GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI 7, E PREMTE #7, 23 GUSHT 2013
OFFICIAL NEWSPAPER OF DOKUFEST YEAR 7, FRIDAY #7, 23 august 2013
ENGLISH SECTION -> PAGE 12
BREAKING BORDERS
www.dokufest.com
SHTËPIA E KULTURËS
EUROPA
00
BIGGER STRONGER FASTER: SPORTS ON FILM THE KING OF KONG: A FISTFUL OF QUARTERS / 79’
FOCUS NORDIC BACKYARD / 70’
00
SPOTLIGHT ON THE ARAB WORLD AS IF WE WERE CATCHING A COBRA / 120’
FOCUS NORDIC MY STOLEN REVOLUTION / 75’
00
BALKAN DOX ESCAPE / 23’ UNPLUGGED / 51’
INTERNATIONAL DOX BELLEVILLE BABY / 75’
NATIONAL COMPETITION WATER AND GRAVES / 15’ HOOD BOYS / 9’ ZIBIDI / 12’ THE STONE OF THE SHORE / 21’ NIGHT RIDE / 15’
HUMAN RIGHTS DOX A WORLD NOT OURS * / 93’
12
14
16
00
18
KINO BAHÇE
KINO Në lum
EVROPA PLLATO
KINO KALAJA
00
SPOTLIGHT ON THE ARAB WORLD IN SEARCH OF OIL AND SAND / 58’
BALKAN DOX GANGSTER OF LOVE / 80’
INTERNATIONAL DOX DA VINCI / 25’ HUMAN RIGHTS DOX TALES FROM THE ORGAN TRADE / 82’
CITIES BEYOND BORDERS EKÜMENOPOLIS: CITY WITHOUT LIMITS / 93’
00
SPECIAL PRESENTATIONS IN THE SHADOW OF THE SUN / 84’
BALKAN DOX MAMA EUROPE / 90’
INTERNATIONAL SHORTS VANISHED INTO BLUE / 12’ FROM TO / 10’ SUNDAY 3 / 14’ THE CEMENT MIXER / 16’ THE DATE* / 7’ HOMO CIRIS / 23’
VIEW FROM THE WORLD THE END OF TIME / 109’
20
22
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Mrinë Godanca
1
Të solidarizuar Gjendja e përkohshme psikologjike e Prizrenit në diverzitet Kur kam dëgjuar për herë të parë për DokuFestin kam pyetur veten se si mundet një qytet I vogël në Kosovë që të organizoj një festival kinematografik me dimension dhe cilësi. Por nëse përcjelli diçka nga Kosova është fakti se nëse e merr parasysh këshillën për të ardhur këtu atëherë asnjëherë nuk do të bëhesh pishman. Qëndrimi im në Prizren ka qenë një ilustrim tërësisht i ri. Befasia e parë për mua ka qenë pasuria e programit dhe origjinaliteti i temave të përzgjedhura. Është e qartë që duket se bota po takohet këtu. Bota me tërë diverzitetin e saj, gabimet, historinë – diçka sikurse bota pa kufij meqë kjo edhe ndodh gjatë këtyre nëntë ditëve të festivalit: solidariteti! Dukshmëria gjithashtu më është shfaqur: Prizreni, një qytet mendje hapur për njerëz me mendje të hapur. Duke qenë një turist i ardhur nga Evropa Perëndimore është interesante që të vëresh se njeriu mund të gjej vende të rëndësishme dhe nxitëse për shoqërim, kulturë dhe shkëmbim kudo. DokuFest si festival i thyen klishetë dhe paragjykimet e zakonshme për këtë vend duke e transformuar me një shpejtësi eksplozive. Ky vitalitet në njëfarë mënyre më bën xheloz meqë në shtetin tim në Francë njerëzit janë të prirë që të kënaqin veten e tyre në mënyrë krenare me imazhin e krijuar bazuar në të kaluarën dhe kulturën tonë të “privilegjuar”. Mjaft e mërzitshme, apo jo? Por si është e mundur që të flasësh për festivalin pa e përmendur qytetin nikoqir? Prizreni i ofron intimitet mysafirëve të vet, pa mburrje por me përulësi. Njeriu zbulon mbrëmjet, këndet magjepsëse dhe kjo magji e caktuar vjen pak nga pak në qytetin e lindur për të shpërthyer shpirtin e tij të veçantë.
CyanMagentaYellowBlack
Kjo bukuri më ka mbërthyer që nga fillimi kur i vështroja të ardhurit në festival, duke u përzier me mysafirët dhe banorët vendor të qytetit, për çdo ditë, me një pamje shumë të përzemërt. Këtë vit është edicioni i 12-të i festivalit dhe ndonëse është vizita ime e parë, tashmë jam në disponim që të kthehem vit pas viti me qëllim që të shoh zhvillimin dhe kultivimin e tij. Në të njëjtën kohë, shumë pyetje më përshkojnë trurin. Si ia arrin festivali që me sukses të përfshij banorët e vet? Çfarë mendojnë ata për publikun e ri që vjen nga Kosova dhe jashtë? Këto dhe çështje tjera janë duke e udhëzuar shpirtin tim dhe tentoj që të gjej përgjigjet e duhura. Rroftë DokuFesti, festivali i Prizrenit dhe faleminderit për të gjitha këto zbulime dhe kujtime! Vincent Kornprobst Marseille/ Francë 2
Foto: Mrinë Godanca
Rrugica të mbushura, kokteji i gjuhëve të huaja dhe turistë gjithandej të gjitha të lidhur me një atmosferë të mrekullueshme kozmopolite. Nuk duket si një qytet i zakonshëm kosovar, apo jo? Në fakt është Prizreni, vendi ynë i dashur i DokuFestit. Ky qytet i vogël historik që shtrihet në jug të Kosovës ndryshon krejtësisht kur nis DokuFesti. Në mbrëmjet e verës është vështirë të gjesh një tavolinë për të marrë një birrë Peje, Marashi është i mbushur me njerëz në disponim të mirë të gatshëm për ndeja të gjata dhe Prizreni mbështillet me një pamje të ndryshme e magjepsëse. Është koha kur në ajër ndjen aromën e çajit turk, kafes turke dhe burekut të shijshëm, është koha kur mbetjet e Kalasë së vjetër ndërkombëtarizohen, kur flamujt e famshëm të bardhë të DokuFestit zbukurojnë sheshin e Shadërvanit dhe është koha kur anglishtja bëhet gjuha rajonale e komunitetit. Duke qenë nga Prizreni dhe duke e njohur atmosferën e zakonshme këtu, më mrekullon procesi i transformimit të qytetit tim të lindjes në një kosh shumë kulturor të artit dhe argëtimit. Para se të kyçesha në ekipin e Doku’s, nuk ka qenë e zakonshme që të bija në sytë e prindërve të mi me një shikim aq solemn. Kur e pyes veten se cili është elementi i saktë që po e bënë këtë aktivitet kaq të veçantë, gjej që është interaksioni mes shpirtit antik dhe oriental të Prizrenit me erën ndërkombëtare që sjellin vizitorët si dhe fryma e mikpritjes vendore të stafit të festivalit. Derisa ec nëpër rrugë dhe sheh regjisorë duke pirë çaj, apo gazetarë që gjatë pauzës hanë qebapa “Te Syla” shfaqet fytyra e re e qytetit, fytyrë kjo që me gjasë zbulohet vetëm gjatë këtij spektakli të filmit. “Ky qytet ka një vend të veçantë në zemrën time. Edhe pse është kaq i vogël dhe i aranzhuar nuk mund të iki nga ndjenja e tij e mbushur me energji rinore, sekrete magjike dhe plot aventura“, thotë Ester Cara (21) një studente e shkencave të artit nga Tirana, e rritur, njëjtë si unë në Berlin.
