DokuDaily 08 - DokuFest 2017

CyanMagentaYellowBlack

GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XVI, E PREMTE #8, 11 GUSHT 2017

DAIL Y

OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XVI, FRIDAY #8, 11 AUGUST 2017

ENGLISH SECTION -> PAGE 6 www.dokufest.com

Foto: Tughan Anit

DOKUKINO

1200 MAKALA / 96’

INTERNATIONAL DOX

LUMBARDHI FUTURE MY LOVE THE THIRD OPTION / 78’

RETROSPECTIVE: TRAVIS WILKERSON NSDN@DOKUFEST: AMDOCS 1400 PLUTO DECLARATION / 4’ BLIND SUSHI / 17’ MACHINE GUN OR TYPEWRITER / 71

THE BILL MURRAY EXPERIENCE / 84’

SHTËPIA E KULTURËS NATIONAL DODA - THE LIFE AND ADVENTURES OF FRANZ BARON NOPCSA / 107’

INTERNATIONAL DOX LA PESCA / 22’ THE CHALLENGE / 70’

11.08 – E PREMTE / FRIDAY

KINO KLUB INTERNATIONAL DOX NYO VWETTA NAFTA / 22’ A FAREWELL TO ALL THAT / 29’ EDITH + EDDIE / 29’

LUMBARDHI

MASTER CLASS

PLANET SIGMA / 12’ DINOSIGNING / 3’ LOVE / 13’ Hyrja falas / Free admission

VR CINEMA

TRAVIS WILKERSON

GJIRAFAVIDEO VR EXPERIENCE

1600 DONKEYOTE / 86’

INTERNATIONAL DOX

CHASING CORAL: THE VR EXPERIENCE / 6’ NOTES ON BLINDNESS: INTO DARKNESS VR / 25’ A HISTORY OF CUBAN DANCE VR / 6’

FUTURE MY LOVE STALKER / 163’

VIEW FROM THE WORLD COMMUNION / 72’

1000

DOKUKIDS: COSMIC LOVE (SURPRISE SCREENING) ELECTRIC SOUL / 5’ TAJNI LABORATORIJ NIKOLE TESLE / 11’ STOP OR MELT / 2’

INTERNATIONAL DOX MACHINES / 75’

1200 - 2200

HAMAM

PANEL DISCUSSION THE FUTURE OF KOSOVO IN EU: WHAT CAN WE LEARN FROM BREXIT

SHESHI I LIDHJES

1800 ONE MORE TIME WITH FEELING / 113’

FUTURE IS SONIC: FILMS ON MUSIC

NORDIC SPECIAL NOWHERE TO HIDE / 86

2200

MARUBI X DOKUPHOTO

GREEN DOX DUSK CHORUS - BASED ON FRAGMENTS OF EXTINCTION / 68’

VIDEO-MAPPING EXHIBITION

ANDRRA STAGE DOKUNIGHTS ILIAN TAPE SHOWCASE w/ ZENKER BROTHERS / ANDREA (LIVE) / LEO LUMEZI

DOKUKINO

2000 MANIFESTO / 95’

FUTURE MY LOVE

2200 ON THE ROAD / 112’

BAHÇE SHORT MATTERS! AMALIMBO / 15’ THE WALL / 8’ HOME / 20’ I’M NOT FROM HERE / 26’ 90 DEGREES NORTH / 26’

FUTURE IS SONIC: FILMS ON MUSIC VIEW FROM THE WORLD

20

RISK / 90’

KINO N’LUM HUMAN RIGHTS DOX HELL ON EARTH: THE FALL OF SYRIA AND THE RISE OF ISIS / 99’

BALKAN DOX ME DASHT’ ME DASHT’ ME DASHT’ / 90’

DREAM CINEMA

KINO PLATO

THE WORLD NEVER STOPS

HUMAN RIGHTS DOX

BECAUSE THE WORLD NEVER STOPS / 11’ M.A.M.O.N. MONITOR AGAINST MEXICANS OVER WORLDWIDE / 5’ FATIMA MARIE TORRES AND THE INVASION OF SPACE SHUTTLE PINAS 25

GREEN DOX

2400

KINO N’KALA PERFORMANCE

RELAXATRON 5000 / 1’ MISS KIET’S CHILDREN / 113’ GAMER GIRL / 9’ THE ATTACK OF THE ROBOTS FROM NEBULA 5 THE EXTERNAL WORLD PIANOID / 3’ KUNG FURY / 31’

DEAD DONKEYS FEAR NO HYENAS / 80’

1700

LIVE CINEMA CREATION WITH VINCENT MOON, PRISCILLA TELMON AND AGONA SHPORTA

INTERNATIONAL SHORTS (P. 6) RED LIGHT / 21’ GAMER GIRL / 9’ GREEN SCREEN GRINGO / 16’ THE BRIEF HISTORY OF PRINCESS X / 7’ SMALL TOWN / 19’

20 00

2200

21

11 GUSHT 2017 DOKUDAILY #8 33

CyanMagentaYellowBlack

MODELI NORDIK PARAJSË E FINANCIMIT DHE ZHVILLIMIT TË FILMAVE brendin dhe kemi ftuar ndërkombëtarët që të shohin filmat tonë dhe i kemi shfaqur ata para botës. Festivali është bërë vendi ku secili nga vendet nordike vjen aty. Nëse je në filmbërje, apo pjesë e ndonjë festivali, nëse prodhon film ose çkado është vendtakim dhe festival ku jepen shpërblimet për filmat më të mirë, por edhe për stacionet e televizioneve dhe agjentët e marketingut. Bëjmë çdo gjë që t’ia paraqesim botës filmat nordik”, tha Haase.

