CyanMagentaYellowBlack
GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI 13, E Hëne #9/10, 25 GUSHT 2014
#CHANGE DON’T HIDE OFFICIAL NEWSPAPER OF DOKUFEST YEAR 13, MONDAY #9/10, 25 AUGUST 2014
ENGLISH SECTION -> PAGE 12 www.dokufest.com
Foto: Majlinda Hoxha
BEST BALKAN DOCUMENTARY COURTESY OF NORWEGIAN EMBASSY
BEST INTERNATIONAL SHORT DOCUMENTARY
AUDIENCE AWARD COURTESY OF PROCREDIT BANK
Evaporating Borders
Emergency calls
PËRQAFIMI
REGJISOR/DIRECTOR: IVA RADIVOJEVIC
REGJISOR/DIRECTOR: HANNES VARTIAINEN, PEKKA VEIKKOLAINEN
REGJISOR/DIRECTOR: LULZIM GUHELLI
BEST GREEN DOCUMENTARY COURTESY OF ROCKEFELLER BROTHERS FUND
BEST SHORT FILM
BEST ECO VIDEOS COURTESY OF PROCREDIT BANK
Metamorphosen
Subtotal
REGJISOR/DIRECTOR: SEBASTIAN MEZ
REGJISOR/DIRECTOR: GUNHILD ENGER
01-A DAY OF CLEAR WEATHER 02- LUMENJTË E VDEKUR 03- REKA SITNICA
BEST HUMAN RIGHTS DOCUMENTARY COURTESY OF SWISS FEDERAL DEPARTMENT OF FOREIGN AFFAIRS FDFA
BEST NATIONAL FILM COURTESY OF MINISTRY OF CULTURE, YOUTH AND SPORTS
Judgment in Hungary
Heshtje
REGJISOR/DIRECTOR: ESZTER HAJDU
REGJISOR/DIRECTOR: BEKIM GURI
BEST INTERNATIONAL FEATURE DOCUMENTARY
BEST BALKAN NEWCOMER COURTESY OF BALKAN DOCUMENTARY CENTER
Domino Effect
Waiting for August
REGJISOR/DIRECTOR: ELWIRA NIEWIERA, PIOTR ROSOŁOWSKI
REGJISOR/DIRECTOR: TEODORA ANA MIHAI
SPECIAL MENTIONS BALLKAN 1973 - STEFAN IVANCIC INTERNATIONAL DOX FEATURES ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN - HARUTYUN KHACHATRYAN INTERNATIONAL DOX SHORTS LA REINA - MANUEL ABRAMOVICH HUMAN RIGHTS MISSING PICTURE - RITHY PANH GREEN DOX MY NAME IS SALT - FARIDA PACHA 1
CyanMagentaYellowBlack
Beograd – Prizren
Dita e parë. Zero. Norah Jones. Dita e dytë, e tretë, e katër, pestë.. Dita e shtatëmbëdhjetë, duhet me u ndërru kaseta. Jo ajo e muzikës. Sepse unë mundem mos me e dashtë e mos me e andrru e mos me e përjetu e mos me e katapultu vetë idenë e këtij kthimi, këtij ndryshimi, këtij udhëtimi e destinacioni që merr shtatë orë rrugë dhe muzikë në dy gjuhë. Beograd – Prizren. Janë edhe disa emra qytetesh e fshatrash e cepash stacionesh, të panevojshme e terciare në këtë kontekst. Janë terme të qeta, do thoshte Foucault. I rëndësishëm është vetë destinacioni. Dhe kur në 6 të mëngjesit vjen në Prizren, në fakt ndryshon. Ndryshon për mua ideja e një festivali që dikur nisi një lojë foresh e një ekipi të paformuar. Ndryshon vetë nocioni ndryshim, qetësia që me rrëmujë ta jep qyteti i Prizrenit në gushtin e korrikun e tash plot 13 viteve. Ndryshojnë fytyrat, ndryshojnë edhe mesazhet, por nuk ndryshon fakti se DokuFest tash e plot 13 edicione largon perden e keqe miopie që e ka kapur një Kosovë të tërë. Në një kohë kur kulturën nuk e kemi prioritet, në një kohë të pakohë e cila ka nisur moti, DokuFest është një nga momentet kur duhet me u dok. Duhet, në Prizren. Personalisht më pëlqen të mendoj ndryshe për festivalet kosovare, por një pjesë e mirë e tyre janë zhvatje fondesh dhe asgjë në pah. Por, para se të vij në DokuFest isha në një rezidencë një muajshe në Beograd. Dhe në Beograd gjithçka që flitet për Kosovën vjen në kontekstin e propagandës puro politike në kryeqytetin serb, dhe gjithandej. Në Kosovë është Edita Tahiri, ka bisedime politike, nivel korrupsioni, shkrime për trafikime organesh, Gjykatë Kushtetuese e gjykuar prej të gjithëve e pa kompetencë në asgjë. Në Kosovë ka edhe seksizëm, racizëm, homofobi. Në Kosovë, ama, ka shumë pak DokuFest për Beogradin. E megjithatë të takosh të rinj në Beograd të cilët prapë guxojnë të mendojnë se DokuFest është festival ku ia vlen të shkohet e të vizitohet. Dhe në një ambient të rinjsh ku amebat politike e nacionaliste çdo ditë e më shumë ushqejnë njëra tjetrën, dhe ku rinia është trageti kryesor i sulmit, ky është vetë ndryshimi. Guximi. Sorollatja e bukur e një shteti që tek tjetri vlerëson kulturën. Në raste të tilla, dëshiron t`ia përplasësh The Guardian apo Reuters çdo sukses të festivaleve tjera, për një festival në Prizren i cili then tabutë në mënyrën më njerëzore. Shumica do të donin të lexonin glorifikim të DokuFestit, se ky festival është kësisoj e asisoj, ka bërë këtë e atë. Askush nuk i do retrospektivat e një pune që vetë të kaluarën e sjell shumë herë, e risjell për të mos e harruar. Duke mos ikur nga Faucault, qetësia që të jep Prizreni të vjen në forma të ndryshme. Të vjen kur sheh aktoren kryesore të filmit “Amel”, një grua që tenton shumë drejt një roli aktoresk që do t`ia ndryshojë jetën, kur sheh 13 regjisorët që luftojnë portretizimin e një katastrofe që dikur u quajt Sarajevë. Qetësi tjetër të vjen kur sheh Elina Dunin me Retrovizoren, kur sheh “Whore`s Glory” përsëri në DokuFest, kur sheh dokumentarin e një djali të ri të quajtur Fisnik Maxhuni e i cili udhëtoi në disa shtete për të shfletuar kulturën dhe ruajtjen e saj. “Heshtje”-n e Bekim Gurit, debatet mbi të kaluarën dhe energjinë, gjithçka është energji e mishëruar në qetësinë e DokuFestit. Beogradi, po. Beogradi ka shumë kulturë. Historikisht, Beogradi ka pasur fuqinë e metodat për të pasur diçka të tillë. Po të lindte një DokuFest në Beograd, gjithçka do të ishte ndryshe. Por një ideal me kauzë ndryshimin ka lindur shumë moti në Prizren, dhe u deshën 13 vite, me numrin që sivjet hyn në histori si numër me fat, që të sjellë moton e ndryshimit. Për homoseksualët, për filmbërësit, për ata që duan të jenë më ndryshe se konturat e turpshme të shoqërisë kosovare, për tabu-thyesit, për fjalët që shpesh nuk thuhen e mendohen, për një bukuri brenda shpirtit të secilit. DokuFest, sivjet, ka ndryshuar shumë, te secili prej nesh. 2
Foto: Mrinë Godanca
DOKUFEST’13 MBYLLET,
BETEJA PËR KINEMANË VAZHDON Pas projektimit të mbi 240 filmave në nëntë ditët e kaluara dhe ndarjes së çmimeve për krijimet më të vlerësuara nga juria dhe publiku është mbyllur edhe edicioni i 13-të me radhë i festivalit ndërkombëtar të filmit dokumentar dhe të shkurtër, DokuFest. Ky edicion që kishte moton “Ndrysho-Mos u Mshef ” para më shumë se një jave pat nisur me protestën publike kundër nismës për privatizimin e Kino Bahçes dhe pat vazhduar me shpalosjen e dokumentarëve ku tregohej se njerëzit e thjeshtë mund ta bëjnë ndryshimin pavarësisht sfidave dhe telasheve me të cilat përballen. Ndërkohë që filmat e shkurtër kanë përkujtuar se sa e fuqishme është imagjinata e njeriut kur të bartet në shiritin filmik. Se ndryshimi duke e shfrytëzuar dhe imagjinatën është i mundshëm ka vërtetuar edhe DokuFesti, i cili si organizim ka gjetur vend në raportimet e medieve më prestigjioze botërore, që prej DokuCityt kanë përcjellë fjalë të mira për Kosovën, e cila po përballet me vështirësi të shumta në fillim vitet e shtetndërtimit. Atmosfera e krijuar në kinematë e improvizuara brenda qendrës historike të qytetit i ka dhuruar mbresa të paharruara filmbërësve nga katër anët e botës, që në mes tjerash kanë vlerësuar shumë mikpritjen e ngrohtë të kosovarëve. Forca e këtyre të fundit është e paimagjinueshme, ani pse është e heshtur. Por shpresa për një të ardhme më të mirë do t’i shtyj që të forcojnë zërin për një jetesë të dinjitetshme. Drejtori artistik i festivalit Veton Nurkollari këtë edicion e ka vlerësuar si njërin prej edicioneve më të mëdhenj dhe më të rëndësishëm për kah numri i filmave si cilësore dhe emrave eminentë të filmbërjes botërore. “Ky edicion për shkak të ndodhive edhe në arenën tonë të brendshme i është dedikuar nevojës për ndryshime. Rebelimi e protestat janë pasqyruar në filma të ndryshëm, përmes të cilave njerëzit në vende të ndryshme kanë kërkuar realizimin e të drejtave të tyre dhe një sistem më të barabartë, ku qytetari ka të drejtë që të vendos për fatin e vendit të vet. Natyrisht se ka pas edhe trajtime të temave tjera të përditshmërisë që vetëm e kanë forcuar bindjen se sa magji mund të sjellë filmi”, ka thënë Nurkollari. Audienca besnike e DokuFestit gjatë nëntë ditëve të shkuara ka ndjekur 107 filma në konkurrencën garuese dhe mbi 230 në kuadër të programeve speciale. Një numër i konsiderueshëm i filmbërësve, producentëve dhe profesionistëve të filmit ishin të pranishëm në festival, të cilët edhe morën pjesë në sesione të pyetjeve dhe përgjigjeve, mbajtën master klasa por edhe morën pjesë në punëtori e debate. Festivali si
