Ειδική έκδοση: Ενέργεια by Documentonews

docEnergy Ειδική έκδοση για την ενεργειακή ανάπτυξη στην Ελλάδα

Documento Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

Οι στόχοι για την κλιματική αλλαγή, το εθνικό σχέδιο, το ειδικό βάρος των ανανεώσιμων πηγών, ο ρόλος της ΔΕΗ και οι συμπράξεις των εναλλακτικών προμηθευτών, τα πράσινα κτίρια και οι ευκαιρίες για τους καταναλωτές

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Οι προκλήσεις της νέας εποχής

Doc ΕιδικήΕκδοση

Εφημερίδα έρευνας και άποψης Εκδότης Κώστας Βαξεβάνης

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Μια νέα εποχή…

Διευθύντρια Βάλια Μπαζού Διευθυντής Σύνταξης Αλέξανδρος Παπασταθόπουλος Αρχισυνταξία Ειδικής Εκδοσης Σταματία Μαρκέτου Επιμέλεια Ειδικής Εκδοσης Στάθης Σχινάς Creative Director Διονύσης Θεοδόσης Ατελιέ Λίλα Κούπριζα Mαρία Νίκα Αγγελική Σγούρου Νικήτας Φραγκάκης Υπεύθυνος Παραγωγής Μάκης Βουδούρης Διόρθωση Aπόλλων Λιακόπουλος Γεωργία Καρύδη Ελένη Κοψαχείλη Εμπορική Διεύθυνση Βανέσσα Δροσάτου Υποδοχή Διαφήμισης 211 103.1504 Εκτύπωση ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ Διανομή ΑΡΓΟΣ ΑΕ

Κολωνού 12-14 104 37, Αθήνα

ΤΗΛΕΦΩΝΟ

211 103.1500

www.documentonews.gr info@documentonews.gr

Του

Στάθη Σχινά ο τέλος της δεκαετίας βρίσκει τη χώρα σε εντελώς διαφορετική φάση στον ενεργειακό τοµέα σε σχέση µε τα όσα συνέβαιναν στην αρχή της. Από τη µια η µαζική εισαγωγή του φυσικού αερίου αλλά και οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό µείγµα και από την άλλη η διάσπαση της ∆ΕΗ και ο περιορισµός της ως προς τα µερίδια αγοράς µετέβαλαν ραγδαία το τοπίο. Οι βασικές ενεργειακές προκλήσεις της νέας εποχής για ολόκληρη την υδρόγειο έχουν να κάνουν µε την κλιµατική αλλαγή και τον περιορισµό των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό σηµαίνει περισσότερα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα αλλά και περισσότερο φυσικό αέ-

ριο στο µείγµα της ενεργειακής παραγωγής. Στην Ελλάδα ο ήλιος και οι άνεµοι δεν τελειώνουν ποτέ. Μόνο που η εκµετάλλευσή τους παρά την έκρηξη των επενδύσεων στους τοµείς αυτούς απαιτεί πιο προηγµένες υποδοµές και ιδιαίτερα ακριβές, κυρίως καλώδια µεταφοράς υψηλής τεχνολογίας και σταθµούς αποθήκευσης. Ολα όµως δείχνουν ότι η ισχυρή τάση ανάπτυξης των ΑΠΕ θα ενισχυθεί περισσότερο και στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και την Κλιµατική Αλλαγή θα καταλάβουν σηµαίνουσα θέση στον ενεργειακό χάρτη της χώρας στο τέλος της επόµενης δεκαετίας. Αν οι ΑΠΕ αναδιατάσσουν το ενεργειακό τοπίο, η µαζική εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό µείγµα είναι ο άλλος µοχλός ανατροπής του τοπίου µε τεράστιες οικονοµικές αλλά και γεωπολιτικές διαστάσεις. Η συνεχώς επεκτεινόµενη έρευνα για υδρογονάνθρακες στις ελληνικές θάλασσες, στην

Bασική πρόκληση για όλη την υδρόγειο ο περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα

ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ, η συνεπακόλουθη συνεργασία µε τις χώρες της περιοχής, η κατασκευή υποδοµών για τη µεταφορά (καλώδια και αγωγοί) κινητοποιούν µεν πόρους κάθε µορφής δηµιουργώντας θέσεις εργασίας και εθνικό πλούτο, αλλά παράλληλα αλλάζουν και το γεωπολιτικό παιχνίδι ισχυροποιώντας περισσότερο τη θέση της Ελλάδας. Το ίδιο και οι διεθνείς αγωγοί που διέρχονται ή θα διέλθουν από την Ελλάδα. ΤΑΡ, IGB είναι λέξεις που µπαίνουν όλο και περισσότερο στην καθηµερινότητά µας. Και βεβαίως δεν είναι µόνο αυτοί. Σε αυτήν τη νέα εποχή έχουν θέση και ρόλο και το δηµόσιο και η παραδοσιακή ιστορική δύναµη του χώρου, η ∆ΕΗ. Εχει όµως θέση και ο ιδιωτικός τοµέας, καθώς οι επενδυτικές ανάγκες αλλά και η κινητοποίηση ανθρώπινων και τεχνολογικών πόρων είναι επίσης αναγκαίες. Στην παρούσα ειδική έκδοση του Documento αυτές οι τάσεις και οι καταστάσεις καταγράφονται και αναδεικνύονται. Χωρίς βεβαίως να εξαντλείται το θέµα και χωρίς να χάνουµε από την οπτική µας την καθηµερινότητα του πολίτη, όπως επίσης και τις διαφορετικές στάσεις και οπτικές των πολιτικών δυνάµεων απέναντι στα όσα συµβαίνουν στον ενεργειακό τοµέα.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας στην ενέργεια Tου Κώστα Φωτάκη

Ο Κώστας Φωτάκης είναι αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας

τη µεταµνηµονιακή εποχή που βρίσκεται η χώρα κυριαρχούν τρεις µεγάλες προκλήσεις: η περιφρούρηση της δηµοσιονοµικής σταθερότητας που µε τόσες θυσίες πέτυχε η πληγωµένη από τα µνηµόνια ελληνική κοινωνία, η στήριξη της εργασίας που υποβαθµίστηκε και απαξιώθηκε έντονα στα χρόνια της κρίσης και, τέλος, η δίκαιη ανάπτυξη. Για την αντιµετώπιση της τελευταίας πρόκλησης µεγάλη έµφαση δόθηκε, από την αρχή αυτής της διακυβέρνησης, στη διαµόρφωση της οικονοµίας της γνώσης ως ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο για τη χώρα. Πρόκειται για την οικονοµία που βασίζεται στη γνώση και την καινοτοµία που προκύπτουν από την επιστηµονική έρευνα. Η έµφαση αυτή καταδεικνύεται από τη σταθερή αύξηση της δηµόσιας δαπάνης για την έρευνα τα τελευταία τρία χρόνια, την οποία ακολούθησε και η εντυπωσιακή αύξηση των δαπανών από ίδια έσοδα του ιδιωτικού τοµέα. Ετσι το 2017 οι συνολικές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) ξεπέρασαν τα 2 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,13% του ΑΕΠ. Είναι το µεγαλύτερο ποσό που έχει ποτέ διατεθεί στη χώρα είτε σε απόλυτους αριθµούς είτε ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η έρευνα στον τοµέα της ενέργειας αποτελεί γλαφυρό παράδειγµα πορείας προς την οικονοµία της γνώσης. Ειδικότερα, η επιστηµονική έρευνα στον τοµέα της ενέργειας έχει δύο καίριες πτυχές: αφενός καθορίζει σε µεγάλο βαθµό τη θέση των χωρών στον παγκόσµιο καταµερισµό εργασίας, αφετέρου επηρεάζει την ποιότητα ζωής µέσω της επίδρασης που έχει στο περιβάλλον και το κλίµα, στην κλιµατική αλλαγή. Αναπόφευκτα οι ερευνητικές δράσεις στον τοµέα αυτό πρέπει να θίγουν και τις δύο αυτές πλευρές. Στο πλαίσιο αυτό µια συστηµατική σειρά πρωτοβουλιών και δράσεων έχει σχεδιαστεί και υλοποιείται από τον τοµέα Ερευνας και Καινοτοµίας του ΥΠΠΕΘ, οι οποίες εστιάζονται σε θέµατα ενέργειας και περιβάλλοντος, µε συνολι-

εκατ. ευρώ διατέθηκαν για έργα σχετικά με την αποδοτικότητα και αποθήκευση ενέργειας, την παραγωγή από ΑΠΕ, τις τεχνολογίες υδρογόνου και τη μείωση των επιπτώσεων από τα ορυκτά καύσιμα

κό προϋπολογισµό που ξεπερνά τα 170 εκατ. ευρώ: • Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναµικού και των ερευνητικών υποδοµών βρίσκεται στην κορυφή αυτών των δράσεων. Το φαινόµενο της µονόπλευρης φυγής στο εξωτερικό, το brain drain, αλλά και της ετεροαπασχόλησης, το brain waste, έχει πλήξει το εξειδικευµένο επιστηµονικό δυναµικό της χώρας κατά τα χρόνια της κρίσης. Η δηµιουργία του Ελληνικού Ιδρύµατος Ερευνας και Καινοτοµίας (ΕΛΙ∆ΕΚ) το 2016 αποδεικνύεται αποτελεσµατικό εργαλείο για την αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου. Το ποσό µε το οποίο έχουν στηριχτεί το 2018 ερευνητικά έργα νέων επιστηµόνων σχετικά µε την ενέργεια ξεπερνά τα 5 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, οκτώ µεγάλες ερευνητικές υποδοµές σχετικές µε ενεργειακά και περιβαλλοντικά θέµατα που λειτουργούν σε ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα της χώρας στηρίζονται από τη Γενική Γραµµατεία Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) µε το συνολικό ποσό των 41,5 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράµµατος των Εθνικών Ερευνητικών Υποδοµών. • Παράλληλα, µε στοχευµένες δράσεις ενισχύεται η καινοτόµος επιχειρηµατικότητα. Ενδεικτικά το 2018 από το ποσό των 360 εκατ. ευρώ που κατανεµήθηκε σε έργα µεµονωµένων επιχειρήσεων και σε συνεργατικά έργα επιχειρήσεων µε ΑΕΙ και ΕΚ κατά την πρώτη φάση του προγράµµατος «Ερευνώ – ∆ηµιουργώ – Καινοτοµώ» της ΓΓΕΤ, 27 εκατ. ευρώ διατέθηκαν σε έργα που αφορούν ενεργειακά θέµατα που καλύπτουν την αποδοτικότητα και αποθήκευση της ενέργειας, την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, τις τεχνολογίες υδρογόνου και τη µείωση των επιπτώσεων από τα ορυκτά καύσιµα. Επιπλέον 40 εκατ. ευρώ διατέθηκαν σε έργα που άπτονται του τοµέα του περιβάλλοντος και της βιώσιµης ανάπτυξης και αφορούν θέµατα κλιµατικής αλλαγής και φυσικών καταστροφών. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται η ενίσχυση τµηµάτων έρευνας και ανάπτυξης (R&D) ελληνικών καινοτόµων επιχειρήσεων αλλά και η προσέλκυση εταιρειών που πρωτα-

γωνιστούν στον διεθνή χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί η πρόσφατη ίδρυση και λειτουργία τµήµατος R&D της εταιρείας Tesla, η οποία ηγείται σε τεχνολογίες της ηλεκτροκίνησης στο τεχνολογικό πάρκο του «∆ηµόκριτου». • Ακόµη στο πλαίσιο του κύκλου των εµβληµατικών δράσεων οι οποίες σχεδιάζονται και υλοποιούνται µε πρωτοβουλία της πολιτείας, αναπτύσσεται εθνικό δίκτυο, που θα συντονίζεται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, για τη µελέτη της κλιµατικής αλλαγής µε το συνολικό ποσό των 20 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, έχει προβλεφθεί η ναυπήγηση σύγχρονου ερευνητικού σκάφους που θα ενισχύσει τη θαλάσσια έρευνα και σε ενεργειακά θέµατα από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) µε προϋπολογισµό που ξεπερνά τα 40 εκατ. ευρώ. Τέλος, σε συνεργασία µε το υπουργείο Περιβάλλοντος και

Ενέργειας σχεδιάστηκε και ιδρύθηκε πρόσφατα Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Ερευνας στα Χανιά που θα ανήκει στο Ιδρυµα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) και θα λειτουργεί σε χώρο του Πολυτεχνείου Χανίων, µε σκοπό την ανίχνευση, τον εντοπισµό και την εκµετάλλευση κοιτασµάτων υδρογονανθράκων καθώς και τη µελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις παραπάνω δραστηριότητες. Με τη λειτουργία του νέου αυτού ινστιτούτου η χώρα καθίσταται δυναµικός συµµέτοχος και συνδιαµορφωτής της έρευνας στον τοµέα των υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο. Συµπερασµατικά, όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες συνιστούν µια ολοκληρωµένη, συστηµατική και βήµα προς βήµα προσέγγιση για την προαγωγή της επιστηµονικής έρευνας στον τοµέα της ενέργειας και της κλιµατικής αλλαγής, ενισχύοντας τη θέση της χώρας στον παγκόσµιο ενεργειακό χάρτη.

εκατ. ευρώ σε οκτώ μεγάλες ερευνητικές υποδομές από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας

εκατ. ευρώ δόθηκαν το 2018 για ερευνητικά έργα νέων επιστημόνων σχετικά με την ενέργεια

εκατ. ευρώ για σκάφος που θα ενισχύσει τη θαλάσσια έρευνα και σε ενεργειακά θέματα από το ΕΛΚΕΘΕ

41,5

Doc ΕιδικήΕκδοση

Τα στρατηγικά µέτωπα στον ενεργειακό τοµέα Oι εξελίξεις σε ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ανανεώσιμες πηγές και αγωγούς αερίου

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Του

Η Στάθη Σχινά

σύγκρουση της νε ο φ ι λε λε ύ θερης µε την προοδευτική οικονοµικοκοινωνική πολιτική ήταν και είναι ιδιαίτερα σφοδρή στον χώρο της ενεργειακής πολιτικής. Σε ένα συνεχώς µεταβαλλόµενο κανονιστικό πλαίσιο και εν µέσω τεράστιων τεχνολογικών αλλαγών αλλά και σφοδρών γεωπολιτικών συγκρούσεων τα όσα γίνονται στο µέτωπο: • της ∆ΕΗ, • των δικτύων διανοµής, • του φυσικού αερίου, • των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), • των αγωγών είναι στρατηγικής σηµασίας για το µέλλον του τόπου και την οικονοµική ανάπτυξη καθώς προσελκύονται τεράστια διεθνή και εγχώρια κεφάλαια στον ενεργειακό τοµέα. Αλλά από τις εξελίξεις στα

προαναφερθέντα µέτωπα εξαρτάται και κάτι άλλο σηµαντικό: η τιµή του ρεύµατος που αφορά και τον απλό καταναλωτή αλλά και τις επιχειρήσεις. Πριν από αρκετά χρόνια, λίγο πριν από το 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την ελληνική πολιτεία να θέσει τέλος στο µονοπώλιο της ∆ΕΗ τόσο ως προς την παραγωγή όσο και ως προς τη διανοµή του ηλεκτρικού ρεύµατος. Η υποχρέωση αυτή προϋπήρχε, όµως έπρεπε να εκτελεστεί την περίοδο των µνηµονίων. Η τύχη ΔΕΗ και ΑΔΜΗΕ Για τις κυβερνήσεις της περιόδου 2010-15 η απάντηση στην ευρωπαϊκή επιταγή µπορούσε να δοθεί µόνο µε έναν τρόπο: τη διάσπαση της ∆ΕΗ και την ιδιωτικοποίηση των «φιλέτων» της. Ετσι προέκυψε το σενάριο της µικρής ∆ΕΗ που προέβλεπε την απόσχιση και ταυτόχρονη ιδιωτικοποίηση του 30% της εγκατεστηµένης ισχύος (των παγίων) αλλά και του 30% της πελατείας από τη ∆ΕΗ. Αυτά προωθήθη-

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

Οι αγωγοί Στο στάδιο της κατασκευής, της ολοκλήρωσης ή του σχεδιασμού βρίσκεται ένα πολυδαίδαλο δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου το οποίο μετατρέπει την Ελλάδα σε στρατηγικής σημασίας ενεργειακό κόμβο, γεγονός με τεράστια μακροπρόθεσμη οικονομική αλλά και γεωπολιτική σημασία. Ειδικότερα:

Ο αγωγός μεταφοράς του αζερικού φυσικού αερίου TAP στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής και σύντομα θα παρέχει την πιο άμεση, λογική και οικονομικά αποδοτική οδό μεταφοράς φυσικού αερίου που θα ανοίξει τον ζωτικής σημασίας νότιο διάδρομο φυσικού αερίου. Εχει μήκος 4.000 χλμ. και θα εκτείνεται από την Κασπία θάλασσα μέχρι την Ευρώπη.

καν επί των κυβερνήσεων Ν∆, ΠΑΣΟΚ κ.λπ. µαζί µε την αποτυχηµένη προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του ∆ΕΣΦΑ. Η άνοδος της Αριστεράς στη διακυβέρνηση της χώρας µαταίωσε το σενάριο της µικρής ∆ΕΗ. Το εναλλακτικό σχέδιο που προωθήθηκε ύστερα από σκληρή διαπραγµάτευση µε τους θεσµούς ήταν: • Η σε βάθος χρόνου µείωση των µεριδίων της ∆ΕΗ στην αγορά ενέργειας κάτω από το 50% µέσω των ΝΟΜΕ (δηµοπρασίες φορτίων ενέργειας προς ιδιωτικές επιχειρήσεις παρόχους ρεύµατος). • Ο διαχωρισµός και η ανεξαρτητοποίηση του Α∆ΜΗΕ από τη ∆ΕΗ µε τη συµµετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων και την εισαγωγή στο χρηµατιστήριο. Ο Α∆ΜΗΕ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγµα της διαφορετικής προσέγγισης. Η παρούσα κυβέρνηση διασφάλισε ότι το δίκτυο µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα µείνει υπό δηµόσιο έλεγχο, εξασφαλίζοντας παράλληλα έναν σηµαντικό διεθνή εταίρο (την κινεζική εταιρεία State

Grid, 24%), όταν η προηγούµενη κυβέρνηση ήθελε να προχωρήσει στην πλήρη ιδιωτικοποίηση (Α∆ΜΗΕ, ∆ΕΗ) χωρίς διασφάλιση του δηµόσιου συµφέροντος. Ο Α∆ΜΗΕ έχει προοπτική να διπλασιάσει σύντοµα την αξία που είχε όταν αποσπάστηκε από τη ∆ΕΗ, καθώς θα αποδίδουν τα µεγάλα επενδυτικά έργα διασύνδεσης των Κυκλάδων και της Κρήτης µε το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα αποτυπωθεί στα ετήσια αποτελέσµατα του 2018, όπως έχει ήδη φανεί στα αποτελέσµατα εννεάµηνου. Τα δίκτυα διανομής Τα ενεργειακά δίκτυα σε αντίθεση µε τα σχέδια των προηγούµενων κυβερνήσεων παραµένουν στον έλεγχο του δηµοσίου. Επιπλέον, ειδικά στον τοµέα της ενέργειας, στόχος είναι να παραµείνει ο ισχυρός λόγος στο κράτος, ώστε να διασφαλιστούν εργαλεία πολιτικής και παρέµβασης τόσο στην ασφάλεια εφοδιασµού και τη διαφοροποίηση πηγών ενέργειας όσο και στην

Πράσινο φως για την κατασκευή του IGB, του ελληνοβουλγαρικού διασυνδετήριου αγωγού, μήκους περίπου 182 χλμ. (εκ των οποίων 31 χλμ. βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας), καθώς και των αναγκαίων υποστηρικτικών εγκαταστάσεων (μετρητικοί σταθμοί, βανοστάσια, κέντρο λειτουργίας) έδωσε η κυβέρνηση με την υπουργική απόφαση να δοθεί άδεια εγκατάστασης. Με σημείο εκκίνησης την Κομοτηνή ο αγωγός θα καταλήγει στη Στάρα Ζαγόρα αντίστοιχα, συνδέοντας τα δίκτυα φυσικού αερίου Ελλάδος και Βουλγαρίας, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα της αντίστροφης ροής (reverse flow).

Ο αγωγός East Med, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2025. Ο σχεδιαζόμενος αγωγός των 2.000 χιλιομέτρων θα συνδέσει τα κοιτάσματα αερίου κοντά στο Ισραήλ και στην Κύπρο με την Ελλάδα και πιθανόν με την Ιταλία, με κόστος έως 6 δισ. ευρώ. Με βάση τις μελέτες η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού θα είναι 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κ.μ.

