Doclife: Καλή υγεία για καλό χειμώνα by Documentonews

docLife Documento Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

Ειδική έκδοση για θέματα υγείας

υγε

να

Κα

ία για καλ

ι ε όχ

ώ µ

Life ΕιδικήΕκδοση

Εφημερίδα έρευνας και άποψης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδότης Κώστας Βαξεβάνης

Αντιστρέψαμε την πορεία κατάρρευσης

Διευθύντρια Βάλια Μπαζού

Του Παύλου Πολάκη

Διευθυντής Σύνταξης Αλέξανδρος Παπασταθόπουλος Αρχισυνταξία Ειδικής Εκδοσης Σταματία Μαρκέτου Creative Director Διονύσης Θεοδόσης Ατελιέ Λίλα Κούπριζα Mαρία Νίκα Αγγελική Σγούρου Νικήτας Φραγκάκης Υπεύθυνος Παραγωγής Μάκης Βουδούρης

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Αλήθειες και μύθοι για τη γρίπη, τον πνευμονιόκοκκο και τον εμβολιασμό Των Καρολίνας Ακινόσογλου, Χαράλαμπου Γώγου

«Αρκετοί παιδίατροι στρέφουν γονείς στον μη εμβολιασμό»

Αλλεργίες του χειμώνα Της Ζωής Δεμέστιχα

Μυοσκελετικές παθήσεις φέρνει η καθιστική ζωή

«Ασκηση: πολλαπλά οφέλη στη θεραπεία και την πρόληψη»

Κολύμπι 12 μήνες τον χρόνο. Προσέχουμε για να έχουμε

Διόρθωση Aπόλλων Λιακόπουλος Γεωργία Καρύδη Ελένη Κοψαχείλη

Κωνσταντίνος Καποδίστριας «Να μην πανικοβάλλονται οι γονείς με τη μηνιγγίτιδα Β»

16-17

Κωνσταντίνος Συρίγος «Δυνατή η ίαση σε μεγάλο αριθμό ασθενών με καρκίνο»

Οταν το σώμα επιτίθεται στον εαυτό του Τoυ Δημήτρη Τσουκαλά

Στον κόσμο των σπάνιων παθήσεων

Αναστάσιος Τσάτσος «Η λεγεωνέλλα δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο»

Η διατροφή και ο εμβολιασμός των αγαπημένων μας κατοικιδίων

28-29

Γιατί στειρώνουμε τα κατοικίδιά μας

22-24

Εμπορική Διεύθυνση Βανέσσα Δροσάτου Υποδοχή Διαφήμισης 211 103.1504 Εκτύπωση ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ Διανομή ΑΡΓΟΣ ΑΕ

Κολωνού 12-14 104 37, Αθήνα

ΤΗΛΕΦΩΝΟ

211 103.1500

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη

Σ www.documentonews.gr info@documentonews.gr

το αέναο κυνήγι της σύγχρονης ευτυχίας, µιας ευτυχίας που έρχεται µονάχα µέσα από άγχος, πίεση και ρυθµούς που σε αφήνουν το βράδυ αδύναµο και «σκοτεινό» στο κρεβάτι σου να χαζεύεις το ταβάνι, ξεχνούµε το πιο σηµαντικό αγαθό. Την υγεία µας. ∆υστυχώς, τη θυµόµαστε µόνο όταν µας χτυπήσει κάποια ασθένεια την πόρτα. «Κάλλιον το προλαµβάνειν ή το θεραπεύειν», έλεγε ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης και όχι τυχαία. Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Για να εφαρµόσουµε την πρόληψη χρειαζόµαστε γνώση. Στο ένθετο

αυτό συγκεντρώσαµε βασικές πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζουµε όλοι µας. Από τη δηµόσια υγεία µέχρι τη σωµατική άσκηση και τη διατροφή των κατοικίδιών µας. Με άρθρο του ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης εξηγεί πώς αποφεύχθηκε η κατάρρευση του δηµόσιου συστήµατος υγείας. Ποια πολιτική ακολουθήθηκε και γιατί. Γράφει για το τεράστιο και διαχρονικό «πάρτι» στην υγεία που «αποτέλεσε σηµαντικό παράγοντα χρεοκοπίας της χώρας». Καταξιωµένοι επιστήµονες γράφουν στο Documento µε στόχο την καλύτερη ενηµέρωση όλων µας. Εκθέτουµε ένα από τα πλέον σηµαντικά

προβλήµατα για τον πληθυσµό παγκοσµίως, το «αντιεµβολιαστικό κίνηµα». Καταρρίπτουµε µύθους για τη γρίπη, τον πνευµονιόκοκκο και τον εµβολιασµό. Ακόµη θα βρείτε σηµαντικές πληροφορίες για τις χειµωνιάτικες αλλεργίες. Τί πρέπει να προσέχουµε ακόµη και µέσα στο σπίτι µας και πώς θα τις αντιµετωπίσουµε µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αγγίζουµε τα αυτοάνοσα νοσήµατα και τις σπάνιες παθήσεις. Μάλιστα τρεις ασθενείς σπάνιων παθήσεων µας εκµυστηρεύονται τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν, την πολυπλοκότητα των παθήσεών τους και την καθηµερινή προσπάθεια που καταβάλλουν

προκειµένου να αντεπεξέρχονται στα προβλήµατα. Οσοι περνούν πολλές ώρες µπροστά από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ή εν γένει κάνουν καθιστική ζωή κινδυνεύουν µε µυοσκελετικές παθήσεις. Τέλος, µεταξύ άλλων θα διαβάσετε γιατί οι γονείς δεν πρέπει να πανικοβάλλονται µε τη µηνιγγίτιδα Β. Ποια τα οφέλη από τη σωµατική άσκηση και το κολύµπι δώδεκα µήνες τον χρόνο. Οσοι έχετε κατοικίδια ενηµερωθείτε για τη διατροφή, τον εµβολιασµό και τη στείρωση. Γιατί, όπως είπαµε, η υγεία µας είναι το σπουδαιότερο αγαθό και η γνώση θα µας βοηθήσει να το διαφυλάξουµε.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Αντιστρέψαμε την πορεία κατάρρευσης Τoυ Παύλου Πολάκη

Ο Παύλος Πολάκης είναι αναπληρωτής υπουργός Υγείας

ταν πριν από τρία χρόνια αναλάβαµε την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας παραλάβαµε ένα δηµόσιο σύστηµα που κυριολεκτικά κατέρρεε. Χωρίς να ισχυριζόµαστε ότι λύθηκαν όλα τα προβλήµατα, µπορούµε σήµερα µε ικανοποίηση να διαπιστώσουµε ότι η πορεία κατάρρευσης και η περιδίνηση του συστήµατος σταµάτησε και αντιστράφηκε. Στα περισσότερα σηµεία της επικράτειας άρχισε ήδη να βελτιώνεται η κατάσταση όσον αφορά την υλικοτεχνική υποδοµή, το προσωπικό και εν γένει τις δυνατότητες του συστήµατος, ενώ το µέλλον επιφυλάσσει πολλά καλά νέα. Υπάρχουν εξηγήσεις γι’ αυτό: Καταρχήν, επειδή όλα τα κάνουν οι άνθρωποι και οι άνθρωποι ευθύνονται για αυτό που αναγνωρίζουµε ως πραγµατικότητα, πρόκειται πρωτίστως για θέµα πολιτικής επιλογής. Εµείς από την αρχή σταθήκαµε απέναντι στις πολιτικές επιλογές που βρήκαµε να υλοποιούνται στο δηµόσιο σύστηµα υγείας από τις προηγούµενες κυβερνήσεις, που δεν ήταν τίποτε άλλο από επιλογές υποβάθµισης, καταρράκωσης και υποστελέχωσης του συστήµατος, µε προφανή στόχο να εφαρµοστούν οι περικοπές που τους ζητούσαν οι δανειστές και να στρέψουν «υποχρεωτικά» τους πολίτες στον ιδιωτικό τοµέα υγείας. Ηδη από το 2015 και συνεχίζοντας να λειτουργούµε σε καθεστώς µνηµονίων –και µάλιστα µετά τον Ιούλιο µε χειρότερους όρους– βάλαµε σε εφαρµογή τη δική µας πολιτική επιλογή, που ήταν η απόλυτα στοχευµένη διαχείριση των διαθέσιµων πόρων για στήριξη του δηµόσιου συστήµατος υγείας προς όφελος της µεγάλης πλειονότητας των πολιτών, που είχε πληγεί από την οικονοµική κρίση και κινδύνευε άµεσα και από την υγειονοµική. Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο σήµερα είµαστε σε θέση να καταγράφουµε θετικά αποτελέσµατα είναι η ζωογόνος ένεση που κάναµε στο σύστηµα. Εντάξαµε στο σύστηµα και καλύψαµε περίπου δύο εκατοµµύρια ανασφάλιστους, που πρόκειται για επαναστατική επιλογή. Το καταφέραµε γιατί ανακατευθύναµε πόρους από τον ΕΟΠΥΥ και χρηµατοδοτήσαµε πανελλαδικά τα νοσοκοµεία µε 600 εκατ. επιπλέον πραγµατικό χρήµα, προσθέσαµε στο σύστηµα –παρά τους περιορισµούς της διεθνούς επιτήρησης– από τον Οκτώβρη του 2015

Το γεγονός ότι εμείς δεν ήρθαμε για να κλέψουμε και ότι σήμερα δεν υπάρχουν (στην κορυφή τουλάχιστον του συστήματος) κάποιοι που πλουτίζουν εις βάρος των πολλών μάς έδωσε τη δυνατότητα να στηρίξουμε χρηματοδοτικά τις επιλογές μας

µέχρι σήµερα 17.500 άτοµα προσωπικό όλων των ειδικοτήτων –και έρχονται άλλοι 3.000– παρεµβήκαµε δυναµικά στον ΕΟΠΥΥ µε αποτέλεσµα για πρώτη φορά ο οργανισµός να εκµηδενίσει σχεδόν τα χρέη του και να µπορεί να αξιοποιεί στο έπακρο και αποτελεσµατικά τους κρατικούς πόρους που του διατίθενται –και να αποσπά διεθνή εύσηµα γι’ αυτό–, ψηφίσαµε τον νέο Ενιαίο Κανονισµό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) που βάζει τάξη και εξορθολογίζει τις παροχές και που ποτέ άλλοτε δεν έχει γίνει τέτοιας έκτασης επεξεργασία και προετοιµασία για ένα τόσο σοβαρό θέµα, θεσµοθετήσαµε και υλοποιήσαµε τον θεσµό των τοπικών οµάδων υγείας (ΤΟΜΥ – θα λειτουργούν 120 µέχρι το τέλος του 2018), που δίνουν ανάσα στην πρωτοβάθµια περίθαλψη και αποσυµφορίζουν τα νοσοκοµεία και άλλα πολλά που έχουµε κατά καιρούς παρουσιάσει και που ο χώρος εδώ δεν επιτρέπει να παραθέσουµε. Τέλος, αξιοποιήσαµε στον µέγιστο βαθµό µια σειρά πολύτιµων δωρεών από εύπορα ιδρύµατα της χώρας, υλοποιώντας εµβληµατικές επενδύσεις στον χώρο, όπως το νέο Νοσοκοµείο Κοµοτηνής και το νέο Ωνάσειο Κέντρο Μεταµοσχεύσεων, την επαναφορά του «Ερρίκος Ντυνάν» υπό δηµόσιο έλεγχο –που είµαστε πολύ κοντά στο να επιτευχθεί–, αλλά και µικρότερης σηµασίας αλλά πάντα πολύτιµες παρεµβάσεις ανανέωσης και επέκτασης ιατροτεχνικού εξοπλισµού κ.ά. Υπάρχει όµως και µια τρίτη και σηµαντική εξήγηση για τα θετικά αποτελέσµατα που παρουσιάζει ο χώρος της δηµόσιας υγείας, αφού είναι προφανές ότι η εξοικονόµηση και η ορθολογική διαχείριση δεν θα επαρκούσαν από µόνες τους να φέρουν ανατροπές. Πρόκειται για τη µεγάλη προσπάθεια που καταβάλαµε να σταµατήσουµε το διαχρονικό πάρτι διαφθοράς και καταλήστευσης στον χώρο της υγείας –που αποτέλεσε σηµαντικό παράγοντα χρεοκοπίας της χώρας– και τη σπουδή που επιδείξαµε να οδηγήσουµε τις υποθέσεις αυτές στη ∆ικαιοσύνη για να αναζητηθούν σε βάθος οι υπεύθυνοι και να αποδοθούν οι ποινικές και πολιτικές ευθύνες. Το γεγονός ότι εµείς δεν ήρθαµε για να κλέψουµε και ότι σήµερα δεν υπάρχουν (στην κορυφή τουλάχιστον του συστήµατος) κάποιοι που πλουτίζουν εις βάρος των πολλών µάς έδωσε τη δυνατότητα να στηρίξουµε χρηµατοδοτικά τις επιλογές µας. Αυτό στο εξής –και µε όρους πιο ελεύθερων επιλογών τώρα που βγαίνουµε από την ασφυκτική επιτήρηση– θα διευρυνθεί και προς «τα κάτω» και θα φέρει απτά αποτελέσµατα. Αυτά και άλλα πολλά µας διακρίνουν µε σαφήνεια από τους προκατόχους µας τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια. Μπαίνοντας σε αυτήν τη µάχη µε την επιλογή/εντολή του λαού το 2015 µπορεί να µην είχαµε εµπειρία εξουσίας από το κόµµα ή την οικογένειά µας, αλλά σε επίπεδο στρατηγικών επιλογών και οράµατος είχαµε αποφασίσει και ήµασταν αταλάντευτοι για το ποιοι όφειλαν να πληρώσουν την κρίση, ποιους οφείλαµε να στηρίξουµε σ’ αυτήν τη συγκυρία για τη χώρα και τελικά ποια χώρα θέλουµε να παραδώσουµε στα παιδιά µας. Ετσι θα συνεχίσουµε µέχρι να δικαιωθούν τα δικά µας οράµατα, αλλά και οι προσδοκίες των πολιτών που µας έφεραν εδώ.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

H Καρολίνα Ακινόσογλου είναι παθολόγος – λοιμωξιολόγος, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών

Ο Χαράλαμπος Γώγος είναι παθολόγος – λοιμωξιολόγος, καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, διευθυντής Παθολογικής Κλινικής και Μονάδας Ειδικών Λοιμώξεων του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών

γρίπη αποτελεί µεταδοτικό νόσηµα του αναπνευστικού συστήµατος που οφείλεται στον ιό της γρίπης και παρουσιάζει ευρύ φάσµα εκδηλώσεων, από ήπια νόσο ως βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατο. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο νοσεί το 10-30% του ευρωπαϊκού πληθυσµού, ενώ 250.000500.000 ασθενείς καταλήγουν ετησίως από γρίπη παγκοσµίως. Η γρίπη µεταδίδεται από µικροσταγονίδια που διασπείρουν οι ασθενείς κατά την οµιλία ή το φτάρνισµα στους κοντινούς τους ή σε άψυχες επιφάνειες, όπου ο ιός µπορεί να επιβιώσει ώρες και κατόπιν να ληφθεί από τα χέρια µας και να µεταδοθεί σε εµάς ακουµπώντας το στόµα, τη µύτη ή τα µάτια µας. Ο χρόνος επώασης της νόσου (δηλαδή ο χρόνος εκδήλωσης συµπτωµάτων από τη στιγµή της µετάδοσης) είναι περίπου µία ως τέσσερις ηµέρες, ενώ οι άρρωστοι είναι πιο µεταδοτικοί µία ηµέρα πριν έως και επτά ηµέρες µετά τη νόσηση. Οι εκδηλώσεις της νόσου µπορεί να ποικίλλουν από πυρετό, αρθραλγίες, µυαλγίες, πονόλαιµο ως και βαριά πνευµονία και θάνατο, ειδικά σε ασθενείς µε υποκείµενα νοσήµατα. Σε αυτό το πλαίσιο ο έγκαιρος ετήσιος εµβολιασµός είναι καθοριστικής σηµασίας. Ολα τα άτοµα άνω των έξι µηνών δύναται να εµβολιαστούν έναντι του ιού της γρίπης, εντούτοις συγκεκριµένες οµάδες (άτοµα υψηλού κινδύνου) επιβάλλεται να εµβολιάζονται κάθε χρόνο. Στα άτοµα υψηλού κινδύνου συµπεριλαµβάνονται: 1) Ολα τα άτοµα άνω των 60 ετών. 2) Ολοι οι ασθενείς (ανεξαρτήτως ηλικίας) µε χρόνια νοσήµατα, π.χ. χρό-

νια πνευµονοπάθεια, καρδιοπάθεια, αιµοσφαιρινοπάθεια, νευροπάθεια ή νεφροπάθεια, ανοσοκατεσταλµένοι ασθενείς (π.χ. όσοι λαµβάνουν κορτικοστεροειδή, ανοσοτροποποιητικούς ή χηµειοθεραπευτικούς παράγοντες), µεταµοσχευµένοι, έγκυες (ανεξαρτήτως τριµήνου κύησης), παχύσαρκοι ή άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη. 3) Εργαζόµενοι κάθε είδους σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας και κέντρα διαµονής µεταναστών/ προσφύγων, κτηνίατροι καθώς και επαγγελµατίες στον χώρο της ζωικής παραγωγής. 4) «Κλειστοί» πληθυσµοί όπως το προσωπικό και οι εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνοµικών σχολών και ειδικών σχολείων, νεοσύλλεκτοι στις ένοπλες δυνάµεις καθώς και οι τρόφιµοι και το

