Ειδική έκδοση: Συμβολαιακή Γεωργία by Documentonews

γεωργία συμβολαιακή

Ειδική έκδοση

Από τις επιδοτήσεις στην επιχειρηματικότητα Επιμέλεια Σταματία Μαρκέτου | Κείμενα Ξανθή Γούναρη

Documento | Κυριακή 14 Απριλίου 2019

Doc Αφιέρωμα

Κυριακή 14 Απριλίου 2019 | Documento

Ο νέος καταναλωτής και τα προϊόντα με ονοματεπώνυμο

ι καταναλωτές σήµερα, λόγω της ευκολότερης πρόσβασης στην πληροφορία και τη γνώση, είναι πιο συνειδητοποιηµένοι σε θέµατα διατροφής. Επιζητούν την ποιότητα και την ασφάλεια, θέλουν τα τρόφιµα να παράγονται σε ισορροπία µε το περιβάλλον, θέλουν να γνωρίζουν την προέλευσή τους και είναι ευαισθητοποιηµένοι σε ζητήµατα σπατάλης στην παραγωγή. Οι σύγχρονοι καταναλωτές απαιτούν καινοτοµία και διαφάνεια στη γεωργία και αξιοποίηση κάθε καινούργιας επιστηµονικής γνώσης στον βαθµό που λειτουργεί σε αρµονία µε τις φυ-

σικές διαδικασίες και όχι εναντίον τους. ∆εδοµένης της κατάστασης που επικρατεί στην εγχώρια οικονοµία, η οποία την τελευταία δεκαετία βιώνει µια πολύ σκληρή πραγµατικότητα, πολλοί θα ισχυριστούν ότι ο ελληνικός αγροδιατροφικός τοµέας δύσκολα µπορεί να αντιµετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, πόσο µάλλον να αποκτήσει σύγχρονο ανταγωνιστικό προφίλ ενισχύοντας την παρουσία του στην παγκόσµια αγορά. Η µεγαλύτερη διάδοση και ενίσχυση των συµβολαιακών, πιστοποιηµένων καλλιεργειών µέσω ορθών γεωργικών πρακτικών θεωρείται βέλτιστη λύση για τη µετάβαση της γεωργίας

και της κτηνοτροφίας της χώρας στη νέα κατάσταση, καθώς προσαρµόζεται στις καινούργιες ανάγκες και αξιοποιεί τις δυνατότητες όλων όσοι δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τοµέα, συµβάλλοντας µε αυτό τον τρόπο καταλυτικά στον εκσυγχρονισµό και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του. Κι αυτό γιατί η συµβολαιακή γεωργία συνιστά αποτελεσµατική πρακτική σύνδεσης του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τοµέα, εξασφαλίζοντας την πρώτη ύλη στη µεταποίηση µέσα από µια οργανωµένη διαδικασία που ωφελεί ταυτόχρονα τον αγρότη και τον παραγωγό. Αλλά και η επιστροφή στην εγχώρια παραγωγή βασικών πρώτων υλών,

που αποτελεί εθνικό στόχο, καθίσταται περισσότερο εφικτή µέσα από τη συµβολαιακή γεωργία. Ηδη αρκετές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει τα τελευταία χρόνια σε αυτήν τη µορφή συνεργασίας µε τους παραγωγούς τους, αφού παρέχει αµοιβαία οφέλη: εκτός του ότι ο αγρότης απολαµβάνει ένα εγγυηµένο εισόδηµα, η βιοµηχανία –πέρα από σταθερή ποιότητα και ροή πρώτης ύλης– εξασφαλίζει και µια «ταυτότητα» για το προϊόν της. Κερδισµένος είναι και ο καταναλωτής, αφού γνωρίζει την προέλευση του προϊόντος που καταναλώνει – σε µερικές περιπτώσεις µάλιστα ακόµη και το όνοµα του ίδιου του παραγωγού.

Στήριξη της συµβολαιακής σχέσης σε όλες τις δυνατές µορφές Του Σταύρου Αραχωβίτη

Ο Σταύρος Αραχωβίτης είναι υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

συµβολαιακ ή γε ω ρ γί α δεν είναι κάτι καινούργιο στην Ελλάδα. Επί δεκαετίες εφάρµοζε τη συµβολαιακή γεωργία η Ελληνική Βιοµηχανία Ζάχαρης, µε αποτέλεσµα το άριστο ποιοτικά προϊόν και την ολοκληρωµένη τεχνική και οικονοµική υποστήριξη των καλλιεργητών τεύτλων, ενός προϊόντος πολύ απαιτητικού σε εισροές. Αντίστοιχα µοντέλα συµβολαιακής γεωργίας έχουν εφαρµόσει κι άλλες παραγωγικές ζώνες στην Ελλάδα µε προϊόντα υψηλών απαιτήσεων, όπως η βιοµηχανική ντοµάτα στην Ηλεία. Στην πορεία και µετά την έλευση της οικονοµικής κρίσης προωθήθηκε έντονα το µοντέλο της τραπεζικής συµβολαιακής, που ουσιαστικά συνεισφέρει πρώτα στην οικονοµική στήριξη και τη ρευστότητα του µεταποιητή και στη συνέχεια στη χρηµατοδότηση του παραγωγού για την προµήθεια εφοδίων, αν και όχι µε τον ολοκληρωµένο τρόπο που γίνεται στα τεύτλα και στη βιοµηχανική ντοµάτα. Υπάρχουν επίσης επιτυχηµέ-

