Taj divan kićeni Srem

FOND

TURISTIČKI KLASTER SREM

Taj divni kićeni Srem

Turistički potencijali Srema

Srem!

T

Lako ćete znati da ste u Sremu!

okovi Save i Dunava i na njima dva najveća kulturno-administrativna centra, Beograd i Novi Sad, graniče ovu zanimljivu i specifičnu regiju, čija plodna ravnica i pitome padine Fruške gore privlače ljude od najstarijih vremena!

Ako krenete iz Beograda dovoljno je da predjete most na Savi. Autoput E-70 (krak koridora 10) vodiće vas centralnim delom Srema, kroz nepregledna žitna polja, sve do granice sa Hrvatskom (ukupno 112 km).

Isti put, uz koji je smešten Aerodrom „Nikola Tesla“, deli Srem na onaj čuveni vinski – fruškogorski, na severu i ništa manje popularan svinjski, južni deo regije, uz Savu, prepoznatljiv po sremskim specijalitetima Lesni profil Čot - Stari Slankamen

od mesa i čuvenoj mangulici. Već na ovom pravcu pronaći ćete mnogo mesta da se okrepite, okusite delić sremske gastronomije i gostoprimstva i započnete vašu sremsku avanturu.

Ukoliko krećete iz Novog Sada, u Srem ste stigli već prelaskom mosta na Dunavu a uz Dunav, celom njegovom dužinom kroz Srem, trasiran je put još iz doba rimljana. „Dunavski limes“, sa razvijenom mrežom puteva, koji su nekad povezivali utvrđenja na Dunavu, sve do Singidunuma (Beograd) i danas je najznačajnija saobraćajnica na putu do turističkih atrakcija duž Dunava ili raskrsnica u pravcu Nacionalnog parka „Fruška gora“ i dalje, u južni deo regije.

A između i unakrs ovih glavnih saobraćajnica, za svakog po nešto! Salaši sa konjima, šetnja ili vožnja kroz re-

zervate prirode sa retkim pticama, ribama i životinjama, nepregledni voćnjaci i vinogradi, vinarije i vrhunska vina.

Bogat vodom, Srem sa dve velike reke, Fruškom gorom, velikim brojem jezera i izvora pitke vode odličan je izbor za različite vrste sportova na vodi, pecanje ili rekreaciju. Lekovite vode u Banji Vrdnik i Stari Slankamen, od davnina Kampovanje na Fruškoj gori privlačne za oporavak i relaksaciju, odličan su izbor za odmor i opuštajući vikend, daleko tikve ili tegla najzdravije zimnice, po bakiod gradske vreve. Za one aktivnije, željne nom receptu i pregršt uspomena utkanih u izazova preporučujemo lov, na sitnu ili vi- bogato kulturno nasledje, koje će Vas podsoku divljač, planinarenje, vožnju biciklom setiti da u Srem treba ponovo da dođete. ili safari po Fruškoj gori a ljubiteljima proI sve to ne bi toliko prijalo da ne čujete voda i dobrog zalogaja preporučujemo do- zanimljivu priču i svedočanstvima o 7000 bar riblji paprikaš uz tamburaše, etno kuće godina života u Sremu, a mnoge prirodne gde uz bećarce služe čuvene sremske pite, retkosti, poput rezervata prirode i lesnog štrudle i krofne, jela sa tandare i pešenje profila - Čot kod Starog Slankamena, privlaod mangulice. Tu su i suveniri od ljuštike i če pažnju naučnika i turista iz celog sveta.

Mnogo je tragova života, rada i umetničkog Obedska bara nadahnuća na ovim prostorima a mnoga mesta u Sremu su danas značajna kulturna središta, mesta vrednih muzejskih zbirki, tradicionalnih manifestacija i muzičkih priredbi. Podjednako zanimljiv zimi i leti, od Karlovačkih božićnih svečanosti, preko EXIT-a i grožđenbala do svinjokolja, Srem je savšen izbor za poslovne susrete, porodična okupljanja, sportske i rekreativne sadržaje. Veliki broj ležaja, počev od onih u privatnom smeštaju, do hotela sa 5* pruža mogućnost da doživite Srem baš po vašoj meri!