E për të aplikuar për financim të filmit filmbërësja Sophie Vuković ishte ajo e cila shpjegoi sistemin suedez.

Foto: Tughan Anit Modeli Nordik i financimit dhe zhvillimit të filmit po konsiderohet si njëri nga shembujt më të mirë të bashkëpunimit rajonal.

shefen e Qendrës Ballkanike për Dokumentarë, Martichka Bozhilova ky rajon ëndërron që të ketë një model të tillë si ajo e shteteve nordike.

Festivalet kryesore të filmit në të gjithë botën nuk mund të imagjinohen pa pjesëmarrjen e filmave nga vendet nordike. Kjo u konfirmua në njërin prej paneleve të diskutimit të organizuar në kuadër të edicionit të 16’të të Festivalit Ndërkombëtarë të Filmit Dokumentar dhe të Shkurtër DokuFest.

“Apo, së paku të sjellim disa prej elementeve që ekzistojnë në sistemin nordik të funksionimit të filmave dhe zhvillimit, prodhimit apo distribucionit të filmave. Duhet ta sjellim atë përvojë në rajonin tonë”, tha Bozhilova.

Ky model po konsiderohet si platformë profesionale për të rrjetëzuar dhe për të bërë biznes në mesin e profesionistëve të filmit; derisa paraqet edhe një përvojë unike edukative për studentët e shkollave të filmit.

Lakmi po ua kanë vendet e Ballkanit, saqë për

Madje Bozhilova, ishte ajo e cila i dha një epitet dhe më të madh këtij modeli të financimit dhe zhvillimit të filmave.

“Këto 15 vite të fundit kam qenë pjesë e disa koproduksioneve me shtetet nordike. Ka pasur bashkëpunime të mëdha dhe mund të them se është njëri prej bashkëpunimeve më të shkëlqyeshme. Modeli Nordik i financimit dhe zhvillimit të filmave ndërkombëtarë ka

qenë si një lloj parajse”, theksoi ajo derisa bënte dhe hapjen e këtij diskutimi.

Panelistët Jing Haase nga Nordisk Panorama Market Manager, Milja Mikkola si përfaqësuese e Midnight Sun Film Festival dhe fimbërësja Sophie Vuković, vetëm se vërtetuan atë që tha Bozhilova dhe dhanë detaje të hollësishme për modelin nordik.

Jing Haase shpjegoi që organizata e saj përbëhet nga pesë vendet nordike dhe është themeluar në fillim të viteve të 90-ta, me qëllim të promovimit të marketingut të filmave të shkurtër ndërkombëtarë nordik. Ajo, thotë se kanë krijuar një festival, i cili është bërë ngjarja kryesore për secilin vend nordik.

“Kemi bërë një festival i cili ka shfaqur vetëm filma nordik. Në një farë mënyre kemi ruajtur

“Në Suedi të cilën e njoh më së miri, por besoj se është ngjashëm me vendet tjera skandinave, për të marrë donacione prej Institutit të Filmave, ju së pari duhet të jeni pjesë e një kompanie, apo organ i themeluar , e pastaj mund të aplikohet për fonde zhvillimore. Ai aplikacion është bukur standard. Zakonisht filmat dokumentar marrin një kohë të gjatë për t’u zhvilluar. Së pari kemi aplikuar për një fond të vogël sa për fillim, e pastaj pas gjashtë muajve aplikuam sërish për fonde, por tani vetëm për produksion. Kur të aplikoni po ashtu duhet të keni një letër të qëllimit që merrni nga ndonjë kanal televiziv apo kinema për të cilën vërtetoni që do ta shfaqni dokumentarin”, tha Vuković.

Disa detaje dha edhe panelistja tjetër Milja Mikkola, e cila erdhi në DokuFest si përfaqësuese e Festivalit të filmit ‘Midnight Sun Film Festival’. Duke u shprehur e kënaqur që kanë një festival të tillë Mikkola, tregoi po ashtu se zhvilluesit e filmave në vendet nordike vërtetë mbështesin aq shumë njëri-tjetrin.

MOON: DOKUMENTARI DUHET TË JETË DIÇKA E MOMENTIT ituar vende të ndryshme dhe duke i ndjekur këto fryma të lira të muzikës.

Në anën tjëtër Priscilla tregoi se si me zhvillimin e teknologjisë janë dhënë shumë mundësi të reja për të bërë më shumë gjëra të bukura dhe me shpenzime shumë më të vogla. “Tani vetëm me kompjuterin tuaj mund të realizoni gjëra shumë të bukura, mund të editoni videot, të incizoni zërin audio pa pasur nevojë për një studio apo një ekip realizues”, tha ajo duke treguar me gisht nga laptopi me të cilin kishin realizuar më shumë se 200 filma së bashku.

