Agiasos mag 156 2006

Η Αννούδα Ευστρ. Βασιλτσωτέλη, το γένος Ιωάννη Γριμανέλη, αναπολεί το παρελθόν.

Οι εξαδέλφες Γιαννούλα Αντ. Αναστα­ σέλη και Βικτωρία Παν. Κουτσαχειλέλη ατενίζουν το μέλλον.

ΙΙ1ΙΡΙΜΜ)Μ1ΜΑ ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Η διακοσιετηρίδα του Ναού της Π αναγίας........................................................................................ Πρόγραμμα της Επισκέψεως της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου............................................................ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗ, Προσφώνηση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.................... ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Πανηγυρικά αναγνωστηριακά δρώμενα. Το θεατρικό «Αγία Σιών» και τραγούδια της Πόλης.................................... ΚΛΕΑΝΘΗ ΚΟΡΟΜΗΛΑ, Προσφώνηση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου........................................ ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Συμβολικό το δώρο προς την Α.Θ.Π. τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο................................................................................ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Προσφώνηση της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια... ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Λεσβιακοί απόηχοι. Του Στρατή Τζίνη............................................................................................... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗ, Φωτεινός (ποίημα). ΔΗΜΗΤΡΗ ΖΑΡΟΔΗΜΗΤΡΑΚΗ, Νέο ξεκίνημα (ποίημα). ΜΥΡΣΙΝΗΣ ΒΑΜΒΑΚΑ-ΧΟΥΤΖΑΙΟΥ, Ο μπεκρής (ποίημα).............................................................................................................. ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΥ, Αρχές του Σεπτέμβρη (ποίημα). Εκλογές (ποίημα). ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΜΙΝΕΑΗ-ΠΑΤΣΕΑΗ. Καλύτερες μέρες (ποίημα). Εκείνα τα παιδιά (ποίημα).................................................................................................................. .............................. Το Αναγνωστήριο «η Ανάπτυξη» Αγιάσου σε τροχιά γόνιμης βιβλιεκδοτικής δραστηριότητας.......................................................... ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Ιιυάννης Αγγελή Βασιλάκης, η Αριστίγια........................................................................................... ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Λεσβιακά αρχειοδιφικά σύμμεικτα. Πωλητήριο-εξοφλητήριο έγγραφο του 1906.......................... ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Λεσβιακά αρχειοδιφικά σύμμεικτα. Πιστοποιητικόν Γεννήσεως και Βαπτίσεως του έτους 1906..... ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΚΑΛΥΒΑ, Η ιερή ανάμνηση των αγίων του νησιού μ α ς........................................................................................... ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΤΑΧΤΑΛΟΓΛΟΥ, «Μίλτος Κουντουράς ο Ελληνας»................................................................................................ ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Λεσβιακή πνευματική και καλλιτεχνική παράδοση........................................................................... ΘΕΜΗ ΧΑΤΖΗΛΕΩΝΙΔΑ, Ο Γιάννης Χαλέλης και η συγγένειά του με το Χαϊλέ Σελασιέ................................................................ Τα πθίτκα μας (Ερμόλαος Χατζηβασιλείου, Γιάννης Δ. Παπάνης)......................................................................................................... ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΡΟΜΗΛΑ, Το Δ.Σ. του ΟΣΑ και ο προγραμματισμός δράσης....................................................................................... ΣΟΦΙΑΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗ-ΚΟΥΔΟΥΝΕΛΗ, Δεξίωση ξενιτεμένων συμπατριωτών σε κέντρο χωριού..................................................

Σελ.

3 5 10 15 16 19 23 25 26 27 30 31 32 33 34 36 39 42 43 44 45

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χοροστατεί στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Στιγμιότυπο από την υποδοχή στις 12.8.2006, στην πλατεία της Καρυάς, της Α.Θ.Π. του Οικου­ μενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.

Ι55Ν 1106-3378

Κ ω δ ικό ς 3980

Ο Μιχ. Κουτσαχειλέλης (αριστερά) και ο Παν. Τ σάγαλος (1949, Ζ τάξη Α Γυμν. Αρρένων Μυτιλήνης).

Η ΔΙΑΚΟΣΙΕΤΗΡΙΔΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ Κ ά θ ε επέτειος κεντρίζει τη μνήμη, αφυπνίζει το στοχασμό και δρομολογεί συναισθήματα. Λογής λογής τα συμβάντα, τα γεγονότα, του ξέμακρου και του κο­ ντινού παρελθόντος, που αξιώνουν προβολή, αναγνώ­ ριση, θύμηση. Άλλα από δαύτα έχουν υπερτοπική και υπερχρονική σημασία, άλλα περιορίζονται σε στενά ε­ θνικά πλαίσια, άλλα σχετίζονται με τον ιδιωτικό βίο και άλλα συντηρούν, για μικρό ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, ποικιλώνυμες σκοπιμότητες... Ο νυν Ιερός Ναός της Παναγίας Αγιάσου, περιλά­ λητος ευκτήριος οίκος της Λέσβου, ανάγει την εκ βά­ θρων δεύτερη ανοικοδόμησή του στο σωτήριο έτος 1806, ενώ την τρίτη στο 1815, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1812. Το χριστεπώνυμο πλήρωμα του ο­ ρεινού χωριού του Ολύμπου ανήγειρε τον περικαλλή ναό, για να καταθέτει ολοχρονίς τα διαπιστευτήρια της θρησκευτικής του πίστης... Στα διακόσια χρόνια που πέρασαν ο Ιερός Ναός της Παναγίας Αγιάσου λειτούργησε πολυδύναμα και απο­ δοτικά. Στάθηκε ιερός χώρος λατρείας, ελπίδας και κα­ ταφυγής, όχι μόνο των Αγιασωτών, αλλά και μυριάδων προσκυνητών από όλο το νησί, από τ ’ αντικρινά παρά­ λια της Μικρασίας, πριν από το μεγάλο χαλασμό του 1922, αλλά και από άλλα μέρη. Αφουγκράστηκε τις ευ­ χές και τις παρακλήσεις ανθρώπων του πόνου και της καθημερινής βιοπάλης. Συνέβαλε στη δημογραφική εν­ δυνάμωση του τόπου. Συμπορεύτηκε, κρυφά ή φανερά,

σε κοινούς αγώνες του έθνους, διαθέτοντας τιμαλφή, χρήματα και ερανικές εισφορές. Ενδιαφέρθηκε για την προαγωγή των τοπικών συμφερόντων. Βοήθησε την εκ­ παίδευση σε χρόνους χαλεπούς. Στήριξε αγαθοεργά και πολιτιστικά σωματεία. Ενδιαφέρθηκε για την περίθαλ­ ψη ασθενών, τότες που το κράτος πρόνοιας ήταν ανύ­ παρκτο. Προστάτεψε αναξιοπαθούντες, ορφανά, έκθε­ τα, πρόσφυγες. Υπήρξε εκκολαπτήριο ιερέων, μοναχών και ψαλτάδων, κάποιοι από τους οποίους διακρίθηκαν ως ανώτατοι κληρικοί, ως λόγιοι, ως βαθείς γνώστες της βυζαντινής μουσικής. Κέντρισε την επώνυμη Νεοελλη­ νική Λογοτεχνία. Διαφύλαξε ιερά κειμήλια και αποθη­ σαύρισε αξιόλογο αρχειακό υλικό, το οποίο δυστυχώς μέχρι στιγμής παραμένει σε ομηρία, ενώ θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο επιστημονικής έρευνας για τη δια­ φώτιση πτυχών της ιστορίας της Αγιάσου και ολόκλη­ ρης της Λέσβου. Εστησε μουσεία. Ίδρυσε το περιοδικό «Αγία Σιών», του οποίου θα μπορούσαμε ν ’ αναλάβου­ με την επιμέλειά και παρουσίαση της αναλυτικά ευρετηριασμένης φωτομηχανικής του ανατύπωσης, και στήρι­ ξε εκδοτικές προσπάθειες. Καλωσόρισε επώνυμους της Ορθοδοξίας, της πολιτικής εξουσίας, της τέχνης και των γραμμάτων. Ανάμεσά τους οι υψηλοί επισκέπτες του φετινού καλοκαιριού, η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος και ο Εξοχότατος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας... ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Στιγμιότυπο από παλαιό εορτασμό της Παναγίας της Αγιασώτισσας. (Τη φωτογραφία παραχώρησε η Μύρτα Καβαδέλη-Νιγδέλη)

Αφίσα, διαστάσεων 67,5 χ 47,5 εκ., για την άφιξη στην Αγιάσο της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΣ ΤΗΣ Α.Θ.Π. ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΕΙΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΝ - ΑΓΙΑΣΟΝ ΛΕΣΒΟΥ ΑΠΟ 12η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΕΩΣ 16η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006 ΣΑΒΒΑΤΟΝ, 12η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006 "Ωρα 11η π.μ. "Αφιξις και επίσημος υποδοχή τής Α.Θ.Π. είς τον αερολιμένα Μυτιλήνης. ’Απόδοσις τιμών. Προσφώνησις υπό του εκπροσώπου της Κυβερνή­ σεως Υ π ο υ ρ γο ύ Α ιγαίου και Νησιωτικής Π ολι­ τικής. Προσφώνησις υπό του Νομάρχου Λέσβου. Προσφώνησις υπό του Δημάρχου Μυτιλήνης. ’Αντιφώνησις υπό τής Α.Θ.Π. "Ωρα 12.00. Ε πίσκεψ ις είς Δημαρχεΐον Μυτιλήνης. "Ωρα 12.30 μ.μ. Ε πίσκεψ ις είς Νομαρχίαν Λέσβου. "Ωρα 13.30 μ.μ. Ε γκαίνια Μουσείου Προσφυγικής Μνήμης 1922, Στέγης Μικρασιατικού Πολιτισμού είς Λουτρά. "Ωρα 14.00 μ.μ. Επίσημον γεύμα είς Ξενοδοχεΐον Ζαΐρα υπό τής Νομαρχίας Λέσβου.

"Ωρα 20.30 μ.μ. Ε γκαίνια Ξενώνος Τεροΰ Προσκυ­ νήματος. "Ωρα 21.00 μ.μ. Πανηγυρική έκδήλωσις είς Α ν α ­ γνωστήριον (Πολιτιστικόν Κέντρον) Αγιάσου. "Ωρα 22.30 μ.μ. Επίσημον δεΐπνον υπό τής Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης είς Αγιάσον. ΚΥΡΙΑΚΗ, 13η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006 "Ωρα 09.00 π.μ. Χοροστάσιά τής Α.Θ.Π. τού Οικουμε­ νικού Πατριάρχου εν τφ Τερφ Ναφ Α γίας Τριάδος Αγιάσου. Τέλεσις Θείας Λειτουργίας. Τέλεσις μνημο­ σύνου τών κτητόρων, ευεργετών, δωρητών τού Τερού Ναού, τού εκατοστού Πρυτάνεως τού Πανεπιστημίου Αθηνών και Προέδρου τής Ακαδημίας Αθηνών, άειμνήστου Γρηγορίου Παπαμιχαήλ και τού άειμνήστου Όφφικιάλου, "Αρχοντος τής Α γίας τού Χριστού Με­ γάλης Εκκλησιάς, Αθανασίου Τσερνόγλου, Μεγάλου Ευεργέτου τής νήσου Λέσβου, υπό τής Α.Θ.Π. Δεξίωσις.

"Ωρα 19.30 μ.μ. "Αφιξις και επίσημος υποδοχή είς τήν πόλιν τής Αγιάσου.

Ώ ρ α 12.30. Επίσκεψις τής Α.Θ.Π. είς Δημαρχεΐον Αγιάσου.

Προσφωνήσεις - Αντιφωνήσεις. Ε ν πομπή πορεία και άφιξις είς τόν Ιερόν Ναόν τού Παλλεσβιακοΰ Προσκυνήματος Παναγίας Αγιάσου. Δοξολογία επί τή άφίξει τής Α.Θ.Π. Προσφωνήσεις - Αντιφωνήσεις κτλ.

Ώ ρ α 13.00 μ.μ. Επίσημον γεύμα υπό τής Δημαρχίας Α γιάσου είς ' Αγιάσον. Ώ ρ α 19.00 μ.μ. Χοροστάσιά τής Α.Θ.Π. εν τφ Τερφ Ναφ τού Προσκυνήματος τής Παναγίας Αγιάσου κατά τήν ακολουθίαν τού Εσπερινού και τού τελευ­ ταίου Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος (απευθείας

άναμετάδοσις έκ του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησιάς τής Ελλάδος).

Ώ ρ α 19.30 μ.μ. Επίσκεψις τής Α.Θ.Π. είς τήν Τεράν Μονήν τού Ά γιου Ραφαήλ.

ΔΕΥΤΕΡΑ, 14η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006

Ώ ρ α 20.00 μ.μ. Ε πίσ κεψ ις τής Α.Θ.Π. είς το Ύπουργεΐον Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.

Ώ ρ α 09.30 π.μ. Τερατική σύναξις τού ιερού κλήρου τής Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης εν τη αιθούση τού Πνευματικού Κέντρου τού Τερού Προσκυνήματος. Κατηχητική ομιλία τής Α.Θ.Π. πρός τόν Ιερόν κλήρον. Δεξίωσις.

Πανηγυρική Έκδήλωσις είς τόν αΰλειον χώρον τού Υ πουργείου επί τη έπετείψ συμπληρώσεως εικοσα­ ετίας άπό τής ιδρύσεως τού Υ πουργείου και άπονομή τιμητικής διακρίσεως είς τήν Α.Θ.Π. τόν Οικουμενικόν Πατριάρχην.

Ώ ρ α 11.30 π.μ. Ά νάβασις επί τής κορυφής τού Όλύμπου. Απελευθέρωσες θηραμάτων.

Επίσημον δεΐπνον υπό τών Λεσβίων Α ρχόντω ν Ό φφικιάλω ν είς Μυτιλήνην.

Ώ ρ α 13.30 μ.μ. Επίσημον γεύμα υπό τής Δημαρχίας Μυτιλήνης είς Μυτιλήνην.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 16η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006

Ώ ρ α 19.00 μ.μ. Έ νδυσ ις τής Α.Θ.Π. και τού ιερού κλήρου εν τή αιθούση τού Συνοδικού τού Τεροΰ Προσκυνήματος, κάθοδος εν πομπή εν τφ Τερφ Ναφ και τέλεσις τού Πανηγυρικού Εσπερινού τής Εορτής τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου. ΤΡΙΤΗ, 15η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006 Ώ ρ α 07.00 π.μ. Ή ακολουθία τού Ό ρθρου τής Εορτής εν τφ Τερφ Ναφ τού Προσκυνήματος. Ώ ρ α 08.30 π.μ. Χοροστάσιά τής Α.Θ.Π. "Αφιξις τής Α.Ε. τού Προέδρου τής Ελληνικής Δη­ μοκρατίας κ. Καρόλου Παπούλια. Ώ ρ α 09.00 π.μ. Πατριαρχική Θεία Λειτουργία και εν συνεχεία ή λιτάνευσις τής Τεράς Εικόνος τής Θε­ ομήτορος.

Ώ ρ α 10.30 π.μ. Τέλεσις έπιμνημοσύνου δεήσεως επί τού τάφου τού άειμνήστου Αθανασίου Τσερνόγλου υπό τής Α.Θ.Π. εν τφ Κοιμητηρίω τής Α γία ς Κυ­ ριακής Μυτιλήνης. Ώ ρ α 11.00 π.μ. Θεμελίωσις τού νέου Ναού τού Με­ τοχιού τού Προφήτου Ή λιοΰ τής Τεράς Μονής Υψηλού είς θέσιν Καμάρες Μυτιλήνης και ή ρασοφορία τών πρώτων μοναχών υπό τής Α.Θ.Π. Ώ ρ α 11.30 π.μ. Τρισάγιον και κατάθεσις στεφάνου υπό τής Α.Θ.Π. είς το άγαλμα τής «Μικρασιάτισσας Μάνας» είς τήν Ε πά νω Σκάλαν επί τή έπετείψ τής συμπληρώσεως όγδοήκοντα και τεσσάρων έτών άπό τής Μικρασιατικής Καταστροφής. Ώ ρ α 12.00 μ.μ. Θεμελίωσις τού νέου Γηροκομείου τής Τεράς Μητροπόλεως.

Δεξίωσις.

Ώ ρ α 13.00 μ.μ. Επίσημον γεύμα υπό τής Στρατιω­ τικής Διοικήσεως Λέσβου, είς Στρατιωτικήν Λέσχην Μυτιλήνης.

Ώ ρ α 13.00 μ.μ. Επίσημον γεύμα υπό τού Υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής είς Αγιάσον.

Ώ ρ α 17.00 μ.μ. Άναχώρησις τής Α.Θ.Π. διά τήν νήσον τής Σάμου έκ τού άερολιμένος Μυτιλήνης.

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, συνοδευόμενος, κατά την απόδοση τιμών, από τον υπουργό Αι­ γαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Αριστοτέλη Παυλίδη και από το σεβ. μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβο, στις 12.8.2006 στο Αεροδρόμιο «Οδυσσέας Ελύτης» Μυτιλήνης. (Φωτογραφία Σοφίας Παπουτσή-Κουδουνέλη)

Ο δήμαρχος Μυτιλήνης Αρης Χατζηκομνηνός προσφωνεί την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο κατά την άφιξή του στις 12.8.2006 στο Αεροδρόμιο «Οδυσσέας Ελύτης» Μυτιλήνης. (Φωτογραφία Σοφίας Παπουτσή-Κουδουνέλη)

Αφίσα, διαστάσεων 67,5 χ 47,5 εκ., για την άφιξη στην Αγιάσο της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.

Στιγμιότυπο από την άφιξη της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στην Αγιάσο, στις 12.8.2006.

Αντιφώνηση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στο δήμαρχο της Αγιάσου Χρύσανθο Χατζηπαναγιώτη, στις 12.8.2006.

(Φωτογραφία Παρασκευά Ευστρ. Λιακάτου)

(Φωτογραφία Παρασκευά Ευστρ. Λιακάτου)

Αναμνηστική φωτογρα­ φία έξω από το Δημαρ­ χείο της Αγιάσου, στις 13.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορο­ μηλά)

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΗΣ Α.Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Π αναγιότατε, Σ α ς καλωσορίζουμε στην όμορφη αυτή αγκαλιά της λεσβιακής φύσης, όπου ο ιερομόναχος Αγάθων ο Εφέσιος πριν από δώδεκα αιώνες έφτιαξε τη σεπτή του σκήτη, εναποθέτοντας την Εικόνα της Θεομήτο­ ρος «Αγία Σιών» και τα άλλα ιερά κειμήλια που έ­ φερε μαζί του από τα Ιεροσόλυμα, δημιουργώντας με την πάροδο του χρόνου το πρωταρχικό οικιστικό κύτταρο, από το οποίο δημιουργήθηκε το χωριό μας. Η ακτινοβολία της ιερής εικόνας υπήρξε ο ομφά­ λιος λώρος και η ζωοδόχος πηγή που συνέβαλε στην ταχεία ανάπτυξη και ακμή του οικισμού, η οποία δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες διακόπηκε εξαιτίας της εφαρμογής πολιτικών αντίθετων με τα συμ­ φέροντα του εργαζόμενου λαού, που οδήγησαν στο μαρασμό της αγροτικής υπαίθρου. Πολιτικών, στο πλαίσιο των οποίων, μεταξύ άλλων, συντελέστηκε και η βέβηλη αρπαγή της σημαντικότατης σχολικής περιουσίας, που αποτελούσε τμήμα της περιουσίας της τέως Χριστιανικής Κοινότητας Αγιάσου. Η εικόνα της Π αναγίας δημιούργησε επίσης τη μακρόχρονη τοπική θρησκευτική παράδοση, την ο­ ποία λάμπρυναν με την ιερατεία τους εκλεκτοί κλη­ ρικοί και ιεράρχες, εκ τω ν οποίω ν ενδεικτικά μνη­ μονεύουμε τον ομοχώριο μας Προκόπιο Κουζέλη, διατελέσαντα Πατριάρχη Ιεροσολύμων την περίο­ δο 1872-1875. Παράδοση η οποία σφυρηλάτησε τους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ του Προσκυνήμα­ τος της Αγιάσου με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Η σημερινή παρουσία Σας στην Αγιάσο μας τι­ μά ιδιαίτερα, αφού εκπροσωπείτε ένα θεσμό π α ­ γκόσμιας εμβέλειας, αυτόν του Οικουμενικού Π α­ τριαρχείου. Για το λόγο αυτό, πέραν όλων των τι­ μών που αποδίδονται στο πρόσωπό Σας, θερμά Σας ευχαριστούμε για τον ερχομό και την παραμο­ νή Σας στο χωριό μας. Π αναγιότα τε, Α π ό την ακριτική αυτή εσχατιά της πατρίδας μας, κοντά στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, όπου πάντα έσμιγαν οι αδηφάγες ορέξεις των εκάστοτε κυρίαρχων του κόσμου, επιφέροντας μύρια δεινά στους μαρτυρικούς λαούς της περιοχής μας, στρέ­ φουμε μαζί Σας τα βλέμματά μας λίγο πιο πέρα α­

πό τη γειτονιά μας, στο Λίβανο και στην Παλαιστί­ νη, και εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας στους δοκιμαζόμενους λαούς της περιοχής. Διερμηνεύοντας τα φιλειρηνικά και αντιιμπεριαλιστικά αισθήματα σύσσωμου του ελληνικού λαού και φυσικά του λαού της Αγιάσου με τις πλούσιες α ­ γωνιστικές και δημοκρατικές του παραδόσεις, Σας παρακαλούμε να υψώσετε μαζί μας φωνή καταδίκης της ισραηλινής επιθετικότητας, που ισοπεδώνει κατοικημένες περιοχές και αφανίζει αμάχους και πα ι­ διά, ζητώντας να σταματήσουν τον άδικο αυτό πό­ λεμο και να αποσύρουν τα στρατεύματά τους. Θα ’ναι, πιστεύουμε, το πιο εύστοχο μήνυμα που μπορούμε να στείλουμε σήμερα, μήνυμα ειρή­ νης και συναδέλφωσης των λαών. Τέλος, εκτελώντας την αναγνωσθείσα προηγου­ μένως απόφαση του Δημοτικού μας Συμβουλίου, Σας επιδίδω το Χρυσό Κλειδί της πόλης της Αγιά­ σου μετά σχετικού περγαμηνού διπλώ ματος και Σας εύχομαι καλή διαμονή στην κωμόπολή μας, υ­ γεία και μακροημέρευση. ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Δ ήμαρχος Α γιάσου

Ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου Αγιάσου, το οποίο επιδόθηκε στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθο­ λομαίο, κατά την ημέρα άφιξης και υποδοχής του στην κωμόπολη, στις 12.8.2006.

Το περγαμηνό δίπλωμα το οποίο επιδόθηκε στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, κατά την ημέρα της άφιξης και υποδοχής του στην κωμόπολη, στις 12.8.2006.

