DAIL Y
GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XVI, E PREMTE #1, 04 GUSHT 2017 OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XVI, FRIDAY #1, 04 AUGUST 2017
ENGLISH SECTION -> PAGE 6 www.dokufest.com
Foto: Tughan Anit
E ARDHMJA FILLON SONTE NË PRIZREN 04.08 – E PREMTE / FRIDAY Pas një viti të plotë më angazhim, Do- përmes imazheve sjell energjinë dhe gëzkuFest të premten mbrëma hap edicio- imin e pa masë në koncertin live të rok nin e XVI-të të festivalit ndërkombëtar të bendit Amerikan “Talking Heads”. filmit dokumentar dhe të shkurtër, i cili është përgatitur me temën qendrore që Në terminin e njëjtë, pra prej orës 20:00 quhet “E Ardhmja”. Kinematë tashmë janë do të shfaqen edhe pesë filma të tjerë në DOKUSHOP kinematë: DokuKino, Kino N’Lum, Kino bërë gati për BILETA të pritur / TICKETSadhuruesit e filmit, MALLRA / MERCHANDISE 00 00 derisa edhe SCREENINGS lokacionet mirëpresin / FILMA: 2tjera € MAICA / T-SHIRTS:Plato, 8 € / 6 € Kino N’Kala si dhe në Dream CineDOKUNIGHTS: nëpër 3/5€ / TOTE BAGS: 5 € Poashtu me fillim nga ora 22:00 në po ma. mysafirët. Gjallëria qendër tëÇANTA Priz5€ këto lokacione do të shfaqen edhe nëntë renit, gjatë ditës ka qenë evidente meKATALOG vull-/ CATALOG: ynë gjindet mu në zemër të përfundimqytetit Our shop is located filma in the hearttë of thetjerë city nga kategori të ndryshme të netarët që i Dyqani bëjnë përgatitjet në sheshin e Shadërvanit. Këtu ju mund at the Shadërvan Square. Here you can tare. programit t’i bleni biletat për të gjitha filmat dhe buy tickets for all screenings and events, të këtij viti.
10 - 22
ngjarjet, mallra dhe produkte tjera. Stafi merchandise and other products. Our friendly ynë miqësor me gjithë qef do t’ju përgjigjen staff will gladly answer any questions you pyetje që ju mund keni për might festivalrisi and thetë city. cilën këtijçfarëdo edicioni të t’iDokuFest dohavetëabout theNjë festivalin dhe qytetin.
Hapja e bëhet në Kino Lumbardhi në Prizren, ku pas ceremonisë do të shfaqet filmi “Stop Making Sense”, i regjisorit të ndjerë Jonathan Demme, fitues i Oscarit me filmin “The Silence of The Lambs”. Ky film
DOKUKINO
2000 MANIFESTO / 95’
FUTURE MY LOVE
e sjell ky edicion i së ardhmes në Prizren është edhe kinemaja e 10-të si një befasi, ku audienca mund të futet në një eksperiencë të Realitetit Virtual dhe të marrë një udhëtim për në të ardhmen. Kjo kinema sjell eksperiencën
BAHÇE OPENING CEREMONY VETËM ME FTESA INVITATIONS ONLY
KINO N’LUM HUMAN RIGHTS DOX NOWHERE TO HIDE / 86’
Të gjitha këto aktivitete gjatë natës do të përmbyllen me DokuNights, ku edhe këtë vit ka muzikantë e artistë nga skena vendore dhe ndërkombëtare, të cilët do t’ju argëtojnë në Andrra Stage në Marash. VR CINEMAButa do të jetë ai që do të hapë natën e parë të DokuNights së bashku me artistin, Në përgjithësi në këtë edicionGJIRAFAVIDEO do të VR EXPERIENCE 00 00 Ledri Vula shfaqen mbi 250 filma, si në kategoritë CHASING CORAL: THE VR EXPERIENCE / 6’ dhe Gamblemania. NOTES ON BLINDNESS: INTO DARKNESS VR / 25’ garuese ashtu edhe në programet speciA HISTORY OF CUBAN DANCE VR / 6’ ale. Ky edicion sërish sjellë emra të njo- Duke qenë kështu, DokuFest ju fton që ti hur të kinemasë botërore në punëtoritë, bashkoheni rrugëtimit të radhës, me guxANDRRA STAGE imin për të ëndërruar, për ti ndjerë gjërat debatet dhe master klasat e përgatitura DOKUNIGHTS 00 për këtë vit. Ndërkaq edhe adhuruesit e dhe ndjenjat, për të kërkuar të vërtetën, FUTURE MEETS TOMORROW w/ teknologjisë do të kenë mundësinë të jenë por dhe për tu përballë me realitetin, ashBUTA LEDRI VULA pjesë e DokuTech, derisa fëmijët do të tu sikurse sugjeron fushata e edicionit të GAMBLEMANIA + BAND kenë mundësi të përfshihen në punëtoritë sivjetmë që tregon se të gjitha aventurat e DokuKids si dhe adhuruesit e fotograf- janë ende këtu. Ejani që bashkërisht ta isë në DokuPhoto. shijojmë Të Ardhmen. unike të realitetit virtual, dhe vizitorët do të kenë mundësi ti shijojnë 3 filma. Në këtë lokacion filmat do të shfaqen nga e premtja dhe çdo ditë tjetër të festivalit nga ora 12:00 deri në orën 22:00.