αντιµετώπιση ζητηµάτων γεωπολιτικού χαρακτήρα. Η καλωδιακή διασύνδεση της Κρήτης µε την Πελοπόννησο και την Αττική αλλά και των άλλων νησιών είναι στρατηγικής σηµασίας. Πολύ δε περισσότερο η διασύνδεση µε τον ίδιο τρόπο Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας. Το παράδειγµα του ∆ΕΣΦΑ είναι χαρακτηριστικό. Η παρούσα κυβέρνηση ακύρωσε τη συµφωνία για την πώληση του 66% του ∆ΕΣΦΑ από την κυβέρνηση Σαµαρά – Βενιζέλου στην αζερική εταιρεία Socar λόγω των προβληµάτων συµβατότητας µε το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Κατάφερε να διασφαλίσει πολύ πιο αξιόπιστους εταίρους, καλύτερους όρους για τα συµφέροντα του δηµοσίου και αισθητά βελτιωµένο τίµηµα. Με µια πετυχηµένη και στρατηγικού χαρακτήρα συµφωνία οδήγησε τον ∆ΕΣΦΑ να ενταχθεί στην οµάδα των ισχυρών της Ευρώπης, καθώς στον διαγωνισµό επικράτησε η µεγαλύτερη κοινοπραξία Ευρωπαίων διαχειριστών µε σηµαντικές στρατηγικές επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή. Επειτα από διαπραγµάτευση η σύµβαση µετόχων που υπογράφηκε διασφαλίζει ισχυρά δικαιώµατα στο δηµόσιο, όπως συγκεκριµένα δικαιώµατα αρνησικυρίας (βέτο), ορισµό της θέσης του προέδρου της εταιρείας, εξασφάλιση της µη έκθεσης σε επισφαλείς επενδύσεις, που ενισχύουν τον ρόλο του δηµοσίου στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Επιπλέον, διασφαλίζεται η υλοποίηση του προγράµµατος επενδύσεων του ∆ΕΣΦΑ, ύψους 330 εκατ. ευρώ, για την ανάπτυξη του Εθνικού Συστήµατος Φυσικού Αερίου. Στην ίδια κατηγορία άλλης διαχείρισης υπό δηµόσιο έλεγχο ανήκει και η προαναφερθείσα περίπτωση του Α∆ΜΗΕ. Τα τιμολόγια ρεύματος Παρά τις κασσανδρικές προβλέψεις οι τιµές του ρεύµατος λόγω του σφοδρού ανταγωνισµού του πλήθους των παρόχων συµπιέζονται υπέρ των ιδιωτών οικιακών καταναλωτών. Παράλληλα η βαθµιαία διασύνδεση των νησιών µε τα νέα υποβρύχια καλώδια µειώνει την επιβάρυνση των αστικών καταναλωτών και αναµένεται να οδηγήσει τις τιµές σε χαµηλότερα επίπεδα κατά 10-15% την επόµενη διετία. Η έκρηξη στις ΑΠΕ Η χώρα µετά το 2015 αποκτά για πρώτη φορά εθνικό ενεργειακό σχεδιασµό µε ορίζοντα το 2030, ο οποίος περιγράφει το πλαίσιο ανάπτυξης επενδύσεων της τάξης των 35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 8,5 δισ. ευρώ αφορούν την ανάπτυξη ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ. Υπάρχουν φιλόδοξοι ευρωπαϊκοί στόχοι για το 2030 σχετικά µε τις ΑΠΕ (32%), την εξοικονόµηση ενέργειας (32,5%) και τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (40%).

Η αξία του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίµα είναι τεράστια καθώς αποτελεί το εργαλείο µε το οποίο προσδιορίζονται ο τρόπος, τα µέτρα πολιτικής καθώς και το χρονοδιάγραµµα προκειµένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι σε µια σειρά κλάδους της οικονοµίας, στις µεταφορές, στη βιοµηχανία, στα κτίρια, στον τουρισµό κτλ. Παράλληλα η κυβέρνηση υλοποιεί και ολοκληρώνει ένα πλέγµα θεσµικών παρεµβάσεων, οι οποίες διαµορφώνουν ένα νέο, ξεκάθαρο και διαφανές θεσµικό τοπίο για τις ΑΠΕ, όπως: • η εισαγωγή των ανταγωνιστικών διαδικασιών για τις ΑΠΕ, µια διαδικασία που οδήγησε σε µεγάλες µειώσεις των τιµών αποζηµίωσης, µειώνοντας την απόσταση του κόστους των ΑΠΕ σε σχέση µε αυτό των συµβατικών καυσίµων, • η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου των ΑΠΕ που βρίσκεται σε εξέλιξη, µε στόχο η χωροθέτηση να γίνεται µε σεβασµό στο περιβάλλον, στη βάση των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών – έχει αναρτηθεί στη ∆ιαύγεια η προκήρυξη διαγωνισµού για την επιλογή αναδόχου εκπόνησης της µελέτης, • η εισαγωγή του θεσµού των Ενεργειακών Κοινοτήτων, ενός καινοτόµου πλαισίου που δίνει τη δυνατότητα σε όλους (καταναλωτές, ΟΤΑ, µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις) να συµµετέχουν στην ενεργειακή µετάβαση, είτε στην κατεύθυνση της αυτοπαραγωγής είτε στη δραστηριοποίησης της αγοράς ενέργειας, µε αποκεντρωµένο και δηµοκρατικό τρόπο, • η διαµόρφωση του θεσµικού πλαισίου ώστε από το 2019 να ενεργοποιηθούν το Χρηµατιστήριο Ενέργειας και οι διασυνδέσεις που προβλέπει το µοντέλο στόχος (Target Model) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. ΑΠΕ, ατμομηχανή για ΔΕΗ Πάντως, τα στοιχεία για την ενίσχυση των αιολικών στην ηλεκτροπαραγωγή δείχνουν αισιόδοξα παρά τις κινδυνολογίες. Σύµφωνα µε την Ελληνική Επιστηµονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας, κατά τη χρονιά που πέρασε συνδέθηκαν στο δίκτυο 103 νέες ανεµογεννήτριες συνολικής ισχύος 191,6 MW. Αυτό αντιστοιχεί σε ετήσιο ρυθµό ανάπτυξης 7,2% το 2018 σε σχέση µε έναν χρόνο πριν. Οσο για τη ∆ΕΗ, προτεραιότητα είναι η στροφή στις ΑΠΕ. Στόχος είναι η αύξηση της συµµετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό µείγµα της ∆ΕΗ κατά 600 MW περίπου έως το 2022, το οποίο θα προέρχεται κυρίως από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, µέσω σηµαντικής αύξησης του µεγέθους, του αριθµού των έργων και των δυνατοτήτων στις ΑΠΕ µε συγκεκριµένους στόχους όσον αφορά την ισχύ και την απόδοση. Οι ΑΠΕ θα αποτελέσουν εφεξής την ατµοµηχανή ανάπτυξης της επιχείρησης µε στόχο το 20%-25% για συµµετοχή των ΑΠΕ στη συνολική ισχύ της ∆ΕΗ έως το 2030-2035.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

H ενέργεια ως κοινωνικό αγαθό Tης Ινούς Σιώζου

Η Ινώ Σιώζου είναι απόφοιτος του MSc Environment and Resource Management

εδοµένου ότι ακόµη και σήµερα, έπειτα από οκτώ χρόνια κρίσης, πολιτικές δυνάµεις στην Ελλάδα συνεχίζουν να υπερθεµατίζουν για την άνευ όρων παράδοση του ενεργειακού τοµέα στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την ταυτόχρονη µείωση του ρυθµιστικού ρόλου του κράτους, υπάρχει σοβαρός λόγος να επαναφέρουµε στον δηµόσιο διάλογο τους όρους και τις συνθήκες αυτής της συζήτησης. Υπάρχει ενδεχόµενος κίνδυνος στο µέλλον, εάν η παραπάνω πολιτική κατεύθυνση καταστεί κυρίαρχη, οι πολίτες να µην έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισµό; Χρειάζεται να λάβει το κράτος ειδική µέριµνα για τους ευάλωτους πολίτες και ισχυρό ρυθµιστικό ρόλο ειδικότερα στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισµού; Μήπως πρέπει να επανατοποθετήσουµε τον ηλεκτρισµό ως κοινωνικό αγαθό και όχι ως προϊόν που ρυθµίζεται αποκλειστικά µε όρους αγοράς; Οι συνθήκες που δηµιούργησε η εποχή των µνηµονίων, µε την κατάρρευση της µεσαίας τάξης και την περαιτέρω φτωχοποίηση των χαµηλών εισοδηµατικών στρωµάτων, εισήγαγαν στην Ελλάδα ένα νέο κοινωνικό φαινόµενο, την ενεργειακή φτώχεια. Ενα νοικοκυριό ορίζεται ως ενεργειακά φτωχό όταν καταναλώνει περισσότερο από το 1/10 του εισοδήµατός του για να καλύψει τις ανάγκες του σε ηλεκτρισµό και θέρµανση ή όταν έχει ανεπαρκή πρόσβαση στην ενέργεια. Το πρόβληµα πήρε τεράστιες διαστάσεις κατά τα χρόνια της κρίσης καθώς µεγάλο µέρος των πολιτών αδυνατούσε να αποπληρώσει τον λογαριασµό ρεύµατος. Το 2015 η κυβέρνηση ενέταξε σε νοµοσχέδιο για την ανθρωπιστική κρίση τη διάθεση δωρεάν ρεύµατος σε νοικοκυριά που βίωναν συνθήκες ακραίας φτώχειας. Τα επόµενα χρόνια η πολιτική αντιµετώπισης της ενεργειακής φτώχειας συµπληρώθηκε µε προγράµµατα εκπτώσεων, σταδιακής αποπληρωµής οφειλών καθώς και επανασύνδεσης νοικοκυριών που είχαν αποστερηθεί την πρόσβαση στο αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας. Πάνω από 600.000 δικαιούχοι είναι ενταγµένοι στο ειδικό κοινωνικό τιµολόγιο ρεύµατος, ενώ περί τα 4.500 νοικοκυριά έχουν ενταχθεί στο Ταµείο Επανασυνδέσεων. Το 2016 ο Κοινωνικός Ατλαντας της Αθήνας* χαρτογραφεί την ενεργειακή φτώχεια. Καταγράφει τη µείωση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, της τάξης του 25% και 40%, σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας όπως η Οµόνοια, η πλατεία Βάθη, το Μεταξουργείο, η

Ως πολίτες θα πρέπει να προτάξουμε την αναγκαιότητα διασφάλισης από το κράτος της πρόσβασης στο αγαθό του ηλεκτρισμού ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων και να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε νέο, ενεργό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας

περιοχή του Ψυρρή και το Γεράνι. Σηµαντική µείωση κατανάλωσης παρατηρείται ακόµη σε περιοχές ανάµεσα στον άξονα της Πατησίων και τη γραµµή του ΗΣΑΠ, στα Σεπόλια, στην Κυψέλη και την περιοχή του Αρχαιολογικού Μουσείου. Υπάρχει ταξικό πρόσηµο στην πρόσβαση στον ηλεκτρισµό; Η ιστορία εξηλεκτρισµού της Ελλάδας µας υπενθυµίζει ότι εάν θέλουµε η πρόσβαση στον ηλεκτρισµό να είναι καθολικό δικαίωµα (κοινωνικό αγαθό) χωρίς ταξικό πρόσηµο, θα πρέπει να διασφαλίζεται ισχυρός ρόλος για το κράτος. Αυτό καθότι η επέκταση του δικτύου ακόµη και στις πιο αποµακρυσµένες περιοχές της επικράτειας πραγµατοποιήθηκε όταν η ∆ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ενοποίησε τα διάσπαρτα δίκτυα, συγκέντρωσε τα εργοστάσια παραγωγής και αξιοποίησε τα εγχώρια κοιτάσµατα. Κατάφερε µε αυτό τον τρόπο η χρήση του ηλεκτρισµού να εξαπλωθεί σε όλη την επικράτεια και να γίνει οικονοµικά προσιτή για όλα τα νοικοκυριά, κάτι που δεν προσέλκυσε την ιδιωτική πρωτοβουλία καθώς τα περιθώρια κέρδους ήταν πολύ χαµηλά. Από τότε οι συνθήκες έχουν αλλάξει δραµατικά. Η αύξηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό µείγµα σε συνδυασµό µε την τεχνολογική πρόοδο που επιτελείται σε αυτό τον τοµέα την τελευταία δεκαετία δηµιουργούν νέες δυνατότητες στην παραγωγή ενέργειας. ∆ηµιουργείται σε αυτήν τη συγκυρία ένα παράθυρο ευκαιρίας για την αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας και τον εκδηµοκρατισµό του ενεργειακού τοµέα, µε την ενεργό συµµετοχή των πολιτών.

Αυτή είναι η κεντρική κατεύθυνση που οδήγησε στη θεσµοθέτηση των Ενεργειακών Κοινοτήτων (Ε.Κοιν.). Πρόκειται για ένα εργαλείο που επιτρέπει στους πολίτες και τους κοινωνικούς φορείς να γίνουν ο τρίτος πόλος στην παραγωγή ενέργειας (∆ΕΗ – ιδιώτες – Ε.Κοιν.). ∆ίνει ακόµη τη δυνατότητα στους δήµους, µέσω των Ε.Κοιν., να καταπολεµήσουν την ενεργειακή φτώχεια σε τοπικό επίπεδο µε την εφαρµογή εικονικού ενεργειακού συµψηφισµού της παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας στις καταναλώσεις ευάλωτων καταναλωτών ή πολιτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η ενέργεια σε αυτό το πλαίσιο µπορεί να αποτελέσει κοινωνικό αγαθό στο οποίο όλοι οι πολίτες µπορεί να έχουν πρόσβαση τόσο στη διαδικασία παραγωγής ενέργειας όσο και στην επιλογή τεχνολογίας. ∆ηµιουργείται έτσι η δυνατότητα ενεργής συµµετοχής των πολιτών και κοινωνικών φορέων όπως οι δήµοι στην παραγωγή καθαρής πλέον ενέργειας. Εξετάζοντας, τέλος, τα υφιστάµενα δεδοµένα για την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα και την εµπειρία από το άνοιγµα της αγοράς στην Ευρώπη, η απάντηση είναι διττή. Ως πολίτες θα πρέπει να προτάξουµε την αναγκαιότητα διασφάλισης από το κράτος της πρόσβασης στο αγαθό του ηλεκτρισµού ανεξαρτήτως εισοδηµατικών κριτηρίων, καθώς και να αξιοποιήσουµε την ευκαιρία να αποκτήσουµε νέο, ενεργό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας, ώστε στο µέλλον η ιδιωτική πρωτοβουλία να µην καταστεί ο µόνος ρυθµιστής. * https://www.athenssocialatlas.gr

PUBLI

ΕΞΟΙΚΟ ΝΟ ΜΗ ΣΗ Ε ΝΕΡ Γ ΕΙΑΣ

Επενδυτικές δυνατότητες για τις επιχειρήσεις και οφέλη για τα νοικοκυριά από την Τράπεζα Πειραιώς

Ελλάδα µαζί µε τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει υιοθετήσει τον στόχο να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσµιας µέσης θερµοκρασίας της επιφάνειας του πλανήτη κάτω από τους 2°C –σε σύγκριση µε την προβιοµηχανική εποχή– προκειµένου να αποφευχθούν οι πλέον επικίνδυνες επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής. Για την επίτευξη και µόνο του στόχου αυτού θα πρέπει οι επενδύσεις σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας σε παγκόσµια κλίµακα να ενισχυθούν κατά 1 τρισ. δολάρια ετησίως. Και επειδή τα 2/3 της παγκόσµιας χρηµατοδότησης προέρχονται από τις τράπεζες, ο ρόλος των τραπεζών είναι καθοριστικός για το µέλλον της βιώσιµης ανάπτυξης. Σύµφωνα µάλιστα µε τον ∆ιεθνή Οργανισµό Ενέργειας (IEA), η ενεργειακή αποδοτικότητα αντιπροσωπεύει το 49% των µέτρων που απαιτούνται συνολικά προκειµένου να είναι εφικτή η υλοποίηση του στόχου των 2°C που προαναφέρθηκε. Τα τελευταία χρόνια και στη χώρα µας έχει δοθεί έµφαση στον εκσυγχρονισµό του θεσµικού πλαισίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, µε στόχο την ενίσχυση του ενεργειακού µείγµατος από ΑΠΕ, και παράλληλα στην εξοικονόµηση ενέργειας στα κτήρια. Τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, µεµονωµένα ή µέσω διάφορων δικτύων, µπορούν µε ανάπτυξη και υιοθέτηση κατάλληλων χρηµατοδοτικών εργαλείων να στηρίξουν αυτό το αναπτυξιακό εγχείρηµα ενισχύοντας τη χρηµατοδότηση έργων και πρωτοβουλιών αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ολοκληρωμένη χρηματοδοτική υποστήριξη Ηδη από το 2007, κάτω από την οµπρέλα του Green Banking, η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει δανειακές επιλογές για ιδιώτες και επιχειρήσεις µε στόχο την ενεργειακή αναβάθµιση των κτιρίων και την εγκατάσταση τεχνολογιών ΑΠΕ, για αυτοπαραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας. Στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηµατικά δάνεια καλύ-

Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής

Εργα ενεργειακής αναβάθµισης

Αιολικό πάρκο ισχύος 13 MW στη Φωκίδα

πτουν τις απαιτήσεις κάθε επενδυτή, από τη µικρότερη επιλογή εγκατάστασης εξοπλισµού µέχρι ειδικού σχεδιασµού και υψηλών προδιαγραφών project finance. Συγχρόνως, η Τράπεζα Πειραιώς επιδιώκοντας να ανταποκριθεί στις αυξανόµενες ανάγκες χρηµατοδότησης των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και ταυτόχρονα να υπηρετήσει τη δέσµευσή της για χρηµατοδότηση έργων και δράσεων που προστατεύουν το περιβάλλον, στηρίζουν την ελληνική κοινωνία και προσφέρουν σηµαντική οικονοµική ανταποδοτικότητα, συνέχισε και το 2018 τη στρατηγική συνεργασία της µε αναπτυξιακούς φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στο πλαίσιο των συνεργασιών αυτών παρέχει στις επιχειρήσεις που επιθυµούν την ανάπτυξη και επέκταση των δραστηριοτήτων τους κατάλληλα χρηµατοδοτικά εργαλεία όπως δάνεια εγγυοδοσίας, συγχρηµατοδότησης και επιµερισµού ρίσκου καθώς και χρηµατοδοτικές γραµµές ρευστότητας µε ευνοϊκούς όρους. Ειδικότερα, η τράπεζα έχει εξασφαλίσει ιδιαίτερα ελκυστικά προϊόντα σε συνεργασία µε το Εθνικό Ταµείο Επιχειρηµατικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ ΑΕ), τον όµιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΙΒ), το Ελληνικό Επενδυτικό Ταµείο (IfG), την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και άλλους φορείς. Παράλληλα, προχώρησε σε νέα, µοναδική στη χώρα συµφωνία, συνολικού ποσού 100 εκατ. ευρώ και στη µεγαλύτερη στο πλαίσιο του συγκεκριµένου χρηµατοδοτικού προγράµµατος σε όλη την Ευρώπη ένταξή της στο πιλοτικό πρό-

γραµµα Private Finance for Energy Efficiency (PF4EE). Το πρόγραµµα PF4EE αποτελεί ένα καινοτόµο συνδυαστικό εργαλείο διάθεσης ρευστότητας και εγγυήσεων δανείων µέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του προγράµµατος LIFE της ΕΕ, µε σκοπό τη χρηµατοδότηση έργων εξοικονόµησης ενέργειας. Επιπλέον, στο πλαίσιο της συγκεκριµένης συµφωνίας προβλέπεται επιπρόσθετη µείωση του επιτοκίου στις επιχειρήσεις που προτίθενται να δηµιουργήσουν ή έχουν δηµιουργήσει εντός των τελευταίων έξι µηνών τουλάχιστον µία θέση εργασίας για νέους (ηλικιακό εύρος 15-25 ετών). Επιδιώκοντας συνεργασίες µε διεθνείς και κρατικούς αναπτυξιακούς φορείς, υπογράφηκαν συµφωνίες µε τα πιο πάνω χαρακτηριστικά, που συνολικά ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ την τελευταία πενταετία. Επίσης σηµειώνεται ότι µετά την επιτυχηµένη συµµετοχή της στο πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ’ Οίκον Ι», η Τράπεζα Πειραιώς συµµετείχε δυναµικά και στο «Εξοικονόµηση κατ’ Οίκον ΙΙ». Συνολικά το πρόγραµµα δίνει τη δυνατότητα ενεργειακής αναβάθµισης της κύριας κατοικίας σε περίπου 40.000 ωφελούµενους. Η τράπεζα υποδέχτηκε πάνω από 13.000 αιτήσεις δανείου, αποκτώντας µερίδιο 45% στις αιτήσεις του προγράµµατος µέσω χρηµατοδότησης. Η δυναµική παρουσία της τράπεζας στα δύο προγράµµατα σε συνδυασµό µε τις υπόλοιπες δράσεις που αναλαµβάνει στον τοµέα προστασίας του περιβάλλοντος και της κοινωνίας ενίσχυσε την εξοικονόµηση ενέργειας σε περίπου 18.000 νοικοκυριά.

Η Τράπεζα Πειραιώς έχει δεσμευτεί στην ουσιαστική στήριξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς είναι η μόνη ελληνική τράπεζα που συμμετέχει ενεργά, μαζί με άλλες 27 τράπεζες από όλο τον κόσμο, στη διαμόρφωση των παγκόσμιων Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής στο πλαίσιο του Προγράμματος

Ενδεικτικές εργασίες για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων: • Θερμομόνωση κελύφους, κουφώματα, σταθερά και κινητά σκίαστρα • Ενεργειακή αναβάθμιση μηχανολογικών συστημάτων (θέρμανση, ψύξη, κλιματισμού, ζεστού νερού) με νέα, υψηλότερης απόδοσης • Ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενου συστήματος φωτισμού Ενδεικτικές εργασίες για την ενεργειακή αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας (εφόσον δεν συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικής ικανότητας της επιχείρησης περισσότερο από 30%): • Ανάκτηση θερμότητας • Ηλεκτρικοί κινητήρες • Αεροσυμπιεστές • Economizers (εξοικονομητές) λεβήτων • Συστήματα μεταβλητών στροφών (variable speed drive VSD) Ενεργειακή αναβάθμιση συστημάτων φωτισμού εξωτερικών χώρων. Αντικατάσταση συστημάτων φωτισμού εξωτερικών χώρων, π.χ. σε ξενοδοχεία, μαρίνες, και συστημάτων οδοφωτισμού (εκτός εθνικών οδών) Φωτοβολταϊκά συστήματα για αυτοπαραγωγή με συμψηφισμό ενέργειας (net metering) και μονάδες βιομάζας/βιοαέριου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ισχύ μικρότερη από 1 MWp/t.

