De krant die verder kijkt in de stad 6 JANUARI 2023 | 9E JAARGANG NR. 206 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP DUIC.NL Column Koos Marsman: Trots P. 4 eenElkeweek nieuwe P.9 Vijf vragen over participatie in Utrecht Nieuwe serie Arjan den Boer: Verdwenen fabrieken in Utrecht P. 13 eennieuwe DUIC Bovenste stuk van de Domtoren doet dit jaar jasje uit Ondernemer uitgelicht: Reggies Clothing P. 14 Verdwenen horeca in Utrecht Koop nu het boek NIEUW Bilthovense boekhandel, Broese Boekhandels, Groeten uit Utrecht, Bruna (Biltstraat, Overvecht, Nachtegaalstraat, Leidsche Rijn), Boekhandel De Kler (in Houten), Boekhandel Bijleveld, Boekhandel KEES Leidsche Rijn, Bruna Nieuwegein Muntplein, Volksbuurtmuseum Wijk C, Boekhandel Van Ravenswaaij Bunnik, De Utrechtse Boekenbar en Camping Ganspoort. Of bestel via Duicshop.nl RUIMT OP! T/M 8 JANUARI UTRECHT ZONDAG GEOPEND tot wel 50% korting Hilversum Vaartweg 4 • 035 - 6247194 Utrecht Oudkerkhof 11 • 030 - 2314984 Bilthoven Julianalaan 43 • 030 - 2287451 MORPHEUS.NL Voor meer info: WhatsApp 06 - 14 41 56 56 of zie campingganspoort.nl MET CATERING MOGELIJK! VERGADERZALEN BIJ CAMPING GANSPOORT Soworker maakt delen op Social media makkelijk! Boost je content en benut de kracht van je collega’s als ambassadeurs! Test gratis ons platform! Advertenties
Advertentie
Vol goede moed besloot ik dit jaar om niet naar de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Utrecht te gaan. Na jaren van aanwezigheid liet mijn agenda het een keer niet toe. Anders was ik toch echt komen opdagen. Ach, ik zal niet gemist zijn. Ik moet daarbij ook wel zeggen, het is vaak niet het meest sprankelende feestje van het jaar. De artistiek leider van BOKS Jongerencultuurhuis, Aziz Aarab, was wel van de partij en beschrijft verderop in deze krant de borrel als nogal ‘wit en oud’ en ‘niet echt een goede weerspiegeling van de stad’. Waar ik wel met smart op gewacht heb is de nieuwjaarstoespraak van burgemeester Sharon Dijksma. Ik kon het niet in levende lijve aanschouwen maar heb de uitgesproken tekst met interesse gelezen. Naast de lofzang voor
enkele horecaondernemers – wat op DUIC.nl voor de nodige reacties zorgde – ging het ook over de komst van Oekraïners, huisvesting van statushouders, uitdagingen rond energie, leefbaarheid en klimaatverandering en het loslaten van de coronamaatregelen eerder in 2022. Maar vooral gaf Dijksma inwoners mee om trots te zijn op Utrecht. Die trots ervaren een heleboel mensen, ik ook. Maar zoals Koos Marsman in deze krant ook zegt, er liggen ook genoeg problemen in de stad waaraan gewerkt moet worden. Op die manier blijven we trots op onze stad.
Robert Oosterbroek
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.
Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206 Social Media Website DUIC.nl Facebook DUICNL Twitter @duicnl Instagram duic.nl REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE ART DIRECTION EN VORMGEVING UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73 Colofon INHOUD DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
JANSDAM 2022 1974 Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Bram van Toor, Charlie van Dijk en Ilana Noot ddk.nl en redactie DUIC Nieuws 4 Column Koos Marsman Trots 5 DUIC in Beeld Brand in het rieten dak van de Rietendakschool 6 Grote bouwprojecten Deze projecten bereiken in 2023 een mijlpaal 9 Vijf vragen over Participatie Cultuur / Uit 10 Utrecht volgens... Artistiek leider BOKS Jongerencultuurhuis Aziz Aarab 11 Uittips Elke week de leukste tips Stad / Leven 12 Op bezoek bij Benjamins 13 Verdwenen fabrieken Machinefabriek Frans Smulders 14 Puzzel Zoek de verschillen 14 Ondernemer uitgelicht Reggies Clothing 15 Straatnamen Juliusstraat 15 Stad in cijfers Jaarwisseling 15 In other news 'Centraal Museum curates the old with the new'
praten over afscheid geeft rust Berna Hofmans Utrecht U bent altijd welkom voor een open gesprek. Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht NIEUW Verdwenen horeca in Utrecht Koop nu het boek Bilthovense boekhandel, Broese Boekhandels, Groeten uit Utrecht, Bruna (Biltstraat, Overvecht, Nachtegaalstraat, Leidsche Rijn), Boekhandel De Kler (in Houten), Boekhandel Bijleveld, Boekhandel KEES Leidsche Rijn, Bruna Nieuwegein Muntplein, Volksbuurtmuseum Wijk C, Boekhandel Van Ravenswaaij Bunnik, De Utrechtse Boekenbar en Camping Ganspoort. Of bestel via Duicshop.nl € 34,95 Advertenties 3
COLUMN
Trots
Soms komp ’t op as poepe, dan’s d’r iemand die ’t noadig vin om te zegge da de Uterechters ’s wa positiever over zichzellef motte zijn. Blijkbaor zijn we da nie, wan burregemeester Dijksma is de vollegende in die tradisie om ’t Penokkiogedrag van de Uterechters te hekele. Da dee ze tijdes de Nieuwjaorsbijeenkoms van de geminte. Daor viele haor woorde goe wan juis daor komme die lieve aordige mense die niks anders roepe da we zo’n geweldige stad hebbe en waor we toch zo trots op kenne zijn. Mè as gevolleg da de krappe binnestadsstraote vollope mè touriste en dawwe ’t Jaorbeurskwartier volbouwe mè tore ats voor yuppe. Nou hebbe veul Uterechters moeite om zich daoran te spiegele as ’t d’r omgaot om trots op ’t stadsie te zijn, maor da bedoelde de burregemeester dan ook nie. Ze wees op de voorhoederol van de geminte bij de opvang van asielzoekers. Da’s prachtig en zeker nie de eerste keer dawwe in Utrecht daormee voorop lope. Goe gedaon, wij e. Maor laot ons ook ‘ns trots zijn dawwe onze kind’re hier ook kenne laote woane, die, as ze nie beschikke over ’n godsvermoge, gedwonge worre naor buite de stad te verhuize. En luister toch ’s ech naor de Uterechters wan mense hebbe ’t gevoel da ze in de maoling worre genome as ’t om inspraok gaot. Nie ied’reen hoef gelijk te krijge, maor as je goe luistert kejje ook goe uitlegge waorom iets nie ken, waorom je sosjiale huurwoninge sloop om voor yuppe ’n parrekie voor de hond an te legge.
Vroeger zat in ’t kerakter van de Uterechters dazze nie hoag van de tores blaoze, doe maor gewoan wan dan doe je gek genoeg. Daorom zouwwe nie zo trots zijn. Da’s allang verleje tijd. Ik zag vroeger niemand ’n shirtsjie draoge mè ’n Domtore of de tekst ‘Jochie’, maor nou loop ie ze elleke dag teuge ’t lijf en ied’reen heb foto’s en schilderije van ’t stadsie in ze huis hange. We zijn zo trots as wa op ons Uterech. Maor hellep ons ook da te blijve!
Alle Utrechters hebben recht op gratis hulp bij schulden.