Përveç se është vizitore e festivalit, ajo është një nga shoqet e mia të mira që kurrë nuk ka dëgjuar më parë për DokuFestin. Çfarë e ka bërë atë të vijë këtu, ishin fjalët e thëna nga miqë kosovarë e kombinuar me mundësinë që ka Prizreni për të të bërë të ndjehesh si në shtëpi, që ajo e zbuloi prillin e kaluar gjatë vizitës së parë në këtë qytet. Miqësia jonë ka kërkuar një udhëtim të përbashkët. Një fluturim i teket me qëllim të vizitës së përbashkët në Kosovë u realizua shpejtë. Esteri, u njoftua me vendin tim të lindjes dhe u dashurua në te. Me fara luledielli dhe birra në dorë i tregova gjithçka me shumë dashuri kur e pash se po i pëlqente. “Berlini është shumëkulturor dhe gjithmonë i mirë për të krijuar befasi, por asnjëherë nuk krijon një atmosferë intime dhe të rehatshme siç ndodh këtu. Prej tash jam e sigurt se do të vij sërish vitin e ardhshëm”. Në këtë mënyrë plani ynë për vitin e ardhshëm tashmë e morri formën e paramenduar, ende pa përfunduar ky i sivjetmi. Fakti se Prizreni del nga vetja gjatë periudhës së festivalit më duket se ndikon edhe te vet banorët vendor. Njeriu ka mundësinë që të njoftohet me njerëz të rinj nga të gjitha vendet e botës duke pasur mundësinë e shkëmbimit të mendimeve mbi filmat e projektuar, ushqimin tradicional dhe mentalitetin tjetër. Flirtet dhe marrëdhëniet ndër kulturore janë pjesë e kësaj sikurse edhe kujtimet që mund të zgjasin më shumë se jeta. Më duket se kjo quhet njoftimi me një pjesë të jashtmes pa u larguar nga mëhalla jote, fare. Siç e dinë të gjithë tani, Thyerja e Kufijve është motoja e sivjetme e DokuFestit dhe përshtatet në mënyrë të përsosur me metamorfozën aktuale të Prizrenit, të cilën po e vërej vet. Në përfundim të rreshtave të këtij artikulli, e ulur në “Qarshi” e vërej këtë ndjenjë të caktuar të mallit për vendlindje, të cilën e vuaj herë pas here në Berlin. Këtë ndjenjë që ka gjasë të mos më lëshoj më kurrë e quaj Prizren blues.
Nevzati, kurdi i mbyllur i dashurisë Dirk Schafer, një regjisor g jerman i cili jeton në Stamboll tregon g jithçka mbi rrëfimin i cili sivjet vjen në festivalin DokuFest.
Foto: Mrinë Godanca
Nevzati erdhi tek unë, filloi të ma tregonte historinë e jetës së tij që nga martesa me forcë dhe jetesa si kurd, dhe e kuptova që tregimi po vinte drejt meje pa e sforcuar fare.
I gjendur në një stacion metroje, Nevzati është kapur nga regjisori gjerman Dirk Schafer për të luajtur në një projekt fakulteti. Ajo që ka rrjedhur më pas nuk ka të bëjë asgjë me fakultet e as me lojën e aktorit. Nevzati, i mbyllur dhe jo shumë komunikativ, ka përfunduar duke treguar historinë e jetës së tij në 70 minuta, duke udhëtuar për një vit në retrospektivën jo fort të lakmueshme të asaj që e mbush pusin e jetës së këtij kurdi që jeton në Stambollin shpesh mizor në raport me këtë minoritet. “A sort of love” është tregimi për Nevzatin i cili madje gjatë xhirimit të filmit përfundon i aksidentuar dhe nga një njeri diskret hap zemrën për regjisorin duke nxjerrë kështu një tregim për një dashuri të mbyllur brenda muresh. Për DokuDaily, Dirk Schafer, një regjisor gjerman i cili jeton në Stamboll tregon gjithçka mbi rrëfimin cili sivjet vjen në festivalin DokuFest dhe garon në kategorinë e dokumentarëve ballkanikë. Si e gjetët Nevzatin? E kam takuar në një stacion metroje dhe nga gjestet e vërejta se mund të na hynte në punë për një projekt fakulteti, meqë asokohe, në vitin 2010-të unë punoja si profesor në Stamboll. Fillova të bisedoj me të dhe natyrisht që për të ishte diçka e re dhe e papritur, plus ai duket një person jo shumë i hapur. E morra dhe e dërgova tek ky regjisori në fakultet i cili duhej të bënte diçka me të, por ai ishte shumë i turpshëm në raport me Nevzatin. Kështu Nevzati erdhi tek unë, filloi të ma tregonte historinë e jetës së tij që nga martesa me forcë dhe jetesa si kurd, dhe e kuptova që tregimi po vinte drejt meje pa e sforcuar fare. Ai kishte nevojë të fliste për këtë përvojë dhe e ndjeva se duhej
të isha unë ai që do e realizonte. Kështu nisëm xhirimet kur ai ishte 30 vjeçar dhe për 2 vite patëm përvojë të paharruar. Gjatë xhirimeve ndodhi një aksident, na tregoni pak më shumë? Po, në fakt nuk ishte në periudhën e xhirimeve. Unë nuk isha në setin e xhirimit por po bëhej gati një skenë në një prej pjesëve të pandërtuara të Stambollit. Këto pjesë janë gjithmonë të rrezikshme dhe Nevzatin mezi e binda të shkonim. Në një moment një pjesë e murit e pa ndërtuar e goditi Nevzatin dhe ai përfundoi në spital, ndërsa unë ika me kamerë të shoh shëndetin e tij. Ka qenë një pjesë e keqe e xhirimeve sepse u ndjeva fajtor për një gjë të tillë. Nevzati pati lëndime në sy dhe madje edhe sot ka probleme shëndetësore me pjesën e kurrizit. Çka ju tregoi Nevzati në tregimin e tij? Ai nisi tregimin me martesën e tij e cila i ishte imponuar nga familja dhe rrethi, në moshën 15 vjeçare, pa dëshirën e tij. Gjatë filmit ai tregon se si jeton në këtë lloj marrëdhënie dhe se shumë shpejt planifikon largimin nga fshati i tij për në Stamboll, ku edhe do të dëshironte të niste një jetë e re. Jeta e tij gati në kufi me Iranin nuk ishte për tu lakmuar. Më pas, ai nisi punën edhe si punonjës ndërtues dhe kjo punë gati sa ia shkatërroi jetën. Trekëndëshi Gjermani- Turqi-popullatë kurde është shumë interesant. Si ishin reagimet e njerëzve kur u dha dokumentari në dy të parat? Në fakt, e kam konsideruar si një trekëndësh interesant por nuk e kam planifikuar si të tillë. Në Turqi ka pasur shumë kontradikta rreth dokumentarit sepse është e dukshme që shumë njerëz atje nuk janë të familiarizuar me figurën e kurdëve. Në Gjermani, po ashtu është një përqindje e madhe e turqve dhe kjo bën që edhe atje të jenë pak a shumë të njëjtat reagime, nga turqit. Gjermanët e kuptojnë situatën më ndryshe. Dokumentari nuk e sjell Turqinë, dhe nuk është film mbi këtë shtet. Ka disa mesazhe
brenda tij që unë dua ti përcjell. Është jeta e një personi, është histori e një dashurie të pagjetur por edhe e një personi karizmatik që ka pasur nevojën e eksplodimit që prej kohësh, dhe atë e gjeti te unë. Dokumentarin e kam realizuar në raportin babë e bir, dhe ka një shoqëri të madhe midis meje e Nevzatit. Në film paraqitet edhe familja e tij dhe një pjesë e shoqërisë. Pse erdhët në DokuFest dhe çka po ndodh tani me Nevzatin? Mendoj se dokumentari është tipik i lidhur me konceptin e festivalit, thyerjen e kufijve. Ne e kemi thyer një kufi dhe një klishe dhe ky është një prej qëllimeve kryesore të produksionit të “A sort of love”. Nevzati është 34 vjeçar dhe ende jeton në fshat, është gati për tu shkurorëzuar por ende ka probleme edhe shëndetësore. Ai do të vinte në DokuFest, por pati probleme dhe nuk mundi të vinte. Festivali duket i mrekullueshëm dhe ka arritur në pikën ku duhet të vish personalisht që ta zbulosh se çka po ndodh.