των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (United Nations Environment Programme Finance Initiative – UNEP FI). Οι τράπεζες αυτές αντιπροσωπεύουν πάνω από 17 τρισ. δολάρια σε στοιχεία ενεργητικού και πρωτοστατούν στην επεξεργασία και την εφαρμογή των αρχών.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Ερχονται νέες συµφωνίες στη λιανική του ρεύµατος Αργός ο ρυθμός απώλειας μεριδίου της ΔΕΗ προς όφελος των εναλλακτικών παρόχων ηλεκτρικού και φυσικού αερίου

Της

Μ Ξανθής Γούναρη

ε το σταγονόµετρο συνεχίζεται η πορεία απελευθέρωσης της ελληνικής λιανικής αγοράς ρεύµατος, µε την κυρίαρχη ∆ΕΗ να έχει χάσει την τελευταία εξαετία µόλις 17,69% από το λεόντειο µερίδιό της, παρότι ο ανταγωνισµός από τους εναλλακτικούς παρόχους έχει εκτοξευτεί. Αν και οι 17 –πλέον– ανεξάρτητοι προµηθευτές κερδίζουν σταδιακά σε αριθµό µετρητών καθώς πολλοί καταναλωτές αναζητούν τις προσφορές και

τις χαµηλές τιµές, δεν έχει καταστεί δυνατό να πιαστούν οι στόχοι µε τους οποίους έχει δεσµευτεί η χώρα. Υπενθυµίζεται ότι, σύµφωνα µε το µνηµόνιο, στο τέλος του 2017 το µερίδιο της ∆ΕΗ θα έπρεπε να ήταν 75,24% ενώ έκλεισε στο 85,54%, έως το τέλος του 2018 έπρεπε να είχε υποχωρήσει στο 62,24% (ήταν 80,29%) και έως το 2020 θα πρέπει να πέσει κάτω από το 50%. Από την πλευρά της ∆ηµόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισµού αναφέρεται ότι το µερίδιό της είναι κατά πολύ µικρότερο απ’ αυτό που καταγράφεται αν εξαιρεθεί το κοµµάτι της αγοράς -όπως είναι π.χ. οι αγροτικοί πελάτες υψηλής τάσης-, που δεν έχει σχέση µε το άνοιγµα και αν υπολογιστούν οι πελάτες που δεν πληρώνουν επί ένα

έτος. Βέβαια, τους τελευταίους µήνες αυτή η τελευταία παράµετρος αρχίζει σταδιακά να αλλάζει καθώς η ∆ΕΗ έχει αυξήσει την εισπραξιµότητα των καθυστερούµενων οφειλών, ενώ µεγάλος αριθµός υποθέσεων έχει πάρει τον δρόµο της δικαστικής αξίωσης των οφειλοµένων. Με 21% οι εναλλακτικοί Αυτήν τη στιγµή η αγορά των ιδιωτών προµηθευτών χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: τους καθετοποιηµένους παίκτες, δηλαδή εκείνους που διαθέτουν εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής (θερµικά µε καύση φυσικού αερίου) και τους µη καθετοποιηµένους οι οποίοι είτε δεν διαθέτουν καθόλου παραγωγή είτε έχουν παρουσία µόνο στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά και αιολικά).

Τα μερίδια των παρόχων στην εγχώρια αγορά ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

ΜΕΡΙΔΙΑ (%) ΙΑΝ. 2014

ΙΑΝ. 2015

ΙΑΝ. 2016

ΙΑΝ. 2017

ΙΑΝ. 2018

Αέριο Αττικής

0,02

ΙΑΝ. 2019

0,35

ΔΕΗ

97,45

96,69

94,39

89,59

84,90

79,76

Elpedison

0,84

0,89

1,50

2,78

3,47

3,39

ΕΛΤΑ

0,04

0,49

0,88

ΕΠΑ ΘΕΣΣ

0,02

0,32

Green

0,26

0,29

0,28

0,36

0,43

0,30

Growth

0,03

0,04

Ηρων

0,87

1,09

1,63

2,49

3,19

4,09

Interbeton

0,00

0,03

0,04

0,04 0,90

KEN

0,30

Μυτιληναίος

0,01

0,33

1,07

2,44

3,39

4,17

Novaera

0,01

0,02

0,05

0,02

NRG

0,09

0,37

0,70

0,89

1,36

ΟΤΕ

0,18

0,27

0,35

Viener

0,03

0,09

Volterra

0,05

0,15

0,25

0,48

0,87

1,28

Volton

0,13

0,43

Watt & Volt

0,17

0,20

0,29

0,76

1,33

1,91

Πηγή: Χρηματιστήριο Ενέργειας

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

Ακόμη κλειστή η… ανοικτή αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος. Στο 21% (παρά κάτι) το μερίδιο των 17 εναλλακτικών παρόχων στην προμήθεια ρεύματος

Σύµφωνα µε τα στοιχεία από το Χρηµατιστήριο Ενέργειας, συνολικά το µερίδιο των 17 ανεξάρτητων παρόχων στη λιανική του ηλεκτρικού ρεύµατος έφτασε στο 20,24% στο τέλος του Ιανουαρίου φέτος, όταν πριν από έξι χρόνια ήταν µόλις 2,55%, δηλαδή οκταπλασιάστηκε. Το µεγαλύτερο µερίδιο τον Ιανουάριο είχε η Μυτιληναίος (4,17% από 3,39% τον Ιανουάριο του 2018), ενώ στη δεύτερη θέση µε µικρή διαφορά βρέθηκε η Ηρων (4,09% από 3,19% τον ίδιο µήνα πέρυσι). Το top 3 των εναλλακτικών παρόχων στη λιανική ρεύµατος συµπληρώνει η Elpedison µε µερίδιο 3,39% τον Ιανουάριο φέτος από 3,47% τον Ιανουάριο του 2018. Να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τη ΡΑΕ (Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας) συνολικά εκτός από τη ∆ΕΗ 24 άλλες εταιρείες έχουν λάβει άδεια προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Κάποιες από αυτές δραστηριοποιούνται στην εµπορία ηλεκτρικής ενέργειας (εισαγωγές), ενώ οι περισσότερες στην προµήθεια της λιανικής αγοράς. Τάση συγκέντρωσης Η αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας αργά µεν αλλά σταθερά φαίνεται να οδεύει σε φάση συγκέντρωσης. Αν και οι ισχυροί παίκτες από τον κλάδο των ανεξάρτητων παρόχων εµφανίζονται ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις τους, τα deals εξαγορών και συµφωνιών αυξάνονται. Μεταξύ των συµφωνιών που ολοκληρώθηκαν το 2018 περιλαµβάνεται η εξαγορά από τη Μotor Οil (Ελλάς) της NRG, µε συνολική αξία για το 90% της εταιρείας τα 16,65 εκατ. ευρώ (η τελική εκροή ήταν 13,97 εκατ. ευρώ). Η συγκεκριµένη συµφωνία, η οποία ολοκληρώθηκε όταν η NRG είχε µερίδιο 1,35%, οδηγεί σε αποτίµηση για το 100% στα 18,5 εκατ. ευρώ. Επίσης πέρυσι ανακοινώθηκε η συνεργασία Ηρων – Green, µε τη δεύτερη να παραχωρεί το πελατολόγιό της στη λιανική στην πρώτη. Οταν ανακοινώθηκε η συµφωνία η Green είχε µερίδιο 0,51% και η Ηρων 5,1%. Οπως σηµειώνουν µάλιστα παράγοντες της αγοράς, ένας νέος γύρος συγχωνεύσεων θα µπορούσε να οδηγήσει στη δηµιουργία νέων, µεγαλύτερων και ισχυρότερων ανταγωνιστικών σχηµάτων που θα µπορούσαν να ανταγωνιστούν ευθέως τη ∆ΕΗ. Εκτός από την τάση συγκέντρωσης µεταξύ των εναλλακτικών παρόχων, καταγράφεται και τάση επέκτασης της αγοράς ενέργειας, καθώς φαίνεται ότι οι δύο αγορές –ηλεκτρικού ρεύµατος και φυσικού αερίου– συνεχίζουν να κρύβουν αναξιοποίητες ευκαιρίες για εγχώριες εταιρείες, ακόµη κι αν αυτές µόλις που ξεκινούν τη δραστηριοποίησή τους. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΛΙΝΟΙΛ αποτελεί τον νέο παίκτη που έρχεται να προστεθεί στην εγχώρια προµήθεια ρεύµατος

και φυσικού αερίου, διευρύνοντας ακόµη περισσότερο τον αριθµό των παρόχων που διεκδικούν µερίδιο της πίτας στις δύο απελευθερωµένες αγορές. Η εταιρεία θα κάνει «ντεµπούτο» στο ρεύµα και το φυσικό αέριο την 1η Απριλίου, ενώ συνεργάζεται στρατηγικά µε την Ηρων, στην οποία συµµετέχει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΛΙΝΟΙΛ σε πρώτη φάση θα προσφέρει συµβόλαια ρεύµατος και φυσικού αερίου µε βάση τα πακέτα της Ηρων µε ποιοτικές και όχι τιµολογιακές διαφοροποιήσεις, ενώ στην πορεία θα διαµορφώσει τη δική της τιµολογιακή πολιτική. Η χρονιά των πακέτων Μετά την απελευθέρωση της αγοράς του φυσικού αερίου – από 1/1/2018– και για τους λεγόµενους «µη επιλέγοντες» πελάτες, δηλαδή τα νοικοκυριά, εναλλακτικοί και παραδοσιακοί παίκτες, µεγάλοι και µικροί, ανέβασαν στροφές και εκτός από ολοένα και ανταγωνιστικότερα τιµολόγια στο ρεύµα πρόσφεραν για πρώτη φορά στα ελληνικά νοικοκυριά ολοκληρωµένα ενεργειακά πακέτα –κατά τα πρότυπα των προγραµµάτων σταθερής και κινητής τηλεφωνίας– όπως και εξειδικευµένες υπηρεσίες εξοικονόµησης ενέργειας αλλά και επιπλέον συµπληρωµατικά προϊόντα, τα οποία µπορεί να µη σχετίζονται άµεσα µε την ενέργεια, ωστόσο οδηγούν σε µείωση της επιβάρυνσης του οικογενειακού προϋπολογισµού (ασφάλιση, υγεία, κάλυψη τεχνικών αναγκών του σπιτιού κ.ά.). Για τον τζίρο των 3 δισ. Στόχος όλων (ιδιώτες πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, εταιρείες παροχής φυσικού αερίου, εταιρείες από τον χώρο της πετρελαϊκής αγοράς και µεγάλες βιοµηχανίες) είναι η διεκδίκηση µεριδίου από έναν συνολικό τζίρο της τάξεως των 2,5-3 δισ. ευρώ ετησίως, καθώς και το χτίσιµο µακροπρόθεσµης σχέσης εµπιστοσύνης µε τους καταναλωτές προκειµένου να ισχυροποιήσουν την παρουσία τους στο νέο ενεργειακό τοπίο. Το «πακετάρισµα» των αναγκών του νοικοκυριού ή της επιχείρησης σε έναν λογαριασµό σε ό,τι αφορά την ενέργεια αποτελεί κυρίαρχη τάση στην ευρωπαϊκή αγορά και όπως συµβαίνει εκεί, έτσι και εδώ, έχει αρχίσει να οδηγεί σε χαµηλότερες συνολικά χρεώσεις έναντι εκείνων που ισχύουν για τα ξεχωριστά τιµολόγια. Να σηµειωθεί ότι σήµερα στο δίκτυο του φυσικού αερίου είναι συνδεµένοι περισσότεροι από 600 χιλιάδες πελάτες, εκ των οποίων οι 350.000 στην Αττική. Τα επόµενα χρόνια αναµένεται ένας ρυθµός 30 µε 40 χιλιάδες νέες συνδέσεις τον χρόνο σε όλη την Ελλάδα, µε την πίτα που διαρκώς µεγαλώνει να υπολογίζεται αυτήν τη στιγµή ότι ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ.

Χρηστικές συµβουλές Η ΡΑΕ δίνει συµβουλές προς

τους καταναλωτές για να διεκδικήσουν τα δικαιώµατά τους και να επιλύσουν τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν µε τις εταιρείες ενέργειας. Εάν έχετε πρόβληµα ή παράπονο µε µια εταιρεία ενέργειας (ηλεκτρισµού ή φυσικού αερίου) είναι σκόπιµο να ακολουθήσετε την παρακάτω διαδικασία.

Επιδιώξτε την επίλυση του προβλήµατος µε την εταιρεία που σας παρέχει την υπηρεσία. Πρώτο βήμα: Προφορική επικοινωνία Τηλεφωνικά ή µε επιτόπια επίσκεψη στα γραφεία της ενηµερώστε την εταιρεία για το πρόβληµα που αντιµετωπίζετε και σηµειώστε όλα τα σχετικά στοιχεία της επικοινωνίας, όπως: • Ηµεροµηνία. • Ονοµα και θέση υπαλλήλου. • Ενδεχόµενη ανταπόκριση της εταιρείας. Εάν µετά την προφορική επικοινωνία µε την εταιρεία το πρόβληµα εξακολουθεί να υφίσταται, υποβάλετε στην εταιρεία εγγράφως το παράπονό σας. Δεύτερο βήμα: Εγγραφη υποβολή παραπόνου στην εταιρεία Η έγγραφη υποβολή παραπόνου πρέπει να περιλαµβάνει τα παρακάτω στοιχεία: • Ονοµατεπώνυµο καταναλωτή. • Στοιχεία παροχής καταναλωτή (αναγράφονται στον λογαριασµό που λαµβάνετε από την εταιρεία). • Τηλέφωνο και διεύθυνση επικοινωνίας. • Συνοπτική και σαφή αναφορά στο πρόβληµά σας. • Επισύναψη των απαραίτητων εγγράφων, εφόσον υπάρχουν, που αποδεικνύουν το πρόβληµα και βοηθούν στη διερεύνηση του θέµατος. Σε κάθε έγγραφο παράπονο η εταιρεία οφείλει να αποδώσει έναν αριθµό πρωτοκόλλου µε τον οποίο µπορείτε εύκολα να αναζητήσετε και να πληροφορη-

θείτε την εξέλιξη της υπόθεσής σας. Ζητήστε από την εταιρεία να σας δώσει αυτόν τον αριθµό. Ολες οι εταιρείες είναι υποχρεωµένες από το θεσµικό πλαίσιο να απαντούν εγγράφως στα έγγραφα παράπονα των καταναλωτών εντός καθορισµένου χρόνου από την παραλαβή τους. Είναι πολύ χρήσιµο να τηρείτε αρχείο µε τα στοιχεία που προσκοµίζετε στην εταιρεία καθώς και µε τις απαντήσεις που λαµβάνετε από αυτήν.

Απευθυνθείτε εγγράφως στη ΡΑΕ ή σε άλλο φορέα προστασίας καταναλωτών, όπως ο Συνήγορος του Καταναλωτή, η Γενική Γραµµατεία Καταναλωτή, οι καταναλωτικές οργανώσεις. Εφόσον δεν λάβετε εντός εύλογου χρόνου έγγραφη απάντηση από την εταιρεία ή µετά την απάντηση της εταιρείας το πρόβληµα δεν έχει επιλυθεί, τότε έχετε τη δυνατότητα να απευθυνθείτε εγγράφως στη ΡΑΕ. Στην αναφορά/καταγγελία σας προς τη ΡΑΕ, επιπλέον των στοιχείων της ταυτότητάς σας και της σύντοµης περιγραφής του προβλήµατος που αντιµετωπίζετε, πρέπει να περιλαµβάνονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία που θα τεκµηριώνουν την επικοινωνία µε την εταιρεία και τη µη επίλυση του προβλήµατος. Ειδικότερα, πρέπει να περιλαµβάνονται τα ακόλουθα στοιχεία: • Ονοµατεπώνυµο καταναλωτή. • Στοιχεία παροχής καταναλωτή. • Τηλέφωνο και διεύθυνση επικοινωνίας. • Συνοπτική αναφορά στο πρόβληµά σας και το αίτηµα προς τη ΡΑΕ. • Το έγγραφο υποβολής του παραπόνου σας προς την εταιρεία. • Η απάντηση της εταιρείας (εφόσον υπάρχει). Η υποβολή αναφοράς/καταγγελίας στη ΡΑΕ γίνεται µε έναν από τους ακόλουθους τρόπους: • Ταχυδροµικώς: Πειραιώς 132, 118 54 Αθήνα • Μέσω φαξ: 210 3255460 • Μέσω e-mail: info@rae.gr

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Πρόσθετη αξία από ενιαία πακέτα ηλεκτρικoύ – αερίου Tου δρα Νικόλαου Λιώνη

O δρ Νικόλαος Λιώνης είναι πανεπιστημιακός, σύμβουλος στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

αραδοσιακά, όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ήτοι η παραγωγή/εισαγωγή, η µεταφορά, η διανοµή, µέχρι και η προµήθεια των τελικών καταναλωτών, ήταν κλειστά στον ανταγωνισµό και αγκιστρωµένα σε ένα κάθετα ολοκληρωµένο µονοπώλιο. Η συγκεκριµένη οργανωτική δοµή επέτρεψε, αξιοποιώντας τις οικονοµίες κλίµακας, την ανάπτυξη ολοκληρωµένων δικτυακών υποδοµών και εξασφάλισε καθολικότητα στην παροχή ενεργειακών προϊόντων και υπηρεσιών. Τις τελευταίες όµως δεκαετίες και οι δυο αυτές αγορές υπέστησαν, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και των πολιτικών πρωτοβουλιών, σηµαντικές αλλαγές στη δοµή και στον τρόπο λειτουργίας τους. Σε ό,τι αφορά την τεχνολογία, µειώθηκε το κόστος κατασκευής ενεργειακών υποδοµών, αναπτύχθηκε η ηλεκτροπαραγωγή µε χρήση φυσικού αερίου αλλάζοντας σηµαντικά τα κόστη και την απόδοση, αναπτύχθηκαν οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας αλλάζοντας την τοπολογία των δικτύων, δηµιουργήθηκαν δυνατότητες αποθήκευσης ενέργειας, ενώ το υγροποιηµένο και το συµπιεσµένο φυσικό αέριο αλλά και οι αγωγοί άλλαξαν ριζικά την εφοδιαστική αλυσίδα και τα κόστη µεταφοράς. Σε ό,τι αφορά την ενεργειακή πολιτική, προκρίνονται

πλέον στόχοι όπως η µεγιστοποίηση της οικονοµικής αποδοτικότητας, η προστασία του περιβάλλοντος και η ανάπτυξη του διασυνοριακού εµπορίου ενεργειακών αγαθών. Ειδικότερα για την Ευρώπη ο τελευταίος στόχος εξειδικεύεται στη δηµιουργία µιας κοινής ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Η νέα αυτή οργανωτική δοµή, που ακολουθεί τις τεχνολογικές αλλαγές και προκρίνεται µέσω των επιταχυνόµενων πολιτικών απορρύθµισης των αγορών ενέργειας, διέπεται από το πνεύµα του ελεύθερου ανταγωνισµού ώστε οι καταναλωτές να επιλέγουν ελεύθερα ενεργειακό προµηθευτή στη βάση της τιµής και της ποιότητας των παρεχόµενων ενεργειακών αγαθών. Ο εν λόγω µετασχηµατισµός των αγορών έχει µια σηµαντικότατη στρατηγική επίπτωση. Τη σύγκλιση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κατά µήκος όλης της αλυσίδας αξίας, ήτοι από την αντλία και τη γεννήτρια, τους σωλήνες και τα καλώδια µέχρι και τον µετρητή του καταναλωτή. Στο επίπεδο της παραγωγής η τεχνολογική πρόοδος και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες κατέστησαν το φυσικό αέριο βασικό καύσιµο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που δηµιούργησε νέα δεδοµένα και σηµαντικές συνέργειες. Οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας προκειµένου να εξασφαλίσουν το καύσιµό τους, είτε ανέπτυξαν στενή συνεργασία µε εταιρείες αερίου είτε δραστηριοποιήθηκαν οι ίδιοι

στην αγορά φυσικού αερίου, ενώ αντίστοιχα οι εταιρείες αερίου, εκµεταλλευόµενες την ευκαιρία, δραστηριοποιήθηκαν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στο επίπεδο της εµπορίας οι µεταρρυθµίσεις στις σχετικές αγορές µετασχηµατίζουν την ηλεκτρική ενέργεια σε εµπόρευµα (commodity), µε τιµή που προσδιορίζεται από την προσφορά και ζήτηση της spot αγοράς, ακριβώς δηλαδή όπως ισχύει ήδη για το φυσικό αέριο. Οµως η µεταβλητότητα των τιµών συνεπάγεται επιχειρηµατικούς κινδύνους που πρέπει να αντισταθµιστούν. Ως αποτέλεσµα, δηµιουργήθηκαν προθεσµιακές αγορές ενέργειας στις οποίες µια νέα γενιά εξειδικευµένων ενεργειακών εµπόρων εµπορεύεται ενέργεια διαπραγµατευόµενη ταυτόχρονα προθεσµιακά συµβόλαια φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, παρέχοντας ενιαία αντιστάθµιση των κινδύνων της ενεργειακής αγοράς. Στο επίπεδο της προµήθειας η σύγκλιση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας αλλάζει ριζικά τη δραστηριότητα των ενεργειακών εταιρειών. Η απελευθέρωση της προµήθειας έδωσε τη δυνατότητα στους ενεργειακούς προµηθευτές να αυξήσουν τις συνολικές ποσότητες ενέργειας που πωλούν καθώς προσφέρουν πλέον ενιαία ενεργειακά πακέτα ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό, όχι µόνο γιατί εξοικονοµούνται επιχειρηµατική πόροι αλλά κυρίως γιατί η προµήθεια είναι µια

