γεωργία Documento | Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017
συμβολαιακή
Ειδική έκδοση
Ο αγρότης γίνεται επιχειρηματίας
Η
συµβολαιακή γεωργία είναι µια από τις σηµαντικότερες τάσεις της σύγχρονης αγροτικής παραγωγής σε παγκόσµιο επίπεδο, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ραγδαία και στην Ελλάδα, ειδικά σε καλλιέργειες για τις οποίες υπάρχει η αντίστοιχη µεταποιητική βιοµηχανία. Στη διεθνή ορολογία είναι γνωστή ως contract farming ή contractual agriculture. Η συµβολαιακή γεωργία προέκυψε εξαιτίας δύο κυρίως παραγόντων. Αφενός της ανάγκης των παραγωγών να µπορούν να διασφαλίσουν ένα εγγυηµένο εισόδηµα και αφετέρου της επιθυµίας των αγροτικών βιοµηχανιών να έχουν εγγυηµένη πρόσβαση σε προϊόντα διασφαλισµένης ποιότητας και ποσότητας. Η συµβολαιακή γεωργία αποτελεί στην ουσία µια συµφωνία µεταξύ δύο πλευρών. Από τη µια οι παραγωγοί και από την άλλη οι επιχειρήσεις ή ακόµη και κρατικοί φορείς ή ιδιωτικοί οργανισµοί. Σκοπός της συµφωνίας είναι η παραγωγή αγροτικών προϊόντων συγκεκριµένης ποσότητας και ποιότητας από τον έναν συµβαλλόµενο και η πώλησή τους στον άλλο σε τιµή που έχει καθοριστεί εξαρχής. Η µείωση της αγροτικής παραγωγής τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και η αύξηση στις τιµές των πρώτων υλών ώθησαν µεγάλες βιοµηχανίες να στραφούν σε απευθείας συνεργασίες µε αγρότες µέσω της συµβολαιακής γεωργίας. Η τελευταία φαίνεται πως όχι µόνο διαθέτει µέλλον στη χώρα µας, αλλά παράλληλα δηµιουργεί και υπεραξίες τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τις επιχειρήσεις.
Επιμέλεια Ξανθή Γούναρη | Κείμενα Βαγγέλης Τριάντης, Βασίλης Ανδριανόπουλος
2
Doc Αφιέρωμα
Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017 | Documento
Τα οφέλη για παραγωγούς και επιχειρήσεις
Νέα εποχή για τον αγροτοβιομηχανικό τομέα Η ραγδαία ανάπτυξη της συμβολαιακής γεωργίας σηματοδοτεί μία νέα εποχή για τον αγροτοβιομηχανικό τομέα. Μέσω αυτής δημιουργούνται τα θεμέλια για έναν πιο παραγωγικό και ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα, προσαρμοσμένο στις διεθνείς εξελίξεις. Επίσης, τα προϊόντα που παράγονται είναι πιστοποιημένα, ενώ επιβάλλεται η τυποποίησή τους σε επίπεδο εκμετάλλευσης. Επιπλέον περιορίζεται σημαντικά ο ρόλος των μεσαζόντων στη διάθεση των προϊόντων, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών των προϊόντων δίχως να παρέχεται κανένα όφελος στον παραγωγό. Οι παραγωγοί μαθαίνουν επίσης να προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς. Γνωρίζουν δηλαδή τι πρέπει να παράγουν, αφουγκραζόμενοι τη λειτουργία της αγοράς ερχόμενοι σε επαφή οι ίδιοι με τις επιχειρήσεις και όχι μέσω της λογικής των κρατικών ή κοινοτικών επιδοτήσεων. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι παραγωγοί να στοχεύουν συνεχώς στην επίτευξη όσο το δυνατόν περισσότερο ποιοτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα να γίνονται τα προϊόντα τους περισσότερο ανταγωνιστικά.
Ι
διαίτερα σηµαντικά είναι τα πλεονεκτήµατα και τα οφέλη της συµβολαιακής γεωργίας τόσο για τους αγρότες όσο και για τις επιχειρήσεις που επιλέγουν τη συνεργασία στο πρόγραµµα, ενώ παράλληλα η ραγδαία ανάπτυξή της τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα σηµατοδοτεί µια νέα εποχή για τον αγροτοβιοµηχανικό τοµέα. Πρόκειται ουσιαστικά για µια µετάβαση από το παλαιό στο καινούργιο, προσαρµοσµένο στις διεθνείς τάσεις της εποχής. Ο αγρότης από παραγωγός µε βάση τις κρατικές και κοινοτικές επιδοτήσεις µετατρέπεται σε επιχειρηµατία, ο οποίος λειτουργεί µε βάση τις τάσεις της αγοράς. Οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους ενισχύουν τον εξαγωγικό τους προσανατολισµό, ενώ παράλληλα τίθενται τα θεµέλια για τη δηµιουργία ανταγωνιστικού πρωτογενούς τοµέα, µε ιδιαίτερα επωφελείς συνέπειες στην ποιότητα των γεωργικών προϊόντων. Ο παραγωγός µετατρέπεται ουσιαστικά σε επιχειρηµατία, ενώ παράλληλα εξαλείφονται όλα τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν όσοι ασχολούνται µε τον πρωτογενή τοµέα στη χώρα µας. Προγραμματισμός Συγκεκριµένα, παρέχεται η δυνατότητα στον παραγωγό να πραγµατοποιήσει µακροχρόνιο σχεδιασµό της παραγωγής του, ενώ παράλληλα µέσω πιστώσεων που του παρέχονται µπορεί να προχωρά στην αγορά των απαραίτητων γεωργικών εφοδίων. Ο αγρότης γνωρίζει προτού ακόµη καλλιεργήσει το χωράφι του σε ποιες τιµές θα πουλήσει το προϊόν του, καθώς επίσης και την ποσότητα της σοδειάς του που θα απορροφηθεί. Ο παραγωγός προσαρµόζεται στη νέα εποχή, όπου το κυρίαρχο στοιχείο είναι η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που παράγει και όχι η επιδότηση που δικαιούται, όπως συνέβαινε κατά το παρελθόν. Οπως ακριβώς ο επιχειρηµατίας εξασφαλίζει κεφάλαιο κίνησης για την επιχείρησή του, έτσι και ο αγρότης εξασφαλίζει το ανάλογο κεφάλαιο κίνησης για τη δική του επιχείρηση µέσω της συµµετοχής του σε προγράµµατα συµβολαιακής γεωργίας. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο παραγωγός γνωρίζει εκ των προτέρων ότι η σοδειά του θα απορροφηθεί σε συγκεκριµένες τιµές και σε συγκεκριµένο χρόνο έχει ως αποτέλεσµα να µπορεί να προχωρήσει σε µακροχρόνιο σχεδιασµό και ορθό προγραµµατισµό. Να εκπονήσει δηλαδή το δικό του project plan µε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα και στόχους αλλά και µε εξασφαλισµέ-
Ο αγρότης γνωρίζει από πριν σε ποιες τιμές θα πουλήσει το προϊόν του, καθώς επίσης και την ποσότητα της σοδειάς που θα απορροφηθεί
νη ρευστότητα µέσω του τραπεζικού συστήµατος. Κάτι το οποίο µέχρι και πριν από τη ραγδαία ανάπτυξη της συµβολαιακής γεωργίας στη χώρα µας ήταν άγνωστο για τους παραγωγούς. Εξασφάλιση ρευστότητας Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα σηµαντικά είναι τα οφέλη και για τις επιχειρήσεις που επιλέγουν τη συνεργασία στο πρόγραµµα συµβολαιακής γεωργίας. Καταρχάς οι επιχειρήσεις µπορούν να εξασφαλίζουν τη ρευστότητα που απαιτείται προκειµένου να αποκτήσουν την πρώτη ύλη που χρειάζονται. Επιπλέον, το γεγονός ότι έρχονται απευθείας σε επαφή µε τον παραγωγό τους παρέχει
τη δυνατότητα να έχουν καλύτερο έλεγχο της ποιότητας της πρώτης ύλης που αγοράζουν, όπως επίσης και καλύτερες τιµές. Επίσης, µέσω της συµβολαιακής γεωργίας οι επιχειρήσεις µπορούν να προγραµµατίζουν µε ακρίβεια την πληρωµή της παραγωγής που χρειάζονται, ενώ παράλληλα απελευθερώνουν ρευστότητα για την κάλυψη άλλων αναγκών, όπως για παράδειγµα η χρηµατοδότηση επενδυτικών σχεδίων. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις µπορούν να είναι συνεπείς στις συµφωνίες που κάνουν µε τους πελάτες τους για τη µεταπώληση προϊόντων, καθώς µέσω της συµβολαιακής γεωργίας εξασφαλίζεται η απορρό-
φηση της παραγωγής προτού καν παραχθεί. Αυτό σηµαίνει ότι ενισχύεται και ο εξαγωγικός τους προσανατολισµός, ο οποίος αποτελεί ζητούµενο για τις ελληνικές επιχειρήσεις και την ελληνική οικονοµία. Παρότι τα πλεονεκτήµατα της συµβολαιακής γεωργίας για τους παραγωγούς είναι αδιαµφισβήτητα, διεθνώς αναφέρονται και ορισµένες επιφυλάξεις, όπως η έλλειψη επιλογής, η ανισοµερής κατανοµή του ρίσκου και το ότι είναι ευάλωτοι σε πιθανή καιροσκοπική συµπεριφορά. Από την άλλη, για την επιχείρηση τα ενδεχόµενα προβλήµατα αφορούν επίσης τη δέσµευση/εξάρτηση που έχει µε τους συγκεκριµένους παραγωγούς.
