DOBRA MAMA 57 by DOBRY DOM

nr 5 (57) 2019 cena: 3,99 zł (w tym 8% VAT)

Sposób na rozstępy

Walcz z nimi, zanim się pojawią!

Powiedz „STOP” jesiennym infekcjom! Przepis na odporność

CUKRZYCA niejedno ma imię

Życie prenatalne

WIĘŹ NIEZWYKŁA

Jak połączyć

PASJĘ I MACIERZYŃSTWO Czym są

i tajemnice laktacji

9. miesiąc

mięśniaki macicy? ISSN 2080-5551 INDEKS 256013

Bezcenne mleko mamy

tydzień po tygodniu

TEMAT NUMERU

Wcześniaki poród, laktacja, rozwój i wyprawka XS

NIEZBĘDNIK: prezenty OD mikołaja świąteczne STYLIZACJE

GRY I ZABAWKI

OD REDAKCJI

Zobacz nas w sieci!

/dobra.mama

Od redakcji Ko c h a n i Ro d z i c e!

W najnowszym wydaniu magazynu „Do-

przetrwać najtrudniejsze dni oraz cierpliwie

bra Mama” analizujemy różne konteksty

czekać na kolejne skoki rozwojowe – przyj-

rodzicielstwa – od tajemniczej więzi, która

dą na pewno, ale w swoim czasie!

tworzy się już w pierwszych dniach od po-

W numerze nie mogło zabraknąć również

częcia, przez badania prenatalne i wybu-

wskazówek odnośnie do patentów na od-

chową mieszankę hormonów, towarzyszą-

porność, laktację i walkę z przeziębieniami.

cą kolejnym tygodniom ciąży, po efekt by-

Polecamy Waszej uwadze również wybory

cia spełnioną mamą realizującą swoje pasje.

redakcji poświęcone modzie, urodzie, a tak-

Z okazji zbliżającego się Światowego Dnia

że prezentom, bo… Mikołaj tuż-tuż… A wcze-

Wcześniaka wzięliśmy pod lupę MAŁE

sna jesień to najlepszy moment, aby już te-

WIELKIE SZCZĘŚCIA, zarówno z per-

raz rozejrzeć się za wyjątkowym upomin-

spektywy ciąży, pielęgnacji, jak i karmienia.

kiem dla najbliższych. Miłej lektury!

Mamy nadzieję, że w tym numerze znajdziecie wskazówki, jak nie pogubić się podczas zakupów w trybie ekspresowym i odnaleźć w sobie siłę, która pomoże Wam

Redaktor naczelna

Nasi eksperci

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk

ginekolog-położnik

Katarzyna Wozinska

psycholog dziecięcy, dyrektor ośrodka Słowo – Psychologia z duszą

Paulina Skóra

Angelina Ziembińska

Agnieszka Trojnar

Monika Wójcik

pasjonatka zdrowego żywienia, właścicielka sklep eDrNona

Kosmetyczka Roku 2016, Bielenda

Anna Przechodzka

blogerka i vlogerka diabetologiczna

położna współpracująca z Centrum Medycznym CMP

położna, ambasadarka kampanii „Położna na medal”

dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos

lek. Bogumiła Górczewska

Justyna Garstecka

Anna Appelt

Bożena Florczyk

mgr położnictwa, Szkoła rodzenia Vita w Bydgoszczy

Ewa Bielawny

Marta Łapińska

założycielka Motherhood

pediatra, neonatolog, konsultant laktacyjny

ekspert marki Anita

ekspert marki Bebilon 2

Marta Skrzypiec

dr n. med. Barbara Obłoj lekarz stomatolog, właściciel i dyrektor medyczny Centrum Ortodoncji i Implantologii ODENT

Ewelina Kubicka ekspert marki Baby Monsters

Dorota Dąbek

położna

ekspert Smart Pharma Sp. z o.o.

otolaryngolog

Joanna Preisner, Mama Hotelarz

Współpraca: 4

Ewelina Saja, ekspert Homebook.pl

mgr farm. Joanna Kantor, Farmina

Joanna Stachlewska, położna rodzinna,

Arleta N., przedszkolanka, ekspert Oznaczone.pl

edukator ds. laktacji, ekspert Corine de Farme

www.dobra-mama.pl

autorka bloga Porady Pediatry

TEMAT NUMERU

Moda i uroda

DLA MAMY NA ŚWIĘTA Eleganckie stylizacje na świąteczne przyjęcie.

Lifestyle

Spis treści NUMER 57 / PAŹDZIERNIK - LISTOPAD 2019

Newsy

8 88

Co? Gdzie? Kiedy?

Zapowiedzi, premiery, nowości w świecie parentingu.

DOBRE ADRESY

Polecane dla mamy i dziecka.

Niezbędnik

MAMO, ZABIERZ MNIE W PODRÓŻ!

JAK POŁĄCZYĆ PASJĘ I MACIERZYŃSTWO?

Temat numeru

PORÓD PRZED CZASEM

KARMIENIE NATURALNE WCZEŚNIAKÓW

IDEALNE DLA WCZEŚNIAKA

Kosmetyki, pościel, pieluszki, ubranka.

Czy będąc mamą dwójki dzieci, nadal można realizować swoją pasję? Opowiada o tym Agnieszka Banaśkiewicz, założycielka marki Bohemian Youngster.

Strefa dziecka

Coraz więcej dzieci rodzi się przedwcześnie.

Czy możliwe jest karmienie naturalne dzieci urodzonych przedwcześnie?

Kilka punktów, o które powinien zadbać każdy rodzic, wybierając miejsce docelowe.

PIERWSZA KĄPIEL NOWORODKA

ODPARZENIA - PROBLEM WIELKIEJ WAGI

ZADBAJ O SKÓRĘ

Zaplanuj dokładnie to ważne wydarzenie.

Prezenty od Mikołaja

Święta z maluchem

ZAPOBIEGAJ INFEKCJOM INTYMNYM

ANITA WSPIERA MAMY

ZBILANSOWANA DIETA

Wygodna laktacja

Mleko mamy pod lupą

WALKA Z INFEKCJĄ U DZIECKA

DIETA MALUCHA

PROBIOTYKI - NA ZDROWIE!

JAK PRZEBIEGA ZĄBKOWANIE?

Sprawdź, co zaproponowali producenci. Zadbaj o komfort swój i swojego dziecka.

Ciąża i poród

Badania prenatalne

WIĘŹ NIEZWYKŁA

Cukrzyca w ciąży

ZADBAJ O TARCZYCĘ

34 38 6

Strefa mamy

Inspiracje do zakupu prezentu dla szkraba.

Czy je wykonywać i kiedy się na nie decydować? Co czuje dziecko w okresie prenatalnym?

JAK ZADBAĆ O CIĄŻOWY BRZUSZEK?

Pielęgnacja, dieta, masaż - co pomoże?

TUŻ PRZED WIELKIM FINAŁEM Ostatni miesiąc przygotowujący cię do porodu.

www.dobra-mama.pl

Wyjątkowa bielizna do karmienia.

Dlaczego pokarm mamy ma tak istotny wpływ na rozwój młodego organizmu? Podstawowe zasady intymnej pielęgnacji.

KICHAJ NA KURZ I ROZTOCZA!

Czym są mięśniaki macicy?

Przyczyny, leczenie, dieta. Ten gruczoł ma wpływ na cały organizm.

Podstawowe zasady intymnej pielęgnacji.

Sezon grzewczy wzmaga objawy alergii. Jak sprzątać w domu alergika?

Jak je rozpoznawać i leczyć?

Sprawdzone przez mamy

Mama karmiąca butelką

MAMA NA ZAKUPACH

SZKOŁY RODZENIA

Zwróć na to uwagę, jeżeli nie karmisz piersią.

Produkty przydatne dla mamy i maluszka.

Baza najlepszych placówek w kraju.

Zapobieganie i łagodzenie.

Słońce, zimny wiatr, przesuszone powietrze w pomieszczeniach - wyzwanie dla skóry. Jak może wzmocnić odporność?

Jak sobie radzić z zapaleniem gardła, chrypką, kaszlem, anginą?

Jak żywienie wpływa na rozwój i odporność dziecka? Wspieranie odporności to temat szczególnie ważny w okresie jesienno-zimowym.

Co warto wiedzieć o ząbkowaniu i jak najlepiej się na nie przygotować?

Strefa taty

Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń dziecka Jak pogodzić kwestie estetyczne i funkcjonalne w pokoiku?

WYBIERAMY FOTELIK

NA SPACER

Podstawowe parametry, na które powinniście zwrócić uwagę przed zakupem.

Wybierz wózek, akcesoria, sprawdź rady ekspertów.

NEWSY newsy

Co słychać? Szukasz informacji o ciekawych warsztatach i eventach dla rodziców i dzieci? Przedstawiamy propozycje, którymi warto się zainteresować.

Kampania „Położna na medal” - Wybierz najlepszą położną Do końca grudnia 2019 roku trwa 6. edycja ogólnopolskiego konkursu „Położna na medal”. Jego celem jest nagrodzenie położnych, które według pacjentek i ich rodzin wykazują się indywidualnym podejściem do kobiety, są otwarte, skore do pomocy, a także potrafią zdobyć zaufanie pacjentek. Głosy można odda-

wać na stronie poloznanamedal.info/kandydatki. Finalistki konkursu zostaną ogłoszone w styczniu 2020 roku. Organizatorem kampanii i konkursu jest Akademia Malucha Alantan. Mecenasem została marka Oktaseptal. Więcej na stronie: poloznanamedal.info

ALADYN - Klasyczna animacja Disneya w nowej, aktorskiej wersji już na Blu-ray™ i DVD -

Bezpieczny Maluch - Warsztaty dla kobiet w ciąży i rodziców małych dzieci Trwa kolejna edycja Kampanii Bezpieczny Maluch, mająca na celu edukację z zakresu bezpieczeństwa i zdrowego rozwoju dziecka. W jej ramach odbędą się bezpłatne warsztaty, prowadzone przez doświadczonych ratowników medycznych i najlepszych instruktorów bezpieczeństwa. Uczestnicy nauczą się, jak udzielić pierwszej pomocy kobiecie w ciąży oraz niemowlęciu, dowiedzą się, jak zmniejszyć ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej oraz spotkają z ekspertem, który poprowadzi autorski warsztat – „Bezpieczny transport niemowląt i małych dzieci”. Najbliższe terminy: Inowrocław - 24.10, Stalowa Wola - 28.10, Biłgoraj - 29.10, Lubartów - 30.10, Gdańsk - 4.11, Gdynia - 5.11, Grudziądz - 6.11, Bydgoszcz - 7.11, Białystok - 12.11, Warszawa - 13.11, Łódź - 14.11, Warszawa - 15.11, Olesno - 18.11, Gliwice - 19.11, Ostróda - 19.11, Tychy - 20.11, Iława - 21.11, Katowice - 22.11, Kraków - 23.11, Brzesko - 25.11, Nowy Sącz - 26.11, Rzeszów 27.11, Lublin - 28.11, Wrocław - 2.12, Poznań - 3.12, Łódź - 4.12, Ostrów Mazowiecka - 4.12, Warszawa - 6.12, Warszawa - 7.12, Białystok - 9.12, Warszawa - 10.12, Warszawa - 11.12. Wstęp na spotkania jest bezpłatny. Przyszli rodzice, którzy chcą zdobyć wiedzę, powinni zarejestrować się poprzez stronę internetową: bezpiecznymaluch.pl

Ekscytująca i pełna wartkiej akcji aktorska wersja uwielbianej, klasycznej animacji Disneya z Willem Smithem, Meną Massoudem i Naomi Scott zdobyła kina na całym świecie! Po rekordzie oglądalności na wielkim ekranie przyszła pora na podbój kina domowego. Nowy, przebojowy film Guya Ritchiego „Aladyn” jest dostępny na Bluray™ i DVD.

galapagos.com.pl

ROZSTRZYGNIĘCIE 11. EDYCJI KONKURSU „ŚMIESZNA MINKA” Zwycięzcom gratulujemy! hłowic

z ze Świętoc

Pan Mateus

www.dobra-mama.pl

Pani Ewel

ina z Rzes

zowa

Pani Jo

anna z

Pani Maria

Krako wa

z Białegosto

1. MAŁPKA WIERCIPIĘTKA - Jeanne Willis -

Stare przysłowie mówi, że prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Poznaj historię Małpki Wiercipiętki oraz Małego Ptaszka i zobacz, jak wielką siłę ma prawdziwa przyjaźń. Wydawnictwo WILGA, gwfoksal.pl

Świadoma Mama - Warsztaty dla kobiet w ciąży i młodych mam Cykl bezpłatnych warsztatów adresowany jest do przyszłych i obecnych rodziców, którzy chcą zapewnić swojemu dziecku jak najlepszy start. Uczestniczą w nich najlepsi lekarze i specjaliści z całej Polski, udzielając rad rozmawiając o macierzyństwie bez tabu. Szczepienia, seks w ciąży, rozwój ruchowy dziecka – za każdym razem poruszamy inne kwestie! Dzięki Świadomej Mamie zdobędziesz wiedzę, otrzymasz wartościowe upominki, możliwość bezpłatnej sesji, a twoimi dziećmi zajmą się animatorzy! Najbliższe terminy: Poznań – 9.11, Zielona Góra – 21.11, Warszawa – 28.11, Łódź – 5.12, Poznań – 11.12. Wybierz miasto i zarejestruj się teraz: swiadomamama.pl

Kącik czytelnika

Książki dla mam i ich pociech, z których zarówno mamy, jak i dzieci mogą wyciągać naukę i czerpać inspirację.

2. WYPALONA MAMA

- Sheryl Ziegler Dzięki radom zawartym w książce „Wypalona mama” kobiety odnajdą równowagę i spokój, zadbają o siebie i swoje potrzeby, uwolnią się od perfekcjonizmu i na nowo odkryją radość z macierzyństwa. Ten poradnik to recepta na problemy wypalonej mamy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o., gwp.pl

3. Pamiętnik ciąży – zapiski spod serca Wyjątkowa książka, która powstała we współpracy Świadomej Mamy i 70 lekarzy z całej Polski. Łączy edukacyjne artykuły i część kreatywną do zapisywania wspomnień całej rodziny. Idealny prezent dla przyszłych rodziców. Publicat, publicat.pl

4. Cukrzyca na obcasach

- Katarzyna Cyganek, Angelina Ziembińska -

Certyfikowany Produkt - Innowacyjne rozwiązanie na rynku przetworów owocowo-warzywnych System Jakości Certyfikowany Produkt (CP) to innowacyjne rozwiązanie wprowadzane przez Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS). Certyfikat nadawany jest przetworom owocowo-warzywnym, które spełnią ściśle określone wymagania i poddane zostaną procedurze kontrolnej. Czytelne oznakowanie graficzne na opakowaniu artykułów spożywczych pozwala na łatwe odnalezienie produktów, które uczestniczą w Systemie. Certyfikat ułatwia zatem konsumentom dokonywanie racjonalnych wyborów żywieniowych, a producentom wyróżnienie wysokiej jakości produktów. Więcej informacji na stronie:

certyfikowanyprodukt.pl

Poradnik cukrzycowy dla kobiet napisany prosto i bez nadęcia. Bez straszenia i kolorowania. O cukrzycy takiej, jaka ona jest. O tym, jak sobie z nią radzić i nie dać się zwariować. To poradnik motywacyjny napisany przez autorkę bloga Dietolog z przesłaniem pokazującym, że cukrzyca to nie koniec świata. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, dietolog.pl

5. Co to za smutna mina?

- Élisa Géhin, Bernard Duisit -

Głowa do góry! Dość fochów i marszczenia czoła! Ten przezabawny pop-up rozchmurzy każdą dziecięcą buzię. Jak zmienić smutny grymas w uśmiech i zrobić najśmieszniejszą minę? Przekonajcie się sami! Otwierajcie klapki i ciągnijcie za łapki, by rozruszać twarze bohaterów – i swoją własną. Wydawnictwo DWIE SIOSTRY, wydawnictwodwiesiostry.pl

6. MILION RZECZY

- Marc Martin Wulkany i turbany, wieżowce i lodowce, maskonury i lemury – w książce „Milion rzeczy” mieści się prawie cały świat! Wydawnictwo DWIE SIOSTRY, wydawnictwodwiesiostry.pl

www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK

Czy są tutaj grzeczne dzieci? Święty Mikołaj przyniósł dla nich mnóstwo prezentów!

Ho! Ho! Ho!

PIXABAY

Sanie Świętego Mikołaja. Magnetyczne klocki 3D, które dziecko może ze sobą łatwo połączyć za pomocą magnesów. Wykonane z drewna, z grafiką z obydwu stron. Pakowane w pudełko z okienkiem. 100 zł, JANOD, janod.pl

Prezenty

Czapka Matrin. Czapka niemowlęca z kominem wykonana z delikatnej przędzy z bawełnianą podszewką. Dostępna w 3 kolorach 99,80 zł, PUPILL, pupill.pl

Drewniane klocki magnetyczne. Tradycyjne ekologiczne klocki drewniane, których ścianki uzupełniono magnesami. Dzięki temu można tworzyć przestrzenne konstrukcje, które nie rozpadną się tak łatwo. Dla dzieci 2+. KOOGLO, kooglo.pl

od Mikołaja

Bluza dla chłopca. Bluza z linii poświęconej zwierzakom „na poważnie”. W tym sezonie są to „Niedźwiedzie tropy” z niedźwiedziem brunatnym w roli głównej. Wiek 3-8 lat. 69,90 zł, ENDO, endo.pl Body miś w czapce. Wykonane w Polsce, z mięciutkiej bawełny 100%. Rozpinane na ramieniu i w kroku, zapinane na antyalergiczne napy w kolorze brązowym. 25,99 zł, MROFI, fazymazy.com

Uniwersalne obuwie dla dzieci Attipas TWO STYLE NAVY. Kolekcja PREMIUM dla chłopców, którzy lubią zabawę modą z odrobiną magii. Wystarczy wywinąć górę skarpety na drugą stronę, aby uzyskać zupełnie inny wzór. 89,90 zł, ATTIPAS, attipas.pl

Drewniana kuchenka z akcesoriami. Kuchenka ma otwierany piekarnik i mikrofalówkę, zlew, obrotowe pokrętła, dwie półki oraz 5 metalowych akcesoriów. Dzieci będą mogły poczuć się jak prawdziwi szefowie kuchni. Wymiary: 60 x 30x 85 cm. 329 zł, ECOTOYS, ecotoys.eu

Na mikołajkowej liście nie muszą znajdować się tylko zabawki. Doskonałym upominkiem mogą być kocyki, poduszki czy przytulanki. Bujany koń na biegunach dla dzieci Ecotoys. 135 zł, ECOTOYS, ecotoys.eu Skarpeta na prezenty rozmiar 38 x 24 cm. Idealnie na mikołajki i Boże Narodzenie. Dzięki nim w łatwy i ciekawy sposób zapakujesz drobne upominki i słodkości. Dorado sklep.dorado-zlotow.pl

www.dobra-mama.pl

Skoczek dziecięcy Ocean pobudzi ciekawość malucha i pozytywnie wpłynie na jego rozwój. Ma obrotowe siedzisko, mnóstwo kolorowych aktywności, funkcję kołysania. Dla dzieci od 6 miesiąca życia do wagi 12 kg. 279 zł, TOYZ CARETERO, nodik.pl

Czapeczka dziecięca z motywem renifera. Uszyta z ciepłego polaru stanowi idealną ochronę przed zimnem. 49 zł, Mamidadi, pakamera.pl Kombinezon polarowy. Przyjemny, miękki w dotyku polarowy kombinezon z dużym kapturem. Ocieplany wypełnieniem. Zakładki na rękawach – niedrapki. Praktyczny plastikowy zamek z wygodną, dużą taśmą przy suwaku. Rozm. 56-80 cm. 89,99 zł, SMYK, smyk.com

Tuluś – mój wymarzony przyjaciel. Reaguje, jakby był prawdziwym szczeniaczkiem. Otwiera też oczka i porusza łebkiem. Można go również nakarmić, a ze szczęścia wyda sekretne dźwięki. Gdy śpi zamyka oczka, a jego brzuszek porusza się, jakby oddychał. Po pogłaskaniu wydaje dźwięki. 299,90 zł, Cobi SA, cobi.pl

Świąteczne body niemowlęce z samym świętym Mikołajem wprowadzi rodzinę w odpowiedni nastrój. 18,90 zł, SZIP SZOP, szipszop.pl

Skarpety Mikołaj. Rozmiary: 16–18, 19–21. Skład: 80% bawełna, 17% poliamid, 3% elastan. 4,50 zł, SOXO, soxo.pl

Body długi rękaw „Moja pierwsza Gwiazdka” Moocha białe. Body niemowlęce z długim rękawem 100% bawełna. 37 zł, Rafjolka, rafjolka.pl

Ekologiczna pieluszka wielorazowa All-In-One, czyli „wszystko w jednym”. Składa się z wodoodpornej tkaniny PUL oraz doszytej części chłonnej wykonanej z niebielonej froty bawełnianej. Skórę dziecka otula przyjemna i bezpieczna bawełna organiczna. Mommy Mouse, purlababy.com REKLAMA

NIEZBĘDNIK

Świąteczne

gwiazdeczki

Czapka na zimę Renifer Zoo. Do kompletu można dokupić łapki i szalik z tej samej serii. Przy czapce można przypiąć sznurki do wiązania. Podszewka wykonana z bawełny. Produkt polski. Posiada atesty „Bezpieczne dla dziecka”. Warstwa zewnętrzna: polar 100%, wewnętrzna: bawełna 95%, elastan 5%. 49,20 zł, Bexa, bexa.sklep.pl

Czapka Zaprzęg Świętego Mikołaja. Czapeczka podszyta wysokogatunkowym polarem, który zapewnia doskonałą izolację termiczną, a jednocześnie nie przegrzewa głowy. Skład: 93% bawełny, 7% elastanu, podszewka: polar 100%. 52,30 zł, RASPOL, raspol.pl

PAKAMERA

Drewniana dziecięca muszka, wykonana z wysokiej jakości drewna. Rozmiar uniwersalny. 49 zł, The Bow Bow Ties, pakamera.pl Szara sukienka bawełniana z rozkloszowanym dołem. Dopasowana góra z długim rękawem, wykończona dekoltem kopertowym z zakładkami. 69 zł, TUSZYTE tuszyte.pl

Na dworze jesienna plucha. Sprawdź, co zaproponowali producenci, by ocieplić ten chłodny czas. Mercedes AMG GTR. Samochód marzeń małego kierowcy! Wyposażony w liczne gadżety. Pojazd można wykorzystać w dwóch trybach zabawy – może być prowadzony samodzielnie przez dziecko lub sterowany pilotem przez rodzica. Ok. 650 zł, TOYZ, toyz.pl

Do zabawy! 12

www.dobra-mama.pl

Torino. Wózek o komfortowym zawieszeniu i ciekawym designie. Dno gondoli zostało wykonane z tworzywa sztucznego (PEHD), w związku z czym jest łatwe do utrzymania w czystości. Wyjmowana torba na dole koszyka ułatwia robienie zakupów. System chowanych osi zapobiega przed ich zgubieniem w trakcie transportu. 1849 zł, BEBETTO, bebetto.pl

Ty Maskotka Beanie Boos na święta Miś Bella. Przecudny pluszak, który oczarowuje swoimi dużymi oczami. Mięciutki, puszysty, idealny do przytulania. 19,95 zł, Beanie Boos TY, zabawki-nino.pl

Czerwona sukienka klasyczna. Skład: 100% poliester. Tiulowe wykończenie. Zdobiona czerwonymi cekinami, bez rękawków. Zapinana na suwak, rozkloszowana. Rozmiary: 92-140 cm 99,99 zł, SMYK, smyk.com

Zestaw do kręgli Latitude. Cztery kolorowe kręgle w postaci zabawnych zwierzątek będą rozwijać wyobraźnię i precyzję. Mięciutkie kręgle zalecane dzieciom od roku. 128 zł, BABY DECO, babydeco.eu

Zestaw sukienek dla mamy i córki pełne uroku i elegancji, a jednocześnie bardzo wygodne. Sukienki idealne na Boże Narodzenie, Wigilię i ważne uroczystości. 278 zł, LOVEMADE, lovemade.pl

Dziewczęce buciki na pierwsze kroki Attipas Ballet Red. Nawiązują do wyglądu klasycznych baletek, przeznaczonych do treningów i nauki tańca. Rekomendowane przez fizjoterapeutów. 84,90 zł, Attipas, attipas.pl

Koc Merry Christmas. Koc w rozmiarze 150 x 200 cm wykonany z materiału o gramaturze 240 g/m2 składającego się w 100% z poliestru. Jest to niezwykle przyjemny i miękki koc, który doskonale otula ciało podczas chłodnych wieczorów. 49,97 zł, SPOD IGŁY I NITKI, spodiglyinitki.pl

Opaska Renifer w kolorze czerwonym, z doczepionym dzwoneczkiem. 9,49 zł, SMYK, smyk.com

Na co zwrócić uwagę, wybierając pierwszą „zimową brykę” dla maleństwa? Warto wybrać wózek, który będzie odporny na błoto i śnieg.

Body Owls. Body niemowlęce z dzianiny single jersey. No Sugar to polska marka dla dzieci, które pragną być dorosłe. Stworzona przez dorosłych, którzy dbają o swoje wewnętrzne dziecko. 63 zł, NO SUGAR, nosugarwear.com REKLAMA

STREFA TATY

Bezpieczna i funkcjonalna

przestrzeń dziecka

BELLAMY

Stojąc przed wyzwaniem stworzenia przytulnej i wyjątkowej przestrzeni naszego maleństwa, miejmy na uwadze przede wszystkim to, by była praktyczna i nie stwarzała zagrożeń dla wszędobylskiego odkrywcy świata. Dlatego podpowiadamy, jak pogodzić kwestie estetyczne i funkcjonalne.

rzy tworzeniu dziecięcego po-

nowią one realne niebezpieczeństwo.

rzadko wykonanych ze szkodliwych sub-

koiku wyobraźnia podpo-

Z tych samych względów unikajmy też

stancji, będzie całkowicie bezpieczna dla

wiada tysiące rozwiązań. Po-

umieszczania w pokoju dziecka przed-

dziecka. Zadbajmy także o to, by pościel,

winno być pięknie i bajkowo,

miotów ciężkich, wykonanych ze szkła,

pod którą śpi pociecha, wykonana była

a przede wszystkim zgodnie z aktualny-

o ostrych krawędziach. Postarajmy się

z naturalnych tkanin (bawełna, len, wełna),

mi trendami. Jak w przypływie kreatyw-

wyobrazić sobie dziecko samo w pokoju

delikatnych dla wrażliwej skóry niemow-

ności nie zapomnieć o najważniejszej

i przewidzieć potencjalne zagrożenia, za-

ląt i przyjaznych środowisku. Zrezygnuj-

kwestii – bezpieczeństwie?

dając pytanie: czy mam stuprocentową

my za to z poliestrowych kocyków i posze-

pewność, że będzie tutaj bezpieczne?

wek na poduszki (ta sama zasada dotyczy

Patrz na świat oczami dziecka

Postaw na naturalne materiały i tkaniny

również garderoby dziecka). Syntetyczne

Duża część przedmiotów znajdujących

Jedną z najważniejszych zasad, którą na-

włókna nie mają właściwości termoregula-

się w pokoju, z pozoru neutralnych,

leży kierować się podczas urządzania po-

cyjnych – nie chronią więc przed chłodem

może okazać się dla kilkumiesięcznego

koju niemowlęcia, jest „im naturalniej,

i nie przepuszczają powietrza, mogąc przy-

brzdąca zagrożeniem, z którego my, do-

tym lepiej!”. Z tego powodu wszelkie

czyniać się do podrażnień skóry.

rośli, bardzo często nie zdajemy sobie

syntetyczne materiały warto zastąpić na-

sprawy. Wśród nich znajdują się kontak-

turalnymi i tym samym – bardziej trwa-

W walce z alergenami

ty, kable i narożniki mebli. Dla raczku-

łymi. Najlepiej sprawdzi się więc drew-

Już na etapie projektowania pokoju małego

jącego, niespełna rocznego szkraba sta-

niana podłoga, która w przeciwieństwie

mieszkańca warto zwrócić uwagę na mate-

do syntetycznych wykładzin i mat, nie-

riały, które zostaną wykorzystane podczas

www.dobra-mama.pl

Elies/ HOMEBOOK.PL

się tym samym największym wrogiem

nym z najważniejszych elementów wy-

małego alergika. Zrezygnujmy również

posażenia pokoju niemowlęcia jest łó-

z puszystych poduszek i zasłon, zmniej-

żeczko – prawdziwe centrum wszech-

szając maksymalnie liczbę dodatków wy-

świata, wokół którego kręci się rodzi-

konanych z tkanin.

cielski układ planetarny. Warto pamiętać o właściwym wyborze mebla, by już

Zdrowie jak malowane

od pierwszych dni życia zatroszczyć się

Jeżeli zdecydujemy, by ściany pokoju

o jego bezpieczny i pełnowartościowy

pokryć farbą, pamiętajmy, by sięgnąć po

sen. Kluczowe w tym przypadku będzie

wersje wodorozcieńczalne. Ich zastoso-

dopasowanie odpowiedniego matera-

wanie gwarantuje, że w przeciwieństwie

ca. Zadbajmy o to, by był wolny od tok-

do farb rozcieńczanych rozpuszczalni-

sycznych substancji, które mogą dzia-

kiem ze ścian nie będą uwalniane sub-

łać drażniąco na delikatną skórę i układ

stancje szkodliwe – takie jak benzyna la-

oddechowy dziecka. Wypełnienie, tuż

kowa, spirytus czy terpentyna. Farby

obok twardości, jest jedną z jego naj-

szczególnie polecane do malowania po-

ważniejszych cech. W przypadku nie-

koi dziecięcych powinny mieć na opako-

mowląt zaleca się zastosowanie modeli

waniu informację o ateście Polskiego To-

z pianki wysokoelastycznej (o wysokiej

warzystwa Alergologicznego oraz Insty-

gęstości) oraz wersji lateksowych, koko-

tutu Matki i Dziecka. Warte uwagi są tak-

sowych, lnianych i konopnych. Ostat-

że farby ekologiczne, które rozpozna-

nio szczególnie polecane są wkłady ko-

aranżacji. Do gustu przypadły nam fanta-

my po znaku charakterystycznej stokrot-

kosowe – antyalergiczne i przewiewne,

zyjne tapety, stworzone z myślą o dziecię-

ki Ecolabel.

co wyklucza możliwość rozwoju bak-

cych pokojach lub bajkowe dywany? Prze-

terii, grzybów i pleśni. Świetnie stabi-

myślmy to! Zarówno tapety, jak i dywany

Zadbaj o zdrowy sen

lizują także kręgosłup dziecka, pozwa-

to elementy wyposażenia, które niczym

Miesięczne niemowlę może przesypiać

lając uniknąć wad postawy w przyszło-

magnes przyciągają kurz i roztocza, stając

aż do 20 godzin na dobę! Dlatego jed-

ści. Wybierając łóżeczko, zdecydujmy REKLAMA

BELLAMY

STREFA TATY

Pleciony warkocz od Amy. Alternatywa dla tradycyjnego ochraniacza do łóżeczka. Poszewka jest wykonana z 100% certyfikowanej bawełny, wypełnienie to sprężyste kulki silikonowe. Dzięki swojej formie może być używany zarówno jako osłona wzdłuż brzegów łóżeczka jak i jako owalne przytulne gniazdko dla dziecka. AMY, amy.com.pl

się na takie, które będzie „rosło” razem

Ogranicz liczbę mebli

zapobiec przewróceniu się mebla. Aby

z dzieckiem, czyli będzie miało regulo-

Przez kilka pierwszych lat życia dziec-

uchronić dziecko przed upadkiem, ob-

waną wysokość mocowania materaca.

ka maksymalnie ograniczajmy licz-

niżmy dno łóżeczka do najniższej moż-

W pierwszych miesiącach życia dziecka

bę mebli znajdujących się w pokoiku,

liwej pozycji. Najlepiej zrezygnować

skorzystamy z tej najwyższej, która za-

by zmniejszyć ryzyko upadków i ude-

także z wszelkich kwietników i regałów

pewni nam wygodny dostęp do malusz-

rzeń o ich kanty. Na liście niezbędni-

z zabawkami, o które mógłby opierać

ka. Poziom środkowy będzie bezpiecz-

ków znajdą się zdecydowanie regał oraz

się mały wędrowiec.

ny, gdy szkrab podrośnie. Z ostatniego

przewijak. Zadbajmy o to, by ich kon-

Aranżacja pokoju nowego członka ro-

– najniższego – skorzystamy, kiedy na-

strukcja była w stu procentach stabilna –

dziny z pewnością nie należy do najła-

sza pociecha zacznie chodzić. Wtedy też

w tym celu warto przykręcić je do ścian.

twiejszych zadań. Nie jest to jednak wy-

z jednego z boków łóżka można będzie

Zyskamy wówczas pewność, że meble

zwanie z gatunku tych niemożliwych

wyjąć kilka szczebelków, by maluch sam

pozostaną nieruchome, nawet gdy sta-

do zrealizowania. Świadomość skutecz-

mógł z niego korzystać. Godne polece-

wiający pierwsze kroki maluch posta-

nych rozwiązań, które podpowiada-

nia są też takie modele łóżeczek dziecię-

nowi wykorzystać je jako ściankę wspi-

ją nam producenci i zdrowy rozsądek,

cych, które można przerobić na tapcza-

naczkową! Przymocowanie do ściany

z pewnością ułatwi tworzenie tego wy-

nik, demontując jeden z boków.

jest najskuteczniejszym sposobem, by

magającego wnętrza. Planujmy, wizualizujmy i korzystajmy ze sprawdzonych porad – a w efekcie powstanie prawdziwe dziecięce królestwo, które poza stylową aranżacją urzekać będzie przede wszystkim funkcjonalnością i bezpieczeństwem.

Ewelina Saja, Homebook.pl

Planujmy, wizualizujmy i korzystajmy ze sprawdzonych porad – a w efekcie powstanie prawdziwe dziecięce królestwo.

www.dobra-mama.pl

Słoniki – śpiworek niemowlęcy do spania. Śpiworki doskonale się sprawdzają w okresie, gdy maluch jest już za duży na rożek, a jeszcze za mały na swoją pierwszą pościel. Mają one pełnić funkcję otulenia i zapewnić ciągły sen malucha. W śpiworku niemowlę się nie wykopie. 139 zł, MUZPONY, muzpony.com

STREFA TATY

Przytulna przestrzeń Niezbędne mebelki i elementy wyposażenia pokoju dla dziecka.