να µοντέλα οµάδων παραγωγών που µπορούν να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες ολοκληρωµένης υποστήριξης στα µέλη τους, από συµβουλευτική στη φυτοπροστασία και εφόδια µέχρι σταθερές τιµές και χρηµατοδότηση, τα οποία όµως δεν ονοµάζονται «συµβολαιακή γεωργία». Η εφαρµογή και η επιτυχία ενός µοντέλου που θα συνδυάζει την τεχνική – συµβουλευτική πλευρά µε τη χρηµατοπιστωτική στήριξη είναι ένας στόχος που θέτει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων (ΥΠΑΑΤ) και προσπαθεί να στηρίξει µε κάθε τρόπο. Σαφέστατα σε ένα τέτοιο παραγωγικό µοντέλο καθοριστικό ρόλο µπορούν να παίξουν οι συνεταιρισµοί, οι οποίοι έχουν αποκτήσει ανάλογη εµπειρία από την εφαρµογή των επιχειρησιακών προγραµµάτων τους στον κλάδο των οπωροκηπευτικών, µε φωτεινό παράδειγµα τον ΑΣ Ζαγοράς ή τους συνεταιρισµούς ακτινιδίων και σπαραγγιών της βόρειας Ελλάδας που χρηµατοδοτούν τα µέλη τους ακόµη και για νέες πολυετείς φυτεύσεις. Η ολοκληρωµένη λοιπόν συµβολαιακή µορφή της γεωργίας

Η εφαρμογή και η επιτυχία ενός μοντέλου που θα συνδυάζει την τεχνική – συμβουλευτική πλευρά με τη χρηματοπιστωτική στήριξη είναι στόχος του υπουργείου

και της κτηνοτροφίας που θέλει να προωθήσει το ΥΠΑΑΤ περιλαµβάνει τον συνδυασµό των παραπάνω πρακτικών µε απώτερα οφέλη για τον παραγωγό: • τη βελτίωση της διαπραγµατευτικής θέσης του στην παραγωγική αλυσίδα • την εξασφάλιση ενός ελάχιστου εισοδήµατος (κατώτατη τιµή) • τη ρευστότητα της αγροτικής/ κτηνοτροφικής εκµετάλλευσης και • τη χρηµατοδότηση για επενδύσεις και επέκταση της δραστηριότητάς του ή για αναδιάρθρωση των καλλιεργειών/ του ζωικού κεφαλαίου µε πιο αποδοτικές και εµπορεύσιµες ποικιλίες/φυλές. Ολα τα παραπάνω θα µπορέσουν να επιτευχθούν εφόσον συµµετάσχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι παραγωγοί σε συλλογικά σχήµατα, εφόσον αναβαθµιστεί η λειτουργία των διεπαγγελµατικών οργανώσεων, τον οποίων ο ρόλος είναι η προστασία των παραγωγών από αθέµιτες πρακτικές, και εφόσον καταπολεµήσουµε αποτελεσµατικά το φαινόµενο των «ανοιχτών τιµών», όπου και όποτε εφαρµόζεται εις βάρος του παραγωγού.

Doc Αφιέρωμα

Κυριακή 14 Απριλίου 2019 | Documento

Στα €11,3 δισ. η ελληνική γεωργική παραγωγή

ξηση των τιμών στο γάλα (20,2%), στα αυγά (17,9%) και στο χοιρινό (11,6%).

Στην 9η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατατάσσεται η Ελλάδα

ε καλλιεργούμενη γεωργική έκταση 32.541 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα συνολικά 131.957 τετραγωνικά χιλιόμετρα της Ελλάδας, η αγροτική βιομηχανία δίκαια θεωρείται βασικός κλάδος για την οικονομία της χώρας μας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι συνολικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων το 2018 ανήλθαν σε 6,45 δισ. ευρώ καταγράφοντας αύξηση 5,4% σε σχέση με το 2017, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Ειδικά η κατηγορία φρούτα, λαχανικά και παρασκευάσματα σημείωσε αύξηση 4,8% ξεπερνώντας το φράγμα των 2 δισ. ευρώ, ενώ σε επίπεδο όγκου παραγωγής το 2018 διαμορφώθηκε σε 2,253 εκατ. τόνους, αυξημένη κατά 6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ο κλάδος της αγροτικής βιομηχανίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την Ελλάδα και σε επίπεδο απασχόλησης, καθώς παρά

τη μείωση του προσωπικού τα τελευταία χρόνια εξακολουθεί να απασχολεί το 12% του ανθρώπινου δυναμικού και αντιστοιχεί στο 2,9% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας μας, ποσοστό αισθητά υψηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (5% και 1,2% αντίστοιχα). Ο αγροδιατροφικός τομέας αποτελεί και πόλο έλξης επενδύσεων. Περίπου το 1/3 των άμεσων επενδύσεων στη χώρα μας κατευθύνεται στον αγροδιατροφικό τομέα. Ο Ελληνας αγρότης και η ελληνική γη είναι ο ισχυρός κρίκος της εγχώριας οικονομίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) οι περίπου 700.000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις που απλώνονται από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη τροφοδοτούν 15.000 επιχειρήσεις και απασχολούν 1,2 εκατ. εργαζόμενους. Το 38,4% των εκμεταλλεύσεων είναι ελαιώνες και το 10,5% είναι άλλες καλλιέργειες όπως καπνός, βαμβάκι ή βιομηχανική ντομάτα. Το 8,6% των εκμεταλλεύσεων

6,45

δισ. ευρώ ήταν οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων το 2018, αυξημένες κατά 5,4% σε σχέση με το 2017

12%

παράγει φρούτα και εσπεριδοειδή, το 8,4% δημητριακά, ελαιούχους σπόρους και ζωοτροφές και το 7,6% περιλαμβάνει άλλες μόνιμες καλλιέργειες. Το 89% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα είναι κάτω των 100 στρεμμάτων, ενώ ο μέσος όρος ανά εκμετάλλευση είναι 46 στρέμματα. Ωστόσο, τα μέτρα λιτότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης αύξησαν τη φτώχεια στις αγροτικές περιοχές. Εκτιμάται ότι το 38,9% των κατοίκων στις αγροτικές περιοχές της Ελλάδας το 2017 βρισκόταν στα όρια της φτώχειας, ενώ το αγροτικό κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε κατά 23,5% μέσα στην κρίση. Ενατη στην ΕΕ Στην 9η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) παραμένει η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την αξία της γεωργικής παραγωγής, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής (Eurostat). Με βάση τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της Eurostat, η

