Dokudaily 02 - 03 by dokufest

GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI 13, E HENE #2-3 18 GUSHT 2014

#CHANGE DON’T HIDE “E VËRTETA VJEN ME FILMAT DOKUMENTARË” FQ 3

OFFICIAL NEWSPAPER OF DOKUFEST YEAR 13, MONDAY #2-3 18 AUGUST 2014

ENGLISH SECTION -> PAGE 12 www.dokufest.com

Foto: Blerta Kambo

KINO KLUBI

SHTËPIA E KULTURËS

DOKUKINO

INTERNATIONAL DOX - SHORT EMERGENCY CALL / 15’

EFA SHORT MATTERS! MYSTERY / 12’ THE WAVES / 22’ JUMP / 30’ MORNING / 20’ DEATH OF A SHADOW / 20’

VIEW FORM THE WORLD SACRO GRA / 93’

INTERNATIONAL DOX - FEATURE ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN * / 87’ 00

VIEW FORM THE WORLD FAREWELL TO HOLLYWOOD / 90’

PATH TO FREEDOM: MUSIC ON FILM THE WINDING STREAM / 90’

FOCUS AMERICA - SPOTLIGHT BARBARA KOPPLE HARLAN COUNTY USA / 103’

FOCUS AMERICA - AMERICAN FILM SHOWCASE FACING FEAR / 23’ FRUITVALE STATION / 85’

INTERNATIONAL DOX - SHORT MICHAEL S., RE - COLLECTED / 3’ THE CLAUSTRUM / 16’

HUMAN RIGHTS DOX SILVERED WATER , SYRIA SELF-PORTRAIT / 92’

INTERNATIONAL DOX - FEATURE WHEN I WILL BE A DICTATOR / 90’ 00

FOCUS AMERICA - AMERICAN FILM SHOWCASE THE APOTHECARY / 17’ WHEN I WALK / 85’

FOCUS AMERICA - AMERICAN FILM SHOWCASE WILLIAM AND THE WINDMILL / 95’

SPECIAL PRESENTATION S CATHEDRALS OF CULTURE / 156’

KINO BAHÇE

KINO NË LUM

DOKUKINO PLLATO

KINO KALAJA

VIEW FROM THE WORLD / FOCUS AMERICA LIFE ITSELF * / 116’

INTERNATIONAL DOX - SHORT RINGS OF LIFE / 13’

FOCUS AMERICA THE UNKNOWN KNOWN / 103’

GREEN DOX JOURNEY TO THE SAFEST PLACE ON EARTH / 100’

INTERNATIONAL SHORTS OF DOGS AND WALLPAPER / 30’ MOONLESS SUMMER / 30’ PRIDE / 30’

BELIEVE IT OR NOT : FAITH ON FILM STOP THE POUNDING HEART / 101’

INTERNATIONAL DOX - FEATURE COAST OF DEATH / 84’

PATH TO FREEDOM: MUSIC ON FILM THE PUNK SINGER / 80’

BALKAN DOX HONEY ON WOUNDS / 30’ ANIJA / 83’

BASHKOJUNI RRUGËTIMIT TONË PËR NDRYSHIM Përderisa kemi hyrë thellë në vitin 2014, një vit ky i shënjuar me ngjarje të jashtëzakonshme, e gjej veten të mahnitur përsëri me faktin se sa shumë përzgjedhja jonë e filmave i pasqyron këto ndodhi dhe sa shumë filmbërësit e vënë veten në ballë të këtyre ndodhive në mënyrë që të kthehen me tregime. Dëshira e pandalshme e njerëzve për ndryshime dhe jetë më të mirë në 2014-ën ka nxitur miliona njerëz që të dalin në rrugë duke kërkuar që këto ndryshime të ndodhin. Përgjatë këtij viti të trazuar kemi qenë dëshmitarë të revoltave popullore që çuan në revolucione dhe revolucioneve që çuan në luftëra. Prandaj nuk ishte shumë e vështirë kur u nisëm që të vendosnim për temën e sivjetme të festivalit dhe të strukturojmë programin përreth saj. Ideja e ndryshimit dhe e aktivizmit ishte aq e fortë dhe aq e pranishme dhe ne jemi të lumtur të prezantojmë programin me filma që besojmë se e reflektojnë këtë. Edhe njëherë ishte kënaqësi e plotë që të jemi në gjendje që të gërmojmë thellë nëpër numrin rekord të aplikimeve dhe të zbulojmë shumë perla aty. Madje kënaqësia më e madhe është mundësia që t’i ndajmë ato me publikun tonë. Në Garën tonë të Dokumentarëve Ballkanik ju do t’i gjeni disa nga to, sikurse që është filmi i jashtëzakonshëm i xhiruar me telefon mobil brenda një pavijoni psikiatrik në një ishull në Kroaci apo edhe filmi tjetër i xhiruar po ashtu me mobil por në rrugët e Stambollit gjatë protestave popullore atje. Filmat për bletaret në Kosovën e pasluftës, fenomenin e telenovelave turke, azilkërkuesit në Qipro, eksodin masiv të shqiptarëve dhe protestat e stilit Occupy të sllovenëve janë të gjitha pjesë e Garës Balkan Dox, të cilat në të njëjtën kohë sinjalizojnë ardhjen e një gjenerate të re të filmbërësve të dokumentarëve nga Ballkani. Disa nga theksimet në Garën tonë të Dokumentarëve Ndërkombëtarë përfshijnë filmat e filmbërësve me nam si Marshal Curry, Harutyun Khachatryan, Göran Hugo Olsson dhe Lucy Walker, sikurse edhe filmat e filmbërësve më pak të njohur por baras interesant si Lois Patinho dhe Johanna Hamilton. Dhe natyrisht ai filmi mahnitës i dyshes së artistëve australianë, Ian Forsyth dhe Jane Pollard për njërin prej australianëve më të dashur atje dhe një ditshin e dokumentuar të tij në tokë. Të dyja seksionet tona, si programi garues i filmave për të drejtat e njeriut - Human Rights ashtu edhe ai i filmave ambiental – Green Dox do të sjellin krijimet e disa prej filmbërësve më të shquar që sot punojnë në terren. Sergei Losnitza me Maidan-in e tij rigoroz dhe formalist, Hubert Sauper me konfrontimin e tij të drejtpërdrejtë dhe të pambrapsur për efektet kolonializmit në We Come as Friends, Rithy Pahn me kërkimin e tij për fotografinë e humbur si metaforë për humbjen e kujtesës kolektive ne Kamboxhia në The Missing Picture dhe Wim Wenders dhe Juliano Ribeiro Salgado me portretizimin thellësisht njerëzor të njërit prej fotografëve më të mëdhenj të gjallë, Sebastiao Salgado në The Salt of the Earth edhe njëherë dëshmojnë vitalitetin e trajtës dokumentare dhe përse kaq shumë filmbërës i kthehen asaj. Shteti ynë në fokus sivjet është SHBA-ja dhe për ta nderuar atë ne me krenari prezantojmë programin Fokus Amerika, një rezultat i punës së gjatë dhe bashkëpunimit të gjerë. Një kombinim i dokumentarëve më të fundit dhe filmave tregimtarë do të projektohet si pjesë e American Film Showcase ndërkohë që do të prezantohen edhe retrospektivat e shkurtra të kuruara veçanërisht të regjisorëve përndritës si Barbara Kopple, Steve James dhe Richard Pearce. Mbështetur nga Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Prishtinë do të sjellë mbi 30 filma dhe një numër të filmbërësve amerikan në Prizren për projektime, punëtori dhe master klasa. Ne do të përkujtojmë mikun tonë, Michael Glawogger, i cili ndërroi jetë shumë befas në prill të këtij viti gjatë filmimit në Liberi, me shfaqjen e të tri filmave nga trilogjia e tij Globalization dhe do të gërmojmë në fushën e besimit në fiksion dhe jo-fiksion në një program të veçantë të quajtur Believe It Or Not (Besoje ose Jo). Të tjerë filmbërës të njohur do të shfaqen përgjatë pjesëve tjera të festivalit, duke përfshirë krijimet e të pandalshmit Mark Cousins, i cili do të paraqes tregimin e tij të Shqipërisë në Here Be Dragons sikurse edhe filmin Life May Be, bashkëpunimi më i vonshëm i tij me filmbërësen iraniane, Mania Akbari. Robert Redford, Karim Ainouz, Michael Glawogger, Wim Wenders, Michael Madsen dhe Margreth Olin të gjithë kontribuan për projektin 3D Cathedrals of Culture derisa projekti tjetër kolektiv i titulluar Bridges of Sarajevo do të sjellë projektimet e filmave të Jean-Luc Godard, Cristi Puiu dhe Ursula Meier, në mes tjerash. Të dy filmat do të shfaqen si pjesë e prezantimeve tona të veçanta - Special Presentations. Në fund por jo më pak e rëndësishme, sivjet për herë të dytë do të paraqesim rezultatet e punëtorisë së dokumentarëve, i përshtatur për filmbërësit e ri nga Ballkani në formën e tetë dokumentarëve të shkurtë të krijuara në Kosovë dhe Bosnje e Hercegovinë në programin tonë - Future is Here (E ardhmja është këtu).Me këtë rast do të ju nxitja që të na bashkoheni në rrugëtimin tonë për ndryshim, një udhëtim që e kemi nisur me aq pasion 12 vjet më parë në kopshtin e bukur të asaj kinemaje nën qiell të hapur, e cila po kërcënohet me rrënim përderisa unë po i shkruaj këto rreshta. Disa nga ju që do të jeni mjaft me fat për të marrë pjesë në ceremoninë e hapjes së këtij edicioni do të kuptoni zgjidhjen tonë për të projektuar filmin Everyday Rebellion atë natë meqë ne thjeshtë nuk mund dhe nuk do të pranojmë humbjen e vendit përgjegjës për lindjen e DokuFestit. Falënderimet tona të përzemërta i përcjellim te të gjithë njerëzit e jashtëzakonshëm që e kanë bërë të mundshme këtë udhëtim tonin, partnerët tanë bujar, sponsorët, vullnetarët, miqtë, bashkëpunëtorët, filmbërësit të cilët kanë ndarë filmat e tyre me ne dhe natyrisht publikun tonë të mrekullueshëm dhe besnik. Veton Nurkollari Drejtor Artistik