Nowoczesny

Wielofunkcyjny kokon dla dziecka stworzony przez Sango Trade z myślą o nowoczesnych mamach i ich maluszkach. Kokon wielofunkcyjny Sarenka z kwiatami, 269 zł, SANGO TRADE sangotrade.pl

Homebook.pl/Flexa

DELIKATNY

Elegancki kocyk w skandynawskim stylu o delikatnym splocie. Z powodzeniem sprawdzi się w domu, w trakcie spacerów w cieplejsze dni oraz jako okrycie maleństwa w trakcie podróży. Wykonany został z przędzy bawełnianej, dzięki czemu zachowuje lekkość i miękkość. Kocyk dziergany, ok. 90 zł, Sensillo sensillo.pl

3 5 4 6 7 ANTYALERGICZNY

Doskonały zarówno do wózka jak i łóżeczka również można użyć go jako maty do zabawy. Sprawdzi się także w każdej podróży. Kocyk - Sarenka z kwiatami, 109,65 zł, SANGO TRADE sangotrade.pl

CYKLISTA

Plakat idealnie sprawdzi się jako dekoracja w pokoju dziewczynki i wywoła uśmiech na twarzy dziecka. Minimalistyczna grafika, pastelowe kolory i geometryczne kształty pasują do wnętrza w stylu skandynawskim. Plakat Szop Pracz, Fantastisch pakamera.pl

UŁATWI ŻYCIE

Elektryczny bujaczek to ogromne ułatwienie dla zawsze przecież zapracowanych rodziców. Potrafi automatycznie dostosować zakres bujania do wagi dziecka, a antypoślizgowe nóżki gwarantują stabilność całego zestawu. Czujniki wykrywają płacz i samoczynnie włączają bujanie. Robin, 399 zł, LIONELO lionelo.com

Bajkowy

Drewniany domek dla lalek. Cały domek ma 3 niezależne poziomy, w których znajduje się łącznie 5 pomieszczeń – wszystko doskonale imituje prawdziwy dom mieszkalny. W zestawie z domkiem są też drewniane mebelki i małe laleczki. Rezydencja Bajkowa, 239 zł, ECOTOYS ecotoys.eu

www.dobra-mama.pl

WIELOFUNKCYJNY

Wielofunkcyjny kokon ułatwiający dzieciom bezpieczny i wygodny sen. Zmniejsza przestrzeń w łóżeczku ułatwiając noworodkom proces adaptacji w nowej rzeczywistości. Zewnętrzna poduszka gniazda niemowlęcego Motherhood jest odpinana. Po kilku pierwszych miesiącach w funkcji gniazda niemowlęcego, produkt dostaje drugie życie i zmienia się w Kojec Junior: unikalną poduszkę relaksacyjną dla starszych dzieci, stanowiącą wygodne wsparcie w leżeniu, spaniu i zabawie. Gniazdo niemowlęce, ok. 159,99 zł, MOTHERHOOD motherhood.pl

8 do zabawy

NATURALNA

Z podłogą w kształcie kwadratu o boku ok. 100 cm oraz grubości ok. 5 cm, z ociepliną BabySoft®, odpowiednio sprężystą dla zabezpieczenia dzieci od bolesnego kontaktu z podłożem oraz odpowiednio przewiewną dla uniknięcia absorpcji wilgoci. AMY Tipi, ok. 330 zł, Amy amy.com.pl

Uśmiechnij się, pewne sytuacje trzeba traktować z przymrużeniem oka! Walor poznawczy stanowią różne faktury materiałów oraz lśniące wykończenie. Całość uzupełnia naturalna tkanina, 100% bawełny. Blink & Smile collection, BabyOno babyono.com

10 ELEGANCKIE

2w1 łóżeczko dostawne lub samodzielne łóżeczko, bardzo proste w montażu i regulacji. Dzięki niewielkim rozmiarom i prostemu systemowi składania idealnie sprawdzi się jako łóżeczko podróżne dla maluszka. Z komfortowym materacem i torbą podróżną w zestawie. Wykończenie idealnie wpisze się do każdego wnętrza. Iora, ok. 940 zł, Maxi-Cosi maxi-cosi.pl

REKLAMA

SPRAWDZONE PRZEZ MAMY idealne rozwiązanie

CHICCO

Do suszenia butelek i akcesoriów po umyciu. Kompaktowa i funkcjonalna suszarka, gdy nie jest używana, łatwo ją w szybki sposób złożyć, wkładając ramiona w odpowiednie dziurki i delikatnie naciskając. Suszarka do butelek i smoczków, 44,90 zł, chicco chicco.pl

TERMICZNE Etui na dwie butelki dla niemowląt wykonane z wodoodpornego neopreonu. Opakowanie utrzymuje temperaturę zawartości butelek nawet do 4 godzin. Termoopakowanie, 29,90 zł, Built madramama.pl

Mama karmiąca

butelką Jeśli z jakichkolwiek względów nie karmisz piersią lub odciągasz swój pokarm, by maluszek mógł go wypić podczas twojej nieobecności, musisz zaopatrzyć się w kilka niezbędnych akcesoriów.

POJEMNY Kompaktowy i nowoczesny, z transparentną pokrywą. Mieści 3 butelki dowolnych rozmiarów wraz z akcesoriami Sterylizator do mikrofalówki, 69 zł, BebeDue bebe-due.pl

Jaka butelka?

Butelka antykolkowa Babydream. Do karmienia dzieci w wieku 0-6 miesięcy. Pojemność 300 ml. 22,99 zł, BabyDream, rossmann.pl

www.dobra-mama.pl

Butelka Chicco Natural Feeling do karmienia naprzemiennego. Zakrzywiony smoczek i jego szeroka podstawa pobudzają instynktowny sposób ssania, a aksamitna powłoka „mum effect” zapewnia naturalne odczucia. Ok. 29,99 zł/150 ml, CHICCO, chicco.pl

Butelka Lansinoh ze smoczkiem Natural WaveTM. Pozwala wykorzystywać i utrwalać nawyki zdobyte podczas karmienia piersią, pozwalając na rozwój jamy ustnej, szczęki i mięśni twarzy. 26 zł/160 ml, Lansinoh, lansinoh.pl

PORĘCZNA W trosce o komfort, nie tylko w domu, ale i w podróży, stworzyliśmy mini-poduszkę do karmienia, która zapewnia dziecku i mamie wygodę w różnych pozycjach. Poręczna i wielofunkcyjna! Sprawdza się w samolocie, samochodzie, również podczas noszenia dziecka i usypiania. Mufka do karmienia, 39,90 zł, BABICE bucikibabice.pl

Butelka Tommee Tippee 150 ml z serii Closer to Nature. System karmienia imitujący naturalną elastyczność, delikatność i ruch matczynej piersi. Posiada zawór antykolkowy, dzięki któremu dziecko nie połyka powietrza podczas picia. Ok. 26 zł, Tommee Tippee, tommeetippee.pl

Butelka MAM Anti–Colic 260 ml. Innowacyjna budowa dna butelki - 80% mniej kolek, funkcja samosterylizacji 33,96 zł, MAM, mambaby.pl

REKLAMA

PAMIĘTAJ! Przyda ci się nie tylko butelka do karmienia, ale też sterylizator, myjki i suszarka, podgrzewacz do butelek, termoopakowanie i kilka innych, praktycznych rzeczy.

WYGODNY Elektroniczny podgrzewacz do butelek ułatwia szybkie i bezpieczne podgrzewanie mleka lub żywności dla niemowląt. Podgrzewacz Avent, 159 zł, PHILIPS AVENT philips.pl

EKOLOGICZNA

Butelka wykonana ze szkła i biotworzywa na bazie kukurydzy. Silikonowa osłonka skutecznie chroni butelkę przed stłuczeniem, a maluchowi ułatwia chwyt. Chroniony patentem, owalny smoczek. Podwójny system antykolkowy. Butelka Herobility, 87 zł, Herobility scandinavianbaby.pl

myHumana Pack, bo Mamy pragną więcej! Mleko następne po 6 miesiącu z formułą ProBalance zamknięte w najbardziej innowacyjnym opakowaniu myHumana Pack, gwarantującym higienę, wygodę i bezpieczeństwo użytkowania. Humana 2, ok. 45 zł/800 g, HUMANA humana-baby.pl

Butelka DYDUŚ® z szeroką szyjką ułatwiającą czyszczenie butelki. Praktyczny smoczek kształtem przypomina kobiecą pierś, dzięki czemu dziecko łatwo się do niego przyzwyczaja. Smoczek zawiera specjalne odpowietrzenie, które może zapobiec powstawaniu kolki u malucha. 7,39 zł, DYDUŚ, pureo.pl, e-mag.pl, carrefour.pl

Mimijumi butelka. Zaprojektowana z myślą o naturalnym podaniu mleka mamy w czasie karmienia piersią, gdy mama z jakiegoś powodu nie może nakarmić maluszka, ale też by ułatwić przestawienie dziecka z karmienia piersią na karmienie mieszane lub butelkowe. Od 89 zł, KIDY, kidy.pl/mimijumi

NIEZBĘDNIK

ANITA

Wygodna

laktacja Warto mieć pod ręką

Karmienie piersią to niesamowite przeżycie zarówno dla maluszka, jak i mamy. Aby przebiegało bez zakłóceń, w komfortowej atmosferze, mama musi zadbać o wygodę swoją i swojego dziecka.

Uspokajanie dziecka. Dzięki poradnikowi zdobędziesz niezbędną wiedzę i umiejętności. 19,90 zł, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o.,, gwp.pl

Cebuszka PHYSIO Multi Flora & Fauna. Poduszkę wypełniają drobne kuleczki mikroperła styropianowa, która używana jest w poduszkach rehabilitacyjnych. Mikroperła, dzięki swoim właściwościom, pozwala przyjąć wygodną pozycję ciała i odciążyć kręgosłup. Sprawdza się idealnie pod koniec ciąży, podczas karmienia maluszka. 125 zł, CEBA BABY, cebababy.eu

Niegazowana woda źródlana Mama i ja. Produkt stworzony z myślą o kobietach w ciąży, karmiących piersią oraz niemowlętach i małych dzieciach. 1,50 zł/0,5 l, 2 zł/1,5 l, WOSANA S.A., wodadladziecka.pl Poduszka dla mamy. Ciężarnym kobietom pozwoli przyjąć wygodną pozycję w czasie snu, a mamom pomoże przy karmieniu. Może też być oparciem dla maluszka podczas lekcji siadania 150 zł, CANDIDE, babydeco.eu

Wielofunkcyjna poduszka do karmienia, kobiet w ciąży i niemowląt. Poduszka wypełniona drobnymi kuleczkami (tzw. „mikroperła”) doskonała do spania w ciąży. 119 zł, MUZPONY, muzpony.com

Fasolka Motherhood. Poduszka ułatwiająca karmienie piersią. Ergonomiczny kształt gwarantuje dziecku maksymalną wygodę, jednocześnie odciąża plecy matki oraz redukuje napięcie szyi i karku. Produkt z atestem Oeko-Tex Standard w najwyższej możliwej klasie – 100. 69 zł, motherhood, motherhood.pl

Komfort przez całą dobę

Bezszwowy biustonosz do karmienia bez fiszbin (model 5096) z „oddychającej” mikrofazy z usztywnianymi wkładkami, które można wyjąć. Bardzo wygodny i szybkoschnący. Dostępny w kolorze czarnym, błękitnym i morelowym. Rozmiary: S-XXL. Seamless 5096, 159 zł, Anita maternity anita.com www.dobra-mama.pl

Wielofunkcyjna

Designerska, mięciutka poduszka do karmienia, która może być także używana do spania i przytulania, podczas podróży, jako podpórka pod laptopa, maskotka oraz ozdoba kanapy. Kura Babci Dany, 99 zł, La millou lamillou.com

REKLAMA

Kompresy Multi-Mam to naturalne i nowoczesne podejście do leczenia podrażnień brodawek sutkowych. Preparat nasączony jest bioaktywnym żelem, który przywraca równowagę mikroflory i wspomaga naturalne procesy gojenia. Opakowanie zawiera 12 szt. 49,90 zł, MULTI-MAM, multi-mam.pl

Linoderm mama krem do pielęgnacji brodawek sutkowych. 12 zł, ZIOŁOLEK, ziololek.pl

Dogodną pozycję obojgu zapewni odpowiednio dobrana poduszka do karmienia, a bielizna z szybkim i łatwym dostępem do piersi pozwoli mamie sprawnie nakarmić maluszka.

Osłony ochronne. Chronią brodawki przed ocieraniem i uszkodzeniami. Od 39 zł, Medela, medela.pl

5 TRYBÓW PRACY

Laktator zapewnia komfort oraz wydajność użytkowania. Lejek wykonany z miękkiego silikonu obejmuje całą pierś pod każdym kątem, także w pozycji półleżącej. Zapewnia to większą wygodę dla świeżo upieczonych mam, w szczególności po CC. Oferuje 5 różnych trybów pracy. Laktator elektryczny Individual, 439 zł, BABYONO babyono.com

STREFA TATY

Wybieramy

fotelik Lada dzień pojawi się na świecie wasze dziecko. Stoicie przed dużym wyzwaniem: musicie wybrać odpowiedni fotelik. Jak jednak podjąć właściwą decyzję, skoro w sklepie macie do wyboru kilkadziesiąt modeli? Oto podstawowe parametry, na które powinniście zwrócić uwagę. Wysokie ściany fotelika Ba by Sa fe

i zagłówek Systemy ochronne zamontowane w zagłówku i bokach fotelika gwarantują lepszą ochronę podczas bocznych uderzeń. Fotelik powinien być ponadto odpowiednio wygodny dla dziecka. Tkanina Pasy bezpieczeństwa

Wybieraj produkt z solidną tapicer-

Powinny być 3- lub 5-punktowe, ich

ką. Materiał wykończeniowy powinien

długość musi być dostosowana do ciała

być przewiewny, miękki i odporny na

dziecka, by odpowiednio chronić ma-

zabrudzenia. Ważne, by można było

Waga dziecka

luszka i zapewniać mu stabilność. Do-

zdjąć i wyprać tapicerkę – po pewnym

Masa ciała twojego malucha jest ważniej-

bry fotelik powinien też mieć ochra-

czasie może wymagać odświeżenia.

sza niż wiek (dzieci w tym samym wie-

niacze na pasy – ochronią one pasy

Warto pomyśleć o dodatkowych akce-

ku mogą mieć różną wagę), dlatego to nią

przed zabrudzeniem, a wrażliwą skórę

soriach, np. pokrowcu frotte. Sprawdza

kieruj się podczas zakupów. Europejskie

dziecka przed podrażnieniami (szcze-

się szczególnie latem w upalne dni.

standardy dzielą foteliki na 5 grup:

gólnie latem lub podczas gwałtowne-

Grupa 0 dla dzieci o wadze do 10 kg

go hamowania). Centralny zamek, sys-

wkładka

Grupa 0+ dla dzieci o wadze do 13 kg

tem szybkiej regulacji uprzęży ułatwią

Upewnij się, czy fotelik jest wyposażo-

Grupa I dla dzieci o wadze 9-18 kg

usadzanie i poprawne zabezpieczenie

ny we wkładkę wypełniającą dla nowo-

Grupa II dla dzieci o wadze od 15-25 kg

dziecka w foteliku.

rodka lub regulację głębokości.

Grupa III dla dzieci o wadze 22-36 kg

PEŁNA OCHRONA Fotelik York wraz z bazą ISOFIX to para doskonała zapewniająca najwyższy poziom bezpieczeństwa przewożonego dziecka, co potwierdza homologacja R-129 I-size. Pewny i prawidłowy montaż fotelika na bazie ISOFIX zgodny z procedurą „przyłóż i kliknij” to wyższe bezpieczeństwo. BabySafe York i-Size, 0-13 kg, 0-15 m-cy, 809 zł, BabySafe babysafe.eu

Weź pod uwagę!

www.dobra-mama.pl

regulowany Fotelik jest zatwierdzony do przewozu dzieci ważących od 9. do 36. kilogramów, zgodnie z normą ECE R44/04. Jest to uniwersalny i praktyczny fotelik, gdyż w bezpieczny sposób podąża za rozwojem dziecka. Regulowany zagłówek pozwala dopasować wysokość fotelika do aktualnego wzrostu dziecka. Dla najmłodszych jest przyjemnie otulający, dla starszych dzieci przestronny i wygodny. YOUNIVERSE FIX S.E., Chicco chicco.pl

Centralny zamek, system szybkiej regulacji uprzęży ułatwią usadzanie i poprawne zabezpieczenie dziecka w foteliku.

Funkcje dodatkowe Wielu producentów oferuje dodatkowe funkcje i wyposażenie swych produktów, przydatne w codziennym użytkowaniu. Warto wziąć je pod uwagę, wybierając konkretny model: wygodny uchwyt do przenoszenia fotelika; możliwość wpięcia fotelika do stelaża

Kiedy zmienić pierwszy fotelik na więk-

wózka, dzięki temu unikniesz noszenia

szy? Eksperci doradzają, by zrobić to jak

fotelika wraz z dzieckiem (co jest nie

najpóźniej. Dopóki dziecko mieści się

lada zadaniem, szczególnie kiedy wasz

w foteliku montowanym tyłem do kie-

maluch przybiera na wadze);

runku jazdy (głową nie sięga poza górny

daszek chroniący dziecko przed słoń-

brzeg fotelika), nie ma potrzeby przesa-

cem lub wiatrem;

dzania go do większego modelu.

praktyczny schowek umiejscowiony z tyłu fotelika, w którym możesz wozić

Atesty bezpieczeństwa

np. zapasowe pieluszki;

Każdy fotelik dopuszczony do sprze-

pelerynka przeciwdeszczowa, przydat-

daży powinien mieć homologację

na podczas opadów deszczu lub śniegu;

ECE R 44/04, ECE R 44/03 lub naj-

śpiworek specjalnie zaprojektowany

nowsza normę R129 i-Size (pomarań-

do fotelików (z praktycznymi otwora-

czowa naklejka, umieszczona w wi-

mi na pasy).

docznym miejscu fotelika). Certyfikat ten oznacza zgodność wyrobu z obowiązującymi obecnie w Europie wy-

Ciepły i bezpieczny Dostępny w 2 rozmiarach – S – do 72 cm (do fotelików samochodowych grupy ECE 0/0+) oraz L – do 90 cm (do fotelików samochodowych grupy ECE I i wózków spacerowych). Dwie warstwy tkaniny polarowej zapewniają ciepłą powłokę, podczas gdy unikatowa wkładka ogranicza potliwość dziecka. Wygodne otwory umożliwiają bezpieczne przypięcie dziecka. Jesienno-zimowy kocyk AeroMoov AIR WRAPPER, 299-329 zł, AeroMoov aeromoov.com

maganiami technicznymi, jednak są to jedynie minimalne wymogi bezpieczeństwa. Warto więc zwrócić uwagę, czy produkt był poddawany testom zderzeniowym w niezależnych organizacjach oraz jakie uzyskał noty.

OCHRONI MALUCHA

Montaż PRAKTYCZNY

Mocowanie fotelika powinno być szybkie, łatwe i bezpieczne: za pomocą 3-punktowego pasa lub na bazie ISOFIX. Przed kupnem konkretnego modelu sprawdź, czy zdołasz go zamocować w swoim samochodzie (czy np. pas nie jest za krótki lub czy masz ISOFIX w swoim samochodzie itp.).

Maksymalny komfort dzięki połączeniu dzianiny polarowej z czystą bawełną oraz funkcyjną tkaniną soft-shell. Owiniętego nim malucha szybko i komfortowo umieścisz w foteliku – wystarczy przeprowadzić dolny pas przez rozcięcie w dolnej części otulacza, zaś górne pasy umieścić pomiędzy specjalnymi rozcięciami w jego górnej części. Otulacz samochodowy ze zintegrowanym kocykiem, motherhood motherhood.pl

Mistrz bezpieczeństwa z niemieckim rodowodem, konstrukcja fotelika przeszła z doskonałym wynikiem test ADAC. Obszerna skorupa z systemem ochrony bocznej i adaptacyjnym zagłówkiem doskonale chroni ciało małego pasażera. BabySafe Schnauzer, 949 zł, BabySafe babysafe.eu

ERGONOMICZNY

KOMFORTOWY

Towarzyszy twojemu dziecku od urodzenia do 15 miesiąca. Dzięki wyjmowanej wkładce dla noworodków i technologii płaskiego ułożenia, nosidełko zapewnia ergonomiczną pozycję dla twojego dziecka i wystarczająco dużo miejsca, aż maluch osiągnie 83 cm wzrostu. BABY-SAFE² i-SIZE, od 868 zł, Britax Römer britax-roemer.pl

Zapewnia komfort i bezpieczeństwo dzieciom od narodzin, aż do ok. 7. roku życia. Solidny i bezpieczny fotelik, montowany za pomocą samochodowego pasa bezpieczeństwa lub Isofix zapewnia doskonałe dopasowanie do dziecka i do samochodu. Beryl, ok. 1690 zł, MAXI-COSI maxi-cosi.pl

ciąża i poród

Badania

prenatalne

Nowoczesna opieka nad ciężarną dysponuje z każdym rokiem nowymi zaleceniami, możliwościami diagnostycznymi zwiększającymi bezpieczeństwo rozwoju płodu. Poczynając od postępu techniki badań USG, poprzez oznaczenia laboratoryjne, aż do osiągnięć telemedycyny.

li wolnej podjednostki beta HCG i stę-

tację statystycznego ryzyka wystąpie-

rozwojowe i nieprawidłowo-

żenia białka A. Najlepiej technicznie

nia wad otrzymamy najczęściej po ty-

ści genetyczne płodu to ba-

wykonać te badania jednoczasowo po-

godniu po uwzględnieniu oceny para-

dania prenatalne. Pierwszym

między 12. a 13. tygodniem ciąży, li-

metrów badania USG i wyników bada-

jest zwykle test ciążowy. Pierwszym ba-

cząc od pierwszego dnia ostatniej mie-

nia krwi. Podczas badania USG ocenia

daniem wykonywanym w czasie, kie-

siączki. Generalnie jednak powinno się

się przezierność karkową i obecność

dy wymiar CRL płodu (długość ciemie-

je wykonać (USG i test PAPP-a) pomię-

kości nosowej płodu. Natomiast test

niowo-siedzeniowa) wynosi pomię-

dzy 11. tygodniem i 1. dniem a 13. tygo-

PAPP-a informuje o funkcji tworzącego

dzy 45–84 mm, jest USG „genetyczne”

dniem i 6. dniem trwania ciąży. Warto

się łożyska oraz zwiększa znacząco do

oraz test oceniający poziom w suro-

zaplanować sobie już wcześniej bada-

95% czułość w wykrywaniu zespołu Do-

wicy krwi ciężarnej (test PAPP-a), czy-

nie i zarezerwować wizytę, a interpre-

wna. Samo badanie USG ma czułość do

CHROMA STOCK

adania wykrywające wady

www.dobra-mama.pl

Zdobyczą kilku ostatnich lat jest możliwość badania krwi ciężarnej określającego krążące w niej DNA płodu. NIPT (non-invasive prenatal testing) jest jednak badaniem stosunkowo drogim, a koszt to około 2,5 tys. złotych. Czułość badania NIPT jest obecnie najwyższa i wynosi 99,8%.

około 80%. Jednak warto zaznaczyć, że około 5% testu PAPP-a jest wynikiem fałszywie dodatnim, co oznacza, że dziecko urodzi się zdrowe. Jeśli badanie USG wykaże nieprawidłowości budowy płodu, wtedy wykonuje się diagnostyczną amniopunkcję lub biopsję kosmówki tworzącego się łożyska. Ryzyko powikłań (poronienie) po tych badaniach wynosi obecnie poniżej 0,1–0,5%. W wielu krajach na świecie rutynowo wykonuje się badania prenatalne (USG i test PAPP-a). Pozwala to bezpiecznie oczekiwać narodzin zdrowego dziecka. Ważne jest, aby szczegółową ocenę anatomii i stanu płodu wykonywał specjalista, który tylko tym się zajmuje i posiada odpowiednie certyfikaty. Wyjątkowo trudno jest bowiem skupić się na najdrobniejszych szczegółach, jeśli nie dysponuje się najnowocześniejszym aparatem, odpowiednim czasem na badanie czy bogatym doświadczeniem. Dlatego warto korzystać z wiedzy i doświadczenia lekarzy specjalizujących się w badaniu USG płodu. Samo badanie USG nie rozstrzyga jednak wszystkich kwestii wad płodu, a stanowi jedynie ważną część badań prenatalnych. Dopiero uzupełnienie o amniopunkcję czy biopsję kosmówki oraz badania biochemiczne surowicy krwi ciężarnych pozwala zwiększać stopnień czułości diagnostyki.

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik, tadeuszoleszczuk.pl, fb.com/drtadeusz

naturalnie na hemoroidy Lek łagodzący ból, świąd oraz pieczenie towarzyszące żylakom odbytu. Zastosowany ekstrakt z nagietka lekarskiego uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo oraz przyspiesza gojenie się uszkodzonej błony śluzowej odbytnicy. Dostępny w aptekach bez recepty. Hemocal, ok. 8 zł, Farmina Sp. z o.o. farmina.pl

NA STANY ZAPALNE Świetnie sprawdza się przy podrażnieniach, otarciach, dyskomforcie i stanach zapalnych dróg rodnych. Zawarty w globulkach Vagical wyciąg z nagietka lekarskiego działa przeciwzapalnie, ogranicza upławy, wspomaga gojenie i proces regeneracji. Vagical działa ściśle w miejscu podania. Vagical, 18 zł, FARMINA Sp. z o.o. vagical.pl

REKLAMA

BADANIE NIPT

Więź niezwykła w okresie prenatalnym Pierwsze kopnięcie to dla wielu rodziców zwrot w czasie ciąży. Od tej chwili już nie tylko wiedzą, ale i czują, że dzidziuś tam jest. Z początku mama, a gdy kopnięcia stają się silniejsze, również tata może przekonać się, gdzie zamieszkał mały człowiek.

czasem ruchy są rozmaicie interpretowane: „ale kopie, pewnie dopomina się, żebym coś zjadła”; „usłyszała

babcię i się cieszy”; „ono tańczy!”. Zaczynamy na nie odpowiadać: pukamy do dziecka, witamy się po rozpoczęciu dnia, komentujemy jego wygibasy. Młodej mamie zdarza się prosić: „wyjmij nóżkę spod żebra mamusi!” albo „daj mi spać, kolego!”. To właśnie komunikacja i kontakt z dzieckiem. Zaczęła się ona jednak dużo wcześniej...

www.dobra-mama.pl

FOTOGRAFICZNA MUCHA

ciąża i poród

Mit o biernym płodzie

tlenienie organizmu, mama tworzy

dzieje, gra na instrumentach są za-

Przez wiele lat świat łona był dla

środowisko życia dziecka, przekazu-

równo przyjemnymi dla dziecka

nas niedostępny i niewiele wi-

jąc mu podstawowy komunikat: „twój

bodźcami (tym bardziej, jeśli są przy-

dzieliśmy o zachowaniach dziec-

świat jest przyjazny, dbam o cie-

jemne dla mamy), jak i dobrym tre-

ka. Wyobrażano je sobie, jako

bie, jesteś dla mnie ważne”. Podob-

ningiem rodzicielstwa. W końcu po

anemiczny, bierny płód. Współ-

nie jest z unikaniem stresów, odpo-

porodzie czeka nas właśnie to!

cześnie rozwój aparatury oraz

czynkiem, pozytywnymi, radosnymi

W świecie wyobraźni i przygotowań

zmiana stosunku do doniesień

uczuciami. Płód rozwija się w „kąpie-

Czy wyobraźnia może przekładać się

matek sprawiły, że zauważamy

li hormonalnej” uczuć swojej mamy.

na komunikację? Tak, zwłaszcza, gdy

i rozumiemy coraz więcej. Ruch

To ważna wskazówka dla jej otocze-

jeden z uczestników jest tak bezpo-

dziecka rozpoczyna się dużo

nia – jej dobre samopoczucie i zdro-

średnio związany z drugim, jak płód

wcześniej, niż jest go w stanie wy-

wie oznacza to samo dla dziecka. Ba-

i jego mama. Nie znamy wszystkich

czuć mama i dużo wcześniej jest

dania niemowląt mam, które przeży-

mechanizmów, związanych ze wza-

ono zdolne do reagowania na

wały w okresie ciąży depresję, poka-

jemnym wpływem, ale powiązanie fi-

bodźce. Wykonuje zwrot całego

zały, że miały one większą tendencję

zyczne oraz różne tradycyjne zalece-

ciała, gdy czuje dotyk warg, in-

do smutku i apatii.

nia sugerują, że dobre intencje wobec dziecka, przygotowywanie się do po-

tensywnie połyka wody płodowe, gdy mama zje coś słodkiego, potrafi się przestraszyć nagłego dźwięku. Po swojemu odpowiada zatem na otaczający je świat, choć jest jeszcze tak niedojrzałe. Niektórzy mają wątpliwości, czy płód może komunikować się z rodzicami, jednak dziś wiemy, że

Płód rozwija się w „kąpieli hormonalnej” uczuć swojej mamy. To ważna wskazówka dla jej otoczenia – jej dobre samopoczucie i zdrowie oznacza to samo dla dziecka. Raz ja, a raz ty Zachowanie mamy jest dla dziec-

Niemowlę nie nauczy się mówić ani rozumieć mowy, jeśli nie będziemy z nim rozmawiać – a dziecko prenatalne czeka na inicjatywę z naszej strony w najbardziej podstawowych wymiarach nauki kontaktu z drugim człowiekiem.

cia z dzieckiem, traktowanie płodu jako małego człowieka i dopatrywanie się jego cech i zamiarów – wszystko to ułatwia nawiązanie z dzieckiem więzi. Wiele kobiet tworzy dla dziecka pamiątki z okresu ciąży: pamiętniki, kalendarze oraz albumy. Przygotowywanie pokoiku, ubranek i zaba-

przez całe dzieciństwo dzieci potrzebują bodźców do rozwoju.

rodu i rodzicielstwa, wyobrażanie ży-

ka ważną informacją między innymi dlatego, że w okresie ciąży funkcjonuje prawo naprzemienności. Zauważa to większość kobiet: „gdy tylko usiądę albo się położę, ono zaczyna fikać!”. Ruch matki uspokaja dziecko, a jej spokój i odpoczynek motywują je do aktywności. Mamy, które rozumieją tę zasadę, mogą ją wykorzystać, np. odpoczywając w intencji umożliwienia dziecku „treningu”, czy spacerując, by ono odpoczęło. W ten sposób uczy się ono zmiennego porząd-

Mamo, jesteś moim światem

ku dnia, a także wymiany, która ma

Podobnie jak z przedszkola-

miejsce w dialogu.

kiem czy nastolatkiem, kontakt

Wspomniany już dotyk to nie tylko

z dzieckiem prenatalnym prze-

kopanie. Ze strony rodziców dotyka-

biega na własnych zasadach. Jest

nie dziecka poprzez brzuch, przytu-

subtelny i bardzo powiązany

lanie go albo badanie, gdzie jest jaka

z cielesnością. Pierwszy i podsta-

część jego ciała, to również formy

wowy jego wymiar to biochemia:

kontaktu dotykowego. Kolejny wy-

przekaz hormonalny (to również

miar to dźwięk: płód nasłuchuje od-

emocje mamy!) i odżywczy. Np.

głosów otaczającego świata, muzy-

unikając picia alkoholu i pale-

ki i głosów rodziców. Śpiewanie mu,

nia, dbając o spacery, czyli o do-

czytanie, opowiadanie o tym, co się

wek – „które na pewno polubi”, to kolejne przejawy nastawienia na kontakt z dzieckiem poprzez myślenie o nim i jego potrzebach. Warto też pamiętać o włączeniu ojca (i innych osób, np. dziadków czy rodzeństwa) w opiekę prenatalną i przygotowywanie ich na przyjęcie dziecka po porodzie.

Warto pamiętać o włączeniu ojca (i innych osób, np. dziadków czy rodzeństwa) w opiekę prenatalną i przygotowywanie ich na przyjęcie dziecka po porodzie. Choć formy kontaktu z dzieckiem zmienią się wielokrotnie podczas ciąży, najważniejsze jest samo jego inicjowanie. Kontakt oznacza po prostu początek wspólnego życia rodzinnego razem z dzieckiem, które szykuje się do przyjścia na świat – czyli początek miłości.