Je hebt recht op gratis hulp Problemen met geld zijn heel normaal. Heb je schulden? Het maakt niet uit hoe groot of hoe klein. De gemeente Utrecht helpt je gratis. Samen lossen we het op.
Zet nu de eerste stap Ontdek wat de gemeente voor jou kan doen via utrecht.nl/rondkomen
Wil jij nu meteen hulp van de gemeente? Dat kan zo: Bel naar 030 286 52 11
Stuur een e-mail naar hulpbijschulden@utrecht.nl Meld je aan voor een gesprek via utrecht.nl/geldzorgen Kom langs bij het servicepunt op de begane grond in het Stadskantoor Ga naar de Geldzaak op Steenweg 20. Of bel of whatsapp naar de Geldzaak via 030 236 17 66
Neem contact op met het buurtteam. Vind jouw buurtteam via buurtteamsutrecht.nl
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 206 | 6 JANUARI 2023
Advertentie
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
Heel veel Utrechters kunnen hulp en geld krijgen van de gemeente. Lang niet iedereen maakt er gebruik van. Jammer toch? Weet jij waar je recht op hebt? Kijk op utrecht.nl/rondkomen.
rondkomen Maak er gebruik van ! 4
utrecht.nl/
DUIC IN BEELD
Het zit ze niet mee, daar bij de Rietendakschool aan de Laan van Chartroise. Afgelopen jaarwisseling was het prachtige dak van de school voor de zoveelste keer het slachtoffer van brand. De brandweer was gelukkig snel ter plaatse met het nodige materieel.
Het schoolbestuur is daar meer dan dankbaar voor, want de schade aan de school valt door de snelle inzet van de hulpdiensten mee. Maandag, als de school opengaat na de kerstvakantie, kunnen alle leerlingen gewoon weer naar school komen.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206
Fotogra e: Bas van Setten
5
Deze twaalf Utrechtse bouwprojecten bereiken dit jaar een mijlpaal
Wie een rondje door Utrecht etst, komt ze – soms tot inke ergernis – overal tegen: bouwprojecten. Er wordt volop gebouwd in de stad. Hele nieuwe wijken worden uit de grond gestampt en tijdelijke woningen worden opgetrokken. Maar ook rivieren zijn onderhevig aan werkzaamheden, evenals Utrechts bekendste symbool: de Domtoren. Voor het ene project gaat de eerste schop in 2023 de grond in, terwijl het andere project juist bijna wordt afgerond. DUIC verzamelde twaalf grote bouwprojecten in de stad die dit jaar een bijzondere mijlpaal bereiken.
Tijdelijke woningen Pagelaan en Befu-terrein
In de strijd tegen het woningtekort in Utrecht wordt ook gekeken naar alternatieve oplossingen, zoals tijdelijke woningen. In het vroegere ROC-schoolgebouw op de Pagelaan komen 280 tijdelijke woonunits voor een periode van minimaal vijf en maximaal tien jaar en op het terrein waar voorheen de Betonmortel Fabriek (Befu) zat moeten 150 tot 250 tijdelijke woonunits komen voor een periode van maximaal tien jaar. Uiteindelijk moeten op beide plekken permanente woningen komen, maar dat kan nu niet van-
Wisselspoor
De bouw van de nieuwe autoluwe woonwijk Wisselspoor gaat in 2023 verder. Op het oude bedrijventerrein van de NS, tussen de 2e Daalsedijk en het spoor naar Amsterdam wordt een volledig nieuwe wijk uit de grond gestampt. In het gebied komen maximaal 1.050 woningen, van sociale huur tot middeldure koop. Langs het spoor en aan de 2e Daalsedijk komen twee parken en de bestaande gebouwen op het oude bedrijventerrein krijgen een nieuwe bestemming. Dat moet dan ook het ‘karakter’ van deze
wijk worden: industrieel. Zo moet in het gebied 28.000 vierkante meter aan culturele en maatschappelijke voorzieningen, creatieve bedrijvigheid en horeca komen. Verder wordt de wijk autoluw en een deel zelfs helemaal verbinden met de Cartesiusdriehoek, die ook nu gebouwd wordt. De bouw van de huizen en voorzieningen in Wisselspoor gaat dus van start. In 2028 moeten de woningen worden opgeleverd.
Papendorp
Eind dit jaar moeten dan ook de grootschalige werkzaamheden in Papendorp beginnen. De gebiedsontwikkeling bestaat uit twee plannen: Papendorp-Noord en Groenewoud. In Papendorp-Noord komen zo’n 2.000 woningen, 75.000 vierkante meter aan kantoorruimte, 7.000 vierkante meter voor bedrijven, 4.500 vierkante meter aan voorzieningen, zoals horeca en winkels en een ‘Mobiliteitshub XL’, waar bewoners van de autovrije wijken Beurskwartier en Merwedekanaalzone hun auto kunnen parkeren. Ook kan er gebruik gemaakt worden
wege het lawaai van de snelweg A12. Voor tijdelijke woningen zijn de regels voor maximale geluidsbelasting minder streng. Daarom kunnen op het Befu-terrein en de Pagelaan wel tijdelijke woningen komen. De gemeente kijkt nog naar speciale maatregelen om het wonen op deze plekken prettiger te maken. De krakers die op het Befu-terrein verbleven, hebben dat inmiddels verlaten. De tijdelijke woningen op beide plekken kunnen dit jaar worden neergezet.
Eerste woningen Cartesiusdriehoek
De bouw van de Cartesiusdriehoek is alweer een tijdje begonnen. In het gebied rond het CAB dat ligt tussen de Cartesiusweg en de sporen naar Amsterdam en Den Haag/Rotterdam, kunnen de eerste woningen bijna worden opgeleverd. Ergens in de eerste maanden van dit jaar moet dat gaan gebeuren. Het gaat dan om twee bouwblokken in fase 1, ten zuidoosten van het CAB-gebouw. Hier komen 322 woningen, waarvan de meeste vallen in het middenhuursegment. Daarnaast komen er atelierwoningen voor
kunstenaars, een aantal duurdere huurwoningen en horeca. De komende jaren wordt verder gebouwd in de wijk Cartesiusdriehoek. In totaal komen er ruim 2.800 woningen, waarvan 25 procent sociale huur. Aan de buitenkant en in het midden van de wijk komen twee parken, een basisschool, een sporthal, een supermarkt, horeca en ruimte voor cultuur. De tunnel bij de Locomotiefstraat verbindt het gebied met de nieuwe wijk Wisselspoor.