δραστηριότητα που δεν βασίζεται σε µεγάλα περιθώρια κέρδους αλλά στον όγκο πωλήσεων. Πρόσθετη αξία όµως δηµιουργείται για τους καταναλωτές που επιλέγουν πλέον προµηθευτή στη βάση διαφοροποίησης στην ποιότητα εξυπηρέτησης, την αποτελεσµατικότητα ή ακόµη και την τιµή. Επιπλέον, στο πλαίσιο της διαδικασίας ανταγωνισµού στον µετρητή οι ενεργειακοί προµηθευτές ενσωµατώνουν νέες τεχνολογίες υψηλής προστιθέµενης αξίας στο προσφερόµενο ενεργειακό πακέτο (π.χ. διαδικτυακές πλατφόρµες, αποµακρυσµένος έλεγχος συσκευών, παρακολούθηση καταναλώσεων κ.λπ.) και πειραµατίζονται µε οικονοµίες σκοπού προσφέροντας ταυτόχρονα και άλλα συµπληρωµατικά ή παρόµοια προϊόντα (π.χ. ύδρευση, τηλεπικοινωνίες, τεχνικές συµβουλές, ασφάλιση κ.λπ.). Τα νέα αυτά δεδοµένα και οι µελλοντικές προοπτικές αποτέλεσαν ισχυρό λόγο ώστε πολλές εταιρείες αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας να αναθεωρήσουν συνολικά τη στρατηγική τοποθέτησή τους και να ολοκληρωθούν ή να συγχωνευθούν οριζόντια. Τέλος, και στο επίπεδο της µεταφοράς και διανοµής ενέργειας καταγράφονται σηµαντικά περιθώρια δηµιουργίας πρόσθετης επιχειρηµατικής αξίας από τη σύζευξη των δικτυακών υποδοµών. Νέες τεχνολογίες, όπως εφαρµογές αποθήκευσης µε µετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε αέριο, αλλά και έξυπνα συστήµατα ολοκληρωµένης διαχείρισης ενεργειακών πόρων αποτελούν ενδεικτικούς άξονες δοµικής ενοποίησης των ενεργειακών δικτύων. Οι επενδύσεις εκσυγχρονισµού των υφιστάµενων υποδοµών, εκτός από την εξάλειψη του κόστους επικαλύψεων, θα πρέπει να µεριµνούν για τη δηµιουργία ανοιχτών ενεργειακών δικτύων στα οποία θα µπορούν να ενσωµατώνονται απρόσκοπτα διάφοροι ενεργειακοί πόροι και πολλαπλά ανεξάρτητα µικροσυστήµατα. Προφανώς µια τέτοια σύγκλιση δεν φαίνεται να συµβαίνει ακόµη, αλλά αξίζει να καταγραφεί ως µελλοντική δυνατότητα ώστε να υπάρξει σχετική καινοτοµία. Είναι λοιπόν φανερό ότι οι τεχνολογικές αλλαγές και οι µεταρρυθµιστικές πολιτικές έχουν δηµιουργήσει ουσιαστικές προϋποθέσεις σύγκλισης και δυνητικής ενοποίησης των ανεξάρτητων µέχρι πρότινος αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Η σύγκλιση αυτή είναι ισχυρή µετασχηµατιστική δύναµη που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη λειτουργία και τη στρατηγική των ενεργειακών επιχειρήσεων όσο και στην ωφέλεια των καταναλωτών, η οποία θα ενισχυθεί περαιτέρω όσο οι ενεργειακές αγορές αποµακρύνονται από την εποχή του προστατευτισµού και του µονοπωλίου. Αυτό το βαθιά στρατηγικό γεγονός θα µεταµορφώσει εντελώς την ενεργειακή βιοµηχανία τα επόµενα χρόνια, συµπιέζοντας σηµαντικά τα περιθώρια και καταστρέφοντας ενδεχοµένως πολλούς ισολογισµούς στην πορεία αλλά και παρουσιάζοντας πολλές και νέες επιχειρηµατικές ευκαιρίες για δηµιουργία αξίας κατά τη διεκδίκηση µεριδίων στη νέα αγορά ενέργειας.

PUBLI

PR O TE R GIA

Ενέργεια από το µέλλον µε τη σφραγίδα της MYTILINEOS Από την τηλεµεταφορά µέχρι την πιο φανταστική ιδέα, µια µέρα όλα θα µπορούν να γίνουν πραγµατικότητα µε τη δύναµη της ενέργειας

ι ολοένα αυξανόµενες ανάγκες των καταναλωτών για αξιόπιστα προϊόντα και υπηρεσίες στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου είναι πραγµατικότητα και η Protergia καταφέρνει ήδη να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής. Ο εξελιγµένος τρόπος µε τον οποίο η Protergia προσφέρει τα προϊόντα της ανοίγει έναν καινούργιο δρόµο µε νέες δυνατότητες για χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με το κύρος της MYTILINEOS, µιας εταιρείας που κατέχει ηγετική θέση στους τοµείς ενέργειας (ηλεκτρικού ρεύµατος & φυσικού αερίου), µεταλλουργίας και ολοκληρωµένων έργων & υποδοµών, µε ενοποιηµένο κύκλο εργασιών που ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ και περισσότερους από 2.900 άµεσους και έµµεσους εργαζόµενους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η Protergia κυριαρχεί στην ελληνική αγορά. Προσφέροντας ηλεκτρικό ρεύµα και φυσικό αέριο σε επιχειρήσεις, επαγγελµατίες και νοικοκυριά και εξυπηρετώντας µε τον πλέον αξιόπιστο τρόπο τις ανάγκες των πελατών της για ανταγωνιστικές τιµές και σύγχρονες υπηρεσίες. Η Protergia, ο τοµέας ηλεκτρικής ενέργειας της MYTILINEOS, καθιερώθηκε γρήγορα ως ο µεγαλύτερος ιδιώτης παραγωγός ενέργειας. Με ενεργειακό χαρτοφυλάκιο δυναµικότητας άνω των 1.200 MW που βασίζεται σε θερµικές µονάδες φυσικού αερίου και εγκαταστάσεις ΑΠΕ (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκοί σταθµοί και µικρά υδροηλεκτρικά έργα), παράγει άνω του 10% της ελληνικής ηλεκτρικής ενέργειας.

Παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις της αγοράς όλα αυτά τα χρόνια, η στρατηγική της Protergia στοχεύει να διαµορφώσει το µέλλον εστιάζοντας στην ηλεκτροπαραγωγή µε καύσιµο το φυσικό αέριο, στη συνεχή επέκταση των ιδιόκτητων εγκαταστάσεων ΑΠΕ που διαθέτει, αλλά και στην προµήθεια και εµπορία φυσικού αερίου. Πρόσφατα µάλιστα η MYTILINEOS ανακοίνωσε την κατασκευή µίας ακόµη ηλεκτροπαραγωγικής µονάδας µε καύσιµο το φυσικό αέριο, ισχύος 650 MW. Η επένδυση αυτή έχει ύψος 300 εκατ. ευρώ και αναµένεται να ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια, συµβάλλοντας σηµαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας µας. Σήµερα, µε περισσότερες από 130.000 παροχές σε ολόκληρη τη χώρα, η Protergia φέρνει το µέλλον στο σπίτι και στην επιχείρηση. Με πρωτοποριακές λύσεις και σύγχρονες ιδέες, ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές –είτε πρόκειται για νοικοκυριά και ελεύθερους επαγγελµατίες είτε για επιχειρήσεις– επιλέγουν την Protergia διότι θέλουν ανταγωνιστικές χρεώσεις, ευκολίες πληρωµής (e-bill) και έλεγχο του λογαριασµού, επιβράβευση των συνεπών πελατών σε κάθε εκκαθαριστικό λογαριασµό και ξεχωριστές προσφορές (σηµα-

ντικές εκπτώσεις στα πάγια, µηδενική εγγύηση µε εξόφληση µέσω πάγιας εντολής τραπεζικού λογαριασµού). Κυρίως όµως επειδή γνωρίζουν ότι η σφραγίδα της MYTILINEOS εγγυάται αξιόπιστες ενεργειακές λύσεις για τώρα και για το µέλλον. Η Protergia, όπως και όλοι οι επιχειρηµατικοί τοµείς της MYTILINEOS, υιοθετεί τις βέλτιστες πρακτικές και τα διεθνή πρότυπα ώστε να ελαχιστοποιεί πάντα τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της δραστηριότητάς της. Παράλληλα καλεί και τους πελάτες της να υιοθετήσουν πρακτικές ορθής κατανάλωσης ενέργειας. Το myprotergia αποτελεί µια µοναδική υπηρεσία µέσω της οποίας οι πελάτες της Protergia µπορούν να παρακολουθούν αναλυτικά την ενεργειακή τους κατανάλωση, να έχουν όλους τους λογαριασµούς συγκεντρωµένους, να καταχωρούν την ένδειξη του µετρητή τους για να λαµβάνουν κάθε µήνα εκκαθαριστικό λογαριασµό και να βλέπουν έξυπνες συµβουλές και τρόπους για να εξοικονοµούν ενέργεια. Η φιλοσοφία της Protergia έγκειται στη δύναµη και την ελπίδα που φέρνει το µέλλον. Ενα µέλλον όπου ο καθένας από εµάς θα µπορεί να επιλέγει την πιο συµφέρουσα λύση για

τον ίδιο και την οικογένειά του. Ενα µέλλον «ενεργειακά ελεύθερο». Φανταστική ιδέα; Και όµως µπορεί να γίνει πραγµατικότητα µε τη δύναµη της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και του φυσικού αερίου. Για τους νέους πελάτες της η Protergia προσφέρει την υπηρεσία Double Energy, µε την οποία παρέχεται έκπτωση 30% στο ηλεκτρικό ρεύµα και 30% στο φυσικό αέριο για δύο ολόκληρα χρόνια. Ο εξελιγµένος τρόπος µε τον οποίο η Protergia προσφέρει τα προϊόντα της ανοίγει έναν καινούργιο δρόµο µε νέες, πιο φωτεινές και θερµικές δυνατότητες για χιλιάδες σπίτια και επιχειρήσεις. Παράλληλα, φροντίζει για την ενέργεια του µέλλοντος και για τον λόγο αυτό συµµετέχει ενεργά σε δύο ερευνητικά έργα χρηµατοδοτούµενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µέσω του προγράµµατος Horizon 2020, τα οποία αφορούν την ανάπτυξη µιας καινοτόµου σουίτας εφαρµογών και λύσεων για την ενεργειακή αποδοτικότητα (Energy Efficiency) και την απόκριση της ζήτησης (Demand Response). Συµµετέχει και χρηµατοδοτεί ερευνητικό έργο του ΙΕΝΕ µε θέµα «Η ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικών οχηµάτων στην Ελλάδα και δυνατότητες εµπορικής εκµετάλλευσης». Στη µελέτη συµπεριλαµβάνονται σενάρια και προβλέψεις για την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικών οχηµάτων στην Ελλάδα και επισκόπηση του βέλτιστου σχεδιασµού κατάλληλων επενδύσεων (π.χ. σταθµοί φόρτισης ηλεκτρικών οχηµάτων) στην αγορά που τώρα ξεκινάει… Η επόµενη ηµέρα στην ενέργεια είναι ήδη εδώ – στην Protergia έχει ήδη αρχίσει να συµβαίνει!

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Νέα εποχή για το φυσικό αέριο Τι σημαίνει η εισαγωγή αμερικανικού LNG για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση

Του

Σταύρου Χαρίτου ε σταθερή και σταδιακά αυξανόµενη εισαγωγή αµερικανικών φορτίων υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) προσανατολίζεται η Ελλάδα. Ηδη η ∆ΕΠΑ βρίσκεται σε επαφές για την εισαγωγή και δεύτερου φορτίου από τις Ηνωµένες Πολιτείες έως τις αρχές Μαρτίου. Το πρώτο φορτίο, ποσότητας 168.000 m3 (1.772.400 Mw), εισάχθηκε από τη ∆ΕΠΑ στα τέλη του περασµένου έτους και όπως έχει προαναγγείλει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης θα ακολουθήσουν κι άλλα φορτία, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές διαπραγµατεύσεις µε αµερικανικές εταιρείες. Mετά την επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου (shale gas), οι ΗΠΑ αποτελούν τον ανερχόµενο παίκτη στην παγκόσµια αγορά LNG µε προοπτική µάλιστα στις αρχές του 2020 να αναδειχτούν στον τρίτο µεγαλύτερο παραγωγό υγροποιηµένου φυσικού αερίου στον κόσµο, µετά την Αυστραλία και το Κατάρ, ενώ δεν αποκλείεται λίγα χρόνια αργότερα να καταλάβουν και την πρώτη θέση, εάν βέβαια υλοποιηθούν τα δεκάδες πρότζεκτ κατασκευής εξαγωγικών τέρµιναλ αερίου που σχεδιάζονται. Συμφωνία με την ΕΕ Το 2018 ήταν χρονιά καθοριστική για τις εξαγωγές αµερικανι-

κού LNG στην Ευρώπη, µετά τη συµφωνία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραµπ µε τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για την αύξηση των αµερικανικών εισαγωγών LNG στην Ευρωπαϊκή Ενωση, µε παράλληλη δέσµευση των δύο µερών να εργαστούν για να µην υπάρχουν τέλη και δασµοί ή επιβαρύνσεις άλλου τύπου, τα οποία δεν σχετίζονται µε τις ταρίφες και τις µηδενικές επιχορηγήσεις. Το 2017 το αµερικανικό αέριο κάλυψε το 4% του LNG που προµηθεύτηκε η Ευρώπη ή το 0,5% της συνολικής ζήτησης αερίου της ΕΕ. Οι αριθµοί αυτοί θα παρουσιάσουν σηµαντική αύξηση τόσο το 2018 όσο και το 2019 ενώ αναµένεται το ίδιο και για τα επόµενα χρόνια. Συνολικά οι ποσότητες LNG που προµηθεύτηκε η Ευρώπη το 2017 αντιστοιχούσαν στο 14% των συνολικών αµερικανικών εξαγωγών αερίου κατά τη χρονιά αυτή. Ακόµη όµως και όταν αυξηθούν οι αµερικανικές εξαγωγές αερίου προς την ΕΕ, οι αναλυτές εκτιµούν ότι η επίδρασή τους στο εµπορικό ισοζύγιο ΗΠΑ – ΕΕ θα παραµείνει περιορισµένη καθώς το µεγαλύτερο µέρος της τροφοδοσίας της ΕΕ µε αέριο γίνεται µέσω αγωγών και το LNG συνολικά το 2017 αντιστοιχούσε στο 12% των ευρωπαϊκών εισαγωγών, οι οποίες κυρίως καλύπτονται από το Κατάρ, την Αλγερία, τη Νιγηρία και το Περού. Αντίθετα, οι µεγαλύτερες ποσότητες αµερικανικού υγροποιηµένου αερίου διοχετεύονται στο Μεξικό, στην Κορέα και την Κίνα,

η καθεµιά από τις οποίες απορροφά µεγαλύτερη ποσότητα από ό,τι όλη η ΕΕ µαζί.

Το άνοιγμα της Ευρώπης στο αμερικανικό αέριο και οι βασικοί παίκτες στην εγχώρια αγορά

Ευρωπαϊκές εισαγωγές και τιμές Ωστόσο η Ουάσινγκτον είναι απόλυτα αποφασισµένη να αυξήσει το µερίδιο του αµερικανικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δεδοµένου ότι αυξάνει σηµαντικά και η εγχώρια παραγωγή. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του αµερικανικού υπουργείου Ενέργειας, το δεκάµηνο από 1η Ιανουαρίου 2018 έως την 31η Οκτωβρίου 2018 επτά ευρωπαϊκές χώρες εισήγαγαν αµερικανικό LNG και συγκεκριµένα η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Βρετανία. Από τις χώρες της ευρύτερης περιοχής εισαγωγές πραγµατοποίησαν επίσης η Τουρκία και το Ισραήλ, ενώ η Γερµανία, που βρίσκεται σε διαµάχη µε τις ΗΠΑ για τον αγωγό Nord Stream II, έχει ανακοινώ-

σει ότι θα κατασκευάσει εγκαταστάσεις υποδοχής και επαναεριοποίησης υγροποιηµένου αερίου στη Βόρεια Θάλασσα, για την εισαγωγή αµερικανικού LNG. Η µέση τιµή εξαγωγής του αµερικανικού LNG σε όλες τις αγορές όπου κατευθύνεται διαµορφώθηκε τον Οκτώβριο, σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, στα 4,92 δολάρια ανά χίλια κυβικά πόδια, έναντι 4,78 δολαρίων ανά χίλια κυβικά πόδια τον Σεπτέµβριο. Ανάλογα µε το φορτίο, την ποσότητα και τη χώρα προορισµού πάντως παρατηρούνται µεγάλες διαφορές, µε τις Μπαχάµες, π.χ., να αγοράζουν αµερικανικό φορτίο τον Οκτώβριο στα 10,39 δολάρια ανά χίλια κυβικά πόδια και την Κίνα στα 3,61 δολάρια. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ολλανδία αγόρασαν στα 6,72 δολάρια, ενώ η Ισπανία στα 3,48 δολάρια, η Τουρκία στα 3,61 δολάρια και η Βρετανία στα 5,13 δολάρια ανά χίλια κυβικά πόδια.

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

Η ελληνική περίπτωση Οι τιµές µε τις οποίες αγόρασε η Ελλάδα δεν έχουν γίνει ακόµη γνωστές. Στην Αθήνα οι συνοµιλίες µε τους Αµερικανούς για την εισαγωγή υγροποιηµένου αερίου, µετά τις πρώτες βολιδοσκοπήσεις, ξεκίνησαν µε την προτροπή της κυβέρνησης περίπου στα µέσα του 2018 µε κύριο φορέα από ελληνικής πλευράς τη ∆ΕΠΑ. Το φορτίο που έφτασε στις 30 ∆εκεµβρίου εκφορτώθηκε στην καινούργια τρίτη δεξαµενή της Ρεβυθούσας. Η εταιρεία Cheniere, από την οποία αγόρασε το φορτίο η ∆ΕΠΑ, ήταν η πρώτη αµερικανική εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε στις εξαγωγές LNG και η πρώτη που έστειλε φορτία στην Ευρώπη, ενώ στο παρελθόν είχε ενδιαφερθεί για το πρότζεκτ του πλωτού σταθµού υγροποιηµένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU). Στη συνέχεια συνοµιλίες για το εν λόγω πρότζεκτ έγιναν µε τον επίσης Αµερικανό

εξαγωγέα LNG, την Tellurian. Οι επαφές για συµµετοχή αµερικανικού οµίλου στο FSRU της Αλεξανρούπολης συνεχίζονται. Ας σηµειωθεί ότι στην εισαγωγή φορτίων LNG δραστηριοποιείται και ο όµιλος Μυτιληναίου, ο οποίος αγόρασε ένα φορτίο LNG, την εισαγωγή του οποίου έκανε αµερικανική εταιρεία χωρίς αυτό να σηµαίνει απαραίτητα ότι το φορτίο αφορούσε αµερικανικό LNG, ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου παρέλαβε και δεύτερο φορτίο, του οποίου η εισαγωγή και πάλι αναµένεται να γίνει από αµερικανική εταιρεία. Σηµαντικές ποσότητες φυσικού αερίου παρέλαβε και η Elpedison από την Total. Πρόκειται για ένα φορτίο υγροποιηµένου φυσικού αερίου 75 χιλιάδων κυβικών µέτρων, το οποίο είναι ρωσικής προέλευσης και αγοράστηκε από την Total. Η Elpedison γίνεται ο τέταρτος ιδιώτης παίκτης της ελληνικής αγοράς που εισάγει υγροποιηµένο φυσικό αέριο για τις ανάγκες

Με εντατικούς ρυθμούς προχωρά ο σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπολη που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του 2020

του χαρτοφυλακίου της και των πελατών του. Η κοινή εταιρεία του οµίλου των Ελληνικών Πετρελαίων και της ιταλικής Edison υπενθυµίζεται ότι ήδη δραστηριοποιείται ενεργά στο διεθνές ενεργειακό εµπόριο κάνοντας εισαγωγές φυσικού αερίου µέσω του αγωγού του Σιδηροκάστρου από τη Βουλγαρία (περίπου 500 MWh). Εξάλλου, το τελευταίο δίµηνο πραγµατοποιούνται συνεχείς παραλαβές φορτίων LNG από τη ∆ΕΠΑ, καθώς είναι η εποχή της µεγάλης κατανάλωσης αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και θέρµανση. Οι έκτακτες εισαγωγές LNG στις οποίες έχει προχωρήσει η ∆ΕΠΑ προέρχονται από τη γαλλική Total και την ιταλική ENI, ενώ παραδόθηκαν και δύο από τα προγραµµατισµένα φορτία της αλγερινής Sonatrach, το πρώτο στις 15 Ιανουαρίου και το δεύτερο στις 21 Ιανουαρίου, δυναµικότητας 75.000 κ.µ. το καθένα. Την 24η Ιανουαρίου έγινε η έλευση φορτίου 65.000 κ.µ. από τη γαλ-

λική Total και ακολούθησαν τον Φεβρουάριο δύο ακόµη φορτία από την ιταλική ΕΝΙ, δυναµικότητας 70.000 κ.µ. το καθένα. Την ίδια ώρα µε εντατικούς ρυθµούς προχωρεί η επένδυση για τη δηµιουργία του σταθµού LNG στην Αλεξανδρούπολη, η οποία αναµένεται να έχει ολοκληρωθεί µέχρι τα µέσα του 2020. Επίσης, τουλάχιστον 20 αγοραστές φυσικού αερίου εξέφρασαν την πρόθεση απόκτησης από την Gastrade (συµφερόντων Κοπελούζου) 12,2 δισ. κ.µ. φυσικού αερίου ανά έτος, όπως έκανε γνωστό στις αρχές του 2019 η ίδια η εταιρεία. Η ποσότητα αυτή είναι υπερδιπλάσια της δυναµικότητας του σταθµού, ο οποίος εκτιµάται ότι θα επαναεριοποιεί περίπου 5,5 δισ. κ.µ. φυσικού αερίου ανά έτος. Σύµφωνα µε πληροφορίες, ενδιαφερόµενοι αγοραστές είναι τόσο επιχειρήσεις εµπορίας (traders) φυσικού αερίου όσο και µεγάλοι ενεργειακοί καταναλωτές της ΝΑ Ευρώπης.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Η περιπέτεια των λιγνιτικών µονάδων Το θέμα παραμένει ανοιχτό μέχρι την προκήρυξη νέου διαγωνισμού από τη ΔΕΗ για την πώληση των τριών εργοστασίων της

