Doclife: Ο καρκίνος δεν ειναι ανίκητος by Documentonews

docLife Documento Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017

Ειδική έκδοση για θέματα Υγείας

Θ Ε ΡΑ

ΠΕ

ΙΑ

ΜΒ Ο

ΣΥ

ΗΨ

ΥΛ Ε Σ

Π Ρ ΟΛ

Μ ΑΡΤ ΥΡ ΙΕΣ

Ρ Ο Κ ΑΤ

ΑΛ

ΗΨΗ

Ο καρκίνος δεν είναι ανίκητος Τα κείμενα έγραψαν οι Βασίλης Ανδριανόπουλος, Νάντια Βασιλειάδου, Μαρία Μπραουδάκη, Μάνος Φραγκιουδάκης

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

INFO

Οι «αµαρτωλές» συνήθειες

Ουδείς αήττητος!

Eχει διαπιστωθεί ότι: • Το κάπνισμα είναι υπεύθυνο για το 22% των καρκίνων του πνεύμονα, του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστεως, των νεφρών, του παγκρέατος, του τραχήλου της μήτρας, της οξείας μυελογενούς λευχαιμίας, του στοματοφάρυγγα, του στομάχου. Οπως μας εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγ. Φιλόπουλος: «Δυστυχώς το 2016 η θνησιμότητα του καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες ξεπέρασε τη θνησιμότητα του καρκίνο του μαστού»... • Η χρήση οινοπνευματωδών ποτών ευθύνεται για τους στοματικούς καρκίνους, του φάρυγγα, του λάρυγγα, του οισοφάγου, αλλά και του μαστού και του παγκρέατος. • Η παχυσαρκία συνδέεται με τους καρκίνους του παχέος εντέρου, του μαστού, της μήτρας, των ωοθηκών, του παγκρέατος, του οισοφάγου, των νεφρών και της ουροδόχου κύστεως.

Το δίπτυχο υγιεινός τρόπος ζωής και έγκαιρη διάγνωση αποτελεί το σημαντικότερο όπλο κατά του καρκίνου

Είναι υπόθεση όλων μας! Οχι επειδή είναι δύσκολη ασθένεια, αλλά επειδή η εξάπλωση του καρκίνου μπορεί να περιοριστεί. Υπό την προϋπόθεση ότι εμείς θα ακολουθήσουμε υγιεινότερο τρόπο ζωής (η σωστή διατροφή και η άθληση θεωρούνται σημαντικές παράμετροι), οι γιατροί θα πιέσουν στην κατεύθυνση της πρόληψης και η πολιτεία θα διευκολύνει τις διαδικασίες του προληπτικού και θεραπευτικού ελέγχου. Ουδείς αήττητος, ούτε κι αυτή η ασθένεια, αρκεί να το πιστέψουμε και να το παλέψουμε!

υγιεινός τρόπος ζωής και η έγκαιρη διάγνωση αποτελούν ίσως το σηµαντικότερο αντίδοτο κατά του καρκίνου. Του λόγου το αληθές αναδεικνύουν τα επιστηµονικά ευρήµατα που ανάγουν µια σειρά από «κακές» καθηµερινές συνήθειές µας σε… ηθικό αυτουργό της ασθένειας. Ο καρκίνος δεν µπορεί να αντιµετωπίζεται µε… ξόρκια. Ε ί να ι ι α τ ρ ι κο κο ι νων ι κό πρόβληµα, επισηµαίνει ο Ευάγγ. Φιλόπουλος, διευθυντής Κλινικής Μαστού Αντικαρκινικού

Νοσοκοµείου «Ο Αγιος Σάββας» και πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Οπως µας εξηγεί, ίσως η πλέον σηµαντική παράµετρος στην αντιµετώπιση της ασθένειας είναι η πρόληψη, η οποία µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε συγκεκριµένες πρακτικές που ο καθένας µας µπορεί να εντάξει στην καθηµερινότητά του και µε έγκαιρη διάγνωση. Θεωρείται ότι το 1/3 των καρκίνων που εµφανίζονται παγκοσµίως µπορεί να αποφευχθεί εάν ακολουθήσουµε το δίπτυχο υγιεινός τρόπος ζωής και διάγνωση. Και αυτός είναι και ο στόχος της ∆ιεθνούς Ενωσης για την καταπολέµηση του καρκίνου: να ελαττωθούν κατά 1/3 οι πρώιµοι θάνατοι από µη µεταδοτικες ασθένειες, όπως ο καρκίνος.

1/3

Η πρόληψη, έργο των μάχιμων γιατρών… Θέλοντας να επισηµάνει τη σηµασία της πρόληψης στην καταπολέµηση της ασθένειας ο κ. Φιλόπουλος αναδεικνύει µια… διαφορετική παράµετρο. Που δεν έχει να κάνει µε την κρατική µέριµνα, αλλά µε την αντίληψη περί ιατρικής. Αποδίδει ευθύνες ακόµη και στους ίδιους τους γιατρούς, εκτιµώντας ότι δεν επιµένουν στη σηµασία της προληπτικής αντιµετώπισης. «Ενα από τα πλέον σηµαντικά προβλήµατα είναι η απουσία έντονης πίεσης των γιατρών για την πρόληψη, την οποία θεωρούν ως πάρεργο και όχι ως βασική αποστολή τους. Η πρόληψη δεν είναι έργο συνταξιούχων γιατρών, αλλά µάχιµων γιατρών» υπογραµµίζει. …Των ασκούμενων πολιτικών Προς την κατεύθυνση της πρόληψης η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και η αντίστοιχη ∆ιεθνής Ενωση

Ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, διευθυντής Κλινικής Μαστού Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Αγιος Σάββας» και πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας

επιµένουν πολύ στην αγωγή των νέων. Για τον λόγο αυτό ζητείται από τις κυβερνήσεις να υπάρχει πρόνοια για τα κυλικεία και την άθληση. «Οι κακοί τρόποι και οι κακές συνήθειες ζωής δεν είναι κοινωνικό χάρισµα» παρατηρεί ο κ. Φιλόπουλος. Εξάλλου, στη λογική ότι «ο καρκίνος δεν ξορκίζεται, αντιµετωπίζεται» στον τοµέα τ η ς κ ρ α τι κ ή ς µ έ ρ ι µ να ς η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία φαίνεται πως βλέπει αναγκαία την ένταξη των πληθυσµιακών ελέγχων για τους καρκίνους του µαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της µήτρας. Επίσης, λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας της χώρας µας (πολλά νησιά και νησιωτικά συµπλέγµατα) αναγκαία κρίνεται η εξασφάλιση προϋποθέσεων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε εξειδικευµένα νοσοκοµεία και µονάδες θεραπείας. …Και των καθημερινών μας ενεργειών Παράλληλα, µια σειρά από ανθρώπινες ενέργειες επιτείνουν τις ήδη επιβαρυµένες ανθυγιεινές περιβαλλοντικές συνθήκες που συντείνουν στην εµφάνιση της ασθένειας. Μεγάλη εστία µόλυνσης θεωρείται η τελευταία «µόδα» της καύσης ξύλων για θέρµανση στις αστικές περιοχές. Από την εµπειρία τριτοκοσµικών χωρών συνάγεται ότι η µόλυνση του αέρα από την καύση ξύλων µέσα στα σπίτια που δεν αερίζονται σωστά αποτελεί τον υπ’ αριθµόν ένα καρκινογόνο παράγοντα.