zakonisht i bëri homazh edhe kineastëve që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e filmit, siç është regjisori i ndjerë austriak Michael Glawogger. Filmat për muzikë, teknologji dhe konfliktet e fundit në Lindjen e Mesme, çështjet e mjedisit dhe të drejtat e njeriut ishin po ashtu pjesë e programit. Ndërsa SHBA-ja ishte shteti në fokus këtë vit me 30 filma. Në anën tjetër temat si siguria digjitale, monitorimi dhe privatësia, burimi i hapur dhe njohuritë e hapura, ndërmarrësi sociale dhe të ngjashme u shqyrtuan në kuadër të ngjarjes katër ditore DOKU:TECH. Ndërsa paneli ‘Ballafaqimi me të kaluarën’ solli diskutimet për ndërtimin e paqes, tolerancës dhe ballafaqimin me të kaluarën në konflikte shoqërore të zgjatura. Bisedë pati edhe në mes të arkitektëve, planifikuesve urban dhe antropologëve në panelin ‘Qytetet Komplekse’. Ndërsa në panelin ‘Pesë vjet më pak’ u debatua mbi jetëgjatësinë mesatare në Kosovë, për ndotjen e mjedisit nga qymyri. Punëtoria e filmit ‘Common Ground’ mblodhi shkrimtarë, kritikë, blogerë, gazetarë dhe filmëbërës të rinj për ti njohur me praktikat e mira të kritikës së filmit. Punëtoria Stories We Tell u realizua nën udhëheqjen e kameramanit dhe regjisorit Richard Pearce derisa Kino Prizreni përsëri mblodhi filmëbërësit nga e gjithë bota në Prizren për të bërë filma pa buxhet. Krahas tyre punëtoria BDC Discoveries 2014 nga Balkan Documentary Center u përqendrua në bashkimin e profesionistëve me projekte dokumentare që kanë potencial ndërkombëtar. DokuKids ishte nikoqir i tri punëtorive për fëmijë. Ndërkohë DokuNights solli netë të gjata me muzikë cilësore nga muzikantët ndërkombëtar e vendor. Dhe siç e thotë ylli i rok muzikës Nick Cave në dokumentarin “20,000 Days on Earth”, që sivjet u shfaq në DokuFest, “muzika e sfidon edhe vdekjen”. Ndërkohë në Prizren filmi duhet të vazhdoj të sfidoj realitetin e transformimit të qytetit. Fundi i festivalit do të shënoj edhe fillimin e koncentrimit të energjisë për mbrojtjen e Kino Bahçes, që është kinemaja më e vjetër e Prizrenit por edhe vendlindja e DokuFestit. “Kjo hapësirë është pjesë e trashëgimisë kulturore të Prizrenit dhe Kosovës. Duhet të gjendet mënyra që të mbetet kinema. Përndryshe qyteti do ta humb një pjesë të identitetit të vet”, ka thënë Nurkollari. Në këto rrethana ndonëse festivali është mbyllur, beteja për kinemanë në Prizren do të vazhdoj.
LOJË SHPËRBLYESE Emri / Mbiemri:
Nr Kontaktues:
Konsumator të nderuar bëhuni pjesë e lojës shpërblyese A l b i H i p e r m a r k e t d h e D o k u f e s t, d u k e plotësuar 3 hapa shumë të thjeshtë. • Prej kuponin nga Doku Daily në Koha Ditore • Ploteso të dhënat bazë (Emrin, Mbiemrin dhe kontakti n ) • Bashkangjit kuponin fiskal nga blerja në Albi Hipermark e t ( v l e r a n u k ë s h t ë e c a k t u a r ) Shprëblimet janë: Vendi i parë – blerje 200 Euro në Albi Hipermarket Vendi i dytë – blerje 100 Euro në Albi Hipermarket Vendi i tretë – blerje 50 Euro në Albi Hipermarket Vërejtje: kuponi vlenë vetëm për Albi Hipermarket Prizre n g j a t ë j a v ë s s ë D o k u f e s t i t .
SPONSOR I
EDICIONI / EDITION 13 GUSHT / AUGUST 16-24 / 2014 PRIZREN / KOSOVA
CyanMagentaYellowBlack
DOMINO EFEKTI –
PËR DASHURINË DHE SHTETIN Abkhazia është një vend i harruar e i shkatërruar nga lufta pranë Krimesë e Ukrainës. I vendosur në brigjet e Detit të Zi, shteti i ndarë e i panjohur dikur ishte plazhi i sovjetëve fatlum, por hotelet luksoze tani rrinë në rrënojat post-komuniste. Për Ministrin e Sportit të Abkhazizë, Rafaelin, sidoqoftë gjithçka po përmirësohet. Ai shpreson se Kampionati misterioz mbarëbotëror në Domino që ai po organizon më në fund do ta vërë mëmëdheun e tij të dashur në radarin botëror, dhe thellësisht i dashuruar ai është i gatshëm ta vërë në pah që gruaja e tij e dashur është e huaj. Një këngëtare e Operas Ruse, Natasha hoqi dorë nga shtëpia dhe kujdestaria për vajzën për të provuar një shans për një jetë të re. Por kur banorët lokalë nuk e miratojnë këtë grua dhe ngjarja ‘sportive’ e Rafaelit mbulohet nga telashet atëherë e ardhmja e tyre por edhe krenaria kombëtare lëkundet. Megjithatë filmi është një tregim që portretizon se çfarë mund të bëj një ëndërrimtar për dashurinë dhe shtetin e tij. Në një intervistë dhënë për Agjencinë e Promovimit të Filmit (http://agencja.kff.com.pl), regjisorët Elwira Niewiera dhe Piotr Rosołowski ofrojnë sqarime për arsyet e krijimit të këtij dokumentari të gjatë, që në edicionin e 13’të të DokuFestit është fitues i Garës së Dokumentarëve Ndërkombëtarë. Elwira Niewiera ka bërë të ditur se pas luftës në Gjeorgji në vitin 2008, ajo ka lexuar një artikull për Abkhazinë dhe ka nisur që të mendoj se si mund të jetë jeta në një vend që nuk ka njohje ndërkombëtare nga shumica e shteteve të OKB-së, me përjashtim të Rusisë dhe disa shteteve të tjera. “Më ra në dorë libri i autorit Ryszard Kapuściński “Perandoria” dhe aty e gjeta një fjali të këtillë lidhur më Abkhazinë: Është një vend në botë që mund të jetë parajsa vet, por aty ka më shumë mina sesa njerëz. Kjo deklaratë paradoksale ndikoi aq shumë te ne saqë vendosëm që të shkojmë në Abkhazi dhe të shohim me sytë tanë se si është gjendja e vërtetë atje”, ka thënë Niewiera.
Kampionati në lojën e Dominos i mbajtur në Suchumi në vitin 2011, ishte pika e nisjes së kësaj historie. Niewiera ka bërë të ditur se bashkë me kolegun Rosołowski e kanë ditur se duan ta bëjnë një dokumentar duke u përqendruar fillimisht në këtë kampionat të pazakontë. “Ne xhiruam përgatitjet dhe procesin. Përmes kësaj ngjarjeje, ne deshëm që ta tregojmë rrëfimin për këtë vend dhe banorët e tij, por një vit pas vështrimit të thellë, e kuptuam, se një rrëfim i tillë copa-copa do t’i pasqyronte Abkhazët si njerëz qesharak, dhe se duhej të shikonim më thellë, që ta pasqyrojmë tragjedinë me të cilën njerëzit këtu duhet të përballen. Ne e takuam Natashën në ditën e fundit të kampionatit dhe po largoheshim me besimin se e kemi gjetur protagonisten për filmin tonë, përkundër faktit se virtualisht tashmë e kishim tërë materialin të gatshëm për montim e redaktim. Pra po e fillonim punën edhe njëherë nga fillimi”, ka pranuar ajo. Ndërsa regjisori tjetër i filmit Piotr Rosołowski thekson se kampionati ka qenë magnet tërheqës për ta, për faktin se ka qenë gjë interesante se si një shtet i vogël përmes një ngjarjeje të tillë të veçantë dhe të pazakonshme është përpjekur që të tërheq vëmendjen ndërkombëtare. “Por kjo temë nuk kishte thellësi, po të tregohej si e vetme. Ajo e fitoi këtë thellësi kur ne e lidhëm me rrëfimin intim të Natashës dhe Rafaelit, ku shumë gjëra u bënë më të qarta. Kombinimi i këtyre dy elementeve të holla na sollën deri te tema qendrore e filmit”, ka shpjeguar ai. Rosołowski shton se në njërën anë, ai me kolegen e tij, kanë dashur që të tregojnë rrëfimin për këtë shtet, por pa hyrë në hollësi të shumta të politikës së lartë, emrave dhe historisë. “Ndërkohë në tjetrën anë, rrëfimi për Natashën dhe Rafaelin u bë mjaft i rëndësishëm për ne. Dhe shtrohej pyetja si do t’i lidhim këto dy rrëfime në filmin tonë? Në një pikë kuptuam se mund të flasim rreth Abkhazisë, për njerëzit që punojnë atje, klimën, problemet përmes karaktereve tanë.
