GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI 7, E MARTE #4, 20 GUSHT 2013
OFFICIAL NEWSPAPER OF DOKUFEST YEAR 7, TUESDAY #4, 20 august 2013
ENGLISH SECTION -> PAGE 12
BREAKING BORDERS
www.dokufest.com
SHTËPIA E KULTURËS
EUROPA
00
FUTURE IS HERE: BALKAN DOX SUPER MARIO / 15’ HOW’S EVERYONE AT HOME? / 26’ ON BARKING AND RUNNING / 9’ THE TEST OF MATURITY / 31’
EFA SHORT MATTERS! TWO SHIPS / 30’ BEAST / 20’ VILLA ANTROPOFF / 13’ SILENT / 14’
00
INTERNATIONAL SHORTS ALL OF THAT /25’ WHALE WALLEY / 15’ ABOUT NDUGU / 15’ BLACK MULBERRY / 20’ MORNING TRAIN / 5’ THE RUNAWAY / 22’
VIEW FROM THE WORLD THE MACHINE WHICH MAKES EVERYTHING DISAPPEAR / 97’
00
Focus Nordic WHEN ONE STOPS / 7’ SEVEN MINUTES IN WARSAW GHETTO / 7’ CREATURE / 13’ GATES OF LIFE / 6’ SEARCHING FOR BILL / 76’
MASTERS: JAY ROSENBLATT RETROSPECTIVE AFRAID SO / 3’ PHANTOM LIMB / 28’ I JUST WANTED TO BE SOMEBODY / 10’ I LIKE IT A LOT / 4’ FOUR QUESTIONS FOR RABBI / 12’ PRAYER / 3’ I’M CHARLIE CHAPLIN / 8’
00
INTERNATIONAL DOX THE CREATION AS WE SAW IT / 14’ CHAR…THE NO-MAN’S ISLAND / 88’
SHADOW PLAY: FILMS ON FILM ROOM 237 / 102’
12
14
16
18
KINO BAHÇE
KINO Në lum
EVROPA PLLATO
KINO KALAJA
00
international dox IRISH FOLK FURNITURE / 9’ PUSSY RIOT: A PUNK PRAYER / 86’
FUTURE IS HERE: BALKAN DOX WORKSHOPS BUDDIES / 8’ IN DESERT AND WILDERNESS / 4’ MUSEUM / 5’ TROUGH THE TIME OF MEMORY / 3’ KAPLLAN / 6’ LAETITIA / 9’ DAUGHTER / 8’ THIS FILM LUSTS FOR INTERPRETATIONS / 7’ SELJIM / 7’ THE HIGH FAME / 11’
FOCUS NORDIC PUNK SYNDROME / 85’
GREEN DOX RAW HERRING / 90’
00
HUMAN RIGHTS DOX AFTER TILLER / 87’
INTERNATIONAL DOX BY HER SIDE / 25’ BALKAN DOX MY CHILD / 82’
BALKAN DOX ONE STEP AHEAD / 126’
GREEN DOX LEVIATHAN / 87’
20
22
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Patrik Glodzhani
1
Kufijtë që i duam
Kur u ridefinuan kalldrëmet në Prizren ata e prezantuan si tërësisht çështje infrastrukturore. Ky ishte kufiri i tejskajshëm i kuptimit të tyre. Për ta kalldrëmet ishin disa copëza betoni. Ato lehtë do të ndërroheshin me asfaltin e freskët të prodhuar nga shkatërrimi i ndonjë mali. Kalldrëmet për ta nuk prezantonin asgjë më shumë. Pa çka që mbi atë kalldrëmin e hequr dhe mbi këtë të mbetur është e shkruar ajo që ne jemi dhe nuk jemi. Ajo që prezantojmë dhe qe duam ta prezantojmë. Para ca vitesh kalldrëmi u hoq nga një pjesë e qytetit. Ne nuk reaguam. Arsyetime të ndryshme mund të prodhojmë por e vërteta e hidhur ishte se u pajtuam sepse u kënaqem me kalldrëmet që na i lanë. Pa çka që kufiri i tyre na u zvogëlua. Ne të vegjlit u pajtuam me atë pak që na mbeti. U strukëm në vegjëlinë tonë duke pranuar praktikisht kufirin e ri të civilizimit që na e vendosën. Kur flasim për kufijtë, ata gjithmonë i konceptojmë si politik. Kufiri ynë i gatishmërisë është kryesisht i ngushtë kur merremi me anën kulturore të vetes. Të gjithë i kemi thyer ndonjëherë kufijtë. Unë për vete shpesh i kam thyer duke e tepruar me ushqime. Pavarësisht nëse kanë qenë sallamë apo qebapë. Një mik i imi dikur gazetar tash pjesë e shoqërisë civile i thyen ata çdo ditë. Me një fjalë e tepron në çdo send. Mënyra e tij e thyerjes së koncepteve është tepri për dikë prej nesh. Politika që pati ridefinuar kalldrëmet na e ka definuar edhe hapësirën kulturore të qytetit me anë të disa bordeve. Ata mendojnë se i kanë thyer kufijtë e përgjegjësisë ndaj trashëgimisë kulturore. E keqja është se në fakt ata po e cungojnë kulturën e qytetit duke e konservuar atë. Aq më shumë duke e futur në konservë kontaminuese.
CyanMagentaYellowBlack
Festivali ka tejkaluar definicionit e këtij emërtimi. Krahas ndikimit kulturor ai çdo ditë na e ridefinon ndikimin shoqërorë që ka. Na e ka ndërruar edhe vetë konceptin që kemi për kinemanë. Entuziazmohemi e flasim për magjinë e lashtësisë së Kino Kalasë, për ndjenjën ndryshe të Kino Lumit, por harrojmë shpesh intimitetin që vetëm kinemaja joaltenative ta krijon. Kinemaja ku edhe baballarët tanë shinin film me shpresën së po shoqërohen nga simpatitë. Filmat, ndejat, qebapët apo qaji, mbi kalldrëmin e mbetur është thyerje e kufirit të çdoditshëm. DokuFesti ka kohë që na ka ndryshuar duke na i shtyrë kufijtë. Thyerja e kufirit nënkupton rivendosje të tyre. Festivali po i thyen aktualët me shpresën se ata që vendosen do të jenë më pak të dëmshëm. Arben Ahmeti
2
E kaluara, bllokada e keqe mes shteteve
Foto: Haris Alija
Nëse presim që Serbia ta njohë pavarësinë e Kosovës, kjo është e tepërt. Nëse po ashtu presim që Mitrovica të stabilizohet edhe kjo është pritje shumë megalomane. Kështu së paku mendon Natasa Kandic, aktiviste për të drejtat e njeriut. Në debatin “Ballafaqimi me të kaluarën”, i cili u mbajt në kuadër të paneleve që mbahen në DokuFestin e sivjetmë, Kandic ka shtuar se me gjithë shkeljen e të drejtave elementare të njeriut në Kosovë, shpesh ka ndodhur që madje nuk ka pasur as marrëdhënie midis serbëve e shqiptarëve.