των καρκίνων που εμφανίζονται παγκοσμίως μπορεί να αποφευχθούν

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

«Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση, τα όπλα ενάντια στον καρκίνο»

INFO

Μια αλήθεια για τους καρκινικούς δείκτες

Νέα θεραπαυτικά σχήματα και πρωτοποριακές μέθοδοι συντελούν στα βήματα προόδου για την αντιμετώπιση της νόσου

ύµφωνα µε τον καθηγητή, οι περισσότερες µορφές καρκίνου µπορούν να προληφθούν, εάν το άτοµο υιοθετήσει από νεαρή ηλικία έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης o οποίος στηρίζεται κυρίως στη µεσογειακή διατροφή, τη µέτρια σωµατική άσκηση, τη διατήρηση σωστού σωµατικού βάρους και την αποφυγή του καπνίσµατος καθώς και της έκθεσης σε µολυσµένο περιβάλλον και γνωστές καρκινογόνες ουσίες. Μάλιστα, ο κ. Καραϊτιανός εστίασε και στη δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή την έγκαιρη διάγνωση πολλών µορφών καρκίνου, η οποία «µπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική ίαση του πάσχοντος. Χαρακτηριστικά αναφέρουµε τον καρκίνο του µαστού, του παχέος εντέρου, του τραχήλου της µήτρας, του προστάτη και του δέρµατος». «Η έγκαιρη διάγνωση έχει συντελέσει στις τελευταίες δύο δεκαετίες να θεωρείται ιάσιµος ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε ποσοστά πάνω από το 6570% των περιπτώσεων, µε τη βοήθεια της κολονοσκόπησης». Η έγκαιρη διάγνωση είναι ευεργετική και στον καρκίνο του µαστού, αφού «µε χαµηλής δόσης ακτινοβολίας µαστογραφίες είναι ανιχνεύσιµος σε πρώιµα στάδια της νόσου και ουσιαστικά θεραπεύσιµος µε τον συνδυασµό της χειρουργικής επέµβασης µε την ακτινοθεραπεία, τη χηµειοθεραπεία και την ορµονοθεραπεία». ∆υνητικά ιάσιµος θεωρείται και ο καρκίνος του προστάτη ο οποίος πλήττει µεγάλο µέρος του αντρικού πληθυσµού, µέσω της «έγκαιρης διάγνωσής του, της ριζικής χειρουργικής αντιµετώπισης και της εφαρµογής των νέων αντινεοπλασµατικών θεραπειών». Παράλληλα, εξαιτίας της ευρείας εφαρµογής του τεστ Παπ «έχει µειωθεί δραµατικά η επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της µήτρας». Σχετικά µε τα βήµατα προόδου που σηµειώνονται στην ανακάλυψη νέων θεραπευτικών µέσων για την αντιµετώπιση των µορφών του καρκίνου, ο κ. Καραϊτιανός

τόνισε πως «είναι συνεχή και εντεινόµενα». Οι µορφές καρκίνου στις οποίες η εφαρµογή νέων θεραπευτικών σχηµάτων για την αντιµετώπισή τους επιτρέπει µακροχρόνια επιβίωση στους πάσχοντες είναι: «Ο καρκίνος του ήπατος, του νεφρού, των ωοθηκών, του κακοήθους µελανώµατος κ.ά.». Παράλληλα, ο κ. Καραϊτιανός αναφέρθηκε στις έρευνες που τελούνται στην προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών που υποβάλλονται σε χηµειοθεραπεία: «Οι συχνότερες παρενέργειες της χηµειοθεραπείας, όπως η αναιµία, η πτώση των λευκών αιµοσφαιρίων, οι έµετοι,

οι λοιµώξεις και οι διαταραχές της θρέψης σήµερα αντιµετωπίζονται µε µεγάλη αποτελεσµατικότητα και τα ποσοστά τους µειώνονται σηµαντικά». «Τα ποσά που ξοδεύονται παγκοσµίως για την ανακάλυψη νέων µεθόδων και φαρµάκων για την αντιµετώπιση των διάφορων µορφών καρκίνου είναι ιδιαιτέρως αυξηµένα. Αυτό που είναι άξιο αναφοράς είναι ότι και στην Ελλάδα, παρά την αρνητική οικονοµική συγκυρία, εφαρµόζονται συγχρόνως µε τις πιο αναπτυγµένες χώρες όλες οι πρωτοποριακές µέθοδοι θεραπείας του καρκίνου».

των περιπτώσεων καρκίνου του παχέως εντέρου είναι ιάσιμες

Μια συνηθισμένη, άσκοπη και συχνά επικίνδυνη πρακτική είναι να εξετάζονται άνθρωποι για το αν έχουν αυξημένες τιμές κάποιου καρκινικού δείκτη στο αίμα. Αποτελεί περιττή και συχνά λανθασμένη ιατρική τακτική, γιατί εκτός από την περίπτωση του PSA δεν υπάρχει καρκινικός δείκτης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου. Οι κυριότεροι λόγοι είναι ότι συχνά οι δείκτες είναι αυξημένοι χωρίς να υπάρχει κακοήθεια, ενώ συχνά υπάρχει κακοήθεια και ο αντίστοιχος καρκινικός δείκτης είναι φυσιολογικός. Οι καρκινικοί δείκτες όταν είναι αυξημένοι είναι χρήσιμοι για τη μεταθεραπευτική παρακολούθηση των ασθενών. Ο καρκινικός δείκτης που σχετίζεται περισσότερο με τον καρκίνο του στομάχου είναι το καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο (CEA), το οποίο εμφανίζεται αυξημένο μόνο στο 1/3 των περιπτώσεων.

70% Ο Ιωάννης Καραϊτιανός είναι διευθυντής της Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής «Ο Αγιος Σάββας», πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας και άμισθος επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Με μαστογραφίες χαμηλής δόσης ακτινοβολίας ο καρκίνος του μαστού είναι ανιχνεύσιμος σε πρώιμα στάδια της νόσου και ουσιαστικά θεραπεύσιμος

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

Καρκίνος γένους αρσενικού

καρκίνος που σχετίζεται µε το ουροποιητικό σύστηµα του άντρα προκαλεί στους εκπροσώπους του ισχυρού φύλου διπλή ανησυχία και φόβο. Κι αυτό γιατί εκτός από την επιτυχή αντιµετώπιση της νόσου, τους απασχολούν και οι πιθανές συνέπειες µιας θεραπείας στην οµαλή σεξουαλική λειτουργία και την ποιότητα της ζωής τους. Οι καρκίνοι του προστάτη αδένα, της ουροδόχου κύστης και του όρχεως, αν και αποτελούν αρκετά διαφορετικές µορφές, έχουν κοινό τόπο για τη µετέπειτα οµαλή εξέλιξη της σεξουαλικής ζωής την έγκαιρη διάγνωση. Αυτό σηµαίνει µικρής επεµβατικότητας θεραπείες που δεν επηρεάζουν τη στυτική λειτουργία. Μάλιστα, στους συγκεκριµένους καρκίνους, ακόµη κι αν γίνει ριζική επέµβαση όσο η νόσος βρίσκεται σε πρώιµο στάδιο, η επιβάρυνση

Οι μορφές της νόσου που προκαλούν μεγαλύτερο φόβο και ανησυχία στους άντρες και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

99%

Φάρµακα σε προσιτές τιµές

Προσπάθειες να κρατηθούν προσιτές οι τιμές των φαρμάκων για την αντιμετώπιση διάφορων μορφών καρκίνου κάνει το υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός Ανδρέας Ξανθός ενέτεινε τις προσπάθειές του για την επίτευξη του στόχου σε όλα τα διεθνή φόρουμ. Δηλώνουμε αλληλέγγυοι σε κάθε τέτοια προσπάθεια, τονίζει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και επισημαίνει: «Συνεχώς υπάρχουν νέα φάρμακα. Το ζητούμενο είναι να είναι προσιτά. Είναι δείγμα έσχατης κατάπτωσης μιας κοινωνίας να μην μπορεί να εξασφαλίσει τα στοιχειώδη για τους πάσχοντες από την ασθένεια».

Καρκίνος της ουροδόχου κύστης Εννέα στους δέκα ασθενείς που παρουσιάζουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη είναι άνω των 55 ετών. «Εκείνο που πρέπει να υπογραµµιστεί είναι η στενή σχέση µεταξύ του καπνίσµατος και του συγκεκριµένου καρκίνου. Οσο περισσότερο καπνίζει κάποιος τόσο περισσότερες πιθα-

των περιστατικών του καρκίνου του όρχεως θεραπεύονται πλήρως στη σεξουαλική λειτουργία θεωρείται πολύ µικρότερη.

INFO

ακριβή και το έξοδο δεν καλύπτεται από τα ταµεία. Αν µετά τη βιοψία ο καρκίνος του προστάτη χαρακτηριστεί επιθετικός, η αντιµετώπισή του πρέπει να είναι ριζική. «Οι νεότερες χειρουργικές µέθοδοι, η ροµποτική και η λαπαροσκοπική, δίνουν καλύτερη ποιότητα χειρουργείου. Πρόκειται για µεθόδους λιγότερο επεµβατικές, µε λιγότερες επιπλοκές, µικρότερο χρόνο νοσηλείας και γρηγορότερη επάνοδο στην καθηµερινή ζωή» σηµειώνει ο Αναστάσιος Θάνος, πρώην διευθυντής Ουρολογικού του νοσοκοµείου «Ο Αγιος Σάββας».