Doc Αφιέρωμα
Documento | Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017
Ο Ελληνας αγρότης ακολουθεί τον δρόμο της ανάπτυξης
ευρώ έναντι 2 δισ. ευρώ στην αρχή της οικονοµικής κρίσης. ∆εν είναι τυχαίο ότι περίπου το 1/3 των άµεσων επενδύσεων στη χώρα κατευθύνεται στον αγροδιατροφικό τοµέα. Σε αυτή την κρίσιµη συγκυρία καθίσταται αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε η συµµετοχή του αγροδιατροφικού τοµέα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας. Οι 80.000 εργαζόµενοι στις 14.500 επιχειρήσεις της εγχώριας βιοµηχανίας τροφίµων – ποτών – καπνού, µε τζίρο κοντά 12 δισ. ευρώ, παράγουν αξία που ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι 709.500 γεωργικές εκµεταλλεύσεις παράγουν αξία που αγγίζει τα 6 δισ. ευρώ. Ο αγροδιατροφικός τοµέας αποτελεί την κεντρική επιλογή της Τράπεζας Πειραιώς, καθώς µέληµά της είναι η συµβολή της στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας. Η Τράπεζα Πειραιώς άλλαξε τα δεδοµένα στον αγροδιατροφικό τοµέα όταν το 2013 υλοποίησε το Πρόγραµµα Συµβολαιακής Γεωργίας, το οποίο συµπληρώθηκε από τη συµβολαιακή κτηνοτροφία και πρόσφατα από τη συµβολαιακή αλιεία. Μέχρι σήµερα έχουν ενταχθεί περισσότεροι από 22.000 παραγωγοί από όλη τη χώρα και περισσότερες από 250 επιχειρήσεις και αγροτικοί συνεταιρισµοί, που επωφελήθηκαν µε χρηµατοδοτήσεις άνω των 700 εκατ. ευρώ. Η αξία των εξαγωγών των επιχειρήσεων που έχουν ενταχθεί στη συµβολαιακή ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ, µε περισσότερα από 50 προϊόντα που ταξιδεύουν σε 75 χώρες, εισφέροντας πολύτιµο συνάλλαγµα στην Ελλάδα. Η συµβολαιακή γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία αποδεικνύεται το στήριγµα του αγρότη/αλιέα αλλά και της επιχείρησης/συνεταιρισµού. Μέσω του προγράµµατος της συµβολαιακής, µε βάση το συµβόλαιο που συνάπτεται µεταξύ των δύο µερών εξασφαλίζεται πέραν της χρηµατοδότησής τους η πώληση αλλά και έγκαιρη πληρωµή των προϊόντων των αγροτών/αλιέων που συµµετέχουν σε αυτό. Η χρηµατοδότηση των αγροτών, των οµάδων και των οργανώσεων παραγωγών, των συνεταιρισµών και των επιχειρήσεων από την Τράπεζα Πειραιώς αποσκοπεί στην παραγωγή ποιοτικών, ανταγωνιστικών προϊόντων. Προϊόντα µε σύγχρονες προδιαγραφές, καινοτόµα, αναγνωρίσιµα τόσο στην εθνική όσο και στη διεθνή αγορά.
Ολο και περισσότεροι παραγωγοί εντάσσονται στα προγράμματα συμβολαιακής
Ο
ι περίπου 720.000 γεωργικές εκµεταλλεύσεις που απλώνονται από τη Θράκη µέχρι την Κρήτη τροφοδοτούν 15.000 επιχειρήσεις και απασχολούν 1,3 εκατοµµύριο εργαζοµένους. Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) αποκαλύπτουν τη σπουδαιότητα του αγροδιατροφικού τοµέα, η συµµετοχή του οποίου στην οικονοµία υπερβαίνει το 3% του ελληνικού ΑΕΠ, ακόµη και σήµερα που τα συγκριτικά πλεονεκτήµατά του δεν έχουν αξιοποιηθεί πλήρως. Ενδεικτικό της δυναµικής και των προοπτικών του τοµέα είναι ότι η αξία των εξαγωγών αγροτικών και µεταποιηµένων αγροτικών προϊόντων αυξήθηκε την τελευταία πενταετία κατά περίπου 25%, αγγίζοντας τα 5,7 δισ. ευρώ. Τα προϊόντα που παράγονται στην ελληνική γη καλύπτουν πάνω από το 21% των εξαγωγών της χώρας, δίνοντας ανάσα στο εµπορικό έλλειµµα των αγροτικών προϊόντων, το οποίο περιορίζουν λίγο πάνω από 0,5 δισ.
3
1,5
δισ. ευρώ η αξία των εξαγωγών των επιχειρήσεων που έχουν ενταχθεί στη συμβολαιακή
50 προϊόντα ταξιδεύουν σε 75 χώρες σε όλο τον κόσμο
22.000
παραγωγοί και 250 επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί επωφελήθηκαν με χρηματοδοτήσεις άνω των 700 εκατ. ευρώ
Πώς λειτουργεί η συμβολαιακή Ο γεωργός/κτηνοτρόφος/αλιέας συνάπτει συμφωνία με την επιχείρηση/συνεταιρισμό όπου θα παραδώσει το προϊόν. Στη συμβολαιακή η πόρτα είναι ανοιχτή για όλα τα αγροτικά προϊόντα. Η τράπεζα παρέχει ρευστό στον αγρότη/αλιέα μέσω της Κάρτας Συμβολαιακής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας αλλά και της Συμβολαιακής Αλιείας, με την οποία αγοράζει σπόρους, φάρμακα, λιπάσματα, ζωοτροφές, αλιευτικά εργαλεία, πληρώνει το πετρέλαιο
στο βενζινάδικο, τη συντήρηση των αλιευτικών σκαφών, τις ασφαλιστικές εισφορές σε ΕΛΓΑ και ΟΓΑ, τους λογαριασμούς της ΔΕΗ για αγροτική χρήση, το αγροτικό νερό, την έκδοση εργοσήμου για την πληρωμή εργατών γης και άλλα έξοδα της εκμετάλλευσής του. Για την επιχείρηση η τράπεζα εγκρίνει κεφάλαιο κίνησης το οποίο είναι διαθέσιμο μόνο όταν έρχεται ο χρόνος εξόφλησης των παραγωγών και το οποίο
χρησιμοποιεί αποκλειστικά για την πληρωμή των προϊόντων που της παραδίδουν. Η επιχείρηση/ συνεταιρισμός διατηρεί σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως εξασφάλιση ρευστότητας ώστε να συνεχίσει να απορροφά την καλής ποιότητας πρώτη ύλη και να αναπτύσσει, εφόσον το επιθυμεί, και εξαγωγική δραστηριότητα. Με τις εστιασμένες χρηματοδοτήσεις τούς παρέχεται η δυνατότητα αξιοποίησης δικών τους πόρων για την προαγωγή επενδυτικών σχεδίων και λοιπών
εταιρικών σκοπών. Για την Τράπεζα Πειραιώς έχει ήδη ξεκινήσει η επόμενη μέρα, καθώς αναπτύσσεται το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Αγροεφοδίων, το οποίο αφορά τη χρηματοδότηση των καταστημάτων γεωργικών εφοδίων και των συνεταιρισμών που εμπορεύονται γεωργικά εφόδια. Στόχος είναι οι αγρότες να επωφεληθούν από προνομιακή τιμολόγηση κατά την αγορά των αγροτικών εφοδίων, αφού πληρώνουν τοις μετρητοίς.
Επιπλέον, η Συμβολαιακή Τραπεζική Ξενοδοχείων είναι το άλλο μεγάλο πρόγραμμα της Τράπεζας Πειραιώς. Με σκοπό τη διευκόλυνση της διάθεσης και προβολής των προϊόντων του αγροδιατροφικού κλάδου χρηματοδοτεί ξενοδοχειακές μονάδες για να προμηθευτούν επώνυμα πιστοποιημένα προϊόντα από επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς ενταγμένους στο Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.