mediat sociale dhe aktivizmi Paneli ka për qëllim involvimin e aktivistëve të shquar dhe ekspertë që do të ndajnë eksperienën e tyre në përdorimin e medieve sociale për monitorimin e performances institucionale, nxitjen e aktivizmit qytetar dhe ndryshimet shoqërore. Moderator: Hajrulla Çeku Panelistë: Ali Akay, regjisor Turqi; Yll Rugova, aktivist nga Kosova; Besa Luci, kryeredaktore Kosovo 2.0; Petar Lukovic, kryeredaktor Portali Rajonal e-novine. Hapur për publikun Hamami i Prizrenit, ora 16:00, E Shtunë 3
CyanMagentaYellowBlack
Ai është karizmatik dhe i vështirë në komunikim. Të bëmat e jetës së tij nuk e lënë të jetë shumë i hapur me njerëzit. E kanë detyruar të martohet me një grua të cilën nuk e dëshiron e me të cilën planifikon të shkurorëzohet. Është kurd, fakt që e vështirëson jetën e tij në njërin prej fshatrave të Stambollit.
FILMAT E REKOMANDUAR
Trafikimi mbi Kosovë
IN SEARCH OF OIL AND SAND
20:00 KINO BAHÇE
Wael Omar, Philippe L. Dib Egjipt/Egypt - 2012 Një dokumentar që shfaq pamje që s’janë parë kurrë më parë nga një film i bërë nga familja mbretërore egjiptiane.
Foto: Haris Alija
The King of Kong: A Fistful of Quarters
Seth Gordon
12:00 SHTËPIA E SHBA/USA - 2007 KULTURËS Dokumentari i Seth Gordon ndjek aktet e dy lojtarëve më të mirë të video lojës Donkey Kong në Amerikë.
Unplu gged
Jonathan Ratel, është aktualisht kryeprokuror i EULEX-it. Prej kur është vendosur në Kosovë, prokurori kanadez i është kushtuar punës së vështirë të luftimit të krimit të organizuar në shtetin e ri. Ai ndjek disa raste por çështja që ndezi mediat ndërkombëtare ishin pretendimet se në vitin 2008 në vendin që sapo kishte shpallur pavarësinë ishte bërë tregti e paligjshme e organeve. Pesë vjet pas çështja Medicus është gjykuar. Disa vendime janë dhënë por prokurori nuk ka arritur asnjëherë që t’i sjell para publikut të gjithë individët e përfshirë në këtë rrjet. Atë që nuk e ka arritur dot prokurori, e ka bërë në mënyrë mjeshtërore Ric Esther Bienstock nëpërmjet filmit dokumentar “Tales from the organ trade”, që është shfaqur në edicionin e 12-të të DokuFestit. Autorja me një zhanër të pastër gazetarie, pa e komplikuar asnjëherë tregimin e ka sjellë të mërkurën mbrëma para shikuesve kosovarë në kinemanë alternative mbi lum rrëfimin e plotë të shitjes e blerjes së veshkave. Filmi tregon për klubin e shumë burrave që në Filipine kanë hequr nga një veshkë në këmbim të 2 mijë e 500 dollarëve. Aty është rrëfimi për burrin nga Amerika që gjen shpëtimin në Kosovë pikërisht në klinikën Medicus. Paraqitet edhe tregimi i dhurueses moldave
CyanMagentaYellowBlack
Mladen Kovacevic
16:00 SHTËPIA E Serbi, Finlandë/Serbia, KULTURËS Finland - 2013 Arti i muzikës i luajtur me gjethet e drunjve.
Sikur askush deri më tash, autorja ka arritur ta bind që të flas para kamerave Jusuf Sonmezin, doktorin turk që nga mediat ndërkombëtare portretizohet si doktor vampiri. Turku ik nga drejtësia ndërkombëtare dhe është duke u strehuar në Turqi ku është arrestuar shtatë herë por është liruar në mungesë të aktakuzës. Doktori pranon se në Medicus ka transplantuar veshka por thotë se e ka bërë me qëllim të shpëtimit të jetëve. Filmi ngre dilemën nëse duhet lejuar kompensimin material për një veshkë me qëllim të shuarjes së tregtisë zezë. Ndonëse ka në fokus Kosovën, filmi nuk është kundër shtetit të ri. Ai nuk e ngatërron rastin Medicus me dyshimet e ngritura në raportin e Dick Martyt, për trafikim organesh gjatë luftës në Kosovë. Autorja e krahason Kosovën me Moldavinë si shtete të kapura nga mafia, por nuk ekzagjeron. Si rezultat filmi vije i plot dhe merr duartrokitjet e gjata të kosovarëve. “Nuk e di. Thonë që është imorale që të shitet veshka. Unë mendoj që është imorale të lihet dikush të vdes”, ka thënë autorja gjatë bashkëbisedimit me audiencën. Si rezultat 120 njerëz vdesin çdo ditë në mungesë të veshkave.
