DokuDaily 05 - DokuFest 2016

GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XV, E MARTË #5, 09 GUSHT 2016

OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XV, TUESDAY #5, 9 AUGUST 2016

ENGLISH SECTION -> PAGE 12 www.dokufest.com

Foto: Tughan Anit

KINO KLUBI

SHTËPIA E KULTURËS

DOKU KINO

DREAM CINEMA

1200

SHORT MATTERS! OUR BODY / 15’ , THE RUNNER / 12’ DISSONANCE / 17’ , OVER / 13’ , THIS PLACE WE CALL OUR HOME / 30’ SON OF THE WOLF / 23’

HUMAN RIGHTS DOX HOMELAND (IRAQ YEAR ZERO) PART I / 160’

POWER, CORRUPTION AND LIES TEMPESTAD / 105’

2000

INTERNATIONAL SHORTS STILL HOLDING STILL / 10’ NIGHT WITHOUT DISTANCE / 23’ EYE FOR AN EYE / 5’ YELLOW FIEBER / 15’ , ANOTHER CITY / 25’

1400

VIEW FROM THE WORLD THE SEASONS IN QUINCY: FOUR PORTRAITS OF JOHN BERGER / 90’

HUMAN RIGHTS DOX HOMELAND (IRAQ YEAR ZERO) PART I / 160’ CONTINUES...

GREEN DOX ATOMIC: LIVING IN DREAD AND PROMISE / 70’

2200

VIEW FROM THE WORLD THE SHOW OF SHOWS 77’

1600

FIELD OF VISION THE SURRENDER / 33’ GATEKEEPER / 39’

HUMAN RIGHTS DOX HOMELAND (IRAQ YEAR ZERO) PART II / 174’

BALKAN DOX MONUMENT / 50’ INTERNATIONAL DOX - FEATURE THE ILLINOIS PARABLES / 60’

1800

BALKAN DOX POSTCARDS FROM MANILA /23’ PRITJA / 60’

HUMAN RIGHTS DOX HOMELAND (IRAQ YEAR ZERO) PART II CONTINUES...

GREEN DOX HUMAN / 143’

KINO LUMBARDHI

KINO NË LUM

DOKUKINO PLLATO

KINO KALAJA

2000

INTERNATIONAL DOX - SHORT TEN METER TOWER / 15’ INTERNATIONAL DOX - FEATURE ON FOOTBALL / 67’

BALKAN DOX YOURS TRULY, SEXYMAJA / 85’

INTERNATIONAL DOX - SHORT SPEAKING IS DIFFICULT* / 14’ HUMAN RIGHTS DOX DO NOT RESIST / 73’

SEAMUS MURPHY SPECIAL SCREENING OF: 3 THE HOLLOW OF THE HAND SHORT FILMS 3 PJ HARVEY MUSIC VIDEOS & 4 SEAMUS MURPHY SHORT FILMS

2200

INTERNATIONAL DOX - SHORT MINING POEMS OR ODES / 11’ INTERNATIONAL DOX - FEATURE OLEG AND HIS RARE ARTS / 66’

GREEN DOX WHEN TWO WORLDS COLLIDE / 103’

NATIONAL SHORTS THINK TWICE / 8’ I KISSED YOUR KISS ON YOUR GIRLDFRIEND’S CHEEK, IT WAS STILL WET / 9’ , TOKA / 25’ , MACHINIMA FILM / 18’

INTERNATIONAL DOX - SHORT A MAN RETURNED / 30’ INTERNATIONAL DOX - FEATURE THE LAND OF THE ENLIGHTENED / 87’

CyanMagentaYellowBlack

50MIN BREAK

1

MË E MIRA NGA BOTA E FILMIT TË SHKURTËR Entuziazmi për të bërë diçka të re nuk kishte kufij 15 vjet më parë, kur u nis edicioni i parë i DokuFestit. Ballafaqimi me problemet ishin pjesë e lojës, duke filluar nga buxheti i vogël, kushtet e papërshtatshme, injoranca nga institucionet, hapësirat e lëna pasdore dhe mungesa e energjisë elektrike.

Përkushtimi dhe dedikimi i pakursyer i një grupi të njerëzve që besonim në atë çfarë bënim me kalimin e viteve e shndërruan DokuFestin në simbol të zhvillimit dhe promovimit të kinematografisë, në vend e jashtë, ku gjatë vitit tanimë prodhohen mbi 30 filma të shkurtër e dokumentarë. Nëpërmjet këtyre filmave, tregimet e Kosovës dhe të DokuFestit janë kudo nëpër botë, gjatë gjithë vitit, por edhe në momentin kur jam duke i shkruar këta reshta.

Këtë vit, si ekip seleksionues, u ballafaquam me një rritje drastike të aplikimeve. Fal ndihmës dhe bashkëpunimit të mrekullueshëm si ekip seleksionues u munduam që ta sjellim më të mirën nga bota e filmit të shkurtër, për ju shikues të dashur.

Në programin e filmave të shkurtër këtë edicion pothuaj për të gjitha shijet ka diçka interesante, rrëfime nga më të ndryshmet, nga të gjitha format e realizimit dhe qasjet bashkëkohore të gjuhës së filmit.

Një vëmendje e posaçme i takon programit të filmave nga gara kombëtare, si dhe filmave nga programi “Kosovo new shorts”. Këtë vit janë 10 prodhime të reja që do të shfaqen për herë të parë në DokuFest, nga autor të rinj, me qasje krejt tjetër nga çfarë jemi mësuar të shohim viteve të kaluara.

Janë këto realizime që të japin shpresë për të ardhmen e kinematografisë dhe arsye më shumë për ti përkrahur më tepër.

Programi “Kosovo new shorts” në vete përmban 3 filma kosovar, ku “Fjala e dhanë” dhe “Anestezion” do të kenë premierat botërore, ndërsa filmi i prodhuar nga DokuFest “Home”, i cili tashmë veq është i kualifikuar për Oscar dhe i nominuar për Akademinë Evropiane të Filmit, do të shfaqet për herë të parë para publikut të një festivali në Kosovë.

Ne jemi të gëzuar të prezantojmë retrospektivën e Simon Ellis, të një artisti të vërtetë ku ai prezanton një formë tejet ndryshe të filmit të shkurtë nga ajo konvencionale. Qasja radikale në krijimtarinë e tij ofron një mësim të mirë që për filmin e shkurtër nuk vlejnë rregullat dhe kufijtë.

Për herë të parë në bashkëpunim me Shorts TV do t’ju prezantojmë edhe filmat e shkurtër dhe të animuar që u nominuan për çmimin Oscar në vitin 2016, ndërmjet tyre edhe filmin e parë Kosovar të nominuar për Oscar, “Shok”.

CyanMagentaYellowBlack

DokuFest vazhdon bashkëpunim me Akademinë Evropiane të Filmit EFA duke prezantuar për të pestën vjet me radhë programin tejet popullor “Short Matters!”. Në te ju do të gjeni 15 filmat e shkurtër të cilët janë të nominuar për çmimin e madh të Akademisë Evropiane të filmit.