12 - 22
24
DREAM CINEMA
KINO PLATO
FUTURE IS SONIC: FILMS ON MUSIC VIEW FROM THE WORLD LIBERATION DAY / 98’
RISK / 90’
KINO N’KALA FUTURE MY LOVE FUTURE MY LOVE / 93’
20 00
FUTURE IS SONIC STOP MAKING SENSE / 88’
2200 VOYAGE OF TIME: LIFE’S JOURNEY / 90’ FUTURE MY LOVE
6
BALKAN DOX THE ROAD MOVIE / 67’
FAKE IT SO REAL STRANGER IN PARADISE / 72’
INTERNATIONAL SHORTS (P. 1) CITY MAYA / 24’ RAILMENT / 10’ SAMEDI CINEMA / 11’ AIRPORT / 11’ THE DISCO SHINES / 12’
VIEW FROM THE WORLD BRIMSTONE & GLORY / 67’
2200
7
4 GUSHT 2017 DOKUDAILY #1 33
EJANI T’I HEDHIM NJË SHIKIM TË ARDHMES
Dëshira për një të Ardhme më të mirë është vendimtare
kenë një zë më të fortë për të ardhmen e tyre. DD: Përmes çfarë aktivitetesh do të shtjellohet kjo temë gjatë festivalit? Nita: Përmes programit të festivalit që sivjet përmban filma, koncerte, diskutime, ekspozita & teknologji ku do të ndahen storie dhe ide, ku do të bashkëpunohet dhe argëtohet - ne do të provojmë të krijojmë një hapësirë dhe të prodhojmë një energji ku hulumtohet e ardhmja me gjithë mistikën dhe shpresën që ajo bart. Programi ynë është kuruar që të ofrojë hapësirën e duhur për këtë hulumtim duke ofruar një vështrim mes distopive dhe utopive, kufijve dhe çiltërsisë, frikës dhe dashurisë. Fushata dhe tema me qëllim janë të hapura për interpretim, ashtu siç është edhe vet e ardhmja. DD: Sa është e rëndësishme që qytetarët të fuqizojnë zërin për të ardhmen e tyre, sidomos në një vend si Kosova, që ende përballet me shumë sfida?
Miq të dashur, Mirëserdhët në edicionin e 16të të DokuFest! Ne kemi kuruar me kujdes një program të gjerë po aq sa e ardhmja, që feston talentin, inovacionin, zbulimin dhe rebelimin. Tema jonë këtë vit është e lidhur me të ardhmen, dhe ne ju ftojmë të na bashkoheni që t’i hedhim një shikim në mundësitë e saja të bukura, vështirësitë dhe mistikën. Audiencat e të gjitha moshave të DokuFest-it do të shijojnë filmat e kalibrit të lartë dhe të llojllojshëm, ngjarjet hibride në mes të muzikës, kinemasë dhe ritualeve, punëtoritë inovative të teknologjisë, ndejat, ekspozitat në ambiente të hapur dhe eksperiencat e realitetit virtual, të thurura bashkë në eksperiencë që quhet DokuFest. Prizreni do të kthehet në versionin më të ndritur të së ardhmes së vendit tonë –një vend ku krijohet një energji fascinuese e bashkëpunimit, ku dëgjohen mijëra zëra, dhe ku frymëzimi, dituria dhe argëtimi jetojnë bashkë në një tërësi. Një vend prej të cilit shteti ynë mikpritës hapet duke marrë brenda vetes botën, dhe duke nxjerrë jashtë talentin e vet të bukur. Pasioni, durimi dhe dashuria e ekipit tonë të përkushtuar të stafit, vullnetarëve, artistëve dhe mbështetësve është ajo që e bënë DokuFest-in kaq madhështor, dhe ne e falënderojmë secilin që është përfshirë për guximin dhe zemërgjerësinë e tyre. Dhe po ashtu ju falënderojmë juve që na ndihmoni të ndërtojmë bashkë të ardhmen vit pas viti. Nita Deda Drejtoreshë e festivalit
34 DOKUDAILY #1 4 GUSHT 2017
Vetoni: Është tejet e rëndësishme, sepse sa më i fuqishëm që është zëri, aq më shumë rriten gjasat për një të ardhme çfarë e dëshiron një shumicë e madhe e popullatës, si në Kosovë ashtu edhe në gjithë botën.