Foto: Majlinda Hoxha

DOKU

PROTESTA Pa tepihë të kuq e pa glamur, por me thirrje të sinqertë për ndryshim është hapur edicioni i 13’të i DokuFestit. Motoja e sivjetme “Ndrysho-mos u mshef ” si grafit bardh e zi është pasqyruar në murin para portës së Kino Lumbardhit, njëjtë sikur pamja e dikurshme e mureve të gëlqerosura të shtëpive të Prizrenit. Mysafirë të shumë vendorë e ndërkombëtarë ia kanë mësyrë vendlindjes së DokuFestit, i cili pasi ka kthyer filmin në ekranin gjigant të kësaj kinemaje e ka përhapur atë edhe në pjesët tjera të qendrës së Prizrenit. Por së fundmi ky kompleks është bërë pjesë e procesit të privatizimit dhe ka ngjallë frikën e filmdashësve se do të humbet përgjithmonë. Prandaj dhe drejtori artistik i DokuFestit, Veton Nurkollari bashkë me korin e Vullnetarëve të Ndryshimit kanë lexuar deklaratën protestuese kundër këtij zhvillimi. Publiku e ka pritur me duartrokitje këtë deklaratë. Madje një pjesë e audiencës ka përsëritur me ëndje këto fjalë. “Protesta jonë ka të bëj me faktin se Kinemaja e qytetit është vendosur në shitje, sikur të mos ishte pikë referimi dhe trashëgimi kulturore e qytetit. Prandaj ky ishte një rast i mirë që të shprehim mmlefin dhe reagimin tonë ndaj kësaj mendësie. Në të njëjtën kohë ka qenë paralajmërim se do të bëjmë gjithcka që është në duart tona që të ndalojmë shkatërrimin e këtij kompleksi”, thotë Nurkollari. Ai nënvizon se kjo hapësirë është e nevojshme ngase pa të rrezikohet edhe vet ekzistenca e DokuFestit. Më pas me nisjen e shfaqjes së dokumentarit “Everyday Rebellion” të Arash dhe Arman Riahi publiku e ka kuptuar se skenari i hapjes së DokuFest ‘13 është huazuar nga veprimet që aktivistët global kanë përdorur për të përcjellë mesazhin e pakënaqësisë në mënyrë paqësore, pa përdorimin e dhunës. Afër dy orë ka zgjatur dokumentari që ka sjellë rrëfimet e lëvizjeve të ndryshme për ndryshime nga Irani në Egjipt e Siri, nga Spanja në Ukrainë, e deri te Neë Yorku i ShBA-ve. Të gjitha këto përkundër sfidave në brendi kanë sjellë rezultate për njerëzit e thjeshtë, që thjeshtë kërkojnë drejtësi dhe një jetesë më të mirë, si të drejtë fundamentale të tyre. Kështu ka nisur rrugëtimi edhe i një edicioni të DokuFestit, që është bartur pastaj në Kinon në Lum, te pllatoja e DokuKinos e deri te muret e Kalasë së vjetër, me rrëfime nga më të ndryshmet për jetesën personale apo kolektive të njerëzve e mjedisit. Pas fiksjes së projektorëve, në funksion kanë hyrë reflektorët e altoparlantët, te parku i Marashit, ku njëri ndër artistët më të rëndësishëm të zhanrit drum & bass Darren White aka dBridge – përcjellë nga HyperTech dhe Labinot Sponca kanë argëtuar publikun deri në orët e hershme të mëngjesit. Me të ardhur mesdita e të dielës fotografi Donald Weber ka mbajtur një master klasë, ndërkohë që Shtëpia e Kulturës dhe DokuKino kanë qenë nikoqire të programit ditor të shfaqjes së filmave. “Butter Lamp”, “We Come as Friends”, “Pulp-A film about life, death and supermarkets”, “Maidan” dhe “20000 days on earth” kanë qenë disa nga projektimet. E në mbrëmje publiku ka vazhduar që të përcjellë filma nga gara ndërkombëtare, ballkanike, atyre të shkurtër dhe programeve speciale për besimin në filma dhe muzikën në filma.

Ky vend Ku jemi mbledhë sonte Asht vend që nuk vdes Këtu kanë lindë E janë rritë Kujtimet e bukura që na lidhin përjetësisht me Prizrenin Këtu ka lindë DokuFesti prej vitit të parë e për çdo vjet. Kino Lumbardhin, Kinemanë e parë të Prizrenit, Po dojnë me na e marrë. Keni dëgju? Keni lexu? Asht e vërtetë. Na Nuk e kemi ndërmend Me u dorëzu. Kemi me e ndryshu bashkë. Kemi me e ndryshu vet. Prandaj këtë edicion të DokuFestit Pe e shpallim të hapur Njëzëri, bashkë Me një film Që ka me na bindë Të gjithëve Sa të fuqishëm jemi Kur bohemi një Ndrysho - Mos u mshef.

LOJË SHPËRBLYESE Emri / Mbiemri:

Nr Kontaktues:

Konsumator të nderuar bëhuni pjesë e lojës shpërblyese A l b i H i p e r m a r k e t d h e D o k u f e s t, d u k e plotësuar 3 hapa shumë të thjeshtë. • Prej kuponin nga Doku Daily në Koha Ditore • Ploteso të dhënat bazë (Emrin, Mbiemrin dhe kontakti n ) • Bashkangjit kuponin ﬁskal nga blerja në Albi Hipermark e t ( v l e r a n u k ë s h t ë e c a k t u a r ) Shprëblimet janë: Vendi i parë – blerje 200 Euro në Albi Hipermarket Vendi i dytë – blerje 100 Euro në Albi Hipermarket Vendi i tretë – blerje 50 Euro në Albi Hipermarket Vërejtje: kuponi vlenë vetëm për Albi Hipermarket Prizre n g j a t ë j a v ë s s ë D o k u f e s t i t .