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Του

Σταύρου Χαρίτου ταν στο µέσο της δεκαετίας του 2000, λίγο µετά την (στα χαρτιά) απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισµού, όταν έφτασε στις Βρυξέλλες η πρώτη καταγγελία για το µονοπώλιο της ∆ΕΗ στον λιγνίτη, που της έδινε το πλεονέκτηµα της φτηνής ηλεκτροπαραγωγής, την οποία δεν µπορούσαν να ανταγωνιστούν οι άλλες εταιρείες πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Κάπως έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια µε τα λιγνιτικά εργοστάσια της ∆ΕΗ, που έχει οδηγήσει σήµερα στον διαγωνισµό για την πώληση των τριών µονάδων στη Φλώρινα και τη Μεγαλόπολη. Στην υπόθεση ενεπλάκησαν η Κοµισιόν, το Ευρωπαϊκό ∆ικα-

στήριο, ακόµη και οι δανειστές µε τα µνηµόνια, αφού η ελληνική αγορά ηλεκτρισµού ήταν και παραµένει µία από τις πιο «κλειστές» της Ευρώπης, σχεδόν 20 χρόνια µετά την πρώτη οδηγία για την απελευθέρωσή της. Μόνο που τα δεδοµένα του τότε και του τώρα είναι τελείως διαφορετικά. Τότε τα λιγνιτικά εργοστάσια της ∆ΕΗ ήταν οι… πολύφερνες νύφες, που εξασφάλιζαν κέρδη µε το φτηνό κόστος παραγωγής. Σήµερα τα περισσότερα είναι πια παλαιές µονάδες και βρίσκονται στο στόχαστρο όλων των ευρωπαϊκών πολιτικών για το κλίµα και την ενέργεια και όλων των περιβαλλοντικών οργανώσεων, καθώς έχουν τις µεγαλύτερες εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε επιβαρύνονται όλο και περισσότερο για την αγορά των όλο και ακριβότερων δικαιωµάτων εκποµπής CO2. Η µία µετά την άλλη οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης,

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Η περιπέτεια των λιγνιτικών µονάδων

ειδικά της δυτικής Ευρώπης, ανακοινώνουν την κατάργηση της ανθρακικής ηλεκτροπαραγωγής και αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες κλείνουν τις µονάδες άνθρακα. Δυσμενείς συνθήκες Μέσα σε αυτό το περιβάλλον πουλά η ∆ΕΗ. Στο παρελθόν, βέβαια, όταν οι συνθήκες ήταν πολύ καλύτερες και δεχόταν προτάσεις για να πουλήσει λιγνιτικές µονάδες –τότε θα πετύχαινε πολύ υψηλότερο τίµηµα και θα γλίτωνε από πολλά προβλήµατα που αντιµετώπισε στην πορεία–, τις απέρριπτε όλες ασυζητητί, βοηθούντων και των εργαζοµένων, για τους οποίους επί χρόνια η λιγνιτική αποεπένδυση ήταν κόκκινο πανί. Ο διαγωνισµός που ξεκίνησε στα τέλη Μαΐου 2018 µε τη δηµοσίευση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος κατέληξε χωρίς αποτέλεσµα. Επειτα από αρκετές αναβολές και παρατάσεις και κάτω από την ασφυκτική πίεση της Κοµισιόν, η οποία εποπτεύει την όλη διαδικασία, η τελευταία προθεσµία που ίσχυε ήταν η 6η Φεβρουαρίου. Υπήρχε δε και το ενδεχόµενο νέας ολιγοήµερης παράτασης όσο διατηρείται σε εκκρεµότητα η έγκριση των Αποδεικτικών ∆ιαθεσιµότητας Ισχύος (Α∆Ι), δηλαδή της αποζηµίωσης που θα παίρνουν οι συµβατικές ηλεκτροπαραγωγικές µονάδες, συµπεριλαµβανοµένων των λιγνιτικών, για την ισχύ που διαθέτουν στο σύστηµα. Πλην, όµως, ο διαγωνισµός δεν κατέληξε σε κανέναν από τους διεκδικητές και, όπως όλα δείχνουν, θα επαναληφθεί τον ερχόµενο Μάιο. Οι μνηστήρες Οι τρεις εταιρείες µε τις οποίες η ∆ΕΗ βρισκόταν σε συνεχείς διαπραγµατεύσεις για την κατάθεση δεσµευτικών προσφορών είναι το σχήµα της κινεζικής CHN Energy – Οµίλου Κοπελούζου, η τσεχική Seven Energy µε τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ο όµιλος Μυτιληναίου. Στην πρόσκληση ενδιαφέροντος είχαν ανταποκριθεί δύο ακόµη εταιρείες, η τσεχική Energeticky a Prumyslovy Holding (EPH) και ο όµιλος Βιοχάλκο, οι οποίες όµως από ένα σηµείο της διαδικασίας και µετά αποστασιοποιήθηκαν. Μετά τις πρόσφατες παρεµβάσεις για τη µείωση του αριθµού των εργαζοµένων στις υπό πώληση µονάδες, τον εφοδιασµό της µονάδας της Μελίτης στη Φλώρινα όχι µόνο µε σταθερή αλλά και µε µειωµένη τιµή λιγνί-

Οι εξελίξεις στους λιγνίτες είναι καθοριστικές για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και την τύχη χιλιάδων εργαζομένων

τη σε σχέση µε αυτήν που αγοράζει η ∆ΕΗ από το παρακείµενο ορυχείο, το οποίο εκµεταλλεύεται ιδιωτική εταιρεία, καθώς και τις πρώτες, προφορικές διαβεβαιώσεις από τις Βρυξέλλες για τη χορήγηση λιγνιτικών Α∆Ι, οι ελπίδες για την κατάθεση προσφορών στον διαγωνισµό άρχισαν να αναπτερώνονται. Τα… νερά προίκα! Η ενδεχόµενη άδοξη έκβαση του εν λόγω διαγωνισµού µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα αυτό που απεύχονται περισσότερο η διοίκηση και οι εργαζόµενοι της ∆ΕΗ, δηλαδή την υποχρεωτική πώληση και υδροηλεκτρικών µονάδων προκειµένου να καταστεί πιο ελκυστικό για τους υποψήφιους επενδυτές ένα πακέτο που θα περιέχει λιγνιτικά και υδροηλεκτρικά. Εν ολίγοις, να µπουν ως όρος ή µε τη µορφή «προίκας» κάποια από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ∆ΕΗ στον επόµενο διαγωνισµό που θα ακολουθήσει. Πρόκειται για σχήµα παρεµφερές µε αυτό της «µικρής ∆ΕΗ», το οποίο είχε ξεκινήσει επί της προηγούµενης κυβέρνησης Ν∆ – ΠΑΣΟΚ αλλά πάγωσε στη συνέχεια. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Ν∆ παραµένει υπέρ της λύσης αυτής, θεωρώντας ότι είναι ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος για να ανοίξει η αγορά ηλεκτρισµού και δεν αποκλείεται να το επαναφέρει στο προσκήνιο σε περίπτωση που µετά τις εκλογές επανέλθει στην κυβέρνηση, αν µέχρι τότε

δεν έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισµός και δεν έχει υπάρξει το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάντως επιµένει στην ολοκλήρωση του διαγωνισµού όσο το δυνατόν πιο σύντοµα. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι στην επιστολή της προς τις ελληνικές αρχές σχετικά µε την παράταση που χορήγησε στις αρχές Ιανουαρίου διεµήνυσε ότι αυτή είναι και η τελευταία που δίνει. Ως καταληκτική ηµεροµηνία όρισε την 8η Φεβρουαρίου, οπότε και η ∆ΕΗ θα έπρεπε να κατακυρώσει τις µονάδες στον υποψήφιο επενδυτή. Με βάση τους όρους της προκήρυξης, ο επενδυτής που θα καταθέσει προσφορά και για τις τρεις µονάδες θα πάρει το προβάδισµα, καθώς θα προικοδοτηθεί µε τα περισσότερα µόρια. Ενας από τους λόγους που η ∆ΕΗ αποφάσισε να δώσει το κίνητρο αυτό ήταν η επενδυτική επιφυλακτικότητα για τις υπό πώληση µονάδες 3 και 4 του συγκροτήµατος της Μεγαλόπολης, κυρίως εξαιτίας του µεγάλου αριθµού των εργαζοµένων. Τα δύο εργοστάσια µαζί µε τα ορυχεία που τα συνοδεύουν απασχολούν περί τα 1.200 άτοµα. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η ∆ΕΗ θεσµοθέτησαν κίνητρα για εθελούσια έξοδο από όλες τις υπό πώληση µονάδες προκειµένου να µειωθεί το εργασιακό κόστος. Το πρόγραµµα της εθελουσίας απέφερε στη Μεγαλόπολη µείω-

ση προσωπικού κατά 244 άτοµα (συµπεριλαµβανοµένων των συνταξιοδοτήσεων), αριθµός που σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις της ∆ΕΗ επιτρέπει στη µονάδα να λειτουργήσει κερδοφόρα υπό ιδιωτική διαχείριση. Ας σηµειωθεί ότι το τρίµηνο Ιουλίου – Σεπτεµβρίου, που ουσιαστικά είναι το πρώτο τρίµηνο λειτουργίας της θυγατρικής στις οποίες πέρασαν οι υπό πώληση µονάδες της Μεγαλόπολης, η θυγατρική παρουσίασε ζηµίες 3 εκατ. ευρώ. Από τη µονάδα της Μελίτης, η οποία συνολικά απασχολεί 231 άτοµα, µε το πρόγραµµα της εθελουσίας αποχωρούν 29 άτοµα και δώδεκα συνταξιοδοτούνται. Οσο για το πρόγραµµα της κινητικότητας, δηλαδή τη δυνατότητα να µετακινηθεί ένας εργαζόµενος κατόπιν αιτήµατός του από τις υπό πώληση µονάδες στη µητρική ∆ΕΗ ή στον ∆Ε∆∆ΗΕ –τον διαχειριστή του δικτύου διανοµής–, δεν αναµένεται να αποδώσει ιδιαίτερα, κυρίως λόγω διαφοράς ειδικοτήτων και δυσκολίας µετακίνησης των εργαζοµένων από τη Μελίτη ή τη Μεγαλόπολη σε άλλες περιοχές όπου βρίσκονται οι υπηρεσίες της ∆ΕΗ ή του ∆Ε∆∆ΗΕ. Με τα µέτρα αυτά, δηλαδή τον φτηνότερο λιγνίτη για τη µονάδα της Μελίτης και τα λιγντικά Α∆Ι, η ∆ΕΗ ευελπιστεί στην οµαλή κατάληξη του νέου πλέον διαγωνισµού που θα προκηρυχθεί. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις θα δείξουν.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Nέα «Εξοικονοµώ» για σπίτια, βιοµηχανίες, επιχειρήσεις Το σχέδιο του ΥΠΕΝ για την ενεργειακή εξοικονόμηση στον κτιριακό τομέα

Της

Ξανθής Γούναρη

έο πρόγραµµα «Εξοικονοµώ κατ’ οίκον», το τρίτο κατά σειρά, προετοιµάζεται και θα προκηρυχθεί στους επόµενους µήνες, σύµφωνα µε πληροφορίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Το καινούργιο πρόγραµµα, προϋπολογισµού 200 εκατ. ευρώ, θα δώσει τη δυνατότητα ενεργειακής αναβάθµισης σε 20.000 κατοικίες, ενώ ενδεχοµένως να ακολουθήσει και τέταρτο, καθώς για να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος εξοικονόµησης κατά 32% έως το 2030 στη συνολική ενέργεια που καταναλώνουµε θα χρειαστεί ένα «Εξοικονοµώ» κάθε χρόνο για τις κατοικίες. Ο αρχικός προγραµµατισµός του ΥΠΕΝ προέβλεπε την προ-

κήρυξη του τρίτου «Εξοικονοµώ» στις αρχές του 2019. Ωστόσο, η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της εξέτασης των λεγόµενων «ειδικών περιπτώσεων» του δεύτερου προγράµµατος, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, είχε συνέπεια τη µετάθεσή της λίγους µήνες αργότερα. Να σηµειωθεί ότι στο τρέχον πρόγραµµα έχουν υποβληθεί 46.837 αιτήσεις µε συνολικό προϋπολογισµό παρεµβάσεων 704 εκατ. ευρώ. Από το σύνολο των αιτήσεων έχουν γίνει 39.793 υπαγωγές. Βάσει των αιτήσεων προβλέπονται 228.254 επιλέξιµες παρεµβάσεις για κουφώµατα, υαλοπίνακες, θερµοµόνωση κ.λπ. Από αυτές τις παρεµβάσεις τη µερίδα του λέοντος έχουν τα κουφώµατα, οι υαλοπίνακες και η θερµοµόνωση. Ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι Οι όροι του νέου προγράµµατος θα είναι, σύµφωνα µε πληροφορίες, ίδιοι µε αυτούς του «Εξοικονοµώ κατ’ οίκον ΙΙ», ενώ

επιλέξιµες θα είναι παρεµβάσεις όπως αντικατάσταση κουφωµάτων, τοποθέτηση θερµοµόνωσης στο κτιριακό κέλυφος συµπεριλαµβανοµένου του δώµατος/στέγης και της πιλοτής, αναβάθµιση συστήµατος θέρµανσης και αναβάθµιση µε συστήµατα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) για θέρµανση/ ψύξη. Βάσει των υφιστάµενων κριτηρίων στο πρόγραµµα µπορούν να ενταχθούν µονοκατοικίες, πολυκατοικίες και µεµονωµένα διαµερίσµατα, τα οποία διαθέτουν οικοδοµική άδεια ή άλλο νοµιµοποιητικό έγγραφο. Ειδικά οι πολυκατοικίες έχουν δικαίωµα ένταξης στο πρόγραµµα, για τις οποίες θα ισχύει ότι η καθεµιά θα λογίζεται ως µία µονάδα. Μπορούν να συµµετέχουν φυσικά πρόσωπα τα οποία έχουν το δικαίωµα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας σε κατοικίες και θα προβλέπεται κλιµακούµενη επιδότηση ανάλογα µε το ατοµικό ή οικογε-

Το 10% του υπάρχοντος αποθέματος κατοικιών θα ανακαινιστεί ή θα αντικατασταθεί έως το τέλος της επόμενης δεκαετίας

νειακό εισόδηµα, ενώ θα υπάρχουν και πάλι κοινωνικά κριτήρια µε τη µορφή προσαύξησης για κάθε προστατευόµενο µέλος. Συγκεκριµένα, όπως και στο τρέχον «Εξοικονοµώ», θα υπάρχουν επτά εισοδηµατικές κλίµακες, ενώ για κάθε προστατευόµενο µέλος η επιχορήγηση θα αυξάνεται κατά 5% µε µέγιστο ποσοστό επιδότησης το 70%. Επίσης οι δικαιούχοι θα µπορούν να καλύψουν τον υπόλοιπο προϋπολογισµό των προβλεπόµενων παρεµβάσεων είτε µε τραπεζικό δανεισµό είτε µε ίδια κεφάλαια. Παράλληλα και αυτήν τη φορά οι αιτήσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Αναβάθμιση του 10% των σπιτιών έως το 2030 Το νέο «Εξοικονοµώ» εντάσσεται στις δράσεις που θα θέσει σε εφαρµογή το ΥΠΕΝ το αµέσως επόµενο διάστηµα για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας του κτιριακού τοµέα, ο οποί-

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

ος αποτελεί σηµαντικό πυλώνα του περιορισµού της ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας, µε στόχο, όπως προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίµα (ΕΣΕΚ), να επιτυγχάνεται εξοικονόµηση 1,5% κάθε έτος έως το 2030. Το ΕΣΕΚ προβλέπει ότι έως το τέλος της επόµενης δεκαετίας θα ανακαινιστεί ή θα αντικατασταθεί το 10% του υπάρχοντος αποθέµατος κατοικιών. Ενα ποσοστό που, όπως έχει αναφέρει σε οµιλίες του ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, «µεταφράζεται» σε ενεργειακή αναβάθµιση 40.000 κατοικιών τον χρόνο, δηλαδή περίπου όσες θα ανακαινιστούν µέσω του προγράµµατος που βρίσκεται αυτήν τη στιγµή σε εξέλιξη. Στο πλαίσιο του ΕΣΕΚ προβλέπεται επίσης η ενεργειακή αναβάθµιση και ανακαίνιση σε ετήσια βάση τουλάχιστον του 3% του συνολικού εµβαδού των κτιρίων που χρησιµοποιούνται από την κεντρική δηµόσια διοίκηση έως το 2030. Μισό εκατομμύριο κτίρια εκτός Πάντως, σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία του ΥΠΕΝ, που παρουσιάστηκαν από τον δρα ∆ηµήτρη Τσαλέµη, προϊστάµενο της Γενικής ∆ιεύθυνσης Ενέργειας του ΥΠΕΝ, σε ηµερίδα του ΤΕΕ σε ό,τι αφορά τον κτιριακό τοµέα στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθµός κτιρίων ανέρχεται στα 4,1 εκατοµµύρια, εκ των οποίων το 79% είναι κτίρια κατοικίας. Επίσης το 85% αυτών µπορεί να ανακαινιστεί, ενώ το 15% δεν επιδέχεται ενεργειακή αναβάθµιση. Αυτό σηµαίνει ότι από τα

3.239.000 νόµιµα ιδιωτικά κτίρια τα 485.850 κτίρια (δηλαδή περίπου µισό εκατοµµύριο ακίνητα) δεν επιδέχονται ενεργειακή αναβάθµιση, καθώς είναι τέτοια η κατάστασή τους λόγω παλαιότητας και χρήσης, ώστε δεν µπορούν να πιάσουν τους ελάχιστους στόχους και να ενταχθούν στα νέα προγράµµατα ενεργειακής αναβάθµισης. Τα συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ, προγραµµατίζεται να τρέχουν µε ρυθµούς τουλάχιστον 40.000 ιδιωτικά κτίρια ετησίως µέχρι το 2030. ΕΣΠΑ για βιομηχανία και επιχειρήσεις Μέσα στον Μάρτιο αναµένεται η προκήρυξη για τις δύο πρώτες δράσεις του ΕΣΠΑ που αφορούν την εξοικονόµηση ενέργειας και την αξιοποίηση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στη βιοµηχανία αλλά και στις επιχειρήσεις συνολικότερα. Η µέση επιχορήγηση θα είναι της τάξης του 50%. Συγκεκριµένα θα επιχορηγηθούν δράσεις όπως η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση συστηµάτων θέρµανσης και ψύξης από ΑΠΕ και η συµπαραγωγή ηλεκτρισµού θερµότητας για ιδιοκατανάλωση. Ως επιλέξιµες ενέργειες θα θεωρούνται η ενεργειακή αναβάθµιση κτιριακών υποδοµών, συστηµάτων παραγωγής και διανοµής θερµικής ενέργειας, ο εξοπλισµός καλύτερης απόδοσης, αλλά και οι υπηρεσίες ενεργειακών συµβούλων – ελεγκτών – επιθεωρητών και εφαρµογής και πιστοποίησης συστηµάτων ενεργειακής απόδοσης και διαχείρισης.