“Duhet marrë parasysh shpenzimet Foto:qëBlerta kambopër ta vënë në binarë të mirë këtë proces mund të kushtojnë me territor apo me jetë njerëzish, dhe kjo e dyta është kosto shumë e vështirë. Ne e pranojmë tanimë realitetin e Kosovës, dhe këtë e dinë të gjithë pa dyshim”, thekson Puhovski. Ai ka përmendur e krahasuar rastet e Kroacisë e Kosovës, si dy të tilla që herë pajtohen e herë jo në raport me shtetin serb. Sipas tij, procesi i ballafaqimit mes Kosovës e Serbisë ka shumë mangësi, mes tyre edhe informata të munguara e fakte të pabazuara.
“Marrëdhëniet midis serbëve e kroatëve dhe ato midis serbëve e malazezëve janë të ndryshme prej atyre serbo-shqiptare. Aktualisht mendoj se situatat mes dy shteteve është në të njëjtin nivel,ndërsa ndjenja e njerëzve ndryshon dhe shpesh madje as nuk merret parasysh” thotë Kandic. Ajo mendon se është ide e mirë dhe avancim se sot Kosova e Serbia janë dy shtete të ndryshme, kanë dy emra, ushtri, kufij e identitete të ndryshme.
“Kosova, shembull, justifikohet me krijimin e një shteti të ri dhe kjo kuptohet. Serbia, në anën tjetër, edhe pas 150 vitesh nuk e di saktë ku janë kufijtë, cilët janë qytetarët e saj dhe sa është përqindja e kosovarëve dhe malazezve që jetojnë aty”, shpreh bindjen Puhovski.
Publicisti i njohur kosovar Veton Surroi ka përmendur anën kulturore të procesit të ballafaqimit me të kaluarën. Sipas tij, kultura e të dyja shteteve është fokusuar drejt shkatërrimit, e jo konstruktimit. “Ky proces është zhvilluar në tri faza. E para nënkupton se ne jemi kulturë nën shkatërrim, duke shkatërruar realitetin e krijuar. Më pas, kultura neve na është imponuar nga historia dhe e treta qëndron se elitat tona kanë një të kaluar klandestine”, thotë Surroi. “Bile, kjo që po i ndodh kulturës është antikulturore dhe jodemokratike”, shton ai. Debati mbi ballafaqimin me të kaluarën ka sjellë në tryezë temën e përballjes dhe procesin rrallë të diskutuar në një nivel panelistësh nga shtete si Kroacia e Kosova, të dyja të zhytura në luftërat e dy dekadave të fundit. Ekspertiza regjionale në debat ka sjellë edhe Zarko Puhovskin, analist e filozof kroat. Puhovski ka përmendur se nuk nevojitet një zgjidhje e dukshme për procesin e ballafaqimit me të kaluarën.
Ndërkohë Surroi, ka përmendur edhe kontekstin tjetër, faktin se ka shtete që dëshirojnë të mos e marrin përsipër fare procesin e ballafaqimit. “Në rast të tillë, ata mendojnë se gjithçka do të harrohet dhe pikërisht harresa do t`i përmirësojë gjërat” pohon Surroi, duke e quajtur Kosovën si shtet të papërfunduar dhe ku e kaluara nuk ka përfunduar. Por, sipas tij, ka diçka të mirë në tërë këtë proces. “Asnjëherë nuk ka qenë situatë më e mirë për Beogradin dhe Prishtinën. Ne nuk duhet të harxhojmë vite për ti edukuar gjeneratat ta përmirësojnë këtë raport, mendoj se qysh tani duhet ta normalizojmë marrëdhënien. Mungon një vullnet politik dhe kjo është e dukshme”, deklaron Surroi. Debati ka nxjerrë në pah edhe misionet ndërkombëtare, e të cilat sipas analistit kroat Puhovski duket se po i bëjnë të njëjtat gabime në raportin Kosovë-Serbi, si ato të viteve 90 mes Kroacisë e Serbisë. Debati i mbajtur në Hamamin e Prizrenit është moderuar nga gazetari Adriatik Kelmendi.
Retrospektiva multi e Rosenblatt
Jay Rosenblatt mbetet një nga emrat më eminent në kinematografinë amerikane,
Foto: Haris Alija
Unë personalisht bëj filma e dokumentare për çdo gjë që më intereson, kam bërë dokumentar për humanizmin dhe diktatorët dhe kjo më ka magjepsur.
Thotë ta ketë kuptuar se është bërë regjisor kur krijimet e tij janë thirrur “dokumentare” dhe që nga ajo kohë ka realizuar gati 20 projekte filmike. Jay Rosenblatt mbetet një nga emrat më eminent në kinematografinë amerikane, me një teknikë të veçantë rrëfimi pa tendencë dhe me drejtpërdrejtësi të theksuar. Tetë nga filmat e tij kanë prekur Sundance Film Festival ndërsa gati 100 çmime ndërkombëtare tanimë janë në pakon e regjisorit. Dokufest sivjet sjell në retrospektivë karrierën e Rosenblatt, në një program të veçantë ku hyjnë masterët e filmave amerikanë dhe regjisorët më me nam. Në një intervistë për Doku Daily, Rosenblatt tregon për karrierën e tij, filmat dhe krahasimin e kinematografisë amerikane dhe asaj ballkanase. Shquheni si regjisor i kinemasë eksperimentale. Na e shpjegoni shkurt këtë? Në fakt, mendoj se kjo është keqkuptuar përgjithësisht. Kur artisti nuk e di se çfarë zhanri e ka punuar filmin, atëherë lind ideja prej vetë atij se ka bërë diçka eksperimentale. Unë mendoj se jam multi, krijoj në zhanre të ndryshme por gjithmonë kam një motiv dhe ide me anë të së cilës e drejtoj projektin tim. Kur aplikoj për festivale, gjithmonë ekziston kategoria ku duhet aplikuar dhe unë mendoj se i kam provuar të gjitha, si dokumentarin, si fiksionin apo edhe animacionin. Unë më shumë përqendrohem në përmbajtjen e filmit, jo në formën e tij.