προσωπικό ιδρυµάτων κ.λπ. και, τέλος, 5) άτοµα που βρίσκονται σε στενή επαφή µε παιδιά µικρότερα των έξι µηνών ή φροντίζουν άτοµα µε υποκείµενο νόσηµα που τα κατατάσσει σε οµάδα υψηλού κινδύνου. Ο αντιγριπικός εµβολιασµός πρέπει να επαναλαµβάνεται κάθε χρόνο (ακόµη και αν έχουµε νοσήσει ή εµβολιαστεί στο παρελθόν) και συνήθως στην αρχή της περιόδου έξαρσης, η οποία στη χώρα µας συνήθως κυµαίνεται ανάµεσα στις αρχές Νοεµβρίου και τα τέλη Απριλίου. Και αυτό γιατί η ανοσία που καταλείπει το εµβόλιο επιτυγχάνεται σε περίπου 15 ηµέρες µετά τον εµβολιασµό και διαρκεί περίπου έξι µήνες. Το εµβόλιο της γρίπης µας καλύπτει από την πλειονότητα των διάφορων στελε-

χών του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και η µη χορήγησή του µας καθιστά ευάλωτους σε όλα και στις δυνητικά σοβαρές επιπλοκές τους. Πνευμονιόκοκκος Ο πνευµονιόκοκκος αποτελεί το συχνότερο και πλέον επικίνδυνο αίτιο εξωνοσοκοµειακής πνευµονίας. Προκαλεί διάφορες λοιµώξεις, όπως πνευµονία, ωτίτιδα, ιγµορίτιδα, µικροβιαιµία και µηνιγγίτιδα, οι οποίες µπορεί να εξελιχθούν σε θανατηφόρες. Στη χώρα µας διατίθονται τόσο το συζευγµένο 13δύναµο (PCV13) όσο και το πολυσακχαριδικό 23δύναµο (PPSV23) εµβόλιο. Ενήλικες 65 ετών και άνω ή ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας που ανήκουν στις οµάδες υψηλού κινδύνου (όπως ορίζονται παραπάνω στις ενδείξεις εµβολιασµού για τη γρίπη) πρέπει να λαµβάνουν το PCV13 άπαξ στη ζωή τους, οποιαδήποτε εποχή του έτους, χωρίς να χρειάζεται επαναληπτική δόση. Το PCV13 δύναται να συµπληρωθεί µε το PPSV23 6-12 µήνες πριν ή µετά τη χορήγησή του. Σε άτοµα ηλικίας άνω των 65 ετών στα οποία έχει προηγηθεί το PPSV23 το PCV13 πρέπει να γίνεται από έναν χρόνο και να ακολουθεί επαναληπτική δόση PPSV23 πέντε έτη αργότερα. Τα εµβόλια της γρίπης και του πνευµονιόκοκκου δύναται να χορηγηθούν την ίδια ηµέρα (σε διαφορετικό µπράτσο το καθένα), εντούτοις προτιµούµε να απέχουν περίπου 2-4 εβδοµάδες µεταξύ τους. Τόσο το εµβόλιο κατά της γρίπης όσο και του πνευµονιόκοκκου είναι ασφαλή, µε ελάχιστες παρενέργειες, οι οποίες περιορίζονται στην εµφάνιση κακουχίας ή δεκατικής πυρετικής κίνησης τις πρώτες 24 ώρες µετά τη χορήγησή τους ή σε τοπική ερυθρότητα, οίδηµα και πόνο στην περιοχή της ένεσης. Κατ’ ουδένα τρόπο δεν µπορεί κανείς να πάθει γρίπη ή λοίµωξη από πνευµονιόκοκκο από το ίδιο το εµβόλιο, ενώ η πιθανότητα νευρολογικής επιπλοκής (µε την έννοια της νευρολογικής νόσου και επ’ ουδενί του αυτισµού) µετά το εµβόλιο είναι η ίδια µε αυτή του γενικού πληθυσµού έπειτα από µια κοινή ίωση. Συνήθως σε περίπτωση που ο ασθενής περνάει ήδη κάποια λοίµωξη προτιµούµε να ιαθεί από αυτήν και κατόπιν να προχωρήσουµε στον εµβολιασµό. Μόνο οι ασθενείς που έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν σοβαρή αλλεργία στο αντίστοιχο εµβόλιο αντενδείκνυται να εµβολιαστούν, ενώ σύµφωνα µε τις τελευταίες οδηγίες ακόµη και άρρωστοι µε ήπια, µέτρια ή σοβαρή αλλεργία στο αυγό (ως συστατικό του εµβολίου) δύναται να εµβολιαστούν υπό κατάλληλη ιατρική επιτήρηση.

Εµβόλιο γρίπης στα παιδιά «Το εμβόλιο της γρίπης είναι ασφαλές και αποτελεσματικό» επισήμανε στο Documento ο παιδίατρος Κωνσταντίνος Καποδίστριας. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στην Ελλάδα ο αντιγριπικός εμβολιασμός συνιστάται να πραγματοποιείται σε παιδιά άνω

των έξι μηνών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, καρδιολογικά προβλήματα, ανοσοκαταστολή, νεφροπάθειες, παχυσαρκία, αυτοάνοσα νοσήματα, αιματολογικά νοσήματα κ.λπ.). Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά το

εμβόλιο της γρίπης να διενεργείται σε όλα τα παιδιά άνω των έξι μηνών ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας τους. Για την προστασία των βρεφών ηλικίας κάτω των έξι μηνών συνιστάται ο αντιγριπικός εμβολιασμός του οικογενειακού περιβάλλοντος ή των ατόμων που τα φροντίζουν.

Life ΕιδικήΕκδοση

«Αρκετοί παιδίατροι στρέφουν γονείς στον µη εµβολιασµό» Τρεις ειδικοί γιατροί μιλούν για τον αντιεμβολιαστικό πυρετό που έχει καταλάβει κάποιους και στην Ελλάδα

Επιμέλεια

Βασίλης Ανδριανόπουλος ισεπίλυτο πρόβληµα για την παγκόσµια ιατρική κοινότητα αποτελεί το αντιεµβολιαστικό κίνηµα. Οι αντιεµβολιαστές, οι οποίοι λόγω παραπληροφόρησης και αµάθειας αυξάνονται µε ταχείς ρυθµούς, αποτελούν βραδυφλεγή βόµβα για τη δηµόσια υγεία, την οποία απειλούν εκθέτοντας τα παιδιά τους σε κάθε λογής ιό και νόσο. Η χώρα µας µολονότι δεν έχει ακόµη τόσο ισχυρές τάσεις, απειλείται εξίσου από την «πανδηµία» του αντιεµβολιασµού. «Είναι δύσκολο να εξηγήσουµε γιατί άλλοι λαοί παρουσιάζονται πιο εύπιστοι σε αυτή την επικίνδυνη για την υγεία αντίληψη, από τη στιγµή που έτσι κι αλλιώς σαν Ελληνες έχουµε την τάση να συνωµοσιολογούµε» ανέφερε στο Documento ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος της Ενωσης

Ελευθεροεπαγγελµατιών Παιδιάτρων Αττικής. «Θεωρώ ότι αυτό µπορεί να εξηγηθεί αν αναλογιστούµε ότι οι Ελληνες παρά τις αντιρρήσεις τους εµπιστεύονται τον γιατρό τους. Στη χώρα µας το εξωτερικό σύστηµα πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας δεν έχει σχέση µε του εξωτερικού, αφού ειδικά οι παιδίατροι αναπτύσσουν στενή σχέση µε τους γονείς από τη γέννηση του παιδιού». Εµφανίζεται όµως –σύµφωνα και µε µελέτες– το ανησυχητικό φαινόµενο κάποιοι παιδίατροι και στη χώρα µας να συµβουλεύουν τους γονείς να µην εµβολιάζουν τα παιδιά τους: «Αυτοί είναι συνάδελφοι που έχουν αγκαλιάσει την οµοιοπαθητική και άλλες παρεµφερείς µεθόδους που δεν επιτρέπουν τον εµβολιασµό. Είτε το έκαναν για λόγους ιδεολογίας είτε για να έχει µεγαλύτερη κίνηση το ιατρείο τους, είναι φαινόµενο που πρέπει να καταπολεµηθεί, ειδικά από τη στιγµή που είναι παράνοµο, αφού το ελληνικό κράτος έχει προτείνει τον εµβολιασµό ως επίσηµη ιατρική πρόληψη».

«Είναι σηµαντικό να αναφερθεί ότι κανένας γονιός δεν θέλει το κακό του παιδιού του, οµοίως και όσοι δεν θέλουν να τα εµβολιάσουν. Απλώς έχουν πέσει θύµατα παραπληροφόρησης που εν πολλοίς έχει ξεκινήσει από επιστήµονες που µε αυτό τον τρόπο προσπαθούν να αναδειχθούν» ανέφερε στο Documento ο Τάκης Παναγιωτόπουλος, παιδίατρος, καθηγητής στην Εθνική Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας (ΕΣ∆Υ) και εξωτερικός συνεργάτης του ΚΕΕΛΠΝΟ. «Η ανάλυση αυτού του είδους των απόψεων είναι σύνθετο ζήτηµα αφού δεν έχει εξετασθεί εντατικά, αλλά µπορούµε να πούµε ότι εκφράζεται –και στη χώρα µας– µέσω µιας γενικότερης έλλειψης εµπιστοσύνης σε κρατικούς φορείς και στην επιστηµονική κοινότητα. Αλλο αυτό όµως κι άλλο να µην εµβολιάζεις το παιδί σου». Αναφορικά µε το επίπεδο εµβολιασµού στη χώρα µας, ο καθηγητής υπογραµµίζει ότι «βρισκόµαστε σε αρκετά υψηλά επίπεδα, αλλά αυτό δεν πρέπει να µας εφησυχάζει. Γι’ αυτό και οι γονείς θα πρέπει να αναλογιστούν τον πραγµατικό και επι-

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

στηµονικά τεκµηριωµένο κίνδυνο για τα παιδιά τους».

«Δυστυχώς στη χώρα μας η επαγρύπνηση και η προθυμία εμβολιασμού κατά της γρίπης παραμένουν χαμηλές ακόμη και στις ομάδες υψηλού κινδύνου, εξαιτίας ελλιπούς ενημέρωσης και απολύτως ανεδαφικής ανησυχίας»

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 2013 η Ελλάδα ήταν η τέταρτη χώρα σε ποσοστό παιδιών ενός έτους που είχαν εμβολιαστεί κατά της ιλαράς (ποσοστό 99%), ξεπερνώντας χώρες όπως η Γερμανία (97%), η Ιταλία (90%), η Γαλλία (89%) και η Αυστρία (76%)

Θύματα παραπληροφόρησης του διαδικτύου «Αυτό που µου αναφέρουν συνήθως όσοι γονείς έχουν αµφιβολίες για να εµβολιάσουν τα παιδιά τους είναι πως “έτσι ακούγεται”» αναφέρει στο Documento η παιδίατρος Σοφία Σάνι, «γεγονός που αποδεικνύει πόσο εύκολα µπορούν να πέσουν θύµατα παραπληροφόρησης από το διαδίκτυο. Αυτό που µου αναφέρουν είναι ότι φοβούνται γιατί τα εµβόλια περιέχουν υδράργυρο και αλουµίνιο. Υδράργυρος όµως δεν εµπεριέχεται σε κανένα εµβόλιο, ενώ το αλουµίνιο ως στοιχείο υπάρχει παντού. Παράλληλα εκφράζουν ανησυχίες ότι τα εµβόλια µπορεί να πλήξουν το ανοσοποιητικό σύστηµα των παιδιών τους, παραγνωρίζοντας ότι έχουν αποσοβηθεί εκατοµµύρια θάνατοι µέσω των εµβολιασµών και ασθένειες προηγούµενων δεκαετιών έχουν εξαφανιστεί. Αρκετοί γονείς θα πειστούν τελικά να εµβολιάσουν τα παιδιά, παρά τις επιφυλάξεις τους. Μια φανατισµένη οµάδα όµως δεν θα δεχτεί ποτέ τις παραινέσεις και θα επισκεφτεί κάποιον παιδίατρο που ειδικεύεται στην οµοιοπαθητική». «Χαμηλή η προθυμία εμβολιασμού» Αναφορικά µε τον εµβολιασµό κατά της γρίπης η Καρολίνα Ακινόσογλου, παθολόγος – λοιµωξιολόγος και επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Πατρών, σχολίασε: «∆υστυχώς στη χώρα µας η επαγρύπνηση και η προθυµία εµβολιασµού κατά της γρίπης παραµένουν χαµηλές ακόµη και στις οµάδες υψηλού κινδύνου, εξαιτίας ελλιπούς ενηµέρωσης και απολύτως ανεδαφικής ανησυχίας. Ως αποτέλεσµα, σηµαντικός αριθµός ασθενών οιασδήποτε ηλικίας νοσηλεύτηκε από γρίπη σε µονάδες εντατικής θεραπείας την τελευταία διετία, το 50% των οποίων κατέληξε, όλοι σχεδόν όντας ανεµβολίαστοι. Τα εµβόλια αποτελούν σηµαντικό µέσο πρόληψης της γρίπης και της πνευµονιοκοκκικής λοίµωξης και των δυνητικά θανατηφόρων επιπλοκών τους. Προστατεύουν τόσο εµάς όσο και τους γύρω µας και σε συνδυασµό µε την καλή υγιεινή των χεριών µας µπορούν να προασπίσουν την υγεία τόσο ηµών όσο και των παιδιών µας και αυτήν τη χειµερινή περίοδο». Ο ΠΟΥ καταρρίπτει τις αμφιβολίες Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (ΠΟΥ) έχει προσπαθήσει αρκετές φορές στο παρελθόν να αντιµετωπίσει τις αντιρρήσεις και τους φόβους που προκαλούνται σε όλο και περισσότερους γονείς παγκοσµίως από την παραπληροφόρηση του αντιεµβολιασµού µέσω ερευνών και µελετών. Σύµφωνα µε µια από αυτές, το 2013 η Ελλάδα ήταν η τέταρτη χώρα σε ποσοστό παιδιών ενός έτους που είχαν εµβολιαστεί κατά της ιλαράς (ποσοστό 99%), ξεπερνώντας χώρες όπως η Γερµανία (97%), η Ιταλία (90%), η Γαλλία (89%) και η Αυστρία (76%), και παράλληλα κατέχει από τα υψηλότερα ποσοστά και στα γενικά εµβόλια.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Αλλεργίες του χειμώνα Της Ζωής Δεμέστιχα

Η δρ Ζωή Δεμέστιχα είναι αλλεργιολόγος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας

πορεί το µεγαλύτερο ποσοστό των αλλεργικών ασθενών να εµφανίζει έξαρση των συµπτωµάτων την άνοιξη λόγω αυξηµένης γυρεοφορίας στην ατµόσφαιρα, όµως και κατά τους χειµερινούς µήνες οι καιρικές συνθήκες ευνοούν την παρουσία αλλεργιογόνων κυρίως ενδοοικιακών, που προκαλούν συµπτώµατα στο ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστηµα. Στη χώρα µας εκτιµάται ότι 5-30% του πληθυσµού είναι ευπαθές στα ακάρεα σκόνης, ενώ επιδηµιολογική µελέτη δείχνει πως από το σύνολο των αλλεργικών ασθενών στην Ελλάδα το 35% παρουσιάζει ευαισθησία στα ακάρεα, τα οποία συγκαταλέγονται στα µείζονα αλλεργιογόνα και ευθύνονται για τα συµπτώµατα της αλλεργικής ρινίτιδας αλλά και του άσθµατος. Τα ακάρεα σκόνης είναι ενδοοικιακά αεροαλλεργιογόνα, αρθρόποδα µη ορατά διά γυµνού οφθαλµού, µικροοργανισµοί οι οποίοι τρέφονται µε λέπια δέρµατος ή άλλα υπολείµµατα και απορροφούν νερό µέσω µιας υγροσκοπικής ουσίας που βγαίνει από τις αρθρώσεις των ποδιών τους. Επειδή δεν έχουν άλλα όργανα πρόσληψης υγρών και αποτελούνται κατά 85% από νερό, εξαρτώνται απολύτως από την υγρασία του περιβάλλοντος. Αυτός είναι και ο λόγος που αναπτύσσονται σε σχετική υγρασία 75% και σε περιβάλλον µε αυξηµένη θερµοκρασία (20ΟC-30ΟC). Μάλιστα η θερµοκρασία του περιβάλλοντος είναι αυτό που επιταχύνει ή επιβραδύνει την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασµό τους. Οι δύο παραπάνω παράγοντες µαρτυρούν ότι τα ακάρεα της σκόνης επιβιώνουν στο σπίτι, σε χώρους εργασίας και γενικότερα σε κλειστούς χώρους µε ανεπαρκή αερισµό και αυξηµένη υγρασία. Τα ακάρεα βρίσκονται παντού (σε φυτά, ζώα και µέσα στο σπίτι). Στο οικιακό περιβάλλον είναι άφθονα στο στρώµα του κρεβατιού και µάλιστα στο άνω τρίτο τµήµα αυτού, καθώς επίσης και στα µαξιλάρια µας. Ακάρεα υπάρχουν σε όλα τα αντικείµενα που γίνονται συλλέκτες σκόνης, όπως κουρτίνες, χαλιά, έπιπλα µε υφασµάτινη ταπετσαρία, παιχνίδια λούτρινα κ.λπ. Στην