Dobrodošli u SREM!

Fruška gora

N

acionalni park Fruška gora, Alma mons, Fruškogorski Atos, Srpska Sveta Gora,.., samo su neki od naziva za ostrvsku planinu, sremsku Frušku goru. I svaki od njih će biti po jedna strana lične karte prvog nacionalnog parka Srbije i najpopularnijeg vojvođanskog izletišta, podjednako poštovanog i omiljenog među prirodnjacima, duhovnicima, izletnicima, rekreativcima i hodočasnicima.

jom lipe u Evropi, preko 700 vrsta lekovitog bilja,..i kao takva, mesto je okupljanja poklonika prirodnog poretka a tradicionalni Fruškogorski maraton, već 40 godina je mesto izazova i susreta velikog broja učesnika iz zemlje i inostranstva.

Manastir Vranjaš

Zmajevac Spoj izuzetnih prirodnih odlika i kulturno istorijskih vrednosti, još 1960.god. doneo je Fruškoj gori status nacionalnog parka. Kao svojevrsna riznica zapisa o istoriji prirode i muzej na otvorenom, Fruška gora je predmet geoloških i paleontoloških istraživanja, koja traju u kontinuitetu skoro 200 godina. Svedočanstva i eksponati ovih istraživanja mogu se videti u okviru prirodnjačke postavke Informativnog centra NP Fruška gora ili na otvorenom, gde posebnu turističku vrednost predstavlja lesni profil kod Starog Slankamena, jedan od tri najreprezentativnija lesna profila u svetu.

Pozicionirana uz desnu obalu Dunava, u dužini od 80 km u pravcu istok- zapad, širine od 12 -15km i najvišim vrhom Crveni čot (539m), Fruška gora predstavlja izuzetnu prirodnu ambijentalnu celinu, sa izvorima pitke vode, najvećom koncentraci-

Kao zaostavština Panonskog basena i područje bujne vegetacije, sa elementima lokalne - planinske klime, ujedno pitoma i divlja i prirodni bedem od varvara, Fruška gora je vekovima baštinila duhovnost njenih žitelja i predaka, sačuvanu u prepoznatljivom graditeljskom, likovnom i prosvetiteljskom rukopisu čuvenih, sad već 18 fruškogorskih manastira.

Pogodna za rad i odmor i za sportska nadmetanja, Fruška gora je izvrsno mesto za organizaciju tim bildinga i sportskih priredbi, rekreativnih izleta, gastronomskih ili pokloničkih vikend aranžmana.

Jahanje na Fruškoj gori

U

Fruškogorski manastiri

središtu prostrane Panonske nizije i ravnog Srema, na raskršću velikih ratnih pohoda i seoba, koji su obeležili ceo srednji vek, izuzetno prirodno okruženje Fruške gore postaje štit mnogima koji su se sklanjali od osvajača ili im se suprotstavljali. Takva, Fruška gora nikad cela nije bila osvojena a mnoga skro-

Krušedol vita mesta na njoj postaju utočište srpskim monaškim zajednicama u manastirima, koji su tokom pet vekova bili nosioci duhovnog i političkog života srpskog naroda. Po istorijskim podacima, manastiri se osnivaju prvih decenija 16. v., dok legende njihovo osnivanje vezuju za 12., 13. 14. i 15. vek. U centralnom prostoru Fruške gore (50km x 10km), nekada je bilo trideset pet manastira. Danas ih je 18 i svi su aktivni. Većina

