρον του Ελληνικού Στρατού, Επ ίτιμον Πρόεδρον του Πανελληνίου οδοντοϊατρικού Συλλόγου και επίτιμον Πρόεδρον του Αναγνωστηρίου μας. Ο συμπαθής φίλος μας κ. Χριστοφαρής είναι άξιος παντός ε παίνου. Ξεκίνησε από μαθητής, σπούδασε στην Ριζάρειον Σχολήν έγινε δάσκαλος από τον οποίον είχαμε την τιμήν να ακούσωμεν τα πρώτα μαθήματα. Προσέφερε όλην την νεανικήν του ζωτικότητα στην Πατρίδα λαβών μέρος σ’ όλες τις μάχες και ανήσυχος όπως ήτο διέθεσε όλην την ορμητικότητά του στο στρατό, αποκομίσας πολλαπλά τραύματα διαμπερή. Την ορμητικότητα του συνέχισε και στο Πανεπιστήμιον, από το οποίον τελείωσε το 1923. Δεν θέλησε να περιορισθή, όπως οι περισσότεροι των φοιτητών στην επαγγελματική ρουτίνα. Δούλεψε σκληρά για την προαγωγή του οδοντιατρικού σχολείου, ως Πρόεδρος του Πανελληνίου οδοντι ατρικού Συλλόγου και τότε μόνον ησύχασε, όταν κατόρθωσε και το προήγαγε εις Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπήρξε εκ των ιδρυτών του Τ .Σ Α .Υ . και ειργάσθη ενθέρμως διά την εξύψωσιν των υγειονομικών. Το πέρασμα του έχει αφήση ίχνη ανεξίτηλα σ’ όλους τους το μείς που ειργάσθη. Κ α ι σήμερα ότε πλέον το όριον της ηλικίας τον ηνάγκασε να απομακρυνθή από το Πανεπιστήμιον εις το οποίον ειργάσθη με ένθερμον ζήλον επί 33 έτη ως επιμελητής αυτού, ενε στερνίσθη το Αναγνωστήριον ίνα διαθέση και την τελευταίαν του ι κ μ ά δ α .
Τον παρακολουθήσαμεν σε όλα τα στάδια της εργασίας του και εί μεθα υπερήφανοι διότι υπήρξαμεν φίλοι του. Την αγάπην του προς το ίδρυμα πολλαπλώς εκδηλώνει, από του θανάτου της πολυκλαύστου του Γαλάτειας. Η συμβολή του κ. Χριστοφαρή θα συντελέσει τα μέγιστα, εις την εξύψωσιν και στέγασιν του Αναγνωστηρίου και ήδη κατόπιν παρακλήσεως του Δ. Συμβουλίου τον πανηγυρικόν της ημέρας θα εκφωνήσει ο παριστάμενος μεταξύ μας επίτιμος Πρόεδρος του Α ν α γνωστηρίου κ. Χριστοφαρής. ΛΟΓΟΣ
κ.