του ανθρώπινου δυναμικού απασχολείται στην αγροτική βιομηχανία η οποία αντιστοιχεί στο 2,9% του ΑΕΠ της χώρας

αξία της ελληνικής γεωργικής παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων και των αγροτικών υπηρεσιών, το 2017 ανήλθε στα 11,3 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 5% σε σχέση με το 2016. Η αύξηση προκύπτει από την ενίσχυση κατά 8,8% της αξίας της φυτικής παραγωγής, αφού μείωση κατέγραψαν τόσο η αξία της ζωικής παραγωγής –η οποία διαμορφώνεται στο 2,2%– όσο και η αξία του τομέα γεωργικών υπηρεσιών που υποχώρησε κατά 4,9%. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ενώ σε όλα τα κράτη της ΕΕ το 2017 παρατηρείται αύξηση της αξίας της ζωικής παραγωγής, η Ελλάδα και η Μάλτα είναι οι μόνες χώρες-μέλη στις οποίες καταγράφεται πτώση. Συνολικά, η γεωργική παραγωγή στην ΕΕ διαμορφώθηκε στα 432,6 δισ. ευρώ σε βασικές τιμές το 2017, αυξημένη κατά 6,2% σε σύγκριση με το 2016. Η αύξηση της αξίας της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ αποδίδεται κυρίως στην άνοδο των τιμών των προϊόντων ζωικής παραγωγής (κατά 10,3%). Συγκεκριμένα, στην αύ-

Στην κορυφή η Γαλλία Την υψηλότερη αξία γεωργικής παραγωγής στην ΕΕ το 2017, με ποσό 72,6 δισ. ευρώ (το 17% του συνόλου της ΕΕ), είχε η Γαλλία. Ακολουθούν η Γερμανία με 56,2 δισ. ευρώ ή 13% μερίδιο στο σύνολο της ΕΕ, η Ιταλία (55,1 δισ. ευρώ ή 13%), η Ισπανία (50,6 δισ. ευρώ ή 12%), το Ηνωμένο Βασίλειο (31,8 δισ. ευρώ ή 7%), η Ολλανδία (28,9 δισ. ευρώ ή 7%), η Πολωνία (24,9 δισ. ευρώ ή 6%) και η Ρουμανία (17,5 δισ. ευρώ ή 4%). Η αξία της γεωργικής παραγωγής επηρεάζεται είτε από μεταβολές της τιμής των προϊόντων είτε από μεταβολές της παραγόμενης ποσότητας ή από συνδυασμό και των δύο. Σχεδόν σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ σημειώθηκε αύξηση της αξίας της γεωργικής παραγωγής. Ωστόσο, τη μεγαλύτερη άνοδο είχε η Εσθονία (+18,2%), η οποία σημειωτέον το 2016 είχε σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση (-19,8%). Ακολούθησαν η Ιρλανδία (+13,6%), η Ρουμανία (+13,2%), το Ηνωμένο Βασίλειο (+12,6%) και η Πολωνία (+11,1%). Οσον αφορά τις κυριότερες χώρες παραγωγής, στη Γερμανία σημειώθηκε αύξηση κατά 8,6%, στην Ισπανία 4,5%, στη Γαλλία 3,2% και στην Ιταλία κατά 2,2%. Τέλος, η μεγαλύτερη πτώση στην αξία γεωργικής παραγωγής το 2017 παρατηρήθηκε στη Σλοβενία (-4,7%) και ακολουθεί η Μάλτα με -3,1%. Σταθερές παρέμειναν Κροατία και Σλοβακία.

38,9% 72,6 των κατοίκων στις αγροτικές περιοχές της Ελλάδας το 2017 βρίσκονταν στα όρια της φτώχειας, ενώ το αγροτικό κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε 23,5% μέσα στην κρίση

δισ. ευρώ είναι η αξία της γεωργικής παραγωγής στη Γαλλία, η υψηλότερη στην ΕΕ το 2017 με ποσοστό 17% στο σύνολό της

PUBLI

Αθηναϊκή Ζυθοποιία: 11ος χρόνος για το πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας κριθαριού

α ενδέκατα γενέθλιά του γιορτάζει φέτος το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Η εταιρεία αξιοποιώντας τις παραγωγικές δυνατότητες της ελληνικής γης συμβάλλει στην ανάπτυξη της εγχώριας αγροτικής οικονομίας και κατ’ επέκταση στην ενδυνάμωση χιλιάδων παραγωγών. Οι συμμετέχοντες αγρότες στο πρόγραμμα αριθμούν σήμερα τις 2.500 και καλλιεργούν βυνοποιήσιμο κριθάρι σε περίπου 170.000 στρέμματα ελληνικής γης, έκταση ίση με το νησί της Σαμοθράκης. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την έναρξη του προγράμματος μέχρι και το 2018 η Αθηναϊκή Ζυθοποιία έχει προμηθευτεί περισσότερους από 390.000 τόνους βυνοποιήσιμου ελληνικού κριθαριού υψηλής ποιότητας. Με τη συμβολή του προγράμματος η εταιρεία ακολουθεί μια πλήρως καθετοποιημένη ελληνική διαδρομή για την παραγωγή των προϊόντων της που ξεκινά από τον

