DokuDaily 01 - DokuFest 2016

GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XV, E PREMTE #1, 05 GUSHT 2016

OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XV, FRIDAY #1, 5 AUGUST 2016

ENGLISH SECTION -> PAGE 12 www.dokufest.com

2200 2200

KINO LUMBARDHI

KINO NË LUM

DOKUKINO PLLATO

KINO KALAJA

GREEN DOX BEHEMOTH* / 91’

VIEW FROM THE WORLD LIFE, ANIMATED / 91’

VIEW FROM THE WORLD FIRE AT SEA* / 108

POWER, CORRUPTIONAND LIES UNDER THE SUN / 106’

POWER, CORRUPTIONAND LIES SHADOW WORLD / 94’

HUMAN RIGHTS DOX AMONG THE BELIEVERS / 84’

INTERNATIONAL DOX - FEATURE EUROPE, SHE LOVES* / 100’

1

CyanMagentaYellowBlack

Foto: Briliant Pireva

NË DOKUFEST XV FESTOJMË KREATIVITETIN

Të dashur miq, mirë se vini në DokuFest!

Prizreni përsëri do të bëhet vendtakim ku festohet kreativiteti në të gjitha format e tij. Si një hapësirë për të ndarë idetë, bashkëpunuar, zbuluar, mësuar, frymëzuar dhe argëtuar, shteti ynë mikpritës do t’ia hap botës dritaret e saja të bukura.

Publiku i DokuFestit do të shijoj një program të pasur dhe eklektik të filmave, koncerteve, diskutimeve, ekspozitave, teknologjive dhe punëtorive. Me ngjarje për profesionistët dhe ato për fëmijët, jemi përgatitur për të shënuar edicionin e 15-të të festivalit tonë në ndeshjen nëntëditore të tingujve, imazheve dhe njerëzve dhe po ju ftojmë që të na bashkëngjiteni.

Shpirti i DokuFestit është i formuar përmes një ekipi të përkushtuar të stafit, vullnetarëve dhe artistëve dhe e admiroj këmbënguljen, talentin dhe energjinë që prodhohet.

Ne vijmë në festival me zemra të hapura dhe vullnetin për të qenë të guximshëm, sepse DokuFest është diçka që e çmojmë. Ne i përkushtojmë dashuri dhe pasion kurimit të programit dhe përkujdesemi për mijëra zëra të grumbulluar këtu, dhe ju falënderojmë juve, artistëve, publikut dhe vullnetarëve meqë ju e krijoni magjinë që është DokuFest-i.

CyanMagentaYellowBlack

Nita Deda Drejtoreshë e Festivalit

Foto: Briliant Pireva

DOKUFEST XV: SONTE HAPEN DYERT E KINEMAVE Grupe vullnetarësh të angazhuar në pika të ndryshme në qendër të Prizrenit si dhe flamujt e vendosur rreth Shadërvanit paralajmërojnë se ka ardhur koha për edicionin e radhës të DokuFestit.

Sikurse edhe më parë ky edicion jubilar kremtohet me filma, panele, diskutime, punëtori, konferenca, muzikë, e aktivitete tjera. Por edicioni i XV-të sjellë me vete edhe befasi tjera për audiencën, të papërjetuara deri më tani.

Festivali sivjet do të prezantojë 238 filma në programet garuese dhe një numër të programeve speciale të përzgjedhura nga një numër rekord i mbi 5 mijë aplikimeve. Filmat do të shfaqen në kinema tanimë të njohura të DokuFest-it, si ajo përmbi lum dhe në kalanë e qytetit, që janë përzgjedhur ndër kinematë e hapura më të bukura në botë.

Tema e festivalit është korrupsioni dhe kjo temë do të hulumtohet përmes programeve speciale të filmit, paneleve dhe diskutimeve, si dhe kampanjës zyrtare të festivalit. Tema tjera, si ballafaqimi me të kaluarën, tema për filmin dokumentar dhe prezantime të punëve të artistëve që janë mysafirë tanë do të vazhdojnë të jenë një pjesë e rëndësishme e diskutimeve në DokuFest. Përveç shfaqjes së filmave dhe programit të paneleve, festivali mirëpret edhe ekspozitën e fotografisë DokuPhoto, që këtë vit përfshinë punën e fotografit të shquar, Seamus Muprhy. Do të ekspozohen fotografitë nga projekti The Hollow of The Hand, të cilin Murphy e ka realizuar në bashkëpunim me këngëtaren Pj Harvey dhe që përmban një koleksion të poezive dhe fotografive nga udhëtimet e tyre në Kosovë, Afganistan dhe Washington.

Koncertet e muzikës DokuNights do të sjellin yje botërore si Omar Souleyman nga Siria, këngëtarja libaneze, Yasmine Hamdan, grupi Super 700 dhe shumë muzikantë tjerë. Për hir të 15-vjetorit, DokuFest ka kuruar edhe një program të muzikës në Kalanë e qytetit (Sunset Stage), ku do të ketë muzikë çdo perëndim të diellit.

Konferenca e teknologjisë Doku:Tech mbahet në objektin e Lidhjes së Prizrenit dhe prapë do të jetë vendtakim i personave me ndikim të madh në fushën e tyre për të nxjerrë në pah inovacionet e teknologjisë. Festivali i fëmijëve DokuKids këtë vit përfshinë një numër të madh të madh të punëtorive të ndryshme për të vegjlit për film animacion, vallëzim dhe pikturë.

Sipas drejtoreshës së festivalit, Nita Deda kësisoj DokuFest do të vazhdoj traditën e deritanishme të funksionimit si urëlidhëse ndërmjet Kosovës dhe botës, përmes artit dhe kulturës. “Si vendtakim kulturor do të shërbej për shkëmbimin e përvojave dhe ideve, duke frymëzuar krijime të reja por edhe thyerjen e paragjykimeve për vendin tonë” shprehet ajo.

Deda thekson se gjithçka është gati që të premten në mbrëmje të ftuarit të marrin pjesë në ceremoninë hapëse që zhvillohet në Kino Lumbardhi, ku pas lansimit zyrtar të edicionit të XV-të projektohet filmi “Behemoth” i regjisorit Zhao Liang. “Befasi të këndshme në natën e hapjes do të ketë edhe në Kino në Lum, në DokuKino Pllato dhe në Kino Kalaja”, thotë Deda.

Prej të premtes nis një tjetër rrugëtim i veçantë i DokuFestit. Secili është i mirëseardhur që të jetë pjesë e këtij përjetimi.

Lojë shpërblyese Fujifilm gjatë ditëve të DokuFestit dhuron nga një aparat për pjesëmarrësit e lojës shpërblyese.

Pjesëmarrja në lojën shpërblyese bëhet duke i plotësuar të dhënat e duhura në pjesën e prapme të biletës. Njoftimi për fituesit shpallet në DokuDaily.

2

Murphy sjell “The Hollow of the Hand” në Prizren nuk ia doli dhe ishte shumë shumë e dëshpëruar. Çka bëra unë, ajo po bënte prova në Londër dhe unë shkova me kamerë dhe e filmova atë duke e dhënë një mesazh i cili do të transmetohet në një nga netët. Shkova në arkivin tim sepse jam duke e punuar një dokumentar të gjatë për këtë projekt dhe bëra ca incizime të saj para se të dalë libri ku ajo reciton poezi, dhe ia dërgova Vetonit (Nurkollarit) dhe tha shiko ndoshta mund të bëjmë diçka me këtë. Kështu që kjo ishte ajo që bëmë. Në fakt, në projektin e ri janë tri vende Kosova, Afganistani dhe Uashington DC. Kështu që Kosova është shumë e rëndësishme për ne.

DD: A mund të na japësh një sfond të “The Hollow of the Hand”?

DD: Jeni kthyer në DokuFest pas pesë vitesh për të prezantuar një tjetër projekt tuajin në bashkëpunim me PJ Harvey. A jeni të emocionuar për këtë dhe a ishte e vështirë ta pranoni ftesën?