Ελλάδα δύο είναι τα πιο συνηθισµένα είδη: το Dermatophagoides Pteronyssinus που συναντάται συχνότερα στην ηπειρωτική χώρα και το Dermatophagoides Farinae που αναπτύσσεται περισσότερο στις παραθαλάσσιες περιοχές. Αλλο ενδοοικιακό αλλεργιογόνο είναι οι µύκητες που αφθονούν όπου υπάρχει υγρασία και ικανοποιητική περιβαλλοντική θερµοκρασία (µπάνιο – κουζίνα) και στην Ελλάδα πλήττουν περίπου το 10% των αλλεργικών. Για τη µείωση των ενδοοικιακών αλλεργιογόνων επιβάλλεται να γίνεται επαρκής αερισµός και έλεγχος της υγρασίας έτσι ώστε να κυµαίνεται στο σπίτι κάτω από 45% RH (relative humidity). Συνιστάται να αποµακρύνονται τα χαλιά, οι µοκέτες, οι φλοκάτες και τα υφασµάτινα παιχνίδια, να γίνεται σχολαστικός καθαρισµός µε ηλεκτρική σκούπα και ξεσκόνισµα µε βρεγµένο πανί, να πλένονται τα κλινοσκεπάσµατα σε υψηλή θερµοκρασία και να καλύπτονται τα στρώµατα και τα µαξιλάρια µε καλύµµατα που πλένονται. Επίσης να αποµακρύνονται τα φυτά από το εσωτερικό περιβάλλον, γιατί συνιστούν εστίες για την ανάπτυξη µυκήτων (µούχλας). Θα πρέπει να τονιστεί ότι σε πολλές µελέτες που έγιναν σε ασθµατικούς ασθενείς η µείωση της έκθεσής τους στα ακάρεα έδειξε µείωση της βρογχικής υπεραντιδραστικότητας, µείωση των συµπτωµάτων και φυσικά µείωση της χρήσης φαρµακευτικών σκευασµάτων. Οσον αφορά τα επιθήλια των ζώων, που επίσης ενοχοποιούνται για πρόκληση αλλεργικής ρινίτιδας και άσθµατος, καλό είναι να περιορίζονται σε συγκεκριµένο χώρο εντός του σπιτιού, έτσι ώστε ο αλλεργικός να µην εκτίθεται συνεχώς στο αλλεργιογονικό φορτίο και να υποβάλλονται σε συχνό πλύσιµο. Ενα άλλο νόσηµα που εµφανίζεται συχνά τον χειµώνα είναι η κνίδωση που χαρακτηρίζεται από κνησµώδεις ερυθρούς ποµφούς µε ή χωρίς αγγειοοίδηµα. Μια από τις αιτίες της κνίδωσης, συχνή σε παιδιά και ενήλικες, είναι οι ιογενείς λοιµώξεις που βρίσκονται σε έξαρση τους χειµερινούς µήνες, όπως επίσης τα φάρµακα που χρησιµοποιούνται για την αντιµετώπιση των συµπτωµάτων ή επιπλοκών τους, όπως αντιπυρετικά, αντιφλεγµονώδη και αντιβιοτικά σκευάσµα-

Από το σύνολο των αλλεργικών ασθενών στην Ελλάδα το 35% παρουσιάζει ευαισθησία στα ακάρεα, τα οποία συγκαταλέγονται στα μείζονα αλλεργιογόνα

τα. Ο αλλεργιολόγος θα προχωρήσει στη διαφορική διάγνωση και θα κατευθύνει τον ασθενή. Σπάνια αλλά δυνητικά επικίνδυνη αλλεργική πάθηση είναι η κνίδωση εκ ψύχους και η συστηµατική αλλεργική αντίδραση εκ ψύχους. Συµβαίνει κατά την απότοµη έκθεση σε ψυχρό νερό ή ψυχρό περιβάλλον προκαλώντας κνιδωτικό εξάνθηµα στα εκτεθειµένα µέρη του σώµατος. Οταν εκτός του δέρµατος συµµετέχουν και άλλα συστήµατα του οργανισµού (αναφυλαξία), µπορεί ο ασθενής να υποστεί καταπληξία. Η διάγνωση τίθεται από τον ειδικό αλλεργιολόγο, που, εκτός από τη συµπτωµατική θεραπεία, θα ενηµερώσει τον ασθενή για τα ειδικά µέτρα αποφυγής και πρόληψης. Κατά τη διάρκεια του χειµώνα υπάρχουν ρύποι στην ατµόσφαιρα από καύση διάφορων υλικών που είναι επιβαρυντικός παράγοντας και επιδεινώνει τα συµπτώµατα των ασθενών µε άσθµα. Η κλιµατική αλλαγή και το φαινόµενο του θερµοκηπίου επηρεάζουν το φυτικό βασίλειο, µε αποτέλεσµα να µην οριοθετούνται οι εποχές και να τροποποιούνται η έναρξη και η διάρκεια της ανθοφορίας. Συµβαίνει να έχουµε πρώιµη άνοιξη, όπως επίσης να έχουµε περισσότερες ηµέρες του χρόνου αυξηµένη περιβαλλοντική υγρασία και αύξηση της θερµοκρασίας, µε αποτέλεσµα αύξηση της διάρκειας και της βαρύτητας των αλλεργικών συµπτωµάτων. Παράλληλα ζούµε τις περισσότερες ώρες της ηµέρας σε κλειστούς χώρους, στους οποίους ο ελλιπής καθαρισµός, η ανακύκλωση του αέρα, η χρήση κεντρικού κλιµατισµού, ο µη συχνός καθαρισµός φίλτρων, ο συγχρωτισµός, η έλλειψη ηλιοφάνειας, η ύπαρξη υγρασίας επιδεινώνουν τα συµπτώµατα αναπνευστικής και δερµατικής αλλεργίας. Η αιτιολογική διάγνωση των αναπνευστικών αλλεργικών νοσηµάτων γίνεται από τον ειδικό αλλεργιολόγο µέσω των δερµοαντιδράσεων (τεστ) και η ορθή αξιολόγησή τους θα οδηγήσει στη σωστή θεραπευτική προσέγγιση. Εκτός της εξάλειψης των συµπτωµάτων, ας σηµειωθεί πως το σηµαντικότερο όφελος είναι η πρόληψη του αλλεργικού άσθµατος αφού µελέτες δείχνουν πως πάνω από το 45% των πασχόντων από αλλεργική ρινίτιδα θα προσβληθεί και από αλλεργικό άσθµα.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Μυοσκελετικές παθήσεις φέρνει η καθιστική ζωή

στηµα. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάµε το καρδιαγγειακό σύστηµα που προσβάλλεται καθώς µειώνεται η καρδιοαναπνευστική λειτουργία».

Εκατομμύρια εργαζόμενοι σε ολόκληρη την Ευρώπη οι πάσχοντες, γεγονός που επιφέρει και μεγάλο κόστος περίθαλψης

Επιμέλεια

Βασίλης Ανδριανόπουλος ι µυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) είναι από τις συνηθέστερες διαταραχές που σχετίζονται µε την εργασία. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Ελλάδα, υπολογίζεται πως εκατοµµύρια εργαζόµενοι σε ολόκληρη την Ευρώπη πάσχουν από µυοσκελετικές παθήσεις, γεγονός που, πέραν των άλλων, επιφέρει και µεγάλο κόστος περίθαλψης. Κι αυτό γιατί το κόστος για τις εν λόγω µυοσκελετικές διαταραχές εκτιµάται σε δισεκατοµµύρια ευρώ. Αυτός είναι ο λόγος που ο ευρωπαϊκός οργανισµός κρίνει πως η αντιµετώπιση των µυοσκελετικών παθήσεων, εκτός του ότι συµβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζοµένων,

η οποία πλήττεται λόγω της καθιστικής ζωής, συνεπάγεται οφέλη και για τις επιχειρήσεις. «Σοβαρά προβλήματα στο μυοσκελετικό σύστημα» «Η καθιστική ζωή, είτε λόγω των αναγκών της εργασίας είτε λόγω της συνειδητής έλλειψης κινητικής δραστηριότητας (έλλειψη οποιασδήποτε µορφής άσκησης), επιφέρει χρόνο µε τον χρόνο σοβαρά προβλήµατα στο µυοσκελετικό σύστηµα και όχι µόνο» ανέφερε στο Documento ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (ΠΣΦ) Πέτρος Λυµπερίδης. «Παθολογικές καταστάσεις που οφείλονται στην καθιστική ζωή ή την έλλειψη σωµατικής άσκησης εκδηλώνονται στη σπονδυλική στήλη και στα άκρα. Αναφέρω χαρακτηριστικά τα σύνδροµα στάσης –αυχεναλγίες, οσφυαλγίες και γενικότερα πόνους στη σπονδυλική στήλη– καθώς και προβλήµατα στα γόνατα ή παθήσεις στον καρπό και στους αγκώνες. Η συνεχής λανθα-

σµένη στάση εργασίας µπορεί να επιφέρει τενοντίτιδες, θυλακίτιδες και άλλα σύνδροµα». Αυτές οι µυοσκελετικές παθήσεις µπορεί παράλληλα «να επιφέρουν απλούς µυϊκούς πόνους, τα κοινώς λεγόµενα “πιασίµατα”, πόνους στις αρθρώσεις ισχύων και γονάτων, έως και σοβαρά σύνδροµα, π.χ. σύνδροµο καρπιαίου σωλήνα». Αναφορικά µε τους τρόπους αντιµετώπισης των συµπτωµάτων που προκαλούνται από τις µυοσκελετικές παθήσεις, ο κ. Λυµπερίδης σχολίασε ότι «η “τροφή” για την άρθρωση είναι η συνεχής κίνηση, ενώ η στατική επιβάρυνση µιας άρθρωσης (π.χ. εργασία σε συνεχή στατική όρθια στάση) προκαλεί τον “στραγγαλισµό” της, που έχει αποτέλεσµα ελλιπή τροφοδότηση πολύτιµων στοιχείων για τη φυσιολογική λειτουργία της άρθρωσης. Από την άλλη, η έλλειψη ελεγχόµενης σωµατικής άσκησης µειώνει τη µυϊκή µάζα, αδυνατίζει το µυϊκό σύστηµα και αυτό µε τα χρόνια έχει σοβαρές επιπτώσεις για το µυοσκελετικό σύ-

«Οι αυξανόμενες απαιτήσεις για καθιστικές συνθήκες εργασίας δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη μυοσκελετικών παθήσεων που πολλές φορές επηρεάζουν το καρδιαγγειακό σύστημα και κάποιες φορές και την ψυχική υγεία» Πέτρος Λυμπερίδης Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών

«Υπαίτιες οι καθιστικές συνθήκες εργασίας» «Εχει αποδειχθεί µέσα από χιλιάδες έρευνες ότι η ελεγχόµενη σωµατική δραστηριότητα και η θεραπευτική άσκηση, που αποτελεί νοµοθετικά κατοχυρωµένη φυσικοθεραπευτική πράξη και που φέτος είναι το θέµα του 28ου επιστηµονικού συνεδρίου µας (Νεότερα τεχνολογικά επιτεύγµατα στην υπηρεσία της θεραπευτικής ασκησης. Τηλε-Φυσικοθεραπεία), έχουν θετική επίδραση σε όλα τα συστήµατα του ανθρώπινου σώµατος, ακόµη και σε ψυχικές παθήσεις όπως η άνοια και η κατάθλιψη. Επίσης οι µεταβολικές παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπερχοληστερολαιµία, επηρεάζονται θετικά από την ελεγχόµενη θεραπευτική άσκηση». Σχετικά µε το γιατί χρόνο µε τον χρόνο αυξάνονται τα κρούσµατα ασθενών µε µυοσκελετικές παθήσεις, µε αποτέλεσµα πλέον εκατοµµύρια Ευρωπαίοι να υποφέρουν από αυτές, ο κ. Λυµπερίδης υπογράµµισε πως «είναι γεγονός ότι οι αυξανόµενες απαιτήσεις για καθιστικές συνθήκες εργασίας δηµιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη µυοσκελετικών παθήσεων που µπορεί να εµφανίζονται στη σπονδυλική στήλη και στα άκρα (χέρια και πόδια), οι οποίες πολλές φορές επηρεάζουν το καρδιαγγειακό σύστηµα και κάποιες φορές και την ψυχική υγεία. Οι νέες µελέτες που διεξάγονται και τα αποτελέσµατά τους συντείνουν στο εξής συµπέρασµα: τα συνεχή διαλείµµατα και η απλή κινητική δραστηριότητα συµβάλλουν στην αποτροπή εµφάνισης αυτών των παθολογικών φαινοµένων». Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΠΣΦ υπογράµµισε ότι προκειµένου η χώρα µας να αντιµετωπίσει επαρκώς το φαινόµενο θα πρέπει «να υιοθετήσει πολιτικές άλλων χωρών και να επενδύσει στη φυσικοθεραπεία, η οποία συντελεί όχι µόνο στην αποκατάσταση αλλά και την πρόληψη εµφάνισης των παθήσεων. Η εισαγωγή του σχολικού φυσικοθεραπευτή µπορεί να φαντάζει µακρινή στη χώρα µας, όµως η Μάλτα επένδυσε στην καθιέρωση του συγκεκριµένου θεσµού. Η προληπτική φυσικοθεραπεία στους χώρους εργασίας και η οµαδική θεραπευτική άσκηση σε οµάδες εργαζοµένων υψηλού κινδύνου (back school) που έχουν καθιερωθεί σε άλλες χώρες πρέπει να προαχθούν και στη χώρα µας, καθώς είναι πλέον αποδεδειγµένο ότι µε την πρόληψη των κακώσεων σπονδυλικής στήλης και άκρων είναι δυνατόν να εξοικονοµηθούν χιλιάδες εργατοώρες και να προκύψουν θετικά οικονοµικά αποτελέσµατα. Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω πόσο σηµαντικά είναι για τους ηλικιωµένους τα τεστ για τον έλεγχο της πρόληψης των πτώσεων που κάνουµε οι φυσικοθεραπευτές, µε τα οποία επίσης µπορεί να εξοικονοµηθούν σηµαντικοί πόροι για τα συστήµατα υγείας. Εχει αποδειχθεί ότι στις χώρες που επένδυσαν στη φυσικοθεραπεία τα συστήµατα υγείας έχουν σηµαντικό οικονοµικό όφελος».

Documento | Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

43%

είναι το ποσοστό των ανθρώπων που γυμνάζονται στη χώρα μας από 25% που ήταν το 2004

40%

είναι τα οφέλη από την άσκηση ως προς την ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης της καρδιακής νόσου, ενώ από τη χορήγηση φαρμάκων είναι στο 24%

«Ασκηση: πολλαπλά οφέλη στη θεραπεία και την πρόληψη» Μεγάλη σημασία έχει να είναι συνταγογραφούμενη, τονίζει στο Documento ο ορθοπεδικός χειρουργός Κωνσταντίνος Νάτσης

Ρεπορτάζ

Βαγγέλης Τριάντης ολλαπλά οφέλη για διάφορες παθήσεις έχει η άσκηση είτε για τη µείωση των πιθανοτήτων εµφάνισής τους είτε για την αντιµετώπισή τους σε συνδυασµό µε τη φαρµακολογία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η άσκηση µε συνταγή γιατρού σε συνδυασµό µε φαρµακευτική αγωγή ή χωρίς ωφελεί ασθενείς µε στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, διαταραχές του καρδιακού ρυθµού, αρτηριακή υπέρταση, πολλαπλή σκλήρυνση, βρογχικό άσθµα, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, µεταβολικό σύνδροµο, δυσλιπιδαιµία αλλά και άλλες παθήσεις. Σύµφωνα µε τoν Παγκόσµιo Οργανισµό Υγείας, η έλλειψη σωµατικής δραστηριότητας είναι αναγνωρισµένος προδιαθεσικός παράγοντας θνησιµότητας από µη µεταδιδόµενα νοσήµατα. Το 2008, για παράδειγµα, ο σακχαρώδης διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, τα οποία αποτελούν µη µεταδιδόµενα νοσήµατα, αφορούσαν το 63% των

θανάτων παγκοσµίως, µε το κάπνισµα και την έλλειψη άσκησης να καταλαµβάνουν την τρίτη και την τέταρτη θέση. Παρά το γεγονός ότι µετά τους Ολυµπιακούς Αγώνες του 2004 ο αριθµός των ανθρώπων που γυµνάζονται στη χώρα µας αυξήθηκε από το 25% στο 43%, εντούτοις το ποσοστό εξακολουθεί να παραµένει χαµηλό σε σχέση µε τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Ασκηση για όλους με συνταγή γιατρού Οπως εξηγεί στο Documento o ορθοπεδικός χειρουργός και πρόεδρος της Αθλητιατρικής Εταιρείας Ελλάδος, διευθυντής του τοµέα Ανατοµικής και Παθολογικής Ανατοµικής, διευθυντής Εργαστηρίου Ανατοµίας και Χειρουργικής Ανατοµίας (τµήµα Ιατρικής, Σχολή Επιστηµών Υγείας) του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Νάτσης, «η συνταγογράφηση της άσκησης είναι ένα κίνηµα το οποίο ξεκινήσαµε µε τη European Federation of Sports Medicine Associations (EFSMA), µε το οποίο δίνουµε ένα πρόγραµµα άσκησης σε έναν ασθενή ή υγιή». Και συµπληρώνει: «Εµείς δεν στοχεύουµε στον ένα ή τον άλλο παράγοντα, αλλά

θέλουµε να κάνουµε έναν συνδυασµό ώστε να έχουµε πολύ καλύτερο αποτέλεσµα. Η άσκηση είναι στην ουσία τόσο προληπτική όσο και θεραπευτική». Η αποτελεσµατικότητα της άσκησης στην πρόληψη αλλά και τη θεραπεία των παθήσεων προκύπτει από τα αποτελέσµατα µελετών. Για παράδειγµα, σε ό,τι αφορά την καρδιακή νόσο τα οφέλη της άσκησης ως προς την ελάττωση του κινδύνου εµφάνισης είναι 40%, ενώ το όφελος από τη χορήγηση φαρµάκων ανέρχεται σε ποσοστό 24%. Αντίστοιχα, στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 το όφελος από την άσκηση ανέρχεται σε ποσοστό 58%, ενώ από τη χορήγηση φαρµάκων στο 31%. Στα κατάγµατα του ισχίου τα οφέλη από την άσκηση ανέρχονται στο 55%, ενώ τα οφέλη από τα φάρµακα στο 38%. «Η άσκηση δεν ενδείκνυται µόνο σε ασθενείς µε γνωστά προβλήµατα υγείας που λαµβάνουν χρόνια φαρµακευτική αγωγή, αλλά και σε υγιή άτοµα που έχουν προδιαθεσικούς παράγοντες για εµφάνιση συγκεκριµένων παθήσεων» τονίζει στο Documento ο κ. Νάτσης. Σύµφωνα µε τον κ. Νάτση, αυτό που πρέπει να γίνεται σε πρώτη