Foto: Tughan Anit Artistët Vincent Moon dhe Priscilla Telmon në kuadër të serisë së masterklasave të këtij edicioni të DokuFestit kanë mbajtur një ligjëratë për trance-kinemanë, nomadizmin dhe teknologjinë e re.

Master klasa filloi me një përshkrim të punës së tyre dhe mënyrën se si ata i bëjnë filmat. Vincent Moon shfaqi njërin prej filmave të tij, të cilin e kishte realizuar para 10 viteve me grupin Beirut. Ai tregoi se si në atë kohë qëllimi i tij ishte të studionte lloje të ndryshme të muzikës dhe ti shfaqte ato në një mënyrë tjetër.

“Qëllimi im ishte ti nxjerrja këta artistë nga rehatia e tyre, të dalim nga studio e incizimit

34 DOKUDAILY #8 11 GUSHT 2017

apo nga koncerti dhe të filmojmë diçka në rrugë apo kudo tjetër, dhe të jetë xhirim pa ndërprerje, pa ndonjë plan të shkruar dhe vetëm improvizim”, tha ai pas shfaqjes së filmit. “Çdo here kur xhiron diçka pa planifikuar dhe duke improvizuar atëherë kurrë nuk je i dëshpëruar me rezultatin sepse nuk ke kurrfarë pritjesh dhe sepse është reale dhe ashtu në të vërtetë ka ndodhur”, vazhdoi Moon.

Ai ka shfaqur mendimin se filmi dokumentar në përgjithësi nuk mund të jetë diçka e planifikuar apo e menduar më herët. “Besoj që filmi dokumentar duhet të jetë diçka e momentit dhe në fakt kështu tregon dhe shfaq diçka shumë më reale, sepse kurrë nuk

mund ta imagjinosh apo ta krijosh në mendjen tënde se si duhet të bëhet ai dokumentar, është gjithmonë diçka që ndodh aty në atë moment”, deklaroi Moon.

Për pesë vite ai kishte udhëtuar nëpër botë në kërkim të muzikës, më konkretisht muzikës shpirtërore. “Dola pak nga fryma e muzikës Rock apo Indie, tek diçka më tradicionale apo më mirë të them muzikë lokale, të cilën njerëzit e bëjnë në Indonezi, Etiopi, Argjentinë apo diku tjetër, ku edhe takova Priscillan e cila vetëm se ishte pjesë e kësaj fryme të spiritualitetit në kinema dhe në muzikë”, tha ai duke vazhduar storien e tij se si ata bashkë vazhduan të punojnë tash e pesë vite duke viz-

Në pyetjen se sa i fuqishëm është filmi Moon u përgjigj se jo vetëm filmi po edhe fotografitë të cilat i bëjmë janë një mënyrë e të treguarit diçka. “Mendoj që në një moment mënyra se si ne e tregojmë një vend apo një moment mund ta ndryshoj realitetin për atë vend, për këtë edhe mendoj që duhet të jemi shumë të kujdesshëm me atë së çfarë shfaqim për të tjerët”, shtoi Moon duke theksuar edhe një herë se qëllimi i tij për të bërë filma spontan dhe real synon që ta tregojë realitetin ashtu siç është.

Vincent dhe Priscilla kanë sjellë edhe një ritual të kinemasë live me projektin “Hibridos”, që paraqet një studim etnografik trevjeçar në spiritualitetet braziliane, që përbën arkivin më të madh vizual dhe zanor të bërë ndonjëherë për atë kulturë.

Vincent Moon dhe Priscilla Telmon kanë realizuar performanca në kinematë e DokuFestit. Të premten mbrëma prej orës 20:00 janë në Kino n’Kala, bashkë me Agona Shportën.

CyanMagentaYellowBlack

LUFTIMI I DISKRIMINIMIT PËRMES FILMIT

FILMA T E REKOMAND UAR MACHINE GUN OR TYPEWRITER

të lëndonin dikë në atë moment, por ka të bëjë me atë se ata po mësojnë diçka prej komunitetit, shoqërisë atje, kështu që është reflektim. Fëmijët po e reflektojnë atë që komuniteti po ia bënë njëri tjetrit, sepse fëmijët janë naiv dhe ata vetëm mësojnë nga të rriturit. Po është një tregim në mes të fëmijëve por është edhe një film politik, me që tregon se çka po ndodh në rajon dhe në mes të kombësive, feve dhe pse nuk mund të jetojnë ata bashkë, pse nuk mund të ekzistojmë së bashku.

Pra filmin tuaj ju e paraqitni dhimbjen respektivisht keqtrajtimin e komuniteteve?

Saktësisht, por në të vërtetë është dhimbja, sepse është një gjë e dhimbshme për ata që e përjetojnë atë.

Travis Wilkerson SHBA, 2015 Një njeri i përhumbur e kërkon dëshpërimisht dashurinë e tij të humbur përmes një transmetimi ilegal në radion pirate.

