Ε
Ι
Δ
Ι
Κ
Ή
Έ
Κ
Δ
Ο
Σ
Η
Γ
Ι
Α
Τ
Η
Δ
Ι
Ε
Θ
Ν
Η
Ε
Κ
Θ
Ε
Σ
Η
FRANCE
Θ
Ε
Σ
Σ
Α
Λ
Ο
Ν
Ι
Κ
docΔΕΘ GB
Ο θεσμός της παγκόσμιας καινοτομίας
INDIA
USSR
CHINA
USA
Documento Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018
Η
Σ
2
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
Επιστροφή στον δυναμισμό του παρελθόντος Ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης για την έκθεση και τις αναπτυξιακές ανάγκες της συμπρωτεύουσας
Κείμενο Γιάννης Μπουτάρης Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Κ
άθε χρόνο με αφορμή τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης μου ζητούν να πω την άποψή μου για τον θεσμό, τη σχέση του με την πόλη και το αποτύπωμά του σε αυτήν. Προφανώς τόσο ο θεσμός όσο και το αποτύπωμα που αφήνει στην πόλη έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη και την οικονομία. Αντιστοίχως, αναλύοντας το θέμα της ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης δεν γίνεται παρά να τίθενται κάποια ζητήματα που η πόλη βάζει ξανά και ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την κεντρική διοίκηση. Σε ό,τι αφορά τη Γενική Εκθεση του Σεπτέμβρη, υπήρξε κάποτε ατμομηχανή ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης προσελκύοντας τον εμπορικό κόσμο της χώρας αλλά και του κόσμου, γεμίζοντας την πόλη με επισκέπτες που κατέκλυζαν τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και την αγορά, δημιουργώντας ένα κλίμα γιορτής και ανάτασης καθώς η διοργάνωση «άνοιγε» τη νέα σεζόν. Δυστυχώς, από κάποια στιγμή και έπειτα μετατράπηκε σε θέατρο πολιτικών εξαγγελιών και εξελίξεων, χάνοντας τον εμπορικό της χαρακτήρα και αντ’ αυτού προσελκύοντας διαδηλωτές –και μαζί με αυτούς χιλιάδες αστυνομικούς–, με το κέντρο της πόλης αποκλεισμένο τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους ίδιους τους επισκέπτες της έκθεσης. Τα τελευταία χρόνια πάντως, και με την καθοριστική συνεισφορά της διοίκησης της εταιρείας, η ΔΕΘ έχει ανακτήσει το εμπορικό της στίγμα και παράλληλα μοιάζει να επιστρέφει στον ψυχαγωγικό χαρακτήρα της, χάρη στον οποίο δικαίως είχε καταστεί πόλος έλξης της βόρειας Ελλάδας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο εκθεσιακός κλάδος γενικώς στρέφεται πλέον προς τις κλαδικές εκθέσεις, τότε πιστεύω ότι σωστά επιλέγουμε την πορεία προς μια μεγάλη σύγχρονη εμποροπανήγυρη. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε μια ουσιαστική συζήτηση για την ταυτότητα που επιθυμούμε να έχει η έκθεση, ώστε και το μάστερ πλαν που θα καθορίσει και το μέλλον του φορέα να βασιστεί πάνω σε αυτό.
Αν λάβουμε υπόψη ότι ο εκθεσιακός κλάδος γενικώς στρέφεται πλέον προς τις κλαδικές εκθέσεις, τότε πιστεύω ότι σωστά επιλέγουμε την πορεία προς μια μεγάλη σύγχρονη εμποροπανήγυρη
Πέρα από την ίδια τη ΔΕΘ, όμως, η συζήτηση δεν μπορεί να αφήσει απέξω θέματα ανάπτυξης της πόλης. Αναπόφευκτα λοιπόν τίθεται το θέμα των βασικών υποδομών της Θεσσαλονίκης οι οποίες πρέπει να ενισχυθούν. Η πόλη πρέπει να αποκτήσει λιμάνι και αεροδρόμιο που να λειτουργούν με ανταγωνιστικούς όρους, σοβαρό δίκτυο αστικών συγκοινωνιών αλλά και ένα αξιόπιστο σύστημα υποδομών και αστικής κινητικότητας που θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στο μετρό και παράλληλα με τα άλλα αναγκαία έργα, όπως η παράκτια συγκοινωνία και το τραμ. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και τα έργα που αναμένουμε να ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα, όπως η ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας και της πλατείας Φαναριωτών και η διαπλάτυνση της παλιάς παραλίας με ξύλινο deck.
Τα θέματα υποδομών είναι πάγια αιτήματα της πόλης καθώς αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξή της. Επιπλέον, όμως, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής πρέπει να αντιμετωπιστούν τρία επίσης σημαντικά ζητήματα. Το πρώτο αφορά το παραλιακό μέτωπο της πόλης και την ανάγκη να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της χρήσης του στην πόλη. Αυτήν τη στιγμή τα τμήματα από τον Λευκό Πύργο έως το Μακεδονία Παλλάς, από το Μέγαρο Μουσικής έως τον Κελλάριο Ορμο και από την οδό Μαρίας Κάλλας έως την εκκλησία Κυρίλλου και Μεθοδίου δεν ανήκουν στον δήμο. Μόλις αυτό το πάγιο αίτημα του Δήμου Θεσσαλονίκης ικανοποιηθεί θα ανοίξει ο δρόμος για την αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου προς όφελος των πολιτών. Το δεύτερο ζήτημα αφορά τον Θερμαϊκό κόλπο και την ευθύνη για τον καθαρισμό και τη φροντίδα του. Το ζητούμενο βεβαίως είναι αυτή την ευθύνη να την αναλάβει ένας φορέας –το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ή κάποιος άλλος φορέας διαδημοτικής συνεργασίας–, ώστε να μην παρουσιάζεται το φαινόμενο της πολυδιάσπασης αρμοδιοτήτων και να μην προκύψει και πάλι ανάγκη να βασιστούμε στη φιλοτιμία κάποιου χορηγού. Το τρίτο αφορά την αναβάθμιση της νοτιοανατολικής πύλης της πόλης, για την οποία πρέπει να αρθούν τα εμπόδια. Πρόκειται για έργο που περιλαμβάνει τη διάνοιξη της οδού Ψελλού, η οποία αποτελεί και προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του μετρό σε σχέση με τη λειτουργία του τερματικού σταθμού της Νέας Ελβετίας. Τέλος, το ουσιαστικό υπόβαθρο για να μπορέσει η αυτοδιοίκηση να εξυπηρετήσει αποτελεσματικά την πόλη στο σύνολό της είναι το μητροπολιτικό σύστημα αστικής διακυβέρνησης, το οποίο θα βασίζεται σε πολυτομεακές συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, στη διαφάνεια και τη χρηστή οικονομική διαχείριση. Αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνουμε πράξη το όραμά μας για μια Θεσσαλονίκη εξωστρεφή, φιλόξενη και συμμετοχική, ανοιχτή και ταυτόχρονα σύγχρονη και λειτουργική, που να διασφαλίζει την ευημερία των πολιτών της.