4
Doc Αφιέρωμα
Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017 | Documento
Υπάρχει μέλλον στον αγροτικό τομέα, αλλά δεν έρχεται μόνο του… Του Βαγγέλη Αποστόλου
Ο Βαγγέλης Αποστόλου είναι υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Η
συµβολαιακή παραγωγή, είτε στον τοµέα της γεωργίας είτε στον τοµέα της κτηνοτροφίας, είναι η χαρακτηριστική περίπτωση όπου κερδίζουν όλοι οι εµπλεκόµενοι: παραγωγοί, µεταποιητές, εµπορικές επιχειρήσεις. Ειδικά όµως για τους αγρότες, σε µια περίοδο που υπάρχει σοβαρό έλλειµµα ρευστότητας, η ένταξή τους σε κάποιο σχήµα συµβολαιακής παραγωγής έχει µεγάλα οφέλη. Εξασφαλίζει καταρχάς την αναγκαία ρευστότητα ώστε όχι µόνο να συνεχίσουν να παράγουν, αλλά µέσα από καλύτερο προγραµµατισµό των απαιτούµενων εισροών τους να επιτύχουν καλύτερες τιµές, βελτίωση των όρων παραγωγής και τελικά να έχουν καλύτερη ποιότητα στο παραγόµενο προϊόν. ∆υναµώνει επίσης τη θέση τους, ειδικά στη χώρα µας όπου δυστυχώς οι συλλογικές µορφές επαγγελµατικής οργάνωσης των αγροτών δεν έχουν τον ρόλο που τους αξίζει, καθώς µε τη συµβολαιακή γε-
ωργία ο αγρότης δεν είναι έρµαιο των διαθέσεων και των πιέσεων της αγοράς. Η συµβολαιακή γεωργία αποµακρύνει την αβεβαιότητα της πώλησης της παραγωγής, αφού ο αγρότης γνωρίζει, µε βάση τη συµφωνία που έχει συνάψει, ότι η παραγωγή του θα διατεθεί χωρίς προβλήµατα. Αποµακρύνει επίσης την αβεβαιότητα της πληρωµής αλλά και της τιµής στην οποία θα πουληθεί η παραγωγή. Πολύ σηµαντική είναι όµως η συµβολή της συµβολαιακής γεωργίας στην ποιότητα των αγροτικών προϊόντων, η οποία αποτελεί κυριολεκτικά το άλφα και το ωµέγα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής. Είναι γνωστό ότι η χώρα µας λόγω δοµικών ιδιαιτεροτήτων δεν µπορεί να ανταγωνιστεί µε κριτήριο τη φθηνή παραγωγή τις χώρες που διαθέτουν µεγάλες εκτάσεις και εντατικής µορφής αγροτικές εκµεταλλεύσεις. Αντίθετα µπορεί να αξιοποιήσει τις ιδιαιτερότητές της, το κλίµα και τη γεωγραφική της θέση για την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων
Η συμβολαιακή γεωργία απομακρύνει την αβεβαιότητα της πώλησης της παραγωγής, αφού ο αγρότης γνωρίζει, με βάση τη συμφωνία που έχει συνάψει, ότι η παραγωγή του θα διατεθεί χωρίς προβλήματα
Οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες ένταξης στο πρόγραμμα Το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας υποστηρίζει τη συνεργασία πα-
ραγωγών και επιχειρήσεων εµπορίας, µεταποίησης και διάθεσης της αγροτικής παραγωγής. Η τράπεζα ουσιαστικά συνάπτει δανειακή σχέση τόσο µε τον αγοραστή του προϊόντος φυτικής ή ζωικής παραγωγής όσο και µε τους παραγωγούς που έχουν συνάψει ή θα συνάψουν συµβόλαιο µε τον αγοραστή. Στην πρώτη περίπτωση η τράπεζα εγκρίνει κεφάλαιο κίνησης για την εξόφληση της παραληφθείσας πρώτης ύλης από τους παραγωγούς. Σε ό,τι αφορά τους παραγωγούς, χορηγείται πίστωση για αναλήψεις-αγορές µε χρήση της κάρτας Συµβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας. Επίσης το πρόγραµµα περιλαµβάνει την υπογραφή συµβάσεων συνεργασίας µε επιχειρήσεις αγροεφοδίων, γεωπόνων και πρατήριων καυσίµων για την τοποθέτηση POS, ώστε να µπορούν να γίνονται αγορές µέσω της κάρτας Συµβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας. Ειδικότερα, παρέχεται πίστωση για µια σειρά από δραστηριότητες, όπως για παράδειγµα η αγορά γεωργικών εφοδίων µε χρήση της κάρτας µέσω POS τοποθετηµένων σε συνεργαζόµενα µε την τρά-
τα οποία είναι περιζήτητα στις διεθνείς αγορές. Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, το οποίο βρίσκεται σε φάση υλοποίησης, είναι ένα πολύτιµο εργαλείο για να στηριχθούν οι αγρότες (και ειδικά οι νέοι), να βελτιώσουν τις εκµεταλλεύσεις τους, να προσανατολιστούν στην ποιοτική παραγωγή, να µετέλθουν σύγχρονων µορφών παραγωγής αλλά και διακίνησης των προϊόντων τους, όπως είναι η συµβολαιακή γεωργία. Είναι σηµαντικό επίσης να αξιοποιήσουν οι αγρότες µας τις δυνατότητες που τους δίνει η θέσπιση της κάρτας του αγρότη, ενός χρηµατοδοτικού µέσου που ταιριάζει απολύτως στη συµβολαιακή παραγωγή. Σε πείσµα όσων µονίµως κινδυνολογούν, ο αγροτικός τοµέας στη χώρα µας έχει δείξει αξιοθαύµαστη αντοχή, όπως αποδεικνύουν όλοι οι δείκτες για το αγροτικό εισόδηµα και τις εξαγωγές. Υπάρχει µέλλον στον αγροτικό τοµέα, αλλά το µέλλον δεν έρχεται µόνο του… Πρέπει να δουλεύουµε συντονισµένα, µε σχέδιο, όραµα και σκληρή δουλειά.
πεζα καταστήµατα αγροεφοδίων, η κάλυψη του εργατικού κόστους µε την αγορά εργοσήµου, η εξόφληση ασφαλιστικών εισφορών ΟΓΑ και ΕΛΓΑ, η πληρωµή ασφαλίστρων στην Αγροτική ΑΕΕΓΑ και τη Συνεταιριστική Ασφαλιστική κ.λπ. Ιδιαίτερα σηµαντικό είναι το γεγονός ότι τα χρήµατα για την κάλυψη του κόστους παραγωγής είναι στη διάθεση του παραγωγού την περίοδο που πραγµατικά τα έχει ανάγκη, ούτως ώστε να εξασφαλίζει τις καλύτερες δυνατές τιµές στις αγορές που πραγµατοποιεί. Αλλωστε µε το να αγοράζει τοις µετρητοίς ο παραγωγός µειώνει το κόστος της παραγωγής του και καθιστά τα προϊόντα του πιο ανταγωνιστικά. Αξιοσηµείωτο επίσης είναι το γεγονός ότι για τη χρηµατοδότηση δεν απαιτούνται υποθήκες στην αγροτική γη ή σε άλλα περιουσιακά στοιχεία του παραγωγού, ενώ παράλληλα ο παραγωγός γνωρίζει µε βάση τη συµφωνία που έχει υπογράψει µε την επιχείρηση ότι η παραγωγή του θα διατεθεί δίχως προβλήµατα. Να σηµειωθεί ότι ο παραγωγός είναι επίσης σε θέση να γνωρίζει εγκαίρως το εύρος της τιµής στην οποία θα πουλήσει την παραγωγή του, καθώς αναφέρεται στο συµφωνητικό που έχει υπογράψει µε την επιχείρηση στην οποία θα παραδώσει τη σοδειά του. Επιπλέον, µε το που παραδίδεται η σοδειά ο παραγωγός πληρώνεται το 100% της αξίας που παραδίδει, καθώς ενεργοποιείται το εγκεκριµένο από πριν κεφάλαιο κίνησης της µεταποιητικής επιχείρησης.
6
Doc Αφιέρωμα
Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017 | Documento
Οι πιο… πρόσφοροι τομείς για ένταξη στο πρόγραμμα Παραγωγοί που έχουν ενταχθεί σε προγράμματα μιλούν για τα οφέλη της συμμετοχής τους
Χ
ιλιάδες παραγωγοί, κτηνοτρόφοι, επιχειρήσεις και αγροτικοί συνεταιρισµοί συµµετέχουν στο πρόγραµµα συµβολαιακής γεωργίας και κτηνοτροφίας για ευρεία γκάµα προϊόντων, όπως καπνός, λαχανικά, φρούτα, βιοµηχανική ντοµάτα, γάλα, κριθάρι, σιτηρά, βότανα και πατάτα. Η συµβολαιακή γεωργία και κτηνοτροφία δείχνει να ενισχύουν ιδιαίτερα τη συνολική παραγωγή των προϊόντων αυτών από άποψη τόσο ποιότητας όσο και ποσότητας. Τα µηνύµατα µάλιστα που έρχονται από τις διάφορες περιοχές της Ελλάδας είναι πολύ ενθαρρυντικά για όσους συµµετέχουν στα προγράµµατα αυτά.