Οι καρκίνοι του προστάτη αδένα, της ουροδόχου κύστης και του όρχεως έχουν κοινό τόπο για τη μετέπειτα ομαλή εξέλιξη της σεξουαλικής ζωής την έγκαιρη διάγνωση

Καρκίνος του προστάτη Ο προστάτης αδένας, παρά το όνοµά του, δεν προστατεύει τον άντρα. Αντιθέτως, έπειτα από κάποια ηλικία ενδέχεται να του προκαλέσει αρκετά προβλήµατα: στην ούρηση, τη σεξουαλική απόδοση και την ποιότητα της ζωής του. Το όργανο αυτό, που σε φυσιολογικές καταστάσεις έχει µέγεθος περίπου όσο ένα κάστανο, µε την πάροδο των ετών συνήθως µεγαλώνει και αλλάζει η εσωτερική δοµή του. Τρεις είναι οι παθήσεις από τις οποίες προσβάλλεται: η καλοήθης διόγκωση ή υπερτροφία, η προστατίτιδα, δηλαδή φλεγµονή, που µπορεί να είναι µικροβιακή ή µη µικροβιακή, και τέλος ο καρκίνος. Οσον αφορά την πρόληψη αυτής της µορφής καρκίνου, ορισµένοι παράγοντες όπως η ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό σίγουρα δεν µπορούν να διαφοροποιηθούν. Ωστόσο, σύµφωνα µε τις συστάσεις των ουρολόγων, ο κίνδυνος εµφάνισης µπορεί να µειωθεί εάν τα άτοµα προσπαθούν να διατηρούν χαµηλό σωµατικό βάρος, τρώνε αρκετά και διαφορετικά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ιδιαίτερα ντοµάτες και µπρόκολο, πίνουν χυµό από ρόδι και διατηρούν καλή φυσική κατάσταση µε καθηµερινή άσκηση και περπάτηµα. «Υπάρχουν µελέτες που έδειξαν ότι η λήψη βιταµίνης Ε και σελήνιου µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο εµφάνισης αυτού του καρκίνου, όπως και η λήψη ασπιρίνης και των αναστολέων της 5-άλφα αναγωγάσης. Καλό είναι να αποφεύγουµε τα κόκκινα κρέατα, τα αλλαντικά και τα γαλακτοκοµικά, ιδιαίτερα τα κίτρινα τυριά» προτείνει ο Χάρης Ασβέστης, ανδρολόγος-ουρολόγος, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Ανδρολογικής Εταιρείας. Πολλά υπόσχεται, για µια πιο λεπτοµερή διάγνωση, µια καινούργια απεικονιστική µέθοδος, η πολυπαραµετρική µαγνητική τοµογραφία, η οποία είναι δυστυχώς ιδιαίτερα

νότητες έχει να νοσήσει» υπογραµµίζει ο κ. Θάνος. Από τη στιγµή που διαγνωστεί το πρόβληµα, συνεχίζει ο Αν. Θάνος, αν είναι σε πρώιµο στάδιο αρκεί µια διουρηθρική επέµβαση, η οποία συνδυαζόµενη µε φαρµακευτική αγωγή επαρκεί για πλήρη ίαση. Επί προχωρηµένης νόσου γίνεται ριζική αφαίρεση κύστεως, η οποία µε ροµποτική επέµβαση έχει καλά αποτελέσµατα τόσο ως προς την ολοκληρωτική θεραπεία της νόσου όσο και ως προς την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Καρκίνος του όρχεως Ο καρκίνος του όρχεως δεν είναι τόσο συχνός όσο οι δύο προηγούµενοι. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 300 περιστατικά ετησίως. Το σηµαντικό όσον αφορά αυτήν τη µορφή καρκίνου είναι ότι µε την έγκαιρη διάγνωση το 99% των περιστατικών θεραπεύονται πλήρως µε έναν συνδυασµό χειρουργείου, χηµειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας και οι ασθενείς µπορούν να ζήσουν εντελώς φυσιολογική ζωή, να κάνουν οικογένεια και να τεκνοποιήσουν χωρίς κανένα πρόβληµα. Η διάγνωση βασίζεται στην ψηλάφηση, στον υπερηχογραφικό έλεγχο και στους καρκινικούς δείκτες LDH, βHHG, CEA και AFP που είναι ιδιαίτερα χρήσιµοι για την παρακολούθηση των ασθενών. ∆εδοµένου ότι αυτή η µορφή καρκίνου θεραπεύεται σχεδόν πάντα όταν γίνει πρώιµη διάγνωση, «είναι σκόπιµο να µάθουµε στα αγόρια, µε την είσοδό τους στην εφηβεία, να κάνουν τη µηνιαία αυτοεξέταση του όρχεως, µε παρόµοιο τρόπο που οι γυναίκες εξετάζουν τους µαστούς τους, ώστε εάν διαπιστώσουν κάτι διαφορετικό να ζητήσουν τη γνώµη του ουρολόγου» συνιστά ο Χάρης Ασβέστης. Εάν διαγνωστεί ο καρκίνος αυτός, καλό είναι πριν από οποιαδήποτε θεραπεία να γίνει κρυοκατάψυξη σπέρµατος στις ειδικές τράπεζες κρυοσυντήρησης γαµετών, ώστε να εξασφαλιστεί η γονιµότητα του ασθενούς.

Life ΕιδικήΕκδοση

Πέρα από τη θεραπευτική φροντίδα, καταλυτική είναι και η ψυχολογική στήριξη από τους γονείς και το περιβάλλον του

τις µέρες µας, ο παγκόσµιος δείκτης επιβίωσης των παιδιών µε καρκίνο ανέρχεται τουλάχιστον στο 70%, ποσοστό που παρατηρείται ίδιο ή αυξηµένο και στη χώρα µας. Με αφορµή την πρόσφατη Παγκόσµια Ηµέρα Παιδικού Καρκίνου (15 Φεβρουαρίου), ο Γιάννης Φιλιππαίος, αντιπρόεδρος του συλλόγου γονέων και κηδεµόνων παιδιών µε νεοπλασµατικές ασθένειες Πίστη, µίλησε στο Documento για την απαραίτητη βοήθεια που χρειάζονται αυτά τα παιδιά στον αγώνα που δίνουν. «Για τον σύλλογό µας και για εµένα προσωπικά, παγκόσµια ηµέρα κατά του καρκίνου είναι κάθε µέρα, αφού κάθε µέρα θα πρέπει να αναδεικνύουµε αυτό το θέµα και να συµπαραστεκόµαστε στα παιδιά» τονίζει ο κ. Φιλιππαίος, πατέρας µιας κόρης που διαγνώστηκε µε λευχαιµία στην εφηβεία. «Λίγες ηµέρες αφού η κόρη µου είχε διαγνωστεί µε λευχαιµία, µου µεταφέρθηκε ότι ένας γονιός συµµαθητή της κόρης µου, σε συζητήσεις που είχε µε άλλους γονείς ανέφερε πως: “Θα πρέπει να είµαστε προσεκτικοί µην κολλήσουν και τα δικά µας παιδιά λευχαιµία”. Από εκείνη την ηµέρα έχω ταχθεί στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης και ενηµέρωσης σε γονείς αλλά και σε παιδιά για θέµατα που αφορούν τον καρκίνο». Οπως αναφέρει ο κ. Φιλιππαίος, τα τελευταία τρία χρόνια η Πίστη διοργανώνει ένα εκπαιδευτικό πρόγραµµα, όπου παιδιά και καθηγητές επισκέπτονται τα γραφεία του συλλόγου, προκειµένου να ενηµερωθούν για τον παιδικό καρκίνο. Μέχρι στιγµής τουλάχιστον 600 παιδιά έχουν συµµετάσχει στο πρόγραµµα, «και πολλά

70% τουλάχιστον των καρκινοπαθών παιδιών επιβιώνουν

«Κάθε παιδί πρέπει να πιστεύει ότι θα νικήσει τον καρκίνο»

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

«Eνα παιδί µε νεοπλασµατική ασθένεια πρέπει να αισθάνεται ασφαλές» Oσο δυσάρεστη και αν είναι η εμφάνιση του καρκίνου σε έναν άνθρωπο, η οικογένειά του παίζει πρωταρχικό ρόλο στην ψυχολογική στήριξή του, προκειμένου ο ασθενής να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες. Αυτό γίνεται ακόμη πιο επιβεβλημένο όταν ο καρκινοπαθής είναι παιδί. Η Αλεβίζου Βασιλική, μητέρα του 12χρονου Χρήστου ο οποίος νόσησε από τη νεοπλασματική ασθένεια όταν ήταν 20 μηνών, παρέθεσε στο Documento την εμπειρία της. «Η ψυχολογική στήριξη του παιδιού στα πρώτα του χρόνια, όταν κι αυτό δεν καταλάβαινε ουσιαστικά την κατάστασή του, γινόταν μέσα από το παιχνίδι. Το παιδί σε όλο αυτό το διάστημα ούτε που κατάλαβε ότι ασχολούμαστε με την ψυχολογική του κατάσταση. Αλλωστε, τα παιδιά παίρνουν την ψυχολογική υποστήριξη που χρειάζονται βλέποντας τους γονείς τους να είναι καλά». «Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι εύκολο για όλους τους γονείς, αφού υπάρχουν ορισμένοι που κλαίνε πάνω από τα παιδιά ή ακόμη και κάποιοι που δεν αντέχουν τη διαδικασία και απομακρύνονται από την οικογένεια. Το σημαντικό είναι το παιδί να αισθάνεται ασφάλεια. Γιατί όταν αισθάνεται ασφάλεια αντιμετωπίζει την ασθένεια με πολύ θάρρος». «Ο Χρήστος δεν είχε πρόβλημα να μείνει καραφλός. Δεν είχε τέτοιες στενοχώριες. Φορούσε κανονικά το σκουφάκι του στο σχολείο και δεν είχε να δώσει λόγο σε κανέναν. Οι συμμαθητές του μπορεί να μην καταλάβαιναν τι ακριβώς συνέβαινε στον Χρήστο, αλλά τον αγκάλιασαν».