σπόρο και το χωράφι για να καταλήξει στα ποτήρια των καταναλωτών. Το ελληνικό κριθάρι μετατρέπεται σε βύνη στα βυνοποιεία της εταιρείας σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη, ενώ στη συνέχεια ζυθοποιείται και συσκευάζεται στη χώρα μας προτού καταλήξει στο ποτήρι του καταναλωτή. Το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας αποτελεί πρότυπο παραγωγικό μοντέλο για τον πρωτογενή τομέα στην Ελλάδα, μοναδικό σε έκταση και διάρκεια. Η συνεισφορά του αναγνωρίστηκε ήδη από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του και χρόνο με τον χρόνο το πρόγραμμα επεκτεινόταν όλο και σε περισσότερους νομούς με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό συμμετεχόντων. Σταθμό για την πορεία του αποτέλεσε το 2014, όταν επιτεύχθηκε ο βασικός στόχος του, που ήταν η κάλυψη στο 100% των αναγκών της εταιρείας σε ελληνικό κριθάρι ως πρώτη ύλη για τις δεκαεπτά (17) πλέον μάρκες μπίρας που παράγει στην Ελλάδα. Από το

2011 ξεκίνησαν και οι συνεργασίες με φορείς. Αρχικά με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για τη δοκιμή νέων ποικιλιών κριθαριού που θα ανταποκρίνονται καλύτερα στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας, αυξάνοντας την αποδοτικότητα της καλλιέργειας, ενώ από το 2014 η εταιρεία έχει ξεκινήσει συνεργασία και με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης για επιμορφωτικά σεμινάρια στους παραγωγούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα σε θέματα πρακτικών προστασίας της καλλιέργειας, αύξησης της παραγωγής αλλά και εφαρμογής νέων τεχνολογιών. Μάλιστα φέτος η Αθηναϊκή Ζυθοποιία πραγματοποιεί, με την υποστήριξη της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, και το πρώτο πρόγραμμα υποτροφιών για παιδιά παραγωγών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα συμβολαιακής της εταιρείας. Πολυάριθμα οφέλη για τους παραγωγούς Σήμερα στο πρόγραμμα συμμετέχουν σχεδόν 2.500 Ελληνες

Αποτελέσματα των πρώτων 10 χρόνων του προγράμματος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας • Συμμετέχουν πάνω από 2.500 Ελληνες παραγωγοί σε 19 νομούς • Από το 2008 η εταιρεία έχει προμηθευτεί πάνω από 390.000 τόνους βυνοποιήσιμου ελληνικού κριθαριού υψηλής ποιότητας, 65.000 εκ των οποίων το 2018 • Η καλλιεργήσιμη έκταση υπολογίζεται σε περίπου 170.000 στρέμματα ελληνικής γης • Η προστιθέμενη αξία που έχει παραχθεί υπερβαίνει τα 60 εκατ. ευρώ

• Εχουν δημιουργηθεί 800 θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα • Συνεργασία με 27 συγκεντρωτές • Λειτουργία πέντε πειραματικών αγρών για δοκιμή αποδοτικότερων ποικιλιών κριθαριού, όπου συνολικά έχουν δοκιμαστεί 54 ποικιλίες κριθαριού. Από αυτές, οι 17 έχουν μπει στην παραγωγή • Λειτουργία δύο ιδιόκτητων βυνοποιείων σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη, όπου το ελληνικό κριθάρι μετατρέπεται σε βύνη

παραγωγοί οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε 19 νομούς της περιφέρειας, κατά κύριο λόγο στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα. Οι παραγωγοί απολαμβάνουν πολλαπλά οφέλη, καθώς μέσω αυτού εξασφαλίζουν: • Σταθερό ετήσιο εισόδημα • Εγγυημένη απορρόφηση της παραγωγής τους • Εξασφαλισμένη τιμή αγοράς, που γίνεται γνωστή από την υπογραφή των συμβολαίων • Αμεση πληρωμή με την παραλαβή του κριθαριού • Πίστωση για την αγορά των σπόρων Επίσης, είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι σε όλα τα στάδια της καλλιέργειας και της συγκομιδής έχουν διαρκή τεχνική υποστήριξη και όπου χρειάζεται γίνονται διορθωτικές κινήσεις με στόχο η παραγωγή να ανταποκρίνεται στα υψηλά ποιοτικά πρότυπα που θέτει η εταιρεία. Η επιτυχής πορεία του προγράμματος αποτελεί επισφράγισμα της εποικοδομητικής συνερ-

γασίας μεταξύ εταιρειών, φορέων και πρωτογενούς τομέα που απέδωσε και αποδίδει σημαντικούς καρπούς για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη αλλά και την ελληνική οικονομία και τις τοπικές κοινωνίες. Για το μέλλον στόχος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας είναι να διευρύνει τη συνεργασία της με τους παραγωγούς και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με τις ανάγκες της παραγωγής της και εφόσον πληρούνται τα εδαφικά, κλιματικά και άλλα κριτήρια, προκειμένου να εξασφαλίζεται η βέλτιστη ποιότητα του τελικού προϊόντος που φτάνει στα ποτήρια των καταναλωτών. Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκαν φέτος πιλοτικά και παραγωγοί από την περιοχή της Κορίνθου. Επιπλέον, για πρώτη χρονιά η Αθηναϊκή Ζυθοποιία ξεκίνησε και την εξαγωγή βύνης ελληνικού κριθαριού. Συνολικά 11.000 τόνοι ελληνικής βύνης εξάχθηκαν σε Αυστρία και Ισραήλ και πλέον μπορούμε να λέμε ότι και οι δύο αυτές χώρες φτιάχνουν μπίρα και από ελληνικό κριθάρι.

