τε ύχ ος 20
ôéìÞ: € 8x10-3
ιο 04
έτος 7o - χειµώνας 2004
ήσ
Üποψη για τον Kόσµο
ετ
δυτικώς
, ά λ λ ο Π α ι ν ό Χρ * ! ! ! υ ο µ η π ά γ Α υ!
εδώ βάλε το όνοµά σο
editorial δυτικώς Υπεύθυνος έκδοσης - Αρχισυντάκτης: Αλέξης Αλαματίδης
editorialissimo
Ειδικός σύμβουλος έκδοσης: Άγγελος Παμπουκίδης Συνεργάτες Άννα Ακριτίδου Θόδωρος Ελευθεριάδης Μίλιτσα Κοσάνοβιτς Οδυσσέας Σταυράκης Κώστας Τσιόγκας Συνεργάτες τεύχους: Λευτέρης Ακριτίδης Θόδωρος Γιαχουστίδης ∆άνος ∆ανιηλίδης Χριστίνα ∆εβρελή Μπάμπης Ιμβρίδης Γιώργος Κομελίδης Πασχάλης Μητρακούδης Ιωάννα Μπάμπη Μπουμπουλίνα Νικάκη Ζουμπούλης Παπαπαρασκευάς Κώστας Ποτακίδης Θεοδώρα Ρούμκου Γιώργος Στάμκος Αλέξανδρος Υδάτης
Φωτογραφία Εξωφύλλου: Αλέξης Αλαματίδης Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: adaction A.E. ∆ιαφήμιση • Μάρκετινγκ • ∆ημόσιες Σχέσεις Πλατεία Ιπποδρομίου 21, 546 21 Θεσσαλονίκη τηλεφωνικό κέντρο / φαξ: 2310 256.974-5 www.adaction.gr, email: creative@adaction.gr Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Παπαδόπουλος ∆ιευθυντής ∆ημιουργικού adaction A.E.
ÁãáðçôÝò áíáãíþóôñéåò, áãáðçôïß áíáãíþóôåò, Μόλις πριν από λίγο καιρό μιλούσαμε για θάλασσες και διακοπές, και τώρα βρισκόμαστε μπροστά στην εμπορικότερη γιορτή του χρόνου: τα Χριστούγεννα. Ναι, φίλοι μου, όσο και αν κάποιοι δε θέλουν να το παραδεχτούν, ο εορτασμός των Χριστουγέννων ουδεμία σχέση έχει με το πραγματικό νόημα της γέννησης του Ιησού και φυσικά ουδεμία σχέση έχει με τα εκατομμύρια (κινέζικα) λαμπάκια που με τόσο κιτσάτο τρόπο –τα περισσότερα– διακοσμούν τα μπαλκόνια και τα παράθυρα των περισσότερων συμπολιτών μας. Αντί για μέρες περισυλλογής και προβληματισμού, η γιορτή της γέννησης του Χριστού έχει καταντήσει ένα μεγάλο φαγοπότι και αλισβερίσι δώρων, που, τουλάχιστον για τα παιδιά, μπορεί να είναι μέρες χαράς, αλλά για εμάς τους μεγάλους; Θα μου πείτε βέβαια πως όλοι κρύβουμε μέσα μας ένα παιδί, αλλά γιατί το εξωτερικεύουμε μονάχα τέτοιες μέρες; Τον υπόλοιπο χρόνο; Όλοι τα κεφάλια μέσα, πνιγμένοι στα προβλήματα (και στα χρέη των πιστωτικών καρτών) της καθημερινότητας… Στα αστικά κέντρα η Παράδοση τείνει σχεδόν να εξαληφθεί, λίγα από τα παλιά έθιμα αναβιώνουν, πολλά εκ των οποίων είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα. Εντάξει, δεν είμαι και κανένας «πυροβολημένος» με τη θρησκεία, αλλά ας μη ξεχνάμε κιόλας ότι πρόκειται για μια καθαρά θρησκευτική γιορτή. Πού θα κάνουμε φέτος ρεβεγιόν; Φτάνουν τα λεφτά για κανένα ταξιδάκι; Σε ποιο σκυλάδικο θα κλείσουμε τραπέζι; Τι δώρο θα πάρουμε στο έτερο ήμισυ; Θα στήσουμε κάνα καρεδάκι με την παρέα; Κρίμα που φέτος οι γιορτές πέφτουν σαββατοκύριακο… Αυτές είναι οι πιο συνηθισμένες σκέψεις τις μέρες των Χριστουγέννων. Για άλλους πάλι (εμπόρους, επιχειρηματίες κτλ.) οι μέρες αυτές είναι ευπρόσδεκτες λόγω του ανεβασμένου τζίρου τους, «άντε να έρθουν και οι γιορτές να δουλέψουμε»,
∆ιαφημίσεις: 2310 606.928 ∆ιορθώσεις κειμένων: ∆ώρα Γιαννιού Σκίτσα: ∆ημήτρης Νικολαΐδης Φιλμ - Εκτύπωση: Φίλιππος Εκδοτική Βορείου Ελλάδος ∆ιεύθυνση: Ευζώνων 7, Άνω Ηλιούπολη, 546 31 Θεσσαλονίκη ( 2310 606.928, Φαξ: 2310 642.055 Τα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους Τιράζ: 7.000 ∆ιανέμεται δωρεάν σε πάνω από 300 σημεία στην πόλη ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: dytikos@the.forthnet.gr δικτυακός τόπος: http://users.forthnet.gr/the/dytikos
Χρόνια Πολλά, Αγάπη µου!!!*
ακούς συχνά. Τι να κάνουν οι άνθρωποι όταν τον υπόλοιπο χρόνο «σκοτώνουν μύγες;» Έχουν και αυτοί το δίκιο τους. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τους κληρικούς, που τέτοιες μέρες φορούν τα καλά τους, μια και ο κόσμος πάει στην εκκλησία. Όλοι έχουν κάποιο λόγο, λοιπόν, να είναι λίγο πολύ χαρούμενοι τις μέρες αυτές, κανένας όμως (παρά μόνο ελάχιστοι) δεν πιάνει το πραγματικό νόημα της γιορτής. Η γέννηση και ο ερχομός του Χριστού στον κόσμο μας έχει έναν τεράστιο συμβολικό χαρακτήρα και συνδυάζεται με τη φυλάκιση, τη σταύρωση και την ανάστασή Του. Εκφράζει την απόλυτη αυταπάρνηση κάποιου που έζησε και περπάτησε πάνω στη Γη, σαν κανονικός άνθρωπος, και, ξέροντας εξαρχής ποιο θα ήταν το τέλος, εκείνος έκανε ό,τι έπρεπε να κάνει. Ο Ιησούς ποτέ δε μίλησε για δώρα, ρεβεγιόν, μπουζουκτζίδικα και διακοσμητικά λαμπάκια «made in China», και, απ’ ό,τι ξέρω, στην περιοχή όπου γεννήθηκε δεν ευδοκιμούσαν τα έλατα. Μιλούσε μια αρκετά ξεκάθαρη γλώσσα, άσχετα με το αν τα περισσότερα έχουν παρερμηνευτεί από εμάς και έχουν προσαρμοστεί στις… ανάγκες των (καπιταλιστικών) καιρών που διανύουμε. Ξοδευόμαστε που ξοδευόμαστε λοιπόν, ας βοηθήσουμε και τους συνανθρώπους μας που περνάνε δύσκολα και είναι μόνοι τους. Σκεφθήκατε ποτέ να επισκεφτείτε τις μέρες αυτές ένα γηροκομείο, χαρίζοντας, λίγη, έστω και προσωρινή χαρά, σε ανθρώπους που είναι μόνοι, άρρωστοι και εγκαταλελειμμένοι; Σε ανθρώπους που ίσως τα επόμενα Χριστούγεννα δε θα υπάρχουν πια ανάμεσά μας. Επισκεφθείτε και το χιονοδρομικό κέντρο της αρεσκείας σας, δεν είναι κακό, αλλά ίσως φέτος είναι η χρονιά που πρέπει να πάτε και πουθενά αλλού. Σε κάνα παιδικό χωριό SOS ίσως; Έτσι αυθημερόν, χωρίς διανυκτέρευση… Κλείνοντας, θέλω να σας πω, αγαπητοί αναγνώστες, πως όλα τα παραπάνω που ανέφερα τα έγραψα για να τα διαβάσω πρώτα εγώ και όχι για «να σας την πω» ή να παραστήσω τον καλό και ηθικό άνθρωπο. Ένας μέσος άνθρωπος είμαι κι εγώ… Ως το επόμενο ραντεβού μας, να ’στε όλοι καλά.
Υπογράψτε, το όνοµάς σας κάτω από την ευχή, και χαρίστε το περιοδικό στο αγαπηµένο σας πρόσωπο! Μια... χριστουγεννιάτικη προσφορά του Δυτικώς!
ãéá óõíäñïìÝò επικοινωνήστε στο τηλέφωνο: 2310 606.928 αποστείλετε: • για 10 τεύχη 18,00€ • για 5 τεύχη 9,00€
Ωραιοκάστρου 19, Θεσσαλονίκη, Τηλ: 2310 652.598, Φαξ: 2310 667.112 Γούναρη 5Β, ∆ράμα, Τηλ: 25210 47.247
ΕëëÜäá
Η Επιστροφή του Μακεδονικού Ο Εθνικισµός ως «Σιωπηλό Όπλο» Υποταγής των Μαζών Μ Ι Α Χ Ω Ρ Α Ε Κ Ε Ι Ε Ξ Ω , Η Ε Λ Λ Α Δ Α , Π ΕΡΙΜΕΝΕΙ ΝΑ ΤΗΝ Κ Α Ν Ο Υ Μ Ε ΞΑΝΑ ΔΙΚΗ ΜΑΣ. Α Σ Μ Η Ν Τ Η Ν Ε Γ Κ Α Τ Α Λ Ε Ι Ψ Ο Υ Μ Ε Σ Τ Ο Υ Σ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ ΚΑΙ Σ Τ Ο Υ Σ Σ Υ Ν Ω Μ Ο ΣΙΟΠΑΡΑΝΟΪΚΟΥΣ!
του Γιώργου Στάμκου
stamkos@post.com
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΚΟΣ είναι διευθυντής του ανατρεπτικού περιοδικού ΖΕΝΙΘ και συγγραφέας των βιβλίων ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ, ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΥΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΜΕΤΑ-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ, ΓΚΡΙΖΑ ΕΛΛΑ∆Α: Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝ∆ΡΟΜΟΥ» κ.ά. Το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΕΣΛΑ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΓΝΩΣΤΟ.
Δεν αντέχουµε άλλες, εθνικιστικές τρικυµίες!