Katarzyna Wozinska, założycielka ośrodków Centrum Słowo - Psychologia z duszą w Poznaniu oraz Szczecinie, centrumslowo.pl

www.dobra-mama.pl

fot. Karolina Czarnecka

ciąża i poród

Cukrzyca niejedno ma imię Nie każda kobieta z cukrzycą w ciąży ma cukrzycę ciążową. Niektóre kobiety wcześniej chorują na cukrzycę i świadomie decydują się na macierzyństwo. Dzięki postępowi nauki i medycyny dziś jest to możliwe, a diabetyczki przy „odrobinie” wysiłku i przy wsparciu specjalistów mogą cieszyć się rolą mamy. Ciąża a cukrzyca typu 1

piej, jeśli są objęte specjalistyczną opie-

mestrze) może powodować szereg powi-

Cukrzyca typu 1. to choroba autoim-

ką jeszcze podczas planowania narodzin

kłań okołoporodowych, niebezpiecznych

munologiczna polegająca na trwałym

dziecka. Źle leczona cukrzyca i wysokie

zarówno dla mamy, jak i dla dziecka.

uszkodzeniu komórek beta trzustki pro-

wartości glikemii w okresie koncepcji

Powikłania położnicze u kobiet z cu-

dukujących insulinę. Osoby chorujące

i w pierwszych tygodniach ciąży zwięk-

krzycą istniejącą przed ciążą są 5 razy

na cukrzycę typu 1. są zmuszone poda-

szają ryzyko poronienia oraz wystąpie-

częstsze niż u kobiet zdrowych. W wielu

wać sobie insulinę w postaci iniekcji (za-

nia wad wrodzonych u dziecka (najczę-

badaniach udowodniono, że zła kontro-

strzyków), ponieważ w ich organizmie

ściej dotyczących układu nerwowego,

la glikemii w czasie ciąży zwiększa ry-

brakuje tego hormonu. Insulina jest nie-

krwionośnego oraz nerek).

zyko komplikacji i niepowodzeń zarówno u matki, jak i u dziecka. Zwiększa się

zbędna do utrzymania prawidłowych wartości glikemii. Podwyższone stężenie glukozy we krwi może powodować szereg powikłań, które mogą mieć nieodwracalny charakter, np. pogorszenie wzroku, problemy kardiologiczne,

Powikłania położnicze u kobiet z cukrzycą istniejącą przed ciążą są 5 razy częstsze niż u kobiet zdrowych.

pogorszenie pracy nerek itd. Szczegól-

nej lekarskiej opieki wymagają kobiety

Z kolei hiperglikemia w późniejszym

z cukrzycą typu 1. w czasie ciąży, a najle-

okresie ciąży (w szczególności w 3. try-

www.dobra-mama.pl

ryzyko: •

poronienia: 2 razy

•

śmiertelność okołoporodowa: 4–6 razy

•

zgony noworodków: 2 razy

•

przedwczesne porody: 4 razy

•

wady wrodzone: 3–6 razy

•

urodzenie dziecka z makrosomią i nadmierną masą ciała: 4–5 razy

Czy można zmniejszyć ryzyko

minające pager zaopatrzone w zbior-

betologicznych i podczas ciąży poda-

powikłań u kobiet z cukrzycą?

niczek z insuliną, zakończone cienkim

je insulinę za pomocą penów (osobi-

Jedynym sposobem na zminimalizowa-

drenem z wkłuciem na ciele wymienia-

stych wstrzykiwaczy przypominają-

nie powikłań położniczych spowodowa-

nym co 2–3 dni, które stale dozuje insu-

cych wyglądem gruby marker). Prowa-

nych cukrzycą jest osiągnięcie wyrów-

linę pod skórę osoby chorej. Za pomocą

dzenie ciąży możliwe jest także na pe-

nania poziomów glikemii zbliżonych do

tego urządzenia najłatwiej osiągnąć war-

nach, jednak osiągnięcie odpowied-

poziomów u zdrowych kobiet. Polskie

tości glikemii bliskie prawidłowym, któ-

niego wyrównania cukrzycy jest wtedy

Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) za-

re zapewniają odpowiedni rozwój dziec-

o wiele trudniejsze (ale nie niemożli-

leca dążenie do wyrównania cukrzycy

ka, a także dobre samopoczucie i kom-

we). Najważniejsze jest dobre samopo-

na poziomie HbA1c do 6,5% w momen-

fort przyszłej mamy. Dodatkowo moż-

czucie i komfort przyszłej mamy, któ-

cie poczęcia i w czasie ciąży poniżej 6%.

liwość zastosowania ciągłego monitoro-

ra powinna zawsze podejmować decy-

HbA1c (hemoglobina glikowana) to ba-

wania glikemii (CGM) daje pacjentkom

zje w zgodzie z sobą. Kobiety z cukrzy-

danie z krwi żylnej, które określa średnie

dostęp do ciągłego podglądu poziomu

cą typu 2. stosujące przed ciążą doust-

stężenie glukozy w organizmie na prze-

glukozy na ekranie pompy. Stały pod-

ne leki przeciwcukrzycowe zazwyczaj

strzeni ostatnich trzech miesięcy. Najle-

gląd na wartości glikemii pomaga podej-

przechodzą na czas ciąży na terapię in-

piej by było, jeśli poziomy cukru u dia-

mować działania zapobiegające niebez-

suliną i na peny.

betyczek mogłyby odwzorowywać gli-

piecznym dla dziecka wahaniom cukru

kemie kobiet zdrowych, jednak to jest

u matki. Najnowocześniejsze pompy in-

Cukrzyca ciążowa

praktycznie niewykonalne. PTD zale-

sulinowe potrafią też szacować ryzyko

Cukrzyca ciążowa to nietolerancja wę-

ca dążyć do wyników glikemii na czczo

wystąpienia niedocukrzeń (spadków po-

glowodanów rozpoznana pierwszy raz

70–90 mg/dl i godzinę po posiłku mak-

ziomu glikemii) i wyłączać odpowiednio

w ciąży. Dotyczy zwykle kobiet, u któ-

symalnie 140 mg/dl (niedawno jeszcze

wcześniej podawanie insuliny, żeby im

rych występują takie czynniki ryzyka,

było bardziej restrykcyjnie 120 mg/dl,

zapobiec. Bardzo przydatne są alarmy,

jak: wiek powyżej 35. roku życia, nad-

ale zalecenie to w 2017 r. się zmieniło).

które informują, kiedy poziom glikemii

waga, nadciśnienie tętnicze, występo-

Cele te są dość trudne do zrealizowania,

wykracza poza wyznaczony zakres.

wanie w rodzinie cukrzycy typu 2. czy zespół policystycznych jajników, cu-

biorąc pod uwagę nieustającą burzę hormonalną w czasie ciąży i szybko zmieniające się zapotrzebowanie na insulinę.

Stały podgląd na wartości glikemii pomaga podejmować działania zapobiegające niebezpiecznym dla dziecka wahaniom cukru u matki. Jednak z drugiej strony motywacja kobiety w ciąży do urodzenia zdrowego dziecka może być naprawdę olbrzymia. Opieka położnicza nad diabetyczką w ciąży jest zbliżona do opieki nad kobietą zdrową, oczywiście jeśli udaje się odpowiednio wyrównać cukrzycę. Z różnic – w trakcie ciąży u kobiet z cukrzycą dodatkowo wykonywane są badania dna oka (w każdym trymestrze), hemoglobiny glikowanej oraz echo serca płodu, a poród odbywa się w szpitalu o trzecim poziomie referencyjności. Pompa insulinowa w ciąży U kobiet z cukrzycą typu 1. w czasie ciąży rekomenduje się terapię osobistą pompą insulinową z ciągłym monitoringiem glikemii. Pompa insulino-

Ciąża na penach

krzyca ciążowa w poprzednich ciążach,

Oczywiście, nie każda kobieta musi

urodzenie dziecka o masie ciała powy-

decydować się na pompę insulino-

żej 4 kg. Istnieje jednak grupa kobiet,

wą. Część kobiet z cukrzycą typu 1. boi

u których nie stwierdza się wcześniej

się terapii pompą insulinową albo nie

żadnych czynników ryzyka cukrzycy

trafia na czas (pierwszy trymestr cią-

ciążowej.

ży) do odpowiednich ośrodków dia-

Badanie w kierunku cukrzycy jest

Program pompowy Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Mając cukrzycę, warto zastanowić się nad pompą insulinową jeszcze na etapie planowania ciąży, żeby oswoić się i zaznajomić z osprzętem, bez zbędnego stresu na początku ciąży. W specjalistycznych ośrodkach uczestniczących w programie pompowym diabetyczki mogą wypożyczyć pompę insulinową całkowicie nieodpłatnie. Bezpłatne są także sensory do ciągłego monitorowania glikemii zarówno dla kobiet z cukrzycą typu 1. planujących ciążę, jak i tych w ciąży. Zestawy infuzyjne do pomp dla kobiet ciężarnych podlegają całkowitej refundacji, zaś w przypadku pacjentek planujących ciążę refundacja pokrywa 70% kosztów zestawów infuzyjnych. Do programu mogą się zgłosić kobiety będące w okresie przygotowań do ciąży i ciężarne w pierwszym trymestrze ciąży. Więcej o samym programie, spis specjalistycznych ośrodków diabetologicznych wraz z kontaktami i szczegóły przystąpienia na stronie WOŚP: wosp.org.pl/medycyna/programy/cukrzyca-kobiety-w-ciazy

wa to niewielkie urządzenie przypo-

www.dobra-mama.pl

ciąża i poród

obecnie rutynowo wykonywane u każ-

Ciężarna w pierwszej kolejności jest

rzyw – np. rozgotowana marchewka ma

dej ciężarnej między 24. a 28. tygo-

zaopatrzona w glukometr – niewiel-

bardzo wysoki indeks glikemiczny, pod-

dniem ciąży. Test diagnostyczny roz-

kie urządzenie służące do samodziel-

czas gdy surowa niski.

poczyna się od pobrania krwi na czczo,

nych pomiarów cukru we krwi i po-

Organizm dziecka pobiera składni-

a następnie podania przyszłej mamie

winna skrupulatnie prowadzić dzien-

ki odżywcze przez całą dobę, dlatego

słodkiego płynu – 75 g glukozy roz-

niczek pomiarów, zapisując zarów-

ciężarna powinna jeść regularnie, co 3

puszczonej w wodzie. Następnie po-

no skład posiłków, jak i poziom glike-

godziny.

ziom cukru oznacza się jeszcze dwu-

mii godzinę po każdym posiłku. Na

krotnie, po jednej i po dwóch godzi-

tej podstawie można obserwować re-

nach od wypicia glukozy.

akcje organizmu i szybko reagować na

Wynik testu jest prawidłowy, gdy war-

wszelkie nieprawidłowości, odpowied-

tości glikemii wynoszą odpowiednio:

nio modyfikując terapię. Jeśli mimo

•

na czczo < 100 mg/dl,

odpowiedniej diety i dopuszczalnej ak-

•

po jednej godzinie < 140 mg/dl,

tywności fizycznej nie udaje się osią-

•

po dwóch godzinach < 120 mg/dl.

gnąć odpowiednich poziomów glike-

Jeśli wynik odbiega od normy i cukier

mii o poranku czy też poposiłkowych,

Najczęściej są to trzy główne posił-

jest wyższy, rozpoznaje się cukrzycę

wtedy włącza się insulinę – dawki mu-

ki i 3–4 przekąski. Posiłki nie powinny

ciążową. Przyczyny i ryzyko wystąpie-

szą być ustalone indywidualnie. Cu-

być zbyt obfite i obciążające układ po-

nia cukrzycy ciężarnych są wciąż bada-

krzyca ciążowa najczęściej (ale nie za-

karmowy, a głównym ich celem jest sta-

ne, jednak za główny powód wystąpie-

wsze) ustępuje od razu lub kilka tygo-

łe dostarczanie energii i składników od-

nia tego stanu uważa się zmiany hor-

dni po porodzie.

żywczych do organizmu matki i maleństwa. Cukier i słodycze należy mocno

monalne zachodzące w organizmie kobiety w czasie ciąży.

Hormony produkowane przez łożysko mogą wywoływać insulinooporność, czyli zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę – hormon niezbędny do regulowania poziomu cukru we krwi.

Dieta przyszłej mamy

ograniczyć, a najlepiej zupełnie je odsta-

z cukrzycą

wić. Ważne jest także ograniczenie owo-

Dieta ciężarnej kobiety z cukrzycą po-

ców ze względu na zawartość naturalnie

winna dostarczać właściwą ilość skład-

występującego w nich cukru – fruktozy.

ników pokarmowych – najlepiej, gdy

Dziennie wolno zjeść dwie porcje po ok.

jest opracowana indywidualnie, biorąc

100 g, i to najlepiej do posiłków przed

pod uwagę między innymi wzrost, wagę

godziną 15.

czy aktywność fizyczną przyszłej mamy. Podstawową zasadą przy komponowaniu posiłków jest to, by były różnorodne, czyli zawierały zdrowe węglowo-

Organizm dziecka pobiera składniki odżywcze przez całą dobę, dlatego ciężarna powinna jeść regularnie, co 3 godziny.

Kobiety, u których zdiagnozowano cukrzycę ciążową, kierowane są niezwłocznie do diabetologa i pozostają pod jego kontrolą do końca ciąży.

Hormony produkowane przez łoży-

dany złożone (np. kasze, ryż brązowy),

sko mogą wywoływać insulinoopor-

białko (np. mięso) i dobre tłuszcze (np.

ność, czyli zmniejszoną wrażliwość tka-

oliwa). Ważne jest, aby wybierać pro-

nek na insulinę – hormon niezbęd-

dukty o niskim indeksie glikemicznym,

ny do regulowania poziomu cukru we

które nie powodują gwałtownego sko-

krwi. Ponadto, w ciąży wątroba kobie-

ku poziomu cukru po ich spożyciu. Do

Ograniczenia także należy wprowadzić

ty zaczyna wydzielać większą ilość gli-

takich produktów zaliczają się warzywa,

w przypadku mleka, które zawiera w so-

kogenu (w dużym uproszczeniu – glu-

orzechy, grube kasze ( jęczmienna, gry-

bie laktozę (rodzaj dwucukru, który czę-

kozy), a trzustka nie jest w stanie zaspo-

czana, quinoa), pełnoziarnisty makaron

sto mocno podbija wynik na glukome-

koić zwiększonego zapotrzebowania

czy razowa mąka.

trze). Mamy z cukrzycą powinny zastą-

organizmu na insulinę. Może wówczas

Posiłki powinny być przyrządzane tak,

pić mleko krowie jogurtem naturalnym,

dochodzić do rozwoju cukrzycy cią-

aby nie zwiększać kaloryczności po-

kefirem, maślanką albo mlekiem roślin-

żowej – choroby, która pojawia się za-

traw i produktów – warto unikać sma-

nym.

zwyczaj w drugim lub trzecim tryme-

żenia w głębokim tłuszczu na rzecz go-

Glikemię pomaga także obniżyć umiar-

strze ciąży.

towania w wodzie, na parze, piecze-

kowany wysiłek fizyczny. Będąc w ciąży,

Kobiety, u których zdiagnozowano cu-

nia w folii/pergaminie, przyrządzania

należy skonsultować się z lekarzem pro-

krzycę ciążową, kierowane są nie-

potraw z rusztu i grilla. Trzeba pamię-

wadzącym, czy i jaka aktywność fizycz-

zwłocznie do diabetologa i pozostają

tać, żeby makaron, ryż i kasze gotować

na jest wskazana.

pod jego kontrolą do końca ciąży. Wy-

tak, aby nie były rozgotowane, bo wte-

bór metody leczenia cukrzycy ciążowej

dy znacznie szybciej podnoszą poziom

zależy od wyników poziomu glikemii.

glukozy we krwi. To samo tyczy się wa-

www.dobra-mama.pl

Angelina Ziembińska, diabetyczka, mama, autorka bloga dietolog.pl i książki „Cukrzyca na obcasach. Poradnik cukrzycowy dla kobiet”

Zadbaj o TARCZYCĘ

W ciąży przytyłaś ponad 20 kg? Poród odbył się po terminie? Każde kolejne dziecko było coraz cięższe? Miałaś zaparcia lub uporczywe wymioty? Twoja ciąża była zagrożona skurczami i przedwczesnym porodem? W rodzinie występują choroby tarczycy, nadwaga, cukrzyca, choroby układu krążenia?

ilka z wymienionych powyżej

Tak ważna jest tarczyca

ży ograniczyć słodycze, bo te nie zawierają wi-

problemów dotyczy ciebie? To

Tarczyca jest największym gruczołem

tamin ani minerałów, a dając złudne poczu-

może oznaczać, że masz kło-

wydzielania wewnętrznego. Decyduje

cie sytości, pogłębiają niedobory ważnych ele-

poty z zaburzeniem pracy tar-

o wszystkich komórkach naszego orga-

mentów diety. Nie poprawiają też perystalty-

czycy. Winą można obciążyć geny dzie-

nizmu, bo każda ma receptor na tyrok-

ki przewodu pokarmowego, a mogą promo-

dziczone po rodzicach. W tym jednak

synę produkowaną przez tarczycę. Ob-

wać rozwój drożdżycy. Grzybicze zapalenie

wypadku problem dotyczy tylko kobiet,

jawy zaburzenia pracy tarczycy będą się-

pochwy jest objawem zaburzonej równowagi

bo konsekwencje przebiegu ciąży i poro-

gały od stanu i wyglądu skóry i włosów

mikroflory nie tylko pochwy, ale i jelit. Często

du należą tylko do nich. Mężczyźni nie

po procesy w szarych komórkach kory

zmiana diety prowadząca do likwidacji zaparć

zachodzą w ciążę i nie rodzą.

mózgowej, czyli nasze zachowanie, po-

(mielone siemię lniane) prowadzi do znikania

strzeganie otoczenia i bliskich. Często

nadmiernych wymiotów (pomocny jest im-

Wszystkiemu winna dieta?

nieświadomie objadamy się słodycza-

bir), wzdęć czy skurczów macicy. Warto samej

Wiadomo nie od dziś, że organizm bu-

mi, wysoko przetworzoną żywnością,

obserwować swoje samopoczucie w zależno-

duje swoje zdrowie z tego, co dostarcza-

co prowadzić może do zaburzenia pra-

ści od rodzajów przyjmowanych pokarmów.

my mu w codziennym pożywieniu. Jeśli

cy tarczycy, szczególnie jeśli w rodzinie

brakuje w nim poszczególnych elemen-

wcześniej już pojawił się ten problem.

Niebezpieczne konsekwencje

tów, to najpierw dochodzi do wyczerpa-

Tarczyca ma bardzo duży wpływ na

Zaburzenia pracy tarczycy wpływają na

nia zapasów, a potem pojawiają się za-

przebieg ciąży. Jeśli nie kontrolujemy jej

wszystkie produkowane hormony odpo-

burzenia produkcji enzymów, hormo-

pracy, pojawiać się mogą wymienione na

wiedzialne za metabolizm ciężarnej, wzrost

nów, poszczególnych komórek czy tka-

wstępie nieprzyjemne objawy. Pół biedy,

dziecka i sam poród. Mogą doprowadzić do

nek. Wszystko to w dużej mierze zależy

jeśli objawy te są niewielkie i uda się je

przekraczania wyliczonego z ostatniej mie-

od sposobu odżywiania.

opanować lekami czy pobytem w szpita-

siączki terminu porodu. Poród odbywa się

Gdyby policzyć wszystkie komórki, z któ-

lu. Jednak podstawową sprawą powinna

wtedy tydzień lub dwa po terminie. Z mo-

rych jesteśmy zbudowani, to wyszłoby

być dieta. Zgłaszając lekarzowi skurcze,

ich obserwacji wynika, że warto na to zwrócić

ich około 10 . Natomiast gdyby teraz po-

otrzymamy leki rozkurczowe, zgłaszając

uwagę już na początku ciąży. Zaburzony me-

liczyć wszystkie bakterie znajdujące się

wymioty – leki przeciwwymiotne. Jeśli

tabolizm glukozy powoduje nadmierny przy-

w przewodzie pokarmowym i na skórze,

wystąpią zaparcia, możemy wspomagać

rost masy ciała ciężarnej i płodu. Sam poród

okazałoby się, że jest ich 1016! Jednym sło-

się lactulozą, która jest produktem bakte-

bywa też utrudniony, jeśli płód waży ponad

wem tworzy nas dziesięć razy więcej bak-

rii kwasu mlekowego.

4000 g. Często zmuszeni jesteśmy rozwią-

zać ciążę drogą cięcia cesarskiego. Wtedy jed-

terii niż komórek naszego organizmu. Kto więc tu decyduje o naszej kondycji,

Alternatywa dla leków

nak noworodek pozbawiony jest odpowied-

naszym zdrowiu? Praktycznie my sami –

Lepiej jest jednak wpływać na wspo-

niej ilości probiotyków, które chroniłyby jego

odżywiając się w sposób wspomagający

maganie pozytywnych bakterii w prze-

delikatne jelita. Może mieć uporczywe wzdę-

istnienie określonych bakterii. Jedząc su-

wodzie pokarmowym poprzez odpo-

cia, kolki. Aby temu zapobiec, istnieją specjal-

rowe warzywa z własnego ogródka, pro-

wiednią dietę. Regulacja pracy przewo-

nie przygotowane probiotyki dla noworod-

mujemy pożyteczne bakterie kwasu mle-

du pokarmowego najskuteczniej bo-

ków. Wyjęty przez nacięcie macicy noworo-

kowego. Dbają one o nasz system odpor-

wiem likwiduje wzdęcia, zaparcia, wy-

dek ma wyjałowiony przewód pokarmowy.

nościowy. Gdy jemy nasączone chemią

mioty i wiele innych niepokojących sta-

Gdyby urodził się fizjologicznie, przechodząc

produkty, rozwija się w przewadze mikro-

nów. Nadmierne zaparcia powodują bóle

przez kanał rodny, ma szansę na otrzyma-

flora patologiczna, która utrudnia działa-

brzucha i skurcze macicy, a te mogą pro-

nie od matki bakterii kwasu mlekowego w od-

nie naszej fizjologii. W przewodzie pokar-

wokować skracanie się szyjki macicy

powiedniej ilości. Również w pokarmie mat-

mowym znajduje się 80% naszego ukła-

i w konsekwencji ryzyko przedwczesne-

ki karmiącej piersią znajdują się odpowiednie

du odpornościowego. Jeśli dojdzie do jego

go porodu. Same zaparcia źle wpływa-

związki potrzebne do namnażania fizjologicz-

osłabienia, cierpimy na różne sposoby.

ją na samopoczucie ciężarnej. Skuteczne

nej mikroflory jelitowej dziecka. Zwiększa to

Jednym z nich jest zaburzona praca tar-

jest wtedy codzienne stosowanie mielo-

jego odporność i wpływa na sprawny rozwój.

czycy. Często też zapalenie prowadzące

nego siemienia lnianego, kilku łyżek za-

do jej zmniejszonych wymiarów, guzków

lanych wrzątkiem, i bakterii kwasu mle-

czy torbieli.

kowego. To prosty sposób na uniknięcie ciężkich powikłań. Dodatkowo nale-

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik, tadeuszoleszczuk.pl, fb.com/drtadeusz www.dobra-mama.pl

ciąża i poród

Jak zadbać

o ciążowy brzuszek? Chyba każda kobieta przed swoją pierwszą ciążą obawia się, że jej ciało zmieni się nieodwracalnie. Przybieranie na wadze, wizja rozstępów i brzuch, który trudno zrzucić – takie myśli mogą przyćmić radość z macierzyństwa. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji jesteśmy w stanie zapobiec większości tych czarnych scenariuszy.

iestety nie ma możliwości jednoznacznego stwierdzenia, która z nas jest narażona na pojawienie się rozstępów i w jakim stop-

niu. Znaczny wpływ na to mają indywidualne uwarunkowania genetyczne, burza hormonalna, a także tempo przybierania na wadze czy nawet sposób dotychczasowej pielęgnacji skóry. Najbardziej narażone na te zmiany są piersi i brzuch, czyli te miejsca, w których skóra będzie musiała rozciągnąć się najbardziej. Dla brzucha najgroźniejszy jest trzeci trymestr. Kiedy zacząć pielęgnację brzucha? Choć to trzeci trymestr jest najgroźniejszy pod względem zmian, pielęgnację skóry warto zacząć nawet przed samą ciążą. Codzienna kosmetyka przyszłej mamy powinna polegać na standardowym nawilżaniu i masowaniu skóry, dobrze sprawdzą się również peelingi czy szczotkowanie ciała na sucho, co pozwoli na szybsze pozbywanie się martwego naskórka. Pielęgnacja skóry od wewnątrz, czyli przez właściwe żywienie, ma nie mniejsze znaczenie. Picie odpowiedniej ilości wody oraz dbanie o zbilansowaną dietę poskutkuje poprawą nie tylko naszej figury, ale także kondycji skóry w ogóle.

www.dobra-mama.pl

Aktywność fizyczna w ciąży to niezwykle ważna sprawa. Lekarze bardzo często wskazują pływanie jako najbardziej korzystną formę ruchu dla przyszłej mamy. Aby było Ci wygodnie i komfortowo, a brzuszek miał przez cały okres ciąży odpowiednio dużo miejsca, wybierz jeden z kostiumów kąpielowych z serii Anita maternity. Już od listopada dostępna będzie kolekcja na sezon 2020. ANITA, anita.com

Czym są rozstępy?

Warto wiedzieć

Rozstępy powstają w skórze właściwej, a nie na powierzchni, dlatego ich usuwanie jest bardzo trudne. Włókna kolagenowe, które normalnie odporne są na rozciąganie, tracą swoje właściwości przez hormony, stają się bardziej kruche. To właśnie pękające włókna kolagenowe i elastynowe powodują powstawanie widocznych na skórze zmian.

Nie każdy krem czy balsam przeciwko rozstępom lub cellulitowi jest wskazany dla ciężarnej. Takie składniki, jak kofeina czy wyciąg z kasztanowca mogą wywołać

Do diety warto włączyć kilka rewelacyj-

sowanie zwykłej oliwki pielęgnacyjnej

nych produktów spożywczych, tzw. su-

do ciała (a nawet oliwy z oliwek czy olej-

perfoods: chlorella czy nasiona chia

ków: jojoby, migdałowego itp.) – skład-

będą dobrym, bogatym w składniki od-

niki natłuszczające wpłyną pozytywnie

żywcze dodatkiem.

na elastyczność skóry.

Pielęgnacja, dieta i…

Zbawienny masaż

Najlepsze efekty w pielęgnacji ciążo-

Masowanie skóry rozpoczęte jeszcze

wego brzuszka otrzymamy, zaczynając

przed ciążą daje najlepsze efekty. Jed-

tak wcześnie, jak to tylko możliwe. Jed-

nak na dokładną pielęgnację nigdy nie

nak nigdy nie jest za późno! Nawet pie-

jest za późno. Delikatny masaż w trakcie

lęgnacja w ostatnich miesiącach może

ciąży z pewnością nie zaszkodzi maleń-

poprawić stan skóry i ułatwić jej powrót

stwu, warto jedynie omijać górną część

do pierwotnej kondycji. Choć może to

brzucha – masażem można wywołać

być trudne, ograniczenie słodyczy na

przedwczesne skurcze. Nie jest wskaza-

rzecz warzyw i owoców może dać wspa-

ne również masowanie piersi, szczegól-

niałe efekty. Dodatkowo lekka gimna-

nie w okolicach sutków.

styka w granicach zdrowego rozsąd-

Masować należy całą dłonią, delikatnie

ku nie tylko pozwoli zachować spraw-

wykonując okrężne ruchy lub stosując

ność ruchową i lżej przejść przez cały

masaż punktowy – chwytać skórę mię-

okres ciąży, lecz także poprawi stan skó-

dzy palce, delikatnie unosić i puszczać.

ry. W tym czasie najważniejsze dla skó-

Również natryski naprzemiennie ciepłą

ry będą produkty polecane kobietom

i chłodną wodą pozytywnie wpłyną na

w ciąży – warto zwracać na to uwagę,

elastyczność i jędrność skóry brzucha,

ponieważ takie środki dostosowane są

poprawią także krążenie.

do potrzeb skóry obciążonej. Choć nie-

Agnieszka Trojnar, pasjonatka zdrowego żywienia, właścicielka i współpracownik sklep.edrnona.pl

co droższe, ich działanie będzie znacznie lepsze. Tańszą alternatywą jest sto-

PielęgnacjA skóry brzucha po ciąży

Paulina Skóra

Kosmetyczka Roku 2016, współtwórca zabiegu Piękna Mama Bielenda Professional, autorka bloga piekna-naturalnie.pl

Po ciąży możemy intensywniej zadbać o swoje ciało zarówno w gabinecie kosmetycznym, jak i w zaciszu domowym. W tym czasie skóra, szczególnie na brzuchu, wymaga zwiększenia elastyczności i ujędrnienia. Przede wszystkim polecam mocniejsze niż w ciąży peelingi. Peelingi solne, cukrowe oraz takie, które możemy zrobić same np. z fusów po kawie. Kosmetycznym „must have” są również produkty ujędrniające. Krem albo serum warto nakładać codziennie rano i wieczorem, aby stymulować skórę do regeneracji. Jeśli utrata jędrności jest widoczna i pojawiły się rozstępy należy skorzystać z intensywniejszej pielęgnacji. Do tego celu idealnie sprawdzą się na przykład maski z błota lub w płacie. Taka pielęgnacja w połączeniu z aktywnością fizyczną pomoże nam przywrócić dawną jędrność i elastyczność skóry.

niepożądane i niebezpieczne rozszerzanie naczyń krwionośnych. Przyszłe mamy powinny więc dokładnie czytać wszystkie zalecenia producenta kremu i ich przestrzegać – jeżeli na opakowaniu podana została informacja o używaniu dopiero od określonego miesiąca ciąży, do takiego wskazania należy się zastosować.

Bielenda Sexi Mama. Odżywczo-uelastyczniająca maska w płacie na brzuch jest specjalnie dostosowa do skóry kobiet w ciąży oraz po jej zakończeniu. W jej skład wchodzą aktywne, przyjazne wrażliwej skórze składniki. Centella Asiatica i Bluszcz ujędrniają i wygładzają skórę, poprawiają jej jakość. Algi Laminaria intensywnie nawilżają i rewitalizują, nadają skórze elastyczność. Ok. 16,99 zł, BIELENDA, bielenda.pl

Sweet Coco. Bazą tego peelingu jest bogaty w kwasy tłuszczowe miąższ z kokosa, który wspólnie z ciemnym cukrem działa jako skuteczne, a przy tym niezwykle delikatne ścierniwo - złuszcza martwe komórki naskórka, a jednocześnie zmiękcza i koi skórę. Ok. 25 zł/100 g, BODY BOOM, bodyboom.pl

Glyco-A 12% peeling kosmetyczny z kwasem glikolowym 12%. Poprawia wygląd skóry, (świetlistość, koloryt, gładkość) regeneruje skórę starzejącą się, zwiększa jej elastyczność, jędrność i napięcie. Stymuluje syntezę kolagenu, spłyca zmarszczki, usuwa przebarwienia np. po ciąży i efekty foto-starzenia się skóry, poprawia stan suchej skóry. Ok. 89 zł/30 ml, ISIS PHARMA, isis-pharma.pl

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA MAMY

Zapobiegaj

INFEKCJOM INTYMNYM Burza hormonów zmienia ciało kobiety spodziewającej się dziecka, ale też powoduje, że jest ona bardziej podatna na infekcje pochwy. Nieodpowiednia bielizna lub częste wizyty na pływalni również mogą przyczynić się do podrażnień albo zakażeń bakteryjnych, a te, długo nieleczone, mogą doprowadzić nawet do wcześniejszego porodu. Dlatego lepiej zapobiegać, niż leczyć. Podpowiadamy, jak łatwo dbać o higienę intymną w ciąży. Ciąża a problemy okolic

powyżej 4,5, bakterie chorobotwórcze

Najważniejsza Profilaktyka

intymnych

namnażają się łatwo, co może spowodo-

Zadbaj o higienę. Okolice intym-

Okolice intymne są miejscem, o które ko-

wać infekcję. Czynnikami zwiększają-

ne myj dwa razy dziennie, w czasie

bieta szczególnie dba przez całe swoje ży-

cymi ryzyko infekcji okolic intymnych

upałów nawet częściej. Najlepiej uży-

cie. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ

w ciąży są antybiotykoterapia lub cu-

wać do tego płynu do higieny intym-

są to bardzo wrażliwe części ciała. Nale-

krzyca ciążowa. Natomiast nawet niedu-

nej przeznaczonego dla kobiet w ciąży

ży je otaczać szczególną troską, gdyż nie-

że zaniedbanie higieny lub spadek od-

(najlepiej o pH 5,5), a po umyciu do-

wielkie stany zapalne czy podrażnienia

porności mogą przyczynić się do wystą-

kładnie osuszyć okolice intymne ręcz-

mogą szybko przejść w poważniejszy stan

pienia infekcji okolic intymnych.

nikiem jednorazowym. Można również stosować kosmetyki, które w swo-

zapalny głębszych części narządu rodnego. Dbając o narząd rodny, dbamy rów-

Co powinno zaniepokoić?

im składzie zawierają arnikę lub lianę.

nież o układ moczowy, który jest w jego

Stany zapalne narządu rodnego w cią-

Używanie myjek i gąbek nie jest zale-

bliskim sąsiedztwie. Gdy w pochwie prze-

ży mogą być niebezpieczne dla płodu,

cane. Myjąc okolice intymne, rób to

ważają bakterie kwasu mlekowego, które

ogranicz więc je do minimum, a gdy się

od przodu do tyłu. Na czas ciąży na-

działają dobroczynnie, obecność nielicz-

pojawią, udaj się do lekarza. Zwiększona

leży zrezygnować z długich kąpieli,

nych bakterii patogennych lub drożdża-

wydzielina z pochwy jest stanem fizjo-

chyba że będą to kąpiele nie dłuższe

ków nie grozi wystąpieniem infekcji. Jed-

logicznym, dopiero gdy przybiera po-

niż 15 minut i tylko od czasu do cza-

nak w wyniku działania hormonów cią-

stać żółtawo-zieloną (infekcja bakteryjna)

su. Warto zawsze mieć przy sobie na-

żowych odczyn pH pochwy zmienia się

lub grudkowo-serowatą (infekcja grzybi-

wilżane chusteczki do higieny intym-

z kwaśnego (pH 3,8 do 4,4) na zasadowy.

cza) i odczuwasz pieczenie, zaczyna się

nej. Przydadzą się podczas podróży

W środowisku zasadowym, gdy pH jest

stan zapalny.

bądź kiedy nie masz możliwości umy-

www.dobra-mama.pl

REKLAMA

cia się. Korzystanie z toalet publicznych ogranicz do minimum, ale jeśli musisz, zachowaj ostrożność. Bardzo ważne jest stosowanie przewiewnej bielizny i ubrań, które nie są obcisłe. Bieliznę należy często zmieniać, a jeśli jest taka potrzeba, skorzystaj z nieperfumowanych wkładek. Pamiętaj jednak o ich częstej zmianie.

Podstawowe zasady intymnej pielęgnacji: Na co dzień noś tylko bawełnianą bieliznę lub wykonaną z innych naturalnych, przewiewnych materiałów. Syntetyczna bielizna, podobnie jak obcisłe ubrania, blokuje przedostawanie się powietrza, a nawet powoduje odparzenia lub podrażnienia. Stosuj wkładki higieniczne, które zadbają nie tylko o czystość bielizny, ale też zminimalizują ryzyko zakażenia. Wkładki, podobnie jak bieliznę, wybieraj naturalne, gdyż te perfumowane mogą podrażniać i uczulać. Prysznic lub krótka, 15-minutowa kąpiel wystarczy do odświeżenia się i chwili relaksu. Pamiętaj, że zbyt długie wylegiwanie się w wannie w gorącej wodzie niszczy barierę ochronną. Używaj płynów do higieny intymnej, które mają kwas mlekowy, dzięki czemu nie zaburzają kwaśnego środowiska w pochwie. A dodatki, np. w postaci wyciągów z roślin, zapobiegają infekcjom. Wyrzuć gąbkę! Ze względu na higroskopijne właściwości gąbki są siedliskiem bakterii, które podczas kąpieli rozprowadzamy po całym ciele. Podobnie działa zawsze mokry ręcznik. Wycieraj ręcznikiem okolice intymne od przodu do tyłu, aby jak najmniej bakterii dostało się do okolic pochwy i cewki moczowej. Ogranicz takie aktywności jak pływanie na basenie, a tym bardziej jazda na rowerze, które narażają na kontakt z dużą ilością bakterii, wzmagają wilgotność tych sfer lub powodują nadmierne tarcie ubrań, czyli podnoszą ryzyko infekcji intymnych.