Χ Ρ ΙΣΤΟ Φ Α Ρ Η
Καλώς ήλθατε αγαπητοί φίλοι εις τον σεμνόν τούτον πνευμα τικόν οίκον. Το Αναγνωστήριον σάς υποδέχεται με χαράν και συγκίνησιν και σάς ευχαριστεί θερμώς διά την ευγενή και πρόθυμον συμμετο χήν σας εις την εόρτειον αυτήν συγκέντρωσιν της επετείου της εορ τής του. Κατά την στιγμήν αυτήν, επιτακτικόν επιτελούντες καθήκον, οφείλομεν να αποτίσωμεν φόρον τιμής και ευγνωμοσύνης προς τους αειμνήστους ιδρυτάς του τεμένους τούτου της προόδου, το οποί ον εστέγασε γενεάς συμπολιτών μας, οι οποίοι ως διψώσαι έλαφοι έ σπευδον προς τας πηγάς των πνευματικών υδάτων, δια να απολαύ σωσι το νέκταρ της γνώσεως και πληρώσωσι τον διάθερμον πόθον , οποίος τους εθέρμανε, της αναπτύξεως δηλονότι των πνευματικών γνώσεων των και της ηθικής αναπλάσεως των. Κ α ι προς τον σκοπόν τούτον είχον αφοσιωθεί με όλην την ζέ σιν της ψυχής των, με όλην την ορμήν της θελήσεως των, φοιτώντες ανελλιπώς εις τον ναόν τούτον του πνεύματος, τον οποίον είχον ιδρύσει, αναβαπτιζόμενοι ως εις κολυμβήθραν του Σιλωάμ και α μιλλόμενοι ποιος να υπερβή τον άλλον εις την επιμέλειαν και τον έρωτα προς πλουτισμόν των πνευματικών των γνώσεων. Είναι πράγματι συγκινητική η ιστορία του καθιδρύματος τού του, το οποίον ως μάς πληροφορεί ο ιστοριοδίφης της Α γιά σ ο υ κ. Κολαξιζέλλης, ιδρύθη μέσα εις τον βαρύν χειμώνα της δουλείας, παρ’ ανθρώπων του λαού και εστεγάσθη εις έν οπλοπωλεί ον. Ή το ως μία μικρά φιλική εταιρία, της οποίας οι σκοποί δεν ήσαν βέβαια η απελευθέρωσις του γένους, αλ λ ’ εν σμικρώ είχε και εθνικόν περιεχόμενον, διότι οι εταίροι δεν εδίσταζον υπό τα όμμα τα του τυράννου, να ηγούνται πάσης εθνικής κινήσεως και να καλ λιεργώσι την εθνικήν ιδέαν εις την οποίαν απέβλεπον τότε πάντες οι υπόδουλοι Έ λληνες. Είναι απορίας άξιον πώς κατώρθωσε το ίδρυμα τούτο να δ ι έλθη τας συμπληγάδας της τυραννικής εκείνης εποχής κατά την ο ποίαν η υποψία ήτο το θεμέλιον της διοικήσεως. Μικροί ημεί ς τότε
μαθηταί με συγκίνησιν παρακολουθούσαμεν την εθνικήν δράσιν του πνευματικού τούτου τεμένους, και έκτοτε χρονολογείται η αγάπη μας προς αυτό. Το Αναγνωστήριον υπήρξε το «κρυφό σχολειό» όπου ε καλλιεργεί το η πίστις προς τους δύο πόλους προς τους οποίους εστρέ φετο πάντοτε το Ελλη νικό ν γένος, ήτοι την ελληνικήν παιδείαν και την ορθόδοξον χριστιανικήν θρησκείαν, τα οποία υπήρξαν πάντοτε συνδεδεμένα με την ψυχήν του γένους. Κα ι από τους παράγοντας αυτούς εξεπήδησαν πάντοτε τα με γάλα ιστορικά γεγονότα κατά τα οποία εθριάμβευσεν η ελληνική ψυχή και το ελληνικόν πνεύμα κατά των δυνάμεων του σκότους και της υλιστικής βίας και απέδειξεν ότι τα υψηλά ιδανικά είναι χαρα κτηριστικά γνωρίσματα της ελληνικής φυλής, διά των οποίων αύτη επετέλεσε θαύματα κατά την μακράν ιστορίαν της. Διότι η ελληνική ιστορία είναι η ιστορία πάντων των ανθρώπων επί της γης και έκα στος πολιτισμένος άνθρωπος θεωρεί τον εαυτόν του κατά πρώτον ως πνευματικόν τέκνον της Ελλά δ ο ς της κοιτίδος των φώτων και του πολιτισμού. Ο Ισοκράτης έλεγεν ότι « το των Ελλήνω ν όνομα πεποίηκε μηκέτι του γένους αλλά της διανοίας δοκεί ν είναι και μάλλον Έ λ ληνας καλεί σθαι τους της παιδεύσεως της ημετέρας ή τους της κοι νής φύσεως μετέχοντας ». Δεν έκρινε δηλαδή τους ανθρώπους από την καταγωγήν των αλλά από την μόρφωσιν των και εθεωρούσεν ως Έ λληνας πάντας όσους έτυχον ελληνικής παιδεύσεως. Διά πρώ την φοράν εις την παγκόσμιον ιστορίαν, έν έθνος κατακτά τον κόσ μον