se nalazi na južnim obroncima Fruške gore a razvijena mreža saobraćajnica i pešačkih staza vodi do svakog od njih. Od istoka prema zapadu, nižu se: Velika Remeta, Krušedol, Grgeteg, Novo i Staro Hopovo, Vrdnik-Ravanica, Novi Jazak, Vranjaš (kod Mandjelosa), Mala Remeta, Bešenovo (novo zdanje manastira porušenog u II sv. ratu), Šišatovac i Petkovica, Kuveždin i Privina Glava. Partizanskim putem, na zapadu, stiže se do manastira Divša (Đipša) a putem uz Dunav, na severnim padinama Fruške gore, do manastira Beočin i Rakovac. Manastir Fenek se nalazi na jugu Srema, pored Save ali i on pripada grupi Fruškogorskih manastira. Izgradnjom nove Crkve majke Angeline, kod Kupinova, na mestu nekadašnjeg manastira Obed, zaokružio se put kojim su poslednji srpski despoti, Brankovići, nekad stigli u Srem, negujući zadužbinarstvo u duhu pravoslavlja, prosvetiteljstva, tradicionalnog graditeljstva i freskoslikarstva a Fruškogorski manastiri, kao spomenici kulture od izuzetnog značaja, otvorenih vrata za hodočasnike i putnike namernike i dalje ostvaruju svoju duhovnu i svetovnu misiju.

Staro Hopovo

Rezer vati prirode SRP Zasavica

N

edaleko od Sremske Mitrovice, južno od Save i istočno od reke Drine, nalazi se jedinstven i zaštićen eko sistem, površine 1825 ha, kojim dominira rečica Zasavica i pritoka Batar,

Zasavica

nim plavnim ritskim područjem, za koje se vezuju mnoge legende. Još od daleke 1874. kao zaštićeno lovište, danas je to rajski vrt, sa nepreglednom smenom, vode, vodenih kolonija flore, faune i stoletne šume hrasta lužnjaka i čarobnim primercima barskih ptica.

Dostupna je istraživačima i turistima, uz obavezno prisustvo vodiča, za izlete, šetnju i posmatranje ptica, obilazak Crkve Majke Angeline, rekreativni ribolov i lov Obedska bara na krupnu divljač.

u dužini od 33,1km. Živopisna smena šuma, vlažnih livada, širokih obala i same vode, bogatstvo biljnih i životinjskih vrsta, tradicionalni način života na reci oslikan kroz folklor i svakodnevni život, pruža posetiocima tokom cele godine posve retke, privlačne i neponovljive turističke sadržaje. U Zasavicu su podjednako dobrodošli istraživači ili turisti a na raspolaganju su im savremen auto-kamp, vizitorski centar, restoran, čamci, brod „Umbra“ i vodič kroz rezervat.

SRP Obedska bara

U južnom delu Srema, između naselja Kupinovo, Obrež, Grabovci i reke Save, kao ostatak meandra starog korita Save, nalazi se prostrani močvarno-šumski kompleks, jedan od prvih zaštićenih područja prirodne baštine u svetu i međunarodno značajno stanište ptica. Jedinstven splet bara, mrtvaja, močvara, vlažnih livada i šuma, koje se prostiru na 19611 ha, čini ga retkim, očuva-

Morovićke šume i SRP Karađorđevo

Morovićke šume, na krajnjem zapadu Srema a SRP Karađorđevo, uz Dunav, na krajnjem jugo- zapadu Bačke, nisu jedinstveno područje ali uvek su imali jednog titulara. Nekad čuveno Titovo lovište, sa rezidencijalnim objektima i sadržajima posebne namene, danas je svojevrsan muzej prirode i duha jednog vremena, otvoren za turiste. Lov, jahanje, “Muzej ergele”, restoran, smeštaj, vožnja fijakerom, vožnja čamcima kroz rezervat ,..ili samo osluškivanje tišine i cvrDvopreg lipicanera - Karađorđevo kuta ptica, samo su način da osetite istinsku vezu sa prirodom.