4
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
25 17
εκθέσεις και θεματικές εκδηλώσεις θα φιλοξενηθούν στο εκθεσιακό κέντρο το 2018
εκθέσεις και θεματικές εκδηλώσεις φιλοξενήθηκαν στο εκθεσιακό κέντρο το 2011
500.000 επισκέπτες το 2011
1.000.000
επισκέπτες προβλέπονται το 2018
107 287
ημέρες λειτουργίας του εκθεσιακού κέντρου το 2011
ημέρες λειτουργίας του εκθεσιακού κέντρου το 2018
Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον Ο διευθύνων σύμβουλος της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης γράφει για το σήμερα και το αύριο του θεσμού
Κείμενο Δρ Κυριάκος Ποζρικίδης Διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ – Helexpo
Μ
ε κυρίαρχα χαρακτηριστικά της την εξωστρέφεια, τον διεθνή αέρα, την καινοτομία, την επι-
χειρηματικότητα και την ψυχαγωγία, η 83η ΔΕΘ θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον των επισκεπτών με τις δεκάδες εκδηλώσεις και θεματικές ενότητές της από τις 8 έως τις 16 Σεπτεμβρίου. Με περισσότερους από 1.500 εκθέτες και πλήρη εκθεσιακή κάλυψη στεγασμένου και υπαίθριου χώρου, η 83η ΔΕΘ είναι η μεγαλύτερη της τελευταίας δεκαετίας. Η φετινή διοργάνωση είναι η πλέον διεθνοποιημένη των τελευταίων ετών, με την πα-
ρουσία των ΗΠΑ ως τιμώμενης χώρας να δίνει τον τόνο των διεθνών συμμετοχών. Η τιμώμενη χώρα και οι άλλες συμμετοχές Οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρνουν στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης –συγκεκριμένα στο Περίπτερο 13– πενήντα δύο αμερικανικές εταιρείες-κολοσσούς, κυρίως του τεχνολογικού κλάδου, που παρουσιάζουν τα σύγχρονα επιτεύγματά τους. Από
τη Microsoft, την Google και τη Hewlett Packard μέχρι τη Cisco και την Coca-Cola, η αμερικανική επιχειρηματική παρουσία είναι ιδιαίτερα δυναμική. Πέραν όμως της αμερικανικής παρουσίας, συνολικά οι διεθνείς συμμετοχές στη φετινή διοργάνωση είναι σημαντικές. Ο αριθμός των ξένων συμμετοχών ανέρχεται φέτος σε 22 έναντι 18 της προηγούμενης διοργάνωσης, ενώ έχει αυξηθεί κατά 40% ο εκθεσιακός χώρος που καταλαμβάνουν. Μάλιστα, για πρώτη φορά συμμετέχουν στη ΔΕΘ η Πορτογαλία και το Ουζμπεκιστάν. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η συμμετοχή της Ινδίας είναι ιδιαίτερα αυξημένη και λειτουργεί και ως προπομπός για την 84η ΔΕΘ, στην οποία θα είναι τιμώμενη χώρα. Με μεγάλη συμμετοχή έρχεται και η Κίνα, συνεχίζοντας την περσινή επιτυχημένη παρουσία της, όταν είχε εκείνη την ιδιότητα της τιμώμενης χώρας. Σημαντικός όμως είναι και ο επιχειρηματικός χαρακτήρας της 83ης ΔΕΘ. Η φετινή διοργάνωση θα υποδεχτεί 100 ελληνικές start-ups στο Περίπτερο 12 που θα αναδείξουν το πρόσωπο μιας
6
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
Οι προοπτικές ανάπτυξης Στο πλαίσιο αυτό η διεθνοποίηση, ο εμπλουτισμός των εκθεσιακών δραστηριοτήτων και οι αξιόπιστες συνέργειες για την επέκταση σε νέα αντικείμενα, όπως τα θεματικά πάρκα, είναι οι προτεραιότητες της ΔΕΘ – Helexpo για το 2018. Την τελευταία εξαετία ο εθνικός εκθεσιακός φορέας αύξησε κατά 168% τις ημέρες λειτουργίας του εκθεσιακού κέντρου της Θεσσαλονίκης, ενώ πρόσθεσε οχτώ νέες εκθέσεις και θεματικά αφιερώματα στις διοργανώσεις του. Το 2018 οι προβλέψεις για τον αριθμό των επισκεπτών στις εκθέσεις, τις εκδηλώσεις και στα θεματικά πάρκα της εταιρείας κάνουν λόγο για ένα εκατομμύριο άτομα, έναντι 500.000 το έτος 2011. Η ανάπτυξη της ΔΕΘ – Helexpo από το 2011 έως το 2018 αποτυπώνεται με χειροπιαστά μεγέθη: το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης θα λειτουργήσει φέτος 287 ημέρες (107 το 2011), θα φιλοξενήσει 25 εκθέσεις και θεματικές εκδηλώσεις (17 το 2011), καθώς και 210 εκδηλώσεις τρίτων (92 το 2011). Στο πεδίο της διεθνοποίησης έχουν προωθηθεί συμφωνίες συνεργασίας με τις εκθέσεις της Καντόνας, του Σεντζέν, της Τεχεράνης, με τη Reed Exhibitions, τη Fiera Di Roma (ήδη λειτουργεί στην Ιταλία το Εργοστάσιο & Μουσείο Σοκολάτας, το πρώτο εκθεσιακό προϊόν της ΔΕΘ – Helexpo που εξάγεται), αλλά και τη ρωσική Roscongress καθώς και με όλους τους βασικούς εκθεσιακούς οργανισμούς των Βαλκανίων. Επεται συνέχεια με πρωτοβουλίες επέκτασης των συνεργασιών της εταιρείας στις ΗΠΑ, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός πως οι ΗΠΑ είναι η τιμώμενη χώρα στην 83η ΔΕΘ, ενώ εξετάζεται η φιλοξενία των θεματικών πάρκων και σε άλλες ξένες αγορές.
άλλης Ελλάδας, σε μια πρωτοβουλία του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και της ΔΕΘ – Helexpo. Το ελληνικό επιχειρείν δίνει και φέτος ψήφο εμπιστοσύνης στην έκθεση, ενώ ο επιχειρηματικός χαρακτήρας της είναι ενισχυμένος υπό την ομπρέλα και τη συμμετοχή της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος. Παράλληλα, θεματικά αφιερώματα που καλύπτουν ευρύ πεδίο ενδιαφερόντων, από την εκπαίδευση, την αυτοκίνηση, την ενέργεια μέχρι την ομορφιά, τη γαστρονομία και το e-gaming, υποδέχονται τους επισκέπτες με πολλές δράσεις και εκδηλώσεις. Πλούσιο είναι και το πρόγραμμα των music events της 83ης ΔΕΘ με μεγάλα ονόματα και μία συναυλία κάθε μέρα, την οποία οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθούν με το εισιτήριο εισόδου στην έκθεση. Το εκθεσιακό τοπίο Οσον αφορά τις αναπτυξιακές παραμέτρους τις οποίες έχει προκρίνει ο εθνικός εκθεσιακός φορέας, χωρίς αμφιβολία η ΔΕΘ – Helexpo αποτελεί περίπτωση επιχείρησης που έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να αναπτύσσει για τον εαυτό της εξωστρεφή δράση και να υλοποιεί επενδύσεις, αλλά και να ωθεί χιλιάδες άλλες εγχώριες, δυναμικές και καινοτόμες εταιρείες να ανοίξουν τα φτερά τους στο εξωτερικό. Είναι το είδος της δραστηριότητάς μας τέτοιο που μέσα από τις εκθέσεις, τα συνέδρια και τις εκδηλώσεις μας επιτυγχάνονται νέες εμπορικές συνεργασίες, υπογράφονται συμφωνίες και προωθούνται επενδύσεις. Παρόλο που ο ψηφιακός κόσμος έχει αλλάξει και θα μεταβάλει ακόμη περισσότερο και τον δικό μας τομέα, εντούτοις οι εμπορικές εκθέσεις ως χώρος επικοι-
νωνίας παραμένουν σημαντικές. Η προσωπική επαφή και η συνάντηση είναι πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία και οι εμπορικές εκθέσεις είναι σημεία συνάντησης. Δεν αρκεί όμως να ενοικιάζεις τον χώρο, αλλά χρειάζονται και επιπρόσθετες παροχές. Ο στόχος ο δικός μας, ως διεθνούς διοργανωτή εμπορικών εκθέσεων, είναι να παρέχουμε υπη-
ρεσίες στους πελάτες μας 365 ημέρες τον χρόνο. Οι διοργανωτές εκθέσεων αποτελούν πλέον communication provider για τους πελάτες τους. Ο πυρήνας της δράσης μας πρέπει να είναι η δημιουργία επιτυχημένης επιχειρηματικής και εμπορικής συνεργασίας, επικοινωνίας και δικτύωσης, τόσο εικονικής όσο και φυσικής.
Η συμβολή της ΔΕΘ – Helexpo στην οικονομία Ο ΆΞΟΝΑΣ της εξωστρέφειας είναι κυρίαρχο πεδίο της δραστηριότητάς μας, αλλά και οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση αποτελούν στοιχεία τα οποία χαρακτηρίζουν άμεσα και έμμεσα την πολυεπίπεδη ανάπτυξη που υλοποιούμε με συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Η ΔΕΘ – Helexpo μέσα από τις εκθέσεις και τα γεγονότα που διοργανώνει ευνοεί τις επενδύσεις και τονώνει την οικονομία κάθε περιοχής στην οποία πραγματοποιούμε μικρότερες ή μεγαλύτερες δράσεις. Στο πλαίσιο αυτό παραθέτω ορισμένα στοιχεία από μελέτη για την τουριστική διάσταση του προγράμματος φιλοξενίας εμπορικών επισκεπτών (Hosted Buyers Programme) της ΔΕΘ – Helexpo και μια αποτίμησή του για τη χρονική περίοδο 2014-2016. Μόνο μέσα στην τριετία 20142016 έχουν φιλοξενηθεί
συνολικά 1.176 ξένοι εμπορικοί επισκέπτες σε 23 διαφορετικές κλαδικές εκθέσεις της ΔΕΘ – Helexpo, πραγματοποιώντας πάνω από 17.000 προκαθορισμένα ραντεβού (b2b meetings) με εκθέτες (περίπου 15 ραντεβού κατά μέσο όρο κάθε εμπορικός επισκέπτης). Από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα των παραπάνω εμπορικών επισκεπτών διαπιστώθηκαν συνοπτικά τα εξής: • Το 31,5% των συμμετεχόντων στην έρευνα αναφέρει ότι κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη επισκέφτηκε τα καταστήματα εστίασης της πόλης, το 22% αναφέρει ότι πραγματοποίησε αγορές από τα καταστήματα της πόλης, το 19,2% αναφέρει ότι επισκέφτηκε τους τουριστικούς πόρους της πόλης και το 9,3% ότι επισκέφτηκε τους τουριστικούς πόρους της γύρω περιοχής.