Foto: Tughan Anit

Shiu nuk i ndal projektimet në DokuFest “Është e mahnitshme” thotë filmbërësja Garrett Bradley nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës teksa mundohet të përshkruaj atmosferën e ditëve të fundit në DokuFest. Është hera e parë për të që vjen në ngjarjen kulturore që mbahet tradicionalisht në Prizren. Ajo i jep epitetin si festivali më i mirë që ka marrë pjesë ndonjëherë. “Like” është filmi dokumentar që ka bërë Bradley-n pjesë të programit special “Field of Vision”.

Në fakt ky projekt e ka shtyrë filmbërësen nga New Yorku që të vizitojë Kosovën por edhe Prizrenin, qytet ky që e përshkruan me fjalën “fantastik”. E nuk harron pa përmendur njerëzit dhe ushqimin. “Jam shumë e lumtur që jam këtu. Është vend i vogël dhe i bukur dhe njerëzit janë shumë të mirë”, tha Bradley.

Bradley, përmes filmit i cili u shfaq të dielën në mbrëmje tregon se si shfrytëzohet fuqia e lirë punëtore në kohën e dominimit të Facebook-ut, dhe se si çuditërisht, e gjithë kjo është ligjore.

Përmes qasjes brenda “Fermës së klikimeve” të Bangladeshit, “Like” hulumton industrinë shumë-milionë dollarëshe që rrit ndjekësit e mediave sociale për të famshmit dhe markat e ngjashme.

Fjalët e Bradley-t, po i mbështesin edhe shumë pjesëmarrës të tjerë që janë bërë pjesë e këtij festivali, ku për këtë 15 vjetor do të shfaqen gjithsej 238 filma.

Në natën e të dielës u shfaqë edhe dokumentari “Daullet e rezistencës”. Një dokumentim në detaje i asaj se çfarë kishte ndodhur në vitet e 90-ta në

Në fund, dua ti dëshiroj drejtoreshës së festivalit, Nita Deda mirëseardhje në pozitën e re dhe suksese në vazhdimin e zhvillimit të mëtutjeshëm të DokuFestit.

Përveç këtij filmi, në kategorinë e veçantë “New Kosovo shorts” u shfaqën dy filmat e mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, “Fjala e dhënë” me regji të Ujkan Hysajt dhe “Anestezioni” i Noar Sahitit. Këta filma ishin të caktuar që të shfaqen në Kino Lumbardhi, por reshjet e shiut detyruan audiencën që pas filmit të Hysajt të zhvendosën në Shtëpinë e Kulturës.

Shiu në fakt për drejtorin artistik Veton Nurkollari po krijon probleme vetëm në aspektin logjistik, përkatësisht bartjen nga kinematë e hapura në ato të mbyllura. Megjithatë shiu nuk i ka zënë në befasi organizatorët, pasi çdo kinema e hapur e ka zëvendësimin adekuat në hapësira të mbyllura.

Prandaj filmat dhe eventet tjera të këtij edicioni po vazhdojnë të mbahen sipas planifikimit. E interesimi është edhe më i madh këtë vit. Reputacioni në rritje i këtij festivali tërheq krijues të filmave nga e mbarë bota, por, edhe publikun.

“Unë jam i kënaqur. Mendoj se është një edicion shumë i mirë. Ka interesim të jashtëzakonshëm dhe nuk mbaj mend këto 15 vite që ka pasur interesim kaq shumë. Nëse bazohet në këto tri ditë e para ky është DokuFest-i që ka më së shumti interesim për të gjitha aktivitetet. Edhe panelet janë mjaft të vizituara. Dje isha me një ‘master class’ dhe ka qenë i mbushur dhe shpresoj që edhe sot të jetë ashtu. Ajo që po më kënaq është interesimi për shumicën e aktiviteteve në DokuFest”, tha Nurkollari.

Lojë shpërblyese Fujifilm gjatë ditëve të DokuFestit dhuron nga një aparat për pjesëmarrësit e lojës shpërblyese.

Ju dëshiroj përjetim të këndshëm në Prizren!

Samir Karahoda, Kurator i programit të shkurtë Fituesja e aparatit, Luljeta Surroi ia dhuron shpërblimin SOS Fshatit të fëmijëve.

2

Kosovë. Arsimimi paralel, helmimi i nxënësve e demonstratat, jepen në mënyrë reale në dokumentarin e punuar nga Mathieu Jouffre.

Pjesëmarrja në lojën shpërblyese bëhet duke i plotësuar të dhënat e duhura në pjesën e prapme të biletës. Njoftimi për fituesit shpallet në DokuDaily.

Kur disa metra ndajnë varfërinë nga mirëqenia

Çdo vit, mijëra emigrantë përpiqen të vijnë në Evropë përmes Spanjës dhe Italisë. Shumë prej tyre që bëjnë udhëtimin e rrezikshëm, vijnë nga Eritrea dhe Somalia.

Regjisori Moritz Siebert, thotë se raportimet mbi atë që po ndodhte në Marokun verior, përkatësisht çështjen e migrimit janë arsyet kryesore që e shtynë ta realizojë filmin.

“Ne admirojmë fuqinë dhe guximin e këtyre njerëzve dhe menduam se mund të jetë interesante për të bërë një film rreth kësaj,” thekson Siebert, duke shtuar se kjo situatë “bëri që të ndryshojmë edhe mënyrën e realizimit”. “Dërguam një kamerë atje, që të filmohet situata derisa njerëzit kalonin në Evropë”.

DD: A mund të na shpjegoni se çfarë na rrëfen filmi juaj?

Moritz Siebert: Filmi ka të bëjë me një njeri, që bashkë me disa njerëz të tjerë të grupit, provojnë të gjejnë një të ardhme më të mirë në Evropë.

Ata lanë kushtet e këqija dhe provuan çdo ditë të vinin në Evropë. Në të njëjtën kohë filmi flet për një njeri me emrin Abou nga Mali, që është njëri prej tyre. Për më shumë se një vit, ai ka tentuar vazhdimisht të kapërcente rrethojën. Ai më vonë është bërë regjisor. Ai kurrë më parë nuk ka bërë një film dhe nuk ka ditur po ashtu të përdorë kamerën më parë.

DD: A ishte e vështirë të realizohej filmi, që duket se do të prek zemrat e shumë njerëzve, kur dihet situata aktuale e krizës me refugjatë?

Moritz Siebert: Për neve ka qenë e lehtë, sepse unë mund të udhëtoj pa ndonjë problem, të udhëtojë në Malia me pasaportën gjermane, të kaloj kufirin për në Afrikë, në Marok, të shkoj në male dhe të flas me Abou, për t’i dërguar kamerën, dhe ai të xhirojë. Ai ka paraqitur se çfarë po ndodhë me shëndetin e njerëzve gjatë rrugës që bënin, përfshirë rastet fatale. Kjo na bëri të qartë se sa fatlum jemi ne për vendin ku kemi lindur. Pra, ishte e lehtë për ne, por shumë e vështirë për Abou, që nuk mund të udhëtonte pa probleme.