από αυτά γίνονται εθελοντές και έρχονται για να δουν κάποιο άρρωστο παιδί, να παίξουν µαζί του, να ζωγραφίσουν, ενώ υπάρχουν και πολλοί φοιτητές που γίνονται εθελοντές». Μάλιστα, η ενηµέρωση που λαµβάνουν είναι ουσιώδους σηµασίας, σύµφωνα µε τον κ. Φιλιππαίο, αφού λύνονται οι απορίες τους για τη νόσο και στη συνέχεια λειτουργούν «ως πυρήνες ενηµέρωσης στους φίλους και την οικογένειά τους». Πέρα όµως από τη θεραπευτική φροντίδα που λαµβάνει το παιδί, καταλυτική είναι και η «ψυχολογική στήριξη από τους γονείς και το περιβάλλον του. Για να αποθεραπευτείς θα πρέπει να πιστέψεις ότι θα γίνεις καλά. Και από την εµπειρία µου έχω διαπιστώσει ότι όποιο παιδί έχει τη συµπαράσταση της οικογένειάς του και δεν αισθάνεται αποξενωµένο, έχει περισσότερο κουράγιο να αντιµετωπίσει την ασθένεια. Εχω δει παιδιά που ήταν τρεις φορές κοντά στο να φύγουν και έγιναν καλά. Παιδιά που οι γονείς τους τα στήριζαν µε όλες τους τις δυνάµεις». «Αλλά πρέπει να είσαι εκεί, δίπλα. Να συγκρατείς τα νεύρα σου, να προσπαθείς µε όλες σου τις δυνάµεις, συνέχεια. Είναι ένας διαρκής αγώνας λεπτό προς λεπτό, όπου δεν πρέπει να χάνεις το θάρρος σου ποτέ, προκειµένου να πείσεις το παιδί ότι θα γίνει καλά». Αλλωστε τα παιδιά µπορούν να πάρουν δύναµη από τα πιο απλά πράγµατα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα «ένας γονιός που ερχόταν κάθε Σάββατο στο νοσοκοµείο όπου νοσηλευόταν η κόρη µου και µοίραζε σοκολατάκια σε όλα τα παιδιά. Ηταν πολύ συγκινητικό να βλέπεις µε πόση χαρά υποδέχονταν τα παιδιά αυτή την κίνηση». «Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις γονείς που έχουν αρρωστήσει και τα δύο τους παιδιά και όχι µόνο αντιµετωπίζουν αυτή την κατάσταση µε αξιοπρέπεια, αλλά θέλουν να βοηθήσουν κιόλας άλλα άρρωστα παιδιά» αναφέρει ο κ. Φιλιππαίος, επισηµαίνοντας την ανάγκη ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης και του εθελοντισµού για τα παιδιά που δίνουν αυτήν τη δύσκολη µάχη. «Είναι τρομακτική η ανάγκη που υπάρχει για αίμα» Παρά τα αυξηµένα ποσοστά επιβίωσης του παιδικού καρκίνου, η χώρα µας κατέχει µια αρνητική πρωτιά, αφού µόλις το 52% του συλλεγόµενου αίµατος προέρχεται από εθελοντές αιµοδότες, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ανέρχεται σε 95-100%. Ιδιαίτερα ισχνή είναι πανελλαδικά η δεξαµενή εθελοντών δοτών µυελού των οστών και οργάνων. «Είναι τροµακτική η ανάγκη που υπάρχει για αίµα. Θυµάµαι ότι για να βρούµε αίµα για την κόρη µου είχαµε αναγκαστεί να φτάσουµε µέχρι την Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες» υπογραµµίζει ο κ. Φιλιππαίος, που εστιάζει στην ανάγκη αύξησης της εθελοντικής αιµοδοσίας, αφού τα παιδιά χρειάζονται µεγάλες ποσότητες αίµατος «που πρέπει να παλέψουµε κάθε φορά για να τις βρούµε».

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

το πα υλά ε π ιδιώ χιστ ιβ ι ώ ν μ ε ον τ ω νο υν κα ρ ν κί νο

70%

ιάσ ι μ ο κα ος εινα ι π λέ ρκίν εφ ό ο ο σον ς του λ ν ά δ έγκ αιρα ιαγνω ρυγγα, στεί

90%

L10

ου αν ς τ kin η g ο σ ία o d ι μ σ ε τ ό ς H π ρ ώ κα ι η σ η ο ο το ε ο σ μ α ε ί σ κό μ ά δ ι 7 5 % π ώ ο τ τ α το μφ ωσ νώ ο σ ι στ λε αγν ο, ε μέν άνε δ ι ά δ ι ρ η φτ στ οχω ση π ρ ιβίω επ

0 3

απ ό αν τ ων ο ρ ο ύ σ ά ν α π θ μ ε των ίνο θα ούν μ θ κ καρ οφευχ γιεινού π υ α η α σ ν σης έτ η βίω υ ι ο θ ο υ δ ια π τρό

O καρκίνος σε αριθµούς

% 0 2

των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως οφείλονται στο κάπνισμα

Ιδιαίτερη πρόοδος σημειώνεται τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Υψηλά είναι τα ποσοστά επιβίωσης των παιδιών με καρκίνο, τη στιγμή που η υγιεινή ζωή και η έγκαιρη διάγνωση είναι παράγοντες καταλυτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της ασθένειας

70%

των θ καρ ανάτων κ οφε ίνο του από π ίλ στο ονται νεύμον κά π α νισμ α

12%

τω αν ν χ δ ι έφ ω ρ ώ τικ εξά ερα ν π γ το ό έ ου ν το αγ σ ε υ τ λ ε γ ν π 2 0 κο σ πο ραχ χο ροσ 15 ό μίω σο ήλ για υμ τι ς στ ου κ πτ ό ά τη αρ ω νω ς μ κίν ματ ο ήτ ρ ο υ7 α 0% ς

υ ς πο όχο για τον ς στ νικό ι ο ΠΟΥ ής σε ε ο γε τοχ ε ς θέσ έχει η συμμ ατικού τ μ π τω δείκ συμ προ χους γ ε λέ

50%

περιορίστηκε ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σε γυναίκες που μετά την εμμηνόπαυση μείωσαν το σωματικό βάρος τους

% 70

ς σ ε κο ύ π η χή τι ρώ το μα Ε υ με τω ν υ μ μπ σ τ η ) η σ οσυ ους ΗΠΑ π ρ έγχ τις ελ % σ (18

100%

των γυναικών που προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού (από 80% σήμερα) θα μπορούν μέχρι το 20302035 να ζουν τουλάχιστον μία δεκαετία

L12

Life ΕιδικήΕκδοση

Ο καρκίνος µέσα από τις προκαταλήψεις Η «λαογραφία» της νόσου και ο τρόπος με τον οποίο επιλέγει η κοινωνία ακόμη και σήμερα να ξορκίζει τον φόβο της