• Το 50,8% των ερωτώμενων αναφέρει ότι θα επέλεγε τη Θεσσαλονίκη ως τουριστικό προορισμό, το 29,9% αναφέρει ότι μάλλον θα την επέλεγε, ενώ το 13,9% δεν εκφέρει άποψη. Αντίθετα, αρνητικό στο ενδεχόμενο επιλογής της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού δηλώνει μόλις το 5,4% των ερωτώμενων. • Οι ερωτώμενοι σε ποσοστό 65,4% επισκέφτηκαν τη Θεσσαλονίκη ως τουρίστες μετά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Hosted Buyers της ΔΕΘ – Helexpo, έναντι 34,6% που δεν επισκέφτηκαν ξανά την πόλη. Τα στοιχεία αυτά είναι απολύτως ενδεικτικά για το πόσο επηρεάζει την τοπική οικονομία η εκθεσιακή δραστηριότητα. Ηδη εκτός από τη Θεσσαλονίκη διοργανώνουμε ή συνδιοργανώνουμε εκθέσεις στην Κομοτηνή, την Καστοριά, τη
Σημαντικός είναι ο επιχειρηματικός χαρακτήρας της 83ης ΔΕΘ. Η φετινή διοργάνωση θα υποδεχτεί 100 ελληνικές start-ups στο Περίπτερο 12 που θα αναδείξουν το πρόσωπο μιας άλλης Ελλάδας
Λάρισα και τη Λαμία. Στην Αθήνα ο στρατηγικός στόχος μας είναι να υλοποιήσουμε οχτώ εκθεσιακές εκδηλώσεις μέχρι το 2020.
Ανάπλαση εκθεσιακού κέντρου
Τέλος, μεγάλο στοίχημα για τον εκθεσιακό φορέα αποτελεί η ανάπλαση του υπάρχοντος Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου της Θεσσαλονίκης με την παράλληλη δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου στο κέντρο της πόλης. Η δημιουργία ενός εμβληματικού εκθεσιακού κέντρου, ενός τοπόσημου που θα χαρακτηρίζει την πόλη για τις επόμενες δεκαετίες, θα συμβάλει καθοριστικά τόσο στον εκσυγχρονισμό και τη λειτουργικότητα των εγκαταστάσεων της εταιρείας όσο και στην «πράσινη» αξιοποίηση του χώρου.
8
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
κη το Coca-Cola Pop-Up Store, ένα πρωτοποριακό κατάστηµα µε συλλεκτικά προϊόντα. Επίσης θα παρουσιάσει την πρωτοβουλία Zero Waste Cities για πόλεις µε µηδενικά απορρίµµατα. Η Google φέρνει στη Θεσσαλονίκη τεχνολογικές εφαρµογές όπως το Google Earth και το Google Arts & Culture σε έναν φυσικό χώρο για τους επισκέπτες της έκθεσης. Παράλληλα θα παρουσιάσει δράσεις για την εκµάθηση τεχνολογικών δεξιοτήτων. Η παρουσία της IBM θα στρέ-
φεται γύρω από τις πιο πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις σε τοµείς όπως το Cloud Computing, η τεχνητή νοηµοσύνη, οι κβαντικοί υπολογιστές, το Blockchain και το Internet of Things, ενώ τις δικές τους τεχνολογικές εφαρµογές θα παρουσιάσουν και οι Cisco και Hewlett Packard. Ισχυρή θα είναι επίσης η παρουσία των αµερικανικών φαρµακοβιοµηχανιών, µε εταιρείες όπως η Pfizer, η Janssen-Cilag Pharmaceutical SACI Johnson & Johnson, ενώ δυναµικό παρών δίνει επίσης ο κλάδος της αµερικανικής εκπαίδευσης µε κορυφαία αµερικανικά εκπαιδευτήρια όπως το Rutgers University του Νιου Τζέρσεϊ και το Webster University, αλλά και ακαδηµαϊκά ιδρύµατα που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα όπως το New York College, το διεθνές εκπαιδευτήριο Pinewood, το Κολλέγιο Ανατόλια και η Αµερικανική Γεωργική Σχολή, καθώς και το ίδρυµα Fulbright. Η Lockheed Martin έχει ως στόχο να αναδείξει στρατιωτικά προγράµµατα που έχει πραγµατοποιήσει κατά την εβδοµηντάχρoνη συνεργασία της µε το ελληνικό κράτος, όπως τα F-16, τα C-130 και τα P-3. Επιπλέον, για πρώτη φορά στην Ελλάδα διοργανώνεται το Hall of Games. Πρόκειται για ένα entertainment πάρκο το οποίο απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, καθώς θα υπάρχει παρουσίαση και αναδροµή από τα παλαιά arcade games µε τα οποία µεγάλωσε η προηγούµενη γενιά έως τα virtual reality που ζει η σηµερινή. Ανάµεσα στο πλήθος των εκδηλώσεων ξεχωρίζει η διοργάνωση των ηµιτελικών και των τελικών του League of Legends Greek Championship, του µεγαλύτερου League of Legends πρωταθλήµατος στα Βαλκάνια, το οποίο φέτος αποτελεί για πρώτη φορά τον επίσηµο συνεργάτη της Riot Games. Επίσης θα πραγµατοποιηθεί το Τhe Mindspark, το µεγαλύτερο event για το µάρκετινγκ, τη δηµιουργικότητα και την καινοτόµα σκέψη, σε ένα διήµερο γνώσης, έµπνευσης και ανακάλυψης.
Η φετινή έκθεση γίνεται smoke free με τη συνέργεια της Παπαστράτος
και διευθύνων σύμβουλος της Παπαστράτος Χρήστος Χαρπαντίδης. Η smoke free ΔΕΘ σίγουρα δεν θα δώσει λύση στο μεγάλο πρόβλημα του καπνίσματος, μπορεί όμως να γίνει η αρχή μιας μεγάλης αλλαγής. Της αλλαγής στη στάση και τη συμπεριφορά μας γύρω από το τσιγάρο. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας πάνω από 1,1 δισ. άνθρωποι θα συνεχίσουν να καπνίζουν, ενώ παρά τη μείωση στη χώρα μας τα ποσοστά των καπνιστών παραμένουν υψηλά. Ευχή όλων, καπνιστών και μη, είναι η φλόγα που άναψε η ΔΕΘ μέσω της smoke free πρωτοβουλίας της να παραμείνει αναμμένη.
Στον θαυµαστό κόσµο της 83ης ∆ΕΘ Στη φετινή έκθεση θα συμμετάσχουν εξήντα αμερικανικές εταιρείες που αντιπροσωπεύουν τρισεκατομμύρια δολάρια σε κύκλο εργασιών
Η
µεγαλύτερη ∆ΕΘ της τελευταίας εικοσαετίας, που φιλοδοξεί να αναδείξει το πρόσωπο µιας άλλης Ελλάδας, άνοιξε τις πύλες της. Με παρουσία εξήντα αµερικανικών επιχειρήσεων-κολοσσών –καθώς τιµώµενη χώρα είναι οι ΗΠΑ– κυρίως από τους τοµείς της τεχνολογίας και της ψηφιακής οικονοµίας, αλλά και µε τη συµµετοχή επιχειρήσεων από όλη την Ελλάδα κάτω από
την οµπρέλα της Κεντρικής Ενωσης Επιµελητηρίων (συνολικά 48 επιµελητήρια από όλη τη χώρα έναντι 43 πέρυσι, µε 360 επιχειρήσεις έναντι 340 πέρυσι) και 130 ελληνικών start-ups, οι επισκέπτες της 83ης ∆ΕΘ θα έχουν την ευκαιρία να δουν πράγµατα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ενδεχοµένως συνολικά στα Βαλκάνια, όπως έναν προσοµοιωτή πτήσης µε F-35! Μεταξύ άλλων η Microsoft, η οποία συµµετέχει φέτος για πρώτη φορά στη ∆ιεθνή Εκθε-
ση Θεσσαλονίκης, θα παρουσιάσει σε ειδικό θάλαµο τα άκρως εντυπωσιακά Microsoft Hololens – ο πρώτος αυτοτελής ολογραφικός υπολογιστής, που επιτρέπει στον χρήστη να ασχολείται µε το ψηφιακό περιεχόµενο και να αλληλεπιδρά µε ολογράµµατα στον κόσµο γύρω του (mixed reality). Παράλληλα θα διοργανώσει µια σειρά εκδηλώσεων µε αιχµή τις νεοφυείς επιχειρήσεις και την καινοτοµία. Η Coca-Cola θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στη Θεσσαλονί-
Eκθεση ελεύθερη από καπνό ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ από 1.500 εκθέτες η φετινή ΔΕΘ συγκεντρώνει τα βλέμματα όλου του κόσμου, ενώ αναμένεται να σπάσει ρεκόρ σε αριθμό επισκεπτών. Ομως το μεγάλο στοίχημα για τη ΔΕΘ δεν βρίσκεται αποκλειστικά στα εισιτήρια που θα κόψει. Για πρώτη φορά στην ιστορία της η έκθεση-ορόσημο της Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει μια μεγάλη και τολμηρή πρωτοβουλία. Γίνεται smoke free. Οι επισκέπτες του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης θα πρέπει φέτος να μείνουν άκαπνοι, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο τμήμα της έκθεσης. Εκτός από τους κλειστούς χώρους η έκθεση θα είναι smoke free και στους εξωτερικούς χώρους, παροτρύνοντας τους
αμετανόητους καπνιστές να ανάβουν το τσιγάρο τους μόνο στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους της.
