DokuDaily nr.6

GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI 7, E ENJTE #6, 22 GUSHT 2013

OFFICIAL NEWSPAPER OF DOKUFEST YEAR 7, THURSDAY #6, 22 august 2013

ENGLISH SECTION -> PAGE 12

BREAKING BORDERS

www.dokufest.com

Foto: Blerta Kambo EUROPA

HOMAGE: CHRIS MARKER 2084 / 10’ THE EMBASSY / 20’ WE MAINTAIN IT IS POSSIBLE / 47’

EFA SHORT MATTERS! TOMORROW WILL BE GOOD / 16’ SUPERMAN, SPIDERMAN OR BATMAN / 11’ TWO HEARTS / 17’ THE AMBASSADOR & ME /15’ HOW TO PICK BERRIES / 19’

00

BIGGER STRONGER FASTER: SPORTS ON FILM BIGGER, STRONGER, FASTER / 82’

VIEW FROM THE WORLD FIRST COUSIN ONCE REMOVED / 78’

00

WHY POVERTY MAMA ILEGAL / 7’ LOVE AND RUBBISH / 8’ LULLABY / 3’ GOD IS RAIN / 6’ WASTE / 3’ FINDING JOSEPHINE / 10’ HUNGER FOR PROFIT/ 5’ FOCUS NORDIC KILLING THE CHICKENS TO SCARE THE MONKEYS / 24’ VIDEOBOY / 33’

SPOTLIGHT ON THE ARAB WORLD PIPE DREAMS / 7’ LEBANESE ROCKET SOCIETY / 93’

00

GREEN DOX VILLAGE AT THE END OF THE WORLD / 73’

BALKAN DOX WHEN I WAS A BOY, I WAS A GIRL / 30’ SEX / 45’ , THE VERDICT / 11’

12

14

16

18

KINO KLUBI

The condition of the working class /82’

KINO BAHÇE

KINO Në lum

EVROPA PLLATO

KINO KALAJA

00

INTERNATIONAL DOX BELLEVILLE BABY * / 75’

BALKAN DOX A SORT OF LOVE / 70’

INTERNATIONAL SHORTS CHAMOMILE / 15’ COLUMN / 22’ SHE COMES IN SPRING / 16’ TO GUARD A MOUNTAIN / 25’

GREEN DOX FUTURE MY LOVE / 93’

00

SPECIAL PRESENTATIONS THE SECOND NOVEMBER / 84’

GREEN DOX RAW HERRING / 90’

SHADOW PLAY: FILMS ON FILM DRIVE IN HOLY MOTORS / 45’ INTERNATIONAL DOX THE ART OF DISAPPEARING / 51’

VIEW FROM THE WORLD RUNNING FROM CRAZY / 100’

20

22

CyanMagentaYellowBlack

SHTËPIA E KULTURËS 00

1

#OccupyShadërvan

Tregimet e të rinjve

Media sociale është mundësia të cilën nuk e kishin lëvizjet e gjeneratave të kaluara.

Rruga deri në ndryshime shoqërore ishte më e mundimshme në mungesë të mjeteve të mobilizimit. Revolucionet sot në botë po ndodhin në botën virtuale, me mediat sociale që e kanë ulur në minimum kohën e duhur për shpërndarje të informatës.

Shpejtësia e thirrjes për mobilizim dhe informimi nga vendi i ngjarjes janë faktorë që po i bëjnë lëvizjet e sotme më efektive.

Ndonëse Kosova ende nuk e ka provuar veten si duhet me aktivizmin 1.0, media sociale po na ofron mundësinë e kalimit në aktivizmin 2.0 pa humbur kohë.

Megjithatë, ne ende nuk po tregohemi të aftë në përdorimin e medias sociale për aktivizëm. Edhe pse hulumtimet tregojnë se jemi shoqëri me qasje të lartë në internet, e paqartë mbetet cilësia e qëndrimit tonë online. Ekzistojnë disa module për të raportuar raste të keqpërdorimit si dhe për mobilizim shoqëror, por përdorimi i tyre mbetet minimal. Kosovarët vazhdojnë të besojnë më shumë në lidhjet tradicionale shoqërore se sa në mundësitë virtuale për veprim. Për më tepër, regjimi shtypës i viteve të fundit në Kosovë i ka shndërruar qytetarët në pagues pasiv të tatimeve, të cilët mendojnë vetëm për mbijetesë dhe kanë dëshirë të qëndrojnë sa më larg çështjeve publike.

CyanMagentaYellowBlack

Aktivizmi në Kosovë e ka një mundësi të re dhe ajo është media sociale. Se sa do të jemi në gjendje të shfrytëzojmë do të varet krejtësisht nga ne. Disa iniciativa për artikulimin e pakënaqësisë qytetare kohëve të fundit kanë dhënë sinjale të mira. Ato kanë qenë rreth çështjeve shumë praktike dhe për një kohë të shkurtër kanë krijuar masë kritike si mjet presion ndaj qeverisë.

Atyre megjithatë u ka munguar konsistenca, e kjo kryesisht si pasojë e numrit të madh të problemeve të cilat ballafaqohet shoqëria.

Problemi i sotëm e zhvendos vëmendjen nga ai i djeshmi, derisa të githë në ankth presim se cili do të jetë problemi ynë i nesërm.

Gjatë javës së Dokufestit edhe një herë po bindemi për potencialin mobilizues në shoqërinë tonë. Kjo është mundësia jonë për të shndërruar kulturën në aktivizëm dhe apel shoqëror për më shumë rend dhe demokraci në shtetin tonë. Në gjithë këtë mes, media sociale mund të jetë mjeti më efektiv i aktivizmit 2.0. Nuk na duhet edhe aq shumë kreativitet, sa aftësi për të mësuar nga rastet e fundit nëpër botë. #occupyshadërvan.

(Hajrulla Çeku) 2

Foto: Haris Alija

Vullnetarët, stafi, audienca dhe i gjithë DokuFesti është ndërmarrje e të rinjve. Por festivali i jep rinisë shumë më shumë. DokuFesti sivjet ka paraqitur krijimet e bëra nga filmbërësit e rinj të Kosovës në kuadër të punëtorisë së organizuar në Prizren gjatë këtij viti, por edhe të punëtorive të realizuara në shtetet tjera të Ballkanit.

Programi Future is Here: Balkan Dox Workshops (E ardhmja është këtu: Punëtoritë Ballkan Dox) ka paraqitur realizimin e tregimeve të kësaj pjese të botës. Filmave e regjisorëve të rinj të rajonit janë shfaqur të martën.

Shikuesit kanë pasur mundësinë që me një biletë të vetme, në mesditë, të shohin katër filma që sjellin dramën njerëzore të popujve të ish Jugosllavisë, tregime këto sa të ngjashme aq edhe të ndryshme.

Aty është shfaqur këndvështrimi ndryshe i ndërlidhjes mes së lehurës dhe ikjes, por edhe tregimi për mahnitësin Mario, që thyen të gjitha paragjykimet për personat me aftësi të kufizuara.

Filmi tjetër ka dokumentuar si asnjëherë më parë traumën që kalon e gjithë familja për shkak të një divorci.

Autorja përcjell me anë të kamerës dramën që kalon ajo dhe familjarët e tjerë gjatë ndarjes së prindërve. Në mënyrë të natyrshme filmi argumenton se për fëmijët arsye e vetme e divorcit të prindërve është egoizmi i çiftit.