Seamus Murphy: Nuk ishte e vështirë ta pranoja ftesën. Jam shumë i emocionuar që po kthehem. Polly (PJ Harvey) dhe unë kemi biseduar në lidhje me këtë projekt për të cilin as nuk ishim të sigurt se për çfarë do të bënte fjalë. E kemi bërë më parë këtë tjetrin Let England Shake dhe idea ishte që të bënim diçka bashkë prej fillimit. Dhe i tregova asaj fotografitë nga Kosova, nga vitet 1998-99 kur isha këtu gjatë luftës. Ajo ishte shumë e interesuar për Kosovën gjatë luftës, e kishte ndjekur në lajme në Britani, dhe kështu ajo ishte interesuar për çështjen. Ishte njëri nga vendet në të cilin ne do të vinim edhe ashtu e pastaj krejt pa pritur na erdhi ftesa nga DokuFesti. Ishte vërtetë fantastike, po na ftojnë që t’i shfaqim filmat. E njihja pak Prizrenin, dhe i thash Pollyt dëgjo ky është një vend fantastik, nuk di asgjë për festivalin por pse të mos shkojmë, e kryejmë shfaqjen e pastaj kalojmë pak kohë në natyrë, sodisim pastaj të dërgoj në ca vende që i di, dhe ndoshta mund të bëjmë diçka atje. Nuk kishim kurrfarë pritjesh; nuk dinim se çka do të ndodhte. Dhe funksionoi shumë mirë, sa që nga aty filloi një projekt. Mendoj se i kemi shumë borxh DokuFestit, sepse ata ishin të parët që na frymëzuan të fillojmë punën në këtë projekt. Prandaj jam shumë i emocionuar të jem këtu përsëri.

DD: Do me thënë është vazhdimi i lidhjes me DokuFestin, por sigurisht me një projekt të ri...

SM: Po është vazhdim. Polly vërtetë donte të ishte këtu, dhe ajo planifikonte të ishte këtu dhe të gjithë mendonim se do të vinte këtu, por në minutën e fundit

DD: Cila është lidhja në mes këtyre tri vendeve?

SM: Epo Kosova ndodhi dhe Perëndimi dhe e gjithë ideja e intervenimit të NATO-s dhe gjithçka, fillimi ishte vërtetë në Kosovë. Prandaj Uashingtoni ishte vërtetë i rëndësishëm për fatin e Kosovës. Afganistani, kur rusët e pushtuan Afganistanin ishin paratë që u mblodhën në Uashington që e promovoi xhihadin në Rusi. E vërshuan vendin me miliarda dollarë armë gjë që kur u larguan rusët nënkuptonte që vendi ishte plotë armë dhe në një mënyrë kështu lindi terrorizmi, siç e dimë.

Uashington DC, Afganistani dhe Kosova janë tejet të rëndësishme e pastaj e shikoni Uashintonin, kryeqytetin e botës perëndimore, kryeqytetin e botës së lirë, kryeqytetin e vendit më të fuqishëm në tokë, dhe ju prisni që secili në Uashington kishte jetë të mirë. por secili që e njeh Amerikën e kupton që deri vonë Uashintoni njihej si kryeqytet i vrasjeve në botë, ka një numër të madh të njerëzve me ngjyrë që jetojnë atje, jeta e shumicës prej tyre është shumë shumë më e keqe se sa e njerëzve që jetojnë në Kosovë apo në Evropë, apo në pjesë të varfra të Evropës. Prandaj menduam se ka një lidhje shumë të fortë në mes të këtyre tri vendeve, edhe pse nuk do t’ua merrte mendja. Kjo ishte interesante për dy dy artistë, mua dhe Pollyn, të shikojnë poezitë dhe këngët e saj të shkruara dhe për mua të bëjë fotografitë dhe filmat.

DD: Pra ka shumë arsye që audienca të vijë në këto prezantime?

SM: Po, mendoj se po. Gjithashtu, kemi luftuar me materialin. Tani është shumë e lehtë t’ua them këtë sepse ka mbaruar gjithçka, por kur ishim duke e bërë, ishte shumë hutuese, i kishim dyshimet tona për mënyrën se si ta bëjmë këtë punë, por në fund kjo është ajo që e bënë artisti. Përpiqet t’i bëjë bashkë të gjitha elementet e tregimit dhe ta bëjë atë interesante, domethënëse, kuptimplote dhe relevante. Dhe këtë u përpoqëm ta bënim edhe ne.

3

CyanMagentaYellowBlack

DokuFest e mirëpret përsëri regjisorin dhe foto-gazetarin e njohur irlandez Seamus Murphy, i cili paraqet bashkëpunimin e tij me muzikanten dhe artisten britanike PJ Harvey, duke ofruar kështu një kthim vërtet madhështor me një projekt të ri pas vizitës që ai dhe Harvey i bënë festivalit pesë vite më parë.

SM: Krejt në fillim të këtij projekti i cili ishte në Kosovë, nuk e dinim nëse do të funksiononte, nuk e dinim nëse do të kishim një projekt për të cilin të dy do të pajtoheshim se ia vlente ta bënim, vetëm rrezikuam. Por sapo e bëmë Kosovë ne e kuptuam se do të funksionojë, sepse ne funksionojmë shumë mirë bashkë. Duhet ta kuptoni që PJ Harvey si emër nuk ka qenë kurrë në vende si Kosova më parë. Ajo nuk ka udhëtuar kurrë sikurse do të udhëtoja unë si gazetar, në vende ku nuk e di mirë se çfarë po bën, nuk e di mirë se çfarë do të bësh nesër, nuk e di ku do ë flesh të nesërmen mbrëma, dhe nuk ke menaxher që t’i organizojë gjërat. Asaj nuk i duhet ajo, por ajo është mënyra sipas së cilës ajo ka udhëtuar gjithmonë. Prandaj kjo ishte një gjë krejt tjetër për të, përvojë e ndryshme dhe mendoj që kjo e ka frymëzuar vërtetë edhe atë në shkrimet dhe bisedat e saj për projektin. Sapo e bëmë Kosovën ajo shprehu një interesim të madh për Afganistanin dhe i thash nëse vërtetë dëshiron të shkosh më njofto, dhe do e shoh nëse mund ta organizoj. Sepse është e qartë se të sjellësh dikë si PJ Harvey në Afganistan është rrezik i madh për të gjithë. Gjithsesi ia arrita sepse më 2012 unë isha atje duke e bërë një projekt tjetr dhe në fund të atij projekti e kuptova se ishte moment i mirë që ajo të vinte, sepse ishte qetë ishte dhjetor, nuk kishte shumë luftime. Ajo erdhi, i kaluam gjashtë ditë bashkë në Afganistan dhe përsëri e kuptuam se ky projekt do të ndodhte vërtetë. E pastaj gjëja tjetër për të bërë ishte Uashington DC.

FILMAT E REKOMANDUAR LIFE, ANIMATED

20:00 KINO NË LUM Roger Ros Williams SHBA – 2015 Life, Animated tregon historinë se si Owen gjeti një rrugë drejt gjuhës dhe një kornizë për t’i dhënë kuptim botës, nëpërmjet animacioneve të Disney.

SHADOW WORLD

22:00 KINO NË LUM Johan Grimonprez SHBA, Danimarkë, Belgjikë - 2016 Filmi shpalos një numër marrëveshjesh korruptive të shitëblerjeve të armëve përmes atyre të përfshirë në hetimin e tyre.

CyanMagentaYellowBlack

FIRE AT SEA

20:00 DOKUKINO PLLATO Gianfranco Rosi Itali, Francë – 2015 Samuele, 12 vjeç, jeton në një ishull në mes të detit. Ishulli i tij nuk është si të tjerët. Quhet Lampedusa dhe përshkohet nga mijëra emigrantë.

4

Behemoth është më afër artit se sa filmit Filmi Behemoth i Zhao Liang mjegullon vijat në mes të video-artit dhe dokumentarit, duke eksploruar vizualisht gropa minierash të hapura shumëfish në zona të thella të rralla të Regjionit Autonom të Mongolias së Brendshme të Kinës.

Filmi, i inspiruar lirshëm nga Ferri i Dantes, i paraprin tërësisht fjalës së folur. Ai e lajmëron në mënyrë stilistike poezinë dhe artin e performuar për ta portretizuar jetët e minatorëve të ndryshëm dhe shkrirësve të hekurit teksa luftojnë për të prodhuar mjaft shpejtë material të gjallë për ekonominë gjithmonë në rritje të Kinës. Filmi kryesisht pa subjekt të udhëheq nëpër ballafaqimin e dukshëm të shfrytëzimit çnjerëzor të peizazheve të tij dhe përshkrimit intim të fytyrave të minatorëve të mbuluara me blozë.