Çifti ndanë fejesën me DokuFestin
“Doja që të bashkëngjiteshin të gjithë vizitorët e DokuFestit. Pse mos ta bënim në DokuNight, muzika e mirë ishte e garantuar dhe aty do të ishte i gjithë Prizreni”, thotë Nida.
Të mërkurën mbrëma, një çift i ri u fejua me bekimin e festivalit më të madh të filmit në Kosovë. Nida Zhupi, 23, dhe Armand Kiseri, 23, befasuan vizitorët e koncertit të mbrëmjes në Dokufest me një deklarim jo aq të zakonshëm dashurie, për të cilin ishin dëshmitar vizitorët ndërkombëtarë dhe lokalë të festivalit.
Dashuria 7-vjeçare e çiftit i ka paraprirë kësaj ngjarjeje. “Kur dola në skenë, nuk shihja asgjë. Isha i humbur në moment”, u shpreh Armandi.
Dy të rinjtë vendosën të “thyenin kufijtë”, dhe shkëmbyen unazat e fejesës në skenën e DokuNights.
4
që jep veshkën në këmbim të 12 mijë eurove, por që është e kënaqur dhe refuzon të bashkëpunoj me hetuesin.
Çifti thotë se përpos faktit që kjo ngjarje ishte ideale për ta dhe se nuk mund ta paramendonin se si do të shkonte më mirë. Nida shpreh bindjen se edhe vizitorët do ta kenë “një tregim interesant për ta përcjellë nga përvoja e tyre në DokuFest”.
Mjeshtri i eksperimentimit me filma
FILMAT E REKOMANDUAR THE CREATION AS WE SAW IT
Ben Rivers MB/UK - 2012 Tri tregime mitike nga Republika e Vanuatus, një komb ishullor i vendosur në jug të Oqeanit Paqësor.
16:00 KINO EUROPA
Foto: Mrinë Godanca
Përpos që ka treguar sesi realizohet kjo, në DokuFest ai ka sjellë edhe filmat që po shfaqen në kuadër të retrospektivës së pasur filmike që ai ka krijuar. Hapësira e Hamamit të Prizrenit aty ku zhvillohen punëtoritë e Festivalit Ndërkombëtar të Filmit Dokumentar dhe atij të Shkurtër, është përshtatur shumë mirë me atë çfarë Rosenblatt u ka ligjëruar audiencës së përbërë nga regjisorë, producentë, aktorë e mysafirë të tjerë të DokuFest. Vet Rosenblatt në DokuFest 12 është edhe anëtar jurie në “Green Dox” dhe ka mbajtur një seri punëtorish. Ai ka përdorur filma e video xhirime të zhanreve të ndryshëm. Filma porno, horror, reklama televizive, video amatore, e deri tek reklama të filmave që nuk janë realizuar. Ka ndodhur të shkoj edhe t’i thyej kufijtë, ashtu sikurse motoja e sivjetmë e DokuFest. “Ka ndodhur që kam përdorur edhe xhirime të skenave që as filmat që nuk janë shfaqur nuk i kanë përdorur”, shpjegon Rosenblatt.
Megjithatë filmat e Rosenblatt të krijuar në këtë formë janë shfaqur në festivale të mëdha si “Sundance” e “Berlinale”.
BACKYARD
Gjithçka kishte nisur kur Rosenblatt ka filluar të bëjë vizita nëpër universitete dhe institute të ndryshme filmike. Por nuk ishte fokusuar në filmat dhe dokumentarët të cilët ishin pranuar si filma të mirë. “Në të njëjtën kohë unë po kërkoja për diçka që të bëja disa filma. Teksa po bëja një kërkim në materiale që janë refuzuar si krijime cilësore, u mahnita. Kështu që fillova të mbledh atë lloj materiali”, thotë Rosenblatt. Para publikut ai ka prezantuar edhe disa nga këto materiale. Disa video filmike të cilat ai i ka përdorur për të krijuar filmat e tij. Edhe pse ato qindra video filmike nuk kanë pasur ndonjë lidhshmëri me vete, Rosenblatt ka krijuar filma të shkurtër që formojnë një rrëfim në vete. Nga disa video që ka gjetur ai ka marrë edhe deri në 30 për qind të xhirimeve. Nga filma të tjerë të pa shfaqur ai ka marrë edhe vetëm një skenë. Edhe vjetërsia e filmave është e ndryshme. Disa prej këtyre filmave që Rosenblatt ka përdorur janë edhe të viteve ’60 por edhe të viteve ’90. Me krejt këto ka krijuar filma bashkëkohor. “Këto materiale filmike janë sikur filma që janë krijuar vetëm për mua”, deklaron Rosenblatt për të pranuar në fund se “puna më e vështirë ka qenë përzgjedhja dhe montimi”.
Árni Sveinsson Islandë/Iceland - 2010
12:00 KINO EUROPA
Arni Runar kishte idenë e mbledhjes së disa bendeve së bashku në oborrin e tij të pasmë për ti bërë disa incizime live.
ECUMENOPOLIS: CITY WITHOUT LIMITS
Imre Azem Turqi, Gjermani/Turkey,Germany - 2011
20:00 KINO KALAJA
CyanMagentaYellowBlack
“Hamami i Prizrenit është një hapësirë shumë unike që lidhet ngushtë me atë çfarë unë krijoj në kinematografi”, ka thënë Jay Rosenblatt, teksa ka nisur ligjëratën në kuadër të DokuFest ku ka folur për përdorimin e materialit arkivor filmik në bërjen e kinemasë eksperimentale, diçka për të cilën ai është i njohur në mbarë botën.
Filmi tregon historinë e Stambollit dhe Mega-Qyteteve të tjera në një kurs neo-liberal të shkatërrimit.
5
RECENSIONE As if we were catching a cobra
Sikur të ishim duke e zënë një kobra E PREMTE 14:00 Shtëpia e Kulturës 120’ Arti i karikaturës ka qenë i rëndësishëm në botën arabe për më shumë se një shekull, e përdorur për të ndaluar gjendjen e vështirë të qytetarëve të zakonshëm, për të grishur pikët politike dhe së fundi për t’u fokusuar në çështjet rreth regjimit autoritar. Duke përdorur humorin, satirën dhe zemërimin shpesh e drejtë, puna – e cila mund të shihet në gazeta, revista dhe libra – mund të jetë nxitëse dhe e fuqishme. Regjisorja Hala Alabdalla interviston një numër artistësh, ilustratorësh dhe eseistësh brenda një periudhe të ndryshimit të thellë, dhe me erërat e revolucionit që përfshinë Tunizinë, Egjiptin, dhe Sirinë, ku ndikimi në njerëz është reflektuar në punën e këtyre artistëve. Në Kairo ajo interviston Mohieddin Al Labbad, një artist veteran i karikaturës, ilustrator dhe grafik dizajner, një artist i dalë nga gjenerata më e re që ai i ka mentoruar, derisa në Damask, ajo flet me artistin e famshëm të karikaturës Ali Farzat bashkë me Hazem al Hamwi, një artist më i ri,
Hala Alabdalla Siri/Syria - 2012 i cili shfaq në kamerë të gjitha vizatimet të cilat ai kurrë nuk ka guxuar ti publikojë. Ajo vë në sfond intervistat me një seri të bisedave shumë prekëse me novelistin dhe eseistin Samar Yazbek, i cili reflekton mbi ironinë, humorin, censurën dhe mosbindjen në letrat bashkëkohore arabe. Në mes të filmimit revolucioni përfshinë këto shtete. Njeriu me ndikim në mënyrë të butë Al Labbad ndërron jetë; Farzati sulmohet nga banditët nga regjimi sirian dhe i thyhen gishtërinjtë – një mesazh i qartë ose përgjigje për ilustrimet e tija sfiduese. Yazbek mbahet në arrest por në fund lirohet dhe vendos ta lërë vendin për të shkuar në Paris për sigurinë e së bijës. Filmi ofron pikëpamje të mrekullueshme të një periudhe komplekse dhe vazhdimisht sfiduese, dhe është gjithmonë intrigues.