Λαχανικά & φρούτα
Ιδιαίτερα ισχυρή αποδεικνύεται η παραγωγή λαχανικών και φρούτων στη χώρα. Σύµφωνα µε στοιχεία της Πανελλήνιας Συνοµοσπονδίας Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισµών (ΠΑΣΕΓΕΣ) για το 2015, η αυτάρκεια της φυτικής παραγωγής της χώρας κυµάνθηκε κατά µέσο όρο σε ποσοστό 96%, ενώ σε κάποια προϊόντα ανέβηκε σε δυσθεώρητα ύψη, όπως στην περίπτωση της σταφίδας (274,8%) και των πορτοκαλιών (190,55%). Στα φρούτα, ο µέσος όρος της αυτάρκειας ανήλθε σε 123,56%. Κάθε χρόνο στην ελληνική γη καλλιεργούνται περισσότεροι από 4,5 εκατ. τόνοι φρούτα και 3 εκατ. τόνοι λαχανικά. Από αυτά το 55% των φρούτων και το 60% των λαχανικών τροφοδοτούν την ελληνική αγορά, ενώ η µεταποίηση απορροφά το 15% των φρούτων και το 25% των λαχανικών. Μάλιστα, λόγω της υψηλής ποιότητάς τους, είναι στις πρώτες προτιµήσεις των Ευρωπαίων καταναλωτών, µε αποτέλεσµα οι εξαγωγές ελληνικών λαχανικών να αυξηθούν το 2014 κατά 8,1% σε όγκο και φρούτων κατά 7,8%. Συνολικά κάθε χρόνο εξάγονται περίπου 150.000 τόνοι λαχανικά και πάνω από 1.000.000 τόνοι φρούτα, κυρίως σε ευρωπαϊκές χώρες. Τα βερίκοκα, τα κεράσια και τα ροδάκινα βρίσκονται στη λίστα µε τα είκοσι κορυφαία εξαγώγιµα προϊόντα της χώρας. Η συµβολαιακή γεωργία στην παραγωγή των λαχανικών –όπου πρωτοπόρος στον τοµέα είναι η εταιρεία Μπάρµπα Στάθης, που εφαρµόζει ένα σύστηµα αγροτικής διαχείρισης– ευνοεί ακόµη περισσότερο τις συνθήκες. Στο πρόγραµµα της Τράπεζας Πειραιώς που έχει ξεκινήσει από το 2013 συµµετέχουν περισσότεροι από 22 χιλιάδες παρα-
γωγοί και άνω των 250 επιχειρήσεων και αγροτικών συνεταιρισµών, οι οποίοι έχουν επωφεληθεί µε χρηµατοδοτήσεις που ξεπερνούν τα 700 εκατ. ευρώ.
Καπνός
Η καλλιέργεια του καπνού αποτελεί διαχρονικά έναν από τους νευραλγικότερους τοµείς της αγροτικής παραγωγής της χώρας. Στην Ελλάδα η καλλιέργεια καπνού εισήχθη στις αρχές του 17ου αιώνα στην κοιλάδα του Αξιού και την Ξάνθη και αργότερα επεκτάθηκε σε όλη τη Μακεδονία και τη Θράκη. Στη χώρα µας ευδοκιµεί η παραγωγή των λεγόµενων «ανατολικών καπνών», τα οποία διαφέρουν φυτοτεχνικά αλλά και τεχνολογικά από τα «αµερικανικά καπνά», που αποτελούν το µεγαλύτερο µέρος της παγκόσµιας καπνικής παραγωγής. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκε µείωση στην παραγωγή καπνού στην Ελλάδα, που εν πολλοίς οφείλεται και στην ανάγκη ύπαρξης πολλών αγροτών, ακόµη και σε µικρές εκτάσεις, προκειµένου να συλλέγεται ο καπνός. Πλέον, και µε τη συµβολαιακή γεωργία που αφορά χιλιάδες καπνεργάτες της χώρας, αυτό φαίνεται να αλλάζει, αφού υπολογίζεται ότι στην καπνική παραγωγή απασχολούνται στις µέρες µας περίπου 30 χιλιάδες καπνοκαλλιεργητές και εργάτες του κλάδου. Η συµβολαιακή γεωργία στην καπνοκαλλιέργεια ξεκίνησε στην Ελλάδα το 1990. Τον µεγαλύτερο όγκο της παρα-
γωγής ανατολικών καπνών στη χώρα τον αγοράζει η εταιρεία Παπαστράτος και η µητρική της. Το 2013 η Παπαστράτος υπέγραψε συµφωνία συνεργασίας µε την κυβέρνηση για την αγορά ποσοτήτων ανατολικού καπνού αυξηµένων κατά 20% σε σχέση µε την προηγούµενη τριετία. Ετσι, το 50% της παραγωγής ανατολικών καπνών της χώρας απορροφάται από την εταιρεία, που τροφοδοτεί τα 15 εργοστάσιά της ανά τον κόσµο.
Κριθάρι
Στην Ελλάδα το κριθάρι θεωρείται η δεύτερη σηµαντικότερη καλλιέργεια χειµερινών σιτηρών, αφού υπολογίζεται ότι καλλιεργούνται περίπου 1-1,3 εκατοµµύριο στρέµµατα, την ώρα που η µέση στρεµµατική απόδοση κυµαίνεται στα 230-270 κιλά. Τα ελληνικά εδάφη είναι ιδανικά για την καλλιέργεια του σπόρου του κριθαριού, ενώ οι χαµηλές απαιτήσεις του σε πότισµα το καθιστούν ιδεώδες σε συνθήκες λειψυδρίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να παράγεται πολύ καλύτερη ποιότητα κριθαριού σε σύγκριση µε άλλες χώρες, που οδηγεί και σε υψηλής ποιότητας εγχώρια µπίρα. Η συµβολαιακή γεωργία δείχνει να ενισχύει ιδιαιτέρως την παραγωγή κριθαριού στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα το πρόγραµµα συµβολαιακής καλλιέργειας κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, µέσω του οποίου και οι 12 µπίρες της εταιρείας παράγονται
Οι παραγωγοί μας μιλούν Μιχάλης Κεράστας Συγκεντρωτής, συνεργάτης της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας για την περιοχή της Λιβαδειάς
«Η κρίση και η έλλειψη πολιτικής προϊόντος έχουν επηρεάσει αρνητικά τους Ελληνες παραγωγούς, δημιουργώντας τους ανασφάλεια. Με το συμβόλαιο ο παραγωγός ξέρει εξαρχής το κέρδος του και μπορεί να αποφασίσει αν τον συμφέρει ή όχι. Η διάθεση του προϊόντος είναι εξασφαλισμένη, η τιμή είναι προκαθορισμένη και η πληρωμή γίνεται ακριβώς όπως ορίζει το συμβόλαιο με την εταιρεία. Αυτό σημαίνει λιγότερο ρίσκο για τον παραγωγό, που έχει να ανησυχεί μόνο για τις καιρικές συνθήκες»
Φώτης Γαβριλόπουλος Παραγωγός ντομάτας, ο πρώτος που αφαίρεσε εντελώς το νάιλον από τις καλλιέργειές του
«Η αειφόρος καλλιέργεια είναι η καλύτερη που μπορεί να κάνει ένας γεωργός. Είναι συστηματική και χάρη στη βοήθεια των ειδικών γίνεται ακόμη καλύτερη και φυσικά πιο οικονομική. Παλιότερα πηγαίναμε με την εμπειρία των μεγαλύτερων. Τώρα μάθαμε να δίνουμε στο χωράφι αυτό που του λείπει την ώρα που του λείπει. Η καλλιέργεια της ντομάτας για λογαριασμό της Unilever είναι μια σίγουρη καλλιέργεια. Εχω την εξασφάλιση ότι θα πληρωθώ στην ώρα μου για να καλύψω την επένδυση που έχω κάνει στα χωράφια μου».
7
Documento | Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017
Χάρη στη συμβολαιακή γεωργία έχει αυξηθεί η παραγωγή καπνού καθώς πολλοί καπνοκαλλιεργητές συνάπτουν συμβόλαια με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο
από 100% ελληνικό κριθάρι. Το πρόγραµµα έχει ξεκινήσει από το 2008 και πλέον συµµετέχουν σχεδόν 2.500 παραγωγοί, οι οποίοι καλλιεργούν κριθάρι σε εκτάσεις 160.000 στρεµµάτων σε 19 νοµούς της χώρας, παράγοντας 275.000 τόνους βυνοποιήσιµου κριθαριού. Το πρόγραµµα, που ξεπερνά σε αξία τα 40 εκατοµµύρια ευρώ, δηµιούργησε περισσότερες από 800 νέες θέσεις εργασίας.
Βότανα και αρωματικά φυτά
Αυξηµένες δυνατότητες παρουσιάζει η παραγωγή βοτάνων και αρωµατικών φυτών στην Ελλάδα, που είναι η 3η πλουσιότερη χώρα παγκοσµίως σε αυτά τα είδη, καταγράφοντας το 50% της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας. Μολονότι στις µέρες µας παρατηρούνται έλλειψη πολλαπλασιαστικού υλικού και άγριες εκµεταλλεύσεις αυτοφυών χωρίς την απαιτούµενη άδεια, η παραγωγή των βοτάνων διαθέτει το πλεονέκτηµα ότι δεν είναι απαραίτητο να διατεθούν σε µικρό χρονικό διάστηµα αλλά, αντίθετα, µπορούν να µεταποιηθούν. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η µεταποίηση των φαρµακευτικών φυτών και τα ξηρά φυτικά υλικά των αρωµατικών φυτών που αποτελούν τη µεγαλύτερη σε όγκο και σε τζίρο παραγωγή του είδους. Μπορεί στην Ελλάδα οι µεταποιητικές µονάδες να είναι περιορισµένες σε αριθµό, εντούτοις το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής τους απορροφάται µέσω της συµβολαιακής γεωργίας κυρίως από ελληνικές εταιρείες εµπορίας καλλυντικών, που δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις βιολογικές καλλιέργειες. Ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται όµως και για άλλα είδη όπως: µαστίχα, κρόκος, ρίγανη, καλέντουλα, άγριο τριαντάφυλλο, βασιλικός, αχιλλέα, ρόδι, εχινάκεια, φασκόµηλο, λουίζα, θυµάρι, µελισσόχορτο και αµύγδαλο.