ευφυής γεωργία είναι µια νέα προσέγγιση διαχείρισης της αγροτικής παραγωγής. Αξιοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες, δεδοµένα, επιστηµονικά αποτελέσµατα και την εµπειρία των γεωπόνων και των παραγωγών για να βελτιωθεί η παραγωγή και κατά συνέπεια το εισόδηµα του αγρότη, µειώνοντας τόσο το κόστος παραγωγής όσο και τις επιπτώσεις της γεωργίας στο περιβάλλον. Αποτελεί την ιδανική απάντηση στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγροτικής παραγωγής, στις οποίες ακόµη και υψηλού κόστους τεχνολογικές λύσεις δεν µπορούν να δώσουν το µέγιστο των δυνατοτήτων τους όπως επιτυγχάνουν σε άλλες χώρες της ΕΕ. ∆εν απαλείφει µόνο την πολυπλοκότητα των τεχνολογικών λύσεων από τους τελικούς χρήστες της, αλλά και την ανάγκη για επένδυση σε ακριβό τεχνολογικό εξοπλισµό από την πλευρά των παραγωγών. Οι υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας υποστηρίζουν τον αγρότη σε καλλιεργητικές εργασίες όπως η άρδευση, η λίπανση και η φυτοπροστασία. Υπηρεσία ευφυούς άρδευσης Η ευφυής άρδευση καλύπτει µε ακρίβεια τις ανάγκες µιας καλλιέργειας σε νερό, αποφεύγοντας τη σπατάλη αλλά και την έλλειψή του. Ετσι επιτυγχάνεται εξοικονόµηση του πολύτιµου αυτού πόρου, µε όφελος τόσο για τον παραγωγό (οικονοµικό) όσο και για το περιβάλλον. Αρχικά καταγράφεται µε ακρίβεια η τρέχουσα υδατική κατάσταση της καλλιέργειας και προσδιορίζονται οι ανάγκες της σε νερό. Στη συνέχεια, επιστηµονικά µοντέλα άρδευσης, εξειδικευµένα για τη συγκεκριµένη καλλιέργεια και προσαρµοσµένα στις εδαφοκλιµατικές συνθήκες της περιοχής, αναλαµβάνουν τον υπολογισµό της βέλτιστης αρδευτικής δόσης. Ο γεωργικός σύµβουλος λαµβάνει συµβουλή άρδευσης που αφορά την προτεινόµενη αρδευτική δόση και τον χρόνο εφαρµογής της άρδευσης, την οποία µπορεί να προσαρµόσει κατάλληλα προτού τη µεταφέρει στον παραγωγό.

Τα οφέλη της ευφυούς γεωργίας για την αγροτική παραγωγή

Υπηρεσία ευφυούς λίπανσης Η ευφυής λίπανση επιτρέπει τον υπολογισµό των αναγκών µιας καλλιέργειας σε θρεπτικά στοιχεία µε ακρίβεια, µε σκοπό τη βελτίωση της παραγωγής ποιοτικά και ποσοτικά, τη µείωση της σπατάλης λιπασµάτων και κατά συνέπεια τη µείωση της επιβάρυνσης του εδάφους µε περίσσια θρεπτικών. Η υπηρεσία βασίζεται στα αποτελέσµατα εδαφικών αναλύσεων, σε καταγραφές παραµέτρων της καλλιέργειας (π.χ. ποικιλία και ηλικία) και άλλων πληροφοριών. Με βάση αυτά, επιστηµονικά µοντέλα θρέψης εξειδικευµένα για κάθε καλλιέργεια και προσαρµοσµένα στα χαρακτηριστικά της περιοχής παρέχουν στον γεωργικό σύµβουλο συµβουλή για την ποσότητα, τον χρόνο και τον τύπο του λιπάσµατος που ο παραγωγός πρέπει να προσθέσει στο χωράφι του.

ση φυτοφαρµάκων που οδηγεί σε µείωση της επιβάρυνσης της παραγωγής και του περιβάλλοντος. Η υπηρεσία χρησιµοποιεί ατµοσφαιρικά δεδοµένα που καταγράφονται από εξειδικευµένους αγροµετεωρολογικούς σταθµούς, καθώς και επιτόπιες παρατηρήσεις και µετρήσεις (όπως συµπτώµατα προσβολών και καταγραφές από εντοµοπαγίδες). Τα δεδοµένα αυτά τροφοδοτούν επιστηµονικά µοντέλα εξειδικευµένα για κάθε ασθένεια/εχθρό και προσαρµοσµένα στο µικροκλίµα της περιοχής. Ο γεωργικός σύµβουλος λαµβάνει εγκαίρως γεωργική προειδοποίηση σχετικά µε το ύψος του κινδύνου προσβολής από συγκεκριµένο εχθρό ή ασθένεια, έτσι ώστε να καθοδηγήσει τον παραγωγό στην εφαρµογή των απαραίτητων µέτρων φυτοπροστασίας εφόσον χρειάζεται.

Υπηρεσία ευφυούς φυτοπροστασίας Η ευφυής φυτοπροστασία αποσκοπεί στην έγκαιρη και αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση εχθρών και ασθενειών των καλλιεργειών. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνονται όχι µόνο η καλύτερη προστασία της παραγωγής, αλλά και η µειωµένη χρή-

Υπηρεσία εξατομικευμένης πρόγνωσης ακραίων καιρικών φαινομένων για τους παραγωγούς Η υπηρεσία παρέχει εξατοµικευµένες πληροφορίες για την εµφάνιση έντονων και ακραίων καιρικών φαινοµένων που µπορεί να ζηµιώσουν σηµαντικά µια καλλιέργεια, όπως