SPONSOR I

EDICIONI / EDITION 13 GUSHT / AUGUST 16-24 / 2014 PRIZREN / KOSOVA

Foto: Majlinda Hoxha

E VËRTETA VJEN ME FILMAT DOKUMENTARË “E vërteta sjellë ndryshim dhe fshehja e saj është e panevojshme” Njëra prej anëtareve më të hershme të Akademisë Evropiane të Filmit, Marion Döring i ka rënë të jetë anëtare e jurisë në shumë festivale të botës dhe në regjionin ballkanik, por ajo thotë se ndihet më mirë kur ftohet që t’i vlerësoj dokumentarët. “Është ndjenjë fenomenale sepse vlerëson mes të vërtetash”, thotë Döring në një intervistë për “DokuDaily”. Por pranon se të vlerësosh tregimet e vërteta është shumë e vështirë. “E di, është më e lehtë të vlerësosh një tregim që nuk është i vërtet pra fiksion sepse mund t’i ndash për nga cilësia sesi janë rrëfyer. Por kur vjen puna të vlerësosh tregimet e vërteta të cilat asnjë regjisor nuk mund t’i ndryshoj atëherë vjen procesi i vështirë”, thotë drejtoresha e Akademisë Evropiane të Filmit. Döring që ka studiuar gjuhën frënge dhe portugeze me një karrierë e cila ka nisur në fushën e gazetarisë, këtë vit është anëtare e jurisë në garën e dokumentarëve ndërkombëtarë në edicionin e XIII të “DokuFest”. “Dhe kjo më bënë të lumtur sepse do të shoh vetëm dokumentarë, pra do të mësoj tregime të vërteta”, deklaron Döring. Ka edhe një arsye tjetër pse Döring pëlqen dokumentarët, përpos asaj që ata shpërfaqin të vërtetën. “Mendoj se është një sfidë shumë më e madhe të bësh dokumentar sepse gjithçka, prej peizazhit e deri tek personazhet, regjisori dhe ekipi që bënë dokumentarin kanë vetëm një shans ta zënë momentin”, thekson Döring.

E regjisori që bënë një film fiksion sipas saj e ka shumë më të lehtë të arrij më të mirën në filmin e tij sepse ka aktorët që mund ta ribëjnë me dhjetëra herë një skenë. “Tek dokumentarët po e zëmë, nëse e ke personazhin një plak që ka një tregim dhe të nevojitet një pjesë kur ai mediton ose pi cigare, është vetëm një shans ta xhirosh një skenë të tillë”, thotë Döring. Por sipas saj, dokumentarët ende nuk kanë arritur ta zënë një vend të barabartë me filmat. “Edhe kjo është një e vërtetë tjetër për dokumentarët, pra shitja dhe promovimi i tyre. Është thjeshtë shumë vështirë të promovohen sepse filmat janë shumë më të kërkuar. Dhe kjo është një e vërtetë e hidhur”, thotë Döring.

Oksman dhe atë izraelit David Fisher dhe drejtuesin e laboratorit të filmit të pavarur “LabA” në Athinë Vassily Bourikas. Marion Döring, edhe pse ende nuk ka parë asnjë nga dokumentarët thotë se shpreson për një seri të krijimeve të cilat do t’i lënë shumë mbresa. “Nga përvoja ime nëpër juri të ndryshme ka ndodhur që disa herë të shpallim fituesin pa asnjë debat sepse ka qenë shumë më i miri. Por mua nuk më pëlqejnë këso situatash. Më pëlqen kur lista e dokumentarëve është shumë cilësore dhe kësisoj anëtaret e jurisë hynë në debate të gjata. Kjo jep një rezultat të mirë dhe shpresoj që kjo të ndodh edhe në DokuFest”, thotë Döring.

Marion Döring ka qenë e lidhur me promovimin e kinematografisë evropiane që prej filleve të Akademisë Evropiane në vitin 1988: së pari si menaxhere e PR-it e Çmimeve Evropiane të Filmit, pastaj si projekt menaxhere për aktivitetet dhe publikimet e Akademisë dhe nga 1996 si drejtoreshë e Akademisë. Që nga 2004’ta ajo ka qenë producente e Çmimeve Evropiane të Filmit dhe nga 2006-ta drejtoreshë menaxhuese e EFA Productions GmbH, kompani që krijon Çmimet bashkë me Akademinë Europane të Filmit dhe nga 2012’ta producente e EFA Young Audience Award.

Në garën ndërkombëtare të dokumentarëve këtë vit në DokuFest janë gjithsejtë 14 dokumentarë nga vende të ndryshme të botës që sjellin rrëfime nga kënde të ndryshme të globit duke prekur të vërtetat e njerëzve dhe duke i bërë ato publike në ekranet e mëdha të festivalit.

Në DokuFest ajo do të jetë në jurinë e dokumentarëve ndërkombëtarë së bashku me kritikun amerikan të filmit Neil Young, producentin dhe regjisorin brazilian Sergio

“E vërteta sjellë ndryshim dhe fshehja e saj është e panevojshme”, thotë Döring, duke e lidhur me moton e sivjetme të DokuFest, “Ndrysho – Mos u Mshef ”.

Për Marion Döring e rëndësishme është që këta dokumentarë të komunikojnë me publikun në atë mënyrë që t’i shtyj ata të mendojnë mbi të vërtetat e tyre dhe këta dokumentar t’u ndihmojnë atyre që të përballen më lehtë me to.

FILMAT E REKOMANDUAR THE WINDING STREAM

14:00 SHTËPIA E KULTURËS

Beth Harrington SHBA - 2014 Historia, trashëgimia dhe ndikimi i familjes Carter që lanë gjurmët e tyre në historinë e muzikës së incizuar amerikane.

SACRO GRA

SHTEGU DREJT LIRISË: MUZIKA NË FILM Kam gënjyer kur kam thënë se kam mbaruar. E dija që nuk kam mbaruar. –Kathleen Hanna, The Punk Singer

12:00 DOKUKINO

Gianfranco Rosi Itali - 2013 Inspiruar nga libri Invisible Cities i Italo Calvino, filmi është një eksplorim i konceptit të qyetit, kujtesës dhe imagjinatës.

STOP THE POUNDING HEART

Në 13 vitet e fundit, DokuFest ka organizuar një ngjarje ambicioze të quajtur festival. Ky festival paraqet filmat më të mirë dokumentarë dhe të shkurtër ndërkombëtarë për një audiencë, që pa dyshim, i janë dashur disa prej atyre viteve për t’u mësuar se si të paraqiten dhe të ulen përgjatë tërë filmit - dhe vetëm të shqyrtojnë pasuritë e programi ambicioz dhe largpamës. Po bëhet gjithnjë e më mirë, është citati i një këngë të Beatles, një grup prej pesë djemve që vënë vendlindjen e tyre Liverpoolin në hartë përgjithmonë. Por sapo DokuFest shtoi festivalin konkurrent të muzikës të quajtur DokuNights, gjashtë vjet më parë, në 2008-ën, të gjitha vendet dhe koncertet live u mbushën deri në fyt. Mijëra të rinj nga i gjithë rajoni vijnë në Prizren, për çdo verë, për të dëgjuar bendet dhe DJ-të e tyre të preferuar lokal dhe ndërkombëtar, duke kënduar secilën këngë me brohoritmë dhe duke vallëzuar deri në mëngjes. Ata këndojnë bashkë duke e ditë secilën fjalë të secilës këngë, një kënaqësi absolute për çdo grup muzikor sado që janë të panjohur apo të njohur. Në disa vitet e fundit, ka qenë një kënaqësi e veçantë që të krijosh një program të veçantë për muzikbërësit dhe filmbërësit, të cilët na marrin me tregimet e tyre të çuditshme, në vende të çuditshme, duke dokumentuar historitë e tyre të ëndrrave të pandalshme, pa marrë parasysh sa të mëdha janë pengesat para tyre. Dhe në shumicën e rasteve, pengesat janë tepër të mëdha. Këtë vit, është e gjitha për ëndrrën DIY (Do It Yourself- Bëje vetë). Të gjithë protagonistët në këto filma ballafaqohen me botën sipas mënyrës së tyre, pa kompromise.

22:00 KINO KALAJA

Roberto Minervini SHBA, Belgjikë, Itali - 2013 Filmi është një studim i adoleshencës, familjes dhe vlerave shoqërore, roleve gjinore dhe fesë në jugun rural të Amerikës.

THE PUNK SINGER

18:00 DOKUKINO

Sini Anderson SHBA - 2013 Filmi ofron pamje në jetën e Kathleen Hanna, këngëtare në Bikini Kill dhe ikonë feministe.