Behemoth është një dokumentar shumë origjinal. Është më afër artit se sa filmit. Më bën të ndjehem më rehat duke e quajtur ashtu.

Cila ishte shtysa për këtë projekt?

Më janë dashur më shumë se tri vite për tu përgatitur për këtë film. Në fillim ishte zbulimi i shumë lokacioneve. Kam bredhur nëpër shumë vende në Kinë, dhe në mendje i kisha dy tema. Njëra ishte mjedisore dhe tjetra për pneumoninë ( sëmundjen e mushkërive të zeza).

Si përfundove në Mongolinë e Brendshme?

Epo, ka më shumë se vetëm disa miniera të mëdha në jug (të Kinës), por u preka nga ato që i pash në Mongolinë e Brendshme. Është e vështirë ta imagjinosh. Minierat në Mongolinë e Brendshme duken si të jenë nga një hapësirë e jashtme. Është një stimulim aq i madh vizual. Mendoj se shumë kinez nuk e kanë mundësinë t’i shohin këto gjëra. Pikërisht aty i gjeta të gjitha elementet që më duheshin për film. Edhe pse ndotja në lumin Yangtze është goxha serioze, është më e vështirë të paraqitet përmes pamjeve. Mund të bazohesh vetëm në të dhënat dhe intervistat (për ta komunikuar atë), por unë nuk i bëj filmat ën atë stil.

Ti zgjodhe që personazhet të jenë të heshtura gjatë gjithë filmit dhe doli të jetë shumë e fuqishme. Prej nga ky vendim nga ana juaj?

Në fillim të produksionit isha duke përdorur një stil më tradicional të dokumentarit, por unë jam edhe video artist. Ndryshe nga dokumentari i cili priret të ketë një logjikë më lineare, video arti është shumë i lirë. E xhiron një skenë dhe nëse të pëlqen, mund ta xhirosh për sa kohë të duash. Askush nuk të thotë se e ke gabim nëse e kthen kamerën anash.

Kështu që kur fillova të xhiroj materialet e papërpunuara, xhirova lirshëm sikur të isha duke bërë video art. Gjatë produksionit, unë i ekspozova disa xhirime në Bienalen e Shangait dhe në një galeri në Pekin. Shumë nga ta u shfaq si instilacion.

Pastaj, derisa po e montoja filmin, e kuptova se kisha shumë fytyra dhe xhirime të qeta – dhe se do të ishte mëkat po t’i kisha përdorur të gjitha këta materiale për ta bërë një dokumentar tradicional.

Kështu që vendosa t’i shtoj dokumentarit tim elemente më moderne të artit.

Ashtu është, bisedat janë të lira. Posaçërisht për artin vizual.

Jo saktësisht, vetëm se gjuha e heshtjes përmban një fuqi të madhe sepse këto personazhe tashmë bartin histori shumë të fuqishme. Në Petition, personazhet flasin gjatë gjithë kohës. Nuk dua ta përsëris këtë model sepse nuk do të ishte fare argëtuese. Sepse unë jam person që urrej ta përsëris të shkuarën. Është interesante që secili dokumentar i juaji është një perspektivë personale dhe spektatorët mund ta ndjejnë që ju jeni pjesë e saj. Si regjisor, si e shihni marrëdhënien tuaj me subjektet tuaja?

Nuk e shmang ekzistencën time në filma me qëllim sepse ndjej se akti i xhirimit është ndërveprimi im me një tjetër individ. Shpesh zgjedh ta bëj vetën një ndër personazhet kryesore. Gjithashtu, më pëlqen ta vë veten në filmat e mi. (qeshet) Unë jam në filmin Petition, Paper Airlines, Crime and Punishment, por ndoshta audienca nuk më njeh aq shumë sa të më dallojë. Në fund secili individ do të vdesë, por puna e tij nuk vdes. Dua të jetoj përmes punës time, prandaj them se kjo është mënyra ime e vogël për të arritur pavdekshmërinë.

(Alex Suber, Slant Magazine, slantmagazine.com)

FILMAT E REKOMANDUAR AMONG THE BELIEVERS

22:00 DOKUKINO PLLATO Hemal Trivedi, Mohammed Ali Naqvi SHBA, Pakistan – 2016

Në prag të hapjes së edicionit të XV-të të festivalit ndërkombëtar të filmit dokumentar dhe të shkurtër DokuFest, drejtuesit e tij, bashkë me mysafirët e parë që kanë mbërritur në Prizren kanë mbajtur një konferencë për shtyp, me ç’rast kanë shpalosur detaje që kanë të bëjnë me programin e filmave, aktivitetet e planifikuara, risitë e sivjetme dhe gatishmërinë për të pritur mysafirë të shumtë nga vendi, rajoni e bota.

Drejtori artistik i DokuFestit, Veton Nurkollari ka bërë të ditur se sikurse numri i filmave që është i madh ashtu është edhe interesimi i mysafirëve.

“Presim numër të madh të mysafirëve. Deri më tani kemi konfirmime nga 250 mysafirë nga Evropa, ShBA-ja, por edhe shtetet tjera. Fluksi pritet të rritet me kalimin e ditëve drejt fundit të festivalit.

Që prej tani shumica e operatorëve hotelier janë të mbushur dhe do të ketë vështirësi në akomodimin e mysafirëve”, thotë Nurkollari.

Ai ka pohuar se shkaku i zhvillimeve të shumta që ndërlidhen me Kosovën, por edhe botën në përgjithësi, sivjet është përcaktuar që tema e trajtuar në festival të jetë korrupsioni. “Korrupsioni është një fenomen i pranishëm kudo dhe në rritje që pengon zhvillimin e secilit prej neve”, thekson ai.

Nurkollari shton se në shoqërinë kosovare ka shumë korrupsion dhe ka ardhur koha që të diskutohet për gjetjen e një ilaçi përkatësisht zgjidhjeje.

“Nuk duam dhe nuk bën të jetojmë me korrupsionin. Prandaj në kuadër të DokuFestit duam ta nisim dhe ta inkurajojmë debatin për këtë dukuri negative. Ne duhet të gjejmë një zgjidhje”, shprehet Nurkollari.

Sipas tij gjatë këtij edicioni nuk pritet ndonjë risi spektakulare. Por konfirmon se ka program cilësor,

UNDER THE SUN

dukshëm të madh, që në të gjitha aspektet është i kompletuar, dhe ka aktivitete për të gjitha moshat.

“Sivjet do të shfaqen 238 filma nga 56 vende të botës, që janë përzgjedhur nga mbi 5 mijë aplikime. Ata shfaqen në 6 kategori garuese dhe 18 kategori tjera të veçanta.

Nurkollari shpjegon se festivali sivjet do ti bëjë homazh mjeshtrit të madh të kinemasë iraniane dhe botërore, Abbas Kiarostami, i cili vdiq në korrik të këtij viti, dhe regjisores Chantal Akerman, një tjetër mjeshtre e kinemasë e cila ndërroi jetë vitin e kaluar.

DokuFest-i i sivjetmë sheh rikthimin e fotografit të njohur Seamus Murphy në Prizren, ku këtë herë, ai prezanton punën e realizuar së bashku me artisten PJ Harvey, në projektin “Hollow of the Hand”, që kishte nisur pikërisht në Kosovë, pesë vjet më parë, gjatë pjesëmarrjes së tyre në edicionin e X-të të festivalit.

“Vizita jonë në vitin 2011 në Kosovë, në DokuFest na ka shtytur idenë për projektin e ri”, thotë Murphy, teksa shpreh entuziazmin për prezantimin e copëzave të tij para publikut vendor, në kuadër të ekspozitës DokuPhoto dhe shfaqjes së disa videove artistike.

Ndërsa Kushtrim Xhakli ka ftuar entuziastët e inovacionit dhe teknologjisë që të marrin pjesë në Doku:Tech ku do të prezantojnë folës të shquar të këtyre fushave. “Doku:Tech vazhdon traditën e sjelljes së emrave eminentë dhe frymëzues nga fusha e teknologjisë dhe shkencës”, thotë Xhakli.