A World Not Ours
Një botë që s’është e jona
CyanMagentaYellowBlack
E PREMTE 18:00 Kino Europa 93’ Një kamp refugjatësh i quajtur Ain el-Helweh (‘Pranvera e Ëmbël’) në Liban, është fusha e xhirimit të filmit dokumentar të Mahdi Fleifel “A world not kurs” (Një botë që s’është e jona). Marrëdhënia e Fleifel me Ain el-Helweh është më e drejtpërdrejt, nëse jo e rrënjosur në prejardhje. Prindërit dhe gjyshërit e tij kanë jetuar në kamp para se babi i tij të shpërngulej në Dubai e më pas në Danimarkë. Miku i tij Abu lyad, gjyshi Abu Osama dhe axha Said nuk kanë qenë aq me fat dhe kanë mbetur atje. Fleifel ka mbledhur xhirime nga babi i tij, gjithashtu një filmbërës i dëshiruar, dhe e ka kombinuar atë me vizitat e tij në kamp për të krijuar një film njëzet vjet të jetës në Ain el-Helweh. Rezultati është një përshkrim lëkundës i përshtatjes midis një klime të tërbuar politike dhe fetare.
6
Mahdi Fleifel Liban , MB, Danimarkë/Lebanon, UK, Denmark - 2013 Nëpër dekada, rrëmbimi i tokave, intervenimet ushtarake dhe përhapja e demokracisë mospajtuese po vinin në mjegull atë që dikur ishte një kërkesë e ndershme nga palestinezët për të ri-zbuluar atdheun e tyre. Bisedat në mes të Abu lyad dhe Fleifel janë ato të njerëzve pa shtet, pa identitet, dhe të paepurve për jetë në kamp janë dërmuese. Mbetjet e një Izraeli që ndërhyn mund të shihen rreth kampit, nga muret që tharmohen pas sulmeve me raketë deri te bisedat e gjata acaruese të qytetarëve. Fleifel përdor filmin e tij për të ju dhënë viktimave të kaosit politik një kuptim të vetes. Në këtë kuptim, “A world not kurs” është saktësisht ajo çka një dokumentar duhet të jetë: një mjet për zbavitje, edukim dhe me pak fat për shpëtim.
RECENSIONE In Search Of Oil & Sand
Në kërkim të Naftës & Zallit E PREMTE 22:00 Kino Bahçe 84’
Wael Omar, Philippe L. Dib Egjipt/Egypt - 2012
Një shfaqje e shpejtë fascinuese dhe zbavitëse në jetët e elitës shoqërore të pasur të Kajros pak para puçit të vitit 1952, In Search Of Oil & Sand (Në kërkim të Naftës & Zallit) punon edhe në tregimin detektiv historik si dhe në analizën politike. Filmi i cili është në bashkë-regji nga Wael Omar, Philippe Dib ndjek përpjekjet e Mahmoud Sabit për të shoshitur në mesin e arkivave familjare për të zbuluar materialin lidhur me babanë e tij Adel Sabit, një kushëri i mbretërisë egjiptiane dhe një person i afërt, dhe nënën e tij, Frances Ramsden një aktore në ngritje e Hollywoodit, të cilët ishin pjesë e Zohreya Set, një grup i familjes mbretërore, diplomatëve, dhe aristokratëve që ishte formuar rreth Princeshës Faiza. Shpejt pas të Shtunës së Zezë të janarit 1952 kur Kajro u dogj dhe përjetoi trazirat masive, Frances Ramsden erdhi në qytet dhe bashkë me burrin e saj Adel Sabit u shoqëruan me Princeshën Faiza – motra e mbretit të Egjiptit Farouk – dhe burrin e saj Mohammed – Ali Bulent Raouf.
E udhëhequr nga Bulenti, kjo elitë e pasur filluan të bëjnë një film, që do të quhej Oil&Sand, rreth një lideri arkaik që përpiqet të rifitoj kontrollin e mbretërisë së tij pas është larguar nga një puç. Ajo që filloi si një lojë e thjeshtë përfundoi si një orakull që do të paralajmërojë ngjarjet që do të vinin së shpejti. Nja gjashtë javë pas produksionit të këtij filmi, një puç i vërtetë do ta rrëzonte Mbretin e Egjiptit në përkrahje të një këshilli të komanduar nga ushtria. Mahmoudi rindërton një tregim të çuditshëm të produksionit të filmit dhe grupin e tij të aktorëve të jetës së përditshme, si dhe fatet e tyre që pasuan në Egjiptin e pas-monarkisë. Dokumentari është një udhëtim i zbulimit, në një familje, një kohë dhe një vend, dhe ai e luan rolin e tij për bukuri.
The End of Time
Fundi i Kohës
Një meditim dokumentar për kohën dhe kuptimin e saj. The End of Time (Fundi i Kohës) eksploron në mënyrë poetike ndërtimin njerëzor të orëve, minutave dhe ditëve, duke argumentuar se natyrës nuk i duhen orët e dorës, orët e murit dhe kalendarët. “Nuk ka rëndësi sa është ora,” pohon një zë. Shumica e asaj që shohim në film operon në një nivel gati të nën-vetëdijes. Ne dallojmë pjesë të ngjashme në re që varen bash në nivelin e syrit dhe lava që në mënyrë kërcënuese gurgullon përmes pronës Hawaiane të një pronari të qetë tokash i cili më parë do të meditonte se sa të vraponte. Ne gjithashtu kuptojmë sinkronizimin e gurgullimave të ujit, rreshtave në një tempull
Peter Mettler Zvicër, Kanadë/Switzerland, Canada - 2012 Budist dhe rrathët koncentrik në një makinë CERN, e cila mund të merret gjithashtu si variacion i kokërdhokut të syrit që vështron me ngulm apo një simboli mandala. Mettleri na fton të krijojmë nga kjo çka të duam, përmes rrëfimit që shpesh përqafon abstrakten dhe kinematografisë që ndjell punë nga Stanley Kubrick (2001: A Space Odyssey) dhe Terrence Malick (The Tree of Life). The End of Time është aq trullosës dhe i kënaqshëm, edhe pse mund të ketë përfituar nga vetëm pak më shumë lundrim në ekran sa ku në botë jemi ne në këtë moment. Por mbase ajo do të dështonte qëllimin e Mettlerit për t’i lënë mendjet në mëshirë të fatit. Njëri nga filmat më të mirë të vitit, The End of Time nuk është diçka që ju thjeshtë e shikoni; është diçka që ju i dorëzoheni.
