GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XIV, E MËRKURE #4, 12 GUSHT 2015
OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XIV, WEDNESDAY #4, 12 AUGUST 2015
ENGLISH SECTION -> PAGE 12 www.dokufest.com
Foto: Tadi
KINO KLUBI
SHTËPIA E KULTURËS
DOKUKINO
00
AMDOCS AT DOKUFEST OUT OF LOVE / 70’
AMDOCS AT DOKUFEST FISH OUT OF WATER / 10’ NIGGA THEORY: A BRIEF EXPLORATION / 20’ SAVING MES AYNAK / 60’
HUMAN RIGHTS DOX THOSE WHO SAID NO / 89’’
00
MASTER CLASS “SECRETS OF DOCUMENTARY EDITING” MASTER CLASS WITH LUCY WALKER
FOOD ON FILM GOOD THINGS AWAIT / 90’
INTERNATIONAL DOX - SHORT OBJECT / 15’
BALKAN DOX ONCE UPON A TIME / 82’
UNCHARTED STATES OF AMERICA CORNER / 2’ LAY DOWN TRACKS / 59’ FISH KILL FLEA / 50’
SOUND OF MY SOUL WE DID IT ON A SONG / 82’
HUMAN RIGHTS DOX OF MEN AND WAR / 142’
“GOLDEN AGES” OF CROATIAN EXPERIMENTAL FILM
VIEW FROM THE WORLD THE PEARL BUTTON / 82’
14
00
16
00
18
INTERNATIONAL DOX - FEATURE UNCERTAIN / 82’
SIESTA / 5’ WRITE NO LONELINESS ENCOUNTER / 8’ / 5’ SORRY MISS / 7 ’ TWO TIMES IN ONE TERMITI / 2’ SPACE / 12’ FOCUS / 7’ STRAIGHT LINE (STEPEOPLE (PASSING) / 10’ VENS-DUKE) / 7 ’ FLUORESCENCES / 4’ MONOLOGUE ON SPLIT / 7’
KINO LUMBARDHI
KINO NË LUM
DOKUKINO PLLATO
KINO KALAJA
DREAM CINEMA
00
INTERNATIONAL DOX - FEATURE I AM THE PEOPLE / 111’
STORIES WE TELL KA NJË MOT / 10’ RRËFIMET E EMIGRANTIT / 28’ SMOKE / 10’ NËN DUVAK #2 / 15’ SVADBA / 12’
NATIONAL SHORTS PAFTUAR / 21’ KALI / 14’ THE SEED / 10’ ME MUJT ME BO E KISHIM BO / 26’
GREEN DOX HOW TO CHANGE THE WORLD / 112’
VIEW FROM THE WORLD SPARTANS / 80’
00
INTERNATIONAL DOX - SHORT MOMENTS OF SILENCE / 15’
BALKAN DOX UNIDENTIFIED / 40’ THE TRACE OF THE BUTTERFLY / 68’
VIEW FROM THE WORLD CENSORED VOICES / 87’
GREEN DOX ICE AND THE SKY / 89’
SOUND OF MY SOUL B-MOVIE: LUST&SOUND IN WEST BERLIN / 94’
20
22
INTERNATIONAL DOX - FEATURE A GERMAN YOUTH / 92’
CyanMagentaYellowBlack
12
1
Nga Thyerja e Kufijve në Migrim Për herë të parë kam ardhur në DokuFest dy vite më parë, për temën Thyerja Kufijve. Përvoja ishte aq e paharrueshme sa që këtë vit jam kthyer, për të bërë praktikën në Kosova 2.0. Nuk është vetëm një karakteristikë që e bënë DokuFestin aq madhështor për mua – më shumë, është llojllojshmëria në filma dhe aktiviteteve në dispozicion. Kam qenë në disa festivale të filmit por nga të gjitha ato, DokuFesti për mua është më i vlefshmi për shkak të tonit të tij unik: atmosfera është aq edukative dhe politike sepse secili film është dokumentar. Është shumë e fuqishme të shohësh aq shumë njerëz duke u marrë me realitetin në një mënyrë aq të drejtpërdrejt dhe atraktive. Gjithashtu më pëlqen që përzgjedhje e filmave varion nga dokumentarët më të shquar botëror si Citizenfour deri te ata të buxhetit të ulët, krijime rajonale për të cilat nuk do të kisha dëgjuar ndryshe, sikur The Queen of Silence, të cilin e pash të dielën dhe ishte shumë shpërthyes. Si një e jashtme në këtë rajon, DokuFesti ofron një mundësi unike për të mësuar më shumë për Ballkanin si dhe për botën në përgjithësi. Prizreni është po ashtu një vend i këndshëm për ngjarjen, dhe është shumë këndshëm të ecësh nëpër kodra apo deri në kala gjatë hapësirave në mes të filmave. Sigurisht që përvoja ime në DokuFest është përcaktuar edhe nga njerëzit që kam takuar. Jam bërë goxha e afërt me një nga shoqet që e kam takuar këtu dy vite më parë, dhe përfunduam duke jetuar në të njëjtin qytet për disa muaj. Ajo ka pasur ndikim të madh në udhëtimet e mia bile edhe në karrierën time.
CyanMagentaYellowBlack
Tema e sivjetme për migrimin është posaçërisht nxitëse për mua sepse unë jam qytetare e Amerikës. Unë mund të udhëtoj me lehtësi pothuajse në të gjitha vendet e botës, për asnjë arsye tjetër pos që kam lindur në Boston. Si amerikane, është shumë e lehtë për mua që ta marrë si të mirëqenë që mund të vizitoj miqtë në Beograd për një javë dhe në mënyrë spontane të vendos ta kaloj fundjavën në Sarajevë. Jam prekur nga shenja e Urës së Gurit, me mesazhin e çiltër që ura është e hapur vetëm për qytetarët e Kosovës dhe disa shteteve që lejojnë kosovarët të udhëtojnë pa viza. Është me rëndësi për njerëzit si unë, të cilët vijnë nga shtetet e privilegjuara ndërkombëtare, që të vetëdijesohen se diçka aq e thjeshtë sa kalimi në anën tjetër të lumit mund të jetë detyrë aq sfiduese – apo e pamundur. DokuFesti ka qenë shumë edukues në atë aspekt dhe unë jam inspiruar që të përkushtohem ndaj punës ndihmuese për një botë ku secili mund të lëviz lirshëm, pavarësisht nga fakti se ku ka qenë nëna e tyre kur ka shkuar për lindje.