Sipas tij, kjo konferencë që pat startuar kohë më parë në Prishtinë me një aktivitet ku ka qenë e pranishme folësja Laura Mersini-Houghton do të vazhdojë me folës të dalluar gjatë 6 dhe 7 gushtit në Lidhjen e Prizrenit.

20:00 KINO KALAJA Yang Qiu Kinë – 2015 Një incident ndodh, dy familje koklaviten. Nuk ka asgjë të re nën diell.

EUROPE, SHE LOVES

22:00 KINO KALAJA Jan Gassmann Zvicër, Gjermani – 2016 Një film mbi politikën e dashurisë. Sevilja, Talini, Dablini, Selaniku. Evropa, që ajo e do.

5

CyanMagentaYellowBlack

Numër i madh filmash dhe mysafirësh

Një eksplorim shqetësues dhe vetëdijësues në përhapjen e shkollës radikale islamike Xhamia e Kuqe në Pakistan.

RECENSIONE View from the world

LIFE, ANIMATED v

Regjisori: Roger Ross Williams SHBA – 2015

E premte 20:00 Kino në Lum 91” ‘Life, Animated’ ndjek kthimin mahnitës të një djali me autizëm me ndihmën e filmave të Disneyt. Është gjë e zakonshme të dëgjosh njerëzit të thonë që filmat u kanë ndryshuar jetën, por me Owen Suskind ajo deklaratë është kuptimplotë në një mënyrë të themelore.

Tregimi i tij i mrekullueshëm është aq i pazakontë sa që po të ishte film artistik nuk do ta merrnit në dorë., por dokumentari ‘Life, Animated” e demonstron që është tërësisht e vërtetë.

Jo cilido film e ka ndryshuar jetën e Suskindit, por filmat

klasik të animuar nga Kompania Walt Disney.

duket e ardhmja e tij.

Filma si “Dumbo”, “Bambi’, “Piter Pani”, “Mbreti Luan” dhe “Aladini”. Mbase i keni parë edhe vetë. Por Owen Suskind nuk i ka shikuar vetëm me sy, ai i ka absorbuar ata në mënyrë aq të plotë sa që ai praktikisht i ka jetuar.

Në moshën 23 vjeçare, Owen Suskind është një djalosh i lumtur dhe energjik i cili e mban lehtësisht autizmin e tij.

Ai ka të dashur, është në përfundim të shkollës dhe është i emocionuar që do jetojë vetëm për herë të parë në një ndërtesë për personat me kujdes të veçantë në Cape Cod Massachusetts.

Nën regjinë e Roger Ross Williams (i cili ka fituar çmimin për regjisorin më të mirë në Sundance) dhe bazuar në librin bestseller të babait të Owenit, Ron Suskind, “Life, Animated” i bashkëngjitet jetës së Owenit në një moment të rëndësishëm dhe na tregon se ku ka qenë ai dhe se si

(Kenneth Turan, Los Angeles Times)

Power, Corruption and Lies

SHADOW WORLD Regjisori: Johan Grimonprez SHBA, Danimarkë, Belgjikë – 2016

CyanMagentaYellowBlack

E premte 22:00 Kino Ne Lum 94’ Filmi tronditës, dëshpërues dhe sqarues i Johan Grimonprez bazohet në librin bestseller të shkrimtarit, gazetarit dhe ekspertit të njohur botëror të armëve Andrew Feinstein.

Bota në hije i referohet korrupsionit prapa tregtisë botërore të armëve dhe se si ajo është përgjegjëse për politikat e shumë qeverive, duke përfshirë ato të Shteteve të Bashkuara. Ne të gjithë kemi dëgjuar deklaratat që korporatat sundojnë gjithçka. Këtu pushteti paraqitet se vjen nga ata që shesin armatim në mbarë botën dhe Grimonprez e bënë një kornizë të veçantë për këtë argument.

Qartazi, tregtarët e armëve nuk janë duke e bërë këtë vetëm brenda një vakuumi. Linjat e tërhequra këtu i ndërlidhin tregtarët e armëve me politikanët në nivelet

6

më të larta të qeverisë, ekzekutivët e industrisë, dhe zyrtarët ushtarakë dhe të inteligjencës. Ajo që shtrihet nën gjithë këtë është një lakmi e pangopur që e bënë të nevojshme të krijojnë luftëra kur nuk ka fare arsye për t’i arsyetuar ato. E nëse vdesin një milion njerëz si rezultat i saj, s’ka problem. Është dëmi kolateral i mbështjell fshehtas në qefin.

Janë intervistat me spiunë, ushtarakë dhe ish-ushtarakë, peco të industrisë, prokurorë, dhe gazetarë ato që kanë ekspozuar disa nga skandalet. Përfundimi të cilin njeriu nuk mund të qëndrojë pa e nxjerrë pasi t’i ketë dëgjuar gjithë këto prova është që më të fuqishmit i manipulojnë mediat në mënyrë që të krijojnë dhe të mbajnë ndjenjën e pafund të frikës në mesin e publikut. Ky akt ua mundëson qeverive të vazhdojnë me të bërit luftë dhe t’i bëjë djemtë

dhe vajzat të mendojnë se nuk ka zgjidhje tjetër pos të shkohet në luftë.

Provat më të mallkuara vijnë nga gazetarët në Angli të cilët i kanë ekspozuar këto fakte, vetëm për t’i parë udhëheqësit e vetë të qeverisë që po i shtypin hetimet, derisa pohojnë se nuk ka gjë për tu parë këtu. Fjalët më brengosëse vijnë nga një tregtar i madh ndërkombëtar armësh, i cili na thotë se i gjithë procesi i këtij korrupsioni e bënë mafian të duken si djem të vegjël të mbarë.

Shikojeni “Shadow World” edhe nëse do të ju inatosë.

Ndoshta nëse e shohin mjaftueshëm, ai do të bëjë një ndryshim, por thellë në vete e di se nuk do ta bëjë.

(David Kempler, bigpicturebigsound)

RECENSIONE Human Rights DOX

AMONG THE BELIEVERS Hemal Trivedi, Mohammed Ali Naqvi SHBA, Pakistan – 2016

E premte 22:00 Dokukino Pllato 84’ Shumë njerëz kanë pikëpamje të vendosura për predikimin ekstremist të klerikëve islamik dhe përsëri pak nga ta do të kenë parë intervistat aq të sinqerta sa këto në këtë dokumentar. Regjisorët Hemal Trivedi dhe Mohammad Naqvi kanë arsye shumë personale për të qenë të përfshirë me Among The Believeres, duke qenë se kanë humbur më të dashurit në sulme terroriste por ata bëjnë më të mirën që të paraqesin të dyja anët e argumenteve.

së ngushtë, duke përfshirë të birin e tij, ndonëse ai thotë se ai nuk është arsyeja.

Personazhi i filmit të tyre është kleriku Abdul Aziz Ghazi i cili zhvillon luftën e shenjtë kundër shtetit pakistanez dhe dëshiron të imponojë një version të rreptë të ligjit të Sheriatit anembanë vendit. Në intervista ai paraqitet aq i kujdesshëm por i papajtueshëm dhe duket të jetë i bindur ndaj hakmarrjes për vdekjen e anëtarëve të familjes

Filmi po ashtu gjurmon jetët e dy studentëve adoleshentë që kanë ndjekur shkolla të udhëhequra nga rrjeti i Xhamisë së Kuqe të Azizit si dhe nga një aktivist arsimor që e udhëheq opozitën ndaj Azizit.

Among the Believers përcjell Azizin dhe punën e tij në Xhaminë e Kuqe e cila mbështet mësimet e tij nëpër Pakistan. Rruga e tij është rruga e ashpër e Islamit dhe ai beson se ata që ne do t’i konsideronim si terroristë janë martirë.

Regjisorët kanë prodhuar një vështrim të rrallë dhe frikë-

sues të Pakistanit. Ndjeva keqardhje të madhe për njerëzit e gjorë të pafajshëm që kanë qenë viktima të ekstremizmit. Intervistat me Azizin janë më të frikshme sepse ai e paraqet veten aq bindës. Pastaj ato vihen në kontekst kundrejt pamjeve të lajmeve dhe fjalët e atyre jetët e të cilëve janë në rrezik që e shfaq atë në një aspekt tjetër.

