De krant die verder kijkt in de stad
05 AUGUSTUS 2022 | 8E JAARGANG NR. 184 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP
Koos Marsman over
Ping Pong Club-
Tête de La Course
eigenaar over
DUIC.NL
brandschade P. 6
P. 12
Elk ew eek een nieu DUI we C
Met nieuwe regels meer ruimte voor voetgangers, maar meer tijd voor fietsers
P.11
Achter de schermen bij het Noordergemaal
Verdwenen winkels: Max van Praag's Platenspeciaalhuis
Arbeidsongeschikt
P.14
12 ansichtkaarten Utrecht Met beelden uit Bestel ze nu! € 7,95
dinsdag 16 augustus U Centraal,
Informatie en aanmelden
Scan de QR-code om ze te bestellen via duicshop.nl
25 t/m 28 augustus 2022
Digital Marketeer
VACATURES
Content Marketeer
Leest enen en nullen als geschreven tekst
Meer online dan offline
Komt met datagedreven advies en rapportages
Voorliefde voor taal en tekst
Analytisch vermogen
Hekel aan spelvouten
Richt strakke campagnes in op relevante platformen
Creativiteit stroomt door jouw bloed
CPC, CPM en CTR klinken jou niet vreemd in de oren
Wil groeien in ontwikkeling van creatieve content
Nieuwsgierig naar meer informatie? Kijk op sipr.online/vacatures of stuur direct jouw CV naar info@sipr.online
Advertenties
Pegasus Piazza E7F 2022 2699,- 1999,• Accu capaciteit: 400 Wh • Actieradius: 50 - 120 km • Aantal versnellingen: 7 • Bosch Active Midden Motor
Wie jarig is trakteert!
Fietsvoordeelshop.nl Utrecht (De Meern) Strijkviertel 35B 3454 PJ Utrecht (De Meern)
Al 50 jaar voordeel bij Fietsvoordeelshop.nl. Dat gaan we vieren! Met maar liefst 50 scherpe acties vol korting op onze favoriete fietsen en fietsaccessoires, in al onze winkels en online. Je hebt nog t/m 21 augustus, dus ga nu naar de winkel of naar fietsvoordeelshop.nl voor jouw mega korting!
Openingstijden: Di. - Vr. 09.00 - 18.00 uur Za. 09.30 - 17.00 uur
Bouw je eigen Domtoren van LEGO® In 2022 viert Utrecht 900 jaar stadsrechten. Hoog tijd om het icoon van de stad in het zonnetje te zetten en de Domtoren te bouwen van LEGO®. Je kunt met één druk op de knop met dit bouwwerk aan de slag!
Domtoren Utrecht, Nederland
Bouw je eigen Domtoren • Schaal 1:417 • Instructies en officiële Lego-vlag • Exclusief overige stenen
Hij leve hoog
€
7
,95
De Domtoren is de hoogste
• De Domtoren is 112,32 meter hoog
kerktoren in Nederland en
• Om bovenaan te komen beklim je 465 treden, inclusief de twee treden bij het ontvangst-
het hoogste gebouw van
• Het torengrondvlak meet 19,5 bij 19,5 meter
dato nog steeds. De specs
• In de Domtoren hangen veertien luidklokken,
van deze toren zijn hoe dan ook indrukwekkend.
(incl. verzen
Het kostte in de veertiende eeuw maar liefst zestig jaar om de 112 meter hoge Domtoren te bouwen. Jij kunt dat in een middagje tijd nadoen met deze complete bouwgids voor een 27 centimeter hoge Domtoren. Je krijgt de bouwgids en een speciale ‘Utrecht 900’ LEGO®-vlag die je boven op de toren kunt plaatsen – de steentjes zijn dus niet inbegrepen. De meeste fans zullen deze gewoon in huis hebben. Als je ze niet hebt liggen, kun je de losse onderdelen kopen via www.bricklink.com. Bouw mee aan de restauratie van de Domtoren Met de koop van dit bouwinstructieboekje draag je bij aan de restauratie van de Domtoren: van elk verkocht boekje gaat de volledige netto opbrengst rechtstreeks naar de Domtoren. Zo zorgen wij er samen voor dat de Domtoren hét icoon blijft van Utrecht. Let op: bouwstenen niet inbegrepen
Bestel je bouwboekje via duicshop.nl
ding)
gebouw naast de ingang van de toren
Utrecht, zoveel eeuwen na
die samen 32.000 kilo wegen. Om al deze klokken gelijktijdig te luiden, zijn maar liefst 26 mensen nodig • Naast de luidklokken telt de Domtoren vijftig carillonklokken die iedere zaterdagochtend worden bespeeld door de stadsbeiaardier.
6 Domtoren Utrecht, Nederland
3
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD
A
ls voetganger in de binnenstad stoor ik mij regelmatig voetgangers. In 2017 werd er schande gesproken over
Nieuws
gedeelte van de binnenstad toch echt verleden tijd. Er zijn
4 DUIC in Beeld
de afgelopen jaren heeft de gemeente ook laten zien dat het
Voertuig te water
6 Column Koos Marsman
Dat kan op pagina 7 Robert Oosterbroek
Tête de La Course
7 Voetgangersgebied
Nieuwe regels voor fietsers en voetgangers
Cultuur / Uit DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
8 Favoriete leesplek Elf jarige Luce vertelt
9 Uittips
VOORSTRAAT
Elke week de leukste tips
Stad / Leven 11 Achter de schermen Noordergemaal
12 Utrecht volgens...
Ping Pong Club-ondernemer
13 Herkomst straatnamen Xenophonlaan
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia
13 Stad in cijfers
hetzelfde blijven. In deze
Soorten woningen
+-1963 2022
rubriek laten we dat zien.