«αρρώστια η κακιά», «ο καταραµένος», η «φάουσα», το «κακό σπυρί» και για τους πιο εγγράµµατους η «επάρατη νόσος» είναι µερικές µόνο από τις ονοµασίες που χρησιµοποιούνταν στις παραδοσιακές κοινωνίες των περασµένων δεκαετιών αλλά και στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία στη θέση µιας άλλης που προκαλεί φόβο και δέος: «καρκίνος». Πρόκειται για µια γενικότερη στάση των ανθρώπων, καθώς συνήθως αποφεύγουν να κατονοµάσουν κάτι που φοβούνται και, κυρίως, που δεν γνωρίζουν. Ο άγνωστος και τροµακτικός στα µάτια των απλών ανθρώπων καρκίνος γίνεται στην καθηµερινότητά τους «το ξορκισµένο». «Παλαιότερα, αν κάποιος άγγιζε ένα σηµείο του σώµατος κάποιου για να του δείξει πού έχει κάποιος άλλος καρκίνο, ακολουθούσε σταύρωµα της περιοχής µε τα τρία δάκτυλα που χρησιµοποιούνται για το σηµείο του σταυρού. Αυτά όλα αποσκοπούσαν –ή αποσκοπούν– στο να εξορκιστεί, να αναιρεθεί, να αποµακρυνθεί το κακό» υπογραµµίζει ο Γεράσιµος Α. Ρηγάτος, ογκολόγος, άµισθος επίκουρος καθηγητής Ιατρικής και επίτιµος δρ Παιδαγωγικού Τµήµατος του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Στις παραδοσιακές κοινωνίες των περασµένων δεκαετιών η διάγνωση του καρκίνου δεν ήταν κάτι συνηθισµένο. ∆ιάφορα συµπτώµατα αποδίδονταν σε άλλα νοσήµατα που ήταν συχνότερα τότε, όπως λ.χ. στη φυµατίωση, στα «γυναικολογικά», στη «µαστίτιδα» κ.λπ. Ετσι, αναγνωρίσιµες από τους απλούς ανθρώπους ήταν οι ορατές µορφές καρκίνου: ο καρκίνος του δέρµατος, του χείλους, ο εξελκωµένος καρκίνος του µαστού. Η κοινή ονοµασία για τέτοιες κλινικές εικόνες ήταν «το κακό σπυρί». Αλλοτε το έλεγαν «φάουσα» ή «φαγέδαινα» επειδή κατέστρεφε τους ιστούς στο µέρος όπου εντοπιζόταν. Επιπλέον, υπήρχε και ως κατάρα: «Να βγάλεις τη φάουσα» (στη γλώσσα, στο στόµα κ.λπ.) σε περιπτώσεις µεγάλης κακοβουλίας.

60%

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

«Στη ζυγαριά εκείνο που µετράει είναι η ζωή» Την προσωπική της εμπειρία, όντας και η ίδια παθούσα, έδωσε στο Documento η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού - Aλμα Ζωής Κλεοπάτρα Γαβριηλίδου. «Η γυναίκα που νοσεί θα πρέπει να σκέφτεται ότι η δύσκολη φάση των θεραπειών που ακολουθούν τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού είναι προσωρινή. Στη ζυγαριά εκείνο που μετράει είναι η ζωή και όχι η μαστεκτομή και η πτώση των μαλλιών. Γιατί η ζωή είναι μόνιμη. Με την υποστήριξη της οικογένειάς της, των αγαπημένων της προσώπων, φίλων και του περιβάλλοντός της, κάθε γυναίκα μπορεί να επανέλθει στη φυσιολογική της καθημερινότητα». «Είναι πολύ σημαντικό οι παθούσες να λαμβάνουν κατανόηση, εμπιστοσύνη, φροντίδα, υπομονή. Ακόμη και το να νιώθουμε πως παραμένουμε ελκυστικές στα μάτια του συντρόφου μας είναι σημαντική βοήθεια. Καλώ κάθε γυναίκα σε οποιαδήποτε γωνιά της Ελλάδας κι αν βρίσκεται να γνωρίζει για τον καρκίνο του μαστού, να σταματήσει να φοβάται και να ενσωματώσει στην καθημερινότητά της τον τακτικό έλεγχο που μπορεί να της σώσει τη ζωή, αφού η πρόληψη στον καρκίνο του μαστού είναι μία: η έγκαιρη διάγνωση».

ντησα αρκετές περιπτώσεις επιθετικότητας σε αρρώστους µου από γνωστούς ή αγνώστους που είχαν πληροφορηθεί ότι ο συνοµιλητής τους πάσχει από καρκίνο» επισηµαίνει ο Γ. Ρηγάτος. Προκαταλήψεις και λογοτεχνία Οι προκαταλήψεις γύρω από τη νόσο έχουν διαποτίσει σε µεγάλο βαθµό και τη λογοτεχνία, τόσο την παγκόσµια όσο και την ελληνική. Κατά τον Γ. Ρηγάτο, δύο από τις πιο ενδεικτικές περιπτώσεις της ελληνικής λογοτεχνίας είναι το «Κοινόβιο» και «Ο Μωρίς». Το «Κοινόβιο» (1972) είναι εξ ολοκλήρου γραµµένο κάτω από την επίδραση ενός σκληρού αγώνα ζωής και θανάτου. Ενός αγώνα που καλείται να αντιµετωπίσει τα εσωτερικά ερωτήµατα, καθώς και τις κοινωνικές προκλήσεις και τοποθετήσεις. Η πιο σύγχρονη αναφορά παραπέµπει σε διήγηµα του Βασίλη Αλεξάκη µε τον τίτλο «Ο Μωρίς» (1982): «Η αρρώστια τον έχει ήδη αποµονώσει από τον υπόλοιπο κόσµο. Κατά κάποιον τρόπο έχει ήδη πεθάνει, κατάντησε ένα φάντασµα, ένας νεκρός µε άδεια κυκλοφορίας». Κι αλλού: «Ο κόσµος τον φοβάται. Κανέναν πια δεν συναντάει στο προαύλιο της πολυκατοικίας τις σπάνιες φορές που βγαίνει έξω. Ούτε και τη θυρωρό δεν βλέπει πια, αυτή που άλλοτε πεταγόταν κάθε φορά µπροστά του και προσπαθούσε να του πιάσει κουβέντα». Οσο κι αν ορισµένα πράγµατα άλλαξαν στα χρόνια που µεσολάβησαν έκτοτε, η προκατάληψη απέναντι στον καρκίνο αλλά και απέναντι στον καρκινοπαθή εξακολουθεί να υφίσταται, τόσο στη λογοτεχνία όσο και στην καθηµερινή ζωή. Οι ειδικοί συµφωνούν ότι η άρση του στίγµατος απαιτεί πολλή δουλειά ακόµη. Κάποτε η φυµατίωση στιγµάτιζε όχι µόνο τους ασθενείς αλλά και οικογένειες ολόκληρες. Επίσης, η τρέλα και γενικότερα οι ψυχικές παθήσεις εξακολουθούν να αποτελούν στίγµα, παρ’ όλες τις προ-

μειώθηκε η θνησιμότητα από καρκίνο σε υπέρβαρους ασθενείς που αντιμετώπισαν χειρουργικά την παχυσαρκία

Ο στιγματισμός του πάσχοντος Ο φόβος του αγνώστου και του θανάτου, βιώµατα από την –πολύ µεγαλύτερη παλαιότερα– ταλαιπωρία ασθενών, συγγενών και φίλων των καρκινοπαθών, φόβοι για τη –µη υφιστάµενη– µεταδοτικότητα, φόβοι για κληρονοµικότητα, για κοινωνική αποµόνωση κ.λπ. τοποθετούν τον υγιή «απέναντι» στον πάσχοντα. «Η προβολή αυτών των φόβων στον εαυτό τους κάνει τους υγιείς να τοποθετούνται όχι µόνο “απέναντι” στον πάσχοντα, αλλά ενίοτε και εναντίον του: παλαιότερα συνά-

Ο Γεράσιμος Α. Ρηγάτος είναι ογκολόγος, άμισθος επίκουρος καθηγητής Ιατρικής και επίτιμος δρ Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών

Η προκατάληψη απέναντι στον καρκίνο αλλά και απέναντι στον καρκινοπαθή εξακολουθεί να υφίσταται, τόσο στη λογοτεχνία όσο και στην καθημερινή ζωή

σπάθειες που γίνονται για να αλλάξει αυτό. Στην περίπτωση του καρκίνου υπάρχει ακόµη στιγµατισµός, αν και σαφώς µειωµένος στις µέρες µας. Για να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η προκατάληψη, απαιτείται να συγκλίνουν διάφορες προϋποθέσεις: µεταξύ αυτών, η πρόοδος στη θεραπεία του καρκίνου, ώστε να γίνει ιάσιµο ή χρόνιο νόσηµα, αλλά και η ωριµότητα του κοινωνικού σώµατος ώστε να αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Ταυτόχρονα, το ιατρικό προσωπικό και οι κοινότητες των ασθενών δεν θα πρέπει να αποκρύπτουν το πρόβληµα. Αντιθέτως, είναι απαραίτητο να τονίζονται η επάρκεια, οι ικανότητες και οι δεξιότητες του ατόµου παρά την ύπαρξη του νοσήµατος.