Smoke free με υποστηρικτή τον Παπαστράτο
Η ΔΕΘ βρήκε ανέλπιστους συμμάχους στην προσπάθειά της να φέρει μια νέα κουλτούρα σχετικά με το κάπνισμα. Οσο περίεργο και αν φαντάζει, τη smoke free ΔΕΘ υποστηρίζει και μάλιστα φανατικά μια καπνοβιομηχανία, η Παπαστράτος. Να θυμίσουμε ότι εδώ και λίγους μήνες η ιστορική καπνοβιομηχανία σταμάτησε οριστικά την παραγωγή τσιγάρων. Μέσα από μια επένδυση-
μαμούθ ύψους 300 εκατ. ευρώ η Παπαστράτος στρέφεται πλέον αποκλειστικά στην παραγωγή μιας νέας γενιάς καινοτόμων καπνικών προϊόντων με στόχο να κάνει το τσιγάρο παρελθόν. «Η smoke free ΔΕΘ φέρνει πιο κοντά ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο. Ενα μέλλον για το οποίο η Παπαστράτος εργάζεται ήδη. Εχουμε περάσει σε μια νέα εποχή όπου η παραγωγή τσιγάρων αποτελεί πλέον παρελθόν. Στόχος μας είναι ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο. Η πρωτοβουλία της ΔΕΘ είναι σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτός είναι ο λόγος που την υποστηρίζουμε, όπως θα κάνουμε και στο μέλλον με κάθε πρωτοβουλία που λέει όχι στο τσιγάρο» δήλωσε ο πρόεδρος
10
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
01
Στιγμές από την ιστορία της ΔΕΘ Η Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης ήταν, είναι και θα είναι λαμπρό πεδίο δράσης για την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την επινοητικότητα, την εμπορική δραστηριότητα, τον πολιτισμό και το αθλητικό πνεύμα
1926
3-17 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Ο Χρήστος Τσιγκιρίδης παρουσιάζει ραδιοφωνικό σταθμό με την ευκαιρία της πρώτης έκθεσης. Στο περίπτερο Παστέρ οι ενδιαφερόμενοι βρίσκουν τη ριζική θεραπεία της συφίλιδος και των ρευματισμών. Η εταιρεία Ψωρούλα εξασφαλίζει παραγωγή ρεύματος 4.500 κηρίων με τη μηχανή ακάθαρτου πετρελαίου Σκάνδια. Αρτος και θεάματα: Διοργανώνονται λεμβοδρομίες, ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ του Ηρακλή και της Σλάβια Σόφιας, θεατρικές παραστάσεις και προβολές κινηματογραφικών ταινιών. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Στο περίπτερο του Φιξ η μπίρα κόστιζε 1 δραχμή.
1927
18 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Στο περίπτερο της Ουγγαρίας υπάρχουν ραδιοτηλέφωνα από τα οποία ο επισκέπτης ακούει παραδοσιακή μουσική της χώρας των Μαγυάρων. Αρτος και θεάματα: Τις βραδινές ώρες στον εκθεσιακό χώρο λειτουργεί βαριετέ, ενώ καθημερινά η στρατιωτική μπάντα παίζει εμβατήρια.
02
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
ακό Μονοπώλιο Καπνού μοιράζει δωρεάν δείγματα στους θεριακλήδες.
Τα καφενεία που βρίσκονται στον εκθεσιακό χώρο καταγγέλλονται για αισχροκέρδεια.
1928
30 Σεπτεμβρίου – 16 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζονται τα λονδρέζικα γραμμόφωνα Apollo και Decca και τα αμερικανικής κατασκευής Brunswick Colombia, οι γραφομηχανές Remington, οι ραπτομηχανές Singer και τα αυστριακά ρουλεμάν Steyr – Werke. Αρτος και θεάματα: Στο Περίπτερο 5Β η εταιρεία Λάιφ Σέυβερς μοίραζε δωρεάν καραμέλες. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ο πρώτος Ελληνας πρωθυπουργός που επισκέπτεται την έκθεση.
1930
14-30 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο περίπτερο Φύτριχ οι φαλακροί μπορούν να μάθουν πώς θα βγάλουν μαλλιά. Αρτος και θεάματα: Ακροβάτης ποδηλατεί πάνω σε σύρμα μήκους 50 μ., τεντωμένο 20 μ. πάνω από το έδαφος, έχοντας μια κοπέλα στην πλάτη. Για τους συλλέκτες πληροφοριών: Κάθε απόγευμα το Αυστρι-
Από τη θεραπεία της συφίλιδος και των ρευματισμών το 1926 έως τις εκθέσεις του 21ου αιώνα με την τεχνολογία αιχμής στο προσκήνιο, η ΔΕΘ είναι η επιτομή της καινοτομίας των τελευταίων 100 χρόνων INF0
Οι φωτογραφίες και το υλικό του αφιερώματος προέρχονται από τα βιβλία «Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης, 1926-2017» και «Ιστορίες της Εκθεσης» (και τα δύο είναι έκδοση της ΔΕΘ-Helexpo) του δρα Κυριάκου Ποζρικίδη
1931
13-28 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Το Αυστριακό Μονοπώλιο Καπνού παρουσιάζει τον απονικοτινισμένο καπνό. Αρτος και θεάματα: Ο «γύρος του θανάτου» από τον Μπίλι Γουόρντ και τη γυναίκα του, το «γραντ ρου», ένα είδος προσομοιωτή πτήσης, ο «οίκος του γέλωτος» με τους παραμορφωτικούς καθρέφτες και ο «χορός του τάπητα», παιχνίδι αντίστοιχο με το σημερινό ταψί του λούνα παρκ. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
1.253 δρχ. κοστίζει το αεροπορικό εισιτήριο Αθήνα – Θεσσαλονίκη με επιστροφή με τα αεροσκάφη της Ελληνικής Εταιρείας Εναέριων Συγκοινωνιών.
1934
9 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Στο περίπτερο του Ερυθρού Σταυρού πραγματοποιείται εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας. Η Αυστροελληνική Εταιρεία παρουσιάζει τσιγάρα χωρίς ή με ελάχιστη νικοτίνη (τα γνωστά lights), χωρίς όμως ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Ο Σύλλογος Προστασίας Ελληνικών Προϊόντων διοργανώνει ανταγωνιστική έκθεση προς τη ΔΕΘ στο Ζηρίνειο Γυμναστήριο Κηφισιάς.
1935
8-30 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η γερμανική εταιρεία Telefunken παρουσιάζει για πρώτη φορά ραδιόφωνα παγκοσμίου λήψεως και το ιταλικό περίπτερο το πρώτο κλιματιστικό. Αρτος και θεάματα: Ο θίασος των νάνων από τη Βουδαπέστη αποτελεί την κορύφωση των δημόσιων θεαμάτων.
1936
6-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζονται οι πρώτες μάσκες προστασίας σε περίπτωση χημικού πολέμου.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών: Για πρώτη φορά στην ιστο-
ρία του θεσμού μέλος της βασιλικής οικογένειας, ο Παύλος Γλύξμπουργκ, πραγματοποιεί τα εγκαίνια της έκθεσης.
1938
11 Σεπτεμβρίου – 21 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Ο γερμανικός ναζισμός, ο ιταλικός φασισμός και το ελληνικό μεταξικό υβρίδιο συναγωνίζονται στον άτυπο αγώ-
11
Documento | Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018
01 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην έκθεση του 1928 02 Το λούνα παρκ στον χώρο της ΔΕΘ 03 Κωνσταντίνος Καραμανλής (1957) 04 Οι Αμερικανοί αστροναύτες Γκόρντον Κούπερ και Τσαρλς Κόνραντ (1965) 05 Το γερμανικό περίπτερο (1938) 06 Ελκυστήρες χωρίς λάστιχα (1930) 07 Ναζιστικά στρατεύματα εισέρχονται στη ΔΕΘ 08 Ο Αντονι Κουίν με τη σύζυγό του στη Θεσσαλονίκη το 1981 09 Το περίπτερο της Σοβιετικής Ενωσης στην πρώτη ΔΕΘ
θεατών κάνοντας ακροβατικά σε ύψος 30 μ.
Στο περίπτερο της Εθνικής Παραγωγής υπήρχαν τμήματα σιτηρών, ελαιοκομίας, καπνού και βάμβακος, κονσερβοποιίας, δενδροκαλλιέργειας, αμπελουργίας, οσπρίων και πατάτας, κτηνοτροφίας και μηχανικής καλλιέργειας.
4-25 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Ο Ελληνοαμερικανός Γεώργιος Κριθέρης παρουσιάζει το ηλεκτρονικό μαγειρείο που λειτουργεί με βραχέα κύματα (μικροκύματα). Εγκαταστάθηκε ο πρώτος σταθμός τηλεόρασης, τον οποίο μπορούσαν να παρακολουθήσουν μόνο οι επισκέπτες της έκθεσης. Μετά την έκθεση δεν συνέχισε τη λειτουργία του. Αρτος και θεάματα: Καθιερώνεται η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου, θεσμός-πρόπλασμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Βραβείο αντρικού ρόλου στον Δημήτρη Χορν και γυναικείου στην Αλίκη Βουγιουκλάκη.