GENERAL SPONSOR
DokuKids, përvoja e artistëve të vegjël në performancë artistike Media Sponsor
Mbi 50 fëmijë sivjet do të kthehen në artistë të vegjël, në performuesë dhe zhonglerë të cilët në ditën e fundit të festivalit DokuFest na vijnë me një performancë të veçantë mbi temën që sivjet DokuFest e mishëron – migrimin. DokuKids, edhe sivjet ka vazhduar traditën me ushtrimin e fëmijëve të cilët nga të gjitha vendet e Kosovës mblidhen për disa ditë dhe ushtrojnë në mënyrën më të mirë, kjo për të arritur në një finalIT Partner izim të një pune artistike. Edhe sivjet, DokuFest i jep hapësirë të veçantë kreativitetit të më të vegjëlve. Arta Gashi – aktore, për të tretën herë është mësuesja e këtyre fëmijëve dhe përkujdeset për ta. Janë rreth 50 fëmijë, disa vijnë e disa shkojnë, pjesë e këtij programi. REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT
2
REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E PUNËVE TË JASHTME
në këto ndarje dhe secili ka veçantinë e tij” vazhdon Gashi. Ajo tregon se fëmijët janë të familjarizuar tej mase me konceptin e migrimit dhe vizës. Ata madje gjatë ditës ushtrojnë me duart e tyre, kinse japin viza, fjalime, dhe tjera gjeste të tillat janë tipike në një proces të tillë burokratik. Puhiza Shemsedini është nga Prizreni, dhe është pjesë e DokuKids për vitin e dytë. Ajo tregon se e pret me padurim momentin për të ardhur e për të qenë pjesë e ushtrimeve teatrore. “Vitin e parë më ka pëlqyer shumë dhe ka qenë një prej momenteve më të bukura të jetës sime. Njëjtë po kaloj edhe sivjet. Unë jam në grupin e performancës dhe kam dëshirë të jem pjesë e këtij aktiviteti dhe aktiviteteve tjera të festivalit” tregon Puhiza. REPUBLIKA E KOSOVËS REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E INTEGRIMIT EUROPIAN
MINISTRIA E DIASPORËS
“Është viti i tretë që unë jam pjesë e DokuKids dhe për mua është kohë shumë produktive. Fëmijët Vion Kabashi është një tjetër fëmijë i DokuKids. janë shumë të interesuar dhe japin 100 për qind Culture Herafor e tretë tij sivjet All - ePhase III duket se është fascinuese. Embassy of the prej vetes së tyre, janë shumë të gatshëm e të zell- “Jam në grupin performancë dhe është hera e tretë Kingdom of the Netherlands shëm për punë. Performancat gjithmonë dalin të për mua në këtë program. DuaKosovo të them se duhet PRIZREN suksesshme, pavarësisht ngaKOMUNA ditët që ushtrojmë” të udhëtojmë të lirë kudo, dhe nëse të tjerët nuk tregon Arta. Vit pas viti, ajo i ka intensifikuar edhe na lejojnë nuk duhet edhe ne t`i lejojmë ata” thotë ditët e punës me fëmijë. DokuKids pati startuar dukë buzëqeshur Kabashi. AUSTRIAN me katër ditë pune, më pasEMBASSY me pesë, ndërsa këtë Hana Arënliu është për herë të dytë në DokuKids vit janë gjithsej dhjetë ditë KOSOVO pune në këtë punëtori dhe thotë se këtë vit po gjen shumë kënaqësi në simpatike. këtë punëtori. “Çka ne realisht po provojmë është një kampanjë për teatrin në rrugë, dhe do të përfshijmë Finalizimi i punës së DokuKids sivjet vjen me datë vallëzimin, performancën skenike, zhonglimin 16 gusht, në ora 18 në Rrugën e Farkëtarëve në dhe palaçot. Tri grupet e fëmijëve janë të përfshirë qytetin e Prizrenit. An EU project managed by the European Union Office in Kosovo
Implemented by
EMBASSY OF FINLAND PRISTINA - KOSOVO
Lojë shpërblyese Fujifilm gjatë ditëve të DokuFestit dhuron nga një aparat për pjesëmarrësit e lojës shpërblyese.
Jam shumë e nderuar të jem pjesë e kësaj ngjarje të mrekullueshme dhe shpresoj të kthehem përsëri në të ardhmen! Nga Dakota Hall, SHBA
OFFICIAL HOST
Foto: Suer Celina
Fituesja e Lojës shpërblyese: Fllanza Turtulla
gjirafa.com
Pjesëmarrja në lojën shpërblyese bëhet duke i plotësuar të dhënat e duhura në pjesën e prapme të biletës. Njoftimi për fituesit shpallet në DokuDaily.
Foto: Tughan Anit
Eksplorimi i Amerikës së panjohur
Dhe nëse planet e juaja janë të niseni drejt Amerikës, toka e ëndrrave për emigrantë, DokuFest ka sjellë për juve Amerikën që nuk e njihni. Madje një Amerikë të cilën as vet Amerika nuk ka arritur ta njoh aq mirë. Normalisht, krejt kjo nëpërmjet kinematografisë dhe më saktësisht programit special të filmave të quajtur “Uncharted States of America” (Shtetet e pa-eksploruara të Amerikës). I kuruar nga kritiku i mirënjohur i filmit dhe kuratori Neil Young, i cili në mes të vitit 2005 dhe 2014 ndihmoj në organizimin (së pari si programer, pastaj si drejtor) e Festivalit të Filmit të Bradford në Muzeun Kombëtar të Medias në Britaninë e Madhe që ndodhet në City of Film të UNESCO, programi sjellë një listë të dokumentarëve, filmave eksperimental dhe të shkurtër nga pjesa më radikale e skenës së filmave të pavarur nga SHBA. “Audienca e Dokufest duhet t’i shoh këta filma për arsye të shumta: të njohin një kinematografi që nuk është e njohur deri më tani e që i takon një periudhe të rëndësishme të filmit dhe dokumentarit në SHBA dhe të njohin një Amerikë të cilën nuk ua ofron Hollivudi”, thotë Young.
Kur i është kërkuar të kuroj këtë program të 20 filmave e dokumentarëve, Young thotë se qëllimi ka qenë që të tregoj pikërisht anën tjetër të kinemasë amerikane.
anvito (Profit motive and the whispering wind) – fitues i National Society of Film Critics Experimental Film Award – Travis Wilkerson dhe Kevin Jerome Everson.
“Duke qenë se Amerika është vend ku shumica e popullit janë emigrant, shumica e regjisorëve të këtyre filmave që do të shfaqen kanë migruar nga vendet tjera, e kjo lidhet edhe me temën e këtij viti”, tha ai. Për Neil Young shkrimet e të cilit janë paraqitur rregullisht në publikime nga Sight & Sound deri në The Hollywood Reporter, kinemaja amerikane është një nga më fuqishmet por gjithashtu edhe një nga më komercialet në aspektin e trajtimit të çështjeve sociale.
“Kjo tregon se kinematografia e mirë nuk varet nga ajo sesi xhiron dhe me sa buxhet, por cila është storia e tij dhe sesi ky rrëfim transmetohet tek të tjerët. Dhe kjo e bënë këtë program edhe më të veçantë”, thotë Young.