όχι διά του πολέμου, αλλά διά της παιδείας και του πολιτισμού. Διά τούτο και οι Ρωμαίοι κατακτήσαντες την Ε λ λ ά δ α στρα τιωτικώς κατεκτήθησαν παρ’ αυτής πνευματικώς, και την ελληνικήν παιδείαν και τον πολιτισμόν ονόμασαν Humanitaten, τον κατ’ εξο χήν δηλ. ανθρώπινον πολιτισμόν. Ε ις όλους τους ξένους πολιτισμούς εισέδυσεν ο ελληνικός πο λιτισμός και όπου εύρεν ευνοϊκόν έδαφος εκαρποφόρησε και ανεπ τύχθη. Δ ια του έργου του Μ. Αλεξάνδρου ο πολιτισμός των Ε λλή νων διεδόθη εις όλον τον τότε γνωστόν κόσμον και διά τούτο ελέ χθη περί του μεγάλου τούτου τέκνου της Ελ λά δ ο ς ότι εγεννήθη στρατηγός και απέθανε κοσμοπολίτης. Διότι ο Μ Αλέξανδρος δεν επεζήτει να κατακτήση τους λαούς άλλα να τους εκπολιτίση και να τους εξελληνίση. Δεν επεζήτει να επιβάλη εξωτερικήν παγκόσμιον επικράτησιν διά σωβινιστικών κατακτήσεων αλλά προσεπάθη να επιτύχη εσωτερικήν συνάφειαν του Ελληνισμού με όλον τον κόσμον. Προσεπάθει δηλαδή να επιτύχη την ρήσιν του Ι σοκράτους ότι Έ λ ληνες δέον να θεωρούνται οι μετέχοντες της Ελληνικής παιδείας. Τας ωραίας αυτάς παραδόσεις προσεπάθησαν να ακολουθή σουν και οι ιδρυταί του πνεματικού τούτου καθιδρύματος. Είς τας σκοτεινάς εκείνας ημέρας της δουλείας ήναψαν μίαν μικράν λ υ χ ν ίαν
η οποία σήμερον αναζωπυρουμένη διά των προσπαθειών των απο γόνων των, κατέστη τηλαυγής φάρος, ελκύων δια της λάμψεως του πάντας όσοι πιστεύουσα εις τους ευγενείς σκοπούς εις τους οποί ους το ίδρυμα τούτο αποβλέπει Οί πρωτοπόροι του πνευματικού τούτου τεμένους, μη λησμο νούντες τας υψηλάς και ωραίας παραδόσεις της μεγάλης και ευγε νούς φυλής εις την οποίαν ανήκον, δεν παρεγνώριζον το καθήκον των προς το τότε παρόν αλλά και τας υποχρεώσεις των προς το μέλλον, του οποίου την ανατολήν ανέμενον με μεγάλας ελπίδας και ε θν ικόν ενθουσιασμόν. Α ν και δεν είχον μεγάλην μόρφωσιν είχον όμως την θέλησιν και ενεπνέοντο από εν θουσιασμόν προς μάθησιν και ε πί στευον εις τα διδάγματα του Πλά τωνος ότι ο άνθρωπος γίνεται το η μερώτερον των ζώων αν τύχη καλής παιδείας ενώ τουναντίον γίνεται το αγριώτερον απ' όλα τα ζώα όσα υπάρχουν επί της γης, άν δεν τραφή καλώς πνευματικώς. « Η παιδεία», έλεγεν ο αυτός Πλάτων, « είναι δύ ναμις της ψυχής θεραπευτική». Ό τα ν ο διάσημος σοφιστής Γ οργίας ηρώτησε τον Σωκράτη ποίαν γνώμη έχει περί του μεγάλου βασι λέως των Περσών Δαρείου και αν τον θεωρεί ευτυχή, ο Σωκράτης απήν τησεν : « ουκ οί δα πως αρετής και παιδείας έχει». Διά να σου απαντή Ο επίτιμος πρόεδρος του σω δηλαδή τι άνθρωπος είναι και αν Αναγνωστηρίου εκφωνών τον είναι ευτυχής πρέπει να γνωρίζω τό πανηγυρικόν της ημέρας. μέτρον της παιδείας και της άρετής του. Δεν τον ενδιέφερον ούτε τα πλούτη του ούτε το μεγαλεί ον του ως Βασιλέως, αλλά η παιδεία και η αρετή του. Κατά τους σκοτεινούς χρόνους της δουλείας το ελληνικόν γ έ νος αντικρύζον μυρίους κινδύνους, δεν έπαυσε να καλλιεργή την παιδείαν και να εκμανθάνη την ένδοξον ιστορίαν του, η οποία του εχρησίμευεν ως παρήγορος άγγελος και ελπίς ανατολής καλυτέρων ημερών. Είς τους ναούς, εις τα μοναστήρια, εις το ύπαιθρον, υπό το φώς της Σελήνης εξεπαιδεύοντο οι Ε λληνόπαιδες. Καί είναι συγ κινητικόν το μικρόν εκείνο τραγουδάκι, το οποίον καθρευτίζει τον πόθον των παιδιών της μαύρης εκείνης εποχής να μάθουν γράμματα αλλά και τας δυσκόλους συνθήκας υπό τας οποίας μετέβαινον εις τα κρυφά σχολειά : φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ.
