docLife: Με υγεία και τον χειμώνα by Documentonews

docLife Documento Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017

Ειδική έκδοση για θέματα υγείας

Με υγεία και τον χειμώνα Αντιβιοτικά • ιώσεις • εμβόλια • λοιμώξεις • διαβήτης • καρδιοπάθειες • αυτοάνοσα • κεφαλαλγίες • θεραπείες

Ρεπορτάζ: Βασίλης Ανδριανόπουλος, Βαγγέλης Τριάντης, Λαμπρινή Παπαδοπούλου

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρωταθλητές οι Ελληνες στην κατανάλωση αντιβιοτικών

Πνευμονιόκοκκος Οι λοιμώξεις και η πρόληψη

Του Αντώνη Σακελλαρόπουλου

Κρυολόγημα ή ίωση;

Στρεπτόκοκκος ομάδας Β Ενα συχνό μικρόβιο με πολύ σοβαρές συνέπειες

Ιός της γρίπης Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο Της δρα Αναστασίας Μοσχοβάκη

Της Σταυρούλας Γαβρίλη

Δέκα αλήθειες για την κολπική μαρμαρυγή

Το κίνημα που εξελίσσεται σε επιδημία

Αρρωστοφοβικοί Vs ιατροφοβικοί

Οι ασθένειες που… αντέχουν στον χρόνο

Oταν το σώμα επιτίθεται στον εαυτό του

Μάστιγα για 0,5 δισ. ανθρώπους ο διαβήτης

Νέες τεχνικές, νέες θεραπείες

16-17 18

20, 22

24-25

26, 28 30

Ολα όσα πρέπει να ξέρετε για να έχετε την υγειά σας

ην ώρα που η έξαρση των ιώσεων είναι καθηµερινό φαινόµενο, τώρα που ο χειµώνας έχει κάνει την εµφάνισή του, το DocLife καταπιάνεται µε πλήθος θεµάτων ιατρικού ενδιαφέροντος, µεταξύ των οποίων και ένα από τα φλέγοντα ζητήµατα της εποχής µας, η αντιεµβολιαστική νοοτροπία. Γονείς επηρεαζόµενοι από τη ρητορική περί επικινδυνότητας των εµβολίων αποτελούν κίνδυνο για τη δηµόσια υγεία, αφού µε τη στάση τους βοηθούν –χωρίς να το καταλαβαίνουν– τόσο στην εξάπλωση ιώσεων όσο και στην επανεµφάνιση ασθενειών

που για χρόνια θεωρούνταν εξαφανισµένες. Παράλληλα, εξετάζονται οι διαφορές του κρυώµατος από τη γρίπη, τα συµπτώµατά τους και ο τρόπος αντιµετώπισής τους. Αναφορικά µε το εµβόλιο κατά της γρίπης –που δεν είναι προστατευτικό έναντι όλων των ιώσεων–, γιατροί µας ενηµερώνουν ποιες κατηγορίες ατόµων είναι πιο απαραίτητο να το λάβουν. Από την άλλη πλευρά, τα αυτοάνοσα νοσήµατα µπορεί να θεωρηθούν οι πιο δύσκολα αντιµετωπίσηµες ασθένειες της σύγχρονης εποχής αφού σε µεγάλο βαθµό πυροδοτούνται από το στρες. Ακόµη, ενδιαφέρον παρουσιάζει πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ, σύµφωνα µε

την οποία η χώρα µας έρχεται πρώτη διεθνώς στη χορήγηση αντιβιοτικών µε συνταγή γιατρού, γεγονός που σύµφωνα µε τον ιατρικό κόσµο σε βάθος χρόνου µπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών των µικροβίων. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά µηνύµατα για το µέλλον δίνει η ανάπτυξη νέων θεραπειών και φαρµάκων για πληθώρα ασθενειών. Οι αλµατώδεις εξελίξεις της τεχνολογίας ανοίγουν τον δρόµο για την ίαση παθήσεων, στοχεύοντας να προσφέρουν θετικές ειδήσεις σε εκατοµµύρια ασθενείς σε όλο τον κόσµο. Μελετώνται ακόµη δύο ενδιαφέροντα φαινόµενα: η αρρωστοφοβία και η

ιατροφοβία. Οι αρρωστοφοβικοί είναι άνθρωποι που πάσχουν από υποχονδρία, που τους ωθεί να καταφεύγουν πολύ συχνά και αδικαιολόγητα στον γιατρό νοµίζοντας ότι νοσούν από κάποια ασθένεια, ενώ οι ιατροφοβικοί διακατέχονται από την ακριβώς αντίθετη αντίληψη, αφού θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν την επίσκεψη στο ιατρείο. Στο ένθετο γιατροί καταθέτουν επίσης πληροφορίες, γνώσεις και τρόπους αντιµετώπισης για πλήθος παθήσεων που απασχολούν µεγάλο µέρος του πληθυσµού, όπως τα καρδιολογικά προβλήµατα, ο διαβήτης, ο πνευµονιόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος και η κεφαλαλγία.

Life ΕιδικήΕκδοση

Πρωταθλητές οι Ελληνες στην κατανάλωση αντιβιοτικών Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η χώρα μας έρχεται πρώτη διεθνώς στη χορήγηση αντιβιοτικών με συνταγή γιατρού για το 2017

ρωταθλήτρια διεθνώς στην κατανάλωση αντιβιοτικών είναι η χώρα µας, όπως προκύπτει από επίσηµα στοιχεία του Οργανισµού Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) τα οποία δόθηκαν πριν από µερικές µέρες στη δηµοσιότητα και δείχνουν ότι οι Ελληνες εξακολουθούµε να κρατάµε τα πρωτεία. Σύµφωνα µε αυτά, η Ελλάδα έρχεται πρώτη διεθνώς στη χορήγηση αντιβιοτικών µε συνταγή γιατρού για το 2017. Συγκεκριµένα ο µέσος όρος συνταγογράφησης αντιβιοτικών ανέρχεται στη χώρα µας σε 36,1 ανά 1.000 άτοµα, όταν ο µέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ ανέρχεται σε 20,6 ανά 1.000 άτοµα. Τη δεύτερη µεγαλύτερη κατανάλωση έχει η Γαλ-

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

πηγαίνει µόνος του ο ασθενής και να παίρνει» σηµειώνει στο Documento ο κ. Παυλόπουλος.

«Μόνο η ορθολογική χρήση τους προσφέρει μέγιστη ωφέλεια για τον ασθενή και απομακρύνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών των μικροβίων» Δημήτρης Παυλόπουλος Ιατρός παθολόγος

λία µε 29,9 ανά 1.000 άτοµα, ενώ στην τελευταία θέση στην κατανάλωση αντιβιοτικών είναι οι Ολλανδοί, καθώς µόλις 10 στους 1.000 λαµβάνουν αντιβιοτικά. Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα µας η χρήση των αντιβιοτικών είναι εκτεταµένη όχι µόνο εξαιτίας της αυξηµένης συνταγογράφησης, αλλά και επειδή η πρόσβαση σε αυτά είναι εύκολη. Καθένας µπορεί να απευθυνθεί σε κάποιο φαρµακείο και να προµηθευτεί αντιβίωση, ακόµη και χωρίς συνταγή γιατρού. «Στην Ελλάδα το φαινόµενο της κατανάλωσης αντιβιοτικών στους ενήλικες είναι εκτεταµένο. Ενώ σε όλη την Ευρώπη χορηγούνται µε ιατρική συνταγή, εδώ οι ασθενείς µπορούν να τα λάβουν ελεύθερα από το φαρµακείο» τονίζει στο

Documento ο ιατρός παθολόγος ∆ηµήτρης Παυλόπουλος. Πολλοί άνθρωποι κάθε χρόνο προχωρούν στην κατανάλωση αντιβιοτικών προκειµένου να αντιµετωπίσουν ακόµη και ένα απλό κρυολόγηµα. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν ενδείκνυται σύµφωνα µε τους ειδικούς, καθώς η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών από τη µία αυξάνει την ανθεκτικότητα των µικροβίων και από την άλλη µπορεί να προκαλέσει ανεπιθύµητες παρενέργειες, όπως π.χ. δερµατικά εξανθήµατα ή φαγούρα, διάρροια, κολπίτιδα κ.λπ., ανάλογα µε τον τύπο του αντιβιοτικού. Με λίγα λόγια, µε την πάροδο του χρόνου το αντιβιοτικό εξασθενεί και γίνεται λιγότερο αποτελεσµατικό. «Πρέπει να υπάρχει απόλυτη ένδειξη για χρήση αντιβιοτικού υπό την καθοδήγηση του γιατρού και όχι να

36,1 συνταγές ανά 1.000 άτομα στην Ελλάδα, όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ ανέρχεται σε 20,6

Κριτήρια επιλογής Οι λοιµώξεις προκαλούνται από ιούς, βακτήρια, µύκητες, πρωτόζωα και άλλα πιο οργανωµένα παράσιτα, τα οποία εξουδετερώνονται µε τη χρήση αντιβιοτικών. Σταθµός στη φαρµακολογία θεωρείται η ανακάλυψη της πενικιλίνης από τον Αλεξάντερ Φλέµινγκ τα 1929, που ιστορικά σηµατοδοτεί την είσοδο των αντιβιοτικών στην κλινική ιατρική. «Με βάση το µόριο της πενικιλίνης, ένας καταιγισµός ανακαλύψεων νεότερων αντιβιοτικών συνεχίζεται µέχρι και τις µέρες µας. Σήµερα είναι γνωστά εκατοντάδες είδη µικροβίων, από τα οποία ελάχιστα µπορούν να προκαλέσουν λοίµωξη στον ανθρώπινο οργανισµό. Τα περισσότερα συµβιώνουν µε τον άνθρωπο, δηµιουργώντας κατά τόπους “οικολογικές φωλιές”, χρήσιµες κυρίως για τον ξενιστή» υπογραµµίζει στο Documento ο κ. Παυλόπουλος. Η αλήθεια είναι ότι για την επιλογή αντιβιοτικού λαµβάνεται υπόψη από τον γιατρό µια σειρά από παράγοντες. Αυτοί ποικίλλουν ανάλογα µε το κόστος, την κλινική εµπειρία ή ακόµη και τις ανεπιθύµητες ενέργειες που µπορεί να έχουν. Τα κριτήρια επιλογής αντιβιοτικού σχετίζονται αφενός µε τον καθορισµό του παθογόνου µικροβιακού αιτίου και αφετέρου µε τη γνώση του φαρµάκου. Η γνώση του συνίσταται στις εξής παραµέτρους: • Αντιµικροβιακό φάσµα (το εύρος των πιθανότερων παθογόνων µικροβίων). • Μηχανισµός δράσης (η ταχύτητα και η αποτελεσµατικότητα στην εκρίζωση του παθογόνου). • Φαρµακοκινητική (η πορεία του φαρµάκου µέσα από δαιδαλώδεις µηχανισµούς διαπερατότητας µεµβρανών, ιστών, υγρών µέχρι τον τελικό στόχο). • Κλινική εµπειρία (η εµπειρία χρήσης αντιβιοτικών). • Ανεπιθύµητες ενέργειες (όλα έχουν ανεπιθύµητες ενέργειες, σηµασία στην επιλογή έχει να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες). • Κόστος (αυτονόητη η αναφορά του). Ορθολογική χρήση Εποµένως γίνεται αντιληπτό ότι τα αντιβιοτικά θα πρέπει να χρησιµοποιούνται µε ορθολογικό τρόπο, καθώς, όπως επισηµαίνουν οι ειδικοί, έτσι µεγιστοποιούνται τα οφέλη από τη χρήση τους. Σε κάθε περίπτωση η ανακάλυψη και η χρήση τους έχουν προσφέρει πολλά οφέλη στην ανθρωπότητα. «Τα αντιβιοτικά αποτελούν τοµή στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και αναµφισβήτητα συνέβαλαν τα µέγιστα στην αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης, εξασφαλίζοντας συνάµα άριστη ποιότητα ζωής για τον ασθενή. Εποµένως καλούµενοι να απαντήσουµε στο ερώτηµα αν αποτελούν πανάκεια ή αναγκαίο κακό, σίγουρα δεν είναι τίποτε από τα δύο και µόνο η ορθολογική χρήση τους προσφέρει µέγιστη ωφέλεια για τον ασθενή και αποµακρύνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών των µικροβίων, γεγονός που θα µπορούσε να αποβεί καταστροφικό για τα έµβια όντα» σηµειώνει στο Documento ο κ. Παυλόπουλος.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Κρυολόγημα ή ίωση; Η δρ Αναστασία Μοσχοβάκη μιλάει για τις διαφορές, τα συμπτώματα και την αντιμετώπισή τους Συνέντευξη στον Βαγγέλη Τριάντη

ις διαφορές µεταξύ κρυολογήµατος και ίωσης καθώς και τα συµπτώµατά τους αναφέρει στο Documento η δρ Αναστασία Μοσχοβάκη, ειδική παθολόγος. Επίσης εξηγεί τους τρόπους αντιµετώπισής τους και τι πρέπει να κάνουµε για να αποφύγουµε την εκδήλωσή τους. Ποια η διαφορά μεταξύ κρυολογήματος και ίωσης;

Κάθε ιός ή µικρόβιο που µεταδίδεται µέσω της αναπνοής και το οποίο ο οργανισµός καταφέρνει να περιχαρακώσει στο επίπεδο του ρινικού βλεννογόνου εµποδίζοντας την επέκταση της λοίµωξης προκαλεί ένα σύνδροµο που χαρακτηρίζεται από µπούκωµα, µείωση της αίσθησης της όσφρησης, υδαρείς ρινικές εκκρίσεις και βήχα, το οποίο αποκαλείται κοινό κρυολόγηµα. Το µπούκωµα και η ρινική καταρροή προεξάρχουν στο κοινό κρυολόγηµα. Ο πονόλαιµος, ο πονοκέφαλος και η κακουχία είναι συχνά συνοδά συµπτώµατα. Ο υψηλός πυρετός εµφανίζεται σπανιότερα. Πάνω από δέκα γένη ιών µε ποικίλα αντιγονικά χαρακτηριστικά (π.χ. αδενοϊοί, ρινοϊοί, ιοί παραγρί-

πης, αναπνευστικοί συγκυτιακοί ιοί) συµµετέχουν στην παθογένεια του κοινού κρυολογήµατος. Σπανιότερα ορισµένοι άλλοι παθογόνοι µικροοργανισµοί εµπλέκονται στην εµφάνιση του κοινού κρυολογήµατος (π.χ. γρίπη, πνευµονιόκοκκος, αιµόφιλος). Η ίωση, αντίθετα, οφείλεται αµιγώς σε ιούς, οι οποίοι ανάλογα µε την αντίδραση του οργανισµού προκαλούν ένα ευρύτερο φάσµα κλινικών εκδηλώσεων, δηλαδή ανάλογα µε το αν ο οργανισµός καταφέρει ή όχι να περιχαρακώσει τον ιό στο επίπεδο του ρινικού βλεννογόνου, αν πρόκειται για αναπνευστικούς ιούς ή γαστρεντερικές ιώσεις κ.λπ.

φάνιση οιδήµατος στις αµυγδαλές. • Συστηµατικό σύνδροµο µε µπούκωµα, πονόλαιµο κοιλιακά άλγη, ναυτία, εµετό, διάρροια. Γενικά τόσο οι ιώσεις όσο και το κοινό κρυολόγηµα λύονται εντός τριών – επτά ηµερών, αν και περιστασιακά η λοίµωξη µπορεί να διαρκέσει πάνω από δεκαήµερο. Τόσο οι ιώσεις όσο και το απλό κρυολόγηµα ενδέχεται να εµφανίσουν επιπλοκές όταν η άµυνα του οργανισµού εξασθενήσει, όπως λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα, ασθµατική κρίση και ιογενή πνευµονία.