“Kinematografia evropiane është më shumë e lidhur me çështjet sociale dhe ekonomike, pra ato që janë të lidhura ngushtë me jetën e njerëzve, ndërsa në Amerikë Hollivudi prodhon heronj dhe drama të rreme jetësore”, thotë Young. Por pse programi “Uncharted States of America” është i rëndësishëm? Young jep disa arsye. Për të filmat dhe dokumentarët e këtij programi janë padyshim politik në atë formë që asnjë dokumentar apo film amerikan nuk kanë arritur ta bëjnë. “Dhe mbi të gjitha janë argëtues por që japin mundësinë që të depërtojmë në një vend kompleks të kinemasë të cilës nuk mund të ikim”, thotë ai. Shumë nga këta filma janë shfaqur shumë rrallë jashtë SHBA-ve më parë, dhe në mesin e regjisorëve gjejmë figura me reputacion botëror si John Gi-
Programi “Uncharted States of America” në DokuFest përfshin filma nga Kalifornia, Alaska, Montana, Illinois, Nju Jork, Nevada dhe vende të tjera. Kësisoj Young sugjeron këtë program edhe për komunitetin e filmbërësve. “Është e rëndësishme që këta filma të shihen edhe nga filmbërësit sepse janë një mësim i mirë mbi të eksperimentuarit në kinematografi, sidomos eksperimentimit të menduar mirë”, thotë Young. Sipas Neil Young, për të cilën sivjet është hera e dytë në DokuFest, fakti që në Prizren gjatë festivalit jepen me qindra filma dhe marrin pjesë me qindra filmbërës e mijëra vetë si audiencë, ia rritë rëndësinë këtij programi. E DokuFest ju fton që të hyni në këtë udhëtim të njohjes së Amerikës, e cila edhe pasi t’i shihni këta filma, nuk është se do të humbas epitetin e tokës së ëndrrave, por së paku do të shtroj disa pyetje shtesë. Së paku sa jeni në kinema.
3
CyanMagentaYellowBlack
Për shumë kë Amerika është toka e ëndrrave për emigrantët duke marrë parasysh historinë e këtij vendi, fillet e të cilit janë të ngjizura nga migrimi. Por përderisa sivjet DokuFest po i dedikon një pjesë të programit këtij fenomeni global, pra migrimit, dhe shumë kosovarë i shohin Shtetet e Bashkuara të Amerikës si vendi më i mirë për të jetuar e punuar, në Prizren, publikut po i ofrohet një fytyrë tjetër e Amerikës.
FILMAT E REKOMANDUAR NIGGA THEORY:A BRIEF EXPLORATION
12:00 SHTËPIA E KULTURËS Khinmay Lwin van der Mee SHBA - 2015 Profesori Jody Armour prezanton “Teorinë e Zezakëve” për anëtarët e komunitetit ligjor zezak. OBJECT Foto: Tughan Anit
Arkiva e brendshme bullgare dhe lidhja me Kosovën vijnë në një film 14:00 DOKUKINO Paulina Skibinska Poloni - 2015 Objekti është një imazh kreativ dhe abstrakt i një kërkimi nënujor. Aksioni ndodh në dimensionet e dy botëve. ONCE UPON A TIME
Arkivat e propagandës zyrtare bullgare dhe të SHBA-ve, si dhe arkivat e brendshme të Sigurimit Shtetëror Bullgar, tashmë, për herë të parë, dikush i ka dokumentuar në një film. “Listen” është një tregim për Radio Evropën e Lirë dhe mënyrën se si është perceptuar ky medium gjatë periudhës komuniste, kur ishte e ndaluar të dëgjohej radioja e aq më shumë të punohet si gazetare. Producentja Albena Kovatcheva shpjegon se është një film për mënyrën se si përdoret propaganda për qëllimet e ndryshme dhe për mënyrën se si njerëzit mendojnë të gjejnë të vërtetën në vitet kur mungonte liria.
CyanMagentaYellowBlack
“Listen” po shfaqet për herë të parë jashtë Bullgarisë, e për këtë është zgjedhur festivali ndërkombëtar DokuFest. Kovatcheva thotë se gjithmonë ekziston një lloj propagande në gazetari. 16:00 KINO KLUBI Kazim Öz Turqi - 2014 Një familje e madhe dhe e varfër kurde arrin nga Batman në Ankara për të punuar fushën çdo vit.
4
“Gjithmonë ekziston një lloj propagande në gazetari, nëse jo ajo propaganda klasike, atëherë ekzistojnë qëllimet komerciale të cilat ndikojnë në këtë. Por, kjo ndryshon shumë në periudhën para vitit ’89 dhe pas. Tash, apo në ditët e sotme, propaganda është shumë e tërthortë. Edhe pse gazetarët ndonjëherë dëshirojnë të paraqesin atë që është në interes të tyre, prapë se prapë liria e shprehjes është shumë më e madhe”, tha ajo. Madje, thotë se filmi ka një lidhje emocionale më Kosovën.
“DokuFesti është njëri nga festivalet më të mëdha në rajon për filmat dokumentar, por filmi ka një lidhje emocionale me Kosovën për shkak se filmi është zhvilluar si pjesë e programit “Balkan Documentary Center Discovery” BDCD (Programi “Discovery” i Qendrës Ballkanike për Dokumentar), pasi që gjatë programit të BDCD në vitin 2010 në DokuFest është propozuar për herë të parë që të bëhet ky film. Ne jemi shumë të lumtur që mund ta shfaqim tani këtu”, pohon Kovatcheva. Filmi që për audiencë pati kryesisht filmbërës dhe gazetarë, për producenten është e rëndësishme se si do pritet edhe nga të tjerët. “Më intereson shumë se si do ta presin filmin në Prizren. Edhe pse filmi prek temën e gazetarisë dhe përdor material arkivor edhe në gjuhën angleze, filmi është në thelb për Bullgarinë dhe për përjetimet e bullgarëve. Për atë më intereson se si do të pritet në Kosovë”, tha ajo. I gjatë 75 minuta, “Listen” jep përgjigje të papritura për pyetjen e vjetër por gjithmonë shtypëse. Filmi tregon historinë e harruar e njërit prej armiqve më të rrezikshëm të Bullgarisë komuniste – Radion Evropa e Lirë të themeluar nga SHBA. Paraqet histori të ndryshme – memoare personale të gazetarëve dhe dëgjuesve të REL, Operativa të Sigurisë Shtetërore Bullgare, Agjentë dhe Drejtorë të Sigurisë së SHBA. Rezultati është një fotografi e papritur e një Bullgarie të paqëndrueshme para rënies së komunizmit më 1989.