Παρεμβάσεις σε κουφώματα και συστήματα ψύξης – θέρμανσης η πλειονότητα των υπαγωγών στο «Εξοικονομώ ΙΙ»

Επιδότηση για µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις Ξεκίνησε η υποβολή των αιτή-

σεων για τα δύο νέα προγράµµατα ΕΣΠΑ «Εργαλειοθήκη ανταγωνιστικότητας για µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις» και «Εργαλειοθήκη επιχειρηµατικότητας: εµπόριο – εστίαση – εκπαίδευση» µέσω των οποίων οι επιχειρήσεις θα µπορούν να επιδοτηθούν για δαπάνες εξοικονόµησης ενέργειας έως 100% του προϋπολογισµού του επενδυτικού σχεδίου. Μέσω του προγράµµατος «Εργαλειοθήκη επιχειρηµατικότητας» οι υφιστάµενες µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εµπόριο, στην παροχή υπηρεσιών εστίασης και την παροχή υπηρεσιών ιδιωτικής εκπαίδευσης – κοινωνικής µέριµνας µπορούν να καλύψουν τις δαπάνες τους για κτίρια και µηχανήµατα µε στόχο την εξοικονόµηση ενέργειας. Ενώ για τον ίδιο στόχο µέσω του προγράµµατος «Εργαλειοθήκη ανταγωνιστικότητας» οι µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις, οι οποίες εντάσσονται στους κλάδους: αγροδιατροφή/ βιοµηχανία τροφίµων, ενέργεια, εφοδιαστική αλυσίδα, πολιτιστικές και δηµιουργικές βιοµηχανίες, περιβάλλον, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας, υγεία, υλικά-κατασκευές µπορούν να καλύψουν την αγορά µηχανηµάτων και εξοπλισµού. Επιδοτούμενες δαπάνες στην «Εργαλειοθήκη επιχειρηματικότητας» 01 Παρεµβάσεις επί του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου για εξοικονόµηση ενέργειας: • Θερµοµόνωση εξωτερικής τοιχοποιίας, δαπέδου, δώµατος, στέγης (συµπεριλαµβάνονται και τα συστήµατα σκίασης). • Αντικατάσταση υφιστάµενων κουφωµάτων µε νέα θερµοδιακοπτόµενα ενεργειακά κουφώµατα. • Επεµβάσεις επί του περιβάλλοντος και εξωτερικού χώρου για τη βελτίωση του µικροκλίµατος (π.χ. χρήση βλάστησης, φυτεµένο δώµα). • Προσθήκη ή αντικατάσταση εξοπλισµού και συστηµάτων παραγωγής ζεστού νερού χρήσης. • Eξοπλισµός και εγκατάσταση µονάδων συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας υψηλής απόδοσης για ιδιοκατανάλωση (ΣΗΘYA). • Αναβάθµιση συστηµάτων θέρµανσης, ψύξης χώρων µε νέα ενεργειακά αποδοτικότερα. • Αναβάθµιση της ενεργειακής απόδοσης του συστήµατος κλιµατισµού. • Αντιστάθµιση άεργου ισχύος ηλεκτρικών καταναλώσεων. • Εγκατάσταση συστηµάτων

ανάκτησης ενέργειας από τη λειτουργία παραγωγικού και µη παραγωγικού µηχανολογικού εξοπλισµού. • Αναβάθµιση συστήµατος και ελέγχου φωτισµού. 02 Μηχανήµατα και εξοπλισµός για εξοικονόµηση ενέργειας: • Εξοπλισµός και εργασίες για µείωση κατανάλωσης νερού. • Προµήθεια συστηµάτων διαχείρισης ενέργειας (Building Energy Management System). • Προµήθεια ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών συσκευών µε νέες ενεργειακής σήµανσης Α. Επιλέξιμες επιχειρήσεις Στο πλαίσιο της παρούσας δράσης ενισχύονται αποκλειστικά υφιστάµενες µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις (υπενθυµίζεται ότι ως µικρή ορίζεται η επιχείρηση που απασχολεί λιγότερους από 50 εργαζοµένους και της οποίας ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισµού δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ ως πολύ µικρή ορίζεται η επιχείρηση που απασχολεί λιγότερους από δέκα εργαζοµένους και ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισµού της δεν υπερβαίνει τα 2 εκατ. ευρώ), οι οποίες πριν από την ηµεροµηνία ηλεκτρονικής υποβολής της πρότασης χρηµατοδότησης θα πρέπει: • Να έχουν κλείσει τουλάχιστον τρεις διαχειριστικές χρήσεις δωδεκάµηνης διάρκειας. • Να διαθέτουν έναν τουλάχιστον επιλέξιµο ΚΑ∆ του παραρτήµατος της πρόσκλησης ως ενεργή κύρια ή δευτερεύουσα δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια των τριών αυτών διαχειριστικών χρήσεων. • Να έχουν το έτος που προηγείται της ηλεκτρονικής υποβολής της πρότασης χρηµατοδότησης κατ’ ελάχιστον: 1 Ετήσια Μονάδα Εργασίας (ΕΜΕ) για τον κλάδο του λιανικού εµπορίου. 2 ΕΜΕ για τον κλάδο της εστίασης και 5 ΕΜΕ για τον κλάδο της εκπαίδευσης – κοινωνικής µέριµνας. Επιδοτούμενες δαπάνες για εξοικονόμηση ενέργειας στη δράση «Εργαλειοθήκη ανταγωνιστικότητας» 01 Εξοπλισµός για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιριακών υποδοµών: • Εξοπλισµός και εγκατάσταση µονάδων συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας υψηλής απόδοσης για ιδιοκατανάλωση (ΣΗΘYA). • Προµήθεια και εγκατάσταση νέου συστήµατος θέρµανσης ή και ψύξης καθώς και παροχής

ζεστού νερού χρήσης µε σύστηµα εκµετάλλευσης ΑΠΕ (χρήση βιοµάζας, βιοαερίου, γεωθερµίας, ηλιακής,) και λοιπών πηγών που θεωρούνται ΑΠΕ (αεροθερµικές αντλίες θερµότητας, παθητικά ηλιακά συστήµατα θέρµανσης κ.ά.). • Εξοπλισµός και εργασίες αναβάθµισης της ενεργειακής απόδοσης του συστήµατος κλιµατισµού. • Αντιστάθµιση άεργου ισχύος ηλεκτρικών καταναλώσεων. • Εγκατάσταση ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης ενέργειας (BEMS). • Εξοπλισµός και εργασίες αναβάθµισης συστήµατος και ελέγχου φωτισµού στους χώρους παραγωγής/αποθήκευσης. 02 Εξοπλισµός για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης της παραγωγικής διαδικασίας: • ∆απάνες για αντικατάσταση καυσίµου. • Προµήθεια ηλεκτροκινητήρων υψηλής ενεργειακής απόδοσης. • Εξοπλισµός και εγκατάσταση συστηµάτων ανάκτησης ενέργειας από τη λειτουργία παραγωγικού και µη παραγωγικού µηχανολογικού εξοπλισµού. • Αντικατάσταση µονώσεων σωληνώσεων – δικτύων για µείωση απωλειών. • Αντικατάσταση αποσυµπιεστών, ψυκτικών συγκροτηµάτων, καυστήρων/λεβήτων, φούρνων, κλιβάνων µε νέους υψηλής ενεργειακής απόδοσης ή µε σύστηµα φυσικού αερίου. • Προµήθεια και εγκατάσταση συστήµατος EMS για τους χώρους παραγωγής/ αποθήκευσης. • Αντικατάσταση ηλεκτρικών/ ηλεκτρονικών συσκευών µε νέες ενεργειακής σήµανσης Α. 03 Πιστοποίηση υπηρεσιών και διαδικασιών (ISO). • Συστήµατα διαχείρισης ενέργειας (ISO 50001). Επιλέξιμες επιχειρήσεις Σύµφωνα µε τη δηµοσιευµένη πρόσκληση, στο πλαίσιο της δράσης ενισχύονται αποκλειστικά υφιστάµενες µικρές και πολύ µικρές επιχειρήσεις, οι οποίες πριν από την ηµεροµηνία ηλεκτρονικής υποβολής της πρότασης χρηµατοδότησης πληρούν τα ακόλουθα: • Να έχουν κλείσει τουλάχιστον τρεις πλήρεις διαχειριστικές χρήσεις. • Να διαθέτουν τους επιλέξιµους ΚΑ∆ της επένδυσης, σύµφωνα µε το Παράρτηµα ΙII «Επιλέξιµες δραστηριότητες (ΚΑ∆)» της δηµοσιευµένης πρόσκλησης. • Να έχουν δύο τουλάχιστον ΕΜΕ (ετήσια µονάδα εργασίας) εξαρτηµένης εργασίας πλήρους ή µερικής απασχόλησης το έτος που προηγείται της υποβολής του επενδυτικού σχεδίου.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Πώς θα επιλέξετε πάροχο φυσικού αερίου

οποία ο διαχειριστής δικτύου διανοµής –οικεία Ε∆Α– εισπράττει το απαιτούµενο αντάλλαγµα για τη βασική δραστηριότητα διανοµής φυσικού αερίου, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 88 του νόµου 4001/2011. 06 Τι είναι τα τέλη μεταφοράς;

Τα τέλη µεταφοράς αφορούν τις υπηρεσίες µεταφοράς φυσικού αερίου στο εθνικό σύστηµα φυσικού αερίου, αποδίδονται στον διαχειριστή ΕΣΦΑ και τιµολογούνται σύµφωνα µε τον κανονισµό τιµολόγησης βασικών δραστηριοτήτων του ΕΣΦΑ. 07 Τι είναι ο ειδικός φόρος κατανάλωσης;

Βάσει του ν. 4389/2016, οι πάροχοι φυσικού αερίου υποχρεούνται να συνεισπράττουν, σύµφωνα µε τα σχετικά οριζόµενα του νόµου, µε τους λογαριασµούς αερίου τη χρέωση για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και να την αποδίδουν στο κράτος.

Από το 2018 η αγορά απελευθερώθηκε και οι καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν

08 Τι είναι το ειδικό τέλος;

Της

Ξανθής Γούναρη

πό την αρχή του 2018 η αγορά του φυσικού αερίου απελε υ θ ε ρ ώ θ η κε και για τους οικιακούς καταναλωτές, µε αποτέλεσµα τα νοικοκυριά να επιλέγουν ελεύθερα πάροχο αερίου και να επωφελούνται από τον ανταγωνισµό. Ηδη πλήθος προϊόντων φυσικού αερίου αλλά και συνδυαστικά προϊόντα ρεύµατος και φυσικού αερίου έχουν λανσαριστεί στην αγορά, τα οποία ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες των καταναλωτών. Βεβαίως προϋπόθεση για τη µετάβαση ενός καταναλωτή στο φυσικό αέριο αλλά και για να αλλάξει προµηθευτή ένας υφιστάµενος καταναλωτής αερίου είναι η δυνατότητα σύνδεσης µε δίκτυο διανοµής αερίου. Σηµειωτέον ότι ο υφιστάµενος καταναλωτής αερίου θα πρέπει να εξοφλήσει τον προµηθευτή που είχε ή να διακανονίσει τυχόν ληξιπρόθεσµες οφειλές του. Προκειµένου λοιπόν να γίνει η αρχική επιλογή παρόχου φυσικού αερίου ή η αλλαγή, κλειδί είναι η ενηµέρωση και η σύγκριση που θα πρέπει να κάνει ο ίδιος ο καταναλωτής, ανιχνεύοντας τις δικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Σε ό,τι αφορά την αλλαγή προµηθευτή, η εξοικείωση µε τον λογαριασµό αερίου είναι το πρώτο βήµα. Οι καταναλωτές θα πρέπει να δουν ποια είναι η δοµή του λογαριασµού αερίου, τι πληρώνουν σήµερα, πόση είναι η κατανάλωσή τους και ποιες οι διακυµάνσεις της. Ενα δεύτερο βήµα είναι η αξιολόγη-

Σύµφωνα µε τον ν. 2093/92, άρθρο 9 (παρ. 5, 6, 7), οι πάροχοι φυσικού αερίου υποχρεούνται να συνεισπράττουν µε τους λογαριασµούς αερίου τη χρέωση για το ειδικό τέλος (5‰) και να την αποδίδουν στο κράτος. Το ειδικό τέλος εφαρµόζεται επί των υπαγοµένων σε ΕΦΚ χρεώσεων προσαυξηµένων µε τον ειδικό φόρο κατανάλωσης (αναλογικό τέλος + ΕΦΚ) και δεν υπόκειται σε ΦΠΑ.

ση της σαφήνειας στην τιµολόγηση και την πληρότητα των δεδοµένων. Το ύψος της εγγύησης και τυχόν διαφοροποίησή της ανάλογα µε την κατηγορία κατανάλωσης στην οποία ανήκουν, οι ρήτρες ή οι πρόσθετες χρεώσεις καθώς και οι τυχόν δεσµεύσεις στο συµβόλαιό τους πρέπει επίσης να αξιολογηθούν. Η σύγκριση αφορά βεβαίως και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά µεταξύ των προµηθευτών, όπως και τις τυχόν συµπληρωµατικές παροχές ή συνδυαστικά πακέτα µε άλλες υπηρεσίες (ηλεκτρισµός, ασφαλιστική κάλυψη, τηλεπικοινωνία, τεχνική στήριξη).

09 Τι είναι το τέλος ασφάλειας εφοδιασμού (ΤΑΕ);

Σύµφωνα µε τον ν. 4001/2011, άρθρο 73 και την απόφαση της ΡΑΕ (ΦΕΚ Β΄ 2536/23.09.14), οι πάροχοι φυσικού αερίου υποχρεούνται να συνεισπράττουν µε τους εκκαθαριστικούς λογαριασµούς αερίου τη χρέωση για το τέλος ασφάλειας εφοδιασµού και να την αποδίδουν στον διαχειριστή ΕΣΦΑ. Το ΤΑΕ υπόκειται σε ΦΠΑ και ειδικό τέλος (5‰) και εφαρµόζεται επί της κατανάλωσης αερίου στους εκκαθαριστικούς λογαριασµούς αερίου που εκδίδονται από 1/11/14 και µετά, ενώ υπολογίζεται επί των καταναλωθεισών ποσοτήτων από 1/10/14 και µετά.

Η δομή του λογαριασμού φυσικού αερίου σε 10 ερωτήσεις και απαντήσεις 01 Ποιες χρεώσεις περιλαμβάνει ο λογαριασμός φυσικού αερίου;

• Xρεώσεις προµήθειας (αναλογική χρέωση, πάγια χρέωση) • Ρυθµιζόµενες χρεώσεις • Λοιπές χρεώσεις/φόρους: ανταποδοτικό τέλος ΡΑΕ, ειδικός φόρος κατανάλωσης, ειδικό τέλος 5‰, τέλος ασφάλειας εφοδιασµού και ΦΠΑ 13%. 02 Τι είναι η αναλογική χρέωση;

Η αναλογική χρέωση υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που πραγµατικά καταναλώθηκε και είναι το ποσό που προκύπτει από την καταναλωθείσα ποσότητα εκφρασµένη σε kWh πολλαπλασιαζόµενη επί την τιµή αερίου εκφρασµένη σε €/kWh. Να σηµειωθεί ότι η αναλογική χρέωση εµφανίζει σηµαντικές διακυµάνσεις εντός του έτους, ενώ ο καταναλωτής τη γνωρίζει µε σαφήνεια εκ των υστέρων, µε µεµονωµένες εξαιρέσεις προϊόντων που προσφέρουν σταθερή χρέωση.

03 Τι είναι η πάγια χρέωση;

Η πάγια χρέωση βασίζεται στις ηµέρες της περιόδου κατανάλωσης. Το µηνιαίο πάγιο κατά την τρέχουσα περίοδο στην αγορά κυµαίνεται από 0 έως 7,6 ευρώ, επηρεάζοντας αισθητά τον λογαριασµό σε ετήσια βάση. Παράλληλα, ωστόσο, η εφαρµογή παγίου µπορεί να αξιοποιηθεί από έναν πάροχο ώστε να απορροφά ένα τµήµα των µηνιαίων διακυµάνσεων της ανταγωνιστικής χρέωσης, εξοµαλύνοντας έτσι τις απότοµες µεταβολές της. Σε κάθε περίπτωση ο καταναλωτής πρέπει να δει συνδυαστικά το πάγιο και την αναλογική χρέωση προκειµένου να έχει σαφή εικό-

10 Τι είναι η ηλεκτρονικός κωδικός αναγνώρισης σημείου παράδοσης (ΗΚΑΣΠ);

να για το πλήρες ύψος του λογαριασµού του. 04 Ποια κόστη περιλαμβάνονται στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις;

Στις ρυθµιζόµενες χρεώσεις περιλαµβάνονται κόστη που επιβαρύνουν όλους τους καταναλωτές φυσικού αερίου και αφορούν τις χρεώσεις των δικτύων µεταφοράς και διανοµής και αποδίδονται στους αντίστοιχους διαχειριστές. 05 Τι είναι τα τέλη διανομής;

Τα τέλη διανοµής αφορούν τη βασική δραστηριότητα διανοµής φυσικού αερίου µε βάση την

Κάθε σηµείο παράδοσης χαρακτηρίζεται µέσω ενός µοναδικού ηλεκτρονικού κωδικού αναγνώρισης σηµείου παράδοσης που αποτελείται από είκοσι (20) χαρακτήρες, µοναδικούς για κάθε σηµείο παράδοσης του δικτύου διανοµής. Ο ΗΚΑΣΠ καθορίζεται από τον διαχειριστή του δικτύου διανοµής και περιλαµβάνεται στη σύµβαση σύνδεσης. Μετά την απόδοση του ΗΚΑΣΠ, σε κάθε επόµενη επικοινωνία σχετικά µε το αντίστοιχο σηµείο παράδοσης µεταξύ του διαχειριστή, της εταιρείας και του τελικού πελάτη ο ΗΚΑΣΠ χρησιµοποιείται υποχρεωτικά ως αναφορά.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Το τελικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίµα Στο 32% οι ΑΠΕ και 32,5% εξοικονόμηση ενέργειας έως το 2030

Του

Α Στάθη Σχινά

φού τέθηκε σε δηµόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στο διάστηµα από 13 Νοεµβρίου έως 7 ∆εκεµβρίου 2018 και µετά την αξιολόγηση των σχολίων τόσο της διαβούλευσης όσο και των ηµερίδων που είχαν προηγηθεί, διαµορφώθηκε το τελικό κείµενο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίµα (ΕΣΕΚ) που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο τέλος Ιανουαρίου του 2019 (και έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ), σύµφωνα και µε το χρονοδιάγραµµα που είχε συµφωνηθεί µε την επιτροπή. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το ΥΠΕΝ υπέβαλε σε δηµόσια διαβούλευση την πλέον αναλυτική επεξεργασία, σε σχέση και µε αντίστοιχες διαβουλεύσεις σε άλλα κράτη-µέλη. Γι’ αυτό το τόσο σηµαντικό θέµα το Documento ζήτησε από τον Γ. Τσουράκη, δρα µηχανικό ΕΜΠ, σύµβουλο του υπουργείου Ενέργειας και µέλος της Εθνικής Επιτροπής για την Ενέργεια και το Κλίµα, µια αναλυτική παρουσίαση των στόχων και των ενεργειών που περιλαµβάνονται στο ΕΣΕΚ. Οι απαντήσεις του κ. Τσουράκη για τα βασικά σηµεία του σχεδίου έχουν ως εξής: Οι ποσοτικοί στόχοι Οι βασικοί ποσοτικοί στόχοι του ΕΣΕΚ για τη χώρα είναι η

συµµετοχή των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 32% µέχρι το έτος 2030, στη βάση συγκεκριµένης µεθοδολογίας προσµέτρησης των ΑΠΕ στο ενεργειακό µείγµα, και η εξοικονόµηση ενέργειας (ΕΞΕ) στην τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 32,5% σε σχέση µε την πρόβλεψη εξέλιξης τελικής κατανάλωσης ενέργειας µέχρι το 2030, όπως είχε εκτιµηθεί το έτος 2007. Η επίτευξη αυτών των φιλόδοξων στόχων συµπαρασύρει την υπερκάλυψη των στόχων για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου µέχρι το έτος 2030 (π.χ. µείωση κατά 31% για τους τοµείς εκτός του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών, µε δεσµευτικό στόχο τη µείωση κατά 16%), κάνοντας το σχέδιο ακόµη πιο φιλόδοξο σε σχέση µε τους κλιµατικούς στόχους στους οποίους έχει δεσµευτεί η χώρα, ενώ συµβαδίζει βέβαια και µε τη µελέτη της διακυβερνητικής διάσκεψης για το κλίµα. Η δημόσια διαβούλευση Αρκετά σχόλια στη δηµόσια διαβούλευση αναφέρθηκαν στην ανάγκη θέσπισης στόχων για την ενέργεια και το κλίµα µέχρι και το έτος 2050, όµως αυτή είναι µια άλλη διαδικασία που προβλέπεται να διενεργηθεί κατά το αντίστοιχο µακροχρόνιο σχέδιο για την ενέργεια και το κλίµα µέχρι το 2050. Στην παρούσα διαδικασία οι δεσµευτικοί στόχοι που έχουν τεθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και το πλαίσιο παρακολούθησης των στόχων αυ-

τών αφορούν την περίοδο µέχρι το έτος 2030 και στη βάση αυτών των στόχων οφείλουν τα κράτη-µέλη να εκπονήσουν το ΕΣΕΚ. Ειδικότερα, το ΕΣΕΚ αποτελεί το εθνικό πλαίσιο πολιτικής µέχρι το 2030 και αποτυπώνει ως οφείλει µέτρα και πολιτικές µέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο, ώστε να επιτευχθούν οι συγκεκριµένοι στόχοι χρησιµοποιώντας και αντίστοιχες κοινές παραδοχές µε τις άλλες χώρες-µέλη (κυρίως προβλέψεις για την εξέλιξη των τιµών καυσίµων και δικαιωµάτων εκποµπών διοξειδίου άνθρακα). Ολιστική προσέγγιση Το ΕΣΕΚ ενσωµατώνει µια ολιστική προσέγγιση για την εξέλιξη του ενεργειακού συστήµατος, καθώς εκτός από τη συµβολή της χώρας στους ευρωπαϊκούς στόχους για τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου, τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ ορίζει και στόχους όπως η ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασµού, της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονοµίας και της προστασίας των καταναλωτών από υψηλές τιµές ενεργειακών προϊόντων, η οποία φυσικά συνδέεται και µε την αντιµετώπιση των φαινοµένων ενεργειακής φτώχειας. Αυτό άλλωστε αποτελεί προτεραιότητα της παρούσας κυβέρνησης, όπως έχει αποδείξει µε συγκεκριµένα µέτρα (αναµόρφωση ΥΚΩ, ενίσχυση του Κοινωνικού Οικιακού Τιµολογίου, επανασύνδεση ρεύµατος σε ευάλωτα νοικοκυριά κ.ά.), τα οποία προφανώς έχουν συµβάλει σηµαντικά στη µείωση του ποσοστού των νοικοκυριών που δεν θερµαίνονται επαρκώς

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

O πιο οικονομικός τρόπος επίτευξης του στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ είναι μέσω της μεγιστοποίησης πρακτικά της διείσδυσής τους στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας Γιώργος Τσουράκης δρ μηχανικός ΕΜΠ, σύμβουλος ΥΠΕΝ