14 Verdwenen winkels
Max van Praag's Platenspeciaalhuis
15 Puzzel
Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Zoek de zeven verschillen
15 Utrechts gemaakt
Tekeningen van Domstad Rudie
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Charlie van Dijk, Koos Marsman en Ilana Noot.
ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Fabiënne Heijne fabienne@duic.nl 06 86 80 32 22
ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Ansichtkaarten Utrecht Bestel ze nu! €7,95
Met beelden uit Twaalf unieke Utrechtse ansichtkaarten om te versturen of verzamelen. Scan de QR-code om de ansichtkaarten te bestellen via duicshop.nl >>
Instagram duic.nl
4
NR. 184 | 05 AUGUSTUS 2022 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
D
Fotografie: Robert Oosterbroek
e handrem stond er echt op, althans dat is wat er gezegd wordt. Toch rolde deze elektrische vuilniswagen van de gemeente Utrecht de Tolsteegsingel in. Gelukkig zat er niemand in en raakte er niemand gewond. Onder het toeziend oog van Tineke Schouten
– een rondvaartboot met dezelfde naam als de artiest – wordt het voertuig uit het water gehaald. Een van de medewerkers van het bergingsbedrijf moest er wel een stukje voor zwemmen, maar met temperaturen die oplopen tot dertig graden was dat ook geen straf.
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
6
NR. 184 | 05 AUGUSTUS 2022 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
COLUMN
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
Tête de La Course Door de warreme daoge raok ‘k nogal ‘ns in de war. Zo ha’k tijdes de Toer de Frans me geld gezet op de Franse renner Tête de La Course omda je die, aj’ ’t spektaokel op de tillievisie volleg, vaok vooran zie rijje. Naodeel is alleèn da die gozer bij de finish dan uit beeld verdwijn, onbegrijpelijk. Verras waor ‘k helemaol toen ‘k de Toer de Frans voor vrouwe vollegde, daor was die Tête de La Course weer. Ze magge d’r wel ‘ns naor kijke, naor die Tête, lijk me nie helemaol zo zuiver. Da wereldsjie van de wielrenners is sowieso ’n verhaol op zich, veule verhaole op zich aj’ ‘t mij vraog wan d’r zijn duizende verhaole blijk. Afgelopen maondag bijvoorbeeld he’k mè ope mond geluisterd naor ouw-wielrenner Maarten Ducrot in café Willem Slok. Da jochie ken in de kroeg veul leukere verhaole vertelle dan da die mag op de tillevisie. Ze mooiste verhaol was da die bij de Ronde van Ede (!) in ze beginperiode ’n keer geflik was door ’n collegaorenner die ‘m wijs had gemaok da die kramp kreeg en da die de ontsnapping, waor ze saome in zaote, nie kon waormaoke. De voorsprong ging verloare wan Ducrot von ’t toch wel lullig voor ze tijdelijke maotje. Maor wa gebeur: net voor de finish ging die gozer d’r plotseling vandoor en won. Zo zout had Ducrot ’t nog nie mee gemaok en ’t was ’n keiharde les. Ze vaoder had ‘m altijd wijs gemaok daj’ aordig mos zijn voor and’re en daj’ mekaor zoveul as mogelijk mos steune. Die wijsheid hebbie an de kant gezet, in ’t wielrenne moj’ voor je eige kanse gaon. Trouwes, op me vraog of hij Tête de La Course wel ’s ontmoet had keek Ducrot me lange tijd heul rustig an en toen zei die: “Fijn daj’ zo begaon ben mè de renners. Maor Tête he’k helaos nooi nie gesproake, wel ze broer Arrière de La Course en van hem krej’ de groete.” Maondagavond is d’r weer ’n ouwe renner te gas in Willem Slok, dit keer Mathieu Herremans. Meschien ken hij Tête wel…
Advertentie
U bent altijd welkom voor een open gesprek.
een afscheid precies zoals u het wilt
Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht.
Jan Kruit
Utrecht
7
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
HET DOMEIN VAN VOETGANGERS EN FIETSERS
Nieuwe regels voetgangersgebied; fietsers vaker welkom, maar op minder plekken. Het is rond 14.00 uur en fietsen in het voetgangersgebied in de binnenstad van Utrecht is hartstikke verboden, maar het gebeurt natuurlijk nog wel gewoon. Het ene na het andere rijwiel komt voorbij, maar de voetgangers zijn in de grote meerderheid. De nieuwe regels voor het voetgangersgebied zijn op 1 augustus ingegaan en aangezien de binnenstad toch een beetje van iedereen is, hebben ook veel mensen er een mening over. Over de regels wordt dan ook al vele jaren gepraat. Want horen fietsers en voetgangers nou samen in het centrum, of is dit toch het domein van één van de twee? We zetten de regels in ieder geval even op een rij. Tekst en fotografie: Robert Oosterbroek
B
eetje bij beetje, en door de jaren heen,
-
-
-
-
-
-
-
-
Maar wat zijn die nieuwe regels nou?