Ο σεβ. μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος ξεναγεί στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στις 12.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Στιγμιότυπο από την άφιξη της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου, όπου έγινε δοξολογία στις 12.8.2006. (Φωτογραφία Σοφίας Παπουτσή-Κουδουνέλη)

Τέλεση αγιασμού από την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, με την ευκαιρία των εγκαινίων του Ξενώνα του Ιερού Προσκυνήματος της Παναγίας Αγιάσου, στις 12.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος κόβει την κορδέλα και εγκαινιάζει τον Ξενώνα του Ιερού Προσκυνήματος της Παναγίας Αγιάσου. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Π Α Ν Η Γ Υ Ρ ΙΚ Α Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ ΙΑ Κ Α ΔΡΩ Μ Ε Ν Α Το θεατρικό «Αγία Σιών» και τραγούδια της Πόλης Μ ε την ευκαιρία

της συμπλήρωσης διακοσίων

χρόνων από την ανέγερση του δεύτερου Ιερού Ναού του Προσκυνήματος της Παναγίας Αγιάσου και της επίσκεψης της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, το Αναγνωστήριο «η Ανάπτυ­ ξη» παρουσίασε στις 12.8.2006 στο Κινηματοθέατρό του το ιστορικοθρησκευτικό θεατρικό έργο του Αντώνη Μηνά «Αγία Σιών», καθώς και νοσταλγικά τραγούδια της Πόλης, τα οποία απέδωσε η παραδο­ σιακή ορχήστρα και η παιδική χορωδία του. Το έργο σκηνοθέτησε η Μαρία Α ϊβαλιώτου και τα σκηνικά επιμελήθηκαν ο Δημήτριος Χαρ. Καμα­ ρός και ο Δημήτριος Καμπουρέλης. Θετική και η παρουσία και η συμπαράσταση της Φωτούλας Τουρτουροπούλου. Τους ρόλους υποδύθηκαν οι παρακάτω: Μ ιχάλης Κλειδαράς (Μ πώ τ’ς, τσομπά­ νης), Λευτέρης Καμπιρέλης (Γιάνν’ς, τσομπάνης), Παναγιώτης Ψυρούκης (Αγάθων, ιερομόναχος), Σαπφώ Βερίλη, Ξενοφών - Σεραφείμ Βερίλης, Μύρτα Καβαδέλη, Στρατούλα Κορομηλά, Μυρσί­ νη Κουτσκουδή-Βουρλή, Σοφία Λαδιέλη, Βασιλική Μαϊστρέλη, Ειρήνη Οικονόμου, Σάββας Τσαλίκης (πιστοί, κάτοικοι Πενθίλης και Καρύνης), Μ αριάν­ θη Αϊβαλιώτου (Βασ’λ ίν ’, γιαγιά), Ιωάννα Καρακωσταντή, Μυρσίνη Καρακωσταντή, Σοφία Κουταλέλη, Γεωργία Κουτσκουδή-Βουρλή, Μ ιχάλης Κουτσκουδής-Βουρλής, Μ αρία Παυλή, Μ ιχάλης Πράτσος, Ραφαηλία Πράτσου, Δέσποινα Σαββέλου και Ευγενία Φτάρα (εγγόνια). Αφηγητές: Βασιλική Κουρβανιού και Γιάννης Χατζηβασιλείου.

Αίπτυχο πρόγραμμα, διαστάσεων 23,7 χ 18,7 εκ., για τα αναγνωστηριακά δρώμενα της 12.8.2006.

Το δεύτερο μέρος του Προγράμματος περιελάμ­ βανε τα παρακάτω: Φήμη της Α.Θ.Π. του Οικουμε­ νικού Πατριάρχη, «Είναι καρδιές όπου γελούν», «Του ψαρά ο γιος», «Το καραβάκι». Την παραδο­ σιακή ορχήστρα αποτελούσαν οι παρακάτω: Στρα­ τής Καζατζής (σαντούρι), Χρίστος Κονσολάκης (κιθάρα), Γιάννα Μαϊστρέλη (βιολί), Νίκος Μ αϊ-

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος στο Κινηματοθέατρο για την παρακολούθηση των πανηγυρικών αναγνώστηριακών δρωμένων της 12.8.2006. (Φιοτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

στρέλης (ούτι) και Θεόφιλος Χτενέλης (τουμπελέ­ κι). Την παιδική χορωδία, που διηύθυνε ο φιλόλο­ γος καθηγητής και ιεροψάλτης Ευάγγελος Λιάκα­ τος, την αποτελούσαν οι παρακάτω: Σωτηρία Βαρ­ βάκη, Σταυρούλα Βεγιάζη, Βασίλης Βουνάτσος, Αικατερίνη Βουνάτσου, Ελένη Δαγέλη, Βλοτίνα Δουγραματζή, Μαρία Καζατζή, Βασιλική Καλέλη, Σαπφώ Καλφαγιάννη, Μαρία-Άννα Κουντουρέλη, Βασιλική Κουρκουλή, Μαρία Κουταλέλη, Μυρσί­ νη Κουτσκουδή-Βουρλή, Μαρία Λιακάτου, Σοφία Λινάρδου, Μυρσίνη Μαγλογιάννη, Βασιλική Μ α ϊ­ στρέλη, Χ αρίκλεια Μ πουρλή, Μ αρία Παπάνη, Βαρβάρα Σουσαμλή, Εριφύλη Σουσαμλή, Μ αρία Σουσαμλή, Ν ικόλαος Σουσαμλής, Π αναγιώτης Σουσαμλής, Στρατούλα Χατζηγιάννη και Μ αριάν­ θη Χατζημιχαήλ. Την ωραία αυτή εκδήλωση παρακολούθησε και η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθο­ λομαίος, που συγχάρηκε όλους τους συντελεστές και ευχήθηκε συνέχιση του πολιτισμικού έργου του Αναγνωστηρίου «η Ανάπτυξη». ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Ο σεβ. μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος δωρίζει στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρ­ θολομαίο τις πρόσφατες εκδόσεις της Ιεράς Μητρο­ πόλεως Μυτιλήνης. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΗΣ Α.Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Π αναγιότα τε, Ε ίμασ τε ευτυχείς και συγκινημένοι, που σήμερα σας υποδεχόμαστε στο Πνευματικό μας Κέντρο. Στην υπερεκατόχρονη ιστορία μας για πρώτη φο­ ρά υποδεχόμαστε τον Προκαθήμενο της Ορθοδο­ ξίας. Η επίσκεψή σας αποτελεί, πιστεύουμε, δείγμα αναγνώρισης και της δικής μας προσφοράς σ’ αυτή την ακριτική γωνιά. Το Αναγνωστήριο, το αρχαιότερο στον αιγαιοπε­ λαγίτικο χώρο μετά το παλαίφατο Αναγνωστήριο Σμύρνης, είχε ιδιαίτερους δεσμούς με το Μικρασιάτικο Ελληνισμό και με την Εκκλησία. Χαρακτηριστικό είναι ότι ανάμεσα στα επίτιμα μέλη του συγκαταλέγε­ ται και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας Α ', που ήταν στενά συνδεδεμένος με τη Λέσβο. Το Αναγνωστήριο «η Ανάπτυξη» Αγιάσου ιδρύθη­ κε το 1894, επί Τουρκοκρατίας τότε στη Λέσβο, και κατάφερε εδώ και 112 χρόνια να υπάρχει και να δρα εξόχως δημιουργικά. Με δράση πλούσια και πρωτο­ ποριακή στον εθνικό, κοινωνικό και πνευματοκαλλιτεχνικό τομέα αποτελεί το φάρο, που απλώνει το φως

του πέρα από τη Λέσβο και την Ελλάδα. Σ ’ αυτή την αιγαιοπελαγίτη γωνιά, που είναι γνή­ σιος θεματοφύλακας της ιστορικής μας ταυτότητας, δια­ σώζουμε και διαδίδουμε την παράδοση του τόπου μας. Το Ίδρυμά μας διαθέτει Βιβλιοθήκη, Αίθουσα Ψυχαγωγίας, Πινακοθήκη, Λαογραφικό Μουσείο και το Θέατρο, όπου βρισκόμαστε. Το σημαντικότε­ ρο είναι ότι οι χώροι αυτοί φιλοξενούν ένα μελίσσι από όλες τις ηλικίες, από όλες τις κοινωνικές ομά­ δες και από όλα τα επαγγέλματα. Σήμερα, με την υποδομή που διαθέτουμε και την πλούσια παρακαταθήκη, εμείς οι νεότεροι, προσπα­ θούμε με κόπους και με θυσίες να κρατήσουμε αυτά που μας άφησαν οι παλαιότεροι, να τα αναδείξουμε και να ανεβάσουμε την ποιότητα της ζωής σε μια δύ­ σκολη εποχή, αντιπνευματική. Γι’ αυτό γράφουμε και παίζουμε θέατρο, υπηρε­ τούμε ευλαβικά την παράδοση με τις παραδοσιακές μας ορχήστρες, χορεύουμε, τραγουδάμε, μελετάμε, ο­ ραματιζόμαστε μια καλύτερη ζωή. Δύναμη παίρνουμε από τη συμπαράσταση του κόσμου, της πολιτείας και άλλων φορέων.

Π αναγιότατε, Τ η μεγαλύτερη δύναμη παίρνουμε από εσάς, που σήμερα μας προσφέρετε με την παρουσία σας και την ακτινοβολία της προσωπικότητάς σας την ύψιστη τιμή. Επιτρέψτε μας ως αντίδωρο να σας αφιερώσουμε τη σημερινή μας παράσταση και να ζητήσουμε τις ευ­ λογίες σας. Συμμετέχοντες στον εορτασμό της επετείου συ­ μπλήρωσης διακοσίων χρόνων από την ανέγερση του δεύτερου Ιερού Ναού του Προσκυνήματος μας,

θα παρουσιάσουμε στο πρώτο μέρος τη θεατρική πα­ ράσταση με το έργο «Αγία Σιών» του Αντώνη Μηνά, αντιπροέδρου του Αναγνωστηρίου. Σε ένα δεκάλε­ πτο διάλειμμα θα παρουσιαστούν το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης «Αγία Σιών», κα­ θώς και οι άλλες εκδόσεις της, και στη συνέχεια η Παιδική χορωδία μαζί με την παραδοσιακή ορχή­ στρα του Αναγνωστηρίου θα παίξουν και θα τρα­ γουδήσουν τρία τραγούδια της Κωνσταντινούπολης. ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ Πρόεδρος του Αναγνωστηρίου «η Ανάπτυξη»

ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ ΤΗΣ Α.Θ.Π. ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Α γα πητοί παρόντες, άρχοντες και αρχόμενοι, χαιρόμεθα ιδιαιτέρως, διότι βρισκόμαστε εις την λα­ μπρόν αυτήν αίθουσαν του ιστορικού Αναγνωστη­ ρίου Αγιάσου, το οποίον προστατεύει η Παναγία και ο Αρχιστράτηγος Αρχάγγελος Μιχαήλ. Ως γνωστόν, η ίδρυσις Αναγνωστηρίων εις την Αέσβον και γενικότερον εις το Αιγαίον ηκολούθησε την οικονομικήν ακμήν, η οποία εσημειώθη εδώ κα­ τά τας τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνος. Τα σωματεία αυτό, έχοντα ως πρότυπα τα αντί­ στοιχα της Κωνσταντινουπόλεως και της Σμύρνης, είχον και παρεμφερείς καταστατικούς στόχους, δραστηριοποιούμενα εις τον εκπαιδευτικόν, τον πνευματικόν και πολιτιστικόν γενικότερα χώρον, αλλά και εις τον φιλανθρωπικόν τοιούτον. Και ενώ τα περισσότερα των Αναγνωστηρίων έκλεισαν κατά τα μέσα του παρελθόντος αιώνος, το Αναγνωστή­ ριον της Αγιάσου, διαθέτον εξαίρετον κτιριακήν υ­ ποδομήν, εξακολουθεί να αναπτύσσει σημαντικήν πολιτιστικήν δράσιν και δικαίως θεωρείται ως ένας εκ των αξιολογοτέρων πολιτιστικών φορέων της Αέσβου και ευρύτερα του Αιγαίου. Εις το Αναγνωστήριον λοιπόν της Αγιάσου ευρι­ σκόμενοι, επιθυμούμεν να παρακαλέσωμεν και να προτρέψωμεν όπως, επόμενοι τη μακρά πνευματική παραδόσει του ευσεβούς Γένους μας, διατηρείτε θάλλουσαν και ακμαίαν την πνευματικήν και καλλιτεχνι­ κήν ζωήν της πολίχνης και της νήσου, παραδίδοντες την πολύτιμον παρακαταθήκην της Ελληνορθόδοξου παραδόσεως ακεραίαν και ανόθευτον εις τας επερχομένας γενεάς διά την εξ αυτής άντλησιν επικαίρων ζωτικών απαντήσεων εις τα σύγχρονα αδιέξοδα.

Ο πρόεδρος του Αναγνωστηρίου Κλεάνθης Κορομη­ λάς εγχειρίζει στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πα­ τριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο αναμνηστικό δώρο. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Ευχαριστούντες θερμώς διά τας φιλόφρονας προς ημάς προσρήσεις και τας ωραίας εκδόσεις σας, διαβεβαιούμεν ότι αδιαλείπτως πάντοτε θα προσευχόμεθα υπέρ υγείας όλων σας και υπέρ πλήρους ευοδώσεως των ευγενών σκοπών του σωματείου τούτου, υπέρ του οποίου και καθ’ ημέραν αναλίσκεσθε. Συγχαίρομεν όλους τους αγαπητούς Αγιασώτες οι οποίοι ανέ­ βασαν επί σκηνής το έργον που μόλις παρηκολουθήσαμεν. Συγχαίρομεν διά τας εκδόσεις και ευχόμεθα να συνεχισθούν και ιδιαιτέρως η κατ’ έτος επιστημονική έκδοσις του Προσκυνήματος αυτού. Και ως Ίμβριος αισθανθήκαμεν μεγάλην ικανοποίησιν, διότι όλα όσα ελέχθησαν εις την διάλεκτόν σας τα καταλάβαμεν.

Στιγμιότυπο από το επίσημο δείπνο που παρέθεσε η Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης στην Αγιάσο, στις 12.8.2006. Ο σεβ. μη­ τροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος προσφωνεί την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Στιγμιότυπο από το επίσημο δείπνο που παρέθεσε η Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης στην Αγιάσο, στις 12.8.2006. Θ σεβ. μη­ τροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος χαρίζει στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο ένα επιγονάτιο. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΑΣΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ Συμβολικό το δώρο προς την Α.Θ.Π. τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο Ο Φ ιλ ο π ρ ό ο δ ο ς

Σύλλογος

Α γ ια σ ω τώ ν

Α θ ή να ς α π ό την ίδρυσ ή το υ ω ς τ ις μέρες μα ς εκ δη λώ νει την α γά π η του, με την ο λ ιγό τη τα τω ν δ υ ν ά μ εώ ν του, κ α ι π ρ ο ς το Ο ικ ο υ μ εν ικ ό Π α τ ρ ια ρ χ ε ίο . Μ ικρ ό δ είγμ α η α π ο σ το λ ή του π ε ρ ιο δ ικ ο ύ « Α γιά σ ο ς» σ ’ α υ τό , α λ λ ά κ α ι τω ν εκδόσ εώ ν το υ στη Θ εολογική Σ χολή της Χ ά λ ­ κης, η ο π ο ία δ υ σ τυ χ ώ ς γ ια την Ο ρ θ ο δ ο ξ ία δεν έχει α κόμη επ α ν α λ ειτο υ ρ γή σ ει. Δ έον να ση­ μ ειω θεί ό τ ι η Θ εολογική Σ χολή της Χ ά λκ η ς ε ίν α ι σ τενά συνδεδεμένη με την ισ το ρ ία του τό π ο υ μα ς, α φ ο ύ σ ’ αυτή φ ο ίτη σ α ν α π ό τα μέ­ σα το υ π ρ ο π ερ α σ μ έν ο υ α ιώ ν α ο ι Α για σ ώ τες λ ό γ ιο ι κ λ η ρ ικ ο ί Ε υ γ έν ιο ς Θ ά λα σ σ α ς κ α ι Β α ­ σ ίλ ειο ς Μ ιχα η λ ίδ η ς, κ α ι στη σ υ νέχεια ο δ ια ­ π ρ ε π ή ς π α ν ε π ισ τη μ ια κ ό ς θ εο λ ό γο ς κ α ι α κ α ­ δ η μ α ϊκ ό ς Γ ρ η γό ρ ιο ς Π α π α μ ιχ α ή λ , α λ λ ά κ α ι ο νυ ν σεβ. μ η τρ ο π ο λ ίτη ς Μ υ τιλή νη ς Ιά κ ω β ος Φ ρ α ντζή ς. Σ τ ις 14.8.2006 ο π ρ ό ε δ ρ ο ς το υ Δ ιο ικ η τ ι­ κ ού Σ υ μ β ο υ λ ίο υ π ρ ω το π ρ εσ β ύ τερ ο ς Ν εκτά-

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης δια­ βάζει το περιοδικό «Αγιάσος». (Φωτογραφία Παρασκευά Ευστρ. Λιακάτου)

Αναμνηστική φωτογραφία του σεβ. μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου, του προέδρου και μελών του Δι­ οικητικού Συμβουλίου του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Αγιασωτών Αθήνας, καθώς και του διευθυντή του περιοδικού «Αγιάσος», με την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στις 14.8.2006. (Φωτογραφία Λημήτρη Παπουτσή)

ρ ιο ς Χ α τ ζ η π ρ ο κ ο π ίο υ , ο γ ε ν ικ ό ς γρ α μ μ α τέα ς Π α ν α γ ιώ τη ς Σ τα υ ρ α κ έλ η ς, η τα μ ία ς Σ ο φ ία Π α π ο υ τσ ή -Κ ο υ δο υ ν έλ η κ α ι τα μέλη Χ ρ ίσ το ς Γ λεζέλης, Σ τρ α τή ς Ε υ α γγελ ινέλ η ς κ α ι Μ ιχ ά ­ λης Κ ο ρ ο μ η λ ά ς, κ α θώ ς κ α ι ο δ ιευ θ υ ντή ς του π ε ρ ιο δ ικ ο ύ «Α γιά σ ος» Γ ιά ννη ς Χ α τζη β α σ ι­ λ είο υ, μετέβησαν στο Π ν ευ μ α τικ ό Κ έντρ ο το υ Ιερού Π ρ ο σ κ υ νή μ α το ς της Π α ν α γ ία ς κ α ι επ έ­ δω σ α ν μικρό δώ ρ η μ α της α ν υ π ό κ ρ ιτη ς α γ ά ­ π η ς το υ ς στην Α .Θ .Π . το ν Ο ικ ο υ μ εν ικ ό Π α ­ τρ ιά ρ χη κ.κ. Β α ρ θ ο λ ο μ α ίο . Το εγχ ειρ ισ θ έν δέ­ μα π ε ρ ιε ίχ ε τ ις π α ρ α κ ά τω εκ δόσ εις (βιβλία, π ε ρ ιο δ ικ ά , Ο ϋ ) το υ Σ ω μ α τείο υ : 1. Σ τρατή Π. Κ ολα ξιζέλη , Θ ρύλος και ιστορία της Α γιά σο υ της νήσου Λέσβου, Φ ω το μ η χα νικ ή α ν α τ ύ π ω ­ ση, Α θήνα 1997. 2. [Ε. Π. Κ ο υ λ α ξιζέλ λ η - Β. Π. Τ ρα γέλλη ], Η Α γιά σος και τα πέριξ, Φ ω το ­ μη χα νική α να τύ π ω σ η , Α θήνα 1997. 3. Π ε ρ ιο ­ δ ικ ό «Α γιά σ ο ς» (Β ιβ λ ιο δ ετη μ ένο ι τ ό μ ο ι 7ος Στιγμιότυπο από το κέρασμα του «Αγροτο· μεταποιητικού Συν. Γυναικών Αγιάσου».

κ α ι 8ος). 4. Τ ρ ία Ο ϋ .

(Φωτογραφία Παρασκευά Ευστρ. Λιακάτου)

ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Αναμνηστική φωτογραφία του κλήρου της Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης στο προαύλιο του Ναού της Παναγίας με την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στις 14.8.2006. (Φωτογραφία Παρασκευά Ευστρ. Λιακάτου)

Φ Ω Τ Ο Γ ΡΑ Φ ΙΚ Α Σ Τ ΙΓ Μ ΙΟ Τ Υ Π Α

Από την ανάβαση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στην κορυφή του Ολύμπου (Προφήτη Ηλία) Αγιάσου, όπου έγινε απελευθέρωση θηραμάτων, στις 14.8.2006). (Φωτογραφίες Παναγιώτη Στυλ. Σκόρδα)

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, όντας στην κορυφή του Ολύμπου Αγιάσου, στις 14.8.2006, εγχειρίζει στο γιο του συνεργάτη μας φιλολόγου Παναγιώτη Σκορδά Στυλιανό, τον οποίο κρατά η μητέρα του Ανθίκλεια, αναμνηστικό δώρο.

Κυνηγοί και παρατυχόντες φωτογραφίζονται έξω από το Γραφείο του Κυνηγετικού Συλλόγου Αγιάσου, με την κεραμική διακοσμητική πιατέλα, και την κασετίνα της, που δώρισαν στην Α.Ε. τον Πρόεδρο της Ελληνικής Αημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια. Διακρίνονται, από αριστερά, οι Δημήτριος Πράτσος, Θεόφιλος Ψύρρας, Χριστόφας Κουρβανιός, Γεώργιος Γριμανέλης, Βασίλειος Καραγιάννης και ο διευθυντής του περιοδικού. (Φωτογραφία Δημητρίου Αμπουλού, 15.8.2006)

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΕΞΟΧΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΚΑΡΟΛΟΥ ΠΑΠΟΥΛΙΑ Ε ξοχότα τε, Σ α ς καλω σορίζουμε στην Αγιάσο, την όμορ­ φη νυφ ούλα του Ο λύμπου, τη μάνα του λεσβια­ κού λα ϊκού πολιτισμού, τη σημαιοφόρο τω ν αγω νισ τ ν παραδόσεω ν του τόπου μας. Η γ ,'έτειρά μας έχει πλούσ ια πολιτισ τική κληρονομιά. Ο ι κ ά τοικοί της ήταν και είνα ι ερ­ γα τικοί, φ ιλοπρ όοδοι, εύστροφοι κα ι θυμόσο­ φοι. Α ιώ νες τώ ρα, αφότου εγκαταστάθηκαν σ ’ αυτό τον ευλογημένο τόπο, δεν έπαψ αν να δη μι­ ουργούν. Έ χτισ α ν σιγά σιγά αυτό το υπέροχο χω ριό, με το α πα ρά μιλλο παραδοσιακό του χρ ώ ­ μα. Π ότισα ν τη γη με τον ιδρώ τα τους και την έ­ κα να ν να καρπίσει. Με την αστείρευτη έμπνευση κα ι τις δια ρκείς πνευμ ατικές τους αναζητήσεις, σμίλεψαν μια σ πά νια πνευματική κα ι λαογραφική παράδοση. Για να διασώ σουν κ α ι για να μεταλαμπαδεύ­ σουν στις επόμενες γενιές αυτό τον πλούτο, έ­ φ τια ξα ν και την Κ ιβω τό του πολιτισ μού τους, το Α ναγνω στήριό μας, π ο υ α πό τα χρ ό νια της Τ ουρκοκρατίας ακόμα έγινε ο να ός του π ο λ ιτι­ σμού, σφυρηλατώ ντας τα υτόχρονα την εθνική συνείδηση με την π α τριω τική του δράση. Σ ’ αυτό

Αφιξη της Αυτού Εξοχότητας του Προέδρου της Ελληνι­ κής Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου, στις 15.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Από την παρακολούθηση της Πατριαρχικής Θείας Αειτουργίας στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου, στις 15.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορο­ μηλά)

το χώ ρο σήμερα έχουμε τη μεγάλη χα ρά να σας υ ­ ποδεχόμαστε. Ε ξοχότατε,

Τ ις

τελευταίες εβδομάδες ολόκληρη η α ν­

θρω πότητα συγκλονίστηκε α πό τη δολοφονική ε­ πιθετικότητα τω ν Ισραηλινώ ν στο νότιο Λίβανο. Με την τεράστια εμπειρία σας στα θέματα της ε­ ξω τερικής πολιτικής, την ευθυκρισία σας κα ι το υψηλό αίσθημα δικαίου που σας διακατέχει, επ ι­ τρέψτε μας να σας καλέσουμε από το χώ ρο αυτό να αποδοκιμάσετε για άλλη μια φ ορά το συντελούμενο έγκλημα κ α ι να αποστείλετε μήνυμα ει­ ρήνης και συναδέλφωσης, διερμηνεύοντας έτσι τα φ ιλειρηνικά αισθήματα του λαού μας. Τ έλος, σ α ς β εβ α ιώ νο υ μ ε ό τ ι ε ίν α ι π ο λ ύ με­ γάλη τιμ ή η σ ημ ερινή π α ρ ο υ σ ία σ α ς στην ακ ρ ιτικ ή μας κ ω μ ό π ο λ η κ α ι σ α ς ευ χό μ α σ τε υ ­ γεία κ α ι ε π ιτ υ χ ία στην άσκηση τω ν υ ψ η λώ ν κ α θ η κ ό ντω ν σας. Με την ευκαιρία της επίσκεψής σας στην κω ­ μόπολή μας, σας προσφέρουμε ένα αναμνηστικό

Από τη λιτάνευση της ιερής εικόνας της Παναγίας της Αγιασώτισσας, στις 15.8.2006. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

δώ ρο, π ο υ αποτελεί α ντιπροσ ω πευτικ ό δείγμα της πα ρ α δ ο σ ια κ ή ς κ α λ λ ιτεχνικ ή ς μας βιοτε­ χνία ς. Μ ια κεραμική πια τέλα με λαϊκή ζω γραφ ιά μέσα σε ξυλόγλυπτη κασετίνα. ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Δ ή μ α ρ χος Α γιάσ ου

Η Αυτού Εξοχότητα ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρα­ τίας κ. Κάρολος Παπούλιας, κατά το ειωθός, εκτελεί κα­ θήκοντα αναγνώστη.