6
Η σημερινή νεοσυντηρητική κυβέρνηση κρατά στα χέρια της ένα πολύ ισχυρό «Σιωπηλό Όπλο», που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εξαπολύσει κατά του ελληνικού λαού με στόχο τον αποπροσανατολισμό του. Πρόκειται για το Μακεδονικό Ζήτημα, τη διαμάχη Αθηνών-Σκοπίων γύρω από το όνομα Μακεδονία, που μπορεί εύκολα να ξαναζεσταθεί και να ξανα-
σερβιστεί στον ελληνικό λαό, έτσι ώστε να τον «ντοπάρει» εθνικιστικά και να τον εξαναγκάσει να υποστεί νέες θυσίες και να μην αντιδράσει στην αθέτηση των προεκλογικών υποσχέσεων που δόθηκαν αφειδώς. Άλλωστε, ο εθνικισμός είναι γνωστό πως προτείνει ως φάρμακο για τα καθημερινά μας αδιέξοδα τη φυγή προς το όνειρο και το φαντασιακό…
ΕëëÜäá Εκεί έξω, ακριβώς έξω από τα μάτια μου, έξω από το παράθυρό μου, υπάρχει μια χώρα, που χάνει καθημερινά το φως της, χάνει τη λάμψη της ελεύθερης κριτικής σκέψης και μετατρέπεται σε γκρίζα και νεοσυντηρητική κοινωνία. Μια κοινωνία που βυθίζεται σε μια κουλτούρα «χαμηλών προσδοκιών», μουλιάζει στη μετριότητά της, αποκοιμιέται στην τηλεναρκωτική της θαλπωρή και υποτάσσεται σ’ αυτούς που διαχειρίζονται τους φόβους της. Μια κοινωνία που γερνά και φθίνει δημογραφικά (χωρίς τους μετανάστες η Ελλάδα του 2035 μ.Χ. θα έχει πέσει στα 7 από τα σημερινά 11 εκατομμύρια), αδυνατεί να ενσωματώσει τους μετανάστες της (τους οποίους χρειάζεται απεγνωσμένα για την οικονομική της ανάπτυξη και για τη σωτηρία του ασφαλιστικού της συστήματος), οδηγείται στην υπερχρέωση, χάνει τη μάχη της ανταγωνιστικότητας και δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον. Η Ελλάδα, αν και ως χώρα έχει κάνει τα τελευταία χρόνια σημαντικά βήματα προόδου (ένταξη στην Ευρωζώνη, αναβάθμιση διεθνούς θέσης, Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 κ.ά.), δεν κατάφερε να ρυμουλκήσει τους ίδιους τους κατοίκους της προς το μέλλον. Οι Έλληνες δεν ακολούθησαν την εξέλιξη της χώρας τους. Αντίθετα, παλινδρόμησαν στο παρελθόν, βυθίστηκαν στη σύγχυση, παγιδεύτηκαν σε κλειστοφοβικά συμπλέγματα και διαβρώθηκαν από το νεο-εθνικισμό και το συντηρητισμό, σε σημείο ώστε να παραλύσουν και να μην μπορούν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπρος τους. Ενώ η Ελλάδα προχώρησε μπροστά, οι Έλληνες άρχισαν να οπισθοδρομούν ολοταχώς…
ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΠΟΥ ΤΟ ΕΧΩ ΞΑΝΑΔΕΙ…
Στην Ελλάδα των αρχών του 2005 μ.Χ. έχουμε την αίσθηση ενός déjà vu, σαν να το έχουμε ξαναδεί αυτό το έργο. Ζούμε μια επανάληψη: Ο νεοκαραμανλισμός είναι εδώ, το Μακεδονικό ξαναφουντώνει, το Κυπριακό παραμένει τελματωμένο, οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο συνεχίζονται και η Θεσσαλονίκη παραμένει στο περιθώριο των εξελίξεων, με τα μεγάλα της έργα να βρίσκονται στον αέρα. Και ο ελληνικός λαός, στριμωγμένος πάντα στη γωνία, περιμένει μάταια αυτά που του υποσχέθηκαν (δημοσκόπηση των αρχών του ∆εκεμβρίου του 2004 αναφέρει ότι το 83% των πολιτών είναι δυσαρεστημένο από τις αθετημένες προεκλογικές υποσχέσεις της κυβέρνησης της Ν.∆.), ενώ δε γνωρίζει πως η μοίρα του λαού είναι να οδηγείται από ήττα σε ήττα… Ο ελληνικός λαός τείνει να μετασχηματιστεί σε μάζα, σε «ζαλισμένο κοπάδι», που αντιδρά παρορμητικά και συναισθηματικά, χωρίς σκέψη και κρίση. Αυτό, άλλωστε, επιθυμούν και οι διαχρονικοί διαχειριστές του. ∆εν επιθυμούν το «ζαλισμένο κοπάδι» τους (δηλαδή όλοι εμείς) να σκέφτεται ορθολογικά, διότι έτσι θα αντιληφθεί το «στημένο παιχνίδι», θα αντιδράσει συντονισμένα και θα απελευθερωθεί. Θέλουν να το κρατούν υπό έλεγχο, με τη βοήθεια του αποβλακωτικού υπερόπλου που λέγεται τηλεόραση, και να το εξαναγκάζουν να συναινεί σε πολιτικές και πρακτικές που στρέφονται εναντίον του! Αυτό
είναι που ενδιαφέρει την κυρίαρχη ελίτ: πρέπει το «ζαλισμένο κοπάδι» να ακολουθεί πάντα μια συντεταγμένη πορεία, να εργάζεται σκληρά σε άχαρες και κακοπληρωμένες δουλειές, να πληρώνει φόρους, ασφάλιστρα κι έναν ωκεανό από λογαριασμούς, να πιστεύει σε ανύπαρκτους θεούς, να ψηφίζει ανίκανους πολιτικούς, να στηρίζει ένα ανούσιο σταρ σίστεμ και να καταναλώνει, να καταναλώνει, να καταναλώνει μέχρι ξεράσματος!
Ο ΦΟΒΟΣ ΦΥΛΑΕΙ ΤΑ ΕΡΜΑ…
Βέβαια, ο ανομολόγητος φόβος της κυρίαρχης πλουτοκρατο-διανοητικής ελίτ –μιλάω πάντα για τις δημοκρατικές χώρες, όπως η δική μας– είναι μήπως το «κοπάδι που τα ‘χει χαμένα», σύμφωνα με τη έκφραση του Γουόλτερ Λίπμαν, ξεφύγει από τον έλεγχο αφηνιάσει και να ποδοπατήσει τα πάντα! Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, διεξάγεται μια πολυεπίπεδη επιχείρηση ελέγχου της σκέψης του κοινού, η οποία κατευθύνεται από μια ειδικευμένη τάξη πολιτικών, επιστημόνων, επιχειρηματιών, διαφημιστών, δημοσιογράφων και διανοουμένων: όλοι μαζί σε μια ανίερη συμμαχία για την υποταγή του κοινού στην κυριαρχία του κράτους και των επιχειρήσεων. Πώς όμως επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο; Πώς δαμάζεται το «ζαλισμένο κοπάδι» και οδηγείται στην απάθεια και στην υποταγή του στη διαχειριστική ελίτ; Η λύση βρίσκεται στη διαχείριση του φόβου. Γενικώς, όλοι οι άνθρωποι φοβούνται. Φοβούνται σχεδόν τα πάντα. Φοβούνται τον Άλλον, τον εχθρό, το έγκλημα, την αρρώστια, τη φτώχεια, τη χρεοκοπία, την ερωτική απογοήτευση. Φοβούνται τη ζωή. Φοβούνται το θάνατο. Φοβούνται τον ίδιο το φόβο! Όσο περισσότερο φοβισμένος είναι ένας άνθρωπος τόσο περισσότερο έχει την τάση να αποκτά συντηρητική, δηλαδή ασπρόμαυρη, κοσμοθέαση. Ο φόβος, λοιπόν, βρίσκεται στον πυρήνα των Ελλήνων νεοσυντηρητικών, που έδωσαν το 2004 την εξουσία στο κόμμα της Ν.∆. Όπως γράφει χαρακτηριστικά και ο ανατρεπτικός Αμερικανός σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ, στο βιβλίο του Πού Πάει η Αμερική: «Είναι σαφές ότι υποφέρουν (σ.σ. οι συντηρητικοί ∆εξιοί) από μια σπάνια ασθένεια που τους οδηγεί αργά στην παράνοια. Είναι βασικά πολύ, ΠΟΛΥ φοβισμένοι. Είναι φοβισμένοι επειδή, τελικά, ζουν μέσα στην άγνοια. ∆εν ξέρουν πολλά για τον κόσμο που υπάρχει έξω από τον δικό τους. ∆εν έχουν ιδέα πως είναι να είσαι μαύρος ή απελπιστικά φτωχός ή να θέλεις να φιλήσεις κάποιον του φύλου σου. Αυτή η βασική άγνοια τους οδηγεί στην υπερβολική και μόνιμη κατάσταση που αισθάνονται. Ο φόβος γρήγορα εκδηλώνεται σαν μίσος, το οποίο οδηγεί τελικά σ’ ένα πολύ σκοτεινό μέρος…» Με δυό λόγια, οι συντηρητικοί ζουν μέσα στην άγνοια και αυτό τους δημιουργεί φόβο, που εκδηλώνεται σε μίσος για τους Άλλους, πράγμα που τους οδηγεί σταδιακά στην παράνοια!
K. Καραµανλής. «Αυτό το έργο κάπου το έχουµε ξαναδεί: Συντηρητική Επέλαση Μέρος Β΄»
7
ΕëëÜäá
Ο χειρότερος φόβος, είναι... ο Φόβος του Φόβου!
ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΕΙΝΑΙ «ΣΙΩΠΗΛΟ ΟΠΛΟ» ΑΠΟΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ!
Όλα αυτά βέβαια δεν είναι μυστικά, αντίθετα είναι γνωστά στην κυρίαρχη ελίτ, που έχει αναπτύξει περίτεχνους και λεπτεπίλεπτους μηχανισμούς για να διαχειρίζεται τις φοβίες μας, με στόχο να κρατιέται το «ζαλισμένο κοπάδι» σε μόνιμο αποπροσανατολισμό, να λειτουργεί παρορμητικά και όχι ορθολογικά, και να μην μπορεί να ξεφύγει από τη συντεταγμένη του πορεία. Γιατί τα λέω όλα αυτά; Θα έρθω αμέσως στο «ζουμί»: θεωρώ πως η πολύκλαυστη δημοκρατία μας δεν είναι παρά ένας βελούδινος φασισμός, όπου το κράτος εκμεταλλεύεται τη διάχυτη ανασφάλεια των πολιτών, ακροδεξιές πεποιθήσεις συνυφαίνονται με συντηρητικούς οικονομικούς, πολιτικούς και πνευματικούς θεσμούς (π.χ. Εκκλησία) και η κυρίαρχη ελίτ συνεχίζει να ελέγχει τη μάζα διαχειρίζοντας τους φόβους της κι εξαπολύοντας μια σειρά από «Σιωπηλά Όπλα», με στόχο τον αποπροσανατολισμό και την υποταγή της. Η επανάκαμψη του «Μακεδονικού» και η επανεμφάνιση μιας ορδής νεο-Μακεδονομάχων και «τηλεμάρκετινγκ εθνικιστών», που ετοιμάζονται να παρασύρουν το «ζαλισμένο κοπ…», συγνώμη εννοώ τον ελληνικό λαό, σε μια σειρά συλλαλητήρια, αποτελούν στην ουσία ένα καλοστημένο «Σιωπηλό Όπλο», με στόχο τον αποπροσανατολισμό των Ελλήνων πολιτών από άλλα πιο ουσιαστικά και καυτά προβλήματα. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
«Σύγχυση είναι μια λέξη για να χαρακτηρίσουμε την τάξη, όταν δεν μπορούμε να την καταλάβουμε». Χένρι Μίλλερ, Τροπικός του Αιγόκερω Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ζήσαμε, ως γνωστόν, μια πρωτοφανή έξαρση του ελληνικού εθνικισμού με επίκεντρο τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από μια μικρή και νεότευκτη γειτονική μας χώρα. Ένας εθνικιστικός πυρετός προσέβαλε τότε μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και Ελλήνων της διασποράς, σ’ έναν ακήρυκτο πόλεμο για τη διεκδίκηση συμβόλων και ονομάτων, σημαιών κι ένδοξων προγόνων, ιστορίας και πολιτιστικής ταυτότητας. Τεράστια τμήματα της νεοελληνικής κοινωνίας είχαν τόσο πολύ «ντο-
8
παριστεί» με εθνικισμό, ώστε αρνούνταν να δουν την πραγματικότητα. Αρνούνταν δουν πως η τότε κυβέρνηση της Ν∆ χρησιμοποιούσε το Μακεδονικό ως «Σιωπηλό Όπλο» αποπροσανατολισμού του ελληνικού λαού, που έπρεπε να υποστεί αγόγγυστα την επώδυνη φορολογική επέλαση, που μαγειρευόταν στο όνομα της δημοσιονομικής εξυγίανσης της ελληνικής κοινωνίας και της προσαρμογή της στα περιβόητα Κριτήρια του Μάαστριχ. Με άλλα λόγια, οι αγαπητοί μου συμπατριώτες έπρεπε να ξεχάσουν το γεγονός ότι ήταν αναπόφευκτο να «σφίξουν το ζωνάρι», να εργάζονται περισσότερο και να αμείβονται λιγότερο, καθώς και να πληρώνουν περισσότερους φόρους. Τι σημασία είχαν όλα αυτά μπροστά στον κίνδυνο να μας αρπάξουν οι Γυφτοσκοπιανοί το «ιερό» όνομα Μακεδονία, που αποτελούσε αναπαλλοτρίωτο «κτήμα ες αεί» του Ελληνισμού; Μπορεί τα μικροσκοπικά Σκόπια, χωρίς καθόλου στρατό και με ισχνή οικονομία, να μην αποτελούσαν καμιά απειλή κατά της χώρας μας –σε αντίθεση με την Τουρκία, απέναντι στην οποία κάνουμε διαρκώς την «πάπια»–, ωστόσο απειλούσαν να μας κλέψουν τα «ιερά και όσια» του γένους μας, δηλαδή το εθνικιστικό φαντασιακό μας. Παρά τις τεράστιες κινητοποιήσεις και την όλη φασαρία που δημιουργήσαμε διεθνώς, δεν κατορθώσαμε η γειτονική μας χώρα να μην αναγνωριστεί από 101 χώρες (η 102η ήταν οι Η.Π.Α.). Αυτό που κατορθώσαμε ήταν να αυτοδυσφημιστούμε ως «παρανοϊκοί» και αναξιόπιστοι γείτονες και να γίνουμε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης. Σήμερα, μια δεκαετία αργότερα, το πάθημα φαίνεται πως δεν έχει γίνει μάθημα κι έχει εμφανιστεί μια τάση αναβίωσης της «μακεδονικής παράνοιας», κι ο λαός-«ζαλισμένο κοπάδι» φαίνεται να τσιμπάει!