Propagandë e zezë politike përmes pankut (Punk-agit-noir).

DOKUKINO 14:00 STALKER

Si do ti përshkruanit të drejtat e komuniteteve në vendin tuaj?

Jo vetëm në vendin tim, por mendoj që ne ende kemi probleme serioze nëpër botë, kudo.

Diskriminimi i të tjerëve, diskriminimi i “atyre” që mendojmë se janë “më pak të avancuar” ndodh gjithandej. Kështu që vendi im nuk është më ndryshe prej vendeve tjera. Gjërat sikur po përparojnë në disa aspekte, por fatkeqësisht në disa aspekte janë tmerrshëm si në vendin tim ashtu si edhe në vendet tjera.

Foto: Somer Spat

Rűken Tekeş, kurdja e lindur në Dijarbakër të Turqisë, është eksperte dhe aktiviste për të drejtat e njeriut. Ajo debuton në filmbërje me filmin e saj të shkurtër “The Circle”, i cili është pjesë e Garës Ndërkombëtare për Film të Shkurtër në këtë edicion të DokuFest-it. Në një intervistë për DokuDaily ajo flet për procesin e saj kreativ prapa realizimit të këtij filmi si dhe nevojën për të përmirësuar respektimin e të drejtave të njeriut në nivelin global.

Si ju lindi ideja për realizimin e filmit të shkurtër “The Circle”?

Unë nuk isha regjisore, unë nuk kam studiuar për film. Kam punuar për disa vite si eksperte për të drejtat e njeriut.

Por para dy vitesh unë u ktheva në Stamboll nga jashtë dhe po jepja mësim në Universitet. Kisha një aksident dhe mu thyen unazat e shpinës. Mbeta në shtrat për 5 muaj. Ishte periudhë shumë e dhimbshme. Në fillim të saj, nuk dija çfarë të bëja, me që thjeshtë kisha ngelur në shtrat dhe nuk mund të bëja asgjë, nuk mund të lëvizja. Por pastaj vendosa ta kthej këtë në një proces kreativ. Meqë isha në shtrat mendova se mund të krijoja diçka nga aty. Kisha shumë mendime

por për shkak të kufizimeve fizike gjëja e vetme që mund të bëja ishte të shkruaja në kompjuter. Dhe fillova të shkruaj tregime dhe për shkak se kisha dhimbje dhe vuaja fillova të shkruaj tregime që prekin dhimbjen dhe vuajtjen. Në të vërtetë, që nga fëmijëria vuajtja e të tjerëve ishte diçka që kisha ndjeshmëri dhe gjithmonë e ndjeja, kështu që në mënyrë të natyrshme ajo doli dhe unë shkrova një numër tregimesh. Por ky film është tregimi i parë që e kam shkruar, dhe është një film tepër personal sepse është historia e babait tim. Është e bazuar në ngjarje të vërteta. Ajo flet për pendimin më të madh në jetën e babait tim. Ai ma tregoi këtë kur ishte 66 vjeç, një vit para se të vdiste. E pyeta se cili ishte pendimi i tij më i madh në jetë, dhe ai ma tregoi këtë histori që kur ishte 7 vjeçar një ngjarje ndodhi në shkollë ndaj një vajze Kurde Ezidi dhe ai nuk mundi ta ndihmonte. Ai e kishte bartur këtë në vete gjithë këto vite. E dija kur isha në shtrat, sigurisht kjo ishte para disa vitesh, kështu që fillova me të, e shkrova atë tregim pastaj ia shtova disa aspekte. Është tregimi i fëmijëve në shkollë, por deri aty ekzistojnë disa shtresa që mund të shohim se çka po ndodh, pse këta fëmijë po ia bëjnë këtë kësaj vajze. Nuk është për shkak se ata ishin fëmijë dhe vetëm donin

A mendoni se përmes këtij filmi ju mund tu përçoni një mesazh njerëzve diku në botë?

Epo ky është qëllimi kryesor. Siç thash më parë unë punoj në fushën e të drejtave të njeriut dhe gjithë jetën time ia kam kushtuar asaj që të ndryshoj diçka në mendje, në shoqëri, gjërat që nuk po shkojnë si duhet të ndihmoj që të përmirësohen.

Edhe film është pjesë e saj. Nëse audienca mund të kuptojë dhe mund ta ndjejë atë që kjo vajzë respektivisht personazhi im ndjen, atëherë mjafton, sepse atëherë ata mund të vënë veten në pozitën e saj dhe ta kuptojnë sa e tmerrshme është të diskriminohesh. Nuk do të bëjë ndryshim të madh por të paktën ata që e shohin filmin mund të ndjejnë atë nëpër të cilën po kalon ajo.

Pas kësaj përvoje me film, a besoni se do ta kombinoni aktivizmin tuaj me film?

A do të vazhdoni të bëni filma?

Këta 5 muaj në shtrat kanë ndryshuar shumë gjëra në jetën time. Kam prekur më shumë me anën time kreative, kështu që kam shkruar shumë dhe e kam xhiruar edhe filmin tim të dytë, ka mbaruar produksioni dhe tani po bëjmë edhe post-produksionin. Kështu që do të vazhdoj të bëj filma bashkë me aktivizmin tim, me që tani ai është pjesë e aktivizmit tim.