3

CyanMagentaYellowBlack

Ende i kemi të freskëta pamjet masive të migrimit të shqiptarëve, gjatë luftës së fundit. Bashkë me të ftohtin që ngrinte. Zbathur e të paushqyer mësynin rrugën pa adresë e drejt të panjohurës, por me shpresën për të gjetur një vend më të sigurt, si mbrojte nga tmerri që po ndodhte dhe po merrte mijëra jetë të njerëzve.

Por, ajo çfarë ka prezantuar në festivalin ndërkombëtar të filmit dokumentar dhe të shkurtër, regjisori Moritz Siebert, me filmin “Those who jump” flet për një situatë të ngjashme, por që ndryshonte në shkaqet e migrimit masiv, dhe flet për refugjatët afrikanë.

“Arsyeja pse e kam sjellë filmin në Kosovë është se edhe ju pothuajse e keni kaluar një situatë të tillë, dhe keni një histori migrimi,” shprehet regjisori Siebert.

Filmi i tij, i realizuar bashkë me Estephan Wagner dhe Abou Bakar Sidibe, bën fjalë se si vetëm për disa metra ndahen varfëria nga mirëqenia, përkatësisht për enklavat spanjolle, Ceuta dhe Melilla (në Marokun verior), që janë pjesë e Evropës, por gjenden në Afrikë. Pas 16 muajsh në mal, Abou është pranë një aksidenti tragjik. Kthimi në Mali nuk është një opsion për të dhe ai bëhet më i vendosur se kurrë për të ndjekur ëndrrën e tij për një jetë më të mirë në Evropë. Imazhet filmike tregojnë se si në rrethojë, emigrantët duhet të kapërcejnë telat gjemborë, sprejin automatik me piper dhe autoritetet brutale.

Që nga momenti kur refugjatët para disa viteve ju vërsulën në mënyrë masive telave gjemborë, këto dy qytete janë rrethuar dhe izoluar në tërësi me pajisje të teknologjisë së lartë. Në gjashtë muajt e parë të vitit 2005, mbi 11 mijë afrikanë tentuan të kalojnë telat. Këto fakte ishin pikënisja e filmbërësve për të menduar realizimin e një filmi që xhironte përjetimet e atyre që merrnin këtë rrugë.

“Në vitin 2014, në Gjermani dhe për rreth, shihnim grupe të mëdha që migronin në qytetin Malia, që është një prej vendeve ndërmjet Afrikës dhe Evropës. Kemi lexuar se si mijëra njerëz tentuan të dalin çdo javë,” tha Siebert.

FILMAT E REKOMANDUAR THE SEASONS IN QUINCY: FOUR PORTRAITS OF JOHN BERGER

14:00 KINO KLUBI Tilda Swinton, Colin MacCabe, Christopher Roth, Bartek Dziadosz Britani e Madhe 2016 Berger braktis metropolin dhe bartet në fshatin e vogël alpin Quincy. Aty e kupton se bujqësia fshatare si mjet jetese po shkonte kah përfundimi historik.

ON FOOTBALL

20:00 KINO LUMBARDHI Sergio Oksman Spanjë - 2015

Regjisori kthehet nga Madridi në qytetin e tij São Paulo duke shpresuar për të kaluar tërë muajin duke shikuar lojërat e futbollit me babain e tij.

CyanMagentaYellowBlack

HOMELAND (IRAQ YEAR ZERO)

12:00 SHTËPIA E KULTURËS Abbas Fahdel Francë, Irak - 2015 Filmi sa epik aq edhe intim i Fahdel e sjell një portret bindës të njerëzve që thjesht përpiqen të ekzistojnë në një zonë lufte.

4

Foto: Somer Spat

DokuFest thyen ‘heshtjen’ me laboratorin e antropologjisë vizuale Ka kohë që antropologu Nebi Bardhoshi dhe një grup i studiuesve nga Kosova dhe Shqipëria planifikonin që ta organizojnë një shkollë ndërkombëtare verore në antropologji dhe artet pamore. Gjatë një vizite që Bardhoshi i bëri vitin e kaluar festivalit ndërkombëtar të filmit dokumentar dhe të shkurtër DokuFest, u mbush me entuziazmin se ky do të jetë vendi i duhur për të realizuar idenë e tij. Dhe ashtu u bë.

Bardhoshi i cili është edhe drejtues i Departamentit të Etnologjisë në Tirane bashkë me kolegët e tij, Blerina Hankollarin dhe Olsi Lelaj mblodhën forcat dhe krijuan Laboratorin e Antropologjisë Vizuale, në kuadër të edicionit të XV- të të DokuFest-it.

“Kemi menduar se Prizreni është ideal për shumë arsye, se është në kufi, se është multikulturor dhe ka shumë çështje të cilat nuk janë prekur”, tha Bardhoshi.

Kjo punëtori u mbajt për tri ditë rresht 6, 7 dhe 8 gusht dhe për temë kishin zgjedhur ‘Heshtjen’. Sipas Bardhoshit i cili është edhe njëri prej organizatorëve “Heshtja” është një përpjekje për të reflektuar në një sërë çështjesh që lidhen me heshtje dhe imazhin në kulturë dhe shoqëri.

Heshtjen përmes artit e kishte thyer Ilir Kaso, i cili përmes një video dokumentari më shumë se 8 minutësh kishte ndaluar një projekt të dëmshëm për lumin Vjosa. “I am the River” u shfaq në punëtorinë e organizuar në Laboratorin e Antropologjisë Vizuale. Ky dokumentar ishte realizuar gjatë një udhëtimi që kishte bërë Iliri për disa ditë rresht në lumin Vjosa, lum ky që kalon në dy shtete, Greqi dhe Shqipëri. Për Ilirin ishte e çuditshme se si një projekt ishte nënshkruar dhe nuk ishte në dijeni askush nga shqiptarët. Shkak për të kuptuar këtë problem ishin bërë disa protesta që zhvilloheshin në Greqi dhe Iliri pa se diçka nuk është në rregull.

“Ky lloj lajmi nuk figuronte fare në mediat tona..ishte një lloj heshtje. Dhe gjetëm disa kontakte brenda projektit, por ishin të rreme

se asnjëherë nuk mund t’i kontaktonim. Ishte një projekt që figuronte në mënyrë të çuditshme”, tha Iliri.

Bashkë me disa antropolog të tjerë Iliri vendosi të kaloj kufirin dhe të ndjek lumin. Ata bënë një studim përtej kufirit por dhe në Përmet duke pyetur njerëzit dhe duke u përpjekur të kuptonin marrëdhënien e tyre me lumin. Të gjitha këto u xhiruan dhe u punuan në një formë dokumentari duke bashkuar kështu në një trekëndësh antropologjinë, artin dhe aktivizmin.

“Vendosa që të hap një ekspozitë që kishte dy pika reference. Në Greqi dhe në Tiranë. Në Greqi pata dhe intervista që sollën lajmin dhe në shqip dhe pastaj në Tiranë ku aty qe momenti që shpërtheu dhe pjesa e lajmit. Pastaj pata një presion prej mediave, pushtetit dhe të tjerëve”, tha Iliri.