Foto: Tughan Anit
Festivali ndërkombëtar i filmit dokumentar dhe të shkurtër DokuFest gjatë viteve të fundit është duke përzgjedhur një temë qendrore të edicionit. Kësisoj mundohet që të nxis diskutimet mbi çështje të rëndësishme që janë preokupim i njerëzve në Kosovë dhe botë. Pas temës së migrimit, atij të korrupsionit, këtë vit DokuFest sjellë në vëmendje Të Ardhmen. Për atë se si lindi kjo ide dhe si do të shtjellohet gjatë këtij edicioni, flasin drejtuesit e festi-
valit, Nita Deda dhe Veton Nurkollari. DD: Si lindi ideja për temën e edicionit të XVI-të të DokuFest-it? Pse sivjet theksohet pikërisht tema e së Ardhmes? Nita: Tema e së ardhmes erdhi pas shumë diskutimeve të brendshme mes ekipit të festivalit. Ideja erdhi sepse në vitet e fundit ka pasur lëvizje të mëdha nga qytetarë që përpiqen të
Të shfaqësh shpresë dhe pozitivitet
DD: Po ashtu, si ndërlidhet kjo temë edhe me ngjarjet në botën e sotme, që janë të ndërlikuara dhe me plot kundërshti? Vetoni: E ardhmja jonë dhe i tërë planeti varen shumë nga ato se çfarë po ndodhë në botë sot, nga vendimet madhore sikur ajo për daljen e SHBA-së nga marrëveshja e Parisit mbi ndryshimet klimatike apo largimin e Britanisë së Madhe nga BE-ja, pastaj nga përpjekjet për ti dhënë fund luftërave dhe nga angazhimet për sa më shumë përdorim të energjisë së ripërtëritshme. Situata në botë është e ndërlikuar dhe njerëzimi duket se ndodhet në njërën nga kthesat historike, por dëshira për një të ardhme më të mirë është ajo që do të jetë vendimtare sipas mendimit tonë.
Aneta: Vështirësia kryesore sipas meje, ishte krijimi i materialeve kuptimplota për të gjithë. Ne donim që secili të ndjente diçka që është shumë personale dhe që mund të ketë lidhje. Ne donim të shfaqnim shpresë dhe pozitivistet por gjithashtu të mbanim karakterin “pank” të festivalit. Ne provuam plot ngjyra të tjera dhe kombinime para se të vendosnim për të kuqen dhe të gjelbrën. Në aspektin pamor shumë prej tyre dukeshin mrekullueshëm por në aspektin emocional ishte shumë me rëndësi që të shkojmë me të kuqen dhe të gjelbrën. DD: Cilin simbol e keni përdorur dhe pse?
Dizajnerja grafike dhe artistja Aneta Nurkollari ka është E Ardhmja. Si arritët ta zhvilloni vizualisht punuar në vizualizimin e temës për të Ardhmen këtë temë? që do të theksohet në këtë edicion të DokuFest- Aneta: E Ardhmja është një term shumë i gjerë. it. Kështu ajo ka zhvilluar fushatën e festivalit të Duke e zgjedhur atë për festival ne e kemi ngushkëtij viti. Dhe ajo e pranon se e Ardhmja është një tuar atë vetëm në kuptimin emocional. Kjo është term shumë i gjerë, dhe se ekipi i udhëhequr nga gjithashtu ajo që donim të paraqisnim në aspeajo është përpjekur ta ngushtojë atë në kuptimin ktin pamor. Prandaj ne shkruam një poemë të e tij emocional. “Ne donim të shfaqnim shpresë cilën e kemi përdorur në të gjithë posterët tanë dhe pozitivitet por gjithashtu donim të mbanim bashkë me sloganet tona dhe elementin e fletores. karakterin “pank” të festivalit”, tha ajo në një in- Zgjodhëm të kuqen si ngjyrën tonë kryesore për tervistë për DokuDaily. Në këtë bisedë të shkurtër shkak të qasjes së saj alarmuese megjithatë të Aneta na jep një vështrim rreth sfidës në punën ngrohtë dhe e bashkuam me të gjelbrën akoma artistike, elementet që ka përdorur për fushatën, më të ngrohtë si kontrast. si dhe një opinion nëse ne duhet të jemi optimist për të ardhmen. Cilat kanë EDICIONI /DD: EDITION XVIqenë vështirësitë në punën artistike për vizualizimin 04-12 GUSHT / AUGUST 2017 e të Ardhmes? DD: Tema e edicionit të sivjetmë të DokuFestit PRIZREN / KOSOVO
Aneta: Secili poster mund të ndahet në elementet kryesore: Slogani / fletorja dhe poema. Ne zgjodhëm ‘Future is not Dead’ si anagramn i ‘Punk is not Dead’ dhe ‘Future is my Love’ si mesazh pozitiv dhe shpresëdhënës që duam të japim përmes fushatës tonë. Fletorja na tregon një kalendar me gjithë të ardhmet “e vjetra” të shënuara me X duke i lënë hapësirë një të ardhme më të madhe, më të mirë dhe më të ndritshme. Poema jonë i bart të gjitha ndjenjat që duam t’i ndajmë me edicionin e këtij viti. DD: A duhet të jemi optimist për të Ardhmen? Ju lutem na i numëroni arsyet për këtë? Aneta: Qartë, unë besoj që njeriut i duhet një pjesë e mirë e optimizmit në gjithçka. Ajo pasqyrohet në poemën dhe në slogane. Unë besoj se mundësia për të qenë optimist mbetet në mendjet dhe zemrat e secilit. Me këtë temë dhe fushatë, ne po përpiqemi të paraqesim që është e mundshme të kemi shpresë dhe të jemi pozitivë edhe në ditët më të errëta. “Në mënyrë sekrete, të qetë dhe pa na parë, bota është bërë më e mirë në të gjitha mënyrat e jashtëzakonshme, dhe të gjitha aventurat janë ende këtu.:)
Film Koncerti më i mirë i të gjitha kohëve
FILMA T E REKOMAND UAR MANIFESTO
Julian Rosefeldt Gjermani - 2016 Filmi i bënë homazh traditës prekëse dhe bukurisë letrare të manifestovetë artistit, në fund duke vënë në pyetje rolin e artistit në shoqërinë sot.