Ποια τα συμπτώματα σε κάθε περίπτωση;

Πώς μπορεί κανείς να τα αποφύγει; Ποια μέτρα πρόληψης πρέπει να λάβει;

Στην τυπική τους µορφή οι ιώσεις ενδέχεται να εκδηλωθούν ως: • Κοινό κρυολόγηµα µε τα συµπτώµατα που περιγράφονται ανωτέρω. • Φαρυγγίτιδα: Στην περίπτωση αυτή προεξάρχει η προσβολή του φάρυγγα, οπότε υπάρχει έντονος πονόλαιµος µε δυσκαταποσία. • Αµυγδαλίτιδα: Στην περίπτωση αυτή προεξάρχει η προσβολή των αµυγδαλών οπότε υπάρχει έντονος πονόλαιµος µε δυσκαταποσία και εµ-

Η σωστή πρόληψη περιλαµβάνει: • Την ετήσια ιατρική παθολογική εξέταση, κατά τη διάρκεια της οποίας γίνεται άµεσος εντοπισµός οµάδων υψηλού κινδύνου και θεραπεία παθολογικών καταστάσεων και νοσηµάτων που αλλοιώνουν τη σωστή άµυνα και πολλές φορές δεν έχουν συµπτώµατα (π.χ. αύξηση του σακχάρου, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια). Κατά την παθολογική εξέταση γίνεται επίσης εξατοµικευµένη εφαρµογή ορισµένων ενισχυτικών

«Το συχνό και σωστό πλύσιμο των χεριών είναι πολύ σημαντικό για την παρεμπόδιση της εισόδου μικροβίων, ιών και τοξικών ουσιών στο εσωτερικό του σώματος» δρ Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός ειδική παθολόγος

εµβολίων τόνωσης του ανοσοποιητικού συστήµατος σε οµάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρές επιπλοκές. • Την εφαρµογή σωστών συνηθειών καθηµερινότητας που τονώνουν το αµυντικό σύστηµα και που στα υγιή άτοµα περιλαµβάνουν διατροφή πλούσια σε φρούτα, όσπρια και λαχανικά, γαλακτοκοµικά προϊόντα χαµηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, άσκηση, αποφυγή παθητικού και ενεργητικού καπνίσµατος, διατήρηση φυσιολογικού βάρους, επαρκή ύπνο, αποφυγή ψυχολογικών επιβαρύνσεων, αποφυγή άσκοπης λήψης φαρµάκων. Στην περίπτωση πασχόντων από χρόνια νοσήµατα απαιτείται εφαρµογή ειδικών ενδεικνυόµενων διατροφικών προγραµµάτων και προγραµµάτων καθηµερινότητας ανάλογα µε το είδος της πάθησης. • Την εφαρµογή σωστών γενικών κανόνων ατοµικής και κοινωνικής υγιεινής. Συγκεκριµένα: Να αποφεύγετε τη στενή επαφή µε άτοµα που έχουν συµπτώµατα λοίµωξης αναπνευστικού. Να αποφεύγετε χώρους µε συνωστισµό. Να ανοίγετε συχνά τα παράθυρα και να φροντίζετε για τη συχνή ανανέωση του αέρα στους χώρους όπου βρίσκεστε. Στην περίπτωση των κλιµατιστικών πρέπει να υπάρχει σωστή συντήρηση. Να αποφεύγετε να αγγίζετε τα µάτια, τη µύτη και το στόµα σας, διότι αποτελούν τις κύριες πρώτες θέσεις πιθανού εποικισµού. Το συχνό και σωστό πλύσιµο των χεριών είναι πολύ σηµαντικό. Το δέρµα αποτελεί τον σηµαντικότερο επιφανειακό φραγµό που διαθέτει το ανθρώπινο σώµα για την παρεµπόδιση της εισόδου µικροβίων, ιών και τοξικών ουσιών στο εσωτερικό του σώµατος. Το στόµα, οι βλεννογόνοι, οι λύσεις της συνέχειας του δέρµατος λόγω τραυµάτων αποτελούν τις πύλες από τις οποίες ποικίλοι τοξικοί παράγοντες παρακάµπτουν τον φραγµό του δέρµατος και εισέρχονται στο σώµα. Τα χέρια αποτελούν βασικό µέσο µε το οποίο οι ιοί και τα µικρόβια του κοινού κρυολογήµατος προσεγγίζουν τις ευαίσθητες πύλες του σώµατος, λόγω της ιδιαίτερης σχέσης τους µε τις πύλες αυτές. Τα χέρια πρέπει να πλένονται συχνά µε άφθονο τρεχούµενο νερό, κατά προτίµηση ζεστό, να χρησιµοποιείται καλό αντισηπτικό σαπούνι τουλάχιστον επί είκοσι δευτερόλεπτα (χωρίς να παραµελούνται οι πτυχές ανάµεσα στα δάκτυλα, η περιοχή κάτω από τα νύχια και οι καρποί). Εναλλακτικά µπορείτε να χρησιµοποιείτε αντισηπτικά µαντιλάκια εµποτισµένα σε οινόπνευµα. Ποια τα μέτρα αντιμετώπισης του κοινού κρυολογήματος;

Σε περίπτωση που προσβληθείτε από κοινό κρυολόγηµα συνιστάται η επαρκής πρόσληψη υγρών, η καλή διατροφή, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή στρες. H σούπα, το τσάι, ο φρέσκος χυµός είναι καλές διατροφικές επιλογές. Ορισµένα τοπικά αποσυµφορητικά και απλά φάρµακα τόνωσης του ανοσοποιητικού βοηθούν όταν τα συµπτώµατα είναι έντονα. Αµεση ιατρική εξέταση συνιστάται στην περίπτωση έντονων συµπτωµάτων, ηλικιωµένων, βρεφών και γενικότερα οµάδων υψηλού κινδύνου, παρατεινόµενων συµπτωµάτων (πάνω από πενθήµερο), υψηλού πυρετού, δύσπνοιας, εξανθηµάτων.

Life ΕιδικήΕκδοση

Ιός της γρίπης

Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο Της Αναστασίας Μοσχοβάκη

Η δρ Αναστασία Μοσχοβάκη είναι ιατρός, ειδική παθολόγος

ιός της γρίπης αποµονώθηκε στους ανθρώπους για πρώτη φορά το 1933. Οι ιοί της γρίπης είναι µέλη της οικογένειας των ορθοµυξοϊών και δοµικά χαρακτηρίζονται από έναν κεντρικό ριβονουκλεοτιδικό πυρήνα, που περιβάλλεται από µία θήκη στην οποία βρίσκονται λιπίδια και γλυκοπρωτεΐνες. Σύµφωνα µε µελέτες το 2% των ατόµων που προσβάλλονται από γρίπη θα κινδυνεύσει σοβαρά, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για άτοµα µε χρόνιες µεταβολικές, νεφρικές ή καρδιοπνευµονικές νόσους. Οταν ο οργανισµός αµύνεται σθεναρά και ο ιός της γρίπης επιτίθεται υπάρχει άµεση παραγωγή αντισωµάτων, παραγωγή ιντερφερονών, κινητοποίηση του σπλήνα, κινητοποίηση κυτταροτοξικών λεµφοκυττάρων. Ορισµένες οµάδες υψηλού κινδύνου µε εξασθενηµένο ανοσοποιητικό σύστηµα παρουσιάζουν ελαττωµένες ανοσολογικές αντιδράσεις. Οι άνθρωποι αυτοί θα κινδυνεύσουν σοβαρά από επιπλοκές της γρίπης, όπως είναι η πνευµονία, η επιδείνωση χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας ή άσθµατος, η παραρρινοκολπίτιδα, η µέση ωτίτιδα, το σύνδροµο Reye, η µυοσίτιδα, η ραβδοµυόλυση, η µυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η επιδείνωση νεφρικής λειτουργίας, η επιδείνωση καρδιαγγειακού και ορισµένα νευρολογικά σύνδροµα όπως η εγκεφαλίτιδα, το Guillain Barre, το σύνδροµο χρόνιας κόπωσης, η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια. Στις περιπτώσεις αυτές µε τη χορήγηση του εµβολίου επιχειρείται ο εφοδιασµός του οργανισµού µε ένα υψηλό επίπεδο «έτοιµων» αντισωµάτων τα οποία θα εξουδετερώσουν τον ιό εµποδίζοντάς τον να προκαλέσει διάσπαρτες και µη ελεγχόµενες επιπλοκές. Το εµβόλιο περιέχει αντιγόνα γρίπης, τα οποία προκαλούν έντονη ανοσοποιητική απάντηση χωρίς να προκαλούν νόσο. Το εµβό-

λιο προκαλεί έντονη ανοσολογική διέγερση, µε παραγωγή αντισωµάτων. Ετσι όταν το εµβολιασµένο άτοµο έλθει σε επαφή µε τον ιό υπάρχει έτοιµη εφεδρεία αποτελεσµατικών αντισωµάτων που θα επιτεθούν στον ιό. Η ανοχή και η ασφάλεια του εµβολίου είναι υψηλή, µε λίγες παρενέργειες που περιλαµβάνουν πρήξιµο, πόνο στη θέση της ένεσης, µυϊκά άλγη, κακουχία, ελαφρύ γριπώδες σύνδροµο για λίγες ηµέρες µετά την ένεση.

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ • Ορισμένοι άνθρωποι δεν αντιδρούν ικανοποιητικά στο εμβόλιο, με αποτέλεσμα ο τίτλος αντισωμάτων που επάγεται από το εμβόλιο να μην είναι υψηλός; • Το εμβόλιο δεν προστατεύει έναντι όλων των ιώσεων που ενδημούν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα αλλά μόνο έναντι της γρίπης; • Εάν το τρέχον στέλεχος της εποχικής γρίπης παρουσιάσει ταχεία μετάλλαξη, το εμβόλιο μπορεί να μην εφοδιάσει τους εμβολιασθέντες με ικανοποιητική προστασία;

Γενικώς το εµβόλιο είναι απαγορευτικό για ορισµένες κατηγορίες ατόµων (π.χ. όσοι έχουν θανατηφόρες αλλεργίες σε συστατικά του εµβολίου). Το εµβόλιο δεν εφοδιάζει τον άνθρωπο µε προστατευτικά αντισώµατα έναντι της γρίπης σε ισόβια βάση. Αυτό συµβαίνει διότι οι ιοί της γρίπης έχουν αναπτύξει πολλούς µηχανισµούς γρήγορης αλλαγής των αντιγονικών περιβληµάτων (µεταλλάξεις), ούτως ώστε να µην αναγνωρίζονται από τα υπάρχοντα αντισώµατα. Αυτό είναι ένα από τα κύρια προβλήµατα στην ανάπτυξη εµβολίων κατά της γρίπης ισόβιας αποτελεσµατικής µαζικής πρόληψης κατά τη µαχόµενη ιατρική πράξη, µε την υπάρχουσα τεχνογνωσία. Ετσι το εµβόλιο πρέπει να χορηγείται κάθε έτος και µάλιστα το φθινόπωρο για να δοθεί χρόνος στον οργανισµό να αντιδράσει σε αυτό µε την παραγωγή αντισωµάτων, µε δεδοµένο ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδοµάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Ο αντιγριπικός εµβολιασµός περιλαµβάνει µία µόνο δόση του εµβολίου. Οι γενικές κύριες κατηγορίες ατόµων που πρέπει να εµβολιάζονται είναι: • Ανθρωποι που βρίσκονται σε στενή επαφή µε οµάδες υψηλού κινδύνου όπως υπάλληλοι γηροκοµείων, εργαζόµενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (π.χ. ιατρονοσηλευτικό προσωπικό). • Ατοµα ηλικίας 60 ετών και άνω. • Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήµατα: ασθµα ή άλλες χρόνιες πνευµονοπάθειες, καρδιακή νόσο µε σοβαρές αιµοδυναµικές διαταραχές, ανοσοκαταστολή (κληρονοµική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήµατος ή θεραπείας), µεταµόσχευση οργάνων, δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιµοσφαιρινοπάθειες), σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο µεταβολικό νόσηµα, χρόνια νεφροπάθεια, νευροµυϊκά νοσήµατα. • Εγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης. • Λεχωίδες. • Γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο θηλασµού. • Ατοµα µε ∆είκτη Μάζας Σώµατος (BMI) πάνω από 40 kg/m2. Ο δείκτης µάζας σώµατος ισούται µε το πηλίκο του βάρους διά του τετραγώνου του ύψους. • Παιδιά και έφηβοι που παίρνουν ασπιρίνη µακροχρόνια. Αυτοί οι ασθενείς κινδυνεύουν να προσβληθούν από ένα σπάνιο θανατηφόρο σύνδροµο σε περίπτωση που νοσήσουν από γρίπη, το σύνδροµο Reye. • Ατοµα που βρίσκονται σε στενή επαφή µε παιδιά µικρότερα των έξι µηνών ή φροντίζουν άτοµα µε υποκείµενο νόσηµα, τα οποία διατρέχουν αυξηµένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη. •Τα υγιή άτοµα που είναι βαρείς καπνιστές (πάνω από ένα πακέτο ανά 24ωρο ή καπνιστές επί δεκαετία και άνω). • Οι πτηνοτρόφοι και επαγγελµατίες κτηνιατρικών υπηρεσιών πρέπει να εµβολιάζονται για να αποφευχθεί θανατηφόρος ανασυνδυασµός του ιού µε τον ιό της γρίπης των πτηνών.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Πνευμονιόκοκκος

κές εξετάσεις. Εξετάζονται πτύελα, αίµα ή -αν χρειάζεται- εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Η ανίχνευση του αντιγόνου του πνευµονιόκοκκου στα ούρα αποτελεί µια εύκολη και πολύ αποτελεσµατική εξέταση. Ευτυχώς υπάρχει η δυνατότητα εµβολιασµού του πληθυσµού, ο οποίος αποτρέπει σε ικανοποιητικό βαθµό τη νόσο. Τα εµβόλια είναι πιο αποτελεσµατικά στην αποφυγή σοβαρών µορφών της νόσου (όπως η µόλυνση του αίµατος) που απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκοµείο µε υπαρκτό τον κίνδυνο θανάτου για τον ασθενή. Πρέπει να παραµείνει σαφές ότι κάθε εµβολιασµένος άνθρωπος είναι υποψήφιος να νοσήσει από πνευµονιόκοκκο και γι’ αυτό δεν πρέπει να επαναπαύεται.

Οι λοιμώξεις και η πρόληψη Του Αντώνη Σακελλαρόπουλου

O Αντώνης Σακελλαρόπουλος είναι πνευμονολόγος φυματιολόγος

πνευµονιόκοκκος (Streptococcus Pneumoniae) είναι το συχνότερο µικροβιακό αίτιο πνευµονίας στον άνθρωπο. Μεταδίδεται από άτοµο σε άτοµο µε τις αναπνευστικές εκκρίσεις όπως το σάλιο ή οι βλέννες. Η µετάδοση όµως του µικροβίου δεν συνεπάγεται απαραίτητα την εµφάνιση της νόσου. Για αυτό τον λόγο η επαφή µε άτοµο που πάσχει δεν απαιτεί τη λήψη αντιβιοτικών προληπτικά. Ο πνευµονιόκοκκος µπορεί να βρεθεί στον ρινοφάρυγγα υγιών, συχνότερα νέων ανθρώπων, σε ποσοστό άνω του 60%, χωρίς να γνωρίζουµε ακριβώς τι είναι αυτό που τους προστατεύει. Υπάρχουν πάνω από 90 τύποι (ορότυποι) πνευµονιόκοκκου, από τους οποίους µερικοί µόνο είναι υπεύθυνοι για την πλειονότητα των περιπτώσεων νόσησης. O Streptococcus Pneumoniae εκτός από πνευµονία προκαλεί µέση ωτίτιδα (λοίµωξη του χώρου ακριβώς πίσω από το τύµπανο του αυτιού), παραρρινοκολπίτιδα, µηνιγγίτιδα, βακτηριαιµία (µόλυνση του αίµατος). Η λοίµωξη περιοχών που φυσιολογικά είναι στείρες µικροβίων, όπως το κεντρικό νευρικό σύστηµα, αποτελεί τη σοβαρότερη µορφή της νόσου. Αυτή ονοµάζεται ∆ιηθητική Πνευµονιοκοκκική Νόσος (∆ΠΝ) και θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς. Η πνευµονία µπορεί να σκοτώσει πέντε στους εκατό ασθενείς, ανάλογα και µε τη γενική κατάσταση της υγείας, την ηλικία, τη συνύπαρξη άλλων νοσηµάτων και την καθυστερηµένη έναρξη ή εφαρµογή λανθασµένης θεραπείας. Οταν η πνευµονία συνοδεύεται από µόλυνση του αίµατος, η συλλογή πύου είναι µια από τις σοβαρότερες µορφές ∆ιηθητικής Πνευµονιοκοκκικής Νόσου. Η µηνιγγίτιδα είναι επίσης πολύ σοβαρή µορφή ∆ΠΝ. Στα παιδιά µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα ανάπτυξης, απώλεια ακοής ή δυστυχώς ακόµη και θάνατο (ίσως και 1 στα 15 παιδιά για ηλικίες κάτω των πέντε ετών). Η ωτίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα (λοίµωξη των αεροφόρων κοιλοτήτων γύρω από τη µύτη) είναι συνήθως πιο ήπιες και λιγότερο απειλητικές. Οι άνθρωποι κάτω των δύο ή πάνω των 65 ετών, οι χρονίως πάσχοντες από καρδιακή ανεπάρκεια,

