ΜΗΝΙΑΙΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΑΣΩ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΙΕΡΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΟΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ MYTIΛHNHΣ
ΚΟΥ
ΙΑΚΩΒΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ :
ΕΜΜ.
Γ.
ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ
ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ E.Γ.M., Από Θεού ευλογημένος προμαχών πολιτισμού » ΙΑΚΩΒΟΥ Γ. ΚΛΕΟΜΒΡΟΤΟΥ, Πρωτοσυγκέλλου, Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Προκόπιος Κουζέλλης, ο εξ Αγιάσου (τέλος)............................................. » ΕΜΜ. Γ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ, Πρωτοπρεσβ., Η ιερά ασμα τογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου [2] . . . . » ΣΤΡΑΤΗ Π. ΚΟΛΑΞΙΖΕΛΛΗ, Το Βασιλικό φερμάνι του Σουλτάνου Μουσταφά Β' [1|......................... »
129
131 136 142
XΡΟΝIKA
Υπέρ του Εθνικού Αγώνος............................................. Πρόγραμμα Κατηχητικών Σχολείων................ Η περί το Ι. Προσκύνημα κίνησις.................................... Πίναξ των περιεχομένων του Δ' τόμου ..........................
» » » »
151 152 124 159
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1940
ΕΤΟΣ Δ'
ΑΡΙΘΜ. 10-11 -12
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μυτιλήνης κ.κ. ΙΑΚΩΒΟΣ κατά την λιτανείαν της εφετεινής πανηγύρεως του Ι. Προσκυνήματος
ΑΓΊΑ
ΣΙΩΝ
ΜΗΝΙΑΙΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΑΣΩ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΙΕΡΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΟΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ κ. ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΤΟΣ Δ'
ΑΡΙΘΜ. 10-11-12
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΕΜΜ. Γ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
Πρωτοπρεσβύτερος
1940
ΑΠΟ ΘΕΟΥ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΣ ΠΡΟΜΑΧΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Επί εν ολόκληρον έτος το Ελληνικόν Έθνος ηγωνίζετο να κρατηθή μακράν της νέας ευρωπαϊκής συρράξεως και να συν τελέση πάση δυνάμει εις την εξασφάλισιν της ειρήνης εν τη Βαλ κανική. Την προσπάθειαν ταύτην του Έθνους μας προσεποιήθη ότι ανεγνώριζε και εξετίμακαι ο Ιταλός δικτάτωρ δι' όσων εδή λωσε περί του σεβασμού των γειτόνων του, και συγκεκριμένως και της Ελλάδος, ότε απεφάσιζεν εκείνος ν’ αναμιχθή εις τον πό λεμον την στιγμήν πλέον, καθ’ ην έπιπτεν η μία εκ των αντι πάλων του Άξονος δυνάμεων, δια να μετάσχη ακόπως και ανωδύνως των λαφύρων της νίκης. Αλλά δεν παρήλθε πολύς χρόνος και ιταλικόν υποβρύχιον εν καταδύσει ετορπίλλιζεν ανάνδρως το αποδίδον τας τιμάς εις την πανήγυριν της Θεομή τορος εν Τήνω εθνικόν μας εύδρομον «Έλλη». Εκρατήσαμεν τον πόνον μας και την αγανάκτησίν μας, και προσεποιήθημεν ότι ηγνοούμεν τον άνανδρον δολοφόνον και προσεπαθήσαμεν να τον καλύψωμεν με τας ιδίας μας χείρας, εις τρόπον, ώστε και ο ίδιος έφθασε να πιστεύση ότι πράγματι ήτο δυνατόν να πιστεύ σωμεν ότι ηδύνατο ν’ ανήκη εις άλλην εθνικότητα η δολοφονι κή τορπίλλη και όχι εις την ιταλικήν ! Αυτάς τας προς αντι κατάστασιν του τορπιλλισθέντος σκάφους αυθορμήτους των Ελλήνων εισφοράς ηρνείτο η Εθνική μας Κυβέρνησις να δε χθή, εφ' όσον προσεφέροντο χάριν του σκοπού τούτου, ως κατα φαίνεται και εκ της αλλαχού πού παρόντος δημοσιευομένη απαντήσεις του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως προς την Επι τροπείαν του ημετέρου Ιερού Προσκυνήματος. Και τούτο προ φανώς δια να μη επεκταθή η κατά του μαντευομένου ενόχου αγανάκτησις του Έθνους και δια να μη ταραχθή ίσως περισ σότερον η συνείδησις του δολοφόνου ..., όστις, ενώ αφ' ενός
επέρριπτεν αλλού την ενοχήν, ελύσσα αφ’ ετέρου δια την εξ αφορμής του εγκλήματος πανταχόθεν εκδηλωθείσαν εθνικήν ενότητα και αλληλεγγύην. Αλλά πριν έτι παρέλθη η εκ του μάτην αποκρυπτομένου κακουργήματος αλγεινή εντύπωσις του Έθνους, ο αναιτίως δολοφονήσας κατά την Μεγάλην Παρα σκευήν του παρελθόντος έτους Αλβανούς πολίτας και στρα τιώτας, και απροκλήτως καθυποτάξας την πτωχήν Αλβανίαν με την γελοίαν εκείνην κωμωδίαν της συνενώσεως του αλβανι κού στέμματος μετά του ιταλικού, υπέβαλεν εις τα μίσθαρνα δημοσιογραφικά του όργανα τα όσα κατά της Ελλάδος και των εθνικών της αρχηγών διετυμπάνιζον περί δήθεν καταπιέσεων των εν Ηπείρω Αλβανών, τους οποίους ήθελε δήθεν ν’ απελευθέρωση ο υποδουλώσας τους εν Αλβανία ομοφύλους των! Εις κοινός επικεκηρυγμένος ληστής ανεκηρύχθη υπό των οργάνων του Ιταλού κατακτητού ως εθνικός ήρως εις εξευτελι σμόν και της ιδέας του ηρωϊσμού και της πράγματι ηρωικής ιστο ρίας του όντως ηρωικού αδελφού αλβανικού λαού, και εις επιφα νής λειτουργός της Ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας εσυκο φαντήθη ως οργανωτής ... συμμοριών ! Πάντα δε ταύτα μόνον σκοπόν είχον να προλειάνωσι το έδαφος δια το βάρβαρον τελε σίγραφον της νυκτός της 27ης προς την 28ην Οκτωβρίου 1940, δια του οποίου εζητήθη ιταμώτατα η εντός τριών μόλις ωρών υποδούλωσις της χώρας, ήτις υπήρξεν η κοιτίς της ελευθερίας και ήτις εξηγόρασε την σημερινήν της ανεξαρτησίαν δια ποτα μών τιμίου ηρωικού αίματος! Αλλά δεν ήτο δυνατόν να υποδουλωθή τόσον εύκολα η Ελλάς. Η απάντησις εδόθη αυτοστιγμεί από τον Κυβερνήτην του Έθνους. Χωρίς να ζητηθή καιρός δια βολιδοσκοπήσεις και υπολογισμούς, αντήχησεν εις τα ώτα του καταπλήκτου Ιτα λού διπλωμάτου η ελληνική πρόκλησις «Μολών λαβέ» και εσκίρτησεν αναμφιβόλως από αγαλλίασιν και υπερηφάνειαν το εκεί που περιϊπτάμενον πνεύμα του Σπαρτιάτου Λεωνίδου και του επικού ήρωος της Αλαμάνας. Εν ακαρεί αντήχησεν ανά το Πανελλήνιον ο γνώριμος εις τους ελληνικούς αιθέρας πολε μικός παιάν «Ίτε παίδες Ελλήνων . .. νυν υπέρ πάντων ο αγών» και έσπευσαν εις την φωνήν της Πατρίδος τα τέκνα της και προέταξαν τα στήθη των εις τα «άρματα μάχης» και εις τας «βόμβας μεγάλου διαμετρήματος», τας οποίας διαθέτει ο άνευ ψυχής και πνεύματος μηχανοκίνητος νεοβαρβαρικός στρα τός των δούλων του Ρωμαίου ψευδοκαίσαρος. Με την πίστιν
εις τον Θεόν των Πατέρων μας εις την ψυχήν, με την επίκλησιν του ονόματος της Υπερμάχου Στρατηγού μας εις τα χείλη, του ονόματος της Θεομήτορος, της οποίας την ιεράν μνήμην εβεβήλωσαν την 15ην Αυγούστου 1940 οι Ιταλοί, με την αγάπην προς την Πατρίδα μας και προς τας ιδέας τας οποίας αύτη εκπροσωπεί βαθύτατα ερριζω μένας εις την καρδίαν, με την τυφλήν μέχρι θανάτου εμπιστο σύνην και αφοσίωσιν εις τον Βασιλέα μας και εις τον Εθνικόν Κυβερνήτην, οι οποίοι την στιγμήν αυτήν ενσαρκώνουν του όλου Έθνους την θέλησιν να ζήση ελεύθερον ή ν’ αποθάνη, με την παντοειδή ενίσχυσιν της κραταιάς μας συμμάχου και υπό τας ευχάς όλων των ελευθέρων ανθρώπων, οι γενναίοι μας στρατιώται γράφουν νέας σελίδας δόξης, ηρωϊσμού και αυτο θυσίας, και απωθούν τον βάρβαρον επιδρομέα πολύ πέραν των ελληνικών βουνών, και απελευθερώνουν πόλεις ελληνικάς και πληθυσμούς ομοφύλους, και φέρουν το μήνυμα της ελευθερίας και προς τους αναξιοπαθούντας αδελφούς Αλβανούς, και δίδουν το σύνθημα της γενικής αντιστάσεως κατά της ωμής υλιστι κής βίας εις όλους τους ορθοδόξους λαούς της Βαλκανικής, και ενισχύουν εις την συνεχιζομένην ηθικήν αντίστασίν του το φίλον Τουρκικόν Έθνος, και δίδουν ασφαλή ερείσματα δια την ορι στικήν νίκην και την δια μίαν ακόμη φοράν επικράτησιν των ωραίων ιδεών, αι οποίαι καθωραΐζουν την τρισχιλιετή ιστο ρίαν του Ελληνικού Έθνους, του αιωνίου τούτου προμαχώ νος του παγκοσμίου πολιτισμού. Και ταύτα ενώ παλαίομεν προς μίαν ισχυρόν και μεγάλην Δύναμιν, πολλάκις καυχηθείσαν δια τον όγκον της και δια την υλικήν της υπεροχήν. Σήμερον είπερ ποτέ ισχύει το του ψαλμωδού «Αύτη η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου· Αυτός γαρ εν μέσω σου και ου σαλευθήση».
Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ ΚΟΥΖΕΛΛΗΣ, Ο ΕΞ ΑΓΙΑΣΟΥ Του Πανοσιολ. Πρωτοσυγκέλλου κ. ΙΑΚΩΒΟΥ Γ. ΚΛΕΟΜΒΡΟΤΟΥ
(Συνέχεια από σελ. 115 και τέλος)
Ο Προκόπιος κατά Σεπτέμβριον του 1851, συνοδεύων ως Πρωτοσύγκελλος του Παναγίου Τάφου τον Πατριάρχην Ιεροσο λύμων Κύριλλον, μεταβαίνοντα εις Κωνσταντινούπολιν, ήλθεν εις την Μυτιλήνην και επεσκέφθη την γενέτειράν του Αγιάσον,
Δεν γνωρίζομεν πόσον χρόνον παρέμεινεν. Είναι γνωστόν μόνον εκ τινος πράξεως, σωζομένης εν τω ιστορικώ αρχείω του Ιερού Προσκυνήματος, ότι κατά τας ημέρας της εν Αγιάσω παραμονής του εδώρησεν εις τον Ναόν της Παναγίας υπέρ των εκθέτων βρε φών, άτινα εκ παλαιάς παραδόσεως συνετήρει ο Ιερός Ναός, την εν Μυτιλήνη πυρποληθείσαν οικίαν του Παναγίου Τάφου, έχων προς τούτο την συγκατάθεσιν του Πατριάρχου. Την σχετικήν πράξιν δημοσιεύομεν κατωτέρω: Δια του παρόντος χαριστηρίου γράμματος δήλον γίνεται, ότι εγώ ο επιτετραμμένος Πρωτοσύγγελος του Παναγίου Τάφου Κ. Προκόπιος, συναινέσει και της αυτού Μακαριότητος του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Κ.Κ. Κυρίλλου, χαρίζω την εις Μιτυλήνην πυρποληθείσαν οικίαν του Αγίου Τάφου, σύμπληοι της οποίας εισίν από το άνωθεν μέρος η γυνή του Κοντή Πουρνάζου, από το κάτωθεν η Βλωτίνα θυγάτηρ του Κομνη νάκη, από τα έμπροσθεν δρόμος, και από τα όπισθεν . . ., εις τα πτωχά της ιεράς εκκλησίας Αγιάσου της Υπεραγίας ημών Θεοτόκου, δια να την μεταχειρισθή ανενοχλήτως και αναμφισβητήτως από του νυν ως ίδιον κτήμα, χωρίς να έχη να απαιτή δικαίωμα τι ουδείς επ’ αυτής. Όθεν εις ένδειξιν της αληθείας εγράφη το παρόν χαριστήριον έγ γραφον, το οποίον αναγνωσθέν ευκρινώς και μεγαλοφώνως υπεγράφη παρ’ εμού του Πρωτοσυγγέλου Κ. Προκοπίου, και παρ’ αξιοπίστων μαρτύρων, ίνα έχη το κύρος και την ισχύν εν παντί τόπω και Κριτηρίω. Εγένετο εν Αγιάσω της Μιτυλήνης την 8 Σεπτεμβρίου 1851. ο του παναγίου τάφου πρωτοσύγγελος προκόπιος επιβεβαιοί. Βασίλειος Βράνης γραφεύς
Η ουτωσίν όμως γενομένη δωρεά έχει μορφήν αγοροπωλη σίας, διότι, ως εξάγεται εκ του κάτωθι δημοσιευομένου επισήμου γράμματος, το οποίον απέστειλεν εκ Κωνσταντινουπόλεως ο παρεπιδημών εν αυτή Πατριάρχης Ιεροσολύμων Κύριλλος προς τους Επιτρόπους της Ιεράς Εκκλησίας Κοιμήσ. της Θεοτόκου Γιαννάκην Μακαρώνην, Τζάννον Αντωνίου και Γιαννάκην Τζαν νετήν, ο Πρωτοσύγκελλος Προκόπιος εισέπραξε παρά του ταμείου του Ναού 2.000 γρόσια, δια να παραχωρήση «εν είδει αφιερώ σεως προς τα πτωχά της αυτόθι Ιεράς Εκκλησίας Κοιμήσ. Θεο τόκου» την εν Μυτιλήνη πυρποληθείσαν «προ τινος καιρού» οικίαν του Παναγίου Τάφου. + Κύριλλος ελέω Θεού Πατριάρχης της αγίας Πόλεως Ιεροσολύμων και πάσης Παλαιστίνης. Τιμιώτατοι και χρησιμώτατοι Επίτροποι της εν Αγιάσω Ιεράς Εκκλησίας της κοιμήσεως της υπεραγίας Θεοτόκου ό,τε κυρ Γιαννάκης Μακαρώνης, ο κυρ Τζάννος Αντωνίου, και ο κυρ Γιαννάκης Τζαννετής, και οι εν Χω αγαπητοί της ημών Μετριότητος! Χάρις είη τη Τιμιότητι σας και ειρήνη παρά Θεού, παρ’ ημών δε ευχή και ευλογία και συγχώρησις. Επανελθών εσχάτως αυτόθεν ο οσιώ τατος Πρωτοσύγκελλος κυρ Προκόπιος ανεκοίνωσε προς ημάς, ότι καθ’ ην είχεν ημετέραν Κυριαρχικήν Εντολήν, παρεχώρησεν αντί δύω χιλιάδων
γροσίων εν είδει αφιερώσεως προς τα πτωχά της αυτόθι Ιεράς Εκκλη σίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το οικόπεδον της εν Μιτυλήνη πυρ ποληθείσης προ τινος καιρού οικίας του Παναγίου Τάφου, και παραλα βών το χρηματικόν τούτο ποσόν, εκύρωσε μεν την τοιαύτην αφιερωτικήν πράξιν του δια τακτικού χαριστηρίου Γράμματος, ούπερ αντίγραφον παρέστησε προς η μάς, συνεφωνήθη ό μως υπό της οσιότη τός του και υμών, ίνα το κύριον και νόμιμον χαριστήριον Γράμμα εκδοθή παρ’ ημών ενταύθα εις Κωνσταντινούπολιν, και αποσταλή προς την τιμιότητά σας, και τούτου ένεκα προς ασφάλειάν σας μέχρι της εκδόσεως αυτού παρέδωκεν εις χείράς σας χρεωστι κόν ομόλογον ο ρη θείς Πρωτοσύγκελ λος, δι’ ας έλαβε δύω χιλιάδας γρο σίων. Ταύτα πληρο φορηθέντες από ζώ σης παραστάσεως της οσιότητός του, και συνάμα παραλαβόν τες τα χρήματα, επε δοκιμάσαμεν την τοι αύτην αυτού πρά Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων ξιν, ως γενομένην Προκόπιος Κουζέλλης, ο εξ Αγιάσου. καθ’ ημετέραν εντο λήν, και εκδόντες ήδη το επί ταύτη προσήκον Πατριαρχικόν ημών χαριστή ριον Γράμμα, διευθύνομεν αυτό προς την τιμιότητά σας συμπερίκλειστον τη παρούση, και δαψιλεύοντες υμίν τας πατρικάς ημών ευχάς και ευλογίας, εντελλόμεθα, όπως παραλαβόντες αυτό μη λείψητε του να ειδοποιήσητε ημάς, και ταυτοχρόνως αποστείλητε και το εις χείράς σας χρεωστικόν ομόλογον του Πρωτοσυγκέλλου κυρ Προκοπίου, ως άχρηστον πλέον και ασήμαντον. Επί δε τούτοις, επειδή επιθυμούμεν, ίνα λάβωμεν ακριβείς πληροφορίας περί των αυτόθι σωζομένων κτημάτων του Παναγίου Τά φου : δηλ. του Μετοχίου και του ελαιοχωράφου μετά του πύργου του, προτρεπόμεθα εν ευλογίαις την Τιμιότητα σας, όπως πληροφορήσητε ημάς εν καθαρά αληθεία, εις ποίαν κατάστασιν ευρίσκονται επί του παρόντος αμφότερα τα ρηθέντα ιερά κτήματα, ποία η αληθής αξία εκά στου τούτων, και πόσον ετήσιον εισόδημα δύναται να δώκη έκαστον
όταν ενοικιασθή κατά την δικαίαν και ανάλογον αυτού αξίαν· επειδή, έχοντες τοιαύτας βασίμους πληροφορίας περί των κτημάτων τούτων, θέ λομεν οδηγηθή περί της εις το μέλλον οικονομίας αυτών, καθ' α απαι τεί το συμφέρον του Παναγίου Τάφου. Περιμένοντες λοιπόν την υιϊκήν σας απόκρισιν, επευχόμεθα και τους λοιπούς υμών συμπατριώτας, και εξαιτούμεθα τη Εντιμότητί σας την παρά Κυρίου χάριν, μεθ’ ης και η ημετέρα ευχή και ευλογία. Εν Κωνσταντινουπόλει αωνα' οκτωβρ. ιε'. + ο Ιεροσολύμων και εν Χω υμών ευχέτης
Ο Προκόπιος εις βαθύ γήρας τελών και εφησυχάζων εν Ιεροσολύμοις μετά την από του Πατριαρχικού θρόνου παραίτη σιν, ενεθυμήθη και πάλιν την πατρίδα του και απέστειλεν εις τον περίσεπτον Ναόν της Θεομήτορος διάφορα τιμαλφή ιερά σκεύη και άμφια, ως μαρτυρεί το κατωτέρω πατριαρχικόν γράμμα μετά του σχετικού καταλόγου : Τη εντιμοτάτη και ευλαβεστάτη Κοινώτητι της Θεοσυντιρήτου Κωμοπόλεως Αγιάσου ευχόμεθα πατρικώς εν Κυρίω και τας εγκαρδίους ημών ευλογίας απονέμομεν αυτή ! Έκαστος χριστός πολίτης και ευσεβής χριστιανός οφίλει εν τη καρδία αυτού δια των ψυχικών αυτού δυνάμεων καληεργείν τα δύω υψηλά αισθήματα το τε εθνικόν και το θρησκευτικόν, άτινα μόνω τω ανθρώπω εδωρήσατο ο δημιουργός και πλάστης ημών Θεός, ταύτα δε ο καληεργών έστι γνήσιον τέκνον της γενετείρας ημών πατρίδος. Ότι δε και η έντιμος και ευσεβής Κοινότης της πατρίδος ημών εξ απαλών ονύ χων δια της εθνικής ιστορίας και ευαγγελικής διδασκαλίας πάνυ φιλο τίμως καληεργεί εν τη Καρδία αυτής και θάλλοντα αυτά διατιρεί, τούτο βεβαιούμεθα εκ των επαινετών έργων αυτής· και γαρ ου μόνον τους ιερούς ναούς της πατρίδος ημών περικοσμεί δι’ ευαγόγων και εναρέ των ιερατικών πρωσόπων και δι’ όσων άλλων απετεί ο ιερός οίκος του Θεού προς κόσμον και ευπρέπειαν αυτού, αλλά και περί της νεότητος αυτής ανειστάκτως φροντίζει και μεριμνά, σχολάς ανεγείρουσα, διδασκά λους προμυθεύουσα εμπείρους, και επί τα κρείττω προάγουσα αυτήν δια τε της εθνικής αγωγής και δια της ευαγγελικής διδασκαλίας. Eνισχύοι ουν αυτήν ο πατήρ των φώτων επ' αγαθώ της πατρίδος και ευλογοί αυτοίς τα έργα πάντα ο ευλογών και αγιάζων πάσαν την κτήσιν ! Όντες δε και ημείς γέννημα και θρέμμα της αυτής πατρίδος, έχον τες δε επ' όψιν τα ευγενεί και θεάρεστα έργα της εντίμου και ευλαβούς Κοινότητος αυτής, ούποτε παυόμεθα ει και απόντες, και το βαρύ του γήρατος φέροντες, μεριμνάν αεί περί της πατρίδος και προμυθεύειν δια των γεροντικών ημών πόνων και μόχθων, ότι δύναται κοσμήση και ευτρε πίση τον εν τη πατρίδι ιερόν οίκον του Θεού, και ότι δύναται ευχα ριστήση τη φιλοκάλω και φιλοχρίστω Κοινότητι της πατρίδος προς χαράν αυτής, και προς αΐδιον ημών μνημόσυνον. Και δη, ευκαιρίας ήδη προσφόρου δωθήσης ημίν, αποστέλλωμεν μετά πολλής της ευχαριστήσεως εν Κιβώτιον εμπεριέχων τα εν τω εσω κλείστω Καταλόγω κειμήλεια, άτινα πεπείσμεθα τη υμετέρα φιλοτιμία,
ότι εναποτεθίσωνται εν τω ιερώ ναώ τω επ' ονόματι της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου ως αφιερώματα ημέτερα και κειμήλεια αναπόσπαστα του ιερού αυτού ναού. Ουδόλως δε αμφιβάλλωμεν, ότι πάντα ταύτα τα αφιερώμα τα έσονται αεί υπό την υμετέραν περιποίησιν και ασφαλή διατίρησιν προς κόσμον του ιερού ναού και μνημόσυνον αΐδιον του αφιερωτού. Ευχόμενοι δε και αύθις ολοψύχως τη υμετέρα αγάπη, και δεόμενοι του ενταύθα εκ νεκρών αναστάντος Σωτήρος ημών Θεού υπέρ της υγιείας και ευημερίας πάντων ημών, διατελούμεν Εν Ιερουσαλήμ 1880 Φεβρουαρίου 25 Της εντιμοτάτης και ευλαβεστάτης Κοινότητος της Κωμοπόλεως Αγιάσου διάπυρος προς Χριστόν ευχέτης + ο πρώην Πατριάρχης Ιεροσολύμων Προκόπιος.
Υ.Γ. τα εν τω Κιβωτίω ευρισκόμενα (16) Κομβολόγια και (15) Συγχωροχάρτια στέλλωμεν προς μικράν ημών ενθύμησιν τοις εντιμοτά τοις και ευγενεστάτοις προϊσταμένοις επιτρόποις τε και Ιερεύσι Κωμο πόλεως Αγιάσου. Τα εν τω Κιβωτίω δε ευρισκόμενα (21) Σάββανα ανοί κουσι τη ευγενεστάτη X"Ρηγένη X"Γεωργίου, άτινα παρά της ευγε νείας της ελήφθησαν παρ’ ημίν προς περισσοτέραν εξασφάλησιν των εν τω Κιβωτίω ιερών κειμηλείων, άτινα παρακαλώ αποδωθήσονται μετά την επιστροφήν της ευγενείας της εις τα ίδια. Το παρόν Κιβώτιον ολόκληρον ήδη έτος ην εν ημίν, περιμένοντες την άνωθεν ευγενεστάτην X"Ρήγεναν X"Γεωργ., ίνα εξαποστήλλωμεν αυτό μετά της ευγενείας της, επειδή όμως αύτη εκωλύθη ένεκα της επισυμβάσης μακροχρονείου ασθενείας τω υποτακτηκώ αυτής Κυρίω X"Παναγιώτη, αποφασίσαντες στέλλωμεν αυτό δια της ταχυδρομηκής ευκαιρίας. Κατάλογος εκκλησιαστικών κειμηλίων των όσα στέλλομεν εις τον εν Αγιάσω Πάνσεπτον Ναόν της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου : 1) Εν αργυρούν κανδήλιον κατεργασμένον από τσίφτηση, συνοδευόμενον από εν αυγόν Στρουθοκαμήλου επίσης δεδεμένον σταυροειδώς με τσίφτη ση τιθέμενον άνωθεν του κανδηλίου, έχον και έτερον αυγόν Ρωσσικόν με σμάλτον κρεμάμενον κάτωθεν του κανδηλίου προς κόσμησιν αυτού. 2) Τρεις υαλίνους δεχομένας το έλαιον χρώματος κοκκίνου κανδήλας δια το άνωθεν κανδήλιον. 3) Έτερον κανδήλιον μικρόν δια την Αγίαν Τράπεζαν από αζάμπλακη. 4) Εν δισκοπότηρον μετά εις αυτό ανήκοντα είτε καλυμμάτων, αέρων κ.τ.λ, το εν λόγω ποτήριον τα καλύμματα εισί τεσσάρων ειδών α΄) μετα ξωτόν χρυσοκέντητον εκ καθαρού χρυσίου, β') κόκκινον με χρυσά, γ') από κατηφέ χρώματος ουρανή και δ΄) κόκκινον ολόχρυσον. 5) Δύο αντιμήνσια το μεν, έξωθεν κόκκινον, το δε έτερον έξωθεν λευκόν. 6) Δύο σταυρούς της ευλογίας ο μεν εις αργυρούς με σμάλτα, ο δε αργυρούς κεχρυσωμένος εκ χρυσίου καθαρού. 7) Δύο δισκάρια της αυτής κατασκευής. 8) Τρεις λόγχας του αγίου άρτου, η μεν μία φέρει εξ επί την ανάστασιν, εκ δε του ετέρου την σταύρωσιν, η δε δευτέρα έχει λαβήν αργυράν και η τρίτη με λαβήν ελεφαντοδοντίνην. 9) Τρεις λαβίδας της Αγίας Μεταλήψεως αργυράς κεχρυσωμένας πολυ τίμους, ρωσσικής κατασκευής.