Anna Przechodzka, położna, Bezpłatna Bajkowa Szkoła Rodzenia – Centrum Medyczne CMP, bajkowa-szkola-rodzenia.cmp.med.pl

Pianka Ginexid. Ginekologiczna pianka oczyszczająca do higieny intymnej, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, przywraca i utrzymuje fizjologiczne pH pochwy. Działa kojąco i odświeżająco. Ok. 22 zł, MIRALEX (dystrybutor), ginexid.pl

CHROMA STOCK

ciąża i poród

Jak przebiega 9. miesiąc ciąży?

Tuż przed wielkim finałem

Dziewiąty miesiąc ciąży to koniec czy dopiero początek? Czas ciąży i oczekiwania na nowego członka rodziny nieubłaganie mija, przybliżając cię do wielkiego finału, czyli porodu.

Co słychać u maluszka?

cze maź płodowa. W jelitach groma-

wa jest mniejsza w stosunku do pozo-

W tym okresie wzrost dziecka jest nie-

dzi się smółka, która będzie wydalo-

stałych części ciała, ale jej obwód jest

wielki. Zanika meszek, włosy na głów-

na po porodzie jako kilka pierwszych

w dalszym ciągu duży. W 36. tygo-

ce stają się grubsze i dłuższe. Opusz-

kupek maluszka. Tkanka tłuszczo-

dniu obwód głowy i obwód brzucha

ki palców dłoni i stóp pokrywają pa-

wa stanowi ok. 16% jego masy ciała. Po

są prawe jednakowe, ale już po 36. ty-

znokcie. W zgięciach łokciowych i ko-

38 tygodniach od zapłodnienia, czy-

godniu obwód brzucha może przewa-

lanowych, pod pachami oraz w pa-

li w 40. tygodniu ciąży, skóra dziecka

żać nad obwodem główki. Klatka pier-

chwinach może znajdować się jesz-

jest biała lub niebiesko-różowa. Gło-

siowa jest wyraźnie zarysowana, ze

www.dobra-mama.pl

9. MIESIĄC Badania kontrolne, które należy

Każdy dodatkowy dzień/tydzień rozwoju wewnątrzmacicznego jest dla dziecka na wagę złota.

zrobić w tym miesiącu, to: •

badanie ogólne moczu,

•

morfologia krwi,

•

badanie położnicze oceniające stan szyjki macicy, dno macicy oraz położenie płodu,

•

ocena ruchów płodu,

•

ocena wymiarów miednicy,

•

pomiar masy ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi,

•

ocena ryzyka i nasilenia objawów depresji,

•

badanie KTG i USG (niezwłocznie po 40. tygodniu ciąży); przy prawidłowym wyniku KTG i USG oraz przy prawidłowym odczuwaniu ruchów płodu – kolejne badanie za 7 dni, z ponownym KTG i USG. W trakcie tej wizyty należy ustalić datę hospitalizacji, tak aby po-

aby zaadaptować się do życia poza organizmem mamy. Dlatego w sytuacji gdy ciąża ma zostać zakończona planowanym cięciem cesarskim ( jeśli nie ma sytuacji zagrożenia życia mamy i dziecka), warto wykonać je jak najbliżej terminu porodu lub nawet w momencie wystąpienia pierwszych skurczów albo po odejściu wód płodowych, ponieważ wtedy dziecko dostaje sygnał, że to już koniec leniuchowania w brzuchu mamy, a początek samodzielnego życia. Samopoczucie mamy Na skutek obniżenia dna macicy, czyli tzw. opadnięcia brzucha, możesz poczuć ulgę przy oddychaniu. Twój żołądek jest bardziej pojemny, ale za to zwiększa się ucisk na pęcherz moczowy, co skutkuje częstszym oddawaniem moczu niż dotychczas. Pojawią się kłopoty z założeniem dotychczas pasującego obuwia – obrzęki stóp i kostek mogą się niestety nasilać, tak samo jak swędzenie skóry na brzuchu.

ród miał miejsce przed końcem 42.

REKLAMA

tygodnia.

Pakowanie torby do szpitala to ważny rytuał przygotowujący kobietę do urodzenia dziecka. wzniesieniami w okolicy gruczołów piersiowych u obojga płci. U chłopców jądra zazwyczaj znajdują się już w mosznie. Dla dziecka w 37. tygodniu ciąży charakterystyczny jest silny uchwyt dłoni i reakcja na

SPECJ ALIS PREP TYCZNE BEZ ARATY

dla m PIECZNE am oraz wy i dziecka o karmiekresie nia piersią

SKUTECZNA PIELĘGNACJA DLA KOBIET W CIĄŻY I PO PORODZIE

światło. Może ono ważyć już 3400 g (2800– 4000 g) i mieć ok. 50 cm wzrostu. Po 37. tygodniu ciąży większość dzieci ma wystarczająco dojrzałe układy i narządy wewnętrzne, co umożliwia samodzielne życie poza organizmem matki, ale nie oznacza to, że są one całkowicie gotowe na poród. Każdy dodatkowy dzień/tydzień rozwoju wewnątrzmacicznego jest dla dziecka na wagę złota. Zdarza się, że dzieci urodzone w 38. tygodniu ciąży (czyli w 36. tygodniu swojego rozwoju) muszą korzystać z pomocy inkubatora czy specjalnych aparatów wspomagających oddech (n-CPAP),

Linia produktów Sexi Mama skutecznie zadba o Twój wygląd i samopoczucie w tym szczególnym dla Ciebie czasie.

ciąża i poród

Na ratunek! Kojący Płyn do relaksacyjnej kąpieli zawiera kombinację olejków eterycznych: lawendowego, pomarańczowego, paczuli oraz tymiankowego. Składniki pielęgnacyjne dbają o to, żeby skóra nie była przesuszona. Płyn jest neutralny pod względem pH i pozbawiony alkalicznych mydeł. Płyn do kąpieli, 10,99 zł/250 ml, Altapharma, rossmann.pl

się powoli otwierać i staje się coraz cieńsza, co jest wyraźnym przygotowaniem do porodu. Pod koniec ciąży ruchy dziecka zmieniają się ze względu na to, że ma coraz mniej miej-

ściej możesz czuć się zmęczona i wyczerpana ciężarem i wielkością brzu-

NAWILŻA I REGENERUJE

U niektórych kobiet pod koniec cią-

Wegański olejek nawilżająco-kojący przeznaczony jest do stosowania na dzień i na noc. Dzięki zawartości składników regenerujących, takich jak CBD i olej cacay, walczy z problemami cery suchej i wrażliwej. Formuła wzbogacona o witaminę E i olej z nasion konopi. Olejek nawilżająco-kojący z CBD z konopi siewnych, 24 zł/15 ml, Bielenda bielenda.pl

gęsta, żółta siara. Nie należy się tym

BOGATY W SKŁADNIKI Preparat o skoncentrowanym działaniu, bogaty w składniki aktywne. Alantoina zmiękcza i wygładza skórę, chroni ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Trokserutyna zapobiega czerwienieniu, zmniejsza obrzęki, koi i łagodzi. Kasztanowiec zapobiega powstawaniu nowych „pajączków”. Bielenda Cera Naczynkowa - krem z korygującym pigmentem, ok. 20 zł/50 ml, Bielenda, bielenda.pl

www.dobra-mama.pl

skurcze są regularne, występują co 5–10 min, częściej niż 5 razy w ciągu godziny lub stają się

wiercenie się niż kopanie. Coraz czę-

drzemki w ciągu dnia.

Spray przeciwświądowy o właściwościach kojących i nawilżających ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb skóry suchej, wrażliwej i atopowej. Kompleks składników aktywnych zawartych w delikatnej formule niweluje uporczywe swędzenie, łagodzi podrażnienia i przynosi natychmiastową ulgę. Spray przeciwświądowy Atopis, 28,20 zł, NOVACLEAR novaclear.eu

•

sca. Możesz je odczuwać bardziej jako

cha. Postaraj się wprowadzić krótkie

PRZECIWŚWIĄDOWY

Zwiastuny porodu:

W tym miesiącu szyjka macicy może

silniejsze, gdy się poruszasz, •

odszedł ci czop śluzowy,

•

odeszły ci wody,

•

czasami w początkowej fazie może wystąpić biegunka.

ży z brodawek sutkowych wydziela się martwić, ponieważ organizm po prostu przygotowuje się do laktacji.

Twoje mleko to najlepsze, co możesz

W 9. miesiącu ciąży nie powinnaś

dać twojemu dziecku, aby było zdro-

już przybierać na wadze. Normą jest

we. U wielu kobiet przed samym po-

wówczas ubytek ok. połowy kilogra-

rodem występuje nieodparta chęć ro-

ma na tydzień w stosunku do 8. mie-

bienia porządków i przygotowania

siąca, tak aby całkowity przyrost masy

domu na narodziny dziecka – tzw. in-

ciała w trzecim trymestrze wynosił

stynkt wicia gniazda. Pakowanie tor-

ok. 4–5 kg.

by do szpitala to ważny rytuał przygo-

Pewnie jesteś już zdecydowana co do

towujący kobietę do urodzenia dziec-

szpitala, w którym chcesz rodzić. Je-

ka. To okazja, by zastanowić się, w jaki

śli nie planujesz karmić dziecka pier-

sposób możesz oswoić szpitalną prze-

sią – przemyśl jeszcze raz tę decyzję.

strzeń i co ci będzie potrzebne, by w sali porodowej poczuć się bezpiecznie. Jeżeli nie rodzisz w domu, mo-

W sytuacji gdy ciąża ma zostać zakończona planowanym cięciem cesarskim, warto wykonać je jak najbliżej terminu porodu lub nawet w momencie wystąpienia pierwszych skurczów albo po odejściu wód płodowych.

żesz kawałek domu wziąć ze sobą – np. ulubioną koszulę i szlafrok albo płytę z muzyką. Jeśli do tej pory nie napisałaś planu porodu, to ostatni moment, kiedy możesz go stworzyć, aby personel szpitala był w stanie zapewnić wam jak najlepszą opiekę.

Monika Wójcik, położna i ambasadorka kampanii „Położna na medal”, certyfikowany doradca laktacyjny, poloznanamedal.info

Nowe standardy opieki okołoporodowej w 2019 roku

Od 1 stycznia 2019 roku obowiązują nowe standardy opieki okołoporodowej w Polsce. Wraz z nimi weszło w życie trochę zmian dotyczących m.in. opieki nad ciężarną czy porodu. Jedną ze zmian jest np. to, że do szpitala zostaniesz skierowana dopiero po 41. tygodniu ciąży, a nie jak do tej pory – po 40. Badanie KTG także zostało przesunięte na czas po skończonym 39. tygodniu ciąży, a nie jak było wcześniej – po 38. Pełną informację o zmianach można znaleźć na stronie Fundacji Rodzić po Ludzku lub Ministerstwa Zdrowia.

MODA I URODA Naszyjnik z łańcuszkami, 59,90 zł, Zara, zara.com

PERŁOWY BLASK

Sukienka 4507. Wygodna sukienka ciążowa w intensywnym kolorze, sprawdzi się również po okresie ciąży. 122 zł, Branco, branco.pl

Frotka do włosów z perełkami, różowa, 9,49 zł, eCarla, ecarla.pl

Wygodne obuwie nie musi być nudne! Stylowy obcas, zdobienia lub modny trep dopełnią całości.

Sukienka J’adore Leopard Maxi, 319,99 zł, Shopping Center, sc9.pl

Pierścionek Mango, 89,90 zł, Mango, shop.mango.com/pl

Baleriny, 209 zł, Karino eobuwie.pl

Szpilki, 249 zł, Edeo eobuwie.pl

Dla mamy NA ŚWIĘTA! Na świąteczne przyjęcie wybierz elegancką stylizację. Postaw na plisy, falbany i złotą biżuterię.

Botki, 429 zł, Baldowski eobuwie.pl

Torebka, 79,99 zł, F&F, ffmoda.com/pl

Botki na obcasie z podeszwą na traktorze i zapięciem na suwak, 169,90 zł, Zara, zara.com www.dobra-mama.pl

Zestaw idealny na świąteczne spotkania firmowe. 119 zł (spodnie 2459) 102 zł (bluzka 1759), Branco, branco.pl

Sukienka ciążowa i do karmienia Xena, 89 zł, Limone, limone.pl

Sukienka 4610. Granatowa, koronkowa sukienka ciążowa i do karmienia to propozycja na rodzinne, świąteczne uroczystości. 154 zł, Branco, branco.pl

Opaska do włosów podwójna, listki, 18,99zł, eCarla, ecarla.pl

Sukienka Underwood. z subtelnego zielonego materiału z leciutkim błyskiem, w klasycznym kroju. 320 zł, Kokowrold, kokoworld.pl

Sweter 9032. Przyjemny w dotyku, ciepły sweterek to propozycja dla przyszłych mam, spędzających święta w zaciszu domowym. 106 zł, Branco, branco.pl

Suknia Audrey. Kobieca sukienka dla kobiet w ciąży wykonana z elastycznej dzianiny. Drapowania na brzuchu umożlwiają subtelne dopasowanie do figury na każdym etapie ciąży. Piękny kwiatowy motyw. 139 zł, Bebefield, bebefield.pl

Romantyzm i siła Biustonosz na fiszbinie Emily, art. 5202 i 5203 – rozmiary 65–105 B–J. Nowa kolekcja Emily z serii Rosa Faia została zainspirowana światem baletnic. Biustonosze dostępne zarówno w standardowych, jak i bardzo dużych rozmiarach świetnie podtrzymują piersi. Rosa Faia, anita.com

Sukienka z łączonych tkanin, Camel Stonowany. Sukienka z okrągłym dekoltem, długim rękawem oraz wstawkami z łączonych tkanin. 89,90 zł, Zara, zara.com

Suknia Lucia. Piękna suknia dla kobiet w ciąży. Prosty krój uatrakcyjniają falbaniaste rękawy oraz pasek, który umożliwia optymalne dopasowanie sukni do figury. 139 zł, Bebefield, bebefield.pl

Spodnie ciążowe Kama z panelem oraz bluzka Mori ciążowa i do karmienia, 79 zł (spodnie), 49 zł (bluzka), Limone, limone.pl

W tym sezonie królują połyskujące kolczyki.

Kolczyki z biżuteryjnym zdobieniem, 69,90 zł, Zara, zara.com

www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

Poród przed czasem Stresujące przeżycie Poród przed terminem często jest doświadczany przez rodziców jako trauma. Im krótszy czas trwania ciąży, tym większa niedojrzałość, zarówno anatomiczna, jak i czynnościowa. Wiąże się to z zagrożeniem życia dziecka, ryzykiem występowania zaburzeń rozwojowych i często długą hospitalizacją w oddzieleniu od matki. Niepokojące symptomy Niesłychanie istotną sprawą jest umiejętność rozpoznawania wczesnych objawów porodu, takich jak pobolewa-

Czynniki ryzyka

nie podbrzusza, bóle w okolicy krzy-

Czynniki medyczne, socjalne, środowi-

żowej, zmiana charakteru wydzieli-

skowe i psychogenne to podstawowe czte-

ny z pochwy i utrzymujące się napięcie

ry grupy czynników zwiększających ry-

w miednicy. Pozwoli to na szybką inter-

zyko wystąpienia porodu przedwczesne-

wencję i zatrzymanie akcji porodowej.

go. Im więcej czynników występuje jed-

Czasem jednak nie można zapobiec wy-

nocześnie, tym większe jest prawdopodo-

stąpieniu porodu przedwczesnego i ro-

bieństwo wystąpienia porodu przedwcze-

dzi się wcześniak.

snego. Istnieje wyraźna współzależność pomiędzy sytuacją rodzinną, życiową, lękiem, niekorzystnymi warunkami socjalnymi a występowaniem porodów przedwczesnych. Czynniki psychogenne często łączą się z czynnikami socjalnymi, środowiskowymi i medycznymi. Również narastające skażenie środowiska stwarza poważne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju ciąży. Pracująca mama pod szczególnym nadzorem Najwyższy współczynnik występowania porodów przedwczesnych występuje w populacji kobiet czynnych zawodowo. Nadmierny stres, często nienormowany czas pracy, nieregularne i nieprawidłowe odżywianie mają wpływ na przebieg ciąży. Najlepiej więc zwolnić tempo, zmniejszyć psychiczny i fizyczny wysiłek, co może zapobiec wystąpieniu przedwczesnej akcji porodowej.

www.dobra-mama.pl

PIXABAY

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia poród przedwczesny to poród dokonany pomiędzy 23 a 37 tygodniem ciąży. W Polsce częstość występowania porodów przedwczesnych wynosi około 8%. Jest jedną z podstawowych przyczyn umieralności okołoporodowej i późniejszych powikłań, które dotyczą rozwoju psychicznego i fizycznego dziecka.

Ciężarne, które są zagrożone porodem przedwczesnym, powinny być hospitalizowane w ośrodkach, w których znajdują się oddziały intensywnej terapii noworodka i prowadzone jest wysokospecjalistyczne leczenie.

REKLAMA

Justyna Garstecka

założycielka Motherhood motherhood.pl

Jak wybrać najlepszĄ poduszkę DLA KOBIET W CIĄŻY? Do niedawna poduszka dla kobiet w ciąży była traktowana jako zbędny gadżet. Na szczęście wraz ze wzrostem świadomości przyszłych mam produkt ten zyskał zasłużone miejsce na liście ciążowych must have. Nieprzypadkowo – poduszki dla kobiet w ciąży, zwłaszcza te ergonomicznie wyprofilowane, jak kojec, to genialne narzędzia ułatwiające zadbanie o swoje zdrowie i komfort. Dają możliwość podparcia całego ciała w trakcie snu, idealnie dopasowując się do kształtu ciała. Pomagają w odciążeniu narządu ruchu, w tym kręgosłupa, a także w niwelowaniu bólu stawów biodrowych, kolanowych, rwy kulszowej, rwy barkowej oraz w migrenach pochodzenia od kręgosłupa. Poduszki ciążowe ułatwiają zasypianie i komfortowy wypoczynek nie tylko kobietom w ciąży – wiem z doświadczenia, że mężczyźni także chętnie je podkradają swoim partnerkom! Przy wyborze poduszki należy kierować się przede wszystkim jakością – to produkt który będzie nam towarzyszył wiele miesięcy, będąc niewątpliwie mocno eksploatowany – oraz bezpieczeństwem, warto zatem zwrócić uwagę na certyfikaty, jakimi produkt może się poszczycić.

Najważniejsza profilaktyka Wiele nieprawidłowych czynników można wyeliminować poprzez profilaktykę prowadzoną w okresie ciąży. Regularne badania lekarskie, genetyczne i laboratoryjne pozwolą wcześnie wyodrębnić grupy ryzyka. Ważny jest także higieniczny tryb życia, unikanie kontaktu z chorymi, odsunięcie od ciężkiej pracy, w szkodliwych warunkach. Profilaktyka porodu przedwczesnego obejmuje również ocenę biocenozy pochwy, gdyż właśnie infekcje prowadzą do wystąpienia czynności skurczowej, przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego, a co za tym idzie – porodu przedwczesnego. Niezbędna pomoc Udzielanie rodzicom wsparcia psychicznego i otoczenie ich opieką pozwoli zniwelować skutki przeżyć związanych z przedwczesnym porodem. Wcześniaki wymagają szczególnej troski. Po porodzie powinny mieć dostęp do intensywnej opieki medycznej. Poprzez stworzenie odpowiednich warunków pobytu na oddziale intensywnej terapii należy zapewnić rodzicom możliwość częstego kontaktu z dzieckiem i angażować ich do opieki, kangurowania i karmienia piersią.

Anna Appelt , mgr położnictwa, Szkoła Rodzenia Vita w Bydgoszczy, vita.edu.pl

TEMAT NUMERU

Karmienie naturalne

Grupa wcześniaków jest bardzo zróżnicowana, ponieważ są to noworodki urodzone pomiędzy 22. a ukończonym 37. tygodniem ciąży, czyli z masą ciała średnio pomiędzy 500 g a 2500 g. Nietrudno sobie wyobrazić, że tak zwane skrajne wcześniaki mają inne problemy niż noworodki prawie donoszone.

ażda mama, która przed wyznaczonym terminem porodu rodzi dziecko, zadaje sobie pytanie:

czy możliwe jest karmienie naturalne dzieci urodzonych przedwcześnie?

W pierwszych dobach życia Wcześniaki urodzone w czasie zbliżonym do terminu porodu wymagają nadzoru nad prawidłową adaptacją do warunków pozamacicznych, co może wiązać się z czasowym oddzieleniem od matki. W takiej sytuacji niezbędny jest nieograniczony dostęp obojga rodziców do dziecka i dobry kontakt z personelem opiekującym się dzieckiem. Warto pamiętać, że skład mleka matki, która urodziła przedwcześnie, różni się od mleka matki rodzącej swoje dziecko o czasie. Mleko jest ściśle dostosowane do potrzeb wcześniaka. Ma więcej białka, tłuszczów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, potrzebne do prawidłowego dojrzewania mózgu i siatkówki oka. Zawiera także pokłady sodu, chloru, potasu, magnezu, żelaza, witaminy A i E. Ma to ogromne znaczenie w prawidłowym dojrzewaniu i rozwoju, a także zapobieganiu infekcjom, zwłaszcza u dziecka urodzonego przedwcześnie.

www.dobra-mama.pl

PIXABAY

wcześniaków

Im szybciej po porodzie mama zacznie odciągać pokarm, tym lepiej będzie rozwijać się laktacja, więc dobrze byłoby zacząć już w ciągu pierwszych 6–12 godzin.

PRAWIDŁOWY NADZÓR NAD KARMIENIEM 1. Obserwacja wcześniaka podczas ssania: czas jego aktywności, sprawność połykania pokarmu,

Karmienie po porodzie Na wagę złota jest fachowy nadzór nad wcześniakiem karmionym bezpośrednio z piersi, bądź jeśli jest to niemożliwe, dokładny instruktaż dotyczący odciągania pokarmu z piersi sposobem ręcznym i/lub przy użyciu laktatora. Im szybciej po porodzie mama zacznie odciągać pokarm, tym lepiej będzie rozwijać się laktacja, więc dobrze byłoby zacząć już w ciągu pierwszych 6-12 godzin. Prawidłowe

kontrola przyrostu masy ciała. 2. Dziecko apatyczne, zasypiające po przystawieniu do piersi wymaga stymulacji podczas karmienia: delikatnego pociągania za uszko, nosek, drażnienia pięty itp. 3. Zmiana pozycji i techniki karmienia – zastosowanie tzw. uchwytu tancerza, pozycja spod pachy lub krzyżowa.

opróżnienie obu piersi powinno odbywać się wg schematu naprzemiennego opróżniania piersi /5 min–3 min–2 min/ i trwać około 20–30 min.

drażnienia pięty itp.), zmiany pozycji,

Zwłaszcza w „Szpitalach Przyjaznych

a może specjalnej techniki karmienia

Dziecku” szczególnie dba się o to, aby

z zastosowaniem tzw. chwytu tance-

te słabsze, mniej dojrzałe dzieci otrzy-

rza, polegającego na dobrym ustabi-

mały jako pierwszy pokarm własnej

lizowaniu głowy i żuchwy. Przydatne

mamy. Istotne jest dokarmianie od-

może być karmienie w pozycji spod

ciągniętym pokarmem w sposób pie-

pachy lub w pozycji krzyżowej.

lęgnujący prawidłowy odruch ssania. Opieka nad noworodkiem Nadzór nad karmieniem

Skrajnie niedojrzały wcześniak wyma-

Te prawie donoszone dzieci bardzo

ga opieki na oddziale intensywnej te-

często mają przedłużającą się i nasilo-

rapii. Najczęściej jest ułożony w inku-

ną żółtaczkę, wymagającą leczenia fo-

batorze, wymaga ciągłego monitoro-

toterapią. Żółtaczka znacznie utrudnia

wania czynności serca, oddechu, utle-

karmienie naturalne. Dzieci są bar-

nowania, ciśnienia tętniczego, wspar-

dziej senne, potrafią przesypiać kar-

cia oddechu nCPAP lub mechanicz-

mienia lub są mało aktywne podczas

nej wentylacji przy użyciu respiratora.

ssania piersi. Może to powodować sła-

Taka sytuacja jest dużym stresem dla

Warto próbować

by przyrost masy ciała lub jego brak

dziecka i matki. Szczególnego znacze-

i dalsze nasilanie się żółtaczki. Prawi-

nia nabiera zatem nieograniczony

Przy systematycznej pracy matki i przy współpracy całego zespołu opiekującego się dzieckiem nad rozbudzeniem, utrzymaniem laktacji i w dalszej kolejności cierpliwej nauce karmienia, karmienie naturalne wcześniaków jest możliwe. Chociaż jest to niełatwe i żmudne, warto się o nie starać ze wszystkich sił. Jest to ogromna inwestycja w zdrowie mamy i dziecka.

na obserwacji wcześniaka podczas ssa-

dłowy nadzór nad karmieniem polega nia, czasu jego aktywności, sprawności połykania pokarmu, a także codziennej kontroli przyrostu masy ciała. Jeśli dziecko jest apatyczne, zaraz po przyłożeniu do piersi zasypia i nie słychać odgłosu połykania, to wymaga stymulacji podczas karmienia (delikatnego pociągania za uszko, nosek, policzek,

Pomocne przy nauce karmienia są ćwiczenia stymulujące prawidłowe ssanie, oddychanie, napięcie mięśniowe zalecane przez rehabilitanta i neurologopedę. www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

dostęp do maluszka z możliwością

mowy, a następnie ssania piersi. Kar-

kalorycznego pokarmu II fazy, odcią-

jego dotknięcia, pogłaskania, a w póź-

mienie rozpoczyna się od 0,5 ml do

ganego po około 3 min pracy z lakta-

niejszym czasie kangurowania. Jest to

1 ml, najlepiej mleka matki/lub z ban-

torem. W momencie gdy pozwala na

ważne dla rozwoju prawidłowej wię-

ku mleka kobiecego podawanego co

to stan ogólny dziecka (ma stabilną

zi emocjonalnej i laktacji. Działa wyci-

3–6 godzin przez cewnik bezpośred-

czynność serca, oddychanie, tempe-

szająco na matkę i dziecko. Nawet je-

nio do żołądka. Jeśli wcześniak dobrze

raturę ciała, prawidłowe utlenowanie

śli wcześniak nie może być karmio-

go toleruje, czyli nie ma zalegania po-

krwi), można rozpocząć przystawianie

ny pokarmem naturalnym, mama po-

karmu czy wzdęcia brzuszka, możemy

go do początkowo opróżnionej, a na-

winna rozpocząć odciąganie siary po-

bardzo powoli zwiększać objętości po-

stępnie pełnej piersi i uzupełniać ten

czątkowo ręcznie. Te małe objętości

dawanego dożołądkowo mleka mamy.

sposób karmienia podażą mleka przez

pokarmu są odpowiednio opisywane i mrożone, aby można je było podać jako pierwsze, gdy dziecko będzie gotowe do przyjmowania pokarmu. Zaleca się regularne odciąganie pokarmu co trzy godziny i najlepiej „jeszcze ciepły” podawać wcześniakowi, dlatego optymalne jest przebywanie mamy z dzieckiem od momentu urodzenia

Skład mleka matki jest ściśle dostosowany do potrzeb wcześniaka. Ma to ogromne znaczenie w prawidłowym dojrzewaniu i rozwoju, a także zapobieganiu infekcjom.

cewnik do żołądka. W miarę upływu czasu i dojrzewania dziecka, nabywania prawidłowej koordynacji ssania, oddychania i połykania można stopniowo ograniczać objętość pokarmu podawanego dożołądkowo lub wprowadzać inne sposoby karmienia niezaburzające ssania piersi. Niezwykle pomocne przy nauce karmienia są ćwiczenia stymulujące prawidłowe

do wypisu do domu.

ssanie, oddychanie, napięcie mięśnio-

Nauka karmienia

cofywanie się z żywienia dożylnego.

we zalecane przez rehabilitanta i neu-

Długim procesem medyczno-tera-

Dla uzyskania lepszych przyrostów

rologopedę.

peutycznym jest nauczenie skrajnego

masy ciała i poprawy metabolizmu

wcześniaka najpierw trawienia pokar-

kości stosuje się wzmacniacze pokar-

mu przez niedojrzały przewód pokar-

mu kobiecego i podawanie bardziej

Bożena Florczyk , pediatra neonatolog, konsultant laktacyjny, Łomżyńskie Centrum Medyczne, Akademia Rodzica

SHUTTERSTOCK

W tym czasie następuje powolne wy-

Ewa Bielawny

ekspert marki Anita anita.com

Jak wybrać najlepszy stanik do karmienia? Dziś nie będę cię przekonywać, ale na początek przedstawię parę faktów, które lepiej zobrazują to, jaki powinien być dobry biustonosz zwany potocznie „karmnikiem”. Będzie z tobą w dzień i z dużą dozą prawdopodobieństwa także w nocy. Jego miseczki będą otwierane po kilkanaście razy dziennie, czasami w ekstremalnych warunkach – jedną ręką, pod obcisłą sukienką. Będziesz go wiecznie prała, aby nie rozwijały się w nim bakterie z pozostałości pokarmu. Rosnący maluch będzie podczas karmienia szarpał ramiączka, gniótł materiał, wykręcał fiszbiny. Piersi podczas laktacji będą się zmieniać, więc biustonosz będzie się naciągał, a ty będziesz często dopasowywać go do siebie. A teraz pomyśl, że stanik musi przetrwać te wszystkie rzeczy, ma dać twoim piersiom najlepsze wsparcie, a tobie wygodę, jakiej oczekujesz – podczas każdej czynności: snu, pracy, wypoczynku, spaceru. I aby nie trzeba było zaopatrzyć się w dziesięć różnych biustonoszy, a wystarczyły ci dwa, najlepiej wybrać te najwyższej jakości, stworzone z troską o karmiące mamy. Pytasz o ich cechy? Dobry stanik do karmienia jest uszyty z tkaniny, która się nie odbarwia i szybko wysycha. Wszelkie wykończenia powinny być trwałe, aby przeżyły częste pranie i np. szwy nie zaczęły cię obcierać. Zapięcia miseczek nie mogą się złamać po miesiącu – ważne, aby były odporne, a przy tym delikatne. Krój musi być dopasowany do twoich potrzeb, aby ramiączka nie zsuwały się podczas karmienia, a wbudowane podpory biustu podtrzymały go także przy otwartej miseczce. Materiał powinien być delikatny i „oddychający”, z certyfikatem bezpieczeństwa. Czyli jakość, jakość i jeszcze raz jakość. Dwa biustonosze do karmienia dobrej jakości wystarczą, a ty zapewnisz sobie spokój… przynajmniej w bieliźnianej kwestii.

www.dobra-mama.pl

Fleur. Biustonosz do karmienia na fiszbinach (model 5053) z płaskiej, miękkiej koronki. Zapewnia maksymalne podtrzymanie biustu. Dostępny w kilku kolorach. Rozmiary: 65-105 C-J, 205 zł

Miss Mimi. Biustonosz do karmienia bez fiszbin (model 5078) z głębszym dekoltem i szeroko otwieranymi miseczkami. Dostępny w czerni oraz delikatnym różu. Rozmiary 75-90 B-E, 129 zł

Basic. Bestsellerowy model do karmienia na fiszbinach (artykuł 5068) z gładkiej, delikatnej mikrofazy – jest bezszwowy i niezwykle komfortowy. Rozmiary: 70-100 C-I, 195 zł

Seamless. Bezszwowy biustonosz do karmienia bez fiszbin (model 5096) z „oddychającej” mikrofazy z usztywnianymi wkładkami, które można wyjąć. Bardzo wygodny i szybko schnący. Dostępny w kolorze czarnym, błękitnym i morelowym. Rozmiary: S-XXL, 159 zł

Fleur. Biustonosz do karmienia na fiszbinach (model 5053) z płaskiej, miękkiej koronki zapewniający maksymalne podtrzymanie biustu. Dostępny w kilku kolorach. Rozmiary: 65-105 C-J, 205 zł

W okresie karmienia zmienia się rozmiar piersi. Stają się cięższe i często bardzo wrażliwe. Aby biust zachował ładny kształt i nie utracił jędrności, potrzebuje mocnego podtrzymania. Ty zaś potrzebujesz bielizny nie tylko pięknej, ale także funkcjonalnej – która zapewni Ci komfort przez cały dzień. Biustonosze do karmienia Anita maternity to nie tylko gwarancja najwyższej wygody. Modele są prawdziwymi perełkami pod kątem stylistyki! Specjalnie zaprojektowane zapięcia umożliwiają łatwe odpięcie miseczek na dużą szerokość, a tym samym bezproblemowe i szybkie nakarmienie dziecka. Dzięki konstrukcji miseczek biust jest dobrze podtrzymany także podczas karmienia. Ramiączka nie zsuwają z ramion, są dopasowane szerokością do rozmiaru, płaskie i miękkie. Wszystko po to, aby nic nie zakłócało Ci karmienia.

www.anita.com

TEMAT NUMERU Organiczny śpiworek muślinowy. Uszyty z trzech warstw najwyższej jakości organicznego muślinu bawełnianego z certyfikatem ekologicznym GOTS, o niezwykle delikatnym splocie, zapewnia doskonałą cyrkulację powietrza oraz komfort termiczny. Ok. 99,99 zł, MOTHERHOOD, motherhood.pl

Idealne

W trosce o zdrowie

Kremowy szampon i płyn do kąpieli. Delikatny płyn do codziennego mycia włosów oraz kąpieli niemowląt i dzieci. Zawiera bardzo łagodne, ale skuteczne środki myjące. Hypoalergiczny, przebadany dermatologicznie. Z dodatkiem naturalnego olejku eterycznego z szałwii muszkatołowej. 31 zł/300 ml, SYLVECO, sylveco.pl

dla wcześniaka

Sterylizator elektryczny. Elektryczny sterylizator parowy na butelki, laktatory i akcesoria do pielęgnacji maluszka. canpol babies, canpolbabies.com

CHROMA STOCK

Odpowiednio dobrane kosmetyki dla noworodka to obowiązkowy element wyprawki. Trzeba pamiętać, aby miały właściwy skład – najlepiej naturalny i przede wszystkim sprawdzony!