58%

είναι τα οφέλη από την άσκηση στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ενώ από τη χορήγηση φαρμάκων είναι στο 31%

% είναι τα οφέλη από την άσκηση στα κατάγματα του ισχίου, ενώ τα οφέλη από τα φάρμακα είναι στο 38%

«Δεν ενδείκνυται μόνο σε ασθενείς με γνωστά προβλήματα υγείας αλλά και σε υγιή άτομα που έχουν προδιαθεσικούς παράγοντες για εμφάνιση συγκεκριμένων παθήσεων»

φάση είναι ένας προληπτικός ιατρικός έλεγχος. Για παράδειγµα, κάποιος µπορεί στο παρελθόν να ήταν αθλητής αλλά να έχει χρόνια να γυµναστεί, οπότε είναι αναγκαίο ο γιατρός να δει σε τι κατάσταση βρίσκεται ο οργανισµός του. Προγράμματα ανάλογα με τη φυσική κατάσταση «Χρειάζεται έναν γιατρό που να έχει γνώσεις για τα οφέλη και τους κινδύνους της άσκησης και να δει εάν υπάρχουν παράµετροι τις οποίες θα πρέπει να γνωρίζει. Οπως, για παράδειγµα, σε τι κατάσταση βρίσκεται ο ασθενής ώστε να δώσει το κατάλληλο πρόγραµµα. Υπάρχουν κάποιες µπροσούρες που έχουµε ήδη κάνει τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους υγιείς» αναφέρει ο κ. Νάτσης. Η άσκηση χωρίζεται σε δύο ειδών κατηγορίες: υψηλής και χαµηλής έντασης, ανάλογα µε τη φυσική κατάσταση του ασθενή. Για παράδειγµα, κάποιος που δεν έχει καλή φυσική κατάσταση συνιστάται να ασκείται σε χαµηλή ένταση πέντε φορές την εβδοµάδα στο 40-65% της καρδιαγγειακής συχνότητας. Η υψηλής έντασης άσκηση αφορά άτοµα µε καλύτερη φυσική κατάσταση και συνήθως είναι τρεις φορές την εβδοµάδα στο 65-85% της καρδιαγγειακής συχνότητας. Προγράμματα ανάλογα με την ηλικία Τα προγράµµατα της άσκησης µπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα και µε την ηλικία. Για παράδειγµα, στις ηλικίες από 5 έως 17 ετών συνιστάται µέτριας έντασης σωµατική δραστηριότητα διάρκειας 60 λεπτών τρεις φορές την εβδοµάδα, σε συνδυασµό µε προγράµµατα ενδυνάµωσης. Για τις ηλικίες από 18-64 ετών συνιστώνται τουλάχιστον 154 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδοµάδα µέτριας έως αυξηµένης έντασης, καθώς και άσκηση αυξηµένης έντασης και µυϊκής ενδυνάµωσης. Για όσους είναι πάνω από 65 ετών υπάρχουν προγράµµατα άσκησης που σκοπό έχουν να ενισχύσουν την ισορροπία και γενικότερα την ελάττωση των πτώσεων. Γενικότερα, πάντως, για την καλύτερη φυσική κατάσταση του ανθρώπου η αερόβια άσκηση συστήνεται σε σχέση µε την αναερόβια. Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραµµα της άσκησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που µόνο κάποιος γιατρός µπορεί να συνεκτιµήσει και να προχωρήσει στη συνταγογράφηση του κατάλληλου προγράµµατος, ανάλογα µε την ηλικία, την πάθηση και το επίπεδο φυσικής κατάστασης. «Οταν λέµε συνταγογράφηση εννοούµε να θέσουµε τους ασθενείς σε µια κατάσταση τέτοια ώστε να γυµνάζονται. Το όφελος είναι πάρα πολύ µεγάλο και γενικά ό,τι περισσότερο µπορεί να κάνει κάποιος βοηθάει πολύ τον οργανισµό του. Ολοι οι γιατροί θα πρέπει να συστήνουν την άσκηση, η οποία θα πρέπει να γίνει τρόπος ζωής» επισηµαίνει στο Documento ο κ. Νάτσης.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Κολύµπι 12 µήνες τον χρόνο Τα οφέλη για την υγεία και οι απαραίτητες οδηγίες για τους χειμερινούς κολυμβητές

Ρεπορτάζ

Λαμπρινή Παπαδοπούλου ια τον περισσότερο κόσµο τα µπάνια στη θάλασσα σταµατάνε κάπου στα τέλη Αυγούστου ή τον Σεπτέµβρη, ωστόσο η χειµερινή κολύµβηση, είτε στη θάλασσα είτε στην πισίνα, αποτελεί µια από τις πιο αποτελεσµατικές και ωφέλιµες µορφές άσκησης για το ανθρώπινο σώµα. «Η κολύµβηση τον χειµώνα συνεχίζει να βελτιώνει συνολικά τη φυσική κατάσταση του ασκούµενου χτίζοντας ένα υγιές σύστηµα µε σαφώς βελτιωµένο ανώτερο αναπνευστικό, λιγότερο ευπαθές στα συµπτώµατα των ιώσεων» εξηγεί στο Documento ο Θοδωρής Αράπης, επικεφαλής προπονητής κολύµβησης του Αθλητικού Κολυµβητικού Οµίλου Βάρης Βάρκιζας. Οπως σηµειώνει, η κολύµβηση µεταξύ άλλων µειώνει το στρες και προσφέρει ένα µοναδικό παράθυ-

ρο χαλάρωσης σε µυαλό και πνεύµα σε περιόδους υψηλών απαιτήσεων και ρυθµών. «Η επαφή του σώµατός µας µε το νερό, η αίσθηση της έλλειψης του βάρους µας κατά τη διάρκεια της κολύµβησης και ο ρυθµός της αναπνοής µας µπορεί να µας βάλουν σε κατάσταση που αγγίζει τα όρια του διαλογισµού, έχοντας ευεργετικότατη δράση στην ψυχολογία µας τον χειµώνα, περίοδο κατά την οποία οι απαιτήσεις της δουλειάς και των οικογενειακών υποχρεώσεων φτάνουν στο αποκορύφωµα. Μελέτες δείχνουν ότι η κολύµβηση µπορεί επίσης να έχει θετική επίδραση στον ψυχισµό µας µακροπρόθεσµα, µειώνοντας τα συνολικά επίπεδα στρες και άγχους» αναφέρει ο κ. Αράπης. Για μικρούς και μεγάλους Ο ίδιος υπογραµµίζει πως ένα από τα πιο σπουδαία πράγµατα που προσφέρει το κολύµπι είναι η δυνατότητα να ασκηθούν σχεδόν όλες οι ηλικιακές οµάδες, να απολαύσουν και να επωφεληθούν από αυτό ανεξάρτητα από την ηλικία ή τη φυσική κατάστασή τους. «Για τους µε-

«Η κολύμβηση τον χειμώνα συνεχίζει να βελτιώνει συνολικά τη φυσική κατάσταση του ασκούμενου, χτίζοντας ένα υγιές σύστημα με σαφώς βελτιωμένο ανώτερο αναπνευστικό, λιγότερο ευπαθές στα συμπτώματα των ιώσεων» Θοδωρής Αράπης Επικεφαλής προπονητής κολύμβησης του Αθλητικού Κολυμβητικού Ομίλου Βάρης Βάρκιζας

γαλύτερους η άσκηση στο νερό έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής. Είναι πλέον σύνηθες στις µέρες µας οι ηλικιωµένοι να κολυµπούν όλους τους χειµερινούς µήνες για να διατηρούν και να απολαµβάνουν όλο τον χρόνο τα ευεργετήµατα που τους προσφέρει το υγρό στοιχείο» εξηγεί. Κατάλληλη άσκηση είναι, όµως, και για τα παιδιά. «Χωρίς αµφιβολία πρόκειται για την ιδανικότερη µορφή άσκησης για τις αναπτυξιακές ηλικίες, καθώς οδηγεί στην αρµονική διαµόρφωση του κορµιού των παιδιών βάζοντας τις πιο στέρεες βάσεις για έναν υγιή ενήλικα στο µέλλον. Ακόµη το κολύµπι είναι εξαιρετικό εργαλείο περιορισµού των συµπτωµάτων για παιδιά µε άσθµα. Σε σύγκριση µε άλλες σωµατικές δραστηριότητες, η κολύµβηση είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει επιθέσεις άσθµατος και τα παιδιά που κολυµπούν αναφέρουν µειωµένα συµπτώµατα, λιγότερες επισκέψεις στο νοσοκοµείο και µακροπρόθεσµες βελτιώσεις της υγείας ακόµη και µετά τη διακοπή της κολύµβησης» αναφέρει.

Προσέχουµε για να έχουµε Ολες οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις για να είμαστε γεροί και δυνατοί Οι προληπτικές εξετάσεις αποτελούν

χωρίς αµφιβολία τον ιδανικότερο σύµµαχο της υγείας µας, αφού µια τακτική ενδελεχής εξέταση µπορεί να αποκαλύψει προβλήµατα και να οδηγήσει στη θεραπεία τους προτού εξελιχθούν σε κάτι σοβαρό. Οι εξετάσεις βέβαια είναι διαφορετικές ανάλογα µε το φύλο και την ηλικία µας. Σηµαντικό ρόλο παίζουν και διάφοροι άλλοι παράγοντες, όπως τα ενδεχόµενα προϋπάρχοντα προβλήµατα υγείας, οι προδιαθεσικοί παράγοντες ή το κληρονοµικό ιστορικό για κάποιες νόσους. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό θα ήταν οι ασθενείς

να συµβουλεύονται τους γιατρούς τους ώστε να εξειδικεύουν τις προληπτικές εξετάσεις. Οι… γυναικείες εξετάσεις Ποιες όµως είναι αυτές οι εξετάσεις; Για τις γυναίκες, σύµφωνα µε τους ειδικούς, εκτός από τον βασικό προληπτικό έλεγχο που περιλαµβάνει γενική αίµατος και ούρων, µέτρηση της χοληστερίνης και της αρτηριακής πίεσης, καλό είναι να γίνεται κάθε χρόνο τεστ Παπ, εξέταση για τον ιό HPV και µαστογραφία (ξεκινάει από την ηλικία των 40 και επαναλαµβάνεται κάθε χρόνο, ενώ ανάλογα µε

το οικογενειακό και το προσωπικό σας ιστορικό είναι πιθανό ο γιατρός να προτείνει συχνότερες µαστογραφίες). Ακόµη καλό είναι οι γυναίκες να εξετάζουν και τον θυρεοειδή αδένα (η κακή λειτουργία του µπορεί να προκαλέσει σειρά προβληµάτων καθώς ο θυρεοειδής ελέγχει πολλές βιολογικές διεργασίες, από τη διαθέσιµη ενέργεια και τη θερµοκρασία του σώµατος µέχρι την όρεξη), την οστική πυκνότητα (για τις γυναίκες άνω των 65 ετών) και τον διαβήτη. Τέλος, µια προληπτική εξέταση για καρκίνο του δέρµατος µπορεί επίσης να αποδειχτεί ιδιαίτερα σηµα-

ντική καθώς πρόκειται για µάστιγα της σύγχρονης εποχής. Σύµφωνα δε µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (ΠΟΥ), τις επόµενες δύο δεκαετίες τα κρούσµατα καρκίνου αναµένεται να σηµειώσουν αύξηση 70%, ενώ συνολικά σχεδόν 18,1 εκατοµµύρια νέα περιστατικά θα διαγνωστούν το 2018. Οι… αντρικές εξετάσεις Για τους άντρες εκτός από τις βασικές προληπτικές εξετάσεις που περιλαµβάνουν γενική αίµατος και ούρων, µέτρηση της χοληστερίνης και της αρτηριακής πίεσης, καλό είναι επί-

Τι να προσέχουµε Τι πρέπει να κάνουμε όμως για να κολυμπάμε με υγεία και να απολαμβάνουμε τα οφέλη όλο τον χρόνο και ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες; Σύμφωνα με τον κ. Αράπη: • Υποβαλλόμαστε σε ετήσιο ιατρικό έλεγχο από παθολόγο, καρδιολόγο και δερματολόγο. • Δεν ασκούμαστε ποτέ όταν είμαστε άρρωστοι και 48 ώρες μετά την ανάρρωση. • Τηρούμε τους κανόνες υγιεινής για μας και για τον κολυμβητικό μας εξοπλισμό. • Φοράμε πάντα παντόφλες στον περιβάλλοντα χώρο της δεξαμενής του κολυμβητηρίου, καθώς και σε αποδυτήρια και ντους. • Στεγνώνουμε πάρα πολύ καλά με πιστολάκι και πετσέτα καθαρή και στεγνή τους ακουστικούς μας πόρους για να προλάβουμε τυχόν ανεπιθύμητες παρενέργειες στα αυτιά μας από την υγρασία, όπως εξωτερικές ωτίτιδες. • Στεγνώνουμε πάρα πολύ καλά με πιστολάκι και πετσέτα καθαρή και στεγνή τα δάκτυλα των ποδιών μας. • Μικροί και μεγάλοι πάντα μετά το κολυμβητήριο στεγνώνουμε τα μαλλιά μας με πιστολάκι. • Δεν φεύγουμε από το κολυμβητήριο εάν δεν φορέσουμε πρώτα σκούφο και κουκούλα. Είναι η βασική αιτία που κάνει ευάλωτο στις ασθένειες τον κολυμβητή.

σης κάθε χρόνο να εξετάζονται για καρκίνο του παχέος εντέρου (αφορά κυρίως άτοµα άνω των 50 ετών), καρδιολογικό έλεγχο (ηλεκτροκαρδιογράφηµα, υπερηχογράφηµα, triplex καρδιάς και τεστ κοπώσεως), εξέταση οστικής πυκνότητας και έλεγχο του προστάτη, καθώς όταν ο καρκίνος του προστάτη είναι αρχικός και εντοπισµένος το ποσοστό των ασθενών που θα ιαθούν είναι πάνω από 95%. Οταν όµως γίνει η διάγνωση σε προχωρηµένα µεταστατικά στάδια το αντίστοιχο ποσοστό µειώνεται στο 20%. Εποµένως έχει ζωτική σηµασία οι άντρες άνω των 50 ετών να κάνουν προληπτικές εξετάσεις προστάτη. Επίσης, η οφθαλµολογική εξέταση θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο µετά την ηλικία των 40 για να ελεγχθεί εάν υπάρχει κάποιο πρόβληµα στην όραση αλλά και να αποκλειστεί ο κίνδυνος εµφάνισης γλαυκώµατος.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κωνσταντίνος Καποδίστριας

«Να μην πανικοβάλλονται οι γονείς με τη μηνιγγίτιδα Β» Ο παιδίατρος μιλάει στο Documento για την επικινδυνότητα και τα συμπτώματα της σπάνιας αλλά σοβαρής νόσου και για την αναγκαιότητα ή μη του εμβολιασμού Συνέντευξη στην Aντιγόνη Μιχοπούλου

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

ια την επικινδυνότητα της µηνιγγίτιδας Β, τον τρόπο µετάδοσής της, τα συµπτώµατα αλλά και τον εµβολιασµό µιλάει στο Documento ο παιδίατρος Κωνσταντίνος Καποδίστριας. Η µηνιγγίτιδα Β, αναφέρει, είναι σπάνια αλλά σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα νόσος. Ο µηνιγγιτιδόκοκκος προκαλεί παγκόσµια 500.000 κρούσµατα ετησίως, εκ των οποίων οι 50.000 καταλήγουν στον θάνατο. Στην Ευρώπη και την Ελλάδα το 80% των κρουσµάτων οφείλεται στην οροοµάδα Β. Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, τα περιστατικά µε τη νόσο εµφανίζουν πτωτική τάση, αφού από 261 κρούσµατα το 2000, µειώθηκαν σε 74 το 2008 και σε 57 το 2015. Η µείωση αυτή δεν οφείλεται στον εµβολιασµό µε το αντίστοιχο εµβόλιο αφού η εισαγωγή του στη χώρα µας έγινε µεταγενέστερα. Επιπροσθέτως, η Εθνική Επιτροπή Εµβολιασµών δεν κρίνει προς το παρόν σκόπιµη την ένταξη του εµβολίου κατά του µηνιγγιτιδόκοκκου της οροοµάδας Β στο Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών για τον ίδιο ακριβώς λόγο, δηλαδή τον µειωµένο αριθµό των κρουσµάτων. Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται για να γίνει κατανοητό στους αναγνώστες ότι µπορεί η µηνιγγίτιδα Β να είναι σοβαρή και θανατηφόρα νό-

σος, πλην όµως η συχνότητά της είναι τέτοια στην Ελλάδα που δεν θα πρέπει να προκαλεί πανικό στους γονείς. Επίσης προσθέτω ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν εντάξει το εµβόλιο κατά της µηνιγγίτιδας Β στο δικό τους εθνικό πρόγραµµα εµβολιασµών, µε εξαίρεση τη Μεγάλη Βρετανία (και πιθανόν δύο ακόµη ευρωπαϊκές χώρες, την Ιταλία και την Ιρλανδία, για συγκεκριµένες ηλικιακές οµάδες), όπου τα κρούσµατα όταν εντάχθηκε ξεπερνούσαν το 1/100.000 πληθυσµού ανά έτος, όριο του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας για την έναρξη της εµβολιαστικής κάλυψης του γενικού πληθυσµού. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό σήµερα είναι 0,71 περιστατικά/100.000 πληθυσµού. Η θνητότητα από τη νόσο ανέρχεται σε ποσοστό 10%, ενώ το 11-19% των ασθενών µπορεί να εµφανίσει µόνιµη αναπηρία, όπως εγκεφαλική παράλυση, κώφωση, ακρωτηριασµό δακτύλων ή άκρων, νεφρική ανεπάρκεια κ.λπ. Πώς μεταδίδεται η μηνιγγίτιδα;