Një grup i shokëve nga lagjet e varfra të Kajros të cilët jetojnë në margjinat e revolucionit kulturor dhe të cilët së fundi kanë formuar një verzion elektrizues të hip-hop-it arab, të cilin e quajnë Mahraganat në filmin “Electro Chaabi” të Hind Meddeb. E tëra që dëshirojnë është shprehja e botës së tyre në tekste rreth shtëpive të qëlluara, vëllezërve që bëhen policë e ushtarë dhe të gjitha palëve që duhet të mbahen. Muzika e tyre e bën turmën që të vallëzojnë si të çmendur. Pas afërsisht 40 viteve të një lufte të pamëshirshme dhe shumë brutale, paqja dhe rindërtimi vijnë ngadalë në Angolë. Por këto dekada prapa vetes kanë lënë me mijëra fëmijë jetim, të braktisur pa familje apo ndonjë mundësie të mirë për mbijetesë. Në Huambo, qytetin e dytë më të madh të Angolës, 55 jetimë të luftës jetojnë në jetimoren Okutiuka në përkujdesjen e një figure të fuqishme të nënës, Sonia Ferreira. I dashuri i Sonias, Wilker Flores është një kitarist i një grupi death metal i cili i shfrytëzon tingujt dhe ritmin e muzikës së tij si një rrugë për tu shëruar në filmin “Death Metal Angola” të regjisorit Jeremy Xido. Ëndrra e Sonias dhe Wilkerit është që të organizojnë koncertin e parë rock në vendin e tre, duke bërë bashkë anëtarë të ndryshëm nga skena muzikore e Angolës dhe provincave përreth. Dhe kjo është saktësisht çka bëjnë. Aty është edhe i pandalshmi Zivan Pujic – aka Jimmy – që jeton në një fshat të vogël në rrethinën e Beogradit në Serbi. Në filmin “Zivan Pravi Pank Festival” të Ognjen Glavonic, (buxheti i të cilit për filmin e tij përputhet me buxhetin e protagonistit të tij për organizimin e festivalit, rreth 0 euro) Jimmy me guxim e organizon edicionin e gjashtë të festivalit të tij punk i cili këtë vit bëhet “ndërkombëtar” sepse njëri nga bendet është nga Sllovakia. Ajo çka i pret ata pas një vozitjeje të gjatë me fugon në këtë vend të harruar është një skenë e betonit në një fushëloje të braktisur sportive, ku tavolina e ping-pongut largohet në minutat e fundit. Edhe publiku mungon. Por pavarësisht kësaj, Glavonic paraqet një portret jashtëzakonisht të dashur dhe të thellë të Zhivanit që fiton në thellësi derisa shpaloset tregimi.

Muzika dhe ngjarja, të dyja janë mjaft të tmerrshme por shpirti i Jimmy-it shndrit me aq shkëlqim. Në filmin “A Spell to Ward Off the Darkness” të Ben Rivers dhe Ben Russel, ne i bashkohemi një njeriu paemër në rrugën e tij për t’ju bashkuar një kolektivi prej 15 personave në një ishull në Estoni; në një izolim në natyrën madhështore të Finlandës veriore; dhe gjatë një koncerti si këngëtar dhe kitarist i një grupi të black metal muzikës në Norvegji. Me muzikantin Rober AA Lowe në rolin kryesor, filmi qëndron diku mes një fushë psikodelike dhe bote tjetër, duke paraqitur një udhëtim në përsosuri, fizike dhe shpirtërore. “Ekziston një supozim se kur burri e tregon të vërtetën, ai e thotë të vërtetën. Si grua, kur shkoj për të treguar të vërtetën, ndjehem sikur duhet të negocioj mënyrën se si do të kuptohem”. Kathleen Hanna, aktiviste, feministe dhe një yll në qendër të dokumentarit këput dhe ngjit të Sini Anderson, “The Punk Singer”, ka më shumë kontroll mbi imazhin e saj sesa që mendon. Hanna ka kaluar vitet e saj të rinisë duke qitur të vërteta për abuzimin seksual në hapësira të mbushura me femra të reja. Duke qenë argëtuese dhe mizore në njëjtën kohë, ne e shikojmë Hannën mendjemprehtë që bërtet në skenë, duke ftuar të gjitha vajzat nga publiku që të dalin përpara dhe pas shfaqjes të japin zinat e seksismit shtëpiak. Duke i përdorur pamjet e arkivit të epokës VHS të plotësuara me komente nga femra ikona të rok muzikës si Joan Jett dhe Kim Gordon, si dhe një autoportret intim të vet Hannës, filmi i Andersonit është njëkohësisht autobiografi muzikale, mësim historie për punk rokun dhe një deklaratë e feminizmit. Në mesin e filmave tjerë gjithashtu takojmë muzikantë të cilët i kanë kaluar përçarjet e famës ndërkombëtare dhe pasurisë, një ëndërr që vjen me sfidat e sakrificat e veta. Por sikur protagonistët më pak të njohur të filmave tjerë ata janë të lidhur në mënyrë të koklavitur me vendet e tyre të origjinës dhe lidhjet e afërme familjare. “Mistaken for Strangers” i Tom Berninger paraqet një histori të rivalitetit dhe dashurisë mes vëllezërve. Kjo është larg nga vështrimet e thjeshta në prapaskenën e grupit të njohur Amerikan indie-rock, The National. Vëllezërit Matt dhe Tom tentojnë ta zbusin armiqësinë e tyre të krijuar nga sukseset e njërit dhe dështimet e panumërta të tjetrit. Por në mes tyre ekziston një dashuri e thellë dhe asnjëri nga ta nuk do ta konsideronte si opcion braktisjen e njëri-tjetrit. Me performanca elektrizuese në koncerte live, regjisori Florian Habicht prezenton një kthim të shthurur për James Cocker dhe grupin e tij në “Pulp: a Film about Life, Death & Supermarkets”. Pulp u bë ndërkombëtarisht i njohur në vitet e 90-ta me himnet si “Common People” dhe “Disco 2000”. Njëzet e pesë vite më vonë dhe me një shitje të 10 milionë albumeve, ata kthehen në qytetin e tyre të lindjes, Sheffield për koncertin e tyre të fundit në Mbretërinë e Bashkuar. Habicht i shfaq meditimet e grupit me tablo si në ëndërr duke i përfshirë edhe qytetarët e zakonshëm të Sheffield. Njëri nga ta me shumë krenari vesh bluzën ku shkruan: “I am a common person so fuck you” (Jam një person i zakonshëm prandaj pirdhu). Dhe në fund, por më lavdishëm paraqesim baladën e plotë të dinastisë Carter / Cash që zgjati me dekada, në The Winding Stream: The Carters, the Cashes and the Course of Country Music të Beth Harrington. Duke filluar me bazën e Original Carter Family, filmi ndjek baticat dhe zbaticat e ndikimit të tyre, aleancën martesore në mes të June Carter dhe legjendarit Johnny Cash, dhe përpjekjet e familjes së tyre për ta mbajtur gjallë trashëgiminë e tyre. Si thuhet në njërën nga këngët më të famshme të Carter: Let the Circle Be Unbroken (Le të jetë rrethi i pandërprerë).

FILMAT E REKOMANDUAR COAST OF DEATH

20:00 KINO NË LUM

Lois Patiño Spanjë - 2013 Era, gurët, deti, zjarri, janë personazhet e këtij filmi, dhe nëpërmjet tyre i afrohemi misterit të peisazhit.

ANIJA

Photo: Mrinë Godanca

QYTETI QË ËSHTË FESTIVAL Sikur që e thotë një legjendë e vjetër gojore: “Kush pi ujë në Shadërvan në Prizren e ka të vështirë të largohet nga qyteti”. Historianët e vjetër thonë: “Secili burim i vogël në Prizren e ka një histori të vetën,” derisa muzikantët e vjetër e kanë thënë më së miri: “Prizreni është qytet i këngës, verës dhe dashurisë”. Me sharmin e njohur osman, rrugët e ngushta dhe gjarpëruese të shtruara me kubëza të vjetra, Lumbardhin me gurgullimë dhe rininë energjike të mbledhur në brigjet e tij, Prizreni është qytet që lehtë pushton zemrat e cdo vizitori që kalon këndej pari. I njohur si njëri prej aktiviteteve kryesore kulturore në Kosovë dhe më i suksesshmi deri më tani, nuk është aspak e çuditshme që DokuFest ka përzgjedhur Prizrenin si qytet nikoqir. Megjithë projektimet e filmave dhe ngjarjet, festivali me gjasë do të ishte më pak interesant nëse nuk do të mbahej në qytetin më historik të Kosovës. Qyteti është quajtur shtëpi nga shumë artistë kosovarë, intelektualë dhe figura të rëndësishme politike. Prizrenasi më i famshëm pa asnjë dyshim është aktori i ndjerë, Bekim Fehmiu, karriera e bujshme e të cilit në kinematografinë jugosllave dhe botërore e ka bërë atë zot të shtëpisë. Për Fehmiun, është pikërisht ky qyteti ku ai ka gjetur frymëzimin për profesionin e tij. Vendi që tani është shtëpia e festivalit kulmor të filmit në Kosovë po ashtu ka ushqyer aktorin e tij më të famshëm. Madje Bekim Fehmiu ka pranuar se filmat që i ka parë si fëmijë në Prizren e kanë frymëzuar atë për thirrjet e mëvonshme në jetë. Pavarësisht se fillimisht dëshironte të bëhej boksier pasi kishte parë filmin “Gentleman Jim” në Prizren, që në moshën 12 vjeçare. Përkundër faktit se ka jetuar në tërë Ballkanin dhe në qytetet më emocionuese botërore Fehmiu ka shprehur dëshirën që të kthehet në Prizren në fundin e jetës së tij- duke ia hedhur hirin e trupit të tij në ujin e Lumbardhit, përgjatë të cilit vizitorët e DokuFestit ecin përditë. Në këtë mënyrë ai u bë pjesë e përjetshme e pulsit vibrues të qytetit, të cilin e ka dashur aq shumë. Madje kjo nuk e befason askënd këtu. Qyteti përjeton ca ndryshime ‘kozmetike’ me fillimin e festivalit. Gjatë DokuFestit, baret, restorantet dhe dyqanet në qendër janë të mbushura me vizitorë nga e tërë bota, si dhe nga rajoni. Minaret e gjata të xhamive shoqërohen me banerët me moto të festivalit dhe me logon tashmë të njohur,