Më vonë Iliri kuptoi që projekti për Vjosën ishte anuluar dhe kishte kuptuar që përpos atij lumi, kishte dhe të tjerë në planë që të shkatërroheshin. Gjatë punëtorisë Iliri shpjegoi pak dhe për muzikën dhe pjesët tjera që kishte kompletuar dokumentarin dhe thyerjen e asaj heshtje të madhe që rezultoi me përfundim pozitiv. Për të foli edhe organizatori Nebi Bardhoshi, i cili tha se është vetëm një simptomë për të na treguar se në çfarë kushtesh jetojmë.

“Reagimi i Ilirit ka qenë i shpejtë dhe na bëri bashkë të gjithë. Ai përdori teknikat e artistit dhe nëpërmjet një shqetësimi, jo domosdoshmërish antropologjik por dhe një farë vënie të një prezence njerëzore arriti ta bëjë këtë. Janë gjëra që minimalisht duhet t’i dimë se çfarë po ndodh. Një video pak më shumë se 8 minuta ka arritur një efekt që nuk e kanë arritur shumë punë tjera. Shumë heshtje që e kanë shoqëruar çështjen e Vjosës ne e kemi kuptuar përmes kësaj video”, tha Bardhoshi.

FILMAT E REKOMANDUAR TEMPESTAD

12:00 DOKUKINO

Foto: Tughan Anit

Nacionalizmi gjuhësor është paranojë!

Zvicra ka bërë edhe hulumtime për përfitimet materiale që sjell shumë-gjuhësia, e në Kosovë ka ende raste kur mbulohen me ngjyrë të zezë fjalë që në tabela janë në serbisht, apo në ndonjë nga gjuhët sllave. Të gjithë në panel ishin të mendimit se shumë-gjuhësia sjellë shumë përfitime, ndërsa duhet lënë anash nacionalizmin gjuhësor.

Profesor Francois Grin nga Economic Languages Education, ka shpjeguar se si në Zvicër fliten shumë gjuhë, pavarësisht kombësisë. Ai thotë se gjuha tashmë duhet të shihet si përfitim ekonomik.

“Shteti duhet të jetë shumë-gjuhësorë, nëse investon në gjuhët atëherë kthimi që të bëhet është shumë më i madh. Ai që dinë më shumë gjuhë, tashmë ka edhe pagën më të madhe. Varet cilën gjuhë e dini, dallon përqindja e rritjes së pagës, por normalisht gjuha angleze ka përqindje me të madhe”, ka thënë ai.

Grin shpjegon se investimi i të hollave në gjuhët e huaja kthehet gjithmonë në mënyra të ndryshme, pra sipas tij, është shumë profitabile. “Të drejtat gjuhësore duhet të shkëputen nga kombësia. Duhet reciprocitet edhe tek e drejta e gjuhës. Ka disa vende që kanë mësim gjuhësor, por jo shumë prej tyre”, ka thënë Grin.

Ndërsa Halil Matoshi, gazetar dhe analist politik ka thënë në këtë panel se gjatë gjithë jetës së tij ka pasur keqkuptime gjuhësore, për shkak të mënyrës se si i thekson fjalët. Ka rrëfyer tregimin e tij personal, problemet që kishte në sistemin e ish-Jugosllavisë

Një udhëtim emocional dhe ndjellës, i zhytur jo vetëm në humbje dhe dhimbje, por edhe në dashuri, dinjitet dhe rezistencë.

TOKA

dhe duke përmendur keqtrajtimet që i janë bërë në burgjet e asaj kohe, tregon se si nuk e fletë as tani gjuhën serbe për shkak të vështirësive që ka, e jo se ka të bëjë me nacionalizëm gjuhësor.

“Ka pasur raste kur nuk jam ndjerë mirë me fol edhe në shqip, për shkak të mënyrës sime që kam, por asnjëri nuk duhet të ketë frikë për ndonjë gjuhë, mbi idenë se është pakicë. Nuk duhet të ekzistojë koncepti pakicë-shumicë”, ka thënë ai.

Matoshi tregon se në Ballkan ka probleme të atilla, që njëri komunitet fshinë fjalët e tjetrit, por ai thotë se ky është krim, dhe se kriminelët, sipas tij, nuk kanë as regjion as etni, por janë kriminelë.

“Marrëzia dhe kretinizmi shkon larg tek ata që kanë urrejtje ndaj gjuhës së tjetrit. Nacionalizmi gjuhësor është paranojë, edhe kolektive edhe individuale.

Kosovarët duhet të luftojnë panikun, për tu çliruar nga ideja ‘pakicë-shumicë”, ka thënë Matoshi.

Ndërsa Komisioneri për Gjuhët në Republikën e Kosovës, Slavisa Mladenovic ka thënë se ka ardhur koha që në Kosovë të lihen anash ndjenjat dhe të mendohet rreth asaj se çfarë mund të përfitojmë nga shumë-gjuhësia.

22:00 DOKUKINO PLLATO Ibrahim Deari Maqedoni - 2016 Babai plak i cili është i shtrirë për vdekje, e thërret djalin e tij të madh Bardhin.

Ai ia len atij një amanet që t’i ruajë dhe trashëgojë tokat.

YELLOW FIEBER

“Çdo shenjë e fshirë, tabela apo çfarë qofshin ato, e që kanë qëllim largimin e fjalëve të ndonjërit komunitet, është humbje për Kosovën”, ka thënë ai.

Ndryshe, gjuhët zyrtare në Republikën e Kosovës janë gjuha shqipe dhe gjuha serbe, në nivelin lokal gjuha turke në Prizren dhe Mamushë, ndërsa gjuha boshnjake në komunat e Dragashit, Pejës dhe Prizrenit.

(Teuta Gashi)

20:00 DREAM CINEMA Konstantina Kotzamani Greqi - 2015 Yellow Fieber është tregimi i humbjes së qytetit

5

CyanMagentaYellowBlack

Përderisa fjalorit të Oxford-it i shtohen nga rreth 300 fjalë në vit, në Kosovë shumë-gjuhësia ende nuk shihet si një mundësi, duke bërë kështu që të ketë humbje në mënyra të ndryshme. Në panelin Multilingua, në kuadër të edicionit të XV të DokuFest u tha se shumë-gjuhësia duhet të shikohet si vlerë, madje tashmë edhe monetare.

Tatiana Huezo Meksikë - 2016

RECENSIONE Green Dox

HUMAN Regjisor: Yann Arthus-Bertrand Francë – 2015

E Martë 18:00 Dokukino 143’

Një dokumentar epik i luftërave dhe triumfeve që na bashkojnë të gjithë ne, Human i dërgon shikuesit në një udhëtim nëpër glob për të zbuluar të vërtetat qenësore rreth asaj se çka do të thotë të jesh njeri. Përmes një serie të më shumë se 2000 intervistave të realizuara nëpër 60 shtete, regjisori Yann Arthus – Bertrand e shpreh me sukses përvojën kolektive njerëzore në të gjitha format e saj – nga historitë shumë personale dhe shumë prekëse të varfërisë, të dhunës familjare deri te rrëfimet e dashurisë, lumturisë dhe euforisë së të qenit gjallë.