Nuk duhet ta shpjegojmë kontekstin politik të vendit, faktet e caktuara sepse informatat paraqiten në situata që kanë të bëjnë me protagonistët e filmit ashtu se ashtu”, ka deklaruar ai. Sipas tij realizimi ka qenë një përvojë që dallohet nga krijimet e mëparshme pasi që kamera ka incizuar situata private dhe intime, me ç’rast regjisorët duke qenë se janë të huaj kanë mundur që të jenë arbitra neutral në situatën e përgjithshme, por edhe në raport me karakteret kryesore të filmit. “Ata shpresonin se me kamerë ne mund të vështronim situatën e tyre në mënyrë objektive. Kjo është arsyeja se pse kemi mundur të incizojmë skena të shumta emocionale. Dhe kur atmosfera tensionohej ne gjithmonë jemi përpjekur që të bisedojmë me protagonistët, për të sqaruar gjithçka. Ne u bëmë të afërt dhe po përpiqeshim që t’ju ndihmojmë në cdo aspekt”, ka thënë Rosołowski. Zhvillimet e fundit në këtë rajon sipas Niewiera patjetër se shtrojnë pyetje për ngjasimet mes Abkhazisë me Krimenë apo edhe Ukrainën. Por Niewiera beson se megjithatë ka një dallim qenësor, pasi që Abkhazia nuk do të ‘gëlltitet’ nga Rusia sikur që ka qenë rasti me Krimenë. “Njerëzit e Abkhazisë nuk do të deklarohen asnjëherë se janë në anën Rusisë, në çfarëdo lloji të referendumit”, ka thënë ajo, duke shtuar se Donetsku ka gjasa që të shndërrohet në një para-shtet, që nuk do të njihet nga shumica e shteteve të OKB-së, por që si për ironi do të ndaj fatin aktual të Abkhazisë. Ndërsa Rosołowski thekson se tashmë është bërë e zakonshme që të ketë ndjenja se shtetet e Evropës Lindore nuk trajtohen në mënyrë të drejtë, ndërkohë që situata politike që janë të ndërlidhura bashkë me kulturën e konfliktet kanë nuanca të ndryshme në këto shtete. “Por jam i sigurt se në Krime dhe në Donestk ka çifte të përziera që ndajnë fatin apo problemet e ngjashme si Natasha dhe Rafaeli dhe duhet të përballen me dilemën se si duhet të angazhohen për të ruajtur marrëdhënien mes tyre, kur politikat e mëdha lënë shenja të pashlyeshme mbi ta”, ka përfunduar ai.
3
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Patrik Glodzhani
“HESHTJE” SHPËRBLEHET
EDHE NË VENDLINDJE Filmi “Heshtje” i Bekim Gurit në edicionin e XIIItë të DokuFestit nga Juria e Filmave Kombëtar është shpallur si filmi më i mirë në Garën e Filmave Kombëtar. Guri, i lindur në Nikaj të Kaçanikut, ka kryer studimet për aktrim në Tiranë, mirëpo ka vendosur që të sfidoj veten edhe prapa kamerës duke krijuar “Heshtje”-n, një film i shkurtër që përçon porosinë kundër luftës dhe tmerreve që sjellë ajo. Filmi sipas Gurit është shumë universal, pa dialog dhe pa vendndodhje, ku tregimi rrëfehet përmes fotografisë, gjë që e shtyn edhe shikuesin që të jetë aktiv. Në një intervistë për DokuDaily-in, regjisori kosovar ka ofruar më shumë hollësi rreth filmit të tij. DD: Bekim, nga aktrimi ke kaluar në regji, a është ky projekti i parë si regjisor filmi dhe pse ke vendosur që kësaj here të kalosh prapa kamerës? Guri: Duke i parë gjërat se si po shkojnë në trevat tona, kam vendosur që të bëj vet film, sepse në momentin që e kam parë se nuk po mund të gjej angazhim si aktor fillova që të merrem me regji. Nuk kam mundur të gjej veten shumë para kamerës në vend, ndërkohë që jashtë kam gjetur angazhim në disa projekte, si në një film gjerman, një projekt shumë i madh, ku kam qenë i angazhuar bashkë me Kasem Hoxhën. Shkurt, realiteti më ka shtyrë që të bëhem regjisor autodidakt. Regjinë e kam dashur gjithmonë dhe mendoj se kam përparësi që kam studiuar aktrimin sepse në Kosovë te regjisorët e ri mungon elementi aktoresk, se çfarë informate me i dhanë aktorëve, gjë që çalon në disa filma, sepse regjisorët e ri po e marrin një kameraman të mirë dhe po mbulohen prapa një kameramani apo disa aktorëve të mirë. Njerëzit më kanë pyetur nëse tani do të studioj regjinë, por kam thënë jo, pasi që kam qenë nën rregulla të shkollës për 4 vjet dhe tash jam i pavarur dhe nuk dua të kthehem sërish nën rregulla. 4
DD: Filmi yt, “Heshtje” është një mesazh kundër luftës, vuajtjeve të luftës. Ngjarjet në Kosovë gjatë vitit 1999 a kanë qenë përcaktuese dhe motivuese për bërjen e këtij filmi? Guri: Po, personalisht e kam përjetuar luftën dhe kam pa shumë situata të rënda. Për më tepër raportin e babait tim me vajzat e tij, apo motrat e mia. Frika nga përdhunimi ka qenë e madhe. I kam pas dy vëllezër në luftë dhe baba nuk e ka pas frikën se mund të vriten prej plumbit por frikën se vajzat e tij mund të përdhunohen para syve të tij dhe familjes. Pastaj nuk ka rëndësi se a të vrasin apo jo, por vdekja është shumë më e rëndë kur e sheh se të kanë përdhunuar fëmijën. Kjo ka qenë një nxitje për të bërë filmin, por pastaj kam kombinuar situata që kam dëgjuar, trenat që kanë deportuar shumë njerëz, qysh i kanë ndalë në stacion, duke i marrë femrat, duke i ndarë, por edhe dhuna psikologjike që është ushtruar mbi civilët sidomos ndaj femrave. Është një dhimbje imagjinare e babës se si e pret këtë moment në raport me vajzën e tij. DD: Je nis prej rrëfimeve që kanë ndodhur por filmi është i metrazhit të shkurtër. Pse? Guri: Po filmi është i shkurtër, vetëm 5 minuta. Është punuar me një përkushtim të madh dhe është i vetmi film në Kosovë i xhiruar në shiritin 35 mm, me vetëfinancim. Ka qenë një punë ekipore me një harmoni të mirë gjë që ka rezultuar edhe në realizimin dhe energjinë e filmit, që po arrin sukses në rrugëtimin e tij në botë. Është fiksion ngase bazohet në gjërat që kam dëgjuar dhe përjetimet e luftës si 16 vjeçar. Normalisht krejt filmi është krijimi im i brendshëm dhe kam dashtë vet me u shkarkua prej kësaj teme të luftës me ia dedikua viktimave të luftës. Filmi është shumë universal, pa dialog dhe pa vendndodhje.
DD: Sa ka qenë e vështirë me e përçua porosinë që ke pas në një realizim pa fjalë. Në çfarë aspekti je koncentruar më shumë fotografi, poetikë... Guri: Element shumë i rëndësishëm i filmit është fotografia që është baza e filmit në njëfarë forme. Sepse mund të kesh skenar të mirë dhe nëse nuk e xhiron atëherë mbetet literaturë. Fotografia luan rol shumë të rëndësishëm dhe i kam kushtuar rëndësi të veçantë, për më shumë që është xhiruar në shirit. Është edhe loja e aktorëve. Unë s’kam bërë kurrgjë vetëm e kam krijuar, rikrijuar ose riprodhuar një situatë lufte 5 minutëshe. Funksionon në mënyrë të mirë sepse filmi deri më tani ka qenë në 45 festivale, është me 6 çmime dhe 11 nominime. Dhe pres që të shkoj edhe në festivale tjera. Ky film ka sjellë shumë risi në Kosovë ngase është filmi i parë i shkurtër në Kosovë që ka distribucion që është spanjoll, i vetmi film i pavarur që ka këtë sukses dhe i xhiruar në 35 mm. Energjia e krijuar gjatë gjithë viteve është shkarkuar në një 5 minutësh ndërkohë që kam një histori të gjatë por nuk kam dashtë që të merrem me luftën. Filmi im nuk e ka ballore çështjen e luftës, nuk është nxjerrë përdhunimi direkt, gjaku direkt, por me nxitje të vogël shtyn shikuesin që të krijoj fotografinë e vet edhe le ta krijon filmin e vet brenda vetes së vet. Kush e shikon filmin e ndjen se është një skenë e këputur nga një film i gjatë. Kam dashtë që edhe shikuesi të jetë krijues dhe jo pasiv. DD: Premiera kombëtare e “Heshtjes” është dhënë në DokuFest. Si ndihesh për këtë fakt? Guri: Po, është premierë kombëtare në Kosovë dhe është një emocion i veçantë. Filmi është kthyer në shtëpinë e vet dhe më vjen keq nëse i ka ngulfat shikuesit sepse është krijuar në atë formë. Për këtë i kërkoj falje shikuesve nëse e kanë përjetuar rëndë.