Ο µηνιγγιτιδόκοκκος µεταδίδεται µόνο από άτοµο σε άτοµο µε σταγονίδια των αναπνευστικών εκκρίσεων. Μεταδίδεται δηλαδή µε το φιλί, τον βήχα, το φτέρνισµα µέσα στο πλαίσιο της καθηµερινής δραστηριότητας ενός ατόµου. Πηγή εξάπλωσης αποτελούν οι ασυµπτωµατικοί φορείς και αυτό αποτελεί

Documento | Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

Τα βρέφη κάτω των 12 µηνών, ακολούθως τα νήπια 1-4 ετών και τέλος οι έφηβοι και νεαροί ενήλικες. Αυτές οι ηλικιακές οµάδες έχουν και τα µεγαλύτερο ποσοστά θνησιµότητας. Πώς χορηγείται το εμβόλιο;

• Σε βρέφη 3-5 µηνών: δύο δόσεις µε µεσοδιάστηµα δύο ή περισσότερους µήνες. • Σε βρέφη 2-5 µηνών: τρεις δόσεις µε µεσοδιάστηµα µεταξύ τους έναν µήνα ή περισσότερους. Στις παραπάνω ηλικίες απαιτείται µία αναµνηστική δόση µεταξύ των ηλικιών 12 και 15 µηνών, µε µεσοδιάστηµα τουλάχιστον έξι µήνες µεταξύ των αρχικών δόσεων και της αναµνηστικής. • Σε βρέφη 6-11 µηνών: δύο δόσεις µε µεσοδιάστηµα δύο ή περισσοτέρους µήνες. Στην παραπάνω περίπτωση απαιτείται µια αναµνηστική δόση κατά το δεύτερο έτος ζωής, µε διάστηµα τουλάχιστον 2 µηνών µεταξύ των αρχικών δόσεων και της αναµνηστικής. • Σε νήπια άνω των 2 ετών 2 δόσεις µε µεσοδιάστηµα δύο ή περισσότερους µήνες. Εχουν αυξηθεί τα περιστατικά στη χώρα μας, γι’ αυτό και έχει προκληθεί τόση ανησυχία;

«Θα συμβούλευα τους γονείς να κάνουν το εμβόλιο για να θωρακίσουν τα παιδιά τους, αλλά θα τους πρότεινα να ασχοληθούν και με όλες τις άλλες αιτίες από τις οποίες αυτά κινδυνεύουν στατιστικώς περισσότερο»

το σηµαντικότερο πρόβληµα. Συγκεκριµένα, άτοµα που δεν νοσούν µπορεί να έχουν τα βακτήρια στον δικό τους ρινοφάρυγγα και να τα µεταδώσουν µε τον τρόπο που προανέφερα σε άλλα άτοµα. Το ποσοστό των ασυµπτωµατικών φορέων είναι της τάξης του 10% του γενικού πληθυσµού, ενώ στην οµάδα των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων το ποσοστό αγγίζει το 25%. Είναι σηµαντικό να αναφερθεί ότι η φορεία αυξάνει σε περίοδο ιώσεων καθώς και σε ενεργούς ή παθητικούς καπνιστές. Μια επίσης σηµαντική παρατήρηση που δύσκολα γίνεται κατανοητή από τον πληθυσµό είναι ότι τα περισσότερα βρέφη, νήπια και έφηβοι µε µηνιγγιτιδοκοκκική νόσο προσβάλλονται έπειτα από επαφή µε φαινοµενικώς υγιή µέλη της οικογένειάς τους ή µε τα άτοµα που τα φροντίζουν. Ποια είναι τα συμπτώματα;

∆υστυχώς η εξέλιξη της νόσου είναι ραγδαία και δυσµενέστατη. Τις πρώτες ώρες η συµπτωµατολογία συγχέεται συχνά µε αυτή µιας ιογενούς λοίµωξης, κάνοντας δύσκολη τη διάγνωση. Στη συνέχεια εµφανίζονται ταχύτατα τα σοβαρά συµπτώµατα, όπως υψηλός πυρετός, πονοκέφαλος, αυχενική δυσκαµψία, έµετοι, αιµορραγικό εξάνθηµα, φωτοφοβία, σύγχυση και σπασµοί. Ποιες ηλικίες κινδυνεύουν περισσότερο από τη μηνιγγίτιδα;

261

κρούσματα εμφανίστηκαν το 2000 στην Ελλάδα σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, 74 το 2008, 57 το 2015

20 83%

εκατομμύρια δόσεις εμβολίου έχουν χορηγηθεί παγκοσμίως

ήταν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε βρέφη στη Μεγάλη Βρετανία και τα κρούσματα μηνιγγίτιδας Β μειώθηκαν κατά 50%

Οπως προανέφερα, τα περιστατικά δεν αυξήθηκαν. Αντιθέτως, έχουν µειωθεί σταδιακά από 261 το έτος 2000 σε 57 το 2015, σύµφωνα και µε τα επίσηµα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας. Η µεγαλύτερη µείωση επιτεύχθηκε µεταξύ των ετών 2007 και 2010 και από τότε παραµένει σταθερή στα ίδια επίπεδα. Στο σηµείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω ότι τα παιδιά κινδυνεύουν και ζωές παιδιών χάνονται από πολλές άλλες αιτίες, όπως τα ατυχήµατα στο σπίτι, στη θάλασσα και κυρίως την άσφαλτο, υπέρµετρα περισσότερες στατιστικά από αυτές που οφείλονται στη µηνιγγίτιδα Β, για τις οποίες αν οι γονείς, η πολιτεία και οι επιστηµονικοί φορείς έδειχναν ανάλογο ενδιαφέρον, σήµερα θα θρηνούσαµε πολύ λιγότερα θύµατα στην παιδική και εφηβική ηλικία. Εποµένως πρέπει σε αυτήν τη χώρα της υπερβολής να βάλουµε τα πράγµατα στις σωστές διαστάσεις και να µην υπεκφεύγουµε. Θα συµβούλευα λοιπόν τους γονείς να κάνουν το εµβόλιο της µηνιγγίτιδας Β για να θωρακίσουν τα παιδιά τους, αλλά θα τους πρότεινα µε το ίδιο ενδιαφέρον να ασχοληθούν και µε όλες τις άλλες αιτίες από τις οποίες αυτά κινδυνεύουν στατιστικώς περισσότερο. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο λόγος που τα ασφαλιστικά ταμεία δεν καλύπτουν τη δαπάνη του εμβολίου;

∆εν είναι θέµα ασφαλιστικών ταµείων αλλά της Εθνικής Επιτροπής Εµβολιασµών, η οποία δεν εντάσσει το εµβόλιο στο εθνικό πρόγραµµα για τους λόγους που σας ανέφερα προηγουµένως. Σύµφωνα µε τα παραπάνω και µε αφορµή το ερώτηµά σας, θα έθετα προς συζήτηση δύο θέµατα: το πρώτο είναι αν η Εθνική Επιτροπή Εµβολιασµών στη χώρα µας πράττει καλώς που δεν εντάσσει το εµβόλιο κατά της µηνιγγίτιδας Β στο

πρόγραµµα των εµβολίων, µε αποτέλεσµα οι γονείς να επιβαρύνονται υπέρµετρα από το κόστος αγοράς του. Θεωρώ ανεπιφύλακτα ότι ακολουθεί τα όσα παγκοσµίως ισχύουν για τον εµβολιασµό του γενικού πληθυσµού. Αλλωστε, την ίδια ακριβώς πρακτική ακολουθεί και η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών. Εποµένως για να γίνει αποδεκτή η κάλυψη του κόστους του συγκεκριµένου εµβολίου από τα ασφαλιστικά ταµεία πρέπει πρωτίστως η Εθνική Επιτροπή Εµβολιασµών να το εντάξει στο Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών. Οσοι επιστηµονικοί φορείς ή µεµονωµένα πρόσωπα ισχυρίζονται ότι το εµβόλιο πρέπει να αποζηµιώνεται από τα ασφαλιστικά ταµεία θα πρέπει πρωτίστως να πείσουν, µε αδιάσειστα επιστηµονικά επιχειρήµατα, την Εθνική Επιτροπή Εµβολιασµών να το εγκρίνει. Αυτή είναι η επιβεβληµένη σειρά των πραγµάτων και ισχύει για όλα τα εµβόλια και όλα τα ασφαλιστικά συστήµατα διεθνώς. Οι επιστηµονικοί φορείς είναι αυτοί που θα πρέπει αρχικά να συµφωνήσουν µεταξύ τους, λαµβάνοντας υπόψη τα διεθνή δεδοµένα και τις οδηγίες του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, ώστε µετά την ένταξη του εµβολίου στο Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών να αναλάβουν τα ασφαλιστικά ταµεία την κάλυψη του κόστους. Οσοι λοιπόν θεωρούν ότι το εµβόλιο θα πρέπει να ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών πρέπει να συγκεκριµενοποιήσουν ονοµαστικά µε ποιους και γιατί διαφωνούν. ∆ιαφορετικά αποπροσανατολίζουν. Το δεύτερο θέµα είναι η απάντηση του παιδίατρου στο ερώτηµα του γονέα αν θα πρέπει να εµβολιάσει το παιδί του κατά της µηνιγγίτιδας Β. Θεωρώ ότι ο παιδίατρος θα πρέπει να εκθέσει στους γονείς όλα όσα ανέφερα παραπάνω, να τους πει την αλήθεια, να µην τους πανικοβάλει αλλά παράλληλα να τους επισηµάνει ότι το εµβόλιο είναι ασφαλές και προφυλάσσει σε σηµαντικό βαθµό. ∆ιότι πέραν των στατιστικών στοιχείων που επιβάλλουν ή µη τον γενικό εµβολιασµό του πληθυσµού για µια νόσο, η ζωή ενός και µόνο παιδιού που µπορεί να χαθεί για οποιονδήποτε λόγο, ακόµη και από µια σπάνια νόσο, είναι τραγική απώλεια για όλους, ιδιαίτερα όταν έχουµε τα µέσα να την προστατεύσουµε, όπως συµβαίνει και στην εν λόγω περίπτωση, µε ένα απολύτως αποτελεσµατικό και ασφαλές εµβόλιο. Τι θα λέγατε στους γονείς που διστάζουν να κάνουν το εμβόλιο της μηνιγγίτιδας;

Το εµβόλιο έχει αποδειχτεί ότι είναι ανοσογόνο και ασφαλές, µε ήπιες µόνο παρενέργειες, όπως πυρετός και τοπικές αντιδράσεις στο σηµείο της ένεσης. Μέχρι σήµερα έχουν χορηγηθεί περίπου 20 εκατοµµύρια δόσεις παγκοσµίως, µε πλήθος µελετών που αποδεικνύουν τα παραπάνω. Στη Μεγάλη Βρετανία επιδηµιολογικές µελέτες µερικά χρόνια µετά τη µαζική χορήγηση του εµβολίου σε βρέφη απέδειξαν ότι η αποτελεσµατικότητα του εµβολίου ήταν 83%, ενώ παράλληλα στην ίδια ηλικιακή οµάδα τα κρούσµατα µηνιγγίτιδας Β µειώθηκαν κατά 50%.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Κωνσταντίνος Συρίγος

ώστε εκείνα να επιτίθενται και να σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα. Οι µορφές καρκίνου που έχουν µέχρι στιγµής ωφεληθεί περισσότερο από την ανοσοθεραπεία είναι εκείνες που µέχρι πρόσφατα εθεωρούντο ανίατες, όπως το µελάνωµα, ο καρκίνος του πνεύµονα, του τραχήλου και του ουροποιητικού συστήµατος. Βέβαια η επιλογή της θεραπείας θα πρέπει να εξατοµικεύεται, καθώς και η ανοσοθεραπεία έχει τοξικότητα αλλά διαφορετική από τη χηµειοθεραπεία. Η επιτυχής εφαρµογή της προϋποθέτει εξειδικευµένα και πολυδύναµα ογκολογικά κέντρα, µε συνεργασία γιατρών πολλών ειδικοτήτων. Τέτοια κέντρα δηµόσια, πανεπιστηµιακά και ιδιωτικά υπάρχουν στην πατρίδα µας και µάλιστα µε διεθνή απήχηση.

«Δυνατή η ίαση σε μεγάλο αριθμό ασθενών με καρκίνο»

Τι θα πρέπει να κάνει κάποιος που έχει διαγνωστεί με καρκίνο ώστε να επωφεληθεί από όλες αυτές τις εξελίξεις;

Θα πρέπει να απευθύνεται σε ογκολογικό κέντρο, να ζητά την ιστολογική και µοριακή ταυτοποίηση του νεοπλάσµατός του και να συζητά µε τον ογκολόγο του όλες τις θεραπευτικές επιλογές. Η σύγχρονη αντιµετώπιση όλων των µορφών καρκίνου βασίζεται σε δύο βασικές αρχές: την εξατοµικευµένη προσέγγιση και τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων. Πρέπει να υπάρχει οµάδα ειδικών που θα κατανοούν τη µοναδικότητα κάθε ατόµου, θα διερευνούν όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όγκου και θα αξιοποιούν όλες τις σύγχρονες θεραπευτικές δυνατότητες που παρέχει η επιστηµονική εξέλιξη, ώστε να πετύχουν το µέγιστο δυνατό όφελος για κάθε ασθενή.

«Ελπιδοφόρα μηνύματα από την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας» λέει στο Documento o καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Συνέντευξη στον Βαγγέλη Τριάντη

Μήπως θα έπρεπε να δώσουμε μεγαλύτερη σημασία στην πρόληψη; Πόσο σημαντική είναι;

τις νέες εξελίξεις και στα ελπιδοφόρα µηνύµατα που προκύπτουν από τον χώρο της επιστήµης και της τεχνολογίας για τη θεραπεία των διάφορων µορφών καρκίνου αναφέρεται, µιλώντας στο Documento, ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθυντής της Γ΄ Παθολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία» Κωνσταντίνος Συρίγος. Οπως επισηµαίνει, «εάν αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες που παρέχουν η επιστήµη και η τεχνολογία, είναι δυνατή η ίαση σε µεγάλο αριθµό ασθενών µε καρκίνο», ενώ «µια από τις πιο πρόσφατες και ελπιδοφόρες εξελίξεις στη θεραπευτική του καρκίνου είναι η εισαγωγή της ανοσοθεραπείας». Πόσο σημαντικό πρόβλημα είναι ο καρκίνος στην εποχή μας;

Με σχεδόν 15 εκατοµµύρια νέους ασθενείς κάθε χρόνο παγκοσµίως, ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου µετά τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, ενώ τις επόµενες δύο δεκαετίες αναµένεται η συχνότητα της νόσου να αυξηθεί ακόµη περισσότερο. Εχει υπολογιστεί ότι στις

ΗΠΑ ένας στους δύο άντρες και µία στις τρεις γυναίκες περίπου θα προσβληθούν από καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι το 70% των θανάτων από καρκίνο αφορά άτοµα µεσαίου και χαµηλού εισοδήµατος, δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί ότι ο καρκίνος αποτελεί πανδηµία µε ιατρικές, οικονοµικές αλλά και κοινωνικές διαστάσεις. Και όμως συνεχώς ακούμε και διαβάζουμε εξελίξεις όσον αφορά τη θεραπεία του. Υπάρχουν ελπιδοφόρα μηνύματα;

Η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώµατος και άλλες εξελίξεις στο πεδίο της µοριακής βιολογίας έχουν οδηγήσει στην καλύτερη κατανόηση των µηχανισµών της καρκινογένεσης και την ανάπτυξη νέων φαρµάκων, τα οποία αξιοποιούν αυτούς τους µηχανισµούς ώστε να καταστρέφουν αποτελεσµατικά τα καρκινικά κύτταρα µε τη µικρότερη δυνατή τοξικότητα για τον οργανισµό. Επίσης η πληροφορική και η αξιοποίηση της τεχνητής νοηµοσύνης έχουν σηµαντικά βελτιώσει τη χειρουργική και ακτινοθεραπευτι-

κή αντιµετώπιση του καρκίνου. Ο ογκολόγος διαθέτει πλέον πληθώρα όπλων και στρατηγικών που πρέπει να τα συνδυάζει µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να πετύχει το µέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσµα. Από την άλλη, η πολυπλοκότητα της νόσου και η ιδιαιτερότητα κάθε οργανισµού καθιστούν επιτακτική την ανάγκη εξατοµίκευσης της θεραπείας. Εάν αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες που παρέχουν η επιστήµη και η τεχνολογία, είναι δυνατή η ίαση σε µεγάλο αριθµό ασθενών µε καρκίνο. Αλλά και για τις καταστάσεις εκείνες όπου η ίαση δεν είναι ακόµη δυνατή, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για σηµαντική παράταση της ζωής µε την καλύτερη δυνατή ποιότητα. Εχουν υπάρξει βελτιώσεις στη θεραπεία του καρκίνου από την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας;

Μια από τις πιο πρόσφατες και ελπιδοφόρες εξελίξεις στη θεραπευτική του καρκίνου είναι η εισαγωγή της ανοσοθεραπείας. Πρόκειται για εντελώς διαφορετική στρατηγική όπου ενεργοποιούνται οι εγγενείς µηχανισµοί άµυνας του οργανισµού και διαφοροποιούνται τα λευκά αιµοσφαίρια του αίµατος

«Ο ογκολόγος διαθέτει πλέον πληθώρα όπλων και στρατηγικών που πρέπει να τα συνδυάζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να πετύχει το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα»

Το 1/3 των περιπτώσεων καρκίνου θα µπορούσε να είχε προληφθεί µε κατάλληλες πολιτικές υγείας και µε την υιοθέτηση ενός υγιεινού προτύπου διαβίωσης. Επίσης µεγάλος αριθµός καρκίνων θα µπορούσε να διαγνωστεί σε σχετικά αρχικό στάδιο, ώστε η θεραπεία να είναι πιο αποτελεσµατική, πιο εύκολη και πιο οικονοµική. ∆υστυχώς τόσο η εκπαίδευση των γιατρών όσο και η ιατρική έρευνα τις τελευταίες δεκαετίες είναι προσανατολισµένες περισσότερο προς τη θεραπεία (κυρίως φαρµακευτική και τεχνολογική) και λιγότερο προς την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση. Αποτελεί ευθύνη της πολιτείας να καθιερώσει τέτοια προγράµµατα, εξασφαλίζοντας τους αναγκαίους πόρους και εκπαιδεύοντας ανάλογα τους επαγγελµατίες υγείας. Επίσης ευθύνη της πολιτείας είναι η λήψη µέτρων περιβαλλοντικής ευθύνης και αποφυγής στην έκθεση τοξικών ουσιών όπως ο αµίαντος. Σε ατοµικό επίπεδο αρκεί η εφαρµογή απλών κανόνων καθηµερινής ζωής, όπως η αποφυγή του καπνίσµατος, της έκθεσης στον ήλιο και της παχυσαρκίας, η λελογισµένη χρήση οινοπνεύµατος, η άσκηση και η διαβίωση σε υγιεινό περιβάλλον. Επίσης είναι σηµαντική η εξέταση µε µαστογραφία, κολονοσκόπηση και δακτυλική εξέταση σε προκαθορισµένα χρονικά διαστήµατα για την έγκαιρη πρόληψη των πιο συχνών µορφών καρκίνου.