Andrei Tarkovsky Rusi, 1979 Filmi i Andrei Tarkovskyt është një udhëtim metafizik përmes një peizazhi enigmatic post-apokaliptik dhe një përvojë e rrallë kinematike.

LUMBARDHI 16:00

HELL ON EARTH: THE FALL OF SYRIA AND THE RISE OF ISIS

Sebastian Junger, Nick Quested SHBA, 2017 Kjo vepër kapëse dhe e mprehtë rrok masakrën e dhimbshme siriane, pasojat politike dhe shoqërore të saj.

KINO N’LUM 20:00

RED LIGHT

Toma Waszarow Bulgari, 2016

GENERAL SPONSOR

Një histori për anën qesharake të apatisë, egoizmit, dhe vetmisë në një botë ku ndjekja e rregullave është keqkuptim.

KINO PLATO 22:00

Gjeje programin e plotë në www.dokufest.com

11 GUSHT 2017 DOKUDAILY #8 35

CyanMagentaYellowBlack

RECENSIONE INTERNATIONAL DOX

MACHINES Regjisori: Rahul Jain Indi, Gjermani, Finlandë / India, Germany, Finland, 2016

E Premte 16:00 Kino Klub 75’ Dokumentari i Rahul Jain sjellë pamje rrëqethëse nga fabrika të ndryshme në Indi. Njëra ndër fabrikat bën prodhimin e pëlhurave dhe mëndafsheve, të cilat përdoren nga femrat indiane dhe tregon kushtet e rënda në të cilat punojnë këta punëtorë.

Aty shfaqen punëtorët e këtyre fabrikave, të cilët në kushte të tmerrshme punojnë më shumë se 12 orë në ditë, për një pagese minimale si 75 euro në muaj. Këto fabrika përdorin fuqinë punëtore si zëvendësues të makinave. Në fakt njerëzit janë makinat.

Punëtorët udhëtojnë për më shumë se 36 orë me tren për të arritur në punë. Këta trena zakonisht janë të stërmbushur me udhëtarë,

kështu që rrallë herë kanë mundësinë që të ulen. 36 orë qëndrim në këmbë gjatë udhëtimit, për të vazhduar me shumë orë pune në këto fabrika me kushte minimale për punë.

Ndryshe nga shumica e dokumentarëve të cilët i shohim, ky film nuk ka narrator i cili e tregon ngjarjen. I gjithë dokumentari shfaq pamje rrëqethëse nga fabrika të ndryshme në Indi dhe historia e pabarazisë, shtypjes e ndarjes tregohet nga vetë punëtorët.

Mirëpo edhe njëri nga udhëheqësit e këtyre fabrikave tregon se përse duhet trajtuar kësisoj punëtorët. Sipas tij nëse punëtorët do të fitonin më shumë para ata gjithmonë do të kërkonin më shumë, dhe teksa

janë të uritur kanë më shumë motiv për punë.

Ajo çfarë ka synuar të tregoj regjisori përmes këtij dokumentari është se si në këtë pjesë të botës bëhet përdorimi i fuqisë punëtore si zëvendësim për makineri të ndryshme. Dora e njeriut i kryen të gjitha proceset e fabrikës, procese këto të cilat janë shumë lehtë të zëvendësueshme me makineri.

(M. Muharremi)

INTERNATIONAL SHORTS

SMALL TOWN Regjisori: Diogo Costa Amarante Portugali / Portugal, 2016

E Premte 22:00 Kino Plato 19’ Kur përpiqesh të arrish ndriçimin e mendjes në Budizëm, mentorët nxisin nxënësit e tyre të bëhen fëmijë, apo me fjalë të tjera, të shohin botën si e sheh një fëmijë, të pastër, të drejtpërdrejt, të sinqertë dhe të thjeshtë. Për më të tepër, fëmijët e zbulojnë botën përreth tyre në gjendjen e saj më të çuditshme, kontraste të çuditshme, ballafaqime, dhe e pranojnë si të tillë. Këtë mund ta shihni nga pyetjet që një dy vjeçar u bënë prindërve të tij, siç është : “Pse flet kështu ky burri?” e kështu me radhë. Dhe prej asaj që atyre u duket qesharake.

Filmi i shkurtër i Diogo Costa Amarantes na përkujton për atë

pastërti të fëmijërisë, dhe çuditshmërinë e plotë të botës së tyre, të shfaqur përmes kompozimeve të bukura dhe dizajneve zanore madhështore. Në një autobiografi poetike, Amarante përshkruan humbjen e aftësisë së fëmijës, përmes rrëfimit të çdo skene nga jeta e fëmijës. Por këto skena janë gjithçka pos normale, duke bartur me vete çuditshmërinë dhe pikëllimin e thellë me kalimin e jetës, duke u ndjerë pothuajse nostalgjik për kalimin e zakonshëm të kohës të përjetuar nga fëmijët në një mënyrë të bukur dhe poetike.