νεφρική ανεπάρκεια ή νεφρωσικό σύνδροµο, πνευµονοπάθεια (ΧΑΠ, άσθµα), ηπατοπάθεια, διαβήτη, αλκοολισµό, ανοσοκαταστολή (καρκινοπαθείς, HIV(+)/AIDS, έλλειψη ή δυσλειτουργία του σπλήνα), οι καπνιστές, οι έχοντες κοχλιακό εµφύτευµα στο ακουστικό σύστηµα ή οι έχοντες εκροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού παρουσιάζουν αυξηµένο κίνδυνο για πνευµονιοκοκκική λοίµωξη. Η νόσος παρουσιάζεται πάντα µε πυρετό και ανάλογα της εντόπισης µε βήχα, δύσπνοια, πόνο στο στήθος (σε πνευµονία), πονοκέφαλο, θόλωση του επιπέδου συνείδησης (σε µηνιγγίτιδα), πόνο στο αυτί (σε ωτίτιδα). Η ανεξέλεγκτη φλεγµονώδης αµυντική απάντηση του οργανισµού στο µικρόβιο οδηγεί σε σήψη, σηπτικό σοκ, ακόµη και θάνατο. Η θεραπεία βασίζεται στη χορήγηση αντιβιοτικών. ∆υστυχώς η ανάπτυξη αντοχής σε τουλάχιστον ένα αντιβιοτικό παρατηρείται σε 30% των περιπτώσεων. Η διάγνωση τίθεται µε βάση την κλινική εικόνα του ασθενούς, την ακτινογραφία και τις µικροβιολογι-

«Πρέπει να παραμείνει σαφές ότι κάθε εμβολιασμένος άνθρωπος είναι υποψήφιος να νοσήσει από πνευμονιόκοκκο και για αυτό δεν πρέπει να επαναπαύεται»

Η καθυστερημένη διάγνωση Οταν υπάρχουν συµπτώµατα όπως πυρετός πάνω από 38° C, κόπωση, κακουχία, κούραση, βήχας, πονοκέφαλος, πτώση του επιπέδου συνείδησης, πόνος στο στήθος, το πρόσωπο ή πονοκέφαλος πρέπει να εξεταστεί άµεσα ο πάσχων από γιατρό. Η καθυστερηµένη διάγνωση αυξάνει τον κίνδυνο για παράταση, κακή έκβαση και εµφάνιση σοβαρών επιπλοκών, όπως δηµιουργία αποστήµατος, εµφάνιση σήψης, µετάδοση (µε το αίµα ή µε απευθείας επέκταση) στο κεντρικό νευρικό σύστηµα. Προσοχή! ∆εν παίρνουµε αντιβίωση από το φαρµακείο µόνοι µας! Σε πολλές περιπτώσεις, όπως σε µια ίωση, τα αντιβιοτικά δεν δρουν. Σε άλλες η ενδεικνυόµενη αντιβίωση δεν είναι αυτή που θα πάρουµε κατ’ εκτίµηση δική µας. Αυτό συµβαίνει γιατί πέρα από τον πνευµονιόκοκκο υπάρχουν πολλά άλλα µικρόβια τα οποία µε βάση κλινικά και επιδηµιολογικά δεδοµένα πιθανόν να είναι απαραίτητο να αντιµετωπιστούν. Εδώ ακριβώς είναι ο ρόλος του ειδικού γιατρού. Αποτέλεσµα της αλόγιστης ή λάθος χρήσης αντιβιοτικών είναι η αναποτελεσµατική θεραπεία ή η ανάπτυξη ανθεκτικών µικροβίων. Σήµερα κυριαρχούν δύο είδη αντιπνευµονιοκοκκικών εµβολίων, το 23δύναµο και το νεότερο (συζευγµένο µε πρωτεΐνη για µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα) 13δύναµο εµβόλιο, τα οποία φτιάχνονται έναντι των 23 και 13 συχνότερων παθογόνων ορότυπων του µικροβίου. Είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθούν σε όλες τις ηλικίες άνω των δύο ετών. Σε παιδιά µικρότερα των δύο ετών χρησιµοποιείται το 13δύναµο. Οι οδηγίες για τον εµβολιασµό πρέπει να δίνονται αποκλειστικά από τον θεράποντα ιατρό, µε βάση τις επικαιροποιηµένες διεθνείς κατευθύνσεις. Η χορήγηση των εµβολίων καλύπτεται ασφαλιστικά πλήρως από το Εθνικό Σύστηµα Υγείας. Τοπική ερυθρότητα και πόνος στο σηµείο της ένεσης, χαµηλός πυρετός, κόπωση, ρίγη, ευερεθιστότητα, πονοκέφαλος είναι οι κύριες παρενέργειες που ευτυχώς είναι ήπιες όσο και σπάνιες. Αν κάποια στιγµή πάθουµε πνευµονιοκοκκική πνευµονία δεν σηµαίνει ότι είµαστε προστατευµένοι στο µέλλον και γι’ αυτό πρέπει να εµβολιαστούµε αν ανήκουµε στις οµάδες πληθυσµού που χρειάζονται προστασία. Οι οδηγίες για τον εµβολιασµό πρέπει να δίνονται αποκλειστικά από τον θεράποντα ιατρό µε βάση τις επικαιροποιηµένες διεθνείς κατευθύνσεις.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Στρεπτόκοκκος ομάδας Β

Στην περίπτωση αυτή, έπειτα από εισρόφηση αµνιακού υγρού προκαλείται στο νεογνό πνευµονία, είσοδος του παθογόνου στα επιθηλιακά κύτταρα του αναπνευστικού και στη συνέχεια βακτηριαιµία. Η θνητότητα αγγίζει το 15%. Η πρώιµη νεογνική σηψαιµία εκδηλώνεται µε λήθαργο ή ευερεθιστότητα, αναπνευστική δυσχέρεια, ταχύπνοια, πυρετό ή υποθερµία και υπόταση. Στο 10% της ΕΟD τα νεογνά εµφανίζουν πνευµονία, ταχύπνοια, γογγυσµό, υποξία και εµµένουσα πνευµονική νεογνική υπέρταση. Σε µικρότερο ποσοστό (7%) η ΕΟD εκδηλώνεται ως µηνιγγίτιδα µε ταχύπνοια, γογγυσµό, άπνοια. Παράγοντες κινδύνου για πρώιµη νεογνική νόσο στα νεογνά αποτελούν οι προωρότητα (HK<37w), παρατεταµένη ρήξη µεµβρανών ≥18 ώρες, χoριοαµνιονίτιδα, εµφάνιση πυρετού στη µητέρα κατά τον τοκετό (θ≥38οC), βακτηριουρία από GBS κατά την κύηση, σοβαρή µικροβιοφορεία µε υψηλό µικροβιακό φορτίο, µικρή ηλικία µητέρας, µαύρη φυλή, προηγούµενος τοκετός µε νεογνική νόσο από GBS και χαµηλή συγκέντρωση ειδικών αντισωµάτων κατά του συγκεκριµένου οροτύπου GBS στον ορό της µητέρας.

Ενα συχνό μικρόβιο με πολύ σοβαρές συνέπειες Της Σταυρούλας Γαβρίλη

Η Σταυρούλα Γαβρίλη, MD-PhD, είναι παιδίατροςνεογνολόγος, δ/ντρια ΕΣΥ, MENN «Αλεξάνδρα»

β - α ι µ ο λυ τι κό ς στρεπτόκοκκος της οµάδας Β (group B Streptococcus, GBS ή Streptococcus agalactiae) αποτελεί το συχνότερο αίτιο επιλόχειας λοίµωξης και νεογνικής σήψης. Ο GBS αποικίζει συχνά το γαστρεντερικό σύστηµα και την ουρογεννητική οδό και λιγότερο τον φάρυγγα. Ποσοστό έως 30% των εγκύων είναι αποικισµένες στον κόλπο και στο ορθό µε GBS χωρίς να εµφανίζουν συµπτώµατα. Εάν δεν χορηγηθεί περιγεννητική χηµειοπροφύλαξη, ποσοστό ~50% των νεογνών αποικισµένων µητέρων αποικίζεται επίσης κατά τον τοκετό και από αυτά 98% παραµένουν ασυµπτωµατικά, ενώ 2% εκδηλώνουν πρώιµη νόσο από GBS (early onset disease, ΕΟD). Tα τελευταία 20 χρόνια, µετά την εφαρµογή της περιγεννητικής χηµειοπροφύλαξης, η επίπτωση της EOD µειώθηκε κατά 80%. Σήµερα η επίπτωση της νόσου υπολογίζεται σε 0,3/1.000 ζώντα νεογνά σε χώρες µε υψηλή συχνότητα αποικισµού των εγκύων µε GBS. ∆εν υπάρχει όµως οµοιόµορφη πολιτική πληθυσµιακού ελέγχου στα αναπτυγµένα κράτη λόγω της διαφοράς στη συχνότητα εµφάνισης της λοίµωξης και της διαφορετικής συχνότητας ανίχνευσης του µικροβίου στις εγκύους. Περίπου 10-30% των Αµερικανίδων εγκύων εµφανίζουν εποικισµό από GBS σε σύγκριση µε 21-30% που είναι η συχνότητα στο Ηνωµένο Βασίλειο. Οι συνέπειες στις εγκύους Στις εγκύους µπορεί να προκαλέσει ασυµπτωµατική βακτηριου-

ρία, λοίµωξη του ουροποιητικού και χοριοαµνιονίτιδα, ενώ κατά τη λοχεία µπορεί να προκαλέσει ενδοµητρίτιδα (πρώτο 48ωρο µετά τον τοκετό), πνευµονία, επιλόχεια σήψη, βακτηριαιµία χωρίς εστία και σπανίως µπορεί να προκαλέσει και άλλες εστιακές λοιµώξεις, π.χ. µηνιγγίτιδα ή ενδοκαρδίτιδα. Ως επιπλοκή της λοίµωξης µπορεί να εκδηλωθεί ενδοµήτριος θάνατος ή αυτόµατη αποβολή, χαµηλό βάρος γέννησης και πρώιµη νεογνική λοίµωξη. Η πενικιλίνη αποτελεί τη θεραπεία εκλογής. Σε περίπτωση ασυµπτωµατικής βακτηριουρίας στην κύηση συστήνεται θεραπεία λόγω της αυξηµένης συσχέτισης µε µεγαλύτερη νεογνική θνησιµότητα, προωρότητα, γέννηση ελλιποβαρών νεογνών, όπως και πυελονεφρίτιδα της εγκύου µε σοβαρή πρόγνωση για τη µητέρα και το κύηµα. Η νόσος από GBS στα νεογνά διακρίνεται µε βάση τη χρονολογική ηλικία κατά την έναρξή της σε πρώιµης (ΕΟD) και όψιµης έναρξης νόσο (LOD). H EOD εκδηλώνεται από τη γέννηση µέχρι την 6η ηµέρα ζωής, ενώ η LOD από την 7η ηµέρα µέχρι τον 3ο µήνα ζωής. Πολύ καθυστερηµένης έναρξης GBS λοίµωξη παρουσιάζεται σπανίως σε βρέφη >3 µηνών µε ιστορικό προωρότητας (ΗΚ<28 εβδ.) ή ανοσοανεπάρκειας. Ο χρόνος επώασης στην ΕΟD είναι <7 ηµέρες. Η νόσος µεταδίδεται κάθετα, συνήθως κατά τη δίοδο του νεογνού από τον αποικισµένο γεννητικό σωλήνα της µητέρας. Μπορεί επίσης να µεταδοθεί στο νεογνό µετά την έναρξη του τοκετού και τη ρήξη των αµνιακών µεµβρανών εάν υπάρχει χοριοαµνιονίτιδα.

«Tα τελευταία 20 χρόνια, μετά την εφαρμογή της περιγεννητικής χημειοπροφύλαξης, η πιθανότητα εμφάνισης πρώιμης νόσου από GBS μειώθηκε κατά 80%»

Η περίοδος επώασης και ο τρόπος μετάδοσης Η περίοδος επώασης στην LΟD είναι άγνωστη. Η λοίµωξη µεταδίδεται οριζόντια από τα χέρια του προσωπικού στο µαιευτήριο ή στην κοινότητα από υγιή αποικισµένα άτοµα του οικογενειακού περιβάλλοντος – συνηθέστερα από τη µητέρα. H LOD εκδηλώνεται περισσότερο ως βακτηριαιµία ή µηνιγγίτιδα. Η θνητότητα της νόσου αγγίζει το 6%. Σε ποσοστό 65% η νόσος εκδηλώνεται ως µικροβιαιµία µε µη ειδικά συµπτώµατα (πυρετός, ευερεθιστότητα, λήθαργος, µειωµένη σίτιση, ταχύπνοια, γογγυσµός, άπνοια). Περίπου 1/4 των νεογνών µε LOD εµφανίζει λοίµωξη ΚΝΣ, µε κακή πρόγνωση και µόνιµες νευρολογικές βλάβες στο 25-50% των πασχόντων. Λιγότερο συχνές εκδηλώσεις της LOD είναι οι λοιµώξεις οστών και αρθρώσεων, µε συνοδή βακτηριαιµία στο 50% των περιπτώσεων, αλλά και η κυτταρίτιδα-λεµφαδενίτιδα µε µικροβιαιµία και µηνιγγίτιδα στο 1/3 και 1/4 των περιπτώσεων αντίστοιχα. Σπάνιες εκδηλώσεις περιλαµβάνουν ενδοκαρδίτιδα, µυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα, πυελονεφρίτιδα, ενδοφθαλµίτιδα και εγκεφαλικό απόστηµα. Οσον αφορά την Ελλάδα, σε µελέτη που περιλάµβανε 1.014 γυναίκες η συχνότητα αποικισµού των εγκύων βρέθηκε 6,2% και των νεογέννητων 2,4%. Η αντοχή του GBS στην ερυθροµυκίνη ήταν 4,5% και στην κλινδαµυκίνη 6%. Τα ποσοστά αυτά είναι αρκετά χαµηλότερα σε σύγκριση µε αυτά που έχουν βρεθεί σε αναπτυγµένες χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωµένο Βασίλειο. Παρά τη µικρή επίπτωση του GBS στις εγκύους στην Ελλάδα εφαρµόζεται το αµερικανικό µοντέλο µε πληθυσµιακό έλεγχο στις 3537 εβδοµάδες. Χρειάζεται συστηµατικότερη έρευνα για την υιοθέτηση του καταλληλότερου για τη χώρα µας µοντέλου.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Πώς διαγιγνώσκεται η κολπική μαρμαρυγή;

Ποιος είναι ο σκοπός της θεραπείας;

Η κολπική µαρµαρυγή διαγιγνώσκεται µε ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφηµα) και holter ρυθµού.

Ο σκοπός της θεραπείας της κολπικής µαρµαρυγής είναι: • να επανέλθει ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθµός (φλεβοκοµβικός ρυθµός), • να υπάρχει έλεγχος καρδιακής συχνότητας, • να προληφθεί η δηµιουργία θρόµβων και η εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ποια είναι η φαρμακευτική αγωγή; Υπάρχει επεμβατική θεραπεία;

Δέκα αλήθειες για την κολπική μαρμαρυγή Γιατί είναι επικίνδυνη νόσος και τι πρέπει να προσέχουν οι πάσχοντες

ις αιτίες, τις µορφές, τα συµπτώµατα αλλά και τους τρόπους αντιµετώπισης και θεραπείας της κολπικής µαρµαρυγής περιγράφει στο Documento ο επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου της Κύπρου και διευθυντής του Β΄ Καρδιολογικού Τµήµατος του νοσοκοµείου «Ερρίκος Ντυνάν» Ηλίας Μ. Τσούγκος, ο οποίος εξηγεί επίσης γιατί είναι επικίνδυνη και ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής συνιστώνται για όσους πάσχουν από αυτή.

Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;

Είναι µια από τις συνηθέστερες ανωµαλίες του καρδιακού ρυθµού και αναφέρεται στον γενικό όρο αρρυθµία. Ως αρρυθµία χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία ο ρυθµός λειτουργίας της καρδιάς δεν είναι ρυθµικός. Πολλές φορές ο άρρωστος ψηλαφίζει τον σφυγµό του και παρατηρεί ότι παρουσιάζει διακοπές, ενώ αναφέρει συνήθως τρέµουλο στο στήθος ή κενά στον ρυθµό και δύσπνοια.

Γιατί είναι επικίνδυνη η κολπική μαρμαρυγή;

Κατά τη διάρκεια της χρόνιας κολπικής µαρµαρυγής ή του παροξυσµού της δηµιουργούνται θρόµβοι µέσα στον αριστερό κόλπο, ο οποίος πρακτικά δεν συστέλλεται. Οι θρόµβοι εκτοξεύονται προς τον εγκέφαλο ή άλλα µέρη του σώµατος και προκαλούν εµβολές και εγκεφαλικά επεισόδια (φράζοντας µικρές αρτηρίες).

Τι προκαλεί κολπική μαρμαρυγή;

Οι συχνότερες αιτίες κολπικής µαρµαρυγής είναι: υπέρταση, στεφανιαία νόσος, βαλβιδοπάθεια, χρόνια νόσος των πνευµόνων, καρδιακή ανεπάρκεια – µυοκαρδιοπάθεια, υπερθυρεοειδισµός, περικαρδίτιδα.

Υπάρχουν άλλα αίτια κολπικής μαρμαρυγής;

Η κολπική µαρµαρυγή µπορεί να σχετίζεται µε αλκοόλ, κατάχρηση καφέ, ορισµένα φάρµακα, ηλεκτρολυτικές ή µεταβολικές διαταραχές και σοβαρές λοιµώξεις. Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις που η εµφάνιση κολπικής µαρµαρυγής δεν πυρο-

δοτείται από κάποιο καρδιολογικό πρόβληµα ή άλλο πρόβληµα υγείας. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις µιλάµε για µονήρη (lone) κολπική µαρµαρυγή.

Ποιες είναι οι μορφές της;

Στην πράξη υπάρχουν τρεις µορφές κολπικής µαρµαρυγής: Παροξυσµική: ∆ιαρκεί λιγότερο από µία εβδοµάδα και αποκαθίσταται Εµµένουσα: ∆ιαρκεί περισσότερο από µία εβδοµάδα και χωρίς ιατρική παρέµβαση συνεχίζεται επ’ αόριστον. Χρόνια: ∆ιαρκεί περισσότερο από µία εβδοµάδα και συνεχίζεται παρά την παρέµβαση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής;

Τα συµπτώµατα περιλαµβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: αίσθηµα παλµών, φτερούγισµα, υπερκόπωση, ζάλη, λιποθυµικό επεισόδιο, πόνο στον θώρακα και δύσπνοια. Συνήθως η κολπική µαρµαρυγή γίνεται εύκολα αντιληπτή γιατί εκδηλώνεται µε µεγάλη ταχυκαρδία και ο άρρωστος αισθάνεται να αναπηδά η καρδιά του.

«Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή γίνεται εύκολα αντιληπτή γιατί εκδηλώνεται με μεγάλη ταχυκαρδία και ο άρρωστος αισθάνεται να αναπηδά η καρδιά του» Ηλίας Μ. Τσούγκος Επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Κύπρου και διευθυντής του Β΄ Καρδιολογικού Τμήματος στο «Ερρίκος Ντυνάν»

Από πλευράς ιατρικής αντιµετώπισης πρωταρχικός στόχος είναι η χορήγηση φαρµάκων τα οποία διασφαλίζουν συχνότητα καρδιακών παλµών που κυµαίνεται µεταξύ 70-90. Ο έλεγχος της καρδιακής συχνότητας µπορεί να γίνει µε τη χορήγηση βήτα-αναστολέων και αναστολέων διαύλων ασβεστίου. Παράλληλα χορηγούνται αντιπηκτικά όπως η κουµαρίνη (Sintrom) και νεότερα αντιπηκτικά φάρµακα, µε στόχο να µην αφήνουν το αίµα να πήζει µέσα στην καρδιά για να µη δηµιουργούνται θρόµβοι, οπότε προφυλάσσεται ο ασθενής από την ανάπτυξη εγκεφαλικών επεισοδίων. Τέλος, τρίτος στόχος είναι η ανάκτηση φυσιολογικού καρδιακού ρυθµού µε αντιαρρυθµικά φάρµακα όπως η προπαφενόνη, η σοταλόλη και η αµιωδαρόνη. Οταν τα φάρµακα αποδειχθούν ανίκανα να διορθώσουν ή να ελέγξουν την κολπική µαρµαρυγή, µπορεί να χρειαστεί κάποια παρέµβαση: Ηλεκτρική καρδιοµετατροπή: Μετά τη χορήγηση αναισθησίας βραχείας δράσης χορηγείται ηλεκτρικό σοκ στο θωρακικό τοίχωµα το οποίο επαναφέρει τον φυσιολογικό ρυθµό. Κατάλυση µε καθετήρα: Σε περιπτώσεις ασθενών που εµφανίζουν πολύ συχνές υποτροπές οι οποίες δεν µπορούν να προληφθούν µε φάρµακα, µπορεί να γίνει στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο µια ειδική επέµβαση η οποία ονοµάζεται κατάλυση (καυτηριασµός) των έκτοπων εστιών που πυροδοτούν την κολπική µαρµαρυγή. ∆ηµιουργείται ουλή η οποία σταµατά όλα τα ερεθίσµατα που πυροδοτούνται µέσα στην πνευµονική φλέβα και έτσι εµποδίζει την εµφάνιση της κολπικής µαρµαρυγής.

Χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο ζωής;

Χρήσιµες αλλαγές στον τρόπο ζωής όταν υπάρχει κολπική µαρµαρυγή είναι οι ασθενείς να περιορίσουν ή και να διακόψουν την κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών που περιέχουν καφεΐνη, να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ, να είναι προσεκτικοί και να συµβουλεύονται τον γιατρό τους προτού λάβουν κάποιο φάρµακο καθώς ορισµένα φάρµακα επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθµό.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Το κίνημα που εξελίσσεται σε επιδημία Την ώρα που η ιλαρά βρίσκεται σε έξαρση και στη χώρα μας, ανοίγει και πάλι η συζήτηση για τους αντιεμβολιαστές και τις απόψεις τους

ο καλύτερο εµβόλιο για τον άνθρωπο είναι η αγάπη και η ειρήνη στον κόσµο! Αλλά δεν έχει εφευρεθεί και ούτε πρόκειται, γιατί απλά δεν έχει “κονόµα”». «Αν γινόταν να µαζέψω τα απίστευτα ουρλιαχτά των παιδιών την ώρα των εµβολιασµών σε ένα δοχείο και κατόπιν να τα άφηνα ελεύθερα όλα µαζί στη φύση, θα γινόταν σεισµός από την τροµερή αρνητική ενέργεια που έχουν». «Ακόµη κι αν αρρωστήσει το παιδί, δεν πρέπει να του εγχύσουµε στο κυκλοφορικό του σύστηµα όλα αυτά τα επικίνδυνα τοξικά και καρκινικά κοκτέιλ που περιέχονται στα εµβόλια. Είναι ρώσικη ρουλέτα». Αυτά είναι ορισµένα µηνύµατα από τα εκατοντάδες που κατακλύζουν το διαδίκτυο πλέον και στη χώρα µας και επηρεάζουν όλο και περισσότερους γονείς, οι οποίοι θέτουν µε αυτό τον τρόπο σε κίνδυνο τα παιδιά τους και ολόκληρη την κοινωνία. Η εξάπλωση της ιλαράς στη χώρα µας, µολονότι δεν οφείλεται κατά κύριο λόγο στις αντιεµβολιαστικές απόψεις, άνοιξε και πάλι τη συζήτηση για το αντιεµβολιαστικό κίνηµα που αποτελεί βραδυφλεγή βόµβα για την παγκόσµια υγεία. Το ΚΕΕΛΠΝΟ ανακοίνωσε πως µέχρι στιγµής καταγράφηκαν 368 κρούσµατα ιλαράς στη χώρα, τα οποία αφορούσαν κυρίως µικρά παιδιά από κοινότητες Ροµά –σηµειώθηκε και ένας θάνατος–, καθώς και άτοµα 25-44 ετών που είναι επίνοσα στην ιλαρά, γεγονός που, όπως υποστηρίζουν παιδίατροι, αποδεικνύει πως οι αντιεµβολιαστικές απόψεις δεν ευθύνονται κατά κύριο λόγο για την εξάπλωση της ιλαράς. Σύµφωνα µε το ΚΕΕΛΠΝΟ από τον περασµένο Ιούνιο έχουν γίνει 12.000 δόσεις εµβολιασµού, ενώ στόχος είναι να φτάσουν τις 25.000 µέχρι το τέλος του χρόνου. «Επεκτείνονται σαν ιός» «Πρέπει να συνυπολογιστεί η παραδοσιακή νοοτροπία που απηχεί σε µεγάλο κοµµάτι των Ροµά που διαχρονικά δεν εµβολιάζουν τα παιδιά τους, καθώς και οι χρόνιες προσπάθειες της πολιτείας να εµβολιάσει

αυτή την πληθυσµιακή οµάδα, που ήταν χαλαρές και απέβησαν άκαρπες» ανέφερε στο Documento o Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελµατιών Παιδιάτρων Αττικής, που θεωρεί πως «δεν υπάρχει µεγάλη αύξηση στην Ελλάδα όσων δεν θέλουν να εµβολιαστούν τα παιδιά τους, αφού το κοµµάτι των αντιεµβολιαστών παραµένει πολύ µικρό. Σίγουρα αρκετοί γονείς εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους σχετικά µε την ωφέλεια του εµβολίου και κυριότερα µε τους κινδύνους που η χρήση του µπορεί να επιφέρει, αλλά η συντριπτική πλειονότητα αυτών, µετά και τις παραινέσεις µας, πείθεται και εµβολιάζει τα παιδιά της». Σύµφωνα µε τον πρόεδρο, οι αντιεµβολιαστές γονείς «έχουν προσβληθεί από τον ιό της παραπληροφόρησης που συντηρείται και διαρκώς επεκτείνεται παγκοσµίως στο διαδίκτυο και αφορά τροµακτικές παρενέργειες εµβολίων, που έχει πολλάκις αποδειχθεί επιστηµονικά πως δεν ευσταθούν. Κι εγώ προσωπικά έχω έναν πελάτη που παρά τις παραινέσεις µου δεν δέχεται να χορηγηθεί στο παιδί του το εµβόλιο κατά της ιλαράς γιατί θεωρεί πως προκαλεί αυτισµό. Πράγµατι, το συγκεκριµένο εµβόλιο έχει στοχοποιηθεί ότι προκαλεί αυτισµό, γεγονός που έχει απορριφθεί βάσει πληθώρας επιστηµονικών µελετών». Παράλληλα, ο πρόεδρος έθιξε το ζήτηµα της µη επαρκούς ενηµέρωσης από τη µεριά της πολιτείας για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη διάδοση αντιεµβολιαστικών απόψεων: «Αν γίνει κάτι τέτοιο, πιθανόν να µπορέσουµε πιο εύκολα να πείσουµε κάποιους αντιεµβολιαστές –που συνεχώς αυξάνονται– να αλλάξουν στάση». Με τα µέχρι στιγµής δεδοµένα ο αριθµός των κρουσµάτων της ιλαράς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι σαφώς µεγαλύτερος από ό,τι στην Ελλάδα, κυρίως λόγω των πολλών αντιεµβολιαστών που εντοπίζονται σε αυτές. «Είναι δύσκολο να εξηγήσουµε γιατί άλλοι λαοί παρουσιάζονται πιο εύπιστοι σε αυτή την επικίνδυνη για την υγεία αντίληψη, από τη στιγµή που ως Ελληνες έχουµε έτσι κι αλλιώς την τάση να συνωµοσιολογούµε. Θεωρώ ότι αυτό µπορεί να εξηγηθεί αν αναλογιστούµε ότι οι Ελληνες παρά τις αντιρ-

«Οι παιδίατροι που έχουν “αγκαλιάσει” την ομοιοπαθητική και άλλες παρεμφερείς μεθόδους που δεν επιτρέπουν τον εμβολιασμό το έκαναν είτε για λόγους ιδεολογίας είτε για να έχει μεγαλύτερη κίνηση το ιατρείο τους» Κωνσταντίνος Νταλούκας Πρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής

Ο πρωτεργάτης του κινήµατος των αντιεµβολιαστών Το 1998 μπορεί να θεωρηθεί η αφετηρία του αντιεμβολιαστικού κινήματος, που πλέον μέσω του διαδικτύου κινδυνεύει να εξελιχθεί σε παγκόσμια επιδημία. O Βρετανός γαστρεντερολόγος Αντριου Τζέρεμι Γουέικφιλντ δημοσίευσε το 1998 στο

ιατρικό περιοδικό «Lancet» μια μελέτη σύμφωνα με την οποία το εμβόλιο MMR –που χρησιμοποιείται ακόμη εναντίον της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς– συνδέεται με την εμφάνιση αυτισμού σε παιδιά. Η μελέτη έτυχε μεγάλης

δημοσιότητας και οδήγησε σε έντονο κύμα αντιεμβολιασμού στη Μ. Βρετανία. Το 2004 η εφημερίδα «Sunday Times» πραγματοποίησε δημοσιογραφική έρευνα, από την οποία προέκυψε ότι ο Γουέικφιλντ παραποίησε

Documento | Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017

Η διεθνής επιστημονική κοινότητα κρίνει αναγκαία την καταπολέμηση της διάδοσης των απόψεων του Βρετανού γαστρεντερολόγου Αντριου Τζέρεμι Γουέικφιλντ οι οποίες απειλούν να επαναφέρουν ασθένειες που είχαν μερικώς ή ολοκληρωτικά εξαφανιστεί

επιστημονικά στοιχεία. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάκληση της ιατρικής άδειας του Γουέικφιλντ, ενώ και το «Lancet» απέσυρε το άρθρο ως ψευδές. Στο μεσοδιάστημα δημοσιοποιήθηκε πλήθος επιστημονικών μελετών με δείγμα δεκάδες χιλιάδες παιδιά, από τις οποίες προέκυψε σαφώς

ότι το εμβόλιο δεν αυξάνει τις πιθανότητες αυτισμού. Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει ακόμη και σήμερα την εξάπλωση της θεωρίας περί αντιεμβολιασμού. Μάλιστα, ένας από τους δημόσιους υποστηρικτές του Γουέικφιλντ υπήρξε και ο Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με τον Γουέικφιλντ, οι δυο τους

συναντήθηκαν το 2015 και ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανέφερε ότι ενστερνίζεται τη θεωρία περί αύξησης των κρουσμάτων αυτισμού από το MMR και ότι «σκοπεύει να κάνει κάτι γι’ αυτό». Υστερα από σφοδρές αντιδράσεις, ο Τραμπ φαίνεται να κρατάει πιο μετριοπαθή στάση για το ζήτημα.