Aty shfaqen pamje që vajza e dhënë pas kamerës ka xhiruar që nga mosha pesë vjeçare, kur prindërit ishin të lumtur, e deri tek një dekadë më vonë, kur vajza tash është e rritur, por prindërit nuk ishin të lumtur.

Sikur për të treguar se këta filmëbërës të rinj do të jenë në të ardhmen dokumentuesit e çmendurive të luftës së fundit që ka kaluar kjo pjesë e vogël e botës, filmi mbi testin e maturisë tregon për gjeneratën e sarajevasve që maturën e humbën për shkak të luftës.

Autorja, Smirna Kulenoviç bëhet dëshmitare e njëzet vjetorit të maturës së nënës së saj, maturës që e ëma e kishte të pamundur ta përjetoj me anë të një ceremonie.

Filmi sjell pamjet rrëqethëse të takimit të të gjithë klasës në ambientet e shkollës, kumtit të rezultatit të secilit dhe rrëfimit nga ta për ndryshimet.

Në film, rezulton që katër nga ish shokët dhe shoqet e klasës ishin vrarë gjatë luftës. Kësisoj gjenerata, pos që kishte humbur maturën, rininë, dhe mundësinë për një jetë normale, kishin humbur edhe katër nga pjesëtarët.

Filmi i gjeneratës së sarajevasve të vitit 1992 përfundon më mesazhin se jeta vetë është film i shkurtër dhe se mosha nuk përcakton rininë.

Të rinj jemi atëherë kur ndjehemi të tillë. “Gjatë këtij qëndrimi të përbashkët, patëm ndjenjën se ishim në një vikend që kësaj here zgjati dy dekada. Gjatë gjithë kohës ne shihnim njëri-tjetrin dhe sikur dëshironim të ia vërtetonim vetes se ne jemi ata të njëjtit, dhe se sërish mund të qëndrojmë , të flasim e të argëtohemi së bashku”, thotë protagonistja kryesore, e ëma e autores Kulenoviç.

Ndërsa në orët e mbrëmjes Kino në Lum ka qenë vendi i projektimit të 10 filmave tjerë të shkurtë të rajonit. Në mesin e tyre janë paraqitur edhe gjashtë filma të krijuar nga regjisorët debutantë të Prizrenit dhe Prishtinës. “Kapllan”, “Laetitia”, “Çika”, “This Film Lusts for Interpretations”, “Seljim”, “The High Fame” kanë sjellë rrëfime për rininë, filozofinë e jetës, të moshuarit e vetminë por edhe dashurinë e mallin për ata që nuk janë më në mesin tonë, nga prizmi i regjisorëve tinejxherë.

DokuFest në këtë mënyrë po bëhet pjesë e krijimit të dokumentuesve të rinj të shumë tregimeve që kaluam. Tregime që duhet t`i zbërthejmë. Tregime për gabimet që bëmë. T`i mësojmë që të mos përsëriten.

Ajo vjen me film të shkurtër

Në një intervistë për Doku Daily, Antoneta Kastrati flet për filmin e saj të fundit dhe sfidat në realizimin e tij.

Foto: Ahmed Huduti

Tregimi tregohet përmes perspektivës së një bisede, ku baba ka marrë pjesë në një masakër gjatë luftës në një fshat dhe 14 vjet pas luftës ai vizitohet nga një femër e re shqiptare.

Premiera e filmit të shkurtër të Kastratit, “She Comes in Spring” (Ajo vjen në pranverë) projektohet të enjten në Europa Pllato rreth orës 20:30.

Në një intervistë për Doku Daily, Antoneta Kastrati flet për filmin e saj të fundit dhe sfidat në realizimin e tij. Çka ju shtyri të kaloni nga dokumentari në film fiktiv?

Kur nuk kam menduar më parë se do të bëj diçka të tillë, se do të punoj me filma fiktiv. Kur kam qenë në Los Angeles motra e ka pas një projekt të fotografisë në shkollë, film 4 minutash pa dialog dhe ka dashtë me e bo regjinë.

Edhe e kam shkruar skenarin, kam punuar në film dhe më ka pëlqyer procesi, pastaj e kam shkruar skenarin për me e xhirua filmin këtu.

Arsyeja që më kë pëlqyer më së shumti është se mundem me u marrë me tema që nuk kam mundur me i trajtua në dokumentarë, më personale, të luftës që nuk kam mundur me i tregu me dokumentarë. Me filma fiktiv e ke atë lirinë me krijua situata, personazhe...

veçanërisht me atë se çfarë i shtyn njerëzit e thjeshtë, që nuk janë vrasës, që në kohëra lufte me ba sende që nuk paramendohen, me e kalua kufirin e normales.

tërë kohës sa e kam shkruar skenarin është dashtë me i balancua këto dy gjëra. Mandej në xhirime nuk e kam pas të vështirë, edhe pse ka skena të rënda, se aty nuk jam e ndjeshme.

Përmes tij shpaloset rrëfimi për një çikë që është vrarë dhe sa është i pakthyeshëm ai akt.

Vrasësi ka qenë i vetmi njeri që ka shpëtua dhe që mundet me e tregu këtë tregim. Për këtë arsye kam vendos që përmes perspektivës së tij të tregohet rrëfimi që paraqet një kërcim.

Pra në rolin kryesor është një serb.

Edhe në aspektin praktik ka pas vështirësi se është dashtë me e xhirua në Los Angeles, pasi ka qenë projekt i shkollës. Ka qenë vështirë se nuk kam pas shumë aktorë prej Ballkanit, shqiptarë hiq se hiq. Pra u dashtë me punua me amerikanë, bullgarë. etj.

Po mua nënën dhe motrën mi kanë vrarë në luftë.

Filmi është më shumë në anglisht dhe serbisht kështu që e kam gjet një bullgare që e luan nënën, aktori kroat e luan personazhin e serbit. Ka pas limitime edhe në vendin e xhirimeve, me krijua Kosovën në LA (qeshet). Në përgjithësi ka qenë sfidë e mirë.

Pra në një formë është rrëfim personal?

Realizimi në SHBA a ta ka lehtësuar punën?

Është personale, edhe pse tregimi ka elemente prej tregimeve që i kam dëgjuar, kujtimeve të mia, por është shumë fiktive. Tema që e shtjellon janë shumë personale dhe të vërteta.

Më ka pëlqyer, se pastaj punon me skenograf shumë afër, bën hulumtim, krejt ai proces kostumet. Lokacionet ka qenë vështirë me i gjet dhe kjo ka krijuar pak stres. Atë që e kam dashtë e kam mbërri me film, në përjashtim të ndonjë detaji të vogël.

Tema lidhet me ngjarjet e luftës në Kosovë.

Edhe ti i ke përjetuar këto...

A është e inspiruar nga përjetimet e juaja?

Jo definitivisht. Në fakt kam dashtë me e ba një dokumentar. Ende nuk e mendoj me e bo.

Para një viti e kam mendua, por nuk kam qenë e gatshme. Është një lloj procesi, pasi për 10 vite as që e kam menduar dhe diqysh e kam lënë atë tregimin shumë anash. Vrasësi ka qenë jashtë horizontit. Po tani pas 14 vitesh e shoh që ka ardhur koha të merrem me këtë.

Në këtë rast cili është subjekti i filmit tuaj?

Sa ka qenë e vështirë në aspektin emocional për ty me e krijua këtë film?

Tregimi tregohet përmes perspektivës së një bisede, ku baba ka marrë pjesë në një masakër gjatë luftës në një fshat dhe 14 vjet pas luftës ai vizitohet nga një femër e re shqiptare që e shtyn me u konfrontua me të bëmat e tij më herët. Por më vonë është një kthesë në film...