από 32,9% το 2014 σε 25,7% το 2017, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat, ενώ στο πλαίσιο του ΕΣΕΚ περιγράφεται ένα αναλυτικό πλαίσιο και οµάδα µέτρων και πολιτικών που θα αναπτυχθούν για τη δραστική µείωση του ποσοστού των νοικοκυριών που είναι έκθετα στο φαινόµενο της ενεργειακής φτώχειας. Η αποτύπωση της εξέλιξης του εθνικού ενεργειακού συστήµατος είναι η πιο κρίσιµη παράµετρος για την αναγνώριση των απαιτήσεων, προκλήσεων και ευκαιριών που προκύπτουν κατά την επόµενη χρονική περίοδο. Γι’ αυτό τον λόγο στο πλαίσιο της Επιτροπής για την εκπόνηση του ΕΣΕΚ το προηγούµενο διάστηµα επικαιροποιήθηκε κατάλληλο µοντέλο του ενεργειακού συστήµατος της χώρας, το οποίο έχει αναπτυχθεί από το Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, προκειµένου να διερευνηθεί ο βέλτιστος οικονοµικά τρόπος για την επίτευξη των στόχων αυτών. Το βασικό συμπέρασμα Βασικό συµπέρασµα της ανάλυσης αυτής είναι ότι ο πιο οικονοµικός τρόπος επίτευξης του στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ είναι µέσω της µεγιστοποίησης πρακτικά της διείσδυσής τους στο ηλεκτρικό σύστηµα της χώρας. Ως αποτέλεσµα ο κεντρικός στόχος των ΑΠΕ µεταφράζεται σε µερίδιο συµµετοχής τους κατά 56% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (αντίστοιχος είναι ο στόχος που έχει θέσει και η Ιταλία). ∆εδοµένου ότι έως πρόσφατα (2016) το αντίστοιχο µερίδιο ήταν 24% και η µαζική ένταξη αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθµών που συντελέστηκε κατά τη δεκαετία 2006-2016 συνέβαλε κατά ένα µέρος µόνο στην επίτευξη αυτού του ποσοστού (το 2006 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 9%, κυρίως λόγω της παραγωγής των υδροηλεκτρικών σταθµών µε ταµιευτήρα), προκύπτει το συµπέρασµα ότι απαιτείται τεράστιος µετασχηµατισµός του ηλεκτρικού συστήµατος, ο οποίος θα επιφέρει τη µετάβαση από τα ορυκτά καύσιµα (λιγνίτης, φυσικό αέριο και πετρελαιοειδή, που τροφοδοτούσαν αθροιστικά το 60% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας το 2016) στις ΑΠΕ ως κύρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται ήδη η χρηµατοδότηση αναπτυξιακών δράσεων στις περιοχές που εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό από την εξόρυξη άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή µέσω του Ειδικού Λογαριασµού για τη δίκαιη µετάβαση των λιγνιτικών περιοχών. Αξίζει να σηµειωθεί ότι χάρη σε παλαιότερες επιλογές, µε τη σηµαντική συµβολή και του εγχώριου και διεθνούς οικολογικού κινήµατος, η χώρα δεν έχει θέµα απόσυρσης µονάδων πυρηνικής ενέργειας όπως άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο στόχος για τις ΑΠΕ Εστιάζοντας στον τοµέα του ηλε-

κτρισµού, µε βάση τις πρόσφατες εξελίξεις στο κόστος των ώριµων τεχνολογιών ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά;) και σχετικές εκτιµήσεις για τη δεκαετία 20202030 (µε βάση κοινές παραδοχές της ΕΕ), στο ΕΣΕΚ προβλέπεται υπερδιπλασιασµός της εγκατεστηµένης ισχύος αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθµών πάνω από 13 GW έως το 2030 σε σχέση µε 5,4 GW σήµερα (2,75 GW αιολικά και 2,65 GW φωτοβολταϊκά). Η εγκατεστηµένη ισχύς των υδροηλεκτρικών αυξάνεται κατά 450 MW και της βιοενέργειας κατά 260 MW σε σχέση µε το 2016, ενώ µικρή διείσδυση αλλά µε σηµαντική αύξηση προβλέπεται για ηλιοθερµικούς σταθµούς και γεωθερµία. Αυτό σηµαίνει φυσικά ότι θα απαιτηθούν οι κατάλληλες υποδοµές, όπως δίκτυα και συστήµατα αποθήκευσης. Για το ΕΣΕΚ το σηµαντικό είναι η πρόβλεψη των µεριδίων των διάφορων πηγών ενέργειας, εποµένως οι απαιτούµενες υποδοµές έχουν σηµασία κυρίως ως προς το κόστος που επιφέρουν στο σύνολο του συστήµατος. Πράγµατι, έχουν ληφθεί υπόψη εκτιµήσεις κόστους, όπως για τη διασύνδεση των περισσότερων νησιών που σήµερα παραµένουν µη διασυνδεµένα καθώς και για επιπλέον συστήµατα αποθήκευσης, σε µέγεθος που επαρκεί για την επαρκή απορρόφηση της παραγωγής µονάδων µεταβλητών ΑΠΕ αντίστοιχου µεγέθους εγκατεστηµένης ισχύος, σύµφωνα µε µελέτες του ENTSO-E (Ενωση των Ευρωπαίων ∆ιαχειριστών ∆ικτύων Υψηλής Τάσης), αν και σε διαφορετικά σενάρια εξέλιξης του ηλεκτρικού συστήµατος. Σε κάθε περίπτωση, θα ακολουθήσουν µελέτες µε βάση τα ΕΣΕΚ των κρατών-µελών που θα εξειδικεύσουν περαιτέρω τον τρόπο επίτευξης των στόχων. Είναι χρήσιµο ίσως να διευκρινιστεί ότι τυχόν αύξηση της αποθήκευσης που αναφέρεται στο ΕΣΕΚ δεν θα αύξανε τη διείσδυση των ΑΠΕ. Οι µονάδες ΑΠΕ που εγκαθίστανται θεωρείται ότι αξιοποιούνται στο µέγιστο δυνατό, δηλαδή όλη η ενέργεια που µπορούν να παραγάγουν απορροφάται από το σύστηµα. Ο βα-

σικός «περιορισµός» στο επίπεδο διείσδυσης των ΑΠΕ έως το 2030 στο ΕΣΕΚ ουσιαστικά προέρχεται από τον ρυθµό µε τον οποίο µπορούµε να εγκαθιστούµε αιολικά και φωτοβολταϊκά; Τα αποτελέσµατα του ΕΣΕΚ µεταφράζονται σε εισαγωγή νέας ισχύος 700 MW ετησίως από αιολικά και φωτοβολταϊκά, ρυθµός που δεν έχει εµφανιστεί στη χώρα κατά το παρελθόν, µε εξαίρεση την περίοδο 2011-2013, κατά την οποία όµως έγινε µε µη οικονοµικά ορθό και τελικά µη βιώσιµο τρόπο. Η έννοια του δηµόσιου και δηµοκρατικού σχεδιασµού είναι πολύ σηµαντική, προκειµένου ειδικά για την ανάπτυξη του ενεργειακού συστήµατος µε στόχο τις κοινωνικές ανάγκες. Επίσης σηµαντικό είναι όµως να επισηµανθεί ότι το ΕΣΕΚ δεν προσφέρει µια «συνταγή» που πρέπει να ακολουθήσει πιστά η χώρα τη δεκαετία 2020-2030. Αλλωστε, οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι καταδικασµένη να αποτύχει, χωρίς αυτό να αναιρεί τη σηµασία της επαναληπτικής διαδικασίας εκπόνησης σχεδίων και µελετών. Το ΕΣΕΚ αποτελεί µια συνεχή και δυναµική διαδικασία, καθώς προδιαγράφει στόχους, πολιτικές και µέτρα τα οποία θα εξειδικεύονται διαρκώς από τους αρµόδιους φορείς και από τους συµµετέχοντες στην αγορά ενέργειας, λαµβάνοντας υπόψη κάθε φορά και το περιβάλλον εφαρµογής τους. Μετά και την ανατροφοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ΕΣΕΚ θα οριστικοποιηθεί στο τέλος του 2019, ενώ στη συνέχεια προβλέπεται και ένας µηχανισµός παρακολούθησης αναφορικά µε την εξέλιξη του ενεργειακού συστήµατος και την επίτευξη των σχετικών στόχων στη βάση συγκεκριµένων χρονικών ορόσηµων. Ανάλογα µε τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν, η χώρα µπορεί να αποφύγει λάθη του παρελθόντος. Η ίδια η πρωτότυπη διαδικασία εκπόνησης του ΕΣΕΚ κατά τη διάρκεια του τελευταίου ενός έτους περίπου, η οποία κατέληξε στην υποβολή του βασικού σχεδίου έπειτα από εκτενή διαβούλευση, µελέτες αλλά και αξιοποίηση εµπειριών του παρελθόντος, φιλοδοξεί να συµβάλει σε αυτό.

Doc ΕιδικήΕκδοση

ΛΑΡΚΟ

Πορεία στρωµένη µε αγκάθια Κακοδιαχείριση, λάθη και ρουσφετολογία οδήγησαν σε κρίση διαρκείας την εταιρεία παραγωγής σιδηρονικελίου

Του

Τ Στάθη Σχινά

ον περασµένο Ιανουάριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε διορία µόλις δύο µηνών για να επιστραφούν 136 εκατοµµύρια ευρώ παράνοµων κρατικών ενισχύσεων του ελληνικού κράτους προς τη ΛΑΡΚΟ. Μια εταιρεία που κάλλιστα θα µπορούσε να χαρακτηριστεί γίγαντας µε πήλινα πόδια, µιας και µπορεί να είναι από τους παγκόσµιους leaders στην παραγωγή νικελίου (είναι ο µοναδικός παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ευρώπη), έχει όµως άδεια ταµεία και γράφει συνεχώς ζηµίες. Η ΛΑΡΚΟ βεβαίως είναι εταιρεία υψηλού ενδιαφέροντος για τη ∆ΕΗ λόγω της συµµετοχής της, της τεράστιας κατανάλωσης ρεύµατος αλλά και της υπερχρέωσής της. Για να φτάσει σε αυτό το «ελληνικό θαύµα» η εταιρεία, χρειάστηκε να συντρέξουν πολλοί παράγοντες: κακοδιαχείριση,

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

ρουσφετολογία, άκρατη κοµµατοκρατία αλλά και τροµερά λάθη διαχείρισης. Και επιπλέον ένα κορυφαίο λάθος: το σπάσιµο των συµβολαίων αντιστάθµισης επί διοικήσεων Νέας ∆ηµοκρατίας, µε αποτέλεσµα η εταιρεία να χάσει 400 εκατοµµύρια ευρώ µέσα σε λίγα χρόνια και να παράγει συνεχώς µε ζηµία. Η παρούσα ελληνική κυβέρνηση πρέπει να παρουσιάσει πολύ σύντοµα ένα πειστικό εναλλακτικό σχέδιο στις ευρωπαϊκές αρχές. Πρώτα όµως έσπευσε να δώσει το φιλί της ζωής στην επιχείρηση µε τον τεράστιο αριθµό εργαζοµένων, που αποτελεί οικονοµικό πνεύµονα της ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, λύνοντας το θέµα της οµαλής ρευµατοδότησής της. Οι «παράνομες κρατικές ενισχύσεις» Αφετηρία της διερεύνησης για το ζήτηµα των κρατικών ενισχύσεων ήταν η πρόταση του ΤΑΙΠΕ∆ το 2012 προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ (First Review, December 2012). H Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε το θέµα αυτοδικαίως και εκκίνησε προκαταρκτι-

κή εξέταση σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις τον Απρίλιο του 2012 (οι πληροφορίες είναι στην απόφαση της επιτροπής της 27ης Μαρτίου 2014). Η απόφαση της 27ης Μαρτίου κοινοποιήθηκε στην Ελληνική ∆ηµοκρατία στις 28 Μαρτίου 2014, όπου ενηµερώθηκε για το ύψος της κρατικής ενίσχυσης των 135.820.824,35 ευρώ, µε τη µορφή κρατικών εγγυήσεων προς τη ΛΑΡΚΟ το 2008, το 2010 και το 2011, και της συµµετοχής του δηµοσίου στην αύξηση κεφαλαίου της εταιρείας το 2009. Στο άρθρο 5 της απόφασης ορίζεται ότι η Ελλάδα οφείλει να κρατά την επιτροπή ενήµερη σχετικά µε την πρόοδο των εθνικών µέτρων που λαµβάνονται για την εκτέλεσή της, έως ότου ολοκληρωθεί η ανάκτηση της ενίσχυσης. Στο µεταξύ, τον Αύγουστο του 2013 ο τότε υπουργός Οικονοµικών Χρήστος Σταϊκούρας και βουλευτής Φθιώτιδας (του νοµού δηλαδή όπου βρίσκεται η ΛΑΡΚΟ) κατέθεσε στις ευρωπαϊκές αρχές πλάνο τριχοτόµησης της επιχείρησης. Το πλάνο τριχοτόµησης του Σταϊκούρα κατα-

Documento | Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

καστηρίου της 1ης Φεβρουαρίου του 2018 σχετικά µε την προσφυγή της ΛΑΡΚΟ εναντίον της καταδικαστικής απόφασης της επιτροπής άλλαξε δραµατικά τα δεδοµένα. Αυτήν τη στιγµή όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά. Το ελληνικό δηµόσιο καλείται να ξεκινήσει διάλογο µε τη Γενική ∆ιεύθυνση Ανταγωνισµού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπόνηση σχεδίου επίλυσης του ζητήµατος. Βασική επιδίωξη είναι να υπάρξει µέριµνα για τη διασφάλιση των εργαζοµένων. Επισηµαίνεται ακόµη ότι ήδη, κατά την πρώτη περίοδο προετοιµασίας για την έναρξη εφαρµογής της συµφωνίας του 2014, εξασφαλισµένοι πιστωτές της ΛΑΡΚΟ οι οποίοι έχουν εγγράψει βάρη (προσηµειώσεις) επί του εργοστασίου εκκίνησαν νοµικές διαδικασίες εναντίον της (κατασχέσεις παγίων). Η σηµερινή δεδοµένη κατάσταση είναι αρκετά δύσκολη και η κυβέρνηση επιδιώκει να παραµείνει σε λειτουργία η εταιρεία έως ότου βρεθεί ένα σχέδιο που θα λύνει το ζήτηµα των κρατικών ενισχύσεων. Πρόσφατα µόλις το υπουργείο Ενέργειας διαµεσολάβησε ώστε οι διαπραγµατεύσεις µεταξύ ∆ΕΗ και ΛΑΡΚΟ για τη σύναψη νέας σύµβασης προµήθειας ρεύµατος να τελεσφορήσουν. Είναι γεγονός ότι τα δεδοµένα για τη ∆ΕΗ έχουν αλλάξει καθώς η προηγούµενη σύµβαση εξετάζεται από οικονοµικό εισαγγελέα. Η ΛΑΡΚΟ θα συνεχίσει να λειτουργεί αλλά αναγνωρίζοντας πλέον τα νέα δεδοµένα.

τέθηκε στην τρόικα (καθότι είχε µπει στο δεύτερο µνηµόνιο) τον Αύγουστο του 2013 και η τελική του µορφή συµφωνήθηκε έπειτα από εξαντλητικές διαπραγµατεύσεις τον ∆εκέµβριο του 2014, έναν µήνα πριν από τις εκλογές του 2015. Το χρονικό του αδιεξόδου • Στις 28 Μαΐου του 2014 εκπνέει η δίµηνη προθεσµία που είχε δοθεί µε την απόφαση (2014/539) και αναφέρεται ότι η επιτροπή δεν έλαβε καµία πληροφόρηση εκ µέρους της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας όσον αφορά τα µέτρα που θα λαµβάνονταν για την ανάκτηση των εν λόγω ενισχύσεων. • Στις 23 Ιουνίου του 2014 η επιτροπή υπενθυµίζει στις ελληνικές αρχές τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την απόφαση και ζητάει να ενηµερωθεί εντός 20 εργάσιµων ηµερών σχετικά µε τους όρους εφαρµογής. Υπενθυµίζει ακόµη ότι ήταν υποχρεωµένη να τηρήσει την τετράµηνη προθεσµία που προέβλεπε το άρθρο 4 της απόφασης (2014/539). • Στις 18 Ιουλίου 2014 οι ελληνικές αρχές απαντούν ότι δεν είναι

Οι διοικήσεις της ΝΔ κατάφεραν να χαθούν κέρδη 400 εκατ. ευρώ και να καταγράφονται ετήσιες ζημίες άνω των 100 εκατ. ευρώ

σε θέση να παράσχουν εγκαίρως στοιχεία στην επιτροπή. • Με επιστολή της 6ης Οκτωβρίου 2014 η επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να παράσχουν στοιχεία. ∆εν απάντησαν ποτέ όπως και η παρούσα κυβέρνηση δεν απάντησε στη συνέχεια σε επιστολή της 18ης ∆εκεµβρίου του 2015. Τα παραπάνω στοιχεία περιλαµβάνονται στην προσφυγή της επιτροπής κατά της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας της 9ης Νοεµβρίου του 2017. Η παρούσα κυβέρνηση Τόσο επί υπουργίας Πάνου Σκουρλέτη όσο και επί του νυν υπουργού Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη η κυβέρνηση υπερασπίστηκε τη διασφάλιση του δηµόσιου χαρακτήρα της ΛΑΡΚΟ καθώς αποτελεί τον µοναδικό παραγωγό σιδηρονικελίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Πρόκειται για εξωστρεφή εταιρεία η οποία εξάγει το 100% της παραγωγής της και συγκαταλέγεται µεταξύ των πλέον αξιόπιστων παραγωγών στη διεθνή αγορά νικελίου. Η δεσµευτική και αµετάκλητη απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ι-

Καταγγελίες για κακοδιαχείριση Η κυβέρνηση, και διά στόµατος Γ. Σταθάκη στη Βουλή και µε κατάθεση εγγράφων και στοιχείων στο κοινοβούλιο, υποστηρίζει ότι υπήρξε µεγάλη περίοδος κακοδιαχείρισης στη ΛΑΡΚΟ που οδήγησε την εταιρεία στη σηµερινή δεινή θέση. Από κυβερνητικής πλευράς µάλιστα θεωρείται ψευδής ο ισχυρισµός της αντιπολίτευσης και δη της Ν∆ ότι την ευθύνη για τη σηµερινή κατάσταση της εταιρίας έχει η παρούσα διοίκηση και παρατίθενται τα εξής στοιχεία: Η καταδίκη της ΛΑΡΚΟ για κρατικές ενισχύσεις είναι αποτέλεσµα του ρεσιτάλ κακοδιαχείρισης των διοικήσεων της εταιρείας το 2008, το 2009, το 2010 και το 2011. Η ΛΑΡΚΟ καταδικάστηκε ειδικότερα για τις εξής ενέργειες των τότε διοικήσεων: • Λήψη δανείου ύψους 30 εκατ. ευρώ µε κρατικές εγγυήσεις από την τότε Αγροτική Τράπεζα (νυν Πειραιώς) το 2008. • Λήψη δανείου ύψους 10,8 εκατ. ευρώ µε κρατικές εγγυήσεις από την Εθνική Τράπεζα το 2010. • Λήψη δανείου ύψους 30 και 20 εκατ. ευρώ µε κρατικές εγγυήσεις από την τότε Αγροτική Τράπεζα (νυν Πειραιώς) το 2011. • Επιπρόσθετα, η αύξηση µετοχικού κεφαλαίου ύψους 45 εκατ. ευρώ το 2009 από το ελληνικό δηµόσιο, µέσω του ΤΑΙΠΕ∆, θεωρήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ασυµβίβαστη µε τους

κανόνες της εσωτερικής αγοράς. Υπενθυµίζεται µάλιστα ότι εις εκ των βουλευτών της Ν∆ που πρωτοστατούν στις καταγγελίες, ο Κώστας Μαρκόπουλος, το 2009, τη χρονιά δηλαδή που πραγµατοποιήθηκε η αύξηση µετοχικού κεφαλαίου, ήταν υπουργός. Κομματικές διοικήσεις ΝΔ Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε έγγραφα που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Ενέργειας Γ. Σταθάκης: • Στις αρχές του 2008 ο Θεόδωρος Σκρέκας αναλαµβάνει πρόεδρος της ΛΑΡΚΟ. Πρόκειται για το επί σειρά ετών στέλεχος της Νέας ∆ηµοκρατίας (γενικός γραµµατέας Περιφέρειας ∆υτικής Μακεδονίας 1990-93, υποψήφιος νοµάρχης Τρικάλων 1994) που από το 1996 εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής Μαγνησίας µέχρι τις εκλογές του 2007. Καθώς τότε δεν εκλέχθηκε, αξιοποιήθηκε στη διοίκηση της ΛΑΡΚΟ. Επανήλθε στη Βουλή το 2009, για να αποχωρήσει το 2012, όταν τον διαδέχθηκε ως βουλευτής Τρικάλων ο γιος του Κωνσταντίνος Σκρέκας. • ∆ιευθύνων σύµβουλος του κ. Σκρέκα ήταν ο Απόστολος Τσουκαλάς. Η εταιρεία βρισκόταν σε δύσκολη οικονοµική θέση, έχοντας διαθέσιµα µόλις 1 εκατ. ευρώ και αδυνατώντας να πάρει πιστώσεις από τράπεζες επειδή δεν διέθετε στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης. • Για να αντιµετωπίσει το πρόβληµα ρευστότητας η διοίκηση «έσπασε» τα συµβόλαια αντιστάθµισης κινδύνων. Ηταν ένα ακόµη µοιραίο λάθος καθώς είχε ήδη αρχίσει η κατρακύλα της διεθνούς τιµής. Σύντοµα η ΛΑΡΚΟ υπό τη διοίκηση Σκρέκα – Τσουκαλά βρέθηκε να παράγει µε κόστος 20.000-22.000 δολάρια/τόνο και να πουλά σε τιµές χαµηλότερες από 10.000 δολάρια. Μέσα σε λίγα χρόνια, υποστηρίζει η σηµερινή ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας, οι διορισµένες από κυβερνήσεις της Ν∆ διοικήσεις κατάφεραν να χαθούν κέρδη περί τα 400 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια να καταγράφονται ετήσιες ζηµίες άνω των 100 εκατ. ευρώ. Τότε εµφανίζεται επίσης το ζήτηµα των κρατικών ενισχύσεων, που ακόµη και σήµερα προκαλεί σοβαρά προβλήµατα στη ΛΑΡΚΟ. Από την κυβέρνηση διά στόµατος του σηµερινού υπουργού Ενέργειας καταγγέλλεται επίσης ότι υπήρξαν εξυπηρετήσεις ηµετέρων και ειδικότερα µελών της οικογένειας Σκρέκα µε γνωστή πολιτική παρουσία στον χώρο της Ν∆. Ο κ. Σκρέκας τοποθετήθηκε πρόεδρος του ∆Σ της ΛΑΡΚΟ στις 22/2/2008 και έναν µήνα αργότερα προσέλαβε τη νύφη του, δηλαδή τη γυναίκα του Κωνσταντίνου Σκρέκα, Ειρήνη Καραγκούνη-Σκρέκα. Επιπλέον, προσέλαβε και τον συµπέθερό του, τον πατέρα δηλαδή της Καραγκούνη-Σκρέκα, Καραγκούνη Βασίλειο, ως διευθυντή ασφαλείας στο εργοστάσιο της Λάρυµνας.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