DOKUKINO 20:00
LIBERATION DAY
Disa e cilësuan “Stop Making Sense” të Jonathan Demme si “e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja e filmit-koncert”, të tjerët sikur “filmi-koncert që të gjithë film-koncertet tjera mundohen të jenë” dhe shumë e quajtën dhe vazhdojnë ta quajnë atë si “Film- Koncerti më i mirë i të gjitha kohëve”. DokuFest do të shfaq filmin për të nderuar regjisorin Jonathan Demme, i cili ndërroi jetë më herët gjatë këtij viti. Kritiku i filmit Michael Sragow dekada më parë foli me Jonathan Demme rreth këtij filmi. DokuDaily ka kënaqësinë që këtë intervistë ta paraqes para lexuesve të vet. Sragow: Si ndodhi ky film? Demme: Ata janë grupi im i preferuar, që kur i kam parë në Nju Jork në verën e vitit 1978 në një koncert në Central Park. Në verën e vitit ’83 ata po bënin turneun e tyre Speaking in Tongues, dhe unë u shtanga nga një koncert që kishin në Teatrin Grek. Gary Goetzman, me të cilin unë punoj shumë, e ka një shok i cili është shok me David Byrne. Disa ditë pas koncertit u takuam një pasdite me Davidin. AI tha se grupi ishte intriguar nga ideja e filmimit të koncertit por asgjë nuk ishte kompletuar në të vërtetë. Unë i thash se do të doja të bëja një film për një shfaqje, dhe i tregova se çfarë qasje do kisha ndaj tij. Tjetrën gjë që di është se Davidi u lajmërua përsëri. Ata ia dolën të huazojnë paratë për ta bërë filmin – unë kisha rregulluar më pak se një milion, ndoshta rreth shtatë apo tetë qind mijë. Ata e përmbyllën turneun e tyre, pastaj bënë një turne të vogël në pjesën e fundit të nëntorit, pika kulmore e të cilit ishte menduar të ishte në Teatrin Pantages në Hollywood, ku do të filmonim për tri net në dhjetor. Ashtu edhe ndodhi. Sragow: Çka u pëlqeu atyre në qasjen tënde?
Demme: E para dhe kryesorja, unë doja të vija në ekran atë që ata kishin parë në mendjet e tyre teksa krijonin ndriçimin dhe skenën dhe hyrjen e anëtarëve të grupit. Ishte një shfaqje e jashtëzakonshme kinematografike, kështu që unë e argumentova që realizimi i një filmi ishte mënyra për ta parë shfaqjen si përparësinë e tij maksimale. Ne mund ta realizonim vërtetë ndriçimin në një mënyrë që është e vështirë kur të lëvizësh në një vend për një natë e pastaj të piketohesh e të largohesh përsëri; këtu, mendova se mund ta kishim vlerësimin e tyre në mënyrë vërtetë të përkryer. Dhe u thash se ndjeja se mënyra për ta bërë atë nuk ishte me shumë prerje të shpejta, por me pjesë të gjata. Dhe nuk doja të shkoja rrugës së prerjeve konstante për te audienca, por më parë do doja të provoja të krijoj një “ulësja- më- e –mirë- në- shtëpi” bredhëse – sikur të ishit duke shikuar nga audienca por mund të kishit secilën epërsi që donit, në bazë të të cilit ishte gjëja që e rëndësishme që po ndodhte. U thash se mund të grumbulloja një ekip të mrekullueshëm filmbërësish, dhe ajo thërriste për mjeshtërinë artistike dhe ustallëkun e tyre: Ata janë një grup muzikantësh shumë, shumë seriozë. Sragow: Si u ndryshua shfaqja në një film? Demme: Unë sugjerova që disa këngë të hiqeshin, dhe një këngë të zëvendësohej me diçka më energjike për të ndihmuar ndërtimin e filmit – kënga të cilën e propozuan ishte “Found a Job”, një nga të preferuarat e mia. Unë bëra edhe një gjashtë sugjerime të vënies në skenë, të cilat u morën. Por kënaqësia e saj ishte se ishin gjurmë të vogla brushe, sepse ekzistonte një bollëk ia asaj që po bënte secili. Nuk kishe pse thoshe asgjë, vetëm duhet të kishe kamerën në vendin e duhur dhe të kapje atë që ishte aty. Nuk ishte e nxituar në asnjë
mënyrë. Sepse ne ishim aq të përgatitur, dhe për shkak që ne mund të flisnim me kameramanët, unë mund të kisha një ide në degëzimin e momentit dhe flisja me kameramanin dhe ai e kapte atë, pavarësisht çka po ndodhte. Me Jordien si regjisor të filmit ne kishim operatorët më të mirë të kamerave në qytet. (Unë kisha punuar me të në Citizens Band). Ai u ndez vërtetë nga shefi i ndriçimit në një mënyrë shumë, shumë madhështore. Ishte një sfidë e madhe: Jordie duhet të zmadhonte efektet në skenë me ndriçimin e filmit, plus kishte gjëra që David donte t’i bënte në shfaqje por nuk mundte pa i bërë në film.
Ugis Olte, Morten Traavik Norvegji, Letoni - 2016 Grupi nga ish-Jugosllavia, tani kult bendi slloven Laibach bëhet rrok grupi i parë që do të performojë në shtetin e izoluar të Koresë së Veriut.