10) Ένα ζέον δηλ. αγγείον δια το ζέον ύδωρ αργυρούν κεχρυσωμένον, 11) Εν αρτοφόριον με τα εντός αυτού ανήκοντα ήτοι μικρόν ποτήριον και μικρόν κιβώτιον δια τους μαργαρίτας. 12) Δύο ζεύγη επιμανίκων, ων το μεν από κατηφέν μεταξωτόν φέρον κεντη μένον επ' αυτού τον Ευαγγελισμόν της Θεοτόκου, το δεύτερον κόκκι νον χρυσοκεντημένον σκέτον και τρίτον εν κατωτέρας ποιότητος, 13) Τρία επιτραχήλια χρυσοΰφαντα από στόφαν ποιότητος αρίστης. 14) Μίαν ποδιάν δια το δισκέλιον, επί του οποίου λέγεται το ιερόν Ευαγ γέλιον από κατηφέν κόκκινον χρυσοκέντητον. 15) Εν σκέπασμα δια το ιερόν Ευαγγέλιον, μεταξωτόν χρώματος βυσσινί. 16) Έτερον σκέπασμα χρώματος λευκού. 17) Μίαν ωραίαν πύλην χρυσοΰφαντον μεταξωτήν χρώματος βυσσινί. 18) Μίαν ποδιάν δια την Αγίαν Πρόθεσιν. 19) Τέσσαρα Ιερατικό περιζώνια, το εν χρυσοκέντητον με αργυράς πλάκας διεσπαρμένας από μαργαρίτας, το δεύτερον χρυσοκέντητον από τσίφτη ση και τα τελευταία δύο χρυσοκέντητα αργυρά. 20) Μίαν Εικόνα της Κυρίας Θεοτόκου αργυράν με αργυρούν περιθώριον. 21) Εν Ιερόν Ευαγγέλιον σχήματος τετάρτου με αργύριον επικεχρυσωμέ νον έχον και εξ αμφοτέρων των μερών ανά πέντε σμάλτα. 22) Μίαν Εικόνα της Αγίας Τριάδος δια την άνω Εκκλησίαν. 23) Εν ωρολόγιον κρεμαστόν και τούτο δια την Εκκλησίαν της Αγίας Τριάδος.
Ο πρώην Πατριάρχης των Ιεροσολύμων Προκόπιος Υ.Γ. Το ωρολόγιον μένει εν ημίν δι’ άλλην ευκαιρίαν ένεκα της βαρύτητός του, σταλήσεται δε μετά των αυτόθι επιστραφησομένων ευλα βεστάτων προσκυνητών. Ο ίδιος
Η ΙΕΡΑ ΑΣΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ(*) Πρωτοπρ. ΕΜΜ. Γ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ
[2]
Όπως συμβαίνει εις όλας τας επισήμους δεσποτικάς και θεομητορικάς εορτάς της Εκκλησίας μας, τοιουτοτρόπως και την εορτήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ακολουθούσι τα λεγόμενα «Μεθέορτα», τα οποία διαρκούσι μέχρι της 23ης Αυγούστου, ότε γίνεται η «Απόδοσις» της εορτής. Κατά τας μεθεόρτους ταύτας ημέρας ψάλλονται επίσης αξιόλογα άσματα αναφερόμενα εις το εορτασθέν ήδη γεγονός της Κοιμήσεως, περί των σπουδαιοτάτων δε εκ των μεθεόρτων τούτων ασμάτων θα γίνη λόγος ενταύθα. Εις τον Όρθρον της επαύριον της εορτής ψάλλεται το επό (*) Συνέχεια από σελ. 87.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Μυτιλήνης κ. ΙΑΚΩΒΟΣ ευχόμενος υπέρ του Έθνους κατά την λιτάνευσιν της ιεράς Εικόνος (15ην Αυγούστου 1940). Παρά την Α.Σ. ο Νομάρχης Λέσβου κ. Αγησ. Κοζύρης.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης ευλογών τα πλήθη των προσκυνητών από του εξώστου του Ι. Προσκυνήματος. Παρά την Α.Σ. ο Ανώτερος Διοικ. Χωροφυλακής Λέσβου κ. Δημάκης και ο Δήμαρχος Μυτιλήνης κ. Δ. Σουρλάγκας.
μενον άσμα, εν τω οποίω εξαίρεται η ουράνιος δόξα της Θεο μήτορος (20): Η Θεόν συλλαβούσα άνευ σποράς, σαρκωθέντα τεκούσα δίχα φθοράς, την νέαν αμφιέννυσαι, αφθαρσίαν του Πνεύματος· ως γαρ ζωής συ Μήτηρ, και πάντων Βασίλισσα, προς την ζωήν μετέστης, Παρθένε, την άυλον· όθεν επαξίως, αληθώς ανεδείχθης, νεφέλη πηγάζουσα, της ζωής ημών νάματα, Θεομήτορ πανάμωμε. Πρέσβευε τω σω Υιώ και Θεώ, των πταισμάτων άφεσιν δωρήσασθαι, τοις προσκυνούσιν εν πίστει, την θείαν σου Κοίμησιν.
Ο άφθορος τόκος της Θεομήτορος παραλληλίζεται ενταύθα προς «την νέαν αφθαρσίαν του Πνεύματος», την οποίαν «αμφιέν νυται» η κοιμηθείσα και «προς την ζωήν» μεταστάσα Παρθένος, ην ο ποιητής αναγνωρίζει ως «Μητέρα της ζωής» και ανακηρύσ σει «πάντων Βασίλισσαν» και «νεφέλην», εξ ης προέρχονται τα «νάματα της ζωής ημών», πηγή δηλ. η ποτίζουσα την άλλως ξη ράν και άγονον ζωήν μας. Εν άλλω άσματι (21) της αυτής ημέρας παρίσταται ζωηρώς η περί την σορόν της Παρθένου συνάθροισις των Αποστόλων και αυτός ο Σωτήρ μετά μυριάδων Αγγέλων παρών κατά την κήδευ σιν αυτής. Των Αποστόλων ο δήμος, συναθροισθείς εν νεφέλαις, αξιοχρέως κηδεύει, την του Κυρίου Μητέρα, παρόντος και του Σωτήρος, συν μυριάσιν Αγγέλων. (20) Κάθισμα από γ' ωδής. (21) Εξαποστειλάριον. Πρβλ, και το όμοιον της 19ης Αυγούστου, έχον ούτω : Μετά βροντής εν νεφέλαις, τους Αποστόλους ο Σωτήρ, προς την τεκούσαν εκπέμπει, πόθω κηδεύσοντας αυτήν· κατέρχεται δε και ούτος, δορυφορούντων Αγγέλων.
Αξιοσημείωτον επίσης είναι το ως ποίημα «Λέοντος Δεσπό του» (προφανώς του αυτοκράτορος Λέοντος του Σοφού) αναγρα φόμενον Δοξαστικόν των Αποστίχων του Όρθρου της 17ης Αυ γούστου, έχον ως εξής : Πιστούμενος Ιησούς, ο Υιός σου, Θεοτόκε, και Θεός ημών, τας δύο φύσεις αυτού, ως μεν άνθρωπος θνήσκει, ως δε Θεός εξανίσταται. Και σε, Θεομήτορ, νόμω φύσεως θανείν ευδόκησεν, ίνα μη τοις απίστοις, φαντασία νομισθή η οικονομία. Μετέβης δε προς ουρανούς η επουράνιος νύμφη, ως εκ παστού του σκήνους σου, γήθεν απάρασα. Ηγιάσθη ο αιθήρ εν τη ανόδω σου, ως εφωτίσθη η γη εν τω τόκω σου. Προπέμπουσιν Απόστολοι, και Άγγελοι υποδέχονται. Όθεν κηδεύσαντες το πανάχραντον σώμά σου, και επιτάφιον ύμνον εξάδοντες, μετάρσιον έβλεπον, και φόβω έλεγον· Αύτη η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου· Αυτός γαρ εν μέσω σου, και ου σαλευθήση. Αλλ' ω πολυύμνητε Κόρη, μη διαλίπη ημάς εποπτεύουσα· ημείς γαρ λαός σου, και πρόβατα νομής σου, και το όνομά σου επικεκλήμεθα, αιτούμενοι δια σου σωτηρίαν, και μέγα έλεος.
Ηδύνατο, κατά τον εστεμμένον τούτον μελωδόν, και να μη αποθάνη η γεννήσασα τον Ιησούν Χριστόν, αλλ' ούτως ηθέλησεν αυτός ο Υιός αυτής, «ίνα μη τοις απίστοις φαντασία νομισθή η οικονομία». Δια τούτο, όπως Εκείνος απέθανε μεν ως άνθρω πος, ανέστη δε ως Θεός, ούτω και δια την Μητέρα Αυτού «νόμω φύσεως θανείν ευδόκησεν», άλλα μετεβίβασεν είτα Αυτήν «προς ουρανούς», εξελθούσαν εκ του γηίνου «σκήνους» της ως εκ νυμ φικής παστάδος και αγιάσασα τον αιθέρα δια της ανόδου Της, όπως εφώτισε την γην δια του τόκου Της. Οι Απόστολοι προέπεμ ψαν Αυτήν επικηδείως και οι Άγγελοι Την υπεδέχθησαν εν θριάμβω, έκπληκτοι δε και έμφοβοι οι κηδεύοντες ύμνησαν τα επί τη Παρθένω μεγαλεία του Θεού, βλέποντες Αυτήν ευθύς μετά την κήδευσιν να γίνεται «μετάρσιος» και ν’ ανέρχεται εις τους ουρανούς. Δεν μετέφερε «των από γης» την Παρθένον «άρμα πυρί μορφον», όπως τον «Ηλίαν τον δίκαιον»—ψάλλει άλλος εμπνευ σμένος μελωδός την επομένην (22) — «αλλ' αυτός ο ήλιος της δικαιοσύνης» έλαβεν εις τας χείράς Του την «παναγίαν ψυχήν» Της, «ως υπεράμωμον» και «εν εαυτή κατέπαυσε» και «ετίμησεν εν χαρά υπέρ έννοιαν», μεταστήσας «παραδόξως» την Άχραντον. Δια τούτο προτρέπονται αι «πύλαι των ουρανών» να ανοι χθούν προς υποδοχήν της ούτως ενδόξως ανερχομένης Θεοτό κου, ως ψάλλει άλλος ποιητής αυθημερόν: Πύλαι των ουρανών, ανοίχθητε· ιδού γαρ, η του Υψίστου Μήτηρ, η πάναγνος Παρθένος, θανούσα παραγίνεται (23),
η δε Γεθσημανή «το τέμενος το θείον της μόνης Θεοτόκου» παραγ γέλλεται να χαίρη, διότι εν αυτή «ανεκλίθη» προ της εις ουρανούς μεταστάσεως Της «απάντων η Βασίλισσα» (24). Ο Εσπερινός της 20ής Αυγούστου άρχεται δια τριών ασμά των, με δραματικήν υφήν παριστώντων την σκηνήν της παρά τη Παρθένω παραδόξου εκ των περάτων συναθροίσεως των Αποστόλων , οίτινες θεασάμενοι, της χάριτος έμπλεοι, γεγενημένοι ... ... ιερώς προσεκύνησαν πιστώς εκβοώντες· Χαίρε κόσμω η τεκούσα το μέγα έλεος (23).
(22) Πρώτον Στιχηρόν του Εσπερινού της 18ης Αυγούστου. Πρβλ, και τα όμοια επόμενα δύο. (23) Απόστιχον α' του Εσπερινού της 18ης Αυγούστου. (24) Απόστιχον α' του Όρθρου της 18ης Αυγούστου. (25) Στιχηρόν α' του Εσπερινού της 20ής Αυγούστου.
Τούτους δε Ιδούσα συνηθροισμένους περί Εαυτήν «η πάνα γνος Θεοτόκος», μετ’ απορίας ερωτά : — Πόθεν το επιγνώναι υμάς, την εκ του σώματος μου έξοδον; ............................ τι το ξένον τούτο, τέκνα, θέαμα ;
Και προς Αυτήν αμέσως οι Απόστολοι απαντώσιν: — Εν νεφέλαις επήρθημεν και, καθώς βλέπεις, τη σκηνή Σου επέστημεν, προσκυνήσαι Σε, ώσπερ θρόνον πυρίμορφον, βλέψαι τε, σου την ένδοξον, και θείαν Μετάστασιν, και ταις παλάμαις κηδεύσαι, το θεοδόχον σου σκήνωμα, σκηνή Παναγία, δι’ ης εύρατο ο κόσμος το μέγα έλεος (26).
Της Παρθένου δε κοιμηθείσης, «περιεστώτες» περί την κλί νην Αυτής «οι Μαθηταί του Λυτρωτού» και «προπέμποντες προς τάφον, φύσεως νόμω» Αυτήν «εξοδίοις ύμνοις» — εν τω τρίτω ποιήματι—ψάλλουσι : Σεμνή, χαίρε, λέγοντες, του Θεού το παλάτιον· χαίρε, ετοίμη, των ανθρώπων βοήθεια· χαίρε, όχημα καθαράν της Θεότητος, Άπιθι και μετάβαινε, προς όρη αιώνια· σκήνωμα δόξης προς θεία, νυν κατασκήνου σκηνώματα, πιστοίς αιτουμένη, την ανέκλειπτον ειρήνην και μέγα έλεος (27).
«Έπρεπε»—λέγει άλλος ιερός ποιητής (28) — να ίδωσιν εκ του πλησίον οι Απόστολοι, «οι αυτόπται του Λόγου και υπηρέ ται» και την Κοίμησιν «της κατά σάρκα Μητρός» του Διδασκά λου, το «τελευταίον ούσαν επ' αυτή μυστήριον», ώστε, αφ' ου είχον ήδη παραστή εις την «από γης του Σωτήρος ανάβασιν», να (26) Στιχηρόν β' του Εσπερινού της 20ής Αυγούστου. (27) Στιχηρόν γ' του αυτού Εσπερινού. (28) Δοξαστικόν των Αποστίχων του Εσπερινού της 22ας Αυγούστου.
ιερά πομπή της λιτανείας της 'Ιεράς Εικόνος της Παναγίας της Αγιάσου τη 15η Αυγούστου 1940.
είναι εις θέσιν να μαρτυρήσουν τώρα και περί της «μεταθέσεως» της Μητρός Αυτού. Δια τούτο συνηθροίσθησαν εις την Σιών «πάντοθεν, θεία δυνάμει» και «προέπεμπον την ανωτέραν των Χερουβίμ, προς ουρανόν επειγομένην». Ταύτην «και ημείς συν αυτοίς προσκυνούμεν, ως πρεσβεύουσαν υπέρ των ψυχών ημών». Αξιοσημείωτος είναι εν τω άσματι τούτω η έκφρασις «προσκυνούμεν», δεικνύουσα την όλως εξαιρετικήν τιμήν, ης απο λαύει περί πάντας τους Αγίους του Θεού παρά τη Ορθοδόξω Εκκλησία η Μήτηρ του Λυτρωτού.
ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΦΕΡΜΑΝΙ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ ΜΟΥΣΤΑΦΑ Β’ Του κ. ΣΤΡΑΤΗΠ. ΚΟΛΑΞΙΖΕΛΛΗ
Για το βασιλικό φερμάνι του 1701 ο μεν Β. Βράνης δεν ανα φέρει τίποτε, ο δε Π. Αποστόλου γράφει τα εξής εις το Ιστό ριον αυτού περί της συστάσεως της Αγιάσου: «Αρχάς τούτω αιώνι, (δηλ. δεκάτω ογδόω, οπότε η Αγιάσος κατ’ αυτόν είχε περί τα 40 σπίτια), "Οθωμανός Κουμαντάντης εδρεύων εν Σκούν δα λόγω του ότι κάτοικοι Αγιάσου επεσκέφθησαν αυτόν μετά δώρων, ασθενή όντα, εποιήσατο διαβήματα μεγάλω και ισχυρώ αυτού Κυρίω εν Κων/πόλει και κάτοικοι Αγιάσου έτυχον αυτο κρατορικού ιραδέ, τουτέστι φερμανίου, δι’ ου απηλάσσοντο πά σης καταβολής φόρου, ως και ουσουρίου ακόμη». Ο γράφων παραδέχεται αυτά τα οποία γράφει εις το Ιστό ριον αυτού ο Παναγιώτης Αποστόλου, και διότι είνε γραμμένα στην εποχή του φερμανιού, και διότι είνε σύμφωνα με τα υπό της αγράφου παραδόσεως λεγόμενα. Επειδή όμως τα ευρίσκει περιληπτικά, θα προσπαθήση να τα αναπτύξη. Στις αρχές του Ιανουαρίου του έτους 1701, (δηλ. στο μέσον περίπου των «χρό νων της γαλήνης των Λεσβίων», ο ζαπτιές, ο επισκεπτόμενος διαρκώς με τη σειρά όλα τα χωρία της στρατιωτικής υποδιοική σεως του Κουμαντάντη της Σκούντας δια να ενημερώνη αυτόν περί της καταστάσεως εκάστου, ελθών μια μέρα στην Αγιάσο κατ’ ευθείαν από τη Σκούντα και συναντήσας τον Κοτσάμπαση (=τον πρώτον Δημογέροντα), του είπε μεταξύ άλλων και ότι ο Κουμαντάντης των χωρίων της περιφερείας αρρώστησε βαρειά και κείται στο κονάκι του ξαπλωμένος και αναίσθητος. Ο Κοτσάμπασης, ο οποίος ήτο και ο γεροντότερος των Δημο γερόντων και ο πλέον θετικός λόγω της μεγάλης πείρας της γεροντικής του ηλικίας, μόλις έμαθε αυτό το μεγάλο νέο εκείνης της ημέρας, είπε μόνος του: «Για πολλές και διάφορες αιτίες εμείς οι Αγιασώτες Δημογέροντες πρέπει να πάμε στη Σκούνδα να τον επισκεφθούμε στο κονάκι του και να του ευχηθούμε το περαστικά του». Κάλεσε λοιπόν και τους τρεις άλλους Δημογέ ροντας, (—διότι όλοι ήσαν τέσσερις—), στο κοινό κελλί της εκκλη σίας, το οποίο χρησίμευε και ως γραφείο της Δημογεροντίας, (με
άλλες λέξεις της Κοινότητος), και ως ειρηνοδικείο, και εκεί τους είπε : «Αγαπητοί συνάδελφοι, προ ολίγου έμαθα από τον σήμε ρον ελθόντα κατ’ ευθείαν από τη Σκούνδα ζαπτιέ, ότι ο Κου μαντάντης μας είνε άρρωστος βαρειά, και σας κάλεσα εδώ να το ανακοινώσω. Με την ευκαιρία δε αυτή σας λέγω, ότι το συμφέ ρο μας είνε να πάμε και οι τέσσερις να τον επισκεφθούμε και να του ευχηθούμε το περαστικά του, και μάλιστα με όλη τη δυνατή εμφάνισι, διότι κάθε λίγο, όπως βλέπετε, έχομε την ανάγκη του, και διότι αυτός είνε ένα χέρι, το οποίο εμείς, αφ’ου δεν μπορού με να δαγκάσουμε, είμεθα υποχρεωμένοι, απ' την σκληρή ανάγκη των πραγμάτων, να φιλήσουμε. Αν πούμε δε και την αλή θεια, και διότι πάντοτε μας καλοσυστήνει στον Πασά ως τον περιούσιο λαό της υποδιοικήσεως του, πάντοτε μάς παραστέκει στον Ναζίρη κατά τη διανομή της συνολικής φορολογίας του «νησιού μας στα διάφορα χωριά, δια να μη καταχωρίση αυτός «στην μερίδα του χωριού μας περισσότερα από τον πληθυσμό «του, πάντοτε δείχνει σ’ εμάς μια αδυναμία και συμπάθεια, την «οποίαν αντιλαμβάνονται οι Δημογέροντες των άλλων χριστιανι κών Κοινοτήτων της περιφερείας, — γι’ αυτό και μας μισούν—, «και μάς υποστηρίζει σκανδαλωδώς σ’ όλες τις ατομικές, κοινο τικές και εκκλησιαστικές μας υποθέσεις. Εγώ προτείνω να πά ρουμε μαζί μας διάφορα ξαρρωστικά, (π.χ. γάλα πηχτό μέσα στον κούμαρο (1) των ποιμένων, λίγα κοσσύφια, κανένα λαγό, καμιά πέρδικα, δυο-τρεις πλάδες (2), κανένα κατσικάκι και αρνί του γάλακτος από τα νεογεννημένα, λίγο βύσσινο γλυκό και λίγο ρετσέλι (3) μέσα σε κουτρούπια, ένα κολοκύθι του νερού αλειμμένο από μέσα με πίσσα, η οποία αρωματίζει το νερό, και ένα δοχείο αγουρίδα για τη σούπα, να πάρουμε και διάφορα δώρα, (π.χ. ένα τρίχινο τροβά και δισάκκι (4), λίγα μήλα (ή πετσόμηλα ή ντριβίσια ή φερίκια), λίγα κάστανα, παπούδες καρυδιών περασμένες στην κλωστή και βουτηγμένες στη μουστα λευριά, ένα λαγήνι κρασί, και σκαλομπάρδακα (5) όλων των μεγεθών και όλων των ειδών, ήτοι κουμάρια, λαγήνια, πιάτα, κούπες, κουτρούπια και κουτρουμπέκια) (6). Τι έχουμε να χάσου με; Λίγα έξοδα, τα οποία θα πληρωθούν από τα Δημοτικά της Κοινότητος, και τον κόπο μας. Ελπίζω όμως με αυτά να τον ευχαριστήσουμε. Πήτε και σεις τη γνώμη σας».* (*) (1) Έως στα χρόνια μας οι ποιμένες έπηζαν το πηχτό γάλα, το αργό τερα ονομασθέν γιαούρτι μέσα στον κούμαρο, ο οποίος ήτο ένα μεγάλο και φαρδύστομο πήλινο κουμάρι. (2) Πλάδες (ή πουλάδες) λέγονται οι αγέννητες μονοετείς όρνιθες. (3) Ρετσέλι λέγεται το γλύκισμα το παρασκευαζόμενο από τεμάχια κολοκύνθης, κυδωνίου και μελιτζάνας, και από μούσμουλα και κλικέλια ζυ μαρικών, βρασμένα μέσα σε πετμέζι, δηλ. σε συμπεπυκνωμένο δια του βρα σμού χυμό των σταφυλών. (4) Οι τρίχινοι τροβάδες και τα δισάκκια μαρτυρούν, ότι και στα 1700 ήτο γνωστή στην Αγιάσο η σήμερα ακμάζουσα σακκοποιΐα της με τις τρί χες των αιγών. (5) Σκαλομπάρδακα=πήλινα αγγεία. (6) Κουτρουμπέκια=μεγάλα φαρδύστομα κουτρούπια.
‘Όταν τελείωσε ο πρώτος Δημογέρων, ο γεροντότερος, είπε τα εξής ο δεύτερος, ο ιστορικώτερος των άλλων : «Και εγώ «είμαι σύμφωνος με αυτά πού λέτε, Γέροντα. Το συμφέρον και ημών των Δημογερόντων και γενικώς όλου του χωριού μας είνε να πάμε με δώρα και με ξαρρωστικά να τον επισκεφθούμε και να τον ευχηθούμε το περαστικά του, όχι μόνον διότι, όπως εί πατε και σεις, κάθε λίγο έχομε την ανάγκη του, όχι μόνον διότι αυτός είνε ένα χέρι, το οποίο, αφ' ου δεν μπορούμε να δαγκά σουμε, είμεθα υποχρεωμένοι να φιλήσουμε, όχι μόνον διότι μάς ευνοεί σκανδαλωδώς και μάς προστατεύει απέναντι του Κρά τους, αλλά και διότι είνε απόγονος δύο άλλων Κουμαντάντη δων, οι οποίοι υπήρξαν οι μεγαλύτεροι Ευεργέται του χωριού μας μετά τον Αφιερωτή των ιερών μας κειμηλίων, δηλαδή του Σπαχή κατά την κατάκτησι της Λέσβου στα 1462, ο όποιος, αγνοήσας εν γνώσει του το χωριό μας, απέκρυψεν αυτό από το Κράτος και αφήκε αφορολογήτους τους προγόνους μας, και του Κουμαντάντη κατά την υποδούλωσι του χωριού μας μεταξύ των ετών 1632—1640, ο οποίος, καταστήσας γνωστό το χωριό μας εις το Κράτος και υποδουλώσας αυτό, έκαμε την υποδούλωσι αυτού υποφερτή. Και από ευγνωμοσύνη λοιπόν και προς αυτόν και προς όλους τους προγόνους του, πρέπει να τον επισκεφθούμε με όλη τη δυνατή εμφάνισι». Σαν τελείωσε και ο δεύτερος Δημογέρων, ο ιστορικώτερος, είπε τα εξής ο τρίτος, ο θρησκευτικώτερος των άλλων: «Και εγώ «είμαι σύμφωνος να πάμε να επισκεφθούμε τον άρρωστο Κουμαν τάντη μας με δώρα και με ξαρρωστικά, διότι εκτός από τις αι τίες, τις οποίες ανεφέρατε εσείς οι δύο προλαλήσαντες, η επί σκεψις εις τους αρρώστους γενικώς επιβάλλεται από την θρη σκεία μας, πολύ δε περισσότερον, όταν ο άρρωστος είνε και Ευερ γέτης του χωριού μας και εκπρόσωπος του Κράτους. Εγώ προ τείνω να κάνουμε και δι’ αυτόν ό,τι κάνουμε στους Ευεργέτας του χωριού μας, όταν κείνται ξαπλωμένοι στο κρεββάτι του πόνου. Δηλαδή προτού να ξεκινήσουμε για τη Σκούνδα, να κά νουμε μια παράκλησι προς την Παναγία μας υπέρ της αναρρώ σεως αυτού μαζί με όλους τους συγχωριανούς μας, ειδοποιούν τες αυτούς καταλλήλως να προσέλθουν στην εκκλησία με τον κράχτη της εκκλησίας και με τον κήρυκα της Κοινότητος, να πάρουμε δε μαζί μας και λίγο συνάλειμμα από την Εικόνα της Παναγίας μας, λίγο βαμβάκι βουτηγμένο στο καντήλι της Πανα γίας του Εικονοστασίου και στο καντήλι της Αγίας Τραπέζης, να πάρουμε και αγίασμα από την Ζωοδόχο Πηγή της Αγίας Σωτήρος μας, (—έστω και εάν ο Κουμαντάντης μας δεν είνε χριστιανός—), με τα οποία, εάν βέβαια μάς επιτρέψη, να τον συναλείψουμε, να τον ραντίσουμε και να τον θυμιάσουμε. Πι στεύω, κύριοι συνάδελφοι, να βρίσκετε την πρότασί μου λογική». Όταν τελείωσε και ο τρίτος Δημογέρων, ο θρησκευτικώτε ρος, ο τέταρτος, αν και νεώτερος των άλλων και με ολιγωτέραν πείραν, συνεπλήρωσε όσα κενά παρουσιάσθησαν εις ·το κατα
στρωθέν προχείρως εκείνη την ώρα πρόγραμμα της επισκέψεως. Και εγώ, είπε, κύριοι συνάδελφοι, είμαι απολύτως σύμφωνος σε όλα όσα είπατε οι τρεις σας, έχω όμως και εγώ κάτι να προσ θέσω. Αφ' ου θα κάνουμε τόσα πολλά και εξαιρετικά πράγματα για τον Κουμαντάντη μας, πρέπει, κατά τη γνώμη μου, στην παλ λαϊκή παράκλησι που θα κάνουμε προς την Παναγία μας, και σ’ όλες εν γένει τις ετοιμασίες μας, να καλέσουμε και τον παρεπι δημούντα ζαπτιέ, τον οποίον και να πάρουμε μαζί μας εις τη Σκούνδα, διότι αυτός θα αναφέρη και θα βεβαιώση υπευθύνως εις τον Κουμαντάντη μας όσα θα κάνουμε εμείς εδώ για την αρρώστια του. Πιστεύω, κύριοι συνάδελφοι, να βρίσκετε συμφέ ρουσα και λογική και τη δική μου πρότασι». Και οι τέσσερις βρεθήκαν σ’ όλα σύμφωνοι. Κατά το πρόγραμμα λοιπόν, έκαναν πρώτα την παλλαϊκή παράκλησι, κατόπιν πήραν για συνάλειμμα ένα κλωνί βασιλι κού, και επειδή ο βασιλικός μέσα στον Ιανουάριο ήτο πολύ ξε ρός, μαζί με τον βασιλικό πήραν και χλωρά φύλλα του κισσού, πήραν και Αγίασμα από την Ζωοδόχο Πηγή, και αφ' ου έβαλαν τα δώρα και τα ξαρρωστικά μέσα σε καλάθια, κοφίνια, τροβά δες και δισάκκια, φόρτωσαν αυτά πάνω στα γαϊδουράκια των και ξεκινήσαν για τη Σκούντα, συνοδευόμενοι από τον ζαπτιέ. Την ώρα όμως εκείνη ο δεύτερος Δημογέρων, ο ιστορικώτε ρος, σταμάτησε τους άλλους λέγοντας : «Σταθήτε, φίλοι μου, και έχω να σας πω ένα πράγμα, το οποίον θυμήθηκα τώρα. Έχω εξ ακοής ότι, όταν ένας Δημογέρων θα υπάγη να επισκε φθή φιλικώς, και όχι για την υπηρεσία της Κοινότητος, κανένα εκπρόσωπο του κυριάρχου Κράτους, πρέπει να πάρη μαζί του ως δώρο και μια μικρή ποσότητα του κυριωτέρου προϊόντος της πα τρίδος του, διότι με το δώρο αυτό φανερώνει την αφοσίωσι αυτού και των συγχωριανών του προς το κυρίαρχον Κράτος και τον εκπρόσωπο αυτού. Και ημείς λοιπόν μαζί με τα άλλα που πήραμε μαζί μας, ας πάρουμε και δυο-τρεις βώλους πίσσας,— αφ' ου αυτή είνε το κυριώτερο προϊόν του τόπου μας (7)—τους οποίους να προσφέρουμε στον Κουμαντάντη μας για την αιτία, την οποίαν σας ανέφερα». Και σ’ αυτό και οι τέσσερις βρεθήκαν σύμφωνοι. Όταν έφθασαν στη Σκούντα, οι μεν Δημογέροντες, ξεφορ τώσαντες από τα γαϊδουράκια τα δισάκκια των, σταματήσαν στην αυλή του κονακιού, ο δε ζαπτιές, ανελθών εις το επάνω πάτωμα, ανέφερε στον πλαγιασμένο Κουμαντάντη, ότι οι Δημο γέροντες του χωρίου Αγία Σιών, μόλις έμαθαν ότι είνε άρρωστος, ήρθαν επίτηδες να τον επισκεφθούν και τώρα βρίσκονται κάτω στην αυλή του κονακιού. Με την αφορμή δε αυτή διηγήθη υπευ (7) Σήμερα οι εν τοις πράγμασι σε παρόμοιες περιπτώσεις παίρνουν ως δώρα φρούτα εκλεκτά, τα οποία τότε δεν υπήρχαν. Το κυριώτερο προϊόν κατά την έποχή εκείνη ήτο η πίσσα, διότι όλη η έκτασις, η ευρισκομένη με ταξύ του πευκώνος του Καστέλλι και του Σπήλιου αφ' ενός και του πευ κώνος του Σανατορίου αφ' ετέρου, εκαλύπτετο κατά το πλείστον από πεύκα.