FILMAT E REKOMANDUAR THOSE WHO SAID NO
12:00 DOKUKINO Nima Sarvestani Suedi, Gjermani - 2014
Foto: Majlinda Hoxha
Messer Chups surfojnë në Prizren Muzika e tyre është një kombinim që të shtyn të vallëzosh pa asnjë rregull dhe pikërisht thyerja e secilit rregull në muzikë është e veçanta e tyre. Këta janë bendi i cili kanë krijuar kultin e tyre e që të hënën lanë përfundimisht shenjë edhe në Prizren. Messer Chups. Në përbërje të Oleg Gitaracula (Oleg Fomchenkov) në kitarë, Zombierella (Svetlana Nagaeva) në bass dhe vokal bashkë me Dr Boris (Boris Israel Fernandez) në bateri, Messer Chups kanë shkundur Prizrenin, përkatësisht hapësirën e DokuNights, Andrra. Ata kanë performuar këngët më të njohura që prej vitit 1999 kur edhe kanë lansuar albumin e parë. Por muzika e tyre ka pësuar një evolucion nga muzika eksperimentale me surf që ka përfshirë hulumtim në muzikën klasike dhe filmat klasikë në një bend të koncentruar më shumë në muzikën live. Por ndjesia e tingujve që të japin treshja ruse ende mbetet e njëjtë. Dhe e mrekullueshme. Kjo është vërtetuar edhe të hënën kur treshja kanë performuar në DokuNights duke futur publikun në një udhëtim nëpërmjet tingujve të fortë dhe të papërcaktuar bashkë me pamjet nga filmat të ndryshëm.
GOOD THINGS AWAIT
“Kjo është edhe arsyeja përse ne si bend preferojmë që të performojmë në festivale filmi”, thotë Zombierella. Ajo e ka pranuar se Prizreni e ka shokuar. “Kam menduar se do të ishte më shumë një fshat, por është një qytet i mrekullueshëm”, ka thënë ajo, në një intervistë për DokuDaily. E kitaristi Oleg Gitaracula pranon se e ka pasur të vështirë që të pranoj të vi në Kosovë, pasi që në Rusi, opinioni për Kosovën është se bëhet fjalë për një vend, ku është rrezik të shkosh pasi ka ende atmosferë lufte.
14:00 SHTËPIA E KULTURËS Phie Ambo Danimarkë - 2014 Një film për Niels, njërin ndër farmerët e fundit idealist në shtetin bujqësor të Danimarkës.
UNIDENTIFIED
“Por unë e gjeta këtë vend krejtësisht të qetë dhe plot jetë dhe jam i lumtur që po performojmë këtu”, ka thënë ai. Pa asnjë mendim për Kosovën ka ardhur në Prizren, bateristi Dr Boris i cili ka bërë goxha spektakël me publikun në DokuNights. “Ka qenë një publik i jashtëzakonshëm në Prizren. Ata ndoshta nuk e kanë njohur shumë muzikën tonë, por e ndjeja se tashmë ne po krijojmë një bazë të fansave këtu”, ka thënë Dr Boris. E fansat e rinj të Messer Chups do të dëshironin shumë rikthimin e tyre. “Ndoshta do të rikthehemi viteve të ardhshme në DokuFest. Do të ishte qejf ”, tha bendi.
CyanMagentaYellowBlack
Nuk janë si PJ Harvey e as Molly Nilsson por deftinivitsht janë një nga bendet më të dalluara që kanë performuar ndonjëherë në skenën e DokuNights në kuadër të festivalit DokuFest.
Një film për njerëzit që nuk pranojnë të heshtin, njerëzit që luftojnë për të drejtën e tregimit të historisë së tyre në gjykatë.
22:00 KINO NË LUM Marija Ristic, Nemanja Babic Bosnje dhe Hercegovinë, Serbi, Kosovë - 2015 Një dokumentar i cili tregon kush ishin komandantët përgjegjës për disa nga sulmet më brutale të luftës në Kosovë.
5
RECENSIONE Green Dox
ICE AND THE SKY Director: Luc Jacquet Francë - 2015
Wednesday 22:00 Kino Kalaja 89’ Duke shfaqur pamjet tmerrësisht të bukura të natyrës, të montuara me material arkiv eklektik nga shtatë dekada, La Glace et le Ciel (Akulli dhe Qielli) është një dokumentar i gjatë dhe mbi të gjitha një biotik. Ky film e përshkruan Antarktidën në mënyrë prekëse, ilustron ndryshimet klimatike, e shpjegon glaciologjinë për amatorët, dhe përkulet para balancimit të mrekullueshëm të natyrës dhe rrezikut me të cilin përballet ajo duke u fokusuar në jetën e jashtëzakonshme të Claude Lorius, 82 vjeçar, glaciolog dhe eksplorues veteran, historia e ekspeditave polare dhe hulumtimi për klimën i të cilit ka prodhuar parashikime që janë të vërteta në mënyrë evidente.
e ti për shkencën – i fundit prej të cilave është ky film dhe shfaqjet e tij në Kanë. Me ndihmën e materialit të mrekullueshëm filmik, disa prej tyre të pashfaqura për parë, La Glace et le Ciel fillon me misionin e parë të Loriusit dhe paraqet burrat duke luftuar me stuhitë e borës dhe akullit të përhershëm në temperatura ngrirëse, duke përdorur vetëm pajisje të pa-sofistikuara. Ata kalojnë katër javë në kabinën e një kamioni dëbore në -18° C dhe përfundimisht arritën stacionin polar, ku Loriusi dhe dy të tjerë do të qëndronin për një vit, duke mbijetuar pa asnjë privatësi, përmes atmosferës shoqërore, solidaritetit dhe “ndalimin e disponimit të keq”.
mënyra të reja për analizimin e bërthamës së akullit dhe kapi xhepa akulli që prej 400,000 vitesh më parë, duke rindërtuar historinë e klimës së botës dhe përfundimisht ndikimin fatal të njeriut në të. Lorius dhe ekipi i tij mundën bile të identifikojnë shpërthimet atomike mijëra kilometra larg përmes pjesëzave radioaktive që udhëtuan nëpër atmosferën e lartë: “ Nënshkrimi i njerëzimit në këtë egërsi të gjerë”. Një vështirësi që mund të ketë shikuesi me këtë film është pyetja argëtuese dhe informuese. Pse një film dokumentar duhet të ketë një fonogram aq të mbushur me patos? Në këtë dritë, La Glace et le Ciel rindërton jetën e vërtetë siç ka bërë Titaniku.