-
-
-
-
8
NR. 184 | 05 AUGUSTUS 2022 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
FAVORIETE LEESPLEK Naam: Luce Leeftijd: 11 jaar Woont in: Rivierenwijk Lievelingsboek: De Eindeling, Katherine Applegate
“D
it boek gaat over de enige overgebleven Dariene, wat een soort hond is. Het verhaal speelt zich af in het koninkrijk Nedarra. Er is daar een heerser en deze gemene heerser wil de Darienes laten uitsterven. Darienes hebben namelijk de kracht om waarheid van leugens te onderscheiden en hebben een hele zachte pels, daarom worden ze opgejaagd. Deze Dariene gaat met een gezelschap op zoek naar een veilige plek. Het is heel goed geschreven en ik kan mij er heel goed in verplaatsen. Het is een fantasieboek en die vind ik erg leuk om te lezen. Je komt even in een andere wereld terecht. Ik lees dan ook dagelijks en meestal op deze stoel in mijn slaapkamer. Voordat je een boek gaat lezen moet je goed weten wat voor soort verhalen bij je passen. Dat helpt bij het vinden van de juiste boeken, want er zijn echt heel veel verschillende soorten.” Boekentips van Bibliotheek Utrecht voor leeftijdsgenoten die ook van spannende boeken houden Ember en de ijsdraken – Heather Fawcett Spookpokken – Jessica Towsend Woodwalkers: de Metamorfose – Katja Brandis Deze publicatie is een samenwerking met Bibliotheek Utrecht. Alle kinderen t/m 17 jaar in Utrecht kunnen gratis lid worden van de Bibliotheek, want lezen is leuk en belangrijk. Help ook mee alle kinderen lid te maken en word ambassadeur. Kijk op www.bibliotheekutrecht.nl/wieditleest
9
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
dB’s Buiten > Van Piekeren Divorce of Figaro
Waar: dB’s Wanneer: zondag 7 augustus, 16.00 uur Prijs: gratis
Waar: Werkspoorkathedraal Wanneer: woensdag 10 t/m zaterdag 27 augustus Prijs: 35 tot 55 euro
Deze zondag komt Utrechts eigen stadstroubadour Van Piekeren naar het terras van dB’s. Het gezelschap rond de Utrechtse schrijver, zanger en verhalenverteller Jan van Piekeren reist al jaren de festivals, theaters en evenementen af om het Nederlandse lied te promoten. Vaak hebben de nummers ook nog een Utrechts haakje. En nu staat hij live op het terras van dB’s!
Zeg Figaro en bijna iedereen begint spontaan te zingen. De drie noten komen uit de opera over de beroemde kapper uit Sevilla en ook Mozart schreef een opera over Figaro. Holland Opera maakt op basis van de muziek uit Mozarts le Nozze di Figaro een sequel over de scheiding van Figaro en Susanna; Divorce of Figaro. Het laatste deel van het Mozartdrieluik.
Café Theater Festival X Cultuurterras 2022
Utrechtse volksverhalen voorgelezen Waar: Salon van Weleer Wanneer: op zondagochtenden in augustus Prijs: gratis Acteur Frans de Wit komt op de zondagochtenden in de maand augustus naar de Salon van Weleer om klassieke Utrechtse volksverhalen voor te lezen. Onder het genot van een kopje koffie of thee wordt het publiek deze zondagen meegenomen in spannende, meeslepende verrassende verhalen uit Utrecht en omstreken. Zowel toegang als koffie en thee zijn gratis
Waar: Cultuurterras van De Nijverheid Wanneer: t/m zaterdag 10 december Prijs: ‘pay what you can’ Het Café Theater Festival slaat dit jaar voor de tweede keer de handen ineen met het Cultuurterras van De Nijverheid. Ze bieden samen een podium aan oud-CTF’ers en aan nieuwe Utrechtse makers. Deze week: Maria-Mae van Zuilen met Dreaming, een voorstelling in concertvorm over vastzitten in een gebeurtenis, en Serióós, een voorstelling over kansen en dat die nog niet altijd even eerlijk verdeeld zijn.
Singlefeestje - Afscheidstour
Platenbeurs Utrecht Janskerkhof Waar: Janskerkhof Wanneer: zondag 7 augustus, 10.00 uur Prijs: gratis Op Janskerkhof is deze zondag een gezellige platenbeurs. Dertig kraampjes stallen hun mooiste vinyl uit, in allerlei verschillende genres en tijdperken: van AC/DC tot ABBA en van disco tot reggae. Voor elke muziekliefhebber valt hier zondag wat te halen. De prijscategorieën variëren van leuke koopjes tot mooie collectors items.
Waar: TivoliVredenburg Wanneer: vrijdag 5 augustus, 23.00 uur Prijs: 14,05 euro Het is de een na laatste keer dat dit Singlefeestje gehouden wordt… Dus bel je vrienden en app je BFF want er wordt gedanst vrijdag! In de bakken zitten duizenden singeltjes, waar je in kunt duiken op zoek naar die ene plaat waar je zulke mooie herinneringen aan hebt. Van Hazes tot De Jeugd, tot Spice Girls en Queen; de fijnste meezingers en de nieuwste hits liggen voor je klaar. Kies je favoriete plaatje, geef het af bij je favoriete dj en dans, zing, gil en spring mee! Let op: 18+.