ρήσεις τους εµπιστεύονται τον γιατρό τους. Στη χώρα µας το εξωτερικό σύστηµα πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας δεν έχει σχέση µε του εξωτερικού, αφού ειδικά οι παιδίατροι αναπτύσσουν στενή σχέση µε τους γονείς από τη γέννηση του παιδιού». Εµφανίζεται όµως –σύµφωνα και µε µελέτες– το ανησυχητικό φαινόµενο κάποιοι παιδίατροι και στη χώρα µας να συµβουλεύουν τους γονείς να µην εµβολιάσουν τα παιδιά τους: «Αυτοί είναι συνάδελφοι που έχουν “αγκαλιάσει” την οµοιοπαθητική και άλλες παρεµφερείς µεθόδους που δεν επιτρέπουν τον εµβολιασµό. Το έκαναν είτε για λόγους ιδεολογίας είτε για να έχει µεγαλύτερη κίνηση το ιατρείο τους. Είναι ένα φαινόµενο που πρέπει να καταπολεµηθεί, ειδικά από τη στιγµή που είναι παράνοµο, αφού το ελληνικό κράτος έχει προτείνει τον εµβολιασµό ως επίσηµη ιατρική πρόληψη». «Είναι σηµαντικό να αναφερθεί ότι κανένας γονιός δεν θέλει το κακό του παιδιού του, οµοίως και όσοι δεν θέλουν να τα εµβολιάσουν. Απλώς έχουν πέσει θύµατα παραπληροφόρησης που εν πολλοίς έχει ξεκινήσει από επιστήµονες που µε αυτό τον τρόπο προσπαθούν να αναδειχθούν» ανέφερε στο Documento ο Τάκης Παναγιωτόπουλος, παιδίατρος, καθηγητής στην ΕΣ∆Υ και εξωτερικός συνεργάτης του ΚΕΕΛΠΝΟ. «Είναι σύνθετο ζήτηµα η ανάλυση αυτού του είδους των απόψεων, αφού δεν έχει εξετασθεί εντατικά, αλλά µπορούµε να πούµε ότι εκφράζεται –και στη χώρα µας– µέσω µιας γενικότερης έλλειψης εµπιστοσύνης σε κρατικούς φορείς και στην επιστηµονική κοινότητα. Αλλο αυτό όµως κι άλλο να µην εµβολιάζεις το παιδί σου». Αναφορικά µε το επίπεδο εµβολιασµού στη χώρα µας ο καθηγητής υπογραµµίζει ότι «βρισκόµαστε σε αρκετά υψηλά επίπεδα, αλλά αυτό δεν πρέπει να µας εφησυχάζει. Γι’ αυτό και οι γονείς θα πρέπει να αναλογιστούν τον πραγµατικό και επιστηµονικά τεκµηριωµένο κίνδυνο για τα παιδιά τους». «Αυτό που µου αναφέρουν συνήθως όσοι γονείς έχουν αµφιβολίες για να εµβολιάσουν τα παιδιά τους είναι πως “έτσι ακούγεται”» αναφέρει στο Documento η παιδίατρος Σοφία Σάνι, «γεγονός που αποδεικνύει πόσο εύκολα µπορεί να πέσουν

θύµατα παραπληροφόρησης από το διαδίκτυο. Αυτό που µου αναφέρουν είναι ότι φοβούνται γιατί τα εµβόλια περιέχουν υδράργυρο και αλουµίνιο. Υδράργυρος όµως δεν εµπεριέχεται σε κανένα εµβόλιο ενώ το αλουµίνιο ως στοιχείο υπάρχει παντού. Παράλληλα, εκφράζουν ανησυχίες ότι τα εµβόλια µπορεί να πλήξουν το ανοσοποιητικό σύστηµα των παιδιών τους, παραγνωρίζοντας ότι έχουν αποσοβηθεί εκατοµµύρια θάνατοι µέσω των εµβολιασµών και ασθένειες προηγούµενων δεκαετιών έχουν εξαφανιστεί. Αρκετοί γονείς θα πειστούν τελικώς παρά τις επιφυλάξεις τους να εµβολιάσουν τα παιδιά. Μια φανατισµένη οµάδα όµως δεν θα δεχτεί ποτέ τις παραινέσεις και θα επισκεφτεί κάποιον παιδίατρο που ειδικεύεται στην οµοιοπαθητική». Ο ΠΟΥ καταρρίπτει τις αμφιβολίες Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (ΠΟΥ) έχει προσπαθήσει αρκετές φορές στο παρελθόν να αντιµετωπίσει τις αντιρρήσεις και τους φόβους που προκαλούνται σε όλο και περισσότερους γονείς παγκοσµίως από την παραπληροφόρηση του κινήµατος του αντιεµβολιασµού µέσω ερευνών και µελετών. Σύµφωνα µε µια από αυτές, το 2013 η Ελλάδα ήταν η χώρα µε το τέταρτο µεγαλύτερο ποσοστό παιδιών ενός έτους που είχαν εµβολιαστεί κατά της ιλαράς (ποσοστό 99%), ξεπερνούσε χώρες όπως Γερµανία (97%), Ιταλία (90%), Γαλλία (89%) και Αυστρία (76%), ενώ κατέχει από τα υψηλότερα ποσοστά και στα γενικά εµβόλια. Σε άλλη µελέτη του ΠΟΥ παρουσιάζονται οι σηµαντικότεροι φόβοι και αντιρρήσεις που εκφράζουν γονείς που δεν θέλουν να εµβολιάσουν τα παιδιά τους: θρησκευτικοί λόγοι, φιλοσοφικές ενστάσεις, απόψεις ότι ο υποχρεωτικός εµβολιασµός είναι προσπάθεια των κυβερνήσεων να επιβάλλουν κάτι που θα έπρεπε να είναι ελεύθερη επιλογή, ανησυχία για την ασφάλεια και τις παρενέργειες των εµβολίων ή ακόµη και πεποίθηση ότι οι ιοί που προλαµβάνονται από αυτά δεν είναι επιβλαβείς για την υγεία. Μια από τις σηµαντικότερες ενστάσεις είναι ότι αρκετές από τις ασθένειες που αντιµετωπίζονται πλέον µε εµβόλια είχαν αρχίσει να υποχωρούν πριν από τη διάδοση του εµβολιασµού. Ο ΠΟΥ αντικρούει αυτούς τους ισχυρισµούς παραθέτοντας πλήθος ασθενειών που έχουν σηµειώσει κατακόρυφη µείωση ή έχουν εξαφανιστεί µε τη χρήση εµβολίων. Συγκεκριµένα, το εµβόλιο της ιλαράς έσωσε 17,1 εκατοµµύρια ανθρώπους παγκοσµίως από το 2000 έως το 2015. Αντίστοιχα, περίπου 500 εκατοµµύρια θάνατοι υπολογίζεται ότι αποφεύχθηκαν από το εµβόλιο κατά της ευλογιάς τη δεκαετία του 1980. Στη µελέτη του ΠΟΥ παρουσιάζονται και άλλες αντιεµβολιαστικές απόψεις, όπως ότι η πλειονότητα όσων αρρωσταίνουν έχει προηγουµένως εµβολιαστεί ή ότι το να εµβολιάζεται ένα παιδί για πλήθος ασθενειών µπορεί να επιφέρει φθορά στο ανοσοποιητικό του σύστηµα. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις ο ΠΟΥ σηµειώνει πως είναι απλώς θεωρίες που έχουν επιστηµονικά απορριφθεί.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Ο κοκίτης Ο κοκίτης ή «βήχας των 100 ημερών» είναι εξαιρετικά μεταδοτική βακτηριακή νόσος. Τα συμπτώματα είναι κοινά με ενός κοινού κρυολογήματος. Οταν εξασθενήσουν εμφανίζεται βήχας που κρατάει για καιρό, εξού και ο «βήχας των 100 ημερών». Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να πλήξει το αναπνευστικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Από το 1940 εμφανίζονταν περίπου 200.000 κρούσματα κοκίτη κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, αριθμός που πλέον έχει περιοριστεί κατά 80% λόγω του εμβολιασμού. Κι όμως το 2008 σημειώθηκαν 16 εκατ. κρούσματα παγκοσμίως, σκοτώνοντας περίπου 195.000 παιδιά, κυρίως αναπτυσσόμενων χωρών.

Οι ασθένειες που… αντέχουν στον χρόνο Μπορεί να είχαν εξαλειφθεί ή περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό αλλά η επανεμφάνισή τους έχει σημάνει συναγερμό

αλµατώδης εξέλιξη της ιατρικής έχει συντελέσει στην εξάλειψη πλήθους ασθενειών που αποδείχθηκαν καταστροφικές για την ανθρωπότητα, εντούτοις δεν θεωρούνται εξαφανισµένες. Ακόµη και σήµερα σε αρκετές χώρες εµφανίζεται πλήθος κρουσµάτων, γεγονός που η διεθνής επιστηµονική κοινότητα αποδίδει στο χαµηλό οικονοµικό υπόβαθρο κάποιων πληθυσµών αλλά και στην αντιεµβολιαστική νοοτροπία που συνεχώς εξαπλώνεται. Στο εθνικό πρόγραµµα εµβολιασµών συµπεριλαµβάνονται εµβόλια κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκίτη, της πολιοµυελίτιδας, του αιµόφιλου, του πνευµονιόκοκκου, του µηνιγγιτιδό-

κοκκου και της ηπατίτιδας Α και Β. Η πανούκλα, αλλιώς ονοµαζόµενη «µαύρη πανώλη» ή «µαύρος θάνατος», τον 14ο αιώνα σκότωσε περίπου το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσµού, προκαλώντας µια από τις καταστροφικότερες πανδηµίες της παγκόσµιας ιστορίας. Η πανούκλα –ευκόλως µεταδιδόµενη, προκαλεί σηψαιµία και βαριά πνευµονία– διαδίδεται κυρίως µέσω µολυσµένων ποντικιών. Μέχρι πρόσφατα, λόγω της αποτελεσµατικής αντιµετώπισής της µε εµβόλια, αντιβιοτικά και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, θεωρούνταν ότι έχει εξαληφθεί. Κι όµως, κάθε χρόνο σηµειώνονται παγκοσµίως περίπου 3.000 κρούσµατα. Η ερυθρά είναι µια ευκόλως εξαπλούµενη ασθένεια που χωρίζεται σε δύο διαφορετικές κλινικές οντό-

τητες: την επίκτητη και τη συγγενή ερυθρά. Η πρώτη είναι µια ήπια ίωση µε εξανθήµατα η οποία µεταδίδεται µέσω του αέρα µε µολυσµένα σταγονίδια βήχα, που µπορεί όµως να προκαλέσει µέχρι και λεµφαδενοπάθεια, αρθραλγία, αρθρίτιδα, επιπεφυκίτιδα και ορχίτιδα. Στη συγγενή ερυθρά ο ιός µεταδίδεται στα µωρά από τη µήτρα, λόγω µη εµβολιασµού των µητέρων, προκαλώντας ακόµη και πολλαπλές γενετικές ανωµαλίες ή θάνατο. Τα εµβόλια µείωσαν δραµατικά τα κρούσµατα, αφού η µονή δόση υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 95% αποδοτική. Ως αποτέλεσµα, η Αµερική το 2015 έγινε η πρώτη χώρα που εξάλειψε την ασθένεια, όµως παραπάνω από 110 χιλιάδες µωρά ετησίως, κυρίως σε χώρες µε χαµηλή εµβολιαστική κάλυψη, γεννιούνται µε το σύνδροµο.

Η ανθεκτικότητα αυτών των ασθενειών στις περισσότερες περιπτώσεις αποδίδεται στη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη κάποιων χωρών και την αντιεμβολιαστική νοοτροπία

Ο ιός της πολιοµυελίτιδας, συχνά αποκαλούµενος και «παιδική παράλυση», εφόσον περάσει στο αίµα µπορεί να προκαλέσει ακόµη και παράλυση. Μεταδίδεται κυρίως µέσω του στόµατος και των κοπράνων. Το 90% των µολύνσεων δεν προκαλεί κάποιο σύµπτωµα. Στο 1% όµως των περιπτώσεων ο ιός εισέρχεται στο κεντρικό νευρικό σύστηµα µέσω της κυκλοφορίας του αίµατος, καταστρέφοντας κινητικούς νευρώνες, προκαλώντας µυϊκή αδυναµία και οξεία χαλαρή παράλυση. Ανάλογα µε τα νεύρα που πλήττονται µπορούν να εµφανιστούν διάφορων ειδών πολιοµυελίτιδες, όπως νωτιαία και προµηκική, που προκαλούν παράλυση στα πόδια και τα κρανιακά νεύρα αντίστοιχα. Μόνο στις ΗΠΑ το 1940 και 1950 35.000 άνθρωποι ανέπτυξαν σοβαρά συµπτώµατα. Πλέον το 99% των παιδιών έχει εµβολιαστεί, µε αποτέλεσµα το 2015 να έχουν αναφερθεί µόλις 51 περιπτώσεις. Η µεταδοτική ασθένεια της διφθερίτιδας, που µπορεί να προκαλέσει ακόµη και µυοκαρδίτιδα ή αναπνευστική παράλυση, σκοτώνει περίπου το 5-10% των ασθενών και θεωρείται από τις πλέον θανάσιµες µολύνσεις της παιδικής ηλικίας. Μεταδίδεται µε τα σταγονίδια της αναπνοής από ασθενείς, από φορείς και σπανιότερα από µολυσµένα τρόφιµα ή αντικείµενα. Τα προγράµµατα εµβολιασµού µείωσαν δραµατικά τα κρούσµατα σε περίπου 5.000 το 2011. Στην Ελλάδα το τελευταίο κρούσµα σηµειώθηκε το 1970. Η λέπρα, ή αλλιώς νόσος του Χάνσεν, αλλοιώνει το δέρµα του πάσχοντος εµφανίζοντας εξογκώµατα και είναι ικανή να προκαλέσει πληγές µε οξύ πόνο και µόνιµες αναπηρίες. Παράλληλα, µπορεί να απονεκρώσει τα νεύρα του δέρµατος, µε αποτέλεσµα ο ασθενής να µη νιώθει τίποτε σε αυτά τα σηµεία. Το µυκοβακτήριο της λέπρας ανακαλύφθηκε το 1873 από τον Νορβηγό ιατρό Γκέρχαντ Αρµάουερ Χάνσεν, που υπέδειξε τη µολυσµατικότητα της ασθένειας και ως τρόπο αντιµετώπισής της την αποµόνωση των ασθενών. Η λέπρα καταπολεµάται ιατρικά από το 1945, όµως λόγω της ανθεκτικότητας των βακτηρίων η πρώτη επιτυχής θεραπεία αναπτύχθηκε το 1970. Το 1985 σηµειώθηκαν 5,2 εκατοµµύρια κρούσµατα, ενώ το 2013 216.000, κυρίως σε περιοχές χαµηλού οικονοµικού επιπέδου. Ασθένεια που τείνει να εξαφανιστεί είναι η λυµφατική φιλαρίαση ή πιο κοινώς ελεφαντίαση. Η ασθένεια προκαλείται από παράσιτα που µεταφέρονται στον άνθρωπο από τσίµπηµα µολυσµένου κουνουπιού. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι προσβάλλονται από το παράσιτο όταν είναι παιδιά, αλλά η βλάβη στο ανοσοποιητικό τους σύστηµα συχνά δεν γίνεται εµφανής µέχρι την ενηλικίωση, όταν και γίνονται ορατά τα συµπτώµατα. Τότε µέρη του σώµατος φουσκώνουν και εµφανίζονται ογκώδη εξογκώµατα, ενώ υπάρχουν σφοδροί πόνοι. Η αντιµετώπιση της ελεφαντίασης γίνεται µέσω φαρµακευτικής αγωγής και εµβολίου. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας στοχεύει µέχρι το 2020 να εξαλείψει την ελεφαντίαση µε φάρµακα που θα χορηγούνται σε µωρά και θα αποτρέπουν τη διάδοση του µικροβίου από τα κουνούπια.

Life ΕιδικήΕκδοση

Μάστιγα για 0,5 δισ. ανθρώπους ο διαβήτης Το 2030 υπολογίζεται ότι η νόσος θα έχει χτυπήσει περίπου 552 εκατομμύρια πολίτες παγκοσμίως

ε ασθένεια που πλήττει παγκοσµίως ολοένα και περισσότερα άτοµα εξελίσσεται ο διαβήτης, από τον οποίο, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Παγκόσµιας Οµοσπονδίας ∆ιαβήτη, το έτος 2030 θα νοσήσουν 552 εκατοµµύρια πολίτες, ενώ ήδη εκτιµάται πως αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτοµα ετησίως, σε παγκόσµιο επίπεδο. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της

Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων ∆ιαβητικού Ποδιού (ΕΜΕ∆ΙΠ), περίπου 50.000 άτοµα µε διαβήτη κινδυνεύουν στη χώρα µας µε ακρωτηριασµό –µία από τις πιο βαριές επιπλοκές της νόσου– ενώ πραγµατοποιούνται 3.000 ακρωτηριασµοί κάτω άκρων σε ετήσια βάση. Σε παγκόσµιο επίπεδο πραγµατοποιείται ένας ακρωτηριασµός κάτω άκρου κάθε 20 δευτερόλεπτα, ενώ στατιστικά εκτιµάται πως 1 εκατ. άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη παγκοσµίως αναγκάζονται

να υποβληθούν σε ακρωτηριασµό ενός άκρου τους σε ετήσια βάση. Την ίδια στιγµή, όπως προκύπτει από τα διαθέσιµα επιστηµονικά δεδοµένα των ΗΠΑ, η συνολική θνησιµότητα από τις παθήσεις του διαβητικού ποδιού µπορεί να ανέλθει σε πολύ υψηλά επίπεδα, φτάνοντας ακόµη και το 45% µέσα στην πενταετία. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι το µέσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή µε διαβητικό πόδι είναι περίπου 6.143 ευρώ. Για όλους αυτούς τους λόγους, υψίστης σηµα-

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

σίας είναι η σωστή πρόληψη αλλά και η ενηµέρωση για όλες τις αιτίες που µπορεί να οδηγήσουν σε διαβήτη.