Maluszek urodzony przedwcześnie wymaga szczególnej troski. Jest nie tylko mniejszy i delikatniejszy niż dzieci urodzone w terminie, ale też dużo bardziej podatny na infekcje. Dbanie o czystość akcesoriów, np. butelki, to podstawa.

SCF281/02. Lekki i szybki mikrofalowy sterylizator idealnie nadaje się do użytku w domu i poza nim. 99,9% zarazków ginie w ciągu zaledwie 2 minut. 149 zł, PHILIPS AVENT, philips.pl

Pajacyk woreczek. Z długim rękawem wykończony wiązaniem ułatwiającym dostęp do pieluszki. Dzięki podwójnej warstwie bawełny producent schował szwy wewnętrzne, aby nie podrażniały skóry dziecka. 35 zł, DLA WCZEŚNIAKA, dlawczesniaka.pl

Mięciutko i zdrowo Tkaniny, z których wykonane są pościele, ręczniki, pieluszki czy kocyki dla małego wcześniaka, powinny być nie tylko delikatne, miękkie i miłe w dotyku. Warto sprawdzić, czy są antyalergiczne i mają odpowiednie atesty.

www.dobra-mama.pl

Fidi. Nowoczesny laktator o 15 trybach odciągania pokarmu oraz 10 trybach masażu pobudzającego laktację. Dzięki wytrzymałej baterii Fidi jest użyteczne w domu i w podróży. Czytelny wyświetlacz LED ułatwia obsługę. 149 zł, Lionelo, lionelo.com

Miękka bawełna frotté w rozmiarze 75 x 75 cm. doskonale chłonie wilgoć. Miękkie okrycie kąpielowe z aplikacją 3D. Ok. 32 zł, SENSILLO, sensillo.pl

Leżaczek Blossom. Pozwoli dziecku miło spędzić czas na obserwowaniu poruszającej się karuzeli z kolorowymi zabawkami. Wyposażony w moduł wibracyjny pozwalający na lekkie bujanie. Solidne nóżki zapewniają właściwą stabilność. 290 zł, Caretero, caretero.pl

Prowadzimy sklep dla wyjątkowych klientów, jakimi są wcześniaki. W ofercie zebraliśmy m.in. maleńkie smoczki, pieluszki oraz odpowiednio małe ubranka.

Praktyczna piżamka woreczek Wykonana z dwóch warstw bawełny, dzięki czemu lepiej ogrzeje maluszka. Szwy wewnętrzne zostały ukryte, aby nie miały kontaktu ze skórą dziecka, w ten sposób chroniąc ją przed dodatkowymi podrażnieniami.

Książki pełne pomysłów na wyciszenie dziecka przed snem oraz kojący masaż, który zrelaksuje maluszka np. przed popołudniową drzemką po dniu pełnym wrażeń.

Poduszka w kształcie trójkąta (klinu), wykonana z wysoko elastycznej panki. Zaleca się jej stosowanie przy problemach z ulewaniem oraz przy przeziębieniach, gdy ważne jest wyższe ułożenie głowy dziecka dla lepszego oddychania.

Kocyki wykonane z dobrej jakości materiałów, szeroka gama kolorów i wzorów. Praktyczne połączenia: bawełny z puszkiem lub polarem dla lepszego ogrzania podczas jesieni i zimy.

Zadbaj o spokojny sen maluszka… Rożek dla wcześniaka wykonany z przyjemnej w dotyku dzianiny, miękkie wypełnienie zapewnia komfort. Kapturek w razie potrzeby otuli główkę maluszka.

Gniazdka niemowlęce przyjemnie otulają maluszka, ułatwiając spokojny sen jak w łonie matki. Zwracając uwagę na odpowiednie ułożenie dziecka, stymulujemy właściwe napięcie mięśniowe.

Zapraszamy do sklepu:

www.dlawczesniaka.pl W razie pytań zadzwoń: 506 206 204

Śpiworek dla wcześniaka, lekko ocieplany, w dwóch wariantach: z długim rękawem lub bez. Praktyczny, pełni rolę kocyka z gwarancją otulenia – koniec z rozkopywaniem. Sprawdzi się w domu i na spacerze. Suwak rozsuwa się z dwóch stron, więc z łatwością można dostać się do pieluszki.

STREFA DZIECKA

Pierwsza kąpiel

SCANDINAVIAN BABY

noworodka

Pierwsza kąpiel to niesamowite wydarzenie zarówno w życiu noworodka, jak i jego rodziców. Czynność tę warto wykonywać starannie i powoli, dokładnie ją wcześniej planując. Po porodzie Dziś wiemy, że po porodzie b. ważny jest kontakt skóra do skóry – jeśli oczywiście jest taka możliwość. Chodzi o zasiedlenie skóry dziecka dobroczynnymi bakteriami (mikrobiota). Pierwszą kąpiel w dzisiejszych czasach odwleka się do czasu powrotu do domu, aby dziecko jak najdłużej pozostawało w mazi płodowej, która jest naturalną barierą ochronną. Dwie szkoły 1. Dziecko należy myć codziennie – jako rytuał, pomoc w uśnięciu. 2. Dziecko należy myć co kilka dni, aby nie ingerować nadmiernie w delikatną skórę noworodka/niemowlęcia. Wybór metody często zależy od dziecka. Jeżeli nasze dziecko będzie wyraźnie uspokajało się po kąpieli, to rzeczywiście warto wykonać ją codziennie – jako wprowadzenie do snu. Jak się przygotować? Kąpiel należy wykonać w dość ciepłym pomieszczeniu, w temperaturze 24–25oC. U takiego małego dziecka nie powinna trwać dłużej niż 5 minut. Wody należy nalać dość sporo, aby dziecko było w niej zanurzone. Do wody dodajemy preparat służący nam za wszystko. Pełni on funkcję: • szamponu, • płynu do mycia, • substancji nawilżającej skórę, • substancji zmiękczającej wodę. Temperatura wody powinna wynosić ok. 37oC. Temperaturę możemy sprawdzić tradycyjnie łokciem lub za pomocą specjalnie

www.dobra-mama.pl

do tego przeznaczonego termometru.

Jakie wyposażenie?

Jeśli chcemy czuć się bardziej bezpiecz-

Przy wanience warto mieć przewijak, na

nie podczas kąpieli, dno wanienki wy-

którym powinniśmy przygotować ręcznik

łóżmy pieluszką (flanelową lub tetrową),

kąpielowy. W ręcznik możemy włożyć też

aby dziecko się nie ślizgało.

pieluchę flanelową/tetrową. Dzięki temu,

Niewskazane są:

gdy wyjmiemy dziecko, ręcznik nie zrobi

• wszelkiego rodzaju leżaczki, na których

się od razu mokry.

kładzie się dziecko, • gąbki, które są siedliskiem bakterii.

Warto przygotować również pieluchę jednorazową, a także wszystko, co będzie służyło do mycia twarzy: waciki i sól fizjolo-

Jak powinna przebiegać kąpiel?

giczną. Dopóki dziecko nie wydziela łez,

Do wanienki należy wkładać dziecko po-

warto codziennie przecierać jego oczy prze-

woli, zaczynając od stópek, przechodząc

gotowaną wodą/solą fizjologiczną za pomo-

przez bok ciała i dopiero układać na ple-

cą wacika/gazika – techniką od zewnętrznej

cach. Dzieci często wolą też pozycję od

do wewnętrznej strony oka. Do każdego oka

razu przodem do wody – jest to dla nich

używamy osobnego gazika/wacika. Sól fi-

sytuacja, w której mniej się boją, więcej

zjologiczna/woda morska posłuży do zakra-

widzą i wiedzą, co się dzieje. Kąpiel za-

piania nosa dziecka. Na przewijaku myjemy

czynamy z góry na dół. Staramy się do-

również ucho, a dokładnie jego zewnętrz-

trzeć do wszelkich zakamarków, szcze-

ną część, następnie dokładnie osuszając. Nie

gólnie takich jak szyja, paszki czy pa-

używamy do tego żadnych patyczków. Jeśli

chwiny, gdyż są one narażone na odpa-

dziecko karmimy butelką, warto od począt-

rzenia. Pamiętajmy, aby każdą część cia-

ku pielęgnować jego jamę ustną – za pomo-

ła dokładnie umyć. Główkę myjemy do-

cą gazika z przegotowaną wodą lub dodat-

piero na końcu.

kowo z kilkoma kropelkami witaminy C dla dzieci. Celem jest zniwelowanie ewentual-

Dziecko myjemy dłonią

nego zagrożenia pleśniawkami. Przy wy-

Najlepiej myć dziecko własną dłonią, nie

łącznym karmieniu piersią nie ma takiej

używając do tego:

potrzeby. Warto pamiętać, aby nie podawać

• myjek,

sobie mokrego dziecka w powietrzu. Naj-

• gąbek.

lepiej po wyjęciu z wanienki położyć je na

Poza aspektami higienicznymi docho-

wcześniej przygotowany przewijak z ręcz-

dzi kwestia, że jednym z najbardziej roz-

nikiem. Dziecka nie trzemy ręcznikiem, ale

winiętych zmysłów u dziecka jest dotyk.

bardziej „odsączamy” dokładnie każdą część

Dlatego dziecko lubi być w ten sposób

ciała. Po osuszeniu dziecka w pierwszej ko-

dopieszczane. W czasie kąpieli warto nie

lejności należy założyć pieluszkę, ponieważ

tylko oblewać je wodą, ale także dokład-

szczególnie takie małe dzieci w momencie

nie wymasować.

wychłodzenia oddają mocz.

REKLAMA

Mity kąpielowe 1. W czasie kąpieli można zamoczyć dziecku uszy – o ile nie choruje w tym momencie na zapalenie ucha albo lekarz zalecił tego unikać. 2. Zamoczenie kikuta pępowinowego w czasie kąpieli też nie jest „przestępstwem”. Trzeba go po kąpieli dokładnie osuszyć. Ubranko Planując kąpiel, należy pamiętać także o przygotowaniu wcześniej stosownego ubranka. Szczególnie do snu ubranie powinno być: • wygodne, z naturalnych materiałów, bez kołnierzyków, nieuciskające w pasie (bez gumek), jeśli dziecko śpi na plecach – napy czy guziki nie powinny znajdować się z tyłu. Jakie kosmetyki? W dzisiejszych czasach dla małego dziecka dobieramy kosmetyki ze szczególną starannością. Nie powinny być one silnie perfumowane. Ich skład powinien być jak najbardziej naturalny – bez SLS, SLES. Niepożądane składniki mogą nie tylko podrażniać delikatną skórę dziecka, ale też działać zapychająco – w przypadku typowych problemów skórnych noworodka, takich jak np. trądzik noworodkowy, mogą być dodatkowym czynnikiem zapalnym. Jeszcze kilka lat temu „modne” było stosowanie emolientów dla każdego noworodka. Teraz wiemy, że preparaty te są przeznaczone dla skóry problematycznej, a nie zdrowej. Dlatego na początku postawmy na produkty z dobrym składem, ale niekoniecznie od razu emolienty. W dzisiejszych czasach nie działamy „na zapas”, nie zakładamy, że dziecko takie problemy będzie miało – skupiamy się na prawidłowej pielęgnacji. Jaki kosmetyk jest konieczny od samego początku? 1. To, co dodamy do kąpieli – np. płyn spełniający wiele funkcji. 2. Kosmetyk do pielęgnacji pupy. Zawartość kosmetyczki dla noworodka zwiększamy w momencie wystąpienia problemów czy wzrostu „czupryny”. Wszystkim świeżo upieczonym rodzicom życzę satysfakcjonującej pierwszej kąpieli.

Joanna Stachlewska, położna rodzinna, edukator ds. laktacji dla Corine de Farme

praktyczna Składana wanienka, która ułatwi codzienne kąpiele nie tylko w domu, ale także w podróży – na wakacjach, weekendowym wyjeździe czy pobycie u dziadków. Idealna od pierwszych dni życia malucha. Jest lekka, solidnie wykonana, a przede wszystkim łatwa do przechowywania i transportu. PUJ Flyte, 169 zł, scandinavian baby scandinavianbaby.pl

CHROMA STOCK

STREFA MAMY

Mleko kobiece pod lupą Karmienie piersią to złoty standard w żywieniu niemowląt. Mleko matki od wielu lat stanowi przedmiot badań naukowców z całego świata. Analiza jego składników, właściwości i wpływu na rozwój oraz funkcjonowanie młodego organizmu pozwalają lepiej poznać ten wyjątkowy pokarm. Przekonaj się, dlaczego kompozycja składników zawartych w mleku mamy jest najlepsza dla niemowlęcia, a jeśli karmienie piersią nie jest możliwe – jakim mlekiem modyfikowanym można zastąpić ten cud natury. laktozę – pokarm kobiecy zawiera

jeśli nie możesz karmić piersią

Bez dwóch zdań najlepszym pokarmem,

głównie laktozę, czyli cukier mleczny,

Każdego dnia rodzice robią wszystko,

który wspiera prawidłowy rozwój całe-

drugi co do ilości stały składnik mleka

aby dbać o swoje maleństwo, dlatego

go organizmu dziecka, jest mleko mamy.

kobiecego (pierwszym składnikiem, co

mama daje mu to, co najlepsze – swój

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) za-

do ilości, jest woda);

pokarm. Zdarzają się jednak sytuacje,

oligosacharydy – które odżywiają

kiedy karmienie piersią nie jest możli-

pierwszych miesięcy życia niemowlęcia

i stymulują wzrost oraz aktywność po-

we. W takim przypadku mama, po kon-

i kontynuację karmienia piersią do 2. roku

żytecznych bakterii w przewodzie po-

sultacji z lekarzem pediatrą, powinna

życia lub dłużej, przy jednoczesnym roz-

karmowym niemowlęcia, a dzięki temu

wybrać odpowiednie dla dziecka mle-

szerzeniu diety dziecka. Pokarm kobiecy

wspierają rozwój i funkcjonowanie

ko modyfikowane. Warto pamiętać, że

zawiera szereg wyjątkowych składników,

układu odpornościowego. W pokarmie

o tym, czy dany produkt ma skład zbli-

którymi są m.in. przeciwciała, chronią-

matki występuje ponad 1000 różnych

żony do mleka mamy, nie świadczy je-

ce niemowlę przed infekcjami, a także oli-

krótko- i długołańcuchowych oligosa-

den składnik, a cała ich kompozycja.

gosacharydy, stymulujące i sprzyjające ak-

charydów w stosunku 9:1, które tworzą

Właśnie dlatego mleko modyfikowane

tywności tzw. dobrych bakterii w przewo-

aż około 200 struktur;

powinno zawierać składniki naturalnie

tłuszcze – stanowiące główne źródło

występujące w mleku mamy, dzięki cze-

ne są również witaminy – jedynie witami-

energii, a wśród nich długołańcucho-

mu, podobnie jak pokarm kobiecy, bę-

ny D i K są w zbyt małych ilościach, dlate-

we wielonienasycone kwasy tłuszczowe,

dzie dostarczało dziecku wiele korzyści

go należy je suplementować zgodnie z za-

w tym kwasy omega-3, ważne dla ukła-

– umożliwiało m.in. prawidłowy roz-

leceniami lekarza.

du nerwowego;

wój, w tym wsparcie układu odporno-

nukleotydy – które stymulują pro-

ściowego oraz rozwój funkcji poznaw-

wyjątkowa kompozycja

dukcję przeciwciał i zwiększają aktyw-

czych. Ponadto przy wyborze takiego

Unikalne składniki w odpowiednich ilo-

ność komórek walczących z drobno-

produktu warto pamiętać, że w mleku

ściach i proporcjach oraz niezliczone ko-

ustrojami;

modyfikowanym powinny znaleźć się

składniki mineralne – np. wapń od-

takie składniki, jak choćby m.in.:

najlepszy wpływ na rozwijający się orga-

powiedzialny za budowę szkieletu czy

•

nizm dziecka. Na całym świecie naukowcy

żelazo ważne dla prawidłowego składu

nieustannie prowadzą badania, które mają

krwi, rozwoju poznawczego;

Moc naturalnych korzyści

leca wyłączne karmienie piersią przez 6

dzie pokarmowym. W mleku mamy obec-

•

rzyści sprawiają, że pokarm kobiecy ma

na celu jeszcze lepsze poznanie jego zalet. Dzięki temu, wiemy, że mleko mamy zawiera m.in.:

•

laktoza – jedyne źródło węglowodanów w mleku;

•

kwasy tłuszczowe: DHA i ALA,

witaminy – m.in. A i C ważne dla od-

ważne dla rozwoju mózgu i kwas AA

porności.

naturalnie występujący w mleku matki; •

witaminy, w tym A, C i D dla odporności;

www.dobra-mama.pl

REKLAMA

Czy wiesz, że… …w mleku mamy znajduje się około 40 różnych substancji zapachowych? To dzięki nim maluch może odróżniać pokarm matki od mleka innej kobiety.

•

składniki mineralne, w tym jod i żelazo dla rozwoju poznawczego;

•

oligosacharydy, a wśród nich najlepiej przebadana kompozycja oligosacharydów GOS/FOS, która odwzorowuje kompozycję krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów mleka matki;

•

postbiotyki – wytwarzane przez dobre bakterie.

Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Marta Łapińska, ekspert marki Bebilon 2 Bibliografia: •

•

1. Moukarzel S, Bode L. „https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28159206”Human milk oligosaccharides and the preterm infant: a journey in sickness and in health. Clin perinatol. 2017; 44(1):193-207. 2. Mikulska A., Szajewska H., Horvath A., Rachtan-Janicka J., Poradnik karmienia piersią według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Problem wielkiej wagi

ODPARZENIA Skóra noworodka w stosunku do skóry człowieka dorosłego jest pięć razy cieńsza, ma zupełnie inny skład hydrolipidowy, wykazuje niską aktywność gruczołów potowych i ma nie w pełni wykształcone gruczoły łojowe. Dlatego należy poświęcić jej więcej troski, uwagi i odpowiednio pielęgnować. Szczególnie okolice intymne skłonne do podrażnień i odparzeń.

óżnice w budowie skó-

rąca, nadmiernej wilgotności (pot) i tar-

geny, zmiękcza skórę i pomaga wnikać

cia dwóch przylegających do siebie po-

w jej głąb kremom i emulsjom stosowa-

wierzchni skóry lub tarcia skóry o inną

nym do pielęgnacji.

powierzchnię (np. odzież). Częściej na

• Najlepiej kąpać malucha w wodzie

odparzenia narażone są dzieci o skórze

z dodatkiem emolientów lub innych de-

wrażliwej, skłonnej do atopii. Naraże-

likatnych kosmetyków bez soli i siarcza-

nie na odparzenia wzrasta u dzieci w za-

nów. Dokładnie osuszać.

każeniu układu moczowego, w okre-

• Możesz też dodatkowo używać na

sie ząbkowania, antybiotykoterapii oraz

miejsca najbardziej narażone środka na-

po szczepieniu. Odparzenia występu-

wilżająco-natłuszczającego, który stano-

ją w okolicy pośladków, narządów płcio-

wi barierę ochronną dla skóry i blokuje

wych i w pachwinach. Mogą mieć postać

parowanie wody z jej powierzchni.

wyprysku rumieniowego, rumienio-

• Preparaty warto dobierać odpowied-

wo-złuszczającego lub rumieniowo-są-

nio do wieku dziecka, najlepiej z tej sa-

czącego w miejscu przylegania czynni-

mej serii, o tym samym składzie, ponie-

ka drażniącego do skóry oraz głęboko

waż uzupełniają one swoje działanie.

w fałdach skóry.

• Unikaj stosowania pudru, oliwki, kremu w tym samym czasie na tę samą

ry dziecka są obecne do ok. 3 roku życia i stąd większa

Jak zapobiegać?

okolicę.

skłonność do podrażnień

• Aby zapobiegać odparzeniom, musisz

• Okolice intymne myj dokładnie (najle-

i odparzeń skóry u niemowląt i małych

przede wszystkim dbać o higienę całe-

piej czystą wodą) i starannie osuszaj.

dzieci. Odparzenia są stanem zapalnym

go ciała dziecka. Codzienna kąpiel usu-

• Często zmieniaj pieluszki i dokładnie

skóry wywołanym współdziałaniem go-

wa ze skóry substancje drażniące, aler-

usuwaj ze skóry resztki moczu i kału.

www.dobra-mama.pl

Pozytywne efekty przyniesie częste „wietrzenie” pupy, czyli niezakładanie pieluszki od razu po jej zmianie czy kąpieli.

sto zmieniać pieluszki, delikatnie, ale dokładnie myć pupę i starannie osuszać podrażnioną skórę. Pozytywne efekty przyniesie też częste „wietrzenie” pupy, czyli niezakładanie pieluszki od razu po jej zmianie czy kąpieli.

• Unikaj stosowania chusteczek jednorazowych nawilżających (są przydatne do stosowania poza domem). • Używaj pieluch jednorazowych, które dobrze wchłaniają mocz. Zwróć uwagę, czy nie podrażniają skóry dziecka. Nie zapinaj ich zbyt ciasno, nie zakładaj za małych pieluch. • Stosując pieluszki tetrowe, nie zakładaj dodatkowo ceratek, folii, ponieważ nie przepuszczają powietrza. • Stosuj odpowiednie detergenty do prania ubrań i bielizny dziecka. Jak LECZYĆ? Leczenie odparzeń polega przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji chorej skóry. Musisz więc bardzo czę-

Na odparzoną skórę stosuj maść z cynkiem, która działa wysuszająco, ściągająco i przeciwzapalnie. Na oczyszczoną i osuszoną ranę dobrze jest też nakładać preparaty, które łagodzą ból, zapobiegają nadkażeniu bakteryjnemu czy grzybiczemu, a także przyspieszają gojenie się ran (tj. nadmanganian potasu, wodny roztwór gencjany). Jeżeli zmiany na skórze długo się utrzymują lub ulegają nadkażeniu, skonsultuj się z lekarzem, który zaleci preparaty przeciwgrzybicze lub maści z antybiotykiem i wdroży odpowiednie leczenie.

Dlaczego powstają odparzenia? • Zła pielęgnacja skóry – zbyt rzadkie zmiany pieluszki, niemycie pupy dziecka po oddaniu kału lub moczu. • Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków do pielęgnacji – wysuszających i drażniących skórę lub używanie zbyt dużej ilości kosmetyków, które powodują brak dopływu powietrza do skóry. • Używanie nieodpowiednich detergentów, które mogą zawierać czynniki drażniące. • Zbyt ciepłe ubieranie dziecka w stosunku do temperatury otoczenia i nieodpowiednie jakościowo ubranie (nieprzepuszczające powietrza).

Dorota Dąbek, położna

REKLAMA

STREFA DZIECKA

Jesień wciąż oferuje nam słoneczne dni, podczas których chętnie przebywamy na świeżym powietrzu. Pamiętajmy o naszej skórze – słońce, zimny wiatr, a w ogrzewanych pomieszczeniach przesuszone powietrze – to dla niej wyzwanie.

PIXABAY

Zadbaj

o skórę

Tajemnicze UV

pieczeństwo niesie ze sobą promie-

wyższe filtry SPF niż osoby o natural-

Skóra wystawiona na działanie pro-

niowanie słoneczne, wiemy, jak waż-

nie oliwkowej karnacji. Promienio-

mieni słonecznych staje się podraż-

ne jest stosowanie kosmetyków z filtra-

wanie słoneczne niesie również pozy-

niona, przesuszona, czasem może do-

mi UV. Istotny jest odpowiednio do-

tywny efekt, jakim jest poprawa samo-

chodzić do poparzeń słonecznych. Do

brany do naszego fototypu skóry filtr

poczucia oraz dostarczenie nam do-

ziemi dociera promieniowanie sło-

SPF (ang. Sun Protection Factor) chro-

broczynnej witaminy D. Umiarkowa-

neczne UVA i UVB. Pierwsze z nich nie powoduje oparzeń lub rumienia, natomiast wnika w skórę właściwą i powoduje powstawanie wolnych rodników. UVA powoduje również fotostarzenie się skóry oraz odpowiada za rozwój nowotworów, występuje w takim samym natężeniu przez cały

Promieniowanie słoneczne niesie również pozytywny efekt, jakim jest poprawa samopoczucia oraz dostarczenie nam dobroczynnej witaminy D.

nami największego promieniowania sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu organizmu. Nawodnienie to podstawa Poza filtrami w pielęgnacji skóry istotne jest nawilżanie i odżywianie zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz.

rok. Promieniowanie UVB odpowiada

na ekspozycja na słońce poza godzi-

za powstawanie opalenizny, poparzeń,

niący przed promieniowaniem UVB

Promieniowanie słoneczne to nieje-

przebarwień, nie przechodzi przez

oraz wskaźnik PA (ang. Protection Gra-

dyny jej wróg. Równie bezlitosne dla

chmury i szkło, a najsilniejsze działa-

de of UVA) – czynnik chroniący przed

jej kondycji są wysokie temperatury

nie wykazuje między godziną 10 a 15.

promieniowaniem UVA. Osoby z jasną,

a także suche powietrze w ogrzewa-

Dzięki świadomości, jakie niebez-

z natury bladą skórą powinny stosować

nych pomieszczeniach.

www.dobra-mama.pl

REKLAMA

Regenerująca Maść ochronna z witaminą A przeznaczona do pielęgnacji podrażnionej i przesuszonej skóry. Wpływa regenerująco na warstwę rogową naskórka. Działa kojąco na szorstką, piekącą skórę, jest pomocna w pielęgnacji popękanych kącików ust. Retimax 1500, 5 zł/30 g, Farmina SP. Z o.o. retimax.pl

Odwodniona i pozbawiona wody skóra, staje się sucha, mniej elastyczna i zaczyna się marszczyć. Dlatego ważne jest, aby dostarczać organizmowi odpowiednią ilość wody, bo jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu i odpowiedniego nawilżenia głębokich warstw skóry. Nie zapominajmy więc o piciu jej w odpowiedniej ilości przez cały rok. Okres jesieni to jeszcze okazja na dostarczenie organizmowi witamin i minerałów w postaci świeżych sezonowych owoców i warzyw. Znajdują się w nich przeciwutleniacze.

Użyte preparaty poza składnikami lekko natłuszczającymi powinny być bogate w witaminy, mikroelementy i przeciwutleniacze. Ratunek przy podrażnieniu Jednak najszybszy efekt poprawy wyglądu i kondycji skóry podrażnionej przez słońce uzyskamy, stosując odpowiednie preparaty pielęgnacyjne. Kiedy jest ona nadmiernie wysuszona, potrzebuje szybkiego nawodnienia oraz lekkiego natłuszczenia. Zregeneruje to naturalną warstwę lipidową, chroniącą przed nadmierną utratą wody. Użyte preparaty poza składnikami lekko natłuszczającymi powinny być bogate w witaminy, mikroelementy i przeciwutleniacze – pozwolą one skórze zachować zdrowy i młody wygląd. Należy szukać preparatów do pielęgnacji zawierających w swoim składzie przede wszystkim witaminę A. Witamina ta przyspiesza gojenie, regenerację i odnowę podrażnionego naskórka. Zapobiega niszczeniu w skórze kolagenu odpowiedzialnego za jej jędrność i młody wygląd. Struktura kolagenu zostaje naruszona przez m.in. promieniowanie UV. Witamina A wykazuje też działanie przeciwutleniające, niszcząc wolne rodniki, chroni komórki przed ich niekorzystnym działaniem. Wygładza skórę, redukując drobne zmarszczki, poprawia jej strukturę i koloryt. Dodatkowo wzmacnia jej warstwę ochronną, co sprawia, że nie traci wody i pozostaje nawilżona, promienna, elastyczna oraz miękka. Stosowanie kremów, maści zawierających witaminę A niesie ze sobą wiele korzyści – to prosty przepis na piękną i zdrową skórę.

mgr farm. Joanna Kantor, FARMINA, farmina.pl

STREFA DZIECKA

Jak zbilansowana dieta może wzmocnić

odporność?

CHROMA STOCK

O zdrowie należy dbać przez cały rok, ale to w okresie jesieni szczególnie powinniśmy wzmocnić odporność i przygotować organizm swój, a także naszych maluchów na nadchodzącą zimę.

arto się zastanowić, jak

przy certyfikacie znajdziemy oświadcze-

ga w ochronie komórek przed stresem

w naturalny sposób, za

nia żywieniowe i zdrowotne, dzięki któ-

oksydacyjnym, co pozytywnie wpły-

pomocą zbilansowanej

rym dowiemy się, które cenne składni-

wa m.in. na samopoczucie. Witaminę tę

diety polepszyć stan

ki odżywcze znajdziemy w wyrobie oraz

znajdziemy w szpinaku czy sałacie.

zdrowia całej rodziny, aby zwiększyć

jak pozytywnie wpływają one na nasz

szanse na uniknięcie infekcji i nie dać się

organizm.

Aktywna jesień Koniec lata nie powinien wiązać się z za-

jesiennej chandrze! Uzupełniaj witaminy jesienią

kończeniem aktywności fizycznej i czasu

Organizm dzieci, w tym ich układ od-

spędzanego na świeżym powietrzu. To

Wzmacniająca dieta

pornościowy rozwija się cały czas. Dlate-

właśnie ruch wraz ze zbilansowaną die-

Zbilansowana, zróżnicowana, boga-

go jesienna dieta pomimo mniejszej do-

tą wpływają na wzmocnienie odporno-

ta w witaminy i inne substancje odżyw-

stępności świeżych warzyw i owoców nie

ści, tak ważnej w okresie przejściowym,

cze dieta jest podstawą prawidłowe-

powinna stać się w uboższa w witaminy

jakim jest jesień. Najważniejsza jest regu-

go funkcjonowania całego organizmu,

i składniki mineralne, których są najlep-

larność – już kilkanaście minut codzien-

a także wspiera właściwy rozwój dzie-

szym źródłem. Pamiętajmy, że warzy-

nego ruchu wspomoże pracę układu od-

ci. Dlatego ważne jest jej komponowa-

wa kiszone, a także warzywa i owoce su-

pornościowego, a tym samym wzmocni

nie tak, aby każdy posiłek dostarczał nie-

szone, mrożone oraz w postaci przetwo-

nasz organizm.

zbędnych składników. Zgodnie z zało-

rów: w puszkach, sokach czy musach są

Warto podróż w jedną stronę do szko-

żeniami Piramidy Zdrowego Żywienia

także wartościowymi produktami boga-

ły czy pracy wykorzystać na spacer, po

i Aktywności Fizycznej podstawę die-

tymi w witaminy i składniki mineralne,

południu przejechać się na rowerze,

ty, także tej dziecięcej stanowią warzywa

po które możemy śmiało sięgać, gdy se-

a w weekend wybrać się na rodzinną kil-

i owoce, których powinniśmy spożywać

zon na świeże się kończy. W tym okre-

kugodzinną wycieczkę do pobliskiego

minimum 400 g w podziale na 5 porcji

sie szczególnie warto spożywać produk-

parku czy lasu. Oprócz korzyści zdro-

dziennie, przy czym jedną z nich może

ty zawierające witaminy A, C i E – są to

wotnych chwile spędzone wspólnie z ro-

być szklanka soku – w przypadku dzieci

antyoksydanty, które zwalczają wolne

dziną dodadzą energii nawet w najbar-

wynosi ona 150 ml. Warzywa, owoce, jak

rodniki i wzmacniają odporność. Wyso-

dziej pochmurny jesienny dzień.

również produkty z nich powstałe, takie

ką zawartością witaminy A charaktery-

jak np. soki, smoothie czy musy są łatwo

zuje się dostępna np. cały rok marchew-

Zapamiętaj: Zbilansowana dieta, bo-

dostępnym źródłem wspomnianych

ka czy też lubiany przez dzieci sok mar-

gata w warzywa i owoce, które są źró-

substancji odżywczych. Istotne jest czy-

chwiowy, jarmuż, a także morele. A wita-

dłem witamin oraz składników mine-

tanie etykiet i składów produktów, warto

minę C znajdziemy w wiśniach, czarnej

ralnych, w połączeniu z regularną ak-

także szukać specjalnych oznaczeń, któ-

porzeczce, cytrusach, czerwonej papry-

tywnością fizyczną naturalnie wspo-

re gwarantują jakość artykułu. Na przy-

ce, a nawet w natce pietruszki. Warto pa-

mogą wzmocnienie odporności całej

kład, na niektórych przetworach owo-

miętać, że nasz organizm sam nie potrafi

rodziny.

cowo-warzywnych widnieje znak Cer-

wytwarzać witaminy C i dlatego koniecz-

tyfikowany Produkt (CP) – jest to po-

ne jest codzienne jej dostarczanie z po-

twierdzenie, że to produkt wyróżniają-

żywieniem. Jesienią warto też zapewnić

cy się naturalnym składem. Co więcej,

sobie dawkę witaminy E, która poma-

www.dobra-mama.pl

Artykuł opracowany na podstawie materiałów otrzymanych z biura prasowego programu „Promocja Certyfikacji innowacyjnych przetworów z owoców i warzyw”

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Walka z

infekcją

Zapalenie ucha, zapalenie gardła, chrypa, kaszel, angina to częste problemy, z którymi borykają się rodzice małych dzieci. Jak sobie z nimi radzić? Czy zawsze konieczna jest farmakoterapia, czy istnieją domowe sposoby na takie problemy? Z kim się konsultować – tylko z pediatrą czy także z innym specjalistą, np. laryngologiem? Rozmawiamy o tym z dr hab. n. med. Lidią Zawadzką-Głos, kierownikiem oddziału klinicznego Otolaryngologii Dziecięcej i Pediatrii w Samodzielnym Publicznym Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, lekarzem otolaryngologiem Centrum Medycznego MML. Dobra Mama: Pani profesor, jakie są najczęstsze problemy laryngologiczne występujące u najmłodszych? Dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos: Problemy te są różne, w zależności od wieku pacjenta. Dzieci w okresie niemowlęcym mają głównie problemy związane z krtanią: wrodzona wiotkość krtani (laryngomalacja) i świst krtaniowy (stridor). Często u dzieci nieprawidłowo karmionych piersią lub butelką dochodzi do zapalenia uszu. Związane jest to z anatomiczną budową trąbki słucho-

www.dobra-mama.pl

Warto zaznaczyć, że zapalenie gardła jest bolesne, dlatego obserwuje się u dzieci niechęć do jedzenia i picia. wej, która u niemowląt jest bardzo szeroka i krótka, dodatkowo położona w pozycji poziomej, przez co bardzo łatwo może dojść do zarzucenia treści pokarmowej, a tym samym rozwoju stanu zapalnego ucha. Obserwując

swoje dziecko, rodzic sam może stwierdzić, czy u malucha występuje problem z uchem. Jeżeli dziecko jest głodne, chwyta pierś lub butelkę, zaczyna ssać i jedzenie przerywa z krzykiem, to najprawdopodobniej jest to problem uszny, ponieważ podczas ssania pracują mięśnie podniebienia i trąbki słuchowej, zmienia się ciśnienie i w przypadku stanu zapalnego jest to nieprzyjemne i bolesne. U nieco starszych dzieci, kilkuletnich, dominującym problemem jest przewlekły katar oraz przerost migdałków.