Stadswandeling 900 jaar stadsrechten Waar: start bij de VVV op Domplein Wanneer: zaterdag 6 augustus Prijs: 9,75 euro Op 2 juni 1122 gaf keizer Hendrik V de Utrechters stadsrechten en dus vieren we dit jaar dat Utrecht 900 jaar stadsrechten heeft. Tijdens deze wandeling vertelt een gids van de VVV je alles over hoe Utrecht 900 jaar geleden aan haar stadsrechten kwam. Je stopt op een aantal plekken die kenmerkend zijn voor het begin van Utrecht als stad. Ook hoor je alles over de invloed van de stadsrechten op Utrecht en hoe dit zich vandaag de dag nog steeds ontwikkelt. Laat je verrassen door mooie plekjes in de binnenstad en door de verhalen over het ontstaan van Utrecht!
Advertentie
SFEERVOL VERGADEREN OP DE CAMPING
00,AF € 1 AL VAN AGDEEL PER D
• • • • • • • •
4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, fiets of auto Flexibele catering, van drankjes tot diners Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard Standaard gratis zwarte koffie, thee en water Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn 365 dagen per jaar, ook in de avond
DIRECT RESERVEREN? Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl. Liever bellen? We zijn te bereiken via 06-14415656. Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op
WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL
12 ansichtkaarten Utrecht Met beelden uit
Bestel ze nu! €7,95
Twaalf unieke Utrechtse ansichtkaarten om te versturen of verzamelen.
Scan de QR-code om de ansichtkaarten te bestellen via duicshop.nl >>
11
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
ACHTER DE SCHERMEN
Oerdegelijke machines uit de jaren 70: zo ziet het Noordergemaal er vanbinnen uit
Nederland en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er is zo mogelijk geen ander land in de wereld dat zo goed weet om te gaan met het onberekenbare, soms onstuimige karakter van dit element. De Nederlandse gemalen zijn een mooi voorbeeld van deze kennis en kunde. Het Noordergemaal aan de zuidkant van Utrecht is daar een van. Tijdens deze periode van bijzondere warmte en droogte zorgt het ervoor dat het westen van ons land niet verzilt. Maar hoe werkt dat precies? DUIC kreeg een rondleiding door het gemaal aan Noordersluis in Utrecht.
Tekst: Charlie van Dijk / Fotografie: Bas van Setten
H
elemaal op de zuidelijke punt van de Utrechtse wijk Westraven vind je het Noordergemaal. Hier staan het noordelijke deel van het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal met elkaar in verbinding. Rijkswaterstaat bouwde het Noordergemaal in de jaren ’70. Dit gemaal was bedoeld om water naar de stad Utrecht te voeren, en naar de Lopikerwaard. Water uit het Amsterdam-Rijnkanaal wordt opgepompt en vervolgens in het noordelijke deel van het Merwedekanaal geloosd. Dat water komt via de Vaartse Rijn in de grachten van Utrecht. Dat gebeurt ondergronds. Via grote, betonnen kokers wordt het water onder het Amsterdam-Rijnkanaal door verplaatst. Andersom kan ook. Dan gaat het water door de ondergrondse kokers in westelijke richting. Via de Doorslag komt het daarna in het watersysteem van Lopikerwaard. Met de schuiven in het gemaal kunnen medewerkers de richting en de hoeveelheid van het opgepompte water regelen. In 2013 is het gemaal overgedragen aan het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Moeilijk voorspellen John Scholman en Ronald Nieuwenhuizen zijn beiden werkzaam voor het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Ze hebben de verantwoordelijkheid over een eigen gebied. In dat gebied doen ze dagelijks rondes, die ze zelf indelen. Ze controleren de waterschapskunstwerken, zoals de gemalen, stuwen en sluizen. Ook houden ze de kwaliteit van het water en van de dijken in de gaten.
Het is wel te merken dat het weer extremer wordt in verschillende delen van Nederland. Uitzonderlijke droogte door warm weer of juist een bijzonder hoge waterstand door zware buien; de medewerkers van het hoogheemraadschap krijgen hier als een van de eersten mee te maken. “Met name het gemaal de Aanvoerder in de Meern heeft sinds lange tijd niet zoveel gedraaid”, vertelt Nieuwenhuizen. Dit in verband met de droogte en verzilting Buiten het gemaal zijn de twee grote schroeven te vinden die het water verplaatsen. Ze zijn veilig weggestopt achter een stevig hekwerk. De schroeven verplaatsen zo’n 12 kuub water per minuut, vertelt Scholman. Houd je je hand boven het rooster, dan voel daarbeneden. Scholman: “Dit gemaal staat vaker aan dan het gemaal De Aanvoerder. Die kwam enkele weken geleden in het landelijke nieuws, toen die vanwege de extreme weersomstandigheden moest worden ingeschakeld. Dat is eerder een uitzondering.” Verzilting “Het Noordergemaal pompt nu water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal richting Gouda”, legt Scholman uit. Dat gebeurt tijdens zeer droge en warme perioden. “Het water in het Amsterdam-Rijnkanaal komt vanuit het IJsselmeer en is dus zoet water. Het gemaal moet de verzilting in het water in het westen van het land tegengaan. Als er in het westen weinig water in de rivier staat, komt het zeewater verder het land in. Daardoor wordt
het rivierwater zouter.” Verzilting van het rivierwater heeft veel nadelige effecten. Zo is het slecht voor de ecosystemen en landbouw en is het een probleem voor de winning van drinkwater. Ook de industrie en energiesector, die veel rivierwater gebruiken als koelwater, hebben er last van. Binnen in het gemaal klinkt een hels kabaal. Daar staan twee motoren te draaien, beide op 2000 toeren. De vertragers die de motoren aansluiten op de schroeven alleen
al wegen per stuk 3580 kilo. “Oerdegelijke machines zijn het, uit de jaren ’70”, schreeuwt Scholman over het gebrul van de machines heen. “Ze hebben een gigantische olie-inhoud, in vergelijking met de nieuwste varianten, maar stukgaan doen ze niet snel.” Het kost ook wel wat energie om deze grote machines aan het werk te hebben. “Dat wordt een stevige rekening, dit jaar.”