Në ca filma tuaj diskutohet dhe ka skena seksi? A mund të na tregosh pak më shumë për këtë anë? Saktësisht kam pak filma të cilët merren me seksin. Në njërin prej tyre kam marrë skena të viteve 80` e 90` dhe i kam modifikuar ashtu që të duken skena seksi. Ato lidhen më shumë edhe me mizorinë dhe egërsinë, përfshirë edhe atë ndaj kafshëve. Filmi “The D Train” ka diçka prej afeksionit njerëzor dhe lidhjes emocionale midis dy meshkujve, por shumicën e kohës nuk përdor shumë skena seksi, ndoshta në të ardhmen. Kam bërë filma edhe mbi gjininë. Në Shqipëri, kur u shfaq filmi “The D Train” aty ku tregohet jeta e një njeriu në një material prej 5 minutave, vjen një skenë e shtrëngimit të duarve mes dy meshkujve të rinj, dhe kjo për publikun ka qenë e habitshme për shkak të afeksionit të madh mes dyshes. E respektoj çdo lloj interpretimi që dikush mund ta ketë mbi filmin tim. Ju vini nga San Francisko, ku kinematografia zhvillohet dukshëm më ndryshe. A mund ta bëni një krahasim me kinemanë ballkanase? Nuk mund ti përgjigjem konkretisht në këtë pyetje sepse vetëm sa kam ardhur dhe ende kam parë shumë pak nga filmat ballkanas, por mendoj se nëse tema e luftës i bën njerëzit të krijojnë ata duhet të vazhdojnë ta bëjnë një gjë të tillë. Lufta pa dyshim ka qenë ngjarje dramatike dhe ende shumë aktive, dhe kjo nuk duhet ndaluar. Unë personalisht bëj filma e dokumentare për çdo gjë që më intereson, kam bërë dokumentar për humanizmin dhe diktatorët dhe kjo më ka magjepsur. Me kohën, edhe filmat ballkanas do të ndryshojnë qasjen e tyre, kjo është e sigurt. Çka do të thotë për ju pjesëmarrja në Dokufest? Për mua është hera e parë që jam fizikisht këtu,
ndërsa kam pasur filma edhe në edicione të kaluara. Ndodh shpesh që të mos jem në festivale ku jepen filmat e mi, por kur shkoj gjithçka ndryshon. Prizreni është qytet i bukur dhe i vogël prandaj gjithçka zhvillohet në pak hapësirë dhe të gjithë jemi afër njëri tjetrit. Mua më vjen mirë që e tërë retrospektiva ime po shfaqet në festival dhe kjo më bën të jem krenar.
Synimet në energji të ripërtërishme: Ku ndodhet Kosova? A është duke i arritur Kosova synimet e saja në energjinë e ripërtërishme? Cila është strategjia e Qeverisë së Kosovës për të arritur 25 për qind të konsumit total të energjisë nga energjia e ripërtërishme deri në vitin 2020? Debati mbahet të martën në Hamamin e Gazi Mehmed Pashës, me fillim nga ora 17:00. E hapur për publikun Moderator: Adriatik Kelmendi Panelistë: Jan-Peter Olters - Country Manager for Kosovo - World bank, Fadil Ismaili - Minister of the Economic Development ,Haki Abazi - RBF Program Director Western Balkans, Visar Azemi - Coordinator KOSID 3
CyanMagentaYellowBlack
Është një dozë e tërë e shumëfishtë e filmave dhe dokumentarëve që ai i ka realizuar gjatë jetës së tij. Aktualisht po punon në raste psikologjike e psikanalitike e të cilat po i vendos si raste studimore për projektin e tij të radhës.
FILMAT E REKOMANDUAR PUSSY RIOT: A PUNK PRAYER
20:00 KINO BAHÇE
Mike Lerner, Maxim Pozdorovkin BM, Rusi/UK, Russia - 2013 Kush është realisht në gjykim në rastin i cili e kaploj kombin dhe botën, tre artiste të reja apo shoqëria në të cilën ato jetojnë?
ALL OF THAT
Branislav Milatovic
14:00 SHTËPIA E Mali i Zi/Montenegro - 2012 KULTURËS Shoku i klasës së Danilos ka ndërruar jetë. Babai do që t’ia tërheq vëmendjen e djalit nga varrimi si kryetar i klasës, duke shkuar në pushim ditor.
The Machine Which Makes EverythinG DISAPPEAR
CyanMagentaYellowBlack
Tinatin Gurchiani
18:00 SHTËPIA E Gjorgji, Gjermani/Georgia, KULTURËS Germany - 2012 Paraqet një botë ku tradita dhe moderniteti përzihen me mprehtësi.
4
Trazirat, Revolucionet dhe Memoaret
Në dekadën e kaluar, kinemaja arabe ka përjetuar një ngritje të konsiderueshme në prodhimin e filmave të pavarur që dallohen në origjinalitet, sinqeritet dhe humor, duke na ofruar njohuri mbi realitetet e ndërlikuara që mbizotërojnë në shoqërinë bashkëkohore arabe. Krijimi i filmave dokumentarë ka luajtur një rol kyç në xhirimin dhe analizën e zhvillimeve shoqërore, politike dhe kulturore, që përfundimisht ka çuar drejt asaj që është quajtur Pranvera Arabe – një valë e protestave, trazirave dhe revolucioneve, të cilat kanë tronditur strukturat e forta politike në mbarë botën arabe nga dhjetori i vitit 2010. Guximtarë, të përpiktë dhe po aq lozonjarë, filmbërësit arab të dokumentarëve kanë zbuluar një pasuri me tregime që sfidojnë paragjykimet, thjeshtëzimet dhe predikimet e mësuara përmendësh, që kanë të bëjnë me një gamë të gjerë temash, prej refugjatëve palestinezë në Luftën Algjeriane, nga gjymtimi gjenital e deri te dhuna në familje. Kineastët e kanë bërë këtë me një humanizëm të pabesueshëm, duke u shmangur nga përfundimet didaktike. Një cilësi e ndarë në mesin e veprave bashkëkohore dokumentare arabe duket të jetë një tendencë drejt tregimeve personale dhe një niveli më të lartë të intimitetit, i cili i jep liri më të madhe filmbërësit për të kri-
juar stilin e tyre artistik dhe për të formuluar një gjuhë delikate por megjithatë të mprehtë politike. Trazirat, Revolucionet dhe Memoaret paraqesin një koleksion të veprave të tilla nga kineast të shquar të gjeneratave të ndryshme, të cilët kanë arritur që të tregojnë një tregim shumë intim me një dozë të lartë të qetësisë dhe të mprehtësisë. Nga tregimi për një grup të shkencëtarëve idealistë libanezë, të cilët formuan një shoqëri raketash në vitet 60’ deri te filmi që u xhirua nga anëtarët e familjes mbretërore egjiptiane, e cila doli të jetë një vetë-përmbushje e profecisë në lidhje me rënien e tyre në vitin 1952, këto filma ofrojnë mënyra të reja të përfytyrimit të një bote që na nxit të ri-mendojmë imazhet dhe konceptet që shpesh herë janë të lidhura me botën arabe. Qoftë ai një shok i fëmijërisë nga një kamp refugjatësh apo një kineast i dëbuar, heronjtë e këtyre tregimeve na lënë në frikë dhe na frymëzojnë me mosbindjen e tyre poetike, elasticitetin e tyre në jetë dhe aftësinë e tyre për t’u tallur me absurditetin në të cilën ata jetojnë, duke hedhur dritë mbi disa prej forcave prapa ndryshimeve të jashtëzakonshme nëpër të cilat po kalojnë shtetet arabe, sot. (Kuruar nga Özge Calafato)
E ardhmja është këtu Një grup i përzgjedhur i të rinjve nga rajoni i Ballkanit kanë qenë mjaft të zënë gjatë vitit që shkoi: prej tri festivaleve të rajonit, DokuFest në Kosovë, Freezone në Serbi dhe Pravo Ljudski në Bosnjë dhe Hercegovinë, vjen një grumbull i freskët i filmbërësve të talentuar dhe të shprehur. Të grumbulluar në punëtori intensive të bazuara në produksion, ata kanë mësuar dhe punuar bashkë në mënyra të pashembullta për të krijuar vepra dokumentare personale dhe kreative. DokuFest me një prezantim shumë të veçantë paraqet frutat e punës së tyre të palodhshme. Filmat nga Programi Future is Here: Balkan Dox Workshops shfaqen të martën në dy termine. Përmbledhja e parë e filmave shfaqet nga ora 12:00 në Shtëpinë e Kulturës, derisa grupi i dytë i filmave shfaqet nga ora 20:00 në Kino në Lum.