να πηγαίνω στο σχολειό, να μαθαίνω γράμματα του θεού τα πράμματα». Έ να τέτοιο λοιπόν κρυφό σχολειό πρέπει να θεωρηθή και το Αναγνωστήριο μας τούτο. Οί εταίροι της εποχής εκείνης έχοντες επίγνωσιν της περιωρι σμένης μορφώσεως των, ίδρυσαν τον μικρόν τούτον πνευματικόν οίκον διά να προαχθώσιν εις μόρφωσιν και αρετήν. Λάτρεις δε του ευγενούς και του ωραίου έλαβον ως σήμα του ιδρύματος την Α θη νάν μίαν από τας μεγαλυτέρας θεότητας του ολυμπιακού πανθέου η οποία ήτο θεά της διανοίας και της συνέσεως, η προστάτις πάσης τέχνης και κυρίως των γυναικείων τεχνών, η προστάτις της γεωρ γίας και κεραμευτικής και η οποία εφύτευσε το κάλλιστον δώρον διά τον άνθρωπον, την ευεργετικήν ελαίαν. Η Αθηνά ήτο επίσης η προστάτις των πόλεων ως και του πολέμου, όστις απητείτο διά την σωτηρίαν των πόλεων τούτων. Ή τ ο η αβρά και σοβαρά παρθέ νος, η πλέον άσπιλος θεά, η οποία ετύφλωσε τον Τειρεσίαν, διό τι την είδε λουομένην και απέκρουσε μετά βδελυγμίας τον έρωτα του Η φαίστου. Πολλαί είναι αι ποιητικαί παραδόσεις περί της γεν νήσεως της Αθηνάς, αλ λ ’ η πλέον δημοφιλής και επικρατεστέρα είναι ότι εγεννήθη εκ της κεφαλής του Διός του πατρός Θεών και ανθρώπων. Αναφέρει δηλ. η παράδοσις, όπως ενθυμεί σθε από τα παιδικά σας έτη της σχολικής φοιτήσεως σας, ότι κατά συμβουλήν της Γης και του Ουρανού ο Ζευς κατέπιε την πρώτην σύζυγον του Μήτιν, η οποία ήτο έγκυος την Α θηνάν, διά να μη γεννηθή εκ της συζύγου του αυτής και άλλον τέκνον και λάβει την βασιλείαν του ουρανού. Ο Όμηρος αναφέρει, ότι η Αθηνά εξεπήδησε πάνοπλος εκ της κεφαλής του Διός αφού ο Ή φαιστος εκτύπησε την κεφαλήν του διά πελέκεως. Ε π ί τη θέα της Αθηνάς ο Ό λυμπος, η κατοικία των θεών, τρέμει εκ καταπλήξεως, η γη ανακράζει εκ χαράς, η θά λασσα συγκινείται εις τα βάθη της και ο ήλιος πλήρης θαυμασμού σταματά το άρμα του μέχρις ότου η Αθηνά καταθέσει τ’ απαστρά πτοντα όπλα της. Βεβαίως αυτά είναι μύθοι, αλλά εις τους μύθους των αρχαίων Ελλήνω ν κρύπτεται πάντοτε μία αλληγορική παρά στασις. Η γέννησις της Αθηνάς εκ της κεφαλής του Διός, δηλοί την σοφίαν και την φρόνησιν τα οποία πηγάζουν από τον νουν, του οποίου έδρα θεωρείται η κεφαλή. Οι αείμνηστοι λοιπόν ιδρυταί του καθιδρύματος τούτου, λά τρεις του ευγενούς και του ωραίου, λαβόντες ως σήμα την ωραίαν αυτήν παρθένον, την θεάν της σοφίας και της φρονήσεως και προ στάτιδος των ωραίων τεχνών, ως και τον τίτλον « Αναγνωστήριον η Α Ν Α Π Τ Υ Ξ ΙΣ » απέβλεπον εις το να ηγηθώσι της πνευματικής και ηθικής αναπλάσεως των μελών και συγκεκαλυμένως της καλ λιεργίας των εθνικών ιδεωδών. Ή τ ο η ωραία τότε εποχή κατά την όποιαν ο υλισμός δεν είχε διαβρώσει τας σκέψεις και ο κόσμος ε ζούσε με τα ωραία υψηλά ιδανικά. Ε κ των ουρανίων ήδη δωμάτων αι ψυχαί των αειμνήστων εκεί