Η ΨΥΧΗ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ «BRAND NAME»
Ορισμένοι δεν εννοούν να καταλάβουν πως η ψυχή μας και το Είναι μας δεν έχει όνομα, γιατί, αν είχε, θα
ήταν «Brand Name» κι εμπόρευμα. Κι επειδή ο λαός έχει την τάση να ξεχνάει, ριψοκινδυνεύω την πρόβλεψη πως το «Μακεδονικό» μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί από ορισμένους πατριδοκάπηλους, αλλά, κυρίως, από την κυρίαρχη ελίτ και τη σημερινή κυβέρνηση, ως «Σιωπηλό Όπλο» αποπροσανατολισμού του ελληνικού λαού από τα πραγματικά του προβλήματα. Σκεφτείτε το: Πώς θα μπορούσε η νεότευκτη κυβέρνηση της Ν.∆. να δικαιολογήσει τις αθετημένες υποσχέσεις που μοίρασε αφειδώς στον ελληνικό λαό προεκλογικά για να την ψηφίσει; Πώς θα μπορούσε να δικαιολογήσει το φιάσκο της «δημοσιονομικής απογραφής», που εξευτέλισε διεθνώς την Ελλάδα και απείλησε με υποβιβασμό την ελληνική οικονομία; Πώς να αιτιολογήσει την αδυναμία εξεύρεσης λύσης του ασφαλιστικού προβλήματος, που επικρέμεται ως «δαμόκλειος σπάθη» στον ορίζοντα των μελλοντικών γενιών; Πώς θα μπορούσε να αιτιολογήσει το νέο τέλμα του Κυπριακού, την άνευρη εξωτερική μας πολιτική και τις συνεχόμενες προκλήσεις της Τουρκίας, που θέλει να εισέλθει με τον «τσαμπουκά» της στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Μα φυσικά με μια νέα εθνικιστική παραζάλη γύρω από το Μακεδονικό! Η συνταγή είναι απλή: Παίρνεις ένα δευτερεύον και τριτεύον ζήτημα (λ.χ. το Μακεδονικό), το καθιστάς, με τη βοήθεια των πανίσχυρων Media, πρωτεύον ζήτημα, κι ενώ ο αποπροσανατολισμένος λαός ασχολείται μ’ αυτό, εσύ κερδίζεις χρόνο κι έχεις όλα τα περιθώρια να ελιχθείς και να επιβάλεις «στα μουλωχτά» την αντιλαϊκή σου πολιτική γύρω από τα καυτά προβλήματα που απειλούν τον τόπο… ∆εν είναι τίποτε το πρωτότυπο. Το έχουμε ξαναδεί αυτό το έργο, και πολύ φοβάμαι πως θα το ξαναδούμε σύντομα. Άλλωστε, «τόση μπάλα και τόσους μπάτσους είχαμε να δούμε από την εποχή της Χούντας» (σύνθημα γραμμένο στους τοίχους της Αθήνας).
Το «κοπάδι που τα ‘χει χαµένα», σύµφωνα µε τη έκφραση του Γουόλτερ Λίπµαν, ξεφεύγει από τον έλεγχο αφηνιάζει και ποδοπατεί τα πάντα! Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, διεξάγεται µια πολυεπίπεδη επιχείρηση ελέγχου της σκέψης του κοινού.
θεσσαλονίκη
Όνειρα Χειµερινής Νύχτας
Αυτές τις μέρες όσοι θα διασχίσετε την οδό Λαγκαδά οδεύοντας προς τη δυτική έξοδο της πόλης, επί τη ευκαιρία της εξόρμησης των εορταστικών ημερών προς την επαρχία, θαυμάστε την περίτεχνη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση, το νέο ασφαλτοτάπητα, τις εξαιρετικές πεζοδρομήσεις, τις διαβάσεις πεζών, το λειτουργικό φωτισμό και όλα αυτά που μας παραπέμπουν σε ευρωπαϊκές αντίστοιχες οδικές αρτηρίες. Ναι, όλα τα παραπάνω φαντάζουν όνειρα θερινής ή χειμερινής νύχτας για την πλειονότητα των κατοίκων αυτής της πόλης και ιδιαίτερα για αυτούς που η εργασία τους τούς αναγκάζει σε καθημερινή διέλευση από την παραπάνω οδό. Τόσο οι ηγεσίες των εκάστοτε κυβερνώντων, αλλά και των νομαρχιακών και τοπικών αυτοδιοικήσεων συνεχίζουν να εξαγγέλλουν έργα, να αγωνίζονται για έργα, να αναθέτουν έργα. Έργα στην πόλη μας, έργα σε δήμους και συνοικίες, έργα στα αστικά κέντρα αλλά και στην περιφέρεια. Βέβαια, όλοι μας αναρωτιόμαστε πού είναι αυτά τα έργα, γιατί δεν
έχουν τελειωμό, ποια γενιά θα τα χαρεί, ως πότε θα κυνηγούμε χίμαιρες και θα χάνεται πολύτιμος χρόνος μέσα από τα χέρια μας, ως πότε η πραγματικότητα θα είναι τόσο, μα τόσο σκληρή. Αυτό που βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε όλοι μας καθημερινά είναι τρύπες, λάκκους, σαμάρια, χαντάκια, τρύπες μεγάλες και αχανείς, ανοιχτές σαν τεράστιες πληγές σε όλη την πόλη. Τρύπες που μας κάνουν να χοροπηδάμε καθημερινά πηγαίνοντας και ερχόμενοι από τις εργασίες μας. ∆ιάφορες ∆ΕΚΟ, δημόσιες υπηρεσίες, ∆ήμοι, φυσικά αέρια και άλλες «κοινωφελείς» υπηρεσίες έχουν επιδοθεί σ’ ένα ατέλειωτο κυνήγι δοσοληψίας με εργολάβους και καθόλου ευκαταφρόνητα ποσά να αλλάζουν χέρια πάνω και κάτω από τα γραφεία. Οι ενέργειες τόσο του κεντρικού ∆ήμου της Θεσσαλονίκης αλλά και των υπόλοιπων ∆ήμων της πόλης μάς κάνουν να αναρωτιόμαστε για τις άδειες που δίνουν, καθώς και για τις μελέτες που προηγούνται των έργων
Οι περισσότεροι από τους πολυσύχναστους δρόµους στη Δ. Θεσ/νίκη (εδώ οδός Ωραιοκάστρου) έχουν απαράδεκτο οδόστρωµα.
10
Γράφει ο
Μπάμπης Ιμβρίδης imxa@in.gr
Τα έργα στην οδό Λαγκαδά µοιάζουν να έχουν σταµατήσει, δηµιουργώντας καθηµερινά προβλήµατα και εκνευρισµό στη διέλευση της οδού. και που η μία διαδέχεται την άλλη σε εφαρμογή, ανοίγοντας και ξανανοίγοντας τις ίδιες τρύπες – για το καλό μας. Αναρωτιόμαστε επίσης για τις μελέτες των εργολάβων που αφήνουν πίσω τους συντρίμμια και μπάζα ξεχασμένα επί μήνες κάθε φορά που ανοίγουν το οδόστρωμα για κάποια επιδιόρθωση, για τις κακοτεχνίες, την προχειρότητα και το κουκούλωμα στις δουλειές, που λίγες απ’ αυτές ολοκληρώνονται. Λίγοι είναι αυτοί που πείθονται πλέον για το ειλικρινές ενδιαφέρον των δημοτικών Αρχών να υλοποιήσουν κάποια σχέδια –που ενδεχομένως να είναι και αναγκαία– μια και τα περισσότερα μένουν ημιτελή και απέχουν από τα ουσιαστικά και κυρίαρχα προβλήματα των πολιτών. Προσπαθήστε να θυμηθείτε πότε περάσατε τελευταία φορά από δρόμο που σας έκανε εντύπωση για την καλή του κατασκευή. Όσοι αγνοούν το τι σημαίνει δρόμοι δυτικών συνοικιών ας κάνουν μόνο έναν περίπατο προς τα δυτικά, ας περάσουν από την Κασσάνδρου, τη Λαγκαδά, τη Βενιζέλου στη Νεάπολη, την Καραολή & ∆ημητρίου στη Σταυρούπολη, την Ελπίδος στην Πολίχνη. Η διαπλάτυνση της οδού Λαγκαδά είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα «Αθήνα 2004», το χρονοδιάγραμμα προέβλεπε ολοκλήρωση τον Οκτώβριο του 2003. Όταν πλέον η διαπλάτυνση θα αποπερατωθεί και θα δοθεί προς χρήση, θα είναι ένα έργο παρωχημένο που θα το ξεπερνά η εποχή του. Όπως τέτοιο θεωρείται η περιφερειακή οδός που έχει
θεσσαλονίκη
γεμίσει από φανάρια αντί για ανισόπεδους κόμβους. Ως κάτοικοι αυτής της πόλης, έχουμε συνηθίσει πλέον να ζούμε σε συνθήκες απαράδεκτες έως τριτοκοσμικές, η υποβάθμιση της καθημερινότητάς μας έγινε συνήθεια και τρόπος ζωής. Σε ποιον, άλλωστε, μπορούν να εκφραστούν παράπονα; Για τους διοικούντες όλα είναι απολύτως φυσιολογικά: αυτούς πολύ λίγο τους ενδιαφέρει η καθημερινή διαβίωση των συμπολιτών τους, το μοναδικό τους ενδιαφέρουν αναλώνεται στο με ποιον τρόπο θα διατηρηθούν περισσότερο την εξουσία. ∆ήμαρχοι και δημαρχίσκοι κατά τη διάρκεια της θητείας τους επαίρονται για το έργο τους, συνεπικουρούμενοι από πλήθος δημοτικών, διοικητικών, πολιτιστικών, αναπτυξιακών, εκπαιδευτικών, περιβαλλοντικών και άλλων συμβούλων. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι ανίκανοι να αρθρώσουν πρόταση, κάποιοι δε δημοδιδάσκαλοι και καθηγητάδες, αφού έβαλαν σε τάξη την εκπαίδευση, θεώρησαν ότι οι ίδιοι είναι οι πιο ικανοί να βάλουν τάξη και στα κοινά. Έτσι, με ύφος χιλίων καρδιναλίων περιφέρουν το σαρκίο τους σε δημοτικά καταστήματα, στην αγορά και στις ταβέρνες, μοιράζοντας απόψεις, ιδέες, προτάσεις, διαταγές.
Ο εµπαιγµός των µεγάλων έργων
Πότε επιτέλους θα δούμε να αρχίζουν τα περιβόητα μεγάλα έργα της Θεσσαλονίκης, που χρόνια τα ακούμε να εξαγγέλλονται, μα παραμένουν εξαγγελίες; Πού είναι το μετρό, η υποθαλάσσια αρτηρία, η επέκταση του
αεροδρομίου; Στην πόλη μας, για όσους θυμούνται, μεγάλου και μεσαίου μεγέθους έργα έχουν να γίνουν από τη δεκαετία του ’60 – το τελευταίο τέτοιο ήταν η νέα παραλία της πόλης. Για την υπόθεση του μετρό της πόλης έχουν περάσει 17 ολόκληρα χρόνια μελετών, δημοπρατήσεων, διαπραγματεύσεων, αναθέσεων, δικαστικών αγωγών, αιτήσεων για χρηματοδοτήσεις, εξαγγελιών και υποσχέσεων και, στην ουσία, έχουμε ένα μεγάλο τίποτα. Όλοι ξέρουμε πόσα χρόνια απαιτούνται στη χώρα μας για να σχεδιαστούν, να χρηματοδοτηθούν και τέλος να ξεκινήσουν δημόσια έργα – χωρίς να ξέρουμε, βέβαια, πότε αυτά θα υλοποιηθούν. Η υπόθεση αυτή κατάντησε πλέον κωμικοτραγική, μια περίπτωση που ίσως στο μέλλον θα διδάσκεται σε πανεπιστημιακές σχολές ως παράδειγμα έργου προς αποφυγήν. Ποιους βαρύνουν οι ευθύνες του εμπαιγμού των κατοίκων αυτής της πόλης; Σαφώς και το μεγαλύτερο μέρος ευθύνης φέρει η ηγεσία της πρώην κυβέρνησης για τις κατ’ εξακολούθηση εξαγγελίες τόσο από το βήμα της διεθνούς έκθεσης Θεσσαλονίκης όσο και μέσω των διάφορων Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. Βασική είναι η ευθύνη του ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. για τις ελλιπείς αιτήσεις, τους πρόχειρους φακέλους και τα ημιτελή στοιχεία που κατέθετε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ευθύνες φέρει και ο ∆ήμος Θεσσαλονίκης για τα όποια λάθη και παραλήψεις φέρανε οι μελέτες που παρουσιάζονταν κατά καιρούς. Οι συγκεχυμένες απόψεις επίσης των συγκοινωνιολόγων και άλλων ειδικών και φορέων που άλλοτε μιλούσαν για ελαφρύ μετρό και άλλοτε για υπέργειο ή υπόγειο τραμ, δημιουργούσαν μια ασαφή εικόνα για το τι πρέπει και το τι μπορεί να γίνει. Ο τρόπος χρηματοδότησης επίσης του έργου δημιουργεί προβληματισμούς και, φυσικά, αποτελεί τροχοπέδη στην υλοποίησή του. Το έργο του μετρό Θεσσαλονίκης θέλουν να είναι αυτοχρηματοδοτούμενο, με ένα ελάχιστο κόστος από το κράτος, σε αντίθεση με αυτό των Αθηνών που είχε πλήρη χρηματοδότηση. Τα πολιτικά παιχνίδια μεταξύ εταιρειών, μειοδοτών και κοινοπραξιών ελάχιστα απασχολούν τους πολίτες που αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η ανακούφιση από τα προβλήματα που τους ταλαιπωρούν. Εάν πράγματι στα διάφορα υπουργεία ενδιαφέρονταν το ίδιο σοβαρά για το μετρό της Θεσσαλονίκης, όσο για τα έργα της Πελοποννήσου, από το 1985 έως σήμερα όχι μόνο υποθαλάσσια αρτηρία και μετρό θα είχαμε αλλά και προεκτάσεις αυτού έως την Κατερίνη.