7
CyanMagentaYellowBlack
E PREMTE 22:00 Kino Kalaja 109’
SPONSOR I DOKUFEST
SPONZOR GJENERAL
SPONZOR MEDIAL
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit
Ministria e Integrimit Europian
Ministria e Punëve të Jashtme
BALKAN INVESTIGATIVE REPORTING NETWORK
CyanMagentaYellowBlack
Fabrika e kabllove dhe përquesve elektrik www.protoncable.com tel.: +377 44 66 57 57
Falenderojmë
Lounge Bar “Theatre”
8
shtypshkronja - printing house
Drejtoria për Turizëm dhe Zhvillim Ekonomik Komuna e Prizrenit
DOKUNIGHTS Sonte n’00:00 te Mullini
Doku Shop
Tonight 00:00 at Mullini
KAOS
Kejos Thuhet, Kaos Shkruhet!
They took the bus at a random underground station travelling over the whole of the mainstream to brake through and take Kosova by storm. They are here coz they got the swag and we love it!
AFTER: MDOSSE // PHYSICS Drum & Bass lokal edhe finlandez. Ka me u bo ftohftë. Drum & bass with a local + Finnish twist. Its gonna get cold.
DOKU CITY
KAMPI Atdhe Haxhifazliu është fitues i kamerës digjitale në kuadër të lojës shpërblyese FUJIFILM
DOKUNIGHTS
KINO LUMI
KINO KALAJA
HAMAMI 2.00
HOSPITALITY
KINO BAHÇE
SHTEPIA E KULTURES
1.00
2.50
Pijet
KINO EUROPA MAIN OFFICE
KINO KLUBI
CyanMagentaYellowBlack
PRESS CENTER
Termocentralet
OFFICES
Termocentralet e qymyrit dhe ndotja që ato lirojnë çdo ditë janë një kërcënim i madh për shëndetin e njeriut dhe mjedisin tonë.
CINEMAS
Green Corner
DOKUNIGHTS 61
9
CyanMagentaYellowBlack
Sponsor Gjeneral
10
Nata e filmave shqiptarë
Prezantim i veçantë të enjten i është bërë filmit “Nëntori i dytë”. cion të festivalit. Lionel Konomi, operator i filmit e ka quajtur këtë restaurim si ‘Nëntori i tretë’, duke shprehur bindjes se restaurimi I ka dhënë jetë filmit.
Në konferencën për shtyp, ajo ka thënë se filmi megjithëse është i zhanrit fiktiv, është shumë personal për të.
Ai ka treguar se filmit origjinal i mungojnë dy episode që në atë kohë ishin xhiruar, e që janë ardhja me vonesë e Isa Boletinit dhe një episod tjetër i xhiruar në Stamboll, që fliste për aktivitetet diplomatike të Ismail Qemalit.
“She comes in spring” ka përfunduar në maj të vitit të kaluar dhe është një film i realizuar në Institutin Amerikan të Filmit në Los Angelos.
Konomi në konferencën për shtyp ka thënë se këto pjesë nuk janë lejuar për shkaqe politike dhe as nuk gjenden më.
Paralelisht me dy filmat shqiptarë që janë pjesë e konkurrencës ndërkombëtare të filmave të shkurtër, është shfaqur “A sort of love”. Regjisori i këtij filmi, Dirk Schafer ka treguar se protagonistin e këtij filmi, Nevzatin, e ka takuar në tren, teksa ishte në kërkim të një karakteri interesant dhe real.
Filmi “Nëntori i dytë” ka hapur edicionin e 13të të festivalit të filmit shqiptar në Tiranë , në kuadër të 100 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë.
Historia e Nevzatit është historia e një njeriu të abuzuar nga fëmijëria, të cilin janë munduar ta detyrojnë të martohen që në moshën 15 vjeçare. I gjithë filmi trajton jetën e çrregullt të 30 vjeçarit. “Unë Nevzatin e kam takuar rastësisht por jam lidhur shumë me të. Ai është një njeri shumë karizmatik”, ka thënë Schafer. Prezantim i veçantë të enjten i është bërë filmit “Nëntori i dytë”. Filmi i vitit 1982 nga regjisori Viktor Gjika, vitin e kaluar është restauruar nga Arkivi Shtetëror i Filmit në Tiranë në bashkëpunim me Colorlab Corp (San Francisco). Versioni i restauruar është shfaqur në këtë edi-
Veton Nurkollari, drejtor artistik i festivalit në prezantimin e këtij filmi në konferencën për shtyp, ka vlerësuar punën e Arkivit shtetëror të filmit në Tiranë, duke thënë se atje janë ruajtur kopjet origjinale të filmave dhe ka kujtuar se gjatë periudhës së Komunizmit në Shqipëri prodhoheshin rreth 15 filma në vit, përderisa ka thënë se në Kosovë nga paslufta janë prodhuar vetëm pesë. Ndërsa Ozge Calafato, programere e Izmir Short Film Festival dhe ish-programere e Abu Dhabi Film Festival, njëherazi kuratore e programit special “Riots, revolution and reminiscences: Spotlight on the Arab World” ka thënë se dokumentarët e këtij programi nëpërmjet historive personale hyjnë thellë në shoqëritë e vendeve ku janë realizuar. Ndryshe nga vitet e kaluara, Calafato është shprehur se tani ka më shumë liri për të ndërtu-
ar rrëfime në film që janë shumë humane. Ky program përfshinë: Lebanese Rocket Society nga Joana Hadjithomas dhe Khalil Joreige (Liban);A World Not Ours nga Mahdi Fleifel (Liban, Britani e Madhe); Fidai nga Damien Ounouri (Algjeri); Granny’s Flags nga Naziha Arebi (Libi); Fix ME nga Raed Andoni (Palestinë); Nation Estate nga Larissa Sansour (Palestinë); In Search of Oil and Sand nga Wael Omar (Egjipt); Pipe Dreams nga Ali Cherri (Liban); As If We Were Catching A Cobra nga Hala Alabdalla (Siri).
NËNSHKRUAJE PETICIONIN KUNDËR DEGRADIMIT TË PRIZRENIT Këto ditë qytetarët e Prizrenit janë duke e nënshkruar peticionin që do t’i dorëzohet Kryetarit të ardhshëm të komunës së Prizrenit. Peticioni është iniciativë e DokuFest dhe EC Ma Ndryshe dhe synon ndalimin e degradimit urban të qytetit të Prizrenit. Bëhu pjesë edhe ti, nënshkruaje Peticionin.