1956
1961
1955
4-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η Ανατολική Γερμανία παρουσιάζει έναν πλεκτικό ιστό στήμονος για την κατασκευή πλεκτών ρούχων, ενώ στο αμερικανικό περίπτερο επιδεικνύεται η συσκευή τηλεόρασης για διδασκαλία εκτός χειρουργείου. 03
04
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
2-23 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΔΕΗ παρουσιάζει το ιδεώδες μελλοντικό σπίτι όπως προβλεπόταν να λειτουργεί με το πρόγραμμα εξηλεκτρισμού της υπαίθρου, με ηλεκτρικό άρμεγμα και ηλεκτρικές επωαστικές μηχανές στο κοτέτσι. Αθραυστα γυαλιά, των οποίων ο σκελετός τσαλακωνόταν χωρίς να σπάει, πωλούνται προς 15 δρχ.
1957 05
06
να των εύκολων εντυπώσεων. Αρτος και θεάματα: Ο άνθρωπος-κανόνι μονοπώλησε το ενδιαφέρον των επισκεπτών.
1939
24 Σεπτεμβρίου – 15 Οκτωβρίου
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Η 14η ΔΕΘ είναι η τελευταία που πραγματοποιείται στο Πεδίον του Αρεως.
1940
22 Σεπτεμβρίου – 22 Οκτωβρίου
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Η έκθεση διοργανώνεται στις νέες εγκαταστάσεις της, οι οποίες στη διάρκεια του πολέμου υπέστησαν σοβαρές καταστροφές.
1951
16 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου Καινοτομίες: Το Σκανδιναβικό Πρακτορείο Εγγύς Ανατολή παρουσιάζει το πρόπλασμα νεότευκτου σουηδικού ατμόπλοιου, η Olivetti τη νέα γραφομηχανή Lettera 22 και η ελληνική Ολύμπια το υδραυλικό κενόφρενο. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Η ελληνική βιομηχανική παραγωγή κάνει δυναμική εμφάνιση: Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων, Κεράνης, Φιξ,
1953
6-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζεται ένα πρωτοποριακό σύστημα μικροσκοπίων με το οποίο μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει τις κινήσεις σπερματοζωαρίων. Αρτος και θεάματα: Διαμορφώνονται ειδικές δεξαμενές για να γίνονται επιδείξεις με ραδιοκατευθυνόμενα πλοιάρια.
07
7-28 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο περίπτερο της ΔΕΗ γίνεται επίδειξη των κατασκευών του Στρόμποσκοπ, οι οποίες με σύστημα αυτόματης αφής ενεργοποιούσαν και απενεργοποιούσαν ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές με τη βοήθεια φωτοκύτταρων. Το νέο μοντέλο αυτοκινήτου της Volga διαθέτει καλοριφέρ και ραδιόφωνο. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Το βράδυ των εγκαινίων ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής παρακολουθεί τη φαντασμαγορική ενετική βραδιά: έσβησαν όλα τα φώτα από την παραλία της πόλης, ενώ βεγγαλικά εκτοξεύονταν από πολεμικά πλοία που βρίσκονταν στον Θερμαϊκό.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών: Η ΔΕΘ δεν υπάγεται πλέ-
ον στη δικαιοδοσία του ΕΟΤ, αλλά σε εκείνη του υπουργείου Εμπορίου.
1954
5-28 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Αφιέρωμα στα είδη ατομικής ενέργειας στο αμερικανικό περίπτερο: οι επιστήμονες με μια «μαγική χείρα» κάνουν πειράματα από μακριά χωρίς να έρχονται σε επαφή με τη ραδιενέργεια. Στο βρετανικό περίπτερο γίνονταν καθημερινά επιδείξεις τηλεγραφίας και φωτοτηλεγραφίας. Αρτος και θεάματα: Ο Ιπτάμενος Ολλανδός κόβει την ανάσα των
1-22 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Για πρώτη φορά στην Ευρώπη ψήνεται κοτόπουλο με ηλιακή ενέργεια. Αυτό συμβαίνει στο αμερικανικό περίπτερο, στο γεωργικό τμήμα του οποίου εκκολάφθηκε, ανατράφηκε και σφαγιάστηκε. Ο Δημήτρης Βακόνδιος χρησιμοποιεί σέικερ για την παρασκευή κρύου καφέ. Εκείνη τη στιγμή καταγράφεται στην ιστορία το πρώτο φραπέ, μια παγκόσμια ελληνική καινοτομία.
1958
Παυλίδης, Παπαστράτος, Μυτιληναίος, Βιοχρώμ, Παπαδοπούλου, Αδέλκο κ.ά. παρουσιάζουν τα προϊόντα τους σε δώδεκα ιδιόκτητα περίπτερα.
08
09
1960
1959
6-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΕΣΣΔ παρουσιάζει σε φυσικό μέγεθος τρία ομοιώματα πυραύλων Σπούτνικ και έναν επιταχυντή μορίων, τον μεγαλύτερο στον κόσμο. Αρτος και θεάματα: Η ακροβατική ατραξιόν είναι το βελγικό σχήμα Διάβολοι, ενώ οι μικροί επισκέπτες διασκεδάζουν με το κουκλοθέατρο του «Μπαρμπα-Μυτούση».
3-24 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Οι Σοβιετικοί πουλούν ρολόγια αντίγραφα αυτού που φορούσε στην πτήση του ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν. Στο ιαπωνικό περίπτερο εκτίθεται το οικιακό πλυντήριο Kamome, το οποίο έπλενε με πεπιεσμένο αέρα και κόστιζε 1.200 δρχ. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Το 1961 είναι η χρονιά που κατασκευάζεται το Παλαί ντε Σπορ.
1962
2-23 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζεται για πρώτη φορά το μικρό αυτοκίνητο αγροτικής χρήσης Φαρμομπίλ και το ηλεκτροκίνητο λεωφορείο (τρόλεϊ) της Biamax. Αρτος και θεάματα: Για πρώτη φορά η ΔΕΘ διοργάνωσε το Ελληνικό Φεστιβάλ Τραγουδιού, το οποίο μετονομάζεται σε Φεστιβάλ Ελαφρού Ελληνικού Τραγουδιού. Το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στο τραγούδι «Οι αλυσίδες» που ερμήνευσε η Καίτη Μπελίντα. Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον παρευρέθηκε στη ΔΕΘ.
1963
2-23 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΔΕΗ παρουσιάζει ομοίωμα των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων Τέλσταρ εφοδιασμένων με μηνύματα που μεταδίδονταν εξ αποστάσεως. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στο περίπτερο της Βρετανίας ο «σκουπιδοφάγος», το μηχάνημα που πολτοποιεί σκουπίδια στον νεροχύτη.
1964
6-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Ο ΟΤΕ παρουσιάζει τις πρώτες αυτόματες τηλεφωνικές συσκευές.
1965
5-26 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΕΣΣΔ επανήλθε έπειτα από απουσία τριών χρόνων. Στο διαστημικό τμήμα του περιπτέρου της παρουσιάστηκε ομοίωμα του διαστημοπλοίου Σπούτνικ-Βοστόκ. Την ίδια χρονιά στο περίπτερο των ΗΠΑ υπήρχε ομοίωμα του δορυφόρου Synkom 2. Η εταιρεία SABA
12
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
παρουσιάζει το μαγνητόφωνο – κασετόφωνο που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στο σπίτι με κανονικό ρεύμα ή μπαταρία. Στο περίπτερο της Ιαπωνίας παρουσιάστηκε ο μικρότερος φορητός δέκτης τηλεόρασης.
1973
2-23Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΔΕΗ προβάλλει την καινοτομία του νυχτερινού τιμολογίου. Παρουσιάζεται από την εταιρεία Cara Cabo ο εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος στην Ελλάδα τηλεφωνοαπαντητής Hermes.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Οι Αμερικανοί αστροναύτες Γκόρντον Κούπερ και Τσαρλς Κόνραντ που είχαν ταξιδέψει στο διάστημα με το διαστημόπλοιο Gemini επισκέπτονται τη ΔΕΘ.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Η ΔΕΘ στρέφει το ενδιαφέρον της στις κλαδικές εκθέσεις.
1967
3-24 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η εταιρεία Τσαούσογλου παρουσιάζει πλαστικοποιημένα σωληνωτά έπιπλα. Αρτος και θεάματα: Συναυλία του Σαρλ Αζναβούρ στο Παλαί ντε Σπορ.
1974
01
1-22 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η εταιρεία Πίτσος λανσάρει το πρώτο υπεραυτόματο πλυντήριο ρούχων δώδεκα προγραμμάτων, δύο εκ των οποίων ήταν βιολογικής λειτουργίας.