Ο εµπαιγµός της αποµάκρυνσης των στρατοπέδων της πόλης
Οι κάτοικοι των περιοχών πλησίον των στρατοπέδων ακούνε εδώ και δεκαετίες με συχνότητα έντασης κάθε τέσσερα χρόνια για την απομάκρυνση αυτών. ∆ιαπιστώνουν, όμως, πως η πολύχρονη καθυστέρηση των διάφορων πολιτικών εξαγγελιών και προγραμματικών συμφωνιών συνεχίζεται, και το πάγιο αίτημα της τοπικής αυτοδιοίκησης και των πολιτών για την απόδοση των εκτάσεων χρονοβατεί. Στο στρατόπεδο «Παύλου
5: Στην οδό Καραολή & Δηµητρίου το οδόστρωµα έχει τη µορφή γλυπτού! Μελά» σύμφωνα με τις προτάσεις των ∆ήμων, του Οργανισμού Ρυθμιστικού και της Αναπτυξιακής Εταιρείας, προβλέπεται η δημιουργία πολυλειτουργικού κέντρου διαδημοτικής εμβέλειας, η εγκατάσταση τμημάτων της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Κέντρου Υγείας Αστικού Τύπου, Μουσείου Απόδημου και Προσφυγικού Ελληνισμού, χώρων πρασίνου, αθλητισμού και στάθμευσης καθώς και υποδομών εκπαίδευσης. Στο στρατόπεδο «Μεγάλου Αλεξάνδρου» προβλέπεται δημιουργία διοικητικού κέντρου, χώρων πρασίνου, στάθμευσης, αθλητισμού και βοτανικού κήπου. Στο στρατόπεδο «Ζιάκα» θα εγκατασταθούν κοινωνικές υπηρεσίες, χώροι πρασίνου, αθλητικές εγκαταστάσεις και υποδομές για πολιτιστικές δραστηριότητες. Στο στρατόπεδο «Καρατάσιου» προβλέπονται χώροι στάθμευσης, αθλητισμού, εκπαίδευσης, πρασίνου, εγκαταστάσεις κοινωνικών υπηρεσιών, εμπορικές δραστηριότητες, ενώ στο 33% της έκτασης προβλέπεται οικιστική ανάπτυξη. Τα φιλόδοξα παραπάνω σχέδια καλά κρατούν, ενώ ο ρόλος της Αναπτυξιακής Εταιρείας Βορειοδυτικής Θεσσαλονίκης αγκυλώνεται από τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις της εκάστοτε κεντρικής εξουσίας. Ποιος, όμως, από τους υδροκέφαλους εξουσιαστές νοιάζεται για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δυτικοσυνοικιάρειων της πόλης;
γεύσεις από: •Ισπανία •Ιταλία •Ινδία •Αλγερία •Γαλλία •Μεξικό •Αραβία •Συρία •Ταϋλάνδη •Κίνα
DELIVERY Ανοικτά από τις:
12:00μ.μ. έως τις
00:00μ.μ.
ταξίδι στη γεύση
Τηλέφωνο 2310 588.500, 588.501, Ξενοφώντος 27 (Πάροδος Ωραιοκάστρου) Σταυρούπολη
11
περιβάλλον
Το χρονικό µιας νεκρής λίµνης Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί κατά καιρούς για τη λίµνη Κορώνεια. Για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια, τις ευθύνες αλλά και τις δράσεις για την αναγέννησή της. Παρ’ όλα αυτά, επί χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα για να σωθεί η λίµνη. Μελέτες και έργα βρίσκονται στα χαρτιά και φως ακόµη δε φαίνεται πουθενά…
Νεκρά ψάρια εκβράζονται στις όχθες της λίµνης. Δυστυχώς, τότε κανείς δεν είχε λάβει τα µηνύµατα. Σήµερα η ζωή στη λίµνη έχει χαθεί, και είναι ζήτηµα χρόνου να εξαφανιστεί εντελώς και το ελάχιστο νερό που έχει αποµείνει.
γράφει ο Πασχάλης Μητρακούδης
paskalis98@yahoo.com
29 Οκτωβρίου 2004. Για άλλη μία φορά κάτοικοι της περιοχής Λαγκαδά αντίκρισαν χιλιάδες νεκρά ψάρια σ’ ένα παρακείμενο κανάλι της λίμνης. Λίγους μήνες πριν, το θέαμα ήταν αντίστοιχο, αλλά στη θέση των ψαριών υπήρχαν πουλιά, που στο μεταναστευτικό του ταξίδι «έκαναν το λάθος» να σταματήσουν για λίγο στη λίμνη.
Κανένα ίχνος ζωής Πλέον στη λίμνη δεν υπάρχει ίχνος ζωής. Από το 1999 που καταγράφηκαν και τα τελευταία νεκρά ψάρια και, έκτοτε, η λίμνη θεωρείται και επισήμως νεκρή. Η μόλυνση από τις είκοσι δύο βιομηχανίες (κυρίως βαφεία) που λειτουργούν στην περιοχή, αλλά και η υπεράντληση από τις 2.300 γεωτρήσεις οδήγησαν σ’ αυτή την τεράστια οικολογική καταστροφή. Να φανταστείτε πως ένα και μόνο βαφείο αντλεί 20 κυβικά μέτρα νερού την ώρα σε 24ωρη λειτουργία, δηλαδή όσο χρειάζεται για να υδρεύσουμε μια πόλη 25.000 κατοίκων. Καθημερινά βρίσκουν το θάνατο τουλάχιστον 15 πουλιά, με έξαρση σε περιόδους έντονης μόλυνσης κατά τις οποίες έχουν καταγραφεί ως και 40.000 θάνατοι πουλιών σε ένα εξάμηνο. Η στάθμη της λίμνης έχει υποχωρήσει πολύ, με αποτέλεσμα να έχει φτάσει σήμερα στο 10% του αρχικού υδάτινου όγκου της (4.000 κυβικά μέτρου νερού έναντι 40.000 κατά το παρελθόν). Τον Αύγουστο του 2002 η λίμνη είχε κυριολεκτικά εξαφανιστεί και στη θέση της είχαν απομείνει μόνο λίγες λακκούβες με λασπόνερα. Αργότερα, οι ευνοϊκές μετεωρολογικές συνθήκες βοήθησαν ώστε η λίμνη να αποκτήσει μια ικανή ποσότητα
Διαφήµιση του Master Plan που µπήκε σε πολλά έντυπα (λίγους µόλις µήνες πριν από τις δηµοτικές και νοµαρχιακές εκλογές Οκτωβρίου 2002). Τα µισά από τα µέτρα που αναφέρονται θεωρήθηκαν ανεφάρµοστα και ως εκ τούτου απορρίφθηκαν, ενώ τα άλλα µισά δεν πραγµατοποιήθηκαν ακόµη. Μέχρι και το Master Plan «κόλλησε» στη γραφειοκρατία… (παρ’ ότι αναφέρει την ένδειξη «ΕΠΕΙΓΟΝ»).
12
νερού, που διατηρεί ως σήμερα. Και όλα αυτά σε μια περιοχή που θεωρείται υδρότοπος ιδιαίτερης σημασίας και μαζί με άλλους 11 προστατεύεται από τη διεθνή συνθήκη Ramsar.
Τι έχει πλέον αποµείνει Μελέτες που έγιναν στο νερό της λίμνης έδειξαν πως υπάρχει πολύ αλάτι, που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία των υφασμάτων στα βαφεία και δεν απομακρύνεται με τον βιολογικό καθαρισμό. Το pΗ της λίμνης ξεπερνά το 10 (γεγονός που την καθιστά εξαιρετικά αλκαλική), ενώ νιτρικά ιόντα, όπως βόριο, κάδμιο, μόλυβδος μαζί με λιπάσματα και φυτοφάρμακα βρίσκονται σε αλόγιστες ποσότητες. Το κυριότερο πρόβλημα, όμως, είναι τα τοξικά βακτήρια από τα απόβλητα των εργοστασίων που αυτά ευθύνονται κυρίως για το θάνατο των χιλιάδων ψαριών. Από πολλούς φορείς η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η λίμνη θεωρείται μη αναστρέψι-
μη. Κι αυτό γιατί το μολυσμένο ίζημα που υπάρχει στον πυθμένα της είναι πρακτικά αδύνατον να φύγει ή να καθαριστεί με κάποιον τρόπο. Άλλωστε, και ένα «πείραμα» που έγινε πρόσφατα απέδειξε του λόγου το αληθές. Οι περσινές βροχοπτώσεις ανέβασαν αισθητά τη στάθμη της λίμνης και έτσι ρίχτηκαν ψάρια για αναπαραγωγή. Τι έγινε; Η λίμνη αποδείχτηκε ο χειρότερος θάνατός τους λίγους μόλις μήνες μετά.
Το περιβόητο Master Plan Με τη μαγική αυτή λέξη περιγράφονται τα σχέδια που κατά κόρον διαφήμιζε η προηγούμενη κυβέρνηση για τη σωτηρία της λίμνης. Τα σχέδια αυτά προέβλεπαν από την αλλαγή της χρήσης γης σε καλλιέργειες που απαιτούν λιγότερο πότισμα μέχρι λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού Λαγκαδά (που ακόμη δε λειτουργεί) και εξασφάλιση 15 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ετησίως από τον ποταμό Αλιάκμονα, που όμως κι αυτός αντιμετωπίζει πολλά οικολογικά
περιβάλλον οποίοι με το θόρυβό τους θα έδιωχναν τα πουλιά απ’ τη λίμνη, προκειμένου αυτά να σωθούν (!).
Σήµα κινδύνου και από τη Βόλβη Σήμα κινδύνου εκπέμπει και η λίμνη Βόλβη, η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της χώρας. Η μόλυνση της Κορώνειας επέφερε αλυσιδωτές επιδράσεις, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει σημάδια ρύπανσης και μείωση του υδάτινου όγκου της. Το τμήμα περιβάλλοντος του υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης που πραγματοποίησε τη σχετική μελέτη εκτίμησε σε ανησυχητικά επίπεδα το pH της λίμνης (9 - αλκαλική), επίπεδα που θυμίζουν την κατάσταση της Κορώνειας πριν από το 1995. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και υποστηρίζουν πως αν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα από την πολιτεία, πολύ σύντομα θα δούμε σε επανάληψη μια νέα οικολογική καταστροφή.
«Κρανίου τόπος» κατάντησε η Κορώνεια λόγω της αδιαφορίας των αρµοδίων και της καθυστέρησης των έργων που θα οδηγούσαν στην αναγέννησή της.