θύνως εις αυτόν καταλεπτώς όλα όσα έκαναν οι Αγιασώτες για το χατήρί του. Συγκινηθείς ο Κουμαντάντης διέταξε τον ζαπτιέ, αφ' ου πρώτα οδηγήσει τα γαϊδουράκια των Δημογερόντων εις τον σταύλο και δώσει εις αυτά τροφήν, να ανεβάση αυτούς αμέ σως στο δωμάτιο του χωρίς εθιμοτυπίες και διατυπώσεις. Οι Δημογέροντες όμως αναβάντες στο επάνω πάτωμα και εισελθόν τες στο δωμάτιο, κρατούσαν στα χέρια τα δισάκκια και είχαν το σώμά των σκυμμένο προς τα κάτω, δια να δείξουν, όπως είπαν ερωτώμενοι σχετικώς από τον Κουμαντάντη των, την κατωτερό τητα αυτών απέναντι του Κυρίου των και Ευεργέτου των. Και όταν ο Κουμαντάντης τους έδωσε την άδεια να ανασηκωθούν και τους αντίκρυσε στο πρόσωπο, τους ανεγνώρισε και τους καλωσώρισε, διότι και οι τέσσερις ήσαν εις αυτόν γνωστοί. Οι Δημογέροντες, χαιρετήσαντες αυτόν με τεμενάδες, δηλαδή προσ κλινόμενοι και φέροντες το δεξί των χέρι διαδοχικώς από τα κάτω προς το στήθος, το στόμα και το μέτωπο, είπαν τα εξής με το στόμα του πρώτου εξ αυτών επί τη βάσει των λεχθέντων κατά την ώρα της συνεδριάσεως των, εκτός βέβαια εκείνων, τα οποία είπε στην αρχή ο πρώτος Δημογέρων, ότι δηλαδή ο Κου μαντάντης είνε ένα χέρι, το οποίο αυτοί, αφ' ου δεν είνε εις θέ σιν να δαγκάσουν, είνε υποχρεωμένοι να φιλήσουν. Ενδοξότατε Κουμανταδούρέ μας! Χθες μάθαμε από τον ζαπτιέ πού μάς επισκέπτεται κάθε λίγο για υπηρεσία και που βρίσκεται εδώ παρών αυτήν την ώρα, ότι αρρώστησες βαρειά και λυπηθήκαμε πολύ, διότι εσύ, εκτός που είσαι ο εκπρόσωπος του Κράτους στο χωριό μας, είσαι συγχρόνως και ο ιδιαίτερος προστάτης του χωριού μας, αφ' ου πάντοτε μάς καλοσυστήνεις στον Πασά, μάς παραστέκεις στο Ναζίρη κατά τη διανομή της συνολικής φορολογίας του νησιού μας στα διάφορα χωριά, εν διαφέρεσαι να μη πληρώνη το χωριό μας τίποτε περισσότερο από τον πληθυσμό του, και μάς διευκολύνεις σ’ όλες ανεξαιρέ τως τις υποθέσεις μας. Για όλα δε αυτά είμεθα σε σένα καταϋπο χρεωμένοι. Πίστεψέ μας αν σού πούμε ότι την αρρώστια σου την θεωρήσαμε ως αρρώστια του Μεγάλου Ευεργέτου μας, γι’ αυτό και αποφασίσαμε να σε ανακουφίσουμε με τα φάρμακα, τα οποία μάς δίδει η θρησκεία μας, όπως ανακουφίζουμε όλους τους Ευεργέτας του χωριού μας και τους πλησιεστέρους συγγε νείς μας. Μουχτάρηδες και απλοί πολίται, όλοι μαζί επί παρου σία και του ζαπτιέ κάναμε στην εκκλησία μας μια θερμή παρά κλησι προς την Παναγία μας υπέρ της αναρρώσεώς σου, πήρα με και λίγα δώρα και ξαρρωστικά, και ήρθαμε σήμερα να σε επι σκεφθούμε και να σε ευχηθούμε το περαστικά σου εκ μέρους όλων των συγχωριανών μας. Ενδοξότατε! Σού προσφέρουμε αυτούς τους βώλους της πίσσας, η οποία, όπως ξέρεις, είνε ένα από τα κυριώτερα προϊόν τα της πατρίδος μας, για να δείξουμε την αφοσίωσι ημών και των συγχωριανών μας προς εσέ και τον Σουλτάνον μας - πολλά και τρισευτυχισμένα τα έτη σας! —Σού προσφέρουμε και αυτά τα
Μία ε ικών από τον συνωστισμόν των προσκυνητών κατά την ε φετεινήν πανήγυριν του
Ι . Προσκυνήματος.
δώρα και τα ξαρρωστικά, τα οποία παρακαλούμε να δεχθήτε, λυπούμεθα δε διότι τώρα, μέσα στην καρδιά του χειμώνος, δεν βρήκαμε άλλα καλύτερα να σου προσφέρουμε. Ενδοξότατε! Έχουμε φέρει μαζί μας και συνάλειμμα από «την εικόνα της Παναγίας μας, λίγο βαμβάκι βουτηγμένο στο κανδήλι της Παναγίας μας και στο κανδήλι της Αγίας Τραπέ ζης της εκκλησίας μας, και Αγίασμα από μια ζωοδότειρα πηγή του τόπου μας, διότι, κατά τη θρησκεία μας, με αυτά μεταδίδε ται η χάρις του Θεού εις τους αρρώστους, με αυτά φυγαδεύον ται από τους ανθρώπους οι ασθένειες του σώματος και της ψυ χής. Εάν λοιπόν μάς επιτρέπης, θα σε συναλείψουμε με το συνά λειμμα, θα σε ραντίσουμε με το Αγίασμα, θα επιθέσουμε το βαμβάκι στο μέρος που πονείς περισσότερον, και θα θυμιάσου με όλο το κορμί σου με τον καπνό που θα σχηματισθή από το συνάλειμμα, όταν το ρίψουμε πάνω σε αναμμένα κάρβουνα. Αυτά κάνουμε στους πλησιεστέρους συγγενείς μας και στους Μεγάλους Ευεργέτας του χωριού μας, όταν είνε άρρωστοι· αυτά θέλουμε να κάνουμε και σε σένα, Ενδοξότατε. Σέ παρα καλούμε να μάς επιτρέψης, διότι και τα φάρμακα της θρησκείας μας, αν δεν σε ωφελήσουν, ουδέποτε θα βλάψουν. Ορισμός σας, Ενδοξότατε». Τρέμων και ριγών από τον πυρετό ο Κουμαντάντης, σχεδόν απελπισμένος από την κατάστασί του, και κατασυγκεκινημένος από τα γλυκά λόγια των Δημογερόντων και τις πολλές και μεγάλες εκδηλώσεις της προς αυτόν αγάπης των, είπε προς αυτούς: «Αγαπητοί Μουχτάρηδες της Αγίας Σιών, αφ' ου τη θρησκεία σας την ηνέχθη ο Προφήτης μας, την ηνέχθησαν τόσοι και τόσοι Χαλίφαι, Σουλτάνοι και Βεζύριδες, την ανέ χομαι και εγώ, και σάς επιτρέπω να με συναλείψετε, να με ραν τίσετε, να με θυμιάσετε, να επιθέσετε το βαμβάκι σας στο μέτωπό μου, διότι αυτό πονεί περισσότερον, και να κάνετε και ό,τι άλλο θέλετε. Άλλως τε, και βλέποντας το ενδιαφέρον σας για την υγεία μου και τις πολλές και μεγάλες εκδηλώσεις της προς εμέ αγάπης σας, και ακούοντας τα γλυκά σας λόγια, δεν αποφασίζω να χαλάσω την καρδιά σας με την άρνησί μου». Κατόπιν των λόγων αυτών οι Δημογέροντες συνάλειψαν το πρόσωπό του με συγκίνησι, κάμνοντες επ' αυτού το σημείο του σταυρού και λέγοντες με κατάνυξι: «Ιησούς Χριστός νικά κι' όλα τα κακά σκορπά»· κατόπιν ράντισαν το κεφάλι του με το Αγίασμα, λέγοντες με τον ίδιο τόνο της φωνής: «Παναγία μας Αγία Σιών η Οδηγήτρια, η υπό του Αποστόλου Λουκά ιστορη θείσα, ίασε τον άρρωστο Κουμαντάντη μας προς δόξαν ιδικήν Σου, και χαράν ημών των αναξίων δούλων Σου», και αφ' ου έρριψαν το συνάλειμμα πάνω σε αναμμένα κάρβουνα, τα οποία έβαλαν σε μια κεραμίδα, χρησιμοποιήσαντες αυτήν ως θυμιατήριο, θυμία σαν με τον καπνό που παρήχθη όλο το κορμί του, λέγοντες: «Όπως ανεβαίνει προς τα επάνω ο καπνός του θυμιάματος, έτσι και η παράκλησις μας να ανεβή στον ουρανό και να εισακουσθή».
Κατόπιν τούτων επέθεσαν το βαμβάκι στο μέτωπο αυτού, επιδέ σαντες αυτό και λέγοντες : «Εν ονόματι του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, του θεραπεύοντος πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν, ας θεραπευθή και ο υποφέρων προκείμενος δούλος του Θεού». Και έτσι για λίγη ώρα το τουρκικό κονάκι έγινε ένα παρεκκλήσι χριστιανικό, το οποίο ως λειτουργούς του Υψίστου είχε τους βρακοφόρους Αγιασώτας Δημογέροντας. Μέσα στη χριστιανική ατμόσφαιρα αυτού του παρεκκλησίου, η παράκλησις των Δημο γερόντων, η γενομένη με πολύ μεγάλη πίστι και με θέρμη της καρδίας, εισηκούσθη, και το θαύμα της Παναγίας έγινε. Μόλις οι Δημογέροντες άνοιξαν το στόμα των για να πουν στον Κουμαν τάντη των : «Περαστικά σου και η γεια σου», ίδρως πολύς εχύθη από το κορμί του. Με την εκροή αυτού του ίδρου ο Κουμαντάν της ξεζαλίστηκε και σιγά-σιγά ανεσηκώθη εις το στρώμα του, εν ω οι Δημογέροντες με δάκρυα χαράς δοξολογούσαν, λέγοντες: «Δόξα νάχης, Χριστέ και Παναγιά μας». Ο ανασηκωθείς Κουμαντάντης είπε τότε προς τους Δημο γέροντας : «Μουχτάρηδες της Αγίας Σιών! Σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρο σας υπέρ της αναρρώσεώς μου, για τα ξαρρω στικά σας και τα δώρα σας, για τον κόπον τον οποίον κατε βάλατε ελθόντες αποκλειστικώς για μένα εις τη Σκούντα, για τις πολλές και μεγάλες εκδηλώσεις της προς εμέ αγάπης σας, και για όσα εκάματε για μένα δια της θρησκείας σας. Μέρες ήμουν άρρωστος, είχα ένα τρομερό πονοκέφαλο και μια μεγάλη θέρμη, δεν με έπαιρνε ο ύπνος και δεν είχα καθόλου όρεξι να φάγω και να κυυβεντιάσω. Κανείς δεν μπόρεσε να με γιατρέψη. Ευτυχώς τη στιγμή αυτή με γιάτρεψεν η χάρις του Θεού, χωρίς να εξετάζω αν αυτή η χάρις ήρθε σε μένα δια του Προφήτου μας, ή δια του Χριστού σας και της Παναγίας σας. Τώρα έφυγε η θέρμη και ο κεφαλόπονος, οι ζαλάδες έπαψαν, και η όρεξις μου ξαναήρθε. Επεθύμησα να φάγω λίγο βύσσινο γλυκό και να πιω ένα καφέ». Εκείνη τη στιγμή οι Δημογέροντες, εκβαλόντες από τα καλάθια των το κουτρούπι με το βύσσινο, πρόσφεραν αυτό στον Κουμαντάντη των. Εκείνος όμως είπε : «Τώρα θα πάρουμε όλοι από το δικό μου, αφ' ου βρισκόμαστε μέσα στο κονάκι μου».—«Ενδοξότατε, είπαν οι Δημογέροντες, πάρε από το δικό μας και μη μάς αποχερίσης (8), διότι τότε, όπως εμείς πιστεύουμε, δεν θα εισακούεται ο λόγος μας και δεν θα περνά η προξενιά μας, και έπειτα, καθώς ξέρεις, έχουμε κορίτσια να παν τρέψουμε». — «Τότε, πρόσθεσε ο Κουμαντάντης, ας μη σάς απο χερίσω· επειδή όμως δεν θέλω και εγώ να με αποχερίσετε εσείς, εγώ μεν θα πάρω από το δικό σας, εσείς δε ως φιλοξενούμενοι, από το δικό μου». Και με αυτή τη λύσι ικανοποιηθήκαν οι γνώ (8) Το ρήμα αποχερίζω με τη σημασία του αρνούμαι να πάρω δια της χειρός μου το υπό τινος άλλου προσφερόμενον φιλοδώρημα και με τα δυσάρεστα επακόλουθα του αποχερίσματος λέγεται σήμερα στη φράσι: «Πάρτο, καλέ, και μη μ' αποχερίζης, γιατ’ έχω κορίτσια να παντρέψω».