Banja Stari Slankamen

U

srcu Srema, na istočnim obroncima Fruške gore, nalazi se jedna od najstarijih banja u Vojvodini, banja Stari Slankamen. Smeštena na brdu iznad samog Dunava, naspram ušća Tise u Dunav, sa marinom za pristan manjih brodova, smeštajnim objektima, restoranima i čardama, zaleđem ravničarskog, salašarskog i fruškogorskog, vinom okupanog Srema, banjskih lekovitih izvora i terapeutskih sadržaja, Banja Stari Slankamen je od davnina privlačno mesto za život i za turizam. Stari Slankamen i izvori banjske, slane vode, bili su poznati još u doba Rimljana a kasnije, u tursko doba, na slanim izvorima je postojalo lečilište i u njiegovoj blizini amam – slano kupatilo. Novija istorija banje vezuje se za osnivanje lečilišta, 1906.god., od kada datiraju i stare raglednice, upućene na mnoge evropsle adrese. Nastavljajući tradiciju lečlišta, Specijalna bolnica za neurološka oboljenja i posttraumatska stanja „Dr Borivoje Gnjatić“ Stari Slankamen, danas je

sinonim za banju, savremena nadogradnja svega što je banja predstavljala kroz vekove i veliki potencijal za razvoj banjskog turizma.

Banja Vrdnik

U središnjem delu, južnih padina Fruške gore, na 210m/nv, u idealnom spoju klime, vode i šume nalazi se Banja Vrdnik. To je jedna od mladjih banja i po nazivu i po dužini eksploatacije vode u terapeutske svrhe.

Pojava banjskih izvora vezuje se za 1931. god., kada je termomineralna voda (32,8 C) potopila južni kop Rudnika mrkog uglja Vrdnik a njene blagodeti prvi su koristili rudari. Uoči II. sv. rata, rudari grade bazene i zgradu kupatila, koji ubrzo menjaju fizionomiju mesta i postavljaju temelje razvoju banjskog turizma. Izuzetno prirodno okruženje, staze zdravlja i manastir Ravanica, značajno kulturno nasleđe i sad već razvijeni turistički sadržaji, od banjsko-terapeutskih do smeštajnih i ugostiteljskih, samo su razlog više da se za oporavak ili odmor bira i preporuči Banja Vrdnik.

Banja Vrdnik

rivoje Specijalna bolnica “Dr. Bo en am nk Sla ri Gnjatić” Sta

Tvrđave – utvrđenja

D

a je Srem poželjno mesto za život svedoče brojna utvrđenja i tvrđave, podignute većinom pored Dunava i Save, koje su vekovima bile i ostale njegova prirodna granica.

Građene prvenstveno u svhu odbrane teritorije a u srednjem veku i kao štit gradovima, većina tvrđava i utvrđenja je nastala u doba Rimljana. Počev od Sirmiuma, carske prestonice iz IV v.,na Savi i utvrđenja na čuvenom rimskom putu, duž desne obale Dunava, koji je povezivao Petrovaradinska tvrđava Singidunum (Beograd) – Burgunac (Nove Banovce) - Rittium (Surduk) dova u Sremu, njih pet se vode kao kulturna - Acumicum (Stari Slankamen) - Malata dobra od velikog značaja: Vrdnik, SlankaBononia (Banoštor), sa severnim delovima men, Morović, Kupinik i Berkasovo.

Petrovaradinska tvrđava - čuveni “GiPanonije, mnoga nisu preživela vekove ratovanja i razaranja. I pored toga njihovo pri- braltar na Dunavu” i vidikovac sa koga puca sustvo u narodnom pamćenju, pisanoj isto- pogled na Novi Sad i Frušku goru, danas riji i legendama, samo su deo zanimljivosti jedno od najočuvanijih utvrđenja na Dukojima odiše kulturni milje multietničkog navu. Predstavlja prostornu kulturno-istorijsku celinu od posebnog Srema i veliki potencijal za značaja, veliki turistički razvoj kulturnog turizma. potencijal i mesto susreOd srednjovekovnih ta. Nekada vojno utvrđetvrđava i utvrđenih granje i brana od turskih pohoda na Austriju, danas je sedište Muzeja grada Novog Sada, velikog broja galerija i mesto kultnog EXIT-a. Osim stalne muzejske postavke, turistima je dostupan kroz obilazak podzemnih laguma i velikog ratnog bunara.

