DE BOTTELAER Maandblad van de Bier- & Wijngilde Alken 23° jaargang Nr. 03
Maart 2020
Afdeling van het VAW
Inhoud: - Kalender 2020 - Bier: Weetjes over bier. - Wijn: Testen van wijn - Allerlei: Overlijden medelid Marc Jeuris
____________________________________________ Kalender 2020 Zaterdag 7 maart :
Wintersnoei van druiven - demonstratie bij Benoit om 13 uur. Vrijdag 20 maart : Algemeen overzicht druiventeelt en maken van druivenwijn Vrijdag 17 april : Bottelklaar maken van wijn + maken en proeven likeuren Vrijdag 15 mei : Vergadering bierbrouwen – proeven amberbier Vrijdag 19 juni : Verzorging wijngaard in de zomer + ontbladeren Vrijdag 18 september : Oogstvoorbereiding voor de druiventeelt Zaterdag 3 oktober :
Appels plukken om 8.00 u
Vrijdag 16 oktober :
Proeven donkere bieren + bierthema
Vrijdag 23 oktober :
Appels wassen om 13.00 u
Zaterdag 24 oktober :
Appels persen
Vrijdag 20 november :
Vragenavond over bier en wijn
Vrijdag 4 december :
Hapjes – avond om 18.30 Receptie met hapjes
om 8.00 u
2
Voorwoord: 20 februari Ik weet niet of het jou al overkomen is, maar opeens wou mijn computer niet meer, verleden week. Ik kon nergens meer bij, dus maar terug naar de winkel. Mijn computer is al van 2015 en voor zo’n machine is dat al vrij oud, alle programma’s zijn vernieuwd en veel zwaarder geworden en er werd mij aangeraden een nieuwe harde schijf te steken. Nu, bij een computer van bijna 5 jaar oud leek me dat niet verstandig en een nieuwe zelfde computer kopen is me financieel voor het ogenblik wat te hoog gegrepen...Ze hebben de harde schijf dan maar volledig nagezien en de laatste nieuwe versie MacOS Catalina op mijn toestel gezet met het resultaat dat alle data verdwenen was. Gelukkig staat het origineel van al mijn gegevens op een harde schijf in de USA bij ‘Dropbox’ en op mijn computer staat in feite alleen een kopie. Als tweede veiligheid heb ik een externe harde schijf van zo’n 6 terabyte waarop om het uur een kopie gemaakt wordt van de afgelopen 24 uur...Binnen de 10 uur stonden al mijn gegevens netjes terug op mijn vernieuwde computer. Ik vertel jullie dat maar om dat het te laat is om de put te vullen als het kalf verdronken is. Je krijgt bij Dropbox 2 GB gratis ruimte om je belangrijke documenten op te slaan! Voorde rest kan ik je nog vertellen dat mijn wijn nog niet overgeheveld is en dat ik nog de druivelaars moet snoeien. Ik heb dus nog wat te doen voor de resterende dagen van februari. DH _____________________________________________
Bier: Weetjes over bier. 1. De studie van bier en bierbrouwen heet ‘zythologie’. 2. Het oudste nog bestaande recept ter wereld is een stenen tafel van meer dan 5.000 jaar oud waarop liederen staan gebeiteld over het maken van bier. 3
3. Een kleitablet van vierduizend jaar oud promoot “Ebla bier, het bier met een leeuwenhart�. 4. De eerste professionele brouwers waren vrouwen. 5. Hop, de plant die in bier wordt verwerkt, is nauw verwant met cannabis. Hop en cannabis zijn twee nauw verwante neven en
nichten. Genieten van een biertje in combinatie met een klein beetje wiet is niets nieuws. Desalniettemin ervaart het momenteel een enorme opleving. Ambachtelijke bieren met deze nieuwe en unieke toevoeging schieten overal op.