Haarzicht
In Vleuten-De Meern wordt een compleet nieuwe groene woonwijk met 510 woningen gebouwd. Haarzicht, zoals de wijk heet, is verdeeld in vijf buurten, waar verschillende soorten woningen komen. Zowel huur- als koopwoningen krijgt de wijk, variërend van rijtjeshuizen tot twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen. Ook zijn er ka-
kan hier ook de tramlijn uitkomen waar de gemeente haar zinnen op heeft gezet. In het tweede gebied dat onderdeel is van de plannen, Groenewoud, komen ongeveer 1.500 woningen, een basisschool en kinderopvang, maatschappelijke voorzieningen en horeca. Groenewoud en Papendorp-Noord grenzen aan elkaar. Tussen de woonblokken moeten grote binnentuinen en groene wandelpaden komen. Aan de randen van Papendorp komen vier parken. Het gebied wordt gedurende het jaar klaargemaakt voor de bouw, die eind dit
vels waarop mensen zelf een huis kunnen laten bouwen. De nieuwe wijk heeft daarnaast een kindcentrum, waar een basisschool, kinderopvang en buitenschoolse opvang onder één dak zitten. De bouw van de wijk begon in 2018, de woningen worden dit jaar opgeleverd.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 206 | 6 JANUARI 2023 BOUWEN, BOUWEN, BOUWEN
Tekst: Ilana Noot / Fotogra e: Gemeente Utrecht, Bas van Setten, Bram van Toor, Aerophoto Schiphol
6
Merwede
Het is een van de grootste woningbouwprojecten van de stad. Tussen het Merwedekanaal en Park Transwijk wordt gebouwd aan een stadswijk voor 12.000 bewoners. De wijk Merwede ligt in het midden van de Merwedekanaalzone. De bouw van de eerste 4.250 woningen en de bijbehorende infrastructuur – waaronder de veelbesproken bruggen bij de Waalstraat en de Zijldiepstraat - begint in de eerste helft van dit jaar. De bedoeling is dat de eerste bewoners over twee jaar hun huizen kunnen betrekken. Zij komen te wonen in een autoluwe wijk, waar
aangelegd. Aan de rand van de wijk komen parkeergarages en pakketjes komen terecht in de twee logistieke hubs. In totaal komen er 6.000 nieuwe woningen in de wijk, waarvan 1.800 sociale huurwoningen, 1.500 middenhuur en betaalbare koopwoningen en 2.700 vrije sectorhuur en -koopwoningen. Daarnaast komen er horeca, een sporthal, twee basisscholen, een middelbare school, een gezondheidscentrum, een ouderencentrum en een wijkcultuurhuis.
Forten Lunetten
Het opknappen van de forten Lunet I, II, III en IV langs de Waterlinieweg begint al aardig te vorderen. De gemeente Utrecht besloot in 2020 dat de verdedigingsmuren van de forten vernieuwd moesten worden, omdat ze in slechte staat waren. Het gaat dan om de bekledingsmuren die uit het water omhoogkomen van Lunet I, II en IV en de kazematten, de vestingen met schietga-
ten, van Lunet II en III. Wortels van bomen kwamen op veel plekken door de kademuren heen, waardoor het voegwerk en de stenen beschadigd raakten. De werkzaamheden aan de forten begonnen vorig jaar en de verwachting is dat die aan Lunet I begin dit jaar klaar zijn. Eind dit jaar moeten de werkzaamheden aan alle lunetten zijn afgerond.
Ivoordreef
De veelbesproken herontwikkeling van de Ivoordreef begint steeds meer vorm te krijgen. Vooral de kap van meer dan 120 bomen deed veel stof opwaaien, maar de gemeenteraad stemde eind 2022 ondanks dat vóór de plannen. Een paar maanden geleden op het stuk grond dat er nu kaal bij ligt. De 174 sociale huurwoningen zijn namelijk gesloopt
om plaats te maken voor 159 nieuwe sociale huurwoningen, 74 middenhuur-appartementen en 74 koopwoningen. Ook komen er een parkeergarage van vijf verdiepingen, een plein met speelvoorzieningen en een sportveldje in het gebied. Nu de gemeenteraad het bestemmingsplan heeft goedgekeurd, kan de bouw van het project beginnen. Eind dit jaar gaat de eerste schop de grond in.
Beurskwartier
Neen steenworp afstand van stadswijk Merwede. Tussen de Croeselaan, Van Zijstweg en Graadt van Roggenweg moet vanaf dit jaar Beurskwartier gaan verrijzen. Er moeten in deze autoluwe wijk zeker 2.500 woningen komen, van 40 tot 200 vierkante meter. 35 procent valt in het sociale segment, 25 procent in het middensegment en 40 procent wordt vrije sector. De wijk kent een hoge dichtheid. Op tien hectare komen
3.200 woningen; 2.500 in Beurskwartier, 300 in de Galaxy Tower en 400 in Wonderwoods. Beurskwartier krijgt tien bouwblokken met gebouwen die tussen de 12 en 90 meter hoog worden. De daken van de gebouwen worden gebruikt voor groen, energie-opwekking en dakterrassen. Verder komen er horeca, twee parken een basisschool, kinderopvang, een parkeerplekken.
Leidse Rijn bij Lombok
Rondom wat nu nog het Westplein heet, gaat de komende jaren een heleboel gebeuren. Nu zijn er nog vooral veel auopnieuw ingericht. Er komen twee nieuwe woongebouw op de Kop van Lombok en aan de Leidseweg, het huidige verkeersplein wordt een stadsstraat en de Leidse Rijn gaat er anders uitzien. De werkzaamheden aan de Leidse Rijn beginnen dit jaar al. Het water van de Leidse Rijn ter hoogte van de Van Sijpes-
teijnkade wordt doorgetrokken en er komen nieuwe bruggen: de Dambrug, de Kanonstraatbrug en de Hagelbrug. De Dambrug en de Kanonstraatbrug komen op het Westplein en de Hagelbrug bij de Van Sijpesteijnkade. Ook wordt het water in de Van Sijpesteijntunnel verbreed. De eerste stappen in het project worden dus dit jaar gezet, maar de werkzaamheden op de Graadt van Roggenweg en het Westplein beginnen pas volgend jaar. Daarna worden de gebouwen gebouwd.
De bouw van de Galaxy Tower in het Utrechtse stationsgebied begon al in mei 2018, maar nu lijkt het einde dan toch ook in zicht. Het gebouw had vorig jaar al klaar moeten zijn, maar de geplande opening werd uitgesteld, onder meer door een tekort aan materiaal, personeel en middelen. De oplevering staat nu gepland voor
komende zomer. Als het gebouw eenmaal af is, is Utrecht een toren van 90 meter rijker, met daarin een hotel en woningen. Het hotel met meer dan 250 kamers komt op de eerste zeven verdiepingen. Op de verdiepingen daarboven komen de 300 vrije sector huurwoningen.
Domtoren
Al jaren moeten we het stellen zonder goed zicht op Utrechts iconische Domtoren. Ingepakt in steigers wordt het bouwwerk eens goed onder handen genomen. De prognose bij de start van de restauratie in 2019 was dat de werkzaamheden vijf jaar zouden duren, tot in november 2024. Nu lijkt het er echter op dat de werkzaamheden al in de zomer van dat jaar klaar zijn. Maar ook dit jaar gaat er al het een en an-
der aan het zicht op de toren veranderen. Vanaf januari wordt namelijk het bezoekersplatform rond de torenspits weggehaald en ook de restauratie van de traptoren in het bovenste deel van de Domtoren begint deze maand. Vanaf de zomer van dit jaar verdwijnt de steiger rondom de bovenste 40 meter van de toren. De hele steiger is waarschijnlijk weg in april 2024.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206
Galaxy Tower
7
techstarter
Wil je een switch maken naar de techniek, maar geen idee waar te beginnen? Doe mee met Techstarter!
» Maak kennis met de verschillende werelden van techniek
» Ontdek diverse loopbanen
» Mooie opstap voor een leerwerktraject
» Vergroot je baankans
» Kostendekkende subsidiemogelijkheden
Inzameling kerstbomen
Van 3 t/m 29 januari 2023 kunt u de kerstboom zelf naar een kerstboominzamelpunt in de wijk brengen. U kunt de kerstboom op inzameldagen ook aan huis laten ophalen. We verwerken de ingezamelde kerstbomen tot compost.
Zelf wegbrengen naar een kerstboominzamelpunt
We halen de bomen 6 keer in de week van deze punten op. U hoeft de boom niet voor een bepaald tijdstip neer te zetten. U herkent de punten aan opvallende spandoeken met
Wilt u weten waar in de wijk een kerstboominzamelpunt kunt vinden? utrecht.nl/kerstboom
Kerstboom aan de straat zetten op speciale inzameldagen
Van 9 tot en met 20 januari 2023 halen wij uw kerstboom ook op inzameldagen op. Op deze dagen halen wij de kerstbomen apart van het andere afval op. Zet uw kerstboom op de inzameldag buiten. Dit kan op de normale aanbiedplek van uw afval. U vindt uw kerstboominzameldagen via www.mijnafvalwijzer.nl of via de gratis Afvalwijzer-app.