προβλήματα, κι έτσι κι αυτή η πρόταση απορρίφθηκε. Επίσης, το μέτρο της εκτροπής των τοπικών χειμάρρων Λαγκαδικίων και Σχολαρίου που θα εξασφάλιζαν 10 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως στη λίμνη αποδείχτηκε πως δε μελετήθηκε καλά και αποσύρθηκε, λόγω του ότι θα είχε δυσμενείς επιπτώσεις στη γειτονική λίμνη Βόλβη. Τελικά, έγινε κάτι; Απολύτως τίποτα. Έμειναν οι μελέτες και τα έργα μόνο στα χαρτιά. Οι δράσεις του Master Plan για τη διάσωση της λίμνης παραμένουν εδώ και χρόνια μόνο εξαγγελίες… Βέβαια, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται εδώ και χρόνια η λίμνη φαίνεται ότι βολεύει πολλούς. Με το πρόσχημα της διάσωσής της, υποψήφιοι νομάρχες και δήμαρχοι της περιοχής παραθέτουν στα προεκλογικά τους φυλλάδια δεκάδες προτάσεις και υποσχέσεις για τη σωτηρία της. Επιστήμονες και λοιποί συνεργάτες καρπώνονται δεκάδες εκατομμύρια για να φτιάξουν μελέτες (προσοχή – όχι έργα) που όχι μόνο δεν εφαρμόζονται, αλλά σε πολλές περιπτώσεις αναιρούν η μία την άλλη. Να φανταστείτε πως υπήρχε μέχρι και πρόταση που προέβλεπε την τοποθέτηση μικρών βομβητών, οι Τεράστια οικολογική καταστροφή και οικονοµική κατάρρευση δεκάδων ψαράδων. Τώρα έχουν αποµείνει µονάχα οι εγκαταλελειµµένες βάρκες…
13
ôáîßäé
Η «άλλη» Κωνσταντινούπολη
Γράφει ο Ζουμπούλης Παπαπαρασκευάς
Ανάµεσα σε θορυβώδη εµπορικά κέντρα, τζαµιά και καφενεία µε ναργιλέδες, στην Κωνσταντινούπολη υπάρχει ακόµη ένα κοµµάτι της Ελλάδας που σε περιµένει να το ανακαλύψεις. Κωνσταντινούπολη: μια πόλη μαγική, ένα όνομα παραμυθένιο. Λίγες λέξεις υπάρχουν που να θυμίζουν τόσα σημαντικά πράγματα: ιστορικό μεγαλείο, ορθοδοξία, Ελληνισμός, «Θερμοπύλες», Άγια Σοφία. Σε μία από τις πολλοστές επισκέψεις μου στην Πόλη, με ρώτησε μια νεαρή Τουρκάλα σε κάποιο εμπορικό κατάστημα γιατί επέλεξα να επισκεφτώ την Κωνσταντινούπολη και όχι το Παρίσι ή το Λονδίνο. Δε γνωρίζει άραγε το συναισθηματικό δεσμό που υπάρχει ανάμεσα στους Έλληνες και σε αυτή την πόλη; Η ερώτησή της δεν ήταν τυχαία. Ήταν κάτι που το υποψιαζόταν, και η επιβεβαίωση που έλαβε δεν της άρεσε.
Τα ελληνικά μνημεία Μία πρώτη εντύπωση για τον επισκέπτη της πόλης είναι η διαπίστωση ότι δεν έχουν απομείνει και πολλά μνημεία από την πάλαι ποτέ βυζαντινή πρωτεύουσα για να επισκεφτεί. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Με έναν καλό ταξιδιωτικό οδηγό, θέληση και αρκετή υπομονή μπορεί να «ανακαλύψει» πολλά εναπομείναντα στοιχεία της με εξαιρετικό ενδιαφέρον, όπως εκκλησίες, αγιάσματα, ιστορικές τοποθεσίες, ερειπωμένα παλάτια, πρώην ελληνικές συνοικίες. Καταρχήν, τα περίφημα τείχη της κάτω από τα οποία δόθηκαν σκληρές μάχες, που σε πολλές
14
περιπτώσεις και μόνο η θέα τους ήταν αρκετή για να αποτρέψει πολιορκίες και να απωθήσει αμέτρητες στρατιές εισβολέων. Λέγεται ότι εκτός από την ίδια τη Μεγάλη Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τα Χερσαία Τείχη –μισογκρεμισμένα, βομβαρδισμένα, αλλά ακόμη στη θέση τους, από θάλασσα σε θάλασσα– θεωρούνται το σπουδαιότερο και πιο τραγικό μνημείο της πόλης. Όταν όμως επισκεπτόμαστε αυτή την πόλη, πρέπει να βλέπουμε με τα μάτια της ψυχής και όχι του μυαλού. Aυτό πιθανόν να είχε υπόψη του ο ποιητής όταν έγραψε τους στίχους «…αν δεις εκεί ψηλά στις πολεμίστρες, θα δεις να σε κοιτάζουνε μορφές…», μελοποιημένο σε πολύ γνωστό τραγούδι. Στην Πόλη σήμερα έχουν απομείνει εκκλησίες που βρίσκονται στο ιστορικό κέντρο, όπως ο ναός της Παναγίας του Μουχλίου, (13ος αι.), ο οποίος είναι ο μοναδικός Ελληνορθόδοξος ναός στην Κωνσταντινούπολη που παραμένει στους κόλπους της ελληνικής κοινότητας από τη Βυζαντινή εποχή. Άλλες εκκλησίες πάλι, αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, έχουν μετατραπεί σε τζαμιά. Αξίζει να τις «ξετρυπώσετε» και να τις επισκεφτείτε. Να θεωρήσετε τον εαυτό σας
τυχερό εάν τις βρείτε ανοιχτές και σας επιτρέψει ο ιμάμης να μπείτε μέσα, (συνήθως τις ώρες της προσευχής είναι ανοιχτές). Στις μέρες μας απομένει μόνο ένα πράγμα να μας θυμίζει την ιδιοφυΐα των Βυζαντινών: η λαμπρότητα της τέχνης τους. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ποτέ στην Ιστορία του Χριστιανισμού δεν υπήρξε οποιαδήποτε καλλιτεχνική σχολή που να έδωσε τόσο βαθιά πνευματικότητα στα έργα της. Οι αγιογράφοι και οι καλλιτέχνες των μωσαϊκών έπρεπε να προσπαθούν να αποδώσουν όσο πιο πιστά γίνεται την εικόνα του Θεού, κάτι που δεν ήταν καθόλου εύκολο. Μία εκκλησία όπου βλέπουμε να εκπληρώνεται κάτι τέτοιο θριαμβευτικά είναι η Μονή της Χώρας. Μην περάσετε το βλέμμα σας αβίαστα πάνω από τα ψηφιδωτά και τις αγιογραφίες κάτι προσπαθούν να σας πουν, ξεδιπλώστε τα μάτια της ψυχής και αφουγκραστείτε. Ένα αξεπέραστο στοιχείο της, και που μάλλον δύσκολα θα αλλοιωθεί με το πέρασμα του χρόνου, είναι το μοναδικό γεωγραφικό σημείο στο οποίο βρίσκεται, δίνοντας στην πόλη έναν έντονο θαλασσινό χαρακτήρα ανάμεσα σε Ανατολή και ∆ύση. Βρέχεται στις τρεις πλευρές της από θαλάσσια περάσματα με ιστορικές και πανάρχαιες ονομασίες: Κεράτιος κόλπος, Βόσπορος, θάλασσα του Μαρμαρά. Μία κρουαζιέρα στο Βόσπορο θα σας αποκαλύψει πολλές φυσικές, αρχιτεκτονικές, ιστορικές και άλλες ομορφιές αυτού του θαλάσσιου περάσματος. Η «βόλτα» αυτή είναι εξίσου μαγευτική τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και τη νύχτα. Επίσης, μην παραλείψετε να δείτε την πόλη από ψηλά, από ένα σημείο όπως ο Πύργος του Γαλατά ή το roof garden του πολυτελούς ξενοδοχείου «Mαρμαρά», (το οποίο σημειωτέον
ôáîßäé
διατηρεί το ελληνικό όνομα), για να διαπιστώσετε και οι ίδιοι την υπέροχη τοποθεσία της.
Γνωριμία με έναν Έλληνα της Πόλης Κάποιο απόγευμα γνώρισα τον κύριο Κώστα, έναν ογδοντάχρονο μεν, «κοτσονάτο» δε, Έλληνα της Πόλης, που συνηθίζει να περνά την ώρα του σεργιανίζοντας στην αγορά. Καλοπροαίρετος και ιδιαίτερα φιλικός, κουβέντιασα μαζί του αρκετή ώρα για την Τουρκία, τους Τούρκους, το κουρδικό πρόβλημα και τη σταδιακή συρρίκνωση που υπέστη ο Ελληνισμός τις τελευταίες δεκαετίες. Σε σχετική ερώτησή μου απάντησε: «Ουδέποτε είχα προβλήματα με τους απλούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι φίλοι μου είναι Τούρκοι, αλλά η επιθετικότητα του τουρκικού κράτος είναι αυτή που δημιουργεί τα προβλήματα». Ζωντανή ιστορία αυτός ο Έλληνας της Πόλης, έμπορος, σπουδαγμένος στο περίφημο «Ζωγράφειο», είδε και έζησε πολλά. Μέχρι και εθελοντής στην Αλβανία ήταν το 1940 με τον ελληνικό στρατό, μαζί με άλλους Έλληνες. Μου είπε πράγματα για τη σύγχρονη Τουρκία που δε βρίσκονται γραμμένα σε βιβλία. Κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό είναι το γεγονός ότι υπάρχουν εκατομμύρια Αλεβίτες, μια μουσουλμανική αίρεση που δεν τρέφει και τα καλύτερα αισθήματα για τους Τούρκους. «Κάποια στιγμή», μου είπε, «με πλησίασε κάποιος φίλος μου Αλεβίτης και μου ψιθύρισε στο αυτί. “Είμαστε 80% πιο κοντά σε σας παρά στους Τούρκους”». Η Τουρκία είναι μια φοβερά ανομοιογενής χώρα της οποίας ο μόνος συνεκτικός κρίκος είναι η δύναμη του στρατού της. Θεώρησα τον εαυτό μου πολύ τυχερό που γνώρισα αυτόν τον Έλληνα της Πόλης, γιατί βιώνεις μία πόλη ή έναν τόπο όχι μόνο μέσα από τα μνημεία, αλλά κυρίως μέσα από τους ανθρώπους που την κατοικούν. Ο πολιτισμός μας δεν αναγνώρισε ποτέ επαρκώς το χρέος του στην Κωνσταντινούπολη και στην Ανατολική αυτοκρατορία. Αν δεν υπήρχε αυτό το μεγάλο ανατολικό οχυρό της χριστιανοσύνης, άραγε ποια γλώσσα θα μιλούσαμε σήμερα και ποιο θεό θα λατρεύαμε; Ήταν η μοναδική κοινωνία που διαφύλαξε σημαντικό μέρος της ελληνικής και λατινικής αρχαιότητας, όταν τα φώτα της μάθησης είχαν σβήσει στη ∆υτική Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά, στις όχθες του Βοσπόρου αυτά τα φώτα συνέχιζαν να λάμπουν. Η χιλιόχρονη πορεία της έχει επηρεάσει την καθημερινότητά μας – και αυτό είναι γοητευτικό να το ανακαλύπτεις. Σίγουρα κάνανε πολλά λάθη, αλλά θα πρέπει να τους τα συγχωρήσουμε χάριν της ομορφιά που άφησαν πίσω τους και της γενναιότητας με την οποία εκείνοι και ο τελευταίος Αυτοκράτοράς τους αντιμετώπισαν το τέλος τους. Είτε σκοπεύετε να επισκεφτείτε αυτή την πόλη είτε όχι, αξίζει να μελετήσετε την Ιστορία της. Είναι συναρπαστική, καθώς τα έχει όλα: δόξα, ανατροπές, θυσίες, ηρωισμούς, προδοσίες… Γεγονότα που ξεπερνούν τη φαντασία και του πιο ευφάνταστου συγγραφέα. Κι όταν βρεθείτε εκεί, ίσως να καταλάβετε τι εννοούσε ο ποιητής με το στίχο του «…η Πόλη, μια παλιά αγαπημένη που συναντάς σε ξένη αγκαλιά…»
15
συνέντευξη
Βασίλης Λέκκας «Η Αθωότητα της Μουσικής» Αρχές Οκτώβρη. Οκτώ βαθμούς θερμοκρασία, υγρασία, που σου τρυπάει τα κόκαλα. Μία εξέδρα, στημένη κάτω από τις φυλλωσιές ενός πλάτανου, που χρύσιζαν από το σεμνό φως μιας λάμπας. Ένα βιολί, που εναλλασσόταν με μια κιθάρα στα μαγικά δάχτυλα του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη, Γιάννη Σπάθα, και μια φωνή άγια, βγαλμένη από τον αισθησιακό κόσμο της μουσικής του Χατζιδάκι: «Άστρα ψηλά και βουνά, κρατάτε γερά, ο κόσμος μη χαθεί». Η αισθαντική φωνή του Βασίλη Λέκκα, ενός αντιστάρ της μουσικής σκηνής, καταργούσε το κρύο, ζέσταινε το αίμα στις καρδιές μας, φλερτάροντας με τρυφεράδα την υγρασία των φύλλων. Με την ιδιαίτερη χροιά του μας ταξίδεψε στον κόσμο των αισθήσεων, εκεί που ο έρωτας ανταμώνει με την ποίηση και τη μετατρέπει σε άκρατο λυρισμό, αλλά και στον ανήσυχο στίχο, που καθησύχαζε και παρηγόραγε τη μοίρα του ανθρώπου. Σεμνός και τίμιος συνο-
Τι είναι αυτό προσδίδει σε έναν άνθρωπο τη λάμψη ενός ταλέντου ιδιαίτερου, όπως είστε εσείς. Αν διαγράφεται κάτι τέτοιο και το βλέπετε πάνω μου, μάλλον θα είστε και η πιο αρμόδια για να το εξηγήσετε. Για μένα είναι μία πολύ φυσική συμπεριφορά. Αν αυτό μου δίνει μία αίσθηση λαμπερή και διαγράφεται μία αίσθηση τιμιότητας από την πλευρά μου, με κάνει να αισθάνομαι κι εγώ καλά και να βγαίνει αυτό, ειδικά στις ώρες της μουσικής μου ενασχόλησης.