Sposoby z domowej apteczki Najbardziej korzystnie działają wszystkie substancje zawierające witaminę C, czyli cytrusy oraz soki z nich wykonane. Jeżeli nie ma innych przeciwwskazań do ich spożywania przez dziecko, zachęcajmy je do jedzenia.

L.Z.-G: Przede wszystkim warto zaznaczyć, że zapalenie gardła jest bolesne, dlatego obserwuje się u dzieci niechęć do jedzenia i picia. Jeżeli dodatkowo występuje gorączka, a dziecko nie przyjmuje płynów, istnieje ryzyko odwodnienia. Są oczywiście domowe sposoby radzenia sobie z wirusowym zapaleniem gardła. Najbardziej korzystnie działają wszystkie substancje zawierające witaminę C, czyli cytrusy oraz soki z nich wykonane. Jeżeli nie ma przeciwwskazań do ich spożywania przez dziecko, zachęcajmy do ich jedzenia. Również stosowanie wszelkiego rodzaju środków, płynów łagodzących, jak mleko z miodem, herbatka z miodem i maliną, herbatki ziołowe, jest niezwykle przydatne. Działają one napotnie i obniżają temperaturę ciała. DM: Czy pocieranie ucha przez dzieci lub wkładanie paluszka do ucha może świadczyć o stanie zapalnym? L.Z.-G: Takie zachowanie absolutnie nie musi świadczyć o rozwijającym się stanie zapalnym. Są to najczęściej reakcje malucha związane z nagromadzoną w uchu woskowiną, czasami z alergią bądź zmianami skórnymi występującymi w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego. Owszem, takie zachowanie może przejawiać także dziecko, u którego rzeczywiście występuje stan zapalny, ale jest to bardzo rzadki objaw. DM: Częstym problemem laryngologicznym występującym u dzieci jest także zapalenie gardła. Czy oprócz dostępnych na rynku leków istnieją domowe sposoby, za pomocą których rodzice mogą sobie radzić w tym przypadku?

Często chrypka pojawia się po infekcji lub stosowaniu leków sterydowych wziewnych, w wyniku zmian wytwórczych na strunach głosowych bądź poinfekcyjnych. DM: Czy istnieją domowe sposoby na łagodzenie również innych bóli, np. ucha? L.Z.-G: Na bóle ucha, szyi możemy zastosować okłady czy też kompresy. Jeżeli chodzi natomiast o ból gardła, trudno zastosować tu inną metodę niż farmakologiczną, a więc tabletki do ssania, spray lub lek przeciwbólowy. Pamiętajmy, że w walce z bólem w przypadku dzieci bardzo ważne jest także przytulenie, bliskość rodzica z dzieckiem.

Z reguły w infekcjach bakteryjnych temperatura jest znacznie wyższa. DM: Pani profesor, skoro rozmawiamy o problemach z gardłem, warto wspomnieć także o uporczywym kaszlu, który także dotyka dzieci. Czy i kiedy powinniśmy udać się z dzieckiem do lekarza? L.Z.-G: Przyczyn uporczywego kaszlu może być wiele, począwszy od kaszlu infekcyjnego po kaszel alergiczny oraz kaszel będący wynikiem zakrztuszenia. Każdy uporczywy kaszel jest wskazaniem do wizyty u pediatry, który powinien osłuchać płuca i zbadać klatkę piersiową. Trudno wyznaczyć ścisłą granicę trwania takiego kaszlu, chyba że jest on skutkiem zakrztuszenia. Każdy kaszel trwający powyżej 24 godzin należy konsultować z lekarzem. DM: Dokuczliwym dla dzieci problemem jest także chrypka. Jak sobie z nią radzić? L.Z.-G: Przede wszystkim należy zastanowić się, z jakiego powodu dziecko ma chrypkę, ponieważ przyczyn może być wiele. Najbardziej prozaiczna i najmniej wymagająca interwencji medycznej to tzw. nadaktywność głosowa. Dotyczy to głównie dzieci o charakterze dominującym, przywódczym, ponieważ nadużywają one głosu. W tym przypadku zalecana jest tzw. higiena głosu. Często chrypka pojawia się po infekcji lub stosowaniu leków sterydowych wziewnych, w wyniku zmian wytwórczych na strunach głosowych bądź poinfekcyjnych, czyli takich, które ujawniły się w czasie infekcji. W takiej sytuacji należy udać www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

się z dzieckiem do laryngologa, zbadać krtań dziecka za pomocą fiberoskopu i zastosować odpowiednie leczenie. DM: Częstym problemem u dzieci jest także angina. Jakie objawy towarzyszące tej chorobie powinny nas zaniepokoić? L.Z.-G: Angina może przybrać postać wirusową lub bakteryjną. Przykładem angi-

ny wirusowej jest mononukleoza. Typowymi dla niej objawami są powiększone węzły chłonne oraz narządy, takie jak wątroba, śledziona. Natomiast w przypadku typowej anginy, wywołanej przez bakterie

Typowymi dla anginy objawami są powiększone węzły chłonne oraz narządy, takie jak wątroba, śledziona.

z grupy Streptococcus lub gronkowiec złocisty, charakterystycznym objawem są naloty na migdałkach, wysoka temperatura, kłopoty z oddychaniem, jedzeniem i piciem. Jeżeli rodzic obserwuje u dziecka szczękościsk, sugeruje to ropień okołomigdałkowy. Wskazana jest wówczas konsultacja laryngologiczna, a ropień okołomigdałkowy wymaga interwencji laryngologicznej – nacięcia.

Apteczka mamy i malucha

Zdrowy Brzuszek

NA GORĄCZKĘ

Na Gardło i Chrypkę

Innowacyjny probiotyk w postaci zawiesiny doustnej zawierający mikroenkapsulowany szczep Lactobacillus rhamnosus GG. Jest wskazany w czasie i po zakończeniu antybiotykoterapii, w stanach obniżonej odporności organizmu, w biegunkach o różnej etiologii, w kolkach niemowlęcych. Nie zawiera białek mleka, laktozy, glutenu i może być podawany osobom, które nie tolerują tych składników. Przeznaczony dla niemowląt, dzieci i dorosłych. Diflos krople, ok. 15 zł, Smartpharma smartpharma.com.pl

Paracetamol 100 mg/ml roztwór doustny 30 ml. Stan podgorączkowy i gorączka u dzieci mogą mieć wiele przyczyn i nie wszystkie z nich oznaczają zagrożenie zdrowia dziecka, dlatego należy uważnie obserwować pociechę i warto mieć pod ręką paracetamol, aby w razie potrzeby jak najszybciej zareagować. Pedicetamol® nie jest wrażliwy na temperaturę przechowywania. Pedicetamol®, Polski Lek – Dystrybucja Spółka z o.o., pedicetamol.pl

Wyrób medyczny “Na Gardło i Chrypkę” jest przeznaczony do nawilżania i łagodzenia stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Zawarte w preparacie substancje pochodzenia naturalnego wykazują działanie nawilżające, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Dodatkowo zmniejszają przekrwienie błon śluzowych i nadmierną przepuszczalność naczyń włosowatych. Wyrób medyczny „Na Gardło i Chrypkę”, PROLAB prolabnaklo.pl

www.dobra-mama.pl

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na paracetamol, substancję pomocniczą azorubinę lub inną wymienioną w składzie produktu. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu.

DM: Jak leczyć te problemy? Czy obserwując powyższe objawy, powinniśmy udać się bezpośrednio do laryngologa czy do pediatry? L.Z.-G: W przypadku bólu gardła w pierwszej kolejności należy rozpocząć od wizyty u pediatry, aby mógł on zweryfikować potrzebę dalszych konsultacji. W przypadku nierozpoznanej jeszcze mononukleozy antybiotykoterapia będzie nieskuteczna. Dlatego lekarz powinien zlecić wykonanie testu w kierunku mononukleozy i rozpocząć odpowiednie leczenie. Do lekarza laryngologa powinien być skierowany pacjent, który wymaga interwencji zabiegowej, np. nacięcia ropnia okołomigdałkowego. DM: Wielu rodziców nie wie, jakie są różnice pomiędzy infekcjami wirusowymi a bakteryjnymi. L.Z.-G: Z reguły przy infekcjach bakteryjnych temperatura jest znacznie wyższa, około 39oC, towarzyszą jej np. ropny katar, ropny wysięk z ucha. Katar zazwyczaj

ma kolor zielony lub żółty, jest gęsty i może mieć nieprzyjemny zapach, a w gardle można zaobserwować ropne, białe naloty na migdałkach. W przypadku infekcji wirusowej temperatura waha się w granicach 37–38oC, katar jest wodnisty, dziecko zgłasza ogólne złe samopoczucie i osłabienie.

Większe zapotrzebowanie na mikro- i makroelementy u dzieci związane jest z okresem dorastania. Korzystnie wpływa także przebywanie na słońcu. DM: Czy można tym infekcjom zapobiec? Jeśli tak, to w jaki sposób? L.Z.-G: Oczywiście infekcjom można i trzeba zapobiegać. Ważnym elementem profilaktyki są szczepienia, zgodne z kalendarzem szczepień. Rodzice powinni mieć świadomość, że szczepienia uwzględnione w tzw. kalendarzu szczepień dotyczą chorób wciąż obecnych, dlatego tak ważna jest profilaktyka.

DM: No właśnie, oprócz tego ważne jest budowanie i wzmacnianie odporności u dzieci. Jak dbać o odporność u dziecka i co robić, by ją wzmacniać? L.Z.-G: Pierwszym ważnym elementem jest prawidłowe odżywianie i dobrze zbilansowana dieta, która powinna być bogata w żelazo i witaminę C, owoce, warzywa i błonnik. Większe zapotrzebowanie na mikro- i makroelementy u dzieci związane jest z okresem dorastania. Korzystnie wpływa także przebywanie na słońcu, ponieważ wytwarza ono witaminę D3. W okresie zimowym warto kontrolować jej poziom. Dostarczajmy dziecku witaminę A, obecną np. w tranie. Bardzo korzystnie na rozwój dziecka wpływa ruch. Rozmowa z dr hab. n. med. Lidią ZawadzkąGłos, kierownikiem oddziału klinicznego Otolaryngologii dziecięcej i Pediatrii w Samodzielnym Publicznym Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, lekarzem otolaryngologiem Centrum Medycznego MML. leczeniedziecka.pl

REKLAMA

STREFA DZIECKA

Dieta malucha Jak żywienie wpływa na rozwój i odporność dziecka? Organizm dziecka jest szczególnie wrażliwy na niedobory pokarmowe, stąd tak ważna jest właściwie zbilansowana dieta.

źródłem dioksyn oraz metali ciężkich, które w nadmiernych ilościach są szkodliwe dla naszego organizmu. W badaniach klinicznych wykazano, że kwasy omega zmniejszają ryzyko wystąpienia

WAŻNA WSKAZÓWKA Podczas obróbki pokarmów tracimy najwięcej witamin. W celu zminimalizowania strat należy pamiętać, aby warzywa wkładać do gotującej się wody, w miarę możliwości spożywać produkty ze skórką (źródło mikro- i makroskładników), a najlepiej gotować produkty na parze. Jeśli dieta jest zbilansowana i odpowiednio przygotowana, dziecko rozwija się prawidłowo, mniej choruje, jest bardziej chętne do zabawy, ma więcej energii, a niedobory pokarmowe oraz witaminowe nie występują.

Ważne mleko mamy

reakcji alergicznych i zmian atopowych

Mleko kobiece jest zalecane w żywieniu

skóry u dzieci. Ponadto tłuszcze umoż-

noworodków. W sytuacji braku pokarmu

liwiają wchłanianie witamin: A, D, E i K,

u mamy można zastosować pokarm z Ban-

które potrzebne są do prawidłowego

ku Mleka Kobiecego, mleko modyfikowane

rozwoju organizmu. Kwas DHA wpływa

oraz preparaty mlekozastępcze.

na: rozwój mózgu i układu nerwowego

W miarę rozszerzania diety u dzieci należy

( jest składnikiem strukturalnym tkan-

uwzględnić Piramidę Zdrowego Żywienia

ki nerwowej), ostrość widzenia (budulec

i Aktywności Fizycznej dla Dzieci i Mło-

siatkówki oka) oraz zmniejszenie ryzy-

dzieży (aktualna z 2016 r.), w której podsta-

ka infekcji u dzieci (szczególnie górnych

wą zaleceń jest aktywność fizyczna, picie

dróg oddechowych).

wody (co najmniej 1,5 litra dziennie) oraz

W jednym z badań klinicznych (Gi-

ograniczenie słodyczy, słodkich napojów

spert-Llaurado M i wsp.) zbadano po-

Ponadto ważną rolę w prawidłowym roz-

i słonych produktów. Ważne jest regularne

nad 500 dzieci w wieku 7–9 lat i wyka-

woju układu nerwowego oraz w zmniej-

spożywane 4–5 posiłków, co 3–4 godziny.

zano, że dzieci, które spożywały mini-

szeniu ilości infekcji u dzieci odgrywają wi-

Produkty zbożowe, pełnoziarniste są zale-

mum 2 posiłki rybne w tygodniu (w tym

taminy, w tym m.in. witamina D3. War-

cane jako główne źródło energii. Ponadto

jedną tłustą rybę), miały mniej objawów

to podkreślić działanie witaminy D3 i jej

każdy posiłek dziecka powinien zawierać

emocjonalnych (agresji, pobudliwości)

wpływ na regulację gospodarki wapnio-

warzywa i owoce (w proporcji 3/4 warzywa

oraz mniejsze problemy ze skupieniem

wo-fosforanowej, zapobieganie rozwojo-

i 1/4 owoce). W ciągu dnia dziecku należy

uwagi w porównaniu do dzieci, które

wi infekcji, chorób metabolicznych, auto-

podać przynajmniej 3–4 porcje mleka lub

nie jadły ryb. Niedobór DHA u niemow-

immunologicznych, chorób pokarmowych,

produkty mleczne, m.in. kefir, ser (biały ser

ląt przyczynia się do obniżenia ostrości

a nawet niektórych nowotworów.

zdrowszy jest niż żółty), jogurt (naturalny,

widzenia, zdolności uczenia się w wie-

Ze względu na tak szeroki wpływ witaminy

nie z dodatkiem cukru). Poza tym należy

ku późniejszym (a nawet może sprzy-

ważna jest jej suplementacja od pierwszych

ograniczyć spożywanie tłuszczów, w szcze-

jać powstawaniu pewnych niedorozwo-

dni życia dzieci. Należy pamiętać o suple-

gólności zwierzęcych.

jów umysłowych) oraz zaburzeń rozwo-

mentacji witaminy D3 w okresie od wrze-

ju psychosomatycznego. Z uwagi na tak

śnia do kwietnia, a dawkę dostosować do

Tłuszcze a rozwój mózgu

szerokie działanie kwasu DHA należy

wieku oraz masy ciała dziecka (im większa

Słoneczna witamina

Co ciekawe, do rozwoju układu nerwo-

pamiętać o tym, że w mleku kobiecym

waga, tym większe zapotrzebowanie na wit.

wego wykorzystywane są głównie tłusz-

występują kwasy tłuszczowe omega-3

D3). Oprócz suplementacji witaminy D3

cze. Rozwój ten jest najgwałtowniejszy jesz-

oraz omega-6, stąd tak ważne jest kar-

należy pamiętać o ekspozycji na promie-

cze w okresie płodowym i pierwszych la-

mienie piersią małych dzieci. Najwięk-

niowanie słoneczne w celu skórnej syntezy

tach życia, dlatego niezbędne jest dostar-

szy przyrost DHA w mózgu dzieci ob-

witaminy. Dla zapewnienia odpowiedniej

czanie w tym czasie kwasów omega (ome-

serwuje się w okresie życia płodowego

dawki witaminy D3 należy 2–3 razy w ty-

ga-3, omega-6 oraz omega-9). Występu-

i przez pierwsze dwa lata życia dziecka,

godniu, minimum przez 15 minut, między

ją one m.in. w olejach roślinnych, rybach

dlatego tak ważne jest, aby po zakoń-

godziną 10 a 15, od kwietnia do września

(łosoś, makrela atlantycka, śledź, tuńczyk),

czeniu karmienia piersią dzieciom do

eksponować około 18% powierzchni ciała,

orzechach (włoskich, brazylijskich).

2. roku życia podawać minimum 100

np. odkryte przedramiona i częściowo nogi.

Pamiętajmy jednak, że ryby morskie są

mg DHA dziennie.

www.dobra-mama.pl

lekarz Bogumiła Górczewska, autorka bloga poradypediatry.blogspot.com

STREFA DZIECKA

CHROMA STOCK

PROBIOTYKI – NA ZDROWIE!

Wspieranie odporności to temat szczególnie ważny w okresie jesienno-zimowym. W tym czasie powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na profilaktyczne działanie mające na celu stymulację naszego układu odpornościowego. Zapobieganie jest szczególnie ważne w przypadku dzieci, które chorują znacznie częściej niż dorośli ze względu na swój niedojrzały układ odpornościowy, który dopiero uczy się rozpoznawać drobnoustroje chorobotwórcze i walczyć z nimi.

iejednokrotnie zwra-

porność bowiem w olbrzymiej więk-

mi zakaźnymi, takimi jak bakterie

ca się szczególną uwagę,

szości zlokalizowana jest w przewo-

czy wirusy. O wsparcie odporno-

że właściwy sposób od-

dzie pokarmowym. To właśnie tu-

ści należy jednak zadbać już dużo

żywiania ma kluczowe

taj znajduje się około 70% komórek

wcześniej, a nie dopiero w okre-

znaczenie dla prawidłowego działa-

układu odpornościowego chronią-

sie jesiennym, gdy pojawiają się już

nia układu odpornościowego. Od-

cych nasz organizm przed czynnika-

pierwsze infekcje. REKLAMA

Odporność bierze się

mniej podatne na infekcje niż ich ró-

z brzuszka

wieśnicy nieotrzymujący podobnej

Nieocenioną rolę wspierającą pra-

suplementacji.

cę przewodu pokarmowego i układu immunologicznego przypisuje się

Naturalne wsparcie

U często chorujących dzieci warto rozważyć suplementację probiotykami zawierającymi szczep Lactobacillus rhamnosus GG.

probiotykom. Bakterie probiotycz-

w antybiotykoterapii

ne są to żywe drobnoustroje, któ-

Omawiając temat probiotyków, war-

Lactobacillus rhamnosus GG. Wykaza-

re podane w odpowiedniej ilości wy-

to również wspomnieć o antybioty-

no, że zmniejsza on ryzyko wystąpie-

wierają korzystny wpływ na zdrowie

koterapii, na którą dzieci w sezonie

nia skutków ubocznych antybiotyko-

człowieka. Chociaż nie istnieje jeden

jesienno-zimowym mogą być bar-

terapii, takich jak bóle brzucha i luź-

wspólny mechanizm oddziaływania

dziej narażone. Wszystkie antybio-

ne stolce oraz skraca czas trwania bie-

dla wszystkich probiotyków, można

tyki mają działanie ogólnoustrojo-

gunek o różnej etiologii. Szczep ten

wyróżnić powszechne mechanizmy

we, oznacza to, że oprócz niszczenia

w 2016 roku rekomendowany został

wspólne dla wielu z nich. Probioty-

drobnoustrojów chorobotwórczych

przez Europejskie Towarzystwo Ga-

ki poprzez przyleganie do komórek

przy okazji niszczą również natural-

stroenterologii, Hepatologii i Żywie-

nabłonka jelitowego uniemożliwiają

ną bakteryjną florę jelitową.

nia Dzieci w zapobieganiu biegun-

patogenom dostęp do niego, tym samym uniemożliwiając jego kolonizację. Pożyteczne bakterie utrudniają patogenom rozwój w organizmie dziecka poprzez konkurencję z nimi o dostęp do substancji odżywczych, i tym samym chronią przed szkodliwym działaniem substancji wytwa-

kom związanym z antybiotykoterapią

Nieocenioną rolę wspierającą pracę przewodu pokarmowego i układu immunologicznego przypisuje się probiotykom.

rzanych przez drobnoustroje cho-

u dzieci. Okres infekcyjny to na pewno czas, w którym konieczne jest wzmacnianie swojego układu odpornościowego. W tym kontekście w ostatnim czasie probiotykoterapia zyskuje na popularności ze względu na coraz większą liczbę badań potwierdzających

robotwórcze. U często chorujących

Należy pamiętać, że przyjmowanie

jej korzystne działanie. Należy jed-

dzieci warto rozważyć suplemen-

antybiotyku skutecznie zaburza mi-

nak pamiętać, aby dobierać probioty-

tację probiotykami zawierającymi

kroflorę jelitową na znacznie dłuż-

ki w taki sposób, żeby ich skuteczność

szczep Lactobacillus rhamnosus GG.

szy okres aniżeli jest stosowany, dla-

stosowania była potwierdzona w ba-

W badaniach wykazano, że dzieci

tego konieczne jest przyjmowa-

daniach w określonej sytuacji klinicz-

przebywające w środowisku sprzy-

nie bakterii probiotycznych w trak-

nej tak, aby uzyskać pożądane efekty

jającym infekcjom (szpitale, żłob-

cie, ale również po antybiotykotera-

zdrowotne.

ki, przedszkola), które suplemento-

pii. Dostępnych jest wiele badań kli-

wane były wspomnianym szczepem

nicznych dowodzących skuteczności

probiotycznym, były zdecydowanie

stosowania szczepu probiotycznego

Marta Skrzypiec, ekspert Smart Pharma Sp. z o.o. REKLAMA

STREFA DZIECKA ka w okolicach 37–38°C. Nie powinna jednak wzbudzić niepokoju, jeśli utrzymuje się w tym przedziale. W przypadku większych wartości, którym dodatkowo towarzyszą inne objawy w postaci wymiotów lub biegunki, należy odwiedzić lekarza. Po zakońCHROMA STOCK

czeniu ząbkowania gorączka ustanie samo-

Wyrzynanie się zębów to trudny okres zarówno dla dziecka, jak i rodzica. Nieprzespane noce, ból i płacz malucha sprawiają, że rodzice niejednokrotnie nie wiedzą już, jak pomóc maluchowi. Tymczasem istnieje kilka sprawdzonych i skutecznych metod, które pomagają przejść przez ten niełatwy czas. Co warto wiedzieć o ząbkowaniu i jak najlepiej się na nie przygotować?

ka jest sprawą indywidualną. W niektórych przypad-

kach proces wyrzynania rozpoczyna się już w 4–5 miesiącu życia po urodzeniu. Zdarzają się również sytuacje, gdy pierwszy ząbek pojawia się w 12 miesiącu życia. Należy pamiętać, że zarówno pierwsza, jak i druga sytuacja mieści się w granicach normy. Rodzice muszą być cierpliwi, jednocześnie obserwując, czy nie widać już pierwszego mleczaka. Kolejność wyrzynania się zębów zwykle jest taka sama. Na początku pojawiają się

ny okres, rodzice powinni zaopatrzyć się w specjalne żele działające miejscowo znieczulająco i zawierające lidokainę oraz środki przeciwbólowe. W tym przypadku polecam Bobodent, Dentinox N oraz Calgel. Gdy maluch gorączkuje, najlepiej podać mu doustnie Pedicetamol, Nurofen lub Ibufen. Ważne, aby leki miały postać zawiesiny. Aby ulżyć maluchowi w odczuwaniu ciągłego swędzenia, zalecam wykonywanie delikatnych masaży dziąseł. W tym celu można wykorzystać gumową szczoteczkę, a nawet swój palec. Sprawdzają się również gryzaki wodne, które przed podaniem

Po pierwsze będzie to obfite ślinienie i częste wkładanie paluszków do buzi. Wynika to z uciążliwego swędzenia, które odczuwa maluch. Po drugie, po odsłonięciu dziąseł można zauważyć, że są one dosyć zaczerwienione i rozpulchnione. Dziecko będzie bardzo wrażliwe na dotyk w tym miejscu, jednocześnie odczuwając ból.

Wraz z pojawieniem się pierwszych ząbków rodzice muszą zadbać o ich pielęgnację.

dziecku należy schłodzić. W tym celu wystarczy włożyć je na kilkanaście minut do lodówki. Mrożenie jest zabronione. Jak dbać o pierwsze zęby? Wraz z pojawieniem się pierwszych ząbków rodzice muszą zadbać o ich pielęgnację. Polecam używanie niewielkich szczoteczek, które są przeznaczone właśnie do czyszczenia mleczaków u niemowląt. Zakłada się je na palec i w wygodny sposób można przeprowadzić cały zabieg. Alternatywą jest także wykorzystanie zwykłego namoczonego gazika, którym delikatnie czyścimy mleczaki. Aby oswoić dziecko ze szczoteczką, można podawać mu ją do zabawy pod-

dolne jedynki. Kolejne ząbki to górne je-

dziąśle, nie jest to jednak nic niepokojącego.

Aby pomóc dziecku przejść przez ten trud-

Ząbkowanie zębów mlecznych u dziec-

zęba może pojawić się niewielki siniak na

Jak złagodzić ból?

Jak przebiega?

zas pojawiania się pierwszych

istnie. Czasem w okolicy wyrzynającego się

dynki i dwójki dolne oraz górne. Rów-

Do momentu wyrżnięcia się ząbka ro-

czas kąpieli. Mycie powinno odbywać się

nolegle z wyrzynaniem się dwójek bądź

dzice muszą przygotować się na trudne

każdorazowo po jedzeniu i przede wszyst-

w krótkim czasie po nim możemy zaob-

chwile – płacz, nieprzespane noce, wy-

kim przed spaniem. Odradzam podawanie

serwować wyrastanie czwórek dolnych

nikające z permanentnie odczuwane-

w nocy lub tuż przed spaniem kaszek, któ-

i górnych. Dalsze w kolejności są trójki (dół

go bólu i niechęć do jedzenia. Z drugiej

re mocno oblepiają zęby. Zwykle o tej po-

i góra) i jako ostatnie piątki. Dziecko w wie-

strony zdarzają się również sytuacje, gdy

rze rodzice rezygnują z mycia zębów malu-

ku 2,5 roku powinno mieć już komplet

cały proces przebiega niezauważenie. Ja-

chowi, zwłaszcza jeśli dopiero co zasnął. Jest

mlecznych zębów – 10 zębów mlecznych

kie jeszcze mogą być objawy ząbkowa-

to duży błąd, ponieważ w ciągu nocy bakte-

górnych i 10 zębów mlecznych dolnych.

nia? Charakterystyczną cechą jest także

rie namnażają się i mogą wywołać próchni-

niechęć do ssania, co najprawdopodob-

cę kwitnącą, która jest bardzo częstym zja-

Objawy ząbkowania

niej wynika z potęgowania bólu dzią-

wiskiem u małych dzieci.

Wraz z wyrzynaniem się zębów rodzice

seł. Maluch odsuwa się od przedstawia-

zaobserwują u dziecka pewne objawy, któ-

nej mu butelki lub piersi. Podczas ząb-

re powinny wzbudzić ich czujność.

kowania nierzadko pojawia się gorącz-

www.dobra-mama.pl

dr n. med. Barbara Obłoj, lekarz stomatolog, właściciel i dyrektor medyczny Centrum Ortodoncji i Implantologii ODENT w Warszawie

MAXI-COSI

STREFA TATY

Na spacer

Przed nami krótsze i coraz chłodniejsze dni, ale wcale nie musi to oznaczać krótszych i rzadszych spacerów. Wybierz wygodny wózek i pamiętaj o kilku drobiazgach, które warto mieć ze sobą.

Dla podróżnika w chłodniejsze dni

VNC. Luksusowy wózek zapewnia komfort i wygodę. Niezbędne drobiazgi można ukryć w sekretnej kieszonce, zmieszczą się też rezultaty zakupowego szaleństwa. Jednocześnie wózek jest wystarczająco wąski i lekki, aby beztrosko poruszać się po ruchliwych, miejskich chodnikach. Ok. 2690 zł, QUINNY, quinny.com

www.dobra-mama.pl

Nitello Shine. Kolekcja, która wyróżni z codziennej szarości. Połyskliwa ekoskóra prezentuje się cudownie w każdym świetle. Kompaktowy stelaż nie tylko świetnie wygląda, ale także jest amortyzowany i łatwy w składaniu. BEBETTO, bebetto.pl

Craft. Urzeka wyjątkowym wzornictwem. Szlachetne materiały i solidna konstrukcja to połączenie, które zachwyci najbardziej wymagających rodziców. Występuje w wersji klasycznej oraz premium. 2075 zł, COLETTO, coletto.pl

Stockholm Stroller 3.0. Kultowa szwedzka spacerówka w nowym wcieleniu. Rama w kolorze złota, skórzane rączki, cicha budka, aluminiowa konstrukcja, duże koła, pojemny i łatwo dostępny kosz na zakupy. Dostępny w 8 niesamowitych wersjach kolorystycznych. 1239 zł, ELODIE DETAILS, scandinavianbaby.pl

REKLAMA

Ewelina Kubicka

ekspert marki Baby Monsters baby-monsters.pl

WAGA WÓZKA Waga to jedno z kryteriów przy wyborze wózka. Kiedy mieszkamy na piętrze, staje się ono wówczas najważniejsze, szczególnie dla mamy. Duże znaczenie ma również to, jak często będziemy wkładać i wyciągać wózek z bagażnika samochodowego. Na wagę wózka ma wpływ wszystko: stelaż i materiał, z jakiego został on wykonany, wielkość i rodzaj kół. Amortyzacja również zaważy na ciężarze wózka. Najcięższymi wózkami są zestawy 2 w 1 i ważą one w granicach od 12 do 15 kg, natomiast wszystkie spacerówki „parasolki” będą lżejsze, a ich waga będzie oscylować w granicach od 5 do 9 kg.

Akcesoria podróżnika Zimowy śpiworek La Millou ASPEN BABY. Doskonale pasuje do gondoli, wózka i fotelika samochodowego. Przeznaczony jest dla dzieci od urodzenia do 1. roku życia. Składa się z trzech warstw: pikowanego welwetu wzmocnionego oddychającą membraną, wodoodpornego ortalionu i delikatnego futerka. 349 zł, La millou, lamillou.com

Śpiworek Elodie Details. Uniwersalny design pasujący do większości standardowych wózków. Wiatroodporna i wodoodporna powierzchnia nieprzepuszczająca deszczu i śniegu. Zdejmowalna część górna z zamkiem błyskawicznym otwieranym na obu końcach. Zatrzaski na górnej części umożliwiające regulację śpiworka. 559 zł, Elodie Details, scandinavianbaby.pl

Śpiworek Indiana. Ciepły śpiworek na zbliżające się zimowe spacery. Wykonany jest z wodoodpornego materiału, dzięki czemu sprawdzi się w każdych warunkach. Miękki polar zapewni dziecku ciepło i komfort. Pasuje do gondoli, spacerówek, ale także w trakcie pierwszych wypraw na sanki z maluchem! Ok 140 zł, Sensillo, sensillo.pl

Greet 4 w 1. Uniwersalny produkt, który sprawia radość od pierwszych dni życia. Różne zestawy złożone ze stelaża, spacerowego siedziska przekształcającego się w miękką gondolę, sztywnej gondoli i nosidełka sprawiają, że każda podróż i każdy spacer będą prawdziwie unikalne. 1749 zł, LIONELO, lionelo.com

Ciepło w podróży

STREFA TATY

Marla. Wyjątkowy wózek 2 w 1 o tapicerce z materiałów denimowych, które zapewniają dużą trwałość połączoną z ciekawym, nowoczesnym wyglądem. Atutem użytych tworzyw jest ich wodoodporność oraz filtr UPF+50 chroniący przed promieniowaniem słonecznym. Obszerna gondola ma m.in. zintegrowaną moskitierę. Możliwość montażu fotelika. 1699 zł, BABY MONSTERS, baby-monsters.pl

Phoenix SE Dakar&Helsinki. Edycja specjalna popularnego wózka z możliwością montażu fotelika, siedziska odwracalnego lub gondoli. Wyróżniają ją denimowe, wodoodporne materiały w dwóch kolorach. W zestawie osłonka na nóżki. 1149 zł, BABY MONSTERS, baby-monsters.pl

Śpiworek do spacerówki. Idelalnie zaprojektowny dla aktywnych maluchów 6-18 mies.: specjalna konstrukcja zapewnia praktyczne, łatwe do czyszczenia miejsce na brudne buty. Nigdy więcej spacerów bez wychodzenia z wózka w obawie przed pobrudzeniem śpiworka! Starannie skrojony kaptur z możliwością regulacji. MOTHERHOOD, motherhood.pl

alternatywa fotelika dla starszych dzieci

Wózek to nie wszystko. Do podróży samochodowych z maluszkiem niezbędny będzie fotelik. REKLAMA

Ułożenie Smart Kid Belt vs fotelik Smart Kid Belt to bezpieczne urządzenie podtrzymujące stworzone z myślą o prawidłowym przewożeniu dzieci z grupy wiekowej od 5. do 12. roku życia oraz z przedziału wagowego od 15 do 36 kg. Specjalny pas zastępuje fotelik samochodowy, zapewniając przy tym bezpieczeństwo oraz wygodę.