REDAKTOR FISNIK MINCI • GAZETAR ARBEN AHMETI, UNA HAJDARI, ARBËR SELMANI, RINA GECI. LAYOUT DESIGN ERDIS DRIZA, • LAYOUT ART BUCKO • SHTYPI KOHA • TIRAZHI 13,000 • KONTAKT INFO@DOKUFEST.COM
11
CyanMagentaYellowBlack
Të enjten mbrëma në kinematë e Prizrenit janë shfaqur tre filma të regjisorëve shqiptarë. Pas filmit “Kolona” të Ujkan Hysaj, i shfaqur në vende të ndryshme të botës, në kinema Europa është dhënë premiera e “She Comes in Spring” nga regjisorja Antoneta Kastrati.
Shared in diversity When I heard of DokuFest for the first time I wondered how a tiny city in Kosovo could be able to organize a cinematographic festival with dimension and quality.
ENGLISH SECTION Albanian Cinema Resurrected at Dokufest Screening
But if I trail something from Kosovo it is that once you listen to the advice of coming here you will never regret it. My stay in Prizren was a totally new illustration. The first surprise to me was the richness of programme and the originality of the chosen topics. Obviously the world seems to meet up here. The world in all its diversity, mistakes, history – a little bit like a world without borders since this is happening during these nine days: sharing! Apparentness also occurred to me: Prizren, an open-minded city for open-minded people. Being a tourist coming from Western Europe it is interesting to notice that one can find significant and catching places of socialization, culture and exchange everywhere. DokuFest festival breaks clichés and common imaginations of this country transforming at an explosive speed. This vitality kind of makes me jealous since in my country France people tend to proudly satisfy themselves with an image created based on our „privileged“ past and culture. Quite annoying, isn´t it? But how is it possible to talk about a festival without mentioning its host city? Prizren offers intimacy to its guests, without boast but with humility. One detects the evenings, fabulous corners and this certain magic bit by bit in a city born for breaking out its special soul. This charm caught me right from the beginning when observing the festival denizens intermixing with the visitors and the locals of the city every day, looking so cordial.
CyanMagentaYellowBlack
This year it is the 12th edition of the festival and even it is about my first visit I already am in the mood of recurring year by year to in order to chase its development and cultivation. At the same time a lot of questions pop up in my mind. How does the festival succeed in involving its habitants? What do they think about their new audience coming from Kosovo and abroad? These and more are issues guiding my esprit and to which myself tries to find answers to. Long live DokuFest, festival of Prizren, and thank you for all these discoveries and memories! Vincent Kornprobst Marseille/ France
12
The weight of Albanian historical films, and their role in informing both its target group and the world about Albanian history and life, is undisputable. Albania’s prolific film production machine has churned out many a notable film, and “The Second November” is one of them. The film has been restored, with a new color 35mm print and a re-mastered soundtrack, thanks to the efforts of Colorlab Film Corp in cooperation with the Albanian Film Archive and the Albanian National Film Center. The 1982 film, directed by Viktor Gjika, depicts the journey of Albanian national movement leader Ismail Qemaili to Vlore, which lead up to Albania’s declaration of independence in 1912. A topic that hits close to home for ethnic Albanians both in Kosovo and Albania, his historic journey was screened at Kino Bahce on Thursday night. Lionel Konomi, one of the operators on the film, visited Dokufest to promote the film’s resurrection. He says that amidst the difficulties that were present in Enver Hoxha’s Albania, films like this still bring about fond memories. “I remember that in order to film one of the scenes where the group is travelling in a carriage, I had to be strapped to the sides of the carriage with a thick rope, and the lighting guy was tied to the top of the carriage. The ride was a bumpy one,” says Konomi. The film is part of a campaign to help raise appreciation for Albanian cinema and the film archives, which are at risk of being lost forever due to improper storage and the appearance of mold in the current storage facilities. Filming in Enver Hoxha’s Albania was not an easy task. Konomi, who was also part of a crew that was putting together the film “Enver Hoxha,
Tungjatjeta”, about Enver Hoxha’s life and got to see the infamous dictator up close on a daily basis, says that the crew was under immense pressure to produce perfect results. “First of all, we couldn’t see what we were shooting right away. In big movies, such as historical ones depicting a battlefield or a large group of people, it took us 6 hours to assemble and organize everything. Big films put a larger strain on the state budget that was assigned to us, and there was little wiggle room for mistakes,” he says of the shooting process. Once the film was shot, it had to go get developed. “Our resources were limited, so we could not allow for many mistakes to be made in the developing process. A single hair or piece of dirt, or an improperly made solution, could ruin everything,” says Konomi. If that wasn’t difficult enough, they also had to get the approval of the Hoxha government. “Government committees would come and make sure that the film didn’t contain any material they didn’t approve of. This is how a breathtaking scene got cut from this film. It was a scene depicting a battle between the Serbs, which had at the time occupied half of Albania, and the group from Kosovo that was traveling to Vlora,” he continues. However, it wasn’t just politically sensitive material that got cut. “While we were shooting the Hoxha film, his health was in a very bad state. He was given many pills so that he would not look bad in public. We had to cut out scenes where his mouth had gone awry,” he says, arguing that producing films nowadays is much more easier.
Karl Marx Among Prizren Visitors
“It’s a very simple film. It’s made out of shots from everyday life,”
“This film is an example of the multiple faces of cinema. People say that cinema is either an art or entertainment. Although I agree that cinema can be both art and entertainment, I would say that these are things that concern me the least. For me, cinema is much more important as a cultural, historical or material artifact, or a witness to certain events,” says Meden.
gathering in the nighttime vista, with subsequent chapters being named “Karl Marx in Abstracto” or “Karl Marx in the Streets,” alternating between a chapter with raucous black and white imagery and then to scenes of a group of friends smoking at a late night venue. The distinctive way in which this film is structured has a lot to do with the way it was conceived. “At one point this spring, I found out that I had already shot a lot of things during the year. I realized I had already shot most of the footage I needed to make a film,” he says. Meden claims that the manner in which filmmaking is conducted by many is too deliberate.
Viewers seeking out a prototypal narrative about the life of the 19th century political philosopher, or possibly his renowned political gospel, will be surprised. Meden set out to approach this topic from a “revolutionary” perspective.
“Filmmaking is not a project. In the sense that, I would not invent an idea or pick a subject, and then find financing and then shoot,” he says, arguing that the same medium that is perceived by many to be “the magical, phantasmagoric stuff that our dreams are made of, is also expected to be an objective witness of the 20th century.”
“It’s a very simple film. It’s made out of shots from everyday life,” says Meden. “If we as people are conscious of our times, and the places we live in, then every action we do is a political action. The human being is a political creature. Even though people might think this has nothing to do with politics, things are political.”
He places higher importance on meditative and intellectual weight of films. “Cinema is an educational tool. Kids grow up with immense audio-visual information. That was also one of the reasons why I wanted to make my film an educational film, or maybe even a propaganda film. I would not dare call my film an object of art.”