Tema është ballafaqimi me aktin e vrasjes,

Në aspektin emocional, skenari ka qenë i vështirë se gjithmonë u dashtë me pas kujdes.

Se kur fillova të shkruaj nuk ishte më tregimi im, por ishte fiktiv pasi krijohej diçka tjetër jashtë atij rrëfimit tim derisa të nesërmen është dashtë të ballafaqohem me realitetin. Pra gjatë

Premiera e filmit është në DokuFest. Pse jeni përcaktuar për ta shfaqur këtu për herë të parë?

Showcase ka qenë në LA që e bën shkolla.

Ndërsa DokuFesti është njëri prej festivaleve më të mira, ku kam marrë pjesë me dokumentarë prej fillimit. Audienca është e mirë, vendi...Qëllimi im ka qenë me shfaq filmin në Kosovë. Premiera në shtator do të jetë edhe në LA, Kore të Jugut, etj.

A ke ndonjë pritje prej projeksionit në Prizren, publikut?

S’po di. Është film shumë i rëndë, se personazhi është serb dhe mund të jetë kontravers edhe pse njerëzit që e kanë pas nuk e kanë përjetuar si të tillë. Nuk është stereotip.

3

CyanMagentaYellowBlack

Regjisorja nga Kosova që jeton e punon në ShBA, Antoneta Kastrati sivjet vjen në DokuFest me një ndryshim. Për dallim prej edicioneve të kaluara kur ajo është prezantuar me filma dokumentarë, në edicionin e 12-të ajo sjellë një film të shkurtër. Filmi i saj fiktiv rrjedh nga ngjarjet e luftës së Kosovës dhe synon që të intrigoj së pari audiencën në DokuFest dhe më pastaj udhëton për në Los Angeles, Kore të Jugut, etj.

FILMAT E REKOMANDUAR

Reago, Rebelohu, Theji Kufijtë

THE EMBASSY

Chris Marker

12:00 SHTËPIA E Francë/France - 1973 KULTURËS Përgjigja anekdotike e Chris Marker ndaj puçit të Pinochet në vitin 1973 në Chile.

Tomorrow Will Be Good

12:00 Kino Europa

Pauline Gay Francë/France - 2011 Portreti i dy vajzave të humbura.

Foto: Blerta Kambo

Në pamje të parë, dokumentari për punk bendin “Pussy Riot” që theu kufijtë e të shprehurit në Rusi dhe performanca e kolektivit muzikor “Angry Youth” nga Kosova nuk kanë ndonjë gjë të përbashkët për nga rrëfimi. Por ata shpërfaqin gjëra bazike por të rëndësishme. Reagimin.

Zemërimin. Dhe, thyerjen e kufijve.

Filmi për punk bendin rus “Pussy Riot” i shfaqur në DokuFest të martën mbrëma i ka paraprirë edhe performanës në DokuNights të kolektivit prej tre DJ-ve të cilët e quajnë vetën “Angry Youth”, muzika e të cilëve është adrenalinë. Pastrim. Përderisa “Pussy Riot: A Punk Prayer” shtron pyetjen se kush është në gjykim në rastin i cili e kaploi Rusinë dhe botën, tre artiste të reja apo shoqëria në të cilën ato jetojnë, performanca e tre artistëve të rinj kosovar, një DJ, një grafik dizajner dhe një ilustrator, nuk shtron pyetje por “urdhëron” në rebelim. E kjo e bënë edhe një lidhje interesante mes dy edicioneve të DokuFest.

Atij të vitit të kaluar me moton “Punk Protest Prizren” dhe këtij të sivjetmë “Theji kufijtë”.

Punk lutjet, reagimi

CyanMagentaYellowBlack

SEX

18:00 KINO EUROPA

4

Kaltrina Krasniqi Kosovë/Kosovo - 2013 Mesi i dhjetorit 2012 e gjeti Kosova 2.0-në duke u përgatitur për lansimin e edicionit të katërt të magazinës lidhur me seksin.

Rasti i artisteve të reja në Rusi që ngjalli debatin mbi lirinë e të shprehurit në njërin prej shteteve më të fuqishme, Rusia, në fakt ka nisur si reagim.

Bendi, siç shihet edhe në filmin dokumentar 86 minutash i realizuar nga Mike Lerner e Maxim Pozdorovkin, del në skenë në momentin kur presidenti i kontestuar rus, Vladimir Putin i rikthehet kreut të shtetit, presidencës. Në ndërkohë që Moska po përfshihej në protesta kundër këtij rikthimi që dukej sikur nisje e regjimit të cilat më vonë u shuan pas ndërhyrjeve të egra të policisë, katër vajza ruse me histori të ndryshme familjare por edhe të formimit kulturor e shoqëror do të vishnin maska me ngjyra. Edhe rrobat me ngjyra.

Një kitarë dhe fakti se kishin shumëçka për të thënë, u ka mjaftuar që të nisin performancave të tyre që më vonë do të faktonin edhe zyrtarisht atë çfarë ato po e shprehin në mënyrë artistike.

Fillimisht duke performuar punk në sheshe sikur “Red Square” hapësirën e të cilave u bënin thirrje rusëve që ti okuponin e për të vazhduar më pas deri në performimin si reagim në institucionin që bëri bujë në gjithë botën. “Zot ruaje Putinin, Zoti është feminist” është vetëm një nga frazat që Nadezhda, Maria dhe Yekaterina do të këndonin në Kishën Ortodokse në Moskë në fillim të shkurtit të 2012-s. Performanca e tyre që bazohej mes ironisë së lutjes dhe muzikës punk

tregon në fakt lidhjen e fortë që në Rusi e ka Putini me Kishën Ortodokse. Por performancë në vete është edhe procesi i gjykimit të tyre që gjatë dokumentarit shihet sesa qesharak është dhe rrëfimet e prindërve të artisteve. Ndërsa performanca që vajzat bëjnë gjatë mbrojtjes së tyre mund të quhen mbrojtje e së drejtave humane.

Ani pse njerëzorja është bazikja “Pussy Riot” kanë treguar se reagimi për baziken e njerëzores prodhon diçka që është shumë më e madhe se kaq. Të drejtën për të reaguar atëherë kur njeriu e ndjen se duhet të reagoj.

Rebelimi i shpirtit të ri Shumë kilometra larg Rusisë, në shtetin e formuar rishtazi në Evropë, popullata është në moshë gjithashtu më re. Afro gjysma e kosovarëve nuk janë më të vjetër sesa 35 vjet. Por në sheshet e këtij vendi nuk ka ndodhur ende “okupimi”. Por djemtë sikur Zgjimi një grafik dizajner, Brilanti e Lumi, Taulanti te cilët bashkë me 9 të tjerë përbëjnë kolektivin “Angry Youth”, me muzikën e tyre ngjajnë në një masë artistikisht “okupuese”. Muzika e tyre është më tepër sesa një reagim. Pra ata rebelohen duke e tejkaluar fazën e parë, reagimin.

E ky rebelim i tyre është i fokusuar tek një shtresë e atyre njerëzve që muzikën e merr më shumë sesa një kolektiv tingujsh. Ani pse zyrtarisht ky kolektiv muzikantësh nuk e kanë deklaruar vetën që janë rebelimin e tyre ia dedikojnë dikujt a një ngjarje në specifikë, ata janë një ngacmim i mirë i mendjes e cila ka nevojë për t’u rebeluar kur i cenohet diçka. Ose kur thjeshtë ka nevojë. Fuqia e muzikës së tyre thyen kufijtë e muzikës. Tek e fundit kjo është edhe e mira e shpirtit të ri. Sepse gjen mënyra të ndryshme për të reaguar. Për t’u rebeluar. E kësisoj për të thyer kufijtë.