L14

Life ΕιδικήΕκδοση

90%

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

των χωρών της Ευρώπης έχουν ευρέως διαθέσιμες υψηλού επιπέδου υπηρεσίες φροντίδας καρκίνου. Σε χώρες με χαμηλά εισοδήματα το ποσοστό πέφτει στο 30% ΜΑΡΤΥΡΙΑ

«Ο καρκινοπαθής βλέπει τη ζωή µε άλλο µάτι»

«Κοινωνία και κράτος γυρνούν την πλάτη στον καρκινοπαθή»

Την προσωπική της εμπειρία, έχοντας αντιμετωπίσει τον καρκίνο του μαστού στα 43 της χρόνια, κατέθεσε στο Documento η αντιπρόεδρος του Ομίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου - Αγκαλιάζω Μανιώ Κορλέτη. «Παρότι σε όλη μου τη ζωή ξόρκιζα τον καρκίνο, αυτός τελικά με βρήκε. Το ζητούμενο όμως είναι η αντίδρασή σου. Να το αποδεχτείς, αν έχεις βέβαια και την κατάλληλη υποστήριξη. Διότι ο ασθενής με τον καρκίνο παλεύει. Παλεύει να τον ξεπεράσει, να έχει καλύτερο προσδόκιμο ζωής, να ζήσει καλύτερα χρόνια. Ο καρκινοπαθής βλέπει τη ζωή με άλλο μάτι. Μπορώ να σας πω ότι χαίρεται με τα καθημερινά καλύτερα όταν γνωρίζει ότι πρέπει να παλέψει, παλεύει καλύτερα». «Τα συναισθήματα που βιώνουν οι συγγενείς είναι πολλές φορές τραγικά, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πώς να τα χειριστούν. Αυτός είναι και ο λόγος που είναι αναγκαία η ψυχολογική στήριξή τους, μέσω της τακτικής αποφόρτισης, αφού οι καρκινοπαθείς χρειάζονται τη βοήθεια και τη φροντίδα τους».

Ο καθηγητής Γεράσιμος Προδρομίτης μιλάει για τις κοινωνικές διαστάσεις της νόσου και την ανεπάρκεια της κρατικής μέριμνας για την ανακούφιση του ασθενούς

κοινωνία δεν ενθαρρύνει τον πάσχοντα από καρκίνο να αντεπεξέλθει στην ασθένειά του µε εγκαρτέρηση και γενναιότητα. Ταυτόχρονα, η έννοια της «ατοµικής ευθύνης» καταλήγει προπαγανδιστικά πολλές φορές να ενοχοποιεί τον ίδιο τον ασθενή για ό,τι του συνέβη, υποστηρίζει στο Documento ο Γεράσιµος Προδροµίτης, αναπληρωτής καθηγητής Πειραµατικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, µιλώντας για τις κοινωνικές διαστάσεις της νόσου. Ακόµη κι αν περίµενε κανείς από το κράτος να πάρει τα ηνία της ουσιαστικής ψυχολογικής υποστήριξης θ’ απογοητευόταν: Οι λίγες οργανωµένες προσπάθειες που κάνει το κράτος για να ανακουφίσει τον ασθενή µε καρκίνο είναι τουλάχιστον ανεπαρκείς.

Πώς αντιμετωπίζει η σύγχρονη ελληνική κοινωνία τον καρκίνο; Ενεργοποιούνται αυτομάτως φοβικά αντανακλαστικά ή με την επιστημονική και κοινωνική πρόοδο διαμορφώνονται περισσότερο ψύχραιμες αντιδράσεις;

Για την «κοινωνική πρόοδο» στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία δυστυχώς δεν υπάρχουν εχέγγυα ώστε να µιλήσει κανείς σχετικά. Επιπροσθέτως, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι µε την όποια επιστηµονική πρόοδο αυξάνεται και η αισιοδοξία της κοινωνικής σκέψης. Ο «εκδηµοκρατισµός» της ιατρικής πληροφορίας, που αποτελεί σύνδροµο της σύγχρονης υπερνεωτερικής ή µετανεωτερικής εποχής, προκαλεί ανάµεικτα συναισθήµατα και σκέψεις µέσα από µια εικόνα σύγχυσης, την οποία το κοινωνικό υποκείµενο δύσκολα µπορεί

Πώς διαμορφώνεται, κατ' επέκταση, η ψυχολογία του ασθενούς;

Ο ασθενής εισέρχεται σε µια κατάσταση στην οποία αισθάνεται αβοήθητος και ανήµπορος. Οσες –λίγες πια λόγω της τραγικής κατάστασης του συστήµατος υγείας– οργανωµένες προσπάθειες κάνει το κράτος για να ανακουφίσει τον ασθενή, τόσο ως προς το ιατρικό όσο και ως προς το ψυχολογικό σκέλος αντιµετώπισης του καρκίνου, είναι τουλάχιστον ανεπαρκείς. Κατά την άποψή σας, υπάρχουν διαφορές στην αντιμετώπιση της ασθένειας σε σχέση με τα παλιότερα χρόνια καθώς και με χώρες της δυτικής Ευρώπης;

να διαχειριστεί γνωστικά. Εµφανίζονται κατά καιρούς ψήγµατα αισιοδοξίας ότι «κάποτε η επιστήµη θα νικήσει οριστικά τον καρκίνο σε όλες του τις µορφές», αλλά ταυτόχρονα η διαρκής χειροτέρευση των επιδηµιολογικών δεδοµένων καθιστά την πραγµατικότητά του κάτι το ανεξέλεγκτο, που η ατοµική πράξη και σκέψη αδυνατούν να διαχειριστούν πλήρως και αποτελεσµατικά. Τι σχέση αλληλεπίδρασης διαμορφώνει η κοινωνία με τους ασθενείς; Πιστεύετε ότι λειτουργεί ενθαρρυντικά ή αποθαρρυντικά;

Θεµελιώδη οργανωτική αρχή του τρόπου σκέψης των δυτικών κοινωνιών αποτελεί η έννοια της ατοµικής ευθύνης, στην οποία αφενός εδράζεται ολόκληρη η λειτουργία του πολιτικού και δικαιικού µας συστήµατος, αφετέρου όµως η ίδια

αυτή αρχή απολυτοποιούµενη καταλήγει εµπροθέτως προπαγανδιστικά πολλές φορές να ενοχοποιεί τον ασθενή για ό,τι του συνέβη, αθωώνοντας ταυτόχρονα µακροκοινωνικούς παράγοντες που συµβάλλουν στην εξάπλωση της ασθένειας. Υπό αυτή την έννοια η σχέση κοινωνίας-ασθενούς δεν µοιάζει και η πλέον ουσιωδώς συγκροτηµένη ώστε να ενθαρρύνει τον τελευταίο να αντεπεξέλθει.

Ο Γεράσιμος Προδρομίτης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πειραματικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Επιδηµιολογικές έρευνες και έρευνες του πολύ παραγωγικού κλάδου της ψυχολογίας της υγείας και στη χώρα µας µπορούν να δώσουν χρήσιµη γνώση σχετικά. Αυτό που µπορώ να πω είναι πως η αύξηση των κρουσµάτων και η φύση της ασθένειας την καθιστούν κάτι το παράξενα οικείο αλλά και ταυτόχρονα κάτι το οικεία τερατώδες και άκρως απειλητικό. Τόσο ο ασθενής όσο και οι οικείοι του προσάγονται βίαια σε µια κατάσταση αναµέτρησης –τόσο πρακτικά όσο και ψυχολογικά– µε την ανθρωπολογικά θεµελιώδη έννοια του ελέγχου. Τα δίκτυα προστασίας, θεσµικά και ανθρώπινα, έχουν ενώπιόν τους µια από τις πιο ακραίες περιστάσεις αναγκαιότητας διάσωσης της ανθρωποποιηµένης κοινωνίας…

PUBLI

ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ

ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΘΟ ΧΩΡΙΣ ΤΙΣ ΚΛΑΣΙΚΕΣ ΤΟΜΕΣ

Το Metropolitan καλύπτει όλες τις ιατρικές ειδικότητες και διαθέτει όλα τα διαγνωστικά εργαστήρια, εξασφαλίζοντας ολοκληρωμένες συνθήκες νοσηλείας, ιατρικής και νοσηλευτικής παρακολούθησης. Ακολουθώντας αυστηρές διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου, οι διακεκριμένoι ιατροί εκπαιδεύονται συνεχώς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διαθέτει 300 νοσηλευτικές κλίνες, περίπου 1.500 εξειδικευμένους ιατρούς, 800 νοσηλευτές και παραϊατρικό προσωπικό. Ολα τα δωμάτια, από τετράκλινα μέχρι σουίτες, έχουν θέα στη θάλασσα, ατομική τηλεόραση, πρόσβαση σε δορυφορικά κανάλια, fax και υπολογιστή