μες όλων. Και όταν ψήθηκαν οι καφέδες, οι Δημογέροντες ήπιαν τον πρώτον καφέν εις την ζωήν των, διότι κατά την εποχή εκείνη ο καφές, από τα λίγα μέσα της κατά θάλασσαν συγκοινωνίας, ήτο είδος πολυτελείας. Ακολούθως οι Δημογέροντες, εκβαλόντες και τα κοσσύφια και καθαρίσαντες αυτά, τα παρέδωσαν στον ζαπτιέ για να τα βράση και να δώση το ζουμί των στον Κουμαντάν τη. Στον ίδιον παρέδωσαν και το δοχείο με την αγουρίδα για να ρίξη μέσα στο ζουμί. Ο Κουμαντάντης κατόπιν συνέχισε τον προς τους Δημογέ ροντας διακοπέντα λόγον του : «Μουχτάρηδες της Αγίας Σιών! Δεν θα ξεχάσω σ’ όλη τη ζωή μου αυτή τη φιλική σας επίσκεψι, και διότι μόνοι εσείς από όλους τους Μουχτάρηδες των χριστια νικών Κοινοτήτων της περιφερείας με επισκεφθήκατε, και μάλι στα με τόσα δώρα και τόσες πολλές εκδηλώσεις της προς εμέ αγάπης σας, και διότι κατά την ώρα της επισκέψεως αυτής εθε ραπεύθην από την βαρειά αρρώστια μου. Δέχομαι τα δώρα σας, διότι καταλαβαίνω, ότι είνε τα δώρα της καρδιάς σας. θέλω όμως να μου πήτε ένα πράγμα: Ποιος σάς συνεβούλευσε να κάμετε αυτά που κάματε ;» (Συνεχίζεται)
ΧΡΟΝΙΚΑ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ Τη 28η Οκτωβρίου, άμα τη εκ του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών αναγγελία της κηρύξεως του υπέρ της Εθνικής ανεξαρ τησίας και τιμής ιερού κατά των ιταλών επιδρομέων Αγώνος και τη ανακοινώσει των διαγγελμάτων της A.Μ. του Βασιλέως Γεωργίου του Β' και του Εθνικού Κυβερνήτου κ. Ιωάνν. Μεταξά, εκλήθησαν εις το Ιερόν Προσκύνημα δια κωδωνοκρουσίας οι εν Αγιάσω ευσεβείς χριστιανοί και προσηυχήθησαν εν κατανύξει προς την Υπέρμαχον Στρατηγόν του Ελληνικού Έθνους υπέρ της ενισχύσεως των αγωνιζομένων ήδη την στιγμήν εκείνην τέ κνων της Εκκλησίας. Ο Αρχιερατικός Επίτροπος αιδ. Πρωτοπρ. Εμμ. Γ. Μυτιληναίος εξήρεν εν συγκινήσει την σημασίαν των ιστορικών τούτων στιγμών και συνέστησε πίστιν, θάρρος και καρτερίαν. Της προσευχής μετέσχον οι διδάσκαλοι και οι μαθηταί όλων των σχολείων της κωμοπόλεως, κατελθόντες εις το Ι. Προσ κύνημα εν σώματι. — Από της ιδίας εσπέρας και εν αναμονή των οδηγιών της Ι. Μητροπόλεως, καθωρίσθη προσωρινώς υπό του Αρχιερατικού Επιτρόπου, όπως ψάλληται μετά τον Εσπερινόν καθ’ εκάστην ο επί προσδοκία πολέμου καθιερωμένος Παρακλητικός προς την Θεοτόκον Κανών, μνημονεύωνται δε κατ’ αυτόν ονομαστί πάντες οι εξ Αγιάσου στρατευθέντες. Ληφθεισών εν τω μεταξύ των σχετικών Εγκυκλίων της Ι. Μητροπόλεως, αι υπέρ του Εθνικού Αγώνος εκκλησιαστικοί δεήσεις αναπέμπονται καθ’ εκάστην εν τω Ι. Προσκυνήματι, ως εν αυταίς ορίζεται, μνημονεύονται δε καθ’ εκάστην εσπέραν και τρις της εβδομάδος εν τη ιερά Προσ κομιδή τα ονόματα των εξ Αγιάσου στρατευθέντων.
— Την νύκτα της 30ης Οκτωβρίου, μετά ημερησίαν αυστηράν νηστείαν του Κλήρου της Κωμοπόλεως, των οικογενειών αυτών και των ειδοποιηθέντων λοιπών χριστιανών, ετελέσθη ολονύκτιος δέησις υπέρ του Εθνικού Αγώνος, ην επηκολούθησεν η υπό του Αρχιερατ. Επιτρόπου τέλεσις της θ. λειτουργίας. Γονυπετής ενώπιον της Ωραίας Πύλης και κρατών εις χείρας το Τίμιον Ξύ
λον, προσηυχήθη ούτος υπέρ ευοδώσεως του διεξαγομένου ιερού αγώνος προς προάσπισιν των ιδεών της δικαιοσύνης και της ελευθερίας των λαών, υπέρ ων μάχεται το Έθνος.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κατηχητικών Σχολείων Σχολικού έτους 1940—41
Τρίτη 11-12 π.μ. Ε' τάξις Βου Δημοτικού Σχολείου. Τετάρτη 11—12 π.μ. στ΄ τάξις Βου Δημοτικού Σχολείου. Πέμπτη 11—12 π.μ. Ε' τάξις Α°υ Δημοτικού Σχολείου. » 2—3μ.μ. Αστικόν Σχολείον. Παρασκευή 11-12 π.μ. στ' τάξις Αου Δημοτικού Σχολείου. Σάββατον 9-10 π.μ. Δ' τάξις Αου Δημοτικού Σχολείου. » 10-11 π.μ. Δ' τάξις Βου Δημοτικού Σχολείου. Αρχιερατική λειτουργία. Τη 14η Σεπτεμβρίου, επί τη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, την εν τω Ι. Προσκυνήματι θ. λει τουργίαν και την ύψωσιν του Τιμίου Ξύλου ετέλεσεν ο Σεβ. Μητροπολί της ημών, συμπαραστατούμενος υπό του Ιερατείου του Προσκυνήματος. Εντολή του Σεβ. Μητροπολίτου εκή, ρυξεν επικαίρως από του ιερού άμ βωνος ο Ιερατικός Προϊστάμενος του Προσκυνήματος αιδεσ. Εμμ. Γ. Μυτιληναίος.
Τα ονομαστήρια του Σεβ. Μη τροπολίτου. Τη 23η Οκτωβρίου, επί τη μνήμη του Αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου, αγομένων των ονομαστηρίων του Σεβ. Μητροπολίτου ημών Κυρίου Κυρίου Ιακώβου, την θ. λειτουργίαν ετέλεσεν εν τω Ι. Προσκυνήματι ο Αρχιερατικός Επίτροπος. Ακολού θως δ’ υπεβλήθησαν τη Α.Σ. τηλε γραφικώς τα υιϊκά συγχαρητήρια του τε Αρχιερατ. Επιτρόπου και των λοιπών μελών του Ιερατείου, ως και της Επιτροπείας του Ι. Προσ
κυνήματος. Η Α.Σ. απήντησεν ευχα ριστούσα. — Τη επομένη της εορτής Κυριακή, τελουμένης εν τω εν Μυτιλήνη ι. ναώ του Αγ. Θεράποντος υπό της Α.Σ. της θ. λειτουργίας του Αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου, ωμίλη σεν εναυτή, εντολή της Α.Σ., ο ημέ τερος Διευθυντής περί των βαθυτέ ρων αιτίων της παρούσης ευρωπαϊ κής συρράξεως, αφορμηθείς εκ του ρητού «Πόθεν πόλεμοι και μάχαι εν υμίν ;...» (Ιακώβ, δ' 1). Ο λόγος ούτος εδημοσιεύθη ήδη εν τω «Ποιμένι» της Ι. Μητροπόλεως Μυτιλήνης εις το φύλλον των μη νών Σεπτεμβρίου—Οκτωβρίου.
Ο Πανοσιολ. Πρωτοσύγκελλος. Προς τον εορτάζοντα επίσης τη 23η Οκτωβρίου Πανοσιολ. Πρωτο σύγκελλον κ. Ιάκωβον υπεβλήθησαν τηλεγραφικώς τα συγχαρητή ρια του τε Αρχιερατ. Επιτρόπου και των λοιπών μελών του Ιερα τείου του Ι. Προσκυνήματος. Ο Πανοσιολ. Πρωτοσύγκελλος απήντησεν ευχαριστών.
Τριάδος κ. Δ. Μουτζουρέλλης, ο ιατρός κ. Ε. Ξενέλλης, ο Ταμίας του
I.
Προσκυνήματος κ. Λ. Χατζηκωνσταντής.
Η Ε πιτροπεία του I. Προσκυνήματος. Καθήμενοι: Ο Αντιπρόεδρος της Κοινότητος κ. Ε. Κολαξιζέλλης, ο Αρχιερατικός Επίτροπος, ο Πρόεδρος της Επιτροπείας κ. Θ εμ. Μακαρώνης, ο κ. Ε. Τζίννης. Ό ρ θ ιο ι : Ο Πρόεδρος του Ι . Ναού Α γ .
Η αρχή της Ινδίκτου. Τη 1η Σεπτεμβρίου, επί τη εορτή της αρχής της Ινδίκτου, συμπεσού ση εφέτος εν ημέρα Κυριακή, ετελέ σθη εν τω Ι. Προσκυνήματι, προεξάρ χοντος του Πανοσιολ. Πρωτοσυγ κέλλου κ. Ιακώβου Γ. Κλεομβρότου, πανηγυρικόν Συλλείτουργον και μετ’ αυτό ο ειθισμένος Μικρός Αγια σμός. Μετά την ανάγνωσιν του ιε ρού Ευαγγελίου ο Πανοσιολ. Πρωτο σύγκελλος, ομιλήσας προς το πολυ πληθές εκκλησίασμα, εξήγησε την σημασίαν της αγομένης εκκλησια στικής εορτής και, αφορμηθείς από της ωραίας ασματογραφίας της ημέ ρας, εδίδαξεν εποικοδομητικώς τους ευσεβείς χριστιανούς.
Επί τω τορπιλλισμώ του ευ δρόμου «Έλλη». Επί τω θλιβερώ ακούσματι του εν Τήνω κατά την πρωίαν της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανάν δρου τορπιλλισμού του εθνικού ευ δρόμου «Έλλη», όπερ εν μεγάλω σημαιοστολισμώ ανέμενε ν’ αποδώ ση τας τιμάς κατά την λιτάνευσιν της ιεράς Εικόνος της Θεομήτορος, ετελέσθη εν τω Ι. Προσκυνήματι μετά πένθιμον κωδωνοκρουσίαν επιμνη μόσυνος δέησις υπέρ των ψυχών των ούτω δολοφονηθέντων ναυτών και προσκυνητών. Κατ’ αυτήν ωμί λησεν επικαίρως ο Αρχιερατ. Επί τροπος και ευθύς αμέσως ήρξατο εν τη αιθούση του Αναγνωστηρίου ο έρανος υπέρ της αντικαταστάσεως του τορπιλλισθέντος εθνικού μας σκά φους, όστις απέδωκε το ποσόν των δρ. 26.000. — Η Επιτροπεία του Ι. Προσκυ νήματος εξ άλλου, συνελθούσα εκτά κτως, συνέταξε το ακόλουθον ψή φισμα :
Η Επιτροπεία του Ιερού Προσκυνήματος της Υπεραγίας Θεοτόκου, επί τω οδυνηρώ ακού
σματι του ανάνδρου τορπιλλισμού του τιμήσαντος την εν Τήνω πανή γυριν της πολιούχου του Έθνους πολεμικού του Βασ. Ναυτικού «Έλλη», συνελθούσα εκτάκτως τη προσκλήσει του Προέδρου αυτής κ. Θεμιστ. Μακαρώνη, παρόντων απάντων των μελών, ψηφίζει όπως διατεθή εκ του κονδυλίου των Απροβλέπτων ποσόν δραχμών πέντε χιλιάδων (5.000), ως συνεισ φορά εις τον Πανελλήνιον έρανον προς αντικατάστασιν του αδίκως απολεσθέντος εθνικού μας σκά φους, της εισφοράς ταύτης εχού σης την έννοιαν της εκδηλώσεως του αποτροπιασμού και της οδύ νης, την οποίαν προεκάλεσεν η στυ γερά αύτη πράξις εις τας συνειδή σεις των Ορθοδόξων Χριστιανών. Αντίγραφον του παρόντος δια βιβασθήτω τω Σεβ. Μητροπολίτη Μυτιλήνης, τω κ. Προέδρω της Εθνικής Κυβερνήσεως και τω κ. Νομάρχη Λέσβου. Εν Αγιάσω, τη 16η Αυγ. 1940. Η Επιτροπεία του I. Προσκυνήματος Ο Πρόεδρος Θεμ. Μακαρώνης
(Τ.Σ.)