Life ΕιδικήΕκδοση

Οταν το σώμα επιτίθεται στον εαυτό του Τoυ Δημήτρη Τσουκαλά

Ο δρ Δημήτρης Τσουκαλάς είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Universita degli Studi di Napoli Federico II, πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M.

α αυτοάνοσα είναι νοσήµατα στα οποία το ανοσοποιητικό σύστηµα λανθασµένα επιτίθεται και καταστρέφει τα δικά του κύτταρα και ιστούς. Τα πιο συχνά αυτοάνοσα νοσήµατα είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η ψωρίαση, η ατοπική δερµατίτιδα, η ρευµατοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο ερυθηµατώδης λύκος. Μέχρι σήµερα έχουν περιγραφεί πάνω από 150 αυτοάνοσες ασθένειες και ο αριθµός τους αυξάνεται συνεχώς. Επιδηµιολογικά στοιχεία είναι διαθέσιµα µόνο για 24 από τις 150 αυτοάνοσες ασθένειες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα επίσηµα στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι ένα άτοµο στα είκοσι πάσχει από αυτοάνοση νόσο. Σύµφωνα όµως µε την Αµερικανική Ενωση Αυτοάνοσων Νοσηµάτων (AARDA), λαµβάνοντας υπόψη όλα τα αυτοάνοσα, ένας στους πέντε ανθρώπους νοσεί από αυτά. Πρόκειται για την πιο συχνή χρόνια νόσο και υπολογίζεται ότι οι ασθενείς που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσηµα ξεπερνούν συνολικά αυτούς που πάσχουν από καρδιολογικά νοσήµατα και καρκίνο µαζί. Οι αιτιολογικοί παράγοντες είναι τόσο γενετικοί, σχετίζονται δηλαδή µε κληρονοµική προδιάθεση, όσο και περιβαλλοντικοί, δηλαδή παράγοντες που σχετίζονται µε τον τρόπο ζωής, τη διατροφή, την τοξική επιβάρυνση, τις ελλείψεις σε βιταµίνες όπως η βιταµίνη D3, την έλλειψη άσκησης, τη διαταραχή του µικροβιώµατος και το στρες. Τα γονίδια (κληρονοµικότητα) εµπλέκονται στο 20% περίπου των αιτιών των χρόνιων ασθενειών όπως είναι τα αυτοάνοσα, ενώ οι παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία του οργανισµού από τη γέννηση και µετά εµπλέκονται κατά 80%. Η βασική διαταραχή εντοπίζεται στην αδυναµία του ανοσοποιητικού συστήµατος να αναγνωρίσει τα δικά του κύτταρα και όργανα, µε αποτέλεσµα να τα εκλαµβάνει λανθασµένα ως ξένα και να τους επιτίθεται. Αυτό οφείλεται κυρίως σε υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού και νέες µελέτες το αποδίδουν κυρίως στη ραγδαία αλλαγή που έχει προκύψει στον σύγχρονο τρόπο ζωής τα τελευταία 50 χρόνια. Είναι αξιοσηµείωτο ότι όσο πιο

υψηλό είναι το βιοτικό επίπεδο µιας χώρας τόσο υψηλότερη είναι και η επίπτωση των αυτοάνοσων νοσηµάτων. Η αυξηµένη κατανάλωση βιοµηχανικά επεξεργασµένων τροφών, επιβαρυµένων µε επιπρόσθετη ζάχαρη, οξειδωµένα λιπαρά και αλάτι µαζί µε την αλλαγή της ισορροπίας των µικροοργανισµών που αποικίζουν τόσο τον ανθρώπινο οργανισµό όσο και το περιβάλλον συµβάλλουν καθοριστικά στην απώλεια της ικανότητας του ανοσοποιητικού συστήµατος να αναγνωρίζει τα δικά του όργανα και ιστούς. Επιπλέον παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η υπέρµετρη κατανάλωση αλκοόλ και η κατάχρηση αντιβιοτικών διαταράσ-

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτοάνοσο νόσημα ξεπερνούν συνολικά αυτούς που πάσχουν από καρδιολογικά νοσήματα και καρκίνο μαζί

Αιτιολογικοί παράγοντες των αυτοάνοσων

σουν περαιτέρω την ισορροπία του οργανισµού και συνδέονται µε αυξηµένα ποσοστά εµφάνισης ασθενειών αυτής της κατηγορίας. Από τα παραπάνω είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι τα αυτοάνοσα είναι πολυπαραγοντικά νοσήµατα και ότι δεν υπάρχει µαγική θεραπεία για την αντιµετώπισή τους. Σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές εξελίξεις επιτρέπουν τη βέλτιστη αντιµετώπισή τους, πρέπει όµως ο κάθε ασθενής να συµµετάσχει ενεργά στη θεραπεία του µε πιο υγιεινές επιλογές που αφορούν τον τρόπο ζωής και διατροφής. Είτε προληπτικά είτε θεραπευτικά πρέπει να προτιµώνται µη επεξεργασµένες τροφές όπως φρέσκα λαχανικά, ψάρι, ξηροί καρποί, λάδι ελιάς, ελιές, η πόση επαρκούς ποσότητας νερού, η συντηρητική κατανάλωση αλκοόλ, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους, η αποφυγή του καπνίσµατος και η συστηµατική άσκηση. Ο τρόπος και τα µέσα διάγνωσης διαφέρουν ανάλογα µε το όργανο που εµπλέκεται. Η διάγνωση µπορεί να γίνεται είτε κλινικά, όπως στην περίπτωση της ψωρίασης, είτε να βασίζεται σε εργαστηριακές εξετάσεις, όπως η ανίχνευση αντισωµάτων στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto και τη ρευµατοειδή αρθρίτιδα, είτε σε απεικονιστικό έλεγχο όπως η διενέργεια µαγνητικής τοµογραφίας στην περίπτωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας ή και σε συνδυασµό των παραπάνω. Νέες φαρµακευτικές προσεγγίσεις προσθέτουν συνεχώς νέα όπλα στη φαρέτρα των γιατρών για την αντιµετώπιση των αυτοάνοσων νοσηµάτων. Η έµφαση όµως της σύγχρονης ιατρικής βρίσκεται στην εξατοµίκευση. Οπως περιγράφηκε παραπάνω, οι παράγοντες που εµπλέκονται στην ανάπτυξη κάθε αυτοάνοσου νοσήµατος είναι πολυάριθµοι και µπορεί να διαφέρουν από άτοµο σε άτοµο. Ο κάθε ασθενής έχει διαφορετικά γονίδια, έχει ζήσει σε διαφορετικό περιβάλλον, είναι µοναδική προσωπικότητα που αντιµετωπίζει διαφορετικά κάθε κατάσταση, αντιδρά διαφορετικά στις φαρµακευτικές αγωγές και έχει συσσωρεύσει διαφορετικές ελλείψεις και τοξικό φορτίο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Πλέον δεν αρκεί να ελέγχουµε έναν οργανισµό απλώς για συµπτώµατα της νόσου. Πρέπει να στοχεύουµε στην επαναφορά του στη φυσιολογική του ισορροπία µε συνδυαστικές θεραπείες. ∆ηλαδή να υλοποιούµε µια συνολική µεταβολική προσέγγιση µε την οποία παράλληλα µε την ενδεικνυόµενη φαρµακευτική αγωγή σε έναν ασθενή θα πρέπει να διορθώνουµε και τις µεταβολικές διαταραχές που αρχικά προκάλεσαν τη νόσο. Η ιατρική προσέγγιση που λαµβάνει υπόψη συνολικά αυτούς τους διαφορετικούς παράγοντες ονοµάζεται ιατρική ακριβείας και στοχεύει στον εντοπισµό της κατάλληλης θεραπείας στον κατάλληλο ασθενή την κατάλληλη στιγµή. Ειδικές εξετάσεις που µετράνε τα πολύ µικρά µόρια που συµµετέχουν στις χηµικές αντιδράσεις του οργανισµού παρέχουν πληροφορίες στον γιατρό, ώστε να προχωρήσει σε εξατοµικευµένες θεραπείες, να καλύψει τις ελλείψεις του οργανισµού και να καθοδηγήσει τον ασθενή του σε έναν πιο συνολικό και αιτιολογικό τρόπο αντιµετώπισης.

Life ΕιδικήΕκδοση

Στον κόσµο των σπάνιων παθήσεων Μαρτυρίες ασθενών για τον γολγοθά της διάγνωσης, τη μετ’ εμποδίων πρόσβαση σε αγωγή, την πολύπλοκη καθημερινότητά τους

Επιμέλεια

Βασίλης Ανδριανόπουλος ύο ασθενείς µε σπάνιες ασθένειες εκµυστηρεύονται στο Documento τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν, την πολυπλοκότητα των παθήσεών τους και την καθηµερινή προσπάθεια που καταβάλλουν προκειµένου να αντεπεξέρχονται στα προβλήµατα. Μια διάγνωση που άργησε δέκα χρόνια «Οταν ήµουν 7 χρόνων αισθάνθηκα για πρώτη φορά οξείς πόνους στα κόκαλα, που θα µε ακολουθούσαν στη συνέχεια της ζωής µου» αφηγείται στο Documento η Καίτη Θεοχάρη, ασθενής της νόσου Gaucher και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών και Φίλων Πασχόντων µε Λυσοσωµικά Νοσήµατα Η Αλλη-

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

λεγγύη. Τότε η κ. Θεοχάρη και η οικογένειά της ζούσαν στο Γιοχάνεσµπουργκ της Νότιας Αφρικής. Οι οστικοί πόνοι που βίωνε γίνονταν όλο και χειρότεροι, αισθανόταν µεγάλη κούραση, όµως οι γιατροί είχαν αποφανθεί ότι έπασχε από µεσογειακή αναιµία. Η οικογένεια επέστρεψε στην Ελλάδα αλλά τα συµπτώµατα της κ. Θεοχάρη εντείνονταν, αφού είχε σκελετωµένο σώµα και κίτρινο πρόσωπο, µε αποτέλεσµα να φτάσει µέχρι την Αµερική για να γίνει η διάγνωση. «Τελικά η διάγνωσή µου, η οποία άργησε δέκα χρόνια, ήρθε το 1979. Οταν η αδερφή µου ήταν έγκυος, ο γιατρός της διαπίστωσε πως είχε µεγάλη σπλήνα (περίπου δέκα κιλά) που πίεζε τα υπόλοιπα όργανα. Επειδή ο συγκεκριµένος γιατρός γνώριζε τη νόσο Gaucher, κατάλαβε ότι η αδερφή µου έπασχε από αυτήν και την υπέβαλε σε σπληνεκτοµή». Στη συνέχεια από έλεγχο που έγινε και στην κ. Θεοχάρη διαπιστώθηκε πως πάσχει κι αυτή από την

ίδια νόσο, «αφού παρουσίαζα κι εγώ διόγκωση στη σπλήνα». Η νόσος Gaucher είναι ένα από τα 77 λυσοσωµικά νοσήµατα τα οποία οφείλονται σε ελλείψεις ενζύµων, προκαλώντας βαριές αναπηρίες ή πλήττοντας το νευρικό σύστηµα, την καρδιά, το ήπαρ και τα νεφρά. «Από αυτά τα 77 νοσήµατα µόνο για τα επτά υπάρχει θεραπεία. Ενα από αυτά τα επτά είναι και η νόσος Gaucher». Στην Ελλάδα οι ασθενείς µε νόσο Gaucher «υπολογίζονται σε περίπου 190», ενώ η θεραπεία, «η οποία τα πρώτα χρόνια που κυκλοφόρησε στη χώρα ήταν πολύ ακριβή, πλέον καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταµεία». Εχει ανεβάσει το προσδόκιµο ζωής «αλλά οι οστικοί πόνοι και τα αιµατολογικά προβλήµατα επανέρχονται». Η κ. Θεοχάρη κρίνει επιβεβληµένη την εκπαίδευση των νέων γιατρών στα σπάνια νοσήµατα, αφού «πανευρωπαϊκά υπάρχει χαµηλό επιστηµονικό ενδιαφέρον γι’ αυτά. Από την άλλη, σε αρκετές περιπτώσεις, επειδή η θεραπεία

Documento | Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

της νόσου είναι ακριβή, οι γιατροί διστάζουν να τη χορηγήσουν στους ασθενείς».

«Επιβεβλημένη η εκπαίδευση των νέων γιατρών στα σπάνια νοσήματα» Καίτη Θεοχάρη Ασθενής της νόσου Gaucher και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών και Φίλων Πασχόντων με Λυσοσωμικά Νοσήματα Η Αλληλεγγύη

«Ο ασθενής δεν πρέπει να κυριευτεί από εσωστρέφεια, αλλά να ενημερωθεί για την ασθένεια και να μην απομονωθεί» Σπύρος Παναγιωτόπουλος Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Πνευμονικής Ινωσης Πνεύμονες Ζωής

«Οι ασθενείς καταλήγουν με παράπονο» «Οταν µου ανακοίνωσε ο πνευµονολόγος που επισκέφθηκα το 2009 ότι πάσχω από πνευµονική ίνωση έχασα τη γη κάτω από τα πόδια µου. Μου είπε πως θα ζήσω για τρία µε πέντε χρόνια το πολύ. Πως είµαι τελειωµένος. Ηταν τόσο µεγάλο το σοκ που έφυγα από το ιατρείο και δεν ασχολήθηκα καθόλου µε την ασθένεια για δύο χρόνια» αφηγείται στο Documento ο Σπύρος Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Πνευµονικής Ινωσης Πνεύµονες Ζωής. Η πνευµονική ίνωση αποτελεί σπάνια ασθένεια. Στην Ελλάδα οι καταγραµµένοι ασθενείς είναι περίπου 500, αλλά, όπως υπογραµµίζει ο κ. Παναγιωτόπουλος, «υπολογίζουµε πως αυτός ο αριθµός ανέρχεται σε περίπου 3.000, γιατί πολλοί είναι αυτοί που νοσούν αλλά δεν το γνωρίζουν». Ο πρόεδρος του συλλόγου µπορεί να ήταν από τους «τυχερούς» αφού διαγνώστηκε άµεσα, από την πρώτη του επίσκεψη σε πνευµονολόγο, όµως δεν είναι ο κανόνας: «∆υστυχώς υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις που µπορεί να χρειαστεί ο ασθενής να επισκεφθεί και είκοσι γιατρούς µέχρι να φτάσει σε αυτόν που θα έχει γνώση γι’ αυτήν τη σπάνια νόσο. Αυτός είναι και ο λόγος που χρειάζεται να εξειδικευτεί στη νόσο το ιατρικό προσωπικό –ειδικά οι γενικοί γιατροί και παθολόγοι, που πρώτα επισκέπτεται ο ασθενής–, αφού στην πνευµονική ίνωση, όπως άλλωστε και στις περισσότερες σπάνιες παθήσεις, η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σηµαντική για τη θεραπεία του ασθενούς». Η πνευµονική ίνωση είναι νόσος που προκαλείται από πλήθος αιτιών, όπως κάπνισµα ή γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση, και προσβάλλει τον διάµεσο χώρο του πνεύµονα. Σε αρκετές περιπτώσεις η µετάδοση της ασθένειας οφείλεται σε γονιδιακούς παράγοντες, ενώ συνήθως χτυπάει την τρίτη ηλικία. Μάλιστα, πρόκειται για νόσο χωρίς σηµαντικά αρχικά συµπτώµατα, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον εντοπισµό της από τον ασθενή: «Στην αρχή δεν µπορούσα να ανέβω µια σκάλα επειδή λαχάνιαζα, αλλά ήταν κάτι που απέδιδα στο γεγονός ότι ήµουν υπέρβαρος. Οταν άρχισε να µεγαλώνει η δύσπνοια –η πνευµονική ίνωση δηµιουργεί έναν ανεπαίσθητο χαρακτηριστικό ήχο– επισκέφθηκα τον γιατρό». Συµπερασµατικά ο κ. Παναγιωτόπουλος κρίνει πως «ο ασθενής δεν πρέπει να κυριευτεί από εσωστρέφεια, αλλά να ενηµερωθεί για την ασθένεια, αφού η άγνοια σκοτώνει, και να µην αποµονωθεί. Ειδικά οι ασθενείς που βρίσκονται στο τρίτο στάδιο της νόσου, που είναι και το τελικό, αντιµετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήµατα λόγω έλλειψης της παρηγορητικής φροντίδας. ∆υστυχώς οι περισσότεροι ασθενείς παθαίνουν κατάθλιψη και καταλήγουν ύστερα από έξι µήνες µε έναν χρόνο, µε το παράπονο ότι δεν έλαβαν βοήθεια από πουθενά».