Belangrijk!
Bied uw kerstboom aan zonder versiering, pot of houten kruis. Zo kunnen we de kerstbomen goed tot compost verwerken.
Ander ophaalrooster GFT
We halen in januari een keer geen groente-, fruit-, en tuinafval op. Dit is nodig omdat we in deze weken de kerstbomen huis-aan-huis ophalen.
Op www.mijnafvalwijzer.nl of via de afvalwijzer-app ziet u wanneer we wel gft-afval ophalen.
Advertentie DINSDAG 17 JANUARI 2023 20.00 UUR TOT CA. 23.00 UUR MIN. 2 TOT MAX. 6 PERSONEN PER TEAM ALLEEN DEELNAME € 17,50 P.P. MELD JE NU AAN VIA Meer info op onze website campingganspoort.nl Ben je goed met puzzels en codes? Hou je van spellen zoals Cluedo en Escaperoom? Dan zou je weleens
moord op de camping op kunnen lossen.
jouw team erachter
dader
de
Probeer met
te komen wie de
is. De hele camping wordt omgebouwd tot een crime scene. Het thema zal zijn A Night At The Oscars. Het spel is avondvullend en minstens één teamlid moet in het bezit zijn van een smartphone. Durf jij het aan?
MOORDSPEL BIJ CAMPING GANSPOORT
Tip: kom voorafgaand (uiterlijk 19.00 uur) gezellig dineren bij Camping Ganspoort. Het 2 gangen-menu is dan € 37,50,- inclusief deelname.
utrecht.nl/kerstboom
scan mij
Participatie in Utrecht
De bomenkap en woningbouw aan de Ivoordreef, de knip op het Ledig Erf, de herinrichting van de Weerdsingel, het slavernijmonument in het Griftpark en het debacle rondom het Rachmanino plantsoen; allemaal projecten waarbij bewoners aangeven zich niet gehoord te voelen. Dit zijn maar enkele voorbeelden. Bij veel grotere projecten menen omwonenden alleen voor de bühne gehoord te worden door de gemeente. De Rekenkamer heeft recent uitgebreid onderzoek gedaan naar het zogeheten participatiebeleid, en die concludeert ook dat er een hoop onvoldoende is.
1Wat is participatie precies?
Bewonersparticipatie is een middel om bewoners meer te betrekken bij het maken en uitvoeren van gemeentelijk beleid. Dit betekent dat bewoners een stem krijgen in de beslissingen die over hun directe omgeving worden genomen. Heeft de buurt waarin je woont bijvoorbeeld meer moet er aan de verkeersveiligheid gewerktmers als geen ander, en kunnen daarom dikwijls goede adviezen geven. Als participatie op een goede manier gebeurt zorgt dit voor meer draagvlak onder de bewoners voor het beleid van de gemeente. Maar zo zegt het Rekenkameronderzoek ook, als participatie niet goed gebeurt wordt de kloof tussen burger en overheid vergroot. Participatie staat los van inspraak die burgers hebben via zienswijzen, bezwaar maken en in beroep gaan tegen besluiten van de gemeente. Dit soort inspraak is wettelijk geregeld. Participatiebeleid maakt de gemeente vooral zelf.
2Wat is het beleid van de gemeente op het gebied van participatie?
Utrecht heeft sinds 2019 het actieprogramma Samen stad maken: participatie om de beeen speciale leidraad die ambtenaren kunnen gebruiken om zo een participatieproces in te richten. Daarin staat bijvoorbeeld dat er drie niveaus van participatie zijn; raadplegen (vragen om meningen, ervaringen en idee-
en), advies vragen (bewoners kunnen problemen, belangen en oplossingen aandragen) en co-creëren (samen een heel plan maken). De keuze voor een niveau hangt af van het onderwerp, de impact, doelgroep en hoeveel beïnvloeding er überhaupt mogelijk is. Het is dus de gemeente die uiteindelijk kiest hoe er geparticipeerd kan worden. In het actieplan staat verder dat er drie doelen centraal staan bij participeren: 1. Inclusiviteit: meer verschillende Utrechters kunnen meedoen. 2. Betrokkenheid: mensen voelen zich betrokken bij de stad Utrecht. 3. Samen wijzer worden: kwaliteitsimpuls in plannen, beleid en projecten.
3Wat heeft de Rekenkamer onderzocht?
Dat is eigenlijk vrij simpel, de Rekenkamer heeft onderzocht of de doelen die de gemeente zelf heeft geformuleerd ook behaald worden. Daarvoor hebben ze gekeken hoe participatie wordt ingericht, welke resultaten er geboekt zijn en hoe participatie verbeterd kan worden. De Rekenkamer Utrecht is onafhankelijk.
4Wat zijn de conclusies van het onderzoek?
Laten we positief beginnen, volgens de onderzoekers steekt de gemeente veel energie in inwonersparticipatie. Maar het is wel nog onvoldoende. De drie doelen die de gemeente heeft gesteld zijn te vaag en kunnen niet goed gemeten worden, maar ze worden volgens de Rekenkamer ook niet behaald.
Het lukt de gemeente niet om veel ver-
schillende inwoners te betrekken bij het maken van beleid en de uitvoering van projecten. Vaak worden dezelfde gezichten gezien. Mensen die minder taal- en digivaardig zijn worden minder goed bereikt.
Verder speelt mee dat het niet altijd duidelijk is waarom er voor een bepaalde participatieniveau wordt gekozen. Soms zijn er ook verschillende participatieniveaus bij hetzelfde onderwerp. De gemeente zou nog onvoldoende duidelijk maken wat de mate van beïnvloeding van bewoners is. Bewoners ervaren ook een gemis aan informatie tijdens het participeren, daardoor voelen ze zich minder goed betrokken. Daarnaast is het voor bewoners en de gemeenteraad onduidelijk wat er precies veranderd is aan een plan ná het participatieproces. Daarmee wordt dus ook niet duidelijk of een plan verbeterd is. Het advies van de Rekenkamer komt in grote lijnen neer op: duidelijker, transparanter en beter communiceren.
Wat in het onderzoek ook benoemd wordt is dat het contact tussen bewoners en de gemeente tijden het participeren stroef kan verlopen met de nodige frustraties tot gevolg. “Projectmanagers ervaren participatiesessies als intensief en dan ook niet altijd Rekenkamer heeft gehouden dat bij een deel van de mensen het sentiment leeft dat de gemeente onvoldoende luistert en dat participatietrajecten alleen opgezet worden voor de show.
5Heeft het participatiebeleid nog kans van slagen?
Het is inderdaad niet mals. Het rap-
port van de Rekenkamer Utrecht over de resultaten van het nieuwe participatiebeleid in de stad liegt er niet om, en er zijn aardig wat gemeenteraadsleden en bewoners die zich niet kunnen vinden in de huidige manier van werken. Het Utrechtse college van burgemeester en wethouders erkent in een reactie op het rapport van de Rekenkamer dat er ruimte voor verbetering is. “Wij zien ook dat in de afgelopen jaren inwoners soms onvoldoende hebben ervaren dat hun mening en ideeën ertoe doen.”