Një temë e tillë është dashuria, një fenomen që e ka ud-

hëhequr dhe definuar përvojën njerëzore që nga fillimi,.

“Dashuria është ajo që e mbush shpirtin,” pohon një personazh femër në film. “Burri im ka dy gra,” rrëfen tjetra.

Ju shihni disa personazhe teksa i rrezatojnë me sy të mbushur me lot dashurisë e cila u jep kuptim jetëve të tyre.

Arthus – Bertrand mbetet një prani modeste gjatë filmit. AI vetëm krijon një ambient të sigurt e miqësor ku kamera e tij mund të kap një varg reagimesh të sinqerta të temave shpesh sfiduese dhe tepër intime. Si rezultat, shikuesit e kuptojnë që nevoja për të ndarë dhe për tu kup-

tuar shërben si një tjetër veçori bashkuese e species tonë.

Shumë nga personazhet e tij janë kontraste të ngurta të njëri tjetrit qoftë gjeografikisht, ekonomikisht apo në aspektin shoqëror, por filma na lejon të njohim ngjashmëritë e tyre dhe të festojmë dallimet e tyre. Në proces, shikuesit mund të kapin vështrime të shpejta të vetvetes në secilin prej tyre.

Në një kohë kur konflikti i hidhur duket se dominon secilin kënd të globit, Human është një përkujtues freskues i lidhjeve që na lidhin të gjithë ne.

e kullës në ujë, nuk duhet të jetë aq e vështirë, a po? Me sa duket tentimi për të kërcyer në ujë nga një kullë 10 metra luan një rol psikologjik.

Të vjetër, të rinj, burra, gra, secili person përcakton në mendjen e tyre nëse duan ta bëjnë atë hedhje; a e bëjnë? Paj, shumica prej tyre nuk e bëjnë. Ç’është e vërteta shumë njerëz në vend të asaj kthehen shkallëve.

Në një pikë, dy shokë futen në një debat për hedhjen sepse njëri nga ta nuk do të hidhet, edhe pse shoku tjetër

donte dhe ishte i etur të hidhej për herë të dytë.

Ky dokumentar i shkurtër shfaq shumë njerëz të ndryshëm – disa prej tyre ishin me xhirim të ngadalësuar – të cilët e kanë të vështirë ta bëjnë atë hedhje nga maja e kullës në ujë – edhe pse shumica e tyre thjeshtë e bëjnë.

Ten Meter Tower është një studim argëtues i njeriut në një pozitë të ndjeshme.

International Shorts

TEN METER TOWER Regjisor: Axel Danielson, Maximilien Van Aertryck Suedi – 2016

CyanMagentaYellowBlack

E Martë 20:00 Kino Lumbardhi 15’

Ten Meter Tower është një ekspoze në frikën nga lartësirë dhe se si njerëzit përballen mendërisht me atë nëse duhet ta bëjnë atë hedhje dhjetë metërshe apo jo.

Njerëzit që nuk ka qenë më parë atje lart duhet të zgjedhin nëse do të hidhen apo të tërhiqen deri poshtë. Vetë situata e thekson një dilemë: ta masim frikën instinktive të hedhjes së hapit kundrejt poshtërimit të tërheqjes poshtë.

Sa kohë duhet të mendosh që vetëm të kërcesh nga maja

6

RECENSIONE International Shorts

ANOTHER CITY Regjisor: Pham Ngoc Lân Vietnam – 2016

E Martë 20:00 Dream Cinema 25’

Çfarë po ndodh?

Jo vetëm shikuesi është i qepur pas kësaj pyetje por edhe aktorët duke përfshirë këtë kuriozitet reminishent. Pas një zonje që e heq parukën, një të riu që këndon një këngë që është kënduar në kopshtin e Romancës, dhe një ish dashnori që e tregon historinë e vet në mes lotësh dhe vargjeve të këngës, nuk ndjehemi më të sqaruar.

Kthehemi përsëri te zonja pa mbulim, derisa pastruesit e dritareve po i pastrojnë dritaret para saj, sikur të donin ta zbusnin dhe ta rehatonin atë që paruka i ka dhënë asaj

dhe për ta bërë më të pastër pamjen e pyetjes fillestare. A do të na tregojë regjisori se çka po ndodh?

Një vallëzim i dëshiruar, një vizitë e pakëndshme te mjeku, e cila do të përfundojë me një darkë familjare të shoqëruar nga nusja dhe dhëndri. Kujtime që disa dëshirojnë t’i ndërtojnë dhe kujtime që disa dëshirojnë t’i shkatërrojnë.

Hutim që çon në dhunë, vjellje dhe një avari elektrike. A është gjithçka aq e gërshetuar sa që përpjekja për t’i fshirë njollat e rrobave ata po përpiqen të pastrojnë perspek-

tivën e tyre nga gjithë kjo rrëmujë?

Ja përsëri ai ish dashnori, këngëtari i karaokes, vëllai injorant, dhëndri naiv dhe nusja shtatzënë, të gjithë edhe një herë bashkë, duke mos e ditur se çka po ndodh, në shkëmbin nën ujëvara të ëndrrave të trishtuara të Zonjës.

Duke i uruar atyre një qytet tjetër, kujtime tjera, lumturi tjetër.

(Yll Bylykbashi)

National Shorts

TRENI / TRAIN Regjisor: Selmon Beha Kosovë – 2016

Treni është një histori refugjatësh e vendosur gjatë luftës në Kosovë. Filmi fillon me një sulm të zhurmshëm në vagonin e trenit. Të rinj e të vjetër e tejmbushin trenin dhe ngujohen brenda. Të traumatizuar nga tmerret e luftës, shumica e tyre ndajnë historitë e tyre me njëri tjetrin. Tualeti i ndyrë kundërmon në hundët e tyre me gjithat një burrë i vjetër e shumë i lodhur kërkon me dëshpërim që ta lënë të ulet mbi të. Shumica e tyre po vdesin urie dhe nuk kanë ide se ku po shkojnë. Ne mund të mendojmë se ata mund të komunikojnë me njëri tjetrin me që e kanë të njëjtin status në vagon. Por nuk është aq e thjeshtë.

Një grua dhe bebja e saj nuk mund të marrin frymë për

shkak të turmës dhe i lut njerëzit përpara saj që ta hapin derën e vagonit. Disa prej njerëzve janë të tmerruar dhe nuk duan ta hapin derën derisa të tjerë i kundërshtojnë ata me inat. Kjo dilemë përfundon me një vendim për votim absurd dhe të shtrembëruar.

Një gjë për tu admiruar nga filmi është që ai nuk e shfaq armikun në mënyrë të drejtpërdrejt. Nuk e shohim asnjë ushtar që i detyron ata të futen brenda, duke i qëlluar apo duke folur me ta. Në të vërtetë nuk e shohim asnjë imazh të kundërshtarit të ligë. Ne vetëm e dimë se ka ekzistuar një përvojë traumatike dhe që ngjarjet katastrofale po vazhdojnë jashtë. Nuk ekziston asnjë imazh peizazhi.

