8
NR. 149 | 26 NOVEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
FUSIE GROENLINKS EN PVDA
PvdA en GroenLinks in Utrecht: komende verkiezingen nog apart, maar wel samenwerking aftasten
GroenLinks-leider Julia Kleinrensink Tekst: Paul Hustinx Landelijk kruipen GroenLinks en de PvdA steeds dichter naar elkaar toe. Tijdens de formatie lieten ze elkaar niet los, programmatisch zien ze nauwelijks nog verschillen en er werd zelfs al gesproken over de vorming van één gemeenschappelijke fractie of zelfs een fusie. Hoe ligt dit in Utrecht, waar de PvdA niet schuwt het college met GroenLinks als grootste schragende partij bij tijd en wijle hard te bekritiseren?
O
f het standhoudt is nog afwachten, maar tijdens de langdurige verkennende fase van de kabinetsformatie zagen we Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilianne Ploumen (PvdA) steeds meer met elkaar ‘flirten’. Het was samen in het kabinet of samen erbuiten. De programma’s van beide partijen verschilden al nauwelijks meer, dus waarom eigenlijk niet samensmelten, zo vroeg men zich openlijk af, of anders alvast de fracties samenvoegen. En onlangs bepleitten ‘tientallen leden’ van beide partijen in Amsterdam ook eenwording van beider fracties in de hoofdstedelijke gemeenteraad, liefst al direct na komende raadsverkiezingen. Maar hoe ligt dit in Utrecht? De situatie lijkt hier totaal anders. Zijn beide partijen landelijk even groot, of even klein, hier verschillen de partijen sterk in grootte: GroenLinks heeft 12 zetels, de PvdA maar 3. Lijkt GroenLinks landelijk een eeuwige oppositiepartij, in Utrecht zit zij al 12 jaar stevig in het bestuurderszadel, terwijl de PvdA al 8 jaar vanaf de zijlijn toekijkt. Daarmee is GroenLinks nu de meest gouvernementeel ingestelde partij van de twee, waar dat landelijk eerder andersom ligt. Bovendien schuwt de PvdA hier niet het sterk door GroenLinks bepaalde collegebeleid te bekritiseren. Een flink aantal onderwerpen werd in de afgelopen tijd door beide partijen anders aangevlogen. Een bekend voorbeeld betreft de kwestie van de woningen aan de Croeselaan die nu vrijwel zeker moeten wijken voor het Beurskwartier met op die plek een park. De PvdA strijdt te vuur en te zwaard voor het behoud van deze karakteristieke veelal
sociale huurwoningen, GroenLinks heeft er weliswaar mee geworsteld, maar ging uiteindelijk akkoord met het opofferen van de woningen omdat er meer, ook sociale, woningen voor terugkeren en de bewoners vergelijkbare nieuwbouw wordt aangeboden. Verder de Merwedekanaalzone: GroenLinks ziet de geplande 10.000 woningen als een mooi voorbeeld van stedelijke verdichting nabij een OV-knooppunt waarmee de natuur buiten de stad gespaard blijft, de PvdA vreest bij een dergelijke verdichtingsgraad voor de leef baarheid en houdt het liever bij 6000 woningen. Voorts vond de PvdA bij GroenLinks geen steun voor haar variant voor een aanmeldsysteem voor basisscholen en verweet zij GroenLinks later bij de collegevariant van dit voorstel segregatiebestrijding niet expliciet genoeg als doelstelling te hebben opgenomen. En bij de burgerparticipatie klonk het genuanceerd betoog van GroenLinks toch wel wat anders dan de aantijging van de PvdA dat er veel is misgegaan rond de burgerinspraak. Al met al staan beide partijen best vaak tegenover elkaar. Ook onlangs nog bij de begrotingsbesprekingen. Komt dit alles slechts door de verschillende rollen van beide partijen in deze collegeperiode? Denken beide partijen hier even gemakkelijk over inniger samenwerking of fusie? PvdA-leider Rick van der Zweth PvdA-lijsttrekker Rick van der Zweth zegt allereerst dat door het verschil in grootte en de huidige coalitie- versus oppositiesituatie al te direct samenwerken in Utrecht
’sowieso lastiger’ ligt dan landelijk. Maar ondanks dat hij zich in debatten regelmatig scherp opstelt richting _college en GroenLinks, en zijn partij soms andere standpunten inneemt, merkt hij ook dat PvdA en GroenLinks het ‘over veel dingen eens zijn, ook over wezenlijke onderwerpen, zoals werk, armoedebestrijding, onderwijs en zorg’. Dat de ene partij meebestuurt en de andere oppositie voert doet deze overeenkomsten niet teniet. Op het vlak van ‘wonen’ nemen de partijen soms verschillende standpunten in, maar ook hier zijn er onderliggend veel overeenkomsten, aldus de partijleider, onder andere over de betaalbaarheid van wonen en de noodzaak tot het maken van afspraken met ontwikkelaars over prijs en kwaliteit van te bouwen woningen. Wel ziet hij op het thema ‘wonen’ ook dieperliggende verschillen die niet zomaar voortvloeien uit de toevallige personele samenstelling van beide huidige fracties. Dat gaat over de gewenste mate van verdichting van de huidige stad en het bouwen in de polder Rijnenburg: “wij zijn voor bouwen in Rijnenburg”, zegt Van der Zweth, “er zijn grenzen aan verdichting, je kunt niet oneindig verdichten, je moet ook rekening houden met de leef baarheid van de bestaande stad”. Maar ook als het gaat om het behoud van de Croeselaanwoningen staat de PvdA-leider voor zijn oppositiegeluid: “als je staat voor betaalbaar wonen, mag je de Croeselaan niet slopen en verkoop je geen sociale huurwoningen. Als we iets niet goed vinden, zullen we dat zeggen”. Vooral de verdichtingskwestie versus het bouwen buiten de stad ziet Van der
Zweth als essentieel. “Ik denk dat je daar het grootste verschil te pakken hebt, al een lange periode staan wij voor bouwen in Rijnenburg. Het maakt niet uit wie je in de fractie hebt.” Hij hoort ook heel weinig andere geluiden binnen de partij. Het gaat hierbij volgens de partijleider om een wezenlijk verschil, maar dat wel voortkomt uit dezelfde gedeelde waarden: betaalbaar wonen en ruimte voor duurzame energie. En dat brengt hem weer terug op zijn algemene conclusie dat GroenLinks ‘een partij is die dicht bij ons staat’, waarmee de PvdA ook graag samenwerking zoekt. Hij wijst erop dat de partijen al 4 keer samen politieke cafés hebben georganiseerd en zo al ‘bezig zijn samen op te trekken’. “Als een partij dicht bij ons staat, moet je proberen de samenwerking op te zoeken”, maar, zegt hij ook: “als je het niet eens bent moet je het laten merken, dat hoort ook bij een gezond links geluid”. Oneens zijn kan voortkomen uit coalitie- of oppositierollen, maar komt soms ook ‘doordat wij andere keuzes maken’, waarbij Van der Zweths de Croeselaan noemt. Lokaal kan de partij zich zulke tegengeluiden nog wel permitteren, maar landelijk speculeert men echter over fusie of een gemeenschappelijke fractie. De vraag of er dan nog wel voldoende ruimte is voor al dan niet essentiële verschillen acht Van der Zweth nog niet relevant, want zo’n samengaan is volgens hem voorlopig niet aan de orde. Hij ziet weliswaar genoeg reden ‘om te beseffen dat we heel dicht bij elkaar staan en elkaar kunnen versterken’, maar het is nu vooraleerst een kwestie van ‘af-