02
1975
1968
31 Αυγούστου – 14 Σεπτεμβρίου
1-22 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζεται το όχημα της ελληνικής βιομηχανίας Alta με κινητήρα Heinkel 10 ίππων, που ήταν στην πραγματικότητα τρίκυκλο με τα πλεονεκτήματα αυτοκινήτου (καλοριφέρ, τέσσερις ταχύτητες και όπισθεν, αυτονομία 500 χλμ.). Αρτος και θεάματα: Ο «Γάλλος» Γολιάθ, μια φάλαινα μήκους 22 μ., παρουσιάζεται ως υπερθέαμα.
Αρτος και θεάματα: Στις 3 και 4 Σεπτέμβριου στο Παλαί ντε Σπορ πραγματοποιούνται δύο συναυλίες του συνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου με τη συμμετοχή των Νίκου Ξυλούρη, Δήμητρας Γαλάνη, Νίκου Δημητράτου.
1976
5-19 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Το περίπτερο των ΗΠΑ εστιάζει στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στην ηλεκτρονική τεχνολογία.
1969
7-28 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Το ΕΙΡ κάνει απευθείας σύνδεση με το κύκλωμα της Eurovision για τη μετάδοση της προσσελήνωσης και του περιπάτου του πληρώματος του Apollo 12 στη Σελήνη.
1977
4-18 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Ο αντιπρόεδρος της Airbus Industries παρουσιάζει το Airbus A300, το νεότερο από τα αεροσκάφη μεγάλης χωρητικότητας νέας γενιάς.
1970
30 Αυγούστου – 20 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΔΕΗ στο περίπτερό της εκπέμπει για πρώτη φορά το τηλεοπτικό της σήμα μέσα από την έκθεση. Η εταιρεία ΑEGTelefunken εντυπωσιάζει με την έγχρωμη τηλεόραση. Στο αμερικανικό περίπτερο παρουσιάζεται δείγμα σεληνιακού πετρώματος που συλλέχθηκε από το Apollo 11 το 1969 και μακέτες των πυραύλων Κρόνος του διαστημόπλοιου, της σεληνακάτου καθώς και διαστημική τροφή. Αρτος και θεάματα: Το πρώτο βραβείο του 9ου Φεστιβάλ Τραγουδιού απονεμήθηκε στο «Αδέλφια μου, αλήτες, πουλιά» των Τόλη Βοσκόπουλου και Ηλία Λυμπερόπουλου, το οποίο ερμήνευσε ο Γιάννης Βογιατζής.
1978
10-24 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Η ΔΕΗ εστιάζει στην αξιοποίηση του ηλεκτρισμού σε αρδευτικές εφαρμογές. Αρτος και θεάματα: Η μοναδική χρονιά που το Φεστιβάλ Τραγουδιού πραγματοποιείται στο Ράδιο Σίτυ.
03
01 Αεροφωτογραφία του λούνα παρκ το 1954 02 Ο θαλαμίσκος του αμερικανικού διαστημόπλοιου Σίγμα 7 (1963) 03 Το Τεχνολογικό Μουσείο του CERN (2014) 04 Προωθητική ενέργεια της 74ης ΔΕΘ (2009), στην οποία Τιμώμενη Χώρα ήταν η Ινδία 05 Η Μις Υφήλιος Κορίνα Τσοπέη με τη Μις ΗΠΑ Μπόμπι Τζόνσον (1964) 06 Το περίπτερο της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος (1952)
1979
9-23 Σεπτεμβρίου
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Καθιερώνονται δύο μεγάλες διεθνείς εκθέσεις: η Furnidec και η Textilia.
1980
7-21 Σεπτεμβρίου Αρτος και θεάματα: Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της ΔΕΘ δίνει συναυλία ο Ιαν Γκίλαν.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Ολοκληρώνεται η ανέγερση του πύργου του ΟΤΕ, η οποία ξεκίνησε ένα χρόνο πριν.
1981
04
13-27 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο αμερικανικό περίπτερο παρουσιάζονται οι εξελίξεις στον τομέα κατασκευής τεχνητών ινών (υφαντουργία).
1971
29 Αυγούστου – 19 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο περίπτερο της ΕΣΣΔ παρουσιάζεται πρωτοποριακή συσκευή για τη θραύση λίθων των νεφρών δίχως χειρουργική επέμβαση.
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Ο Αντονι Κουίν, ο Τσαρλς Μπρόνσον και ο Τρέβορντ Χάουαρντ παρευρίσκονται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, καλεσμένοι της ΔΕΘ.
1972
1982
3-24 Σεπτεμβρίου
12-26 Σεπτεμβρίου
Αρτος και θεάματα: Καθιερώ-
νεται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
05
06
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Συμμετείχαν 3.445 εκθέτες: 1.765 Ελληνες και 1.680 ξένοι.
13
Documento | Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018
1983
ΓΑΙΑ, στο οποίο μεταξύ άλλων εμφανίστηκαν η Νίνα Σιμόν, η Σεζάρια Εβορα κ.ά.
10
11-25 Σεπτεμβρίου
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Η Ολυμπιακή Αεροπορία συμμετέχει για πρώτη φορά στη ΔΕΘ.
2006
1984
2-16 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο αμερικανικό περίπτερο παρουσιάζεται ένα μπαστούνι που ενεργοποιείται με ακτίνες λέιζερ και προειδοποιεί τυφλά άτομα για πιθανά εμπόδια.
07
1986
7-21 Σεπτεμβρίου
Για τους συλλέκτες πληροφοριών:
Συμμετέχει το Γραφείο Αθηνών της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, που παρουσιάζει είδη λαϊκής τέχνης σε χώρο 40 τ.μ.
1991
7-16 Σεπτεμβρίου Αρτος και θεάματα: Η Ζωή Λάσκαρη και ο Αλκης Στέας παρουσίασαν το 30ό Φεστιβάλ Τραγουδιού, το μοναδικό στην ιστορία του θεσμού που αναμεταδόθηκε ζωντανά από ιδιωτικό κανάλι και όχι από την ΕΡΤ.
08
1992
12-21 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Λειτούργησαν στη ΔΕΘ τα πρώτα 50 καρτοτηλέφωνα.
1998
5-14 Σεπτεμβρίου Αρτος και θεάματα: Διοργανώνεται για πρώτη φορά το φεστιβάλ
11
09
8-17 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων παρουσιάζει ένα σύστημα τρισδιάστατης ανακατασκευής στεφανιαίων αγγείων, η Γενική Γραμματεία Ερευνας το αυτοκίνητο υδρογόνου, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο την πρώτη μοτοσικλέτα στην Ελλάδα που αντί για βενζίνη κινούνταν με αιθανόλη, το ΕΚΕΤΑ έναν προσομοιωτή συνθηκών οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ και σε διαφορετικά επίπεδα μέθης και η Cosmote το smart eyes, ένα σύστημα πλοήγησης για άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής.
2010
2008
2011
6-14 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης η Πανδώρα, ένα ρομπότ που με τη δυνατότητα να εντοπίζει επιζώντες και να ειδοποιεί τους διασώστες για την ακριβή τους θέση. Η Vodafone παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το κινητό τηλέφωνο i-phone 3G της Apple.
2009 07 Ανδρέας Παπανδρέου (1982) 08 Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (1991) 09 Κώστας Καραμανλής (2005) 10 Αφίσα της ΔΕΘ το 1961 11 Διδασκαλία εκτός χειρουργείου (1955)
ϊόν με νανομόρια θαλάσσιων φυτών, που λειτουργεί προστατευτικά στα ύφαλα των σκαφών από τις επιθέσεις παρασίτων.
5-13 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάζεται για πρώτη φορά ένα ηλεκτρικό υδρόμετρο που κατέγραφε ενδείξεις απώλειας νερού ακόμη και σε απόσταση 400 μ. και ένα προ-
11-19 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Στο πλαίσιο του αφιερώματος «Καινοτομία και πράσινη ανάπτυξη» τοποθετούνται 20.000 φυτά στην είσοδο Συντριβανίου, ενώ κατασκευάζεται ένα βιοκλιματικό σπίτι και παρουσιάζονται ηλεκτρικά – ενεργειακά ποδήλατα. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσιάζεται το πράσινο φωτιστικό πόλης, σχεδιασμένο από τον Ρος Λόβεργκροβ. Πρόκειται για φωτιστικό που λειτουργούσε με ηλιακούς συλλέκτες. Την ημέρα συσσώρευε την ενέργεια και τη νύχτα φώτιζε. 10-18 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Παρουσιάστηκε το ρομπότ-αράχνη του Δ. Αποστολίδη βάρους 4,5 κιλών, το οποίο είχε τη δυνατότητα να αναγνωρίζει ανθρώπους, χρώματα και αντικείμενα.
2014
6-14 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Το CERN γιορτάζει τα 60 του χρόνια στην 79η ΔΕΘ.
2015
5-13 Σεπτεμβρίου Καινοτομίες: Εφευρέσεις και ανακατασκευασμένα μουσικά όργανα των αρχαίων Ελλήνων γοητεύουν το κοινό.