Το αντίδωρο της Α.Ε. του Προέδρου.

(Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

(Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

ΛΕΣΒΙΑΚ Ο Ι Α Π Ο Η Χ Ο Ι ΤΟΥ

ΣΤΡΑΤΗ ΤΖΙΝΗ

Ε ν α ς ακόμη από τους πολύπειρους σκυταλοδρό­ μους της προκοπής άφησε το πηδάλιο της ζωής και προτίμησε τη σιωπή της ατέρμονης αιωνιότητας. Τον γέννησε το 1912 η νυφούλα του λεσβιακού Ολύμπου, τότες που η εθνική εγρήγορση πέτυχε το λυτρωμό από τη μακρόχρονη σκλαβιά και την ένωση του νησιού μας με τη μητέρα πατρίδα. Τον σκέπασε στις 28 του Μάρ­ τη το αττικό χώμα του Κοιμητηρίου του Χολαργού και του ευχήθηκε καλό καταβόδιο η θλιμμένη συνοδιά των οικείων, των συχωριανών, των φίλων του... Ο Στρατής Τζίνης εξ απαλών ονύχων ρίχτηκε στη βιοπάλη με τα εφόδια της ευαίσθητης καρδιάς, του επινοητικού μυαλού και του δυνατού χαρακτήρα του. Το τσαγκαράδικο του καλού μάστορη πατέρα του Παναγιώ­ τη, στις ανηφοριές της Μπουτζαλιάς, δε στάθηκε μπορετό να τον κρατήσει στη μέγκενη της οικογενειακής ε­ παγγελματικής παράδοσης, όπως συνέβη με τον αυτάδελφό του Δη­ μήτρη. Τον ξεμαύλισαν οι μηχανές, τον κέρδισε η ηλεκτροτεχνία... Ο αγώνας για τον επιούσιο σκληρός στην προπολεμική και στη μεταπολεμική επαρχία, που την τα­ λάνιζαν λογής λογής δυσεπίλυτα προ­ βλήματα. Ο ρυθμός της καθημερινής δουλειάς έντονος και εξοντωτικός, μα και η διάθεση για ανιδιοτελή προσφορά στον τόπο ανύπνωτη. Δυσχερής ο συνδυασμός άλλ’ όχι ανέφικτος για το Στρατή Τζίνη, τον άνθρωπο που διέθετε προθυ­ μία, μεράκι, ζώπυρα δημιουργίας... Ο ένθεος ζήλος του Στρατή Τζίνη για τα κοινά της γενέτειράς του ενδυναμώθηκε από νωρίς και βρήκε την απόληξή του στο γέρμα του βίου του. Οι πυλώνες της μέριμνάς του άγγιζαν τον αθλητισμό, την εκκλη­ σία, το συνεταιριστικό κίνημα, την εθιμική λαογρα­ φία, το θέατρο, τον τουρισμό, τον κινηματογράφο, την τοπική βιοτεχνία, τα σωματεία, τα μουσεία, τα χρονίζοντα καυτά προβλήματα... Η μικρή ή μεγάλη προσφορά του σε όλο το φάσμα των ενδιαφερόντων του δεν είναι έργο του παρόντος σημειώματος, στο οποίο παρέλκει η λεπτομερής εξέ­ ταση της δράσης. Εξάλλου, όπου υπάρχουν έργα, μιλά από μόνη της η αξία τους, σ’ αυτούς που ξέρουν ν ’ α­ ξιολογούν πρόσωπα και να σταθμίζουν τη βαρύτητα των πράξεών τους...

Το Στρατή Τζίνη τον γνώρισα και τον εκτίμησα α­ πό παλιά. Στα μαθητικά μου χρόνια τον είχα συνδέσει με τους κινηματογράφους του χτες. Λειτουργούσαν τότες ο χειμερινός «Όλυμπος» και ο θερινός «Όασις», που βρίσκονταν στις παρυφές του χωριού, στο «Φουλίδ’» ο πρώτος, στο ακίνητο του Στέφανου Βρανιάδη, και στη σημερινή προέκταση του Κήπου της Παναγίας ο δεύτερος. Τα οικονομικά των παιδιών της γενιάς μου ήταν περιορισμένα, οι απαγορεύσεις των σχολι­ κών κανονισμών ρητές, τα αστυνομικά μέτρα τρομο­ κρατικά, αλλά και η πεθυμιά για καμιά ελληνική ται­ νία ή για κανένα καουμπόικο έργο πυργωμένη... Στα μετέπειτα χρόνια, όταν άρχισα δειλά δειλά να μουντζουρώνω χαρτιά, ο Στρατής Τζίνης με τίμησε με τη φιλία του. Ήταν για μένα φορέας στοιχείων της παράδοσης της χτεσινής Αγιάσου, συνετός συμβουλάτορας και πρόθυμος συντρέχτης. Είχε αγκαλιάσει α­ πό την πρώτη στιγμή το περιοδικό «Αγιάσος» και συχνά πυκνά μας παραχωρούσε σε α­ ντίγραφα αρχειακό υλικό, προερχόμενο από το Παλλεσβιακό Ιερό Προσκύνη­ μα της Παναγίας ή από την Ιδιωτική Λαογραφική Συλλογή του, καθώς και φωτογραφίες. Ήταν πάντα στο πλευρό μας συμπαραστάτης, όπως και ο επιστήθιος φίλος του αεί­ μνηστος συνεργάτης μας Μενέλα­ ος Καμάτσος... Πολλά θα μπορούσε να γράψει κανείς για το Στρατή Τζίνη, για τις φιλότιμες προσπάθειές του που απο­ σκοπούσαν στην προβολή της Αγιάσου. Χρήσιμες πληροφορίες έχουν αποθησαυριστεί στον τοπικό επαρχιακό τύπο. Το περιο­ δικό μας ευγνωμόνως αφιέρωσε κάποιες σελίδες στην προσωπικότητά του, δημοσιεύοντας τη συνέντευ­ ξη που του πήραμε. Και στο σύντομο όμως επικήδειο λόγο που εκφωνήσαμε με βαθιά συγκίνηση στον ευκτή­ ριο οίκο της Φανερωμένης, όπου ιερούργησε ο δικός μας λευίτης, ο πρωτοπρεσβύτερος Νεκτάριος Χατζη­ προκοπίου, και ακούστηκε το ύστατο χαίρε της απόδη­ μης πάτριάς, αποδόθηκε από το Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγιασωτών η προσήκουσα τιμή στον άνθρωπο που α­ γάπησε τον τόπο του και τον ωφέλησε, ακόμα και κατά τους χαλεπούς χρόνους του ανοίκειου και επιζήμιου ε­ θνικά ναρθηκισμού του δημοκρατικού πολιτεύματος... Ο Στρατής Τζίνης έφυγε πλήρης ημερών από την κο­ νίστρα των εγκοσμίων. Διαπότισε το περιβάλλον του με την έντονη προσωπικότητά του και άφησε ανεξίτηλα χνά­ ρια στο πέρασμά του ως άνθρωπος δράσης και προσφο­ ράς, ως σύζυγος, ως πατέρας, ως παππούς, ως φίλος...

ΦΩΤΕΙΝΟΣ Φ ιλί η θάλασσα στο υγρό κορμί μου, σκάει στο πέλαγος καυτή η βροχή. Ζάλη τα κύματα, φως στην ψυχή μου, στάζουν οράματα οι ουρανοί. Βγαίνω στα βράχια, σταγόνες μαζεύω πάντα μονάχος, τυφλός και γυμνός, σα ναρκωμένος ΕΣΕΝΑ γυρεύω, μαζί σου γίνομαι ξανά φωτεινός. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΑΑΤΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ Βαρέθηκα να λέω «θα», χωρίς καμιά ουσία, βαρέθηκα να λέω «να», χωρίς καμιά αξία. Το παρελθόν ν ’ αναπολώ μες α π ’ το τζάμι το θολό, να λέω δήθεν έκανα όλα αυτά που ανέβαλα και που στην άκρη έβαλα. Μέσα στο νου η φαντασία μια ζωή χωρίς αξία κι ο νους γεμάτος όνειρα, που μένουν πάντα όνειρα. Σκέψεις, ιδέες άπιαστες, γεύσεις που είναι άνοστες, πιστεύω μ’ ανασφάλειες πόρτες χωρίς ασφάλειες. Λόγια που τρέμουν στο σκοτάδι, σώμα που πάει με το κοπάδι, μάτια που βλέπουν πάνω κάτα) κι ένα κορμί που ε ίν ’ στον πάτο. Τώρα πετάω τις συνήθειες, παίρνω α π ’ αλλού άλλες προμήθειες, δε βλέπω τις ίδιες ταινίες, κλείνω τ ’ αφτιά στις Ερινύες.

Βάζω τους στόχους στη ζωή, όνειρα κάνω και γ ι ’ αυτή και ασφαλίζω πεποιθήσεις, ενδυναμώνω τις θελήσεις. Χαράζω μια νέα πορεία, δεν έχω πια καμιά απορία, κοιτάω το μέλλον μες στα μάτια, βάζω φωτιά μες στα σκοτάδια. Θέλω να ζήσω τη ζωή, να γεύομαι το καθετί, όταν ξυπνώ κάθε πρωί, να κάνω μια καινούρια αρχή.

15.11.1999

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΑΡΟΑΗΜΗΤΡΑΚΗΣ

Ο ΜΠΕΚΡΗΣ Αφιέρωμα στο Γρηγόρη Μαμτζέλη Στου φεγγαριού τη λάμψη περπατούσε, βαριά τα βήματα κι αργά αργά τραβούσε ένας μπεκρής κείνα τα χρόνια τα ωραία, που τη μισή είχε στην τσέπη για παρέα, πάλευε ίσως για να σβήσει έναν καημό. Θολό το βλέμμα και στο στόμα το τσιγάρο κάπνιζε κι έπινε κι έμοιαζε με φουγάρο, είχε ριγμένο το σακάκι του στον ώμο, καθόλου δε λυγούσε μπρος στον τρόμο, λες και αμυνόταν μπρος στη δύσκολη ζωή. Έ λεγε γράψε βερεσέ στον ταβερνιάρη τη μια, τη δεύτερη, την τρίτη και την άλλη, έβαζε ενέχυρο ένα παλιό ρολόι, χτυπούσε ρυθμικά το κομπολόι. Αχ! Πώς ξεχάστηκες, ασήμαντε μπεκρή; Και μέσα στου κρασιού την παραζάλη μια θολωμένη σκέψη είχε άλλη, πού θά βρει ένα αγκωνάρι ν ’ ακουμπήσει και στο φτωχό του το τσαρδί να σταματήσει, που η κυρά η νυσταγμένη καρτερεί. Να πει ένα τραγούδι ξεχασμένο στο παλικάρι που στον πόλεμο ε ίν ’ χαμένο να ζωγραφίσει στο φεγγάρι μιαν ελπίδα, να δει ελεύθερη την όμορφη πατρίδα. Βίβα για σένα, αγαπημένε μου μπεκρή. ΜΥΡΣΙΝΗ ΒΑΜΒΑΚΑ-ΧΟΥΤΖΑΙΟΥ

ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ Αρχές Σεπτέμβρη, τα παιδιά κοιτούν τα χελιδόνια, ν ’ αφήνουν την ακρογιαλιά, πριν τα προλάβουν χιόνια. Φουρτούνες, μπύρες κι αστραπές και του βοριά τ ’ α γιά ζι συχνά τους κάνουν εκτροπές, μα η ρότα δεν αλλάζει.

η αγάπη και η γνώση. Τώρα κοιμήσου ήσυχα, έσπειρες την ελπίδα, πως θά ’ρθουνε καλύτερες μέρες για την Πατρίδα, την όμορφη Ελλάδα μας, που όλοι αγαπάμε και όμως την παιδεύουμε και την ποδοπατάμε.

28 Οκτωβρίου 2003

ΜΑΡΙΑ ΚΑΜΙΝΕΑΗ-ΠΑΤΣΕΑΗ Α π’ τα κατάρτια χαιρετούν τους φίλους στο μπαλκόνι και με λαλίσματα θα πουν «κάθε καλό τελειώνει». Τέλος λοιπόν για τα παιδιά κι αυτό το καλοκαίρι, καλό χειμώνα λένε πια, παιδί μην υποφέρει. Κι αφού ανοίγουν τα σχολειά, θα πρέπει μέσα πάλι, γονείς, δασκάλοι και παιδιά να βάλουν το κεφάλι. Του χρόνου πάλι στις ακτές, ως φίλοι τόσα χρόνια, μαζί θα κάνουν διακοπές παιδιά και χελιδόνια. ΣΠΥΡΟΣ Κ. ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΣ

ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΜΕΡΕΣ Στη μνήμη του πατέρα μου Παλικαρίσια έπεσες με τ ’ όπλο σου στο χέρι κι αμέσως α π ’ τον ουρανό έσβησε έ ν ’ αστέρι. Τ’ αστέρι σου που φώτιζε κι ομόρφαινε την πλάση δεν πίστευε ποτέ κανείς χέρι πως θα το φτάσει. Αγωνιζόσουνα σκληρά για τα ιδανικά σου, που πλημμύριζαν την καλή, ανέμελη καρδιά σου. Το όραμά σου ήτανε το δάκρυ να στεγνώσει και να κυριαρχήσουνε

ΕΚΕΙΝΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Πώς να στερέψεις των παιδιών τα μάτια τα κλαμένα, που α π ’ τα γεννοφάσκια τους είναι δυστυχισμένα; Πώς να γλυκάνεις το πικρό το παιδικό χειλάκι, που πριν γνω ρίσει τη ζωή γεύτηκε το φαρμάκι; Και πώς να πεις πως τ ’ αγαπούν οι άσπλαχνοι οι μεγάλοι, αφού το χέρι έχουνε συχνά σε μια σκανδάλη κι όλο τα σημαδεύουνε, αφότου γεννηθούνε, και δεν υπάρχει αγκαλιά μέσα για να κρυφτούνε; Πώς να τολμήσεις να τους πεις πως η ζωή ε ίν ’ ωραία, αφού βιώνουν πράγματα τόσο σκληρά κι ακραία; Αέμε για κείνα τα παιδιά που η μοίρα δεν τα θέλει, κι αν πάθουν και καμιά ζημιά, καθόλου δεν τη μέλει. Ιανουάριος 2000

ΜΑΡΙΑ ΚΑΜΙΝΕΑΗ-ΠΑΤΣΕΑΗ

ΕΚΑΟΓΕΣ «Αρχηγοί» με δίχως θέσεις νέες δίνουν υποσχέσεις κι οι λαοί χωρίς κεφάλι δαγκωτό το ρίχνουν πάλι. ΣΠΥΡΟΣ Κ. ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΣ

ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Ενημέρωση με Υπόμνημα στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣΟΥ

Α γιάσος, 15.8.200

Προς Την Αυτού Εξοχότητα τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Εξοχότατε,

Μ ε την ευκαιρία της σημερινής επίσκεψής σας στην κωμόπολή μας, σας εγχειρίζουμε το παρόν υπόμνημα και σας παρακαλούμε να συνδράμετε για την ικανοποίηση του δίκαιου και πάνδημου αιτήματος του λαού της Αγιάσου, που σχετίζεται με την ανάκτηση της σημαντικότατης σχο­ λικής μας περιουσίας. Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΑΓΙΑΣΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΥΠΟΜΝΗΜΑ Σ τ η ν περιουσία του πρώην Ταμείου Ανέγερσης Διδα­ κτηρίων (Τ.Α.Δ.) Αγιάσου ανήκαν μεταξύ άλλων και τα παρακάτω ακίνητα: 1. Οικόπεδο με παλιό ελαιοτριβείο στη θέση «Καμπούδι» του οικισμού Αγιάσου. Στο οικόπεδο αυτό υφίστανται σήμε­ ρα: α. Το κτιριακό συγκρότημα του νέου Γυμνασίου - Λυκεί­ ου Αγιάσου με τον αύλειο χώρο του, που ανεγέρθηκε με π ι­ στώσεις του Νομαρχιακού προϋπολογισμού και λειτουργεί από το 1999. β. Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Κέντρο Νεότητας του Δήμου Αγιάσου. Το κτίριο αυτό στέγαζε το πα­ λιό ελαιοτριβείο του Τ.Α.Δ. Αγιάσου και ανακαινίστηκε - ε­ ξοπλίστηκε με πιστώσεις του Νομαρχιακού προϋπολογισμού το έτος 1999. γ. Το κτίσμα που ήταν παλιότερα αποθήκη και το οποίο μετατράπηκε σε κλειστό γυμναστήριο του Δήμου Αγιάσου με πιστώσεις του Υπουργείου Αιγαίου.

2. Κτιριακά συγκροτήματα με τον ακάλυπτο χώρο τους, στα οποία στεγαζόταν παλιότερα το Αρρεναγωγείο και το Παρθεναγωγείο Αγιάσου και μετέπειτα το Δημοτι­ κό Σχολείο - Νηπιαγωγείο Αγιάσου και το Γυμνάσιο - Λύ­ κειο Αγιάσου και τα οποία περιήλθαν στο Τ.Α.Δ. Αγιάσου, ύστερα από την εξακρίβωση και διανομή της περιουσίας της τέως Χριστιανικής Κοινότητας Αγιάσου. Στα παρα­ πάνω ακίνητα υφίστανται σήμερα: α) Το δεκαθέσιο Δημο­ τικό Σχολείο Αγιάσου με τον αύλειο χώρο του. β. Το διθέ­ σιο ΠΡΟΚΑΤ Νηπιαγωγείο Αγιάσου με τον αύλειο χώρο του. Εγκαταστάθηκε το Σεπτέμβρη του 2002 σε τμήμα του αύλειου χώρου του Δημοτικού Σχολείου, γ. Το Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο (Τ.Ε.Ε.) Αγιάσου με τον αύλειο χώρο του. Λειτουργεί από τον Οκτώβρη του 1999

και στεγάζεται στο κτίριο του τέως Γυμνασίου - Λυκείου Αγιάσου (τα σχολεία αυτά μεταστεγάστηκαν στο καινού­ ριο διδακτήριο που ανεγέρθηκε στο οικόπεδο του πρώην Τ.Α.Δ. Αγιάσου στη θέση «Καμπούδι»). Σημειώνεται ότι η ακίνητη περιουσία του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου Αγιάσου μεταβιβάστηκε στο Δήμο Αγιάσου με την Αριθ. Πρωτ. 3680/23.12.1994 Διαπιστωτική Απόφαση Ακίνητης και Κινητής Περιου­ σίας του Νομάρχη Λέσβου Ηλία Τσιμπίδη, που μεταγρά­ φτηκε στα Βιβλία Μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Αγιάσου στον τόμο ΑΘ με αριθμό 602 την 10.2.1995. Στην παραπάνω ακίνητη περιουσία δε συμπεριλαμβάνεται το ΠΡΟΚΑΤ κτίριο του Νηπιαγωγείου Αγιάσου, που εγκατα­ στάθηκε από τον Ο.Σ.Κ. στον αύλειο χώρο του Δημοτικού Σχολείου Αγιάσου το 2002. Περιλαμβάνεται όμως το ση­ μερινό οικόπεδο του Νηπιαγωγείου Αγιάσου (οικόπεδο ε­ π ί του οποίου εγκαταστάθηκε το κτίριο και ο αύλειος χώ­ ρος του), που αποτελεί τμήμα του ενιαίου αύλειου χώρου του Δημοτικού Σχολείου Αγιάσου, που είχε μεταβιβαστεί στο Δήμο Αγιάσου από το 1994.

3. Το ευρισκόμενο στη θέση «Μεγάλη Αίμνη» περιφέ­ ρειας Αγιάσου πευκοδάσος τραχείας πεύκης, εκτάσεως 32.000 περίπου στρεμμάτων.

4. Το καφενείο με τη διακριτική ονομασία «Καφενταρία», που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της κωμόπολής μας και το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης, γιατί αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα αρ­ χιτεκτονικής των αρχών του αιώνα με εμφανή νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις και είναι συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής (Σχετική η αριθμ. ΥΠΠΟ/ ΔΙΛΑΠ/Γ/3321/54764/ 10.11.1999 απόφαση Υπουργού Πολι­ τισμού που δημοσιεύτηκε στο 2218/Β' /6.12.1999 ΦΕΚ). Τα παραπάνω ακίνητα απαρτίζουν σήμερα τη λεγόμε­ νη σχολική περιουσία του Δήμου Αγιάσου, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική και οικονομική ζωή της ακριτικής μας περιοχής και των ανθρώπων της. Είναι ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας, με το οποίο μας συνδέουν ιδιαίτεροι συναισθηματικοί δεσμοί. Γενιές ολό­ κληρες Αγιασωτών δούλεψαν σκληρά για την αξιοποίησή της και την εξασφάλιση του βιοπορισμού τους. Τίθεται λοιπόν ζήτημα ηθικής τάξης, αφού η πατροπαράδοτη αυ­ τή περιουσία με κάποιους ληστρικούς νόμους των τελευ­ ταίων ετών αρπάχτηκε από τους αδιαμφισβήτητους φυσι­ κούς της κτήτορες και μεταβιβάστηκε στην ιδιοκτησία μιας Ανώνυμης Εταιρείας (Ο.Σ.Κ. Α.Ε.). Ο λαός της Αγιάσου με την υποστήριξη όλων των το­ πικών φορέων και με μπροστάρη τη δημοτική μας αρχή έ­ χει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια έναν πολύπλευρο αγώ­ να για την ανάκτηση της σχολικής μας περιουσίας. Ζητά­ με και τη δική σας, βαρύνουσας σημασίας, συμπαράσταση, η οποία πιστεύουμε ότι μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη δικαίωση του αγώνα μας.

ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ «Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ» Σταχυολόγηση αυτόγραφων από το Βιβλίο των Επισκεπτών Κ α τ ά την επίσκεψή τους στο Αναγνωστήριο «η Ανάπτυξη» Αγιάσου, στις 15 Αυγούστου 2006, η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Π απούλιας και η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Π ατριάρ­ χης κ. Βαρθολομαίος εντυπωσιάστηκαν, εξέφρασαν τα θερμά τους συγχαρητήρια και ευχήθηκαν συνέχι­ ση του αξιόλογου δημιουργικού πολιτισμικού έργου.

ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ «Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΑΓΙΑΣΟΥ Σε τροχιά γόνιμης βιβλιεκδοτικής δραστηριότητας Τ ελευταία κυκλοφόρησαν τα παρακάτω βιβλία, τα οποία πλουτίζουν τη λεσβιακή βιβλιογραφία και όχι μόνο. Οι ενδιαφερόμενοι να τα προμηθευτούν μπορούν ν ’ απευθύνονται, στους παρακάτω: Στο Ανα­ γνωστήριο «η Ανάπτυξη» Αγιάσου, (81101 ΑΓΙΑΣΟΣ Λέσβου, Τηλ. - ΡΑΧ 22520-22240/22428). Στον Αντώνη Μηνά, Σαπφούς 15 81100 ΜΥΤΙΛΗΝΗ, Τηλ. 22510-26175. Στο Βασίλειο Λούπο, Ιεράπετρας 2 12135 ΑΝΘΟΥΠΟΛΗ, Τηλ. 210-5724912.

• Πνευματικό Κέντρο Αναγνωστήριο Αγιάσου «η Ανάπτυξη», έτος ιδρύσεως 1894, Ανέσπερο φως στο μετερίζι του λαϊκού πολιτισμού. Μυτιλήνη 2006, Εκδόσεις Αναγνωστηρίου, αρ. 1, Σχ. 23,5 χ 25,5,0.214 + 2.

• Εθνικό Πρόγραμμα «Θράκη - Αιγαίο - Κύ­ προς» περίοδος 2004-2006. Φορέας χρηματοδότη­ σης: Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Θόδωρος Γραμματάς, Δρώμενα και Λαϊκό Θέατρο. Θράκη - Αιγαίο - Κύπρος. Συγκριτική μελέτη. Πρό­ γραμμα Θράκη - Αιγαίο - Κύπρος. Ανάδοχος φορέ­ ας: Αναγνωστήριο «Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ» Αγιάσου. Συνεργαζόμενοι φορείς: Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (Φ.Ε.Ξ.), Πολιτιστικός Όμιλος Μάλλουρα Αθηένου Κύπρου. Αθήνα 2006, Σχ. 24 χ 17 εκ., σ. 274 + 6.

• Αντώνη Μηνά, Θεατρικά, Τόμος Α ', Επιμέ­ λεια - Παρουσίαση, Εισαγωγικά - Σημειώσεις Γιάν­ νη Χατζηβασιλείου, Εκδόσεις Αναγνωστηρίου Αγιάσου, αρ. 2. Αθήνα 2006, Σχ. 24 χ 17 εκ., σ. 360.

• Αντώνη Μηνά, Θεατρικά, Τόμος Β ' , Επιμέλεια - Παρουσίαση, Εισαγωγικά - Σημειώσεις Γιάννη Χα­ τζηβασιλείου, Εκδόσεις Αναγνωστηρίου Αγιάσου, αρ. 2. Αθήνα 2006, Σχ. 24 χ 17 εκ., σ. 309 + 3.

«Ηθογραφικά σύμμεικτα» Σύντομα θα κυκλοφορήσει, με επιμέλεια του διευθυ­ ντή του περιοδικού Γιάννη Χατζηβασιλείου βιβλίο 150 περίπου σελίδων, όπου θα αποθησαυριστεί το λογοτεχνκό-θεατρικό έργο του αείμνηστου παπα-Χριστόφα Κανιμά. Ευπρόσδεκτη κάθε πληροφορία, κάθε υπόδειξη κά­ θε αρχειακή τεκμηρίωση.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΑΚΑ ΦΩΤΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ Ο Ιωάννης Αγγελή Βασιλάκης, η Αριστίγια Ε ν α ς α π ό το υ ς π ρ ώ τ ο υ ς α να γν ω σ τη ρ ια ­ κ ο ύ ς της Α γιά σ ου είν α ι κ α ι ο Ιω ά ννη ς Β α σ ι­ λάκης. Σ ύ μ φ ω να με π λ η ρ ο φ ο ρ ίες π ο υ μας έ­ δω σε στην Α γιάσ ο σ τις 2 του Σ επτέμβρη του 2006 ο α ν εψ ιό ς το υ Ε υ σ τρ ά τιο ς Σ τα ύ ρ ο υ Β α ­ σ ιλά κ η ς, ή τα ν δ ευ τερ ό το κ ο ς γ ιο ς του Α γγελή κ α ι της Α ρ ισ τέα ς Β ασιλάκη, η ο π ο ία χη ρ εύ ο ­ ν τα ς γρ ή γο ρ α α να σ κ ο υ μ π ώ θ η κ ε μόνη της, γ ια να μεγαλώ σ ει τα π α ιδ ιά της, κ λ η ρ ο δ ο ­ τώ ν τ α ς το υ ς έτσ ι το μ η τρ ω νυμ ικ ό π α ρ ω ν ύ μ ιο Α ρ ισ τίγ ια , το ο ­ π ο ίο δ ια τη ρ ο ύ ν ω ς τ ις μέ­ ρες μας ο ι κ α τιό ν τ ες σ υγ­ γ ε ν ε ίς, α λ λ ά κ α τα χρ η σ τικ ά κ α ι κ ά π ο ιο ι ά λ ­ λοι. Α δ έρ φ ια το υ ή­ τα ν ο Σ τα ύ ρ ο ς, π ο υ είχε μ α γα ζί, π ρ α μ α ­ τευ τά δ ικ ο κ τλ., σε ι­ σ όγειο του σ π ιτιο ύ του π ο υ β ρ ισ κ ό τα ν κ ο ντά στην Α γορά, στο δρ ό μ ο π ο υ ο δη ­ γεί στην Α γ ρ ιγ ια , κ α ι η Μ α ρ ιγώ π ο υ έμεινε α νύ π α ντρ η . Ο Ιω άννης Αγγελή Βα­ σιλάκης ήταν αγρότης και δια χειρ ιζό τα ν την πατρική π ε­ ριουσία, μια κα ι ο αδερφός του Σ ταύρος είχε κατάστημα. Π αράλληλα όμω ς είχε πνευμ ατικά και καλλιτεχνικά ενδια ­ φέροντα. Ή ξερε μουσική και έπαιζε διά φ ορα όργανα, ό π ω ς φ υσαρμόνικα κ α ι βιολί. Το βιολί που είχε ο ομογενής της Α υστραλίας (δγάησγ) σήμερα Βασίλης Σταύρου Βασιλάκης, που το 1954, όταν καταρτίστηκε α πό το Α ναγνω στήριο μαντολινάτα, προκρίθηκε ω ς μουσικοδιδάσκα­ λος, ήταν του θείου του Ιωάννη. Ως ά νθρω πος ήταν περιορισ μένος, κλειστός, μοναχικός. Α δυ­ ναμίες του το κονιάκ κα ι το κάπνισμα. Το τσ ι­ γάρο, αν δεν τέλειω νε, δεν το έπαιρνε α πό τα χείλη του. Έ μεινε ανύπα ντρ ος.

Κ α τα π ώ ς γρ ά φ ει ο ισ το ρ ικ ό ς της Α γιάσ ου Σ τρ α τή ς Κ ο λα ξιζέλη ς, ο Ιω ά ννη ς Β ασ ιλά κη ς ή τα ν ένα ς α π ό α υ το ύ ς π ο υ σ ύ χ να ζα ν στο ο ­ π λ ο π ο ιε ίο του Η ρακλή Ν ταρέλη, το ο π ο ίο στα τέλη του π ρ ο π ερ α σ μ έν ο υ α ιώ ν α β ρ ισ κ ό ­ τα ν στη σ υ ν ο ικ ία Α πέσος κ α ι αποτέλεσ ε το ν π υ ρ ή ν α το υ μ ετέπ ειτα Α να γνω σ τη ρ ίο υ «η Α νά πτυξη ». Ε κ τό ς α π ό α υ τό ν σ ύ χ να ζα ν στο χώ ρ ο α υ τό κ α ι ά λ λ ο ι ο λ ιγ ο γ ρ ά μ μ α το ι π ο υ εργάσ τηκαν γ ια την ίδρυση κ α ι την π ρ ό ο δ ο το υ Σ ω μ α τείο υ , ό π ω ς ο σ ιδ η ρ ο υ ρ γ ό ς Ν ικ ό λ α ο ς Δ ε­ μιρ γκ έλη ς, ο μ α χ α ιρ ο π ο ιός κ α ι χρ υ σ ο χ ό ο ς Γρηγό­ ρ ιο ς Π ά λ ιο ς, οι υ π ο δ η ­ μ α το π ο ιο ί Π ρ ο κ ό π ιο ς Κ ουτσ ουμ πής και Ε υ σ τ ρ ά τ ιο ς Τ ρ α γ έ ­ λης, ο βυρσοδέψ ης Γ ρ η γ ό ρ ιο ς Τ α μ β ά ­ κης, ο π ε δ ιλ ο π ο ιό ς Ιω ά ννη ς Π αραμυθέλης, ο π α ν το π ώ λ η ς Σ ω κ ρ ά τ η ς Β ά λεσ η ς κ α ι ο Γ εώ ργιος Ιω ά ν­ νη Σ κλεπά ρ η ς. ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ « Ε σ χ ά τ ω ς εν 'Α γ ιά σ ψ ή ρ χ ισ ε να σ υ σ τή νη τα ι υ π ό φ ιλ ο μ ο ύ σ ω ν νέω ν π ρ α κ τ ικ ή σ χολή υ π ό το ό ν ο μ α « Α ν ά π τ υ ­ ξ ις » , σ κ ο π ο ύ σ α μέν τή ν έ κ γ ύ μ ν α σ ιν τή ς ν ε ο ­ λ α ία ς ε ίς τα γ ρ ά μ μ α τ α ε π ί το π ρ α κ τ ικ ώ τ ε ρ ο ν , α λ λ ά κ α ι ε ίς το ύ ς έ π ιθ υ μ ο ΰ ν τ α ς να μάθ ω σ ιν α νά γν ω σ ή ν μ ετά π ρ ο θ υ μ ία ς σ π εύ δ ο υ σα, ό π ω ς έκ π λ η ρ ώ σ η το ύ ς π ό θ ο υ ς α ύ τώ ν . Ή σ χολή αύτη έχ ει κ α ι β ιβ λ ιο θ ή κ η ν ή ο π ο ία ά ρ ιθ μ ε ΐ ε π ί το ύ π α ρ ό ν τ ο ς π ε ρ ί το ύ ς 200 τ ό ­ μ ο υ ς π α λ α ιο ύ ς κ α ι ν έο υ ς κ α ι ό λ ο έν π λ ο υ τ ί­ ζ ε τ α ι δ ιά ν έω ν β ιβ λ ίω ν » . [Ε.Π. Κ ουλαξιζέλλη - Β.Π. Τραγέλλη], Ή Α γιάσος και τά πέριξ, εν Α θ ή να ις 1896, σ. 45.

ΛΕΣΒΙΑΚΑ ΑΡΧΕΙΟΔΙΦΙΚΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ Πωλητήριο - Εξοφλητήριο έγγραφο του 1906 Τ ο παρακάτω πωλητήριο-εξοφλητήριο έγγραφο, διαστάσεων 29 χ 20,5 εκατοστά, συντάχτηκε στο χωριό Βούρκος, νυν Σταυρός, στις 8.10.1906 και μας το παραχώρησε για δημοσίευση ο συνεργάτης μας Πανα­ γιώτης Δημητρίου Βασιλτσωτέλης στις 13.8.2006 στην Αγιάσο. Συντάχτηκε από τον ολιγογράμματο Αθα­ νάσιο Π. Τζανέλ<η>. Συμβαλλόμενοι οι αυτάδελφοι Δημήτριος και Προκόπιος Βουνάτσος. Ιδιοκτήτες γειτνιαζουσών οικιών ο Μιχάλης Ευστρατίου Καπτανής, η Βλοτίνα Μαλλάρα (γράφε Μαλλιάρα), ο Νικόλαος Μητροδώρας και η Μαρία Βασίλη Τζίνη. Μάρτυρες ο Παναγιώτης Ιωάννου Βουνάτσου, ο Δημήτριος Π. Βουνάτσου, ο Κομνηνός Α. Πετρά<ς>, καθώς και ο συντάκτης του εγγράφου. Κατά τη δημοσίευση για λό­ γους πρακτικούς ακολουθήσαμε το μονοτονικό σύστημα, σεβαστήκαμε όμως τις ανορθογραφίες. ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Το πωλητήριο-εξοφλητήριο έγγραφο, διαστάσεων 29 χ 20,5 εκ., το οποίο συντάχτηκε πριν από έναν αιώνα (8.10.1906) στο Βούρκο.

Δίλον γήνετε ότι εγό ωκάτοθεν ηπογεγραμένος επόυλλησα τώ οσπήτιον το αγωραστών όπου έχο αγωράσο από των αυτάδελφόν μου πρωκόπι γητνιαζόμενον από τώ αιν μέρως μηχάλις Ευστρατήου καπτανίς και Βλωτήνι Μαλλάρα και Ν. Μιτρωδόρας προς την Μαρήα Βασίλι Τζήνι διά μετζήτια αργυρά 23:1/4 (ολό­ γραφα ικωσ<ι>τρήα και ένα τέταρτον και έλαβα την τημίν ως οβωλόν και δεν αίχο να λάβο τήποτες από σήμερις και εις το εξίς θέλλι μήνι εις την κατωχίν του α-

γουραστού και ας τώ καμί ώτι αγαπά και βούλετε 1906 8βρίου 8 Βούρκο Παναγηότις Ιωάνου Βουνάτσου βαιβεό τα άνω­ θεν αγράματως δαι όντα κατά έτησίν μου μαι ιπογράφι Αθανάσιος Π Τζανέλ Όστις και μαρτηρό. Δημήτριος Π. Βουνάτσου μάρτις Κομνινώς Α. Πετρά μάρτις διμίτρι πηνατσέλι επήλισα κε εξόφλυσεν

Β Πιστοποιητικού Γεννήσεως και Βαπτίσεως του έτους 1922 Ε νδιαφ έρον παρουσιάζουν από δημογραφική και όχι μόνο άποψη τα Πιστοποιητικά Γεννήσεως και Βαπτίσεως, τα οποία κατά καιρούς αλλάζουν σχήμα, διαστάσεις και προεκτύπωση συμπληρωτέου κειμένου. Το παρακάτω δημοσιευόμενο πιστοποιητικό, διαστάσεων 21,5 χ 19 εκ., το οποίο μας παραχώρησε ο συνερ­ γάτης μας Παναγιώτης Δημητρίου Βασιλτσωτέλης, συνταγμένο στην Αγιάσο τον οδυνηρό Σεπτέμβρη του 1922, υπογράφεται από τον αρχιερατικό επίτροπο αρχιμανδρίτη Δωρόθεο (κατά κόσμον Δημοσθένη) Πολι­ τάκη, γνωστό και με το παρωνύμιο Βλουγ’δού. Νεοφώτιστο ο αγρότης Νικόλαος Λαδιέλης, τέκνο του Κων­ σταντίνου Ευστρατίου Λαδιέλη και της Χρυσώς Δημητρίου Τζαννετόγλου [Βλ. Ιη ιυοΓηοπίΐιτι. Νικόλαος Κ. Λαδιέλης (1922-1996), ΓΙΑΝΧΑΤΖ, περ. «Αγιάσος» 108 (1998), σ. 33], Ανάδοχος η γιαγιά του Μαριγώ Ευ­ στρατίου Λαδιέλη. Το μυστήριο πραγματοποίησε ο τότε εφημέριος του ιερού Ναού της Παναγίας Αγιάσου παπα-Δημήτριος. ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Το πιστοποιητικόν γεννήσεως και βαπτίσεως του Νικολάου Κωνσταντίνου Ααδιέλη (1922).

Οι Λέσβιοι τιμοΰν τους στυλοβάτες της πίστεως Η ΙΕΡΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΑΣ Ε ά ν στην αποστολική εποχή «ο λόγος του Στουρού», κατεξοχήν λόγος μαρτυρίου, προκαλούσε τη βίαιη αντίδραση του λογικού κι έκανε τον Απόστολο Παύλο να γράφει πως «για τους Ιουδαίους είναι σκάνδαλο και για τους Έλληνες μωρία», σε τούτες τις σημαδεμένες μέ­ ρες που ζούμε η Θεία Αποκάλυψη προβάλλει και πάλι, μέσα από τις όποιες δυσχέρειες και με την ίδια πάντα α­ ποστολή, τον «ευαγγελισμό» του κόσμου. Ο Θεάνθρωπος Κύριος καλεί, όπως και τότε, πριν α­ πό δύο και πλέον χιλιάδες χρόνια, διαρκώς καλούσε, προσκαλούσε τους μάρτυρες, τους πρωταθλητές της πίστεώς μας, «εις εαυτόν», καλεί λέγω το σύγχρονο άν­ θρωπο ν ’ αναθεωρήσει την πορεία του μέσα στο «επέ­ κεινα» της ιστορικής αυτοπραγμάτωσής του, αλλά και τους στόχους της υπάρξεώς του. Να δει μέσα από το γε­ γονός της καθολικής αναρχίας και της συγχύσεως των καιρών την ελεεινή τραγικότητά του κι εκεί να μπορέσει ν’ αναμετρήσει, αν μπορέσει βεβαίως, το ψεύδος της ενδοκοσμικότητας του παρόντος, όπου φυλακίζει όλο της ζωής του το περιεχόμενο. Κι έπειτα να υψωθεί στην υ­ περαισθητή πραγματικότητα, στον κόσμο δηλαδή της «υ­ πέρ λόγον» περιοχής της πίστεώς του, που θα του προ­ σφέρει τη μυστική εκείνη εμπειρία της πνευματικής του ζωής, την αιωνιότητα! Σε μια κοινωνία όμως τόσο «καταναλωτική», σ’ έναν κόσμο τόσο «εμπορικό», που καθημερινά αλλοτριώνει την ατομική και πανανθρώπινη ζωή, από τη ζωή του Σωτήρος, ακόμη και από αυτές τις φυσικές της ρίζες, πώς θα κατορθώσει η ανθρώπινη οντότητα να προσεγγίσει «το άποκεκρυμμένον άπό τών αιώνων μυστήριον του Θεανθρώπου;» Πώς θα ξεπεράσει ο σύγχρονος άνθρω­ πος τις παγίδες και τα λυσσώδη εμπόδια, που αποφράσ­ σουν την οδό προς τη χριστιανική πίστη και εμφανίζουν τη ζωή του Ευαγγελίου απροσπέλαστη, ανέφικτη, ουτο­ πική, τελευταία δε και αλλοιωμένη; Είναι ευτύχημα, για την τοπική μας κυρίως Εκκλη­ σία, που ο κοινός εδώ και πάρα πολλά έτη εορτασμός των αγίων του νησιού μας, μέσα σε επτά μόλις ημέρες του όλου εκκλησιαστικού ενιαυτού, μπορεί να δώσει εύ­ ρυθμα τις απαντήσεις στον καθένα μας και όπου χρειά­ ζεται, αλλά ταυτόχρονα και ν’ αποτελέσει το βωμό από τον οποίο εις έκαστος θα μπορεί να λαλεί «Χριστόν εσταυρωμένον» μέσα στο Κολοσσαίο του πόνου και της οδύνης του, της μοναξιάς του ή της δυστυχίας του, «της φτώχειας και ορφάνιας του, της χηρείας, της εγκατάλει­ ψης, της ασθένειας». Όπως και τότε, ίσως κι εδώ στο χώ­ ρο, όπου με απέραντη ευλάβεια στεκόμαστε, κάποιοι πριν από εμάς θα εφάρμοσαν σίγουρα με την ολόκαρδη προσφορά του εαυτού τους, σε τούτο το μαρτύριο, αυτό που ο Κύριος είχε διακηρύξει: «Πας ούν, όστις ομολο­

γήσει εν έμοί έμπροσθεν τών ανθρώπων, ομολογήσω κάγώ εν αύτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν τοις ούρανοΐς». Ο τόπος εδώ είναι άγιος, όπως κάθε τόπος συνάντησης του πιστού με το θείο. Όπως κάθε τόπος συ­ νάντησης του αγαπώντος με το αγαπώμενο. Ο τόπος ε­ δώ είναι άγιος, όπως κάθε τόπος συνάντησης και ανα­ στροφής του θείου με κάθε πιστό, που αγαπά πραγματι­ κά και δίνει απλόχερα της ύπαρξής του το «είναι» στον ακλινή Θεό που δίνει τον ορισμό του πιο σπουδαίου και μεγάλου για εκείνον, που δε θα διστάσει να δώσει και τη ζωή του ακόμη για ένα φίλο του. «Μείζονα αγάπην έχει τις, ίνα τήν ψυχήν αυτού θή υπέρ τών φίλων αυτού». Τριανταεπτάριθμος χορός Αγίων του πανέμορφου νησιού μας γοητεύει το νου της ψυχής και της καρδιάς μας. Ντυμένοι το αίμα του μαρτυρίου τους, είτε με λόγ­ χη είτε με ξύστρες και σιδερένιους όνυχες είτε με αγχό­ νη και τσεκούρι, πριόνι και πέτρες, ζουν ως οι κατεξο­ χήν νικητές της ζωής και του κόσμου και βεβαιώνουν την αλήθεια της αιωνιότητας του Θεού Πατέρα. Νέοι, έ­ φηβοι, άγουροι ακόμη νέοι, παλικαράκια μικρά, όπως ο πολιούχος του νησιού μας Θεόδωρος ο Βυζάντιος, αλλά και ο Δημήτριος εξ Αγιάσου και ο Αναστάσιος ο εξ Ασωμάτου και η δωδεκάχρονη Ειρήνη της Θερμής, μα­ ζί με τους Γέροντες, τον Εφέσιο Αγάθωνα, τον Ανδρέα Κρήτης, το Γρηγόριο Ασσου και το νεοφανή Ραφαήλ, γί­ νονται τα πνευματικά «κάτοπτρα» που αντανακλούν τη χαρά, το φως και τη δύναμη της «καινής» ζωής, μέσα σ’ έναν κόσμο «που συστενάζει και συνωδίνει», κατά τη ρήση του θεοκήρυκα Παύλου. Αλλά τι ακόμη; «Μαρτυ­ ρούν» και ομολογούν την αλήθεια της πραγματικής ζω­ ής, που βίωσαν κοντά, δίπλα, μέσα στο Χριστό και κάτω από το φως του Σταυρού Του το εκτυφλωτικό; Ο Ιησούς προειδοποίησε τους μαθητές Του ότι θα συρθούν «έμπροσθεν τών ηγεμόνων και τών βασιλέων τής γης είς μαρτύριον αύτοις και τοις έθνεσιν». Ο άνθρωπος που δέχεται το φως του Χριστού γίνεται ο ίδιος φως που τοποθετείται «επί τήν λυχνίαν» και λάμπει και φωτίζει το περιβάλλον, τις παρέες, όλους τριγύρω του. Έτσι γίνεται «ο βεβαιωτής» εκείνης ακριβώς της πραγματικότητας που κατασκηνώνει την ύπαρξή του, της θείας δηλονότι ζωής που βιώνει, όπως οι άγιοι μας βίωναν κοντά στο Χριστό μας! Ο σωσμένος άνθρωπος είναι, θα ξανατονίσει ο Κύ­ ριός μας, «το άλας της γης», που συντηρεί το πανανθρώ­ πινο από την περίσσια πνευματική σήψη. Το πνεύμα του Θεού με τον Προφήτη Ησαΐα παραγγέλλει: «γίνεσθέ μοι μάρτυρες, ότι εγώ μάρτυς Κύριος ό Θεός και ό παΐς όν έξελεξάμην». Αλλά αυτή η μαρτυρία, στην οποία πάντοτε μας καλεί ο Τριαδικός Θεός, έχει α­ σφαλώς πολλές μορφές εκφράσεως, αλλά πάντοτε το ί­ διο μέσον και τον ίδιο σκοπό. Μορφές ομολογίας είναι, λόγου χάριν, η ποικιλία των τρόπων της ζωής. Ανάλογα