Smart Kid Belt szczególnie przydaje się w sytuacjach, gdy nie jesteśmy w stanie zabrać ze sobą fotelika do autobusu lub taksówki. Chociaż według aktualnie obowiązujących przepisów nie jest on potrzebny do przewożenia dziecka w środkach publicznego transportu, to jednak profesjonalne urządzenie podtrzymujące gwarantuje kilkulatkowi bezpieczeństwo. Niezwykle szybko i bardzo łatwo można je zamontować w każdym pojeździe. Oprócz tego pas Smart Kid Belt w intuicyjny sposób pomaga opiekunowi w prawidłowym ułożeniu go na odcinku pasa biodrowego oraz barkowego pociechy. Naturalnie w sytuacjach, gdy nie mamy możliwości przewożenia dziecka w odpowiednim dla niego foteliku, najlepiej skorzystać z tego rozwiązania. Zwłaszcza jest to istotne w przypadku samochodów osobowych, w których współczesne prawo pozwala zrezygnować z fotelika, dopiero gdy pociecha osiągnie ponad 150 cm wzrostu, bez względu na jej wiek. Niemniej jednak Smart Kid Belt zamiast fotelika sprawdzi się też w sytuacji, gdy dziecko według przepisów może już jeździć bez niego i chce mieć większy komfort podczas jazdy autem, ale w ramach zagwarantowania mu bezpieczeństwa warto zdecydować się na specjalistyczne urządzenie podtrzymujące. Co więcej, jego atutem jest fakt, że rośnie ono razem z pociechą i przydaje się jeszcze przez bardzo długi czas, a także nie zajmuje zbyt dużo miejsca oraz jest niezwykle lekkie, waży tylko 120 gramów. Co najważniejsze, w przeciwieństwie do różnych rodzajów ogólnodostępnych fotelików będzie idealnie pasować do każdego auta, i to niezależnie od modelu. Dlatego też pas można wykorzystać również w samochodach z wypożyczalni. smartkidbelt.com www.dobra-mama.pl

Arleta N.

przedszkolanka, ekspert Oznaczone.pl

Wakacje już dawno się skończyły, a co się z tym wiąże, dzieci wróciły do przedszkoli lub zaczynają swoją np. żłobkową przygodę. Kompletujemy wyprawkę i przygotowujemy rzeczy, które są dla naszych pociech niezbędne, m.in. piżamka, szczoteczka do zębów, pościel, kapcie i wiele innych. Oczywiście wszystko musi być odpowiednio oznaczone, gdyż maluchy często nie pamiętają, które kredki, ręcznik, a nawet czasem i buciki należą do nich. Nie możemy też wymagać od opiekunów w placówce, aby pamiętali, co do kogo należy. Obecnie rodzice najczęściej decydują się na zakup gotowych naklejek i naprasowanek imiennych, które mogą zaprojektować z dzieckiem. Co ważne, młodsze dzieci nieumiejące jeszcze czytać rozpoznają swoje rzeczy po wybranej grafice.

LIONELO

NAKLEJKI I NAPRASOWANKI IMIENNE

Yuna. Wózek 2 w 1. Jest kompaktowym i stylowym wózkiem, który znajdzie uznanie każdej współczesnej mamy ceniącej innowacyjne rozwiązania. Z gondoli z łatwością zmienisz go w poręczną spacerówkę, która będzie służyła twojemu maluszkowi na dalszym etapie jego rozwoju. Ok. 1800 zł, Camini, camini.pl

REKLAMA

www.dobra-mama.pl

STREFA MAMY

Kichaj na kurz i roztocza! Podczas chłodniejszych miesięcy zaszywamy się w domu, spędzając w nim więcej czasu niż o każdej innej porze roku. Jednak w ciepłych i rzadko wietrzonych mieszkaniach roztocza rozwijają się niezwykle szybko. Zatkany nos, męczący kaszel, swędząca skóra, łzawienie oczu – te dokuczliwe symptomy alergii nasilają się w sezonie grzewczym.

eśli masz alergię lub któryś z domowników jest uczulony, to także sezon na sprzątanie. Chociaż całkowite wyeliminowanie alerge-

nów nie jest możliwe, to właściwie zorganizowane porządki skutecznie zminimalizują ich ilość.

Pozbądź się kurzu z mebli Najważniejsze zasady w walce z roztoczami to regularność i dokładność. Kurz osadza się dosłownie wszę-

Pamiętajmy, że skuteczność porządków oraz ilość usuniętego kurzu zależy w dużej mierze od rodzaju produktów, których używamy.

dzie – na półkach, szafkach, blatach,

Aby porządki były najefektywniejsze,

sprzętach i elementach dekoracyjnych

rozpocznijmy je od najwyżej położo-

wnętrz. Dlatego powinniśmy usuwać

nych półek i przedmiotów, pozosta-

go codziennie. Aby skutecznie się go

wiając podłogi na sam koniec.

Podłoga na błysk

pozbyć, najlepiej zaopatrzyć się w ze-

Podczas sprzątania nie zapominaj-

Podłogi i dywany także powinniśmy

staw ściereczek z mikrofibry o właści-

my także o kaloryferach. Zbiera się na

odkurzać codziennie, co niestety jest

wościach elektrostatycznych – dzięki

nich dużo kurzu, który unosi się pod

dość męczące. Jednak dobra wiado-

ich właściwościom kurz nie wzbija się

wpływem ciepła, dlatego raz w tygo-

mość jest taka, że nie trzeba sprzątać

w powietrze podczas sprzątania. Zbyt

dniu należy je dokładnie wyczyścić.

całego mieszkania samemu, wystarczy

szybkiemu osadzaniu się kurzu może-

Konieczne jest również częste czysz-

skorzystać z nowoczesnych rozwiązań

my zapobiec, stosując dodatkowo płyn

czenie listew podłogowych i ram ob-

rynkowych. Pamiętajmy, że skutecz-

antystatyczny.

razów.

ność porządków oraz ilość usunięte-

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

Nowoczesne urządzenia są wyposażone w specjalne filtry, które wychwytują alergeny. wraz z wciągniętym uprzednio

czystości rzeczy, z którymi alergicy

kurzem. Nowoczesne urządzenia

mają bezpośredni kontakt. Raz w ty-

są wyposażone w specjalne filtry,

godniu powinniśmy zmieniać po-

które wychwytują alergeny.

ściel, a bawełniane i syntetyczne kołdry oraz poduszki prać co miesiąc. Te

Raz w tygodniu powinniśmy zmieniać pościel, a bawełniane i syntetyczne kołdry oraz poduszki prać co miesiąc. Bardzo istotne jest też regularne mycie podłóg. W domu alergika niezastąpiony jest mop parowy, który wykorzystując siłę gorącej wody, usuwa aż 99,9% bakte-

wykonane z pierza trzeba natomiast często wietrzyć. W tym przypadku mróz jest naszym sprzymierzeńcem. Jest on zabójczy dla roztoczy, dlatego gdy temperatura spadnie poniżej 0°C, wynieśmy kołdry, poduszki i materace na świeże powietrze. Warto również ograniczyć do minimum ilość przedmiotów gromadzących kurz, a z grubych zasłon, firanek, dywanów czy narzut zrezygnować całkowicie.

rii, i to bez konieczności stosowa-

Warto również ograniczyć do minimum ilość przedmiotów gromadzących kurz, a z grubych zasłon, firanek, dywanów czy narzut zrezygnować całkowicie.

nia środków chemicznych. Mokra powierzchnia wkładu czyszczącego idealnie przyciąga kurz, którego odkurzacz nie jest w stanie usunąć, nie rozpylając go i nie pozwalając na jego uwolnienie po zakończeniu sprzątania. Powiedz stop roztoczom

Bibeloty i książki trzymajmy w prze-

Oprócz systematycznego od-

szklonych regałach, a dziecięce za-

kurzania i usuwania zabrudzeń

bawki przechowujmy w zamykanych

z mebli istotne jest zachowanie

pojemnikach.

To ci się przyda!

go kurzu zależy w dużej mierze od rodzaju produktów, których używamy. W codziennym odkurzaniu świetnie

Mop parowy Vileda STEAM XXL z szeroką, 40-centymetrową nakładką czyszczącą umożliwia szybkie wysprzątanie i zdezynfekowanie nawet do 100 m² podłogi. Gorąca para zabija 99,9% bakterii i zarazków, usuwa uporczywe i tłuste zabrudzenia. Gotowy do pracy w 15 sekund. 299,99 zł, VILEDA, sklep.vileda.pl

sprawdzą się roboty sprzątające. Dzięki nim możemy utrzymać czystość za jednym kliknięciem, także pod nieobecność domowników. Roboty działają inaczej niż tradycyjne odkurzacze, które wydmuchują powietrze

Odkurzacz GreenGo 2.0 MOD-32 z 4-stopniowym system filtracji to idealne rozwiązanie dla rodzin z dziećmi. Niski poziom hałasu bez ubytku mocy. Panel sterujący z wyświetlaczem LED. 390 zł, GreenGo, mpm.pl

www.dobra-mama.pl

STREFA MAMY

Czym są mięśniaki macicy? Mięśniaki macicy to najczęściej pojawiający się nowotwór łagodny u kobiet. Dotyczy on 30–50% osób.

ków mięśniaki macicy nie dają objawów, jed-

PIXABAY

większości przypad-

nak w miarę wzrastania

często prowadzą do nasilających się obfitych krwawień. Mogą też utrudniać zajście w ciążę czy jej donoszenie. Powiększona mięśniakowata macica uciska sąsiednie narządy jamy brzusznej – jelita,

nych. Również jeśli stwierdza się obec-

LECZENIE

pęcherz moczowy. Pojawiają się takie ob-

ność mięśniaków, warto wykonać ba-

Ponieważ mięśniak jest ogniskowym guzem

jawy, jak wzdęcia, bolesne i obfite mie-

danie USG tarczycy i odpowiednie ba-

zbudowanym z komórek mięśnia macicy, to

siączki. Większość objawów zależy od

dania krwi. Dotyczy to pań, które cier-

nie ma leku, który spowodowałby zniknięcie

umiejscowienia i liczby ognisk mięśnia-

pią z powodu mięśniaków, a wyda-

takich tkanek. Są natomiast leki hormonal-

ka. Jest to zaburzenie komórek mięśni

je im się, że nie mają problemów z tar-

ne wpływające na zmniejszenie się mięśnia-

gładkich, z jakich zbudowany jest mię-

czycą. Szczególnie ważne jest wykona-

ków i objawów z nimi związanych. W osta-

sień macicy. W obrębie jej ściany powsta-

nie w tej sytuacji badań, jeśli w rodzinie

teczności pozostaje operacyjne wyłuszcze-

ją owalne guzy, które mogą obejmować

już były stwierdzane choroby tarczycy

nie guza czy guzów mięśniaka. Wszystko za-

całą grubość macicy lub tylko uwypuklać

i mięśniaki.

leży od wielkości, umiejscowienia, objawów i oczekiwanego efektu. Kolejną sprawą jest

się – do jej wewnętrznej jamy albo na zewnątrz. Wtedy w badaniu USG narządów rodnych powstaje obraz nierównego obrysu macicy. Czasem jest to pojedynczy mięśniak, ale najczęściej spotyka się liczne ogniska o różnej średnicy. Im więcej lat kobieta miesiączkuje, tym większe ryzyko wzrastania mięśniaków, jeśli dojdzie do ich powstania.

Objawy mięśniaków i nieprawidłowej pracy tarczycy są podobne: nieprawidłowe krwawienia, bóle, wzdęcia brzucha, rozpieranie, zaburzenia w oddawaniu stolca i moczu.

Co do tego ma tarczyca?

fakt, że ok. 1% takich guzów łagodnych może ulec zezłośliwieniu – wtedy operacja wykonana w odpowiednim czasie umożliwia uratowanie zdrowia. Z mięśniakami często współistnieją ogniska endometriozy wewnątrz ściany mięśnia macicy. W ich rozpoznaniu pomaga charakterystyczny wywiad, badanie ginekologiczne i USG narządów rodnych. Przyjmowanie jakiegokolwiek leczenia hormonalnego powinno odbywać się jedynie pod ścisłym nad-

Od kilkudziesięciu lat w literaturze medycz-

Ma to znaczenie dla młodych dziew-

zorem specjalisty. W celu ograniczenia krwa-

nej opisywany jest związek mięśniaków gład-

czyn, które w przyszłości chciałyby

wień można w szczególnych przypadkach

kokomórkowych z chorobą tarczycy. Po-

planować ciążę. Jeśli kobiety w ich ro-

rozważyć zastosowanie hormonalnej wkład-

twierdzają go też obecne badania. Działa to

dzinie cierpiały na mięśniaki lub cho-

ki domacicznej, zwłaszcza jeśli mięśniak jest

w dwie strony i każda kobieta, która cho-

roby tarczycy, dziewczyny te powin-

niewielki i nie zniekształca jamy macicy.

ruje na niedoczynność tarczycy, powinna

ny wykonać określone badania, zanim

Wszystko należy rozpoznać indywidualnie.

mieć wykonane badanie USG narządów rod-

w przyszłości coś je zaskoczy.

Związek mięśniaków z zaburzeniami pra-

www.dobra-mama.pl

cy tarczycy wskazuje na istotną rolę ukła-

w codziennej diecie, stwarzamy korzyst-

mięśniaka o 30%. Wtedy też sama operacja

du odpornościowego oraz czynników de-

ne warunki do rozwoju mikrobioty jeli-

jest łatwiejsza do przeprowadzenia.

cydujących w codziennej diecie. Są to ta-

towej. Odpowiednie bakterie oraz to, co

Jednak wśród mięśniaków występuje bardzo

kie ważne elementy, jak poziom żelaza, se-

jemy, pozwalają zachować prawidłowe

zróżnicowana budowa histologiczna. Mogą

lenu i jodu. Dokładnie te same czynniki

poziomy opisywanych pierwiastków, wi-

być to odmiany krwotoczne, nabłonkowe,

mają też wpływ na powstawanie hormo-

tamin i minerałów.

atypowe, tłuszczakomięśniaki czy o wysokiej aktywności mitotycznej. Jeśli więc w ro-

nów tarczycy i odporność człowieka. Ważnym elementem jest również wyrównanie

Objawy

dzinie występowały mięśniaki czy choroba

poziomu witaminy D3, kiedy stwierdzimy

Objawy mięśniaków i nieprawidłowej

tarczycy, warto wykonać odpowiednie ba-

jej niedobór. Ma ona wpływ na zaburze-

pracy tarczycy są podobne: nieprawidło-

dania. Sposób postępowania jest zróżnico-

nia hormonalne i metaboliczne, co prze-

we krwawienia, bóle, wzdęcia brzucha,

wany, tak jak różnorodna jest specyfika mię-

kładać się może na wzrost ryzyka otyłości.

rozpieranie, zaburzenia w oddawaniu

śniaków. Jednak gdy wiemy coś, zanim po-

W tkance tłuszczowej powstają bowiem

stolca i moczu. Najbardziej niebezpiecz-

jawią się pierwsze objawy, można wcześnie

dodatkowe porcje hormonów zwiększają-

ne są narastające obfite krwawienia. Pro-

podejmować odpowiednie decyzje terapeu-

ce ryzyko nasilenia zaburzeń metabolicz-

wadzić one mogą do anemii, co na zasa-

tyczne i życiowe.

nych i hormonalnych. Należy więc rozpa-

dzie błędnego koła jeszcze bardziej nasi-

Po menopauzie zwykle macica i przydat-

trywać całość działań w funkcjonowaniu

la krwawienie.

ki ulegają naturalnej inwolucji. Zmniejszają

organizmu. Poziom żelaza, selenu, wita-

Leczenie farmakologiczne jest wielokie-

się też i ogniska mięśniaków, zanikają krwa-

miny D3 oraz hormonów tarczycy i prze-

runkowe i obecnie mamy dostępne leki

wienia miesiączkowe. Zwykle też mogą ustę-

ciwciał anty-TPO i anty-TG można okre-

o różnym mechanizmie działania. Każ-

pować dolegliwości związane z powiększoną

ślić w laboratorium. W razie stwierdzenia

dy sposób należy indywidualnie dobrać.

macicą. Wszystko jednak powinno być okre-

niedoborów najczęściej w ciągu kilku tygo-

Istnieje też metoda zamykania naczyń

ślone podczas badania u lekarza specjalisty.

dni jesteśmy w stanie uzyskać prawidłowe

krwionośnych prowadzących krew do

Istotne są wyniki badań USG oraz określo-

parametry, co przekłada się też na ogól-

mięśniaka, co ma prowadzić do jego in-

nych parametrów krwi.

ne samopoczucie i zdrowie. Tarczyca bo-

wolucji. Istnieją też leki hamujące pro-

wiem wpływa na pracę wszystkich tkanek

dukcję hormonów płciowych, co może

i narządów. Dbając o przewagę warzyw

powodować zmniejszenie wymiarów

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik, tadeuszoleszczuk.pl, fb.com/drtadeusz REKLAMA

•Pielęgnacja •Ochrona •Profilaktyka Made in France w promocyjnej cenie. Maść, na bazie której powstała maść Deumavan® Natur.

HIGIENA INTYMNA Maść hypoalergiczna dla: dorosłych - dzieci - niemowląt.

Actiderma powstała z wysokooczyszczonych parafin wzbogacona o witaminę E i glicerynę (zgodnie z Europejską Normą Farmakopei). Nie zawiera farmakologicznych substancji czynnych, w tym hormonów, parabenów, konserwantów, jak również substancji zapachowych. Do stosowania dla niemowląt, dzieci i dorosłych w przypadku dolegliwości spowodowanych suchością skóry i błon śluzowych, w tym pochwy i zewnętrznych okolic intymnych. Maść jest dobrze tolerowana przez osoby ze skłonnościami do alergii. Produkt nie ma ograniczeń wiekowych. Przetestowany dermatologicznie na Uniwersytecie w Lubece (Niemcy). Posiada szerokie możliwości stosowania w ginekologii, dermatologii, uroginekologii i pesaroterapii. Maść Actiderma zabezpiecza skórę cienką warstwą ochronną przed patogenami, bakteriami i działaniem szkodliwych warunków zewnętrznych. W razie potrzeb stosować kilka razy dziennie zgodnie z przeznaczeniem.

70% poprawy przy suchej skórze, 91% poprawy przy łuszczycy, 76% poprawy przy chropowatości, 30% wzrost wilgotności, 5 składników (trzy rodzaje parafin, gliceryna i witamina E).

Zero alergii, zero ryzyka i skutków ubocznych!

Dostępna w wybranych aptekach. www.actiderma.pl | www.actiderma.eu

Maść przetestowana dermatologicznie.

Nie stosować do oczu i z prezerwatywami lateksowymi. Można stosować z poliuretanowymi i AT-10. Przechowywać w temp. do 22°C Dystrybutor (nowy adres):

Al Jerozolimskie 146 C, 02-305 Warszawa tel. 22 668 68 23, fax. 22 668 99 81 e-mail apc@apcinstytut.pl, www.apcinstytut.pl

LIFESTYLE

Mamo,

BRITAX RÖMER

zabierz mnie w podróż!

Podróże to doskonała okazja do wypoczynku oraz wspólnego spędzenia czasu z dziećmi i zacieśnienia z nimi relacji. W całym tym wydarzeniu o nazwie „wyjazd” najgorsze są jednak przygotowania. Co zrobić, żeby pakowanie nie było zmorą, a w momencie otwierania bagażnika wszystko się z niego nie wysypało? Oto kilka punktów, o które powinien zadbać każdy rodzic przed wyruszeniem w drogę.

yjazdy z dzieciakami nie

nich o to pretensji – co wymusza sporzą-

tym. Dopytajmy, czy wszystkie te elemen-

odbywają się już wyłącz-

dzanie wielopunktowej listy rzeczy, które

ty są dostosowane dla dzieci – czy aparta-

nie w okresie wakacyj-

koniecznie trzeba zabrać: pampersy, za-

menty mają łóżka piętrowe, baseny bro-

nym. Coraz częściej jest

bawki, butelki, smoczki, wanienki… a na

dzik, a spa zabiegi dla dzieci. To jednak

to również weekendowy wypad za miasto

końcu i tak okazuje się, że o czymś za-

wciąż wierzchołek góry, a dokonamy dużo

(a czasami w środku tygodnia) czy nawet

pomnieliśmy. Tymczasem wystarczy za-

bardziej racjonalnego wyboru, gdy będzie-

rodzinne spędzanie świąt. Najczęściej ter-

dbać o wybranie odpowiedniego, proro-

my dysponować pełniejszą informacją. Co

miny te dotyczą rodziców dzieci w wieku

dzinnego hotelu, który zapewni nam nie

jeszcze warto sprawdzić?

przedszkolnym. Nie ma w tym nic dziwne-

tylko doskonałe wspomnienia z pobytu,

go, ponieważ jest to doskonały sposób na

ale zaoszczędzi wielu trosk związanych

2. Infrastruktura

spędzenie czasu wolnego oraz pogłębienie

z pakowaniem się. W jaki sposób wybrać

Czy będziemy w stanie bezproblemo-

relacji; w dodatku dzieci po prostu uwiel-

obiekt, który będzie idealnym miejscem

wo zaparkować? Czy w obiekcie są pro-

biają odwiedzać nowe miejsca i aktywnie

na wyjazd z naszymi pociechami? Oto li-

gi utrudniające poruszanie się wózkiem?

brać udział w organizowanych grach i za-

sta dziewięciu rzeczy, które my – rodzi-

Czy w hotelu są pokoje dla matki z dziec-

bawach. Skoro jednak taki model wypo-

ce – powinniśmy sprawdzić.

kiem oraz przewijaki? Jak wygląda kwestia zabezpieczeń (barierki, zaślepki na gniazd-

czynku staje się coraz bardziej popularny, to warto zadbać o to, aby odbywał się on

1. Czym dysponuje obiekt?

ka)? Każdy z tych elementów będzie miał

w możliwie najbardziej komfortowych wa-

Warto rozpocząć od ogólnego rozezna-

wpływ na nasze funkcjonowanie w wybra-

runkach.

nia w ofercie. To punkt, który sprawdza-

nym obiekcie, ale bardzo łatwo o tym za-

Niestety, przygotowania do wyjazdu dla

ją chyba wszyscy: standard, cena, rodza-

pomnieć, przygotowując się do wyjazdu.

większości rodzin z dziećmi to prawdziwy

je apartamentów, klimatyzacja, urządze-

Przypominamy sobie o tym dopiero wte-

koszmar. Najmłodsi członkowie rodziny

nia w pokojach, spa… Bez wiedzy w tych

dy, gdy musimy wtargać ciężkie bagaże po

mają wiele potrzeb – i nie można mieć do

obszarach nie sposób wybrać obiektu,

kilkustopniowych schodkach… ale to zde-

ale nie warto poprzestawać wyłącznie na

cydowanie zbyt późno!

www.dobra-mama.pl

3. Atrakcje

6. Restauracja

pominać w krytycznym momencie – nie-

Kolorowanki oraz jedna zjeżdżalnia

Rodzice często narzekają, że ich dzieci to

stety, dziecko nie poczeka z załatwianiem

to zdecydowanie zbyt mało. Prawdzi-

niejadki. Dobrze przygotowana restau-

się. Przed przyjazdem dopytajmy więc,

wy prorodzinny hotel powinien zapew-

racja hotelowa ma jednak specjalną ofer-

czy w naszym apartamencie wspomina-

nić bezpieczne zewnętrzne place zabaw

tę dla dzieci, która zachęci każdego ma-

ne przedmioty będą dostępne, czy jednak

z domkami, piaskownicą, huśtawkami,

lucha do zamówienia i zjedzenia posił-

trzeba będzie o nie zadbać we własnym za-

tunelami i innymi obiektami przeznaczo-

ku. Przeznaczone dla maluchów menu

kresie.

nymi dla dzieci. Niezwykłą atrakcją będą

w atrakcyjnej formie, z oryginalnymi

z pewnością zwierzęta: owce, konie czy

nazwami potraw wpłynie na wyobraź-

10. Dobry obiekt, łatwiejsze

króliki. Dzieci wprost za nimi przepada-

nię najmłodszych, a piękne wykonanie

przygotowania

ją – zwróćmy więc uwagę, czy hotel, któ-

dań oraz kolorowe sztućce i talerze roz-

Większość poruszonych kwestii powin-

ry wybieramy, zapewnia takie atrakcje.

budzą apetyt. Jeżeli chodzi o inne kwe-

niśmy bez problemu sprawdzić na stro-

Przechodząc natomiast do samego bu-

stie, to chociaż krzesełka do karmienia to

nie WWW interesującego nas obiektu. Je-

dynku hotelowego – tutaj również po-

już standard, to nigdy nie zaszkodzi o nie

żeli jednak nie możemy znaleźć w Inter-

winna znaleźć się sala zabaw, na wy-

dopytać. Jeżeli natomiast nasze dziecko

necie interesujących nas informacji o asor-

padek złej pogody. Polska nie jest Tur-

cierpi na alergię, to warto sprawdzić, czy

tymencie oraz usługach, to po prostu wy-

cją czy Egiptem, a co za tym idzie, musi-

restauracja hotelowa oferuje możliwość

ślijmy do hotelu zapytanie zawierające

my liczyć się z tym, że nie zawsze jest sło-

zamówienia jedzenia bez szkodliwych

wszystkie te punkty. Zadbajmy o zdoby-

necznie. Dopytajmy także o inne atrak-

dla naszego malucha alergenów. Dodat-

cie kompleksowej wiedzy, ponieważ klu-

cje – biblioteczkę, salę gier czy salę kino-

kowym plusem będzie też kącik zabaw

czem do udanego wyjazdu jest wybór od-

wą. Pamiętajmy też o animatorach, któ-

w restauracji, który zapewni rodzicom

powiedniego obiektu, który będzie do-

rzy zadbają o organizację czasu wolnego

spokojne spożycie swojego posiłku.

stosowany do potrzeb dzieci, dzięki czemu nie będziemy musieli zabierać ze sobą

dla dzieci, dzięki czemu najmłodsi będą mogli aktywnie się bawić, a rodzice spo-

7. Sklepik z asortymentem

masy rzeczy. Zapakujemy tylko to, co jest

kojnie odpocząć, wiedząc, że ich pocie-

Rodzic zawsze jakoś da sobie radę,

najbardziej potrzebne i do czego jest przy-

cha znajduje się pod okiem profesjonal-

a w razie czego z łatwością zaopatrzy się

wiązany nasz maluszek, a na naszej liście

nego opiekuna.

w niezbędne drobiazgi nawet na stacji

rzeczy koniecznych do zabrania pojawią

przy autostradzie. Z potrzebami dziec-

się tylko trzy pozycje: rodzina, uśmiech

4. Okolica

ka, zwłaszcza tego najmniejszego, nie jest

i dobry humor!

Sam hotel to nie wszystko. Szkoda ogra-

już tak łatwo. Właśnie dlatego ogrom-

Hotelarstwo w Polsce z każdym roku roz-

niczać się wyłącznie do wybranego przez

nym udogodnieniem dla każdego ro-

wija się, dzięki czemu rodzice mają szero-

nas obiektu i oferowanych przez nie-

dzica jest hotelowy sklepik z asortymen-

ki wachlarz ofert możliwych do wybrania.

go atrakcji, ponieważ nawet te najciekaw-

tem, w którym można zakupić smocz-

Nie warto jednak decydować się na „pierw-

sze mogą nasze dziecko znudzić. Właśnie

ki, pampersy czy nawilżane chustecz-

szy z brzegu” hotel, a dokładnie przeana-

dlatego dobrze jest dowiedzieć się, czy

ki. Dzięki temu nie trzeba martwić się, że

lizować różne obiekty w interesującej nas

w okolicy są miejsca, które warto odwie-

czegoś zapomnieliśmy!

lokalizacji. Dzięki temu oszczędzimy sobie stresu oraz czasu na pakowanie, któ-

dzić z najbliższymi. Pobliskie zoo, kino plenerowe czy wesołe miasteczko będą

8. Wypożyczalnia sprzętów

re może stać się dla nas wręcz pierwszym

doskonałą alternatywą dla spędzania cza-

Takie akcesoria, jak rower czy leżaki zaj-

i miłym krokiem do rozpoczęcia udanej

su wolnego w obiekcie hotelowym. Poza

mują ogromną ilość miejsca. Dowiedz-

wyjazdowej przygody!

tym nie ukrywajmy – pobyt w obiek-

my się, czy istnieje możliwość (i w jakiej

cie zlokalizowanym obok szumiącej rze-

cenie) wypożyczenia interesujących nas

ki oraz w pobliżu malowniczego lasu jest

sprzętów. Wbrew pozorom taką opcję

dużo przyjemniejszy niż próba wypo-

oferuje coraz więcej obiektów w Polsce.

czynku niedaleko autostrady…

Może więc okazać się, że myśląc o urlo-

Joanna Preisner, Mama Hotelarz, mamahotelarz.pl

powych przejażdżkach rowerowych, 5. Możliwość wezwania lekarza

wcale nie musimy martwić się o zabiera-

Pamiętajmy, że dzieciaki chorują najczę-

nie swojego roweru z domu! A przecież

ściej w takich momentach, w których nikt

taki sprzęt wypełnia znakomitą część ba-

się tego nie spodziewa. A zdrowie to po-

gażnika.

ważna sprawa, dlatego nie można zaniedbywać kwestii związanych z jego ochro-

9. Udogodnienia w pokoju

ną. Nawet jeżeli to zwykła gorączka, to

Każdy rodzic doskonale wie, że takie ak-

każdy rodzic będzie spokojniejszy, kiedy

cesoria, jak nocnik, wanienka czy na-

jego dziecko zostanie przebadane przez

kładka na toaletę to pozycje obowiązko-

lekarza. Zorientujmy się, czy hotel ma

we. Bardzo wygodne jest, jeśli znajdu-

namiary na pediatrę oraz gdzie zlokalizo-

ją się one na wyposażeniu wynajmowa-

wana jest najbliższa apteka.

nego pokoju, a nie trzeba się o nie do-

Naklejki na odzież. Z naszymi naklejkami na odzież oznaczanie ubrań stanie się dziecinnie proste. Już teraz nic się nie zgubi i nie pomyli. Naklejki są odporne na działanie pralki i suszarki do ubrań. W ofercie różne warianty kolorystyczne oraz grafiki, które może wybrać twoja pociecha. 21,49 zł/18 sztuk, oznaczone.pl, oznaczone.pl www.dobra-mama.pl

LIFESTYLE

BOHEMIAN YOUNGSTER

Dobra Mama: Aga, niedawno ponownie zostałaś mamą. Wasze wszystkie ubranka są szyte ręcznie przez ciebie. Jak radzisz sobie z obowiązkami związanymi z Bohemian Youngster, mając u boku 2-miesięczne niemowlę? Agnieszka Banaśkiewicz: Nie będę owijać w bawełnę – łatwo nie jest. Mój synek jest bardzo wymagającym dzidziusiem – myślę, że jest na granicy bycia High Needed Baby. W ciągu dnia najlepiej mu na mamusinych rękach, a opcja mamine ręce plus cycuś to już w ogóle ulubiona opcja delux. Bardzo często jest tak, że nie mogę go odłożyć lub przekazać komuś nawet na chwileczkę, żeby się nie włączył i nie zaczął krzyczeć – wtedy wszelkie domowe i niedomowe czynności wykonuję jedną ręką. Błogosławieństwem dla nas okazało się nosidełko ergonomiczne, dzięki któremu mam dwie wolne ręce i mogę np. przygotować obiad lub z grubsza ogarnąć dom. Wszystkie produkty Bohemian Youngster szyję sama, ręcznie na zamówienie, czego niestety mój mały Książę Ciemności vel Smerf Maruda nie rozumie i nie daje mi tego robić w ciągu dnia. Na szczęście noce przesypia bardzo ładnie, więc to jedyny moment kiedy mogę spokojnie zasiąść przy maszynie i oddać się swojej pasji.

Jak połączyć

pasję

i macierzyństwo? Mamy potrafią wiele! Przekonaliśmy się o tym już nieraz. Czy będąc mamą dwójki dzieci, nadal można realizować swoją pasję – i do tego na niej zarabiać? Jasne, że tak! Opowiada o tym Agnieszka Banaśkiewicz, założycielka marki Bohemian Youngster, w wywiadzie przeprowadzonym przez „Dobrą Mamę”.

www.dobra-mama.pl

DM: Czy twój mąż wspiera cię w zadaniach związanych z Bohemian Youngster i jak? A.B.: Mój mąż od samego początku wspierał mnie, bo wiedział, jak bardzo zależy mi na tym projekcie, nawet przez chwilę nie zwątpił w słuszność moich działań. Wiedział, że jest to spełnienie moich marzeń i nie wyobrażał sobie mnie nie wspierać. Motywuje, zachęca, chwali, śledzi postępy – myślę, że jest ze mnie dumny i cieszy się, że robię to, co kocham... DM: Czy w związku z ciążą brałaś pod uwagę chwilowe zawieszenie działalności BY? A.B.: Nie, nawet mi to przez myśl nie przeszło. Pracowałam do ostatniego dnia ciąży, zarówno zawodowo, jak i na potrzeby BY. Sesję zdjęciową naszej najnowszej kolekcji

BOHEMIAN YOUNGSTER

Summer Breeze robiłyśmy 11 dni przed terminem porodu. Oczywiście nastąpiła chwilowa przerwa w mojej obecności, jednakże przypadła ona na moment wprowadzania nowej kolekcji – wybór i obróbka zdjęć z sesji, wprowadzanie produktów do sklepu, prasówka itp. czynności, w których nie musiałam uczestniczyć (lub mogłam robić to zdalnie), bo świetnie zajmuje się tym druga Aga.