22:00 KINO NË LUM

përderisa kinematë që presin mysafirë janë ngritur mbi lum dhe në cepin e Kalasë, duke ia shtuar dendësinë përplasjeve kulturore, historike dhe ngjarjeve që burojnë nga dhe zhvillohen në qytet. Me 13 vjet “bashkëpunim” mes qytetit dhe festivalit ne shqyrtojmë mënyrat se si ato krijojnë reciprocitet me njëri tjetrin.

Roland Sejko Itali, Shqipëri Historia e një arratisjeje dhe udhëtimi, që ndjek tre valë të migrimit të shqiptarëve.

JOURNEY TO THE SAFEST PLACE ON EARTH DokuDaily ka biseduar me Hajrulla Cekun, drejtorin e OJQ “Emancipimi Civil Ma Ndryshe”, që ka për qëllim promovimin e qytetarisë aktive dhe pjesëmarrëse dhe rritjen e vetëdijes për ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore. Ai na ka dhënë një qëndrim për qytetin dhe raportin e tij me DokuFestin. - Identiteti i DokuFestit a është i lidhur me qytetin, dhe nëse po, sa e përfaqëson DokuFesti-Prizrenin ose Prizreni- DokuFestin? DokuFesti dhe një numër tjetër ngjarjesh kulturore në bërthamën e tyre të ekzistencës dhe suksesit e kanë Prizrenin. Është qyteti ai që e bën DokuFestin dhe jo anasjelltas. - Si përputhet motivi osman i qytetit me një ngjarje të tillë si DokuFesti? Motivi i Prizrenit përfaqëson një morri identitetesh, jo vetëm atë osman, duke ofruar kështu një platformë të përkryer për ngjarje si DokuFesti. Është pikërisht kjo strukturë arkitekturale dhe urbane që e bën DokuFestin të suksesshëm.

20:00 KINO KALAJA

- Prizreni a ka infrastrukturë të mjaftueshme për të akomoduar një festival që po rritet vazhdimisht? Qyteti duhet të ngre kapacitetin mikpritës së paku për tërë sezonin veror, kur ndodhin shumica e ngjarjeve kulturore. Duhet të dizajnojmë një qytet, që shkon përtej DokuFestit dhe që ka një ofertë më të kompletuar për vizitorët.

Edgar Hagen Zvicër - 2013 Mbeturinat bërthamore do të hidhen në depo për shekujt që do të vijnë. Vende të sigurta për këtë janë duke u kërkuar në të gjithë botën.

MOONLESS SUMMER

- Sipas jush, si e shohin DokuFestin qytetarët e Prizrenit? A e vlerësojnë rëndësinë e tij, apo të themi ndryshe a është festivali i rëndësishëm për banorët e tij? Dyshoj se festivali do të kishte arritur këtë reputacion ndërkombëtar pa qytetarët e Prizrenit që e njohin rëndësinë e tij dhe janë pjesë e ngritjes së tij. Kur një motiv i përkryer i qytetit kombinohet me qytetari të përkushtuar atëherë ndodh DokuFesti.

INSURED INSURED BY BY

22:00 DOKUKINO PLLATO

Stefan Ivančić Sërbi - 2014 Para se të shpërngulet jashtë vendit, Isidora gjashtëmbëdhjetë- vjeçare kalon disa ditë në shtëpinë në fshat të fëmijërisë së saj.

RECENSIONE FOCUS AMERICA

E NJOHURA E PANJOHUR THE UNKNOWN KNOWN Director: Errol Morris Producer: Amanda Branson Gill, Robert Fernandez, Errol Morris

E hëne 20:00 Dokukino Pllato 103’

E njohura e panjohur (The Unkonwn Known) është ajo çka ndodh kur një filmbërës i pandalshëm gjen një temë të patundur. Realizuesi i dokumentarëve , fitues i çmimit Oscar Errol Morris ka filmuar një intervistë që përfshinë gjithë karrierën me Donald Rumsfeld, ish Sekretar i Mbrojtjes i SHBA-ve, në të cilin asnjë temë nuk është e thënë të mbetet jashtë kufijve: Lufta e Irakut, trajtimi i të burgosurve në Guantanamo Bay, vetëm thuaje. Rumsfeldi megjithatë, e bën një punë të patëmetë në të bërit që i gjithë ushtrimi të jetë një humbje kohe, duke dhënë përgjigje tërësisht të pazbuluara me një timbër dashamirës të një fjalimi pas-darke. Morris e fitoi Shpërblimin e Akademisë për filmin e tij të 2003-ës The Fog of War, një intervistë pranë vatrës së trazirës me paraardhë-

sin e Rumsfeldit Robert S.McNamara, i cili e reflektoi në një mënyrë shumë të keqe Luftën e Dytë Botërore, Krizën e Predhave në Kubë dhe Vietnam. Ky film me siguri është menduar si një vepër shoqëruese, ndonëse krahasimi nuk i ka hije, dhe e shfaq se si teknikat e pyetjeve të vështira të Morrisit – të cilat mblidhen në jo më shumë se një shabllon mosbesues “Vërtetë?” kur ai dyshon se po përpiqen ta bëjnë të besojë se diçka është e vërtetë – në këtë luftë tërësisht të pavend. Filmi është i ndërtuar rreth thesarit të memorandumeve të brendshme të Rumsfeldit, i cili i quan ato plot butësi “fjolla bore”, dhe të cilat ishin shkruar nëpër një karrierë pothuajse 50 vjeçare që ka kufijtë e saj në Kongres, në Shtëpinë e Bardhë dhe në Pentagon.

SHBA, 2013 Colour, 96 min

View From the World

VETË JETA Life Itself Regjisori: Steve James Producenti: Zak Piper, Steve James, Garrett Basch

E hëne 20:00 KINO BAHÇE 116’

Roger Ebert ka parë shumë dokumentarë gjatë mbretërimit të tij si kritiku më i shquar i filmit në botë. Por e vetmja gjë që i mbetej ishte që gjëja e fundit në jetën e tij të ishte pjesëmarrja në një dokumentar, i cili me siguri është një nga më të mirët e vitit 2014. Kjo na jep ne historinë e plotë të Ebertit, duke i ri-treguar ditët para se ai të fillonte të shkruante për filmat për të siguruar jetesën, karrierën e tij si kritik me çmimin Pulitzer, dhe ditët e tij të fundit plot dhimbje por megjithatë plot hijeshi. Regjisori Steve James kishte lejen të filmonte Ebertin në dhomat e tij në spital derisa ai luftonte me kancerin. Është e vështirë të shihet ajo të cilën ai po kalon, por është frymëzuese të shohësh Ebertin teksa përballej me pengesat e tij.

Pasioni i Ebertit për jetën ishte i sinqertë, dhe as një truk në montazh nuk kërkohet që të na e shfaq atë. Filmi prek dy nga partneritetet më të rëndësishme në jetën e Ebertit: martesën e tij me Chaz Ebert- e cila shfaqet shpesh në film- dhe punën e tij me të ndjerin Gene Sikel. Derisa e shikon filmin, duke sikur Roger Eberti po e rrëfen, por zëri është ai i një impresionisti të quajtur Stephen Stanton. Ngjashmëria është e pabesueshme, sikur të kishte gjetur Rogeri disi në kohë zërin e tij për të na e treguar historinë e tij. Kjo është e këndshme, e frikshme, qesharake, pikëlluese dhe shumë zbavitëse dhe frymëzuese. Është po ashtu zbuluese, e pa kompromis dhe e ndershme në mënyrë brutale.