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια νόσος που μπορεί να έχει τραγικές συνέπειες αν μείνει αρρύθμιστη. Ευτυχώς, σήμερα η επιστήμη διαθέτει πληθώρα μέσων για τον έλεγχο της νόσου

Τύποι διαβήτη Οι βασικοί τύποι του διαβήτη είναι δύο: ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. «Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι µια χρόνια διαταραχή της ικανότητας του σώµατος να παράγει την ορµόνη ινσουλίνη, λόγω της ανοσολογικής καταστροφής των β-κυττάρων του παγκρέατος. Αφορά σε µεγάλο βαθµό άτοµα νεαρής ηλικίας, µπορεί όµως να προσβάλει και ενήλικες. Οι δυσκολίες του ασθενούς είναι πολλαπλές και περιλαµβάνουν µεταξύ άλλων το νεαρό της ηλικίας κατά την έναρξη της νόσου, την ανάγκη για µακροχρόνια ψυχολογική υποστήριξη, την ανάγκη εντατικής εκπαίδευσης για τη διά βίου χρήση ενέσιµης ινσουλίνης, την ανάγκη ελέγχου της διατροφής, την ανάγκη για ένα ευρύ φάσµα εξετάσεων screening για µικροαγγειακές και µακροαγγειακές επιπλοκές και το υψηλό κόστος της θεραπείας και των διαγνωστικών εξετάσεων» εξηγεί στο Documento ο ενδοκρινολόγος Ρόδης Παπαρόδης. Σύµφωνα µε τον ίδιο, ο δε σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι χρόνια διαταραχή του µεταβολισµού που χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή αύξηση των επίπεδων

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

στην καθηµερινότητά µας µπορεί να προκαλέσουν την εµφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2» συµπληρώνει ο ίδιος.

Μάστιγα για 0,5 δισ. ανθρώπους ο διαβήτης

της γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίµα. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι σοβαρή ασθένεια, η οποία διαρκεί διά βίου και εµφανίζει σοβαρές επιπλοκές στη λειτουργία πολλαπλών οργάνων αν µείνει αρρύθµιστη. «Συγκεκριµένα οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο κινδυνεύουν από καρδιαγγειακά επεισόδια (έµφραγµα ή εγκεφαλικό), σε συχνότητα παρόµοια µε αυτή που εµφανίζουν ασθενείς µε ιστορικό εµφράγµατος ή εγκεφαλικού. Ο κακός έλεγχος µπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, µε τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 να αποτελεί τη συχνότερη αιτία για νεφρική νόσο τελικού σταδίου και αιµοκάθαρση. Η νόσος προκαλεί βλάβη στα µάτια, στον αµφιβληστροειδή, και έχει βρε-

θεί ότι ο σακχαρώδης διαβήτης γενικά είναι η συχνότερη αναστρέψιµη αιτία τύφλωσης. Παράλληλα, όλα τα αγγεία ενός αρρύθµιστου ασθενούς υποφέρουν, µε συνέπεια συχνά να υπάρχει αγγειοπάθεια των καρωτίδων ή των κάτω άκρων. Ταυτόχρονα υφίστανται βλάβη σχεδόν όλα τα νεύρα του σώµατος, µε συνέπεια την εµφάνιση έντονων και αδιάκοπων συµπτωµάτων πόνου ή καψίµατος σε διάφορες περιοχές του σώµατος. Επίσης, οι ασθενείς που έχουν εκδηλώσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχουν σηµαντικό κίνδυνο εµφάνισης οστεοπόρωσης και καταγµάτων, στυτικής δυσλειτουργίας, καθώς και δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς. Κατά συνέπεια η νόσος µπορεί να έχει τραγικές συνέπειες αν µείνει αρρύθµιστη. Ευτυχώς, όµως, σήµερα διαθέτουµε ένα εντυπωσιακό οπλοστάσιο µε το οποίο µπορούµε να επιτύχουµε εκπληκτικό έλεγχο της νόσου και να προστατευθούµε από αυτές τις επιπλοκές» αναφέρει ο κ. Παπαρόδης. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η συχνότερη µορφή διαβήτη στους ενηλίκους και πέραν της κληρονοµικότητας υπάρχουν και άλλοι, επίκτητοι παράγοντες που παίζουν σηµαίνοντα ρόλο στην εκδήλωση της νόσου. «Εκτιµούµε ότι το 40% των ασθενών έχει άµεσο οικογενει-

ακό ιστορικό. Σε αυτό το σηµείο να τονίσουµε επίσης ότι το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών, µια άλλη συχνή ασθένεια στην πατρίδα µας, αποτελεί συχνή κληρονοµούµενη αιτία σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Οι ασθενείς µε σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών εµφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε ποσοστό 40% πριν από την ηλικία των 40 ετών» εξηγεί. Καθιστική ζωή και διατροφή Πέραν των κληρονοµικών αιτιών του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, πολλοί άλλοι παράγοντες κινδύνου έχουν περιγραφεί, όπως για παράδειγµα η καθιστική ζωή και η κακή διατροφή, που οδηγούν σε αύξηση του σωµατικού βάρους. «Εκτός όµως από τον τρόπο που τρώµε και η σύσταση του φαγητού παίζει ρόλο στον κίνδυνο εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ειδικότερα όταν η τροφή περιέχει µεγάλο ποσοστό λιπαρών ή χαµηλό ποσοστό πρωτεΐνης ο κίνδυνος εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 αυξάνει. Τέλος, η διατροφή σε ακατάστατες ώρες, διαφορετικές από µέρα σε µέρα και κυρίως τα γεύµατα αργά το βράδυ προκαλούν συχνά σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επίσης, πολλά φάρµακα που χρησιµοποιούνται

εκατ. άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας του διαβήτη

50.000 άτομα με διαβήτη κινδυνεύουν με ακρωτηριασμό στην Ελλάδα

6.143

ευρώ είναι στη χώρα μας το μέσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή με διαβητικό πόδι

Διαβήτης και κύηση Κάποιες έγκυοι έχουν προδιάθεση για σάκχαρο, είτε λόγω κληρονοµικότητας (κακά γονίδια), είτε λόγω βάρους (παχυσαρκία) είτε λόγω κακής διατροφής. Αυτές οι κοπέλες έχουν πιεσµένο και ταλαιπωρηµένο πάγκρεας, που δεν αντέχει περισσότερο στρες, οπότε στην κύηση αδυνατεί να λειτουργήσει εντονότερα και εκδηλώνουν σάκχαρο. «Το σάκχαρο κατά την εγκυµοσύνη ονοµάζεται σακχαρώδης διαβήτης της κύησης και η παρουσία υψηλών τιµών σακχάρου στην κύηση αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών για τη µητέρα και το έµβρυό της. Για τη µητέρα ο σηµαντικότερος κίνδυνος είναι αυτός της υπέρτασης της κύησης και της προεκλαµψίας, µιας δυνητικά επικίνδυνης κατάστασης για την ίδια και το µωρό της. Για το έµβρυο υπάρχει ο κίνδυνος ενδοµήτριου θανάτου ή γέννησης νεκρού εµβρύου, καθώς και ο κίνδυνος αποβολής. Αν το έµβρυο επιζήσει ενός αρρύθµιστου σακχαρώδους διαβήτη κύησης, υπάρχει η πιθανότητα να γεννηθεί µεγάλο για την ηλικία κύησης ή να εµφανίσει δυστοκία των ώµων και να χρειαστεί καισαρική τοµή κατά τη γέννα. Επίσης µπορεί να εκδηλώσει υπογλυκαιµία κατά τις πρώτες ώρες της ζωής του ή ακόµη και σύνδροµο αναπνευστικής δυσχέρειας. Συνεπώς οι επιπλοκές από τον σακχαρώδη διαβήτη κύησης είναι σοβαρές και απαιτούν τη δέουσα προσοχή και έναν καλό έλεγχο της νόσου. Είναι σηµαντικό, όµως, να ξεκαθαρίσουµε ότι οι επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη κύησης προλαµβάνονται σε µεγάλο ποσοστό αν ρυθµίσουµε τα επίπεδα σακχάρου άµεσα και αποτελεσµατικά» υπογραµµίζει ο ίδιος. Πώς μπορούμε να προλάβουμε την εμφάνιση της νόσου Το βασικό ερώτηµα που προκύπτει είναι αν προλαµβάνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. «Η µονολεκτική απάντηση είναι “φυσικά!”. Από τη στιγµή που γνωρίζουµε τους παράγοντες κινδύνου και αυτοί µπορεί να ρυθµιστούν από εµάς, γίνεται σαφές ότι και η νόσος µπορεί να προληφθεί. Αυτό απαιτεί όµως σηµαντικές αποφάσεις, που θα αλλάξουν τον τρόπο ζωής µας για πάντα. Σε αυτές τις αποφάσεις θα πρέπει να συµπεριλαµβάνονται επιλογές που σχετίζονται µε την καθηµερινή αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, καθώς και διαιτητικές παρεµβάσεις» σηµειώνει ο κ. Παπαρόδης. Εξάλλου, επιστηµονικά δεδοµένα δείχνουν ότι οι πιο επιτυχείς θεραπευτικές επιλογές χτυπούν τη συνήθειά µας σε πολλαπλά µικρά σηµεία ταυτόχρονα, ώστε να µπορέσουµε να έχουµε απώλεια βάρους χωρίς να αισθανθούµε έντονα συµπτώµατα στέρησης τροφών. Φυσικά σε αρκετές περιπτώσεις θα χρειαστεί και η προσθήκη φαρµακευτικών σκευασµάτων, κάτι που έχει βρεθεί ότι πολλαπλασιάζει την αποτελεσµατικότητα της όποιας παρέµβασης στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Αρρωστοφοβικοί Vs ιατροφοβικοί Επειδή και στις δύο περιπτώσεις ο φόβος γεννά υπερβολικές αντιδράσεις, η συμβολή ενός ειδικού είναι επιβεβλημένη

Ν. είναι 27 ετών, φυσικοθεραπεύτρια µε ειδίκευση στη θεραπευτική γυµναστική σε άτοµα µε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Ασκείται πολύ συχνά, προσέχει ιδιαίτερα τη διατροφή της και οι εξετάσεις υγείας της είναι πάντα άψογες. Παρ’ όλα αυτά, κάθε δυο τρεις µέρες επισκέπτεται το τµήµα επειγόντων περιστατικών του περιφερειακού νοσοκοµείου της πόλης όπου µένει µε µια γκάµα παραπόνων για ενοχλήσεις που άλλοτε εστιάζουν στην καρδιά, άλλοτε στο κεφάλι, άλλες φορές στο στοµάχι ή στην όραση. Η διάγνωση είναι κάθε φορά ίδια: δεν πάσχει από τίποτε άλλο πέρα από τη λεγόµενη υποχονδρία ή αλλιώς «αρρωστοφοβία». Σωματόμορφες διαταραχές «Τα άτοµα µε υποχονδρία αβάσιµα πιστεύουν πως πάσχουν από σοβαρές παθήσεις οι οποίες απειλούν άµεσα τη ζωή τους κι αυτό τους δηµιουργεί επίµονο φόβο. Τις περισσότερες φορές παρερµηνεύουν µια σωµατική ενόχληση αφού ασχολούνται συνεχώς µε τις σωµατικές λειτουργίες τους και τις αισθήσεις τους. Η υποχονδρία ανήκει στις σωµατόµορφες διαταραχές, µια σειρά διαταραχών που σχετίζονται µε την ύπαρξη σωµατικών συµπτωµάτων, τα οποία όµως δεν µπορούν να εξηγηθούν παθολογικά» εξηγεί στο Documento η ψυχολόγος Αννα Ζιούπου. Οπως επισηµαίνει η ίδια, οποιαδήποτε είδηση για πάθηση ή για θάνατο από µια ασθένεια µπορεί να πυροδοτήσει νέα σειρά συµπτωµάτων, τα οποία βιώνονται µε έντονο φόβο από το άτοµο. «Τις περισσότερες φορές η υποχονδρίαση συνυπάρχει µε άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές, όµως όλο και πιο συχνά παρατηρείται στην κλινική πράξη πως η υποχονδρία συνδέεται µε απώλειες αγαπηµένων προσώπων κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία» εξηγεί η κ. Ζιούπου. Μπορεί, επίσης, να είναι αποτέλεσµα έντονου άγχους, κατάθλιψης ή βίωσης κάποιου τραυµατικού γεγονότος κατά την παιδική ηλικία, π.χ., σωµατική κακοποίηση, παραµέληση κ.λπ. ∆εν αποκλείεται, τέλος, η ύπαρξη κάποιου κληρονοµικού παράγοντα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, «συνένοχος» της υποχονδρίας αποδεικνύεται και το διαδίκτυο, καθώς πολλά άτομα αναζητούν εκεί πληροφορίες για τις υποτιθέμενες παθήσεις τους

Στην περίπτωση της Ν., όπως αναφέρει η κ. Ζιούπου, η µητέρα της πέθανε από µια εξαιρετικά σπάνια µορφή καρκίνου, πολύ επιθετική, όταν η Ν. ήταν έφηβη. Ζώντας σε µια οικογένεια στην οποία η επικοινωνία δεν ήταν «ανοιχτή», η Ν. έµεινε κλεισµένη στον εαυτό της και ο αντίκτυπος ήταν και είναι για την ίδια µακρύς και επώδυνος. «Η Ν. ταυτίστηκε µε τον πόνο, τον οποίο µετέτρεψε σε αυτοσκοπό. Εφτασε στο γραφείο του ψυχολόγου, κατανοώντας πως η αρρωστοφοβία της δεν βασίζεται σε σωµατικά συµπτώµατα ή παθήσεις, αλλά σε καθαρά ψυχολογικές αιτίες» σηµειώνει. Κι ενώ θα περίµενε κανείς ότι λαµβάνοντας από τους γιατρούς τη διαβεβαίωση ότι δεν υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβληµα τα πράγµατα θα ηρεµούσαν, η ανησυχία των αρρωστοφοβικών συνεχίζεται ή ακόµη και επιδεινώνεται. Σκέφτονται κάθε φορά τη χειρότερη

εκδοχή για το «πρόβληµά» τους. Τότε ξεκινάει µια διαδικασία συνεχούς εναλλαγής ιατρών, κατά την οποία το άτοµο στην πραγµατικότητα δεν ψάχνει από τι πάσχει – αυτό που ψάχνει εναγωνίως είναι ένας γιατρός που θα του επιβεβαιώσει ότι νοσεί. «Συνένοχος» αυτής της πάθησης αποδεικνύεται συχνά και το ίδιο το διαδίκτυο, καθώς πολλά άτοµα αναζητούν στο ίντερνετ πληροφορίες για τις υποτιθέµενες παθήσεις που έχουν. Σε αρκετές περιπτώσεις, µάλιστα, επισκέπτονται τον γιατρό τους µε τη βεβαιότητα ότι πάσχουν από κάποια αρρώστια, κρατώντας τυπωµένες σελίδες από το ίντερνετ και υποδεικνύοντας στον γιατρό τι θεραπεία πρέπει να τους χορηγήσει. Σύµφωνα µε την κ. Ζιούπου, όλες οι ψυχοθεραπευτικές παρεµβάσεις (γνωστική συµπεριφορική, συστηµική, ψυχοδυναµική, gestalt κ.ά.)