υψηλές θερµοκρασίες/καύσωνες, παγετοί και ισχυρές βροχοπτώσεις. Είναι εξατοµικευµένες, καθώς αναφέρονται µε µεγάλη ακρίβεια σε συγκεκριµένη καλλιέργεια, σε συγκεκριµένη µικρής έκτασης περιοχή. Η υπηρεσία ενηµερώνει έγκαιρα τον αγρότη µε ένα απλό µήνυµα στο κινητό του τηλέφωνο για την πιθανότητα εµφάνισης ζηµιογόνων για την καλλιέργειά του καιρικών φαινοµένων, όπως θερµοκρασίες που ξεπερνούν ένα κρίσιµο για την καλλιέργεια όριο, καταστάσεις παγετού αλλά και έντονες βροχοπτώσεις. Ετσι ο αγρότης έχει τον χρόνο για να λάβει τα µέτρα που απαιτούνται για την προστασία της καλλιέργειάς του. Η υπηρεσία βασίζεται σε κατάλληλα προσαρµοσµένα µετεωρολογικά µοντέλα, τα οποία τροφοδοτούνται από τα µετεωρολογικά δεδοµένα που συλλέγουν οι σταθµοί του gaiasense. Σε µια περίοδο όπου όλα δείχνουν ότι η κλιµατική αλλαγή γίνεται ιδιαίτερα απειλητική για τις χώρες της Μεσογείου και θα κάνει τα φαινόµενα αυτά ακόµη πιο ακραία για το µέλλον, επηρεάζοντας σηµαντικά την αγροτική παραγωγή, η συγκεκριµένη υπηρεσία αποκτά ακόµη µεγαλύτερη σηµασία.

Οι υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας βοηθούν τον αγρότη να πάρει τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις για να αυξήσει το κέρδος του βελτιώνοντας ταυτόχρονα την παραγωγή του, να μειώσει τα κόστη του και να παράγει με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Η ψηφιοποίηση της παραγωγής που επιτυγχάνεται μέσω της ευφυούς γεωργίας συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων και την προστιθέμενη αξία που αποκτούν, με αποτέλεσμα την αύξηση της κερδοφορίας όχι μόνο των παραγωγών αλλά και των λοιπών εμπλεκομένων στην αγροδιατροφική αλυσίδα αξίας. Ετσι ο παραγωγός μπορεί πλέον να παράγει «περισσότερα με λιγότερα», αυξάνοντας την κερδοφορία του και μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής του. Καθώς αυτό είναι σύμφωνο και με τις επιταγές της νέας κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία θα βασίζεται σε περιβαλλοντικούς δείκτες, μέσω της ευφυούς γεωργίας ο αγρότης αποκτά ξεκάθαρο συγκριτικό πλεονέκτημα στις εγχώριες και διεθνείς αγορές.

PUBLI

Σύγχρονες και προσιτές τεχνολογικές λύσεις στη διάθεση του Ελληνα αγρότη

Doc Αφιέρωμα

Κυριακή 14 Απριλίου 2019 | Documento

Προς νέο ανταγωνιστικό μοντέλο παραγωγής

Τι είναι η συμβολαιακή γεωργία

Η δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών στον αγροτικό τομέα σήμερα περνάει και μέσα από τη συμβολαιακή γεωργία

αρά το άφθονο κοινοτικό χρήμα που απορρόφησε μέσω των ε υ ρ ω π α ϊ κών προγραμμάτων η ελληνική γεωργία, ο πραγματικός στόχος, ο οποίος δεν ήταν άλλος από τη δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών, είτε δεν επιτεύχθηκε ποτέ είτε επιτεύχθηκε στο ελάχιστο. Σοβαρά δομικά προβλήματα όπως η μεγάλη θεσμική ανεπάρκεια σχετικά με την εμπορία των αγροτικών προϊόντων, η καταβαράθρωση του συνεταιριστικού κινήματος, η αποδιοργάνωση των γεωτεχνικών υπηρεσιών όσον αφορά την έρευνα και τις γεωργικές εφαρμογές, το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης καινοτομίας, η αδυναμία συμμόρφωσης σε αρκετές περιπτώσεις με τις επιταγές της κοινής αγροτικής πολιτικής αλλά και οι μικρές εκμεταλλεύσεις μπορεί να δημιούργησαν ή και να δημιουργούν αναχώματα στην ανάπτυξη του εγχώριου αγροδιατροφικού τομέα. Ωστόσο την ίδια ώρα έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη αλλαγής μοντέλου στον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής. Σε αυτή την κατεύθυνση άρχισε να αναπτύσσεται η συμβολαιακή γεωργία ως ένας σημαντικός τρόπος επιβίωσης των γεωργών και των επιχειρήσεων, καθώς έχει τη δυνατότητα να επιφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο στρέφεται σε αυτό το μοντέλο, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι στις

αναπτυγμένες χώρες η συμβολαιακή γεωργία αντιπροσωπεύει ποσοστό που ξεπερνά το 15% της συνολικής παραγωγής. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες του κόσμου η συμβολαιακή γεωργία εμφανίστηκε στην Ελλάδα με σχετική καθυστέρηση. Συγκεκριμένα, η πρώτη προσπάθεια συμβολαιακής γεωργίας πραγματοποιήθηκε το 1961 με την παραγωγή ζαχαρότευτλων. Ωστόσο η ανάπτυξη του συγκεκριμένου μοντέλου γεωργίας ξεκίνησε ουσιαστικά από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ενώ την τελευταία δεκαετία γνώρισε μεγάλη αποδοχή κυρίως στους τομείς των δημητριακών (π.χ. στο κριθάρι) της κτηνοτροφίας και των οπωροκηπευτικών. Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για αύξηση των συµβολαίων καλλιέργειας σε ποσοστό που φτάνει στο 50% τα τελευταία χρόνια. Σ’ αυτήν τη μεγάλη «ομπρέλα» της συμβολαιακής καλλιέργειας εντάσσονται συνήθως αγροτικά προϊόντα µε μεγάλη ζήτηση, όπως το κριθάρι, το σιτάρι, η ντομάτα, τα καπνά, το γάλα, η σταφίδα, τα όσπρια, οι πατάτες, τα σπαράγγια. Τα τελευταία χρόνια προστίθενται και νέα είδη, όπως γκότζι µπέρι, ρόδι, μύρτιλο (γνωστό και ως µπλούµπερι), βότανα, αιθέρια έλαια, ενεργειακά φυτά αλλά και φαρµακευτικά φυτά, όπως βασιλικός, ιπποφαές, αλόη, δεντρολίβανο, κρανιά και στέβια. Σήμερα η συμβολαιακή γεωργία λειτουργεί σαν δίχτυ ασφαλείας για την απαγκίστρωση της παραγωγής από την επιδοματική λογική, τη συνέχιση και βελτίω-

ση των ήδη πετυχημένων προϊόντων και τον πειραματισμό με καινοτόμες πρακτικές.