Βιομηχανική ντομάτα
Νέστωρας Κώστας Καλλιεργητής, συνεργάτης της εταιρείας Μπάρμπα Στάθης
«Ονομάζομαι Νέστωρας Κώστας και είμαι από τη Νέα Απολλωνία Θεσσαλονίκης. Eχω συνεργασία τα τελευταία επτά χρόνια με τον Μπάρμπα Στάθη με συμβολαιακή γεωργία. Καλλιεργώ πάνω από 170 στρέμματα αρακά και φασολάκι. Είμαι ευχαριστημένος με αυτήν τη συνεργασία γνωρίζοντας πού θα δώσω την παραγωγή μου, με τι τιμή και με έγκαιρη πληρωμή. Εχουμε άψογη συνεργασία με τους γεωπόνους της εταιρείας σε όλα τα στάδια από τη σπορά, την παρακολούθηση της καλλιέργειας έως τη συγκομιδή. Εξασφαλίζονται ποιοτικό προϊόν για την εταιρεία και σταθερό εισόδημα για μένα. Στο χωριό μας καλλιεργούν πάνω από 30 χρόνια για τον Μπάρμπα Στάθη και νιώθουμε ότι ανήκουμε στην οικογένειά του και φέρουμε ευθύνη να παράγουμε καλό προϊόν για όλη την Ελλάδα»
Περισσότεροι από 100 χιλιάδες τόνοι που παράγονται στην Ηλεία διατίθενται σε ελληνικές εταιρείες πώλησης βιομηχανικής ντομάτας
Η Ελλάδα είναι η 4η χώρα στην παραγωγή ντοµάτας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σύµφωνα µε στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, το 2014 καλλιεργήθηκαν 410 χιλιάδες τόνοι ντοµάτας, σε εκτάσεις που αποτιµώνται συνολικά σε περίπου 45 χιλιάδες στρέµµατα. Ενα µεγάλο µέρος της παραγωγής προορίζεται για τη βιοµηχανική ντοµάτα, τα πιο σηµαντικά παράγωγα της οποίας είναι: ο φυσικός χυµός ντοµάτας ή ελαφρώς συµπυκνωµένος, ο ντοµατοπολτός, οι αποφλοιωµένες κονσερβοποιηµένες ντοµάτες και το κέτσαπ. Σηµαντικό ποσοστό της παραγωγής βιοµηχανικής ντοµάτας πραγµατοποιείται µέσω της συµβολαιακής γεωργίας, που επιτρέπει στους παραγωγούς, παρά τη µειωµένη καλλιέργεια βιοµηχανικής ντοµάτας τα τελευταία χρόνια, να παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας. Στην Ηλεία παράγονται περισσότεροι από 100 χιλιάδες τόνοι ετησίως –το ένα πέµπτο της συνολικής παραγωγής βιοµηχανικής ντοµάτας στη χώρα– που διατίθενται σε ελληνικές εταιρείες πώλησης βιοµηχανικής ντοµάτας. Από τους σηµαντικότερους παίκτες της αγοράς είναι η εταιρεία Unilever, µε εργοστάσιο στη Γαστούνη.
Σιτάρι
Το σιτάρι αποτελεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια βασική πηγή τροφής, αφού λόγω των καιρικών συνθηκών που ευνοούν την καλλιέργειά του ευδοκιµού-
σε πάντα και η παραγωγή του ήταν πολύ υψηλής ποιότητας. Τα τελευταία χρόνια ένα µεγάλο τµήµα των παραγωγών σιταριού συµµετέχει στη συµβολαιακή καλλιέργεια, γεγονός που έχει συντελέσει στην αύξηση της παραγωγής. Υπολογίζεται ότι το 2015 αυξήθηκε η καλλιέργεια σιτηρών τόσο σε όλη την επικράτεια όσο και ειδικότερα στον θεσσαλικό κάµπο –όπου πραγµατοποιείται µεγάλο µέρος της παραγωγής– κατά περισσότερο από 15%. Αυτό οφείλεται αφενός στις πολύ καλές τιµές που επικράτησαν τη διετία 20142015 και αφετέρου στην πτώση άλλων προϊόντων όπως το βαµβάκι και το καλαµπόκι. Η συµβολαιακή γεωργία συνέβαλε παράλληλα στη µείωση των καλλιεργητικών εξόδων, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την προµήθεια σπόρων. Ο θεσσαλικός κάµπος, που αποτελεί τον κατεξοχήν σιτοβολώνα της χώρας, φαίνεται πως σταδιακά αναγεννάται µέσω της συµφωνίας µεταξύ παραγωγών και µεγάλων βιοµηχανιών, µε ενδιάµεσο χρηµατοδότη την Τράπεζα Πειραιώς.
Πατάτα
Χάρη στην ιδιαίτερη ποικιλοµορφία της χώρας η παραγωγή πατάτας επιτυγχάνεται σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, µε εξαίρεση τους χειµερινούς µήνες. Αυτός είναι και ο λόγος που στην Ελλάδα όλες σχεδόν τις εποχές του χρόνου κάποιοι θα φυτεύουν και άλλοι θα συγκοµίζουν πατάτα, από την Κρήτη µέχρι το Νευροκόπι. Η πατάτα διατίθεται είτε ακατέργαστη στο εµπόριο ή στη βιοµηχανία για την παραγωγή τσιπς. Η συµβολαιακή γεωργία στην παραγωγή πατάτας έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα, µε αποτέλεσµα µεγάλες εταιρείες να συµβάλλουν όχι µόνο στη βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης των παραγωγών αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη του παραγόµενου προϊόντος, που σε µεγάλο βαθµό είναι εξαγώγιµο. Για τον σκοπό αυτό, η καλλιέργεια πατάτας, ειδικά όταν τελείται υπό το καθεστώς της συµβολαιακής γεωργίας, ανταποκρίνεται στις πιο σύγχρονες προδιαγραφές ασφάλειας και υγιεινής της βιοµηχανίας τροφίµων.
Γάλα
Μοιρασµένη παρουσιάζεται η παραγωγή γάλακτος στην Ελλάδα, αφού το 60% αυτής (περίπου 1.150.000 τόνοι) αφορά τη συλλογή αιγοπρόβειου γάλακτος και το υπόλοιπο 40% (περίπου 800.000 τόνοι) αγελαδινού. Μολονότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η παραγωγή γάλακτος ταυτίζεται µε το αγελαδινό γάλα, αυτό δεν ισχύει στην Ελλάδα, γεγονός που οφείλεται και στην αυξηµένη κατανάλωση φέτας που παράγεται από αιγοπρόβειο γάλα. Αλλωστε οι Ελληνες µαζί µε τους Γάλλους κατέχουν τα πρωτεία στην κατανάλωση τυροκοµικών προϊόντων στην Ευρώπη. Μέσω της συµβολαιακής γεωργίας, που πλέον αφορά όλο και περισσότερους παραγωγούς γάλακτος της χώρας, καλύπτεται όλο το φάσµα της παραγωγικής, εφοδιαστικής και µεταποιητικής αλυσίδας του προϊόντος. Μάλιστα, µεγάλη ελληνική εταιρεία εµπορίας γαλακτοκοµικών προϊόντων, που συνεργάζεται µέσω συµβολαιακής κτηνοτροφίας µε περισσότερους από 1.800 παραγωγούς γάλακτος, συλλέγει ετησίως περί τους 160 χιλιάδες τόνους ελληνικού αγελαδινού γάλακτος, ποσοστό που πλησιάζει το ένα τέταρτο της συνολικής παραγωγής.
8
Doc Αφιέρωμα
Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017 | Documento
Από το αγρόκτημα στο πιάτο του καταναλωτή Τι είναι η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία και πώς λειτουργεί Ηλίανθος και ελαιοκράμβη παράγουν κέρδη
Μ
ια εναλλακτική µορφή της συµβολαιακής γεωργίας είναι η κοινωνικά υποστηριζόµενη γεωργία όπου οι παραγωγοί συνεταιρίζονται απευθείας µε τους καταναλωτές. Πρόκειται για έναν τύπο βραχείας αλυσίδας εφοδιασµού, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η τοπικότητα και η ελαχιστοποίηση του αριθµού των ενδιάµεσων φορέων/ µεσαζόντων –ιδανικά η εξάλειψή τους– κατά την εµπορία αγροτικών προϊόντων. Η σχέση παραγωγών και καταναλωτών δεν είναι πλέον απρόσωπη, καθώς οι ευθύνες και οι ανταµοιβές µοιράζονται µε δίκαιο τρόπο στη βάση της αµοιβαίας εµπιστοσύνης. Ουσιαστικά οι καταναλωτές για να λάβουν γεωργικά προϊόντα υψηλής ποιότητας σε καλές τιµές είτε χρηµατοδοτούν εξαρχής τον προϋπολογισµό µιας γεωργικής εκµετάλλευσης για το σύνολο της παραγωγικής περιόδου είτε συµµετέχουν ενεργά στις διαδικασίες της καλλιέργειας. Η διαφορά µε τους συµβατικούς τρόπους αγοράς προϊόντων είναι ότι µέσω της κοινωνικά υποστηριζόµενης γεωργίας οι καταναλωτές συναποφασίζουν για το ποια προϊόντα ενδιαφέρουν, ποια καλλιεργητική µέθοδος θα εφαρµοστεί και σε ποια τιµή πώλησης, ενώ έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν τα αγροκτήµατα ή τις φάρµες απ’ όπου προµηθεύονται τη µαναβική τους ή το γάλα τους και να δουν από κοντά τον τρόπο και τις συνθήκες µέσα στις οποίες αναπτύσσονται τα φυτά και τα ζώα. Από την πλευρά τους οι παραγωγοί λαµβάνουν ένα σταθερό ποσό ανά εποχή αντί να περιµένουν την
465.000
μέλη και 6.300 παραγωγούς αριθμεί η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία στην Ευρώπη
πληρωµή από τους εµπόρους, οργανώνοντας έτσι τις καλλιέργειές τους και τον οικονοµικό τους προϋπολογισµό. Ταυτόχρονα αισθάνονται σιγουριά, αφού δεν υφίστανται το ρίσκο και τις ζηµίες, π.χ. µιας δύσκολης χρονιάς λόγω κακοκαιρίας, χωρίς υποστήριξη. Συνήθως τα προϊόντα που διατίθενται µέσω της κοινωνικά υποστηριζόµενης γεωργίας παράγονται µε οικολογικές µεθόδους, σε τοπική κλίµακα (κοντινές αποστάσεις,
τοπικά προϊόντα) και ελεγχόµενα µεγέθη (δίκαιο εµπόριο, στήριξη µικρών παραγωγών από µικρές οµάδες καταναλωτών), ενώ υπάρχει ποικιλοµορφία στους όρους συνεργασίας µεταξύ παραγωγών και καταναλωτών. Παρόλο που στην Ελλάδα η κοινωνικά υποστηριζόµενη γεωργία δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένη µέθοδος, αυτήν τη στιγµή στην Ευρώπη εξυπηρετεί περίπου 465.000 µέλη και 6.300 παραγωγούς.