6. Het eerste incident van rijden onder invloed dateert van 2.000 voor Christus. Toen werd een dronken wagenmenner opgepakt nadat hij een maagd van de godin Hathor had aangereden. Hij werd gekruisigd aan de deur van de Egyptische taverne die hem het bier had verkocht. 4
7. Omdat het bier dat Britse brouwers naar India vervoerden vaak slecht werd op de lange reis voegden ze er extra alcohol en hop aan toe. Op die manier creëerden ze per ongeluk een nieuwe stijl van krachtig bier, nu ‘India Pale Ales’ genaamd (IPA’s). 8. Er zijn 400 verschillende soorten bier en België heeft de meeste merken ter wereld. 9. Cenosillicafobie is de angst van lege bierglazen. 10. Het duurste bier ter wereld kost meer dan 1.000 dollar per fles en heet Vielle Bon Secours. Het wordt enkel verkocht in de Bierdrome in Londen. 11. De landbouwrevolutie begon toen mensen op zoek gingen naar een manier om meer bier te produceren. Dat leidde uiteindelijk tot de ploeg, het wiel- en irrigatiesystemen. 12. De Inca’s maakten bier door jonge Incameisjes op maïs te laten kauwen. Ze spuwden de maïspulp uit in vaten met warm water en enkele weken later distilleerden ze de substantie. 13. De oudste nog steeds functionele brouwerij ter wereld is de Bayerische Staatsbrauerie Weihenstephan nabij München die gesticht werd in het jaar 1040.
5
14. Bier bevat de belangrijkste mineralen om te overleven en stond op eenieders menu in de Middeleeuwen. Iedereen, inclusief kinderen, dronk toen bier om te overleven. 15. Een recente studie toont aan dat (vrouwelijke) gematigde drinkers betere cognitieve functies hebben dan geheelonthouders. Alcohol stimuleert ook HDL cholesterol (de ‘goede’ cholesterol), die geassocieerd wordt met een lager risico op hartziekten en hogere mentale prestaties. 16. Bierconsumptie vertoont een inverse correlatie met het risico op de ontwikkeling van nierstenen. Elk flesje bier per dag zou dat risico met 40% doen dalen. 17. Bier bevat veel silicium, wat goed is voor je beenderen. 18. In het antieke Peru was bier brouwen een job voor de mooiste vrouwen uit de beste families.
19. In de 19de eeuw dronken pleegmoeders uit MĂźnchen meer dan drie liter bier per dag in de veronderstelling dat dit nodig was om kinderen borstvoeding te geven. 20. In het oude Egypte bestond een wet die mannen verbood om bier te maken of verkopen. 6
21. De Babylonische koning Hammurabi wees al zijn onderdanen een dagelijks bierrantsoen toe naargelang hun sociale status. Op het serveren van slecht bier stond de verdrinkingsdood. 22. Tsjechen drinken meer bier pro hoofd dan alle andere nationaliteiten. China is de snelst groeiende biermarkt ter wereld en consumeert 350 miljoen hectoliter per jaar. 23. Het eerste bierblikje dateert van 1935. 24. In de 18de eeuw gaven dokters hun patiënten bier tegen de koorts, de tandvleesontstekingen en de wonden die door scheurbuik werden veroorzaakt. De legendarische ontdekkingsreiziger James Cook zwoer bij bier en beval zijn bemanning er dagelijks ruim 4 liter van te drinken. _________________________________
Bier en Cannabis Hop en Cannabis zijn beiden lid van de hennepfamilie en het duurde niet lang of de Amerikaanse brouwers begonnen te experimenteren met marihuana van zohaast deze plant in 2018 in bepaalde staten en Canada gelegaliseerd werd. Er werden bieren gebrouwen geïnfuseerd met CBD. Wat is dat CBD vraagt u zich af. Dit is Canna-Bi-Diol, één van de belangrijkste componenten en actieve bestandsdelen in cannabis en nu toegepast als extraatje in bier. Volgens experts veroorzaakt CBD geen psychoactieve of hallucinogene effecten zoals de andere werkzame stof die in cannabis aanwezig is, namelijk THC. Er worden vele positieve effecten aan CBD toegeschreven. Als er te veel vrije radicalen door je lichaam stromen geraakt je lichaam in onbalans. Als je CBD op regelmatige basis gebruikt, dan heb je daar volgens experts geen last (meer) van, hetzelfde geldt bij pijnbestrijding. Want door het toevoegen van CBD aan je dagelijkse dieet kunnen je cellen zich weer ontspannen. Je kan 7