καρκίνος του ορθού, του τελικού δηλαδή τµήµατος του εντέρου, είναι µια πολύ συχνή νόσος µε περίπλοκη θεραπεία. Εκτός από την απειλή για τη ζωή που φέρουν όλοι οι καρκίνοι, ο καρκίνος του ορθού συνοδεύεται σε πολλές περιπτώσεις από τον κίνδυνο να χρειαστεί µόνιµη κολοστοµία (παρά φύση έδρα). Η παραδοσιακή χειρουργική θεραπεία περιλαµβάνει πολύωρες επεµβάσεις µε κίνδυνο επιπλοκών, ειδικά για ηλικιωµένους και για ανθρώπους µε άλλα προβλήµατα υγείας. Πολλή ιατρική έρευνα έχει αναλωθεί την τελευταία 20ετία στο πώς θα γίνει λιγότερο επεµβατική και ασφαλέστερη η χειρουργική του καρκίνου του ορθού και πώς θα αποφευχθεί η κολοστοµία. Οι νέες µη επεµβατικές τεχνικές αποσκοπούν στο να αποµακρύνουν την ανάγκη µόνιµης κολοστοµίας και ταυτόχρονα να υποβάλουν τον άρρωστο σε µικρότερες χειρουργικές τοµές, λιγότερο πόνο και ταχύτερη ανάρρωση. Ο συνδυασµός ενδοσκοπικής χειρουργικής µέσω φυσικών στοµίων (NOTES, Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery) και λαπαροσκοπικής χειρουργικής µας προσφέρει κάποιες συναρπαστικές δυνατότητες αφαίρεσης του καρκίνου του ορθού χωρίς κολοστοµία. Αυτές είναι κατά περίπτωση και στάδιο: Επέµβαση TEMS (Transanal Endoscopic Micro Surgery). Είναι αποκλειστικά ενδοσκοπική χειρουργική διά µέσου του πρωκτού, χωρίς χειρουργικές τοµές. Με ειδικό επεµβατικό ενδοσκόπιο και χειρουργικά εργαλεία αφαιρείται ολόκληρος ο όγκος και επισκευάζεται το ορθό. Ο ασθενής πηγαίνει σπίτι την ίδια ή

την επόµενη ηµέρα. Ενδείκνυται για στάδια Τ1 και Τ2 µε αρνητικούς λεµφαδένες. Σε ορισµένες περιπτώσεις συνδυάζεται µε ακτινοθεραπεία και επιτυγχάνεται ίαση στα ίδια ποσοστά µε τις µεγάλες επεµβάσεις. Επέµβαση ELRR (Endoluminal Loco Regional Resection). Παραπλήσια µε την TEMS αλλά µε επιπρόσθετη αφαίρεση των λεµφαδένων της περιοχής. Συνδυάζεται µε ακτινοθεραπεία, µε αποτελέσµατα ίδια µε τις µεγάλες επεµβάσεις. Ενδείκνυται για καρκίνο σταδίου 1-3. Επέµβαση Ta-TME (Transanal Total Mesorectal Excision). Πρόκειται για την τελευταία λέξη της εξέλιξης στη χειρουργική του καρκίνου του ορθού, που εφαρµόζει διπλή προσπέλαση σε περιπτώσεις πολύ χαµηλών όγκων του ορθού οι οποίοι αγγίζουν τους σφιγκτήρες. Γίνεται αφαίρεση ολόκληρου του ορθού, του όγκου και των λεµφαδένων διά µέσου του ορθού (χωρίς χειρουργική τοµή) και ταυτόχρονη λαπαροσκοπική κινητοποίηση του υπόλοιπου παχέος εντέρου για δηµιουργία αναστόµωσης. Με τη µέθοδο αυτή σώζονται οι σφιγκτήρες και αποφεύγεται η κολοστοµία ακόµη και σε πολύ χαµηλούς όγκους, µε πλήρη αφαίρεση των λεµφαδένων. Ενδείκνυται για τη θεραπεία του καρκίνου όλων των σταδίων σε συνδυασµό µε ακτινοθεραπεία και χηµειοθεραπεία. Ολες οι ανωτέρω τεχνικές εφαρµόζονται από το τµήµα που διευθύνει ο Σάββας Παπαγρηγοριάδης, καθηγητής Χειρουργικής του Εντέρου στο King’s College London, όπου η επιβίωση σε περιστατικά καρκίνου του ορθού είναι η υψηλότερη στον κόσµο και ξεπερνά το 80%. Τις ίδιες τεχνικές εφαρµόζει και στο Metropolitan Hospital στην Αθήνα.

Eθνάρχου Μακαρίου 9 & Ελ. Βενιζέλου 1, 185 47 Νέο Φάληρο

210 4809000 www.metropolitan-hospital.gr

Life ΕιδικήΕκδοση

«Ο dr Google είναι ο χειρότερος γιατρός» Η αναζήτηση ιατρικών συμβουλών στο διαδίκτυο μπορεί να αποβεί ακόμη πιο επικίνδυνη και από την ίδια την ασθένεια

νθρωποι που διστάζουν να επισκεφτούν τον γιατρό τους όταν εντοπίσουν προβλήµατα στη λειτουργία του οργανισµού τους προτιµούν να καταφεύγουν σε λύσεις φαινοµενικά πιο ανώδυνες από µια επίσκεψη στον ειδικό. Ετσι πέφτουν στη µεγάλη παγίδα: το ίντερνετ. Εύκολο, γρήγορο, χωρίς πόνο και άµεσο στη διάγνωση. Σωστά; Λάθος! «Τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα όλο και περισσότερος κόσµος χρησιµοποιεί το διαδίκτυο για να εξηγήσει και να αποδώσει σε κάποια ασθένεια συµπτώµατα τα οποία βιώνει. Συνήθως η διαδικασία αυτοδιάγνωσης γίνεται από τον “ασθενή” µέσω µια µηχανής αναζήτησης (dr Google) χρησιµοποιώντας απλώς και µόνο αποσπασµατικά λέξεις-κλειδιά» λέει στο Documento ο Ευάγγελος Λιανός, παθολόγος – ογκολόγος. Ο ασθενής ή ο άνθρωπος που νοµίζει ότι ασθενεί, απλώς αναζητεί στο διαδίκτυο τι µπορεί να σηµαίνει ένα σύµπτωµα. Εδώ ο κίνδυνος είναι διπλός. Αν όντως είναι ασθενής, κινδυνεύει να αντιστοιχίσει τα συµπτώµατά του µε άλλες ασθένειες που πιθανώς ουδεµία σχέση έχουν µε τη δική του. Στη συνέχεια µάλιστα, στις αγνώστου ποιότητας και προελεύσεως σελίδες του διαδικτύου θα βρει και τις θεραπείες, συνήθως από εµπειρίες ανθρώπων που ασθένησαν, βιωµατικού χαρακτήρα. Ετσι µπαίνει σε έναν κυκεώνα παραπληροφόρησης και λανθασµένης αντιµετώπισης. Ο δεύτερος κίνδυνος από την άλλη πλευρά είναι η κυβερνητική υποχονδρία. «Ο όρος κυβερνητική υποχονδρία (Cyberchondria) είναι πια ένας δόκιµος όρος τα τελευταία χρόνια που χρησιµοποιήθηκε πρώτη φορά το 2008 σε µια µελέτη και

ορίστηκε ως η νεύρωση κατά την οποία κάποιος αισθάνεται συνεχώς ότι είναι άρρωστος, µε τη διαφορά ότι στη συγκεκριµένη περίπτωση η νεύρωση προκύπτει ή επιδεινώνεται από οτιδήποτε σχετικό µε την υγεία του διαβάζει στο διαδίκτυο» εξηγεί ο κ. Λιανός και συµπληρώνει «Η µελέτη αυτή έδειξε ότι η χρήση των µηχανών αναζήτησης για κοινά συµπτώµατα προκάλεσε κλιµάκωση της ανησυχίας και του άγχους όσων συµµετείχαν, κατά κύριο λόγο επειδή βρέθηκε δυνητική σχέση τους µε πολύ σοβαρότερες ασθένειες από αυτές που πραγµατικά υπήρχαν». Πέρα από τους καρκινοπαθείς και τους «κατά φαντασία ασθενείς», στην παγίδα των αναζητήσεων σε αµφιβόλου ποιότητας ιστοσελίδες πέφτουν και άνθρωποι του συγγενικού ή φιλικού περιβάλλοντος ανθρώπων που νοσούν. Στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τον άνθρωπό τους ή και να καθησυχάσουν τις αγωνίες τους, συγγενείς και φίλοι αναζητούν κάθε πιθανό τρόπο, καταλήγοντας όµως αρκετές φορές να πιστεύουν σε θαυµατουργές εναλλακτικές θεραπείες, συνωµοσιολογίες και… µαγικά φίλτρα. «Η συζήτηση είναι ο µόνος τρόπος να τους προστατεύσουµε από σελίδες ανώνυµες ή από πηγές ανεπίσηµες που προσφέρουν θαυµατουργές εναλλακτικές θεραπείες (βλέπε µαγειρική σόδα, βότανα κ.λπ.). Εχει γεµίσει το ελληνικό διαδίκτυο µε blogs συνωµοσιολογικού χαρακτήρα που µιλάνε για "κακές φαρµακοβιοµηχανίες που έχουν βρει το φάρµακο του καρκίνου αλλά δεν το δίνουν στους ασθενείς για να πλουτίζουν από τις χηµειοθεραπείες" και για ολιστικές θεραπείες που έχουν σώσει µαγικά χιλιάδες