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Mrinë Godanca
GJYKIMI NË HUNGARI
– HOMAZH PËR VIKTIMAT ROME “Judgment in Hungary” (Gjykimi në Hungari) është një dramë që vjen si dokumentar lidhje me gjykimin ndaj 4 vrasësve serik të cilët vranë 6 persona romë gjatë një viti, duke përfshirë edhe një fëmijë. Këto krime ishin bërë me motivim racor. Filmi zhvillohet në një dhomë të vogël gjykate në Budapest. Gjykimi zgjati gati dy vjet e gjysmë. Ky dokumentar në edicionin e 13’të të DokuFestit ka fituar Garën e Filmave për të Drejtat e Njeriut. Producenti Sandor Mester tregon për DokuDaily më shumë për filmin dhe lëvizjet raciste në Evropën Lindore.
Në fakt, në këtë rast nuk ka pasur politikë të përfshirë, për shkak se ishte vetëm një rast i një grupi neo-nazist që vrau familje rome. Ne kemi dashur të fokusohemi vetëm në këtë rast dhe nuk kemi dashur të përfshijmë ndonjë parti politike në këtë rast.
por gjysma e tyre janë refuzuar dhe tani ata janë në një gjendje shumë të keqe, sepse kishin shitur çdo gjë në vendin e tyre para se të iknin. Ata kanë shkuar në Kanada, por nuk kanë marrë shtetësinë, as lejen e qëndrimit , kështu që ata duhej të ktheheshin, por duke qenë më të pastrehë. Kjo është shumë problematike.
DD: A ka shumë njerëz që ndajnë e të njëjtat ide dhe besime me këtë grup-nazist në Hungari? Mester: Në Europën Lindore, jo në ish-Jugosllavi, por Në përgjithësi, pas këtyre ngjarjeve, romët jetojnë në në Rumani, Bullgari, Sllovakia, Ukrainë, Poloni, për frikë. Ne ende kemi incidente, si për shembull hedhja fat të keq në Republikën Çeke gjithashtu, ka shumë e koktejeve molotov në shtëpitë e romëve, por nuk organizata paramilitare. Ata nuk janë organizata zyr- kemi vrasje serioze në Hungari. Kur ne ishim duke tare, janë të udhëhequr nga nazistët dhe nga njerëzit bërë një nga xhirimet në shtëpinë e një prej viktimave, DD: Pse vendosët që ta realizoni këtë film? e ekstremit të djathtë dhe janë të armatosur. Ne nuk kaluam një natë aty dhe të nesërmen kemi shkuar në HOST OFFICIAL GENERAL SPONSOR Mester: Ky film ka të bëjë me një rast në Hungari në e dimë numrin e saktë, por në çdo vend kemi 1.000- Budapest, në Gjykatë. Ne i filmuam ata gjatë natës vitin 2008-2009. Regjisorja vendosi që ta bëjë këtë 10.000 pjesëtarë të tyre. Ata janë duke bërë demon- dhe në mëngjes. Në fakt, unë kam qenë i frikësuar, film, pasi ajo donte të ndiqte të gjithë çështjen ligjore, strata, janë duke bërë shumë gjëra raciste kundër sepse dëgjova disa zhurma, ndoshta për shkak të e cila ishte një lloj rasti historik në Hungari, sepse për romëve, hebrenjve, ata nuk duan që të ketë një paradë pyjeve. Ishte shumë e frikshme, sepse unë e lidha menfat të mirë kjo lloj vrasje-seriale, nuk ka ndodhur më Gay në këto vende. Nuk mund të them numrat, por jëherë me faktin se ata po vijnë përsëri. Unë mund ta GENERAL SPONSOR parë. Ne kemi pritur që kjo të jetë një çështje shumë e unë do të thosha 10.000 në secilin vend. imagjinoj se të jesh një rom në Evropën Lindore tani veçantë dhe shumë emocionuese, e cila duhej të filmoështë shumë e frikshme. hej. Ne donim MEDIA të bënim një homazh për të gjithë vik- DD: Pas kësaj ndodhie, a po e braktisin Hungarinë SPONSOR BY timat, për familjet e viktimave gjithashtu. popullsia Rome? DD:IT PsePARTNER vendosët për të marrë pjesë me këtëINSURED film në OFFICIAL HOST Mester: Romët kanë lënë Republikën Çeke, Sllova- DokuFest? GENERAL SPONSOR DD: A po përpiqet ky film të flasë për lëvizjet raciste kinë dhe Hungarinë për të emigruar në Kanada, por Mester: Autorët eHOST filmit nuk vendosin. Ishte festivali OFFICIAL MEDIA SPONSOR GENERAL SPONSOR ITtë PARTNER në Hungari? Kanadaja ka bërë një kufizim jo kundër romëve, por që e përzgjodhi filmin. Gjithsesi ne donim shkonim Mester: Po, ne kemi një problem të madh në Hungari kundër emigracionit, kështu që nuk është aq e lehtë në vendet e Evropës Lindore. Ne jemi shumë me fat, me racizmin, ashtu si në vendet e tjera të Evropës Lin- tani të emigrojnë. Njëzet vjet më parë ishte me të vër- sepse ne kemi mundur të shkojmë në shumicën e fesdore. Ne nuk duam të bëjmë asgjë në lidhje me poli- tetë e lehtë për të emigruar dhe për të marrë shtetësinë tivaleve. Ne duam të shfaqim filmin në Evropën Lintikën, ose në lidhje me ndryshimet aktuale politike në kanadeze, por tani nuk është më rasti. Për fat të keq dore, aty ku ka një popullsi të madhe rome. Ata janë Hungari, por sigurisht kjo është e lidhur disi me kra- në Hungari, ka shumë romë që kanë emigruar. Unë di duke pasur një jetë shumë të keqe dhe ne do të donim A SPONSOR IT PARTNER INSURED BY hunMEDIA e djathtë dhe me të djathtën ekstremiste. Ne nuk një numër të përafërt prej 20.000 njerëzish nga Hun- për ti ndihmuar duke shfaqur këtë film. Prandaj ne SPONSOR IT PARTNER INSURED BY flasim në film në lidhje me partitë politike në Hungari. garia dhe 20.000 nga Republika Çeke dhe Sllovakia, kemi vendosur që të vijmë edhe në Kosovë gjithashtu.
5
Komuna Prizren
European Union Office in Kosovo
CyanMagentaYellowBlack
DEKLARATAT E JURIVE PËR
FILMAT FITUES BALLKAN Juria për kategorinë BALKAN DOX do të dëshironte t’ia dhurojë një Çmim Special një filmi që e merr një njeri nga jashtë dhe e sjell brenda – me dhembshuri, respekt dhe intrigë përmes pamjeve magjike e të krijuara me bukuri, dhe një marrëdhënie të mrekullueshme me muzikën. Juria i jep një Çmim Nderi filmit 1973 të Stefan Ivancicit. Për portretizimin e tij intim, të bukur e objektiv të një familje, dhe udhëtimit të dashur në të cilin regjisorja e merr shikuesin e vet, juria ia jep Çmimin Best Balkan Newcomer Teodora Ana Mihai-t për filmin e saj, WAITING FOR AUGUST. Për pyetjet universale që i ngrit lidhur me një temë shumë komplekse, të shoqëruar me fotografi shumë të bukur dhe me një mjeshtëri regjisoriale madhështore, juria i jep Çmimin Best Balkan DOX filmit EVAPORATING BORDERS nga Iva Radivojevic.
INTERNATIONAL DOX: FEATURES Juria i jep një Çmim Special një projekti të një game të gjerë por një fokusi të ngushtë , një studim karakteri të një individi të veçantë që gjithashtu flet fuqishëm rreth mërgimit, identitetit kombëtar dhe vetë -përcaktimit. Ne e nderojmë filmin ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN nga Harutyun Khachtryan. Çmimi për vitin 2014 i shkon një filmi që na kujton se, në fushën e dokumentarëve, problemet e qasjes janë shpesh element qenësor në triumfin final artistik. Ne u impresionuam nga ndjeshmëria dhe takti me të cilin jetët reale të protagonistëve sillen në ekran, duke ilustruar dashurinë romantike në mes të dy individëve që hedh dritë në marrëdhënien komplekse në mes të dy kombeve. Ne nderojmë regjisorët Elwira Niewiera dhe Piotr Rosolowski për filmin e tyre DOMINO EFFECT.
INTERNATIONAL DOX: SHORTS Juria i jep një Çmim Special një filmi që ndërtohet në mënyrë të qëndrueshme nga një hapje aspak armiqësore në një mbyllje pikëlluese. Ne do të donin ta nderonim regjisorin Manuel Abramovich për filmin 6
e tij LA REINA (MBRETËRESHA). Juria i jep çmimin për Best Short një filmi që është herë i trishtueshëm herë argëtues. Ky film i mrekullueshëm në aspektin vizual, i mprehtë në aspektin gojor dhe mospërfillës-zhanri në mënyrë mjeshtërore shmang shumë vrojtime ose dokumentime të katastrofave. Në vend të saj, ai niset të ekzaminojë mjeshtëritë natyrale dhe thelbësore që aktivizohen kur një qenie tjetër njerëzore kërkon ndihmë . Juria i jep çmimin për Best Short Film EMERGENCY CALLS (HÄTÄKUTSU) nga Hannes Vartiainen dhe Pekka Veikkolainen.