Documento | Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017

Το σύνδροµο της άσπρης µπλούζας Σύμφωνα με τον γερμανικό Σύνδεσμο Παθολόγων, περίπου δύο εκατομμύρια Γερμανοί πάσχουν από ιατροφοβία. Οι ρίζες της εντοπίζονται συνήθως στο παρελθόν και οφείλεται σε άσχημες ή τραυματικές εμπειρίες κατά την επαφή με γιατρούς στην παιδική ηλικία. Μάλιστα η εν λόγω φοβία έχει ονομαστεί και σύνδρομο της άσπρης μπλούζας (ΣΑΜ) και αναφέρεται στην ευρεία γκάμα συμπτωμάτων του άγχους που προκαλεί η άσπρη μπλούζα του γιατρού. Παλαιότερη έρευνα έδειξε ότι η αρτηριακή πίεση των ασθενών που έβλεπαν τον γιατρό τους ανέβαινε στα ύψη όταν έπρεπε να τους μετρήσει την πίεση. Σε περίπτωση που η πίεση λαμβανόταν από τις νοσοκόμες όλα ήταν καλά και η πίεση δεν είχε διακυμάνσεις. Οι επικεφαλής της έρευνας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το σύνδρομο αυτό προκαλεί έντονες ψυχολογικές επιπτώσεις στους ασθενείς. Και ως γνωστόν το άγχος και το στρες ανεβάζουν την πίεση. «Εδώ είναι καλό να θυμίσουμε πως ο φόβος είναι ένας από τους πρωταρχικούς παράγοντες που συρρικνώνουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα και για τον εαυτό μας (την ταυτότητά μας). Η ψυχοθεραπεία προσφέρει ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης στο άτομο, το οποίο μπορεί να διαχειριστεί ένα ευρύτατο φάσμα επώδυνων εμπειριών. Οταν ένα άτομο επικοινωνεί και μοιράζεται μύχια αισθήματα και σκέψεις αποβάλλει ένα φορτίο τρομακτικών και ίσως επώδυνων εμπειριών, οι οποίες δεν μετουσιώνονται σε φοβίες και τραύματα» υπογραμμίζει η κ. Ζιούπου. Ετσι λοιπόν, και στις περιπτώσεις που επιδιώκεται η επίσκεψη στον γιατρό χωρίς κανένα αιτιολογημένο σύμπτωμα και στις περιπτώσεις που αποφεύγεται μετά μανίας ακόμη κι όταν εμφανίζονται διάφορες ενοχλήσεις, η συμβολή ενός ειδικού θεωρείται επιβεβλημένη, καθώς με τη σωστή καθοδήγηση και συμπαράσταση οι φοβίες που κρύβονται μπορεί σιγά σιγά να βγουν στο φως και να διαλυθούν.

Η πιθανή θέα του αίματος ή ο φόβος για το πόρισμα μιας ιατρικής εξέτασης κρατούν τους ιατροφοβικούς μακριά από την όποια περίθαλψη

προσφέρουν τρόπους αντιµετώπισης της εν λόγω σωµατόµορφης διαταραχής. «Η πρόταση προς τους ανθρώπους που υποφέρουν από τη διαταραχή αυτή είναι να συνεργαστούν µε έναν ειδικό µε τον οποίο οι ίδιοι θα νιώθουν ασφαλείς, θα µπορούν να εκφραστούν, να νιώσουν, να αφεθούν» σηµειώνει η ίδια. Ιατροφοβία Στον αντίποδα της αρρωστοφοβίας βρίσκεται η λεγόµενη ιατροφοβία, δηλαδή ένας επίµονος και παράλογος φόβος απέναντι στην ιδέα µιας επίσκεψης στον γιατρό, µε αποτέλεσµα το άτοµο να τείνει να την αποφεύγει ακόµη κι όταν αυτή κρίνεται απολύτως απαραίτητη. Ακόµη και η λέξη γιατρός ή χειρουργός αναστατώνει µερικούς ανθρώπους. «Το άτοµο µπορεί να παρουσιάσει ταχυκαρδία, τρέµουλο, εφίδρωση, µυϊκή ένταση, σφίξιµο στο στοµάχι, διαταραχή στο έντερο, δύσπνοια, ζάλη και άλλα πολλά σωµατικά συµπτώµατα. Με λίγα λόγια, ενεργοποιούνται οι µηχανισµοί του αυτόνοµου νευρικού µας συστήµατος και αυτό έχει αποτέλεσµα να οδηγούµαστε σε λανθασµένες εκτιµήσεις ως προς την κατάσταση την οποία βιώνουµε και τελικά σε έναν φαύλο κύκλο συµπεριφοράς» εξηγεί η κ. Ζιούπου. Ετσι λοιπόν, το άτοµο φοβάται και αποφεύγει να επισκεφτεί τον γιατρό, µε αποτέλεσµα ο φόβος αυτός να εδραιώνεται και να µεγεθύνεται µέσα στον χρόνο. Οταν τελικά παρουσιάζεται η ανάγκη να το εξετάσει ο γιατρός, το ψυχικό κόστος για το άτοµο είναι πολύ µεγάλο. Τα συναισθήµατα µε τα οποία µπορεί να ταλαιπωρείται το άτοµο είναι φόβου, αποτυχίας, απογοήτευσης, ανηµποριάς, ενώ µπορεί επίσης να νιώθει ντροπή, θυµό, αδυναµία, τρόµο. Η πιθανή θέα του αίµατος και της βελόνας ή ο φόβος για το πόρισµα µιας ιατρικής εξέτασης κρατούν τους ιατροφοβικούς µακριά από την όποια περίθαλψη. Ιδιαίτερα αυξηµένος είναι ο φόβος των ασθενών απέναντι στους οδοντιάτρους, τους χειρουργούς και τους γυναικολόγους. Μάλιστα, σε παλαιότερη έρευνα που έγινε σε κατοίκους της Θεσσαλονίκης διαπιστώθηκε πως η δεύτερη µεγαλύτερη φοβία των ανθρώπων της πόλης ήταν ο οδοντίατρος.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Στο σύνολό τους οι ασθενείς που νοσούν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα είναι περισσότεροι από όσους νοσούν από καρδιά ή καρκίνο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το στρες λειτουργεί σαν πυροδοτικός μηχανισμός για την εκδήλωση της νόσου

Oταν το σώμα επιτίθεται στον εαυτό του Τα αυτοάνοσα νοσήματα εξελίσσονται σε μια από τις μεγαλύτερες μάστιγες καθώς πλήττουν έναν στους πέντε ανθρώπους παγκοσμίως

ε µάστιγα κινδυνεύουν να εξελιχθούν τα αυτοάνοσα νοσήµατα, από τις πιο δύσκολα αντιµετωπίσηµες ασθένειες της εποχής, καθώς ουσιαστικά το ανοσοποιητικό σύστηµα ενός ατόµου επιτίθεται στον ίδιο τον οργανισµό του προσπαθώντας να τον καταστρέψει. Μάλιστα, αν και εκτιµάται ότι τα αυτοάνοσα πλήττουν έναν στους πέντε ανθρώπους παγκοσµίως, ακόµη δεν είναι ξεκάθαρες οι αιτίες που τα προκαλούν. Διαστάσεις πανδημίας «Από την κλινική µου εµπειρία τα τελευταία 20 χρόνια µε χιλιάδες περιστατικά αυτοανοσίας έχω παρατηρήσει ότι τα αίτια της εµφάνισης ενός αυτοάνοσου νοσήµατος είναι πράγµατι πολυπαραγοντικά και δεν υπάρχει ένας και µόνος παράγοντας που να εξηγεί την πανδηµία που βιώνουµε στη σύγχρονη εποχή. Αυτό που έχει κοινό η πλειονότητα των αυτοάνοσων είναι η απόκλιση του οργανισµού από τη φυσιολογική βιοχηµική του ισορροπία» εξηγεί στο Documento o γιατρός και ειδικός σε χρόνια και αυτοάνοσα νοσήµατα ∆ηµήτρης Τσουκαλάς. Σύµφωνα µε τον ίδιο, κάθε µέρα ανακαλύπτονται νέα αυτοάνοσα, ενώ τα πλέον χαρακτηριστικά εί-

ναι πάνω από 100, µε πιο γνωστά τη νόσο Hasimoto, τη σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ), την κακοήθη αναιµία, τη ρευµατοειδή αρθρίτιδα, τη νόσο του Chron, τον ερυθηµατώδη λύκο, τον αυτοάνοσο διαβήτη, την κοιλιοκάκη, την ψωρίαση κ.ά. «Στο σύνολό τους οι ασθενείς που νοσούν από κάποιο αυτοάνοσο νόσηµα είναι πολύ περισσότεροι από όσους νοσούν από καρδιά ή καρκίνο. Σύµφωνα µε τον Αµερικανικό Οργανισµό Αυτοάνοσων Ασθενειών (AARDA), 50 εκατοµµύρια άτοµα στις ΗΠΑ πάσχουν από αυτοάνοσα, 22 εκατοµµύρια από καρδιολογικά νοσήµατα και εννέα εκατοµµύρια από καρκίνο. Οι αριθµοί είναι αντίστοιχοι και για τον ευρωπαϊκό πληθυσµό» σηµειώνει. Αυτοάνοσα και στρες Τα αυτοάνοσα νοσήµατα διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες: αυτοάνοσα νοσήµατα λόγω γενετικής προδιάθεσης και αυτοάνοσα νοσήµατα λόγω επιγενετικών παραγόντων, όπως είναι το περιβάλλον, η διατροφή, το στρες, η έκθεση σε τοξικό φορτίο, γενικά οτιδήποτε στο οποίο εκτίθεται ο οργανισµός µας από τη γέννησή του και µετά. «Συγκεκριµένα, το στρες πυροδοτεί τα περισσότερα νοσήµατα. Ακόµη και αν πάσχει κάποιος από αυτοάνοσο, το στρες λειτουργεί σαν µη-

χανισµός πυροδότησης και έχουµε έξαρση της νόσου. Το DNA δεν είναι στατικό, όπως νοµίζαµε παλιότερα, δηλαδή αν κάποιος έχει προδιάθεση για κάποιο αυτοάνοσο, αυτό δεν σηµαίνει ότι θα το αναπτύξει οπωσδήποτε. Είναι άµεσα συνδεδεµένο µε τον τρόπο ζωής του ανθρώπου» εξηγεί ο ίδιος. Μπορεί κάποιος να έχει προδιάθεση, αλλά εφόσον τηρεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής και δεν εκτίθεται σε πολύ έντονο και ξαφνικό στρες έχει τον ίδιο κίνδυνο µε κάποιον που δεν έχει προδιάθεση. «Αν όµως κάποιος έχει προδιάθεση και δεν τρώει καλά, ξενυχτάει, πίνει αλκοόλ, καταναλώνει φάρµακα ανεξέλεγκτα χωρίς σωστή διαχείριση και εκτίθεται και σε πολύ µεγάλο στρες, τότε ο κίνδυνος να αναπτύξει κάποιο αυτοάνοσο νόσηµα αυξάνεται σηµαντικά» διευκρινίζει ο κ. Τσουκαλάς. Από τον Ιπποκράτη στη σύγχρονη ιατρική Οπως αναφέρει ο ίδιος, πριν από 2.500 χρόνια ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης περιέγραφε ότι κάθε νόσος οφείλεται στην απώλεια της ισορροπίας των «χυµών» που βρίσκονται στο σώµα και πράγµατι η περίπτωση των αυτοάνοσων νοσηµάτων φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτή την άποψη. «Ο Ιπ-

Life ΕιδικήΕκδοση Τα κλειδιά για την αντιµετώπιση

Η άριστη συνεργασία μεταξύ εργαστηριακού γιατρού και κλινικού γιατρού παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση ενός αυτοάνοσου νοσήματος

ποκράτης δεν είχε στη διάθεσή του το ηλεκτρονικό µικροσκόπιο, διατύπωσε όµως µε αρκετή ακρίβεια συνθήκες που αποδείχθηκαν πραγµατικές µέσα από τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Πράγµατι τα αυτοάνοσα νοσήµατα συνδέονται µε το βιοτικό επίπεδο και την τεχνολογική πρόοδο, καθώς συχνά συνδέονται µε µεγαλύτερη επεξεργασία των τροφών, αλλοίωση του περιβάλλοντος και αποµάκρυνση από τον φυσικό τρόπο ζωής» αναφέρει. Σύµφωνα µε τον ίδιο, θα πρέπει να λάβουµε επίσης υπόψη ότι κάποιοι παράγοντες έχουν µεγαλύτερη βαρύτητα σε σχέση µε άλλους, όπως η βιταµίνη D για παράδειγµα, και ότι διαφορετικοί παράγοντες έχουν διαφορετική επίπτωση σε κάθε περιστατικό. Σε µελέτη που δηµοσιεύτηκε στο «Annals of Neurology» βρέθηκε ότι για κάθε 4 µονάδες (ng/ml) αύξησης των επιπέδων της βιταµίνης D στο αίµα ασθενών που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας µειώνεται η πιθανότητα υποτροπής της νόσου κατά 12%. Η αύξηση 20 µονάδων µειώνει την πιθανότητα υποτροπής στο µισό. «Εχουµε παρατηρήσει επίσης ότι σε κάποιες περιπτώσεις η τοξικότητα µπορεί να είναι κυρίαρχη, ενώ σε κάποιες άλλες η διαταραχή της χλωρίδας µπορεί να είναι ο πιο σηµαντικός

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

παράγοντας και ούτω καθεξής. Οι προσπάθειες να καταστείλουµε φαρµακευτικά τα συµπτώµατα που εµφανίζονται σε κάθε αυτοάνοσο νόσηµα βελτιώνουν για κάποιο διάστηµα την ποιότητα ζωής των ασθενών, δεν µπορούν όµως να δώσουν ουσιαστική λύση στο πρόβληµα και συχνά καταλήγουν να γίνουν µέρος του. Αυτό συµβαίνει γιατί η προσέγγιση είναι συνήθως µονοµερής. Θα πρέπει σίγουρα να ελέγξουµε τη νόσο και να σταµατήσουµε κατά το δυνατόν τις άµεσες επιπλοκές, αυτό όµως δεν είναι πλέον αρκετό. Θα πρέπει παράλληλα να βοηθήσουµε στην αποκατάσταση της φυσιολογικής βιοχηµικής ισορροπίας» τονίζει ο κ. Τσουκαλάς. Γαστρεντερικό και αυτοάνοσα Το γαστρεντερικό σύστηµα φαίνεται να παίζει επίσης σηµαντικό ρόλο στα αυτοάνοσα νοσήµατα. «Η λειτουργικότητα του εντερικού βλεννογόνου και η κατάσταση του µικροβιώµατος (το σύνολο των µικροβίων σε έναν οργανισµό) σε σχέση και µε τη δράση του εντερικού νευρικού συστήµατος (το γαστρεντερικό σύστηµα έχει δικό του αυτόνοµο νευρικό σύστηµα) συνδέονται µε την εµφάνιση πολυάριθµων αυτοάνοσων ασθενειών» εξηγεί ο κ. Τσουκαλάς Οπως αναφέρει, ως πύλη εισό-

Σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά, στην αντιμετώπιση ενός αυτοάνοσου νοσήματος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο η άριστη συνεργασία μεταξύ εργαστηριακού γιατρού (που πραγματοποιεί τις εξετάσεις) και κλινικού γιατρού (παθολόγος, ρευματολόγος, ενδοκρινολόγος κ.λπ.). Ο εργαστηριακός γιατρός πρέπει να γνωρίζει ανοσολογία και να είναι σε μόνιμη επαφή με τον κλινικό γιατρό, ώστε και με τη βοήθεια των σύγχρονων διαγνωστικών εργαλείων που υπάρχουν πια να μπορούν να προσδιορίσουν και το όργανο το οποίο νοσεί. Γενικά η ιατρική έρευνα έχει επικεντρωθεί στην παραγωγή φαρμάκων για την καταστολή των νοσημάτων και τον έλεγχο των θεραπειών, αλλά πρέπει να γίνει σαφές ότι εάν μόνο καταστέλλεται η παθολογία, αυτό δεν σημαίνει ότι επαναφέρεται αυτόματα και η φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. «Τα τελευταία χρόνια η ιατρική έχει προχωρήσει πάρα πολύ και στο κομμάτι της διάγνωσης αλλά και στο κομμάτι της παθοφυσιολογίας (η αλλαγή της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού σε καταστάσεις νόσου), της κατανόησης δηλαδή των μηχανισμών που προκαλούν το νόσημα ή αλλιώς την αιτιοπαθογένεση ενός νοσήματος. Ειδικά η Μεταβολομική Ιατρική, η οποία μετράει μικρά μόρια μέσα στον οργανισμό και βλέπει τα μεταβολικά μονοπάτια αλλά και τις χημικές αντιδράσεις που γίνονται, δίνει τη δυνατότητα να καταγράψουμε πού ακριβώς υπάρχει διαταραχή και τι πρέπει να γίνει, ποια είναι δηλαδή η φαρμακευτική αλλά και η επιγενετική αγωγή που πρέπει να ακολουθήσει ο ασθενής. Η αλλαγή δηλαδή στον τρόπο ζωής για να αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού του» καταλήγει ο κ. Τσουκαλάς.