με τις ιστορικές συνθήκες και τις υπόλοιπες ανθρώπινες πολιτιστικές καταστάσεις ποικίλλουν και οι τρόποι της ζωής. Κάθε εποχή έχει έτσι τις απαιτήσεις της. Έτσι η ζωή της «μαρτυρίας» ουσιαστικά αρχίζει από τις καθημερινές κοινωνικές μας σχέσεις, περνά στην ά­ σκηση της ερήμου, με την εξαίρεση της ασκητικής ζωής που είναι για τους ολίγους, και αποκορυφώνεται με το μαρτύριο του αίματος στους διωγμούς της Εκκλησίας μας, την εντελώς ιδιαίτερη αυτή δοκιμασία, που επιβε­ βαιώνει επίσης τον αδιάψευστο λόγο του Κυρίου μας «ει εμέ έδιωξαν και υμάς διώξουσι». Τώρα, πριν, τώρα και μετά. Τίποτα δεν έχει μεταβληθεί και δεν έχει αλλάξει. Όλοι αυτοί οι άγιοι, οι δικοί μας άγιοι, τα πνευματι­ κά στολίδια του νησιού μας, όλοι τους πραγματώθηκαν με το ίδιο μέσον. Τον άνθρωπο! Όπως επίσης διατηρού­ σαν πάντοτε τον ίδιο σκοπό στη ζωή τους. Τη μαρτυρία και την επιβεβαίωση των θείων αληθειών, που μπορεί να ζήσει η ανθρώπινη ύπαρξη στην ιστορία του παρόντος, όταν ακριβώς μπορέσει να υπερβεί το δυσανάβατο ύψος του εαυτού της. Όταν ξεπεράσει τις αντοχές της. «Όπου ό θησαυρός υμών, έκει και ή καρδία υμών». Αυτό σημαί­ νει πως ο άνθρωπος μπορεί να προσφέρει και εφάπαξ να αποδεικνύει τον κρυμμένο «θησαυρό» της καρδιάς του, όπου και αν βρίσκεται, σε κάθε περίσταση. Το Ευαγγέλιό μας αποκλείει με ιδιαίτερα καυστικό τρόπο την «ατομοκρατική» σωτηρία του κάθε πιστού, αν και η λύτρωση, όπως λέμε στα θεολογικά γράμματα, εί­ ναι ένα γεγονός που βιώνεται προσωπικά και αποκτάται από τον καθένα μας ξεχωριστά, πάντοτε όμως μέσα στη συνείδηση της Κοινότητας του Σώματος της Εκκλησίας μας. Οι μάρτυρες και οι ομολογητές μας δεν υπήρξαν ποτέ τους περιστασιακοί και περιπλανώμενοι ευδαίμονες Χριστιανοί. Εάν πολιτεύονταν έτσι, αυτό θα τους κόστιζε την αγιότητα. Όι άγιοί μας «διά παντός», από το πρώτο τους βάπτισμα μέσα στην Εκκλησία του Χριστού μέχρι και αυτό το δεύτερο βάπτισμά τους, την ώρα που ο δωρεοδότης τους «φίλησε» με το φιλί της ζωής, την ώ­ ρα την ύστατη του θανάτου τους προς τη ζωή, κατά το λόγιο του Θεοφόρου Ιγνατίου: «Πΰρ και σταυρός, θη­ ρίων τε συστάσεις, άνατομαί, διαιρέσεις, σκορπισμοί όστέων, άλεσμοί όλου του σώματος, κακαί κολάσεις του διαβόλου... όλα έπ’ έμέ έρχέσθωσαν, ίνα Τησοΰ Χριστού έπιτύχω», διά του μαρτυρίου, μέσα από την απώλεια του «είναι» τους βάσταξαν και επιπλέον βαστάζουν το «ε­ μείς» της γνησιότητας των πράξεών μας μέχρι και αυτής της εκ νέου πλέον επιζητούμενης άρνησης ή ομολογίας μας την ώρα τη φοβερή της κρίσεως και της ανταποδόσεως της δικαίας κατά τα έργα εκάστου ημών. Από εμάς όλους ο Κύριος δεν πρόκειται ασφαλώς να ζητήσει το τίμημα του αίματός μας, για να «υπογράψου­ με» μέσα στον κόσμο «όπου ζούμε και κινούμεθα» την α­ λήθεια της θείας παρουσίας που ζει η ψυχή μας, ούτε για τους πολλούς, τους περισσότερους από εμάς, όπου βρι­ σκόμαστε εδώ αυτή είναι η «οδός» που τελειωνόμαστε κατ’ άνθρωπο. Στην εποχή μας η ομολογία αυτή έχει λά­ βει ένα παντελώς διαφορετικό περιεχόμενο από αυτή

των προσφιλεστάτων αγίων μας. Τη μορφή της σιωπηλής αλλά ολοκληρωμένης καταφάσεως της πίστης που κου­ βαλάμε μέσα μας, όσο τουλάχιστον ζούμε, γιατί πέραν του τάφου θα μας συνοδεύουν μονάχα τα έργα της ζωής μας, και αυτά μόνο θα είναι οι πλέον αξιόπιστοι δικοί μας μάρτυρες ενώπιον του αδέκαστου Κριτή της Δόξας! Εάν ο Πρωτομάρτυρας Χριστός δε ζητά από εμάς έ­ κτακτες και εξαιρετικές θυσίες για την «μαρτυρία» μας αυτή, ωστόσο όμως μας καλεί παντού και πάντοτε να γί­ νουμε «έπιστολή Χριστού... γινωσκομένη και άναγινωσκομένη υπό πάντων τών ανθρώπων». Και να αποδεί­ ξουμε έμπρακτα ότι η αλήθεια του Χριστού μας έχει γρα­ φτεί κάπου μέσα στην καρδιά μας όχι με μελάνι ούτε και με αίμα μαρτυρικό, αλλά «πνεύματι Θεού ζώντος». Οι Αγιοί μας δεν είναι, δεν αποτελούν για τον καθέ­ να μας απόμακρες και εξωπραγματικές μορφές της ι­ στορίας του νησιού μας. Είναι βιώματα όλων μας. «"Αγονται πνεύματι» στην πορεία τους από το χοϊκό στο θείο. Η μνήμη τους είναι χαρά και ζωή της Εκκλη­ σίας μας. Είναι αυτοί που όλοι μαζί σκορπίζουν στους πιστούς το άρωμα της ψυχικής τους ευωδίας. «Σημαδε­ μένοι» με τη σαΐτα της χάριτος γίνονται για την αγαπη­ μένη μας Λέσβο οι θείες φωνές μέσα στο παρόν του Θε­ ού το απόλυτο, αλλά και στη δική μας καθημερινότητα, που μας διασώζουν, καθοδηγούν και πολύ εμπνέουν. Ο σημερινός κόσμος δεν έχει ανάγκη από σοφούς. Έχει όμως ανάγκη από αγίους, από ανθρώπους δηλαδή που να έχουν ζωή «άλατι ήρτυμένην» και που μέσα από τη ζωή τους θα προβάλλεται ο Θεός της ελπίδας, της πί­ στεως και της αγάπης. Ευχηθείτε, Σεβασμιότατοι άγιοι Αρχιερείς, μέσα στην α­ τέλειωτη τεθλασμένη ιστορία της πίστεώς μας, να μπορέ­ σουμε όλοι μας ανεξαίρετα να πλησιάσουμε αυτούς όλους με θάρρος, με ειλικρίνεια συναισθημάτων και με άκρα τα­ πείνωση. Αυτούς που έκαναν «κτήμα» τους την αγωνία του Κυρίου στον κήπο της Γεθσημανή, τους ονειδισμούς του Πραιτωρίου και το Φρικτό του Σταυρού Μαρτύριο, και εκόσμησαν τις μετόπες και τα αετώματα των σταδίων, όπου τους βασάνιζαν ανελέητα, άπονα, σκληρόκαρδα και με κακότητα, με τα ακέφαλα ιερά λείψανά τους, για να εκπηδήσει στους επιγενομένους, σ’ εμάς όλους, ο θαλερός αρχαγγελι­ κός αναστάσιμος απόηχος: «Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και όψόμεθα», το Θεό, τους Μάρτυρες, τον αδελφό! Ευχηθείτε, ο εφετινός εορτασμός τους να μην είναι έ­ να στιγμιαίο μόνο πυροτέχνημα, που σύντομα θα φωτί­ σει κι έπειτα θα σιγοσβήσει, αλλά δάδα που θα πυρπολεί καθημερινά τον εσωτερικό της καρδιάς μας άνθρωπο και που θα μας «μπολιάζει» με την αιωνιότητα, για την οποία άλλωστε οι πρεσβευτές μας εν τη Δέσβω των α­ γίων διαλάμψαντες άγιοι, εύχονται. Αμήν. Β Η ΣΣΑ ΡΙΩ Ν Ν. ΚΑΑΥΒΑΣ

Αρχιμανδρίτης * Εκφωνήθηκε στη Μυτιλήνη, στο χώρο του Μαρτυρίου του Γ' αιώνος, στις 30 Ιουνίου 2005, ως πανηγυρικός της ημέ­ ρας κατά τον εσπερινό της εορτής των εν Δέσβω αγίων.

«ΜΙΑΤΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ» Ο συγγραφέας Αναστάσιος Ταχταλόγλου μιλά για τον παιδαγωγό Μ ε ιδιαίτερη χαρά δημοσιεύ ου Ταχταλόγλου, η οποία πραγμ μερή εκδήλωση, της παρουσίασ Έλληνας» (Ξάνθη 2006) και χκγ Παναγιώτη Ξωχέλη.

ητν ομιλία του Ξανθιώτη εκπαιδευτικού και συγγραφέα Αναστασί­ ήθηκε στις 5.8.2006 στο Πολύκεντρο Σκοπέλου Γέρας, κατά τη δ ι­ εύτερης έκδοσης του βιβλίου «Μ ίλτος Κουντουράς (1889-1940) ο »ης τιμής στο διακεκριμένο Γεραγώτη πανεπιστημιακό παιδαγωγό

ΓΙΑΝΧΑΤΖ Α π ό τη γη της Θράκης, τη γη του Ορφέα, του Ανάξαρχου, του Πρωταγόρα, του Αεί πποι'η του Δη­ μόκριτου, έρχεται ζεστός χαιρετι ός πρ τη γη της Σαπφούς, του Θεόφραστου, τη Λ του Θεόφιλου, του Οδυσσέα Ελύτη, τη γη του Αργύ( του Εφι ιώτη, του Βενιαμίν του Λέσβιου, τη γη τοι Σ ; ■ ιβήλη, τα χώματα του Δάσκαλου του Γένο> μας, του Μίλτου Γε­ ωργίου Κουντουρά. Και παρατηρώντας ιην τόση ο­ μορφιά γύρω μου, δεν μπορώ πε ο δυνατά τα λόγια του Ελύτη: «Θεέ μου, πόσο γαλάζιο και πρά­ σινο έριξες σε τούτον τον τόπο, ώστε να κρυ ρτείς κα­ λά, να μη σε βλέπουμε, μα να κάνεις ο αισθη­ τή την παρουσία σου με τούτη τη ν απουσία, καλά κρυμ­ μένος μες στο βαθύ γαλάζιο, μες στο βαθύ πράσινο». «Ονειρεύτηκα ένα περίλαμ: ρο σχολείο αι προς την επίτευξη αυτού του ιερού <-?κοπού απόφ σισα να θυσιάσω κάθε ψυχική μου ευζωία», τόνιζε στ γραπτά του, εβδομήντα χρόνια πριν, σε ούτο εδώ ωριό, σε τούτα εδώ τα χώματα, ατενίζοντας τον κόλπο της Γέ­ ρας, ο μεγαλύτερος (και θα το αποδείξω παρακάτω) δάσκαλος, παιδαγωγός, κοινω\ κός αγωνιστής του ει­ κοστού αιώνα στην πατρίδα μα ;, την Ελλάδα. Και ο Μίλτος Κουντουράς δεν ήταν απλά ένας με­ γάλος Έλληνας δάσκαλος. Ήταν ο πιο σπουέ χίος απ’ όλους τους σύγχρονούς του, γιατί ήταν ο πιο γενναίος απ’ όλους της εποχής του. Τη: εποχής των Χελιδονιών» της Εκπαίδευσης του 1930. Όταν όλοι οι άλλοι ταμπουρώνονταν πίσω από τα στενά «ιδεολογικά τα­ μπούρια - κομματικά ταμπούρ », δεξιά ή αριστερά, και ύψωναν κομματικές σημαίες, δεξιές, κεντ >ώες ή α­ ριστερές, ο Μίλτος Κουντουράς ύψωσε μονάχα μια σημαία. Τη σημαία της ανεξάρτητης, ακομμάτιστης, ανένταχτης και περήφανης Ελληνικής Εκπαίδευσης. Τη σημαία της αληθινής κλασικής δημιουργίας. Ναι, ήταν ανένταχτος, ενταγμένος μόνο στην υπηρεσία της Παι­ δείας. Καυτηρίαζε το τρικέφαλο φίδι, που κατέτρωγε τα σωθικά της Ελληνικής Εκπαίδευσης, δηλαδή τον κομματισμό, τη συντήρηση, την ξενομανία. Γον άκρα­ το, πρόστυχο κομματισμό, που κατέφαγε και κατατρώ­ ει δεκαετίες τώρα τα σπλάχνα της Ελληνικής Εκπαί-

Η προμετωπίδα της δεύτερης έκδοσης του βιβλίου του εκπαιδευτικού Αναστασίου Ταχταλόγλου.

δευσης. Και τούτες τις αξίες υπερασπιζόμενος, δίκαια κατατάσσεται ως ίσος, μεταξύ των πρώτων, στις σελί­ δες της ελληνικής εκπαιδευτικής ιστοριογραφίας. Αένε πολλοί ότι η ιστορία αργεί να έρθει. Ίσως κα­ μιά φορά να μην έρχεται και ποτέ. Μα όταν εμφανίζε­ ται είναι αμείλικτη. Κανένας άλλος Έλληνας δάσκα­ λος, παιδαγωγός, δεν αγαπήθηκε και δε λατρεύτηκε στο βαθμό που αγαπήθηκε ο Μίλτος Κουντουράς από τις μαθήτριές του και τους μαθητές του. Και αν σήμε­ ρα έχουμε στα χέρια μας το έργο του, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τούτο το έργο διασώθηκε από τις 300 μαθήτριές του, με προεξάρχουσα την αγαπημένη του σύντροφο, σύζυγο, την αείμνηστη αγωνίστρια, μάνα, γυναίκα, την Ολυμπία Κουντουρά, στην οποία αφιέ­ ρωσα και τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου μου, όπως βέ­ βαια και στην ιερή μνήμη του, ο οποίος υπήρξε γέννη­ μα θρέμμα της όμορφης Αέσβου. Και έχουν τεράστια

αξία τα γραπτά του Μίλτου Κουντουρά. Ξέρετε γιατί; «Γιατί δεν έχουμε άλλη φωτιά παρά τις λέξεις μας... Δεν έχουμε άλλη δύναμη παρά μια κόψη περηφάνιας... Με την ελληνική γλώσσα παλεύουμε και με τα κείμενά μας, κείμενά του... Και αυτό το κάνουμε και για σένα Ελλάδα, ενάντια και στο δικό σου θάνατο... Που πολ­ λοί άλλωστε κρυφά επιδιώκουν αλλά και φανερά». Γέννημα θρέμμα λοιπόν της πλανεύτρας Λέσβου, ό­ πως είναι και ένας άλλος σπουδαίος Έλληνας, ο νο­ μπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, τα λόγια του ο­ ποίου φέρνω στη μνήμη μου. Λέει λοιπόν ο ποιητής Ελύτης: «Τα θεμέλιά μου στα βουνά... Και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στους ώμους τους... Και πάνω τους καίει η μνήμη, άκαυτη βάτος... Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω». Προσθέτω εγώ: Σε λένε γη της Ιωνίας, γη της Μυτιλήνης και γη της Θράκης. Μνήμη του λαού μας σε λένε, Δάσκαλε του Γένους μας, Μίλτο Κουντουρά. Από τούτο εδώ το χωριό ξεκίνησε με χίλια όνειρα αυτός που «πλώρη έβαζε τα στήθη του, τιμόνι την καρ­ διά του». Και τα λόγια του, το έργο του είναι πολύ πιο επίκαιρο σήμερα, που η βαρβαρότητα της παγκοσμιο­ ποίησης γεννά ευημερούντες αριθμούς, μα δυστυχείς ανθρώπους. Το έργο του Μίλτου Κουντουρά θα μπο­ ρούσε σήμερα να συνοψιστεί στα παρακάτω: «Έχουμε χρέος όλοι μας, ιδίως εμείς οι εκπαιδευτικοί, ν ’ αντιτάξουμε απέναντι στη βαρβαρότητα αυτή την παγκο­ σμιοποίηση ενός αληθινά ανθρωποκεντρικού σχολεί­ ου». Και αυτό, γιατί τα όνειρά μας, και απευθύνομαι ι­ δίως στους νέους, γίνονται πραγματικότητα, μονάχα αν πιστέψουμε και αγωνιστούμε γι’ αυτά. Και η κοι­ νωνική συλλογική συνείδηση των νέων, ακριβώς γ ι’ αυτό που αγωνίστηκε ο Μίλτος Κουντουράς, είναι σή­ μερα πιο επίκαιρο ζήτημα από ποτέ, τούτες τις ώρες, που τα χθεσινά θύματα του Β ' Παγκόσμιου Πολέμου, οι τελευταίοι νικητές, έγιναν θύτες και εξολοθρεύουν μικρά παιδιά, όπως ακριβώς οι ναζί με το δικό τους Αδόλφο. Σήμερα που το Α' Ράιχ επελαύνει, αλλά ως πότε... Η κοινωνική ευαισθησία και η ανθρωπιά, που εβδομήντα χρόνια πριν μας δίδαξε ο Λέσβιος παιδα­ γωγός, είναι γερά θεμέλια για τους αγώνες των επόμε­ νων γενεών αλλά και της τωρινής. «Βοηθός και σκέπη μας, Άι-Κανάρη», λέει ο Ελύ­ της και συνεχίζει. «Βοηθός και σκέπη μας Άι-Μιαούλη, βοηθός και σκέπη μας Αγία Μαντώ Μαυρογένους, Αγία Μπουμπουλίνα». Προσθέτω εγώ: Βοηθός και σκέπη της Ελληνικής Εκπαίδευσης, των Ελλήνων εκ­ παιδευτικών, δάσκαλε αγωνιστή, που θυσιάστηκες γι’ αυτήν, Μίλτο Κουντουρά. Από τούτα εδώ τα χώματα ξεπρόβαλε το όνειρο. «Ό,τι αγαπάμε γεννιέται αδιάκοπα... Ό,τι αγαπάμε βρίσκεται στην αρχή του πάντα», βροντοφωνάζει ο ποιητής ο Ελύτης στο έργο του «Ήλιος ο Πρώτος». Και τούτο το απόφθεγμα το έκανε πράξη, βίωμα, ο Λέ­

Χειρόγραφο του Μίλτου Κουντουρά.

σβιος δάσκαλος, πριν ακόμα γραφεί από τον ίδιο το νομπελίστα ποιητή. Πολίτες της Λέσβου, υπήρξα μέτριος δάσκαλος. Μη διανοηθείτε ότι τα λόγια τούτα βγαίνουν από κάποιο σπουδαίο Έλληνα εκπαιδευτικό. Δεν υπήρξα ούτε και καλός δάσκαλος. Αν υπήρξα όμως και στο ελάχιστο βαθ­ μό πατριώτης, αγάπησα στο μέγιστο βαθμό την Ελλάδα. Γι’ αυτό και αφιέρωσα τη μέχρι τώρα ζωή μου για τη συγγραφή του έργου του Μ υτιληνιά παιδαγωγού. Εκεί, στη μακρινή Θεσσαλονίκη, στη γωνία Αγίας Σοφίας και Φιλίππου, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, παίχτηκε το «δράμα» του Διδασκαλείου Θηλέων Θεσσαλονίκης (1927-1930), το σπουδαιότερο, το μεγα­ λύτερο, αλλά και το γενναιότερο εκπαιδευτικό εγχεί­ ρημα της νεότερης ελληνικής εκπαιδευτικής ιστορίας. Ακόμη ψάχνουν οι διάφοροι ιστορικοί να βρουν ανά­ λογα εγχειρήματα στον ελληνικό και στον ευρωπαϊκό χώρο. Μάταια όμως, ανάλογο δεν υπάρχει. Θυμηθείτε, σπουδαία ήταν και αυτά τα εκπαιδευτικά εγχειρήματα του Βόλου και του Μαρασλείου. Σας ερωτώ όμως: Σε ποια α π’ όλα τούτα αγαπήθηκε, λατρεύτηκε περισσό­ τερο ο πρωταγωνιστής δάσκαλος; Κι όσο θα περνούν τα χρόνια και θα μετράμε τη ζωή μας από το τέλος, τόσο περισσότερο θα δίνουμε αξία και στις πιο απλές στιγμές, στα πιο απλά πράγματα, έχοντας έτσι μια αίσθηση παράτασης, διάρκειας της ζωής, μια αί­ σθηση παράτασης της πρόσκαιρης, προσωρινής διαδρο­ μής μας, της προσωπικής διαδρομής του καθενός μας.