USA, 2014, Colour dhe B&Z, 116 min

RECENSIONE Focus America

HARLAN COUNTY, USA Director: Barbara Kopple Producer: Barbara Kopple

Tuesday 14:00 Dokukino 103’

In June of 1972, the mine workers of the Brookside Mine in Harlan County, Kentucky go on strike for better working conditions and wages. They wanted a United Mine Workers contract with parent company Duke Power and refused to go back to work until they got it. Barbara Kopple takes her film crew to Harlan County to get a bit of footage, but finds the mine workers and the strike so compelling she decided to stay in Harlan County and make an entire film about the strike. What resulted is a passionate, heroic and immersive view into the inner workings of the strike and the lives of the workers. This desperate group of people – living in company shacks with no water or electricity – who fight for a better life. Ms. Kopple and her film crew pursue every angle of the story – they go inside the mines, the home life of the workers, the meetings of the union, the gatherings of the strike breakers with such gentle tenacity that the camera becomes a participant in the strike itself.

This is a film about Americans who fight hard for a better life. This is a film where lives are at stake. This is a film about worker’s rights. This is also a women’s lib film. This is also a film about the power of the camera. It is likely that the presence of the camera kept the level of murder down during the strike. Earlier strikes had resulted in a great deal of bloodshed on both sides. This strike had only one death. One death resulted in enough outrage to end the strike. After winning the strike, the lives of the coal miners in Harlan don’t suddenly become paradise, but they win concessions bit by bit. There’s an uphill battle in the future, and a compelling feeling that some battles simply have to be won.

SHBA, 1976, Colour dhe B&Z, 103 min

International Shorts

NGA QENTË DHE TAPETA Of dogs and wallpaper Regjisori: Visar Morina

E shtune 22:00 Dokukino Pllato 30’

Si një lloj i antitezës së filmave sikurse i “Amour”-it të Henekes, Visar Morina në “Of dogs and Wallpaper” na tregon një rrëfim të vogël pikëllues të jetës së tharë dhe të ithtë të një çifti të moshuar që kanë humbur vullnetin për të dashur njëri-tjetrin dhe për më shumë ta shijojnë jetën. Brendia e apartamentit, baret, kisha janë të qeta dhe të mërzitshme, të imponuara nga sekuencat e gjera të xhiruara me kamerë statike, që edhe më shumë përforcojnë zbehtësinë që rrethon jetën e këtij çifti të moshuar. Gjërat nisin të lëvizin përderisa djali i tyre në moshë mesatare dhe trokë viziton familjen, duke aktivizuar babain, i cili me entuziazëm kërkon nga djali i vet që t’i bashkohet në aktivitetet e tij të përditshme.

Nëna, në anën tjetër, mbetet e hidhëruar dhe e ndrojtur, duke sulmuar burrin dhe djalin vazhdimisht me fjalë dhe veprime.Duket se diçka është thyer përgjithmonë në jetën e çiftit, por përderisa nëna pret abdikimin e saj në karrocë, babai i vjetër përpiqet që të kapet në jetë me çdo çmim, që në kthim e bën atë të duket edhe më i trishtë. Me aktrim shumë të mirë dhe dizajn artistik, ky film portretizon krizën ekzistenciale të një çifti të moshuar, të lidhur me shqetësimin e djalit, i cili është aty vetëm për të kërkuar para dhe është plotësisht i paaftë që të lidhet me prindërit e tij në nivelin emocional. (Ariel Shaban)

Gjermani 2013 Colour,, 30 min

DOKUNIGHTS

DOKU SHOP

SHPAT DEDA

& FRIENDS E Hënë 00:00 18 GUSHT Andrra Marash Monday 00:00 18 August Andrra Marash

A keni qenë ndonjëherë me e dëgju një album krejt të ri për herë të parë live? Nëse jo, ka ardhë dita. Shpat Deda dhe shokët e tij magjistar vijnë të performojnë muzikën e re të Shpatit prej albumit të ri “Shkëndijë” për herë të parë! Bashkohuni ta nisim një flakë të madhe.

Pas: AGNES 0 Kush tha që udhëtimi në kohë nuk është i mundur? Elektro-pop dhe muzikë nga vitet e 80-ta dhe 90-ta tërë natën me AGNES. Shkëlqeni diqysh nëse nuk i merrni xixat me vete.

DOKU CITY 2014

CINEMAS

1. Kino Bahçe 2. Kino në Lum 3. Kino Kalaja 4. Dokukino Plato & Dokukino 5. Shtëpia e Kulturës 6. Kino Klubi

OFFICES

7. Main Office 8. Hospitality 9. Press Center 10. Dokukids

PANELS

NGJARJE / EVENT 1730 DEALING WITH THE PAST Debat për ndërtimin e paqes, tolerancës dhe ballafaqimin me të kaluarën në konflikte të zgjatura shoqërore. Debate and open discussion about experiences in peace building, tolerance and dealing with the past in protracted social conflicts. Moderator: Adriatik Kelmendi Panelists: Enver Robelli, Reuf Bajrovic Open to public

MULLINI, MARASH PARK PANEL

11. Mullini

www.procreditbank-kos.com

Foto: Patrik Glodzhani

FUQIA E NDRYSHIMIT NËPËRMJET DOKUMENTIMIT VIZUEL Pas ceremonisë së hapjes, shfaqjes së filmave të parë natën e së shtunës dhe ndejës me muzikë drum & bass, DokuFest të dielën ka nisur ditën me itinerarin e zakonshëm duke prezantuar edhe mysafirët e parë të festivalit. E bashkë me të mysafirët, festivali ka nisur rrugëtimin e tij 10 ditorë edhe me një prani të madhe të gazetarëve ndërkombëtar. Sipas të dhënave të zyrës për marrëdhënie me publikun në Dokufest, numri i gazetarëve që do të mbulojnë festivalin këtë vit është mbi 100. Shumë prej tyre kanë qenë të pranishëm në konferencën e parë të festivalit ku janë prezantuar producenti Kerry Proper, regjisorët Florian Habicht e Stefan Ivancic bashkë me drejtuesin e Festivalit të Filmit Shqip në NewYork, Ariot Murataj. Përderisa Murataj ka dhënë lajmin se filmi fitues në kategorinë kombëtare në DokuFest do të futet automatikisht në programin e festivalit që sivjet do të mbahet në tetor dhe përpos New York-ut do të mbahet edhe në Boston, kineastët e tjerë kanë rrë-

fyer historitë e tyre gjatë procesit të krijimit të filmave që janë pjesë e DokuFest-it të sivjetmë. Të lidhur ngushtë me moton e festivalit “Ndrysho – Mos u mshef ”, të tre kineasët kanë thënë të jenë të lumtur që filmat e tyre po shfaqen në DokuFest dhe se tregimet e filmave të tyre lidhen me nevojën e ndryshimit në shoqëri. Kerry Proper, producent i dokumentarit “Watchers in the Sky” që është shfaqur të dielën mbrëma në Kino Bahçe në kuadër të programit të dokumentarëve për të drejtat e njeriut, ka treguar se për të ka qenë jashtëzakonisht e rëndësishme të rrëfej mbi histori të ndryshme të gjenocidit. Dokumentari me regji të Edet Belzberg dhe i prodhuar nga Proper e ka dërguar audiencën e Dokufest në një udhëtim nga Nurembergu në Ruandë dhe nga Bosnja në Darfur duke shpërfaqur apatinë dhe veprimin në shoqëritë historitë e të cilave lidhen me luftën dhe gjenocidin.

“Kam qenë duke lexuar një libër mbi historitë e ndryshme të gjenocidit nëpër botë dhe kështu më ka ardhur ideja që të bëjmë një dokumentar që do të ishte një udhëtim mbi disa këto histori që kanë bërë ndryshime rrënjësore”, ka thënë Proper në konferencën e moderuar nga drejtori artistik i DokuFest, Veton Nurkollari. Por dokumentari i kolegut të Proper, është krejt tjetër histori. Dokumentar i britanikut Florian Habicht i titulluar “Pulp: A Film About Life, Death and Supermarkets” flet për koncertin ribashkues të grupit Pulp që e ka mbajtur në Sheffirld pas 25 viteve që kur ishin ndarë dhe kishin shitur mbi 10 milionë kopje të albumeve. Për Habicht e rëndësishme ka qenë që në këtë dokumentar që në DokuFest shfaqet në kuadër të programit special “Path to Freedom: Music on Film” të tregohet fuqia e ribashkimit të njerëzve që kanë ide të njëjta.