Among The Believers është një dokumentar i rëndësishëm sepse merret më shumë me faktet se sa me vspekulimet për Pakistanin modern. Duke e bërë atë, regjisorët e kanë vënë vetën në një rrezik potencial për tu siguruar që secili kënd është i mbuluar. (everyfilmblog)

INT’L DOX

EUROPE, SHE LOVES Regjisori: Jan Gassmann Zvicër, Gjermani – 2016

Ky dokumentar nga regjisori zviceran, Jan Gassman, ofron një shikim intim në mënyrë të befasishme në luftën e përditshme të një grumbulli të njëzet e disa çifteve gjatë një momenti në dukje shumë i rëndësishëm në historinë e Evropës.

Secili nga çiftet e filmit të përzgjedhur në mënyrë të paanshme janë në faza të ndryshme të marrëdhënieve përkatëse. Në Seville, Juan kërkon me dëshpërim një punë derisa Caro po përpiqet dhe dështon, për të përparuar arsimimin e saj; në Dablin, Siobhan dhe Terry bien në dashuri me njëri tjetrin dhe me heroinën, dhe tani që janë esëll, marrëdhënia e tyre ka mbërri në një

udhëkryq të çuditshëm; Veronika dhe Harri po ngrenë një familje të përzier në Talin, dhe Veronikës i pikon zemra që Harri ta dojë djalin që ajo e ka nga një marrëdhënie e mëparshme po aq sa fëmijën që e kanë bashkë; dhe në fund në Selanik, Penny dhe Niko po merren me shkatërrimin e marrëdhënies së tyre shumë vjeçare, si dhe shpërnguljen e shpejtë të Pennyt në Itali, me teknika ndryshuese, për të thënë më së paku.

Aftësia e personazheve që të injorojnë kamerën pothuajse tërësisht dhe të jetojnë momentet e tyre më të prekshme

në ekran është për admirim. Sfondi i gjithë kësaj është vetë Evropa, dhe është e qartë se qëllimi i Gassmanit ishte ta bëjë Evropën një kontinent në mes të transformimit ekonomik dhe shoqëror, një karakter aq i spikatur sa të katër çiftet. Por pavarësisht përdorimit të pamjeve nga arkivi dhe sfondit zanor të menduar për të ofruar kontekstin e kohës në të cilën këta njerëz jetojnë, janë sfidat njerëzore që janë shumë më mbresëlënëse –të paktën në këtë film- se sa qytet në të cilat ato ndodhin.

(Sam Shannon, FilmInk)

7

CyanMagentaYellowBlack

E premte 22:00 Kino Kalaja 100’

Media Sponsor

REPUBLIKA E KOSOVËS

MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT

KOMUNA PRIZREN

IT Partner

Embassy of the Kingdom of the Netherlands Kosovo

AUSTRIAN EMBASSY

CyanMagentaYellowBlack

KOSOVO

printing house

8

DOKUNIGHTS

OMAR SOULEYMAN

RRITA JASHARI

Omar Souleyman nga Siria do të sjell festën e tij me muzikën e me tekste që rrëfejnë dashuri të përjetshme. Ne jemi të hapur ta hapim festivalin tonë nën këtë magji, duke premtuar që nuk do të kthejmë asgjë pos dashurisë.

Muzikë nga e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja. Pasioni i Rritës për muzikën mbarë-botërore është një ftesë e hapur për udhëtim pa kohë.

Music from the past, present and future. Rrita’s passion for world-wide and all-time sounds is an open invitation for a timeless journey.

Hailing from Syria, Omar brings his wild dance party with music and lyrics confessing eternal love. We’re open to open our festival under this spell, promising to give back nothing but Love.

E premte 00:00 Andrra Marash / Friday 00:00 Andrra Marash

Road to Prish tina

DOKU CITY 2016

Roa

Doku:Tech

d to Bus nic

Lumbardhi

ipa

lity

Hotel Grand Ephesus

Hamam Food Corner

Kino Lumi

DOKUNIGHTS Ca

Do

Hotel Cleon

Dream Cinema

to

Mu

nia

a

Kino Kalaja

ica

p

Hotel Prizreni

Doku Shop

Hotel Venisi

to Br ezov

m

DokuKino & Pllato

Shkolla e Muzikes

Hospitality LOYOLA

River

Lidhja e Prizrenit hosts events such as Doku:Tech and Panel Discussions on Corruption

Main Street

Hamam hosts Panel Discussions, Artistic Talks

Streets

Loyola hosts DokuKids

Bridges

Musa Shehzade hosts Industry Events

Love Bridge

Shkolla e Muzikes serves as a back-up cinema in case of the rain

CyanMagentaYellowBlack

Alb

School

ad Ro

d to

Roa

Kino Klubi

Shtepia e Kultures

ku Ph o

tion

Sta

Musa Shehzade

Lidhja e Prizrenit

Important Numbers DokuFest + 381 29 233 718 Police

244 740

Emergency

243 888

Fire Station

622 093

9

CyanMagentaYellowBlack

10

Korrupsioni shpartallon njerëzit, shpresat dhe ëndrrat

DD: DokuFest XV vjen me një tjetër temë provokuese. Në këtë edicion flitet për korrupsionin.

Në fakt është një dukuri globale por edhe lokale.

Sa sfiduese ka qenë për ty si artist që ta vizualizosh çështjen komplekse të korrupsionit?

Daniel Mulloy: Në fillim të kësaj interviste dua të them se këtë vit kam punuar me studenten e grafikës që quhet Hana Arapi për të realizuar fushatën. Hana ka sjellë përkushtim të madh dhe mprehtësi në zhvillimin përmes të cilit ka kaluar edicioni i këtij viti dhe talenti i saj, përkushtimi dhe mprehtësia kanë pas ndikim të madh në gjithë atë që kemi krijuar.

Tema përfundimisht është shumë e qëlluar në kohë.

Gazetarët hulumtues shpesh herë janë në thelb të ekspozimit të shumicës së asaj që zbulohet në kuptim të korrupsionit në tërë botën dhe fishkëlluesit rrezikojnë jetët e tyre përditë për të demaskuar tregime të korrupsionit të nivelit të lartë. Filmi dokumentar është në qendër të kësaj dhe për festivalin që të merret sërish me një temë kaq provokuese në njëfarë mënyre është pjesë e trashëgimisë kritike që po ndërton.

Sipas kuptimit tim vendimi për këtë temë ka ardhur para botimit të Panama Papers. E kuptoj që është udhëhequr nga zinxhiri i deklaratave dhe provove kundër shumë individëve në rajon dhe si duket pikëllimit për rritjen e korrupsionit jo vetëm në Kosovë, por në tërë botën.

Njohja e gjerë e korrupsionit mund të jetë diçka që mund të kremtohet në kuptimin që tani ndoshta fishkëlluesit janë të trimëruar duke ditur se ka forume për provat e tyre gjersa më shumë linja direkte për botën mund të navigohen përmes internetit. Mund të ndodh që ata që dikur janë heshtur mund t’i qesin në hapësirën publike provat e tyre.

Duket se korrupsioni i zbuluar lokalisht nga gazetarët e platformave si Koha dhe BIRN mund të jetë tregues për diçka më të madhe që ndodh në platformën botërore. Ndoshta, rritja, fuqia dhe shtimi i internetit dhe portaleve të shumta në njëfarë mënyrë e zgjeron kuptimin tonë të korrupsionit, edhe pse së prapthi shumë ligjbërës aktualë duken të ngatërruar, të paaftë apo të pavullnetshëm për tu përballë me të.

Besoj se ajo që i pikëllon njerëzit më së shumti është ndoshta jo vet korrupsioni por ndjenja e

mosveprimit legal dhe institucional që shpesh herë ndjek rastet kur shkalla e lartë e korrupsionit zbulohet. Mendoj se ndjenja e përgjithshme është se shumë shpesh korrupsioni duket se kalon si normë dhe besoj se kjo shkatërron ndjenjën e njerëzve për drejtësi dhe nxit çështjet si migrimi masiv dhe ekstremizmi politik. Ndoshta në një pjesë ka qenë për shkak se sa në kohë, kritike dhe e ndjeshme është kjo çështje që gjetja e fushatës së DokuFestit që këtë vit është pranuar njëzëri nga ekipi ka marrë pak kohë. Mendoj se secili në ekip ka pas kuptimin ose së paku ndjenjën se çka duan në kuptimin e estetikës dhe ndjenjës së fushatës.