∆ηµοπρασίες ρεύµατος 1.972 MWh το 2019 Τι θα συμβαίνει στην εγχώρια αγορά ενέργειας όσο δεν πωλούνται οι λιγνιτικές μονάδες

Του

Σταύρου Χαρίτου

ε έµπνευση από τη Γαλλία, οι δηµοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας – τα γνωστά ΝΟΜΕ– εισάχθηκαν στην ελληνική αγορά ηλεκτρισµού το 2016 µε σκοπό να µειώσουν το µερίδιο της ∆ΕΗ στη λιανική. Μέχρι σήµερα το αποτέλεσµα µπορεί να είναι πενιχρό όσον αφορά το άνοιγµα της αγοράς, ωστόσο το µέτρο συνεχίζεται κανονικά, µε αυξηµένες ποσότητες αλλά και αρκετά τσουχτερές τιµές, όπως απέδειξε η τελευταία δηµοπρασία, της 8ης Φεβρουαρίου 2019. Η συνολική ποσότητα των ΝΟΜΕ που έχει προγραµµατιστεί για το 2019 ανέρχεται σε 1.972 MWh ηλεκτρικής ενέργειας, κατανεµηµένη σε τέσσερις δηµοπρασίες µέσα στη χρονιά. Πρόκειται για τη µεγαλύτερη ποσότητα που έχει διατεθεί από την έναρξη εφαρµογής του µέτρου καθώς, όπως έχει συµφωνηθεί µε τους θεσµούς, όσο το µερίδιο της ∆ΕΗ δεν µειώνεται σύµφωνα µε τους στόχους που έχουν τεθεί τόσο θα αυξάνονται τα ΝΟΜΕ. Στέλεχος της ∆ΕΗ αποκάλυψε ότι το 2019 θα είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία δεν θα µπο-

ρέσει να καλύψει από τα δικά της νερά και τους λιγνίτες το σύνολο της ποσότητας ηλεκτρισµού που θα διαθέσει µέσω ΝΟΜΕ, καθώς αυτή αντιστοιχεί στο 115% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της. Ετσι η διαφορά θα πρέπει να καλυφθεί είτε µε αγορές από τρίτους είτε από το υπόλοιπο και ακριβότερο χαρτοφυλάκιο της δικής της παραγωγής (φυσικό αέριο και ΑΠΕ). ∆ηλαδή η ∆ΕΗ θα βρεθεί στη θέση να πουλά στους ανταγωνιστές της ηλεκτρική ενέργεια σε τιµή χαµηλότερη απ’ ό,τι την αγοράζει ή την παράγει. Λιγνίτης και εξαγωγές Η εταιρεία έχασε την ευκαιρία που είχε να µειώσει την ποσότητα που θα βγει φέτος σε δηµοπρασία όταν κήρυξε άγονο τον διαγωνισµό για την πώληση των τριών λιγνιτικών µονάδων στη Φλώρινα και τη Μεγαλόπολη. Οπως έχει συµφωνηθεί µε τους θεσµούς, όταν και εφόσον ολοκληρωθεί η λιγνιτική αποεπένδυση, τότε µόνο θα µειωθεί η δηµοπρατούµενη ποσότητα από το 22% που προβλέπεται για το 2019 στο 13% επί της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας που διακινήθηκε τον προηγούµενο χρόνο. Ας σηµειωθεί ότι τα ποσοστά αυτά είναι προ της προσαύξησης λόγω απόκλισης, δηλαδή των πρόσθετων 528 ΜWh/h που αποφάσισε η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας να δια-

τεθούν πέραν των 1.444 ΜWh, τα οποία είχαν προγραµµατιστεί αρχικώς για φέτος, δίκην τιµωρίας στην επιχείρηση επειδή δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι για τη σταδιακή µείωση του µεριδίου της στη λιανική. Η προσαύξηση λόγω απόκλισης από τους στόχους είναι µέτρο που έχει συµφωνηθεί µε τους θεσµούς. Η λήξη του 2018 βρήκε τη ∆ΕΗ µε µερίδιο 80,29%, τη στιγµή που ο στόχος που είχε τεθεί για το τέλος της προηγούµενης χρονιάς ήταν 62,24%, ενώ ο στόχος για το τέλος του 2019 είναι το µερίδιό της να περιοριστεί στο 49,24%, ο οποίος είναι εκ των πραγµάτων ανέφικτος. Πολλοί απέδωσαν την αποτυχία των ΝΟΜΕ στις εξαγωγές ηλεκτρισµού. Επειτα από αρκετές προσπάθειες, καθώς κάθε απόπειρα περικοπής των εξαγωγών από δηµοπρασίες µπλόκαρε στους θεσµούς, τελικά από φέτος έγινε δεκτή από τις Βρυξέλλες η θέσπιση κάποιων περιοριστικών όρων στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από ΝΟΜΕ. Τώρα αν το µέτρο θα αποδώσει ή όχι θα κριθεί στο µέλλον. Σε πρώτη φάση πάντως οι εκτιµήσεις ορισµένων κύκλων της αγοράς ότι ο περιορισµός στις εξαγωγές θα µειώσει τη ζήτηση και άρα οι τιµές στις δηµοπρασίες θα υποχωρήσουν διαψεύστηκαν. Οι τιµές στη δηµοπρασία της 8ης Φεβρουαρίου σκαρφάλωσαν στα 54,04 ευρώ/MWh, πολύ

Η πορεία της αγοράς και η τιμή του ρεύματος εξαρτώνται και από το αποτέλεσμα των δημοπρασιών

Το 2019 θα είναι η πρώτη φορά που η ΔΕΗ δεν θα μπορέσει να καλύψει από τα δικά της νερά και τους λιγνίτες το σύνολο της ποσότητας ηλεκτρισμού που θα διαθέσει μέσω ΝΟΜΕ. Θα βρεθεί δηλαδή να πουλά στους ανταγωνιστές της ηλεκτρική ενέργεια σε τιμή χαμηλότερη απ’ ό,τι την αγοράζει ή την παράγει

κοντά στο απόλυτο ρεκόρ των 54,74 ευρώ/MWh της αµέσως προηγούµενης δηµοπρασίας του Οκτωβρίου 2018. Η τιµή εκκίνησης, η οποία προσδιορίζεται από τη ΡΑΕ, ήταν 36,34 ευρώ/MWh. Εκτιµάται δε ότι στις επόµενες δηµοπρασίες θα αυξηθεί λόγω της ανόδου της τιµής των ρύπων, η οποία ενσωµατώνεται στη διοικητικά οριζόµενη τιµή εκκίνησης των δηµοπρασιών, µε κάποιους µήνες καθυστέρησης. Προβλέψεις για τις τιμές Μια ερµηνεία για τις υψηλές τιµές είναι η άνοδος στη χονδρική, όπως αποτυπώνεται στην οριακή τιµή συστήµατος (ΟΤΣ) σε συνδυασµό µε τις προβλέψεις ότι το 2019 θα είναι χρονιά ανόδου για τις τιµές τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική. Το spread µεταξύ των τιµών ΝΟΜΕ και της τιµής στο pool (χονδρική) φαίνεται ότι παραµένει δελεαστικό τόσο για τους προµηθευτές όσο και για τους traders. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Χρηµατιστηρίου Ενέργειας, η ΟΤΣ από τα 53,5 ευρώ/MWh κατά µέσο όρο το µεγαλύτερο διάστηµα της περυσινής χρονιάς ανέβηκε στα 71,25 ευρώ/ MWH τον ∆εκέµβριο του 2018 και συνέχισε να ανεβαίνει τις τρεις πρώτες εβδοµάδες του Ιανουαρίου. Το κόστος των ρύπων, οι τιµές των οποίων πενταπλασιάστηκαν το 2018, σε συνδυασµό µε την υψηλή εποχική ζήτηση ήταν οι κύριοι µοχλοί της ανόδου. Αξίζει πάντως να σηµειωθεί ότι από τις αρχές Φεβρουαρίου και µετά στα περισσότερα ευρωπαϊκά χρηµατιστήρια ενέργειας παρατηρείται υποχώρηση τιµών. Αν αυτό θα µετατραπεί σε τάση ικανή να επηρεάσει και την εγχώρια αγορά θα φανεί από την πορεία της ΟΤΣ, η οποία πάντως εµφάνισε σηµεία κάµψης από τα τέλη Ιανουαρίου και µετά. Οσο για την αποτελεσµατικότητα των ΝΟΜΕ, θα µετρηθεί στα µερίδια αγοράς της ∆ΕΗ τους επόµενους µήνες.

Doc ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 | Documento

Σπάει στα δύο η ∆ΕΠΑ Ιδιωτικοποιούνται το δίκτυο και οι πωλήσεις ενώ παραμένουν κρατικές οι υποδομές

ΔΕΠΑ Εμπορίας Η σηµερινή ∆ΕΠΑ θα µετονοµαστεί σε ∆ΕΠΑ Εµπορίας και θα διατηρεί δραστηριότητες είτε απευθείας είτε µέσω θυγατρικών της. Τέτοιες είναι η εισαγωγή φυσικού αερίου στη χώρα, η προµήθεια φυσικού αερίου, η εισαγωγή, εµπορία και προµήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, ο ανεφοδιασµός οχηµάτων µε συµπιεσµένο φυσικό αέριο µέσω ιδιόκτητων ή συνεργαζόµενων πρατηρίων κ.λπ. Και για τη ∆ΕΠΑ Εµπορίας η απορρόφηση των θυγατρικών της θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός τριών µηνών από την ψήφιση του νοµοσχεδίου. Ως προς την αξιοποίηση των µετοχών, κυριότητας ΤΑΙΠΕ∆, στη ∆ΕΠΑ Εµπορίας ΑΕ προβλέπονται: • Η πώληση και µεταβίβαση κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας του 50% του συνόλου των µετοχών κυριότητάς του συν µία (1) µετοχή, αποκλειόµενης της δυνατότητας ξεχωριστής πώλησης µετοχών εκδόσεως θυγατρικών της. • Η µεταβίβαση στο ελληνικό δηµόσιο των υπολειπόµενων µετοχών του άνευ ανταλλάγµατος. Οι µετοχές και τα δικαιώµατα ψήφου που θα περιέλθουν στο ελληνικό δηµόσιο από το ΤΑΙΠΕ∆ θα µεταβιβαστούν εν συνεχεία αυτοδικαίως και άνευ ανταλλάγµατος στην Ελληνική Εταιρεία Συµµετοχών και Περιουσίας ΑΕ (ΕΕΣΥΠ), µετά την υπογραφή της συµφωνίας µετόχων όπου και θα περιλαµβάνονται και τα σχετικά δικαιώµατα αρνησικυρίας του ελληνικού δηµοσίου.

Του

Σταύρου Χαρίτου έσα από νοµοσχέδιο-σκούπα που κατέθεσε στη Βουλή το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στο σπάσιµο της ∆ΕΠΑ σε δύο εταιρείες και στη συνέχεια στην ιδιωτικοποίησή τους. Με άλλες διατάξεις απλοποιείται το αδειοδοτικό πλαίσιο για τα γεωθερµικά πεδία της χώρας, καταργείται το ΙΓΜΕ και ιδρύεται η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών ενώ ταυτόχρονα προωθούνται ρυθµίσεις που αφορούν τις ΑΠΕ και τη χωροταξία. Σε ό,τι αφορά τη ∆ΕΠΑ προτείνεται ο ιδιοκτησιακός διαχωρισµός του κλάδου υποδοµών, µε το δηµόσιο να διατηρεί τον έλεγχο του εθνικού δικτύου διανοµής φυσικού αερίου. Αυτό θα µεταφερθεί µετά την ολοκλήρωση της µερικής διάσπασης και εισφοράς του κλάδου υποδοµών σε νέα εταιρεία µε την επωνυµία ∆ΕΠΑ Υποδοµών ΑΕ. Το µετοχικό κεφάλαιο και τα δικαιώµατα ψήφου της ∆ΕΠΑ Υποδοµών ΑΕ θα ανήκουν άµεσα και έµµεσα κατά πλειοψηφία στο ελληνικό δηµόσιο (51%), µε ρητή µνεία ότι το ποσοστό του δεν µπορεί να είναι µικρότερο του 51% του συνολικού µετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωµάτων ψήφου της νέας εταιρείας. Αναφορικά µε τις υπόλοιπες µετοχές και τα δικαιώµατα ψήφου της ∆ΕΠΑ Υποδοµών ΑΕ, κυριότητας του Ταµείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του ∆ηµοσίου ΑΕ (ΤΑΙΠΕ∆), προβλέπεται η πώληση και µεταβίβαση αυτών κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Τρεις μήνες περιθώριο Μέσα σε τρεις µήνες από την ψήφιση του νοµοσχεδίου η ∆ΕΠΑ Υποδοµών θα απορροφήσει τις συµµετοχές της ∆ΕΠΑ στις Εταιρείες ∆ιανοµής Αερίου Αττικής, Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας (Ε∆Α ΘΕΣΣ) και της λοιπής Ελλάδας (∆Ε∆Α). Στη νέα εταιρεία θα περάσουν επίσης η κυριότητα της ∆ΕΠΑ επί των παγίων των δικτύων διανοµής καθώς και η συµµετοχή της στα διεθνή έργα. Για τα τελευταία θα συσταθεί θυγατρική 100% της ∆ΕΠΑ Υποδοµών, στην οποία και θα περάσουν οι συµµετοχές της ∆ΕΠΑ στην ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙ∆ΩΝ (αγωγοί IGΙ, EastMed και IGB), τα δικαιώµατα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από µνηµόνια συνεργασίας και

συµφωνίες όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης, το δίκτυο οπτικών ινών που βρίσκεται υπό την κυριότητα της ∆ΕΠΑ καθώς και υφιστάµενα µελλοντικά δικαιώµατα ή υποχρεώσεις για έργα υποδοµής δικτύων διανοµής και µικρής κλίµακας αποθήκευσης LNG.

Αναδιοργανώνεται η αγορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα

Εργαζόμενοι και εργασιακά Σηµειώνεται ότι, σύµφωνα µε το ΤΑΙΠΕ∆, πρώτη θα ιδιωτικοποιηθεί η ∆ΕΠΑ Εµπορίας. Για τη ∆ΕΠΑ Υποδοµών προβλέπεται ότι το προσωπικό της προέρχεται από τους εργαζόµενους της Ε∆Α Αττικής και της ∆Ε∆Α αλλά κι από εκείνους του κλάδου υποδοµών της ∆ΕΠΑ. Ολοι οι όροι εργασίας βάσει ατοµικών ή συλλογικών συµβάσεων εργασίας ή επιχειρησιακού εθίµου µεταφέρονται ως έχουν στη ∆ΕΠΑ Υποδοµών και ισχύουν µέχρι νεότερης τροποποίησής τους, η οποία θα ορίζει ενιαία τα εργασιακά. Το προσωπικό της ∆ΕΠΑ ΑΕ και των θυγατρικών της µπορεί, πριν από την ολοκλήρωση της µερικής διάσπασης, να ενταχθεί σε πρόγραµµα εθελουσίας εξόδου, οι όροι και οι προϋποθέσεις του οποίου προσδιορίζονται µε απόφαση του ∆Σ της εκάστοτε εταιρείας. Το προσωπικό που πρόκειται να απασχοληθεί στη ∆ΕΠΑ Εµπορίας ΑΕ µετά την ολοκλήρωση της διάσπασης και την απορρόφησή της δεν δύναται να απολυθεί για οικονοµοτεχνικούς λόγους ή λόγους οργανώσεως για χρονική περίοδο τριών ετών από την ολοκλήρωση της µεταβίβασης των µετοχών.

PUBLI

Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας

ΕΥ∆ΑΠ και εξοικονόµηση ενέργειας

ΕΥ∆ΑΠ στο πλαίσιο της αξιοποίησης των ανανεώσιµων και εναλλακτικών πηγών ενέργειας και µε στόχο τη βελτιστοποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου της έχει αναπτύξει εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από µικρά υδροηλεκτρικά έργα εγκατεστηµένα στα υδραγωγεία της, καθώς και εγκαταστάσεις συµπαραγωγής θερµικής και ηλεκτρικής ενέργειας αξιοποιώντας το βιοαέριο που παράγεται από την επεξεργασία της ιλύος στις µονάδες επεξεργασίας αστικών λυµάτων. Επίσης, πραγµατοποιούνται δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας στις εγκαταστάσεις και στα κτίρια της εταιρείας, µε στόχο τη µείωση της καταναλισκόµενης ενέργειας. Επιπλέον η ΕΥ∆ΑΠ διερευνά τις δυνατότητες εγκατάστασης Φ/Β σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε το σύστηµα net metering σε εγκαταστάσεις της, µε στόχο την επίτευξη σηµαντικής ενεργειακής εξοικονόµησης. Η εταιρεία διαθέτει ήδη άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φω-

τοβολταϊκό σταθµό, ισχύος 1,971 ΜW, στις εγκαταστάσεις της στον ∆ήµο Αχαρνών. Υδροηλεκτρικά έργα Η ΕΥ∆ΑΠ έχει αξιοποιήσει τα εξωτερικά υδραγωγεία Ευήνου, Μόρνου, Υλίκης και Μαραθώνα κατασκευάζοντας και θέτοντας σε λειτουργία µικρά υδροηλεκτρικά έργα κατά µήκος τους. Συγκεκριµένα, το νερό των υδραγωγείων εκτρέπεται σε παράπλευρο κανάλι, όπου µε τη λειτουργία υδροστροβίλου η υδραυλική ενέργεια µετατρέπεται σε µηχανική και κατόπιν µέσω γεννήτριας σε ηλεκτρική. Στη συνέχεια το νερό διοχετεύεται ξανά στο κεντρικό υδραγωγείο, συνεχίζοντας τη ροή του. Η ΕΥ∆ΑΠ έχει κατασκευάσει έξι υδροηλεκτρικά κατά µήκος των υδραγωγείων της, στις θέσεις: • Κίρφη (760 KW) • Ελικώνας (650 KW) • Καρτάλα Κιθαιρώνα (1.200 KW) • Μάνδρα (630 KW) • Φράγµα Ευήνου (820 KW) • Κλειδί (590 KW)

Εργα συμπαραγωγής ενέργειας Στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυµάτων Ψυττάλειας τα εισερχόµενα λύµατα (της τάξης των 730.000 κ.µ. ανά µέρα) όχι µόνο υφίστανται επεξεργασία, αλλά αποτελούν ταυτόχρονα πηγή ενέργειας. Συγκεκριµένα, κατά τη διεργασία της χώνευσης της µεικτής ιλύος παράγεται βιοαέριο που χρησιµοποιείται ως καύσιµο στις δύο µονάδες συµπαραγωγής ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας, µε συνολική ηλεκτρική ισχύ 11,4 ΜWe και θερµική ισχύ 17,3 ΜWth. Τα οφέλη από τη λειτουργία της µονάδας συµπαραγωγής θερµικής και ηλεκτρικής ενέργειας είναι τόσο οικονοµικά, καθώς επιτυγχάνεται εξοικονόµηση λειτουργικού κόστους και πρόσοδος από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στον ΛΑΓΗΕ, όσο και περιβαλλοντικά. Πιο συγκεκριμένα: Το βιοαέριο είναι ανανεώσιµη πηγή ενέργειας που αντικαθιστά τα συµβατικά καύσιµα. Η ελεγχόµενη καύση του βιοαερίου σε παλινδροµι-

κούς κινητήρες εσωτερικής καύσης έχει αποτέλεσµα να εκλύονται στην ατµόσφαιρα σηµαντικά µειωµένοι αέριοι ρύποι σε σύγκριση µε την καύση του βιοαερίου σε δαυλούς, που πραγµατοποιούνταν πριν από την κατασκευή των µονάδων. Με τη νέα νοµοθεσία για τα δικαιώµατα εκποµπών αέριων ρύπων θερµοκηπίου η ύπαρξη των δύο µονάδων βιοαερίου στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυµάτων Ψυττάλειας δίνει το δικαίωµα στην ΕΥ∆ΑΠ να λάβει περισσότερα δωρεάν δικαιώµατα εκποµπών αέριων ρύπων θερµοκηπίου, ενώ η λειτουργία τους δεν µειώνει τα ανωτέρω δικαιώµατα, αφού πρόκειται για εκποµπές ανανεώσιµης πηγής ενέργειας. Επιπλέον, η λειτουργία των µονάδων συµβάλλει στην αυτοδυναµία της εγκατάστασης του κέντρου της Ψυττάλειας, καθώς µπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα από τη διαθεσιµότητα ηλεκτρικής ενέργειας του δικτύου της ∆ΕΗ, εξασφαλίζοντας έτσι την αποδοτική και αδιάλειπτη λειτουργία των εγκαταστάσεων που εξυπηρετούν.