Psikologët e fëmijëve sot i këshillojnë prindërit t’i lënë fëmijët

të mërziten, dhe jo t’i bombardojnë me teknologji e argëtim. Në këtë kontekst, ky fil shfaq bukurinë e zbrazësisë së kohës, ku koha ngadalëson apo rrjedh më shpejt në një trill të një fëmije, ku njerëzit veprojnë çuditshëm dhe nuk ka pse të ketë kuptim, ku parqet tematike janë të bukura dhe të bezdisshme në të njëjtën kohë. Është bota ajo që ne të gjithë e humbasim, duke na munguar shumë por duke mos qenë në gjendje ta kthejmë. Ky film i shkurtër na jep një paraqitje të shkurtër të saj.

(Ariel Shaban)

pjesë relativisht të vogël të filmit, me që regjisori kalon kohë duke shikuar një ankand fajkonjsh përmes satelitit me sheikët, ndjek një grup motoçikletash, shikon të rinjtë që garojnë me vetura të zbukuruara sportive në kodra rëre, rri në një Lamborgini me një burrë dhe leopardin e tij, dhe përgjithësisht kap atmosferë të gjendjes së tanishme të garës më shumë se sa një lloj të historisë antike apo moderne.

Ai po ashtu lidh me rrip një kamerë në një fajkua në garë për të pasur një pamje të zogut në kuptimin e plotë të fjalës për gjithçka që po ndodh.

The Challenge është një film i qetë që disa mund ta gabojnë për mungesë panatyrshmërie, por ata që e ndjekin do të gjejnë momente të humorit të hapur të zhurmshëm dhe komente shoqërore të theksuara kuptimet e të cilave nuk kanë nevojë të nënvizohen.

INTERNATIONAL DOX

THE CHALLENGE Regjisori: Yuri Ancarani Francë, Itali / France, Italy, 2016

E Premte 14:00 Shtëpia e Kulturës 70’ Shkretëtira e Katarit ka qenë nikoqire e një gare antike me fajkonj e cila gjoja se shtrihet që prej katër shekuj më parë. Shumë ka ndryshuar në atë kohë, dhe filmbërësi Yuri Ancarani në dokumentarin e tij vëzhgimor The Challenge hedh një shikim të ndjeshëm dhe humoristik në atë se si pasuria moderne e Lindjes së Mesme i ka ndryshuar gjërat.

Nuk ka ndonjë dialog në njëzet minutat e parë të filmit, dhe duke marrë parasysh xhirimet me pamje të gjata që ai ka mbledhur, hollësira të tilla mungojnë. Gara e tanishme me fajkonj përfshinë një

36 DOKUDAILY #8 11 GUSHT 2017

Është epik dhe tërheqës në mënyrë të pamundur në të njëjtën kohë dhe një përshtatje e mrekullueshme që ngre një projekt që ndryshe do të ishte i kufizuar.

CyanMagentaYellowBlack

DOKUNIGHTS ANDRRA STAGE 11.08 – E ENJTE / FRIDAY 24:00

ILIAN TAPE SHOWCASE w/

ZENKER BROTHERS ANDREA (LIVE) HUMANS OF DOKUFEST LEO LUMEZI

Një prezantin i shtëpisë diskografike të shquar Ilian Tape të Mynihut, që renditet në top 20shen e labels të botës nga Resident Advisor. Një rave me themeluesit Zenker Brothers dhe anëtarin e shquar Andrea (live), për të festuar përvjetorin e labelit të tyre. Hero lokal Leo Lumezi do të rikthehet të hapë natën me technon e tij emocionale.

A showcase of the notable Munich-based Ilian Tape, Resident Advisor’s top 20 world labels. A rave event with label founders Zenker Brothers and distinguished member Andrea (live) to cele- brate their labels’ decade anniversary. Our local hero Leo Lumezi will be back to open the floor with his raw emotional techno.

FITUESI I DITËS SË ENJTE: @kadriuaulone

Uta Ibrahimi | Butterfly outdoor adventure – Eksperienca ma e mirë që është tu më ndodh kohën e fundit, mbasi që jam kthy prej Everestit, është insprimi dhe motivimi i të rinjëve të Kosovës për me i arrit andrrat e tyre. Dhe sidomos i grave - për me i arritë objektivat e tyre në jetë. Po më duket që një e ardhme e imja afatgjate do të jetë kjo: me vazhdu me i bo ekspeditat e mija nëpër male, nëpër Himalaje dhe me i motivu gjeneratat e reja. Me i inspiru për realizimin e andrrave të tyne. Po shoh plot drita për të ardhmen.

Sidomos për të ardhmen e çikave. (project by Nita Zeqiri)

Për ta shënuar prezencën 10 vjeçare të FujiFilm në Kosovë, Xharra Group dhe DokuFest fillojnë me lojën shpërblyese për foton e ditës në DokuFest.

Krejt çka duhet të bëni është të postoni një foto me atmosferë festivali në Prizren në Instagram me hashtagun #FujiFilm #DokuFest 2017 dhe fotografia më e mirë do të fitoj nga një aparat fotografik për çdo ditë!