νων σκαπανέων της προόδου θα αγάλλωνται βλέπουσαι ότι ο σπό ρος τον οποίον έσπειραν έπεσεν εις γόνιμον γην και έγεινε πλατύ φυλλον δένδρον, το οποίον ως οι κέδροι του Λιβάνου, φιλοξενεί υπό την σκιάν του τους φιλοτίμους συνεχιστάς της ευγενούς προσπα θείας των. Η ανάμνησις μας προς τους πρωτοπόρους του σεμνού τούτου καθιδρύματος θα παραμείνη πάντα ευλαβική και άπειρος θα είναι η ευγνωμοσύνη μας προς αυτούς. Τας γραμμάς αυτάς αφι ερώ ως πνευματικόν μνημόσυνον εξ ονόματος των μελών του Α ν α γνωστηρίου προς τε τους ιδρυτάς αυτού ως και πάντας όσοι ηθικώς και υλικώς συνέβαλον εις την πρόοδον αυτού ευχόμενος την μνήμην αυτών αιωνίαν. Είμαι βέβαιος ότι κατά την στιγμήν αυτήν κατά την όποιαν ως τέκνα μιας πνευματικής οικογενείας εορτάζομεν την επέτειον του σωματείου μας, αι ψυχαί των αειμνήστων ιδρυτών και ευεργε τών αυτού, συμμετέχουσι της πνευματικής πανδαισίας, επευλογού σαι το έργον των φιλοτίμων και ακαμάτων διαδόχων των, οι όποιοι οιστρολατούμενοι από ένθεον ζήλον, όχι μόνον εξεπλήρωσαν αλλά και υπερέβησαν κατά πολύ τους σκοπούς τους οποίους οι αείμνηστοι οραματίσθησαν, ώστε ο τίτλος « Αναγνωστήριον » έχασε προ πολλού την περιωρισμένην έννοιαν του. Διότι οι σκοποί και η δρά σις του Αναγνωστηρίου ανάγονται πλέον εις ευρυτέρους ορίζοντας και αν κρατείται ο τίτλος « Αναγνωστήριον » είναι διότι πρέπει να σεβασθώμεν την παράδοσιν και την θέλησιν των ιδρυτών του. Η φήμη του Αναγνωστηρίου έχει προ πολλού υπερβεί τα όρια όχι μόνον της Α γιά σ ο υ άλλα και της Λέσβου, πάντες δε οι παρα κολουθούντες της δράσιν του εκφράζονται επαινετικώς δι’ αυτό. Η ομάς των καθηγητών και επιλέκτων οδοντιάτρων των Αθηνών οι όποιοι επεσκέφθησαν πέρυσι την Α γ ιά σ ο ν , μοί εξέφρασαν τον θαυμασμόν των διά το Αναγνωστήριον μας περί του οποίου πολλά κις τους είχα ομιλήσει και δεν επίστευον ότι εις μίαν ορεινήν κωμό πολιν θα εύρισκον τοιούτον ίδρυμα. Το Αναγνωστήριον αποτελεί το καμάρι της Α γιά σου, αποτελεί την προθήκην και τον καθρέπτην, εις τον οποίον καθρεπτίζεται η πνευματική ωριμότης των τέκνων της. Διά τούτο πρέπει να πυκνωθώσιν αι τάξεις των μελών του ώστε ν’ αποκτήση οικονομικήν ευρωστίαν και δυνηθή ν’ ανταπο κριθή προς τους ευγενείς σκοπούς τους οποίους επιδιώκει. Το Α ν α γνωστήριον πρέπει να καταστή ο εντευκτήριος οίκος πάντων όσοι διαπνέονται από υψηλά ιδανικά, ώστε να εκπορεύεται εξ αυτού πά σα ευγενής πρωτοβουλία αποβλέπουσα εις την εξυπηρέτησιν του συνόλου. Ε ι ς εκ των σκοπών εις τους οποίους πρέπει ν’ αποβλέψη το Αναγνωστήριον είναι η δημιουργία τουριστικής κινήσεως. Η Α γ ιά σος προικισθεί σα υπό της φύσεως με εξαιρετικάς καλλονάς, δεν πα ρουσιάζει δυστυχώς την τουριστικήν κίνησιν της οποίας αξία τυγχά