Të huajt e mallkuar të muzikës vendore
FILMAT E REKOMANDUAR ROOM 237
Rodney Ascher Irlandë/Ireland - 2012 Plot teori rreth kuptimeve të fshehura brenda filmit të Stanley Kubrick The Shining. The numerous theories
18:00 KINO EUROPA
Foto: Mrinë Godanca
Për afro dy orë ata kanë bërë një shëtitje të guximshme por shumë interesante me këngët e tyre nëpërmjet të cilave ata japin një univers të muzikës së mirë. E në këngët e tyre ata shprehin dëshira kur thonë se “nuk duan banane por rrush” apo tregohen të fort kur thërrasin “në ndihmë Shabanin”. Ndonëse jetojnë në Londër, në muzikë kanë arritur të shkrijnë në mënyrë krejt të veçantë realitetin kosovar. Për shembull njëra nga këngët e tyre më të njohura të cilën e kanë kënduar disa herë gjatë së dielës me kërkesën e publikut flet një realitet që e lidh diasporën e Kosovës me vendlindjen e tyre. Kjo është kënga e tyre e njohur “Po pe merr bre” e cila është e krijuar në një kombi Prishtinë-Mitrovicë. Aty ata flasin për atë sesi i shohin kosovarët në emigrim. Të tillë që duhet të dërgojnë para për familjarët e tyre në Kosovë të cilët kanë nevojë të shkojnë në deti por edhe për atë sesi kosovarët i shohin ata që jetojnë jashtë vendit. Por gjithçka është e përzier me humor dhe tinguj interesant. Shëtitja e tyre bëhet herë në ritëm reggae, herë rock, punk apo Jimi Hendrix popullorçe. “Eja në skijim”, “Shtriga”, “Cakum pakum”, “Nuk po du banane” kanë qenë disa nga këngët që ata kanë interpretuar të dielën mbrëma para një publiku të madh që kishte stërmbushur hapësirën e Mullirit. Repertorin e kanë plotësuar edhe me
versionin e tyre të “Hey Joe” dhe hitet e rockut kosovar, “Të shtrirë mbi kanape” e “Kaçurrelja”.
FOUR QUESTIONS FOR A RABBI
Me muzikën e tyre mund të vallëzosh pa ia vënë re se çfarë thonë ose mund të kënaqesh me tekstet brenda së cilëve gjithkush mund ta gjejë vetën. Kësisoj ata ofrojnë një kombinim të mrekullueshëm eksperimental. Muzika që shkrin emocionet të momentit pa ndonjë mesazh special që i karakterizon bendet e tjera, është pika e tyre më e fortë. E kjo për publikun është edhe arsyeja kryesore që ta pëlqejnë muzikën e tyre. Muzika dhe tekstet e tyre nuk mëtojnë të japin ndonjë mesazh social a politik. Ata bëjmë muzikë dhe shkruajmë tekste të cilat inspirimin kanë prej situatave të thjeshta dhe ditore. Muzika e tyre duket sikur qëllimin e vetëm e ka ti t’i argëtojë njerëzit. E kjo ndodhi edhe në perfomancën e tyre në Prizren. Ia kanë arritur që ti hallakasin të gjithë publikun, të qeshin dhe të bëjnë fizkulturë në vallëzim. Në Prizren ata kanë performuar ndoshta për herë të para një publiku më të madh sesa zakonisht.
Jay Rosenblatt, Stacy Ross 16:00 SHBA/USA - 2008 KINO Dy vëllezër blejnë një pistoletë për të marrë hakun e babait të tyre.
EUROPA
PUNK SYNDROME
Deri më tani ata kanë qenë të njohur me performancat në hapësirat e ngushta ku edhe kanë qenë të lidhur më shumë me njerëzit. Por përkundër kësaj lidhja mes tyre dhe publikut nuk ka munguar gjatë së dielës. Mbi të gjitha bendi i përbërë nga Fatos Bejta, vokalist, Fatos Dërguti në bass dhe zë përcjellës, Joseph Cook në bateri dhe Ard Kelmendi në kitarë, kanë treguar atë që edhe lidhet ngushtë me idenë e edicionit të sivjetmë të DokuFest. I kanë thyer kufijtë.
Jukka Kärkkäinen, J-P Passi Finlandë/Finland - 2012
20:00 EUROPA PLLATO
CyanMagentaYellowBlack
Për ta nuk ka ndonjë definicion. Kjo është edhe e veçanta e bendit. Por brenda muzikës së tyre mund të gjesh gjithçka që mund të rrjedh nga tingujt. Pak ironi në tekstet e këngëve, pak hajgare, eksperimentim në zhanre dhe shumë kënaqësi. Këta janë The Bloody Foriegners të cilët kanë performuar në natën e dytë të Doku Nights.
Grupi më famëkeq punk i Finlandës quhet Pertti Kurikan Nimipäivät dhe përbëhet nga katër anëtarë, të gjithë me probleme të shëndetit mendor.
5
RECENSIONE after tiller
Pas Tiller-it
E MARTE 22:00 Kino Bahçe 87’
Martha Shane, Lana Wilson SHBA/USA - 2012
Çdo gjë ka një rrezik, sipas ofruesit të abortit të vonë, George Tiller. Regjisoret Lana Wilson dhe Martha Shane morën rrezikun duke mbuluar debatin për abortin e vonë dhe ai rrezik u shpagua në dokumentarin e tyre, After Tiller (Pas Tillerit)
Katër protagonistët në film, mjekët LeRoy Carhart, Warren Hern, Shelley Sella dhe Susan Robinson janë në mënyrë të mrekullueshme të mbushur me humanitet, përkundrejt reputacionit negativ që bartin ata shpesh për shkak të profesionit të tyre.
After Tiller është një dokumentar vëzhgues dhe intim që ofron një perspektivë unike mbi temën e nxehtë të abortit të vonë. Filmi provokon dhe sfidon audiencat pavarësisht besimeve të tyre.
Sfidat private dhe personale të mjekëve dhe pacientëve ofrojnë një perspektivë vërtetë unike që i jep audiencës një mundësi që të shohin të dyja anët e debatit. Filmi përcjell mjekët e përkushtuar të cilën jetojnë me kërcënimin e vazhdueshëm dhe urrejtjen nga protestuesit e zemëruar.