12
NR. 184 | 05 AUGUSTUS 2022 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UTRECHT VOLGENS JOHN VAN DER POUW KRAAN VAN DE PING PONG CLUB
Door brand getroffen horecazaak Ping Pong Club hoopt snel weer open te gaan: 'Er zit ziel in de zaak'
Half juli is de Ping Pong Club getroffen door brand. Kortsluiting in een telefoonaccu was de boosdoener. En hoewel de brandweer er snel bij was, is de schade volgens eigenaren John, Jan Joost, Thijs en Job groot en moeten de deuren tijdelijk gesloten blijven. Eind juli kregen ze goed nieuws: toestemming van de gemeente om hun terras twee maanden te openen. Buiten mogen er biertjes worden getapt en dus kan de horecazaak weer gasten ontvangen. Betrokkenen startten ook een crowdfundingsactie. De Ping Pong Club is wel verzekerd, maar die verzekering dekt niet alle kosten. Inmiddels staat de teller op ruim 13.000 euro. We vroegen John hoe de afgelopen weken waren en waar hij trots op is als Utrechter. Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten
Wat vind je ervan dat er een crowdfunding voor jullie is begonnen? “Superlief, maar we willen alleen het geld ontvangen als we ook daadwerkelijk weer open kunnen. Als blijkt dat we het niet gaan redden, moet het geld teruggestort worden. Anders voelt het niet goed. We zullen sowieso zelf geld bij moeten leggen. Gelukkig hebben we van de NS te horen gekregen dat we een jaar langer op deze plek kunnen blijven zitten. Dat is geweldig nieuws. Anders hadden we sowieso onze deuren moeten sluiten.” Hoe waren de afgelopen weken? “Het was surrealistisch om je eigen tent in de in de regelmodus. Op het moment dat die werk samen met Thijs en Jan Joost. We hebben als ondernemers het een en ander meegemaakt: waaronder meerdere inbraken en de coronalockdowns. Maar dit was voor het eerst dat we het allerdrie even niet meer zagen zitten. Je hebt het gevoel dat het hele -
willend om hier weer wat moois van te maken: het personeel, de gasten, familie, vrienden en de NS. Dat helpt heel erg. Het is tof om te merken hoeveel ziel er in de zaak zit. En hoeveel mensen willen dat we open blijven. Dat maakt dat je het zelf extra belangrijk vindt om weer open te gaan.”
“Ja, zeker. Hier kunnen we op door bouwen. De Ping Pong Club op deze plek is tijdelijk. We hopen dit ooit voort te kunnen zetten op een andere plek, ook in andere steden. Maar we kijken niet buiten de deur als er geen locatie in Utrecht is. We houden van dit stadje. Hier moet gewoon een Ping Pong Club zijn.”
een escaperoom: Gajes in de Bajes. Die kroeg blijft altijd een plekje in mijn hart hebben.”
Wat moet er allemaal gebeuren? “We willen zoveel mogelijk zelf doen. We hopen dat ons team zoveel mogelijk behouden kan worden. Het is vooral veel schoonmaken en opbouwen. Dat kunnen we gelukkig voor een groot deel zelf. Het lijkt erop dat een deel van de bar kan blijven staan, en dus ook gedeeltelijk de elektra en waterleidingen. Alle elektronica moet vervangen worden, zoals het geluids- en internetsysteem. Na het verwijderen van roet, en het schoonmaken, moet alles opnieuw geschilderd worden. Zelfs de ruim veertig bordspellen zijn niet meer bruikbaar.”
Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht?
Waar ben je trots op als Utrechter? “Vroeger vond ik het heel irritant dat mensen de afstanden in de stad ver vonden. Als je bij ‘t Hart zat en er zat een bekende bij Ledig Erf, dan was de Neude bijvoorbeeld soms ‘veel te ken zijn zoals De Nijverheid, het Werkspoorkwartier en Rotsoord. Plekken die populair zijn en niet direct in het centrum liggen. Je merkt dat de stad aan het groeien is en dat de mentaliteit over afstanden verandert. Niet alles gebeurt meer in het centrum.”
Zijn jullie blij met hoe het de afgelopen jaren is gegaan?
vanuit Soest. Later ben ik hier pas gaan stueindelijk naar Amsterdam zou verhuizen. Dat laatste heb ik nooit gedaan. Deze stad is veel te leuk.” En waar drink je het lekkerste biertje in Utrecht? Daar woon ik vlakbij. Maar ook in Willem Slok, Jan de Winter en DeRat. Thijs, Jan Joost en ik leerden elkaar kennen in Het Hart op de Voorstraat. Daar stonden we alle drie achter de bar. Van daaruit begonnen we ooit samen
Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “Het gebied rondom De Munt vind ik heel even in het water, in de zomer en winter.”
Utrecht is… “…thuis. En dat zal altijd zo blijven.”