«Nα εξαλείψουµε την αποµόνωση που η ίδια η σπανιότητα δηµιουργεί» Η Ελίνα Μιαούλη εδώ και οκτώ

Η Ελίνα Μιαούλη είναι ακτιβίστρια για τις σπάνιες παθήσεις και δημιουργός της ιστοσελίδας Ο Κόσμος των Σπανίων Παθήσεων

χρόνια βιώνει για τα καλά τι σηµαίνει να είναι κάποιος ασθενής µε σπάνια πάθηση και µοιράζεται την εµπειρία της. «Περιπλανώµενη για πάνω από οκτώ χρόνια στον κόσµο των µη συνηθισµένων αλλά και µη εύκολα αναγνωρίσιµων παθήσεων κι ενώ ερχόµουν καθηµερινά αντιµέτωπη µε τις πολλαπλές προκλήσεις που έφερνε στον δρόµο µου η προφανής σπανιότητα της ασθένειάς µου, όπως να λάβω τη σωστή διάγνωση, να έχω πρόσβαση στην καλύτερη δυνατή θεραπεία, εφόσον υπάρχει, να βρω ειδικούς, αλλά και να λαµβάνω σχετική ενηµέρωση, διαπίστωσα πόσο απαραίτητη είναι η πληροφόρηση γύρω από τα σπάνια νοσήµατα, αλλά και συνάµα πόσο περιορισµένη, δυστυχώς, στη χώρα µας. Ιστοσελίδα για «σπάνιους ασθενείς» Ετσι, συνδυάζοντας την επαγγελµατική µου ιδιότητα, αυτήν της µεταφράστριας, και τη γνώση που απέκτησα µέσα από την προσωπική µου εµπειρία όλα αυτά τα χρόνια, αποφάσισα να πάω ένα βήµα παραπέρα το εγχείρηµα που είχα ήδη ξεκινήσει µέσα από µια σελίδα στο Facebook για την ενηµέρωση των Ελλήνων “σπανίων ασθενών”, δηµιουργώντας πλέον µια ιστοσελίδα, τον Κόσµο των Σπανίων Παθήσεων – spanios.gr. Απώτερος σκοπός ήταν και παραµένει να παρέχει –τόσο σε πάσχοντες όσο και σε φροντιστές– χρήσιµες πληροφορίες καθώς και σχετική αρθρογραφία από εθνικές και διεθνείς πηγές, αλλά και µέσω της προβολής των ιδιαίτερων ζητηµάτων

που απασχολούν την κοινότητά µας να επιτύχει µια γενικότερη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γύρω από αυτά. Χρέος της πολιτείας η ποιοτική ζωή Ειδικότερα, µέσα από την καθηµερινή ανάδειξη όσων ανακοινώνονται από εθνικούς και διεθνείς οργανισµούς σπανίων παθήσεων, όπως και µέσα από την προβολή πληροφοριών για τους επιµέρους εθνικούς συλλόγους ασθενών, τις δράσεις ευαισθητοποίησης, τα συνέδρια, τις σχετικές υπουργικές αποφάσεις και φυσικά µέσω ειδήσεων και µαρτυριών, ελπίδα είναι, συλλογικά αλλά και µεµονωµένα, είτε είµαστε ασθενείς είτε φροντιστές είτε επαγγελµατίες υγείας είτε φίλοι πασχόντων, να ενισχύσουµε και να στηρίξουµε τον Κόσµο των Σπανίων Παθήσεων και να φέρουµε τους ανθρώπους πιο κοντά, εξαλείφοντας την αποµόνωση που η ίδια η σπανιότητα δηµιουργεί πολλές φορές. Η ασθένεια από µόνη της είναι µια πολύ “ιδιαίτερη περιπέτεια” στη ζωή ενός ατόµου, η οποία επιφέρει πολλές αλλαγές, τόσο σωµατικές όσο ψυχικές και πνευµατικές – πολλώ δε µάλλον όταν ένα νόσηµα είναι χρόνιο και σπάνιο. Γι’ αυτό και είναι χρέος κάθε οργανωµένης πολιτείας να αναζητά και να δηµιουργεί εκείνα τα µέσα που θα επιτρέπουν στους ασθενείς να έχουν ποιοτική και λειτουργική ζωή, διασφαλίζοντας πως θα απολαµβάνουν πλήρως και ισότιµα τα ίδια ανθρώπινα δικαιώµατα µε όλους, αλλά και δικό µας, εµάς των πολιτών, να συµβάλλουµε µε κάθε τρόπο σε αυτό».

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Η πνευµονική υπέρταση και η αντιµετώπισή της Σημαντική είναι τα τελευταία χρόνια η πρόοδος για τη θεραπεία της ασθένειας με την ανάπτυξη ειδικών μεθόδων

Επιμέλεια

Βαγγέλης Τριάντης ις µεθόδους αντιµετώπισης µιας από τις λεγόµενες σπάνιες παθήσεις εξηγεί µε άρθρο του στο Documento ο καθηγητής Καρδιολογίας του ΕΚΠΑ Ιωάννης Λεκάκης, ο οποίος σηµειώνει ότι «η θεραπεία της πνευµονικής αρτηριακής υπέρτασης εµφανίζει σηµαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα τη βελτίωση της πρόγνωσης γι’ αυτούς τους ασθενείς».

Η πνευµονική υπέρταση είναι µια παθολογική κατάσταση κατά την οποία εµφανίζεται αύξηση της πίεσης στην πνευµονική αρτηρία. Μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις της καρδιάς και των πνευµόνων, σε παρουσία θρόµβων στην πνευµονική αρτηρία και σε διάφορα σπάνια νοσήµατα. Ιδιαίτερα η πνευµονική αρτηριακή υπέρταση είναι σπάνια νόσος και µπορεί να είναι κληρονοµούµενη, να οφείλεται σε φαρµακευτικές ουσίες ή τοξίνες, σε νοσήµατα του συνδετικού ιστού, σε πυλαία υπέρταση ή συγγενείς καρδιοπάθειες. Σε ορισµένες περιπτώσεις δεν ανιχνεύεται αίτιο, οπότε η πνευµονική αρτηριακή υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής. Οι

ασθενείς µε πνευµονική αρτηριακή υπέρταση µπορεί να παραπονούνται για ανεξήγητη δύσπνοια, κακή ανοχή στην κόπωση, οπισθοστερνικό άλγος, αδυναµία ή και συγκοπή. Απαιτείται µεθοδολογική και εκτεταµένη αξιολόγηση των ασθενών µε ύποπτη κλινική συµπτωµατολογία. Εκτός από τη φυσική εξέταση, το ηλεκτροκαρδιογράφηµα και την ακτινογραφία θώρακος, απαιτείται έλεγχος µε υπερηχογράφηµα καρδιάς και πολλές φορές µε λειτουργικές δοκιµασίες πνευµόνων, µαγνητική τοµογραφία καρδιάς, αξονική τοµογραφία θώρακα, αιµατολογικό και βιοχηµικό έλεγχο και δεξιό καρδιακό καθετηριασµό. Η θεραπεία της πνευµονικής

Είναι σπάνια νόσος και μπορεί να είναι κληρονομούμενη, να οφείλεται σε φαρμακευτικές ουσίες ή τοξίνες, σε νοσήματα του συνδετικού ιστού, σε πυλαία υπέρταση ή σε συγγενείς καρδιοπάθειες

αρτηριακής υπέρτασης εµφανίζει σηµαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα τη βελτίωση της πρόγνωσης γι’ αυτούς τους ασθενείς. Εκτός από τα γενικά µέτρα (δίαιτα, οξυγόνο, αντιπηκτικά, διουρητικά, διγοξίνη κ.λπ.) έχουν αναπτυχθεί ειδικές θεραπείες που περιλαµβάνονται σε τρεις µεγάλες κατηγορίες: Α) Ανάλογα της προστακυκλίνης και αγωνιστές των υποδοχέων προστακυκλίνης Β) Αγωνιστές των υποδοχέων της ενδοθηλίνης Γ) Αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης-5 και διεγέρτες της γουανυλικής κυκλάσης. Ολοένα και συχνότερα εφαρµόζονται συνδυασµοί των θεραπειών αυτών µε µεγαλύτερη βελτίωση της πρόγνωσης. Σε τελικό στάδιο, που δεν αποδίδουν αποτελέσµατα οι θεραπείες αυτές, έχουν θέση η κολπική διαφραγµατοστοµία µε µπαλόνι και η µεταµόσχευση. Ειδικά σε περιπτώσεις που η πνευµονική υπέρταση οφείλεται σε χρόνια θροµβοεµβολική νόσο η χειρουργική θεραπεία έχει καλά αποτελέσµατα, αν και τελευταία αρχίζει να εφαρµόζεται και η επεµβατική θεραπεία µε µπαλόνι. Ολες αυτές οι θεραπείες έχουν βελτιώσει σηµαντικά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών. Η αρχική εκτίµηση και αξιολόγηση καθώς και η έναρξη της θεραπείας καλό είναι να γίνονται σε ειδικά κέντρα τα οποία υπάρχουν στη χώρα µας.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ;

Αναστάσιος Τσάτσος

«Η λεγεωνέλλα δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο»

Σύμφωνα με τον δρα Τσάτσο, η νόσος εμφανίζεται συνήθως δύο έως δέκα μέρες μετά την έκθεση του ατόμου στο βακτήριο. Τα συνήθη συμπτώματά της είναι: • Πονοκέφαλος • Μυϊκός πόνος • Ρίγη • Πυρετός που μπορεί να ξεπεράσει τους 40° C • Στην πορεία (2ο ή 3ο 24ωρο) ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει ακόμη βήχα (ο οποίος μπορεί να έχει και βλέννα και μερικές φορές αίμα) • Δύσπνοια • Πόνος στο στήθος • Συμπτώματα στο γαστρεντερικό σύστημα όπως ναυτία, έμετος και διάρροια • Σύγχυση ή/και άλλες ψυχικές αλλαγές.

ο περασµένο καλοκαίρι ο θάνατος του δηµοσιογράφου Μάνου Αντώναρου από τη νόσο των λεγεωνάριων σε ηλικία µόλις 62 ετών συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία. Λίγες µέρες αργότερα ένα ακόµη χτύπηµα σόκαρε την κοινή γνώµη. Ο γνωστός ηθοποιός Ακης Σακελλαρίου νοσηλευόταν στην εντατική µονάδα στο Κέντρο Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του νοσοκοµείου «Σωτηρία» εξαιτίας της ίδιας νόσου. Ευτυχώς ο ηθοποιός βγήκε νικητής από την περιπέτεια της υγείας του. Ετσι, έγινε ευρέως γνωστή στην ελληνική κοινωνία η λεγόµενη ασθένεια των κλιµατιστικών. Τι είναι όµως η νόσος των λεγεωνάριων και πότε εµφανίστηκε για πρώτη φορά; «Η νόσος των λεγεωνάριων ή λεγεωνέλλωση είναι οξεία νόσος (φλεγµονή/πνευµονία) του αναπνευστικού συστήµατος που οφείλεται σε λοίµωξη από βακτήρια

του γένους λεγεωνέλλα (Legionella)» αναφέρει στο Documento ο Αναστάσιος Τσάτσος, πνευµονολόγος και πρόεδρος του ∆Σ της Ενωσης Πνευµονολόγων Ελλάδας. «Περίπου 90% όλων των λοιµώξεων αυτής της οµάδας οφείλονται στο βακτήριο Legionella pneumophila (λεγεωνέλλα η πνευµονόφιλος), το οποίο και ευθύνεται για τη νόσο των λεγεωνάριων» προσθέτει, ενώ εξηγεί πότε και γιατί πήρε το όνοµά της. «Ονοµάστηκε έτσι επειδή η πρώτη επιδηµία εµφανίστηκε το 1976 σε ένα ξενοδοχείο στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ όπου γινόταν το συνέδριο της Αµερικανικής Λεγεώνας. Περιστατικά λεγεωνέλλωσης έχουν καταγραφεί σε όλο τον κόσµο». Πώς μεταδίδεται η νόσος;

Οπως τονίζει ο πρόεδρος του ∆Σ της Ενωσης Πνευµονολόγων Ελλάδας, «η νόσος δεν µεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο άνθρω-

πος δεν µπορεί να κολλήσει τη λεγεωνέλλα µόνο µέσω του µολυσµένου πόσιµου νερού ή µόνο µε την επαφή µε το δέρµα». «Η λεγεωνέλλα» συνεχίζει ο Αναστάσιος Τσάτσος, «εξαπλώνεται ως αερόλυµα, το οποίο σηµαίνει ότι τα βακτήρια περιέχονται σε µικρά σταγονίδια νερού σαν αυτά που βγαίνουν από ένα σπρέι αεροζόλ. Μεταδίδεται δηλαδή µέσω της εισπνοής µικροσκοπικών σταγονιδίων νερού, τα οποία περιέχουν το βακτήριο της Legionella pneumophila. Αερολύµατα που περιέχονται στο βακτήριο µπορεί να δηµιουργηθούν κατά τη ροή νερού από τη βρύση ή το ντους µέσω των φυσαλίδων από το νερό στις πισίνες, στα σπα ή από ορισµένα κλιµατιστικά συστήµατα. Η Legionella pneumophila έχει βρεθεί µόνο σε υδάτινα συστήµατα, όπως λίµνες, ποτάµια, δεξαµενές και συστήµατα ύδρευσης και ψύξης µεγάλων κτιρίων. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε θερµοκρα-

Υπάρχουν δηλαδή συγκεκριμένα περιβάλλοντα που ευνοούν την ανάπτυξη της νόσου;

Σε όποιο σηµείο µπορούν να δηµιουργηθούν σταγονίδια νερού/στάσιµο νερό υπάρχει κίνδυνος µόλυνσης. Π.χ. ντους και βρύσες, µπανιέρες σπα & υδροµασάζ, πύργοι ψύξης κλιµατιστικών συστηµάτων, θερµές ιαµατικές πηγές, προθήκες επίδειξης φαγητών µε υγραντήρες, συστήµατα νερού µε σωλήνες άρδευσης φυτών. α) Σε θερµοκρασίες νερού 20°C-50°C µε ιδανική περίπου τους 35°C β) Σε σωλήνες νερού µε ελάχιστη ή µηδενική ροή καθώς και σε εναπόθεση αλάτων και άλλες διαβρώσεις σωλήνων νερού, ντους και βρύσες γ) Σε ιζήµατα (βιοµεµβράνες) εσωτερικών επιφανειών σωλήνων και δεξαµενών δ) Σε θερµαντήρες νερού και δεξαµενές ζεστού νερού. Τα κλιματιστικά ευθύνονται αποκλειστικά για τη νόσο;

Ισως κατά κύριο λόγο αλλά, όπως προκύπτει από τα προαναφερθέντα, οι παλιές υδραυλικές εγκαταστάσεις και τα στάσιµα νερά συµβάλλουν κι αυτά στη διασπορά της νόσου. Ποιες ομάδες πληθυσμού κινδυνεύουν σοβαρά να νοσήσουν;

Περισσότερο ευάλωτοι είναι οι ενήλικες µεγαλύτερης ηλικίας, οι καπνιστές και αυτοί που έχουν εξασθενηµένο ανοσοποιητικό σύστηµα. Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από πιθανή μόλυνση;

Η «ασθένεια των κλιματιστικών» είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού Συνέντευξη στον Νίκο Σπυρόπουλο

σίες ανάµεσα σε 20°C και 55°C. Ευνοϊκοί παράγοντες για την ανάπτυξή της είναι η παρουσία σκουριάς ή φυκιών.

«Απαιτείται συστηματική λήψη μέτρων για τη σωστή λειτουργία υδραυλικών και κλιματιστικών εγκαταστάσεων αλλά και για την αποφυγή δημιουργίας εστιών μόλυνσης στα δίκτυα νερού και εναπόθεσης αλάτων» Αναστάσιος Τσάτσος Πνευμονολόγος

Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του ∆Σ της Ενωσης Πνευµονολόγων Ελλάδας, απαιτείται συστηµατική λήψη µέτρων για τη σωστή λειτουργία υδραυλικών και κλιµατιστικών εγκαταστάσεων (π.χ. σε ξενοδοχεία, νοσοκοµεία, λουτρά, αθλητικές εγκαταστάσεις, µέσα µεταφοράς κ.λπ.) αλλά και για την αποφυγή δηµιουργίας εστιών µόλυνσης στα δίκτυα νερού και εναπόθεσης αλάτων όπου παρατηρείται και αυξοµείωση θερµοκρασιών. Επίσης συνιστάται συχνός αερισµός του χώρου (π.χ. λίγο ανοικτό το παράθυρο συνεχώς) και αποφυγή των απότοµων εναλλαγών (κρύο – ζεστό και αντίστροφα). Σύµφωνα µε τα όσα είπε στο Documento ο δρ Αναστάσιος Τσάτσος, η θνησιµότητα από την πνευµονία αυτή είναι υψηλή, της τάξης του 10%. Ιδιαίτερα σε άτοµα υψηλού κινδύνου, όπως οι ηλικιωµένοι, οι καπνιστές, όσοι υποβάλλονται σε αγωγή µε κορτικοστεροειδή, οι ασθενείς µε αναπνευστικά προβλήµατα, οι νεφροπαθείς, οι διαβητικοί, ασθενείς µε νεοπλασµατικά νοσήµατα και γενικότερα άτοµα µε καταστολή του ανοσοποιητικού συστήµατος, γίνεται ακόµη µεγαλύτερη. Σοβαρές επιπλοκές της νόσου είναι η αναπνευστική ανεπάρκεια, το σηπτικό σοκ και η οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Για τη διάγνωση της νόσου χρειάζονται ειδικές εξετάσεις αίµατος (καθυστερεί το αποτέλεσµα) και ούρων (ταχύτερη απάντηση) και ακολουθεί χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής.