Vetëm imazhi i afërt i hekurudhës nga treni në lëvizje.

Prandaj jo vetëm ata janë ngujuar në vagon por edhe ne si spektatorë. Ne jemi të detyruar të shohim brenda në kuptimin e plotë të fjalës si dhe në kuptimin metaforik. Koha kur fillojmë të shohim brenda është koha që i kuptojmë krismat dhe antagonizmat që po ndodhin. Regjisori e di këtë dhe përpiqet ta shfaq me një proces “demokratik” votimi.

(Tevfik Rada)

7

CyanMagentaYellowBlack

E Martë 22:00 DokuKino Pllato 15’

Media Sponsor

REPUBLIKA E KOSOVËS

MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT

KOMUNA PRIZREN

IT Partner

Embassy of the Kingdom of the Netherlands Kosovo

AUSTRIAN EMBASSY

CyanMagentaYellowBlack

KOSOVO

printing house

8

DOKUNIGHTS E diel 00:00 Andrra Marash / Saturady 00:00 Andrra Marash

ZHALA

CRAVE

Meloditë ndjellëse të Zhala janë të paketura në një grusht të mbushur me tekste që provokojnë mendim. Muzika e saj është futuristike, e etiketuar nga vet ajo si ‘pop kozmik’.

Emri i tij është Martin dhe tingulli i tij është hip-hop, funk dhe jazz.

His name is Martin and his sound is hip hop, funk and jazz.

Zhala’s haunting and evocative melodies are packed with a serious punch, full of thought-provoking lyrics and undeniable hooks. Her music is futuristic, labeled by the artist herself as “cosmic pop.”

SUNSET STAGE @ KALAJA

CyanMagentaYellowBlack

09.08 E MARTË / TUESDAY ILAZ XHAMBAZI BAND Roma festë per t’i thyer muret me të trasha të kalasë / Romani fiesta to break the thickest of the fortress walls.

9

CyanMagentaYellowBlack

10

Nga ndërtimet pa leje në Prishtinë deri tek vetëvrasjet në Japoni

Në konferencën e përditshme të edicionit të XV të DokuFest janë prezantuar disa prej këtyre filmave.

Regjisorët e pranishëm kanë shpjeguar punën tyre, idetë, sfidat dhe pritjet që kanë nga ky festival.

Filmi “Batusha’s House” me regjisorë Tino Glimmann dhe Jan Gollob, që të dy arkitektë me profesion, paraqet ndërtimet e pas luftës së fundit në Kosovë.

Personazhi i filmit, Kadri Batusha është duke ndërtuar shtëpinë e tij të madhe në periferi të Prishtinës në Kosovë që prej 15 vjetësh; pa plane, arkitektë apo leje të ndërtimit. Të habitur për këtë, regjisorët shpjegojnë se kanë ardhur në Prishtinë për të ndjekur procesin e ndërtimit të shtëpisë së Batushës.

Ata shpjegojnë nga pikëpamja e tyre si arkitektë, se shtëpia është e qëndrueshme. “Në një mënyrë Batusha ka vendosur biografinë e tij në atë shtëpi interesante dhe kjo tashmë është e dukshme”, tha Glimmann. “Është një tregim jetësor i formuar nga aktivizmi politik, burgu, migrimi, vitet e kaluara si azilkërkues në Zvicër, por edhe nga koha e luftës në Kosovë. Kemi dëgjuar në Zvicër për të dhe patjetër që deshëm ta shohim nga afër”, tha Gollob. Filmi është shfaqur të hënën në DokuFest, në kuadër të garës së dokumentarëve të Ballkanit.

Larg mbindërtimeve në Prishtinë, ka radhur një film tjetër që shpjegonte jetën e një agjenti policor në pension, i cili ia ka kushtuar jetën e tij parandalimit të vdekjeve në shkëmbinjtë e famshëm vetëvrasës të Japonisë. Regjisorja e filmit, Yung Chang tregon qëllimin dhe atë që ajo e quan sukses në punën e saj.

“Jam impresionuar nga personi, se si ai bën gjithçka që të shpëtojë jetë njerëzish. E më e rëndësishmja që ka ndodhur është që gjatë realizimit kemi hasur në një i cili tentonte të vetëvritej, dhe është ndaluar”, tha Yung Chang.

Në një kohë ku vlerësohemi nga popullariteti që gëzojmë në rrjetet sociale, Garret Bradley ka realizuar filmin e shkurtër “Like”. Filmi paraqet një ngjarje shumë interesante, e cila së fundi është bërë industri në vete – njerëzit paguhen për të bërë ‘like’ dhe ‘follow’ në rrjetet sociale. “Ekziston një grup i të rinjve që duan të punojnë nga shtëpia, s’duan të kenë shefin e tyre dhe kjo është puna e duhur”, tha Bradley.

Gjithë këta filma paraqesin krijime të ndryshme, me realizim të ndryshëm, ndërkohë që secili ka veçantinë e tij në temën që prezanton.

Të dielën dhe të hënën, në DokuFest janë shfaqur edhe seria e dokumentarëve prej gjashtë pjesësh, “The Journey” me regji të Matthew Cassel, i cili ndjek migrimin e pasigurt prej 1.700 miljesh të refugjatit sirian që u largua nga rreziqet e kohës së luftës në Damask për të ndërtuar një jetë më të mirë për familjen e tij.

Cassel shpjegon personazhin kryesor të tij dhe atë që përjetoi gjatë punës me të, inspirim që e mori në kohën kur po jetonte në Turqi. “E pashë motivimin e vështirë për të shkuar drejt Evropës, sepse personazhi po qëndronte në Turqi e familjen e kishte në Siri, dhe thjeshtë kam ndjekur atë në çdo hap që ka bërë”, ka treguar ai.

(Teuta Gashi)

PANELET E DITËS

16:00 1 MINUTE STORIES Prezantuar nga: RIINVEST dhe ÇOHU Vendi: Lidhja e Prizrenit

17:00 GOVERNANCE AND IMPUNITY Gjuha : Anglisht Hapur për publikun Vendi: Lidhja e Prizrenit

CyanMagentaYellowBlack

Ata që të hënën ishin në Prizren, vështirë mund të përcaktoheshin cilin film ta shikonin. Janë shfaqur dhjetëra të tillë, në tetë vende të ndryshme.

17:00 KINOFIGURATION! Gjuha : Anglisht Hapur për publikun Vendi: Hamam 11

ENGLISH SECTION THE BEST FROM THE WORLD OF SHORT FILM Our enthusiasm to do something new had no limits 15 years ago, when the first edition of DokuFest was launched. Dealing with problems such as, not enough budget, neglected spaces and poor working conditions coupled with frequent power cuts or total ignorance of institutions, was all part of the game then.

But commitment, dedication and strong belief of a group of people turned DokuFest over the years into a motor of development and symbol of promotion of cinematography in the country and abroad; today DokuFest produces over 30 short films and documentaries within a single year. We are happy that many of these films are being shown across the globe, some even as I write these lines.