νει και τούτο διότι δεν κατώρθωσε ν’ αποκτήση οργάνωσιν η οποία διά καταλλήλου διαφημίσεως να προσελκύσει τουρίστας. Α λ λ ’ ο τουρισμός είναι προπαγάνδα και αυτή απαιτεί καταλλήλους ανθρώ πους διά να ευδοκιμήση. Πιστεύω ακραδάντως ότι εκ της πρωτο βουλίας του Αναγνωστηρίου δύναται να εκπορευθή η τοιαύτη κίνη σις ως επίσης πιστεύω ότι μεγάλα θα είναι τα ηθικά αλλά και υλ ι κα οφέλη διά τον τόπον μας εκ της επισκέψεως των ξένων τους ο ποίους διά του τουρισμού θα προσελκύσωμεν. Είναι αναχρονιστική η σκέψις ότι οι ξένοι θα έλθουν οποσδήποτε λόγω του Ιερού Προ σκυνήματος το οποίον υπάρχει εις τον τόπον μας. Με τα μέσα συ γκοινωνίας της σήμερον ο προσκυνητής έρχεται εκτελεί το θρησκευ τικόν του καθήκον και απέρχεται εντός ωρών. Διά του τρόπου όμως αυτού δεν οφελεί ται ο τόπος, εν ολίγοις δεν πέφτει το χρήμα εις την αγοράν. Ο σοφός συμπολίτης μας, αείμνηστος Παπαμι χαήλ, ο όποιος ηγάπα και εθαύμαζε την Α γ ιά σ ο ν, ελυπεί το διότι αι εξαιρετικαί φυσικαί καλλοναί αυτής μένουν άγνωστοι εις το πολύ κοινόν. Πρέπει λοιπόν όλοι να περιβάλλωμεν με αγάπην το ίδρυμα τού το, ώστε να δυνηθή να εκπληρώση τους ευγενείς σκοπούς τους οποίους επιδιώκει και ν’ αποδώση πολλαπλασίους καρπούς, εν τη βεβαιότητι ότι επιτελούμεν ένα ευγενές καθήκον και εξυπηρετούμεν το σύνολον, το οποίον έχει ανάγκην της βοηθείας μας, « χωρίς κα κία για κανένα, με αγάπη για όλους». Εύχομαι εις πάντας υμάς υγείαν και ευτυχίαν και όπως το ε πόμενον έτος εορτάσωμεν την εορτήν αυτήν υπό καλυτέρους οιω νούς, εις δε τους φιλοτίμους σκαπανείς, οι όποιοι με τόσον ζήλον εργάζονται υπέρ της πραγματοποιήσεως των ευγενών σκοπών εις ους το ίδρυμα αποβλέπει, επαναλαμβάνω το των προγόνων μας : « θαρσεί ν χρη τάχ’ αύριον αμείνων έσται », πρέπει να έχομεν θάρ ρος με την ελπίδα ή μάλλον την πεποίθησιν ότι θ’ ανατείλωσιν ευ τυχέστεραι ημέραι διά το ίδρυμα τούτο, το οποίον με τόσην αγάπην περιβάλλωμεν πάντες και ότι συντόμως θα στεγασθή εις κατάλ ληλον δι' αυτό χώρον ώστε να δυνηθή ν’ ανταποκριθή εις τας ελπίδας των εργατών του και να καταστή το Αναγνωστήριον ο εντευκτή ριος οίκος πάντων όσοι πιστεύουσιν εις τα υψηλά ιδανικά και η δράσις του ιδρύματος επεκταθή εις ευρυτέρους ορίζοντας.