DREAM CINEMA 20:00
THE DISCO SHINES
Sragow: A mund ta bësh një përmbledhje të përvojës? Demme: Unë kam qenë gjithmonë një rokenroller fanatik, dhe gjithmonë kam qenë i interesuar ne aspektin muzikor të filmave që kam bërë. Gjithmonë kam dashur të bëj një film që ishte muzikë e pastër, dhe të bëj një film me Talking Heads ishte një realizim ëndrre, është e paarritshme. Një nga gjërat që mu duk më emocionuese ishin gjithë këto marrëdhënie në mes të muzikantëve; dhe kjo është diçka për të cilën jam i interesuar në secilin film që bëj, në marrëdhëniet e personazheve. Më pëlqen të shoh një komunitet njerëzish, dhe në këtë film ndodhi që ata të jenë duke bërë muzikë bashkë. Mendoj që ajo që është e mrekullueshme është që këngët e tyre kanë tendencë të japin një ndjenjë se sa e ashpër, dhe sfiduese dhe e dhunshme dhe e komplikuar është jeta sot, në botën moderne – por atëherë, në fund, ata “të çojnë në lum”, të cilën e kuptoj si të thuash se ja ka vlejtë gjithçka. (sfweekly.com)
Chema García Ibarra Turqi, Spanjë - 2016 Nata po mbaron dhe hija e maleve bie mbi qytet...
KINO PLATO 22:00
FUTURE MY LOVE
Stop Making Sense shfaqet të premten më 4 gusht, pas ceremonisë së hapjes në Kino Bahçe. Knutte Wester Kosovë, Suedi - 2012 Gjurmimi i rrugës së një djali të ri, që nga vitet e rinisë së tij në Kosovën e pasluftes, dhe prapa në fëmijërinë e tij në një kamp refugjatësh në Suedi.
KINO N’KALA 20:00
Gjeje programin e plotë në www.dokufest.com
4 GUSHT 2017 DOKUDAILY #1 35
RECENSIONE VIEW FROM THE WORLD
BRIMSTONE & GLORY Regjisori: Viktor Jakovleski SHBA – 2017
E Premte 22:00 Kino ne Kala 67’ Çdo vit, banorët e qytetit meksikan të Tultepec – të njohur më mirë si “kryeqyteti i fishekzjarrëve në botë” dhe shtrati i prodhimit të pajisjeve eksplozive në shkallë të vogël – mbanë një palë ngjarje në nder të San Juan de Dios, krye shenjti i prodhuesve të fishekzjarrëve. Një natë, një grumbull teknikësh të shkathtë, të trajnuar dhe gati të sëmurë si dhe artizanë do të krijojnë kulla të stërmëdha të fishekzjarrëve që e arrijnë qiellin. Në anën tjetër, banorët vendorë do të krijojnë dema rezistent ndaj flakëve të paketuar deri në gushë me fishekzjarrë, i ndezin në mes të pjesëmarrësve nganjëherë të pa emocionuar, dhe e kanë versionin e tyre për demat e famshëm. Duke përdorur teknologji moderne dhe filmimin që e sfidojnë vdekjen
plotësisht me efekte të jashtëzakonshme, filmi Brimstone & Glory i Viktor Hakovleski është ndryshe nga gjithçka kam parë ndonjëherë, dhe është një nga pak dokumentarët që në të vërtetë mund të veshin në mënyrë të përkryer emrin e “është pikërisht ashtu si është atje”. I incizuar në mënyrë të patëmetë – duke përfshirë disa operatorë kamerash të shquar në krijuesin e dokumentarëve Bill Ross (Tchoupitoulas, Contemporary Color) dhe filmbërësin Benh Zeitlin të Beasts of the Southern Wild, i cili gjithashtu është producent këtu – dhe një miksim gjallërues zëri për tu lavdëruar që e bënë këtë film që duhet të shihet patjetër në ekran të madh – Brimstone & Glory është hiq më pak se gojë e hapur në horizont dhe emocione. Ai sigurisht nuk është për këdo që ka frikë nga lartësitë dhe zjarri.
Ai po ashtu është një vështrim fascinues në një komunitet ku përveç “peligro” (në spanjisht rreziku) shfaqet në anën e pothuajse secilës shtëpi dhe kasolle, secilit duket se i pëlqen çka bëjnë për jetesë. Ata të gjithë kanë përjetuar humbjen dhe kanë vuajtur lëndime si rezultat i punëve të tyre, por ekziston një ndjenjë që shumica e njerëzve që jetojnë në Tultepec nuk do të ndryshonin asgjë. Ajo ndjenjë e vullnetit të mirë kthehet në film në një festë që ju do ta ndiqnit me shumë kënaqësi (më mirë nga një distancë). (Andrew Parker, thetfs.ca)
HUMAN RIGHTS DOX
NORDIC SPECIAL
NOWHERE TO HIDE Regjisori: Zaradasht Ahmed Norvegji, Suedi - 2016
E Premte 20:00 Kino Ne Lum 86’ Ndoshta aspekti më shqetësues i të shikuarit “Nowhere to Hide,” portretin e neveritshëm të një infermieri në Irak të regjisorit Zaradasht Ahmedit, është të pranosh se jemi shumë afër pikës ku vetë ndjeshmëria është bërë dëm kolateral. Largimi mund të jetë mekanizmi ynë i mbijetesës, por për Nori Sharif, një baba i ri i katër fëmijëve dhe një punëtor mjekësor i përkushtuar në një spital emergjence jo larg Bagdadit, është një luks që nuk mund ta përballojë. Dhe kur i jepet një kamerë e vogël dore nga drejtori ki tij dhe i kërkohet të filmojë
jetën e vet, ditari mbrojtës dhe vuajtës që rezultoi ka një urgjencë të gjallë që është edhe me vend edhe impenjuese.