DD: Pse ke vendosur që të përdorësh trëndafilin si simbol në punën tënde të fundit për fuahtën vizuale të DokuFestit?

DM: Vetoni, drejtori artistik i DokuFestit, e ka pëlqyer mjaft kopertinën e bendit New Order të titulluar “Power, Corruption and Lies”. Kopertina përshkruan riprodhimin e pikturës që quhet “A Basket of Roses” nga artisti francez i shekullit XIX, Henris Fantin-Latour i njohur me pikturat e luleve.

Titulli i albumit “Poëer, Corruption and Lies” është marrë nga grafiti I njohur në vitin 1981, nga artisti i njohur gjerman Gerhard Richter në murin e jashtëm të Kunsthalle në Keln.

Pranvënia e thjeshtë e albumit me tekstin e grafitit që duket ‘kryengritës’ dhe asaj që mund të konsiderohet imazh “i bukur” i trëndafilave është interesante por ndoshta jo aq kryengritëse sa mund të duket në fillim.

Gerhard Richter, artisti i grafiteve sot është ndoshta piktori më i pasur i gjallë dhe Henris Fantin-Latour, piktori i shekullit XIX i trëndafilave ‘të bukur’, me gjasë do të kishin shumë gjëra të përbashkëta.

Të dy duke u kujdesur në mënyra të ndryshme për ‘establishmentin”. Sidoqoftë kjo afërsi ndërmjet ‘të bukurës’ dhe artistit të sigurt që pikturon trëndafilat dhe artistëve kryengritës që vizatojnë grafite mund të jetë njëra dhe të dyja në të njëjtën kohë që përdorin normat e kohëve të tyre për të arritur suksesin. Pra si Richteri që ka bërë përpjekje që ta distancoj veten nga establishmenti në Kunsthalle me grafit mbi të, ata që janë më të korruptuar janë shpesh ata që janë të dëshpëruar për tu paraqitur gjoja se janë më të largët nga kjo, madje edhe duke e luftuar atë. Për mua puna qendrore e fushatës është videoja sepse të gjitha materialet tjera kanë derivuar nga ajo. Drejtoresha e festivalit, Nita Deda ka qenë shumë e tronditur me imazhet e koreograf-

DD: Bazuar në perceptimet tua në Kosovë, kjo dukuri a e rrezikon të ardhmen e qytetarëve të Kosovës?

DM: Në shtetin e pasluftës duket se ka mostër të korrupsionit ekstrem që duhet kohë për ta flakur. Qytetarët e Kosovës janë njerëz më elastik, shpirtëror dhe mikpritës që kam takuar ndonjëherë. E di se ka shumë të mira në të ardhmen e Kosovës sepse njerëzit do ta bëjnë këtë. Kosovarët janë njerëz të fuqishëm dhe në një pikë do të bashkohen dhe do të bëhen më të fuqishëm. Atëherë ata që abuzojnë me vullnetin e mirë dhe përuljen e të tjerëve për përfitime personale do të zvogëlohen në pushtet.

DD: Përkundër nismave ligjore dhe politikave, rezultatet aktuale në luftimin e korrupsionit në botë mbeten të pakënaqshme në përgjithësi. Sipas teje, si mund të fuqizohen përpjekjet anti-korrupsion dhe kush duhet ti frymëzojë ndryshimet?

DM:Besoj dhe mund të tingëllojë qartë se ndryshimi vjen nga njerëzit. Fillon me individët, secili që kupton fuqinë e tij dhe vepron për të mirën e të tjerëve e bën dhe frymëzon ndryshimin. Mendoj se shumicës së njerëzve kjo ju ndodh përbrenda së pari. Ne kuptojmë, ose kemi ide të fuqisë dhe potencialit tonë. Pastaj veprojmë mbi këtë për të krijuar ndryshim pozitiv në jetën dhe kjo nis të zgjerohet. Kur një individ e kupton se mund të përcaktojë se çka ndodh në mendjen e tij, atëherë bota jashtë nis që të përgjigjet. Nga pozitivja vjen më shumë pozitive: Ti buzëqesh dhe dikush ta kthen buzëqeshjen. Sjellja e mirë dihet tërheq sjelljen e mirë, mëshira tërheq mëshirën.

11

CyanMagentaYellowBlack

Regjisori fitues i Bafta, Daniel Mulloy ka krijuar edhe një fushatë goditëse vizuale që përkon me temën e këtij viti të festivalit. Në një intervistë për DokuDaily ai shpalos mendimet e tij rreth korrupsionit.

isë në Korenë e Veriut, të realizuara nga mijëra qytetarë duke mbajtur dhe kthyer tabelat me ngjyra në unitet. Kjo ndjenjë e paraqitjes së fuqisë, e përdorur edhe në ish-Jugosllavi kanë tërhequr Nitën. Në paaftësi për të rikrijuar këtë pa buxhet kam kombinuar ndjenjën e trëndafilave që i kanë pëlqyer Vetonit me idenë e shumë individëve të shtyrë në gjende të nënshtrimit nga regjimi i korruptuar. Në këtë mënyrë trëndafilat janë bërë njerëz, secili trëndafil duke luftuar për jetën e tij, për oksigjen dhe për liri. Për të korruptuarin jeta, pasuria mund t’i pres ata, por çmimi për qytetarin është shumë i madh. Sikurse në gjithë botën fondet nuk arrijnë destinimin përfundimtar dhe janë qytetarët e varfër që vuajnë më së shumti. Këtu në Kosovë ka pretendime se termo elektranat si në Obiliq, të lëna pa investime janë duke i helmuar qindra mijëra njerëz pasivë me tym toksik që përditë thithet në Prishtinë. Duke qartë se fondet nuk janë duke arritur apo nuk alokohen për sistemin shëndetësor publik derisa spitalet e Kosovës nuk duket se janë prekur që prej kohës së Titos. Por çka është më e keqja ndoshta është se ka një ndjenjë të përhapur në mesin e shumicës se asgjë nuk do të ndryshojë. Shpresojmë se videoja e fushatës së DokuFestit këtë vit do të reflektojë trashëgiminë më të madhe të korrupsionit që shpartallon njerëzit, shpartallon shpresat dhe shpartallon ëndrrat. Kjo është ajo në fund ndoshta pikëllueshëm që kemi provuar ta kapim përmes përdorimit të trëndafilit.

ENGLISH SECTION AT DOKUFEST XV WE CELEBRATE CREATIVITY

Dear friends, welcome to DokuFest!

Prizren will again become a meeting place to celebrate creativity in all its forms. As a space to share ideas, collaborate, discover, learn, inspire and have fun, our welcoming country will open its beautiful windows onto the world.

DokuFest audiences will inhale a rich and eclectic program of films, concerts, discussions, exhibitions, technologies and collaborative workshops. With events for professionals and children alike, we are prepared to mark our festival’s 15th edition in a nineday collision of sounds, images and people and we would love you to join us.

DokuFest’s spirit and soul is formed through a dedicated team of staff, volunteers and artists and I am in awe of the tenacity, talent and energy that is generated.

We come to the festival with open hearts and the will to be brave, for DokuFest is something we treasure.

We dedicate love and passion to curating and caring for the thousands of voices collected here, and we thank you, artists, audiences and volunteers as you create the magic that is DokuFest.

Nita Deda

CyanMagentaYellowBlack

Festival Director

DOKUFEST XV: CINEMAS OPEN TONIGHT Groups of volunteers were engaged at various points in the center of Prizren, and placed flags around Shadërvan to signal that the time has come for the next edition of DokuFest. As before, this jubilee edition is celebrated with films, panels, discussions, workshops, conferences, music and other activities. However, Edition XV also brings other unprecedented surprises for the audience.

This year’s festival will present 238 films in competition programs, as well as a number of special programs which have been selected from a record number of over 5 thousand applications. The films will be shown in the now famous cinemas of DokuFest, at locations such as the river and the Castle, which are some of the most beautiful open cinemas in the world.