11 GUSHT 2017 DOKUDAILY #8 37

CyanMagentaYellowBlack

NORDIC MODEL – PARADISE FOR FILM FUNDING AND DEVELOPMENT “We have made a festival that has shown only Nordic films. In a way, we have kept the brand and invited internationals to see our films and we have shown them to the world. The festival has become the place where everyone from Nordic countries comes to. Whether you’re filming, or part of a festival, whether you’re making a movie or whatever, it is a venue and a festival where the best films are awarded, as well as the television stations and marketing agents. We do everything we can to present the Nordic films to the world, “Haase said.

Filmmaker Sophie Vuković was the one who explained the Swedish system to apply for film funding.

Foto: Tughan Anit The Nordic funding and film development model is considered to be one of the best examples of regional co-operation.

The main film festivals around the world cannot be imagined without the participation of films from Nordic countries. This was confirmed in one of the discussion panels organized within the 16th edition of the International Documentary and Short Film Festival DokuFest.

This model is being considered as a professional platform for networking and doing business among film professionals; while also featuring a unique educational experience for film school students.

The head of the Balkan Documentary Center, Martichka Bozhilova, stated that the Balkan region dreams of having a model like the one of Nordic countries.

“Should we at least bring some of the elements that exist in the Nordic system of film performance, development, production or distribution of films? We need to bring that experience to our region, “said Bozhilova.

Furthermore Bozhilova gave a greater epithet to this model of funding and film development.

“For the last 15 years I have been part of some co-productions with the Nordic countries.

There have been great collaborations and I can say that it is one of the best cooperations.

The Nordic model of funding and developing international films has been like a paradise,” she said during the opening of this discussion.

Panelists Jing Haase from the Nordisk Panorama Market Manager, Milja Mikkola the representative of the Midnight Sun Film Festival and filmmaker Sophie Vuković, confirmed what Bozhilova said and gave details of the Nordic model.

Jing Haase explained that h er organization consists of five Nordic countries and was founded in the early 1990s in order to promote the marketing of international Nordic short films. She says that they have created a festival that has become the main event for every Nordic country.

“In Sweden, which is the country I know best, which I believe is similar to the other Scandinavian countries, first you have to be part of a company or established body, in order to get funds from the Film Institute, and then you can apply for development funds. That application is quite standard. Documentary films usually take a long time to develop. First we applied for a small fund for a start-up, and then we applied for funds after six months, but now only for production. When you apply you should also have a letter of intent you receive from a television channel or a cinema that you certify you are going to screen the documentary,” said Vuković.

Some details were also given by the other panelist Milja Mikkola, who came to DokuFest as a representative from the ‘Midnight Sun Film Festival’. Expressing delight to have such a festival Mikkola, also said that filmmakers in the Nordic countries really support each other.

MOON: DOCUMENTARY SHOULD BE ALL ABOUT CAPTURING THE MOMENT cent, while also telling the story of how they kept working together for five years by traveling in different places in search of sacred music.

On the other hand Priscilla continued talking about the new technologies and how many new opportunities we have to create beautiful things at a low cost. “Now, only with your computer you can create beautiful things, you can edit videos, record sounds without needing a studio or a whole team to work with”, said Priscilla pointing out the laptop where they have created more than 200 films together.

Foto: Tughan Anit At one of this edition’s Master Classes, artists Vincent Moon and the French photographer Priscilla Telmon held a lecture on trance cinema, nomadism and new technologies.

The master class started with a description of their work and the way they shoot their films.

Vincent Moon screened one of his films that he made 10 years ago with the band Beirut. He explained that his purpose then was to study different types of music and to show them in a different way.

“My goal was to take these artists out of their

38 DOKUDAILY #8 11 GUSHT 2017

comfort zone, from their recording studios or concerts and to film something on the streets or somewhere else. The idea was for these videos to be one shoot films, without a written plan, only improvisation”, said Vincent after the screening of the movie. He said that “Every time you film something without a plan, you never get disappointed with the results because you have no expectations on that and because it’s more realistic.”

“I think that in general documentary films cannot be planned or thought prior to filming, because I think that documentaries

should be all about capturing the moment and this way you show something more real. You can’t imagine or create it on your mind how the documentary should be, it’s always about capturing the moment,” Vincent continued.

For five years he traveled the world in search of music and specifically sacred music. “I escaped from typical types of music like Rock or Indie, and I was more fascinated by traditional music, or to put it best, local music that people make in Indonesia, Ethiopia or Argentina, where I also met Priscilla, who was already in the spirit of sacred music and film,” said Vin-

Answering the question on how powerful film is, Vincent explained that not only films but photos as well are a way of showing something. “I think that at some point the photos that we take or the videos that we film are able to change the reality or the perception for one place, that’s why I think that we should be very careful on what and how we show things to others, so I think it’s really powerful”. He continued by explaining that that’s why he believes that films should be made more spontaneously because that way you show the reality as it is.

Vincent and Priscilla brought also a ritual of live cinema on the project “Hibridos”, which shows a three years ethnographic study of Brazilian spirituality, which is also the biggest visual and audio archive available of Brazilian culture.