Het college geeft daarin al aan dat het verschillende aanbevelingen van de rekenkamer ter harte zal nemen. Zo moet er voor elk participatietraject een participatieplan komen. In het plan moeten inwoners, raadsleden en belanghebbenden kunnen zien wat het college dat er beter aan de deelnemers moet worden teruggekoppeld wat er met hun inbreng is gebeurd. Dat moet gebeuren via verslagen van de participatietrajecten.
“Tegelijkertijd valt het succes van participatie niet af te meten aan consensus”, kaatst het college de bal terug. “Bij de uitdagingen waar de stad voor staat, kunnen belangen botsen. (…) Dat kan ertoe leiden dat een deel van de belanghebbenden ontevreden is over de uitkomst, ook al was het participatieproces goed ingericht.” Hoe dan ook zegt het college het programma Samen stad maken verder te willen ontwikkelen, met de beschikbare capaciteit en middelen. “Want zoals we in het coalitieakkoord benadrukken willen we de grote uitdagingen waar we voor staan samen met de stad, met Utrechters aanpakken met aan de voorkant helderheid over kaders en verwachtingen.”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206 VIJF VRAGEN OVER
Tekst: Charlie van Dijk / Fotogra e: Bas van Setten
9
De participatie bij de Oosterspoorbaan is een van de projecten die zijn onderzocht door de Rekenkamer Utrecht
‘Iedereen is evenveel waard bij ons’
Sinds 2007 is BOKS Jongerencultuurhuis, voor 2020 nog bekend als Stichting Cultuurhuis Kanaleneiland, een plek voor jong Utrechts talent. In Kanaleneiland, Overvecht en Leidsche Rijn/Vleuten-de Meern houdt BOKS zich bezig met het aanmoedigen en prikkelen van talent onder jongeren en hun cultuurparticipatie. ‘Iedereen verdient het om dichtbij hun huis mee te kunnen doen aan cultuur, en altijd met plezier, respect en kwaliteit’, zo omschrijft BOKS het zelf. Aziz Aarab is artistiek leider. We vroegen hem waarom BOKS is opgericht en wat zijn mooiste herinnering is aan Utrecht.
Eind december werden voor de negende keer de BOKS Awards uitgereikt in TivoliVredenburg. Hoe was het?
“Dit jaar kozen we ervoor om het anders te doen en gaven we meerdere disciplines een podium. Voorheen was dat alleen muziek, nu
gitaar spelen. Als je maar iets doet met kunst
Waar hou jij je mee bezig bij BOKS?
sen deelnemers vind ik altijd prachtig. Ik kom ook in de coulissen en dan zie je hoe sterk de
Waarom hebben jullie BOKS opgericht?
“Uiteindelijk gaat het erom jongeren een plek te geven waar ze aan de slag kunnen gaan met hun kunstuitingen. Vooral in de wijken willen jongeren een podium geven en helpen tiest worden en de ander wil gewoon lekker
het directe contact met de jongeren. Maar we
len. Voor de toekomst hoop ik dat uiteindelijk Dat vind ik wel een heel mooie gedachte. Zij
Wat is je lievelingsplek in Utrecht?
rijk. Zo voelen ze zich gehoord en gezien. Dat is een deel van ons succes. Alleen zo hoor je
Wat zou je graag nog willen bereiken met BOKS?
kaar gekregen dat er doorstroom is: jongeren
Wat mist Utrecht? te in het Spoorwegmuseum, maar ik vond de was niet echt een goede weerspiegeling van
Daarvan dacht ik: dit is de wereld in het klein.
Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?
Waar ben je trots op als Utrechter? Utrecht is…
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 206 | 6 JANUARI 2023
UTRECHT VOLGENS AZIZ AARAB VAN BOKS JONGERENCULTUURHUIS In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.
Tekst: Bo Steehouwer
• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen • Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord • Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, ets of auto • Flexibele catering, van drankjes tot diners • Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard • Standaard gratis zwarte ko e, thee en water • Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn • 365 dagen per jaar, ook in de avond SFEERVOL VERGADEREN OP DE CAMPING AL VANAF € 100,PER DAGDEEL DIRECT RESERVEREN?
kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl. Liever bellen? We zijn te bereiken via 06-14415656. Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL
10
Dat
Advertenties
Songs for Leonard
Waar: Stadsschouwburg
Wanneer: vrijdag 6 januari, 20.30 uur Prijs: 10 tot 18 euro
Suzanne, So Long Marianne, het meisje uit het Chelsea Hotel… Allemaal werden ze bezongen door Leonard Cohen. In deze muziekvoorstelling wordt zijn werk bekeken door de ogen van zijn vrouwen. Want hoe kijken zij er eigenlijk tegenaan? Singersongwriter Channah van ’t Riet en theatermaakster Cyrelle Failé geven deze vrouwen een stem. Ze geven een bijzondere kijk op Cohens oeuvre en snijden daarbij een actueel thema aan: manvrouwverhoudingen door de jaren heen.
Waar: Hoogt in Bieb Neude
Wanneer: donderdag 5 januari, 10.30 uur
Prijs: 0 tot 5 euro
Film is een van de leukste dingen die er bestaan: het prikkelt je fantasie én zorgt voor een beetje a eiding. Hoogt on Tour organiseert daarom deze donderdag Peuterbios. Zes korte lms speciaal voor kinderen van ongeveer 2,5 tot 5 jaar. De lms die te zien zijn gaan over huisdieren, vliegers in Jordanië, een vliegtuig als moeder, heel veel knikkers, een bijzondere onderwaterwereld en Chinese kunstwerken die bijzondere verhaaltjes worden.
Nieuwjaarsconcert Kinsmit
Waar: Villa Concordia Wanneer: vrijdag 6 januari, 20.00 uur Prijs: 10 euro
Kinsmit is de artiestennaam van Remco Jacobs. De muziek die hij maakt komt voort uit spelen met de klanken van de vroege bluesmuziek en barokmuziek. Ragtime, delta blues en barok, het zijn allemaal elementen die hij tijdens dit nieuwjaarsconcert verweeft in zijn nummers. In 2020 verscheen al een soloalbum en in het najaar van 2022 bracht hij een vervolgalbum met band uit.
I Light U
Waar: in het Stationsgebied
GROLLO
Waar: TivoliVredenburg
Wanneer: woensdag 11 januari, 20.30 uur Prijs: 20,85 euro
GROLLO is de enige en dus ook de beste Cuby + Blizzards-tributeband van Nederland. De leden van de band komen uit Tricklebolt, The Grand East, Money and the Man en Boogie Monster en ze komen muzikaal akelig dicht in de buurt van de originele band. Ook qua uitstraling doen ze niet onder voor de leden van Cuby. Het repertoire van GROLLO beslaat de eerste tien jaar van de band: van Desolation (1966) tot en met Kid Blue (1976).
Wanneer: vrijdag 6 tot zondag 29 januari, 17.00 tot 23.00 uur Prijs: gratis
Deze bijzondere tentoonstelling met lichtkunstwerken is voor de tweede keer in Utrecht. Na de donkerste maand van het jaar wordt het tijdens I Light U weer licht in de stad. Het thema is Homecoming; je thuis voelen, een thuis weg van huis vinden en alle andere interpretaties die de kunstenaars hebben bij Homecoming. In het Stationsgebied, de plek waar wekelijks miljoenen mensen zich een weg banen naar werk, huis, familie of vrienden, zorgt I Light U voor verlichting. Er is geen vaste route, dus laat je meeslepen door deze lichtende kunstwerken!
Utrechts Nieuwste!