“A jeni lënduar më parë?” e pyet ai një pacient, i cili përgjigjet, jo. “Atëherë nuk jeni nga Iraku,” thotë ai duke buzëqeshur. Momente të këtilla janë të
pakta, megjithëse siç e dokumenton ai batica në rritje e rrezikut shpërngulja që pason tërheqjen e forcave të koalicionit më 2011 dhe në fund arritja e Shtetit Islamik. Gjatë gjithë filmit, regjisori (i cili ka lindur dhe është rritur në Irak dhe ka vëzhguar familje në rajon me vite të tëra) mban një qasje të vendosshmërisht të paprekur. Kjo e lejon ngatërresën e z. Sharif mbi atë që ai e quan “një luftë të pa diagnostikuar” për tu bërë historia, e cila flet në mënyrë specifike për natyrën e thellë destabilizuese të një konflikti të gjatë. Ai po ashtu na lejon t’i nderojmë ata shpirtrat e të cilëve paraqiten të pa shkatërruar. (Jeannette Catsoulis, nytimes.com)
por duke tërhequr vërejtjen kundër rrezikut të madh të vënë para lirive qytetare nga vëzhgimi elektronik i pakontrolluar në emër të sigurisë. Në atë që mund të konsiderohet gati si instilacioni i katërtë i trilogjisë së Poitras që shkon pas gjurmëve të botës së vëzhgimit qeveritar të pas ngjarjeve të 11 shtatorit dhe ligjet e vrullshme anti-terroriste, Risk viziton sërish në mënyrë dashamirëse dekadën e fundit të spiunuar nga Assange dhe organizatën të cilën e ai e bashkë-themeloi më 2006, duke u përqendruar në vlerën personale që ai ka paguar për rreziqet që ai ndjeu se duhet të udhëhiqen.
Inteligjenca e qetë e Assange dhe aktivizmi i palëkundur politik, bashkë me sinqeritetin e guximshëm të anëtarëve të tjerë të ekipit të tij i cili përfshinë Sarah Harrison dhe Jacob Appelbaum, do të frymëzojë dhe t’i japë zemër atyre shikuesve që përqafuan portretin e fitueses së Oskarit Poitras për Edward Snowden, Citizenfour. Filmi kulmon në thirrjen për lirimin e tij nga ambasada londineze e Ekuadorit, ku ai ka jetuar si i burgosur politik virtual për pesë vitet e fundit, dhe në atë kuptim filmi në vete është një vepër e fuqishme e aktivizmit. (Deborah Young, hollywoodreporter.com)
Pamja është e ashpër, emocionet rrinë gjithmonë pezull në sipërfaqe. Megjithatë, e shënuar në mënyrë pluskuese nga personaliteti gazmor i z. Sharif, këto ndonjëherë mund të ngjiten në mënyrë sfiduese.
VIEW FROM THE WORLD
RISK
Regjisori: Laura Poitras SHBA, Gjermani - 2016
E Premte 20:00 Kino Plato 90’ Publikuesi i WikiLeaks Julian Assange është personazhi i kthimit të regjisores fituese të Oskarit Laura Potras në temën e vëzhgimit global. Në një moment të dukshëm gjatë filmimit të filmit të Laura Poitras të titulluar me vend Risk, kryeredaktori i WikiLeaks Julian Assange thekson se ai nuk beson në martirë, ai beson në njerëz që rrezikojnë për gjërat për të cilat brengosen. “Rreziku i mosreagimit është tepër i lartë.” Ajo është detyra e shtëpisë që do t’i inspirojë audiencat që mendojnë njësoj teksa dalin nga teatri i këtij dokumentari të një aktivisti delikat që tregon jo vetëm historinë e një personi,
36 DOKUDAILY #1 4 GUSHT 2017
DOKUNIGHTS ANDRRA STAGE 04.08 – E PREMTE / FRIDAY 24:00
FUTURE MEETS TOMORROW w/
BUTA LEDRI VULA GAMBLEMANIA + BAND Fillojmë me talentin më të ri të zhanrit trap në Kosovë BUTA, E ARDHMJA e të cilit shumë premtuese, artistin e labelit te tij dhe veteranin e hip-hopit LEDRI VULA dhe të dashurin GAMBLEMANIA me bend. Kjo po tingllon si një fillim premtues sipas neve. We kick off with Kosovo’s young rising trap artist BUTA whose FUTURE looks so promising, fellow label artist and hip-hop veteran LEDRI VULA and beloved GAMBLEMANIA with band. That sounds like a pretty good start if you ask us.
GENERAL SPONSOR
FUJIFILM DHURON ÇDO DITË NGA NJË APARAT FOTOGRAFIK
Për ta shënuar prezencën 10 vjeçare të FujiFilm në Kosovë, Xharra Group dhe DokuFest fillojnë me lojën shpërblyese për foton e ditës në DokuFest. Krejt çka duhet të bëni është të postoni një foto me atmosferë festivali në Prizren në Instagram me hashtagun #FujiFilm #DokuFest 2017 dhe fotografia më e mirë do të fitoj nga një aparat fotografik për çdo ditë!