This year, as selection team, we faced a dramatic increase of applications. Thanks to wonderful assistance and cooperation of the whole team we were able to bring to you, our beloved audience, the best from the world of short film. For this I am deeply grateful and would like to once again thank each and every member of selection committee for his or her hard work.

In this year’s program of short films you’ll find something interesting regardless your taste, as you’ll find different stories and equally different production values and approaches to film language.

Here I’d like to draw your attention to national competition as well as to a program titled “Kosovo new shorts”.

In there you’ll find 9 new films, all of them having their world premieres at the festival, all from young and up and coming filmmakers and with different approach to filmmaking from what we were used to see in past. We are full of hope for the future of cinema and happy to be able to further support them at our festival.

“Kosovo new shorts” program brings 3 films from Kosovo with “The Given Word” and “Anesthesia” having their world premieres, whereas “Home”, co-produced by DokuFest and already qualified for Oscar and nominated for the European Film Academy, will be screened for the first time at a film festival in Kosovo.

We are happy to present a retrospective of Simon Ellis, a work of true artist that introduces us to a very different form of the short film from the conventional one. Radical approach to his creativity offers us a good lesson that for the short film rules and boundaries do not apply.

CyanMagentaYellowBlack

For the first time and in association with Shorts TV we will present all five live action as well as animated shorts that were nominated for Oscar’s in 2016, including Kosovo’s first ever entry “Shok”.

DokuFest is continuing its collaboration with the European Film Academy EFA by presenting for the fifth year in row highly popular “Short Matters!” program. In it you’ll find selection of 15 short films that are nominated for Best European Short Film.

Finally, I want to welcome the festival director Nita Deda in the new position and wish her success in the continuation of further development of DokuFest.

I wish you a pleasant experience in Prizren!

Samir Karahoda,

12

Foto: Tughan Anit

“Home” Film Comes Home The European Film Academy nominated short film, ‘Home’, screened at the cinema in Shtëpia e Kulturës. It was a big moment for DokuFest as many people from the team here had worked on the film, including our own director Nita Deda, who was one of the producers. We also had the great opportunity of a Q&A with the director Daniel Mulloy and much of the cast and crew.

The film started in a non-descript suburb in the UK focusing on an equally typical British family. It was something clearly close to home (literally for myself) and easily relatable. They were packing suitcases and getting into the car for what seemed to be a normal family holiday and I was expecting them to show up at London Heathrow airport. Then, as nonchalantly as before, the parents and kids bundled themselves into the boot of the three cars and they were driven off.

I think the audience felt slightly jarred and puzzled, however Mulloy’s message became clearer as the film progressed. At 20 minutes long it’s a succinct depiction of something far greater, and it leaves a lasting impression.

The family are smuggled across borders, into war zones and settle at a makeshift camp in the mountains of Kosovo. The terror is palpable as they duck under gun fire, and there’s a building sense of unease throughout the whole film. By the end it was clear that the intention of the director was to bring the refugee crisis closer to home, and really address the humanity of the

situation. By reversing the roles in such a vivid way, we seem to empathise far more than we would with a news headline about migrants.

Director Daniel Mulloy explained “…our politicians were dehumanizing those fleeing war zones, referring to them as ‘swarms’ and living in ‘jungles’. The film grew out of the fact that wanted to respond.”

The film ended to great applause and the director called for all the people who worked on the film to stand in front of the audience.

Mulloy discussed how a few years ago festival director Veton Nurkollari wanted him to “help out by creating some kind of campaign for the festival.” The project grew from there as Mulloy wanted something greater and not simply “no-budget, no-crew campaign shot in a day”.

Famous British actor Jack O’Connell starred in the film and Mulloy noted he was fairly easy to get on board as he immediately “connected” with the film and its message. Another key player in the films creation was Shpend Qamili.

He became involved after finding out about it through Dokufest and helped to fundraise to make it happen.

The films message was not unsubtle, yet not heavy handed either. It told a short tale that left lingering ideas about the migrant crisis and how the media and people far removed treat migrants. As Qamili put it they wanted to make a film not to win awards, but to “change the world”.

(Ashwin Tharoor)

‘We live in a corporatocracy’

DokuDaily talked with Aral Balkan, Activist, Designer and Developer of app ‘Better’, a tracker blocker, who was present at this year’s edition of Doku:Tech.

DD: Is there a way you could summarize your aims and goals with the programs you were talking about earlier for the novice?

AB: Sure, and it’s actually quite relevant because our great challenge in the so called tech world for those of us that care about the ethical aspects of what we’re doing is how do we make ethical alternatives to the mainstream that give people a safe space to begin with, safe technologies to begin with, that don’t require a PhD in computer science to use, that’s our real challenge. Because when we talk about the privacy issues around mainstream technology, just to take it back, the problem with mainstream technology today is that it’s built on the business model of tracking, and profiling and monetizing people. We trade in people. That’s what Facebook does. That’s what Google does. We track you and we profile you and we trade that information. Right now, the symptoms that you see are advertising, but you are far more valuable to us in the longer term because we’re essentially beginning to assimilate you. That’s what a profile is it’s an assimilation of you, it’s a living

breathing thing. So what happens when we have so much information about you that our algorithms are so good that we can start to assimilate you. That gives us, the corporations in Silicon Valley, a huge amount of power over individuals because we know everything about you and you know nothing about us.

Right? Google, you buy maybe a nest camera you put in your home, and they can even see you, they know what you’re doing in your home. But if you were to take a camera into Google and corporate offices, you would get arrested. So there’s a huge power imbalance there. And that affects the kind of societies that are being created for the kinds of society that has been created. Do we live in a democracy today? No. We live in a corporatocracy where corporations know everything about us and we know nothing about them, and they share this information with governments. So how do we go forward to creating a democratic future that includes technology, but technology that doesn’t further widen this power [pressure].

DD: Do you think that going forward the first step might be making people aware of these issues?

AB: I think that is a first step but another very important step is to regulate these companies properly so that we could curb their abuses.

That’s not what we’re doing. And there’s a huge level of institutional corruption at play here. Where these companies are spending hundreds of millions lobbying the very people who should be protecting us from their abuses. So we cannot regulate possibly because the system is institutionally corrupt.

We must remove the influence of corrupt finance from public policy making. Until we can do that we cannot protect people from these corporations, and that’s a huge challenge because raising awareness is great but I can make you aware of the problems, I can say Facebook is doing this and Google is doing that but what is the alternative? If I don’t provide you with an alternative, I’m just telling you everything’s screwed up. And what, have a panic attack? That’s not constructive.

We must curb their abuses and we must also create alternatives to these services, but those alternatives cannot be funded in the same way. You know if we go through the same cycle that created these monopolies, these platform monopolies, of Google, Facebook, etc, then we’re going to end up with different monopolies. If we want technology that’s in the interests of the commons, that’s in the interest of individuals, and not these monopolies we have to start funding them from the commons. And I think we have the opportunity to do that in Europe. If we stop worshipping at the altar of SiliconValley. And that’s going to take imagination and that’s going to take will to do that. But we have an opportunity to say look technology, these systems that we’re building communication systems that we’re building, are the new infrastructure, they’re the new roads, they’re the new pavements, they’re the new parks, and right now the way we’re building it at Silicon Valley is they’re all shopping malls. They’re not a public sphere, we’ve lost the public sphere in the digital age. We need to have a public sphere if we want democracy. If we want human rights going forward, if we don’t want a new feudalism which Silicon Valley is constructing. We need to build systems that are decentralized.