Life ΕιδικήΕκδοση

Η διατροφή και ο εµβολιασµός των αγαπηµένων µας κατοικιδίων Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι κηδεμόνες ώστε τα ζώα τους να έχουν σωστή ανάπτυξη, καλή υγεία και μακροημέρευση

Ρεπορτάζ

Λαμπρινή Παπαδοπούλου ι είδους τροφή πρέπει να τρώει η γάτα µου; Μπορώ να δίνω το περίσσευµα του µαγειρεµένου φαγητού στον σκύλο µου; Τι ισχύει τελικά µε τα κόκαλα; Αυτές είναι ορισµένες από τις απορίες πολλών ιδιοκτητών κατοικιδίων, οι οποίοι συχνά αναζητώντας πιο οικονοµική λύση για τη διατροφή του ζώου τους οδηγούνται σε λάθη που µπορεί να προκαλέσουν µικρά αλλά και µεγαλύτερα προβλήµατα στην ανάπτυξη και την υγεία τους. Επιλογή τροφών «Μια καθηµερινή πρόκληση σε ένα κτηνιατρείο είναι να µιλήσεις µε τους κηδεµόνες των κατοικιδίων και να τους πείσεις για το είδος της τροφής που αρµόζει στο ζωάκι τους. Πολλές φορές, οµολογουµένως, οι κηδεµόνες ζώων έρχονται ετεροχρονισµένα στον κτηνίατρο, αφού πρώτα έχουν ρωτήσει τη φίλη, τον έµπειρο κύριο στο πάρκο, τον εκπαιδευτή, τον ιδιοκτήτη του pet shop» εξηγεί στο Documento η κτηνίατρος Χρυσούλα Παπαδοπούλου. Σύµφωνα µε την ίδια, στο εµπόριο υπάρχουν πολλές ισορροπηµένες και ποιοτικές ξηρές τροφές, ανάλογα µε την ηλικία, τη φυλή, το µέγεθος και τη δραστηριότητα του ζώου µέσα στη µέρα και την εποχή. «Αυτές οι τροφές καλύπτουν τις ανάγκες του ζώου που είναι από τη φύση του σαρκοφάγο. Συνεπώς οι πρωτεΐνες των τροφών αυτών αλλά και η αναλογία των

υδατανθράκων, των λιπών και των βιταµινών είναι τέτοιες ώστε να χτίσουν σε νεαρή ηλικία δυνατά κόκαλα και γερούς µυς» αναφέρει. Υπάρχουν βέβαια και ζώα που δυσκολεύονται να φάνε ξηρά τροφή και συχνά οι ιδιοκτήτες τους ρωτούν αν επιτρέπεται να τους δίνουν µαγειρεµένο φαγητό. «Σε συνεννόηση µε τον κτηνίατρο υπάρχει πάντα η δυνατότητα αυτή, σαν δεύτερη και αναγκαία επιλογή. Οµως θα πρέπει να δοθούν σαφείς οδηγίες αναλογιών οι οποίες θα τηρούνται αυστηρά. Βέβαια πρέπει να σηµειωθεί πως αυτή η επιλογή είναι συνήθως πιο δαπανηρή από την αγορά ξηράς τροφής, ενώ η πολύ διαδεδοµένη πρακτική “δίνω κοτόπουλο και ρύζι ή µακαρόνι” συνήθως προκαλεί προβλήµατα υγείας µακροπρόθεσµα» σηµειώνει. Ενα άλλο ζήτηµα που προκύπτει συχνά σχετίζεται µε την τήρηση της συνιστώµενης ποσοτήτας τροφής. «Οι ποσότητες που αναγράφονται στις συσκευασίες των ποιοτικών, ισορροπηµένων και συσκευασµένων τροφών είναι απολύτως ικανές να καλύψουν τις ανάγκες των ζώων. Η υπερβολή πάντα οδηγεί σε αύξηση βάρους, που είναι καθηµερινό πρόβληµα στα κτηνιατρεία, και η αύξηση αυτή οδηγεί σε µυοσκελετικά, ορµονικά, πεπτικά και άλλου είδους προβλήµατα υγείας» αναφέρει η κ. Παπαδοπούλου. Η ίδια καταγράφει και τις κύριες τροφές που δεν επιτρέπεται να τρώει ένα κατοικίδιο: • Κόκαλα: ποτέ και κανένα είδος. • Γάλα: τα ζωάκια δεν έχουν ένα ένζυµο, τη λακτάση, µε αποτέλεσµα να µην µπορούν να διασπάσουν τη λακτόζη του γάλακτος και έτσι η κατανάλωσή του οδηγεί σε

σοβαρά πεπτικά προβλήµατα µε κυριότερο τη διάρροια. • Σοκολάτα: είναι τοξική και πειράζει τα νεφρά, το ήπαρ και τη λειτουργία της καρδιάς. • Καυτερά και καρυκεύµατα: προκαλούν σοβαρές και επικίνδυνες γαστρίτιδες. • Σταφύλι και σταφίδες: είναι βλαβερά για τα νεφρά. • Ωµό κρέας: µεταδίδει διάφορα µικρόβια όπως λιστέρια, τοξόπλασµα, σαλµονέλα κ.ά. καθώς και παράσιτα όπως ο εχινόκοκκος και οδηγεί σε σοβαρές τροφικές δηλητηριάσεις. • Κρεµµύδια: προκαλούν ένα είδος αιµολυτικής αναιµίας. • Ντοµάτες: πειράζουν τα νεφρά. • Ξηροί καρποί: µπορεί να επέλθει πνιγµός. Εμβολιασμός Ενα άλλο ζήτηµα που απασχολεί συχνά τους ιδιοκτήτες κατοικιδίων είναι ο εµβολιασµός καθώς συχνά δεν γνωρίζουν τι είδους εµβόλια πρέπει να γίνουν, σε ποια ηλικία, αλλά και τι παρενέργειες µπορεί να έχουν. «Το εµβόλιο έχει εξασθενηµένο τον παθογόνο παράγοντα –ο οποίος δεν έχει µολυσµατική δράση– και χορηγούµενο δηµιουργεί αντισώµατα και αµυντικούς µηχανισµούς που προστατεύουν το ζώο από πιθανές µολύνσεις από τον παράγοντα αυτόν. Ο κτηνίατρος θα δώσει τις συστάσεις και το πλάνο για τον εµβολιασµό και συνεπώς την πρόληψη ασθενειών του κατοικίδιου» εξηγεί η κ. Παπαδοπούλου. Σύµφωνα µε την ίδια, ο εµβολιασµός του κουταβιού ή του γατιού ξεκινά στην ηλικία των οκτώ εβδοµάδων περίπου (και µέχρι να επιτραπεί από τον κτηνίατρο, δεν βγαίνει έξω το ζώο) και ακολουθείται από δύο επαναληπτικούς

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Documento | Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018

«Ο εμβολιασμός του κουταβιού ή του γατιού ξεκινά στην ηλικία των οκτώ εβδομάδων περίπου. Οταν ολοκληρωθεί, το ζωάκι σας είναι καλυμμένο για 12 μήνες. Το ενήλικο ζώο εμβολιάζεται κάθε χρόνο» Χρυσούλα Παπαδοπούλου Kτηνίατρος

ανά 21 µέρες περίπου. «Οταν ολοκληρωθεί, το ζωάκι σας είναι καλυµµένο για 12 µήνες. Το ενήλικο ζώο εµβολιάζεται κάθε χρόνο» σηµειώνει. «Το κατοικίδιό σας εξετάζεται πριν από τον εµβολιασµό και πρέπει να είναι υγιές για να προβεί ο κτηνίατρος σε αυτόν. Τα εµβόλια έχουν συχνά παρενέργειες. Οι περισσότερες βέβαια είναι ήπιες και παρέρχονται γρήγορα, όπως νυσταγµός, ανορεξία, πόνος στο σηµείο έγχυσης, ελαφρύς πυρετός. Ενίοτε µπορεί να ακολουθήσουν και πιο σοβαρά συµπτώµατα, όπως έντονη αλλεργική αντίδραση (µε οίδηµα κυρίως της κεφαλής), υπόταση κ.ά. Πάντοτε συστήνουµε µετά το εµβόλιο ο κηδεµόνας του ζώου να µην το κουράσει και να είναι κοντά του τις επόµενες ώρες. Αν διαπιστωθούν παρενέργειες, επικοινωνείτε οπωσδήποτε µε τον κτηνίατρό σας» δηλώνει. Η ίδια υπογραµµίζει πως ο εµβολιασµός είναι σοβαρή κτηνιατρική πράξη και χάρη σε αυτόν και στην ενηµέρωση των ιδιοκτητών των κατοικιδίων έχουν περιοριστεί κατά πολύ ιογενείς ασθένειες όπως η παρβοεντερίτιδα, η νόσος Carre, η λεπτοσπείρωση κ.ά. (σκύλος), καθώς και η ρινοτραχειίτιδα, η πανλευκοπενία, η λοιµώδης λευχαιµία (γάτα) και η λύσσα (γάτα, σκύλος). «Πέραν των κύριων ιογενών ασθενειών υπάρχουν και άλλα εµβόλια και συζητώντας µε τον κτηνίατρό σας θα αποφασίσετε για την αναγκαιότητά τους ή όχι, όπως το εµβόλιο κατά της λοιµώδους τραχειοβρογχίτιδας, της λεϊσµανίωσης και των τριχοφύτων (µύκητες). Φροντίστε για τον έγκαιρο ετήσιο εµβολιασµό των τετράποδων φίλων σας και µην τον υποτιµάτε» καταλήγει.

Life ΕιδικήΕκδοση

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018 | Documento

Γιατί στειρώνουµε τα κατοικίδιά µας Ολες οι απαραίτητες οδηγίες και συμβουλές για τους κηδεμόνες

Ρεπορτάζ

Λαμπρινή Παπαδοπούλου ς πράξη αγάπης και σεβασµού προς το κατοικίδιό µας, η οποία διασφαλίζει την υγεία του και σε πολλές περιπτώσεις σώζει τη ζωή του, ορίζει τη στείρωση η κτηνίατρος Χρυσούλα Παπαδοπούλου. Οπως εξηγεί στο Documento, οι ανεπιθύµητες εγκυµοσύνες, οι υπεράριθµες γέννες και οι αλόγιστες υιοθεσίες δηµιουργούν απλώς νέα ταλαίπωρα αδέσποτα ζώα. «Οπως προσπαθούµε να στρέψουµε τους φιλόζωους προς την κατεύθυνση της υιοθεσίας και όχι της αγοράς ψυχών, έτσι και η στείρωση του ζώου µας είναι πρωτίστως πράξη ευθύνης για την υγεία του αλλά και για τον έλεγχο των γεννήσεων και τη µείωση των αδέσποτων». Σύµφωνα µε την ίδια, άλλωστε, οι κτηνίατροι έχουν αποδείξει ότι είτε µέσω των προγραµµάτων των δήµων είτε µε ιδιωτική πρωτοβουλία είναι στο πλάι των φιλόζωων και στις στειρώσεις των αδέσποτων.

«Η στείρωση ή ολική ωοθηκυστερεκτοµή της θηλυκής γάτας ή σκύλας καθώς και η ορχεκτοµή γάτου και σκύλου είναι καθηµερινές και συχνές επεµβάσεις, ωστόσο θεωρούνται από τις σοβαρότερες και δεν πρέπει να αντιµετωπίζονται σαν επεµβάσεις ρουτίνας» αναφέρει. «Τις περισσότερες φορές η στείρωση των θηλυκών κατοικιδίων διενεργείται για να αποτραπούν οι ανεπιθύµητες εγκυµοσύνες και τα δεινά που ακολουθούν τον οίστρο, όπως οι ανεπιθύµητοι “µνηστήρες” που νυχτοξηµερώνονται κάτω από το µπαλκόνι της υποψήφιας νύφης, οι τάσεις φυγής της “νύφης”, η ανορεξία, το λέρωµα λόγω περιόδου (σκύλοι), οι φωνές µέσα στη νύχτα (γάτες), οι ψευδοκυήσεις, καθώς και για να αποφευχθούν παθολογικές καταστάσεις όπως η πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου των µαστών και η πυοµήτρα» εξηγεί η κ. Παπαδοπούλου. Η στείρωση και για τα δύο φύλα, όπως περιγράφει η ίδια, συµβάλλει επίσης στον καλύτερο έλεγχο διάφορων παθολογικών καταστάσεων, όπως λ.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης και οι επιληπτικές κρίσεις, αλλά και στην αποφυγή νοσηµάτων που µεταδίδονται µε τη συνου-

σία, όπως το αφροδίσιο µεταδοτικό νεόπλασµα (ΑΜΝ). Η κατάλληλη ηλικία «Η κατάλληλη ηλικία στείρωσης για τον θηλυκό σκύλο είναι µετά τον πρώτο και πριν από τον δεύτερο οιστρικό κύκλο και στις γάτες περίπου µετά τον έκτο µήνα της ζωής τους. Κυκλοφορεί µια αυθαίρετη άποψη πως το ζώο πρέπει να γεννήσει έστω µία φορά, η οποία δεν έχει κανένα επιστηµονικό υπόβαθρο» σηµειώνει η κ. Παπαδοπούλου. Σύµφωνα µε την ίδια, ένας από τους µεγαλύτερους κινδύνους που ελλοχεύουν για την υγεία των κατοικιδίων είναι η πυοµήτρα, η οποία αποτελεί πολύ συχνή και πολύ σοβαρή παθολογική κατάσταση. «Είναι µια κατάσταση που παρουσιάζεται κυρίως κατά τη διάρκεια του οίστρου, όταν ο τράχηλος της µήτρας είναι ανοικτός και βακτήρια, κυρίως του κόλπου, εισέρχονται στην κοιλότητα της µήτρας. Το ζώο εµφανίζει κυρίως πολυδιψία, πολυουρία, καθώς και κατάπτωση, ανορεξία, πυρετό και ληθαργικότητα. Η εκροή πυώδους εκκρίµατος κάνει σχετικά εύκολη τη διάγνωση και τότε µιλάµε για ανοικτή πυοµήτρα. Υπάρχει όµως και η κλειστή, λόγω του κλειστού

«Συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο παθολογικών καταστάσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και οι επιληπτικές κρίσεις και στην αποφυγή νοσημάτων που μεταδίδονται με τη συνουσία» Χρυσούλα Παπαδοπούλου Kτηνίατρος

τραχήλου, όπου δεν έχουµε εκροή πύου και παρατηρούνται όλα τα παραπάνω συµπτώµατα και συνήθως αφύσικη διόγκωση της κοιλιάς. Είναι πολύ επικίνδυνη κατάσταση και η αντιµετώπισή της πρέπει να είναι γρήγορη και άµεση» εξηγεί. Αναφορικά µε τη στείρωση των αρσενικών, η ίδια ανέφερε πως προκύπτουν επίσης πολλά οφέλη: για παράδειγµα η αποφυγή εµφάνισης νεοπλασιών των όρχεων, η µείωση της εµφάνισης παθήσεων του προστάτη όπως η υπερπλασία, η εξάλειψη του ενοχλητικού µαρκαρίσµατος, η µείωση της πιθανότητας εµφάνισης παθολογικών καταστάσεων ορµονοεξαρτώµενων, όπως τα αδενοκαρκινώµατα του πρωκτού και οι περινεϊκές κήλες, και η µείωση της επιθετικής συµπεριφοράς. «Για να µη χαρακτηριστώ γραφική υπέρµαχος της στείρωσης, πράγµα που απροκάλυπτα είµαι, παραθέτω και ορισµένα αρνητικά της, όπως για παράδειγµα το γεγονός ότι µειώνεται ο µεταβολισµός του ζώου, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει στην πρόσληψη βάρους. Ακολουθώντας όµως τις διατροφικές συµβουλές του κτηνιάτρου σας και µε την κατάλληλη άσκηση το βάρος ελέγχεται και η πρόσληψή του συνήθως αποφεύγεται. Ακόµη, µπορεί στα θηλυκά λίγα χρόνια µετά τη στείρωση να παρατηρηθεί ακράτεια ούρων. Υπάρχουν, όµως, πλέον σκευάσµατα που εξαλείφουν το πρόβληµα αυτό. Οσον αφορά την άποψη ότι τα ζώα µετά τη στείρωση γίνονται νωχελικά και χωρίς ενδιαφέροντα, είναι ανυπόστατη» αναφέρει η κ. Παπαδοπούλου. Προεγχειρητικός έλεγχος Η ίδια υπογραµµίζει πως οι κηδεµόνες των ζώων που επιθυµούν να προχωρήσουν στη στείρωσή τους θα πρέπει να ενηµερώνονται από τον κτηνίατρό τους για την όλη διαδικασία, τον χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής της. Πιο συγκεκριµένα, όπως αναφέρει, µεταξύ άλλων χρειάζεται να γίνει προεγχειρητικός έλεγχος (λειτουργία νεφρών, ήπατος, τιµή αιµατοκρίτη, λευκά, πήξη του αίµατος). «Προτιµάται η διενέργεια της επέµβασης µε αναισθητική µηχανή και ο έλεγχος των ζωτικών λειτουργιών του ζώου κατά τη διάρκειά της, όπως της αναπνοής, των καρδιακών παλµών, θερµοκρασίας, πίεσης, οξυγόνωσης. Μετεγχειρητικά το ζώο συνήθως δεν ταλαιπωρείται και οι κηδεµόνες του είναι σε επικοινωνία µε τον κτηνίατρο για όποια ανησυχία έχουν» εξηγεί. Πολλοί κηδεµόνες, φοβούµενοι τη διαδικασία της ολικής αναισθησίας, καθυστερούν σηµαντικά να προβούν στη στείρωση, µε αποτέλεσµα όταν πηγαίνουν στον κτηνίατρο τα κατοικίδια να είναι µεγάλης ηλικίας. «Κάτω από κανονικές συνθήκες ένα κατοικίδιο µπορεί να στειρωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, όµως θα πρέπει τότε να συνυπολογιστούν από τον κτηνίατρο τυχόν υπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις, όπως καρδιακή και νεφρική δυσλειτουργία κ.ά. Τότε ο κτηνίατρος προσαρµόζει τα φάρµακα της νάρκωσης συνήθως χωρίς να υπάρξει πρόβληµα. Παρ’ όλα αυτά, εµείς προτρέπουµε για λόγους µεγαλύτερης ασφάλειας η στείρωση να γίνεται σε νεαρά ζώα» καταλήγει.