7
NR. 111 | OCTOBER 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Merel Daniels, een van de initiatiefnemers van Dakdromen, zou het dak van de voormalige bibliotheek graag ggebruiken als proeftuin me manier elektriciteit op te wekken. Bij het Smakkelaarsveld komt tot slot ook nog een publiek toegankelijk dak: “De groene en blauwe daken zijn natuurlijk mooi, maar daar hebben de Utrechters niet direct iets aan. Daarom vonden we het mooi om ook iets toe te voegen waar iedereen wat aan heeft. Er komt dus een dak dat toegankelijk is voor het publiek, met een rooftopbar. Iedereen is daar welkom om langs te gaan. Zo heeft de hele stad er wat aan.” Volgens Merel gaat het niet alleen om blauwe en groene daken maar juist ook om het toevoegen van kwaliteiten die nu in de verdrukking zijn. “Het is doel is om multifunctionele daken te maken. Die zowel de duurzaamheid als de leefbaarheid van de stad ten goede komen. De platte daken kunnen we gebruiken bij de verdichtingsopgave, zodat we een inclusieve stad kunnen blijven waar plek is voor iedereen.” De term verdichting wordt steeds vaker gebruikt door partijen die binnenstedelijk willen bouwen. Dus meer woningen in de bestaande stad, in plaats van bouwen in de groene omgeving eromheen. Ook de gemeente Utrecht is voorstander van verdichten. Daardoor wordt het dus wel voller in de stad en moeten we met z’n allen de steeds schaarser wordende ruimte delen. Merel: “En daarom is het nu tijd om naar de potentie van al die platte daken te kijken.” Ateliers of kleine woningen Merel durft breed te denken: “Met pionieren moet je natuurlijk altijd kijken wat er allemaal mogelijk is, we moeten durven te dromen. Het dak biedt de kans om dat wat er in een wijk ontbreekt alsnog toe te voegen. Ik zou in de Binnenstad niet direct veel horeca bouwen op daken, want daar hebben we voldoende van. Maar is het niet mogelijk om atelierruimtes te maken, kleine woningen of groene daken om te recreëren en ontmoeten? Door gebruiksfuncties toe te voegen wordt ook het verduurzamen van daken interessanter voor dakeigenaren omdat er inkomsten gegenereerd kunnen worden. Zo maak je de bussinescase voor het duurzaam herontwikkelen van een dak makkelijker rond.” De Utrechtse is niet alleen in haar plannen.
Ze heeft een team van gelijkgestemden en organisaties die graag willen meedenken. Dakdromen wil zo snel mogelijk het dak op om te kijken wat er allemaal mogelijk is en waar de begrenzingen liggen. “Het eerste wat we nu willen doen, is het concreet maken door een pilotdak in te richten. Door te doen krijg je vanzelf boven tafel wat we nog moeten oplossen met elkaar zodat het dakpotentieel benut kan worden. Dat willen we snel doen, want loze ruimte in een stad als Utrecht kunnen we ons eigenlijk niet meer per-
Utrechters die de toren niet kennen: het was ooit een kantoor van ING maar tegenwoordig vullen diverse restaurants en bars het pand. “En op het dak hebben we verschillende functies toegevoegd zoals een terras en een skydeck. Maar ook iets heel bijzonder; een gigantische schommel. Bezoekers kunnen op het dak schommelen en uitkijken over de stad.” Zowel Arda als Merel zeggen dat het gebruik van daken in andere landen al veel verder is. Merel: “In Nederland zijn we natuurlijk erg gebonden aan regels terwijl andere landen daar los-
‘Utrecht is vol, maar als je vanuit een heel ander perspectief kijkt, dan is dat helemaal niet zo’ mitteren. Door het goede voorbeeld te geven willen we anderen inspireren om het dak te zien als een kans. Met ons eerste pilotdak willen we kijken welke opties er zijn en wat de problemen zijn die we tegenkomen. Zo is bij veel daken de ontsluiting lastig, want hoe kom je er? En hoe zit het met de constructies? En de juridische status?” Schommelen Projectontwikkelaar Arda is in ieder geval enthousiast. De daken van de gebouwen op het Smakkelaarsveld zijn bijzonder, maar het bedrijf waar Arda werkt is bij meer unieke daken betrokken. “Het is dan wel niet in Utrecht, maar de bekende A’DAM Toren hebben we ook herontwikkeld en daar waren we tot voor kort nog eigenaar van. Normaal gesproken verkopen we projecten direct nadat ze klaar zijn, maar dit was ons kindje dus dat willen we eerst even laten opgroeien. Het concept dat we hadden bedacht – enorme menging van functies in 1 gebouw – wilden we eerst waarmaken, en de kinderziektes eruit te halen.” Voor de
ser mee omgaan, daar kunnen ze makkelijker iets bijbouwen op het dak.” Arda voegt daaraan toe: “Van oudsher bouwen we in Nederland voornamelijk monofunctioneel, gewoon vaste bouwblokken voor alleen wonen of alleen werken. Dat is wat beleggers en investeerders graag in hun portefeuille willen; een zo zuiver mogelijk ‘product’, zonder gedoe. Het mengen van functies zijn we nog niet echt gewend, maar met de verdichtingsopgave komt daar langzaam verandering in.” Het dak op Zo uniek als de A’DAM Toren hoeft niet elk dak in onze stad te worden, maar ook de gemeente Utrecht ziet dat daken iets te bieden hebben. Wel lijkt het daarbij vooral om duurzaamheid en klimaatbestendigheid te gaan. Zo stelt de gemeente honderdduizenden euro’s beschikbaar aan bewoners die een groen dak willen aanleggen. Bewoners kunnen een aanvraag doen om wat geld te krijgen zodat het aanleggen van het dak betaalbaarder wordt. Dit is erg populair, de
gemeente heeft de pot al een paar keer moeten bijvullen omdat het beschikbare geld op was. De gemeente vindt daarnaast zonnepanelen ook belangrijk. Het doel is om in 2025 op 20 procent van de daken zonnepanelen te hebben, vorig jaar lagen die op 13 procent van de daken. Terwijl Merel op het dak van de voormalige bibliotheek staat, vertelt ze dat ze hoopt dat de gemeente (eigenaar van het complex) een van de panden beschikbaar stelt om te kijken wat er op het dak allemaal mogelijk is. “Nu is het moment om met elkaar de problemen die op het maaiveld zijn ontstaan op te lossen. Op het dak ligt de kans om de stad van de toekomst te bouwen met andere waarden dan die op het maaiveld. Juist daarom is het belangrijk dat de gemeente meedoet en regie neemt over de toekomst van de stad.”
Welke bijzondere daken hebben we al in de stad? Ook in Utrecht zijn er al een paar bijzondere daken te vinden. Zo is de voetbalclub Faja Lobi gehuisvest op het dak van de garage van de Ikea. De Dafne Schippersbrug, een grote fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal, is verwerkt in het dak van een basisschool. Hoewel Utrecht niet veel horeca op daken heeft, is er zeker wel wat te vinden. Zo is de bovenkant van de Watertoren op Rotsoord omgebouwd tot restaurant. Dat parkeergarages vaak leeg zijn op de bovenste verdieping was ook duidelijk op het Utrecht Science Park, daar heeft meerdere jaren het dakterras De Daktuin gezeten op een van de garages. Op het gebouw het Noorderlicht aan de Oudenoord hebben de bewoners weer gezamenlijk een groot dakterras. Bij de bioscoop in Leidsche Rijn Centrum kunnen bezoekers films kijken op het dak. En ook het benoemen waard: de honderden groene daken van de bushaltes in Utrecht.