Ideja për film erdhi te regjisoret pasi Dr. Tilleri u vra jashtë kishës së tij në Kansas më 2009. Mbulimi me lajme konstante për raportet bardh-ezi që ofronin vetëm mendime polarizuese ishte motivi më i madh prapa këtij dokumentari.
Pas Tiller-it është një dokumentar që të hap sytë dhe të jep mundësinë të shohësh të gjitha perspektivat në një prezantim emocional.
Whale Valley
Lugina e Balenave
CyanMagentaYellowBlack
E MARTE 14:00 Shtëpia e Kulturës 15’
Guðmundur Arnar guðmundsson Islandë, Danimarkë - 2013
Një xhirim i bukur, i aktruar edhe më bukur, posaçërisht nga aktori më i ri, Whale Valley (Lugina e Balenave) është një shikim i shpejtë i hemisferës së papeshë veriore të botës, e shkretë dhe e qetë.
Në pjesën e filmit ne shohim sa e vështirë duhet të jetë për dy djem të rriten në atë asgjë të madhe me prindër të largët që pothuajse nuk ekzistojnë.
Në skajet e jashtme të bregut me shkëmbinj pranë oqeanit, familja e peshkatarit jeton me dy fëmijë, që flasin butë e me fytyra të pafajshme, duke shfaqur se ata ende nuk janë prekur nga vrazhdësia e të jetuarit të jetës së peshkatarit.
Shëmbëlltyra është e pa shqitur dhe e bukur, në një pikë teksa shfaq një balenë të tërë të ngecur, që së shpejti do të pritet nga babai i tij dhe miqtë e tij.
Ne shohim telashe duke u afruar me që në fillim të filmit djali më i madh tenton të varet, vetëm që të gjendet nga vëllai i tij më i ri. 6
Në përpjekjet e tij të sinqertë për vëllanë që donte të bënte vetëvrasje, vëllai më i ri do të provojë diçka më ekstreme, me mundësi që të rrezikojë vetë jetën e tij. Kjo, në fund, i sjell ata edhe më afër njëri tjetrit. (Ariel Shaban)
RECENSIONE By Her Side
Krah saj
E MARTE 22:00 Kino në Lum 25’ Le ta pranojmë, diskutimi i të qenit fizikisht prezent në sallën e lindjes me gruan për ne meshkujt e Ballkanit (dhe shumë të tjerë rreth botës) në rastin më të mirë është një “nocion perëndimor”, dhe një temë tabu, në më të keqin. Dhe për këtë arsye “By Her Side” një film i incizuar dhe nën regjinë e Niels Koevorden, është një film aq freskues, një tregim që paraqet tre burra duke diskutuar shtatzënitë e grave të tyre, nga momenti që e kanë kuptuar për shtatzëninë, te tregimet e çuditshme derisa ka vazhduar shtatzënia, dhe në fund akti i lindjes. Margaritari i këtij filmi, një qasje vërtetë origjinale dhe emocionale e regjisorit, është se neve na paraqitet lindja e bebes, sidoqoftë kamera pothuajse në mënyrë ekskluzive është e fokusuar te baballarët.
Niels van Koevorden Holandë/Netherland - 2012 Për ti bërë tregimet më pikante, dy burra na tregojnë problemet në shtatzënitë e mëparshme, duke rezultuar me vdekjet e fëmijëve, një kthim i fortë në tregim që mbahet i ndriçuar dhe me humor deri në këtë pikë. Bukuria e tregimit është që këta burra kanë një mirëkuptim të thellë se këta probleme janë pjesë e jetës, duke mos e humbur kurrë pamjen optimiste për jetën. Kjo informatë sigurisht e ngrit tensionin dhe pritjen e pritjes së një lindje të shëndetshme të bebeve për këta baballarë më vonë në film. “By Her Side” është një pamje e sinqertë, humoristike dhe emocionale në tre burrat që na hapen neve rreth gëzimit dhe frikës së atësisë. Ai i përfshin burrat në ekran dhe jashtë tij për të shfaqur anët e tyre të buta, të cilat në këtë anë të botës duhet të jenë një akt heroik sfidues.
(Ariel Shaban)
Irish Folk Furniture
Mobiliet Popullore Irlandeze
Tony Donoghue Irlandë /Ireland - 2012
Nëse doni të dini pse plastika nuk do të apo nuk duhet të zëvendësojnë drurin, përgjigja është në dokumentarin Irish Folk Furniture (Mobiliet Popullore Irlandeze) i instruktuar me pedanteri nga Tony Donoguhe, duke na sjellë neve si audiencë më afër mobilieve si objekte të pajetë, të cilat kërkojnë një dimension emocional në filmin e tij.
Duke përdorur xhirimin me ndalesa, ne shohim mobiliet tek udhëtojnë më vete nëpër fshat, derisa riparuesit dhe fshatarët rrëfejnë historinë dhe kthimin përmes restaurimit. Ne dëgjojmë për formimin e tyre nga druri, funksionin e tyre dhe marrëdhënien me natyrën, gjendjen e tanishme të përkeqësuar, dhe në fund restaurimin.
Filmi na përkujton boshatisjen e fshatrave nga të rinjtë, dhe si rrjedhojë për vetë gjallërinë. Në mungesë të rinisë, dhe me dëshirën që të ruaj kujtimin dhe ambientin e tyre, banorët e fshatit irlandez i restaurojnë mobiliet e tyre, të cilat bëhen përsëri funksionale me ngjyrosjen dhe restaurimin.
Irish Folk Furniture është një përkujtues për të gjithë neve që të çmojmë objektet e përditshme rreth e rrotull nesh, me që ato mund të kenë një karakter dhe jetë të tyren. Me të vërtetë një mendim fisnik. (Ariel Shaban) 7
CyanMagentaYellowBlack
E MARTE 20:00 Kino Bahçe 9’
SPONSOR I DOKUFEST
SPONZOR GJENERAL
SPONZOR MEDIAL
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit
Ministria e Integrimit Europian
Ministria e Punëve të Jashtme
BALKAN INVESTIGATIVE REPORTING NETWORK
CyanMagentaYellowBlack
Fabrika e kabllove dhe përquesve elektrik www.protoncable.com tel.: +377 44 66 57 57
Falenderojmë
Lounge Bar “Theatre”
8
shtypshkronja - printing house
Drejtoria për Turizëm dhe Zhvillim Ekonomik Komuna e Prizrenit
DOKUNIGHTS Sonte n’00:00 te Mullini
Doku Shop
Tonight 00:00 at Mullini
BICALKO
Dy shokë nga Mitrovica do të ju fascinojnë me gjenialitetin e tyre low-fi. Performancë e bazuar në za, shpirt, kompjuter e sint.
Two friends from Mitrovica are going to blow your mind with their with their low-fi genius. This is a must for lovers of soulful vocals, computers, and synthesizers.
AFTER: ANGRY YOUTH Një kolektiv i freskët edhe rebel i DJ, producentëve, grafik dizajnerëve dhe ilustratorëve. A fresh rebellious collective of DJs, producers, graphic designers and illustrators. Low and future music.