Filmi tërheqës (Marshimi i Pinguinëve) i Luc Jacquet ndjek biografinë e Loriusit, nga misionet e tij në Antarktidë më 1950 te nderimet e fundit që e lavdërojnë kontributin
Audiencës i jepet një kuptim i pasionit të një burri që u nis në 22 misione polare, ku Loriusi citohet të thotë “-25°C pa erë ishte sikur një valë nxehtësie”. Ai shpiku
(Nga Christian Herschmann)
International Dox - Feature
UNCERTAIN Regjisori: Anna Sandilands, Ewan McNicol SHBA - 2015
CyanMagentaYellowBlack
E marte 20:00 Dokukino 82’
Uncertain, Teksasi është një qytet në skaj. Me plotë kuptimin e fjalës ai është në kufi, të ndarë mes Teksasit dhe Luizianës. Është në skaj të trupit të brishtë të ujit, Liqenit Caddo. Është në periferi të shoqërisë, që vështirë gjendet në hartë dhe të banuar vetëm nga 94 njerëz. Është po ashtu në prag të shuarjes. E tërë ekonomia e qytetit është e ndërtuar rreth liqenit, bukuria e tij dhe begatia me peshq është një tërheqje e madhe për turistë. Megjithatë në disa vitet e fundit, një lloj specie pushtuese bimore ka filluar ta mbush lumin dhe të shkatërrojë mjedisin ujor. Një shkencëtar vendor po përpiqet të gjejë një zgjidhje natyrore për problemin, por është një betejë e vështirë. Megjithatë filmbërësit Ewan McNicol dhe Anna
6
Sandilands nuk erdhën në këndin e vogël të Teksasit Lindor për të bërë një dokumentarin të motivuar vetëm nga shqetësimet mjedisore. I Pasigurt është në radhë të parë një studim karakteri të tre burrave, betejat e të cilëve me varësi dhe dhunë krahasohen dhe dallohen me bukurinë dhe brutalitetin e Liqenit Caddo. Henry është një guidë turistike dhe peshkatar, 74 vjeçar i cili akoma po përpiqet të gjejë kuptimin jetës pas vdekjes së gruas së tij 57 vjeçare. Wayne është një gjuetar i derrave të egër dhe ish i burgosur, i lejuar nga shteti i Teksasit të përdorë vetëm pushkë të bëra para 1899-ës për shkak të dosjes së tij penale. Zachu është një i ri diabetik që jeton të njëzetat e tij në shtëpinë e nënës, duke e ndarë kohën e tij në mes të maceve të tij, x-boxit dhe barit të qytetit. Sapo McNicol
dhe Sandilands i njoftojnë këta tre burra të jashtëzakonshëm, të hapur e të lehtë, dalin në dritë çastet më të errëta të së kaluarës së tyre. Gjatë gjithë kohës, McNicol dhe Sandilands mbajnë gjithçka në kontekstin simbolik të Liqenit Caddo dhe krijesave të tij. Bimët pushtuese bëhen një metaforë e fuqishme për sëmundjen e varësisë, ana e errët e këtij qyteti të vogël. Ciklet e botës natyrore nuk janë kurrë larg syve. Ato e ankorojnë filmin në ujë dhe lejojnë rrëfyesit e tij të burojnë. Rezultati është një film vërtetë tërheqës, një nga portretizimet realet botës natyrale më të mira të vitit. (Nga Daniel Walber)
RECENSIONE National Shorts
PAFTUAR Regjisori: Roland Uruçi SHBA, Shqipëri/USA, Albania - 2015
E mërkure 22:00 Dokukino Pllato 21’
Nga izolimi drejt Izolimit! Premiera e filmit “Paftuar” vjen në Prizren, i cili e ndjeu izolimin e ftohtë të Shqipërisë me dekada në prag të derës. Bazuar në një ngjarje të vërtet, “Paftuar” tregon ikjen e civilëve shqiptar nga izolimi i shtetit, megjithëse iu pa fundi, në një izolim tjetër, kësaj radhe në një çeli të Greqisë së vitit 1992. Forma e ngjarjes është Iliada, ajo katrore, kur dikush rreket të dal apo të hyj në një katror. Në “Paftuar” rrëfehet instiktivisht dëshira e të burgosurve për të shpëtuar nga burgu me një pashpresë të theksuar. Është vështirë të përkufizohet gjendja e civilëve të atëhershëm, por regjisori Roland Uruçi këtu rreket të tregohet realist, duke arritur t`i thjeshtëzojë njësitë e filmit.
Ai e tregon konfliktin e filmit kur potencon vënien ballë për ballë të burgosurve me ushtarët grek, një palë për ta pranuar detyrimisht trajtimin e egër, tjetra për t`i treguar taktikat e përqeshjes. Filmi arrin të na shqetësojë.
Filmi na tregon një gjendje të ikjes nga izolimi drejt një izolimi tjetër. Por nëse i krahasojmë të dyja, nuk mund të vendosim cili ishte më i lehti, sepse fundi vjen me një të papritur.
Ndërsa mesazhi i drejtpërdrejt e autorial që jep uniforma e ushtarëve hiperbolizohet me një fjalor ushtarak vazhdi misht urdhërues.
Filmi “Paftuar” do të ketë premierën botërore në DokuFest, me projektimin që fillon nga ora 20:00 në DokuKino Pllato.
Në ngjarje ka vend edhe për një dyshim për vjedhje në mes të burgosurve shqiptar. Kjo tingëllon filmike dhe e drejtë, sepse bëhet shpëtimi nga karakteret didaktike e të pastër si bora.
(Nga Roland Spahiu)
International Dox - Feature
A GERMAN YOUTH Regjisori: Jean-Gabriel Périot Francë, Gjermani, Zvicër - 2015
A German Youth kap radikalizimin e një grupi studentësh gjermanë në fund të viteve ’60 që çoi në themelimin e organizatës terroriste Fraksioni i Armatës së Kuqe. A German Youth është ndryshe nga filmat e tjerë të metrazhit të gjatë të këtij zhanri në kuptimin që ai përbëhet vetëm nga arkivat, materiali që ka ekzistuar. Regjisori Jean-Gabriel Periot ka montuar një dokumentar të gjallë që kap ndjenjën e një gjenerate të pasluftës që revoltohet kundër shoqërisë, e cila në groteske se kurrë duket më në kohë se kurrë. “Tani bota jeton nën kërcënimin e vazhdueshëm të terrorizmit”: ky nuk është koment i kohëve të fundit, por një përshkrim i situatës së botës në një raport televiziv nga vitet ’70, të cilin Perioti e ka punuar në dokumentarin e tij për aktivistët majtistë të kthyer në terroristë.
Pamjet janë montuar në mënyrë kronologjike, duke portretizuar mllefin në rritje të studentëve dhe aksionin që marrin kundër asaj që e perceptojnë si shoqëri kapitaliste injorante. Ajo që filloi me të shtënit e një studenti nga policia në një demonstratë rezultoi në greva dhe zjarrvënie, dhe më vonë prodhoi një organizatë terroriste që ia mbante frymën një shteti të tërë. Grupi u rri prapa gazetarëve, filmbërësve dhe studentë ve Ulrike Meinhof, Holger Meins, Horst Mahler, Gudrun Ensslin dhe Andreas Baader i përcaktuan qëllimet e tyre si “organizimi i kundërshtimit të armatosur, duke zhvilluar luftën e klasave, duke themeluar Fraksionin e Ushtrisë së Kuqe”. Ata përfundimisht ishin të aftë për vrasje, bombardime dhe grabitje ajrore. Filmi përmban artikuj të gazetave, emisione dhe raporte
televizive gjermane dhe frënge, dhe filma nga ata që më vonë u bënë terroristë. Audienca e ka depërtimin e thellë në mendimin e studentëve dhe se si i përgatitën ata aksionet radikale; Periot u jep atyre një zë pa e injoruar anën e qeverisë. Më tej ai përmbahet nga shtimi i ndonjë interviste apo komenti ndaj këtij filmi. Narracionet janë të gjitha origjinale të materialit që e ka montuar. Edhe pse dokumentari përbëhet nga video të shumta që kanë ekzistuar më parë dhe ritme zanore që kapin një periudhë prej dhjetë vitesh, rrjedha nuk prishet kurrë. Me këtë qasje, Periot ia del të transferojë të vjetrën në të renë pa e stërzgjatur. (Nga Friederike Trumpa)
7
CyanMagentaYellowBlack
E mërkure 22:00 Kino Lumbardhi 92’
CyanMagentaYellowBlack
8
DOKUNIGHTS MARCEL FENGLER (Ostgut Ton, Berghain Resident / Berlin) & HAJDAR BERISHA (Die Rakete / Germany) Dj set të Fengler janë ofensivë dhe dinamik, të fortë dhe konsistent, por poashtu të papritur dhe emocional. Kombinuar me goditjen e Hajdar Berishës të funk dhe dopio dozës së shpirtit, patjetër se kjo do të jetë një natë e paharrueshme e teknos që e meriton agimin e diellit. Fengler’s DJ sets are characteristically offensive and dynamic, hard and consistent, but also surprising and emotional. Combined with Hajdar Berisha’s dash of funk and double dose of soul, it is certain that this will be an unforgettable night of techno and soul worthy of the sunrise.