NËNSHKRUAJE PETICIONIN KUNDËR DEGRADIMIT TË PRIZRENIT Këto ditë qytetarët e Prizrenit janë duke e nënshkruar peticionin që do t’i dorëzohet Kryetarit të ardhshëm të komunës së Prizrenit.

Peticioni është iniciativë e DokuFest dhe EC Ma Ndryshe dhe synon ndalimin e degradimit urban të qytetit të Prizrenit.

Bëhu pjesë edhe ti, nënshkruaje Peticionin.

Energjia që dëmton Kosovën

FILMAT E REKOMANDUAR FIRST COUSIN ONCE REMOVED

Alan Berliner SHBA/USA - 2012

Foto: Mrinë Godanca

Statistikat tregojnë nivel të lartë të ndotjes, ndërsa mënyrat tjera për të prodhuar energji janë larg në relacion me Kosovën. Sektori i ripërtëritjes duket i vonuar për shtetin e ri ballkanik, ndërsa situata nuk duket premtuese edhe për vitet e ardhshme. Edicioni i sivjetmë i festivalit DokuFest i ka kushtuar rëndësi kësaj teme, dhe kjo jo për herë të parë. Jean Peter Olters, drejtor për Kosovë i Bankës Botërore, Haki Abazi nga Rockefellers Brother Fund për regjionin e Ballkanit dhe Visar Azemi, koordinator nga KOSID janë treshja që në Hamamin e Qytetit të Prizrenit kanë diskutuar energjitë e ripërtërishme dhe nëse Kosova po i përmbush synimet që i ka caktuar vetes në këtë drejtim.

Haki Abazi ka nisur debatin duke përmendur mënyrat të cilat do të duhej përdorur nga shteti i Kosovës drejt rrugës së energjisë së ripërtërishme.

“Së pari, ka një arsye të fortë pse qytetarët e Kosovës zgjohen çdo mëngjes të lodhur dhe përfundojnë me sëmundje të ndryshme, sidomos respiratorike. Ne kemi një nivel të lartë të zhivës dhe të ndotjes po ashtu. Unë propozoj dhe nuk është hera e parë që them se duhet të kthehemi kah energjia e ripërtërishme” thotë Abazi.

“Kemi ujin për turbinat e gjenerimit apo energjinë solare të cilën e kemi më të lartë se Gjermania. Burimet gjeotermale, përdorimi i erës apo i frymës, këto i kemi lënë anash dhe as që po kujtohemi për to”, deklaron Abazi.

Peter Olters, drejtor për Kosovë i Bankës Botërore ka shtuar se bisedat janë të kota në tema të tilla, përderisa nuk merret një veprim konkret. Sipas tij, Banka Botërore ka edhe një projekt tjetër mbi ripërtëritjet e energjisë, por që pritet të aprovohet tek vitin tjetër.

“Duhet të përdorim edhe format e decentralizuara, me zonat neutrale për energji. Për këtë duhet bërë një kalkulim i kujdesshëm dhe të gjitha pengesat duhet adresuar Qeverisë” thotë Olters. Sipas tij, në ripërtëritjen e energjisë duhet stabilizuar korniza ligjore e nënligjore, infrastruktura, transmisioni, lejet e pagesat.

Abazi ka vazhduar debatin duke sjellë në tavolinë edhe faktorin njeri, i cili për 14 vitet e pasluftës ka dëmtuar pafundësisht sektorin energjetik.

“Për njerëzit që ikin nga Kosova, është e dukshme që po lënë anash një vrimë të zezë, me pyje të prera, ajër e ujë të kontaminuar” ka shtuar Abazi. Termocentrali Kosova A planifikohet të mbyllet në vitin 2017 ndërsa Kosova B plotëson shumë pak prej nevojave të konsumatorëve. “Është turp edhe për mua si përfaqësues i RBF që për 13 vite nuk kemi gjetur konsensus në energjinë e ripërtërishme” thotë Abazi.

CHAMOMILE

Për fëmijët e sëmurë nga ndotja e ambientit dhe energjetika ka folur edhe Visar Azemi nga KOSID. Sipas tij, megjithatë ka edhe premise të mira në raportin energjetik në Kosovë.

“Kohën e fundit Kosova e ka ngritur efikasitetin e energjisë për 9%, prandaj mendoj se edhe kjo duhet të merret parasysh” thekson Azemi.

Olters ka vazhduar të flasë edhe për koston e formave të ndryshme të energjive të ripërtërishme si ajo solare, gjeotermale, e erës dhe hidroenergjia.

“Kjo megjithatë nuk do t`i kushtojë pak buxhetit të shtetit. Kosova nuk është predispozuar qysh në fillim për këtë përdorim kështu që nuk është obligim për të, por është detyrë për ta përmirësuar pikë së pari shëndetin e qytetarëve të saj. Shembull, nxehja e ujit mbetet çështje kritike dhe kaotike, por do t`i hynte në punë kësaj ripërtërije” ka shtuar Olters. Qeveria e Kosovës në planin e saj kombëtar parasheh që kuotën prej 25 përqindëshit të energjisë së ripërtërishme në konsum ta arrijë kryesisht nga energjia e fituar nga uji brenda shtatë viteve të ardhshme.

Neritan Zinxhiria Greqi/Greece - 2012

20:00 EUROPA PLLATO Njihuni me Rubelin, djaloshin 14 vjeçar që kontrabandon oriz nga India për nëBangladesh.

RUNNING FROM CRAZY

Aktualisht, Korporata Energjetike e Kosovës, si furnizuesi kryesor me energji në vend, prodhon rreth 159,000 gigavatë orë në vit.

Barbara Kopple SHBA/USA - 2013 Mariel Hemingway, mbesa e shkrimtarit legjendar Ernest Hemingway, ekzaminon sëmundjen mentale dhe vetëvrasjen që e përshkruan historinë e familjes së saj.

22:00 KINO KALAJA

CyanMagentaYellowBlack

Obiliqi vazhdon të jetë vendbanimi më i ndotur në Kosovë. Dokumentarë të ndryshëm kanë pasqyruar jetën e komunitetit afër këtij lokacioni, i cili ankohet për ndotjen e madhe dhe pasojat që dalin nga ajo, shpesh edhe me sëmundje e vdekje. Minierat e linjitit, po ashtu, nuk janë shumë larg territorit të Kosovës.

Alan Berliner dokumenton pesë vjet vizita me kushuririn e tij Edwin Honig, i cili gradualisht po i dorëzohet efekteve të sëmundjes së Alzejmerit.

14:00 KINO EUROPA

5

RECENSIONE First Cousin Once Removed

Kushëriri i Parë që Njëherë u Largua

E ENJTE 14:00 Kino Europa 78’ Dokumentari është një zbulim i madh dokumentar nga Alan Berliner rreth Edward Honig, “miku i mirë, kushëriri dhe mentori” i tij 91 vjeçar, i cili vuan nga Alzaimeri. Në rininë e tij burrë i shquar dhe i shumë-talentuar ishte poet, përkthyes, kritik, dhe mësues.

Regjisori, Berliner shpalos se edhe babi i tij edhe gjyshi kishin një sëmundje të rëndë në vitet e fundit të jetës së tyre dhe se ai ndjen se atë mund ta përcjellin hapat e njëjtë.