The film is divided into chapters, each approaching Karl Marx’s presence in its own way. It opens up with “Karl Marx in the Sky” and shots of a flock of birds
Asked about the film’s focus, as delineated in its title, Meden illustrates his beliefs through a contemporary example. “Today’s world is plagued by economic
crises. Most attempts in dealing with the economic crisis are overshadowed by our insistence to preserve democracy.” He outlines what he thinks is the main fault in the way Marx is perceived nowadays. “What I’m proposing is: Let’s read Karl Marx again. Let’s read what he had to say. I think he had the misfortune of developing his ideas at the time when capitalism was only beginning to show its teeth. Then capitalism, of course, was very smart. It demonized Karl Marx,” he says, insisting that a resurgence of Marx’s ideas might not be as detrimental as popular perception might believe. “If he would appear today with his ideas, his views, he would embraced as our great savior.”
MASTER CLASS WITH MIA ENGBERG & TOBIAS JANSON Director Mia Engberg and producer Tobias Janson, will discuss on creative collaboration between director and producer during the work on Belleville Baby. Open to public Kino Klubi at 4 p.m. 13
CyanMagentaYellowBlack
Wednesday night saw the world premiere of one of this year’s Balkan Dox contenders, the film “Karl Marx Among Us”, directed by frequent DokuFest visitor and partaker Jurij Meden. He sat down with DokuDaily to talk about his most recent DokuFest contribution, and his motivation behind making politically charged films.
Reviews As if we were catching a cobra
FRIDAY 14:00 Shtëpia e Kulturës 120’
Hala Alabdalla Syria - 2012
The art of the caricature has been important in the Arab world for more than a century, used to tackle the plight of ordinary citizens, raise political points and more recently focus on the issues around authoritarian rule. Using humor, satire and often-righteous anger, the work – which can be seen in newspapers, magazines and books – can be evocative and powerful.
Ali Farzat along with Hazem Al Hamwi, a younger artist, who displays on camera all the drawings he never dared to publish. She counterpoints the interviews with a series of increasingly moving conversations with novelist and essayist Samar Yazbek, who reflects on the place of irony, humor, censorship and insubordination in contemporary Arab letters.
Director Hala Alabdalla interviews a series of artists, illustrators and essayists over a period of deep change, and with the winds of revolution sweep through Tunisia, Egypt, and Syria the impact on the people is reflected in the work of these artists.
In the midst of filming revolution sweep through the countries. The gently influential Al Labbad passes away; Farzat is attacked by thugs from the Syrian regime and has his fingers broken – a clear message or response to his challenging illustrations. Yazbek is detained but eventually released and decides to flee the country to Paris for her daughter’s safety.
In Cairo she interviews Mohieddin Al Labbad, a veteran caricature artist, illustrator and graphic designer, and emerging artists from the younger generation that he has mentored, while in Damascus, she talks to infamous caricature artist
The film offers striking viewpoint of a complex and constantly changing time, and is always intriguing.
A World Not Ours
CyanMagentaYellowBlack
FRIDAY 18:00 Kino Europa 93’ A refugee camp named Ain el-Helweh (‘Sweet Spring’) in Lebanon, is the setting of Mahdi Fleifel doc “A World Not Ours”. Fleifel’s relationship with Ain el-Helweh is more indirect, if not rooted in his genealogy. His parents and grandparents lived in the camp before his father moved to Dubai and subsequently Denmark. His friend Abu Iyad, grandfather Abu Osama and uncle Said have not been so fortunate and have remained there. Fleifel has collected footage from his father, also an avid filmmaker, and combined it with his own visits to the camp to create a twenty year picture of life in Ain el-Helweh.
14
Mahdi Fleifel Lebanon, UK, Denmark - 2013 The result is a staggering depiction of resilience amidst a raging political and religious climate. Over the decades, land-grabs, military interventions and the spread of po-faced democracy have blurred what was once a straightforward request from Palestinians to rediscover their homeland. Conversations between Abu Iyad and Fleifel are of people without a country, without an identity, and the inexorableness of life in the camp is overwhelming. Remnants of an interfering Israel can also be seen around the camp, from the crumbling walls after rocket attacks to the embittered tirades of its citizens. Fleifel uses his film to give the victims of political chaos a sense of self. In this sense, A World Not Ours is exactly what a documentary should be: a tool for revelation, education and with any luck salvation.
BIGGER STRONGER FASTER: SPORTS ON FILM
RECOMMENDED FILMS IN THE SHADOW OF THE SUN
Harry Freeland 22:00 MB, Tanzani/UK, Tanzania KINO - 2012 BAHÇE In The Shadow Of The Sun’ tells the story of two albino men as they attempt to follow their dreams in the face of prejudice and fear in Tanzania.
This year, DokuFest presented a selection of films on sports and the unstoppable competitive spirit some human beings possess. The protagonists presented in these films have many things in common, different as the realms they inhabit might be. But the desire to win, to be recognized as the best in the world, to push one’s body beyond what is physically and psychically endurable, to triumph over all the odds stacked against you – these elements set apart the true champions from the rest of us. Bigger Stronger Faster consists of five international documentaries, two just-released films, and three that I consider small “classics” of the form. All feature young (and some not-so-young) men exploring what it means to devote a life to be the best at something, whether it be halfpipe extreme snowboarding, racecar driving, long-distance bike racing, weightlifting – or, holding the highest score on record for the vid-
eo game known as Donkey Kong. The directors of these films distinguish their subjects’ stories by setting them against real world challenges. Herein lays their pathos and emotional depth. For we don’t just merely get to see the sweat, determination and guts it takes to become the best in the world. We also see the sacrifices made by family members, spouses, parents and friends, all living vicariously through the triumphs and tragedies of their fathers, sons, brothers, and husbands. It is not for the faint of heart, this championship business. Hank Aaron, the great American baseball player who was also one of the first black sports men to break the barrier of racism in the game, had this to say: “My motto was always to keep swinging. Whether I was in a slump or feeling badly or having trouble off the field, the only thing to do was keep swinging.” Bigger Stronger Faster: Sports on Film continues with the screening of The King of Kong: A Fistful of quarters on Friday at noon in Shtëpia e Kulturës, while Senna will be screened on Saturday at 6 p.m. in Kino Klubi and The Crash Reel will be screened the same day at 8 p.m. in Kino Kalaja. (Curated by Pamela Cohn)
GANGSTER OF LOVE
Nebojša Slijepcvic Kroaci/Croatia - 2013 Matchmaker Nediljko Babic, also known as “Gangster”, helps a Bulgarian single mother find a new husband in Croatia.
20:00 KINO NË LUM
MY STOLEN REVOLUTION
Nahid Persson Sarvestani 14:00 Suedi, Norvegji, MB/Swe- Kino den, Norway, UK - 2013 EUROPA
CyanMagentaYellowBlack
There’s a speed sensor in town. It said 50 km/h, even though it was uphill. It was flashing because I was speeding. It felt faster than 50 km/h, but that couldn’t be. I looked at my speedometer, and it said 60. I’d been doing 60 km/h for a long time, and I just kept going. Apparently, going 60 wasn’t a problem for me. –Danish bike racer, Rasmus Quaade, from Moon Rider
The film is about Nahid Persson’s journey to find out what happened to her brother in prison before he was executed.
15
CyanMagentaYellowBlack
16