DOKU CITY
KAMPI Yzeri Asikferki është fitues i kamerës digjitale ne kuadër të lojës shpërblyese FUJIFILM
DOKUNIGHTS
KINO LUMI
KINO KALAJA
HAMAMI 2.00
HOSPITALITY
KINO BAHÇE
SHTEPIA E KULTURES
1.00
2.50
Pijet
KINO EUROPA MAIN OFFICE
CyanMagentaYellowBlack
PRESS CENTER
Riciklimi i Letrës
KINO KLUBI
OFFICES
Riciklimi i 1 ton letër shpëton 17 pemë të vjetra, afërsisht 27.000 litra ujë, 3 m3 hapësirë të një fushe, 2 fuçi naftë dhe 4000 kW orë energji elektrike.
CINEMAS
Green Corner
DOKUNIGHTS 61
9
CyanMagentaYellowBlack
Sponsor Gjeneral
10
Pranvera arabe në DokuFest
Foto: Haris Alija
“Sivjet Programi “Spotlight from Arab World” është një pamje më e gjerë e botës arabe, krahasuar me filmat arabë që janë shfaqur ndër vite në DokuFest”.
“Nëse një person tregon një histori individuale , pse shoqëria nuk mund të mos e gjykojë ose të mos e trajtojë me dinjitet atë”, ka thënë El Aboudim të hënën në konferencën për shtyp të DokuFestit, duke treguar se për të ka qenë shumë e nevojshme të dihet sesi jetojnë gratë nëpër rrugë dhe sesi një individ i vetëm mund të rritet brenda një shoqërie ku është sfidë për të mbijetuar. Veton Nurkollari, drejtor artistik i festivalit ka thënë se sivjet programi “Spotlight from Arab World” është një pamje më e gjerë e botës arabe, krahasuar me filmat arabë që janë shfaqur ndër vite në DokuFest. Duke shprehur se është interesante mënyra sesi trajtohet bota e femrave arabe, ai ka përmendur filmin për jetën e valltareve në Egjipt, i cili është shfaqur dy vjet më parë për publikun në Prizren. Pjesë e konferencës ka qenë edhe artisti Pep Bonet, i cili ka hapur edicionin e 10-të DokuPhoto me ekspozitën e tij “One Goal”. Me gjithë
pamjet e trishta të personave të amputuar, Bonet është shprehur se kjo është një ekspozitë pozitive. Ashtu si ekspozita sipas tij edhe punëtoria me fotografë të shteteve ballkanike gjatë ditëve të festivalit synon që të frymëzojë njerëzit. “Me një mënyrë psikologjike, përpiqem t`i motivojë fotografët me të cilët punoj”, ka thënë Bonet. Një nga bashkëpunimet e shumta që DokuFesti ka me festivalet tjera të filmit, është edhe ai i Kopenhagës. Patricia Drroti, ka prezantuar iniciativën Dox: Lab, me ç`rast festivali i Kopenhagës financon me 14 mijë euro dy të talentuar për të realizuar një film brenda një viti. Nga dy personat, njëri patjetër duhet të jetë nga Evropa, ndërsa tjetri jashtë Evropës. Duke treguar se interesimi është i madh, Pereira ka thënë se Dox: Lab është i hapur edhe për kosovarët, të cilët janë të talentuar për filmbërje. Deri më tani, sipas saj, filmat e kësaj iniciative janë prezantuar në festival të ndryshme në botë, si në Toronto, Venedik e Berlinale. Paralelisht me filmin e botës arabe, në kino Bahçe të hënën është shfaqur “Let the fire burn” nga regjisori amerikan Jason Oster. Filmi trajton një incident të ndodhur në vitin 1985, intervenimin e policisë, e pasojat fatale të këtij intervenimi. Filmi është i rrëfyer nga dy fëmijë. Kjo sepse, sipas regjisorit, është më dramatike dhe më e veçantë. ”Let the fire burn” në DokuFest ka qenë pre-
miera evropiane e këtij filmi. Si çdo vit, edhe pse në numër të vogël, filmat shqiptarë janë pjesë e Dokufestit. Alban Muja, regjisor i filmit “Germans are a bit scared of me”, ka trajtuar një personazh nga Mitrovica e veriut, i cili përpiqet të imitojë udhëheqësin nazist, Adolf Hitler. Ky personazh, sipas Mujës, konsiderohet nga të tjerët si një lloj atraksioni turistik. Lidhur me praninë e paktë të filmave shqiptar në DokuFest, Muja është shprehur se nuk është faji i festivalit, por i artistëve shqiptarë që nuk kanë një krijimtari më të bujshme. DokuFestin e ka përshëndetur, duke thënë se është një nder për të qenë këtu, edhe Jay Rosenblatt, regjisor i shquar amerikan. Ai për herë të parë është i pranishëm në DokuFest dhe ka bërë të ditur se pret që të shoh program cilësor në edicionin e 12-të të festivalit. DokuFest sivjet ka nderin të prezantojë retrospektivën e mjeshtërit të filmit të shkurtër dokumentar, kineastit nga San Francisco, Jay Rosenblatt. Prezantimi i Restrospektivës së Jay Rosenblatt ka nisur të hënën nga ora 16:00 në Kino Europa dhe vazhdon të martën në të njëjtin termin dhe të njëjtën kinema dhe të mërkurën nga ora 20:00 në Europa Pllato.
REDAKTOR FISNIK MINCI • GAZETAR ARBEN AHMETI, UNA HAJDARI, ARBËR SELMANI, RINA GECI. LAYOUT DESIGN ERDIS DRIZA, • LAYOUT ARTI BUCKO • SHTYPI KOHA • TIRAZHI 13,000 • KONTAKT INFO@DOKUFEST.COM
11
CyanMagentaYellowBlack
Rrëfimet për revolucionin, dhunën e përpjekjet për t`ia dalë individualisht në një shoqëri me probleme, janë pjesë e dokumentarëve që vijnë në DokuFest nga vendet arabe. “Dance of the outlaws” i regjisorit maroken Muhamed El Aboudim, është filmi që sjell përpjekjet e fëmijëve të prostitutave, nënave të reja që braktisin fëmijët e kriminelëve modern për t`I ikur paragjykimeve të shoqërisë marokene.
Borders we’re bound to
When the cobblestone streets of Prizren were reinstated, it was presented as a wholly infrastructural endeavor. This was the outermost border of their perception. For them, the cobblestones were but mere pieces of concrete. They could be easily replaced with the fresh asphalt, produced by the destruction of a mountain. The cobblestones represented nothing more to them. In the midst of the cobblestones that have been removed and those that have remained, we can find what is written about who we are and aren’t. What we represent, and what we want to represent. A couple of years ago, the cobblestones were removed from a certain part of the city. We did not complain. We can come up with a multitude of excuses, but the bitter truth is that we were satisfied with the mere few cobblestone streets that were left. When we speak of borders, we see them as being of a political nature. The outer border of our willingness is relatively narrow, when we only deal with the aspect of culture. All of us have broken borders at a certain point. Personally, I have often broken the borders of food consumption, whether it was baloney or meat kebab. A good former journalist friend of mine, now part of the civil society, breaks these borders every day. Simply put, he exaggerates and overdoes it in every way. His way of breaking borders would be an excess for all of us.