TË DREJTAT E NJERIUT Secili nga tetë filmat e shfaqur në garën e Human Right Dox është një arritje e zbulimi, ndjeshmërie dhe humanizmi. Qoftë në mënyrë të qetë apo në çirrje morale, ata e ngritin zërin e arsyes në botë përmes mjeshtërisë së tyre prej ekspertësh të formës së artit dokumentar. Me shprehjet e tyre, të gjithë lanë një përshtypje të thellë dhe afatgjatë në ne. Shumë nga ta na kanë mahnitur. Por dy nga ta u dalluan në mesin e tyre për rrëfim të besueshëm e të durueshëm dhe efektin e tyre shkatërrues mbi shikuesin. Juria dëshiron t’ia atribuojë një Çmim Special një filmi që ofron një eksplorim bujar e poetik të periudhës më të errët në historinë e vendit të filmbërësit. Filmi një herësh është provokues dhe i trishtueshëm, sy-mprehtë dhe metaforik, rrënues e plot shpresë . Në shumë nivele ky film është një dhuratë e dashur. Ne i japim Çmimin Special të Jurisë MISSING PICTURE të Rithy Panh. Ky film i shquar është po aq gozhdues sa çdo dramë krimi, por vendimi formal artistik i regjisorit e bëjnë atë shumë më shumë se aq, duke e sjellë shikuesin jo vetëm në zemër të një vendimi të gjykatës, por në vetë bankën e gjykimit. Si audiencë , ne qëndrojmë në gjykimin e të akuzuarit, në sistemin e drejtësisë , dhe në zemrën njerëzore. Ky film shfaq një zhvendosje të paradigmës të rrëfimit në kategorinë e të drejtave të njeriut dhe është një arritje e madhe. Juria ia jep Çmimin Human Rights DOX filmit JUDGMENT IN HUNGARY të Eszter Hajdu.
GREEN Anëtarët e jurisë së Green Dox do të donin ta falënderonin DokuFest-in për një javë të mrekullueshme mikpritjeje të ngrohtë dhe përzgjedhjeje të fortë e të shumëllojshme të filmave. Juria jonë erdhi në një përfundim unanim të përzgjedhjeve tona. Do të donim t’i jepnim Çmimin Special një filmi i cili përdor tregim të fuqishëm vizual për të shfaqur një traditë të respektueshme dhe antike për njeriun që punon tokën. Çmimi Special i Jurisë sonë shkon për MY NAME IS SALT nga Faridah Pacha. Çmimi Green Dox shkon për një film që e dërgon shikuesin në një nga vendet më të ndotura në planet, një zonë katastrofike radioaktive. Duke e bërë të padukshmen të dukshme, filmi e shpalos shkatërrimin tragjik të një rajoni dhe njerëzve të tij. Çmimi për Green Dox i shkon METAMORPHOSEN të Sebastian Mez. SHORTS Ne, juria, ndjemë se ky film luan në mënyrë të vazhdueshme me audiencën, duke krijuar momente të papritura dhe situata absurde me një ndjenjë unike humori. Karakteret janë komplekse dhe të definuara mirë derisa ato kalojnë nëpër një zinxhir situatash dhe ngjarjesh që i bëjnë secilin nga ta që të sillen në një mënyrë groteske. Juria i jep Çmimin për Best International Short Film regjisores Gunhild Enger për filmin e saj SUBTOTAL.
GARA KOMBËTARE Pa e definuar në mënyrë strikte kohën dhe vendin, filmi tregon historinë në mes të një babai dhe bijës së tij, duke ilustruar vendimin më të vështirë në jetën e babait në mesin e Luftës në Kosovë . Në të njëjtën kohë , ai është një film lidhur me fatin e shumë individëve në kohën e luftës rreth e rreth botës, edhe në të shkuarën edhe tani. Pa dialog dhe i treguar në disa minuta, regjisori ka krijuar një film madhështor dhe të balancuar mirë . Juria i jep Çmimin për Best National DOX regjisorit Bekim Guri për filmin e tij SILENCE/ HESHTJE.
CyanMagentaYellowBlack
MEDIAT
Foto: Mrinë Godanca
NDËRKOMBËTARE
LARTËSOJNË DOKUFEST-IN Kim Willis kishte zgjedhur ditën e dytë të muajit gusht të publikonte një shikim personal mbi DokuFest. Duke treguar çdo detaj minimalist mbi Prizrenin, qytetin e traditës në Kosovë në prestigjiozen The Guardian me poetikë nis shkrimin mbi një festival që ka pak rëndësi pse mbahet në Kosovë, kur krahasohet me idenë se ai po rritet, vit pas viti. Me një shatërvan në mesin e tij, qyteti ka për epiqendër rrumbullakimin e vogël e të bukur të traditës, modernes, e që në verën e çdo viti përzihet edhe me filma e dokumentarë. The Guardian, në shkrimin i cili në statistika shkruan se është shpërndarë në mbi 10 mijë herë në rrjetin Facebook e më pas edhe në rrjetet tjera sociale, tregon për lidhjen e bukur të këtij qyteti dhe kulturës së re që po lind aty, as më pas e as më shumë se DokuFest. Derisa Willis flet për eksperiencën dhe pamjet otomane në këtë qytet, me një popullsi mikpritëse e goxha turqisht folëse, shënon numrin 250, për aq filma sa janë shfaqur në këto nëntë ditë të festivalit, në edicionin e sivjetmë dhe të 13-tin me radhë. 3 milionë euro hyjnë në Prizren në kohën e këtij festivali, bashkë me emrat më të mirë të muzikës moderne e asaj tradicionale evropiane. Willis tregon historikun e bisedës me Veton Nurkollarin, dhe se si gjithçka nga një revoltë për mbyllje të kinemasë së qytetit u kthye në një fes-
tival produktiv i cili ka me mijëra aplikime vit për vit. Atraksionet turistike sipas Willis veç sa i kanë kontribuuar festivalit dhe numrit të vizitorëve vit pas viti. Por edhe artikulli në Gurdian i ka dhënë shtytje medieve ndërkombëtare që të përcjellin zhvillimet brenda festivalit dhe të raportojnë për to. Dhe në një botë ku festivalet janë në numër enorm, e mbijnë dita ditës, DokuFest është krenar me një vëmendje të tillë, pasi që sivjet ka gjetur hapësirë të dukshme në këto mediume. Nuk vonoi as Reuters të shkruante për festivalin që e vë Prizrenin dhe krejt Kosovën në hartën absolute kulturore evropiane. Me kinemanë në qiellin e hapur, me pamjet e bukura të perëndimit të Diellit dhe me puthjen e kishave e xhamiave, Reuters sivjet përmend 2300 aplikimet për festival, në një konkurrencë që vit për vit synon publikun e DokuFest. Reuters e lidh Dokufestin mishërisht edhe me bombardimet e NATO-s dhe me vetë luftën, me Nurkollarin si figurën kryesore të festivalit, i cili përtej klisheve të një kohe të mirë kosovare, synon t`i sjellë publikut kulturë dhe pak siguri, rikthim e rimendim për diçka që mund lehtë të përsëritet. “Po provojmë tu tregojmë njerëzve se Kosova është vend i qetë, dhe kur ata vijnë këtu kjo veç
sa iu konfirmohet”. Ky është një nga citimet emblematike të Nurkollarit në intervistën me agjencinë Reuters. “Nëse hana bën dritë derisa shikoni filma, atëherë kjo është eksperiencë që nuk do ta harroni” thotë filmbërësi nga Zelanda, Florian Habicht, për agjencinë prestigjioze me nam botëror. Pobjeda ndërkaq sjell tregimin për DokuFestin dhe sloganin që sivjet thumbon indirekt në shumë dukuri, gjithmonë me anë të filmit dhe dokumentarit si kundër argument. Pobjeda përmend edhe pjesëmarrjen e shteteve të cilat ende nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, ky një lobim perfekt drejt një gjesti të tillë i cili shumë lehtë me anë të filmit tregon për lidhjen mes kulturave të ndryshme. Specifikisht përmendet Vladimir Perovic me realizimin filmik “Life”, pjesëmarrës në këtë edicion. Edhe mediat turke nuk kanë harruar të përmendin mbajtjen e sivjetme të festivalit i cili tanimë, sipas Zaman, pozicionet në top festivalet evropiane për nga kualiteti i filmave, organizimi por edhe thyerja e tabuve shoqërore, këto të zhvilluara dukshëm në një shoqëri tranzicioni si Kosova. Lajmet për DokuFestin sivjet janë pasqyruar edhe në mediet çeke, sllovake, kroate etj., ku gazetarët e këtyre vendeve janë përqendruar në raportimin për filmat që kanë ardhur nga vendet e tyre. 7
CyanMagentaYellowBlack
FILMAT FITUES / WINNERS BEST BALKAN DOCUMENTARY
EVAPORATING BORDERS Courtesy of Norwegian Embassy
Filmi hulumton efektet e imigrimit në sensin e identitetit kombëtar në një nga portet më të lehta për të hyrë në Kështjellën e Evropës. The film investigates the effects of immigration on the sense of national identity in one of the easiest ports of entry into Fortress Europe.
Regjisor/Director: Iva Radivojevic Producent/Producer: Landon Van Soest, Leandros Savvides
BEST BALKAN NEWCOMER
WAITING FOR AUGUST Courtesy of Balkan Documentary Center
Pesëmbëdhjetë vjeçarja Georgiana është lënë vet për të rritur 6 vëllezërit dhe motrat e saj në Bacau, pasi nëna e saj shkon të punoj jashtë vendit për të mbijetuar. Fifteen year old Georgiana is left to raise her 6 siblings in Bacau, since her mother has to work abroad to get by.