Filmbërësi kaloi pesë vjet duke punuar në dokumentarin e tij të sinqertë, gozhdues, dhe ndriçues mbi ballafaqimin shpirtëror, fizik dhe mendor të Honigut me Alzaimerin. Respekti dhe dashuria e Berlinerit për mikun e tij të komplikuar dhe trim shndrit përmes shumë skenave ku shpirti i poetit çlirohet nga mjegulla e çmendurisë dhe na bënë ne të dridhemi.

Alan Berliner SHBA/USA - 2012 Honig u pajtua që ta lejojë kushëririn e tij të parë ta filmojë në shtëpinë e tij në Rhode Island. Edhe pse kujtesa e tij është e paqartë shumicën e kohës, ai mbart një plagë të thellë brenda duke u rrotulluar rreth rolit të tij në vdekjen e vëllait të tij tre vjeçar. Është një rrëfim rrëqethës dhe frikësues. Honig ka djaj të tjerë për tu marrë me ta...

Duke përdorur lexime në sfond të poezive dhe materialeve arkiv nga jeta e Honigut, Berlineri përçon fshirjen e plotë të udhëtimit shpirtëror të mentorit të tij me përzierjen e tij të admirueshme të rrezeve të diellit dhe hijeve. Filmbërësi refuzon ta kthej atë në një të huaj. Kjo është perspektiva etike që është në zemër të dokumentarit njerëzor të Berliner-it.

Vras Pulat që të Frikësohen Majmunët

CyanMagentaYellowBlack

E ENJTE 16:00 Shtëpia e Kulturës 24’ Ambienti ushtarak i Killing the Chickens to Scare the Monkeys- Vras Pulat që të Frikësohen Majmunët (titulli i referohet një politike kineze e cila vriste disidentët që të frikësoj të tjerët) ishte një zgjedhje e mundshme nga artisti dhe ish fotografi i luftës, suedezi Jens Assur.

I emëruar fotografi i vitit në moshën 23 vjeçare, Jens sjell një tregim finok dhe ironik të drejtësisë ushtarake në Republikën e Kinës. E përbërë nga nëntë skena të ndara në dy pjesë, por e shfaqur në retrospektivë, filmi pozicionon metodat e ftohta dhe humoristike në mënyrë armiqësore për të rinumëruar një incident fatal që ishte mbështetur nga një regjim i verbër politik në lidhje me ngjarjet e ndodhura rastësisht.

6

Suedi, Tajlandë/Sweden, Thailand - 2011 Ftohtësia në të cilën filmi trajton dhunën kumbon një rikujtim të universit të Inglorious Basterds të Tarantinos, megjithatë theksi nuk i jepet një dialogu të shkruar në mënyrë strikte në mes të ushtarëve, por një skene koreografike të “inskenuar” me pedanteri. Përveç sfondit fotografik, Assur nuk është i interesuar që të fryhet se çka mund të bëjë me imagjinatë të mprehtë; ai zgjedh në vend të saj një lente shumë të gjerë, e cila e mbështjell aksionin në një seri të marrjeve të pandërprera.

Si rezultat, syri i spektatorit është i lirë të bredh brenda kuadrove dhe të eksploroj planin e parë dhe sfondin e të dhënave të ndryshme narrative. Është vetëm gjysma e dytë e filmit kur ne e kuptojmë rastësinë e gjithë asaj, çka është me të vërtetë ajo çka me të vërtetë paguhet (apo jo) pas skenës së mrekullueshme e të pa-nxituar hapëse.

RECENSIONE

Belleville Baby

Foshnja e Bellevillit

E Ejte 20:00 Kino Bahçe 75’ Foshnja e Bellevillit Një gjenerator i fuqishëm i konfliktit të emocioneve shërbehet nga një zë i së kaluarës. Foshnja e Bellevillit nis me një bisedë të incizuar telefonike. Aty flasin dy të dashuruar : regjisorja Mia Endberg dhe Vicenti. Ata ndahen papritur dhe nuk kontaktojnë për dhjetë vjet.

Vicenti e kalon shumicën e kësaj kohe në burg. Biseda e tyre fillestare ndërpritet nga një film bardh e zi që tregon nisjen e trenit me qëllim të lënies së kaluarës mbrapa. Vincenti ka një kërkesë para se të niset: Ai do të që kujtohet për kujtimet e mira para jetës në burg.

Filmi është konsekuencë e një mini-skice të bisedës telefonike mes Engbergut dhe Vincetit. Filmi është bërë në atë mënyrë që të përziej zërin dramatik me skenat stimuluese të zgjedhura nga ndjenjat që shfaq biseda. Është një strategji

Mia Engberg Suedi/Sweden - 2013 e rastësishme por shumë efektive, me performanca vokale të mjaftueshme që të tejkalojnë brengat për strukturën.

Tepër e efektshme është parabola e një djaloshi të vetëm, të cilin fillimisht e ëma, pastaj babai, pastaj daja, pastaj shokët filluan të mos e duan. Njëri pas tjetrit. Kjo ilustrohet duke përdorur fotografi të vjetra dhe duke sjellë kujtime organike. Ilustrohet edhe nëpërmjet lidhjes që vazhdon mes Engbergut dhe Vincentit.

Tregimi i nxjerrë nga raftet e librave, i mitologjisë greke për Orfeusin që bënë marrëveshje me Haden për të shpëtuar eruditin e humbur duket në portretizim, dhe është mirë i ndërlidhur.

Mbi të gjitha, filmi portretizon pjekurinë në rritje dhe ndikimin e paevokueshëm të ish dashurisë, në mënyrën që ne shpesh nuk e njohim veten tonë, duke i fshehur sekretet.

Running from Crazy

Ikja nga të çmendurit

Barbara Kopple SHBA/USA - 2013

Running from Crazy (Ikja nga të çmendurit) është një film që dokumenton eksplorimin e Mariel Hemingueit për sëmundjet mendore të familjes së saj që kanë çuar në shtatë vetëvrasje.

Ajo tregon se çfarë rëndësie ka për të refuzimi i hershëm i alkoolit, pas së cilit e gjithë familja ishte e dhënë. Ajo eksploron rëndësinë e dietave, ushtrimeve, dhe mbi të gjitha ruajtjen e shëndetit mendor.

Filmi paraqet përpjekjet e autores duke përfshirë vdekjen e gjyshit të saj, shkrimtarit të famshëm Ernesto Hemingueit, si dhe të motrës, aktores dhe supermodeles Margaux Hemingueit. Rastet çojnë tek shumë pyetje të Marielit. A është familja e saj e kryqëzuar? A ka shpresë për të?

Për më shumë ajo zbulon se sa e rëndësishme është të flitet për sëmundjet që çojnë në vetëvrasje. Ajo u flet vajzave për historinë familjare dhe brengat që ka për mirëqenien e tyre.

Dhe zbulon se ka shpresë. Gjatë eksplorimit dhe kuptimit të historisë komplekse të familjarëve ajo gjen mënyrën e pranimit dhe ndreqjen. Ajo mëson ti fal ata për jo perfeksionin dhe i ngrit të mirat që kanë prezantuar ata.

Ajo flet për sëmundjet mendore, parandalimin e tyre dhe se si të jemi të hapur ndaj pyetjeve të vështira, pyetjeve që u frikësohemi për shkak të përgjigjeve të frikshme. Të frikshme por të rëndësishme. Këto pyetje mund të definojnë linjën e jetës së dikujt. Duhet që sëmundjet mendore ti hedhim në dritë.