13
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Straatnamen Xenophonlaan
T
ussen de Herodotuslaan ene de Louis Davidslaan in de buurt Rijnsweerd in Utrecht ligt de Xenophonlaan. Zijstraten zijn de Liviuslaan en de Caesarlaan. De Xenophonlaan telt drie adressen. In Rijnsweerd zijn veel straten met bekende namen te vinden, maar wie is eigenlijk Xenophon. Xenophon was een Grieks geschiedkun430 voor Christus in de Griekse stad Athene. Hij zou uit een goed nest komen en was beOver zijn jongere jaren in de stad is verder erg weinig bekend, maar dat verandert zodra hij ouder wordt. Xenophon gaat het huurlingenleger in om te vechten voor de Perzische prins Cyrus de Jongere. Cyrus voert de opstand tegen zijn broer, dan de Perzische koning Artaxerxes II. Maar winnen doen ze niet, en de huurlingen keren onder leiding van Xenophon terug naar huis. De opstand was al met al uitgelopen op een jarenlange tocht. Zo’n 5.000 van de 13.000 soldaten zou dan ook nooit meer terugkeren naar Athene. Van de omzwervingen tijdens en na de
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.
opstand tegen koning Artaxerxes II schrijft Xenophon een verslag van zeven boeken. Het heet: Anabasis. Anabasis vertaalt zich uit het Oudgrieks naar ‘tocht van de kustlijn naar het binnenland’, maar het verhaal wordt ook wel de Tocht van Tienduizend genoemd, vrij naar het aantal soldaten dat in deze tocht meeliep. een invloedrijk werk voor volgende generaties auteurs – volgens de Encyclopedia Britannica was Anabasis een van de oudste, of een van de oudst bewaard gebleven autogaat over het moment dat de huurlingen op hun retour bij de Zwarte Zee aankomen. Hier volgt: Het viel Xenophon op dat er iets aan de hand was. Hij besteeg zijn paard en snelde te hulp, en al snel hoort hij soldaten roepen: ‘De zee! De zee!’. Allen renden erheen, ook de achterhoede-soldaten, de lastdieren en de paarden. Toen allen waren aangekomen op de top, omhelsden ze elkaar en de generaals en de kapiteins, huilend van vreugde.
#
De stad in cijfers
In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een fiets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.
U
trecht kent inmiddels 162.450 woningen. Nou willen de meeste bewoners waarschijnlijk in een vrijstaande villa wonen maar dat is slechts voor een beperkt aantal Utrechters weggelegd. De meeste mensen wonen in een meergezinswoningen, mentsgebouwen. 57,2 procent van de huizen in stad is zo’n meergezinswoning. Dat aantal ligt een stuk hoger dan in heel Nederland, en dat is ook niet gek. In stede-
In other news Una cerveza en la sacristía y un café en el viejo molino de Utrecht
G
aat het in de internationale media
Spaanse dagblad El País gooit het over een andere boeg. ‘Una cerveza en la sacristía y un café en el viejo molino de Utrecht’, kopt de krant. Juist, El País had deze week oog voor horeca op bijzondere plekken in de stad. In deze Nederlandse stad, op slechts een half uur met de trein vanaf Amsterdam, is niet alles wat het lijkt, begint El País. “Antiguas iglesias, fábricas y almacenes se han reacondicionado como atractivos espacios para el ocio.” Oftewel: veel gebouwen in Utrecht worden herontwikkeld tot onder meer podia en horeca. El País bezocht er een aantal. De Spaanse krant bracht bijvoorbeeld een bezoek aan het Bunk Hotel - oorspronkelijk de Westerkerk - aan de Catharijnekade. Het
gebouw ‘heeft de gebeden achter zich gelaten’ en is een ruimte geworden waar je ‘tomar una cerveza, comer un sándwich o brindar con un chupito de jenever’, aldus El País. Andere herontwikkelde gebouwen die bij El País in de smaak vielen, zijn Olivier, The Village, ’t Oude Pothuys, Buurten in de Fabriek en Molen De Ster. Bij Buurten in de Fabriek aten de journalisten van El País een ‘aperitivo por excelencia holandés: las bitterballen’ en bij Molen de Ster vielen ze voor een ander typisch Nederlands gerecht: ‘poffertjes, un dulce tradicional holandés elaborado con una masa frita que se asemeja a las tortitas’. Zo hebben de Spaanse lezers van de krant niet alleen meer geleerd over Utrecht, maar ook over de Nederlandse eetgewoonten.
ven- en benedenwoningen en appartementsgebouwen. 36 procent van alle woningen in Nederland is een meergezinswoning. Van de bijna 8 miljoen woningen in Nederland op 1
januari 2021, was 42 procent een rijtjeshuis, dat wil zeggen deel van een blok van tenminste drie huizen. 13 procent van de woningen was vrijstaand en 9 procent was twee-ondereen-kap. Dit meldt het CBS op basis van een nieuwe statistiek. De cijfers voor Utrecht zijn hiernaast te zien. Door de beperkte ruimte in een stad als Utrecht zijn er een stuk minder vrijstaande en twee-onder-een-kaphuizen. Toch bestaan van alle huizen nog 39,5 procent uit rijtjeswoningen. Vergeleken met Rotterdam, Den Haag en Amsterdam is dat een heleboel, want in die steden bestaan de woningen uit respectievelijk 23, 19 en 11 procent uit rijtjeshuizen.