CyanMagentaYellowBlack
The politics that redefined the cobblestones has also redefined the cultural spaces of the city, through the work of various boards. They believe that they have broken the borders of responsibility on cultural heritage. The worst being the fact that they have stumped the culture of the city by canning it, making it hermetic. And they continuously do this, by stuffing it into a contaminated canister. The festival has overcome the definition of this edition’s name. Aside from the cultural influence, the festival also constantly redefines the cultural effect it has. It has changed the concept we have of cinema. We become enthusiastic; we speak of the enthralling age-old history of the Kino Kalaja, on the castle. We speak of the particular feeling of Kino Lumi, but we also often forget the intimacy that a non-alternative cinema creates. A cinema where our fathers went to see movies, in the hope of bringing along their love interests. Films, parties, kebab or tea, on the remaining cobblestones are symbolic to the daily breaking of borders. DokuFest has been changing us for a while, whilst pushing the outer borders. Breaking a border means shifting one. The festival is breaking the current borders, with the hope that the new ones set up will be less harmful. Arben Ahmeti
12
ENGLISH SECTION Past - the evil barrier between countries
Foto: Haris Alija
If we wait for Serbia to accept Kosovos independence, it is way too much. If we additionally wait for Mitrovica to stabilize, this waiting is megalomaniac aswell. Hence, this is what human rights activist Natasa Kandic thinks. During the debate “Confrontation with the past” which was held within the scope of this year’s DokuFest discussions, Kandic added that with the violation of basic human rights in Kosovo happening so often a proper Serbo-Albanian relationship could not even exist. “The relations inter Serbian and Croatian people as well as the ones between Serbians and Montenegrins differ from those among Serbians and Albanians. Currently I am of the opinion that the situation between those two countries is on the same level, whereas the feeling of the people changes constantly and sometimes is not even being considered”, Kandic says. She likes the idea of Kosovo and Serbia being two different countries with two names, armies, borders and diverse identities. Kosovan publicist Veton Surroi mentioned the cultural part of dealing with the past. According to him the culture of both countries is rather focused on destruction than construction. “This process developed within three phases. The first one covers the destruction culture destroying the created reality. Subsequently it is our culture being imposed to us by history followed by our elites having a clandestine past,” reckons Surroi. “Even more, this befalling culture is anti-cultural and undemocratic,” he adds. The penal on dealing with the past brought the topic of facing and the rare discussion process on a panelists standard by states like Croatia and Kosovo, both submerged by the wars over a period of 20 years. Here, regional expertise got induced by Croatian analyst and philosopher Zarko Puhovski.
Puhovski announced a proper solution for dealing with the past not being necessary. “One should regard that the costs of this process leading to a good track could cause territory or human life, second is a hard price. We accept Kosovo’s reality, having no doubt about others all know.” Puhovski remarks. Comparing the cases of Croatia and Kosovo, he brings up the aspect both countries once reconciliating once not when it comes to relation with Serbia. “Kosovo for instance comprehensibly justifies along with the creation of a new country, in opposition Serbia today yet after 150 years still deals with nescience of its borders, citizens and the percentage of Kosovars and Montenegrins living in their territory,” expresses Puhovski. Meanwhile Surroi also touches the other context implying the existence of states not willing to undertake the trial of examination. “In this case they think that everything will be forgotten speculating that exactly this neglect will make things better,” proclaims Surroi when calling Kosovo an unfinished state where the past not ended yet. However, this whole action holds something positive. “The state of affairs between Belgrade and Prishtina improved a lot. We do not need to waste years on educating generations in order to upgrade this interrelation, I think of how normalizing the relationship now. Obviously it is the political will missing”, Surroi declares. The discussion opened up international missions apparently committing the same mistakes today with the Kosovar-Serbian relations similar to the ones among Croatia and Serbia back in the nineties. Thusly, the debate was held in Prizren Hamam being moderated by journalist Adriatik Kelmendi.
Indonesia’s Bloody History Makes it to DokuFest Signe Byrge Sørensen, a producer of the film The Act of Killing during Q&A session in DokuFest
Foto: Mrinë Godanca
“All acts of evil are committed by human beings. We have very few films about evil. Killing is one such evil”
In Joshua Oppenheimer’s documentary, “The Act of Killing”, the director takes us through their campaign of communist purging in 1965-era Indonesia, following the failed coup by the Thirtieth of September Movement. The mutinous members of the Indonesian National Arm Forces were linked to the Communist Party of Indonesia (PKI), blaming them for the attempted overthrow of President Sukarno. Anwar Congo and his partners-in-crime do not fit into the mold of your typical anti-heroes. The group, including Congo’s right hand man Adi Zulkadry, spent most of their time preceding the killings illegally selling cinema tickets in their hometown of Jakarta. It was here that Anwar became fascinated by spaghetti westerns and film noir. These movies provided the inspiration for Anwar and his group when asked by Oppenheimer to perform reenactments of their crimes and write scripts based on their various Communist-cleansing campaigns. Anwar, who is very much the protagonist of the documentary, takes us to a space the group used to interrogate suspected communists. He lovingly refers to it as the “office of blood.” It was on the balcony of this space where most of the killings occurred. Anwar proceeds to show the viewer how he used a wire fastened onto a pole to strangle his victims. “This balcony was so full of blood, blood everywhere, that when we tried to clean it up it would still smell horrible,” he says. This group was heavily involved with the Pancasila Youth, an Indonesian paramilitary organization. The black-and-orange clad group currently boasts a membership into the millions, and is very proud
of its reputation for using brute force and physical intimidation, and are even lauded in the movie for coming up with “a more efficient system for exterminating communists.” The documentary takes us to one of the Pancasilla Youth rallies which was attended by then vice president Jusuf Kalla. The VP addresses the lively crowd, exemplifying the relationship the group has with the Indonesian government. “Gangsters are people who work outside the system. They are not those who work for the government,” Kalla says, referring to the Pancasila Youth’s reputation for dealing with “dirty side” of government dealings. Oppenheimer flashes back and forth between scenes that show early cuts of The Act of Killing, which are shown to Anwar and Adi. Anwar complains that he doesn’t believe he’s being properly portrayed.
“A camel can live in Saudia Arabia and not go to Mecca. Being close to a rich boss doesn’t make you rich,” says Anwar whilst having make-up applied for one of the reenactment scenes, throwing off the possibility that Soadun is a gangster. The descriptions of the brutal killing scenes in the 1960s are nothing compared to their present-day reenactments. In one of the scenes, the now-aged men use human-like props to depict scenes in which the heads of communist supporters are sawed off. The Indonesian director of the reenactment prompts the actor to proceed to lick the blood of the doll’s sawedoff head, as the actor laughs menacingly. The viewer will get the impression that the gangsters are not plagued by conscience. However, in a more peaceful scene, when Adi and Anwar are fishing in a lake, Adi seems to be struck by a wave of repentance.