7

CyanMagentaYellowBlack

E ENJTE 22:00 Kino Kalaja 100’

SPONSOR I DOKUFEST

SPONZOR GJENERAL

SPONZOR MEDIAL

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit

Ministria e Integrimit Europian

Ministria e Punëve të Jashtme

BALKAN INVESTIGATIVE REPORTING NETWORK

CyanMagentaYellowBlack

Fabrika e kabllove dhe përquesve elektrik www.protoncable.com tel.: +377 44 66 57 57

Falenderojmë

Lounge Bar “Theatre”

8

shtypshkronja - printing house

Drejtoria për Turizëm dhe Zhvillim Ekonomik Komuna e Prizrenit

DOKUNIGHTS Sonte n’00:00 te Mullini

Doku Shop

Tonight 00:00 at Mullini

POR - NO

Njëri prej rok bendeve të para avangarde nga Kosova kthehen në DokuNights pas 10 viteve, pas 3,650 ditë kohë për tu bërë gati për një natë të cilën keni me e mbajt në mend.

One of the first avant-garde rock bands in Kosovo is back at DokuNights after ten years, having had 3,650 days to prepare for a night you’ll remember.

AFTER: LONI Funk – Soul – Disco për groove serioz.

Funk – Soul – Disco for some serious grooving, moving and retro hoovering.

DOKU CITY

KAMPI Faton Rama është fitues i kamerës digjitale ne kuadër të lojës shpërblyese FUJIFILM

DOKUNIGHTS

KINO LUMI

KINO KALAJA

HAMAMI 2.00

HOSPITALITY

KINO BAHÇE

SHTEPIA E KULTURES

1.00

2.50

Pijet

KINO EUROPA MAIN OFFICE PRESS CENTER

KINO KLUBI

CyanMagentaYellowBlack

Zvogëlimi i lirimit të tymit Zvogëlimi i lirimit të tymit tek makinat, kamionët apo tek makinat tjera lëvizëse do të reduktonte ndotjen me karbon, një nga shkaktarët kryesorë të ngrohjes globale. Në të njëjtën kohë njerëzit do të kursenim miliona dollarë duke reduktuar shpenzimin e karburanteve.

OFFICES CINEMAS

Green Corner

DOKUNIGHTS 61

9

CyanMagentaYellowBlack

Sponsor Gjeneral

10

Premiera “Together”, protestë ndaj papunësisë

Foto: Blerta Kambo

“Together” është film i regjisorit Daniell Mulloy, i mbështetur nga UNDP, ku Arta Dobroshi është ambasadore. Ky film, për aktoren është një rikthim artistik në vendlindjen e saj, Prishtinën.

“Kur ti e sheh një njeri që s`ka bukë, ti që ke nuk d.m.th që s`të intereson”, ka thënë ajo në konferencën për shtyp të festivalit, duke treguar se si artiste, ky ka qenë kontributi i saj për këta njerëz. Pas pranisë së saj në protestat kundër keqpërdorimeve dhe korrupsionit në Kosovë, ajo ka thënë se zgjidhja për situatën në Kosovë është që qytetarët të kenë liri për të shprehur pakënaqësitë e tyre. Në këtë mënyrë ata , sipas saj, duhet të protestojnë çdo ditë, në mënyrë që qeveria të sigurojë jetë më të mirë e të ofrojë më shumë vende pune.

“Together” është film i regjisorit Daniell Mulloy, i mbështetur nga UNDP, ku Arta Dobroshi është ambasadore. Ky film, për aktoren është një rikthim artistik në vendlindjen e saj, Prishtinën, pasi prej një kohe shumë të gjatë ka thënë se nuk ka xhiruar aty.

“Krejt qyteti i Prishtinës na kanë ndihmuar me zemër në realizimin e këtij filmi”, është shprehur ajo. Arta Dobroshi është mikeshë e DokuFestit që nga edicioni i tij i parë dhe sipas saj, është një nder që premiera e këtij filmi të shfaqet në këtë festival që duhet të mbështetet nga më shumë filma shqiptarë cilësorë.

I nominuar në konkurrencën e dokumentarëve për të

drejtat e njeriut, “Tales from the organ trade”, është shfaqur të mërkurën mbrëma në kinemanë në lum.

Filmi i regjisores amerikane Ric Esther Bienstock, është një hulumtim që përfshin edhe rastin e klinikës “Medicus” në Kosovë, ku është bërë tregti me organe njerëzore. Regjisorja ka thënë se pavarësisht hulumtimit, nuk ka qenë qëllimi i saj të ndërtojë një lajm ose të pasqyrojë ngjarjen bardh e zi, ashtu si media e ka pasqyruar sipas saj, por një dokumentar ku në qendër janë njerëzit që tregojnë pse kanë kërkuar shitjen e organeve, mjekët pse e kanë bërë një gjë të tillë. Protagonist i filmit është doktor Frankenstein, nofka e mjekut turk që kërkohet dhe nga Interpoli. Dokumentari vazhdon edhe me gjykimin e rasti “Medikus”.

lindjes së fëmijës. Ky fakt regjisorin e filmit, Niels von Koverden e ka bërë të lumtur.

“Mendoj se është interesant sesi donatorë të shitjes së veshkave nga vende të ndryshme të botës kanë ardhur në Kosovë për të bërë pazar me njerëz të tjerë që po ashtu nuk janë nga Kosova e mund të mos kenë dëgjuar fare për këtë vend”, ka thënë Bienstock, duke cekur ky rast nuk do të duhej të konsiderohej një imazh për Kosovën, edhe pse në të ka qenë i përmendur edhe emri i kryeministrit aktual Hashim Thaçi.

Ndërsa Jurij Meden, regjisor i filmit “Karl Marx among us”, i cili është shfaqur të mërkurën në Kino Kalaja, ka treguar se për të është hera e parë në DokuFest dhe është i mahnitur nga atmosfera dhe sidomos nga program i filmave. Ai i ka bërë thirrje kryetarit të Prizrenit ta mbështesë këtë festival, pasi sipas tij, kjo duhet të jetë ngjarja më e madhe kulturore në Kosovë dhe një nga festivalet më të mira të filmit dokumentar në botë.

Të martën mbrëma Kino në Lum është shndërruar në një kinema familjare. Dokumentarit të famshëm “My child” i ka paraprirë filmi I shkurtër ” By her side”, një rrëfim për ndjenjat atërore. Pas orës 22, një pjesë e mirë e qendrës së Prizrenit ka dëgjuar britmat e disa grave duke lindur, e dhjetëra njerëz të mbledhur pranë lumit kanë parë mbështetjen që tre meshkuj i kanë dhënë bashkëshorteve të tyre gjatë

Veton Nurkollari, drejtor artistik i festivalit ka theksuar se DokuFesti nuk ka mbështetje jo vetëm nga kryetari por nga Komuna në përgjithësi. “Ne duhet të paguajmë që shfrytëzojmë qytetin tonë e që kontribuojmë për qytetin tonë”, ka thënë ai.

“Ka qenë shumë një shfaqje shumë e veçantë kur britmat e lindjes janë ndjerë nëpër qytet”, është shprehur ai. Në konferencën për shtyp, Koverden ka treguar se për të ka qenë një përvojë shumë interesante gjatë xhirimit. Ai madje e ka quajtur “një film mes këmbëve”, filmin e tij që ka përcjellë emocionet reale të prindërve nga materniteti.

Pjesë e konferencës ka qenë edhe anëtari i jurisë për kategorinë e filmave nacional, Adrian Paci nga Shkodra. Ai ka thënë se sa i përket kësaj kategorie, për të është e rëndësishme sesi shtrihet historia.