Μέσω της συμβολαιακής κτηνοτροφίας μειώνονται τα κόστη παραγωγής Πολλαπλά οφέλη στους παραγω-
γούς προσφέρει και η συµµετοχή σε προγράµµατα συµβολαιακής κτηνοτροφίας. Μέσω αυτών οι κτηνοτρόφοι έχουν στη διάθεσή τους την απαιτούµενη ρευστότητα ακριβώς τη στιγµή που τη χρειάζονται προκειµένου να παραγάγουν τα προϊόντα τους. Επιπλέον, οι κτηνοτρόφοι έχουν εγγυηµένη την έγκαιρη πληρωµή της παραγωγής τους, καθώς αυτό έχει συµφωνηθεί µε την επιχείρηση που συνάπτει συµφωνία από πριν. Το γεγονός αυτό δί-
νει τη δυνατότητα στον κτηνοτρόφο να αγοράσει έγκαιρα τις ζωοτροφές και τις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγή. Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνει να µειωθεί ουσιαστικά το συνολικό κόστος για την παραγωγή του, την αύξηση της κερδοφορίας του, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η βιωσιµότητα της επιχείρησής του. Οφέλη όµως δεν υπάρχουν µόνο για τον κτηνοτρόφο αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες. Η παροχή ρευστότητας µέσω του τραπεζικού συ-
στήµατος στον κτηνοτρόφο ενισχύει τη ρευστότητα στις τοπικές κοινωνίες, καθώς ο κτηνοτρόφος προχωρά στις απαιτούµενες για την παραγωγή του αγορές µε ορθό προγραµµατισµό, καθώς γνωρίζει εκ των προτέρων ότι η παραγωγή του θα απορροφηθεί σε συγκεκριµένη χρονική στιγµή και σε συγκεκριµένη τιµή. ∆ηµιουργείται δηλαδή µια συναλλακτική κίνηση που ευνοεί εκτός από τον κτηνοτρόφο και επαγγέλµατα που σχετίζονται µε τη δική του παραγωγική δραστηριότητα.
Ολο και περισσότερο έδαφος κερδίζει η παραγωγή ενεργειακών φυτών στην Ελλάδα. Οι παραγωγοί δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην καλλιέργεια ηλίανθου και ελαιοκράμβης που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή υγρών καυσίμων. Μεγάλο μέρος της παραγωγής των εν λόγω προϊόντων καλλιεργείται μέσω της συμβολαιακής γεωργίας, γεγονός που συντελεί στη συνεχή ανάπτυξή της λόγω της στήριξης από τη βιομηχανία υγρών καυσίμων βιοντίζελ. Ο ηλίανθος καλλιεργείται στη χώρα μας κυρίως στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, όπου πραγματοποιείται περίπου το 75% του συνόλου της παραγωγής. Το θετικό στοιχείο που κάνει όλο και περισσότερους παραγωγούς να επιλέγουν την καλλιέργειά του, πέρα από το ευνοϊκό καθεστώς που δημιουργεί η συμβολαιακή γεωργία, είναι ότι μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικίλους τύπους εδαφών και αντέχει στην ξηρασία. Αντιστοίχως η ελαιοκράμβη, που καλλιεργείται κατά 90% στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, στο Ροδολίβο στις Σέρρες και στην Ξάνθη, ευδοκιμεί σε μεγάλο εύρος εδαφών, αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ (όπως και στον ηλίανθο) απαιτείται η αμειψισπορά του εδάφους –δηλαδή η εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο έδαφος– για τέσσερα χρόνια. Υπολογίζεται ότι η απόδοση της παραγωγής μπορεί να φθάσει το 100% όταν η ελαιοκράμβη και ο ηλίανθος καλλιεργούνται ανά τέσσερα χρόνια, ενώ το ποσοστό αυτό πέφτει σε περίπου 77% όταν πραγματοποιείται μονοκαλλιέργεια. Τα ενεργειακά φυτά είναι ιδανικά για εδάφη που βρίσκονται σε υποχρεωτική αγρανάπαυση, ενώ κατάλληλες καλλιέργειες κατά τη διάρκεια της αμειψισποράς αυτών είναι μεταξύ άλλων το σιτάρι, το κριθάρι, το λινάρι, το καλαμπόκι, η πατάτα και τα τεύτλα, προϊόντα που μπορούν να επιφέρουν με τη σειρά τους κέρδη στον παραγωγό και συντελούν στην ολοένα και αυξημένη προτίμηση των ενεργειακών φυτών.
Στο ελληνικό κριθάρι επενδύει η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εδώ και 9 χρόνια Περισσότερους από 275.000 τόνους βυνοποιήσιμου ελληνικού κριθαριού υψηλής ποιότητας, από τους οποίους τους 38.500 το 2016, έχει απορροφήσει η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εφαρμόζοντας εδώ και 9 χρόνια το πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας. Στόχος είναι η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και η δημιουργία μιας πλήρους καθετοποιημένης ελληνικής διαδρομής για τα προϊόντα της. Αξίζει να σημειωθεί ότι η προστιθέμενη αξία που παράγεται μέσω του προγράμματος υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ. Ο όμιλος, με δύο ιδιόκτητα βυνοποιεία σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη, καλύπτει από το 2014 το 100% των αναγκών του αποκλειστικά από εγχώριο κριθάρι, έχοντας δημιουργήσει 830 θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα. Ταυτόχρονα, κατάφερε να ανοίξει και εξαγωγικούς ορίζοντες για το εγχωρίως παραγόμενο κριθάρι και την ελληνική βύνη, κάνοντας εξαγωγές όχι μόνο κριθαριού αλλά και βύνης σε γειτονικές χώρες. Συγκεκριμένα, το 2015 η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εξήγαγε εγχωρίως παραγόμενη βύνη αξίας 3 εκατ. ευρώ.
Συνεργασία με 2.300 παραγωγούς
PUBLI
Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία συνεργάζεται σήμερα με περισσότερους από 2.300 Ελληνες παραγωγούς σε 19 νομούς σε όλη τη χώρα, οι οποίοι για την εφετινή σεζόν καλλιεργούν περίπου 160.000 στρέμματα κριθαριού. Οταν η εταιρεία είχε πρωτοξεκινήσει το πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας το 2008, συστήνοντας ξανά στους Ελληνες παραγωγούς την καλλιέργεια του κριθαριού, συνεργαζόταν με 600 παραγωγούς από πέντε νομούς της βόρειας Ελλάδας, από τους οποίους είχε προμηθευτεί μόλις 17.000 τόνους κριθάρι για την παραγωγή μπίρας. Πλέον, εκτός από την ευρύτερη περιοχή της βόρειας Ελλάδας (Ξάνθη, Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Σέρρες, Γρεβενά, Κοζάνη), που εξακολουθεί να κατέχει τα πρωτεία στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, έχουν προστεθεί, μεταξύ άλλων, η περιοχή του Αλμυρού στη Μαγνησία, της Θήβας στη Βοιωτία και της Λάρισας. Ο επόμενος στόχος της εταιρείας είναι να διευρύνει περαιτέρω τη συνεργασία με τους Ελληνες παραγωγούς περιλαμβάνοντας την Πελοπόννησο και συγκεκριμένα τους νομούς Ηλείας και Αχαΐας. Οι τιμές παραγωγού παραμένουν αμετάβλητες τα τελευταία τρία χρόνια στα 175 ευρώ ο τόνος και ακολουθούν τη σταθερότητα που υπάρχει και στους διεθνείς δείκτες για το κριθάρι βυνοποίησης.
Ας σημειωθεί ότι μέχρι πριν από μερικά χρόνια το σύνολο σχεδόν της ελληνικής παραγωγής κριθαριού προοριζόταν για χρήση στην κτηνοτροφία, ως ζωοτροφή, παρότι η χώρα μας έχει τις κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες για την καλλιέργεια ποικιλιών κριθαριού κατάλληλων για βυνοποίηση, οι οποίες παράλληλα εξασφαλίζουν υψηλές αποδόσεις.