MARCEL FENGLER
HAJDAR BERISHA E MËRKURE 00:00 @Andrra Marash / WEDNESDAY 00:00 @Andrra Marash
DOKU CITY 2015
Prishtinë
Gjakovë
13 4
Tirana
7
S
6
14
11
Shkup
M
1
10
8
camp
3
2 12 9
CyanMagentaYellowBlack
5
S M
9
CyanMagentaYellowBlack
10
Foto: Tughan Anit
Dokufesti global - nga “Pervertët” deri te pasardhësit e Nanookut
Christ Torch, drejtuesi i projektit “Around the Corners” që ka nisur gjatë javës së kaluar dhe që do të zgjas përgjatë gjithë DokuFestit ka shpjeguar se përse projekti – që synon të bëj bashkë artistë ose punët artistike nga shtetet e ndryshme në periferi të Evropës – mund të jetë thelbësor për të krijuar një kuptim më të mirë të Evropës si tërësi. “Objektivi i projektit është që të bëjë bashkë artistët nga këndet e cepat e jashtme të Evropës, për të ndryshuar përqendrimin nga qendra drejt periferisë. Që të hapim sytë tanë ndaj shkaqeve që ekzistojnë në cepat e jashtme”, thotë Torch. Artistët e përfshirë në projekt vijnë nga Irlanda Veriore, rajoni Bask, Ballkani, Ukraina, Gjeorgjia dhe veriu i Suedisë. “Nëse shikojmë kah këto cepat e jashtme, vërejmë se aty është konflikti, por gjithashtu dhe zgjerimi ose e ardhmja e Evropës,“ vazhdon Torch. “Qëllimi ynë është po ashtu që ti marrim këta ar-
tistë në ekspedita, në mënyrë që të mund t’i shohin këto vende dhe të mbledhin rrëfime, rrëfime që më pastaj do të shfaqen”. Dominic Gagnon, regjisor nga Kanada, ka folur në lidhje me filmin e tij “Of the North”, i cili ka bashkuar filmat amatorë të bërë nga pasardhësit e Nanook-ut “të cilët shpesh herë gabimisht janë quajtur Eskimo” dhe përpjekjet e tyre për të krijuar kinematografinë e tyre. Titulli i filmit është dedikim për dokumentarin e parë ose “filmin e parë që quhet dokumentar”, të bërë në kohën kur nuk kishte dallime ndërmjet dramave dhe dokumentarëve. “Qëllimi është që të tregohet komuniteti përmes syve të tyre, ku ata shihen duke bërë veprime të ndryshme sikurse pirja, festat, madje edhe duke luajtur golf dhe aktivitete tjera. Pra në vend se ta bëja unë filmin, jam më shumë grumbullues, duke i dhënë mundësinë që ata të përshkruajnë shoqërinë e tyre” thekson Gagnon. “Pervert Park” është emri i filmit të shfaqur të martën dhe “nofka”e komunitetit në Florida Justice Transitions, një organizatë që ka krijuar mundësi për shkelësit seksual që ngadalë të riintegrohen në shoqëri.
Çifti i regjisorëve Frida dhe Lasse Bafkors kanë vendosur që të bëjnë një film për këtë komunitetin, ku dhunuesit seksual dërgohen nga gjykata dhe që është pjesë e dënimit të tyre. “Çfarë kam zbuluar është se jo të gjithë dhunuesit janë meshkuj që qëndrojnë nëpër shkurre në pritje që të hidhen te kalimtarët e pafajshëm. Ka edhe të tillë natyrisht, por ne gjithashtu kemi zbuluar se shumë prej tyre janë njerëz që janë të afërm të viktimave, që mund të njohin fëmijën për shembull. Ky film synon që të tregoj gjëra të tilla, jot ë arsyetoj dhunuesit seksual dhe gjërat e tmerrshme që ata mund t’i kenë bërë,” tha Lasse Bafkors. Pamela Cohn, kuratore dhe bashkëpunëtore shumëvjeçare e DokuFestit ka prezantuar kategorinë e filmave që ajo ka përzgjedhur në kuadër të programit special “Sound of my Soul”, që paraqet filma për muzikën dhe muzikantët. “Shumica e filmave për muzikantët ose bendet paraqesin një pamje klishe ose shumë të parashikueshme. Muzikanti është i panjohur, pastaj ai bëhet i famshëm, pastaj kalon një krizë të madhe dhe pastaj ai ose ajo harrohen ose vdesin. Këto filma kanë një qasje më kreative, ku njëri prej tyre as nuk paraqet muzikë në film,” shprehet Cohn.
DokuFest falënderon Teatrin Profesionist të Prizrenit për mbështetjen e ofruar në këtë edicion. 11
CyanMagentaYellowBlack
Drejtori artistik i DokuFestit, Veton Nurkollari ka udhëhequr konferencën e radhës për shtyp që i ka ngjarë një paneli ku janë prezantuar aktivitete të ndryshme që ndodhin në kuadër të festivalit dhe filmave që janë prezantuar gjatë ditës së martë në kinematë e qytetit.
ENGLISH SECTION
From Breaking Borders to Migration I first came to DokuFest two years ago, for the theme of Breaking Borders. The experience was so unforgettable that this year I’m back, interning for Kosovo 2.0. There isn’t just one feature that makes DokuFest so great for me - rather, it’s the variety in the films and activities available. I’ve been to a few film festivals but of all of them, I’ve found DokuFest to be the most rewarding because of its unique tone: the atmosphere is so educational and political because every film is a documentary. It’s very powerful to see so many people engaging with reality in such a direct and enjoyable way. I also really like that the film selection ranges from world-renown documentaries like Citizenfour to lower-budget, regional works I wouldn’t have heard of otherwise, like The Queen of Silence, which I saw on Sunday and was rather blown away by. As an outsider to the region, DokuFest offers a unique opportunity learn more about the Balkans and the world at large as well. Prizren is also a lovely setting for the event, and its very nice to walk through the hills or up to the castle in the gaps between films. Of course, my DokuFest experience has also been defined by the people I’ve met. I became quite close with one of the friends I made here two years ago and we ended up living in the same city for a few months. She’s had a big influence on my travels and even my career.