Πώς θα προσδιορίζατε τη σχέση σας με τη μουσική; Βλέπω με πολύ σοβαρή ματιά τη μουσική. Μάλλον το κάνω σαν παιχνίδι, με την όρεξη και την αγάπη που έχει κανείς για το παιχνίδι, κι έχω βρει συμπαίκτες, για να κάνουμε αντίστοιχα πράγματα. Όπως η συνεργασία μου, εδώ και πολλά χρόνια με τον Γιάννη Σπάθα, που τώρα βρίσκομαι ξανά μαζί του ύστερα από πολύν καιρό, γιατί το τραγούδι γίνεται με ανθρώπους που τους βιώνεις.
Το ξεκίνημα ήταν με τον Μάνο Χατζιδάκι. Οκτώ δίσκους, πολλές συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις. Τον θεωρείτε Μέντορά σας, τον δάσκαλο που σας προστάτεψε στα πρώτα τρυφερά μουσικά σας βήματα;
δοιπόρος της μουσικής, αναμφισβήτητα καλλιτέχνης που φέρει στα μουσικά δρώμενα την εκλεκτή σφραγίδα του καλού ελληνικού τραγουδιού με τις συνεργασίες κορυφαίων μουσικοσυνθετών: Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μαρκόπουλου, Γιάννη Σπάθα. Ουσιαστικά, ο Βασίλης Λέκκας είναι το απλό λαϊκό παιδί, που τριγυρνά και στα πιο απομακρυσμένα χωριά της Ελλάδας, επί είκοσι πέντε χρόνια τώρα, υπηρετώντας το τραγούδι με ατελεύτητο σεβασμό, αλλά ταυτόχρονα είναι και ο επαναστάτης, που αποβάλλει ό,τι φτηνό και ευτελές κυοφορεί η μουσική παραγωγή. Γι΄ αυτό, ο χρόνος δεν περνά από πάνω του, κι αυτός διατηρεί σαν φυλαχτό το αγνό βλέμμα μιας παιδικής αθωότητας, μιας σπίθας, που φλέγεται διαρκώς και που σίγουρα ξέχασε εσκεμμένα να σβήσει. Γράφει η Ρούµκου Θεοδώρα
Ξεκίνησα με το Μάνο σε ηλικία δεκαεννέα ετών. Σ’ ένα βαθμό ναι, θα έλεγα, αν και ο Μάνος δεν ήταν δάσκαλος, ήταν αντιδάσκαλος. Ήταν ένας άνθρωπος νέος και γι’ αυτό μπορούσε να συνυπάρξει με πολύ νεότερους. Ο Μάνος δε δίδαξε, απλώς καλούσε ν΄ ανταποκριθούν κάποιοι άνθρωποι σ’ ένα θέμα, όπως το αντιλαμβανόταν αυτός, και εμείς βλέπαμε πως αυτό είχε ένα στόχο, μία ποιότητα. Βάλαμε τα δυνατά μας, κι αυτό πότισε σιγά- σιγά και την ερμηνεία μας. Ένας απ’ αυτούς πιθανόν να είμαι κι εγώ.
Συναντηθήκατε με πολύ μεγάλους συνθέτες –Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μαρκόπουλο– έχετε τραγουδήσει στίχους Ελύτη, Εγγονόπουλου. Πιστεύετε πως στην πορεία αυτή σας βοήθησε και η τύχη ή γινόμαστε τελικά αυτό που αξίζουμε, όπως λένε. Τυχερός ήμουνα, επειδή το έκανα πολύ μικρός. Γιατί δεν είχα επίγνωση του τι έκανα κι ούτε περίμενα πως θα με δεχόντουσαν αυτοί οι άνθρωποι σε τόσο νεαρή ηλικία. Οι συνεργασίες μου είναι μόνο πέντε, στα είκοσι πέντε χρόνια πορείας. Απλώς, όταν έγινε η πρώτη μου επαφή με το τραγούδι και ξεκίνησε με τον Χατζιδάκι, πιστεύω πως δόθηκε μια γραμμή αισθητικής, για να μπορέσω να βρεθώ με κάποιους ανθρώπους. Αυτό διευκόλυνε στο να γίνω αυτά που τραγούδησα εν ολίγοις. Το τραγούδι είναι κάτι που θα με συντροφεύει σ’ όλη μου τη ζωή, και γι΄ αυτό πρέπει να είναι ολοκληρωμένο. Αυτές για μένα είναι και οι έννοιες του διαχρονικού τραγουδιού, και όλοι αυτοί οι μεγάλοι συνθέτες που προαναφέρθηκαν είναι στο ελληνικό μουσικό τοπίο σταθμοί.
Στο σημερινό μουσικό τοπίο, που θυμίζει έτσι μια «μουσική Βαβυλωνία», υπάρχει κάτι που σας θυμώνει; Προφανώς, αλλά με θυμώνει όσον αφορά τον προσανατολισμό. Αυτό που ισχύει σήμερα είναι πως το παιδί θα γίνει σταρ και θα κάνει μία εφήμερη επιτυχία κι όχι πως θα γίνει καλός μουσικός. Κι αυτό τείνει να γίνει μάστιγα, γιατί ο κόσμος της τηλεόρασης χτίζει κάτι που δεν έχει σχέση με τη
16
μουσική, παρά έχει σχέση με την προβολή. Σ’ αυτό είμαι κάθετα εναντίον.
Όταν ξεκινούσατε εσείς την καριέρα σας, τι προσδοκούσατε; Η μουσική είναι ένα στοιχείο τόσο σοβαρό, όσο σοβαρό είναι να μάθει κάποιος ανάγνωση. Άλλο τόσο σοβαρό είναι να μάθει το θέατρο, τη ζωγραφική, την τέχνη γενικότερα. Νομίζω ότι έναν άνθρωπο που συνδιαλέγεται με την τέχνη δεν τον «κολλάς» στον τοίχο εύκολα, γιατί διαθέτει κρίση και ξέρει τι του γίνεται. Σήμερα ο άνθρωπος ολοένα και απομακρύνεται από τη δημιουργία και όλες οι εξουσίες βοηθάνε σ΄ αυτό. Όχι μόνο από την Τέχνη αλλά και από τις ελεύθερες ώρες που μπορεί να έχει και να μπορέσει να κάνει πράγματα για τον εαυτό του. Το τραγούδι έχει για μένα, από μικρό παιδί, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Με μαγεύει ο τρόπος με τον οποίο μπορείς να επικοινωνήσεις με πολλά πράγματα και είναι ένας τρόπος που έχεις επιλέξει εσύ. Το τραγούδι είναι αυτό που με στηρίζει, είναι ένα όπλο απέναντι στην κοινωνία. Γι’ αυτό και ο τίτλος του καινούργιου μου δίσκου είναι «Όρθιοι».
Όρθιοι απέναντι σε ποιον; Όχι μόνο απέναντι στα προβλήματά μας. Ο τίτλος εκφράζει και τον άνθρωπο που δεν μπαίνει εύκολα στη λίστα αυτών που περιμένουν κάποιος να τους βοηθήσει. Πρόκειται για μια συλλογή τραγουδιών, παλαιότερα και καινούργια, και όλα αυτά τα χρόνια, όπως με κράτησε το τραγούδι και οι άνθρωποι που γνώρισα, έτσι κι εγώ θέλω να τους τιμήσω μ’ αυτόν το δίσκο. Έτσι, δίνοντάς τον σαν μια «ελπίδα».
Έχει χαθεί η ελπίδα σήμερα για το καλό ελληνικό τραγούδι; ∆εν μπορώ να πω κάτι τέτοιο. Ο κόσμος, όμως, θα έπρεπε να ζητάει το τραγούδι για να περνάει άλλου είδους επικοινωνίες. Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε λεξιλόγιο ούτε στίχος ούτε μελωδία. Απλώς υπάρχει ένα μουσικό χαλί παγκοσμίως, το οποίο
συνέντευξη έχει ένα ρυθμό απλοϊκό από τη μια άκρη στην άλλη. Να μη γίνουμε έτσι εμείς, γιατί, ως μεσογειακός λαός, έχουμε βγάλει φοβερά μουσικά πράγματα. Ένα τοπικό μουσικό ιδίωμα κάθε περιοχής της Ηπείρου, της Κρήτης, της Θράκης ή του Αιγαίου ή της Ρούμελης, μπορεί να έχει ένα τραγούδι που το ακούν όλοι και ανατριχιάζουν. Μια Γιουροβίζιον δε με εκπροσωπεί, όπως φαντάζομαι και κανέναν δεν εκπροσωπεί, παρά μόνο το παιχνίδι της τηλεόρασης. Μη νομίζουμε πως, εισάγοντας αυτού του είδους τη μουσική, θα την κάνουμε διεθνή, χρησιμοποιώντας στείρα πρότυπα.
Δεν πρέπει όμως να προβάλλεται η δουλειά ενός καλλιτέχνη; Τη δική σας δουλειά πώς θα τη μάθει η νέα γενιά; Αυτό είναι σωστό που λέτε, αλλά δεν έχω αισθανθεί ότι υπάρχει κόσμος που δε μας ακούει. Επί είκοσι πέντε χρόνια είμαι στη δισκογραφία, ταξιδεύω σε διάφορα μέρη και υπάρχω σε ένα κοινό, που δεν αποζητάει να με δει σε γιγαντοαφίσα για να έρθει. Έρχεται, γιατί υπάρχει μία σχέση που έχει δημιουργήσει η δουλειά μου και οι προηγούμενες συναντήσεις.
Όταν ακούω τη φωνή σας, είναι σαν ν’ ακούω το κελάηδημα ενός πουλιού ή αισθάνομαι το χάδι της τρυφερότητας. Εσείς πώς την ακούτε; Ένας τρόπος για ν’ ακούσει κανείς τη φωνή του είναι αν η φωνή, σαν αρμονία, σαν εσωτερική δόνηση, μεταφέρει τον ψυχισμό του. ∆ε νομίζω ότι απέχω πολύ ψυχοακουστικά – ηχητικά απ’ αυτό που περιέχω. Κι όταν ακούω τη φωνή μου πριν από είκοσι χρόνια, διακρίνω κάποια στοιχεία που μου αρέσουν σαν ηχόχρωμα. ∆ηλαδή, στην περίοδο του
Χατζιδάκι, υπάρχει μια αθωότητα, μια αμηχανία, που όμως είναι πολύ γοητευτική. Τώρα που τραγουδάω πάλι τον Χατζιδάκι, δε διακρίνω ότι προσπάθησα ν’ αλλάξω κάτι. Προσπαθώ να είμαι πολύ κοντά σ’ αυτό –βεβαίως προσθέτοντας τόσα χρόνια πάνω μου– τα οποία όμως είναι το ίδιο πράγμα, σαν να το ζήτησα, δηλαδή, δύο φορές.
Σας βοηθάει αυτή η κίνηση που έχετε στη σκηνική σας παρουσία, που θυμίζει –σε μένα τουλάχιστον– το πέταγμα ενός γλάρου; Υπερβαίνετε μ’ αυτόν τον τρόπο το μουσικό σας εαυτό; Εμένα με βοηθάει πολύ το σώμα μου, για να ενισχύει τη φωνή μου. Αν τινάξω ένα χέρι ή σηκώσω το κεφάλι μου, με βοηθάει σ’ αυτόν τον ήχο. Αν αισθανθώ σφιγμένο το σώμα μου, δεν μπορώ ν΄ απογειωθώ. Συνήθως, δε θέλω ν’ απαντώ σ’ αυτό, γιατί μου το έχουν πει κι άλλοι, κι ίσως χάνει τη μαγεία του. Είναι και ένα είδος ελευθερίας που αποκτάς, γιατί πιστεύω ότι ο χορός είναι μια ύψιστη τέχνη. Ένας άνθρωπος που ξέρει να περπατά καλά, ν’ απλώνει το χέρι του, να έχει σωστή άρθρωση, όλα αυτά δημιουργούν ένα πλάσιμο του χαρακτήρα, που σε βοηθάνε σε πολλά επίπεδα, ψυχολογικό κυρίως. Βεβαίως, είναι και μια λάμψη, που αποκτά ένας άνθρωπος, ο οποίος είναι αρτιμελής μέσα κι έξω.
Είστε όμως και εσείς «ερωτικός», κι αυτό βοηθάει να δημιουργηθεί ο μαγικός σπινθήρας της επικοινωνίας με το κοινό. Ερωτική γίνεται και μια παιδική φωνή, ξέρεις. Η διάσταση του έρωτα δεν είναι μέσα στον ορισμό και στο πλαίσιο μιας ηλικίας, αλλά δεν είμαι ο τραγουδιστής που λέγεται ερωτικός, γιατί το θεωρώ λιγάκι ρηχό κάτι τέτοιο.