«Tο στρες πυροδοτεί τα περισσότερα νοσήματα. Aν κάποιος έχει προδιάθεση για κάποιο αυτοάνοσο δεν σημαίνει ότι θα το αναπτύξει οπωσδήποτε. Είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον τρόπο ζωής του ανθρώπου» Δημήτρης Τσουκαλάς Γιατρός και ειδικός σε χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα

δου τροφών και µικροβίων στον οργανισµό, το γαστρεντερικό σύστηµα έχει την ιδιότητα να ρυθµίζει την ανοσολογική απάντηση σε πρωτεΐνες, συστατικά και µικροοργανισµούς. Οταν αναγνωρίζει ένα συστατικό ως τροφή δεν του επιτίθεται και επιτρέπει την πέψη και την απορρόφησή του στο αίµα. Αντιθέτως, όταν δεν έρχεται σε επαφή µε πλήρεις, µη αλλοιωµένες τροφές, αυτή η ρύθµιση απουσιάζει. «Οταν καταναλώνουµε τροφές που έχουν υποστεί έντονη βιοµηχανική επεξεργασία και περιέχουν χηµικές ενώσεις που αποτρέπουν την αποσύνθεσή τους, όπως αντιβιοτικά και συντηρητικά, ορµόνες, αλλά και ερεθιστικές ουσίες σε µεγάλες ποσότητες, όπως η γλουτένη, το αλκοόλ, τα χρώµατα, τα ενισχυτικά γεύσης και άπειρα άλλα χηµικά, είναι εύκολο να αντιληφθούµε ότι η βλάβη που προκαλείται δεν παραµένει µόνο σε επίπεδο δυσπεπτικών ενοχλήσεων αλλά διαταράσσει την ισορροπία κάθε κυττάρου στον οργανισµό µας. Η επιβάρυνση µε επεξεργασµένες τροφές µαζί µε την παράλληλη απουσία επαφής σε επαρκή συχνότητα και ποσότητα µε πλήρεις τροφές που έχουν ανοσορρυθµιστικές ιδιότητες επιδεινώνει σταθερά την υγεία του γαστρεντερικού συστήµατος και του οργανισµού µας ευρύτερα» καταλήγει.

Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Δυναμική επιστροφή σε όλα τα επίπεδα Τεχνολογία αιχμής και δράσεις με κοινωνικό πρόσημο Νέα πορεία με όχημα ένα σχέδιο αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών του σε όλα τα επίπεδα χαράσσει το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, ανακτώντας την προνομιακή θέση του στο εγχώριο σύστημα υγείας. Tα αποτελέσματα του τολμηρού σχεδίου επανεκκίνησης, έπειτα από μια περίοδο περιπέτειας και αμφισβήτησης, επιβεβαιώνουν τη μεγάλη επιστροφή του νοσηλευτικού κέντρου. Με τις μοναδικές κτιριακές υποδομές του, οι οποίες είναι εξαρχής και αποκλειστικά σχεδιασμένες για τη λειτουργία νοσοκομείου, το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center χτίζει την επόμενη μέρα του σε γερά θεμέλια. Με νέο οργανόγραμμα και αναπτυξιακό πλάνο, ελκυστική τιμολογιακή πολιτική, καθώς και συνεχή, στοχευμένη ενίσχυση του ιατρικού δυναμικού με διακεκριμένους και νέους ταλαντούχους γιατρούς, αρκετοί από τους οποίους είναι American Board Certified, το νοσηλευτικό κέντρο διαμορφώνει νέα εικόνα που συμπληρώνεται και από τη συνεχή ενίσχυση του βιοϊατρικού εξοπλισμού με τεχνολογία αιχμής, όπως και τη διαρκή εκπαίδευση του προσωπικού σε κάθε τομέα. Το στίγμα του, εξάλλου, παραμένει

ισχυρό και μέσα από την πληθώρα δράσεων με κοινωνικό πρόσημο. Το σχέδιο επανεκκίνησης που κατάρτισε η νέα διοίκηση, με τη στήριξη του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς, στον οποίο πλέον ανήκει το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center ως θυγατρική εταιρεία, βασίστηκε σε νέα διεθνή πρότυπα για τη λειτουργία μεγάλων νοσηλευτηρίων. Με καινοτομίες, όπως η καθιέρωση απογευματινών εξωτερικών ιατρείων, η δημιουργία πρότυπων εξειδικευμένων κέντρων, σημαντικές μειώσεις στο κόστος εξετάσεων και νοσηλείας, συνεργασίες με όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες και ένα επενδυτικό σχέδιο που ξεπέρασε τα έξι εκατομμύρια ευρώ και ανανέωσε πλήρως την υλικοτεχνική υποδομή του, το νοσηλευτικό κέντρο καταγράφει ανοδική πορεία διαρκείας που το έχει ήδη επαναφέρει στα προ κρίσης επίπεδα.

Εξοπλισμός τελευταίας γενιάς

Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center κατακτά πλέον προνομιακή θέση και σε επίπεδο τεχνολογικού εξοπλισμού, καθώς την τελευταία περίοδο, μεταξύ άλλων, απέκτησε και λειτουργεί: • Πολυτομικό αξονικό τομογράφο

(128 τομών ανά δευτερόλεπτο), με τον οποίο διενεργούνται αναίμακτες εξετάσεις των στεφανιαίων και της καρδιάς, καθώς επίσης και μεγάλης ακρίβειας αγγειογραφικές εξετάσεις όλου του σώματος. Επιπλέον, διενεργούνται εικονικές ενδοσκοπήσεις κοίλων οργάνων, όπως έντερο, τραχεία, ουροδόχος κύστη κ.ά. • Υπερσύγχρονο μαγνητικό τομογράφο που εξασφαλίζει μέγιστης ακρίβειας εξετάσεις λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος (Functional MRI), μαγνητικές τομογραφίες καρδιάς, μαγνητικές μαστογραφίες με λήψη υλικού (kit βιοψίας), καθώς και εικονικές κολονοσκοπήσεις και πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη. Ακόμη, οι χειρουργικές αίθουσες έχουν ενισχυθεί με το νέο σύστημα mobile C-arm fluoroscopic X-ray, το οποίο χρησιμοποιείται για ποικίλες διαγνωστικές απεικονίσεις και ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές επεμβάσεις, όπως αρθροπλαστικές, επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης, αγγειολογικές και ουρολογικές επεμβάσεις. Επισημαίνεται ότι στο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center λειτουργεί ο πλέον σύγχρονος ψηφιακός μαστογράφος σε παγκόσμιο

επίπεδο με πιστοποίηση από την EUREF (European Reference Organization), διευρύνοντας τις δυνατότητες του ακτινοδιαγνωστικού τομέα και μεγιστοποιώντας την αποτελεσματικότητα των εξετάσεών του. Είναι εφοδιασμένος με σύστημα στερεοτακτικής βιοψίας, ενώ χαρακτηρίζεται από καινοτόμες τεχνικές προδιαγραφές. Επιπλέον, το Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής ενισχύθηκε με την πλέον σύγχρονη γ-Camera που λειτουργεί επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, εξασφαλίζοντας την εφαρμογή πρωτοποριακών μεθόδων διάγνωσης και θεραπείας. Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center διαθέτει συμβάσεις με όλες τις ελληνικές και τις μεγαλύτερες ξένες ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, ενώ έχει σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ, παρέχοντας στους ασφαλισμένους τη δυνατότητα να κάνουν χρήση των υψηλού επιπέδου υπηρεσιών του, τόσο για πρωτοβάθμια (διαγνωστικές εξετάσεις) όσο και για δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας (νοσηλεία).

«Το νοσοκομείο της μεσαίας τάξης»

Με μια νέα τιμολογιακή πολιτική, προσαρμοσμένη στα σημερι-

νά οικονομικά δεδομένα, η οποία συνδυάζεται και με συντονισμένη προσπάθεια όλων των τμημάτων για ελαχιστοποίηση του απαιτούμενου χρόνου νοσηλείας, καθώς και με μια διαφορετική φιλοσοφία ως προς τις ασφαλιστικές εταιρείες, το νοσηλευτικό κέντρο ακολούθησε εμπορικά ένα σχέδιο μείωσης των τιμών του κατά 30% με σκοπό να απευθύνεται στη μεσαία, δοκιμαζόμενη τάξη. «Ακριβώς αυτή θα είναι η πολιτική μας και στη συνέχεια. Είμαστε και θα παραμείνουμε ένα νοσοκομείο της μεσαίας τάξης» είναι το μήνυμα του προέδρου του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Γεράσιμου Τσιαπάρα. «Η προσπάθεια για συνεχή ανοδική πορεία δεν σταματά. Κεντρικός στόχος μας είναι πλέον και η απόκτηση της διεθνώς αναγνωρισμένης διαπίστευσης κατά Joint Commission International (JCI), η οποία θα συμπληρώσει μια σειρά διεθνών πιστοποιήσεων που ήδη διαθέτει το νοσηλευτικό κέντρο» τονίζει από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Θέμος Χαραμής, προαναγγέλλοντας τα επόμενα βήματα ενός φιλόδοξου σχεδιασμού που παράγει σημαντικά αποτελέσματα.

Η μεγαλύτερη ΜΕΘ με υπερσύγχρονη τεχνολογική υποδομή

Νέος ψηφιακός μαστογράφος με σύστημα στερεοτακτικής βιοψίας

Life ΕιδικήΕκδοση

Νέες τεχνικές, νέες θεραπείες Μέσα από πρωτοποριακές μεθόδους ερευνητές από όλο τον κόσμο δίνουν ελπίδες ίασης σε εκατομμύρια ασθενείς

εραπείες και φάρµακα που ανοίγουν τον δρόµο για την ίαση πλήθους παθήσεων φέρνουν οι εξελίξεις στην τεχνολογία, δίνοντας ελπίδα σε εκατοµµύρια ασθενείς σε όλο τον κόσµο. «Αυτοκτονία» των καρκινικών κυττάρων Σύµφωνα µε δηµοσίευση στο επιστηµονικό περιοδικό «Cancer Cell», ερευνητές από το Κολέγιο Ιατρικής Νέας Υόρκης αναφέρουν πως κατάφεραν να δηµιουργήσουν ένα µικρό µόριο που εγείρει µια διαδικασία «αυτοκτονίας» στα καρκινικά κύτταρα χωρίς να βλάπτει τα υγιή. Στόχος του νέου µορίου είναι να βρεθεί σε µια πρωτεΐνη µέσα στα κύτταρα η οποία ονοµάζεται BAX. Οταν ενεργοποιηθεί το µόριο, οι πρωτεΐνες BAX συσσωρεύονται και διαπερνούν τις µεµβράνες του κυττάρου. Αυτό οδηγεί στον θάνατο του συγκεκριµένου κυττάρου. Οπως σηµειώνουν, εξέτασαν την επίδραση του εν λόγω µορίου, που ονοµάζεται BAX Trigger Site Activator 1 (BTSA1), σε κύτταρα οξείας µυελογενούς λευ-

χαιµίας. Το επόµενο βήµα είναι να διερευνηθεί η επίδραση της ουσίας BTSA1 σε ζωικά µοντέλα άλλων τύπων καρκίνου. Αλτσχάιμερ Με στόχο την προστασία των ασθενών που πάσχουν από διάφορα νευροεκφυλιστικά νοσήµατα, όπως η άνοια, πλήθος ερευνητών έχει εστιάσει τα τελευταία χρόνια στην αναζήτηση ειδικών φαρµάκων µε στόχο την επιβράδυνση αλλά ακόµη και την αναστροφή της εξέλιξης της ασθένειας. Η νέα προσέγγιση επικεντρώνεται στη φυσική άµυνα που έχουν τα εγκεφαλικά κύτταρα. Επιστήµονες στις ΗΠΑ κατάφεραν να κάνουν τον εγκέφαλο γερασµένων ποντικιών να ξανανιώσει και να βελτιώσουν τις λειτουργίες της µάθησης και της µνήµης τους, χορηγώντας στα πειραµατόζωα µια πρωτεΐνη που υπάρχει στο αίµα του ανθρώπινου οµφάλιου λώρου. Τα πειραµατόζωα ξανάνιωσαν και έγιναν πιο έξυπνα. Είναι η πρώτη φορά που µια ανθρώπινη πρωτεΐνη έχει αυτό το αποτέλεσµα. Το εντυπωσιακό επίτευγµα µπορεί να βοηθήσει µελλοντικά στην ανά-

πτυξη νέων αντιγηραντικών θεραπειών για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αλλά και θεραπειών για νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιµερ. Επεξεργασία γονιδιώματος Επιστήµονες στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι ανέπτυξαν ένα βελτιωµένο εργαλείο επεξεργασίας του γονιδιώµατος, που επιτρέπει την επιλεκτική και άµεση τροποποίηση και επιδιόρθωση µεµονωµένων «γραµµάτων» (βάσεων) στο ανθρώπινο DNA. Κάτι ανάλογο πέτυχε µια άλλη επιστηµονική οµάδα µε το συγγενικό και επίσης ζωτικό µόριο του RNA, χωρίς να απαιτείται έτσι επέµβαση στο γονιδίωµα. Τα γενετικά ελαττώµατα ευθύνονται περίπου για τις µισές µεταλλάξεις που σχετίζονται µε ασθένειες, από την εκ γενετής τύφλωση και τη δρεπανοκυτταρική αναιµία µέχρι την κυστική ίνωση και άλλες µεταβολικές διαταραχές. Ο νέος «επεξεργαστής βάσεων» (base editor) αναµένεται να διευκολύνει τις θεραπευτικές «χειρουργικές» παρεµβάσεις στο γονιδίωµα των ασθενών. Τα πειράµατα έδειξαν ότι το νέο γε-

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 | Documento

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία δίνουν στους επιστήμονες τη δυνατότητα να εστιάσουν στην καταπολέμηση ασθενειών που κάποτε θεωρούνταν ανίκητες

νετικό εργαλείο δουλεύει σε κύτταρα τόσο βακτηρίων όσο και ανθρώπων. Στα ανθρώπινα κύτταρα η αποτελεσµατικότητά του µέχρι στιγµής είναι της τάξης του 50%, δηλαδή µπορεί να διορθώσει τη µετάλλαξη στις µισές περίπου περιπτώσεις. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από άλλες µεθόδους επεξεργασίας των βάσεων του γονιδιώµατος που υπάρχουν σήµερα, ενώ η νέα τεχνική δεν φαίνεται να έχει σχεδόν καθόλου ανεπιθύµητες παρενέργειες (π.χ. τυχαίες διαγραφές ή προσθήκες στο DNA). Οι ερευνητές χρησιµοποίησαν τη νέα τεχνική για να θεραπεύσουν µια κληρονοµική πάθηση που οδηγεί σε επικίνδυνη αύξηση των επιπέδων σιδήρου στο αίµα. ∆ήλωσαν πάντως ότι θα χρειαστούν περαιτέρω έλεγχοι για την ασφάλεια και αποτελεσµατικότητα της νέας τεχνικής προτού αξιοποιηθεί κλινικά για τη θεραπεία γενετικών παθήσεων. HIV Μια καινοτόµα θεραπεία µε εµβόλιο για τον HIV έχει πετύχει την καταστολή του σε πέντε ασθενείς, αυξάνοντας τις ελπίδες για διεύρυνση της έρευνας, η οποία µπορεί να εµποδίσει το AIDS χωρίς την καθηµερινή λήψη φαρµάκων. Οι ερευνητές συνδύασαν δύο καινοτόµα εµβόλια κατά του HIV µε ένα φάρµακο το οποίο συνήθως χρησιµοποιείται για την καταπολέµηση του καρκίνου. Οπως διαπιστώθηκε, µετά τη λήψη της θεραπείας ο ιός ήταν µη ανιχνεύσιµος σε πέντε από τους 24 συµµετέχοντες, ενώ ένας από τους ασθενείς µάλιστα δεν πήρε φάρµακα για επτά µήνες. Από την πλευρά του ο Μίτσελ Γουόρεν, εκτελεστικός διευθυντής του AIDS Vaccine Advocacy Coalition, σηµείωσε ότι η µελέτη δεν έχει προχωρήσει µεν πολύ, αλλά τα έως τώρα αποτελέσµατά της είναι πολύ ενδιαφέροντα και σηµαντικά.