CyanMagentaYellowBlack
This year’s theme of migration is particularly poignant for me because I’m an American citizen. I can travel quite easily to almost every country in the world, for no other reason than that I born in Boston. As an American, it’s very easy for me to take it for granted that I can visit my friends in Belgrade for a week and spontaneously decide to spend the weekend in Sarajevo. I was moved by the Stone Bridge’s sign, with the cheeky message that the bridge is only open to citizens of Kosovo and the few countries that allow Kosovars to travel without a visa. It’s important for people like me, who come from internationally privileged countries, to be aware that something as simple as moving to the other side of a river can be such a challenging - or impossible - task. DokuFest has been very educational in that regard and I’m inspired to commit to helping working towards a world where everyone can move freely, regardless of where their mother was when she went into labor. I’m very honored to be a part of this amazing event and hope to be back in the future! By Dakota Hall, USA
12
Foto: Tughan Anit
From “Perverts” to Descendants of the Nanook – DokuFest Takes it Global Dokufest’s artistic director Veton Nurkollari headed a panel presenting the various activities going on during the festival and the films that were going to be screened on Tuesday. Christ Torch, the head of the “Around the Corners” project that began last week and will last for the duration of DokuFest, talks about why the project – which aims to bring together artists or the work of artists from countries on the periphery of Europe – could be essential to gaining a better understanding of Europe as a whole. “The objective of the project is to bring together artists from the outer corners and edges of Europe, to change the focus from the center to the periphery. To open our eyes to the causes that exist in the outer edges,” said Torch. The artists featured in the project come from Northern Ireland, the Basque Country, the Balkans, Ukraine, Georgia and the north of Sweden. “If we look at these outer edges, we notice that this is where conflict is, but also the expansion or the future of Europe,“ continued Torch. “Our goal is also to take these artists on expeditions, so that they can see these places and collect stories, stories that will then be shown.” Dominic Gagnon, a director from Canada, talked about his film “Of the North,” which was assembled by putting together amateur films made by the descendants of Nanook “who have often wrongly been called Eskimos” and their attempt to make their own cinema. The title of the film is a tribute to the first documentary or “the first film to be called a documentary,” shot at a time when a difference wasn’t made between dramas and documentaries.
“The goal is to show the community through their eyes, it shows them doing different activities such as drinking, partying, even golfing, and other activities. So instead of having me do the film, I am more of a collector, giving them the opportunity to depict their society,” says Gagnon. “Pervert Park” is both the name of a film being screened on Tuesday afternoon and the “nickname” of the Florida Justice Transitions community, an organization that has created an opportunity for sex offenders slowly reintegrate into society. Director couple Frida and Lasse Bafkors decided to make a film on this community, to which sex offenders are assigned to by a judge and which is part of their sentence. “What I found out was that sex offenders are not all men that hang out in bushes waiting to pounce on innocent bypassers. There are those as well, of course, but we also found out that a lot of them are people who are close to the victim, who might know the child for example. This film aims to show things like that, not to justify sex offenders and the horrible things they might have done,” said Lasse Bafkors. Pamela Cohn, longtime DokuFest curator and cooperator, presented a category of films she had curated called “Sound of my Soul,” featuring films about music and musicians. “Most films about musicians or bands feature a clichéd, very predictable arch. The musician is unknown, then the musician becomes famous, then the musician has a major crisis, then he or she become forgotten or die. These films have a more creative approach, one of them even features no actual music in the film,” says Cohn.
Exploring “Unknown” America However, DokuFest brings you another side of America – one that remains unknown for most of the world. In fact, it even remains unknown to most Americans. This through the special DokuFest program called “The Uncharted States of America,” curated by renown film critic Neil Young, offering viewers a list of shorts and experimental films from the most radical part of the US independent film scene. “The DokuFest audience needs to see these films for a variety of reasons: to get to know the cinematography haven’t been able to so far, which is part of an important period in film and documentary film in the United States – something Hollywood doesn’t offer them,” says Young in an interview with DokuDaily. When he was asked to curate this program of 20 documentary films, Young says that his aim became to show “the other side” of American cinema. “If we have in mind that America is a place where the majority of the population are immigrants or descendants of immigrants, this ties in closely with this year’s theme,” he says.
For Neil Young, American cinema is one of the strongest in the world, but also one of the most commercial, especially when it comes to dealing social topics. “European cinematography is closely tied to social and economic topics, so those that are tied close to people’s lives, whereas in America Hollywood produces heroes and fake social dramas,” says Young. “Above all, the films are entertaining, but they also give you the opportunity to delve into a complex place in cinema from which we cannot escape,” he says. Most of these films have rarely been shown outside the US before. For example, there is John Gianvito’s “Profit Motive and the Whispering Wind” – the winner of the National Society of Film Critic’s Experimental Film Award. “This shows that good cinematography doesn’t depend on how you shoot the film and how big of a budget you have, but what the story is and how this story is transmitted to others. This is what makes the program even more special,” says Young. He even suggests that filmmakers follow this program. “It would be great for these films to be seen by filmmakers, because they’re a good lesson about the experiment of cinema, especially a well thought-out experiment,” says Young.
SECRETS OF DOCUMENTARY EDITING: A MASTERCLASS WITH LUCY WALKER KINO KLUBI / 14:00 WEDNESDAY / 12.8.2015 Two-time Academy Award nominated director Lucy Walker will share her recipe on the no-fail rules to realize the fullest potential of even the scariest messiest pile of raw footage. She’ll cover both process and practical tips as well as share the insights she’s gleaned making her five feature documentaries as well as several shorts.
MIGRATION AND ISOLATION Hamam Museum / 17:00
CyanMagentaYellowBlack
For many, America is the “Land of Dreams” for immigrants – a place of endless opportunities, the very history of which began with European migrants or “pilgrims” leaving the “old” world for the “new.”
WEDNESDAY / 12.8.2015 The debate will in particular explore Kosovo’s international isolation, and inability of its citizens to travel freely to Europe as a powerful factor that affects the illegal migration.
13
REVIEWS International Dox - Feature
A GERMAN YOUTH Director: Jean-Gabriel Périot France, Germany, Switzerland - 2015
Wednesday 22:00 Kino Lumbardhi 92’ A German Youth captures the radicalisation of the German student group at the end of the 1960s that led to the founding of the terror organisation Red Army Faction. A German Youth is different from other feature-length films in this genre in that it is comprised solely of archived, pre-existing material. Director Jean-Gabriel Périot has edited a vivid documentary that captures the feeling of a post-war generation revolting against society, which, grotesquely, seems timelier than ever.
logically, portraying the students’ growing anger and the actions they take against what they perceive as an ignorant capitalist society. What began with a student being shot by the police at a demonstration resulted in strikes and arson, and later generated a terrorist organisation that had a whole country holding its breath. The group around the journalists, filmmakers and students Ulrike Meinhof, Holger Meins, Horst Mahler, Gudrun Ensslin and Andreas Baader defined their aims as “organising armed opposition, developing class struggle, founding the Red Army Faction”. They were ultimately capable of murder, bombing, and air piracy.
later terrorists. The audience gets an insight into the students’ thinking and how they prepared their radical actions; Périot gives them a voice without ignoring the government side. He further refrains from adding any interviews or commentary to his film. The voice-overs are all original to the material he’s edited. Even though the documentary consists of numerous pre-existing video and sound bites spanning a period of ten years, the flow is never disrupted.