Δε γεννιούνται όλοι οι άνθρωποι με ερωτισμό. Εσείς διαθέτετε έναν ερωτισμό που διαχέεται παντού, και αυτό δεν μπορείτε να το αρνηθείτε. Ωραία. Αν ισχύει αυτό, τότε πιστεύω ότι είναι ένα από τα πιο ωραία στοιχεία που μπορείς να διεκδικήσεις μέσα από το τραγούδι και μέσα από την επικοινωνία. Κι αν πραγματικά αυτό περνάει μέσα από την ερμηνεία, για μένα είναι το πιο ενδιαφέρον.
Ίσως να είναι αυτό το μυστικό της νεότητάς σας, κύριε Λέκκα; Μου θυμίζετε τον Ντόριαν Γκρέυ. (γέλια) Ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ.
17
ελληνισµός
Πολιτιστικός μορφωτικός σύλλογος ο «Αέροπος» γράφει ο Δάνος Δανιηλίδης (bdd@med.auth.gr)
Αγωνίζεται για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισµού στα Βαλκάνια. Το «Δυτικώς» βρέθηκε στα Σκόπια µε τον πρόεδρο του συλλόγου, Σωτήρη Χρυσάφη. Στη γειτονική ΠΓ∆Μ βρέθηκα για άλλη μια φορά, την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου. Αφορμή στάθηκε η έναρξη λειτουργίας, εκείνη την ημέρα, δύο ακόμη φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας, στις πόλεις Μπογκντάντσι και Νεγκόρσκι. Πρόκειται για ένα ακόμη πετυχημένο βήμα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ο σύλλογος «Αέροπος», για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στη Βαλκανική. Με την ψυχή του όλου εγχειρήματος, τον Στρωμνιτσιώτη πρόεδρο του «Αέροπου», Σωτήρη Χρυσάφη, ξεκινάμε από τη συννεφιασμένη Θεσσαλονίκη, φτάνοντας ύστερα από 50 λεπτά στον σχεδόν έρημο –υπήρχαν δύο νταλίκες όλο κι όλο– συνοριακό σταθμό της ∆οϊράνης. Χωρίς καθυστερήσεις και με την επίδειξη του διαβατηρίου, αφήνουμε το ελληνικό τελωνείο. Ο νεαρός Σκοπιανός αστυνομικός με τα καλά Ελληνικά του, επίσης, δε μας καθυστερεί και πλέον μπαίνουμε στη Σκοπιανή Παλιά ∆οϊράνη. Καθοδόν για την κωμόπολη Μπογκντάντσι και ενώ διασχίζουμε ένα πολύχρωμο φθινοπωρινό τοπίο, ο κ. Χρυσάφης μου ξετυλίγει την ιδιαίτερη σχέση του με την περιοχή της Άνω Μακεδονίας (σημερινής ΠΓ∆Μ) και ιδιαίτερα της Στρώμνιτσας (Στρούμιτσα σήμερα) από όπου κατάγεται. «∆ιετέλεσα επί 15 χρόνια πρόεδρος του συλλόγου Στρωμνιτσιωτών Θεσσαλονίκης. Επισκεπτόμενος το 1999 τη Στρώμνιτσα, διαπίστωσα με λύπη μου ότι οι απόγονοι των συγγενών μου που παρέμειναν εκεί μετά το 1913 (οι Έλληνες κάτοικοι της πόλης την έκαψαν το 1913, ενώ αποχωρούσαν με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη και το Κιλκίς, για να μην πέσει στα χέρια των Βουλγάρων) δε γνώριζαν καθόλου Ελληνικά. Τότε μου γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργήσω εκεί φροντιστήρια εκμάθησης της Ελληνικής, πρωτίστως
18
για τους κατοίκους ελληνικής καταγωγής. Ήρθαμε σε επαφή μ’ ένα ιδιωτικό φροντιστήριο Αγγλικών και εκεί ξεκινήσαμε μαθήματα εκμάθησης της Ελληνικής, με τον Ηλία, τον ελληνομαθή Σκοπιανό Στρωμνιτσιώτη ανθρωπολόγο, ο οποίος εργάζεται στο μουσείο της πόλης. Συμφωνήσαμε να πριμοδοτεί ο «Αέροπος» τα μισά χρήματα των διδάκτρων, ενώ τα άλλα μισά θα τα εισέπραττε ο ίδιος από τους μαθητές του, κάνοντας έτσι το μάθημα των Ελληνικών ιδιαίτερα ανταγωνιστικό στους μαθητές ως προς την τιμή –50% φθηνότερο- σε σχέση με τα Αγγλικά. Γρήγορα το νέο διαδόθηκε στην πόλη και εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον από όλες τις ηλικίες για τα μαθήματα, φτάνοντας στο σημείο τα 2/3 των μαθητών να μην είναι ελληνικής καταγωγής. Στη Στρώμνιτσα ξεκινήσαμε με 60 άτομα και τέσσερις ώρες μαθημάτων την εβδομάδα, με τον κάθε μαθητή να πληρώνει 5 περίπου ευρώ το μήνα και εμείς να δίνουμε άλλα τόσα στο δάσκαλο για τον κάθε μαθητή. Στην πορεία επεκταθήκαμε και στη μεθοριακή προς την Ελλάδα πόλη της Γευγελή, όπου σήμερα οι δύο τάξεις –αρχαρίων και προχωρημένων– πηγαίνουν πολύ καλά. Αντικειμενικός σκοπός μας είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι να πάρουν –ανάλογα με το επίπεδο γνώσης στο οποίο βρίσκονται– την επίσημη πιστοποίηση από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) της Θεσσαλονίκης. Ακόμη καλύτερα θα ήταν να συσταθεί ένα εξεταστικό κέντρο σε κάποια πόλη της ΠΓ∆Μ, ώστε οι άνθρωποι να μην υποβάλλονται σε έξοδα και μετακινήσεις προκειμένου να δώσουν τις σχετικές εξετάσεις της γλώσσας. Αυτός είναι ένας μελλοντικός στόχος μας, όπως είναι και η συγγραφή –από το Κέντρο Νεοελληνικών Σπουδών της Θεσσαλονίκης– βιβλίων εκμάθησης της Ελληνικής, ειδικά για παιδιά των Βαλκανίων. Κι αυτό
διότι σήμερα αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιούμε το βιβλίο εκμάθησης της ελληνικής για παιδιά ομογενών 8-12 ετών του ιδρύματος Μανώλης Τριανταφυλλίδης, το οποίο, όπως καταλαβαίνετε, απευθύνεται σε παιδιά που έχουν στο οικογενειακό περιβάλλον τους κάποια ακούσματα ελληνικής γλώσσας, κάτι που συνήθως δε συμβαίνει με τα παιδιά των Βαλκανίων. Προχωρούμε κατά περίπτωση, για παράδειγμα στην πόλη Βέλες (πρώην Τίτο Βέλες) όπου και εδώ ανοίξαμε φροντιστήριο, η δασκάλα έκρινε καλύτερο τα παιδιά να διδάσκονται από το αλφαβητάριο της (ελληνικής) πρώτης δημοτικού, του Οργανισμού Εκδόσεως ∆ιδακτικών Βιβλίων. Στο Βέλες, αν και πρόκειται για μια πόλη που δεν είχε ποτέ ελληνική παρουσία, βρήκαμε πρόσφορο έδαφος κι έτσι ξεκινήσαμε το 2000 φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας. Εδώ έχουμε 45 παιδιά. Οι λόγοι που επιζητά να μαθαίνει και το σλαβικό στοιχείο των Σκοπίων Ελληνικά είναι διάφοροι: είτε επειδή έχουν κάποια επαγγελματική συνεργασία με την Ελλάδα, είτε επειδή σκοπεύουν να έρθουν να εργαστούν ή να σπουδάσουν σε εμάς, είτε επειδή ταξιδεύουν για τουρισμό στη χώρα μας κλπ. Για παράδειγμα, ο ίδιος ο δάσκαλος με τον οποίο συνεργαζόμαστε στο φροντιστήριο της Γευγελής (έχει 80-90 παιδιά), ο νεαρός Σαρακατσάνος, Τόμας Μίντσεφ, θέλει να έρθει να σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη στη Φιλοσοφική. Το ευχάριστο είναι ότι δεν είχαμε προβλήματα με τις επίσημες Σκοπιανές αρχές, μάλιστα σε μερικές πόλεις, στην τελετή των εγκαινίων των φροντιστηρίων παρέστησαν δήμαρχοι, μητροπολίτες κλπ. Το 2002 συνεργαστήκαμε μ’ ένα φροντιστήριο στην πρωτεύουσα, τα Σκόπια. Συνειδητοποιώντας, όμως, ότι εκεί υπήρχαν ήδη άλλα 2-3 ιδιωτικά φροντιστήρια Ελληνικής, προτιμήσαμε να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές
ελληνισµός ελληνομαθή δασκάλα τους, η οποία τα πρωινά εργάζεται σε φαρμακείο. Ο κ. Χρυσάφης αναλαμβάνει να μοιράσει τις τσάντες και τα μπλουζάκια με το λογότυπο του «Αέροπου». Ενώ η δασκάλα υπογράφει το συμβόλαιο συνεργασίας με τον Αέροπο, χτυπά η πόρτα. Μια νεαρή καλοντυμένη γυναίκα μπαίνει διστακτικά στην αίθουσα, ρωτώντας τη δασκάλα εάν μπορεί να αφήσει τα παιδιά της στο μάθημα. «Γιατί θέλετε να μάθουν Ελληνικά;» τη ρωτώ. «Γείτονες ήμαστε, μπορεί να τους χρειαστούν αύριο-μεθαύριο», μου απαντά σε σπαστά Ελληνικά». Τους χαιρετούμε και ξεκινούμε την επιστροφή μας για την Ελλάδα. Άλλο ένα φροντιστήριο ελληνικής έχει μόλις ξεκινήσει. Ο κ. Χρυσάφης είναι ικανοποιημένος. Ήδη σχεδιάζει την επόμενη κίνησή του, αυτή τη φορά στη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας.
INFO Αέροπος: Όλη αυτή η πρωτοποριακή δουλειά που κάνει ο σύλλογος, βασίζεται, κυρίως, στα 30 ευρώ που δίνει ετησίως το καθένα από τα 200 μέχρι σήμερα μέλη του. Για περισσότερες πληροφορίες, τηλεφωνήστε στο τηλ. 2310.273.802.
… και µια διασταύρωση µε σηµασία μας σε μικρότερες πόλεις που δε διέθεταν ανάλογα φροντιστήρια, όπως στο Νεγκόρσκι και Μπογκντάντσι, στο οποίο φτάνουμε σε λίγα λεπτά. Μάλιστα κάποιους από τους μαθητές τους φέρνουμε τα καλοκαίρια στην Ελλάδα, σε θερινές κατασκηνώσεις και στα θερινά μαθήματα Ελληνικής του Ι.Μ.Χ.Α. (Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου)».
Στο σχολείο του Μπογκντάντσι Ύστερα από μια σύντομη αλλά ενδιαφέρουσα περιήγηση στη Στρώμνιτσα, συνεχίσαμε για το Μπογκντάντσι. Στα όρια της ήσυχης κωμόπολης των 4.000 κατοίκων, η οποία διαθέτει 4-5 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων (κυρίως βιοτεχνίες ρούχων), βρίσκεται το δημοτικό σχολείο. Η τοπική ώρα είναι 17.00. Τα κανονικά μαθήματα του σχολείου έχουν τελειώσει για σήμερα. Ανεβαίνουμε τα σκαλιά που οδηγούν στο δεύτερο όροφο και στο φροντιστήριο των Ελληνικών. Σήμερα ξεκινά το πρώτο μάθημα σε αυτή την πόλη. Χτυπάμε την πόρτα. Τριάντα περίπου χαρούμενα προσωπάκια μάς υποδέχονται με χαρά, μαζί με τη Γευγελιώτισα
Στα 22 χιλιόμετρα μετά τα σύνορα (εισερχόμενος κανείς από το τελωνείο ∆οϊράνης), στη διασταύρωση που οδηγεί προς τα αριστερά στην πόλη Βαλάντοβο και προς τα δεξιά προς τη Στρώμνιτσα, συναντούμε αυτό για το οποίο ο κ. Χρυσάφης φρόντισε να με ενημερώσει λίγο νωρίτερα: το ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο. Παρκάρουμε στους πρόποδες του λόφου του νεκροταφείου. Τέσσερις παππούδες στην άλλη άκρη του δρόμου, πουλούν λίγα ρόδια και μήλα. Προσπαθώ να ξεκλειδώσω την καγκελόπορτα. Χωρίς αποτέλεσμα. ∆ιαβάζω: «Ελληνικόν Στρατιωτικόν Νεκροταφείον των πεσόντων κατά τους πολέμους 1913 και 1914-1918» και μια ανάλογη πλάκα στη σερβική γλώσσα. Με λίγη προσπάθεια καταφέρνω να πηδήξω τον πλάγιο μαντρότοιχο. Στο λιτό, αλλά σε αξιοπρεπή κατάσταση, χώρο του νεκροταφείου διακρίνω 14 τάφους Ελλήνων στρατιωτών, μοιρασμένους ανά επτάδες εκατέρωθεν ενός λευκού σταυρού. Στο κενοτάφιο, στο ψηλότερο επίπεδο του νεκροταφείου, η επιτύμβια στήλη γράφει –επίσης στην Ελληνική–: «ενθάδε κείνται 117 άγνωστοι Έλληνες μαχηταί, πεσόντες υπέρ πατρίδος κατά την προέλασιν του 1918». Φωτογραφίζω το σε γαλανό-
λευκους τόνους χώρο, ενώ η σκαρφαλωμένη στον μαντρότοιχο… Σκοπιανή ροδιά μού… γνέφει πονηρά. «Μέχρι πριν από κάποια χρόνια το νεκροταφείο φρόντιζε κάποιος χωρικός ελληνικής καταγωγής. Αφότου πέθανε, από ό,τι ξέρω, κατόπιν διακρατικής συμφωνίας, το χώρο φροντίζουν απεσταλμένοι του δικού μας Γ’ Σώματος Στρατού», μου εξηγεί ο κ. Χρυσάφης, καθώς αρχίζουμε να ανηφορίζουμε τον φιδίσιο δρόμο που έπειτα από, περίπου, 25 χιλιόμετρα θα μας οδηγήσει στη Στρώμνιτσα.