Regjisor/Director: Teodora Ana Mihai Producent/Producer: Phlypo Hanne
BEST INTERNATIONAL FEATURE DOCUMENTARY
DOMINO EFFECT Regjisor/Director: Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski
Producent/Producer: Anna Wydra, Ann Carolin Renninger, Thomas Kufus
Nga ekipi i “Rabbit à la Berlin” i nominuar për Oscar vjen një komedi e zezë dhe vizuelisht mahnitëse. Një këngëtare e Operas Ruse, Natasha hoqi dorë nga shtëpia dhe kujdestaria për vajzën për të provuar një shans për një jetë të re. From the Oscar nominated team of “Rabbit à la Berlin” comes a visually stunning Black Sea black comedy - giving us a profound look at life under Russia’s spell.
SPECIAL JURY PRIZE ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN
BEST INTERNATIONAL SHORT DOCUMENTARY
EMERGENCY CALLS
Filmi bazohet në thirrje të vërteta të emergjencës dhe radio biseda. The film is based on authentic emergency calls and radio traffic.
Regjisor/Director: Hannes Vartiainen, Pekka Veikkolainen Producent/Producer: Hannes Vartiainen, Pekka Veikkolainen
BEST HUMAN RIGHTS DOCUMENTARY
JUDGMENT IN HUNGARY Courtesy of Federal Department of Foreign Affairs FDFA Regjisor/Director: Eszter Hajdu Producent/Producer: Sandor Mester 8
Një dramë e dhomës së gjykatës rreth gjykimit të ekipit katër-anëtarësh të vrasësve serik, të cilët brenda periudhës një vjeçare vranë disa romë. A court-room drama about the trial of the fourmember team of serial killers, who during the course of one year killed several Roma people.
CyanMagentaYellowBlack
FILMAT FITUES / WINNERS BEST GREEN DOCUMENTARY
Filmi tregon historinë e njerëzve që jetojnë në një nga pikat më të ndotura me radioaktivitet në botë. Më shumë se sa një lëvizje hetuese, përpjekja e filmbërësit është të gjejë një përkthim filmik për rrezikun që nuk është i perceptueshëm e as i dukshëm dhe të kapë forcën e njerëzve dhe natyrën që duhet të përballet me të.
METAMORPHOSEN Courtesy of Rockefeller Brothers Fund
The film tells the story of people living in one of the most radioactive contaminated spots on earth. Rather than an investigative flick, the filmmakers attempt is to find a cinematic translation for a danger that is not perceptible nor visual and to capture the strenght of people and nature who has to cope with it.
Regjisor/Director: Sebastian Mez Producent/Producer: Sebastian Mez
BEST SHORT FILM
Cili është çmimi i vërtetë i një pazari? Subtotal është një tregim i një takimi jo-tradicional në mes të shitësit suedez dhe një çifti norvegjez në pazarin e tyre mujor në kufirin në mes të Norvegjisë dhe Suedisë.
SUBTOTAL Director: Gunhild Enger
What is the true cost of a bargain? Subtotal is a story of an untraditional encounter between a Swedish salesman and a Norwegian couple on their monthly bargain hunting at the border between Norway and Sweden.
Producer: Revenka AS
BEST NATIONAL FILM
Kosovë 1999. Në mes të dëbimit të civilëve gjatë luftës, një baba duhet të zgjedh në mes të jetës dhe vdekjes së vajzës së tij, në mënyrë që ta mbrojë atë nga tmerri.
HESHTJE Courtesy of Ministry of Culture, Youth and Sports
Kosovo 1999. In the Midst of the deportation of civilians during the war, a father must choose between his daughter’s life and death in order to save her form the horror.
Regjisor/Director: Bekim Guri Producer Bekim Guri
AUDIENCE AWARD
Pas shtatë vitesh në burg, një nënë dëshiron t’i takojë fëmijët e saj dhe t’i kërkoj të falur. Në ndërkohë djalit të madh i duhet të marrë një vendim jetësor, ta fal nënën e tij për vrasjen e babait të tij ose të heq dorë nga kthimi i dashurisë së munguar të nënës.
PËRQAFIMI Courtesy of ProCredit Bank
After seven years in prison, a mother wants to meet her children and ask for forgiveness. Meanwhile older son has to make a lifetime decision, to forgive his mother for murdering his father or to give up of getting back his missing mother’s love.
Regjisor/Director: Lulzim Guhelli Producent/Producer: Trim Musliu
SPECIAL MENTIONS BALLKAN
INTERNATIONAL DOX FEATURES
INTERNATIONAL DOX SHORTS
HUMAN RIGHTS
GREEN DOX
1973
ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN
LA REINA
MISSING PICTURE
MY NAME IS SALT
STEFAN IVANCIC
HARUTYUN KHACHATRYAN
MANUEL ABRAMOVICH
RITHY PANH
FARIDA PACHA
9
CyanMagentaYellowBlack
www.procreditbank-kos.com
10
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Majlinda Hoxha
VALLËZIM
NË ANDËRR
DokuFest gjithmonë ka qenë një festival i dyfishtë. Një festival filmi dhe një festival muzike. Edhe audienca ka qenë pak a shumë e ndarë në këto dy “festivale”. Njerëz që vijnë në Prizren gjatë tërë javës për të parë filma dhe pak qejf pas filmave dhe të tjerë që vijnë vetëm për “after party”.
Madje shpeshherë kjo është bërë edhe temë diskutimi. Nëse DokuFest është një festival i filmit apo i muzikës. Nëse njerëzit po shkojnë në DokuFest për filma apo për muzikë. Por kjo në fakt kurrë nuk ka pasur rëndësi, sepse të jesh në Prizren gjatë kohës së festivalit gjithsesi do t’i bësh të dyja. Edhe sivjet kështu ndodhi. Njerëz që erdhën nga vende të ndryshme të Kosovës për të shikuar dokumentar dhe të tjerë që erdhën vetëm për muzikë. Por çka ndodhi sivjet në afterparty-t e DokuFestit? Sivjet ndodhi ndryshimi i lokacionit. Njerëzit u desh të ecin pak më shumë sesa viteve të tjera për të mbërritur tek Andrra në Marash. Pasi DokuFest u hap me rebelim në mbrojtje të kinemasë më të vjetër, ndeja e parë nisi me drum&bass me lojën e producentit veteran në këtë zhanër dBrige për t’i lëshuar rendin njërit prej Dj-ve më të mirë kosovar Labinot Sponca. Audienca u shkund deri në 5 mëngjes për t’u dëshpëruar me kohëzgjatjen e ndejës por kjo nuk ndodhi të nesërmen kur kolektivi i Dj-ve nga Kosova “Angry Youth” së bashku me kolegët e tyre nga Holanda Jay AD & Ooomboi Lauw, u nisën në një lundrim nëpër tingujt e ndryshëm por fenomenal të Chicagos dhe Evropës.
E nata e tretë solli audiencës së DokuNights një koncert të njërit prej këngëtarëve më melankolik, Shpat Deda i cili dha koncertin e parë live të albumit të ri “Shkëndije” duke mbledhur në skenë miqtë të tij. Publiku u fut në një botë tingujsh që të dërgojnë në vende imagjinare por aq edhe reale të mbështjellë me poezinë e teksteve të tyre.
Megjithatë ndalja e rrymës e ktheu publikun në realitet, me këmbë në tokë duka ua kujtuar në çfarë vendi jetojnë.Por të nesërmen publiku përsëri iu kthye ëndrrave. Kësaj herë punk-pink ëndrrave. Për këtë u përkujdes bendi prishtinas Pinkmetal dhe The John bend psychodelic i influencuar nga postpunku.
Kur koncerti mori fund, Agnes u përkujdes që udhëtimi të vazhdoj. Madje ajo na ktheu pas me hitet elektro-pop dhe fund të viteve 80-ta dhe 9-ta. Jo sikur DJ të tjetër të cilët vetëm përformojnë, Agnes u kënaq edhe për vete, duke kërcyer me aq dashuri saqë audienca nuk kishte si ta injoronte këtë ndjenjë. Kësisoj gjithçka u bë ëndërr në Andrra.
Por tri netët e fundit ishin kryesoret këtë vit në DokuFest. Performanca e Molly Nilsson dhe Man Machine i ofroj publikut një përjetim që mund të përmblidhet me një fjalë: magjike. Gjithçka tjetër që thuhet për performancën e tyre është e tepërt.
Të nesërmen në skenë u ngjiten Zhaba, grupi fitues i NGOM Fest-it, festivalit të muzikës në Prizren të cilët së bashku me muzikën electro dhe chill të Grim Limbo dhe tek house-in e LegOff dhe Panda nga Kosova. Publiku u zhyt në zhanre të ndryshme të muzikës por teksa i shihje duke kërcyer nuk dallohej. Tek e fundit vallëzimi mbetet vallëzim. Por vallëzimi nganjëherë është fenomenal kur në skenë i ke dy vaja nga Berlini dhe një nga Prishtina. Britta Arnold së bashku me Elliver nga Gjermania kanë qenë definitivisht më të mirat këtë vit për nga elektronika duke lëshua një set i cili e ka ftuar publikun të përjetoj tinguj prej technoid e deri tek psycho. Jehonë nga Prishtina vetëm ka ndjekur këtë ritëm por ishte pak e pafat. Iu ndal rryma në orën 5:00 të mëngjesit dhe kjo për adhuruesit e vallëzimit teksa lind dielli nuk ishte fare në rregull.