Vrdnička kula Tvrđava u Starom Slankamenu

Sirmium - arheološki lokaliteti SIRMIUM – taj stari carski grad na Savi, sa lokalitetom Carske palate mnogima je prva asocijacija na Srem. Ne bez razloga i etimološki Sirmium - Sirmien - Srem, još od XIII veka, naziv je koji se proširio na celu oblast između Dunava i Save. Slavu mu je donelo i to što su u njemu rođeni i stolovali mnogi rimski carevi. Danas ga reprezentuje, natkriven i zaštićen lokalitet Carske palate a

trgovačke i zanatske četvrti, akvadukta,...

Prvobitno kolonija i vojna baza, Sirmium najveći procvat doživljava krajem III i tokom IV veka, kada postaje jedna od prestonica Rimskog carstva i povremeno sedište rimskih imperatora Dioklecijana, Licinija, Konstantina Velikog, Konstacija II, Juliana, Valentinijana I, Gracijana i Teodosija.

Carska palata, Žitni trg i ranohrišćanska Bazilika Svetog Dimitrija u Sremskoj Mitrovici svakako su prvorazredni turistički sadržaji. Na jednom broju značajnih arheoloških lokaliteta u Sremu, čija svedočanstva sežu čak u najstariju neolitsku kulturu (Starčevo), do Gomolave - Hrtkovaci i bosutske Gradine, iz mladje neolitske kulture, istraživanja su završena a eksponati su deo stalne muzejske postavke Muzeja Srema u Srem.

Mitrovici i Muzeja Vojvodine u Novom Sadu. Lokalitet Basiana – Donji Petrovci tek treba da se istraži. Osim navedenih, pažnju posetilaca privlači zanimljiv sadržaj Arheološkog parka Gomolava, sa praistorijskim naseljem u Hrtkovcima, pa poklonicima starih civilizacija preporučujemo da ga posete.

Carska palata sva raskoš carskog grada iz davno minulih vremena verno je dočarana posetiocima u vizitorskom centru, sa pristupnim stazama do samog lokaliteta, kafe-om, suvenirnicom i stručnim vodičem.

Pored centralnog i najznačajnijeg lokaliteta Carska palata – rimski cirkus (hipodrom kod grka), u Sirmium-u su otkrivene i druge monumentalne javne građevine, poput “Licijevih termi”, žitnice,

Žitni trg - Sr.Mitrovica

Reke i jezera

S

rem ima tu privilegiju da ugosti turiste-nautičare sa dve velike, plovne reke: Save i Dunava a ljubiteljima prirode i aktivnog života na vodi ponudi bezbroj rekreativnih, edukativnih i zabavnih sadržaja, na velikom broju jezera i dve manje reke: Bosut i Studva.

Sremska Mitrovica

Dunav, ta velika i moćna, evropska žila kucavica, već odavno je trasa velikih turističkih brodova. Za one, odvažne koji sami plove Dunavom, sremska, desna obala Dunava je izuzetno atraktivna, počev od graničnog prelaza kod Neština, sve do Zemuna i Beograda. Bujna priroda sa sprudovima i rečnim rukavcima, manje plaže, čarde, nepregledni vinogradi, vinarije, vikend naselja, tvrđave, čuveni Sremski Karlovci, Krčedin i Banja Slankamen, veliki broj manifestacija,.., sve je to Srem na Dunavu.

Bosut i Studva su reke tihe i bogate ribom, kao Sava, pružaju izvrsne uslove za ribolov i relaksaciju u okruženju bajkovitog Morovića.