Τα μέλη + Ε. Μυτιληναίος, Πρωτοπρ. Λεων. Χατζηκωνσταντής Ε. Κολαξιζέλλης Δ. Μουτζουρέλλης Ε. Τζίννης Ε. Ξενέλλης
— Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Ιωάννης Μεταξάς, λαβών γνώσιν του ανωτέρω ψηφίσματος, ευηρεστή θη ν’ απαντήση ως ακολούθως :
Εν Αθήναις, τη 5η Σ/βρίου 1940. Φίλοι Κύριοι,
Έλαβον την επιστολήν σας και το αντίγραφον του υπ’ αριθμ. 19
Πρακτικού της Επιτροπείας του Ιερού Προσκυνήματος της Υπερ αγίας Θεοτόκου σχετικώς με τον αυθορμήτως δημιουργηθέντα έρα νον και σας παρακαλώ να βεβαιω θήτε, ότι συνεκινήθην βαθύτατα, και να δεχθήτε τα συγχαρητήρια μου και τας θερμός μου ευχαρι στίας. Ως όμως θα εδιαβάσατε εις τας εφημερίδας, προέβην εις Ανακοί νωσιν σχετικώς με τον έρανον τούτον, αντίγραφον της οποίας σας εσωκλείω, και κατόπιν της οποίας η προσφορά σας, όταν μοι περιέλ θη, θα μείνη εις την διάθεσιν σας, εκτός εάν θελήσητε να μετατρέψη τε την απόφασιν σας και καταθέ σητε το ψηφισθέν ποσόν υπέρ της Βασιλικής μας Αεροπορίας. Μετά φιλικών χαιρετισμών I. ΜΕΤΑΞΑΣ
Η συνοδεύουσα την επιστολήν του Εθνικού Κυβερνήτου Ανακοίνω σις έχει ως εξής : «Ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως λαμβάνει αθρόως από της χθες συγ κινητικάς δηλώσεις εξ όλων των με ρών της Ελλάδος, συμφώνως προς τας οποίας ζητείται να καλυφθή δι’ εράνων η αξία του τορπιλλισθέντος ευδρόμου »Έλλη». Ανακοινούται αρμοδίως, ότι ο κ. Πρόεδρος τηςΚυβερνήσεως είναι βαθύ τατα συγκεκινημένος εκ των τοιούτων εκδηλώσεων πατριωτισμού και εθνι κής αλληλεγγύης του Ελληνικού λαού, ουχ ήττον όμως φρονεί, ότι η φορολογική συμβολή του Ελληνικού λαού είναι αρκετή, όπως αντιμετωπίση όλας τας ανάγκας του Κράτους, συνε πώς και την αντικατάστασιν του απο λεσθέντος υπό οδυνηράς συνθήκας πολεμικού ημών σκάφους». Η Επιτροπεία του Ι. Προσκυνή ματος, σεβομένη την θέλησιν του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως, κατέθε
σε το ποσόν των 5.000 δρ. εις λογα ριασμόν της Εθνικής Αεροπορίας. Εις τον ίδιον λογαριασμόν κατετέ θησαν και αι λοιπαί υπέρ της «Έλ λης» εισπραχθείσαι ως άνω εισ φοραί.
Η εορτή των Παμμεγίστων Τα ξιαρχών. Τη 8η Νοεμβρίου, αγομένης της εορ τής της Συνάξεως των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Πασών των Επουρα νίων Δυνάμεων Ασωμάτων, ο αιδ. Αρχιερατ. Επίτροπος κατήλθεν εις Ασώματον και παρέστη κατά την εν τω πανηγυρίζοντι Ιερώ ναώ των Παμμεγίστων Ταξιαρχών τελεσθεί σαν θ. λειτουργίαν, καθ’ ην ωμί λησεν επικαίρως προς το πολυπλη θές εκκλησίασμα, προέστη δ' ακο λούθως της εν τω αυτώ ι. ναώ τελε σθείσης Δοξολογίας επί τη επετείω της Απελευθερώσεως της Λέσβου. Επ’ ευκαιρία: ωμίλησε και πάλιν, απευθυνθείς ιδιαιτέρως προς τους εν τω μεταξύ προσελθόντας εις την θ. λατρείαν αξιωματικούς και στρα τιώτας. — Περί ώραν 11ην π.μ. της αυτής ημέρας ετελέσθη εν τω Ι. Προσκυ νήματι η επί τη επετείω της Απελευ θερώσεως της Λέσβου δοξολογία, παρισταμένων του Αρχιερατ. Επι τρόπου, των τοπικών Αρχών και πλήθους ευσεβούς λαού. Εις το τέ λος της τελετής ωμίλησεν επικαίρως ο Αρχιερατ. Επίτροπος και υπε γράμμισε τα καθήκοντα των Ελλή νων χριστιανών πολιτών, άτινα επι βάλλει η παρούσα ιστορική στιγμή, τονίσας ότι οπωσδήποτε η ευλογία του Θεού θα είναι με το μέρος του Έθνους ημών, όπερ αγωνίζεται όχι μόνον δια να υπερασπίση την ιδικήν του ύπαρξιν, Αλλά και δια να υπερα σπίση τας αιωνίας ηθικάς αρχάς του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού προς όφελος ολοκλήρου της ανθρωπότη
τος. Ακολούθως εψάλη τρισάγιον επϊ του Ηρώου των εν πολέμοις πεσόντων, όπου μετέβησαν Κλήρος, Αρχαί και Λαός εν πομπή, ψαλλομέ νων επικαίρων εκκλησιαστικών ασμά των, και εγένετο η υπό της Ε.Ο.Ν. Αγιάσου στέψις του Ηρώου μετά ωραίαν προσφώνησιν του λοχίτου κ. Χατζηευστρατίου. Επηκολούθησε δε ξίωσις εν τω Κοινοτικοί Καταστήματι.
Πανηγύρεις εξωκκλησίων. Παρουσία πλήθους ευσεβών εορ ταστών ετελέσθησαν αι πανηγύρεις των κάτωθι εξωκκλησίων : Τη 6η Σεπτεμβρίου του εις θέσιν Σταυρί του Αρχιστρατήγου Μιχαήλ, τη 8η Ιδίου του εΙς Πενθίλην εξωκκλησίου της Παναγιούδας, τη 24η ωσαύτως Ιδίου μηνός του εξωκκλησίου του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, τη 26η Οκτωβρίου του εις την ομώνυ μον γραφικήν τοποθεσίαν εξωκκλη σίου του Αγ. Δημητρίου και τη 12η Δεκεμβρίου του εξωκκλησίου του Αγ. Σπυρίδωνος.
Συγκέντρωσις Κληρικών. Τη 19η Δεκεμβρίου ε.έ. συνήλθον παρά τω Αρχιερατικώ Επιτρόπω οι Κληρικοί του Ι. Προσκυνήματος και κατετοπίσθησαν επί διαφόρων λε πτομερειών σχετικών προς την εν τω παρόντι καιρώ εφημεριακήν και κοινω νικήν των δράσιν. Ακολούθως κλη θέντες και οι ψάλται του Ι. Προσ κυνήματος, έλαβον τας απαιτουμέ νας οδηγίας δια την προσαρμογήν του έργου των προς τας απαιτήσεις του παρόντος καιρού. Τόσον οι ευ λαβέστατοι Κληρικοί όσον και οι ψάλται του Ι. Προσκυνήματος επέ δειξαν αξιέπαινον προθυμίαν προς εκτέλεσιν των υποδειχθέντων.
Αι εορταί των Χριστουγέννων. Aι επί ταις εορταίς των Χριστου γέννων εκκλησιαστικαί Ακολουθίαι
ετελέσθησαν εν τω Ι. Προσκυνήματι, συμφώνως προς το υπό της Ι. Μη τροπόλεως εκδοθέν πρόγραμμα, μετά της συνήθους τάξεως και μεγαλο πρεπείας. Της ακολουθίας των Βα σιλικών Ωρών της Παραμονής και του Μεγ. Εσπερινού προέστη ο Αρ χιερατικός Επίτροπος, όστις ετέλεσε μετά των Εφημερίων του Ι. Προσ κυνήματος την θ. λειτουργίαν κατά την ημέραν της εορτής παρουσία πολυπληθεστάτου εκκλησιάσματος ευσεβών. — Τη προπαραμονή των Χριστου γέννων ο Αρχιερατικός Επίτροπος μετέδωκε των Αχράντων Μυστη ρίων εΙς τους εν τω Σανατορίω νο σηλευομένους ασθενείς, πολλούς των οποίων εδέχθη την προτεραίαν εις το μυστήριον της ιεράς Εξομολογή σεως.
Θείον Κήρυγμα. Η διακονία του Θείου Λόγου δια λέγεται εν τω Ι. Προσκυνήματι, ως πάντοτε, τακτικώς κατά πάσαν Κυ ριακήν και εορτήν εν τη θ. λειτουρ γία. Από δε του παρελθόντος Οκτωβρίου επανελήφθησαν και αι κατά Κυριακήν εσπεριναί ομιλίαι. Κατά τας ομιλίας ταύτας ο Ιεροκήρυξ του Ι. Προσκυνήματος διεπραγματεύθη τα εξής θέματα : 1) Η ποίησις των Θεομητορικών εορτών, εις δύο ομι λίας, 2) Ο Χριστιανισμός και ο Πό λεμος, 3) Ο Χριστιανισμός και η Νεολαία, 4) Ο Χριστιανισμός και η Γυναίκα, 5) Οι Αόρατοι φίλοι των ανθρώπων, 6) Η ιστορία του Τω βήτ, 7) Η Ιστορία της Εσθήρ, 8) Οι προς την Θεοτόκον Παρακλητικοί Κανόνες, 9) Οι Προπάτορες του Ιη σού Χριστού, 10) Ερμηνεία των ευαγγελικών περικοπών των Χριστου γένων, εις δύο ομιλίας, και 11) Θρη σκευτικός και ηθικός απολογισμός του λήγοντος έτους.
Κατηχητικά Σχολεία. Ο Αρχιερατ. Επίτροπος, παρα στάς κατά την τελετήν του Αγια σμού επί τη ενάρξει των σχολικών μαθημάτων, ωμίλησεν επικαίρως προς τους μαθητάς και ανήγγειλε την έ ναρξιν της λειτουργίας και των Κα τηχητικών Σχολείων του Ι. Προσκυ νήματος, ακολούθως δε κατήρτισε το αλλαχού του παρόντος δημοσιευό μενον ωρολόγιον πρόγραμμα των σχολείων τούτων εν συνεργασία μετά των κ.κ. διευθυντών των Δημοσίων Σχολείων, βάσει δ' αυτών ήρχισαν τα μαθήματα όλων των τάξεων. Αλλά κατόπιν της κηρύξεως του ελ ληνοϊταλικού πολέμου και της δια ταχθείσης διακοπής των σχολικών μαθημάτων, διεκόπησαν και τα μα θήματα ταύτα εντολή της Ι. Μητρο πόλεως, ως και των λοιπών Κατη χητικών Σχολείων της επαρχίας.
Παιδική Λατρεία. Και κατά το παρόν σχολικόν έτος καθωρίσθη όπως τελήται ιδιαιτέρως η θ. λειτουργία χάριν των μαθητών των Δημοτικών Σχολείων εν τω ι. ναώ της Αγίας Τριάδος κατά παν Σάββατον πρωί μετά συντόμου θ. κηρύγματος, καταλλήλου δια τους μαθητάς. Μέχρι της διαταχθείσης διακοπής των σχολικών μαθημάτων το μέτρον τούτο εφηρμόσθη ανελλι πώς, παρακολουθούντος αυτοπροσώ πως του Αρχιερ. Επιτρόπου και κη ρόσσοντος κατά τανωτέρω προς τους μαθητάς. — Τας παραμονάς των Χριστου γέννων ετελέσθησαν εν τω ιερώ ναώ της Αγίας Τριάδος δύο λειτουργίαι, εις ας προσήλθον και μετέλαβον των Αχράντων Μυστηρίων οι μαθηταί των Δημοτικών Σχολείων. Εν δε τω Ιερώ Προσκυνήματι προσήλθον και εκοινώνησαν οι μαθηταί του Αστι κού Σχολείου, προς ους απηύθυνεν
επίκαιρον ομιλίαν ο Αρχιερατικός Επίτροπος.
Υπέρ της Νεολαίας. Προς ενίσχυσιν των έργων της Ε.Ο.Ν. Αγιάσου συνεστήθη υπό του κ. Νομάρχου «Επιτροπή φίλων της Εθν. Οργαν. Νεολαίας» (Ε.Φ. Ε.Ο.Ν.), αποτελουμένη εκ του αιδ. Πρωτοπρ. Εμμ. Γ. Μυτιληναίου ως Προέδρου, του κ. Θεμ. Μακαρώνη ως Ταμίου και Διαχειριστού του κ. Ευστρ. Καββαδέλλη ως Γραμματέως και των εκάστοτε διοικητών των εν Αγιάσω τμημάτων Ε.Ο.Ν. αρρέ νων και θηλέων. Μετά της Επιτρο πής συνεργάζεται αυτοδικαίως ο Πρόεδρος της Κοινότητος κ. Ιωάν. Χατζηλεωνίδας.