JOIN US ON OUR JOURNEY OF CHANGE

ENGLISH SECTION

As we’re deep into 2014, a year marked with extraordinary happenings, I find myself amazed again with a fact how much our selection of films reflects these happenings and how much filmmakers put themselves in forefronts of these happenings in order to bring back stories. Unstoppable desire of humans for change and better life has driven millions in 2014 into the streets demanding for these changes to happen. Popular revolts leading to revolutions, and revolutions leading to wars are what we witnessed throughout this troubled year. Therefore it wasn’t much difficult when we set to decide for this year’s theme of the festival and to structure the program around it. A notion of change and of activism was so strong and so present and we are happy to present, in pages that follow, a selection of films we believe reflects this. Once again it was sheer pleasure to be able to dig deep into record number of submissions and discover many gems there. Even more pleasure is this ability of sharing them with our audience. In our Balkan Dox competition you’ll find some of them, like an incredible film shot on mobile phone inside psychiatric ward in an island of Croatia or again film shot on mobile phone but on the streets of Istanbul during popular uprising there. Films about beekeepers in post-war Kosovo, phenomenon of Turkish soap operas, asylum seekers in Cyprus, mass exodus of Albanians and Occupy style protests of Slovenians are all part of Balkan Dox competition signaling at the same time arrival of a young generation of Balkan documentary filmmakers. Some of the highlights in our International Dox competition include films of renowned filmmakers like Marshal Curry, Harutyun Khachatryan, Göran Hugo Olsson and Lucy Walker as well as films of less known but equally interesting filmmakers like Lois Patinho and Johanna Hamilton. And of course that amazing film by Australian artist duo Ian Forsyth and Jane Pollard about one of the most beloved Aussie out there and his fictionalized one day on earth. Both our Human Rights and Green Dox sections will bring work of some of most outstanding filmmakers working in the field today. Sergei Losnitza with his rigorous and formalist Maidan, Hubert Sauper with his direct and unflinching confrontation of effects of colonialism in We Come as Friends, Rithy Pahn with his search for a missing picture as metaphor for a loss of collective memory of Cambodia in The Missing Picture and Wim Wenders and Juliano Ribeiro Salgado with a deeply humanistic portrayal of one the greatest living photographers, Sebastiao Salgado in The Salt of the Earth once again prove vitality of documentary form and why so many filmmakers return to it. Our country in focus this year is United States of America and to honor it we proudly present Focus America program, a fruit of long labor and extensive collaboration. A combination of most recent documentaries and narrative films will be screened as part of American Film Showcase and specially curated short retrospectives of such luminaries as Barbara Kopple, Steve James and Richard Pearce will be presented. Supported by Embassy of United States in Kosovo it will bring 30+ films and a number of American filmmakers to Prizren for screenings, workshops and master classes. We will be honoring our friend Michael Glawogger who passed away so abruptly in April during filming in Liberia with the screenings of all three films from his Globalization trilogy and we will delve into the realms of faith in fiction and non-fiction in a specially curated strand called Believe It Or Not. More acclaimed filmmakers appear throughout other festival sections, including works of unstoppable Mark Cousins, who’ll present his expose of Albania in Here Be Dragons as well as Life May Be, his latest collaboration with Iranian filmmaker Mania Akbari. Robert Redford, Karim Ainouz, Michael Glawogger, Wim Wenders, Michael Madsen and Margreth Olin all contributed for 3D project Cathedrals of Culture while other omnibus project titled Bridges of Sarajevo will see screening of films of Jean-Luc Godard, Cristi Puiu and Ursula Meier, among others. Both films will be screened as part of our Special Presentations. Last but not least we are for the second time presenting results of documentary workshop geared towards young Balkan filmmakers in the form of eight short documentaries made in Kosovo and Bosnia and Herzegovina in our Future is Here strand. Here I’d like to encourage you to join us on our journey of change, a journey we started so passionately 12 years ago in the garden of that beautiful open- air cinema, that same cinema that is being threatened with demolition as I write this. Some of you lucky enough to attend opening ceremony will understand our choice of screening Everyday Rebellion that night as we simply can not and will not accept loosing a place responsible for the birth of DokuFest. Our heartfelt gratitude goes to all the extraordinary people that have made this journey of ours possible; our generous partners, sponsors, volunteers, friends, collaborators, filmmakers who shared their films with us and of course, our remarkable and faithful audience. Veton Nurkollari Artistic Director

Foto: Majlinda Hoxha

DOKU

PROTEST Without a red carpet and without glamour, but with an honest call for change. That’s the way the 13th edition of Dokufest kicked off. The motto of this year’s edition “Change – Don’t Hide” was to be seen on the wall adjacent to the entrance of the Lumbardhi Cinema, in a style reminiscing the whitewashed walls in the Prizren of times past. The many local and international guests have gathered in Dokufest, which as a festival achieved two goals: that of returning film to the hallowed spaces of Kino Lumbardhi, Prizren’s oldest cinema, and then spreading it all over the center of Prizren. But lately, Lumbardhi has become part of the privatization process and has incited fear amongst filmlovers, fearing it will be lost forever. Therefore the Artistic Director of Dokufest Veton Nurkollari, together with choir of Volunteers for Change, read the declaration in protest to this development.The public accepted this declaration with an applause. A part of the audience even repeated this words with pleasure. “Our protest has a lot to do with the fact that the Cinema has been put on sale, as it if weren’t a landmark and an important part of the city’s history. Therefore this was a good way for us to express our indignation towards this approach. At the same time, it was an announcement that we are prepared to do everything that is in our hands to stop the destruction of this place,” says Nurkollari. He highlights that this space is important, since the it risks the existence of Dokufest itself. After the screening of the documentary “Everyday Rebellion” started, a film by Arash and Arman Riahi, the public that the opening statement of Dokufest borrowed inspiration from the actions of global non violence agression supporters. The two-hour documentary has brought about the story of various movements for change, ranging from Iran to Egypt and Syria, from Spain to the Ukraine, all the way to the Occupy protests in New York City. All of these movements have persisted even through perils and difficulties, and it is the simple people that have brought about change, simple people who have requested justice and the a better way of life, championing their basic rights. This is how the Dokufest journey started, and a new edition of Dokufest was launched. It transported itself to Kino Lumi, a cinema on the river Lumbardh, to the cinema in the majestic Prizren castle, with various tales of personal or collective experience from people all over the world. After the projectors were switched off, the strobe lights and speakers of the Marash Park were put in gear, where one of the most important Drum & Bass artists, dBridge, who was followed by HyperTech and Labinot Sponca. They entertained the public until the early hours of the morning. By midday Sunday, photographer Donal Weber held his master class, whereas in the Shtepia e Kultures and Dokukino cinemas the daily program of Dokufest was being shown. Films such as “Butter Lamp”, “We Come as Friends”, “Pulp-A film about life, death and supermarkets”, “Maidan” and “20000 days on earth” were some of the projections. And in the evening, the public could choose between seeing films from the international, Balkan, short and special program screenings, incorporated with films about music in films and filmmaking.

This place Where we are gathered tonight Is a place That doesn’t die Here they were born And here they grew Beautiful memories That tie us forever To Prizren Here Dokufest was born Since year one And every year since Kino Lumbardh Prizren’s first cinema They want to take it from us Have you heard? Have you read? It’s true We Don’t intend To give up. We will change it together. Therefore. This edition Of Dokufest We declare open In unison, together With a film That will convince us All of us Of how strong we are When we are one Change – don’t hide.

Photo: Majlinda Hoxha

THE TRUTH COMES WITH THE DOCUMENTARIES “The truth brings the change and hiding it is unnecessary” One of the first members of the European Film Academy, Marion Döring was a member of the jury in many festivals around the world and in the Balkans, but she says she feels better when she is invited to evaluate documentaries. “It’s an amazing feeling because you’re evaluating in between truths”, said Döring in an interview for “DokuDaily”. But she admits that evaluating true stories is more difficult.

According to her, for the director that is making a fiction movie it is easier for him to get the best from the movie since the actors can redo one scene many times.

“I know it is easier to evaluate stories that are not true, fictions, because you can compare them based on the way that the stories are told. But when it comes to evaluating the true stories which no director can change them that’s when the whole process becomes difficult”, says the director of the European Film Academy.

But according to her, the documentaries still didn’t get to an equal position with the movies.

Döring who studied the French and Portuguese language with a career that started in journalism, this year is a member of the jury in the competition of the international documentaries in the thirteenth edition of “DokuFest”. “And this makes me happy because I will be watching only documentaries, so I will be learning true stories”, stated Döring. There is another reason why Döring likes documentaries, besides that they present the truth. “I think it’s a major challenge to make a documentary film because everything, from landscape to the characters, the director and the team that is making the documentary have only one chance to catch the moment”, said Döring.