Ashtu sikurse gjithçka tjetër pos magjisë që thuhet për koncertin e bendit Retrovizorja me Elina Dunin. Të shtunën bendi i njohur për “Rockstar” u rikthyen në skenë pas 10 viteve duke dhënë një performancë fenomenale që ishte një udhëtim tek këngët e para të bendit e deri tek ato të rejat. Elina Duni ishte e njohur për audiencën e festivalit pas performancës në vitin e kaluar. E vallëzimi në Andërr përfundoi të dielën me muzikën fenomenale ballkanike të grupit “Fanfara Tirana”. Bendi me 14 instrumentist u përkujdes që të mbyllte serinë e DokuNights duke bërë publikun të vallëzojnë, ashtu sikurse publiku në Ballkan ka qejf më së shumti. E Viga, u përkujdes që fundi i gjithçkaje në DokuFest-in e këtij viti të jetë një udhëtim fenomenal në muzikën botërore. Deri vitin tjetër, kujdesuni për andrrat e juaja dhe mos harroni të vallëzoni sa më shumë në to. 11
CyanMagentaYellowBlack
Beograd – Prizren
The first day. Zero. Norah Jones. The second day, the third one, the fifth... and then the seventeenth, someone needs to change the tape. Not the musical kind. Because I could want or not want to dream, or to experience or also not want to catapult myself with the idea of return, the idea of this change, this journey and the destination at the end of a seven hour drive and music in two languages. Belgrade – Prizren. There are some city and village names, and some bus station corners, quite unnecessary and tertiary in this context. They are quiet terms, as Foucalt would say. Only the destination is important. When one comes to Prizren at 6 am, things change. The idea of the festival changes, the festival that started as game of stunts and puns and with a distinctly uncoordinated group of people. The notion of change itself shifts the quietness of chaos that the city of Prizren gives you in the July or August of the past thirteen years. The faces change, as do the messages, but one thing stays constant – DokuFest has for the past thirteen editions pulled back the curtains on the dismal myopia that has overtaken the entirety of Kosovo. At a time when culture is not a priority, at a time without time that took hold ages ago, DokuFest is one of those moments that need to be set out. It needs to be set out, in Prizren. Personally, I like to think differently of Kosovar festivals, the majority of which are a fund drain and nothing path-changing. Before embarking to Dokufest, I was part of a monthlong residency in Belgrade. In Belgrade, everything that is spoken of Kosovo comes in the context of puro propaganda spread in the Serbian capital, and all over. In Kosovo, there is Edita Tahiri, there are political talks, the level of corruption, articles about organ harvesting, a Constitutional Court deemed incapable of everything by everyone. In Kosovo there is rampant sexism, racism, and homophobia. In Kosovo, however, there is very little DokuFest about Belgrade. Nonetheless there are young people you meet in Belgrade who still dare think that Dokufest is a festival worth going to. This in an environment of youngsters where the political and nationalist amoebas feed each other on a daily basis, and where the youth is the main burdenee of this attack, this is the change. This is the audacity. The beautiful drift of a country, that appreciates, the culture of the other. In such cases, you want to smack The Guardian or Reuters smack-dab in the face with the success of this festival, a festival that changes taboos in a human way. Most would want to read about the glorification of DokuFest, that this festival is this way or that way, that it has done this or that. Nobody wants the retrospective of a work that has brought the past about in many ways, bringing it back to not forget. To go back to Foucalt, the silence that Prizren gives you comes in various forms. It comes when you see the main actress in the film “Amel,” a woman that has stepped into an acting role that will change her life, when she sees 13 directors that fight for the portrayal of a catastrophe that was once called Sarajevo. The other calm comes when you see Elina Duni with Retrovizorja, when you see “Whore’s Glory” in DokuFest again, when you see the documentary of a boy called Fisnik Maxhuni who traveled to various countries to peruse their culture and its conservation. “Silence” of Bekim Guri, about the past, all which is incarnated in the silence of DokuFest. Belgrade, yes. Belgrade has much culture. Historically, Belgrade has had the strength and the methods to have such a thing. If a DokuFest were to be born in Belgrade, everything would be different. But an ideal with a cause for change was born long ago in Prizren, and we needed 13 years, and for this year’s edition to go down in history as a lucky number, that brings about the motto of change. For gays, for filmmakers, for those who want to be different than the shameful contours of Kosovar society, for the taboo-breakers, for the words that are not said or thought, for the beauty in the soul of every one of us. DokuFest has, this year, changed a lot, in every one of us.
12
Foto: Amer Miftari
THE REBELLIOUS
CINÉASTE
Dokufest drew to a close last night Sunday as awards were given out for the best in this year’s documentary film production. Like every year, Dokufest has decided to align itself with a “motto” of sorts, a leitmotif that defined the selection of films to be screened during the 8-day festival.
“Change, Don’t Hide” is the theme of this year’s festival, the interpretations and applications of which could be wide-ranging. Dokufest however, has decided to endorse a message stemming much closer to home. Kino Lumbardhi or Kino Bistrica, Prizren’s oldest and for a long time its only cinema, could very easily be identified as the birthplace of DokuFest. Thirteen years ago, the festival’s founders decided to start a local film festival in the hopes of reinvigorating the cinema that stopped work in the late 90s and resurrecting the regular screenings. The Lumbardh is not a majestic cinema. One could more justly describe it as quaint; the wooden paneling on the walls and the simple theater seats don’t offer an expanse of luxury or decadence. It remains a cinema of memories, ones that are interwoven with experiences of Prizren dwellers young and old, who saw their first exposure to world films or regional ones in these now hallowed halls. This role has been taken over by Dokufest. The festival, aside from it’s ever-growing international appeal, has been heart of Kosovar cultural events since its inception and widely the most accessible festival for its citizens, with a film slate ranging from those making the big-name festival circuit to smaller, yet equally inspirational, films. As Dokufest grows bigger, the Lumbardh fades in importance; its past relevance to Prizren dwellers being insignificant for the international audiences the festival attracts. Lumbardh however is at risk of extinction. The local authorities have decided to put the cinema on the
market, a privatization tender, where the future owner of the cinema will have the option of using the “space” in any way seen fit. Dokufest saw this as a battle cry. The festival now had a clear goal: it would draw to the attention of every viewer and visitor the fact that Lumbardh could not just be let go, that the cinema could not simply be torn down and replaced with a building or enterprise whose significance would never be matched with that of the cinema. As such, this is is an ideal encapsulation of what Dokufest has tried to do for the entirety of its thirteen years. It has taken local issues, and made insight into them available to audiences. It has brought important global debates to the forefront, even with specific categories, as were this year’s Armenian Perspectives or Human Rights Docs. Every staff member, every volunteer and every visitor bore the motto “Change, Don’t Hide” proudly as they participated in this year’s events and went to the screenings. But the impact of this message is not limited to the duration of the festival, and every person to have left Prizren yesterday or in the days prior will think about the small cinema, hidden away in the city, calmly awaiting its fate. The fate of the cinema is the fate of many other issues people are passionate about. If we gather together and voice our opposition to injustice, to unfair decisions given top-down that affect every layer of Kosovar society, then we might be able to hope for change. Documentary filmmaking aspires to incite such change, and has been accepted by Dokufest viewers as such. We must not hide, we must fight. We must protect that what we hold dear, or fear losing that which inspires us and rouses us. And depending on our devotion, we will know whether or not this time next year, Dokufest will once again close its curtains in the cinema that fostered it’s creation from the start. (By Una Hajdari)
CyanMagentaYellowBlack
Foto: Patrik Glodzhani
“SILENCE”
IS ALSO AWARDED
BY THE AUDIENCE AT HOME Bekim Guri’s film “Silence” recieved the award for the best film in the National category. Guri, born in the city of Nikaj in Kacanik, studied acting in Tirana. He decided to challenge himself behind the camera as well, and his film touches on the topic of war and the atrocities it causes. The film, according to Guri, is a universal one, without a dialogue or a setting, where the story is told through photography, something which has pushed the viewer to be active as well. In an interview for DokuDaily, the Kosovar director has offered more details on his film.
DD: Your film “Silence” has sent a message against war and the suffering of war. The events in Kosovo during the year 1999 must have been an influence for the making of this film? Guri: Yes, I experienced the war personally and have seen many difficult situations. Futhermore, I saw how my father worried about his daughters, my sisters. The fear of them getting raped was big. Two of my brothers were in the war, and my father did not think about whether they would be killed by a bullet, but rather that his daughters would be raped in front of his eyes or in front of family members. Whether or not you are killed afDD: Bekim, you have gone from acting to direct- ter that is not important, death is much more difing, is this your first project as a film director and ficult when you see how your child has been raped. why did you decide to go behind the camera? This was my motivation for making the film, but Guri: By seeing how things are going in our re- then I combined situations that I heard, the trains gion, I have decided to make a film myself, be- that deported many people. The trains that would cause the moment I realized I couldn’t find jobs as stop and the women would be pulled out, and the an actor I decided to start working as a director. I psychological violence. was not able to find myself in front of the camera in Kosovo, whereas I found a lot of different DD: You started with some stories, but the movie engagements outside the country, such as a Ger- is a short film. Why? man film with Kasem Hoxha. Shortly, the current Guri: Yes, the film is quite short, five minutes in reality has made me become a self-taught direc- total. I worked on it with great devotion and it is tor. I have always liked directing, and in some ways the only film in Kosovo which was shot on 35 mm I think it was an advantage that I studied acting film, self-financed. It was group work, with great because in Kosovo, young directors lack the act- harmony, something that resulted in the realism ing element in their work, what information they and energy that the film possesses. In itself, the should give actors. film is fiction because it is based on the things I have heard and the experiences I had as a 16 year This has stunted certain filmmakers in Kosovo, old. Of course, the entire film is my own creation, who hide behind a good cameraman or good ac- and I have wanted to dedicate this film to war victors. People have asked me if I would study direct- tims. ing now, I said no. This is mainly because I had to DD: How difficult was it send a message across in adhere to school rules for 4 years, and now I am a film without dialogue? What aspect of the film working in a more independent environment. did you focus on the most?