Συμβολαιακή και για την παραγωγή σπόρου Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία επιδιώκοντας να αναδείξει τις δυνατότητες της χώρας για ανάπτυξη ποιοτικών πιστοποιημένων ποικιλιών κριθαριού έχει αναπτύξει παράλληλα και πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας για την παραγωγή σπόρου. Για εφέτος, εκτός από τα 160.000 στρέμματα για παραγωγή βυνοποιήσιμου κριθαριού, καλλιεργούνται και 10.000 στρέμματα για σποροπαραγωγή, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας σε εθνικό επίπεδο. Με την ανάδειξη νέων, αποδοτικότερων ποικιλιών κριθαριού μειώνεται το κόστος για τους
παραγωγούς, αφού η τιμή του σπόρου καθίσταται ανταγωνιστική έναντι του εισαγόμενου. Στο πλαίσιο αυτό η Αθηναϊκή Ζυθοποιία συνεχίζει αυτή την περίοδο το εγχείρημα των πειραματικών αγρών που ξεκίνησε το 2010, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Γεωργίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα λειτουργούν πέντε πειραματικοί αγροί σε Ξάνθη, Χαλκιδική, Αλμυρό Μαγνησίας, Λιβαδειά και Σπάτα, καλύπτοντας έτσι ένα ευρύ φάσμα συνθηκών. Στους αγρούς αυτούς επιλέγονται και δοκιμάζονται ποικιλίες που προσαρμόζονται καλύτερα στο ελληνικό κλίμα και παρουσιάζουν καλή συμπεριφορά κατά τη διαδικασία της βυνοποίησης και της ζυθοποίησης. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για αποδοτικότερη παραγωγή. Μέχρι σήμερα έχουν δοκιμαστεί 54 ποικιλίες στους πειραματικούς αγρούς, από τις οποίες 17 έχουν μπει συνολικά στην παραγωγή. Εφέτος διατέθηκε από την εταιρεία μια νέα ποικιλία βυνοποιήσιμου κριθαριού, η Zhana, τα χαρακτηριστικά της οποίας είναι η πρωιμότητα, οι βελτιωμένες αποδόσεις και η αντοχή στις ασθένειες. Η ποικιλία Zhana έχει χρησιμοποιηθεί για τη σπορά περίπου του 25% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης.
Εκπαίδευση των παραγωγών Αποδεικνύοντας ότι βρίσκεται δίπλα στους συνεργάτες της, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία έχει ξεκινήσει από το 2014 πρόγραμμα εκπαίδευσης στο οποίο συμμετέχουν κάθε χρόνο 100 παραγωγοί, με στόχο να τους βοηθήσει να αυξήσουν τη στρεμματική τους απόδοση και να αναπτυχθούν συνολικά. Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια για τις βέλτιστες πρακτικές της καλλιέργειας κριθαριού, στο πλαίσιο της αειφορικής διαχείρισης των φυσικών πόρων, γίνονται σε συνεργασία με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης και διακεκριμένους επιστήμονες του γεωπονικού κλάδου.
10
Doc Αφιέρωμα
Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017 | Documento
Τα πρώτα συμβόλαια μεταξύ αγροτών και επιχειρήσεων Οι χώρες και τα προϊόντα που οδηγούν την κούρσα της συμβολαιακής γεωργίας ανά τον κόσμο
Η
συµβολαιακή γεωργία και κτηνοτροφία, ως σύναψη συµβολαίων µεταξύ επιχειρήσεων και αγροτών οι οποίοι διαθέτουν στις πρώτες τα προϊόντα που παράγουν, έχει περίπου 100 χρόνια προϊστορία. Η αρχή έγινε σε βιοµηχανικές χώρες κυρίως της Βόρειας Αµερικής αλλά και σε ορισµένες της δυτικής Ευρώπης τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και αφορούσε την παραγωγή και επεξεργασία λαχανικών και φρούτων. Ειδικότερα, η συµβολαιακή γεωργία για την παραγωγή λαχανικών στην Αµερική και σπόρων στην Ευρώπη ξεκίνησε λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο, ενώ η συµβολαιακή κτηνοτροφία για την εκτροφή χοίρων ξεκίνησε στις ΗΠΑ µε τη λήξη του. Από τότε η συµβολαιακή γεωργία αναπτύσσεται διαρκώς, µε αποτέλεσµα µελέτες να υποστηρίζουν ότι στις µέρες µας αντιπροσωπεύει το 15% της γεωργικής παραγωγής στις αναπτυγµένες χώρες. Τα ποσοστά της παραγωγής µε συµβόλαια παρουσιάζονται υψηλότερα ειδικά σε περιπτώσεις εξαγώγιµων προϊόντων όπως το κακάο, ο καφές, τα κάσιους, τα φρούτα και τα λαχανικά. Στις ΗΠΑ εκτιµάται ότι το 2001 η συµβολαιακή γεωργία αποτέλεσε το 39% της συνολικής αξίας της αµερικανικής αγροτικής παραγωγής, ποσοστό που αυξήθηκε κατά 31% συγκριτικά µε το 1997. Αντίστοιχα ή και µεγαλύτερα ποσοστά παρουσιάζονται και σε άλλες αναπτυγµένες χώρες, ειδικά αναφορικά µε την παραγωγή µεµονωµένων προϊόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η Γερµανία, όπου η παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων, ζάχαρης και πουλερικών εκτιµάται ότι συντελείται µέσω της διαδικασίας σύναψης συµβολαίων σε ποσοστό 38%. Στην Ιαπωνία το αντίστοιχο ποσοστό για την παραγωγή κρέατος ανέρχεται σε 75%, ενώ στη Νότιο Κορέα σε 23%. Τα παραδείγµατα όµως δεν σταµατούν εδώ. Στη Λατινική Αµερική η συµβολαιακή γεωργία γνωρίζει ευρεία ανάπτυξη ήδη από το 1950. Τα προϊόντα που παράγονται κυρίως µε τη διαδικασία της συµβολαιακής γεωργίας είναι οι µπανάνες στην Ονδούρα, το κριθάρι στο Περού και τα λαχανικά και σιτηρά στο Μεξικό. Μάλιστα, ορισµένες από τις µεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής µπανάνας διεθνώς συµµετέχουν στη συµβολαιακή γεωργία, µε αποτέλεσµα στη Βραζιλία –µια από τις µεγαλύτερες παραγωγούς µπανάνας παγκοσµίως– η παραγωγή του προϊόντος να πραγµατοποιείται σε ποσοστό 75% µέσω της συµβολαιακής γεωργίας, ενώ ιδιαίτερα υψη-
15%
της γεωργικής παραγωγής στις αναπτυγμένες χώρες καλύπτεται από τη συμβολαιακή γεωργία
75%
της παραγωγής μπανάνας στη Βραζιλία γίνεται μέσω συμβολαίων
40%
της παραγωγής ρυζιού στο Βιετνάμ καλλιεργείται υπό καθεστώς συμβάσεων
12%
του αγροτικού πληθυσμού στη Μοζαμβίκη ασχολείται με τη συμβολαιακή γεωργία
Στη Βραζιλία, τέταρτη μεγαλύτερη παραγωγό μπανάνας στον κόσμο, το 75% της παραγωγής του φρούτου γίνεται μέσω συμβολαιακής γεωργίας
Τα ποσοστά της παραγωγής με συμβόλαια παρουσιάζονται υψηλότερα σε περιπτώσεις εξαγώγιμων προϊόντων όπως το κακάο, ο καφές, τα φρούτα και τα λαχανικά
λό είναι το αντίστοιχο ποσοστό της χώρας στην παραγωγή της σόγιας, αφού ξεπερνάει το 30%. Ωστόσο, η απήχηση της συµβολαιακής γεωργίας δεν περιορίζεται σε αυτά τα µέρη του κόσµου. Στη νότια και νοτιοανατολική Ασία η εν λόγω δραστηριότητα επεκτείνεται συνεχώς. Αλλωστε, ήδη από το 1956 η κυβέρνηση της Ινδονησίας είχε αποφασίσει τη συµµετοχή της στη συµβολαιακή γεωργία, µε αρκετή επιτυχία. Ιδιαίτερα υψηλά είναι τα ποσοστά της συµβολαιακής γεωργίας στη Μαλαισία αλλά και στο Βιετνάµ, όπου πάνω από το 90% της παραγωγής του βαµβακιού και του φρέσκου γάλακτος πραγµατοποιείται µε συµβόλαια. Στο Βιετνάµ και πάλι, το 40% της παραγωγής ρυζιού καλλιεργείται υπό καθεστώς συµβάσεων µε εταιρείες.