Η συμβολαιακή γεωργία δίχτυ ασφαλείας για την απαγκίστρωση της παραγωγής από την επιδοματική λογική

Οι δεσμεύσεις δεν αναιρούν το πλεονέκτημα Από την εμπειρία τής έως τώρα ανάπτυξης αυτού του μοντέλου παραγωγής προκύπτει ότι ένα συμβόλαιο παρουσιάζει οφέλη ιδανικά ισορροπημένα και για τις δύο πλευρές των συμβαλλομένων αλλά και προβλήματα, τα οποία μέσα από την κατάλληλη πρόβλεψη ενδεχομένως να ελαχιστοποιηθούν. Τα κυριότερα μειονεκτήματα για τους παραγωγούς είναι η έλλειψη ευελιξίας (ο συμβεβλημένος παραγωγός σε αντίθεση με τον παραδοσιακό γεωργό δεν μπορεί να δρα ανεξάρτητα όσον αφορά την παραγωγή και τη διάθεση του παραγόμενου προϊόντος, εφόσον δεσμεύεται από τους όρους του συμβολαίου παραγωγής), οι αυστηροί όροι συνεργασίας και η μείωση διαπραγματευτικής ισχύος (ο αυξημένος βαθμός εξάρτησης του παραγωγού από τη μεταποιητική μονάδα). Πάντως, ειδικά το μειονέκτημα της μειωμένης διαπραγματευτικής ισχύος του μεμονωμένου παραγωγού μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω των συνεταιρισμών, οι οποίοι λειτουργούν διαμεσολαβητικά. Τα κυριότερο μειονέκτημα για τις μεταποιητικές εταιρείες είναι η έλλειψη επαγγελματισμού και εμπειρίας από την πλευρά των παραγωγών. Αποτέλεσμα, η αδυναμία τήρησης της συμφωνίας που σχετίζεται με την ποιότητα, την ποσότητα ή τους χρόνους παράδοσης.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), ως συμβολαιακή γεωργία μπορεί να οριστεί ένα σύστημα γεωργικής παραγωγής το οποίο διεξάγεται με βάση μια συμφωνία μεταξύ ενός αγοραστή και των αγροτών, η οποία καθορίζει τους όρους για την παραγωγή και την εμπορία του γεωργικού προϊόντος ή των προϊόντων. Για τη σύναψη τέτοιου είδους σχέσης απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον δύο συμβαλλόμενων μερών, από τα οποία το ένα είναι κάτοχος αγροτικών μέσων παραγωγής και το άλλο κατέχει μέσα παραγωγής για τις πριν ή μετά την αγροτική παραγωγή φάσεις. Η συμφωνία στην πλειονότητα των περιπτώσεων περιλαμβάνει επίσης την παροχή από την πλευρά του αγοραστή εισροών (σπόροι, λιπάσματα κ.ά.) αλλά και τεχνικών συμβουλών. Η βάση, λοιπόν, των συμβολαίων αυτών είναι η δέσμευση του γεωργού να παρέχει ένα συγκεκριμένο εμπόρευμα σε ποσότητες και σε ποιότητα και η δέσμευση του αγοραστή να υποστηρίξει την παραγωγή του γεωργού και να αγοράσει τα προϊόντα. Συνήθως το μοντέλο της συμβολαιακής γεωργίας σχετίζεται με την ύπαρξη μίας ή περισσότερων από τις εξής καταστάσεις: α) ειδικές καλλιέργειες υψηλού κόστους, β) ανάγκη για συνεχή, αξιόπιστη προμήθεια από την πλευρά των αγοραστών, γ) σύστημα εισροών – εκροών το οποίο δεν μπορεί να λειτουργήσει μέσω ανοιχτής αγοράς και δ) προϊόντα εντατικής εργασίας τα οποία μπορούν να παράγουν αποτελεσματικότερα οι μικροί παραγωγοί.

Doc Αφιέρωμα

Κυριακή 14 Απριλίου 2019 | Documento

Βαμβάκι, λάδι, ακατέργαστος καπνός, φρούτα και λαχανικά διαθέτουν εξαγωγικό πλεονέκτημα

Ρεκόρ εξαγωγών για τα αγροτικά προϊόντα Παγκόσμιες πρωτιές φέρνει η αγροτική παραγωγή στη χώρα καθώς προϊόντα από την Ελλάδα έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τον κόσμο

δυναμική και η ανθεκτικότητα του ελληνικού αγροτικού τομέα αποτυπώνονται στην πορεία των εξαγωγών, οι οποίες παρά την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας και την απώλεια της ρωσικής αγοράς – που ήταν ίσως η μεγαλύτερη για ορισμένα εκ των γεωργικών προϊόντων της χώρας– συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ σε ορισμένες κατηγορίες καταγράφονται και ιστορικά ρεκόρ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), οι συνολικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων το 2018 σημείωσαν άνοδο 6,4% φτάνοντας στο ποσό των 5.914,3 εκατ. ευρώ από 5.558,8 εκατ. ευρώ το 2017. Η άνοδος κατά τον ΠΣΕ οφείλεται τόσο στην ενίσχυση (+5,3%) των εξαγωγών της σημαντικότερης υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» (4.517,5 εκατ. ευρώ από 4.291,1 εκατ. ευρώ), η οποία αφορά το 13,7% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών κατά το 2018, όσο και στη μεγάλη αύξηση των αποστολών της υποκατηγορίας «λάδια