Ο εκ των μελών του Αναγνωστηρίου παλαίμαχος διδάσκαλος και ιστοριοδίφης Αγιά σου κ. Ευστράτιος Π. Κολαξιζέλλης λαβών τον λόγον λέγει τα κάτωθι : Κυρίες και Κύριοι Σήμερα ημεί ς ως Αναγνωστηριακοί έχομεν μεγάλην χαράν διότι κατά την εφετεινήν επέτειο εορτή του Αναγνωστηρίου μας βρί
σκεται μεταξύ μας ο συμπαθής και αγαπητός μου μαθητής κ . Ε υ στράτιος Χριστοφαρής διά τον οποίον είμαι υπερήφανος. Είναι ο σεμνός Ριζαρείτης του Καλαγανείου κληροδοτήματος, ο ενθουσιώ δης δάσ καλος της Γέρας εις την οποίαν και υ πανδρεύθη την α λησμό νητον Γαλάτειαν, ο γεναί ος αξιωματικός του Ελληνικού στρατού, ο ενθουσιάζων τους άνδρας του με την ρητορικήν του και προκινδυ νεύων εις τας μάχας, ο επιμελητής της οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο επίτιμος Πρόεδρος του Πανελληνίου ο δοντιατρικού Συλλόγου, το επίτιμον μέλος του Αναγνωστηρίου, ο αφιερωτής αυτού και ο συνεργαζόμενος με τον Μητροπολίτην κ. Ιάκωβον διά να λυθή το πρόβλημα της στεγάσεως του Αναγνω στη ρίου. Να τον χαιρώμαστε.
Είτα προσεφέρθησαν αναψυκτικά και ε πικολούθησαν εθνικοί χοροί. Η γενική εντύπωσις είναι ότι ουδέποτε η Α γ ιά σ ο ς είδε τοιαύτην εορτήν. * Ε ν Α γιά σω τη 20 Αυγούστου
1959
Η Γεν. Γραμματεύς
Ο Πρόεδρος Πάνος Δ. Πράτσος
Γιαννούλα Τα
Μ έλη
Πάνος Μ. Ευαγγελινός Προκοπ. Χρ. Στεφάνου Ιωάννης Χατζηλεωνίδας Ευστράτιος Ξενέλλης Ιω άννης Α λεντά ς
Αναστασέλλη
Ο Ο Ο Ο Ο Ο
Ο
Μέλη του Αναγνωστηρίου Διακρίνονται επίτιμος πρόεδρος αυτού κ. Στρ. Χριστοφαρής πρόεδρος αυτού κ. Πάνος Πράτσος ιστοριοδίφης Α γιά σο υ κ. Ε . Κολαξιζέλλης κ. Πρ. Στεφάνου σύμβουλος του Αναγνωστηρίου κ. Χαρ. Κορομηλάς σύμβουλος κ. Προκ. Κουτσκουδής σύμβουλος
διάκοσμος
του
« Α Ν Α Π Τ Υ Ξ ΙΣ »
Αναγνωστηρίου
κατά
την ημέραν
Αγιά σου η της εορτής.
Η κορυφή του Ολύμπου επί της οποίας ευρί σκεται το Ναΐδριον του Προφήτου Η λ ία την οποίαν εφωταγώγησε το
και
Αναγνωστήριον
κατά τας Εθ νικά ς Εορ τά ς.
Ο
Ό λυμπος Αγιάσου