The theme of the festival is corruption and this topic will be explored through special film programs, panels and discussions, as well as the festival’s official campaign. Other topics such as dealing with the past, the subjects of the documentaries, and presentations by our guest artists will go on being an important part of the discussions in DokuFest. Besides the screenings and panel program, the festival also welcomes the DokuPhoto photography exhibition. This year it includes the outstanding work of the photographer, Seamus Murphy, whose photographs will be exhibited from the project ‘The Hollow of The Hand’. Murphy has created this in collaboration with the singer PJ Harvey and it contains a collection of poems and photographs from their trips to Kosovo, Afghanistan and Washington D.C.

12

DokuNights music concerts will bring world stars like Omar Souleyman from Syria, Lebanese singer Yasmine Hamdan, the group Super 700 and many other musicians. For the 15th anniversary, DokuFest has curated a music program in the city’s Castle (the Sunset Stage), where there will be music every evening.

Technology conference Doku:Tech will be held on the premises of the League of Prizren. It will again be the venue of highly influential people who highlight the technology innovations in their fields. The DokuKids children’s festival this year includes a large number of different workshops for children from film and animation, to dance and painting.

According to the director of the festival, Nita Deda, DokuFest will continue the tradition of the festival as a bridge between Kosovo and the world through art and culture. “As a cultural venue it will serve for exchanging experiences and ideas, inspiring new creations as well as breaking down prejudices about our country,” said Deda.

According to Deda, everything is ready on Friday evening so the guests can take part in the opening ceremony held at Lumbardhi Cinema. After the official launch of the fifteenth edition, the film “Behemoth” by Zhao Liang will be screened.

“There will be other pleasant surprises on opening night in River Cinema, in Doku Plateau and Cinema in the Castle,” said Deda.

From Friday another special DokuFest journey is launched. Everyone is welcome to be part of this experience.

Murphy brings “The Hollow of the Hand” to Prizren well in her writing and taking on the project.

Once we did Kosovo she also expressed a big interest in Afghanistan and I said to her if you really want to go there, let me know, and I’ll see if I can arrange it. Because obviously bringing someone like PJ Harvey to Afghanistan is a big risk for everyone. Anyway I managed it because in 2012 I was there doing another project and in the end of that project I understood that actually it was a good time for her to come, because it was quiet, it was December, there was not much fighting. She came; we spent six days together in Afghanistan and again we understood that this project was really going to happen. And then the next thing was Washington DC.

DD: After five years you are back at DokuFest to present another project of yours in collaboration with PJ Harvey. Are you excited and was it difficult to except the invitation?

Seamus Murphy: It was not difficult to except the invitation. I’m very excited to be back. Polly (PJ Harvey) and I have been talking about doing this project which we weren’t even sure what the project was going to be about really.

We had done this other one before Let England Shake and the idea was to do something together from the beginning. And I showed her my photographs from Kosovo, from 1998-99 when I was here during the war. She was very interested in Kosovo during the war, she has been following it in the news in Britain, and so she was interested in the subject.

It was one of the places that we were going to come anyway and then out of the blue we got an invitation to come to DokuFest. It was like really fantastic, they are inviting us to show the films. I knew Prizren a little bit, and I said to Polly listen this a fantastic place, I don’t know anything about the festival but why don’t we go there, do the event and then spend some time in the country side, have a look around and I’ll bring you to some places I know, and maybe we can do something there. We had no expectation; we didn’t know what is going to happen. And it worked so well, that actually from there a project begun. I think we owe a huge amount to DokuFest, because they were the first ones to give us inspiration to start work in this project. So

I’m very excited to be back.

DD: So it’s the continuation of the link with DokuFest, but of course with a new project…

SM: It is very much the continuation. Polly really wanted to be here, and she planned to be here and we all thought she was coming here, but then at the last minute she couldn’t do it and was very very disappointed. So what I did was, she was rehearsing in London and I went with my camera and I filmed her giving a message which is going to be broadcast in one of the nights. I went into my archive because I’m working on this feature documentary about the project and I did some recordings of her before the book came out actually of her reciting poetry, and sent that to Veton (Nurkollari) and said look maybe we can do something with this. So that was what we put together. In fact, the new project is three places Kosovo, Afghanistan and Washington DC. So Kosovo is very significant for us.

DD: Can you give us a bit background about “The Hollow of the Hand”?

SM: At the very beginning of this project which was Kosovo, we didn’t know if this is going to work, we didn’t know if we were going to have a project that we can both agree it was worth doing, we just took a risk. But once we did Kosovo we kind of understood that it’s going to work, because we work very well together. You got to understand that PJ Harvey as a name has never been to place like Kosovo before. She has never traveled like me as a journalist would travel, were you don’t quite know what you are doing, you don’t quite know what you are going to do tomorrow, you don’t know where you will be sleeping next night, and you don’t have a manager to arrange things. She doesn’t need that, but that’s the way she always traveled. So this was a completely different thing for her, different experience and I think that really inspired her as

DD: So there are a lot of reasons for the audience to come to these presentations?

SM: Yeah, I think so. Also, we struggled with the material. Now it is very easy to say this to you because it’s all finished, but when we were doing it, it was very confusing, we had our doubts about how do we make this work, but in the end that’s what artist does. You try to put all the elements of the story together and make it interesting, make it significant, make it meaningful and make it relevant. And that’s what we tried to do.

13

CyanMagentaYellowBlack

DokuFest welcomes back acclaimed Irish photojournalist and filmmaker, Seamus Murphy, which features his collaboration with British musician and artist PJ Harvey, thus providing a truly great come back with a new project after the visit he and Harvey made to the festival five years ago.

DD: What is the connection of these three places?

SM: Well Kosovo happened and the West and the all idea of intervention with NATO and everything, the beginning was really in Kosovo.

So Washington was very important for the fate of Kosovo. Afghanistan, when the Russians invaded Afghanistan it was money that was raised really in Washington that promoted the jihad against Russia.

Flooded the country with billion dollars of arms which when the Russians left meant that the country was full of guns and in a way terrorism was born, as we know it. Washington DC , Afghanistan and Kosovo is extremely significant and then you look to Washington DC, the capital of western world, capitol of free world, capitol city of the most powerful country on earth, and you’d expect that everyone in DC had a good life. But anyone that knows America understands that until recently Washington was known as the murder capitol of the world, it has a majority of black people living in it, a lot of their lives are much much worse than people living in Kosovo or in Europe, or in poor parts of Europe. So we thought that there is a very strong connection between these three places, even though you wouldn’t suspect that. That was interesting for two artists, me and Polly, to look at her writing poems and songs and for me to take photographs and films.

Corruption crushes people, hopes and dreams

CyanMagentaYellowBlack

Bafta winning filmmaker Daniel Mulloy has created yet another striking visual campaign to match with this year’s theme. In an interview for DokuDaily he unfolds his thoughts about corruption.

DD: DokuFest XV comes with another provoking theme. This edition DokuFest talks about corruption. Actually this is a global phenomena but also a local one. How challenging was for you as an artist to visualize the complex issue of corruption?

Daniel Mulloy: I want to say at the start of this interview that this year I worked with a graphics student named Hana Arapi to put together the campaign. Hana brought great dedication and insight into the evolution that this years edition went through and her talent, dedication and insight added greatly to all we have created.

The theme is definitely very timely. Investigative journalists are often at the core of exposing much of what is uncovered in terms of corruption around the world and whistle blowers are risking their lives daily to reveal stories of high level corruption.

Documentary film has been at the core of this and so for the festival to again take on such a provocative theme, in a sense, is part of a critical legacy it is building.

It is my understanding that the decision for the theme came before the release of the Panama Papers. I understand that it was led by the chain of allegations and evidence against many individuals regionally and what appears to be the saddening rise of corruption not only in Kosovo but across the world.

The widespread recognition of corruption could also be something to be celebrated in a sense for now perhaps whistle blowers are emboldened knowing that there are forums for their evidence as a more direct line to the world can be navigated through the internet. It may be that those who would once have been silenced are getting their evidence into the public domain.

It seems that the corruption coming to light locally by journalistic platforms such as Koha and BIRN may be symptomatic of something larger happening on a worldwide platform. Perhaps the growth, power and proliferation of the internet and its many portals is in some way broadening our understanding of corruption, even if perversely many currently law makers often seem embroiled, unable or unwilling to deal with it.