και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης», σε 685,3 εκατ. ευρώ από 561,3 εκατ. ευρώ (+22,1%), δηλαδή κατά κύριο λόγο των εξαγωγών ελαιολάδου. Στασιμότητα στις αποστολές (+0,7%) εμφανίζει η υποκατηγορία «ποτά και καπνός» (711,5 εκατ. ευρώ από 706,5 εκατ. ευρώ). Στάσιμες οι εισαγωγές Αξιοσημείωτο είναι δε πως οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων ουσιαστικά παρέμειναν στάσιμες (+0,7%) το 2018. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έμειναν σχεδόν αμετάβλητες οι εισαγωγές της μεγαλύτερης υποκατηγορίας αγροτικών προϊόντων «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» (+0,9%), στα 5.561,1 εκατ. ευρώ από 5.509 εκατ. ευρώ. Αυξημένες (+4,7%) καταγράφονται οι εισαγωγές της υποκατηγορίας «ποτά και καπνός», που έφτασαν στα 653,5 εκατ. ευρώ από 624,1 εκατ. ευρώ, ενώ αντίθετα, οι εισαγωγές της υποκατηγορίας «λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» περιορίστηκαν κατά -13,1% (σε 250,9 εκατ. ευρώ από 288,6 εκατ. ευρώ). Σε ό,τι αφορά το 2017 σε σχέση με το 2016, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων ήταν ελάχιστα

μειωμένες κατά 1,4%, ενώ το 2016 ως προς το 2015 εμφάνισαν σημαντική άνοδο κατά 7,6%. Να σημειωθεί πάντως ότι τα αγροτικά προϊόντα (τροφίμων – ποτών, καπνού, λαδιού) εμφανίζουν την τελευταία εικοσαετία υψηλότερη άνοδο από τα βιομηχανικά προϊόντα, έχοντας αυξήσει το μερίδιό τους στις συνολικές εξαγωγές, αν και οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων είναι υπερδιπλάσιες από εκείνες των αγροτικών. Συγκεκριμένα το μερίδιο των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών ενισχύθηκε από 26% το 2000 σε 28% το 2018, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο των βιομηχανικών προϊόντων διαμορφώθηκε σε 64% το 2018 από 66% το 2000. Η πρώτη δεκάδα εξαγωγικών προορισμών των αγροτικών προϊόντων περιλαμβάνει χώρες με ευνοϊκές προοπτικές για την πώληση προϊόντων σε υψηλότερες τιμές, όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ολλανδία, αλλά και χώρες όπου διοχετεύονται αγροτικά προϊόντα σε χαμηλές τιμές, όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Θα πρέπει να επισημανθεί ωστόσο ότι

Η πάταξη των ελληνοποιήσεων, η οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και η ταυτοποίηση της ευεργετικής ιδιότητας των ελληνικών τροφίμων είναι τα τρία βήματα που μπορούν να απογειώσουν τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων

το μερίδιο των ελληνικών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων στις σημαντικότερες αγορές της Ευρώπης δεν ξεπερνά το 2% του συνόλου των εισαγωγών, όταν καταγράφονται ποσοστά 10% και 13% για την Ιταλία και την Ισπανία αντίστοιχα. Η πάταξη των ελληνοποιήσεων, η οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και η ταυτοποίηση της ευεργετικής ιδιότητας των ελληνικών τροφίμων είναι τα τρία βήματα που μπορούν να απογειώσουν τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Πώς θα απογειωθούν οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων Ως γνωστόν η Ελλάδα, λόγω γεωγραφικής θέσης, κλίματος και ποιότητας εδάφους, παράγει ορισμένα προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας σε ποσότητες επαρκείς τόσο για την αγροδιατροφική αυτάρκεια της χώρας όσο και για εξαγωγές (π.χ. το ελληνικό παρθένο ελαιόλαδο αξιολογείται ως το καλύτερο στον κόσμο σε ποιότητα, ενώ σε ποσότητα η Ελλάδα είναι η τρίτη ελαιοπαραγωγός χώρα παγκοσμίως). Μάλιστα λόγω αυτών των συνθηκών τα τελευταία 17 έτη κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της ΕΕ από άποψη συγκριτικού εξαγωγικού πλεονεκτήματος σε πέντε κατηγορίες αγροτικών προϊόντων, ενώ κατέχει καλή θέση με κριτήριο τον ίδιο δείκτη, στην ίδια ομάδα χωρών, σε άλλα 21 αγροτικά προϊόντα. Συγκεκριμένα, στην πρώτη θέση από πλευράς εξαγωγικού πλεονεκτήματος βρίσκονται το βαμβάκι και ακολουθούν ο μη επεξεργασμένος καπνός, το παρθένο ελαιόλαδο, τα συντηρημένα και παρασκευασμένα φρούτα (πλην χυμών), οι ρίζες και σπόροι λαχανικών, παρασκευασμένοι ή συντηρημένοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται σε έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας, πιθανόν μετά τις απαραίτητες βελτιώσεις στο οικονομικό περιβάλλον και στις υποδομές του πρωτογενούς τομέα να καταδειχθεί ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει ισχυρό εξαγωγικό πλεονέκτημα καθώς υπάρχουν δυνατότητες περαιτέρω βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων μέσω: • συνένωσης αγροτικών εκμεταλλεύσεων και εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας • επενδύσεων στην πλέον σύγχρονη τεχνολογία • ηλικιακής ανανέωσης και επιμόρφωσης του εργατικού δυναμικού • σύνδεσης του τουρισμού με τοπικά προϊόντα ποιότητας, την τοπική γαστρονομία και την παράδοση μιας περιοχής • ανάληψης πρωτοβουλιών από την πολιτεία και τους εξαγωγικούς φορείς για τη δημιουργία brand name των προϊόντων στο εξωτερικό • δημιουργίας χρηματοδοτικών προϊόντων για την ενίσχυση των δυναμικών παραγωγικών μονάδων.