7 LTE Advanced Tekst: Hans Steeman
LTE Advanced: ‘meer van hetzelfde’ of ‘eindelijk écht 4G’? Als we de reclame-uitingen mogen geloven, is Long Term Evolution (LTE) of 4G de mobiele technologie waar we niet meer om heen kunnen. KPN en Vodafone hebben hun netwerk operationeel en andere aanbieders zullen snel volgen. Landelijke dekking is slechts een kwestie van tijd. Terwijl we warm gemaakt worden voor deze ontwikkeling, staat de eerste grote upgrade al voor de deur: LTE Advanced. Is het meer van hetzelfde?
M
obiele communicatie is in onze moderne samenleving niet meer weg te denken. Voor veel mensen is een dag zonder mobiele telefoon een ware nachtmerrie. De volumes die we door dit gedrag met elkaar verbruiken, groeien in ongekende snelheid. Het plafond is nog niet bepaald, laat staat bereikt. Om de netwerken in staat te stellen deze capaciteit te leveren, is veel innovatie noodzakelijk.
Ontwikkeling LTE Advanced is de verdere ontwikkeling van het huidige LTE netwerk. En, al zullen de marketeers het niet graag horen, het eerste mobiele netwerk dat eigenlijk echt het predicaat 4G mag dragen. Hoewel
ënte radiotransmissie. Het integreren van steeds meer antennes in mobiele apparaten is een uiterst complexe technologie die nog steeds de ontwikkelaars met grote uitdagingen confronteert.
Platte opzet LTE kenmerk zich door een heel platte opzet, waarbij de radiostations bijna direct aan het IP-netwerk gekoppeld zijn. Om de technologie en de netwerken te vervolmaken, zijn verdere ontwikkelingen doorgevoerd. In 2008 is de ontwikkeling gestart van LTE release 10. Dit was de eerste stap op weg naar een netwerk dat voldoet aan de eisen die ITU stelt aan een 4G netwerk.
‘LTE Advanced is, al zullen de marketeers het niet graag horen, het eerste mobiele netwerk dat echt het predicaat 4G mag dragen’
iedereen nu al over 4G praat, hoort hierbij een duidelijke definitie van bijvoorbeeld de beschikbare bandbreedte en dus de bijbehorende service niveaus (vastgesteld door de ITU-R). LTE Advanced gaat die definitie uiteindelijk helemaal halen met bandbreedtes die in stationaire status de 1 Gbit/s te boven gaan en ook bij mobiel gebruik meer dan 100 Mbit/s garanderen. LTE is een groeipad dat begonnen is bij LTE release 8. Deze versie van LTE maakt gebruik van maximaal 20 MHz spectrum en gebruikt OFDM als radiotechnologie. De Nederlandse aanbieders hebben maximaal 20 MHz tot hun beschikking en de eerste terminals gebruiken dit spectrum inmiddels volledig (cat. 4 apparaten). Speciale antenne-technieken, zoals beam forming, spatial multiplexing en multi-antenne configuraties, zorgen voor een heel effici-
20
tbm |
Het ontwikkelingsproces in het voorjaar van 2011 afgerond en de standaard is definitief vanaf begin 2012. Release 10 gaat nu de markt in als LTE Advanced en de eerste netwerken zijn met de uitrol begonnen. Deze naam ‘advanced’ verwijst niet naar een nieuw radionetwerk, maar na de volgende generatie van LTE die begint bij release 10. LTE Advanced is voor de eindgebruiker een belangrijke doorbraak. Net als HSPA het gebruik van UMTS naar een hoger niveau heeft gebracht, gaat LTE advanced dat ook doen. Om service van een hoog niveau te blijven garanderen is deze innovatie een noodzaak.
Doorbraak Als operators steeds meer bandbreedte moeten leveren, worden ze verplicht ook
n o v e m b e r 2 0 1 3 | VA K B L A D VOOR D E T E L E C OM H AN D E L
steeds meer spectrum in te zetten. Op dit moment heeft elk mobiel netwerk een cluster van spectrumruimte beschikbaar in bijvoorbeeld de 800 MHz, de 1800 MHz en de 2600 MHz band. De ene operator wat meer, de andere wat minder. Dit is afhankelijk van de uitkomst van de frequentie veilingen die met enige regelmaat plaatsvinden. In de toekomst kunnen daar weer nieuwe blokken aan toegevoegd worden. Op dit moment wordt elk stuk spectrum op zijn eigen wijze benut, sommige voor GSM, anderen voor UMTS en weer anderen voor LTE. Er zijn blokken