Build systems that are sustainable. I mean for nothing else, for our own selfinterest. I mean we have to really embrace enlightened self interest and not just self interest. There’s a huge difference between those two things.

AB: Raising awareness is really important.

13

CyanMagentaYellowBlack

DD: Is it the first step?

REVIEWS INTERNATIONAL SHORTS

ANOTHER CITY Pham Ngoc Lân Vietnam – 2016

Tuesday 20:00 Dream Cinema 25’

What is happening?

Not only is the watcher perplexed on this question but so are the actors implying this reminiscent curiosity. After a lady taking off her wig, a young man singing a song that is sung in the garden of Romance, and a former lover tells his story in between his tears and the lyrics of the song, we don’t feel more enlightened.

We are taken back to the lady without disguise, while window cleaners are cleaning the window in front of her, as if they wanted to soften the comfy that her wig has

giving her and to make cleaner the view to the primary question. Will the filmmaker tell us what is happening?

A wishful dance, an unpleasant visit at the doctor, which will end up in a family dinner joined by the bride and the groom. Memories that some want to build and memories that some want to destroy. Confusion led to violence, vomiting and an electric breakdown. Is everything so tight up together that by trying to wipe smears off the clothes they are trying to clean they perspective on all this mess?

There is once again the former lover, the karaoke singer, the ignorant brother, the naïve groom and the pregnant bride, all of them once again together, not knowing what is happening, on that rock under the waterfalls of the Lady’s unhappy dreams. Wishing them another city, another memories, another happiness.

of the crowd and begs people in front of her to open the carriage’s door. Some of the people are scared and don’t want to open it while others angrily oppose them. This dilemma results with a bit absurd and caricaturized voting decision.

a landscape either. Only the close image of the railway from the moving train. So not only they are trapped in the carriage but also we as spectators are. We are literally and metaphorically forced to see the inside. The time when we start to see the inside is the time we realize about cracks and antagonisms taking place there. The director knows this and he tries to show it with a “democratic” voting process.

(Yll Bylykbashi)

National Shorts

TRENI / TRAIN Director: Selmon Beha Kosova – 2016

CyanMagentaYellowBlack

Tuesday 22:00 DokuKino Pllato 15’

Train is a refugee story set during the Kosovo war. The film starts with a noisy rush into the train carriage. Young and old people overfill and get trapped inside. Traumatized by the horrors of the war, most of them share some of their stories with each other. The filthy toilet stinks their noses but still a very old and tired man desperately asks people to let him sit on it. Most of them are starving and they don’t have an idea where they are going. We may think that they can communicate with each other well since they have the same status in the carriage. But it is not as simple as that.

A young woman and her baby cannot breathe because

14

An admirable thing from the film is that it doesn’t show the enemy directly. We don’t see any soldier forcing them inside, hitting or talking with them. Actually we don’t see any image of the evil antagonist. We just know there has been a traumatic experience and that catastrophic events are still going on outside. There is not a single image of

(Tevfik Rada)

RECOMENDED FILMS TEMPESTAD

12:00 DOKUKINO

Foto: Somer Spat

Finding the best photographs in unexpected places

The master class began with images taken in Ireland in the late 1980s and were, as Murphy explained, some of the first work he ever got published, and despite having previously worked as a house painter in San Francisco (!) these then led to the rest of his career. The first images of Ireland were in black and white, and then followed by colour photographs taken in 2016 to mark 100 years of the Easter Rising.

When asked whether his emotional attachment to the country impacted his film making in any way, Murphy replied that the familiarity of the setting was both a blessing, and in some ways, made for harder work, ‘I had to keep telling myself it’s not boring, it’s just familiar’. However, this led to further experimentation in photography techniques for Murphy, with the use of both colour and different models of camera to create images which were different to his previous works.

Primarily, the Irish images were lighthearted. Despite focusing, as his other images, on the idiosyncrasies of humanity, they captured a completely different spirit to the images taken in Afghanistan from 1994 to 2008, cataloguing the country both

An emotional and evocative journey, steeped not only in loss and pain, but also in love, dignity and resistance.

TOKA

during the ‘forgotten war’ before 2001 and the very public conflict raging since 2001. The images of Afghanistan reinforced the late photographer Philip Jones Griffiths’ assessment of Murphy as ‘a poet with a camera’. Murphy explained that from this series, some of his most sought after moments had come completely unexpectedly- ‘It’s always the random stuff that ends up the most interesting’, he said over an image of a poppy field.

Along with photographs, the master class also showcased short films made by Murphy in Afghanistan.

The first film, titled ‘Sons of Stonecutter Street’, covered the lives of a family living in a war torn part of Kabul during the Afghan war, and drew the audience’s focus on to the human impact of the conflict.

The second, titled ‘Snake’ made with the American poet and writer Eliza Griswold, was on the subject of the short poems written and recited by Afghani women, and drew attention to not only the beauty of the little known poetry but also to the gender dichotomies existing within Afghanistan.

On his experiences shooting in Afghanistan, Murphy said that the most difficult thing on shooting in the region was that ‘the people wanted to be photographed’, limiting the spontaneity he could achieve with the camera. The last of the short films was a music video created for the musician PJ Harvey, shot in Kosovo last year, and showing the differences that still exist between the new and the old war torn country.

22:00 DOKUKINO PLLATO Ibrahim Deari Macedonia - 2016

On his photography, Murphy commented that ‘I feel like I’m trying to do something with an end in sight’, for the audience, the photographs may have echoed an observation made by Murphy on Afghanistan, they were ‘an intoxicating mix of both nostalgia and optimism.’

Konstantina Kotzamani Greece - 2015

Old father lying in a deathbed calls his oldest son, Bardhi. He leaves a supreme will to him to take care and inherit the land.

YELLOW FIEBER

20:00 DREAM CINEMA

Yellow Fieber is a story of the loss of a city.

(Mrinmoyee Roy)

15

CyanMagentaYellowBlack

At a master class at the Kino Klubi, the photographer Seamus Murphy spoke about his experiences both photographing and film making in locations including Afghanistan, the Republic of Ireland, and in Kosovo itself. Not only did Murphy showcase his photographs from these countries, but also screened two of his short films, both shot in Afghanistan, and a video with the musician, PJ Harvey, shot in Kosovo last year. Over an hour and a half, Murphy spoke about finding the best photographs in unexpected places, the ethics of photojournalism, and the beginnings of his career, as well as providing commentary on the photographs and answering questions put forward by both the audience and the photojournalist Jetmir Idrizi.

Tatiana Huezo Mexico - 2016

CyanMagentaYellowBlack

GENERAL SPONSOR

16