Waar: Het Utrechts Archief Wanneer: t/m zondag 5 maart Prijs: 2,50 euro, kinderen, studenten en U-pashouders gratis
In Het Utrechts Archief is de komende maanden een mooie tentoonstelling te zien. Hier kun je namelijk bijzondere aanwinsten van de afgelopen jaren bewonderen en ontdekken hoe foto’s, tekeningen, oorkondes, lms en andere stukken in het archief terechtkomen. Schenkers Lieke, Adrianne, Maarten en Anja leggen uit waarom zij hun archief wilden delen. Kom meer te weten over de miljoenen stukken die samen hét geheugen van Utrecht vormen.
Voor het laatst met de lift de Domtoren op
Waar: op de Domtoren
Wanneer: nog t/m zondag 8 januari Prijs: met de lift 5 tot 15 euro
De restauratie van de Domtoren verloopt zó goed dat die waarschijnlijk eerder klaar is dan gedacht. Goed nieuws, voor de liefhebbers van het uitzicht op de Dom, maar het betekent ook dat er eerder dan gedacht een eind komt aan de liftbezoeken. Nog tot en met zondag 8 januari kan je je kans grijpen en met de lift de Domtoren op. Een ticket voor een lifttripje en rondleiding kost tussen de 5 en 15 euro.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206
Peuterbios – Zes korte lms voor de allerkleinsten, 2,5+
11
‘Heel leuk om te zien als iemand tot over z’n oren verliefd is op een item’
Het begon afgelopen zomer met een pop-up in een ander pand op de Steenweg, maar vanaf november opendeop. Het grootste deel van de kleding koopt hij in bij Sympany. Met miljoenen kilo’s kleding per jaar is dat een van de grootste textielinzamelaars van Nederland. Het bedrijf, met vier sorteercentra waaronder één in Utrecht, werkt aan een circulaire textielketen.
“Alle kleding die we binnenkrijgen, geven we een nieuwe bestemming”, legt Sanne de Lorme van Sympany uit. Het wordt verkocht, in Nederland maar vooral in Oost-Europese landen. En wat niet meer herdraagbaar is, wordt samen met partners gerecycled. “Kleding opnieuw dragen is nog steeds de meest duurzame optie. Bij ons staat dat altijd bovenaan. Dus als iemand naar ons toe komt met een goed uitgewerkt plan om tweedehandskleding in Nederland te verkopen, werken we daar graag aan mee. Dat heeft voor ons veel waarde.”
De items die Jyoti in zijn winkel verkoopt, zijn volgens haar ‘de kers op de taart’ van de ingezamelde kleding. “Om die pareltjes erworden gedaan.” Dat doen de sorteerders van Sympany, maar Jyoti gaat vervolgens zelf langs om hier de items voor Benjamins uit te zoeken.
Woodstock 1989
“De rode draad is dat ik uiteindelijk al het sorteren zelf doe”, zegt Jyoti. “Ik heb alles minstens één keer in mijn handen gehad.” Veel van de kleding komt bij Sympany vandaan, maar soms ook uit Jyoti’s eigen kledingverzameling of uit zijn netwerk. Van mensen die kleding hebben liggen die ze niet meer dragen, of zelfs nog nooit aan hebben gehad. “Zo komen er ook wat duurdere spullen binnen die je anders niet zou krijgen”, zegt hij. “Wat ons onderscheidt van bijvoorbeeld winkels als Episode of Vintage Island, is dat het hier niet alleen een rek is waar je oude kleren
op knalt en klaar. Hier betaal je misschien wat meer voor een item, en zit er vast wat overlap in het aanbod, maar hier heb ik dat uitzoekwerk al voor je gedaan. Hier hangen mooie items kant en klaar.”
De prijzen variëren van een tientje tot een paar honderd euro, zoals een Woodstock T-shirt uit 1989 uit Jyoti’s eigen collectie. Het duurste item hangt aan de muur: een leren jasje van 3.500 euro met daarop een draak en een slang. Ook uit zijn eigen collectie. “Alles kan hier”, zegt Jyoti.
Sneakers met vleugels
Naast kleding, zijn er ook gerecyclede spullen te vinden bij Benjamins. Achter in de zaak is een atelier waar tassen worden gemaakt van oude wollen dekens, die ook weer uit de sortering van Sympany komen. De hengsels zijn gemaakt van oude autogordels. Het idee is dat uiteindelijk in het atelier ook oude kleding vermaakt of gerepareerd wordt. Verder staan er workshops met ditzelfde thema op het lijstje.
Jyoti’s liefde voor mode begon ooit in Barcelona met een paar sneakers met vleugels. Hij kon ze alleen maar tweeënhalve maat te groot krijgen, maar kocht ze toch. Daardoor piepten ze als hij ermee liep, maar dat nam hij voor lief. Hetzelfde paar schoenen gebruikte hij voor zijn toelatingspitch bij het Amsterdam Fashion Institute (AMFI). En dat heeft gewerkt.
Al voordat hij überhaupt aan die opleiding begon, wist hij al dat hij ooit een eigen winkel wilde. “Vroeger zei ik altijd: ‘Ik wil een winkel met mooie spullen erin’. Ik hou erg van kleding, dus dat zijn voor mij mooie spullen. We hebben hier van alles wat: duurdere en minder dure kleding, nieuw, maar ook heel oud.” In de winkel staan vindt hij het leukst. “Ik hou ervan om met mensen te lullen en ik weet veel van de producten. Ik ontmoet elke dag leuke mensen, we krijgen veel leuke reacties en mensen komen vaak weer terug. En het is
Dankzij subsidie van de gemeente, als onderdeel van het project Morgen Mooier Maken, zit Benjamins nu op de huidige locatie. Dat project wil de leegstand in de binnenstad aanpakken. Hiervoor stond ook het pand op de Steenweg jarenlang leeg, zegt Jyoti. “Ik mag het geld niet alleen gebruiken voor de huur”, legt hij uit. “Een deel wel, maar de rest is bedoeld voor sustainable business. Je krijgt niet zomaar een zak geld. Er staat wel wat tegenover. Je moet er wat voor terugdoen, dat kunnen we bewijzen en laten zien.”
“We willen het vooroordeel over tweedehandskleding wegnemen”, zegt Wouter Reedijk. Vanuit Sympany is hij ook betrokken bij Benjamins. Regelmatig helpt hij Jyoti, zoals met het uitzoeken van de kleding. Ook vol-
geen vraag naar.”
“Het moet in principe niet uitmaken of iets tweedehands is of nieuw, maar bij veel mensen is dat nog wel zo”, zegt Wouter.
“Bij Benjamins gaat het erom dat wij het mooi vinden.” Jyoti: “Het is heel leuk om te zien als iemand tot over z’n oren verliefd is op een item. Mensen komen regelmatig ergens voor terug. Dan wil iemand het echt hebben en is blij met de aankoop. Dat is leuk. Daar doe ik het voor.”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 206 | 6 JANUARI 2023
OP BEZOEK BIJ TWEEDEHANDS KLEDINGWINKEL BENJAMINS
Ken je het verhaal van Benjamin Button? Een verhaal over iemand die geboren wordt als oude man en steeds jonger wordt. Dat is ook ongeveer het idee achter de winkel van Jyoti Daalmans: oude dingen worden weer jong, als nieuw en ‘fashionable’. Samen met textielinzamelaar Sympany opende hij Benjamins op de Steenweg. Een plek waar Jyoti vooral gedragen kleding verkoopt, maar wel alleen items die hij mooi vindt en zelf heeft uitgezocht.
Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten
gens Sanne heeft tweedehandskleding nog met een stigma te maken. “Voor heel veel mensen is tweedehandskleding nog helemaal geen normale, logische optie. En dus kunnen we de hoeveelheden kleding die wij inzamelen nooit allemaal in Nederland afzetten. Daar is gewoon
12
Machinefabriek Frans Smulders aan de Croeselaan
De bekendste verdwenen fabrieken van Utrecht zijn Demka en Werkspoor. Maar in deze nieuwe serie over verdwenen industrie zullen de meer vergeten fabrieken aan bod komen. Demka maakte staal en Werkspoor bruggen en spoorwegmaterieel, maar zij waren niet de eersten. Al in de 19e eeuw kende Utrecht staalindustrie. Uit de ijzergieterijen van de Brabantse familie Smulders ontstond de Machinefabriek Frans Smulders aan de Croeselaan, ter plekke van het huidige Rabobank-hoofdkantoor.
Voordat het bedrijf aan de Croeselaan terecht kwam, was er al een jarenlange voorgeschiedenis aan de Bemuurde Weerd en Leidseweg. Maar het begin lag eigenlijk in Tilburg, waar Willem Smulders (1815-1883) in 1838 een machinefabriekje oprichtte, een van de eerste in het land. Zijn zoons August, Charles, Louis en Frans werkten vanaf hun twaalfde in het bedrijf. Onder leiding van August begonnen zij een fabriek met ijzergieterij en scheepswerf aan de Zuid-Willemsvaart in Den Bosch. Toen daar geen ruimte meer was voor uitbreiding, namen ze in 1872 de Utrechtsche IJzergieterij over.
De Utrechtse gieterij lag op het terrein tussen de Bemuurde Weerd Oostzijde en de Gruttersdijk (nu toepasselijk Gietershof geheten) en was sinds 1827 een van de eerste moderne ijzergieterijen in Nederland. Het bedrijf kwam in 1860 in handen van de familie Van den Wall Bake, een familie van industrielen en spoorwegingenieurs. Met de levering van spoorbruggen en draaischijven droeg de Utrechtsche IJzergieterij veel bij aan de ontwikkeling van het Nederlandse spoorwegnet. De fabriek maakte ook de ijzeren Weerdbrug die nog altijd de Oudegracht verbindt met de Bemuurde Weerd. De Utrechtsche IJzergieterij kwam echter in de problemen door hevige internationale concurrentie. Een te lage inschrijving voor de spoorbrug bij Hedel werd de IJzergieterij fataal; de gebroeders Smulders grepen toen hun kans.
Drie broers, drie fabrieken Tien jaar later werd de locatie bij de Be-
muurde Weerd te klein en verplaatste August Smulders de ijzergieterij naar de Hoogelanden Oostzijde (Lauwerecht). Daar werden grote machines geproduceerd. August leverde niet alleen 'excavateurs' voor de aanleg van het Merwedekanaal, maar ook voor het Panamakanaal! Zijn broers Louis en Frans waren in 1880 echter voor zichzelf begonnen bij de villa Soeracarta aan het begin van de Vleutenseweg, handig gelegen aan de spoorlijn en de Leidsche Vaart. Weer een decennium later kregen de twee broers waarschijnlijk onenigheid, want Louis vertrok naar de voormalige buitenplaats Jaffa, verderop aan de Vleutenseweg — het begin van de Machinefabriek Jaffa. Zijn broer richtte in 1890 de Machinefabriek Frans Smulders op en bleef daarmee op Soeracarta, totdat hij in 1902 moest wijken voor de aanleg van het Buurtstation. Frans liet toen een nieuwe fabriek bouwen op het terrein tussen de Croeselaan en de Kruisvaart, waar het bedrijf tot 1962 gevestigd zou blijven.
De fabriek — met maar liefst 436 werknemers in 1914 — maakte stoommachines en stoomketels en hydraulische pers- en snijwerktuigen. Zo leverde Smulders snijders aan de Rijksmunt en produceerde dommekrachten, briketpersen, veekoekpersen en oliewringers. Die laatste gingen onder andere naar de palmolieindustrie in Nederlands-Indië, waar Smulders ook briketeermachines voor de zoutwinning afzette. Een aparte afdeling was gespecialiseerd in wissels en draaischijven voor spoor- en tramwegen. Spoorbruggen werden er ook geconstrueerd, zoals in 1929 heel dicht bij huis twee hefbrug-
gen voor de spooraftakking naar de Veilinghaven. Die rails zijn later verdwenen, maar de hefbrug over de Kruisvaart is als monument bewaard in Dichterswijk. Machinefabriek Frans Smulders leverde ook vijftig gelaste sluisdeuren voor de Afsluitdijk. Gouden jubileum en einde Na zijn overlijden was Frans Smulders (18511915) opgevolgd door twee zoons, Ludovicus en Wilhelmus. Zij lieten een nieuwe stelplaats, wissel- en constructiewerkplaats en ketelmakerij bouwen. Na een uitslaande brand in 1929 moest het magazijn nieuw worden opgetrokken. Het jaar daarop vierde de fabriek het 50-jarig jubileum in aanwezigheid van burgemeester Fockema Andreae. 'De werkplaatsen had men door sparregroen, palmen, vlaggedoek en talrijke bloemstukken een feestelijk aanzien gegeven. Het muziekcorps bestaande uit personeel van de fabriek,
bracht, voordat de plechtigheid aanving, eenige muziekstukken ten gehoore', schreef het Utrechtsch Nieuwsblad. In de constructiewerkplaats werd, met al het personeel erbij, een krans gelegd voor het marmeren borstbeeld van Frans Smulders. Andries En-briek die er al ruim 40 jaar werkte, kreeg een koninklijke onderscheiding opgespeld.
Na de Tweede Wereldoorlog leed de machinefabriek steeds meer verlies. In 1961, toen er nog 325 man werkte, werd Frans Smulders overgenomen door de Verenigde Machine Fabrieken (VMF). Die sloot al na een
Na jarenlange leegstand werden de laatste gebouwen in 1974 afgebroken. Op het terrein verrees als eerste het NS-computercentrum CVI (Centrum voor Informatieverwerking) en in 1980 begon de bouw van het Rabo-hoofdkantoor.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206 VERDWENEN FABRIEKEN IN UTRECHT
13
Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: Het Utrechts Archief
Utrechtse broers vertellen hun rauwe verhaal met eigen kledingmerk Reggies Clothing
Reggies Clothing is het jonge kledingmerk van twee broers van 16 en 18 jaar uit Utrecht. Met dit merk willen ze hun rauwe verhaal vertellen; de oudste broer zit namelijk in de gevangenis. De jongere broer werkt vanuit het ouderlijk huis verder aan het project, waarbij alles draait om een positieve blik op de toekomst.
Barnabé (16) en zijn oudere broer hebben een verhaal te vertellen. Dat doen ze in de vorm van het kledingmerk Reggies. Bij iedere release hoort een nieuw hoofdstuk van het verhaal. Een nieuw hoofdstuk waarin de broers willen meegeven: dit is hoe wij het beste maken van onze situatie. De situatie van Barnabé en zijn broer is namelijk niet de gemakkelijkste. De oudere broer van Barnabé zit in de gevangenis. Om die reden mag hij geen pers te woord staan; Barnabé vertelt ons daarom het verhaal zoals zijn broer dat zelf zou doen. Dat begint in 2020. “Mijn broer heeft toen domme dingen gedaan, waarvoor hij toen kwam vast te zitten. Eerst kwam hij in de jeugdgevangenis, maar hij was weer voor een tijdje vrij toen hij wachtte op een uitspraak van de rechter. Toen kwam een lange gevangenisstraf.” Hoe ga je daarmee om? “Aan het begin was alles heel heftig voor ons”, vertelt Barnabé, “maar nu is het meer ‘standaard’ geworden. Dit is nu gewoon de situatie waarin we leven.”