Sava je omiljena reka nautičara, jer je u celom toku kroz Srbiju mirna, ravničarska reka i već godinama se ne ledi. Bogata vodom i kvalitetnom rečnom ribom a priobalje gustim šumama, koje kriju obilje divljači, sve više je izazov i motivacija za ljubitelje reke, plovidbe, ribolova i boravka u prirodi. Na svom toku kroz Srbiju, od 207+800km, prema ušću u Dunav, kod Beograda (0 km), duž sremske strane, na levoj obali nižu se pogranična naselja: Jamena i Sremska Rača, pa carska Sremska Mitrovica sa Sirmium-om i Zasavicom. Razlog za pristajanje postoji i kod Jarka i Klenka, a kod Obreža i Kupinova i razlog više, odatle se obilazi Obedska bara. Sledeći pristani su na 47.km, kod Progara i Boljevaca. Sve su to mesta gde vas čeka zanimljiv i uzbudljiv boravak i brojni spomenici kulture.

Jezera u Sremu su poseban izazov za pecaroše i vikendaše. Ima ih 11 i sva se nalaze se obroncima Fruške gore, u okruženju Nac. parka Fr. Gora i specifične klime, pa su leti veoma posećena. Voda iz nekih je lekovita a neka kriju somove kapitalce. Većina pruža mogućnost kampovanja, neka imaju pun komfor na vodi, pa lov na kapitalca ili retke opuštajuće trenutke prepuštamo najupornijim ribolovcima i vikendašima.

Stari Slankamen

Taj mirisni, gastronomski i bećarski Srem!

K

ad već rešite da promenite ustaljene navike i krenete u prirodu i izazov, put neke nove destinacije, najbolji način da je odaberete jeste da, upoznate njen geografski položaj, prirodne atrakcije, istoriju i tradiciju. Mi u Sremu, naročito smo ponosni na bogato prirodno

Ponosni smo mi, sremci i na našeg cara Proba, koga cela vinska Evropa slavi kao osnivača vinogradarstva i vinarstva. Za

nasleđe, na zatalasanu i mirisnim sortama grožđa pelcovanu Frušku goru, na poznate ljude, ljute ratnike, careve, despote, umetnike, pisce i duhovnike, neretko Sremom zavedene ili ovde ponikle. Na raskršću Evrope stasali, navikli su sremci na goste razne i da ih vinom poje i da ih pesmom maze. Pevaju sremci i vinogradu ali ga još bolje paze, začas pesmu naprave i u tamburu je skrase.

vreme njegove vladavine na prostore Srema je donet i na Fruškoj gori zasađen prvi čokot vinove loze a zahvaljujući lozi Srem i Fruška gora su odavno ubeleženi na svetsku i evropsku turističku mapu vinorodnih krajeva. A uz bermet i vino, mirisni hleb iz furune i sremske đakonije razne, slatke i slane, brzo se priča zapodene i nezaboravna dobrodošlica krene!

Očekujemo vas!

PODSETNIK - Kad i gde uživati u Sremu Cela godina: Banje, Sirmium, muzeji, manastiri, manifestacije, vinarije, čarde i specijalizovani restorani; Poslovni turizam i team building: Fruška gora, Morović, Ruma, Petrovaradin, Srem.

Karlovci, Srem. Kamenica, Stara Pazova, Zemun), lov (prema kalendaru lova)

Mart – Oktobar: Rezervati prirode, Fruška gora, reke i jezera ( pecanje i rekreacija) Jul – Avgust: kampovanje (autokamp Zasavica), otvoreni bazeni (Termal Vrdnik, Ruma, Pećinci, Stara Pazova), plaže na Savi (Sr.Mitrovica, Jarak, Kupinovo, Progar) i Dunavu (Beočin, Čortanovci, Stari Slankamen, Zemun)

Za više informacija i predlog po vašem zahtevu pozovite Fond TURISTIČKI KLASTER SREM Kontakti: 022 475 999, 069 475 99 99, mail: office@sremturizam.org, www.sremturizam.org

Projekat “Promocija turističkog proizvoda (potencijala) Srema

Pokrovitelj Republika Srbija

Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija FOND

TURISTIČKI KLASTER SREM

Juli, 2017. godine