Στην Ινδία, η συµβολαιακή γεωργία χρησιµοποιείται στην καλλιέργεια σπόρων ήδη από το 1960, ενώ πλέον έχει επεκταθεί µεταξύ άλλων στην παραγωγή πατάτας, ρυζιού, σπανακιού, πουλερικών και γαλακτοκοµικών προϊόντων. Στο Πακιστάν, µεγάλη ευρωπαϊκή πολυεθνική έχει συνάψει συµβόλαιο µε περίπου 140 χιλιάδες αγρότες προκειµένου να αγοράζει το γάλα που παράγεται στα αγροκτήµατά τους, η συνολική έκταση των οποίων υπολογίζεται ότι ξεπερνάει τα 100.000 τετραγωνικά χιλιόµετρα. Στην Κίνα, η κυβέρνηση υποστηρίζει τη συµβολαιακή γεωργία ήδη από το 1990, έχοντας επιτύχει πολύ σηµαντικά αποτελέσµατα: µέχρι το 2001 περισσότερα από 18 δισεκατοµµύρια εκτάρια είχαν καλλιεργηθεί υπό το καθεστώς της συµβολαιακής
γεωργίας. Σε άνοδο βρίσκεται η συµβολαιακή γεωργία όµως και σε υποανάπτυκτες χώρες της υφηλίου. Στην υποσαχάρια Αφρική η συµβολαιακή γεωργία άρχισε να υφίσταται από τα τέλη του 1980, µε την πλήρη ή µερική συµµετοχή της κυβέρνησης. Πλέον, τα περισσότερα συµβόλαια έχουν γίνει µε ιδιωτικές εταιρείες. Ετσι, στη Μοζαµβίκη το 12% του αγροτικού πληθυσµού συµµετέχει στη συµβολαιακή γεωργία. Στην Κένυα, περισσότερο από το 50% της παραγωγής του τσαγιού και του ρυζιού πραγµατοποιείται µέσω της συµβολαιακής γεωργίας. Ιδιαίτερα υψηλά είναι τα αντίστοιχα ποσοστά της χώρας και στις κηπευτικές εξαγωγές. Επιτυχηµένα παραδείγµατα συµβολαιακής γεωργίας στην Αφρική είναι η παραγωγή καφέ στην Ουγκάντα και καπνού στο Μαλάουι.
Ζουμερή και κόκκινη αειφόρα ανάπτυξη
PUBLI
Το πρωτοποριακό πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας που αναπτύσσει η Unilever στη Γαστούνη Ηλείας αποδεικνύει πως οι αειφόρες περιβαλλοντικές πρακτικές και οι θετικές κοινωνικές δράσεις όχι μόνο δεν είναι σε βάρος των καλών οικονομικών αποτελεσμάτων, αλλά ανοίγουν νέους δρόμους στην καινοτομία, συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων –οικονομικών και φυσικών– και ισχυροποιούν τη σύνδεση της εταιρείας και των μαρκών με την κοινωνία και τους πολίτες. Το πρόγραμμα καλλιέργειας τομάτας της εταιρείας, που ξεκίνησε από το 2011, συνδυάζει το συμβολαιακό και το αειφόρο μοντέλο γεωργίας, δίνονται κίνητρα σε 100 νέους αγρότες να μείνουν στον τόπο τους και να αυξήσουν την παραγωγή τους. Η Unilever αγοράζει κάθε χρόνο όλη τη σοδειά των παραγωγών, οι οποίοι χάρη στην εκπαίδευση και την εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών αφενός πετυχαίνουν να αυξήσουν το εισόδημά τους και αφετέρου κάνουν καλό στο περιβάλλον, περιορίζοντας αισθητά το νερό άρδευσης που χρησιμοποιούν στα χωράφια τους, καθώς και τα απορρίμματα. Οι τομάτες των παραγωγών της Γαστούνης απορροφώνται στην εγχώρια παραγωγή των προϊόντων τομάτας Pummaro, ενώ περίπου το 50% της σοδειάς, χάρη στην ανώτερη ποιότητά του αλλά και στις αειφόρες πρακτικές που πιστά ακολουθούνται, εξάγεται για τις ανάγκες παραγωγής τοματικών προϊόντων σε άλλες αγορές της Unilever στην Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της εξαγωγικής δυναμικής της χώρας μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρόγραμμα της Γαστούνης έχει ενδυναμώσει τη σχέση μεταξύ των γεωργών και της εταιρείας, με αποτέλεσμα οι νέοι να επιλέγουν να ακολουθήσουν το επάγγελμα των γονιών, μένοντας στον τόπο τους, ενώ οφέλη έχει και η τοπική κοινωνία μέσω της απασχόλησης εργαζομένων-κατοίκων της περιοχής στο εργοστάσιο.
Υπεύθυνη ανάπτυξη και αειφορία Στο πλαίσιο του προγράμματος οι ειδικοί της εταιρείας συνεργάζονται στενά με τους παραγωγούς για τον σωστό χρονισμό και τη σωστή διάρκεια ποτίσματος, με χρήση μετρητών εδαφικής υγρασίας και συνυπολογίζοντας τις καιρικές συνθήκες και τις ανάγκες της καλλιέργειας σε νερό. Ας σημειωθεί ότι στα χωράφια έχουν εγκατασταθεί σταθμοί πρόβλεψης καιρικών συνθηκών, οπότε ανάλογα με την υγρασία γίνεται εξορθολογισμός στο πότισμα χωρίς να υπάρχει σπατάλη. Αποτέλεσμα αυτού είναι υψηλότερη ποιότητα τομάτας με χαμηλότερη υγρασία, γεγονός το οποίο εξοικονομεί ενέργεια και περιορίζει τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα κατά το στάδιο της συμπύκνωσης στην παραγωγική διαδικασία στο εργοστάσιο του Pummaro στη Γαστούνη. Το νερό άρδευσης που χρησιμοποιείται στην καλλιέργεια είναι βρόχινο, το οποίο συλλέγεται στα δύο φράγματα που υπάρχουν στην περιοχή. Το σύστημα άρδευσης είναι 100% με σταγόνες (drip irrigation), που αξιοποιεί κάθε σταγόνα, ενώ επιπρόσθετα χρησιμοποιούνται και καταγραφικά της χρήσης του νερού. Το σωστό πότισμα δίνει καλύτερη ποιότητα τομάτας, με περισσότερη ψίχα, μεστή υφή και καλύτερη γεύση. Ταυτόχρονα, η συνεχής παρακολούθηση της σοδειάς σε συνδυασμό με τις φιλικές στο περιβάλλον μεθόδους καλλιέργειας διατηρούν πιο υγιή τα φυτά για να δώσουν γερό καρπό με καλύτερο, πιο κόκκινο χρώμα. Επιπλέον, στο πλαίσιο της αειφόρας καλλιέργειας τομάτας πολλοί αγροί που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της Unilever σκεπάζονται με βιοδιασπώμενο φιλμ ώστε να προστατεύεται το χωράφι από τα ζιζάνια και η τομάτα να μεγαλώνει υγιής, το οποίο μετά το πέρας της συγκομιδής ενσωματώνεται στο χωράφι, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα απορρίμματα. Κάποιοι καλλιεργητές πάντως έπειτα από δοκιμές έχουν επιλέξει να μην καλύπτουν τη σοδειά τους, αφού χάρη στη συστηµατική παρακολούθηση που πραγματοποιείται από τους ειδικούς της εταιρείας η καλλιέργεια δεν κινδυνεύει να προσβληθεί από παράσιτα. Ετσι μειώνουν ακόμη περισσότερο το κόστος της καλλιέργειάς τους. Η πρωτοβουλία λειτουργίας του εργοστασίου της Γαστούνης εντάσσεται στο Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης της Unilever για την Αειφορία, ένα φιλόδοξο δεκαετές πρόγραμμα που διαπνέεται από ένα βασικό πιστεύω: ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αναπτύσσονται δυναμικά, αλλά όχι εις βάρος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Για τη Γαστούνη, κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι η μείωση των αποβλήτων και η μείωση της κατανάλωσης νερού άρδευσης, η διατήρηση της γονιμότητας των εδαφών και της βιοποικιλότητας της περιοχής, όπως και η μείωση κατανάλωσης ενέργειας. Ηδη υπάρχει σαφής βελτίωση στους περιβαλλοντικούς δείκτες στα χωράφια αλλά
και σε όσους αφορούν τη λειτουργία του εργοστασίου. Μέσω του προγράμματος αυτού έχει επιτευχθεί μείωση των αποβλήτων κατά 70% το 2016 (10% βελτίωση σε σύγκριση με το 2015).
Ενίσχυση της βιοποικιλότητας Πριν από δύο χρόνια η εταιρεία ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της τοπικής βιοποικιλότητας, σε συνεργασία και με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, με στόχο να αυξηθεί ο πληθυσμός των τοπικών ενδιαιτημάτων (φυσικό περιβάλλον όπου ζει και αναπαράγεται ένα είδος, ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα) κατά 7% έως το 2019. Μεταξύ των δράσεων που υλοποιήθηκαν το 2016 ήταν η εκπαίδευση των γεωργών, η δημιουργία των λεγόμενων «διαδρόμων άγριας ζωής» μέσω μη καλλιέργειας εκτάσεων ώστε να χρησιμεύουν ως φυσικά ενδιαιτήματα στις άκρες των αγρών, η εγκατάσταση φωλιών για τα πτηνά σε επιλεγμένους αγρούς της τομάτας, η απελευθέρωση ωφέλιμων εντόμων στους αγρούς της τομάτας και η διαφοροποίηση/μέτρηση του Προγράμματος Φυτοπροστασίας ώστε να ελαχιστοποιηθεί η περιβαλλοντική επιβάρυνση. Παράλληλα ολοκληρώθηκε το εγχειρίδιο καλών γεωργικών πρακτικών για την προστασία της φύσης για τους γεωργούς.
56
Doc Οικονομία
Κυριακή 19 Μαρτίου 2017 | Documento