14
NR. 184 | 05 AUGUSTUS 2022 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
VERDWENEN WINKELS IN UTRECHT
Max van Praag's Platenspeciaalhuis aan de Amsterdamsestraatweg
Net als de oprichter van Muziek Staffhorst was Max van Praag van oorsprong zelf artiest. Velen kenden hem van de VARA-radio, Nederlandstalige platen en feestelijke optredens. Na zijn zangcarrière begon Van Praag een grammofoonplatenwinkel, die uitgroeide tot een klein imperium met zeven vestigingen — allemaal in Utrecht. Zijn zoon Chiel zou de zaak voortzetten, maar het liep anders door verschil van inzicht, stijgende huurprijzen en de komst van de cd.
Tekst: Arjan den Boer / Fotografie:Ben van Meerendonk, IISG / F.F. van der Werf, Het Utrechts Archief
A
msterdammer Max van Praag had op z'n 18e een talentenjacht van de VARA gewonnen en besloot toen muzikant te worden. Hij ontmoette zijn vrouw Sari Hornemann, die ook zong, in een cabaretgroepje. De joodse familie moest tijdens de Duitse bezetting onderduiken in Boskoop. Vader, moeder en zus werden opgepakt en vermoord in Auschwitz. Sari, Max en zijn oudere broer Jaap overleefden de oorlog. Al kort de bevrijding werd Max van Praag onderdeel van het Radio-Cabaret-Ensemble bij de VARA en ging optreden met het Accordeola-orkest. Zijn revueoptredens waren ook regelmatig in Utrecht, zoals in het N.V.-huis, Trianon en Tivoli. Van Praag werd in de jaren vijftig enorm populair met vrolijke Nederlandse liedjes, bijvoorbeeld 'Als ik tweemaal met ly Alberti vormde hij het duo De Straatzangers, dat succes had met 'Als de klok van Arnemuiden'. Ook nam Van Praag nog een plaatje op met zijn 10-jarige dochter Marga
(die later het Jeugdjournaal zou presenteren). Grammofoonplaten Toen Max de 50 zag naderen, ging hij nadenken over een toekomst na zijn zangloopbaan. In navolging van zijn broer Jaap van Praag (de latere Ajax-voorzitter) in Amsterdam, begon hij in 1959 een platenwinkel in Utrecht. De eerste zaak was niet in de binnenstad maar aan de Amsterdamsestraatweg 148, een winkelpand uit 1938 op de hoek met de Dijkstraat naast het spoorviaduct. Van Praag schreef aan zijn relaties: '5 September a.s. zal een grote dag voor mij zijn - een wens van jaren zal dan in vervulling gaan: ik open mijn platenwinkel in Utrecht. Na deze opening - op het voor winkels gebruikelijke uur - zal mijn schatkist (bijna) leeg zijn. Ik geef dus géén receptie, maar ik zal het bijzonder prettig vinden U die dag tóch in mijn platenspeciaalhuis te mogen begroeten.' In de wat rommelig ingerichte winkel was een toonbank met koptelefoonhoorns waarmee klanten plaatjes konden voorbeluisteren.
Max' vrouw Sari stond ook hele dagen in de zaak en kon goed met klanten omgaan, terwijl Max zelf ongeduldig en wantrouwend kon met het winkelpersoneel, waardoor hij (later toen dat nodig was) moeite had mensen te ontslaan. Het gezin Van Praag bleef overigens altijd in Hilversum wonen. Max was vooral goed in publiciteit en haalde sterren naar de winkel voor signeersessies, zoals The Blue Diamonds en Trini Lopez. Begin 1960 adverteerde hij: 'De Duitse teenager-vocaliste Conny [Froboess] komt zaterdagmiddag persoonlijk haar nieuwe grammofoonplaten verkopen bij Max van Praag's Platenspeciaalhuis. U komt toch òòk even?' Een foto laat zien dat zich honderden jonge Utrechters voor de deur aan de Amsterdamsestraatweg verdrongen. In 1964 ontving Max van Praag de Gouden Harp voor zijn bijdrage aan de Nederlandse muziek. Tegelijkertijd kwam zijn honderdste plaat uit, waarmee hij een streep zette onder zijn zangcarrière. Van Praag vierde het vijfjarig be-
staan van het Platenspeciaalhuis met een muziekavond in Tivoli en opende een tweede vestiging: aan de Steenweg 35 in de binnenstad. Het was een bloeitijd voor de platenbranche met de opkomst van Veronica, de Top 40 en Hilversum 3. Ook groeide het bedrijf mee met winkelcentra Troosterhof, Kanaleneiland en Overvecht. Max' vrouw Sari werd chef van die laatste vestiging en stond daar bekend als 'de koningin van Overvecht'. Hun 20-jarige zoon Chiel liep er stage. Free Record Shop Alberti het nieuwste en grootste Catharijne, naast een kleinere vestiging aan de Stationstraverse. Filiaalchef in Hoog Catharijne werd Chiel van Praag, die echter door zijn vader op de vingers werd gekeken en bekritiseerd. Hij verweet Chiel onder andere dat die teveel tijd besteedde aan zijn radiowerk bij de NRCV. Eind jaren zeventig speelden huurprijsverhogingen en zware
personeelslasten het bedrijf parmoest worden gesloten. In 1981 kreeg Chiel van Praag, inmiddels toegetreden tot de directie, ruzie met zijn vader over een reorganisatie en vertrok naar Veronica. Max van Praag ook steeds meer gezondheidsproblemen. In 1982 moest de zaak in Hoog Catharijne met pijn in het hart worden verkocht aan de Free Record Shop lialen Kanaleneiland en Overvecht bleven over. Om te investeren in cd's — de nieuwe geluidsdrager — wilde Max een hypotheek op zijn huis nemen, die de bank weigerde. Zo kwam er in 1984 een einde aan het bedrijf. De winkel in Overvecht maakte nog een doorstart als Trendsetter Records. Toen Max van Praag in 1991 overleed, plaatsen oud-medewerkers een advertentie: 'Je was een goede werkgever, maar bovenal een goedhartig mens.'