Σ ’ αυτές τις απλές στιγμές της καθημερινής εκπαι­ δευτικής δημιουργίας, έδωσε μεγάλη αξία, μεγάλη ση­ μασία, ο Μίλτος Κουντουράς, στο Διδασκαλείο Θηλέ­ ων της Θεσσαλονίκης, κατά την «Ιερή Τριετία 19271930». «Και δάσκαλος καλός είναι αυτός που τον ξε­ περνούν οι μαθητές του», επανελάμβανε συχνά προς τις μαθήτριές του. Η μορφή και ο τρόπος διδασκαλίας του Λέσβιου παιδαγωγού ήταν μουσική πανδαισία. Μια μουσική που είχε τα χαρακτηριστικά αγωνιστικά γνωρίσματα ενός Μίκη Θεοδωράκη και τις συμφωνι­ κές μουσικές και μπαλάντες ενός Μάνου Χατζιδάκη. Έγραφε νότες, διδάσκοντας το τραγούδι μιας ζωής. Ένας άλλος μεγάλος Έλληνας, ο Νίκος Καζαντζάκης, γράφει στην «Ασκητική» του: «Ερχόμαστε από μια βαθιά νύχτα και καταλήγουμε σ’ αυτή. Το μέσο διάστημα το λέμε ζωή. Ας το κάνουμε όσο πιο λαμπρό, όσο πιο φωτεινό γίνεται». Ε, λοιπόν, αυτό το μέσο διά­ στημα που ο Καζαντζάκης το ονομάζει ζωή, ο Μίλτος Κουντουράς το έκανε λαμπρό, φωτεινό, με τους αγώ­ νες και τις αγωνίες του για μια ελληνική παιδεία, βα­ θιά ανθρωποκεντρική, στηριγμένη στις παραδόσεις των Ελλήνων κλασικών. Τούτο το μέσο διάστημα που το λέμε ζωή το μετάλ­ λαξε σε φάρο φωτεινό, που μας οδηγεί όλους, μέσα στο πέρασμα των χρόνων, μέσα σ’ αυτά τα μονοπάτια της Γέρας, της ιστορίας, της Μυτιλήνης, της άκαυτης βάτου, της ελληνικής μας ιστορίας. Είναι πολύ όμορφο τούτο το νησί, που για πρώτη φορά επισκέπτομαι. Πα­ νέμορφο, με τους πευκώνες του. Και ξέρετε κάτι, φίλοι, τούτα τα πεύκα κρατούν τη μορφή του αγέρα. Ακόμα και αν ο αγέρας δεν είναι εκεί, τα πεύκα κρατούν τη μορφή του. Γι’ αυτό λοιπόν σήμερα, εδώ, σε τούτη τη γη, ο Μίλτος Κουντουράς είναι μαζί μας, πλάι μας, με το έργο του, με τα λόγια του, με τη μορφή του, όπως α­ πεικονίζεται στα πεύκα η μορφή του αγέρα. Κάπου εδώ γύρω βρίσκεται, σε τούτη τη γη την ΙΕΡΗ. Ένας μεγάλος συγγραφέας, ο Τζον Στάινμπεκ, στο έργο του «Τα Σταφύλια της Οργής», αναφέρει τα πα­ ρακάτω: «Η ζωή μας είναι σαν μια παρτίδα σκάκι. Στο τέλος του παιχνιδιού, όλα τα πιόνια, στρατιωτάκια και βασιλιάδες, αξιωματικοί και βασίλισσες, μπαίνουν μέσα στο κουτί και η παρτίδα τελειώνει, όπως τελειώ­ νει και η ζωή. Αυτό που μένει είναι οι τακτικές και οι κινήσεις. Αυτές τις τακτικές και τις κινήσεις τις παίρ­ νουν οι επόμενοι και συνεχίζουν τις παρτίδες. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, με τα βιβλία των αγαπητών μου συναδέλφων, μέσα από τα οποία ξεπηδούν οι τακτικές και οι κινήσεις, η πνευματική κληρονομιά, οι παρακα­ ταθήκες του έργου του Μυτιληνιού Δασκάλου του Γέ­ νους μας, του Μίλτου Κουντουρά. Είμαι περήφανος για τους εξακόσιους συναδέλ­ φους μου, εκεί πάνω στη μακρινή Ξάνθη. Στην όμορφη Ξάνθη, την πόλη με τα χίλια χρώματα, την οποία σας καλώ να την επισκεφτείτε, όποτε μπορείτε, όποτε θέλε­

τε. Επαναλαμβάνω ότι είμαι περήφανος για τους συ­ ναδέλφους μου, δασκάλες και δασκάλους, που αγκά­ λιασαν την πρώτη έκδοση τούτου του έργου και παρα­ μέρισαν χίλιες δυο αντιπαλότητες και μιζέριες δεκαε­ τιών, απόρροια κομματικών και κάθε λογής ιδεολογι­ κών αντεγκλήσεων, ένωσαν τις δυνάμεις τους και έφε­ ραν τον ομιλούντα στέρεο και δυνατό ψυχικά μπροστά σας. Η δεύτερη έκδοση ξεκινά από τη γη του Θεόφιλου, του Θεόφραστου και του Ελύτη, από τη γη του Μίλτου Κουντουρά και του Στρατή Μυριβήλη. Τώρα από σας εξαρτάται, φίλοι Μυτιληνιοί, η συνέχιση της δεύτερης έκδοσης. Αισθάνομαι την ανάγκη να σας κάνω γνωστό αυτό που γνωστοποίησα και στους Ξανθιώτες συνα­ δέλφους μου. Την αγάπη και τη στήριξή τους δεν πρό­ κειται ποτέ να την εξαργυρώσω σε κανένα Υπηρεσια­ κό Συμβούλιο, προς μοριοδότηση της εκπαιδευτικής μου καριέρας. Το βιβλίο μου «Μίλτος Κουντουράς ο Έλληνας» δεν πρόκειται ποτέ να τεθεί στην κρίση οποιουδήποτε Υπηρεσιακού Συμβουλίου. Τελεία. Οι εκ­ παιδευτικοί καταλαβαίνουν καλά τι θέλω να πω. Ταυ­ τόχρονα όμως, με επιστολή μου προς την υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Μαριέτα Γιαννάκου, συνοδευόμενη από υπεύθυνη δήλωσή μου, γνω­ στοποιώ ότι παραχωρώ τα συγγραφικά μου δικαιώμα­ τα στο «Χαμόγελο του Παιδιού», για οποιονδήποτε α­ ριθμό βιβλίων διαθέσει το Υπουργείο Εθνικής Παιδεί­ ας και Θρησκευμάτων στα ελληνικά σχολεία, στην ελ­ ληνική εκπαίδευση όλων των βαθμιδών. Θέλω επίσης από τα βάθη της καρδιάς μου να σας ευχαριστήσω όλους, τον αξιότιμο δήμαρχο Γέρας, τους ανθρώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το γιο του Μίλτου Κουντουρά Αίνο, την επίτιμη Διευθύντρια του 3ου Ενιαίου Λυκείου «Μίλτος Κουντουράς» της Νέας Φιλαδέλφειας, τον πρόεδρο του Παγγεραγωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Αθήνας Παναγιώτη Αγιακάτσικα, και φυσικά τις μαθήτριες του Μίλτου Κουντου­ ρά, για τη στήριξη που μου παρείχαν, αναφορικά με την πρώτη και τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου, που προλογίζει ο καθηγητής Χρίστος Τσολάκης. Τον ευχα­ ριστώ και εκείνον. Τούτες τις στιγμές έρχεται στο νου μου η μορφή της αείμνηστης Ξανθιώτισσας ποιήτριας, μαθήτριας του Μίλτου Κουντουρά, της Κατίνας Βεΐκου-Σεραμέτη, καθώς και η μορφή της εν ζωή μαθήτριάς του κυρίας Νεφέλης Πατρικίου-Πατεράκη, που με στήριξαν σε τούτη την προσπάθεια. Κλείνοντας, θα ήθελα να διηγηθώ μια μικρή ιστορία σαν παραμύθι. Κάποτε, πριν από 23 περίπου χρόνια, άκουσα τα πρώτα λόγια: «Ξέρεις, Αναστάσιε, κάποτε στη Θεσσαλονίκη είχαμε και εμείς ένα δάσκαλο... Δεν ή­ ταν όμως σαν τους άλλους, ήταν ξεχωριστός». Τα πρώ­ τα λόγια από τη Βεΐκου, τη μαθήτριά του. Σήμερα, α­ ποδίδοντας τον οφειλόμενο φόρο τιμής στη μνήμη της, καθώς και στην ιερή μνήμη του δασκάλου της, οφείλω ν α π ω Ν α ι, ήταν ξ ε χ ω ρ ισ τό ς, ο π ιο σ π ο υ δ α ίο ς.

ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΑΛΟΣΗ Η Λέσβος, η μεγαλόνησος του βορειοανατολικού Αιγαίου, από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας συγκα­ ταλέγεται στην πολιτιστική πρωτοπορία και συμβάλλει δυναμικά στην καλλιέργεια των γραμμάτων, στην προ­ αγωγή της καλλιτεχνίας και στην πρόοδο των επιστη­ μών. Ο πρωταγωνιστικός αυτός ρόλος κατά τη μακραί­ ωνα ιστορική διαδρομή της έχει επισημανθεί από πολ­ λούς, παλαιότερους και νεότερους, χωρίς όμως και να έχει αιτιολογηθεί επαρκώς. Στην έκδοση του σχετικού με τη Λέσβο πονήματος του Γερμανού Σεβήρου Λου­ κιανού Ρΐσύη (Πλενίου), που εκδόθηκε το 1826, διαβά­ ζουμε: «Τής τών Ασιανών Αιολέων άδρανείας και τής του πνεύματος αυτών άμβλύτητος τά μάλιστα διαφέροντες υπήρξαν οί Λέσβιοι. Αιτία δέ τούτου ίσχυροτάτη φαίνεται αυτή, ότι τά τών νησιωτών πνεύματα όξύτερον ώς έπί το πολύ τών τήν ήπειρον κατοικούντων πα­ ροτρύνονται είς το νά έπιχειρώσι μεγάλα» (Τα Λεσβια­ κά, ήτοι ιστορία τής νήσου Λέσβον, μεταφρασθεισα έκ του λατινικού και έκδοθεϊσα άπό Ευσταθίου Γεωργιάδου τού Λέσβιου, ’Αθήνησι 1849, σ. 156). Η ιστορική και πολιτισμική σημασία της Λέσβου βρίσκεται σε συνάρτηση με τη γεωγραφική της θέση, που είναι ανάλογη με αυτή άλλων νησιών του Αρχιπε­ λάγους, της Λήμνου, της Χίου, της Σάμου, της Ρόδου, και που λογίζεται ως μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης, καθώς και με άλλους καθοριστικούς παράγοντες, ό­ πως είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές, η πληθυσμιακή σύνθεση και πυκνό­ τητα, ο γεωπολιτικός ρόλος, οι πολιτικοκοινωνικές δομές, καθώς και τα ιστορικά γεγονότα τοπικής και οικουμενικής σπουδαιότητας. Χωρίς να είμαστε άκρι­ τοι θιασώτες της θεωρίας του περιβάλλοντος και ση­ μαιοφόροι του άγονου τοπικισμού, οφείλουμε να το­ νίσουμε πως η Λέσβος είναι νησί με ήπιο κλίμα, με με­ γάλη ηλιοφάνεια, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, με ενδιαφέρουσα γεωλογική σύσταση, με παλαιοντολογι­ κή σημαντικότητα, με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, με α­ ξιόλογους χώρους προϊστορικής και ιστορικής αρχαι­ ολογίας, με σαγηνευτική αρμονία. Η γειτνίαση της Λέσβου με τη Μικρά Ασία έδινε τη δυνατότητα στους κατοίκους, από τους πανάρχαιους χρόνους ίσαμε τις αρχές του περασμένου αιώνα, να ε­ πικοινωνούν, να συνεργάζονται σε διάφορους τομείς και ν ’ αλληλοεπηρεάζονται. Γνωστός κατά την αρχαι­ ότητα «ό τών Μυτιληναίων αίγιαλός» στα απέναντι μικρασιατικά παράλια του Αδραμυττηνού κόλπου, ό­ που οι Λέσβιοι εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν πόλεις, χωριά και οικισμούς, που συντήρησαν επωφε­ λείς σχέσεις επί πολλούς αιώνες. Αξιόλογες πόλεις της Ανατολής, με τις οποίες οι Λέσβιοι στο πέρασμα

των αιώνων είχαν ιδιαίτερες σχέσεις, ήταν η Σμύρνη, η Φώκαια, οι Κυδωνιές (Αϊβαλί), το Αδραμύττιο, η Ασσος, η Κωνσταντινούπολη και άλλες. Κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας η Σμύρνη ήταν ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, όπου διασταυ­ ρώνονταν ανατολίτικα και δυτικά πολιτιστικά στοι­ χεία. Με την Κωνσταντινούπολη εξάλλου, που ήταν το διοικητικό κέντρο του Βυζαντίου και στη συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Λέσβιοι κρατού­ σαν διαρκώς ανοιχτούς τους διαύλους ποικίλων σχέ­ σεων, εργασιακών, εμπορικών, ναυτιλιακών, πνευμα­ τικών, καλλιτεχνικών. Δέον νά σημειωθεί ότι η Μυτι­ λήνη λειτουργούσε ως χώρος ασφαλούς ελλιμενισμού, ανεφοδιασμού, διαμετακόμισης και εξόρμησης, για ό­ σους κατευθύνονταν προς τον Ελλήσποντο, προς την Προποντίδα, προς τον Εύξεινο Πόντο και όχι μόνο. Σε όλο το μάκρος της λεσβιακής ιστορίας υπάρχουν αψευδείς αποδείξεις ευμάρειας, δύναμης και συνακόλου­ θης πνευματικότητας. Στους αρχαίους χρόνους διακρί­ θηκαν οι παράλιες πόλεις Μυτιλήνη, Μήθυμνα, Πύρρα, Άντισσα και Ερεσός. Εκτενής ο κατάλογος των ποιητών, των μουσικών, των πεζογράφων, των καλλιτεχνών, των επιστημόνων. Άλλοι από αυτούς είναι γνωστοί σε εθνικό και άλλοι σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδεικτικά τα ονόματα του πολιτικού και στρατιωτικού ηγέτη της Μυτιλήνης και ενός από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας Πιττακού, των μουσικών και λυρικών ποιητών Αρίονα και Τέρπανδρου, των θεμελιωτών της μελικής ποίησης Αλκαίου και Σαπφούς, του ιστοριογράφου Ελλάνικου του Μυτιληναίου, καθώς και του φιλόσοφου Θεόφραστου του Ερέσιου, συνεργάτη και διάδοχου του Αριστο­ τέλη στην Περιπατητική Σχολή. Αξιοπρόσεκτη η ίδρυση από τη Σαπφώ στη Μυτιλήνη ενός είδους παρθεναγωγεί­ ου, που μαρτυρεί την προηγμένη θέση της γυναίκας στη Λέσβο, η οποία είχε δικαίωμα στη μόρφωση, καθώς και στην πολιτική και κοινωνική δράση. Δηλωτική εξάλλου της ιδιαίτερης επίδοσης στη μουσική, στο τραγούδι και στην ποίηση, η αιτιολογική παράδοση, σύμφωνα με την ο­ ποία οι Λέσβιοι είχαν την καλή τύχη να περισυλλέξουν στην παραλία της Άντισσας, στη θέση «Αρφίκια», το κε­ φάλι και τη λύρα του Ορφέα, αοιδού, ποιητή και μουσι­ κού, γιου του πολύ αγαπητού στο νησί θεού Απόλλωνα, όταν οι μαινάδες της Θράκης τον κατασπάραξαν. Κατά τους χρόνους της Ρωμαιοκρατίας, του Βυζα­ ντίου, της Γενουατοκρατίας και της Τουρκοκρατίας (1462-1912), η Λέσβος, όπως ήταν φυσικό, γνώρισε πολλούς πολιτικούς και κοινωνικούς κλυδωνισμούς, όπως εξάλλου και κατά την αρχαιότητα, όταν οι πόλεις της είχαν την αυτονομία τους. Αρκετά κατά τις περιό­ δους αυτές τα έργα της αμυντικής θωράκισης (κάστρα Μυτιλήνης, Μήθυμνας, Σιγρίου), της τεχνικής (ρωμαϊ-

κό υδραγωγείο), της τέχνης (θέατρο Μυτιλήνης), της θρησκευτικής πίστης (ναοί), της ενδυνάμωσης του μο­ ναχισμού (μονές Λειμώνος, Μυρσινιώτισσας, Υψηλού, Δαμανδρίου, Περιβολής), της οικονομικής ανθηρότητας (πύργοι, αρχοντικά). Πολλές όμως και οι περιπτώ­ σεις πολιτικοκοινωνικής μεταβλητότητας, πειρατικών επιδρομών, διώξεων, εξανδραποδισμού, εξισλαμισμού, μετοίκησης, επιδημιών, φυσικών καταστροφών, ερήμωσης, πνευματικού ξεπεσμού και ηθικής εξαχρείωσης. Κατά το 19ο αιώνα η Λέσβος μπήκε σε αναπτυξια­ κή τροχιά. Καθοριστικοί παράγοντες η πληθυσμιακή υ­ περοχή του ελληνικού στοιχείου, η απόκτηση του δι­ καιώματος γαιοκτησίας, η εθνική συσπείρωση, η βελ­ τίωση των όρων διαβίωσης, ο πειθαναγκασμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για εισαγωγή μεταρρυθμί­ σεων, η αύξηση της γεωργικής, κτηνοτροφικής και βιο­ τεχνικής παραγωγής, η ατμοπλοϊκή σύνδεση με διάφο­ ρα λιμάνια, η επέκταση του οδικού δικτύου, καθώς και η τόνωση του εμπορίου, κυρίως του ελαιολάδου, το ο­ ποίο εξακολουθεί ως τις μέρες μας να είναι το βασικό προϊόν του νησιού. Η ακμή αυτή συνεχίστηκε και κατά τον επόμενο αιώνα αλλά με αργό ρυθμό λόγω των πο­ λεμικών γεγονότων. Πρέπει να σημειώσουμε πως ιδιαί­ τερα δραστηριοποιήθηκαν, παρ’ όλες τις αντιξοότητες που αντιμετώπιζαν, και οι πρόσφυγες που εγκαταστά­ θηκαν μόνιμα στο νησί, μετά τους διωγμούς του 1914 και κυρίως του 1922, αλλά και αυτοί που παρέμειναν προσωρινά και αναζήτησαν στη συνέχεια δεύτερη πα­ τρίδα σε άλλα διαμερίσματα της χώρας. Στην κατηγο­ ρία αυτή συγκαταλέγονται, εκτός των άλλων, οι Κυδωνιάτες Φώτης Κόντογλου και Ηλίας Βενέζης. Στη Λέσβο κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες σημειώθηκε οικονομικός και συνακόλουθα κοινωνικός, πνευματικός και καλλιτεχνικός οργασμός. Πάρα πολ­ λοί Λέσβιοι εργάστηκαν, σπούδασαν, ήρθαν σ’ επαφή με καινούρια προοδευτικά ρεύματα και νεωτεριστικές ιδέες και ανέπτυξαν πολυσχιδή δράση σε διάφορες πό­ λεις, σε ορισμένες από τις οποίες μάλιστα υπήρχαν και αξιόλογες ελληνικές παροικίες. Ενδεικτικά αναφέρου­ με την Πίζα, την Τεργέστη, την Οδησσό, τη Βιένη, το Μόναχο, το Βουκουρέστι, το Γαλάζι, το Παρίσι, τη Μασσαλία, το Λονδίνο, την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, τη Βοστόνη, το Κάιρο, την Αλεξάνδρεια και το Χαρτούμ. Έγιναν πολλά εργοστάσια, που ολοένα και εκσυγχρονίζονταν, όπως ελαιοτριβεία, σαπωνοποιεία, βυρσοδεψεία, αλευροποιεία και πυρηνελαιουργεία· στήθηκαν τυπογραφεία και εκδόθηκαν εφημερίδες («Σάλπιγξ», «Λέσβος», «Ελεύθερος Λόγος», «Καμπά­ να», «Ταχυδρόμος», «Δημοκράτης», «Τρίβολος»), πε­ ριοδικά («Πιττακός», «Πανδέκτης», «Σαπφώ», «Χα­ ραυγή»), καθώς και βιβλία· χτίστηκαν σχολεία, όπως το Γυμνάσιο της Μυτιλήνης (1840), το οποίο αναγνωρί­ στηκε επίσημα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1875,

και λειτούργησαν σχολές (Πεντατάξιο Διδασκαλείο Μυτιλήνης, με πρώτο διευθυντή τον Ευάγγελο Παπανούτσο, Παιδαγωγική Ακαδημία Μυτιλήνης, και τελευ­ ταία το Πανεπιστήμιο Αιγαίου)* ιδρύθηκαν αρκετά σω­ ματεία, καλλιτεχνικά, αγαθοεργά, αθλητικά, ψυχαγωγι­ κά, καθώς και λέσχες· στήθηκαν βιβλιοθήκες* συγκρο­ τήθηκαν θίασοι και δόθηκε ώθηση στο ερασιτεχνικό θέ­ ατρο, το οποίο συνεχίζεται ως τις μέρες μας· προσέλκυσαν την προσοχή ειδικών επιστημόνων αλλά και ε­ ρασιτεχνών τα διαλεκτικά ιδιώματα του νησιού και αξιοποιήθηκαν λογοτεχνικά και θεατρικά από πολλούς (Στρατής Παπανικόλας, Χριστόφας Κανιμάς, Στρατής Αναστασέλης, Αργύρης Αραβανόπουλος, Αντώνης Μη­ νάς)* ο δημοτικισμός βρήκε πρόσφορο έδαφος στο νη­ σί, στο οποίο μάλιστα αποθεώθηκε ο Γιάννης Ψυχάρης κατά την επίσκεψή του στις 8 Αυγούστου 1925. Αναρίθμητοι οι σκυταλοδρόμο! της πνευματικής και καλλιτεχνικής Λέσβου από το 19ο αιώνα ως τις μέ­ ρες μας. Διακρίθηκαν σε πολλούς τομείς και τίμησαν τον τόπο της καταγωγής τους. Κατέλαβαν σημαντικές θέσεις ως κληρικοί της αγιοσύνης, της λογιοσύνης, της ανοιχτής διακονίας και της εθνικής δράσης (Ιγνάτιος ο Αγαλλιανός, Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας, Βενιαμίν ο Λέ­ σβιος, Γρηγόριος Καλαγάνης, Γερμανός Καραβαγγέλης, Ευθύμιος Αγριτέλης), ως πολυτάλαντοι πανεπι­ στημιακοί δάσκαλοι ή ακαδημαϊκοί (Δημήτριος Βερναρδάκης, Γρηγόριος Βερναρδάκης, Νεοκλής Καζάζης, Μιχαήλ Στεφανίδης, Γρηγόριος Παπαμιχαήλ, Γε­ ώργιος Πανταζής), ως φωτισμένοι φιλόλογοι-εκπαιδευτικοί (Εμμανουήλ Δαυίδ, Θρασύβουλος Σταύρου, Βασίλης Αρχοντίδης, Γιώργος Βαλέτας), ως παιδαγω­ γοί (Μίλτος Κουντουράς, Θεόφραστος Γέρου), ως δη­ μοσιογράφοι (Τέρπανδρος Αναστασιάδης, Στρατής Παπανικόλας, Θείελπης Λευκίας), ως τεχνοκρίτες (Στρατής Ελευθεριάδης-Τόπαάο), ως αρχιτέκτονες (Αργύριος Αδαλής), ως γλύπτες, ως κεραμιστές (Κουρτζήδες, Χατζηγιάννηδες), ως ζωγράφοι (Γεώρ­ γιος Ιακωβίδης, Θεόφιλος Χατζημιχαήλ), ως σκιτσογράφοι (Αντώνης Πρωτοπάτσης-Ραζζί, Μίλτης Παρα­ σκευαΐδης, Γιώργος Κακαδέλης), ως βαθείς γνώστες της βυζαντινής μουσικής (Γεώργιος ο Λέσβιος), ως συνθέτες (Τίτος Ξηρέλης, Γιάννης Παπαϊωάννου), ως ποιητές και πεζογράφοι (Αργύρης Εφταλιώτης, Νίκος Καμπάς, Στρατής Μυριβήλης, Ασημάκης Πανσέληνος, Οδυσσέας Ελύτης), ως μεταφραστές, ως ειδικοί επι­ στήμονες ή ερασιτέχνες ιστορικοί, αρχαιολόγοι, γλωσ­ σολόγοι (Σπυρίδων Αναγνώστου, Γιώργος Γιαννουλέλης), λαογράφοι (Παναγιώτης Νικήτας). Ανθοφόρα λογίζεται και η σύγχρονη εποχή με πολλούς και σημα­ ντικούς εκπροσώπους που συνεχίζουν την πλούσια πολιτιστική παράδοση και τη «Λεσβιακή Ανοιξη».

ΒΙΒΛΙΟ ΠΑΡΟΥΣΙ ΑΣΗ Παλλεσβιακό Ιερό Προσκύνημα Π αναγίας Α γιάσου Λέσβου. Μ νήμες, Μορφές, Στιγμές. Μ υτιλήνη 2006, Σχ. 23 χ 25 εκ., σ. 120.

Η Διοικούσα

Επιτροπή του Ιερού Προσκυνή­

ματος της Π αναγίας Αγιάσου, αποτελούμενη από το σεβασμιότατο μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβο ως πρόεδρο, τον πρωτοπρεσβύτερο Νικόλαο Π α­ παγεωργίου ως αντιπρόεδρο, το Γεώργιο Ευστρα­ τίου Λιάκατο ως ταμία, τον Ιωάννη Σταύρου Ανε­ μο ως γραμματέα και τους Νικόλαο Ραφαήλ Σου­ σαμλή και Γεώργιο Μιχαήλ Ξενέλη ως μέλη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης διακοσίων χρόνων από τη δεύτερη ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού της Πα­ ναγίας Αγιάσου το 1806, εξέδωσε καλαίσθητο λεύ­ κωμα με τίτλο «Μνήμες, Μορφές, Στιγμές». Μετά το προλογικό σημείωμα του σεβασμιότατου μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου, το σύντομο ιστορικό του ναού και το χρονολόγιο με τα σημα­ ντικότερα γεγονότα της ιστορίας του Προσκυνήμα­ τος, δημοσιεύονται μικρά κατατοπιστικά κείμενα και φωτογραφίες, που συνθέτουν τις παρακάτω ε­ νότητες: Τεκμήρια, Αγιάσος, Ναός της Παναγίας, Το εικόνισμα, Επισκέπτες, Κληρικοί, Επίτροποι, Στιγμές. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, θα μπορού­ σε να δοθεί, στην επετειακή αυτή έκδοση, μεγαλύτε­ ρη βαρύτητα στη διακοσιάχρονη συμβολή του Προ­ σκυνήματος στους τομείς της πληθυσμιακής συ­ σπείρωσης, της εκπαίδευσης, της εθνικής αφ ύπνι­ σης και στήριξης, της πρόνοιας, του θρησκευτικού τουρισμού, της αποθησαύρισης μουσειακού και α-

Η «ρομετωπίι* κό ύ Ιερού Π(

κ

ε .-τ ειακής έκδοσης του Π ,τος Παναγίας Αγιάσον Λέσβου.