“For example in a documentary, if the character is an old man that has a story and you need to film a part where he is meditating or smoking a cigarette, you only have one chance to record that scene”, says Döring.

“This is another truth about the documentaries, the selling and the promotion. It’s simply very difficult to promote them because the movies are more wanted. And this is an ugly truth”, added Döring. Marion Döring was associated with the promotion of the European cinematography since the beginning of the European Academy in 1988: firstly as a PR manager of the European Film Awards, and then as a project manager for the activities and the publications of the Academy and since 1996 as a director of the Academy. Since 2004 she was the producer of the European Film Awards and since 2006 the managing director of EFA Productions GmbH, a company that creates the Awards together with the European Film Academy and in 2012 the producer of EFA Young Audience Award.

In DokuFest she will be part of the jury for the international documentaries together with American film critic Neil Young, the Brazilian producer and director Sergio Oksman, the Israeli producer and director David Fisher and the leader of the independent film lab “LabA” in Athens Vassily Bourikas. Although Marion Döring didn’t see any of the documentaries yet she hopes to see a series of creations that will leave good impressions. “From my experience in different juries we had many cases where we announced the winner without any debate because the film was very good. But I don’t like these kinds of situations. I like it when the list of the documentaries is very qualitative therefore the members of the jury would go into long debates. This gives good results and I hope that this will happen in DokuFest too”, says Döring. In the international documentary competition this year in DokuFest there are 14 documentaries in total from different places around the world that bring different stories from different parts of the globe touching people’s truths and making them public in the big screen. For Marion Döring it is very important that the documentaries communicate with the audience in that way that will make them think about their truths and that these documentaries help them to deal with them easier “The truth brings the change and hiding it is unnecessary” says Döring, relating it to this years DokuFest’s motto, “Change-Don’t Hide”.

REVIEWS Focus America

HARLAN COUNTY, USA Director: Barbara Kopple Producer: Barbara Kopple

Tuesday 14:00 Dokukino 103’

USA, 1976, Colour and B&W, 103 min

International Shorts

OF DOGS AND WALLPAPER Regjisori: Visar Morina

Saturday 22:00 Dokukino Pllato 30’

As a sort of antithesis of a film’s like Heneke’s “Amour”, Visar Morina in “Of Dogs and Wallpaper” shows us a harrowing small tale of the dry and bitter life of an old couple who have lost the will to love each other and basically enjoy life. The interior of the apartment, bars, church, are placid and boring, enforcing by static wide camera shots, further enforce the dullness that surrounds the life of this elderly couple. Things began to shake up once their middle aged and penniless son visits the family, energizing the father who enthusiastically asks his son to join him in his daily activities.

The mother on the other hand, remains bitter and defensive, attacking both her husband and her son viciously through words and actions. It seems something is forever broken in couple’s lives, but while the mother waits for her demise in a wheelchair, the old father tries to cling to life at any price, which in turn makes him look even sadder. With very good acting and art design, this film portrays the existential crisis of an older couple, coupled with the anxiety of a son who is there only to ask for money and is utterly unable to connect to his parents on emotional level. By Ariel Shaban

Germany, 2013 Colour,, 30 min

FILMAT E REKOMANDUAR COAST OF DEATH

20:00 KINO NË LUM

Lois Patiño Spain - 2013 The wind, the stones, the sea, the fire, are characters in this film, and through them we approach the mystery of the landscape.

ANIJA

Photo: Mrinë Godanca

THE CITY THAT IS THE FESTIVAL As the old saying goes: “Who once drinks water at the Shadervan fountain in Prizren will have a hard time leaving the city.” Old historians say: “Every small spring in Prizren is a story in itself,” whereas old musicians have put it best: “Prizren is the city of song, summer and love.” With its trademark Ottoman charm, its small and winding streets laid with centuries-old cobblestone, the fast-winding river Lumbardh and the bubbling youth gathered on its banks, Prizren is a city that easily captures the hearts of every visitor that passes by. Known as the main cultural event in Kosovo, and its most successful one up to date, it comes to no surprise that DokuFest has chosen Prizren as its host city. Film screenings and events notwithstanding, the Festival would be considerably less interesting if it weren’t for the fact that it was placed in Kosovo’s most historic city. The city has been called home by many Kosovar artists, intellectuals and important public figures. The most famous “Prizrenian” is without a doubt Bekim Fehmiu, whose majestic career in Yugoslav and world film has made him a household name. For Fehmiu, it is exactly in this city that he found the inspiration for his calling. The place that is now the home to Kosovo top film festival has also bred it’s most famous actor; Bekim Fehmiu is known to have said that the films he saw in Prizren strongly influenced his calling later in life. Although initially, he wanted to be a boxer, after having seen the film “Gentleman Jim” in Prizren at the tender age of 12. Although he has lived all over the Balkans and in the worlds most exciting cities, Fehmiu expressed the wish to return to Prizren at the end of his life – his ashes will strewn along the same river that Dokufest visitors walk by every day. In such, he became an eternal part of the vibrating pulse of the city he loved so dearly. All this comes at no surprise to anyone. The city itself does take on some “cosmetic” changes upon the start of the festival. During Dokufest, the bars, restaurants and stores in the city’s center are filled with visitors from all over world, as well as neighboring countries in the Balkans. The sky-high minarets are joined by banners bearing the festival’s motto and now trademark logo, whereas cinemas aiming to host the visitors and show the screenings are built on the river

22:00 KINO NË LUM

The story of an escape and of a journey, tracing three large migration waves of Albanians.

and on the side of the castle, adding to the dense clash of cultures, histories and events that stem from and take place in the city. With its 13 year “cooperation” going strong, we examine the ways in which the two reciprocate each other. DokuDaily sat down with Hajrulla Ceku, the director of the locally based NGO “Emancipimi Civil Ma Ndryshe” (Civil Emancipation Done Differently) whose goal it is the promotion of active and participatory citizenship and raiseing awareness for the protection and cultivation of cultural heritage. He told us his opinion of the city, and its relationship with Dokufest.

Roland Sejko Italy, Albania - 2012

JOURNEY TO THE SAFEST PLACE ON EARTH

- Is the identity of Dokufest tied to the city, and if yes, how closely does Dokufest represent Prizren or Prizren represent Dokufest? Dokufest and a number of other cultural events have Prizren in the core of their existence and success. It is the city that makes Dokufest and not the opposite. - How does the Ottoman cityscape fit into the themes of an event such as Dokufest? The cityscape of Prizren represents an omnibus of identities, not only ottoman, thus offering a perfect ground for events such as Dokufest. It is precisely this architectural and urban structure which makes Dokufest successful. - Does Prizren have the infrastructure to accommodate for an ever-growing festival? (Buildings, water supply, waste management) Should it? The city should elevate its hosting capacity for, at least, the whole summer period, when most of the cultural events happen. We have to design a city, which goes beyond Dokufest and has a season-long offer for the visitors.

20:00 KINO KALAJA

Edgar Hagen Switzerland - 2013 The nuclear waste is to be disposed of in final repositories for centuries to come. Safe places are being searched for throughout the world.

MOONLESS SUMMER

- According to you, how do the citizens of Prizren see Dokufest? Do they appreciate the importance of it, or alternatively, is the festival important for its residents? I doubt it would gaine such an international reputation without the citizens of Prizren acknowledging its importance and being part of its rise. When a perfect cityscape is combined with dedicated citizenry, Dokufest is a consequence.

22:00 DOKUKINO PLLATO

Stefan Ivančić Serbia - 2014 Before moving abroad, sixteen-year-old Isidora spends a few days at her childhood countryside house.

OFFICIAL HOST

GENERAL SPONSOR

MEDIA SPONSOR

IT PARTNER

INSURED BY

European Union Office in Kosovo

Komuna Prizren

end to end engineering

Embassy of the Federal Republic of Germany in Kosovo EMBASSY OF FINLAND PRISTINA - KOSOVO

Austrian Embassy Kosovo

Premium quality BALKAN INVESTIGATIVE supplying, reputation REPORTING NETWORK and knowledge EcoTrade primary competitive advantages are its existing premium quality supplying, reputation and precise knowledge of its customer needs

ECOTRADE L.L.C. Str. Fazli Grajqevci Nr. 12 10000 PRISHTINA, KOSOVO www.ecotrade-co.net

Embassy of the Kingdom of the Netherlands Kosovo