REDAKTOR FISNIK MINCI • GAZETAR ARBEN AHMETI, UNA HAJDARI, ARBËR SELMANI, RINA GECI. LAYOUT DESIGN ERDIS DRIZA, • LAYOUT ARTI BUCKO • SHTYPI KOHA • TIRAZHI 13,000 • KONTAKT INFO@DOKUFEST.COM

11

CyanMagentaYellowBlack

Si gjithmonë e gatshme për të shprehur humanitetin e saj, Arta Dobroshi në edicionin e 12-të të DokuFestit është prezantuar me filmin 10 minutësh “Together”, i cili flet për lypsarët e rrugëve të Prishtinës. Aktorja kosovare, thotë se këtë film e ka bërë duke ndjerë nevojën për protestuar kundrejt shkallës së madhe të papunësisë që është në Kosovë dhe jetesës së shumë kosovarëve të varur ekonomikisht nga bashkëatdhetarët në diasporë.

#OccupyShadërvan

Social media is an opportunity that the movements of previous generations did not have. The road to social change is much more difficult when lacking the proper mobilization tools. Nowadays, revolutions throughout the world are occurring in the virtual world, in the social media that have lowered the time required for the dissemination of information to a minimum. The speed at which one can spread the call for mobilization and the spread of information from the place at which the event is occurring make present-day movements much more effective. Although Kosovo has yet to experience Activism 1.0, social media provide us with the opportunity to quickly transcend into activism 2.0 without wasting any time.

However, we have yet to be proven affective at using social media for activism. Although research says that we are a society with a high access to internet, it remains unclear what the quality of our online presence is. Certain modules exist for reporting abuse cases, as well as those for social mobilization, but their usage remains minimal. Kosovars continue to place greater importance on traditional social ties rather than on their virtual opportunities for action. Furthermore, the oppressive regime of the past couple of years has transformed Kosovar citizen into passive taxpayers, whose sole occupation is their survival and their vehement refusal to participate in public issues.

CyanMagentaYellowBlack

Activism in Kosovo has a new opportunity, and that is social media. As to how capable we will be at using this tool relies entirely on us.

Various recent initiatives for the articulation of our disappointment are sending out positive signs. They were related to strictly practical issues and have for a short time created a critical mass as a tool for pressure against the government. They have, however, lacked consistency.

This came as a result of the large number of problems with which the society deals with.

Today’s problem shifts the attention from that of yesterday, and we all wait in cold sweat as to what the upcoming problem will be.

During DokuFest we are once more convinced of the mobilizing potential in our society. This should be utilized as our opportunity to convert culture into activism and as an appeal to society for more order and democracy in our country. In these circles, social media could be the most effective method for Activism 2.0. We need equal doses of creativity and the ability to learn from recent cases throughout the world. #occupyshadervan (Hajrulla Çeku) 12

ENGLISH SECTION Russian Rioters Take the Prizren Screens by Storm

Tuesday night saw the screening of a film documenting Russia’s most controversial punk band.

Identifiable by their feminist ideals and their strive for change, the diverse group of girls that make up “Pussy Riot” came to worldwide prominence after storming a service in Moscow’s prominent religious hub, the Cathedral of Christ the Savior.

The media brouhaha that erupted thrust them into the depths of a passionate global debate on freedom of speech. The Russian government’s rebuttal, in the form of their persistence to put them behind bars, disabled them from continuing their “rebellious” actions.

It was this process that DokuFest viewers were able to witness at the Kino Bahce open-air screening of “Pussy Riot: A Punk Prayer” by directors Mike Lerner and Maxim Pozdorovkin. Alternating between private interviews with the three girls and scenes depicting their very public trial, the film takes hold of the viewers starting from the early shots.

Nadezhda Tolokonnikova, Maria Alyokhina and Yekaterina Samutsevich, known as Nadia, Masha and Katia respectively, quickly became part of highly publicized trial witnessed far beyond the borders of Russia. Prominent figures and celebrities, such as Sting and Yoko Ono, expressed their support for the girls.

Madonna went so far as to show her support for their actions during a live act. She took off her top, revealing the band’s name painted on her back, and put on a balaclava, considered to be the band’s main identifier.

The punk band’s other members are also present in the documentary, but they maintain their anonymity by keeping their colorful woolen balaclavas, matched by equally colorful tights and dresses, on at all times.

Kino Bahce viewers were able to witness in horror as the three members of the band were stripped of all sense of decency, by being dragged from one court to another amidst masses of photographers and barely being able to contribute to their own defense.

However, the film is not completely devoid of optimism. The outpouring of support, mainly online and by average citizens and media outlets alike, are a testimony to the earnestness of their goals and their effect on the global perception. The global opinion of the Russian government and President Putin soured, and it thought to have affected the reduction of their sentence from a possible three to five years to two years spent in detention.

Throughout their trial, one thing was clear. The girls maintained that they are not “hooligans”, and that their intention was not to offend the church or religious believers. When one considers the reaction to the name “Pussy Riot” incites, when uttered in the majority of places, then one would find it hard to believe in the sincerity of their actions.

IN/DEPENDENCE: Contradictions of National Independence in Politics and Arts National independence, declaration of indepence, or simply independency are strict political terms that have been source for cinema since its beginnings. The panel will discuss these notions in Kosovo context.

Moderator: Sezgin Boynik Panelists: Michael Wayne, Slobodan Karamanic, Agon Hamza.

Open to public Kino Klubi at 4 p.m.

Kosovo’s Own Screens Film at DokuFest The bright young talent that is Arta Dobroshi is once again present in Prizren for the latest edition of Dokufest.

Foto: Blerta Kambo

The bright young talent that is Arta Dobroshi is once again present in Prizren for the latest edition of Dokufest. This year, the award-winning actress comes with her own project, a film titled “Together, directed by friend and colleague Daniel Mulloy. The film deals with one of Kosovo’s most distressing problems; that of the children and their parents who are forced to make a living on the streets.

In country where approximately fifty percent of the population is unemployed, it is not uncommon to find a lone child taking the streets of cities both small and large. These children will oftentimes resort to either begging for money or trying to sell gum and peanuts to passers-by.

There has been little initiative taken both by the local and government authorities in trying to effectively deal with this problem. Its scale has been called too difficult to manage, and its victims too diverse in their respective plights.

Dobroshi says that she was drawn to making a film about this issue. “The motivation for this film came to me naturally. I was in Prizren with Daniell Mulloy, the director and the scriptwriter, and children came up to us asking for money or selling gum,” she tells DokuDaily.

opment Programme, and they agreed to support the film right away. There isn’t enough newspaper space for me to thank all the people that supported the movie,” she gushes, grateful for the outpouring of support she received.

“Even the people whose storefronts we wanted to use were very willing to help us.” This further bolstered her passion for the film.

Dobroshi feels that it is appropriate that her movie be screened in Prizren. “I’m glad to have had the opportunity to screen my movie here. Right now, I’m not thinking about the reception the film will have, I’m at the phase where I’m happy that my film is being screened at Dokufest, and that the local premiere will be here. I want the people to see what we’ve done,” she says.

Although she currently has a successful career abroad, she feels that there is a completely new environment in Kosovo for young filmmakers and actors. Things have changed, she says, since the days when one would be unable to make or screen a film without being hampered by either the government at the time, or the circumstances in which people lived in.

“Since 1999, the terrible conditions we were living in ended. Not just for me, but also for my parents and my grandparents. Before that, we were not given the opportunity to make our movies, and neither could we screen them at our own festival. We now have a festival that is known globally. I get goose bumps when saying this,” she says, expressing evident pleasure with the fact that her country can now hope to have many more filmmakers and actors who might follow along her “star studded” footsteps.