ξιοποιήσιμο αρχειακού υλικού, των εκδοτικών προσπάθειά , τη" Λανθρωπίας, της πολιτιστικής προόδου, της προαγωγής των τοπικώ ν συμφερό­ ντων. Αξίζουν ( τγχ >ητήρια σ’ αυτούς που καταπιά­ στηκαν με το ολο αυτό έργο και ιδιαίτερα στο συνάδελφο Γ όργιο Λιάκατο, ο οποίος επιφορτί­ στηκε με τη γ φή των κειμένων, με την επιλογή του φωτογραφικού υλικού και με τη γενική επιμέ­ λεια του Λευκώματος. Επιβάλλεται να το μελετή­ σουν όλοι, γιατί ανάγει με λόγο και με εικόνες στο παρελθόν, προβ λλει σεβάσμιες μορφές και συγκινεί με χαρακτηριστικά φωτογραφικά στιγμιότυπα. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΛΑΒΑΜΕ • Αρχαίων Ποίηση Απαβπΐ Από­ δοση - Μετάφραση: Εύα Λίτινα, Μοάεη Κεπ(1εηη£5 - ΤπιηχΙαΙίοηχ: Ενα Γίΐΐπει, Αθήνα 2003, Σχ. 19 χ 21, σ. 182 + 2.

• δΐενε Ραη$Η, ΑυχίπιΙία ώβ §ίίΙ, (ώυεεη$1ειη<1), χ.χ., Σχ. 24 χ 24, σ. 96.

• Αίεχαικίετ Αχ1ι1;ι. Τα Τρα­

γούδια, παραμύθια και χοροί των Ελλήνων της Αζοφικής, Εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα - Γιάννινα 1999, Σχ. 21 χ 14, σ. 178 + 6. Υπάρχει και Οϋ.

Α ΓΙΑ ΣΩ ΤΙΚ Ε Σ ΕΥ ΤΡΑ Π ΕΛΕΣ ΙΣΤ Ο ΡΙΕ Σ Ο Γιάννης Χαλέλης και η συγγένειά του με το Χ αϊλέ Σελασιέ Κ αλός και άγιος άνθρωπος ο Βαγγέλης. Σοβα­ ρός, λιγομίλητος, νοικοκύρης και μορφωμένος. Δικολάβος για. Ήρθε στην Αγιάσο, έμεινε, παντρεύτη­ κε, συχνοτίστηκε με τους ανθρώπους, ποτέ όμως δεν ξέχασε την ιδιαίτερη πατρίδα του. Δεν ήθελε ούτε ν ’ ακούει ότι κάποιος Αγιασώτης προοδέυσε, πλούτισε ή διακρίθηκε σε κάτι. Γι’ αυτόν μόνο οι Στερεοελλαδίτες ήταν άξιοι, προοδευτικοί, πλούσιοι και μορ­ φωμένοι. Αυτοί έλυναν και έδεναν. Αρχές της δεκαετίας του εξήντα, δε θυμάμαι για ποιο λόγο, συζητιόταν έντονα το όνομα του Αιθίοπα αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ. Τώρα, αν δεν ήταν Αι­ θίοπας και ήταν Αβησσυνός, δεν αλλάζει η ιστορία. Η συνταγή παραμένει η ίδια και το αβγολέμονο δεν πρό­ κειται να κόψει. Κάποια στιγμή μέσα στο καφενείο του Καλφαγιάννη, παρουσία του Βαγγέλη, ο Μιχάλης Πα­ σχαλιάς απευθυνόμενος στο Γιάννη Χαλέλη, ρώτησε: - Γινιά εν είστι μι φτον, ε Γιάνν’; - Ναι, πρώτους αξάδιρφούς ιμ είνι. Να δούμι θα μας θ ’μηθεί, τώρα που ’νι στα μέσα τσι στα όξου. Τσίμπησε ο Βαγγέλης. Ξισκαντάλουσι γη ανισπάθα. Πετάγεται επάνω αναψοκοκκινισμένος.

- Από πού και ως πού είστε, βρε, συγγενείς; - Πατέρας ιμ Μ πώτ’ς είχι έναν αδιρφό, που έφ’γι ιμ’κρός σν Ιθϊουπία. Προυκόπ’ τουν λέγαν. Έφνου πιδί είνι. Φτος πρόκουψι έφτου. Παντρέφ’τσι μια μάβ’ τσ’ έκανι μιγάλ’ πιριουσία, κατά π ’ λέγιν. Μαυριδιρός ήνταν Προυκόπ’ς, αλλά γιος-ιντ πήρι τ ’ μαυρίλα τς μάνας-ιντ. Του γιο ντ, κατά που θ ’μούμι, τουν λέγαν Στυλιάν’.

- Άντε, βρε παραμυθά.

- Σάμπ’ σ’ του λέγου είνι. Χαλέλης ήνταν τ ’ όνουμά ντ, άλλ’ έγ’τσει έκουψί ντου κουμματ’ τσι γίν’τσι Χαϊλέ.

- Και το Σελασιέ; - Α π’ του Στέλιους. Στυλιάν’ τουν φουνάζαν σν αρχή τσι Σιλασιέ κατάντ’σι.

- Άντε, ρε.

- Ά κ ’γι, άμα σι μ’λώ, τσ’ εν έχου όριξ’. Είπι, λέγ’, ότι ό,τ’ πιριουσία κληρουνόμ’σι ’π ’ του πατέρα ντ, τώρα που γίν’τσι βασ’λές θα τνι μοιράσ’ στου σόγι ντ.

- Και πού σας ξέρει, βρε ανόητε; - Αμ έδγιου είνι του κ ’μπί. Πατέρας ιντ έγραφτι κανά γράμμα σ’ χάσ’ τσι σ’ φούσκουσ’. Κ άτ’ ήξιρι. Τούτους όμους σα ντιγ’μιντέ να μας θ ’μάτι. Γι’ αυτό σκέβγουμι να τ ’ στείλου ένα χαρτί τσι να τ ’ ιξηγώ

του πώς τσι τι. Μπουρείς α μ’ κάν’ς ένα έγιτιου; Μι του αζημίουτου βέβϊα. Μόλις πιάσου του παρά, θα σι ξουφλήσου.

- Αυτό μπορώ να το κάνω. Η συμφωνία έκλεισε. Αγόρασαν μια κόλλα ανα­ φοράς και άρχισε να συντάσσεται το βιογραφικά της οικογένειας Χαλέλη. Έφερε και στρατιωτικές φωτο­ γραφίες ο Γιάννης, αλλά δεν πειράζει. Τα έβαλαν σ’ ένα φάκελο και πήγε ο Γιάννης να τα ταχυδρομήσει. Οι μέρες περνούσαν, άλλ’ απάντηση δεν ερχόταν βέβαια. Ο Βαγγέλης καθόταν πάνω στα καρφιά. Έκανε να παίρνει βλέπεις και την αμοιβή. Ρωτούσε και ξαναρωτούσε. Μια μέρα ήρθε στο καφενείο ο Δημητρός ο Τσέγκος, για να πληρώσει όσους είχαν πουλήσει το λάδι τους. Ευκαιρία ήταν. Τον πλησία­ σε ο Γιάννης και του πρότεινε: Ε Δημητρό, το και το. Κάνι συ τς λουγαριασμοί τσι δώσι μόνα να μοιράζου τς παράδις. Μόλις τον βλέπει ο Βαγγέλης να μοιράζει λεφτά, ρώτησε.

- Τι παράδις δ ίν ’ στου κόσμου; - Χριγιόστια. Κληρουνόμ’σι ήκ’σα παράδις τσι ξουφλά τα χριγιόστια ντ. Μοίρασε μοίρασε ο Χαλέ­ λης λεφτά, τέλειωσαν. Έκανε να φύγει, όταν τον πλησίασε ο Βαγγέλης.

- Γιάννη, τελείωσες; - Ξιμπέρδιψα. Τς ξόφλησα ούλ’. Δικάρα δε χρουστώ σι κανέναν.

- Εμένα όμως με ξέχασες, παρότι μου είχες υποσχεθεί ότι μόλις πάρεις τα λεφτά, θα με εξοφλούσες πρώτα πρώτα.

- Δε σ’ τα δώτσι; - Ποιος να μου τα δώσει.

- Ιπειδή πέσαν απάνου μ’ γοι άλλ’ σα τς σφήτζις τσ’ εν ήσ’ έδγιου, τα θ ’κά σ’ τα λιφτά δώκα τα στου Γιάνν’ του Χατζηλϊουνίδα, του φαρμακουποιό, για να σ’ τα δώσ’. Πάνι τσι γύριψί τα. Τα γύρεψε δεν τα γύρεψε δεν ξέρω. Μη γυρέβγιτι ψύλλ’ μες στ’ άχυρου τσι κουριοί μες στ’ αμπαρέλ’. Η ιστορία σταματάει εδώ. Καιρός είναι ν ’ αρχίσει άλλη, με άλλους πρωταγωνιστές. Έτσι, να μοιράζεται το πράγμα και να μη γινόμαστε βαρετοί. Να μην κακο­ φαίνεται σε κανέναν και όλοι να είναι ευχαριστημένοι. Να είναι ελαφρύ, σαν τ ’ αστεία τους, το χώμα της Περασιάς που τους σκεπάζει. Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, Μάρτης 2006

ΓΩ ΕΙΜΙ Μ’ΚΡΟΣ ΑΚΟΜΑ!

ριούδας, αλλά μι μουντέρνου ιξουπλισμό; Έ πριπ ι όμους να τ ’ πεις στου τέλους «μες στν α κ ’γή τουν δώτσις!», και φυσικά σκάσαμε και οι δυο στα γέλια. Για τους νεότερους: Γαζαριούδα ήταν το παρα­ τσούκλι του παλιού Αγιασώτη παζάρμπαση Ευ­ στρατίου Ξαφέλη ή Μαργιού, ο οποίος, μετά το κλείσιμο κ ά ποια ς συμφω νίας αγοραπωλησίας, πλησίαζε χωριστά και τον πωλητή και τον αγορα­ στή και τους ψιθύριζε συνωμοτικά: «Μες στν ακ’γή τουν δώτσις!», υπονοώντας ότι ο καθένας είχε ξε­ γελάσει τον άλλο. Έ τσι και οι δυο ήταν ευχαριστη­ μένοι και έδιναν ευχαρίστως στ’ Γαζαριούδα τα... μεσιτικά! ΓΙΑΝΝΗΣ Α. ΠΑΠΑΝΗΣ

Π ρ ο ε κ λ ο γ ικ ά στην Αγιάσο τα κεράσματα τω ν υποψ ήφ ιω ν δημοτικώ ν αρχόντω ν ήταν συ­ νηθισμένα, π α ρ ’ όλο που το φετινό κισ ίρ ι δεν ε­ πέτρ επε α λόγισ τα τρ α τα ρ ίσ μ α τα . Έ ν α ν από τους λεγάμενους ανα ποφ ά σ ισ τους και το γιο του, καθώ ς μπήκαν σε καφενείο, τους υποδέχτη­ κε φ ιλοφ ρόνω ς ένας ψηφοθήρας, π ροθυμ οποιή ­ θηκε να τους κεράσει και μάλιστα έδωσε την π α ­ ραγγελία στον καταστηματάρχη. Ο μικρός π α ρ α ­ ξενεύτηκε με την απρόσμενη γεννα ιοδω ρία και απάντησε με απορία: Ω μπάρμπα, γω είμι μ ’κρός ακόμα, ε ψηφίζου! Βριακή, 13.8.2006

ΕΡΜΟΑΑΟΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΓΗ... ΓΑΖΙΑΡΙΟΥΑΑ Μ ετά

τη συνταξιοδότησή μου, για να γεμίσω

το χρόνο μου, ασχολήθηκα για λίγο με τις πωλήσεις επαγγελματικών ακινήτων στην Αθήνα. Έ να πρωί, ενώ βρισκόμουν στη Μυτιλήνη, στο ραφείο του Αντώνη Μηνά, στο αγαπημένο στέκι πολλών Αγιασωτών, χτύπησε το κινητό μου τηλέ­ φωνο. Να σημειώσω εδώ ότι μόλις είχε αρχίσει να λειτουργεί και στη χώρα μας η κινητή τηλεφωνία και τα κινητά ήταν ακόμα σχετικά σπάνια. Αρχίσαμε λοιπόν μια επαγγελματική κουβέντα με το συνομιλητή μου, την οποία παρακολουθού­ σε προσεκτικά ο Αντώνης, εμφανώς εντυπω σια­ σμένος με τα τεκταινόμενα. Αμα τελείωσε το τη­ λεφώνημα, γυρίζει ο αμίμητος Αντώνης και με σκωπτικό ύφος μου λέει: Δηλαδή, ρε γ κ ’μπάρι, συ τώρα α πί δάσκαλους γ ίν ’τσις ένα είδους... Γαζια-

ΠΑΡΙ ΜΙ, Α ΓΛΙΤΩΣΟΥ! Μ ια

γριγιά, τ ’ Α ννούδ’, τ ’ Κουντή τ ’ Ανδρι­

κού τ ’ τραγά γη γ ’ναίκα, που ’χι φουρνέλ’ στου σπίτι τς σν Αγριγιά τσι φούρνιζι κανέ ψουμέλ’ τς ιγ’τουνιάς για χαρσ’λίτσ’, πάγινι κάθα μέρα τσ ’ ίφιρνι μι τ ’ κατίνα τς κλαδιά τσι γκουγκ’τζέλις. Ξιθϊουμέν’ α π ’ του φουρτιό, σταμάτα στουν Άγιου Βασίλ’ τσι κάθ’ντου πάντα στου ίδιου του ντουβαρέλ’, για να π ά ρ ’ τν ανισαμιά τς τσι να ξικουραστεί. Ίβλιπι ίσια πόνου, πρους του Καστέλ’, σταυρουκουπιόντου τσ ’ ίλιγι πουλλές φουρές δ ’νατά: Α στρατ’γέλι μ’, πότι θα μι π ά ρ ’ς, α γλιτώσου; Πά­ ρι μι, α γλιτώσου! Γιάνν’ς του Καπρί, που κλιφτουλόγα μια μέρα σύκα, θαν ήνταν κατά του 1960 που τσ ’νήγουμ π ’λέλια μι του μασούρ’, τν ήκ’σι τσι σκέφ’τσι να τνι κ ά ν’ ένα παβέντου, για να του θ ’μάτι σ ’ ούλ’ τ ’ ζουγή τς. Πήγι κουντά, χώσ’τσι π ίσ ’ α π ’ του ντουβάρ’ τσι, καθώς συνέχ’ζι του ίδιου του τρουπάριου τ ’ Α ννούδ’, τράβ’ξι απότουμα του σ’νί, μι του ουποίου ήνταν διμένα τα κλαδιά, τσ ’ απ ά ν τ’σι: Τώρα ήρτι γη ώρα να σι πάρου! Τ ’ Α ννούδ’ παλαβώ ’τσι α π ’ του φόβου τς τσ ’ είπι τριμάμιν’: Ό χ ’, γιε μ ’, μένα, τα κλαδιά! Του ’βαλι στα πουδάρια τσ ’ ίσιαμ’ να π α ίξ ’ του μάτ’ σ’ έφταξι σ’ Τζαναβάρ’ αλαλιασμέν’. Είδαν τσι πάθαν να τνι σταματήσιν, να τνι σ ’νιφέριν. Θάρργι πους τνι κάλισι Ταξιάρχ’ς... [Από αφήγηση Παναγιώτη Ξαφέλη (Νεκρόταλου). Αγιάσος, 24.8.2006]

ΤΟ Λ.Σ. ΤΟΥ ΦΣΑ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Κάλεσμα για συσπείρωση και για επωφελείς πραγματώσεις Η φετινή

χρονιά ήταν χρονιά εκλογών για το

Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγιασωτών. Στο νέο Διοικη­ τικό Συμβούλιο οι αλλαγές ήταν ελάχιστες σε σχέ­ ση με το προηγούμενο. Τον κ. Βασίλειο Λούπο, που για δεκαπέντε χρόνια, από τη θέση του προέδρου, πρόσφερε στο Σύλλογό μας πάρα πολλά και εξα­ κολουθεί να προσφέρει ως αντιπρόεδρος, αντικα­ τέστησε ο πρωτοπρεσβύτερος π. Νεκτάριος Χατζη­ προκοπίου, «φανατικός» κι αυτός Αγιασώτης, ό­ πως όλοι μας. Από τις πρώτες συνεδριάσεις, δια ­ πιστώθηκε πω ς ο Σύλλογός μας χρειάζεται κάποια ώθηση, ώστε να βρει τα χαρακτηριστικά εκείνα που διακρίνουν κάθε δημιουργικό και παραγωγικό Αγιασώτη. Έ τσι, ομόφωνα αποφασίστηκε να υλο­ ποιηθούν, από τη φετινή χρονιά, τα παρακάτω: • Τμήμα των Γραφείων του Συλλόγου ν ’ απο­ κτήσει χρώμα αγιασώτικου σπιτιού.

• Να εκδοθεί το τέταρτο μουσικό €Ό με σκο­ πούς και τραγούδια του χωριού μας και του νησιού γενικότερα.

• Να δημιουργηθεί χορευτική ομάδα.

• Να γιορτασθεί και στην Αθήνα η επέτειος των 200 χρόνων από τη Θεμελίωση του δεύτερου ναού της Παναγίας της Αγιάσου.

• Να τιμηθούν, όπως ταιριάζει: 1. Ό λοι οι συγ­ χωριανοί μας που πρωτοστάτησαν στην ίδρυση του Συλλόγου μας. 2. Ό λα τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, από την ίδρυση του Συλλόγου (1977) έως σήμερα. 3. Οι ευεργέτες του Συλλόγου.

• Τέλος, θα γίνει προσπάθεια συγκρότησης χο­ ρωδίας. Ευνόητο είναι πω ς η υλοποίηση των αποφάσε­ ων αυτών δε θα γίνει δυνατή, χωρίς τη συμβολή, τη βοήθεια και τη σύμπραξη των μελών και των φίλων του Συλλόγου μας. Ειδικά για τη δημιουργία χορευτικής ομάδας η συμμετοχή παλαιώ ν καλών χορευτών και νέων παιδιών, που διψούν να μάθουν πώ ς οι Αγιασώτες χορεύουν καρσιλαμάδες, συρτούς, απτάλικους και ζεϊμπέκικους χορούς, είναι κάτι παραπάνω από α ­ παραίτητη. Όσον αφορά στον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων του Ιερού Ναού της Παναγίας και στην απόδοση τιμής σε όλους όσοι έχουν προσφέρει έρ­ γο στο Σύλλογό μας, οι προετοιμασίες έχουν αρχί­

σει. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 12 Νο­ εμβρίου 2006, ημέρα Κυριακή, στο Αμφιθέατρο του Πνευματικού Κέντρου του Δημαρχείου Χολαργού. Το πρόγραμμα της εκδήλωσης και οι προσκλήσεις θα σταλούν έγκαιρα. Τελειώνοντας την αναφορά στις προθέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου μας, παρα­ θέτουμε λίγα στοιχεία για το νέο μας πρόεδρο. Ο π. Νεκτάριος Χατζηπροκοπίου γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1947, είναι έγγαμος και έχει δύο κόρες. Τα εγκύκλια μαθήματα παρακολούθησε στα σχολεία του χωριού μας. Φοίτησε στη Ριζάρειο Εκκλησιαστι­ κή Σχολή και χειροτονήθηκε το 1971 διάκονος και ιερέας. Υπηρέτησε ως τον Αύγουστο του 1976 στον Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, στη Θερμή, και στη συνέχεια, ως τα τέλη του 1984 στο Προσκύ­ νημα της Παναγίας Αγιάσου, ως Γενικός Αρχιερατι­ κός Επίτροπος Περιφέρειας Αγιάσου. Από το Γενά­ ρη του 1985 υπηρετεί στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θε­ οτόκου (Φανερωμένη) στο Χολαργό. Στις 14 Αυγούστου 1976 του απονεμήθηκε το οφίκιο του Οικονόμου από το σεβασμιότατο Μη­ τροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβο Β ' και στις 10 Ιου­ νίου 1993 το οφίκιο του πρωτοπρεσβύτερου από το μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ. Από τις 10 Ιουνίου 1993 ως σήμερα είναι Διευ­ θυντής Διοικητικού και Προγράμματος του Ραδιο­ φωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδας (ΡΜ 89,5 ΜΗΖ), στον οποίο έχει και δύο ωριαίες εκπο­ μπές κάθε εβδομάδα. Στην πρώτη ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική και στη δεύτερη με ιατροκοινωνικά θέματα. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είναι υπεύθυνος της Ενοριακής Νεανικής Εστίας του Ναού στον οποίο υπηρετεί. Έ χει οργανώσει χορωδία γυναικών και χορευτική ομάδα, στα πλαί­ σια των πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Ναού. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ

Ο ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΑΣΩΤΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΙ Λεξίωση ξενιτεμένων συμπατριωτών σε κέντρο του χωριοΰ Σ τ ι ς 16.8.2006 στο Κέντρο της Ευαγγελίας Δουλαδέλη, στην Καρυά, ο Φ ιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών δεξιώθηκε τους ξενιτεμένους στο εξω­ τερικό Αγιασώτες. Την εκδήλωση αυτή συνόδεψε ορχήστρα, αποτελούμενη από τους Παναγιώτη Προκοπίου Σουσαμλή (τρομπόνι), Κώστα Ε υριπί­ δη Ζαφειρίου (σαντούρι), Φραγκίσκο Ευστρατίου Μπαγέλη (κιθάρα) και Ευριπίδη Κώστα Ζαφειρίου (τουμπελέκι). Τυχεροί όσοι παραβρέθηκαν στην όμορφη αυτή συνεστίαση, όσοι έτυχε τη χρονιά αυτή να είναι στο χωριό μας, κυρίως μετανάστες που ζουν στην Αυ­ στραλία, αλλά και στη Γερμανία. Ανθρωποι που πότισαν την ξένη γη με τον τίμιο ιδρώτα τους, που έφυγαν νέοι από τον τόπο τους και τώρα, μεσήλικες πια και άνω, έρχονται συχνά πυκνά τα καλο­ καίρια στη μητέρα πατρίδα, στη γενέτειρά τους. Δεν το ξεχνούν το χωριό, αλλά το νοσταλγούν και το πονούν, όπω ς και εμείς οι Αγιασώτες της Αθή­ νας και της Ελλάδας γενικότερα. Τους καταλαβαί­ νουμε και τους συμπονούμε, γιατί τα ίδια συναι­ σθήματα νιώθουμε και εμείς, μόνο που εμάς δε μας χωρίζουν τόσα χιλιόμετρα από την Αγιάσο, όσο αυτούς. Τους προσφέραμε ένα μεζεδάκι με κρασάκι, αλλά κυρίω ς τους προσφέραμε την αγάπη και τη φιλοξενία μας, για τί όλα αυτά τα χρόνια δε μας