4 GUSHT 2017 DOKUDAILY #1 37
JOIN US IN TAKING A LOOK TO FUTURE
The desire for a better future is crucial
in recent years there have been big moves by the citizens trying to have a stronger voice in their future. DD: Through which activities will this topic be covered during the festival? Nita: Through this year’s festival program which includes films, concerts, discussions, exhibitions & technology where stories and ideas will be shared, where there will be collaboration and entertainment - we will try to create space and produce energy exploring the future together with the mysticism and the hope it carries. Our program has been curated to provide the right space for this experience by offering a look between dystopia and utopia, boundaries and openness, fear and love. The campaign and the theme are deliberately left to interpretation, just as the future is. DD: How important is it for citizens to consolidate their voice about their future, especially in a country such as Kosovo, which still faces many challenges? Vetoni: It is extremely important, because the more powerful the voice is, the more likely it is to increase the probability of a future that a large majority of the population wants, both in Kosovo and around the world.
Dear friends,
DD: Also, how is this theme related to the events in today’s world which are complex and controversial?
Welcome to the 16th edition of DokuFest! We have carefully curated a program as vast as the future, celebrating talent, innovation, discovery and rebellion. Our theme this year is future bound, and we invite all of you to join us in taking a look into its beautiful possibilities, struggles, and elusiveness. DokuFest audiences of all ages will enjoy high caliber and diverse films, hybrid events between music, cinema & rituals, cutting edge tech events and workshops, raves, outdoor visual exhibitions and VR experiences, weaved together for the unparalleled experience that is DokuFest.
Foto: Tughan Anit The international documentary and short film festival DokuFest in recent years has selected a central theme for the edition. DokuFest with its elevated platform is trying to encourage discussions on important issues that concern the people in Kosovo and in the world. Following the theme on migration, and the one on corruption, this year, DokuFest brings the Future to attention. Festival leaders Nita Deda and Veton Nurkollari talk
about how this idea was born and how it will be presented during this edition. DD: How did you come up with idea for this year’s theme of DokuFest? Why the Future is being highlighted in this edition? Nita: The theme on the future came after many internal discussions amongst the team of the festival. The idea came about because
Showing hope and positivity
Nita Deda Festival Director
38 DOKUDAILY #1 4 GUSHT 2017
of its alarming yet warm approach and paired it with the yet warmer green as a contrast. What were the main challenges of artistic work to visualize the Future? The main difficulty, in my opinion, was making the materials meaningful to everyone. We wanted everybody to feel something very personal and relatable. We wanted to show hope and positivity but also still keep the ‘punk’ character of the festival. We tried a lot of different colors and combinations before we settled for red/green. Visually a lot of them looked great, but emotionally it was very important that we go with red and green.
Prizren will turn into our countries’ brightest version of future - a place where a fascinating energy of collaboration is created, where thousands of voices are heard, and where inspiration, knowledge and entertainment live together as one. A place from which our welcoming country opens up inhaling the world in, and exhaling its beautiful talent out. The passion, patience and love of our dedicated team of staff, volunteers, artists and supporters is what makes DokuFest so great, and we thank everyone involved for their bravery and openheartedness. And we also thank you for helping us build the future together year after year.
Vetoni: Our future and the whole planet largely depend on what is happening in the world today. From major decisions such as the US exit from the Paris agreement on climate change or Great Britain’s exit from the EU. From efforts to end wars and commitments to use as much renewable energy as possible todays choices impact the future. The situation in the world is complicated and mankind seems to be in one of its historic turns, but in our opinion it is the desire for a better future that will be crucial.
Which symbols were used and why? Each of the posters can be stripped down to two main elements: The slogan/notebook and the poem. We chose ‘Future is not dead’ as an anagram to ‘Punk is not dead’ and ‘Future is my Love’ as the positive and hopeful message that we want to deliver through our campaign. The notebook shows a calendar with all the ‘old’ futures marked with an X leaving room to a bigger, better, brighter future. While the poem transfers all of the feelings we want to share with this editions theme. Graphic designer and artist, Aneta Nurkollari worked on visualizing the theme of Future that will be highlighted in this edition of DokuFest. By doing so she has built up this year’s festival campaign, and she accepts that Future is a very broad theme, and that the team led by her tried to narrow it to its emotional meaning. “We wanted to show hope and positivity but also still keep the ‘punk’ character of the festival”, she said in an interview for DokuDaily. In this short talk Aneta gives an insight about challenges in artistic work, elements she used for the campaign, as well as her
opinion on whether we should be optimistic for the future. The theme of Future will be highlighted in this edition of DokuFest. How did you visualize it? Aneta: Future is a very wide term. In choosing it for the festival theme we narrowed it down to its fundamental emotional meaning. This is also what we wanted to show visually. Thus we wrote a poem; which we used on all of our posters together with both of our slogans and our notebook element. We chose red as our main color because
Should we be optimistic about the Future? Can you name some reasons for this? Obviously, I believe that one needs a good portion of optimism in everything. It is mirrored in the poem and in the slogans. I believe the possibility to be optimistic remains in everyone’s mind and hearts. With this theme and campaign, we are trying to show that it is possible to have hope and be positive even in the darkest of days. “Secretly, silently, without us watching, the world has been getting better in all sorts of extraordinary ways, and All the adventures are still here :)”
The Greatest Concert Film of All Time
recommended films MANIFESTO
Julian Rosefeldt Germany - 2016 The film pays homage to the moving tradition and literary beauty of artist manifestos, ultimately questioning the role of the artist in society today.