She says that Kosovo’s main charm comes from its people. “When you get the opportunity to travel a lot, you start comparing things. You start seeing things differently. You start appreciating the kindness and hospitality. I think this should be our main tourist attraction.”

Amidst all her success, she continues to be surprisingly humble. “I have been and remain the same Arta, since the day I was born. I’m primarily a human being, and then an actress and all that, and that is what’s important.”

“I think all young Kosovars should follow their heart’s desires, no matter what your living conditions are.”

“Each one of us lives in their own reality, but when we leave our homes we see something completely different. You see a child being forced to go out and beg on the streets,” continues Dobroshi. She names this as her main reason for making this film.

CyanMagentaYellowBlack

“One needs to pour their soul into a movie. There are so many different topics that can be covered all over the world. Of course these are social topics, ones that affect people. It’s a reality. I can’t witness these things happening in Kosovo and then do a movie about people’s vacations on the beach. This is not the reality,” she says.

When asked about filming in her native Kosovo, Dobroshi feels nothing but appreciation for the people that helped put the film together. “There were a lot of people willing to help us. As a regional UN Goodwill Ambassador, I approached the United Nations Devel-

13

Reviews Chamomile

THURSDAY 20:00 Europa Pllato 15’ Silence, no music, no birds chirping. A women, her face almost covered completely, except fierce blue eyes, is pulling a stubborn donkey into her cabin. The winter outside has made everything quiet, including the woman and her animal.

In a beautiful scene setup, we see her sitting beside a bed beside another person, while the donkey jitters. We soon discover the other person is deceased, someone dear to the woman, as she washes him with chamomile slowly and gently.

Without dialogues, music, slow paced, Chamomile shows the lonely, harsh, and mountainous living in highly realistic manner, blurring the line between fiction and documentary filmmaking further. The actress

Neritan Zinxhiria Greqi/Greece - 2012 is unadorned, as are the locations. It’s as if almost she’s not acting, but actually experiencing the harshness of death of someone dear to her, coupled with going through the murderous winter. To save herself, and provide a proper burial for deceased, she must venture into the cold air, going through heaps of snow, as her survival is at stake.

Director Neritan Zinxhiria with Chamomile has brought a glimpse of life unknown, isolated harshness where a woman fights nature with her bare soul, into the screen, with the sense of sincerity and realism. We are left with a sense of helplessness, while this feels like a glimpse into neighbouring mountains, rather than a constructed film.

(Ariel Shaban)

SHE COMES IN SPRINg

CyanMagentaYellowBlack

THURSDAY 20:30 Europa Pllato 16’ It is rare that immediately following a war a substantial film comes to seriously reflect its effects and consequences. Kosovo is no exception, as 14 years after the war few films have been done by Kosovo filmmakers, using this medium in all its powers to convey their personal emotions and memories coming from the war.

One such work is Antoneta Kastrati’s film She comes in Spring, a personal story of loss, pain and suffering, told through the memory of a former Serbian soldier.

Beset by her own experience, Ms. Kastrati doesn’t hide behind the veil of political correctness with her film, as the story throws upon viewer in all its purity the pain and memories from the war. What contributes to the film being

14

Antoneta Kastrati SHBA/USA - 2013 additionally poignant is the effective acting of Zoran Radanovich in the main role, showing the depth of guilt and pain by the main character, the perpetrator.

As this film was shot in California, good art direction and costumes must be mentioned, as little difference is seen between US and Kosovo in terms of locality.

This film carries no message, nor is it intentionally melodramatic in hopes of achieving an affect. In itself, it carries sorrow, as it is clear the war is still close to heart to many of Kosovo‘s people, the filmmaker included.

(Ariel Shaban)

Prizren’s state of mind

RECOMMENDED FILMS MAMA ILLEGAL

Ed Moschitz Austri/Austria - 2011

Foto: Blerta Kambo

In the summer evenings you hardly find a table to have Peja beer, Marash is fulfilled with good mooded party people and Prizren vests with a totally different fascinating garb. It is the time where the air smells like Turkish tea, Turkish mocca and delicious burek, it is the time when the old Ottoman ruins of Kalaja Castle go international, the white Doku Flags decorate famous Shadervan fountain square and English becomes the regional community language.

Being born in Prizren and knowing the usual atmosphere here it gets me even more astonished observing the transformation of my home city into a melting pot of culture, art and entertainment. Before taking part in the Doku crew I was not used to sample my parents’ epitaxial spot in such a solemn glance.

When I ask myself what the exact element is making this event so special I extinguish it is the interaction between the oriental and ancient spirit of Prizren and the international and fresh wind the Doku staff, visitors and guests add. While having a walk through the streets watching directors having çaj at Çajtore Menta or journalists having qebapas during their break at Syla, this city shows me a completely new face, a face which obviously only uncovers during this film spectacle.

“This city got a particular place in my heart. Even though it is so small and clearly arranged, I can not rid of the feeling it is cram-full with young energy, magic secrets and whorled adventures,“ thinks Ester Cara (21) a cultural science student from Tirana grown up

and living together with me in Berlin. Apart from being a visitor of the festival she is also one of my best friends who never heard of DokuFest before. What made her willing to come to DokuFest was the word that my Kosovar friends spread in combination with the ability of Prizren making her feeling home when visiting the city this April for the first time. Our friendship asked for a shared travel. A flight of fancy about going to Kosovo together was realized soon after. Ester got to know my birth place and fell in love immediately.

With sunflower seeds and beers in our hands I showed her around and got quite happy when I realized my friends really likes it.

“Berlin is multicultural and always good for a surprise but not able to create such an intimate and comfy atmosphere like I find here. By now I am sure I will come back next year again.“ Thus, our next year’s summer plan already assumed shape without even the current one being closured.

I find the fact of Prizren being out of the ordinary over the period of this festival in question also infects sedentary locals. One gets to know new people from all corners of the world while exchanging opinions on the screened movies, traditional food and different mentality. Intercultural flirts and relationships are being created as well as memories which might last more than a lifetime. I guess, this is what you call catching up a piece of abroad without leaving your neighborhood at all.

Villa ge at the End of the World

Sarah Gavron MB/UK - 2013 What would you do if you were 16, lived in the most remote village in the world, and were the only teenager?

18:00 SHTËPIA E KULTURËS

LEBANESE ROCKET SOCIETY

As we all know „Breaking borders“ is this year’s motto of DokuFest and perfectly applies to the current Prizren’s metamorphosis I am being a witness of.

On finishing the last phrases of this text, sitting here at “Qarshia“ pub I notice this certain feeling of homesickness I periodically suffer from back in Berlin yet got me. This feeling which might never release me, I call it Prizren blues.

(Jehonë Jahaj)

Khalil Joreige, Joana Hadjithomas Liban/Lebanon - 2012

16:00 Kino EUROPA

CyanMagentaYellowBlack

Crowded alleys, a foreign language cocktail and tourists everywhere all roped by an incredibly cosmopolitan atmosphere. Does not really sound like a common Kosovar city, does it? In fact, it is all about Prizren, our beloved DokuFest setting. This little historical city located in the south of Kosovo changes completely when DokuFest begins.

They risk their life on their journey across borders: Three women from Moldavia, living now in Austria as cleaning women.

16:00 SHTËPIA E KULTURËS

The story of a group of Lebanese scientists who formed a rocket society in the 1960s

15

CyanMagentaYellowBlack

16