ξέχασαν. Είναι ενεργά μέλη του Συλλόγου μας, περιμένουν με αγω νία το Περιοδικό μας, τα νέα του χωριού, το Ημερολόγιο. Κρατούν ζωντανή στη μνήμη τους την Ελλάδα και την ιδιαίτερη π α ­ τρίδα τους. Και το δείχνουν έμπρακτα κάθε στιγ­ μή, σε κάθε εκδήλωση, με τη συνδρομή τους, με τις δωρεές και τις προσφορές τους. Θελήσαμε και ε­ μείς με τη σειρά μας, το Διοικητικό Συμβούλιο του «Φιλοπροόδου Συλλόγου Αγιασωτών», με πρόεδρο τον πρωτοπρεσβύτερο Νεκτάριο Χατζη­ προκοπίου, ν ’ ανταποδώσουμε την οφειλόμενη μας αγάπη και να ζήσουμε μαζί τους στιγμές συ­ γκίνησης και χαράς. Η μουσική με τα παλιά αγιασώτικα τραγούδια άγγιξε τις πιο ευαίσθητες χορδές της καρδιάς τους και έκανε μάτια να δακρύσουν. Η πιο μεγάλη χαρά για μας ήταν, όταν βλέπαμε να τηλεφωνούν με τα κινητά τους και να βάζουν τους μουσικούς να πα ί­ ζουν σκοπούς αγιασώτικους, βγαλμένους από το παρελθόν, για να τους ακούσουν και να τους ευχα­ ριστηθούν και οι δικοί τους, εκεί στη μακρινή Αυ­ στραλία, ώρα πολλή, χωρίς να λογαριάζουν το κό­ στος. Το γλέντι άναψε για τα καλά, πήραν και έδω­ σαν οι συρτοί, οι καρσιλαμάδες και τα ζεϊμπέκικα. Οι καρδιές φούντωσαν, μερακλώθηκαν, τραγούδη­ σαν. «Οχ, Αγιάσου μ ’ τσι χουριό μ’, έχασά του του μυαλό μ ’!». Συγκινημένοι στο τέλος της δεξίωσης μας χαι-

Η κομπανία σε δράση. Δια­ κρίνονται, από αριστερά, ο Παναγιώτης Προκόπη Σου­ σαμλής, ο Κώστας Ευριπίδη Ζαφειρίου, ο Ευριπίδης Κώ­ στα Ζαφειρίου και ο Φραγκί­ σκος Ευστρατίου Μπαγέλης. (Φωτογραφία Σοφίας ΠαπουτσήΚουδουνέλη)

ρέτησαν, με την υπόσχεση πω ς όταν πάνε με το κα­ λό στον τόπο τους, εκεί στα μακρινά ξένα, δε θα μας ξεχάσουν, αλλά θα μεταφέρουν και στους άλ­ λους συμπατριώτες μας τη γλυκύτητα ετούτης της βραδιάς. Δέον να σημειωθεί ότι εκ μέρους του Ιε­ ρού Προσκυνήματος της Π αναγίας Αγιάσου δω ρί­ στηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες το ιστορικό

του Ιερού Ναού της Παναγίας, που έγραψε ο σεβ. μητροπολίτης Ιάκωβος ο Γ ', καθώς και το πρό­ σφατο λεύκωμα «Μνήμες, Μορφές, Στιγμές». ΣΟΦΙΑ ΠΑΠΟΥΤΣΗ-ΚΟΥΑΟΥΝΕΑΗ Συμβολαιογράφος Αθηνών Ταμίας του ΦΣΑ

Η Ευστρατία (Τούλα) Ρουγκέλη-Χατζηνικολάου (Χγάηεγ), εκπροσωπώντας τους ξενιτεμένους απευθύνει εγκάρδιο χαιρετισμό. (Φωτογραφία Μιχάλη Κορομηλά)

Ο Χαρίλαος Κουδουνέλης (αριστερά) και ο Ηλιογραμμένος Ξανθός (Χγάπογ) ήρθαν στο κέφι. (Φωτογραφία Σοφίας Παπουτσή-Κουδουνέλη)

ΑΥΤΟ Ι Π Ο Υ Φ Ε Υ Γ Ο Υ Ν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΑΝ. ΣΤΟΙΚΟΥ

(1913 - 2005)

Η Ελευθερία

Στόικου, το γένος Κωνσταντίνου

Μπαρή, γεννήθηκε στο Αμπελικό το 1913 και απεβίωσε στην Αθήνα στις 22 Μαρτίου 2005. Σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε τον Παναγιώτη Ιωάννη Στόικο και μεταπολεμικά ε­ γκαταστάθηκε μόνιμα στην Αγιάσο. Τον αγάπη­ σε υπερβολικά και του έ­ μεινε πιστή και αφοσιωμένη, σε όλη της τη ζωή. Στις 8 Ιουλίου 1976 όμως τον έχασε αναπάντεχα σε αυτοκινητικό δυστύχημα και έκτοτε η ζωή της τραυματίστηκε καίρια. Απόχτησαν τέσσερις κόρες, τη Δήμητρα, που εί­ ναι παντρεμένη στη Μυτιλήνη, τη Χρυσάνθη, που είναι παντρεμένη στην Αθήνα, τη Μαρίτσα και την Ντίνα που πήραν το δρόμο της μακρινής Αυστρα­ λίας, καθώς και δυο γιους, το Γιάννη και το Νικό­ λα. Απόχτησαν συνολικά δώδεκα εγγόνια. Η αεί­ μνηστη ήταν γυναίκα με φιλεργία, με ηπιότητα και με καλοκαγαθία. Ό σοι τη γνώριζαν από κοντά, την εκτιμούσαν και την περιέβαλαν με την αγάπη τους. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Αττικής γης που τη σκεπάζει. Οικογένεια ΣΙΜΟΥ και ΜΑΡΙΤΣΑΣ ΣΚΑΕΠΑΡΗ

Μ ΑΡΙΑ ΝΙΚ. ΧΑΤΖΗΦΩΤΟΥ

(1917 - 2005)

Η Μαρία Νικολάου Χατζηφώτου έπαψε να είναι ανάμεσά μας από τις 30 του Σεπτέμβρη της περασμένης χρονιάς, αναπαυόμενη στο Κοιμητήριο της Περα­ σιάς. Γεννήθηκε το 1917 στην Αγιάσο και ήταν θυγα­ τέρα της φιλόπονης αγροτικής οικογένειας του Ευ­ στρατίου και της Αφροδίτης Σαμαραδέλη. Αυταδέλφισσές της η Βιλελμίνη, σύζυγος Μιλτιάδη Προδρό­ μου Αιμπερή και η αποβιώσασα ανύπαντρη Βασιλική. Τέλεσε το γάμο της με τον ομοχώριο της Νικόλαο Ιω­

άννη Χατζηφώτη (19161997) και απόχτησαν τέσ­ σερα τέκνα, την Ευαγγε­ λία, σύζυγο Ευστρατίου Ιωάννη Κουρτζέλη, τον Κω νστα ντ ίνο, ναυτ ικό, την Αφροδίτη, σύζυγο Αεωνίδα Δημητρίου Βουγατσά, και τον Ιωάννη, ο ο­ ποίος ασκεί το επάγγελμα του ταξιτζή στη Μυτιλή­ νη. Ευτύχησε να πάρει στην αγκαλιά της εγγόνια. Η μεταστάσα εργάστηκε σκληρά σ’ όλο το μάκρος της ζωής της ως αγρότισσα και κατέβαλε άοκνες προ­ σπάθειες για την αποκατάσταση των παιδιών της. Ή ταν φίλεργη, καλοσυνάτη, θεοσεβής και φιλακόλουθη. Άφησε μνήμη αγαθή ως σύζυγος, ως μητέρα, ως γιαγιά.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ

(1919 - 2005)

Ο Ιωάννης Γούναρης ανήκε στην πολυμελή φιλό­ πονη φαμίλια του Παναγιώτη Νικολάου Γούναρη και της Μαρίας (Μαριγώς) Χατζηκούτσου. Αδέρφια του ο Γρηγόριος, η πρόωρα αποβιώσασα Ανθή, σύζυγος Γρηγορίου Τζανή, ο Ευστράτιος, η Άννα, σύζυγος Ευ­ στρατίου Ζουμπουλή (Ματέλη), η Ευτέρπη, σύζυγος Ευστρατίου Ξαφέλη (Μαργιού), η Βλοτίνα, σύζυγος Ιωάννη Κουρ­ τζέλη, και η μόνη εν ζωή Βικτωρία, χήρα Βασιλεί­ ου Κλήμου (Κουτσίν’). Γεννήθηκε το 1919, τη χρονιά που ο στρατός μας επιχείρησε την οδυνη­ ρή για το έθνος Μικρα­ σιατική εκστρατεία. Από μικρός μπήκε στον αγωνιστικό στίβο και επιδόθηκε στη σακοποιία, παράλληλα όμως καταγινόταν και με τη γεωργία. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου πρόσφερε ως στρατιώτης τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Το 1947 νυμφεύτηκε την ομοχώριά του Νεολίνη Ευστρατίου Σκλεπάρη και απόχτησαν μια θυγατέρα, τη Μαρία, σύζυγο του Ελευθερίου Παντε­ λή Θωμαΐδη, που είναι εγκαταστημένη στη Μυτιλήνη και έχει δυο παιδιά παντρεμένα, την Ιωάννα και τον Παντελή, και τρεις εγγονές.

Ο Ιωάννης Γούναρης ήταν άνθρωπος με ευγέ­ νεια, με φιλεργία, με κοινωνικότητα και με αγάπη για τον τόπο. Εξαρχής έδειξε ενδιαφέρον για το πε­ ριοδικό και με πολλή ευχαρίστηση μας παραχω ­ ρούσε φωτογραφικό υλικό και μας έδινε χρήσιμες πληροφορίες για πρόσωπα και πράγματα της αλ­ λοτινής Αγιάσου. Άφησε τη στερνή του πνοή στη γενέτειρά του στις 6 του περασμένου Δεκέμβρη και από την επομένη τον σκέπασε το χώμα της Περα­ σιάς. Άφησε μνήμη αγαθή για να τον θυμόμαστε. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΥΣΤΡ. ΑΝΑΡΙΚΟΥ

(1921 - 2006)

Ο Παναγιώτης

Ανδρικού απεβίωσε στις 2 του

Γενάρη, με το έμπα του νέου χρόνου. Ή ταν ο πρω ­ τότοκος γιος της πολυμελούς οικογένειας του Ευ­ στρατίου Ιωάννη Ανδρι­ κού και της Ελένης, το γένος Παναγιώτη Βαρουτέλη. Όλη του η ζωή ήταν αγώνας σκληρός για την εξασφάλιση του επιούσι­ ου. Δούλεψε ως μάστο­ ρας στα λιοτρίβια και ως υφαντής στα μουτάφικα της Αγιάσου. Αργότερα καταπιάστηκε με την ειδικότητα του ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη. Ευτύχησε να δει το γιο του αποκατα­ στημένο, ο οποίος του χάρισε τρία εγγόνια. Στη σύζυγό του Καλλιόπη και στο γιο του Γιάννη εκφράζουμε τα θερμά συλλυπητήριά μας. Είθε να εί­ ναι ελαφρύ το χώμα της Περασιάς που τον σκεπάζει! Γ.Π.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΒΑΣ. ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ

(1926 - 2006) Α π ό τις 5 του Μάρτη του τρέχοντος έτους α­ πουσιάζει από το προσκλητήριο της ζωής ο Γρηγό­ ριος Καλογεράς και αναπαύεται στο Κοιμητήριο της Περασιάς. Τα καθιερωμένα γλέντια της Τυρινής Κυριακής και της ακόλουθης Καθαρής Δευτέρας δεν μπόρεσαν ν ’ ανακόψουν τη φορά του πεπρωμέ­ νου και να ελαττώσουν τη θλίψη των πενθούντων.

Ο Γρηγόριος Καλογεράς ήταν μοναχοπαίδι του κτηματία Βασιλείου Καλογερά (1895-1954) και της πρόωρα αποβιώσασας πρώτης συζύγου του Κλεονί­ κης Ευστρατίου Γιαταγανέλη, η οποία ήταν κατιούσα συγγενής του Αγια­ σώτη αρχιμανδρίτη και λογίου του 19ου αιώνα Γρηγορ ί ου Καλαγά νη. Από μικρός μπήκε στον αγώνα της καθημερινής βιοπάλης, ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του, ο οποίος εντωμεταξύ σύναψε δεύτερο γάμο με την Εριφύλη Βασιλείου Ξαφέλη (Μαργιού) (1903-2000), η οποία έδειξε ιδι­ αίτερο ενδιαφέρον ως το γέρμα του βίου της για τον πρόγονό της, καθώς και για τη φαμίλια του. Το 1958 ο Γρηγόριος Καλογεράς νυμφεύτηκε τη Φιλοθέα (Φιλιξώ) Χατζηβασιλείου, πρωτότοκη θυ­ γατέρα του Χριστόφα Ιωάννη Χατζηβασιλείου και της Ελένης Χαράλαμπου Νουλέλη, και απόχτησαν δυο παιδιά, το Βασίλη, δημοσιογραφούντα, εκλε­ κτό συνεργάτη του περιοδικού μας και όχι μόνο, και τη Νίκη, σύζυγο μετέπειτα του Ασημάκη Π ανα­ γιώτη Κολομόνδου, η οποία εργάζεται ως μαία στο Βοστάνειο Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης. Αγωνί­ στηκε σκληρά για την οικογένειά του και για την α­ ποκατάσταση των παιδιώ ν του και πήρε στην α ­ γκαλιά του τέσσερα εγγόνια. Ο Γρηγόριος Καλογεράς ήταν άνθρωπος με δη­ μοκρατικό φρόνημα και με προοδευτικές ιδέες. Ή ταν ενεργός πολίτης και νοιαζόταν για τα κοινά. Επί δημαρχίας Ευστρατίου Τραγάκη, στους χαλε­ πούς μετεμφυλιακούς χρόνους, συμμετείχε στο Δη­ μοτικό Συμβούλιο. Ξεχωριστό ήταν το ενδιαφέρον του και για τον Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Α γιά­ σου, του οποίου για κάποιο χρονικό διάστημα έγι­ νε και πρόεδρος. Είχε άποψη για πολλά καυτά προβλήματα του τόπου και έδειχνε επιμονή και α­ νυποχώρητη αγωνιστικότητα, όταν έβλεπε να δρο­ μολογείται το άδικο, να ευλογείται η παρανομία. Θετική ήταν η στάση του και απέναντι σε θέματα πολιτισμού και παιδείας, π α ρ ’ όλο που οι γνώσεις του ήταν του δημοτικού σχολείου. Με την ανεπίστροφη αποδημία του στο υπερπέ­ ραν ο Γρηγόριος Καλογεράς ενστάλαξε στους οι­ κείους και φίλους του πίκρα και πόνο. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ Σ τ ι ς 25.6.2006, στον Ιερό Ναό της Μεταμόρ­ φωσης του Σωτήρος, στη Μεταμόρφωση Αττικής, τελέστηκε ο γάμος του Ηλία Λάμπρου Κουτσογιάννη και της Ειρήνης Ευστρατίου Λαμπρινού. Ευχόμαστε ολόψυχα να ζήσουν ευτυχισμένοι. Σ τ ι ς 29.7.2006, στον Ιερό Ναό της Αγίας Φιλοθέ­ ης, στη Φιλοθέη, τελέστηκε ο γάμος του Γιάννη Βασι­ λείου Λίτσιου και της Ευτυχίας Μιχάλη Χατζηπρο­ κοπίου. Τα στέφανα αντάλλαξαν η Ελένη Κωνστα­ ντίνου Κολομόνδου και ο Κυριάκος Μακρής. Ευχόμαστε ολόψυχα η νέα τους ζωή να είναι α ­ νέφελη, πλήρης χαράς και ευτυχίας. Σ τ ι ς 27.8.2006, στον Ιερό Ναό του Αγίου Ερμολάου Παλαιοκήπου, τελέστηκε ο γάμος του Ευστρατίου Ερμολάου Μαμάκου και της Άννας Αλεξάνδρου Λινάρδου. Τα στέφανα αντάλλαξε η Χρυσάνθη Στράνταρη-Ιατρού. Ευχόμαστε ολόψυχα η νέα τους ζωή να είναι α ­ νέφελη, πλήρης χαράς και ευτυχίας. ΓΙΑΝΝΗΣ και ΑΡΙΑΔΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Η Ξανθίππη

Λεωνίδα Καμινέλη παντρεύτηκε

στις 27.8.2006 τον εκλεκτό της καρδιάς της Βασίλη Ευστρατίου Βερβέρη, στον Ιερό Ναό του Αγίου Θεο­ δώρου, στην Παγανή. Μετά το μυστήριο ακολούθησε γλέντι μέχρι πρωίας στο ξενοδοχείο «ΜΥΤΙΛΑΝΑ». Στους νεονύμφους ευχόμαστε ολόψυχα βίο αν­ θόσπαρτο. Οι γονείς ΛΕΩΝΙΔΑΣ και ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΑΜΙΝΕΛΗ Τ η ν εγγονή μας Μ αρία Παπουτσή, θυγατέρα του Δημητρίου και της Σοφίας Παπουτσή, συγχαί­ ρουμε θερμά και της ευχόμαστε καλή σταδιοδρο­ μία, με την ευκαιρία της λήψης αδείας άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος. Ο παππούς και η γιαγιά ΧΑΡΙΛΑΟΣ και ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΔΟΥΝΕΛΗ

Βισφορές ΜΝΗΜΗ ΠΡΟΣΦΙΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Η Ειρήνη Ελευθεριάδου-Γιαλένιου πρόσφερε 300€ στη μνήμη του συζύγου της δημοσιογράφου Δη­ μητρίου (Μίμη) Ελευθεριάδου. Ο Σίμος και η Μαρίτσα Σκλεπάρη (δγύηεγ) πρό­ σφεραν 100 δολ. Αυστραλίας στη μνήμη της μητέρας Ελευθερίας Παναγιώτη Στόικου. Η Φιλιξώ Καλογερά πρόσφερε 20€ στη μνήμη του συζύγου της Γρηγορίου, με την ευκαιρία της συμπλή­ ρωσης έξι μηνών από το θάνατό του. Ο Ελευθέριος Θωμάΐδης πρόσφερε 50€ στη μνήμη του πεθερού του Ιωάννη Παναγιώτη Γούναρη. Ο Ιωάννης και η Δέσποινα Ευστρατίου Καριτέλη (Μεΐύοιιπιε) πρόσφεραν 50 δολ. Αυστραλίας στη μνή­ μη των γονέων τους και του εγγονού. Ο Παναγιώτης Στόικος και η αδερφή του Περμαθούλα πρόσφεραν 100€ στη μνήμη του πατέρα τους Απόλλωνα Παναγιώτη Στόικου, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 11 χρόνων από το θάνατό του. Ο Δημήτριος Μιχαήλ Βουνάτσος (Μεώοιιπιε) πρό­ σφερε 40 δολ. Αυστραλίας στη μνήμη της Μαρίας Ευ­ στρατίου Σταφίδα, το γένος Βουνάτσου, του Γεωργίου Γρηγορίου Σταφίδα, του Μενέλαου Ευστρατίου Βρισαγωτέλη και του Ευστρατίου Γρηγορίου Σταφίδα. Η Μαρίνα Πετεινέλη και τα τέκνα πρόσφεραν 150€ στη μνήμη του συζύγου και πατέρα Βασιλείου Πετεινέλη. Ο Παναγιώτης Μιχαήλ Βουνάτσος πρόσφερε 30€ στη μνήμη του νονού του Ευστρατίου Τζίνη. Ο Δημήτριος Ευστρατίου Ιακώβου πρόσφερε 20€ στη μνήμη του γαμπρού του Γρηγορίου Καλογερά. Ο Κωνσταντίνος Κουντουρέλης πρόσφερε 30€ στη μνήμη των γονέων του Χρυσοστόμου και Σταυ­ ρούλας Κουντουρέλη. Ο Κωνσταντίνος Χατζηφώτης πρόσφερε 30€ στη μνή­ μη των γονέων του Νικολάου και Μαρίας Χατζηφώτη. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ - «ΑΓΙΑΣΟΥ» Βασίλειος Γρηγορίου Γεωργαντής (δγάπεγ) Ηλιογραμμένος Γρηγορίου Ξανθός (δγάπεγ) Θεμιστοκλής Ιωάννη Παπαδάκης (δγύηεγ) Ηρόδοτος Σταύρου Χατζηφώτης (δγάπεγ) Θεμιστοκλής Παν. Χατζηνικολάου (δγάπεγ) Ευστράτιος Δημητρίου Σταφίδας (δγάπεγ) Ευστρατία Ρουγκέλη-Χατζηνικολάου (δγάηεγ) Βασίλειος Σταύρου Βασιλάκης (δγάπεγ)

50$ 20€ 50€ 50€ 50€ 50€ 30€ 30€

ΓΑΜΟΙ • Ευστράτιος Νικολάου Λαλάς Μαγδαληνή Γεωργίου Παναγούλη (18.6.2006) • Μιχαήλ Ευστρατίου Καραβασίλης Σοφία Δημητρίου Κονδύλη (2.7.2006) • Εμμανουήλ Σταματίου Καλιντέρης Βασιλική Παναγιώτη Βασιλτσωτέλη (29.7.2006) • Γιάννης Βασιλείου Λίτσιος Ευτυχία Μιχάλη Χατζηπροκοπίου (Ιερός Ναός Αγίας Φιλοθέης, στη Φιλοθέη, 29.7.2006)

• Γεώργιος Μιχαήλ Καραμφίλης Μυρσίνη Παναγιώτη Χατζησάββα (29.7.2006) • Παναγιώτης Φωτίου Παπαγεωργίου Ευαγγελία Αθανασίου Σταλίκα (19.8.2006) • Φώτιος Σταύρου Ψ ύρας Ελευθερία Μιχαήλ Κουλακάρη (20.8.2006) • Ευστράτιος Ευριπίδη Μαριγλής Ειρήνη Δημητρίου Βαρβάκη (20.8.2006) • Βασίλειος Ευστρατίου Βερβέρης Ξανθίππη Λεωνίδα Καμινέλη (Ιερός Ναός Αγίου Θεοδώρου, στην Παγανή, 27.8.2006)

• Σταύρος Ευαγγέλου Ψ αρρής Προκοπία Δημητρίου Χτενέλη (3.9.2006)

ΒΑΦΤΙΣΕΙΣ Σ τ ι ς 30.4.2006, στον Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, στο Νέο Κόσμο, έγινε το μυστήριο της βάφτισης του Παναγιώτη Σπύρου Πατσέλη. Ανάδοχος ο Κωνσταντίνος Καρράς.

ΘΑΝΑΤΟΙ • Θέτις Παλιβάνη, χήρα Στεφάνου (Λάμπου Μύλοι, 12.11.2005)

• Κανάρου Γρηγόριος Δημητρίου (21.6.2006) • Βαμβουρέλη Μαρία, χήρα Ευστρ. (11.7.2006) • Καπάτου Κορνηλία, χήρα Κων. (16.7.2006) • Χατζηπροκοπίου Ευστράτιος Θεμ. (1.8.2006) • Βέτσικα Ευστρατία, σύζυγος Ιωάννη (20.8.2006) • Σκορδά Βασιλική, χήρα Ιωάννη (23.8.2006) • Καζατζής Παναγιώτης Ευστρατίου (24.8.2006) • Χατζηφώτης Περικλής Βασιλείου (3.9.2006) • Χαλέλη Ευγενία, χήρα Ευστρατίου (4.9.2006) • Σιάχος Ηλίας Χριστόφα (5.9.2006) • Αλεντάς Αθανάσιος Γρηγορίου (8.9.2006) • Καλαλές Αλέξανδρος Μ ιχαήλ (16.9.2006)