dus best een CBD-biertje op regelmatige basis lekker wegsloeberen. Bier als pijnstiller, zo wordt je vanzelf een gelukkige bierdrinker. Het toevoegen van CBD kent veel voordelen, inclusief neuro-protectieve kwaliteiten, verhoogde ontspanning, het verminderen van angst en een daaruit voortvloeiende gevoel van welbehagen. Het veroorzaakt een weldadige rust in lichaam en brein. Wie wil dat nu niet? Er is wereldwijd al onvoorstelbaar veel CBD-olie op de markt, hoogste tijd voor CBD-bier. _____________________________________________
Wijn: Opsporen van restsuiker in wijn. (Clinitest) Om te weten of de wijn nog restsuiker bevat waardoor een hergisting in de fles mogelijk is, kan men controleren met een testsetje voor diabetici, dat bij de drogist of apotheker te krijgen is. Aan de hand daarvan besluit men of de wijn moet behandeld worden met meer vrije zwavel en/of kaliumsorbaat. De test bestaat uit een pil die opgelost wordt in gedistilleerd water en de te testen vloeistof. De vloeistof zal verkleuren en op een kleurenkaart kun je zien hoeveel suiker er in de vloeistof aanwezig is. Een andere methode is om de alcohol in de wijn te verwijderen. Neem een cilinder maatbeker van 250 ml en vul met de te testen wijn. Breng dit in een pan of aangepaste glazen potje aan de kook tot de helft verdampt is, dan is alle alcohol verdwenen. Giet deze vloeistof terug in de maatbeker en vul aan met gedistilleerd water tot 250 ml. Met de hygrometer kan je nu het soortelijk gewicht (SG) aflezen. 8
Opsporen van zetmeel in de wijn (jodiumtest) Zetmeel kan in de wijn aanwezig zijn wanneer er onrijpe druiven gebruikt worden. Met een jodiumoplossing kan men het zetmeel opsporen. Indien er zetmeel aanwezig is in de wijn, kan men deze afbreken met het enzym α- amylase. Jodiumtest Doe 10 ml wijn in een proefbuisje met een pipet Verhit de vloeistof tot 90 à 95°C Koel af onder koud stromend water Zuur aan met zwavelzuur of fosforzuur. Voeg ca. 1 ml jodiumoplossing toe langs de wand van de proefbuis
Beoordeling. Bij een verkleuring naar blauw, groen, rood of violet is er zetmeel aanwezig. 9
Opsporen van pectine (pectinetest) Pectine kan ook in wijn voorkomen, dan wordt de wijn behandeld met pectolase. Dit kan Trinolin zijn dat bij Benoit te verkrijgen is. Pectinetest Doe in een proefbuisje 5 ml wijn met een pipet Voeg 5 ml methanol toe Meng door 2 Ă 3 maal te zwenken, niet schudden. Laat het mengsel enkele minuten rustig staan. Beoordeling Vlokkerige troebel wijst op pectine. Opsporen van eiwitten met de bentotest Principe Om vast te stellen of een bentonietklaring nodig is om de thermolabiele eiwitten in de jonge wijn, of zoetreserve te verwijderen, gebruikt men de bentotest. Het bentoreagens op basis van Fosforwolfraamzuur, geeft met de eiwitten een typische reactie waarbij er neerslag ontstaat. Aan de hand van de intensiteit van de neerslag bepaalt men hoeveel bentoniet moet worden toegepast. Proef Doe 50 ml wijn in een glazen beker. Voeg er met een gegradeerde pipet 5 ml bentoreagens toe. (Verhouding 10 delen wijn op 1 deel reagens.) 10
Laat minstens 15 min. staan tot zelfs 12 u. ( in geval van heel weinig eiwitten.) de reactie kan blauwe of groene verkleuring veroorzaken maar dat heeft geen belang. We beoordelen alleen de neerslag.
Beoordeling. Als vuistregel geldt: Zwakke troebel: 5 tot 10 g bentoniet per 10 l wijn. Middelmatige troebel: 10 tot 25 g bentoniet per 10 l wijn. Sterke troebel: 25 tot 40 g bentoniet per 10 l wijn. Om 100% zeker te zijn zal men de eiwittest na de behandeling herhalen. Zo bekomt men eiwitvrije wijnen. Voorproef: Om de juiste dosis bentoniet te bepalen kan men gebruik maken van een voorproef. In verschillende maatcylinders met 100 ml wijn voegt men stijgende hoeveelheden bentoniet toe, nl. 0,1g 0,15g 0,20g 11
0,25g Deze hoeveelheden kom respectievelijk overeen met 10g, 15g, 20g, en 25g bentoniet per 10 l. De maatcylinder goed mengen. Laat de wijn 12 à 18 u rusten en bezinken. De wijn van het bezinksel afhevenen (eventueel filteren bij troebel.) Herhaal de bentotestproef. ------------------------------------------------------------
Allerlei:
Verantwoordelijke uitgever: Dirk. Huijbrechts – bottelaers@gmail.com Kuringersteenweg, 397 – 3511 Kuringen 0496/21 48 46
12