15
05 AUGUSTUS 2022 | NR. 184 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE NIEUWEGRACHT
UTRECHTS GEMAAKT
In deze rubriek staat een creatief, ambachtelijk, innovatief of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: de tekeningen van Domstad Rudie
Domstad Rudie tekent iconische gebouwen van Utrecht na op zijn iPad Supergedetailleerd of juist strak en simpel, maar altijd ‘iets mooier dan de werkelijkheid’: de tekeningen van ‘Domstad Rudie’ uit Lunetten in Utrecht zetten verschillende Utrechtse iconische gebouwen in het zonnetje. Op zijn iPad werkt Ruud van den Berg heel wat uren aan zijn vectortekeningen, die hij met veel trots laat zien.
Tekst: Charlie van Dijk
“I
k begon met tekenen op de lagere school. Tekenen werd al snel een hobby van mij en ik bleef het ook op de middelbare school doen. Ik kwam er toen achter dat ik beter was in lijntekenen dan in vrij tekenen.” Toen hij met pensioen ging en alles door corona stil kwam te liggen, wilde Ruud weer wat oppakken. “Toen zei mijn vrouw tegen mij: ‘Je moet weer wat met tekenen gaan doen.’ Ik heb het toen eerst met een schetsboek geprobeerd, maar dat hield ik niet lang vol. Ik ben 70 en mijn ogen worden snel moe. Daarom teken ik nu op mijn iPad.” Na jarenlang te hebben gewerkt in de automatisering op verschillende beurzen, weet Ruud alle vernuftige technische functies van zijn tablet zich snel eigen te maken – anders dan de meeste mensen van zijn leeftijd.
“Ik heb een app die ik gebruik voor het tekenen, de app heet Adobe Fresco”, gaat Ruud verder. “Daarmee is het mogelijk om in verschillende lagen te tekenen.” Dat betekent dat je de bijvoorbeeld de achtergrond ook op het eind nog kan aanpassen. “Ik maak vectoraf beeldingen, een heel apart iets. Die tekeningen kan je eindeloos uitvergroten, zonder dat ze onscherp worden.” Vectoraf beeldingen zijn digitale af beeldingen die zijn samengesteld uit verschillende vormen. De die vormen zijn omschreven als een wiskundige formule, die standhoudt als je de af beelding vergroot of verkleint. Daardoor worden ze niet ‘korrelig’ als je erop inzoomt. “Ik zou dus de Domtoren kunnen natekenen en die op 112 meter kunnen laten afdrukken, als er papier was met die afmeting.”
112 meter
Blauwe luchten
De tekeningen van Ruud lijken misschien op foto’s, maar dat zijn ze niet. “Ik gebruik wel foto’s voor mijn tekeningen. Daarbij zorg ik eerst dat het een mooie, aantrekkelijke afbeelding is. Ik zet de foto eerst op mijn computer en die bewerk ik dan met Adobe Illustrator. Ik wil eigenlijk dat het er mooier uit komt te zien dan in werkelijkheid; alle troep moet weg.” Langslopende personen, geparkeerde auto’s en ‘ontsierende’ hekjes poetst Ruud zorgvuldig weg. Ook krijgt de af beelding een echte ‘Domstad Rudie-lucht’. “Dat is een kleur blauw die ik het mooiste voor de lucht vind. Die is altijd hetzelfde en zorgt voor een soort eenheid in de tekeningen.” Expositie Een tijd lang was een aantal werken van Domstad Rudie te vinden bij een Utrechtse kunsthandel, maar die samenwerking is in-
middels beëindigd. “Ik kreeg te vaak ‘Dit hebben we al’ te horen, en dat vond ik niet leuk. Ik wilde toch dat anderen ook konden genieten van mijn werk. Daarom ga ik mijn werk exposeren bij buurthuis De Musketon in Lunetten.” Voor de expositie heeft Ruud een selectie van zijn werken gekozen, wat nog niet zo eenvoudig was. “Ik heb nu 100 tekeningen gemaakt van Utrechtse gebouwen, maar ook snelportretten van mijn familie en van mijn hondje. Het zijn allemaal mijn kindjes, mijn tekeningen.” De expositie in De Musketon is vanaf 14 september tot en 31 oktober. De ofaanmelden gewenst is. Rudie laat alvast weten dat de leukste aanmelding een gesigneerde kunstreproductie krijgt.
Advertentie
WÉL ALLEEN A-MERKEN, ÉCHT DE GOEDKOOPSTE!
*vraag in de showroom naar de voorwaarden
Koopzondag geopend? Kijk voor alle vestigingen en openingstijden op sanidump.nl
UTRECHT - HOLLANTLAAN 28
Profiteer nu van
EXTRA
woonboulevardutrecht.com
ZOMER
VOORDEEL
WOONBOULEVARD UTRECHT
7 dagen open 60+ winkels gratis parkeren