BOHEMIAN YOUNGSTER

DM: Czy bycie pojedynczą mamą dużo się różni od bycia podwójną mamą? A.B.: Oj, diametralnie! Niby mama ma dwie ręce, ale to tak nie działa że 1 ręka = 1 dziecko. Ale serio, przy drugim dziecku człowiek jest spokojniejszy, pewniejszy – to jak z jazdą na rowerze – nawet po długiej przerwie wszystko wraca w sekundę i „obsługa” malucha nie przeraża tak jak za pierwszym razem. Problemem nie jest fizyczne ogarnięcie obojga, zwłaszcza że moja córeczka ma 4,5 roku, więc wiele rzeczy jest w stanie zrobić sama. Tu chodzi o emocje, uwagę i czas. Nie mogę spędzać tyle czasu z córcią, ile spędzałam wcześniej i to boli nas obie. Mimo że Natalka bardzo kocha swojego małego braciszka, wciąż go całuje, przytula i chce z nim przebywać, to widzę, że jest jej przykro, gdy nie mogę się z nią pobawić, bo muszę go nakarmić, przewinąć lub usypiać. Staram się jak mogę angażować ją w czynności związane z dzidziusiem i razem we trójkę bawimy się, czytamy, spacerujemy czy siedzimy na podwórku. Jak wcześniej wspomniałam, synek jest bardzo wymagający i zdarzają się dni, kiedy wyjątkowo marudzi, ja wtedy jestem zmęczona i zirytowana, a to odbija się na relacji ze starszą pociechą. Mam jednak

ogromną nadzieję, że nasza niezwykle silna więź na tym nie ucierpi, a tylko się wzmocni. Myślę, że najgorsze już za nami: Natalka bez buntu przyjęła przybycie brata, maluch rośnie szybko i wkrótce będzie bardziej zainteresowany otaczającym go światem niż cycusiem, więc będę miała więcej czasu dla córci, a z czasem, na co bardzo liczę mimo sporej różnicy wieku, będziemy mogli wspólnie spędzać czas, nie zaniedbując ani nie faworyzując nikogo. REKLAMA

sprawdzone przez mamy

MAMA NA ZAKUPACH Co kupić? Co powinno być warte uwagi rodziców? Co może się okazać szczególnie przydatne w opiece nad maluszkiem? Oto ciekawe propozycje.

Śpiworek husky

Jest idealnym rozwiązaniem na jesienno-zimowe spacery. Zapewni odpowiednią ochronę przed zimnem oraz wilgocią. Sprawdzi się zarówno w gondolach, jak i wózkach spacerowych, ale także jako śpiworek na sanki. Wnętrze śpiworka stanowi miły w dotyku materiał minky. Sensillo, ok. 100 zł, sensillo.pl

Bartek trzewiki na zimę

Funkcjonalny trzewik na zimę ocieplony leczniczą, owczą skóra RELUGAN, która zapewnia ciepłochłonność, puszystość i sprężystość, cyrkulację powietrza wewnątrz buta, a tym samym komfort i higienę. Posiadają membranę BARTKtex WATERPROOF, która odprowadza nadmiar wilgoci wydzielanej przez stopę. Rozmiary: 20-26. BARTEK, 219,90 zł, bartek.pl

www.dobra-mama.pl

Isqunimet, Simon199 zł,

Simon Fugitatem to wque pełni vitmobilne es posamust centrum molupta opiekiqua nad dzieckiem Fugitatem-que sprawdza vit es posamust się jako łóżeczko, molupta quaessus, przewijak, onimus kojecremquatiorae oraz kołyska.pererci Kompaktowe non resequev rozmiary posamust po molupta złożeniu quaessus, sprawiają, onimus żeremquatiorae idealnie nadaje pererci się non do resequev. podróży. Lionelo,Producent, 369 zł, lionelo.com www.nazwa.pl

Kocyk dziergany Amy

Dzięki wykończeniu gustowną lamówką jest bardziej trwały od zwykłych kocyków dzianych. Gęsty splot nitek z czesanej bawełny daje pewność, że otulony dzieciaczek nie dozna chłodu. Lekkość kocyka sprawia, że przykryty maluszek łatwo zasypia i nie budzi się spocony. Amy, ok. 78 zł, amy.com.pl

Kori

Twój maluch chce być ciągle blisko ciebie, a może ty chcesz mieć go na oku? Z Kori to możliwe. Lekki i stylowy leżaczek 2 w 1, stworzony z myślą o nowoczesnych minimalistycznych wnętrzach. Niezwykle prosty w obsłudze, z regulacją pochylenia jedną ręką. Ma specjalną wkładkę dla niemowląt. Maxi-Cosi, ok. 480 zł, maxi-cosi.pl

Stempel do odzieży

Szybko i łatwo oznacz swoje ubrania stemplem do odzieży. Możesz również dodać ulubioną grafikę dziecka. Tusz pozostaje widoczny aż do 30 cykli w pralce w temperaturze do 90 stopni. Naszym stemplem możesz wykonać aż 900 oznaczeń. Najszybszy i najłatwiejszy sposób na oznaczanie odzieży. OZNACZONE.PL, oznaczone.pl

Kocyk niemowlaka La Millou

Niezwykle miękki, ciepły kocyk z wypełnieniem, idealny na spacery. Do wózka lub fotelika. Może służyć również jako kołderka i mata do zabawy. Składa się z trzech warstw: materiału Minky lub Velvet, bawełny z wzorami La Millou oraz antyalergicznego, oddychającego wypełnienia. Wymiary: 65 x 75 cm. La millou, 149 zł, lamillou.com

Eletta Comfort

Dla grupy 0+/1, zgodny z normą ECE R44/04, przeznaczony do przewożenia w samochodzie dzieci od narodzin do 18 kg. Duże siedzisko z wkładką redukcyjną dla noworodków zapewnia dziecku wygodę i bezpieczeństwo. CHICCO, 410 zł chicco.pl

BabySafe Collie

Wyjątkowo uniwersalny fotelik, który można zamontować właściwie w każdym samochodzie. Komfort podróżowania zapewnia obszerna skorupa z wielostopniową regulacją wysokości zagłówka oraz kąta pochylenia oparcia. Tapicerka wykonana z oddychającej tkaniny. BabySafe, 699 zł, babysafe.eu

Probiotyk w postaci kapsułek doustnych Przeznaczony do stosowania przez dorosłych jak również dzieci (także niemowlęta). Bakterie Lactobacillus rhamnosus GG są dodatkowo zabezpieczone przed działaniem soków żołądkowych. Smartpharma, ok. 15 zł, smartpharma.com.pl

Kolekcja Anita active

Kolekcja profesjonalnych biustonoszy sportowych dostosowanych do najbardziej intensywnych dyscyplin. Pamiętaj, niezależnie od tego, czy uprawiasz joge, jeździsz na rowerze, chodzisz z kijkami czy biegasz, twoje piersi wymagają ochrony specjalnego stanika, który zminimalizuje ich ruchy i ochroni delikatne tkanki. ANITA, anita.com

Edukacyjna pasta do zębów Elgydium

Nie wszyscy przykładają się należycie do szczotkowania – problem ten dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Pasta zawiera specjalną mieszankę barwiącą tymczasowo płytkę nazębną na zielono, aby uwydatnić miejsca wymagające doczyszczenia. Elgydium, 23 zł (cena sugerowana)

Serum Isqunimet, WAX199 Tricho zł,

Fugitatem przeciw que wypadaniu vit es posamust włosów molupta qua Serum przeciw włosów i do skóry głowy. Fugitatem quewypadaniu vit es posamust molupta quaessus, regularnego stosowania na Rekomendowane onimus remquatioraedopererci non resequev posamust skórę głowy i włosy. Polecany przez trychologów. molupta quaessus, onimus remquatiorae pererci non WAX, 39 zł, pilomax.pl resequev. Producent, www.nazwa.pl

Komplet bielizny Cybele

Biustonosz łączy w sobie elementy zmysłowej koronki, tiulu oraz delikatnej wiskozy, z której wykonane są boczki. W zestawie majteczki panty z koronkowym tyłem. Idealny komplet na jesienne dni, który poprawi nastrój tak jak filiżanka dobrego kakao. Naturana, naturana.com

Isispharma Ruboril Krem do skóry naczynkowej ze skłonnością do rumienia, rumień napadowy 30 ml

Wyjątkowe połączenie składników aktywnych skutecznie przeciwdziała i niweluje symptomy skóry naczyniowej i napadowego zaczerwienienia, poprawiając kondycję i wygląd skóry. isis pharma, ok. 69 zł, isis-pharma.pl

NeoRetin Serum depigmentacyjne, liftingujące z retinoidami 30 ml

Krem przeznaczony do likwidacji wszystkich rodzajów przebawień (ciemnych plam) skórnych oraz jako codzienna pielęgnacja przeciwzmarszczkowa skóry dojrzałej do stosowania na noc. Hamuje nadprodukcję melaniny i niweluje przebarwienia skórne, regeneruje, ujędrnia i nawilża skórę. isis pharma, ok. 189 zł, isis-pharma.pl

Kolekcja Crocs

Zadbaj o wygodę swojego przedszkolaka i ucznia! W kolekcji jesień/zima CROCS znajdziemy klasyczne modele chodaków, a także kozaczki i modele sportowe, odpowiednie dla aktywnych dzieci. Rozpoznawalne na całym świecie. Dostępne w wielu kolorach, a także w dziecięce, bajkowe wzory. CROCS, crocs.pl

SPRAWDZONE PRZEZ MAMY

Szkoły rodzenia

Jeśli chcesz, by Twoja Szkoła Rodzenia znalazła się w naszym spisie – napisz do nas! Dane adresowe zamieścimy również na naszej stronie www.dobra-mama.pl. Jeśli chcesz podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie przygotowywania do macierzyństwa i opieki nad niemowlęciem – skontaktuj się z nami! Na maile czekamy pod adresem:

redakcja@dobra-mama.pl

BIAŁYSTOK

GDAŃSK

KRAKÓW

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim im. PCK, ul. Bema 89 D, tel. 85 741 58 95

POZ-Medik Mama i Ja, ul. Hynka 30, Gdańsk, tel. 535 911 195, pozmedik.biuro@gmail.com

Szkoła Rodzenia „Ujastek”, ul. Ujastek 3, Kraków, tel. 600 420 674, szkola-rodzenia.ujastek.pl, szkola@ujastek.pl

Szkoła Rodzenia „DAR” Poradnia Laktacyjna mgr Małgorzata Tymińska, ul. Wojskowa 4, Białystok, tel. 501 675 997, szkolarodzeniadar.pl, info@szkolarodzeniadar.pl Centrum Medyczne Ryska Sp. z o.o. – bezpłatna szkoła rodzenia, ul. Sobieskiego 13, lok. 8, Białystok, tel. 85 733 32 22

BRZEZINY Szkoła Rodzenia przy Powiatowym Centrum Zdrowia w Brzezinach Sp. z o.o., ul. Marii Skłodowskiej-Curie 6, Brzeziny, tel. 506 008 861

Szkoła Rodzenia MagMed, ul. Łanowa 66 B, Gdańsk, tel. 603 912 151, kontakt@magmed.eu Pielęgniarki i położne środowiskowe PULS MEDIC, Przychodnia Suchanino, ul. Otwarta 4, Gdańsk, tel. 697 376 045

GIŻYCKO Indywidualna Szkoła Rodzenia Ewa Chabas, ul. Żeglarska 1/2, Giżycko, tel. 600 924 875, ewachabas.pl

GLIWICE

BYDGOSZCZ

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wielospecjalistycznym, ul. Kościuszki 11, Gliwice, tel. 32 238 20 91

Szkoła Rodzenia „Brzdąc”, ul. Wrocławska 3, Bydgoszcz, tel. 52 372 30 25, 601 499 747, brzdac.bydgoszcz.eu

GRUDZIĄDZ

Szkoła Rodzenia „Vita” Anna Appelt, ul. Unii Lubelskiej 1 m. 5, Bydgoszcz, tel. 607 329 426, anna.appelt@vita.edu.pl, vita.edu.pl

CHEŁMNO Szkoła Rodzenia Zespół Opieki Zdrowotnej, Beata Durawa – oddział ginekologiczno-położniczy, pl. Rydygiera 1, Chełmno, tel. 56 677 26 07 (sekretariat)

CHORZÓW Szkoła Rodzenia Babi-Med, ul. Sobieskiego 19, Chorzów, tel. 32 241 28 31, 505 051 410, 505 051 411, babi-med.eu

Szkoła Rodzenia przy Regionalnym Szpitalu, ul. Rydgiera 15/17, Grudziądz, tel. 56 641 41 88

JAWORZNO Szkoła rodzenia SISMED, ul. Gołębia 8, Jaworzno, tel. 504 383 840, 690 308 123

Doula Olimpia, ul. Chmieleniec 41/47, Kraków, tel. 501 611 411, doulaolimpia@gmail.com

KUTNO Szkoła Rodzenia przy Kutnowskim Samorządowym, ul. Kościuszki 52, Kutno, tel. 24 388 02 00, szpital.kutno.pl

LEGIONOWO Szkoła Rodzenia TatiMami, ul. Sowińskiego 15 A, Legionowo, tel. 502 307 967

LEGNICA Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym, ul. Iwaszkiewicza 5, Legnica, tel. 516 076 737, szkolarodzenia@szpital.legnica.pl

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Toruńska 7, Kalisz, tel. 62 757 90 17, szkolarodzenia@szpital.kalisz.pl

LUBLIN

KATOWICE

Szkoła Rodzenia – Bożena Węglarz-Kwarcińska, ul. Kochanowskiego 4, Czechowice-Dziedzice, tel. 606 124 737

Fundacja Edukacji Zdrowotnej STIM, pl. Tadeusza Kościuszki 5, Sosnowiec, tel. 796 113 723

DZIERŻONIÓW

Szkoła Rodzenia „Miś Kuleczka”, ul. Raciborska 27 (przy Katowickim Centrum Onkologii), Katowice, tel. 601 558 953

Dzierżoniowska Szkoła Rodzenia przy NZOZ Szpitalu Powiatowym w Dzierżoniowie, ul. Cicha 1, tel. 72 401 00 08

KĘDZIERZYN-KOŹLE

www.dobra-mama.pl

Szkoła Rodzenia Bobaskowo, ul. Grzegórzecka 12/VIII, Kraków, tel. 791 557 767, kontakt@bobaskowo.com.pl

KALISZ

CZECHOWICE-DZIEDZICE

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Królewiecka 146, Elbląg, tel. 55 239 56 06

Szkoła Rodzenia Picolino, ul. Kawaleryjska 51/12, Kraków, tel. 883 608 832, biuro@picolino.pl

Szkoła Rodzenia, ul. Chojnowska 112, Legnica, tel. 609 571 842

Szkoła Rodzenia „Będziemy Rodzicami”, ul. Zawiszy Czarnego 7 A, Katowice, tel. 608 195 456

ELBLĄG

Zapraszamy do współpracy!

Szkoła Rodzenia w Szpitalu nr 1, ul. Roosvelta 2, Kędzierzyn-Koźle, tel. 77 406 24 12

KÓRNIK RUBUS Malinowa Szkoła Rodzenia, ul. Wyspiańskiego 13, Kórnik, tel. 692 194 491, malinowerodzenie.pl

„Twoja Położna” Bezpłatna Szkoła Rodzenia, ul. Jana Kiepury 5, Lublin, tel. 571 328 477, info@polozna.lublin.pl Szkoła Rodzenia „Lidia”, ul. Żulińskiego 8, Lublin, tel. 607 217 417, lidia@szkolarodzenia-lublin.pl Bezpłatna Szkoła Rodzenia Agnieszki Brześcińskiej, ul. Lotnicza 5, Lublin, tel. 530 235 292, agabrzescinska@wp.pl Szkoła Rodzenia przy Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym, ul. Jaczewskiego 8, tel. 81 724 47 71, posturzynska@gmail.com Szkoła Rodzenia przy Rodzinnym Centrum Medycznym Lubimed, ul. Woronickiego 11, Lublin, tel. 603 130 850

ŁĄCKO Szkoła Rodzenia przy NZOZ Femina, Łącko 662, tel. 504 186 217

ŁOMŻA Bezpłatna Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim w Łomży im. Kard. Stefana Wyszyńskiego, ul. Piłsudskiego 11, Łomża, tel. 86 473 36 61, szkola@szpital-lomza.pl, szpital-lomza.pl

Szkoła rodzenia przy Łomżyńskim Centrum Medycznym, ul. Słowikowa 9, Łomża tel. 602 460 478, florczykbozena@gmail.com

ŁÓDŹ Szkoła Rodzenia „NAS TROJE”, ul. Sterlinga 16/18, Łódź, tel. 797 422 408, nas-troje.ipt.pl, sborowska@ipt.pl Centrum Wsparcia Przyszłych Mam, ul. Kosodrzewiny 88 A, Łódź, tel. 502 206 577 Akademia Rodzenia Malinowa, ul. Kilińskiego 21, Łódź, tel. 731 189 069, rejestracja@przychodniamalinowa.pl Centrum okołoporodowe Wesoła Rodzinka, ul. Przełajowa 22b/22C, Łódź, tel. 535 565 331, kontakt@wesola-rodzinka.pl Szkoła Rodzenia przy Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289, Łódź, tel. 42 271 10 09, szkolarodzenia@iczmp.edu.pl

MIELEC Szkoła Rodzenia „Aktywni rodzice”, ul. Leśna 3/1, Mielec, polozna.net, tel. 513 692 281, kontakt@polozna.net

MILANÓWEK Szkoła Rodzenia w Milanówku, ul. Spacerowa 4 (biblioteka miejska), tel. 512 342 694

NOWY DWÓR MAZOWIECKI Oddział Położniczy przy Nowodworskim Centrum Medycznym, ul. Miodowa 2, Nowy Dwór Mazowiecki, tel. 510 900 254

NOWY SĄCZ NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni, ul. Nadbrzeżna 77, Nowy Sącz, tel. 606 906 815

OLSZTYN Szkoła Rodzenia Grażyny Łaganowskiej, ul. Wańkowicza 5/29, Olsztyn, tel. 89 542 97 66, 501 243 256

OSTROŁĘKA Szkoła Rodzenia przy Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym im. dr. Józefa Psarskiego, al. Jana Pawła II 120 A, Ostrołęka, tel. 506 942 088, 502 597 127

OSTRÓW WIELKOPOLSKI Szkoła Rodzenia przy Zespóle Zakładów Opieki Zdrowotnej, ul. Limanowskiego 20/22, Ostrów Wielkopolski, tel. 62 595 12 62

PABIANICE Szkoła Rodzenia przy Pabianickim Centrum Medycznym, budynek 1 A, ul. Jana Pawła II 68, Pabianice, tel. 42 215 49 65, 600 974 678

PIEKARY ŚLĄSKIE Edukacja przedporodowa cieżarnych w ramach gabinetu położnej POZ, ul. Tarnogórska 46A, Piekary Śląskie, tel. 509 951 180

Szkoła Rodzenia przy NZOZ Gołębiów, ul. Paderewskiego 6, Radom, tel. 48 389 99 88 Centrum Medyczne CHŁODNAMED, ul. Chłodna 26, Radom, tel. 502 166 165, 48 331 06 46, kontakt@www.chlodnamed.pl

RADOMSKO Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Powiatowym, ul. Jagiellońska 36, Radomsko, tel. 44 685 47 20, ginekologia@szpital.biz.pl

Szkoła Rodzenia BABYCARE przy NZOZ Medicare, ul. Bytomska 64, Piekary Śląskie, tel. 797 405 024

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Narutowicza 3, tel. 515 496 617, szkolarodzenia.radomsko@tlen.pl

Szkoła Rodzenia przy Piekarskim Centrum Medycznym, ul. Szpitalna 11, Piekary Śląskie, tel. 32 284 55 20 wew. 53

RYBNIK

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

Szkoła Rodzenia NZOZ „PRO FEMINAE” S.C., ul. Reymonta 60, Rybnik, tel. 32 422 65 82, 607 677 320, szkolarodzenia.rybnik@poczta.onet.pl

Szkoła Rodzenia przy PCDM w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Roosevelta 3, Piotrków Trybunalski, tel. 44 645 11 55

POLANICA ZDRÓJ Szkoła Rodzenia przy Specjalistycznym Centrum Medycznym, ul. Jana Pawła II 2, Polanica Zdrój, tel. 604 083 194

POZNAŃ Bezpłatna szkoła rodzenia „Bambino”, ul. Górki 17 A/5, Poznań, tel. 730 701 378, kontakt@szkola-bambino.pl Bezpłatna Szkoła Rodzenia DzieciOK, ul. Katowicka 67 B/104, Poznań, tel. 600 912 769, info@dzieciok.pl Centrum Opieki Okołoporodowej Mamutek, ul. Ratajczaka 35, Poznań, tel. 691 797 447, mamutek@mamutek.eu Bezpłatna Szkoła Rodzenia HEGET, ul. Kancierska 2, Poznań, tel. 795 884 422, biuro@heget.pl, heget.pl Bezpłatna Naramowicka Szkoła Rodzenia, ul. Boranta 15, Poznań, tel. 530 603 862 Bezpłatna Szkoła Rodzenia Mama i Ja, ul. Kochanowskiego 6, Poznań, mamaija.biuro@gmail.com, mamaijainfo.pl Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Jeleniogórska 16, Poznań, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl

PRUDNIK Szkoła Rodzenia w PCM SA, ul. Szpitalna 14, Prudnik, tel. 77 406 78 99, pcm@pcm.prudnik.pl Szkoła Rodzenia ABC Dobry Start, ul. Kościuszki 36/1, Prudnik, tel. 77 436 30 39

PSZÓW Szkoła Rodzenia przy NZOZ „Vitamed”, ul. Andersa 22, Pszów, tel. 32 729 10 92

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Lift-Med, ul. Cegielniana 14, Rybnik, tel. 32 440 88 99, rejestracja@liftmed.pl

RZESZÓW Szpital Specjalistyczny Pro-Familia, ul. Witolda 6 B, Rzeszów, tel. 17 773 57 00, pro-familia.pl

Coachingowa szkoła rodzenia i karmienia Lakta Vita, ul. Zagłoby 8/8, Rzeszów, tel. 664 156 366, laktavita.pl Szkoła Rodzenia przy szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie, ul. Lwowska 60, Rzeszów, tel. 17 866 40 07, szpital2.rzeszow.pl Szkoła rodzenia przy CM MEDYK, ul. Leska 2, Rzeszów, tel. 505 583 988 Szkoła Rodzenia przy szpitalu miejskim, ul. Czackiego 2, Rzeszów, tel. 17 861 10 31, do 37 i 39 w. 356

STARY SĄCZ

Szkoła Rodzenia przy Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej, ul. Karowa 2, Warszawa, tel. 22 596 62 84, sekretariat@szpitalkarowa.pl

NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni przy przedszkolu „Wesołe Nutki”, ul. Jana Czecha 7, Stary Sącz

SZCZECIN Szkoła Rodznenia „Nowe Życie” przy Centrum Edukacji Okołoporodowej ul. Więckowskiego 1/5 (I p.), Szczecin, tel. 509 508 109, info@szkolarodzenia-ceo.pl Bezłatna Szkoła Rodzenia, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 11, Szczecin tel. 505 142 449, info@szkolarodzenia.szczecin.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Narodzin MAMMA, ul. Sowia 38, Szczecin-Kijewo, tel. 91 462 80 00, recepcja@centrumnarodzin.pl Szkoła Rodzenia im. św. Joanny Beretty Molli, ul. Rayskiego 25/2, Szczecin, tel. 692 359 179, biuro@szkolarodzenia.org

SZCZYTNO Przyszpitalna Szkoła Rodzenia w Szczytnie, ul. Skłodowskiej 12, Szczytno, tel. 89 623 21 14

ŚRODA WIELKOPOLSKA

Centrum dla kobiet aKuku, Szkoła rodzenia, ul. Grzybowska 4/110, tel. 604 786 858, polozna@polozna.com.pl, polozna.com.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny SPZOZ, ul. Madalińskiego 25, Warszawa, tel. 22 451 26 00, przychodnia@szpitalmadalinskiego.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Medycznym Żelazna, ul. Żelazna 90, Warszawa, tel. 668 308 855, 22 255 98 18, dydaktyka@szpitalzelazna.pl Szkoła Rodzenia przy Przychodni Lekarskiej ORLIK, ul. Ostrobramska 101, Warszawa, tel. 22 506 54 84, rejestracja@przychodnia-orlik.pl

WROCŁAW Bezpłatna Szkoła Rodzenia ,,Świadomi Rodzice”, ul. Przyjaźni 54, Wrocław, tel. 607 855 212, mar.olb@interia.pl, fizjomedicum.pl Centrum Rodzicielstwa Bliskości Joanna Paluchiewicz, ul. Jedności Narodowej 118 A, Wrocław, tel. 662 130 197, kontakt@centrumrodzicielstwa.pl Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Tomaszowska 6/1, Wrocław, tel. 605 197 972, polozna.wroc@wp.pl

Szkoła Rodzenia przy Średskim Szpitalu Serca Jezusowego, ul. Żwirki i Wigury 10 (2 piętro), Środa Wielkopolska, tel. 517 809 953

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu, ul. H. M. Kamieńskiego 73 A, Wrocław, tel. 71 327 01 75, 661 924 261, sekretariat@wssk.wroc.pl

ŚWIĘTOCHŁOWICE

Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Hallera 188/1, Wrocław, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. A. Falkiewicza we Wrocławiu, ul. Warszawska 2, Wrocław, tel. 71 377 41 46, szpital@falkiewicza.internetdsl.pl

Szkoła Rodzenia przy ZOZ Świętochłowice, ul. Zubrzyckiego 36, Świętochłowice, tel. 602 304 796, zoz.net.pl, nowak@zoz.net.pl

SIECHNICE

TARNÓW

Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Kościelna 10/7 I piętro (osiedla Agata „Kraina Mowy”), Siechnice, tel. 505 197 972, polozna.wroc@wp.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim im. Świętego Łukasza w Tarnowie, ul. Lwowska 178 A, Tarnów, tel. 14 631 57 98, 696 372 722, sekretariat@lukasz.med.pl

SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE

Szkoła Rodzenia Humano przy Specjalistycznym Szpitalu im. E. Szczeklika w Tarnowie, ul. Spitalna 13, Tarnów, tel. 14 631 03 05

Szkoła rodzenia Zabrze, ul. Piłsudskiego 12d/9, Zabrze, tel. 693 467 182, 32 276 23 60, szkolarodzenia.zabrze@op.pl

TORUŃ

ZAMOŚĆ

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Siemianowiach Śląskich, ul. 1 Maja 9, Siemianowice Śląskie, tel. 32 228 30 30, 570 589 305, sekretariat@zozsiemianowice.pl

SOSNOWIEC Szkoła Taty i Mamy przy Fundacji Edukacji Zdrowotnej STIM, ul. Bohaterów Monte Cassino 44, Sosnowiec, tel. 796 113 723, szkola@fundacjastim.pl

PYSKOWICE Szkoła Rodzenia przy Szpitalu w Pyskowicach, ul. Szpitalna 2, Pyskowice, tel. 32 233 24 24

Centrum pomocy rodzinie i życiu, ul. Skautów 1, Sosnowiec, tel. 32 269 51 70, rodzina@sosnowiec.opoka.org.pl

Szkoła Rodzenia Beba, ul Wernera 33/37, Radom, tel. 570 236 920, biuro@beba.edu.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Inflacka, ul. Inflacka 6, Warszawa, tel. 22 697 33 33, 22 697 32 41, rejestracja@inflacka.pl

Szkoła Rodzenia Nasz Skarb, ul. Reformacka 4, Rzeszów, tel. 601 316 546, 506 436 323

Szkoła Rodzenia przy Sosnowskim Szpitalu Miejskim, ul. Szpitalna 1, Sosnowiec, tel. 32 413 03 95, 32 413 03 96, sekretariat@szpital.sosnowiec.pl

RADOM

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Mickiewicza 15, Stalowa Wola, tel. 723 626 693

STALOWA WOLA Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym w Stalowej Woli, ul. Staszica 4, Stalowa Wola, tel. 15 843 33 38, 15 843 33 58, szpital-stw.com

NZOZ Twoja Położna, ul. Olsztyńska 18 B, Toruń, tel. 733 617 400 Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. L. Rydgiera w Toruniu, ul. Św. Józefa 53-59, Toruń, tel. 56 679 31 41

WARSZAWA Szkoła Rodzenia „Dla Mamy i Taty”, ul. Łojewska 6, Warszawa, tel. 503 727 082 Beauty Mama, Szkoła Rodzenia Magdaleny Hryciuk, ul. Starodęby 10/49, Warszawa-Ursus, tel. 606 517 379, biuro@beautymama.com.pl

ZABRZE Szkoła rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Zabrzu, ul. Zamkowa 4, Zabrze, tel. 783 918 101, czkid@szpitalzabrze.pl

Szkoła Rodzenia przy Woj. Szpitalu im. Jana Pawła II, Kazimiera Rogucka, al. Jana Pawła II 10, Zamość, tel. 84 677 34 74, 84 677 34 85

ŻORY Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Żorach, ul. Dąbrowskiego 20, tel. 32 434 12 24, 32 434 12 45, szkolarodzenia@mzoz.zory.pl

Szkoła Rodzenia Centrum Dydaktycznego IPS, ul. Poleczki 40A, Warszawa, tel. 501 380 424 (zapisy), |663 805 824 (zapisy), k.wasilewska@ips.pl Szkoła Rodzenia Alina Rumowska, ul. Czerniakowska 231, Warszawa, tel. 605 304 657

www.dobra-mama.pl

newsy

Dobre adresy ACTIDERMA

BIELENDA

ANITA

BOBINI

anita.com

ATTIPAS BARTEK BEBETTO

baby-monsters.pl

bartek.pl bebetto.eu

BABYSAFE

/Kidy.pl

PSYCHOLOGICZNE SP. Z O.O.

caretero.pl dlawczesniaka.pl

KELO-COTE LIONELO

kelo-cote.pl

lionelo.com

MEDIDERM BABY

elemele.com.pl

MIRALEX

FARMINA

farmina.pl

MOTHERHOOD

ginexid.pl

gwp.pl

isis-pharma.pl

ELE MELE GINEXID

babysafe.pl

bodyboom.pl

DLA WCZEŚNIAKA

GDAŃSKIE WYDAWNICTWO ISIS PHARMA

bobini.pl

CARETERO

attipas.pl

bepanthen.pl

bielenda.pl

BODY BOOM

apcinstytut.pl

BABY MONSTERS

/Kidy.pl

BEPANTHEN BABY

actiderma.pl

ALANTAN alantan.pl APC INSTYTUT

Oto firmy, które WAM polecamy!

medidermbaby.pl

miralex.pl

MULTI-MAM

motherhood.pl

multi-mam.pl

OMEGAMED

omegamed.pl

OZNACZONE

oznaczone.pl

PEDICETAMOL

pedicetamol.pl

PHYTOPHARM

phytopharm.pl

PROLAB

prolabnaklo.pl

QUINNY

quinny.com

suavinex

suavinex.pl

SMARTPHARMA VAGICAL

smartpharma.com.pl

vagical.pl

BIO-Delikatesy dla Rodziców

Ekspert w żywieniu niemowląt i dzieci

www.kidy.pl

Ulubiony e-sklep polskich rodziców

•Pielęgnacja •Ochrona •Profilaktyka

MODA CIĄŻOWA

Do stosowania dla niemowląt, dzieci i dorosłych w przypadku dolegliwości spowodowanych suchością skóry i błon śluzowych.

kolekcja jesień/zima 2019

www.branco.pl/sklep/

ZABAWA W CIENIU

Dostępna w

NOWOŚĆ 2019 Pergola aluminiowa

Światowy lider w produKCji żagli, rolet i pERgoli

www.nesling.pl

Infolinia: 530 509 110

AUTOPROMOCJA

Jedynie

30 zł w tym koszty wysyłki

PRENUMERATA W SUPERCENIE! 6 wydań

+ niespodzianka*

Zamów już dziś: www.dobra-mama.pl/prenumerata prenumerata@grupadobrydom.pl * Niespodzianki dostępne do wyczerpania zapasów.

ISSN 2080-5551 INDEKS 256013 nr 5 (57) 2019 DOBRY DOM Sp. z o.o. Sp. Komandytowa 35-302 Rzeszów, ul. Litewska 10 | tel.: 17 852 52 20 | www.dobra-mama.pl, www.grupadobrydom.pl REDAKTOR NACZELNA DOMINIKA WIEWIÓRSKA dw@grupadobrydom.pl

Dyrektor Biura reklamy Krzysztof Babiarz reklama@grupadobrydom.pl

KOLPORTAŻ Mirosław Trawka mt@grupadobrydom.pl

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Joanna Lubiniecka | SYLWIA PRZYTUŁA redakcja@grupadobrydom.pl

ASYSTENT DS. MARKETINGU Małgorzata Lomper ml@grupadobrydom.pl

PRENUMERATA prenumerata@grupadobrydom.pl tel. 601 213 376

OPRACOWANIE GRAFICZNE Rafał Koziarz | rk@grupadobrydom.pl Grzegorz Piwko | gp@grupadobrydom.pl ANNA BRODZIAK | ab@grupadobrydom.pl

Dyrektor ds. Koordynacji Dorota Prokopiak dp@grupadobrydom.pl

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE Shutterstock

© Copyright by DOBRY DOM 2019 Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (wrzesień/październik 2019). Przewodnik DOBRA MAMA ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o ciąży oraz macierzyństwie, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w poznawaniu tajników ciąży, wychowania i pielęgnacji noworodków. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować z prowadzącym lekarzem ginekologiem lub innym stosownym specjalistą w danej dziedzinie. Wydawca nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W przypadku kontaktu z redakcją informujemy, iż Administratorem danych osobowych jest Dobry Dom Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie przy ulicy Litewskiej 10. Możesz zapoznać się z naszą Polityką prywatności, która znajduje się pod adresem www.grupadobrydom.pl/politykaprywatnosci

¢¢ ¢¢

¢¢

DOBRA MAMA 57

Articles inside

MAMA NA ZAKUPACH

JAK POŁĄCZYĆ PASJĘ I MACIERZYŃS TWO

MAMOZABIERZMNIE WPODRÓŻ

NA SPACER

KICHAJNA KURZI ROZTO CZA

DIETA MALUCHA

PIERWSZA KĄPIEL NOWO RODKA

ZBILANSOWANA DIETA

PROBIOTY KINA ZDROWIE

JAK PRZEBIEGA ZĄBKOWANIE

ZADBAJO SKÓRĘ

WALKA ZINFEKCJĄUDZIECKA

Mleo mamy od luą

KARMIENIE NATURALNE WCZEŚNIAKÓW

ZAPOBIEGAJINFEKCJOMINTYMNYM

Beziezna i funjonalna pr ze t rzeŃ dzie cka

WYBIERAMY FOTELI K

ANITA WSPIERA MAMY

IDEALNEDLA WCZEŚNIAKA

PORÓD PRZED CZASEM

Mama karm iącabutelą