DOKUKINO 20:00
LIBERATION DAY
Someone called Jonathan Demme’s “Stop Making Sense” the past, present, and the future of concert films. Others call it the concert film all others try To be and many called and continue to call it The greatest concert film of all time. DokuFest will be screening the film to also pay tribute to Jonathan Demme, who passed away earlier this year. Film critic Michael Sragow decades ago talked with Jonathan Demme about this film. DokuDaily is pleased to bring this interview to its own readers: Sragow: How did this movie come about? Demme: They are my favorite band, ever since I saw them in New York in the summer of 1978 at a daytime concert in Central Park. In the summer of ‘83 they were doing their Speaking in Tongues tour, and I was knocked out by a concert they had at the Greek Theater. Gary Goetzman, who I work with a lot, has a friend who is friends with David Byrne. A couple of days after the concert we got together one afternoon with David. He said the band had been intrigued with the idea of filming the concert but nothing had really come together on it. I told him I’d love to do a film of the show, and I told him what kind of approach I’d take to it. The next thing I knew David got back in touch. They had arranged to borrow the money to make the movie -- I had figured less than a million, maybe around seven or eight hundred thousand. They concluded their tour, then did a mini-tour late in November, the climax of which was meant to be the Pantages Theater in Hollywood, where we would shoot for three nights in December. And that’s what happened.
Sragow: What in your approach sparked them? Demme: First and foremost, I wanted to put on screen what they had seen in their minds as they created the lighting and the staging and the introduction of the band members. It was an incredibly cinematic show, so I argued that making a movie was a way to see the show at its maximum advantage. We could really make the lighting happen in a way that’s difficult when you move into a venue for one night and then pack up and move out again; here, I thought we could get their look down really perfect. And I told them that I felt the way to do it would be not with a lot of quick cuts, but rather with long takes. And I didn’t want to go the route of constant cutaways to the audience, but rather I wanted to try to create a roving “best-seat-in-the-house” -- as if you were watching from the audience but could have any vantage point you wanted, on the basis of what the most exciting thing happening at that moment was. I told them I could put a terrific team of filmmakers together, and that appealed to their craftsmanship and artistry: They are a very, very serious bunch of musicians. Sragow: How did the show change for the movie? Demme: I suggested some songs be dropped, and one song be replaced by something more energetic to help the movie build -- the song they came up with was “Found a Job,” one of my very favorites. I made a half-dozen staging suggestions, which were taken. But the pleasure of it was that they were tiny brushstrokes, because there was such a plenitude of riches in what everyone was doing. You didn’t have to
say anything, you just had to have the camera in the right place and capture what was there. It wasn’t slapdash in any way. Because we were so prepared, and because we could talk to the cameramen, I could have an idea at the spur of the moment and talk to a cameraman and he’d capture it, no matter what was happening. With Jordie as director of cinematography we got the finest camera operators in town. (I had worked with him on Citizens Band.) He got really turned on by the Heads’ lighting in a big, big way. It was a huge challenge: Jordie had to enhance the effects onstage with movie lighting, plus there were things David wanted to do on the show that he couldn’t before the film. Sragow: Can you sum up the experience? Demme: I have always been a fanatical rock ‘n’ roller, and I’ve always been interested in the musical aspect of the films I’ve made. I’ve always wanted to do a film that was pure music, and to do a film with Talking Heads was a dream come true, you can’t top it. One of the things I found so exciting was all these relationships between musicians; and that’s something I’m interested in every film I do, in the relationships of the characters. I love viewing a community of people, and in this movie they happened to be playing music together. I think what’s great is that their songs tend to give a feeling of how rough, and challenging, and violent, and complicated life is today, in the modern world -- but then, in the end, they “take you to the river,” which I take as saying it’s all worth it. (sfweekly.com)
Ugis Olte, Morten Traavik Norway, Latvia - 2016 The ex-Yugoslavian now Slovenian cult band Laibach becomes the rst rock group ever to perform in the fortress state of North Korea.
DREAM CINEMA 20:00
THE DISCO SHINES
Chema García Ibarra Turkey, Spain - 2016 The evening is ending and the shadow of the mountain falls over the town...
KINO PLATO 22:00
FUTURE MY LOVE
Stop Making Sense screens Friday, August 4, after the opening ceremony at Kino Bahçe.
Knutte Wester Kosovovo, Sweden - 2012
Media Sponsor
A unique love story challenging our collective and personal utopias in search of freedom.
KINO N’KALA 20:00
Full program at www.dokufest.com
4 GUSHT 2017 DOKUDAILY #1 39
OFFICIAL HOST
GENERAL SPONSOR
MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT
Media Sponsor
MINISTRIA E TREGTISË MINISTRIA E DHE INDUSTRISË INTEGRIMIT EVROPIAN
ZYRA E PRESIDENTIT TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS
Nutzfahrzeuge
printing house
40 DOKUDAILY #1 4 GUSHT 2017