The film contains newspaper articles, German and French TV shows and reports, and films made by the
(reviewed by Friederike Trumpa)
Showing incredibly beautiful nature shots, cut together with eclectic archive material from seven decades, La Glace et le Ciel (The Ice and the Sky) is a documentary feature and more than anything a biopic. This film movingly explores the Antarctic, illustrates climate change, explains glaciology to amateurs, and bows before nature’s graceful balance and the dangers it faces by focusing on the extraordinary life of Claude Lorius, 82, glaciologist and veteran explorer, whose history of polar expeditions and climate research has yielded predictions that are evidentially true.
tion to science – last of which this movie and its screening in Cannes. With the help of stunning film material, some of it previously undisclosed, La Glace et le Ciel starts with Lorius’ first mission and shows men fighting their way through snow storms and permanent ice at freezing temperatures, using only unsophisticated equipment. They spent four weeks in the cabin of a snow truck at -18° C and finally reached the polar station, where Lorius and two others would stay for a year, surviving without any privacy, through camaraderie, solidarity and the “ban of bad moods”.
Luc Jacquet’s (March of the Penguins) engaging film follows Lorius’ biography, from his first missions to the Antarctic in the 1950s to late honours praising his contribu-
The audience is given an understanding of the passion of a man who set out on 22 polar missions, where Lorius is quoted saying “-25°C without wind felt like a heat wave”.
He invented new ways of analysing ice cores and captured air pockets from up to 400.000 years ago, reconstructing the history of the world’s climate and ultimately man’s fatal impact on it. Lorius and his team could even identify atomic detonations thousands of kilometres away via radioactive particles that travelled through the high atmosphere: “The signature of humanity in this vast wilderness”. One difficulty the viewer might have with this film is the infotainment question. Why does a documentary film have to have a soundtrack that is so full of pathos? In this light, La Glace et le Ciel reconstructs real life like Titanic did.
“The world now lives under constant threat of terrorism”: this is not a recent comment, but a description of the world’s situation in a TV report from the 1970s, which Périot has worked into his documentary about left-wing activists-turned-terrorists. The footage is edited chrono-
With his approach, Périot succeeds in transferring old into new without it ever appearing lengthy.
Green Dox
ICE AND THE SKY Director: Luc Jacquet France - 2015
CyanMagentaYellowBlack
Wednesday 22:00 Kino Kalaja 89’
14
(reviewed by Christian Herschmann)
RECOMENDED FILMS THOSE WHO SAID NO
12:00 DOKUKINO Foto: Tughan Anit
Confronting The Past Begins With Arts and Culture Activists and human rights campaigners gathered in Prizren on Monday for a debate on the way in which countries that have emerged from the west Balkan conflicts in the ‘90s deal with the past – and whether art and culture can and should spearhead the process.
“The number of organizations that deal with reconciliation now is much bigger. That’s great, I always say the circle of ‘traitors’ has gotten bigger,” says Neziraj, sarcastically referring to the name people use for those who “dare” have a critical approach to nationalist post-war rhetoric.
Moderated by Agron Bajrami, editor-in-chief of Kosovo daily Koha Ditore, the panel featured Jeton Neziraj, critical playwright and head of the activist cultural organization “Qendra Multimedia” in Prishtina; Oliver Sertic, head of the Zagreb-based RESTART production company and activist filmmaker; and Marijana Toma from the Humanitarian Law Center in Serbia.
He also spoke about his play, “Patriotic Hypermarket,” which was the first Albanian-Serbian cooperation in the field of theater since the war. The play, which makes fun of the way in which people “consume nationalism and patriotism.” Those unprepared to deal with its critical approach were quick to label Neziraj a “traitor” – both for cooperating with Belgrade-based artists and for trying to change the mainstream rhetoric.
“In the case of Kosovo and Serbia, art and culture are the fields in which reconciliation has been attempted, for a common language to be found,” continued Toma. Jeton Neziraj, whose plays have often been shut down and banned by Kosovo’s government and cultural institutions for the “un-patriotic” content – says that it definitely wasn’t trendy to “promote intercultural or interethnic understanding” in the immediate period after the war.
Oliver Sertic, who has lectured on activist film and is involved with Liburnia Film Festival – a documentary film festival that aims to allow films “too critical for television” to be shown and promote quality documentary productions – says that the bridge between institutional change and raising awareness in the culture scene needs to be bridged.
A film about people who refuse to be silenced, people who fight for the right to tell their story in court. GOOD THINGS AWAIT
14:00 SHTËPIA E KULTURËS Phie Ambo Denmark - 2014 A film about Niels, one of the last idealistic farmers in the agricultural country of Denmark. UNIDENTIFIED
“Although we often invite representatives to look at the projects we’re doing and support them, they are never very interested in actually changing things. The cultural cooperation between Serbia and Croatia has always been far more successful and concrete than anything politics and the institutions have achieved,” concludes Sertic. “Someone needed to start the reconciliation process. Culture went in first, and reconciliation in that field began to change things,” concludes Sertic.
CyanMagentaYellowBlack
“The process of dealing with the past is difficult; therefore it has often been unsuccessful. The process was contaminated and torn apart by the governments of our respective countries, due to their desire to achieve the opposite of reconciliation,” says Toma, whose organization was instrumental in promoting debate about war crimes due to their extensive experience with victims and their gathering of data on war crimes in the field.
Nima Sarvestani Sweden, Germany - 2014
22:00 KINO NË LUM Marija Ristic, Nemanja Babic Bosnia & Herzegovina, Serbia, Kosovo 2015 A documentary which reveals who were the commanders responsible for some of the most brutal attacks of the Kosovo war.
15
GENERAL SPONSOR
OFFICIAL HOST
Media Sponsor
ORAR FILM DOKU PANE PUNË MAS DOKU DOKU DOKU VEND
IT Partner
REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT
REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E PUNËVE TË JASHTME
REPUBLIKA E KOSOVËS
MINISTRIA E INTEGRIMIT EUROPIAN
Culture for All - Phase III An EU project managed by the European Union Office in Kosovo
KOMUNA PRIZREN
Implemented by
REPUBLIKA E KOSOVËS MINISTRIA E DIASPORËS
Embassy of the Kingdom of the Netherlands Kosovo
AUSTRIAN EMBASSY KOSOVO
EMBASSY OF FINLAND PRISTINA - KOSOVO
CyanMagentaYellowBlack
titulli title o
gjirafa.com
16