“I should get drunk while we film. I don’t look violent enough. Look at me, I’m smiling.”
“Sometimes I think that If my dad was a communist and was killed, I’d be sad. That’s normal, right?” he asks Anwar, who doesn’t give him a response.
The director also juxtaposes the perspective of his own documentary with that of a 60s era propaganda film, which demonizes the communist party. Anwar tells the viewer that these films were compulsory for grade school kids, and that the violent scenes depicting families being torn apart due to their communist sympathies would have been hard for young children to digest.
Others, too, have a more personal take on the purge. One of the staff on the set of the reenactments who is cruising around in the back of the car with Anwar, talks about his relationship with a Chinese communist girl. For him, the “Crush the Communists” campaign became the “Crush My Girlfriend’s Father” campaign. Unlike Adi, he seems to see it in a more humorous light.
“Some children were traumatized by the film. But deep inside I was proud, because I killed the communists,” says the now 72 year old, whose animated face, wrinkles and gray hair indicate nothing of his past.
Another member of the gang is asked about the possibility of being persecuted for war crimes. He laughs it off, saying that “war crimes are defined by the winner” and that in this case, they are the winners.
The group has a lot of respect from the general population, even inciting disingenuous members. The “top guys” in the group, Adi and Anwar, make fun of a junior member of the group, Soadun Siregar, who has tried to take credit for some of the groups actions and partake in receiving the accolades.
Anwar believes that the documentary will have a large appeal. “People watch James Bond films for the action scenes, and films about Nazis because of the sadism,” he says. According to him, The Act of Killing has the same appeal.
13
CyanMagentaYellowBlack
Hailed as the top documentary of the year, visitors on Sunday night got an insight into the lives of the unlikely leaders of Indonesia’s most notorious death squad, who perpetrated the successive purge of thousands of supporters of the country’s Communist Party.
Reviews Irish Folk Furniture
TESDAY 20:00 Kino Bahçe 9’ If you want to know why plastics will or should not replace wood, the answer lies is the creative documentary Irish Folk Furniture, meticulously directed by Tony Donoghue, bringing us as an audience humanly closer to furniture as inanimate objects, which acquire an emotional dimension in his film. The film reminds us of the emptying of villages from young people, therefore liveliness itself. In absence of youth, and in the wish to preserve the memory and their own environment, Irish village inhabitants restore their own furniture, which becomes once again beautiful and functional, with painting and restoration job.
Tony Donoghue Ireland - 2012 Using stop motion, we see the furniture travelling on its own through the village, while villagers and repairmen narrate their history and their comeback through restoration. We hear about their formation from wood, their function and relation to nature, their present state of decline, and eventually their restoration. Irish Folk furniture is a remainder for all of us to appreciate the everyday objects around us, as they just might have a character and life of their own. A noble thought indeed. (Ariel Shaban)
By Her Side
CyanMagentaYellowBlack
TESDAY 22:00 Kino në Lum 25’
Niels van Koevorden Netherland - 2012
Let’s admit it, the discussion of being physically present in our wife’s baby delivery rooms for us Balkan men (and many other around the world) is a “western notion” at best, and a taboo subject at worst.
To make the stories more poignant, two men tell us of their problems in previous pregnancies, resulting in child death, a strong turn in the story that is kept light and humorous up to this point.
And that is why “By Her Side” a film shot and directed by Niels van Koevorden, is such a refreshing film, a story showing three men discussing the pregnancy of their wives, from the moment they found out about pregnancy, to quirky stories while the pregnancy progressed, and finally the act of giving birth.
The beauty of the story is that these men have a deep understanding that these problems as a part of life, never losing their optimistic outlook in life. This information of course raises the tension and anticipation of expecting a healthy delivery of babies for these fathers later on in the film.
The jewel of this film, the truly original and emotional approach of the director, is that we are shown the baby delivery, however camera almost exclusively focuses on fathers.
“By Her Side” is a sincere, humorous and emotional look into three men who open up to us about their joys and fears of fatherhood. It engages men on and off screen to show their soft sides, which in this part of the world should be a challenging feat. (Ariel Shaban)
14
RIOTS, REVOLUTIONS AND REMINISCENCES
RECOMMENDED FILMS CHAR… THE NO MAN’S ISLAND
Sourav Sarangi India - 2012 Meet Rubel, fourteen-yearsold boy smug- gling rice from India to Bangladesh.
Documentary filmmaking has played a key role in recording and analyzing the social, political and cultural developments that eventually led to what has been termed the Arab Spring – a wave of protests, riots and revolutions that have shaken calcified political structures across the Arab World since December 2010. Courageous, meticulous and equally playful, Arab documentary filmmakers have unearthed a wealth of stories that challenge stereotypes, simplifications and memorized discourses, dealing with a wide range of topics, from Palestinian refugees to the Algerian War, from genital mutilation to domestic abuse. The filmmakers have done so with incredible humanism, avoiding didactic conclusions. A shared quality among contemporary Arab documentary works appears to be a tendency towards personal stories and a higher level of intimacy, which gives the filmmakers greater freedom to create their own artistic style and to formulate a subtle yet sharp political language. Riots, Revolutions and Reminiscences presents a collection of such works by outstanding filmmakers from different generations who succeed in tell-
ing a very intimate story with a great deal of serenity and insight. From the story of a group of idealist Lebanese scientists who formed a rocket society in the 1960s to a film shot by members of the Egyptian royal family, which turned out to be a self-fulfilling prophecy about their own downfall in 1952, these films offer news ways of imagining a world that urges us to rethink the images and concepts that are often times associated with the Arab World. Be it a childhood friend from a refugee camp or a filmmaker in exile, the heroes of these stories leave us in awe and inspire us with their poetic defiance, their resilience in life and their ability to mock the absurdity in which they live, and shed some light on some of the forces behind the tremendous changes the Arab countries witness today.
AFTER TILLER
Martha Shane, Lana Wilson USA - 2012
22:00 KINO BAHÇE
Since the assassination of Dr. George Tiller in Kansas in 2009, only four doctors in the United States continue to perform third-trimester abortions.
Curated by Özge Calafato
TARGETS ON RENEWABLES: WHERE DOES KOSOVO STAND?
ONE STEP AHEAD
Is Kosovo reaching its targets on renewables? What is the strategy of the Kosovo Government to reach 25% of total energy consumption from renewable energy by 2020? Open to public/HAMAM MUSEUM 5pm
Dimitris Athiridis Greece - 2012 A top winemaker, member of civil society and environmental activist, is at 68 the unconventional independent mayoral candidate for Thessaloniki.
22:00 EUROPA PLLATO
CyanMagentaYellowBlack
In the past decade, Arab cinema has enjoyed a remarkable increase in independent filmmaking that excels in originality, honesty and humor, offering us insights into the complex realities prevalent in contemporary Arab society.
18:00 SHTËPIA E KULTURËS
15
CyanMagentaYellowBlack
16