Vincent Moon and Priscilla Telmon presented their performance in DokuFest cinemas. On Friday, August 11 from 8 p.m. they will present the next performance at Kino n’Kala, together with Agona Shporta.

CyanMagentaYellowBlack

FIGHTING DISCRIMINATION WITH FILM to this girl. This is not just because they were kids and they just wanted to harm someone for that moment, but it’s also because they are learning something from the community, society there, so it’s a reflection. The children are reflecting what the community is doing to each other within themselves, because children are naive and they only learn from adults. Yes it’s a story among kids but it’s a political film also, as it shows what is going on in the region and among many ethnicities, religions and why we can’t live coherently, why we can’t coexist.

So with your film you feature the pain respectively the mistreatment of communities?

Exactly, but actually it is pain, because, it’s a painful thing for those who experience that.

Recommended films MACHINE GUN OR TYPEWRITER

Travis Wilkerson USA, 2015 A haunted man desperately searches for his lost love through an illegal pirate radio broadcast. Punk-agit-noir.

DOKUKINO 14:00 STALKER

How would you describe the rights of minorities in your country?

Not only in my country, but I think we still have a very serious issue around the world, everywhere. Discrimination of others, discrimination of “those” we think are “less advantaged” it’s still everywhere.

So my country it’s no different from any others. Things are kind of moving better in some aspects, but in some aspects they are horrible in my country like in many others, unfortunately.

Foto: Somer Spat

Rűken Tekeş, Kurdish born in Diyarbakır –Turkey, is an expert and activist for human rights. She has made her filmmaking debut with her short film “The Circle”, which is part of the International Shorts competition at this edition of DokuFest.

In an interview for DokuDaily she talks about her creative process behind making this film as well as the need to advance human rights globally.

How did you come up with an idea to make the short film “The Circle”?

Before this I wasn’t a filmmaker, I didn’t study filmmaking. I worked for a number of years as a human rights expert. But two years ago I moved back to Istanbul from overseas and I was teaching in the University. I had an accident and broke my vertebras (back). I was stuck in bed for 5 months. It was a very painful period. At the beginning of it, I didn’t know what to do, as basically I was stuck in bed and I couldn’t do anything, I couldn’t move.

But then I decided to convert this into a creative process. Since I was in the bed I thought I could create something out of

it. I had many thoughts but because of the physical limitations the only thing I could do was write on my computer. So I started to write stories and because I was in pain and suffering I started to write stories that touch upon pain and suffering. Actually, since my childhood the suffering of others was something that I was very empathetic about and I always felt that, so naturally that came out and I wrote number of stories. But this film is the first story that I wrote and it’s a very personal film, because it’s the story of my father. It’s based on true events. It talks about my father’s biggest regret in his life. He told me this when he was 66 years old, just a year before he passed away. I asked him what was his biggest regret in life, and he told me this story that when he was 7 years old an event took place in his school towards an Ezidi Kurd girl and he couldn’t help her. He carried this within himself all these years. I knew this story when I was in bed, of course it was few years ago, so I started with that, I wrote that story then added some aspects to it. It’s a story of the children in the school, but there are many layers that we can see what is happening, why these children are doing this

Do you believe that through this film you can transmit a message to people somewhere in the world?

Well this was the whole point. As I said previously I work in a field of human rights and all my life I devoted myself to somehow change something in peoples minds, in the society, the things that are not going right help them to correct basically. This film is part of it, too. If the audience can understand and can empathize what this girl, my character is feeling that’s enough, because than they can put themselves in her shoes and understand how horrible it is to be discriminated. It’s not going to make a big difference but at least those who watch the film can feel what she is going through.

After this experience with the film, do you believe that you will combine your activism with film? Will you continue to make films?

These 5 months in bed changed a lot of things in my life. I got in touch with my creative side more, so I wrote a lot and I’m shooting my second film now, the production has been finished and we are in post-production. So I will continue to make films along my activist roots, as it is part of my activism now.

Andrei Tarkovsky Russia, 1979 Andrei Tarkovsky’s feature is a metaphysical journey through an enigmatic post-apocalyptic landscape, and a rarefied cinematic experience.

LUMBARDHI 16:00

HELL ON EARTH: THE FALL OF SYRIA AND THE RISE OF ISIS

Sebastian Junger, Nick Quested USA, 2017 This gripping and insightful work captures the Syrian war’s harrowing carnage, political and social consequences.

KINO N’LUM 20:00

RED LIGHT

Toma Waszarow Bulgaria, 2016 A story about the funny side of apathy, selfishness, and loneliness in a world where following the rules is a misunderstanding.

KINO PLATO 22:00

Find the full program at www.dokufest.com

11 GUSHT 2017 DOKUDAILY #8 39

CyanMagentaYellowBlack

OFFICIAL HOST

GENERAL SPONSOR

MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT

Media Sponsor

MINISTRIA E TREGTISË MINISTRIA E DHE INDUSTRISË INTEGRIMIT EVROPIAN

ZYRA E PRESIDENTIT TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS

SULQWLQJ KRXVH

40 DOKUDAILY #8 11 GUSHT 2017