14
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
Οταν η τέχνη συνάντησε τη ΔΕΘ Ενας άνθρωπος του κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης θυμάται…
Κείμενο
Η
Νότης Φόρσος ταν μια ευτυχής συνάντηση. Από τη μια η ιδέα, το όραμα, και από την άλλη ένας διεθνής φορέας με υποδομή και δυναμική που δυο χρόνια αργότερα θα διοργάνωνε πλέον στη Θεσσαλονίκη ένα ακόμη σημαντικό πολιτιστικό γεγονός, το Φεστιβάλ Τραγουδιού. Μιλάμε βέβαια για το 1960. Δεν είναι τυχαίο ότι η 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου έγινε Σεπτέμβρη στον κινηματογράφο Ολύμπιον. Ο Σεπτέμβρης ήταν ο μήνας της έκθεσης, μια γιορτή για τη Θεσσαλονίκη καθώς μάζευε άπειρο κόσμο για να χαζέψει τα περίπτερά της, να δοκιμάσει τη μαύρη μπίρα, να δει τα ακροβατικά και τα πυροτεχνήματα το βράδυ. Θυμάμαι μικρός να πηγαίνω με τους γονείς μου σε φιλικό σπίτι στην παλιά παραλία για να απολαύσουμε τη «βενετσιάνικη βραδιά», τα πυροτεχνήματα στην παραλία που σηματοδοτούσαν την έναρξη της έκθεσης. Λαϊκό προσκύνημα. Είχα την τύχη να μένω στην Αγγελάκη, δίπλα στην έκθεση. Οταν άρχιζε συνειδητοποιούσα ότι τέλειωνε το καλοκαίρι και σε λίγο θα ξεκινούσε το σχολείο. Συχνά τη συνόδευαν τα πρωτοβρόχια. Εμείς όμως απτόητοι ανεβαίναμε στην ταράτσα για να χαζέψουμε έστω από μακριά τα δρώμενα. Η γιορτή του σελιλόιντ και η έκθεση Λογικό ήταν λοιπόν η σεμνή Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου να μετεξελιχθεί σε φεστιβάλ, λόγω της σύμπραξης της Κινηματογραφικής Λέσχης της Τέχνης με τη ΔΕΘ. Μια κινηματογραφική γιορτή στη Θεσσαλονίκη που ζούσε με το συν (συμπρωτεύουσα, συμβασιλεύ-
ουσα), χωρίς όμως να μπορεί να το υποστηρίξει. Ηθελε εμβληματικούς θεσμούς για να το πετύχει. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου ήταν ένας από αυτούς και υποστηρίχτηκε ακόμη και στις κρίσεις που πέρασε. Μπορεί το Φεστιβάλ Τραγουδιού να χάθηκε άδοξα γιατί δεν μπόρεσε να μετεξελιχθεί, αλλά αυτό του κινηματογράφου άντεξε. Το στήριξε ο κόσμος, κυρίως νέοι και φοιτητές, που στηνόταν στην ουρά για να εξασφαλίσει το πολυπόθητο εισιτήριο από το προηγούμενο βράδυ. Νομοτελειακά θα έφευγε από την αγκαλιά των μανάδων του. Οταν ανδρώθηκε διέγραψε σημαντική για τα ελληνικά δεδομένα πορεία, η οποία κορυφώθηκε όταν πια απέκτησε διεθνή χαρακτήρα. Το προσπάθησε αυτό νωρίτερα και η ΔΕΘ αλλά χωρίς επιτυχία. Δεν είχαν ωριμάσει ακόμη οι συνθήκες. Από νωρίς λοιπόν δόθηκε ένα στίγμα στο φεστιβάλ που ταίριαζε με το επίπεδο της ελληνικής κινηματογραφίας αλλά και με την εποχή. Μην ξεχνάτε ότι βρισκόμαστε στο ’60. Ο κινηματογράφος είναι στα πάνω του, έχει σκάσει μύτη ο νέος ελληνικός κινηματογράφος (Κούνδουρος – Κακογιάννης) και ήδη έχει στηθεί το ελληνικό star system που «εμπλουτίζει» με μικροσκάνδαλα και παραλειπόμενα το φεστιβάλ, το οποίο είναι η μοναδική βιτρίνα της διεθνώς ανυπόληπτης (ελάχιστες οι εξαιρέσεις) ελληνικής κινηματογραφίας. Το φεστιβάλ γρήγορα μετακινήθηκε στο εντυπωσιακότερο και μεγαλύτερο κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Αργότερα χρησιμοποίησε και την αίθουσα του κινηματοθεάτρου Αριστοτέλειου που ανήκει στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα. Μετά το μουδιασμένο ξεκίνημα το τοπικό star system άρχισε να ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη και «λάμπρυνε» το φεστιβάλ, το οποίο άρχισε να ξεφεύγει από το καθαρά κινηματογραφικό γεγονός που μάλλον είχαν στο μυαλό
01
τους ο Ζάννας και η παρέα της τέχνης και ήταν πλέον κοσμικό γεγονός για την πόλη.
Η χούντα επηρέασε το φεστιβάλ με πολλούς τρόπους. Λογοκρισία, απαγορεύσεις και άγριο κυνηγητό των αριστερών σκηνοθετών. Η αποθέωση του κιτς και ο Τζέιμς Πάρις να κάνει βόλτες με τη RollsRoyce του στους δρόμους της Θεσσαλονίκης
Χούντα και Τζέιμς Πάρις ήταν και πέρασαν Η χούντα επηρέασε το φεστιβάλ με πολλούς τρόπους. Λογοκρισία, απαγορεύσεις και άγριο κυνηγητό των αριστερών και δημοκρατικών κινηματογραφιστών. Η αποθέωση του κιτς και ο Τζέιμς Πάρις να κάνει βόλτες με τη Rolls-Royce του στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, εκπροσωπώντας έναν άθλιο κινηματογράφο. Σε μια εποχή που ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος μάς έστελνε κάθε εβδομάδα στο Θυμέλη για να δούμε τις ταινίες που έθεσαν τα θεμέλια των κινηματογραφικών μας προτιμήσεων. Το μεγάλο χτύπημα όμως ήρθε με την τηλεόραση, που έσβησε κυριολεκτικά τον ελληνικό εμπορικό κινηματογράφο αφήνοντας χώρο για τον καινούριο που ερχόταν: τον Αγγελόπουλο, τον Βούλγαρη, τον Παναγιωτόπουλο. Η πτώση της χούντας αφήνει τη ΔΕΘ λιγάκι αμήχανη μπροστά στη δύναμη του Β εξώστη, την έκρηξη του πολιτικού κινηματογράφου και την κυριαρχία των κινηματογραφικών σωματείων. Θυμάμαι, ως πρόεδρος τότε του Φοιτητικού Ομίλου Θεάτρου και Κινηματογράφου, να συναντιέμαι με τον Ιωάννη Βελλίδη, ιδιοκτήτη των ισχυρότατων τότε εφημερίδων «Μακε-
δονία» και «Θεσσαλονίκη» αλλά και πρόεδρο της ΔΕΘ, με διάφορα αφελή, όπως τα βλέπω τώρα, αιτήματα συνεργασίας. Την εποχή της Μελίνας έγιναν οι περισσότερες αλλαγές. Πλέον την αρμοδιότητα για τα θέματα του κινηματογράφου είχε το υπουργείο Πολιτισμού και όχι το υπουργείο Βιομηχανίας, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου χρηματοδοτούσε πλειάδα σκηνοθετών με άνισα αποτελέσματα, καταρτίστηκε νόμος για τον κινηματογράφο, αλλά το φεστιβάλ ήταν εκεί, παρέα με τη ΔΕΘ. Τα γραφεία του ήταν στην έκθεση και το Βελλίδειο άλλαζε όψη όταν στέγαζε τις υπηρεσίες του διεθνούς πλέον φεστιβάλ μετά την 32η διοργάνωση. Τότε ξεκίνησε και η δική μου εργασιακή σχέση με το φεστιβάλ. Κάθε χρόνο ξενυχτούσαμε για να μετατρέψουμε το αχανές, άδειο Βελλίδειο σε χώρους γραφείων, περιπτέρων και συνεντεύξεων. Το τέλος αυτής της μορφής συνεργασίας με τη ΔΕΘ ήταν αναπόφευκτο και δόθηκε όταν το φεστιβάλ απέκτησε το κτίριο του Ολύμπιον μετά την ολοκλήρωση της διοργάνωσης Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1997. Ιδιόκτητες κινηματογραφικές αίθουσες, ιδιόκτητα γραφεία. Η σχέση όμως με τη ΔΕΘ συνεχίστηκε καθώς βοηθούσε, όποτε χρειαζόταν, το ενήλικο πλέον παιδί της.