Επί τη απελευθερώσει της Κο ρυτσάς, του Αργυροκάστρου και της Χειμάρρας. Άμα τη εκ του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών αναγγελία της υπό των ελληνικών στρατευμάτων απελευθερώσεως της Κορυτσάς, ή χησαν χαρμοσύνως τη 22α Νοεμ βρίου οι κώδωνες του Ι. Προσκυ νήματος και, συναχθέντος του ευσεβούς λαού με τας τοπικάς Αρχάς επί κεφαλής, εψάλη υπό του I. Κλή ρου της Κωμοπόλεως ευχαριστήριος δέησις, μεθ’ ην ωμίλησεν επικαίρως ο αιδ. Αρχιερατ. Επίτροπος. Το τέλος του λόγου του εκάλυψαν ζωη ραί υπέρ του Έθνους, του Βασιλέως, του Εθν. Κυβερνήτου και του μαχο μένου Στρατού ζητωκραυγαί και παταγώδη χειροκροτήματα. — Το αυτό εγένετο και τη εσπέρα της 8ης Δεκεμβρίου, επί τη αναγγελία της απελευθερώσεως του Αργυροκάστρου. Τη δε 23η Δεκεμ βρίου, άμα τη αναγγελία της απελευθερώσεως της Χειμάρρας, εψάλη εν τω Ιερώ Προσκυνήματι, καταμέ στω ευσεβών εορταστών, πανηγυρι
κός Εσπερινός, καθ’ ον ωμίλησεν επίσης ο Αρχιερατικός Επίτροπος.
Εις ενίσχυσιν των εθνικών εράνων . Εξ αφορμής των προς το ευσεβές πλήρωμα της Επαρχίας εις ενίσχυ σιν του έργου των υπέρ του Εθνικού Αγώνος εράνων απολυθεισών δύο Εγκυκλίων του Σεβ. Μητροπο λίτου ημών και επ’ ευκαιρία των αναγινωσκομένων ευαγγελικών περι κοπών, επί τρεις συνεχείς Κυριακάς ωμίλησεν ο Αρχιερατ. Επίτροπος προς το πολυπληθές εκκλησίασμα του Ι. Προσκυνήματος περί των απέ ναντι της αγωνιζομένης Πατρίδος υποχρεώσεων των χριστιανών πολι τών της, και δη των εξ αυτών πλου σίων, ιδιαιτέρως ενδιατρίψας επί των θεμάτων: 1) ποία είναι η πραγματική άξια του πλούτου και 2) ποίος πλούσιος δύναται να σωθή, και επι στήσας την προσοχήν των χριστια νών επί των εν ταις αναγνωσθείσαις Εγκυκλίοις πατρικών παραινέσεων του Σεβ. Μητροπολίτου ημών. — Προς τον Σεβ. Μητροπολίτην ημών απεστάλη υπό του Αρχιερατ. Επιτρόπου το ποσόν των 2.900 δρ., προερχόμενον εξ εισφορών υπέρ της πολεμικής κοινωνικής προνοίας εκ μέρους του ι. Κλήρου Αγιάσου και του λαϊκού προσωπικού του Ι. Προσ κυνήματος. Το ποσόν τούτο κατετέθη υπό της ι. Μητροπόλεως εις τον οι κείον λ/σμόν της Εθνικ. Τραπέζης. — Η Επιτροπεία του Ι. Προσκυ νήματος προσέφερεν εις τον υπό της Ιεράς Μητροπόλεως διεξαγόμενον έρανον υπέρ της πολεμικής κοινω νικής προνοίας ως α΄ δόσιν δρ. 25.000. — Το Εκκλησ. Συμβούλιον του Ι. Ναού Αγίας Τριάδος προσέφερεν εις τον αυτόν ως άνω έρανον της Ι. Μητροπόλεως δρ. 5.000.
— Υπό της αρμοδίας Επιτροπής συνελέγη εν Αγιάσω μέχρι τούδε εις ενίσχυσιν των διεξαγομένων εθνι κών εράνων το ποσόν των 120.000 δρ., όπερ κατετέθη εις την Εθνικήν Τρά πεζαν.
—Υπό Επιτροπής, αποτελεσθείσης εκ της ο. Έλλης Κοντούλη, ηγέτι δος του εν Αγιάσω σχηματισμού Ε. Ο.Ν. θηλέων, και των κυριών Μαρίας Ε. Μυτιληναίου, Μελπομένης Τζαν νετή, Φανής Μακαρώνη και Ειρήνης Κολαξιζέλλη, διενηργήθη έρανος δια την κατασκευήν μαλλίνων ειδών δια τον μαχόμενον στρατόν. — Επίσης υπό της Ε.Ο.Ν. Αγιά σου διενηργήθη έρανος δια την συλ λογήν χρησίμων δώρων προς τους μαχομένους. Εκ των συλλεγέντων ειδών κατηρτίσθησαν υπερπεντήκον τα δέματα, περιέχοντα μάλλινα εσώρ ρουχο, σάπωνα, σοκολάτας, πυρεία, τσιγάρα και ανά εν μικρόν αντίτυπον της Εικόνος της Θεομήτορος, και παρεδόθησαν εις την Περιφ. Διοίκη σιν Ε.Ο.Ν. Λέσβου προς αποστολήν όπου δει. Εκ του προϊόντος του υπό των κυριών διενεργηθέντος εράνου ηγοράσθησαν υπό της Ε.Φ.Ε.Ο.Ν. Αγιάσου τα απαιτούμενα υλικά, εκ των οποίων πλέκονται μάλλινα χρή σιμα είδη δια τους στρατιώτας μας απόμέρους προθύμωςπροσφερθεισών κυριών και δεσποινίδων. — Εκ δευτέρου εράνου, διενεργη θέντος υπό της Ε.Ο.Ν. Αγιάσου προς τον αυτόν σκοπόν, συνελέγη σαν και παρεδόθησαν εις την Π.Υ. A.Μ. Μυτιλήνης 180 ζ. κάλτσαι μάλλιναι 14 ζ. χειρόκτια μάλλινα, 12 προσόψια, 28 σκελέαι, 5 κασκόλ, 2 ζώναι μάλλιναι, 9 πουλόβερ, 58 φανέλλαι μάλλιναι, 5 υποκάμισα βαμ βακερά, 9 σινδόνια μάλλινα, 7 κου βέρται, 11 φιάλαι κονιάκ και 74 οκ. σάπωνος.
Υπέρ των εφέδρων.
οικογενειών των
Η Εφορία του Ι. Νοσοκομείου κατά την συνεδρίαν αυτής της 17-11-40 απεφάσισεν, όπως χορηγή ται δωρεάν Ιατρική και κλινική περί θαλψις εις τα ασθενούντα μέλη των οικογενειών των απόρων εφέδρων και παρέχωνται αυτοίς τα αναγ καιούντα φάρμακα δαπάναις του Ιδρύματος εν τε τη Κλινική και εν τη κατ’ οίκον νοσηλεία. Επίσης ανέθηκεν επί ιδιαιτέρα αμοι βή εις την εν Αγιάσω υπηρετούσαν μαίαν να παρέχη εις τας επιτόκους συζύγους των απόρων εφέδρων μαιευτικήν βοήθειαν και απεφάσισεν όπως εκτός των αναγκαίων τυχόν φαρμάκων κλπ., χορηγήται εις αυτάς εκ του Νοσοκομείου και η ανάλογος εις την περίστασιν δίαιτα επί δέκα ημέρας από του τοκετού. Η απορία των οικογενειών τούτων τεκμαίρεται εκ της εν τω καταλόγω διανομής εφεδρικών επιδομάτων ανα γραφής των, εάν δεν είναι εφωδια σμένοι δια του συνήθους βιβλιαρίου τακτικής απορίας, βάσει του οποίου περιθάλπονται εν τω ιδρύματι τούτω οι άποροι της Κοινότητος Αγιάσου. — Εκ διενεργηθέντος εράνου υπό της Ε.Ο.Ν. Αγιάσου τη παραμονή των Χριστουγέννων, διενεμήθησαν τρόφιμα άρτος, κρέας, ζυμαρικά και μανδαρίνια) δι' εν πλήρες γεύμα εις 310 άτομα, ανήκοντα εις τας απορω τέρας οικογενείας των εφέδρων. — Ο εν Αμερική κ. Αιμ. Δ. Χρι στοφίδης απέστειλε προς την Φι λόπτωχον Αδελφότητα Αγιάσου δρ. 10.000, αίτινες τη εντολή του διε νεμήθησαν εις απόρους οικογενείας εφέδρων.
Νέοι Επίτροποι. Εις αντικατάστασιν του παραιτη
θέντος κ. Σοφ. Πολιτάκη διωρίσθη υπό του Μητροπολιτικού Συμβου λίου ως τακτικόν μέλος της Επι τροπείας του Ι. Προσκυνήματος ο κ. Ευστρ. Τζίννης και εις αντικατάστα σιν του επίσης παραιτηθέντος κ. Δημ. Πράτσου διωρίσθη ο ιατρός κ. Ευστρ. Ξενέλλης, οίτινες και ανέλα βον εγκαίρως τα καθήκοντα αυτών.
+ Ιωάννης Κοντέλλης. Τον παρελθόντα Σεπτέμβριον απε βίωσεν εν Ασωμάτω και εκη δεύθη αυτόθι μετά μεγάλης πομπής ο γνωστός φιλάνθρωπος αείμνηστος Ιωάννης Κοντέλλης, αντιπρόσωπος της Εταιρείας Ford, αναδειχθείς δια της ευσεβείας, της εργατικότητος και της τιμιότητός του. Της κηδείας του προέστη ο Σεβ. Μητροπολίτης ημών, όστις βαθύτατα συγκεκινημένος εξή ρε τας αρετάς του μεταστάντος, συνώδευσε δε ως εκ προσώπου της Α.Σ. τον νεκρόν μέχρι του τάφου ο Αρχιερατ. Επίτροπος.
+ Ιωάννης Ξενέλλης. Τον παρελθόντα Σεπτέμβριον α πεβίωσε και εκηδεύθη εν Αγιάσω ο αείμνηστος Ιωάνν. Ξενέλλης, πατήρ του ιατρού κ. Ευστρ. Ξενέλλη, Επι τρόπου του Ι. Προσκυνήματος. Της κηδείας του, τελεσθείσης εν τω Ι. Προσκυνήματι, προέστη ο Αρχιερατ. Επίτροπος, όστις είπε τον επικήδειον και συνώδευσε τον νεκρόν μέχρι του τάφου.
Επικήδειοι εισφοραί. Υπέρ του Ι. Νοσοκομείου Αγιά σου προσεφέρθησαν υπό του αιδ. Πρωτοπρ. Εμμ. Γ. Μυτιληναίου δρ. 450 εις μνήμην Ιωάνν. Κοντέλλη και υπό του ιατρού κ. Ευστρ. Ξενέλλη δρ. 1500 εις μνήμην του αποβιώσαν τος πατρός του Ιωάνν. Ξενέλλη.
ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΤΟΥ Δ' ΤΟΜΟΥ ΤΗΣ "ΑΓΙΑΣ ΣΙΩΝ"
Α'. ΜΕΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΡΘΡΑ 1. ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑ
Πρωτοπρ. Εμμ. Γ. Μυτιληναίου, Ιερά ασματογραφία της Εορτής των Χριστουγέννων, σελ. 11.— Του αυτού, Η ιερά ασματο γραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σελ. 83, 136. 2. ΙΣΤΟΡΙΚΑ Κ.Λ.Π.
Χρυσοστόμου Α. Παπαδοπούλου (+) Αρχιεπισκ. Αθηνών, Αιτίαι και γενικάς χαρακτήρ της Εικονομαχίας, σελ. 1.— Του αυτού, Πρώτη Περίοδος της Εικονομαχίας (Σημειώματα), σελ. 33, 65, 97.— Ιακώβου Γ. Κλεομβρότου Πρωτοσυγκέλλου, Ο Πατριάρχης Ιερο σολύμων Προκόπιος Κουζέλλης, ο εξ Αγιάσου, σελ. 106, 131. — Στρατή Κολαξιζέλλη, Τα χρόνια της μεγάλης παρακμής της Λέσβου και της αφανείας της Αγιάσου, σελ. 20. Η Αγιάσος είναι η «Αγία Σιών» και όχι ο «Άγιος Άσου», σελ. 41. Τα χρόνια της γαλήνης των Λεσβίων και της υποδουλώσεως των Αγιασωτών, σελ. 72, 115. Το Βασιλικό φερμάνι του Σουλτάνου Μουσταφά Β', σελ. 142. — Βασιλ. Αϊβαλιώτου, Ο Ομολογητής Συνάδων Μιχαήλ, σελ. 51.
Β΄. ΧΡΟΝΙΚΑ
Η φιλανθρωπία εν Αγιάσω, σελ. 31.—Πρόγραμμα Εορτών Αυ γούστου - Σεπτεμβρίου 1940, σελ. 91.—Ύπέρ του Εθνικού Αγώνος, σελ. 151. — Πρόγραμμα Κατηχητικών Σχολείων 1940 -41, σελ. 152.— Η περί το Ι. Προσκύνημα κίνησις, σελ. 56, 88, 124, 152. Γ'. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ «Μικρασιατικά Χρονικά», τόμος Α΄, — Μητροπολίτου Αθη ναγόρα, Πλωμάριον. Του αυτού, Ερμηνευτ. σημείωμα επί δυο δυσνοήτων χωρίων της Κ. Διαθήκης.— Λαοδικείας Δωροθέου, Η Μαρία της Ευαγγελικής Περικοπής της Παναγίας. Του αυτού, Λόγος
εις την Μεγ. Παρασκευήν. Δημ. Σ. Μπαλάνου, Ακμή και Παρακμή εν τη Εκκλησία. — Του αυτού, Η Ελληνική Εκκλησία και αι σχέσεις της προς τας άλλας Εκκλησίας. — Του αυτού, Λόγος περί του έργου του Μ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Χρυσάνθου. Αμίλκα Σ. Αλιβιζάτου, Ο Πανεπιστημιακός Ναός της Υ.Θ. της Καπνι καρέας. Κωνστ. Παπαδημητρίου, Ο Ιω. Θ. Σακελλαρίδης και το παρ’ημίν μουσικόν ζήτημα, σελ. 59-64.—Γ. Βαλέτα, Αιολική Βιβλιογρα φία (1566 - 1939), — Νίκου Δ. Σωτηράκη, Βενιαμίν ο Λέσβιος Αρμο στής των Νήσων Αιγαίου, σελ. 94-96.
/