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

«Ο καρκίνος µου έκανε ένα µεγάλο δώρο» Oταν η Ελευθερία Κούρεντα, αντιπρόεδρος ΔΣ του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού - Αλμα Ζωής, διαγνώστηκε το 2004 με καρκίνο του μαστού ήταν 32 χρόνων. Οπως αναφέρει η ίδια στο Documento: «Στο άκουσμα της λέξης καρκίνος, τη στιγμή της διάγνωσης, ένιωσα σαν να σταματούν τα πάντα γύρω μου. Σαν να συνέβη μια παύση, μια εσωτερική ρωγμή. Είχα να αντιμετωπίσω κάτι που με ξεπερνούσε. Δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά, παρά να παλέψεις. Είναι μονόδρομος. Σαν ένα θαύμα, οι δυνάμεις της ζωής επαναστατούν, ξεσηκώνονται και το παλεύουν». Στις δύσκολες θεραπείες μηνών που ακολούθησαν, οι οποίες έφεραν σοβαρές αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση –άλλες προσωρινές και άλλες μόνιμες–, η κ. Κούρεντα χρειάστηκε στήριξη και βοήθεια από τους γύρω της. «Τίποτα όμως δεν ήταν δεδομένο. Κάποιες σχέσεις (λίγες) χάλασαν και κάποιες άλλες ισχυροποιήθηκαν και ενισχύθηκαν. Ο καρκίνος μου έκανε ένα μεγάλο δώρο. Γιατί η ζωή μετά τον καρκίνο συνεχίστηκε και αυτά τα 13 χρόνια έφεραν πολλές προκλήσεις και αντιξοότητες εξίσου σοβαρές και δύσκολες. Η εμπειρία όμως του καρκίνου υπάρχει για εμένα σαν ένα μέτρο που βάζει τα πράγματα στη θέση τους».

είναι το ποσοστό επιβίωσης ασθενών με καρκίνο του δέρματος

L16

89% Η χρήση των μηχανών αναζήτησης για κοινά συμπτώματα προκαλεί κλιμάκωση της ανησυχίας και του άγχους

κόσµο. Ο τροµερός κίνδυνος είναι να εγκαταλείψουν τις καθιερωµένες θεραπείες και να αναζητούν το µαγικό φίλτρο που θα τους σώσει» παρατηρεί ο κ. Λιανός. Ποιος είναι λοιπόν ο τρόπος να αντιµετωπιστούν τέτοια φαινόµενα; Η συζήτηση µε τον γιατρό και η επιστηµονική καθοδήγηση. «Ο µόνος τρόπος να προστατεύσεις αυτούς τους ανθρώπους είναι να τους ακούσεις σοβαρά και να τους καθοδηγήσεις να ψάχνουν πληροφορίες σε συγκεκριµένες, εγκεκριµένες επιστηµονικά ιστοσελίδες ιατρικών ογκολογικών εταιρειών ή πανεπιστηµιακών νοσοκοµείων. Οπως χαρακτηριστικά λέω στους ασθενείς: "Μην εµπιστεύεστε blogs που παρουσιάζουν θεραπείες για τον καρκίνο και στην επόµενη ενότητα µιλάνε για εξωγήινους που ζουν ανάµεσά µας"».

L18

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 | Documento

«Σηµαντική βοήθεια η παρηγορητική φροντίδα» Μπορεί να μη θεραπεύει, αλλά βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους

α οφέλη της παρηγορητικής ή παρηγορικής φροντίδας η οποία ενδείκνυται στις περιπτώσεις ασθενών που βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο καρκίνου ή άλλων ασθενειών ανέλυσε στο Documento η Νικολέτα Μπερναλή, πρόεδρος του παραρτήµατος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας στη Θήβα και µέλος του ∆Σ της ΠΑΡΗΣΥΑ, της ελληνικής εταιρείας θεραπείας πόνου και παρηγορικής φροντίδας. «Η παρηγορική φροντίδα δεν προσπαθεί να θεραπεύσει την ασθένεια, αλλά είναι µια προσέγγιση που βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους που αντιµετωπίζουν νοσήµατα απειλητικά για τη ζωή µέσω της πρόληψης και ανακούφισης του “υποφέρειν”, της πρόωρης διάγνωσης, της αξιολόγησης και αντιµετώπισης του πόνου, καθώς και των άλλων σωµατικών, ψυχολογικών και πνευµατικών συµπτωµάτων». «Η παρηγορική φροντίδα που µπορεί να βοηθήσει ώστε ο ασθενής να έχει την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής για µήνες ή και χρόνια είναι διεπιστηµονική στην προσέγγισή της και περιλαµβάνει τους ασθενείς, την οικογένεια και την κοινότητα σε κάθε πεδίο δράσης της. Η θεραπευτική προσέγγιση είναι φαρµακευτική και µη φαρµακευτική. Υπό µια έννοια λοιπόν, η παρηγορική φροντίδα προσφέρει την πλέον θεµελιώδη φροντίδα, που είναι η κάλυψη των αναγκών του ασθενούς οπουδήποτε αυτός/ή αντιµετωπίζεται (κατ’ οίκον, νοσοκοµεία, άλλες δοµές)». «Ολες οι οµάδες που ασχολούνται µε αυτού του είδους τη φροντίδα συνθέτουν ένα πολυδύναµο επιστηµονικό δίκτυο που αποτελείται από γιατρούς, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, κληρικούς, φροντιστές, εθελοντές και το οποίο υποστηρίζει την οικογένεια καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου και πολλές φορές, όταν χρειάζεται, και µετά την απώλεια του ασθενούς». «Μπορεί στην Ελλάδα η παρηγορική φροντίδα να µην είναι ιδιαιτέρως προβεβληµένη, εντούτοις, σύµφωνα µε ευρωπαϊκές και παγκόσµιες µελέτες, έχει αποδειχθεί σηµαντική βοήθεια ώστε ο ασθενής και η οικογένεια να έχουν υποστήριξη όταν αρχίζουν οι βασανιστικοί πόνοι και οι παρενέργειες από τη θεραπεία ή την ίδια τη νόσο».

99%

Η παρηγορική φροντίδα προσφέρει την πλέον θεμελιώδη φροντίδα, που είναι η κάλυψη των αναγκών του ασθενούς

το ποσοστό επιβίωσης από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά το πρώτο στάδιο εμφάνισής του

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

«∆ίνω έµφαση σε όσα µε ευχαριστούν πραγµατικά» Ο Γιάννης Μανωλαράκης στα 24 του διαγνώστηκε με λέμφωμα Hodgkin. «Δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτό τον τύπο καρκίνου. Τις πρώτες ημέρες ήμουν ράκος και προσπαθούσα να επεξεργαστώ αυτό που είχε συμβεί. Μετά από συζήτηση με τον γιατρό μου, αποφάσισα ότι η ζωή δεν μπορεί να είναι μίζερη, είτε μένουν δύο ημέρες, είτε 100 χρόνια. Πήρα

δύναμη να το παλέψω και άρχισα τις χημειοθεραπείες. Eνιωθα πολύ δυνατός. Hθελα να κάνω ό,τι χρειαζόταν για να το ξεπεράσω». Οι χημειοθεραπείες κράτησαν έξι μήνες και κατά τη διάρκειά τους η ψυχολογία του έπεφτε. «Στην αρχή είχα αποφασίσει να μην πάω σε ψυχολόγο. “Αν θες πήγαινε εσύ, εγώ δεν θέλω” είπα στον γιατρό μου. Αργότερα μόνος μου άλλαξα

γνώμη και άρχισα να επισκέπτομαι την ψυχολόγο με την οποία συνεργαζόταν το νοσοκομείο. Με βοήθησε». Πλέον, έχοντας ξεπεράσει τον καρκίνο λέει: «Καταλαβαίνεις τι έχει αξία και τι όχι. Αλλάζει ο τρόπος που αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο. Δίνω έμφαση σε όσα με ευχαριστούν πραγματικά στην καθημερινότητά μου, όπως ο αθλητισμός».