I believe what saddens people most is perhaps not corruption itself but the sense of legal and institutional inaction that often seems to follow when large scale corruption is revealed. I think the general feeling is that too often corruption seems to be passed over as the norm and I believe that this devastates peoples sense of justice and leads to issues such as mass migration and political extremism.

It was perhaps in part because of how timely, critical and sensitive this issue is that finding a Dokufest campaign this year that was unanimously accepted by the team, took some time. I think everyone in the team had a sense, or at least feeling

14

of what they wanted in terms of the campaigns aesthetic and feel.

DD: Why have you decided to use the rose as a symbol in your latest work for DokuFest’s visual campaign?

DM: Veton, DokuFest’s creative director, was very keep on the cover of a New Order album titled Power, titled “Power, Corruption and Lies”. The cover depicts a reproduction of a painting titled “A Basket of Roses” by a nineteenth century French artist Henris Fantin-Latour best known for his paintings of flowers. The albums title “Power, Corruption and lies” is taken from graffiti famously scrawled, in 1981, by the German artist Gerhard Richter on the external wall of the Kunsthalle in Cologne.

The album’s simple juxtaposition of the seemingly ‘rebellious’ graffiti text and what could be considered ‘twee’ imagery of the roses is interesting but perhaps not quite as rebellious as it may initially

former Yugoslavia this sense of a display of power drew Nita. Unable to re-create this with no budget I combined a sense of the roses Veton was fond of with the idea of multiple individuals forced into a submissive state by a corrupt regime.

In this way the roses became people, each rose struggling for its life, for oxygen and for freedom.

For the corrupt a life a wealth may well await await them but the cost to citizens is great. As all over the world funds do not reach their final destinations it is the poorer citizens that pay most. Here in Kosovo it is claimed that the near derelict power stations such as Obilic, without investment are currently poisoning hundreds of thousands of passive citizens through the toxic fumes they inhale daily in Prishtina. It seems evident that funds are not reaching or allocated to the public health care system as Kosovo’s hospitals do not look they have been touched Tito’s time. But what is worst perhaps is that there is a pervasive sense among many that nothing will change.

We hope our DokuFest campaign video this year reflects the greatest legacy of corruption that it crushes people, it crushes hopes and it crushes dreams. That is what, in the end, perhaps sadly, we tried to capture through the use of the rose.

DD: Based on your perceptions in Kosovo, does this phenomenon threaten the future of the Kosovo citizens?

DM: In post war country’s there seems to be a pattern of extreme corruption that takes some time to stamp out. Kosovo’s citizens are the most resilient, spiritual and hospitable people I have ever met.

I know that there is much good in the future for Kosovo because the people will make it so. Kosovars are powerful people and at some point they will come together and grow strong. Then those who abuse the goodwill and subservience of others for personal gain will diminish in power.

seem. Gerhard Richter, the graffiti artist is now perhaps the wealthiest living painter and Henris Fantin-Latour, the ninteeth century painter of the ‘twee’ roses, would in fact seem to have much in common. Both catering in different ways to the ‘establishment’. However that proximity between a ‘twee’ and safe institution artist painting roses and rebellious artists painting graffiti may in fact be one and the same both using the norms of their time to achieve success. So like Richter’s attempted to distancing himself from the establishment of the Kunsthalle by graffiti upon it, those who are most corruption are often those that are desperate to appear as though they are the furthest from it, even cracking down on it.

For me the central work of the campaign is the video as all other materials are derived from it. The festivals overall director Nita Deda was very taken with North Korea’s mass choreographed images made by thousands of citizens holding and turning colored boards in unison. Also used in the

DD: In spite of the legal and policy initiatives taken so far, the actual results in tackling corruption across countries in the world remain rather unsatisfactory overall. In your opinion, how anti-corruption efforts can be strengthened or who can/ should inspire the change?

DM: I believe and it may well sound obvious, that change comes from people. It starts with individuals, anyone who realizes their own power and acts upon it for the good of others makes and inspires change. I think it happens to most people internally first. We realize, or have an inkling of our own power and potential. Then we act upon it to positively create change in our own life and that begins to expand. When an individual realizes they can determine what happens within their own mind, the world outside begins to respond.

From positivity comes more positivity: You smile and often someone smiles back. Kindness knows and is drawn to kindness, compassion is drawn to compassion.

RECOMENDED FILMS AMONG THE BELIEVERS

22:00 DOKUKINO PLLATO Hemal Trivedi, Mohammed Ali Naqvi USA, Pakistan – 2016

Zhao Liang’s Behemoth blurs the lines between video art and documentary, visually exploring multiple open-pit coal mines in the sparse hinterlands of China’s Inner Mongolia Autonomous Region. The film, loosely inspired by Dante’s Inferno, forgoes the spoken word completely. It stylistically melds poetry and performance art to portray the lives of various coal miners and iron smelters as they struggle to produce raw material fast enough for China’s ever-growing economy. The largely plotless film draws one in through the sheer juxtaposition of its monstrous, inhuman-sized landscapes and the intimate close-ups of miners’ soot-covered faces.

Behemoth is a very unconventional documentary.

It’s closer to art than film. It makes me feel more comfortable to call it that.

What was the impetus for the project?

It took me over three years to prepare for this film.

At first it was a lot of location scouting. I wandered around many places in China, and I had two themes in mind. One was environmental, and the other was about pneumatosis [black lung disease].

How did you end up in Inner Mongolia?

Well, there are actually more than a few large coal mines in the south [of China], but I was more moved by the ones that I saw in Inner Mongolia. It’s hard to imagine. The coal mines in Inner Mongolia look like they’re from outer space. It’s such a visual stimulation. I think many Chinese people don’t have the opportunity to see these things. That’s where I found all the elements that I wanted for the film. Although the pollution in the Yangtze River is rather serious, it’s more difficult to present it through visuals. You can only really rely on data and interviews [to communicate that], but I don’t do films in that fashion.

You chose your characters to be silent throughout the whole film and it turned out to be very powerful.

Why this decision on your part?

At the beginning of the production I was using a

more conventional documentary style, but I’m also a video artist. Video art is very free, unlike documentary, which tends to have a linear logic. You shoot a scene and, if you like it, you can shoot for as long as you want. No one will say that you’re wrong even if you turn your camera sideways. So when I started shooting the raw materials, I shot freely as if making video art. During the production, I exhibited some of the footage at the Shanghai Biennial and at a gallery in Beijing. A lot of it was appearing as installation art. Then, while I was editing the film, I realized I had a lot of faces and a lot of still shots—and that if I had used all these materials to make a conventional documentary, it would have been a pity. So I decided to add more elements of modern art to my documentary.

Right, talk is cheap. Especially for visual arts.

Not exactly, it’s just the language of silence contains a large power because these characters are already carrying such powerful stories. In Petition, the characters are constantly talking. I don’t want my work to repeat this model because that wouldn’t have been fun. Because I’m a person who hates repeating the past.

It’s interesting that every single one of your documentaries is from a personal perspective and spectators can feel that you’re part of it. As a filmmaker, how do you view your relationship to your subjects?

I don’t purposefully avoid my own existence in the films because I feel that the act of shooting is my interaction with another individual. I often choose to make myself one of the main characters. Also, I like to put myself in my films. [laughs] I’m in Petition, Paper Airplanes, Crime and Punishment, but maybe the audience isn’t familiar enough with me to actually recognize me. Every individual will die eventually, but his works won’t die. I want to live on through my works, so I guess this is my small way to achieve immortality.

UNDER THE SUN

20:00 KINO KALAJA Erik Shirai USA - 2015 One incident occurs, two families tangle.

There’s nothing new under the sun.

EUROPE, SHE LOVES

22:00 KINO KALAJA Jan Gassmann Switzerland, Germany – 2016 A movie about the politics of love. Seville, Tallinn, Dublin, Thessaloniki. Europe, she loves.

(Alex Suber, Slant Magazine, slantmagazine.com)

15

CyanMagentaYellowBlack

Behemoth is closer to art than film

An unsettling and eye opening exploration into the spread of the radical Islamic school Red Mosque in Pakistan.

CyanMagentaYellowBlack

GENERAL SPONSOR

16