15
Documento | Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018
01 Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών φιλοξένησε το 7ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου το 1966 02 Ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Παντελής Βούλγαρης στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου 1976 03 Η Τζένη Καρέζη με τον Κώστα Καζάκο το 1975 04 Ελενα Ναθαναήλ (1965) 05 Η Μελίνα Μερκούρη και ο Ζυλ Ντασσέν (1974) 06 Προσκαλεσμένος του Φεστιβάλ το 1973 ήταν ο Κλάους Κίνσκι 07 Η Νταϊάν Κάνον με τον Φαίδωνα Γεωργίτση (1977)
02
03
04
05
06
07
16
Doc ΔΕΘ2018
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018 | Documento
Εκθεση, γλυκόπικρη μαγεία Ο γνωστός συγγραφέας γράφει για τις προσωπικές του μνήμες από τις ΔΕΘ των παιδικών του χρόνων
Κείμενο Θωμάς Κοροβίνης Συγγραφέας
Ο
ταν ήμουν παιδί δύο φτερά με πήγαιναν στην «έκθεση»: η «έκθεση ιδεών», απ’ την οποία παρά την εκπαιδευτική και τις άλλες αξίες της δεινοπαθεί –δυστυχώς, ακόμη και σήμερα και για πολλούς λόγους, χωρίς να φταίει η ίδια η Εκθεση– σχεδόν σύμπασα η μαθητιώσα νεολαία, και η «Εκθεση». Η δεύτερη για τους Σαλονικιούς και τους περιχωρίτες ήταν καύχημα και παράσημο μέγα, σαν δεύτερη γιορτή της πόλης, μετά την 26η του Οκτώβρη· εξάλλου πολλοί την έχουν συνδέσει και τη θεωρούν νοερή συνέχεια των Ρωμαιοβυζαντινών Δημητρίων. Αποτελούσε πάντοτε τη μοναδική καθιερωμένη κατ’ έτος ευκαιρία να επιδείξουν μέσω κούφιων διακηρύξεων οι Αθήνησι κυβερνώντες το ενδιαφέρον τους για το πανελλήνιον – που όλο τον χρόνο φροντίζουν επιμελώς να λησμονούν. Και ιδίως να εκδηλώσουν φραστικά το λατρευτικό πάθος τους για την άλλοτε συμβασιλεύουσα, τη δεύτερη πόλη της επικράτειας, η οποία, ούτως ή άλλως, με την ένταξή της στον κορμό του νεοελληνικού κράτους είχε εξόφθαλμα μισόν αιώνα πριν ιστορικά υποβαθμιστεί. Εταζαν κι έταζαν. Ομως ακόμη περιμένουμε φως! Μέχρι και ο γερο-Καραμανλής που κοκορευόταν τόσο για τη μακεδονική καταγωγή του δεν κληροδότησε στην πόλη μας ούτε μισό εργάκι της προκοπής. Παράλληλα η Εκθεση ήταν ενιαύσια αναφορά και στόχος επίσκεψης γραβατωμένων ή και φρακοφόρων υπουργών, μετά των παρατρεχάμενων τζουτζέδων τους, αστυνόμων, χαφιέδων, μητροπολιτών, πισμάν καλόγερων, δηλαδή μετανιωμένων και άρα αποσχηματισμένων μοναχών, πάσης κοινωνικής τάξεως νοικοκυραίων, εμπόρων, γεωργών και σοφέρηδων, πανηγυρτζήδων, τζογαδόρων, παπατζήδων, σαλτιμπάγκων, κορτάκηδων, μπανιστηρτζήδων, γυναικών ασπίλου ηθικής αλλά και ελευθερίων ηθών, κολομπαράδων και πάει λέγοντας. «Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης». Τι βαρύγδουπος και υποσχετικός τίτλος! Ξανασυνάντησα την ίδια φιέστα στην πολλαπλά συγγενεύουσα με τη Θεσσαλονίκη πολιτεία της Σμύρνης, όπου και εκεί γίνεται κάθε φθινόπωρο «διεθνής έκθεση» με τα ίδια πε-
Ο γύρος του θανάτου, το τρενάκι του τρόμου, το κορίτσι-λάστιχο, Καζαντζίδης και Αγγελόπουλος απ’ τη μια, τσα τσα και γιάνκα από την άλλη, όλα στο φουλ
ρίπου χαρακτηριστικά στο περίφημο κεντρικό της πάρκο, όπου δεσπόζουν οι γρανιτένιες προτομές των σουλτάνων. Ο χώρος της Εκθεσης εξέπεμπε μια ιδιαίτερη μαγεία. Ο γύρος του θανάτου, το τρενάκι του τρόμου, το «κανονάκι» όπου συναγωνίζονταν τα πιο βαρβάτα αρσενικά για τη μέτρηση της δύναμής τους, το κορίτσι-λάστιχο, ξανθοί και μαύροι μάγοι, φακίρηδες με σαρίκια σανιδωμένοι πάνω στον ταβά με τις πρόκες, εξωτικά ζώα σε κλούβες, συγκρουόμενα, νούμερα σαλτιμπάγκων, μαύρη μπίρα σε κρίκετ, λουκάνικα –μετά συγχωρήσεως– κινγκ σάιζ Φρανκφούρτης, Καζαντζίδης και Αγγελόπουλος απ’ τη μια, τσα τσα και γιάνκα από την άλλη, όλα στο φουλ. Οση νεολαία της Μακεδονίας δεν την είχε ρουφήξει η βιομηχανική δύναμη της αναστημένης – με τη βοήθεια των πρώην φανατικών, όσο ήταν χώρα ναζιστική, εχθρών της– Γερμανίας επεδείκνυε με φυσικότητα στις τσάρκες μέσα στον χώρο της Εκθεσης τα λαμπρά της κάλλη: αντρικά κορμιά σμιλεμένα απ’ το μεροκάματο –τσάπα και χαμαλίκι του γιαπιού–, εκατό φορές πιο σέξι και απ’ τα πιο καλοχτισμένα σώματα των σύγχρονων γυμναστηρίων, απαράμιλλες γόησσες χωρίς ίχνος μπότοξ που φορώντας φούστα λίγο πάνω απ’ το γόνατο
ελαφρώς σχιστή ταξίδευαν με τη γυμνή τους γάμπα –και με λίγο κραγιόν στα χείλη– τη φαντασίωση από την επαρχιακή στέρηση σε ονειρικά όργια. Νυφοπάζαρο και λογοδοσίματα, ραντεβού πίσω από ιερά παρακείμενων εκκλησιών, σε –κατά τον Γιώργο Ιωάννου– ρωμαϊκές σαρκοφάγους και μέσα σε χαλάσματα. «Ο έρωτας αξιοποιεί τα ερείπια», όπως λέει και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Από δίπλα κλείνονταν δουλειές από εργοστασιάρχες και μικροεμπόρους, παζαρεύονταν τρακτέρ και κομπίνες, οι νοικοκυρές έτρωγαν με την οκά πασατέμπο και η πιτσιρικαρία έγλειφε με βουλιμία της γριάς το μαλλί και έσκαγε μπαλόνια. Στους Χορτατζήδες η φτωχολογιά σκαρφάλωνε σε φράχτες και τηλεγραφόξυλα να δει τον ήρωά της τον Στελάρα που τραγουδούσε στο ομώνυμο κέντρο με τη Μάγια Μελάγια και τη Μαριάννα Χατζοπούλου (να δει, όχι να ακούσει, γιατί η ρώμη των μετάλλων του έστελνε τον ήχο μέχρι την Εκθεση). Στην Αρετσού ξεσπάθωναν τα μπουζούκια, ο Τσιτσάνης με την Πόλυ Πάνου στο Καλαμάκι και ο Μητσάκης με τη Χρυσάφη στην Καλαμίτσα. Διανύαμε μια εποχή όπου η διαζευγμένη θεωρούνταν πρόστυχη, η μοιχαλίδα πιο ανήθικη και απ’ την πιο περπατημένη πόρνη και δεκαοχτάρηδες που έκλεβαν
το παγκάρι απ’ τον πρόναο μαρκάρονταν διά βίου διαπομπευόμενοι στα σοκάκια με την ταμπέλα του τεντιμπόι. Στη Σαλόνικα τα βαμπίρια του παρακράτους σε αγαστή συνεργασία με κέντρα εξουσίας έστρωναν τον βωμό για τη θυσία του Λαμπράκη. Μ’ αυτά και μ’ αυτά περάσαμε απ’ το ανεξάντλητο –στα μάτια μας– σεργιάνι, την ποικιλία των θεαμάτων, τα άφθονα μπερεκέτια, τα ακροβατικά και τα κολλητήρια –μαζί βέβαια με την ηθικοληψία και την τρομοκρατία του παντοκράτορος χωροφύλακα της εποχής– στα μελωμένα στραγάλια, στο εκθετήριο προκάτ κατασκευών και θερμαστρών και προπαντός στην κυριαρχία των κινέζικων νάιλον νεωτερισμών και ενδυμάτων που φέρνουν αλύπητη φαγούρα στο κορμί, το οποίο, έρμαιο και αυτό ενός διαδικτυακού, «παγκοσμιοποιημένου», όμως ανελέητου για τον κυνηγημένο άνθρωπο καιρού, με τα «ντεκαβλέ» παρεπόμενά του και τη «σεξουαλική παρενόχληση» σε πρώτο πλάνο, στέκεται παραγκωνισμένο και παραπονεμένο ερωτικά, καταφεύγοντας νοσταλγικά τέτοιες μέρες στη γλυκόπικρη ανάμνηση εκείνου του πολιτικά κυνικού, όμως κοινωνικά και αισθησιακά σπάταλου καιρού με το αυθεντικό, δωρεάν, λαϊκό του άρωμα.