Ook in deze situatie kan je er het beste van maken, is het motto van de broers. Barnabé: “Keep it reggies. Dat komt erop neer dat je het negatieve in het positieve verandert. Je kan je tijd wel uitzitten, maar je kan ook wat doen met die tijd. Ik had al eerder het idee om
een kledinglijn te starten en dat kwam na de uitspraak van de rechter weer terug. We zijn er na de uitspraak van de rechter ook serieus mee aan de slag gegaan. Ik ben al snel gaan zoeken naar kledingproducenten en iemand die een logo kon ontwerpen. In december 2021 plaatsten we onze eerste order voor trainingspakken. Die hebben we in maart uitgebracht.” Er was toen nog geen website, alles gebeurde binnen de kennissenkring van de broers. “Dat zijn mensen die ons kennen, en die kennen ook ons verhaal.”
En juist dat verhaal maakte de kleding bijzonder, bedachten Barnabé en zijn broer. “We willen echt meegeven dat je van de ergste situatie het beste kan maken. Dat je iets negatiefs altijd kan omdraaien tot iets positiefs. Dat is onze missie met Reggies.” Het werkt zo: bij iedere release van nieuwe kledingstukken hoort een hoofdstuk van het verhaal. De hoofdstukken, of ‘chapters’, van het verhaal schrijven Barnabé en zijn broer in samenwerking met een schrijfster. Ze worden afgedrukt op ‘story cards’. Koop je een kledingstuk van het chapter ‘Lost Time’, dan krijg je daar de bijpassende story card bij. Het samenwerken aan Reggies kan nog wel eens lastig zijn, laat hij weten. “In de samenwerking kan mijn broer fysiek niet heel veel bijdragen aan Reg-
gies. Ook kan het frustrerend zijn als we het niet eens worden aan de telefoon en dat hij dan net wordt weggeroepen. Bellen doen we wel bijna elke dag, dat kan gewoon altijd.” Ondanks dit soort obstakels vindt Barnabé het erg belangrijk om door te gaan met de onderneming. “Het is voor mijn broer heel goed om dit te doen. Het is een positieve bezigheid en het geeft een goed vooruitzicht. Reggies
staat voor hem klaar als hij vrijkomt. In plaats van dat hij oude gewoontes
kan hiermee aan de slag.”
De kleding van het nieuwste hoofdstuk ‘Lost Time’ is begin december uitgekomen. Daarvoor heeft Reggies Clothing een campagnevideo gemaakt. De video is te vinden op de website en sociale media van Reggies Clothing.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 206 | 6 JANUARI 2023 DUIC PUZZEL ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE VREDENBURG
ONDERNEMER UITGELICHT
oppakt,
Tekst: Charlie van Dijk
14
In de rubriek staat een creatief, ambachtelijk of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: Reggies Clothing
Straatnamen
In de Utrechtse wijk Votulast, net naast het Majoor Bosshardtplantsoen, is de Justraat stuurde een mail naar de redactie van straat vernoemd is? Dat doen wij natuurlijk De Juliusstraat kent maar tien adressen, heel weinig in vergelijking met andere straten in Nederland. Volgens het kadaster hebbouwjaar van 1923, dat is relatief oud. De Juliusstraat heeft er dan ook al een tijd geen ste woning is 93 jaar geleden afgerond en de oudste woning werd 122 jaar geleden neer-
is het niet meteen duidelijk om welke Julius het gaat. Meteen schieten namen van verschillende bekende ‘Juliussen’ door het hoofd, met als eerste natuurlijk Julius Caesar. Maar kijken we naar de namen van de omligJulius kan het dan gaan? We nemen de na-
men van de omliggende straten er nog eens bij. Cornelis Drebbel, Pieter Nieuwland en In-
wetenschappers, die geschiedenis hebben geschreven met hun bijdragen aan verschillende vakgebieden binnen de wetenschap. Bovendien worden de meesten bij hun achternaam genoemd, iets wat eigenlijk gebruikelijk is voor een straatnaamvernoeming.
In
Julius (Utrecht 1851 – Utrecht 1902) was natuurkundige. In 1888 werkte Julius aan de Universiteit Utrecht als hoogleraar in de ‘proefondervindelijke natuurkunde’, opvolger van Buys Ballot.
Julius’ colleges waren immens populair –
honderd jaar later dan ook een van haar afdelingen naar de natuurkundige. Julius werd in Julius.
De stad in cijfers
#
In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.
De jaarwisseling ligt weer achter ons, 2023 is begonnen.
Tijd om de balans op te maken. Hoe is de overgang van 2022 naar 2023 verlopen in de stad? Burgemeester Sharon Dijksma sprak op 1 januari van een relatief rustig verlopen jaarwisseling.
In Utrecht werden tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 06.00 uur twaalf arrestaties verricht, dertig auto’s vatten vlam en de ambulancedienst moest 21 keer met spoed uitrukken. De brandweer rukte 132 keer uit. Is dat dan rustig?
Wie kijkt naar de cijfers in de
Tijdens de jaarwisselingen die we
vierden terwijl de coronamaatregelen van kracht waren, werden respectievelijk elf en twaalf mensen aangehouden. Dit jaar werden er ook twaalf aanhoudingen verricht, terwijl dat in 2019/2020 nog 38 aanhoudingen waren.
Het aantal keer dat de brandweer moest uitrukken is dit jaar ongeveer gelijk aan 2019/2020, toen er dus geen coronamaatregelen golden.
Wel waren er meer autobranden, maar in dat hoge aantal speelde ook de harde wind een rol. Van de dertig autobranden werden er – evenveel als in 2019/2020. De andere branden ontstonden door overslaand vuur als gevolg van de wind.
In other news
Dum en dat is ook in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. Stir World schreef een uitgebreid artikel over de tentoonstelling, waarin oud en nieuw samenkomen.
In de tentoonstelling komen de collecties met werk van hedendaagse grootheden als Marina en werken van oude meesters als Paulus en Johannes Moreelse en de Utrechtse caravaggisten Dirck van Baburen en Gerard van Honthorst samen. De monumentale video-in-
tiende eeuwse schilderijen van het Centraal Museum gaan de dialoog aan.
showcase of the Kramlich Collection outside of the United States”, schrijft Stir World. “The exhibition is a reminder that as we move through time, the essence of the human experience is consistent. The two groups of works are set poles apart by their place in history and the materials employed in their making. To put such diverse works together in the same space one which could easily be entirely
unpleasant to the viewer.”
Stir World vroeg Bart Rutten, artistiek directeur van het Centraal Museum, wat hem inspireerde om
video art and 17th century painting. Too often these disciplines are kept apart, but if you look carefully there is so much in common. The way
there is a lot to recognise for yourself in both.”
De tentoonstelling is nog te zien tot en met zondag 15 januari.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 6 JANUARI 2023 | NR. 206
Juliusstraat
Uitrukbrandweer Autobranden Spoedrittenambulancedienst 0 100 80 60 40 20 180 160 140 120 14 175 19 57 38 122 20 19 11 77 18 16 12 52 14 26 12 132 30 21
deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.
Aanhoudingenpolitie
15
‘Centraal Museum Utrecht curates the old with the new’
Advertentie OP = OP
van 2.29 - 2.99 TOT 66% VOORDEEL Unox soep Champignon, Chinese tomaat, romige tomaat, erwt, groente of kip. Zak 570 ml. 99 STUNTPRIJS van 2.29 - 2.99 SPECTACULAIRE EXTRA ACTIE! Alléén geldig bij Dirk Utrecht Vasco Da Gamalaan, Roelantdreef en Zambesidreef.
Week 1 2023: G eldig van wo. 4 t/m di. 10 januari.