Guri: One of the most important elements of the film is photography, which is the basis for the film in some way. You can have a great screenplay and if you don’t film it, it is merely literature. Photography plays a very important role and I have dedicated special importance to it. The acting is also very important, because in essence I have done nothing more but recreate or reproduce a war situation that lasts 5 minutes. I guess it works well, since the film has been to 45 festivals, has recieved 6 prizes and 11 nominations. I expect it will make the rounds at other festivals as well. This film has brought a lot of novelty to Kosovo, it’s the first Kosovar film to have Spanish distribution, the only independent film that has had this success, and the only film that was done on a 35 mm. The energy that was created throughout the years was put together for a 5 min project, even though I have had an extensive history but I didn’t want to deal with the war as much. The film’s main topic is not the topic of war, there wasn’t direct rape, direct blood, but instead attempts with minimal effort to push the viewer to create a picture and for it to create a film within itself. Who has watched the film will feel that it is a scene that was torn from a long film. I have also wanted the viewer to be active and not passive. DD: The Kosovar premiere of “Silence” was given at Dokufest. How do you feel about this? Guri: Yes, the national premiere was given in Kosovo and that is a special feeling. The film has come back to his home, and I feel bad if the film choked the viewer because it was made in this form. For this I apologize to the viewers that might have had a difficult experience watching the film. 13
CyanMagentaYellowBlack
JURY STATEMENTS BALKAN The jury for the BALKAN DOX category would like to bestow a Special Mention to a film that takes an outsider and brings him inside – with compassion, respect and intrigue through magical and beautifully composed shots, and a wonderful relationship to music. The jury gives an Honourable Mention to Stefan Ivancic’s 1973. For its intimate, beautiful and objective portrayal of a family, and the affectionate journey on which the director takes her audience, the jury bestows the Best Balkan Newcomer Award to Teodora Ana Mihai for her film, WAITING FOR AUGUST. For the universal questions it raises about a very complex subject, accompanied by beautiful cinematography and superb directorial artistry, the jury gives the Best Balkan DOX Award to EVAPORATING BORDERS by Iva Radivojevic.
INTERNATIONAL DOX: FEATURES The judges give a Special Jury Prize to a project of grand scale but intimate focus, a character-study of a particular individual that also speaks powerfully about exile, national identity and self-definition. We salute the film ENDLESS ESCAPE, ETERNAL RETURN by Harutyun Khachtryan. The 2014 prize goes to a film that reminds us that, in the field of documentary, issues of access are often the crucial element in the ultimate artistic triumph. We were impressed by the sensitivity and tact with which the real lives of the protagonists are brought to the screen, illustrating romantic love between two individuals that casts a light on the complex relationship between two nations. We honour directors Elwira Niewiera and Piotr Rosolowski for their film DOMINO EFF
14
The jury awards the prize for Best Short to a film that is by turns mournful and humorous. This visually striking, aurally ingenious and genre-defying film masterfully evades mere observation or documentation of calamity. Instead, it sets out to examine the innate and essential mechanics that are activated when a fellow human being cries for help. The jury awards the prize for Best Short Film to EMERGENCY CALLS (HÄTÄKUTSU) by Hannes Vartiainen and Pekka Veikkolainen.
HUMAN RIGHTS Each of the eight films that screened in the Human Rights DOX competition is an accomplishment of revelation, empathy and humanity. Whether quietly or though moral stridency, they amplify the voice of reason in the world through their expert mastery of the documentary art form. On their own terms, all left a deep and lasting impression on us. Many astounded us. But two of them stood out among them for confident and patient storytelling and its devastating effect on the viewer. The jury wishes to acknowledge a Special Mention to a film that provides a generous and poetic exploration of the darkest period in the filmmaker’s country’s history. The film is at once defiant and elegiac, steely-eyed and metaphorical, devastating and full of hope. On so many levels this film is a cherished gift. We give a Special Jury Mention to Rithy Panh’s MISSING PICTURE.
INTERNATIONAL DOX: SHORTS
This remarkable film is as riveting as any crime drama, but the director’s formal artistic decisions make it much more than that, bringing the viewer not just into the heart of a court of justice, but to the judgment bench itself. As an audience, we sit in judgment of the accused, the justice system, and the human heart.
The jury gives a Special Mention to a film that builds steadily from an innocuous opening to a harrowing finale. We wish to honour director Manuel Abramovich for his film LA REINA (THE QUEEN).
This film displays a paradigm shift of storytelling in the category of human rights and is a towering achievement. The jury awards the Human Rights DOX Award to Eszter Hajdu’s JUDGMENT IN HUNGARY.
GREEN The members of the Green Dox Jury would like to thank DokuFest for a wonderful week of warm hospitality and a strong and diverse selection of films. Our jury came to unanimous decisions on our selections. We would like to give Special Mention to a film that uses powerful visual storytelling to show a respectful and ancient tradition of man working the land. Our Special Jury Mention goes to MY NAME IS SALT by Faridah Pacha. The winner of the Green DOX Award goes to a film that takes the viewer to one of the most contaminated places on the planet, a radioactive disaster zone. Rendering the invisible visible, the film unveils the tragic devastation of a region and its people. The Green DOX Award goes to Sebastian Mez’s METAMORPHOSEN.
SHORTS We, the jury, felt that this film constantly plays with the audience, creating unexpected moments and absurd situations with a unique sense of humor. The characters are complex and well defined as they go through a chain of situations and events that make each of them behave in a grotesque way. The jury gives the prize for Best International Short Film to director Gunhild Enger for her film SUBTOTAL.
NATIONAL Without strictly defining time and place, this film tells a story between a father and his daughter, illustrating the most difficult decision of the father’s life in the midst of the Kosovo War. At the same time, it is a film about the fate of many individuals in wartime around the world, both in past and present times. With no dialogue and told in just a handful of minutes, the director has created a well-balanced and impressively cinematic film. The jury gives the Best National DOX Award to director Bekim Guri for his film SILENCE / HESHTJE.
CyanMagentaYellowBlack
Photo: Amer Miftari
CYPRIOT
23.08.2014 FITUESI I LOJËS SHPËRBLYESE FUJIFILM: FLORIAN TABAKU
IMMIGRANTS’
STORY SCORES DOKUFEST PRIZE Iva Radivojevic’s film is as much personal as it is universal. Having been an immigrant in Cyprus from the age of twelve, when she moved from Yugoslavia, this film depicts her own confusions and dilemmas as an immigrant child, and the resultant empathy she feels for the new wave of immigrants to Cyprus.
A lot of its genuine qualities come from the fact that she could direct, shoot, cut and do the sound for the film herself. She was there in the middle of the developments, from the start.
“The experience is very different. These people are literally running away from bullets. As an immigrant, “I left Yugoslavia when I was twelve, so I was an im- you’re always searching for a way to belong and to migrant early on. This kind of experience stays with integrate. you,” she told DokuDaily. Radivojevic has since moved to New York City, where she has been labeled I could relate what they were going through. In Cyone of the most exciting young independent filmmak- prus, I’m the right color and I’m the right religion, ers. For this film, she says she has drawn experience and so on, there’s still a certain stigma associated with from her own difficulties. Eastern Europeans and Eastern European women and so on. In that sense I could also relate to their “I think that every kind of immigrant, has sort of experience,” she concludes, saying that the film has the same experience, you’re looking for your identity, themes that could be relatable to both Balkan audiyou’re looking for your belonging. So I grew up in ences and those living on the East Coast, a place she Cyprus, I live in New York now, but I keep going back now calls home. to visit my family. In the recent years, because of the situation in the Middle East, the new immigrants are “Evaporating Borders” describes the harrowing tales coming from there,” she says. When she would go to of the prejudices and discrimination Cyprus’ latvisit her family in Cyprus, she noticed the vast differ- est waves of immigrants experience, which are also ence in the way these “new” immigrants were treated. strongly influenced by far-right radicalism, and even xenophobic and nationalist movements across Eu“The things is that they were treated very differently rope. than we were when we went to Cyprus. There was this sudden rise in xenophobia, in racism and it was very Radivojevic’s film offers the viewers a valuable insight noticeable to me,” says Radivojevic, who said that this into an issue that is present in even the most stable film didn’t in fact require a lot of planning. and culturally diverse mainland European countries.
24.08.2014 FITUESJA E LOJËS SHPËRBLYESE FUJIFILM: FITORE GASHI
15
CyanMagentaYellowBlack
OFFICIAL HOST
GENERAL SPONSOR
MEDIA SPONSOR
IT PARTNER
INSURED BY
European Union Office in Kosovo
Komuna Prizren
end to end engineering
Embassy of the Federal Republic of Germany in Kosovo EMBASSY OF FINLAND PRISTINA - KOSOVO
Austrian Embassy Kosovo
Premium quality BALKAN INVESTIGATIVE supplying, reputation REPORTING NETWORK and knowledge EcoTrade primary competitive advantages are its existing premium quality supplying, reputation and precise knowledge of its customer needs
ECOTRADE L.L.C. Str. Fazli Grajqevci Nr. 12 10000 PRISHTINA, KOSOVO www.ecotrade-co.net
16
Embassy of the Kingdom of the Netherlands Kosovo