áíáëáµâÜíουµε πÜóçς öýóεως εκäçëώóεéς äéáθÝôουµε äύο áßθουóες
AíοéκôÜ MεóçµÝρé - BρÜäυ Iáôροý Γωγοýóç 15 (ΠÜρκο TερψéθÝáς) Aµπεëüκçποé - Óôáροýποëç Tçë: 663.585 / 607.111
19
ðïëéôéóôéêÝò ðñïôÜóåéò
ÐïëéôéóôéêÝò ÐñïôÜóåéò «Η Ιστορία του Ραδιοφώνου και της Τηλεόρασης µέσα από το Αρχείο της ΕΡΤ» καλείται η έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης από τις 21 Νοεµβρίου 2004 έως τις 14 Ιανουαρίου 2005. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να θαυµάσουν συλλεκτικά αντικείµενα, όπως κινηµατογραφικές µηχανές λήψης, κονσόλες ήχου, µαγνητόφωνα, παλµογράφους, µεγάφωνα και πολλά ακόµη ραδιοτηλεοπτικά µηχανήµατα περασµένων δεκαετιών. Την έκθεση συνοδεύει και έντυπο υλικό, που παρουσιάζει την πορεία και την εξέλιξη της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης στην Ελλάδα, καθώς και την εξέλιξη της τηλεόρασης ανά τον κόσµο. Η έκθεση πραγµατοποιείται µε τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισµού, του Μουσείου Κινηµατογράφου και του Μουσείου-Αρχείου της ΕΡΤ. Μουσείο Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης, Λιµάνι, Αποθήκη Α, τηλ.: 2310 508 398
Ο Μιχάλης Χατζάκης, δηµιουργός του «Ελληνικού Θεάτρου Σκιών» θα παρουσιάσει την ηρωική παράσταση «Η Ορφανή της Χίου», στις 8,15,22 και 29 Ιανουαρίου 2005, στις 5, 12,19,26 Φεβρουαρίου τη λαογραφική παράσταση «Ο Καραγκιόζης και ο Διάβολος Κουµπάρος» και στις 5,12,19 και 26 Μαρτίου την κωµωδία «Ο Καραγκιόζης Προφήτης».Οι παραστάσεις πραγµατοποιούνται κάθε Σάββατο στις 6.30 το απόγευµα, στη θεατρική αίθουσα της Χ.Α.Ν.Θ. Ο Μιχάλης Χατζάκης διδάσκει στο τµήµα Θεάτρου και Επιστηµών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου. Υπήρξε µαθητής των σηµαντικών καραγκιοζοπαιχτών Δηµήτρη Μόλλα και Γεωργίου Χαρίδηµου και θεωρείται ανανεωτής του «Καραγκιόζη». Έχει διακριθεί διεθνώς και τιµήθηκε µε το πρώτο βραβείο του πανελλήνιου διαγωνισµού για το θέατρο σκιών. Παράλληλα, διοργανώνει διαλέξεις και συνέδρια εµπλουτίζοντας τη λαϊκή µας παράδοση. Μέγαρο Χ.Α.Ν.Θ. τηλ.: 2310 241 007
Πλήθος εκδηλώσεων έχουν προγραµµατισθεί από την Οργανωτική Επιτροπή της Αγιορείτικης Εστίας για το έτος 2005, που θα περιλαµβάνουν εκθέσεις, οµιλίες, εκδόσεις. Αγιορείτικη Εστία, Εγνατία 109, τηλ.: 2310 263308. Στην αίθουσα τέχνης Kalfayan θα φιλοξενούνται εικαστικές δηµιουργίες του Εδουάρδου Σακαγιάν από τις 4 Δεκεµβρίου έως 8 Ιανουαρίου 2005. Αίθουσα τέχνης Kalfayan, Προξένου Κοροµηλά 43, τηλ.: 2310 231187
Το πρόγραµµα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος περιλαµβάνει έως τις 31 Δεκεµβρίου τις ακόλουθες θεατρικές παραστάσεις: «Η Τύχη της Μαρούλας» του Δηµητρίου Κοροµηλά προβάλλεται στη σκηνή «Σωκράτης Καραντινός» στη Μονή Λαζαριστών, το θεατρικό έργο «Τσικλιντάν» της Στέλλας Βογιατζόγλου στο Μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών, «Ο Αυτοκράτωρ Μιχαήλ» του Άγγελου Τερζάκη στο Βασιλικό Θέατρο και στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών παρουσιάζεται «Ο Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου. Οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να ζητήσουν πληροφορίες στα τηλ.: 2310 288000 & 589101
20
Η ζωγράφος Ελένη Θεοφυλάκτου εκθέτει τις εικαστικές της συνθέσεις στην αίθουσα Τέχνης TinT από τις 25 Νοεµβρίου έως τις 8 Ιανουαρίου. Στον ίδιο εκθεσιακό χώρο οι φιλότεχνοι θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν έργα τέχνης σε προσιτές τιµές, µε αφορµή το καθιερωµένο χριστουγεννιάτικο Bazaar από τις 4/12 έως 8/1/2005. TinT, Χρυσ. Σµύρνης 13, τηλ.: 2310 235 689. Ένα καινούργιο είδος παράστασης µε τίτλο «Βραδιές Οµαδικού Θεατρικού Αυτοσχεδιασµού» θα εγκαινιάσει η οµάδα «Νέµεση» την 21η Ιανουαρίου 2005. Η πρωτοτυπία στη νέα πρωτοβουλία της θεατρικής οµάδας είναι ότι οι θεατές µπορούν κάθε φορά να παρακολουθήσουν ένα εντελώς καινούργιο έργο να δηµιουργείται µπροστά στα µάτια τους, συµµετέχοντας µάλιστα και οι ίδιοι στην ολοκλήρωση της πλοκής. Η οµάδα δηµιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 1995 από την κ. Τίνα Στεφανοπούλου. Επίσης, από τον Οκτώβριο του 2004 έως το Μάιο του 2005 λειτουργεί ένα εργαστήρι πολύτροπης προσέγγισης της θεατρικής τέχνης, το «Πολύτροπο», όπου ο µαθητευόµενος ηθοποιός µυείται στην Κινησιολογία, Φωνολογία, Ορθοφωνία, Υποκριτική, Αυτοσχεδιασµό, Αγωγή του λόγου ανακαλύπτοντας έναν «ολιστικό» τρόπο να υπάρχει σκηνικά και να συνυπάρχει µε τους άλλους. Νέµεση, Δελφών 176, τηλ.: 2310 326 230
Στο Κέντρο «Γαία» του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας φιλοξενείται µόνιµη έκθεση που παρουσιάζει µε οπτικοακουστικά µέσα τον πλανήτη Γη, τις ανθρώπινες επεµβάσεις και τρόπους αποκατάστασης της ισορροπίας του φυσικού κόσµου. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το Μουσείο διαθέτει µόνιµες εκθέσεις εντοµολογίας, βοτανικής, γεωλογίας, παλαιοντολογίας. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Κέντρο «Γαία», Όθωνος 100, Κηφισιά, τηλ.: 210 8015010 Δύο εκθέσεις ζωγραφικής εγκαινιάστηκαν στη γκαλερί ΖΗΤΑ-ΜΙ, του Γιάννη Ζήκα και της Χριστίνας Παπούλια. Η τελευταία έχει σχεδιάσει κοστούµια και σκηνικά για το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Εθνικό Θέατρο, τη Λυρική Σκηνή και άλλους θεατρικούς χώρους. Ο Γιάννης Ζήκας που έχει λάβει µέρος σε πλήθος ατοµικών και οµαδικών εκθέσεων, σηµειώνει: «Τα πάντα καταλήγουν σε ρουτίνα, όντας ρευστά και ανυπόστατα, ελκόµενα από την αδράνεια. Μόνον ο έρωτας που µένει ανεκπλήρωτος µπορεί να οδηγήσει το άρµα της ψυχής έξω από την αθλιότητα της συνήθειας, εκτός του στµφέροντος της σάρκας, που είναι µαθηµένη και οκνεύει…». Οι εκθέσεις διαρκούν µέχρι της 9 Ιανουαρίου 2005. Γκαλερί ΖΗΤΑ-ΜΙ, Προξένου Κοροµηλά 1, τηλ.: 2310.270636 Ãéá ïðïéáäÞðïôå áëëáãÞ ðñïãñáììáôéóìÝíçò åêäÞëùóçò ôï «Äõôéêþò» äå öÝñåé êáìéÜ åõèýíç.
ðïëéôéóôéêÝò ðñïôÜóåéò επéµÝëεéá ÉωÜííá Μπܵπç ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Αφιέρωµα στον Παύλο Μελά» 14 Δεκεµβρίου 2004 – 8 Ιανουαρίου 2005 Αίθουσα Τέχνης «ΙΑΝΟΣ», Αριστοτέλους 7, Θεσσαλονίκη Την Τρίτη 14 Δεκεµβρίου 2004, στις 8:00 το βράδυ, στην Αίθουσα Τέχνης «ΙΑΝΟΣ», Αριστοτέλους 7, θα πραγµατοποιηθούν τα εγκαίνια της έκθεσης του ιεροµόναχου Αναστασίου, µε τίτλο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Αφιέρωµα στον Παύλο Μελά». Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 8 Ιανουαρίου 2005. Ο ιεροµόναχος Αναστάσιος, ένας δηµιουργός ναΐφ, ασπούδαστος και αυτοδί-
Villarte Χώρος Εκλεκτών Εκδηλώσεων Ένας χώρος φορτισµένος πολιτιστικά από το ίδιο το νεοκλασικό οίκηµα ηλικίας 100 ετών και από τις νότες που γεµίζουν τις αίθουσες και χάνονται στα δέντρα του κήπου άνοιξε τις πόρτες του σε εικαστικές εκθέσεις, ηµερίδες, εταιρικές παρουσιάσεις και σεµινάρια µε φόντο τις γύψινες λεπτοµέρειες και τα ψηλά ταβάνια, δίνοντας µια ακόµη νότα δράσης, πέρα από τις µουσικές εκδηλώ-
δαχτος, χρησιµοποιώντας πρώτες ύλες αποτυπώνει µε µοναδικό τρόπο τοπία της γης της Μακεδονίας και ήρωες του Μακεδονικού Αγώνα. Ο ιεροµόναχος Αναστάσιος κατάγεται από το Παντείχιον της Κωνσταντινουπόλεως. Εκάρη µοναχός στην Ιερά Μονή Κουτλουµουσίου στο Άγιον Όρος το 1977 και εγκαταβιώνει στο Ιερό Κελλί του Τιµίου Προδρόµου Διονυσίου του εκ Φουρνά στις Καρυές. Από το 1987 διακονεί την ενορία Γοµατίου Χαλκιδικής. Από τις εκδόσεις ΕΡΜΗΝΕΙΑ κυκλοφορούν δύο λευκώµατα του Αθωνικά Δίπτυχα και Εορτές και Πανήγυρεις στο Γοµάτι. Έργα του παρουσιάστηκαν στην αίθουσα τέχνης ΙΑΝΟΣ σε δύο εκθέσεις το 2000 και το 2003.
σεις. Κάτω από τη στέγη του Villarte συναντώνται αρµονικά ένας χώρος εκλεκτών εκδηλώσεων, ένας παιδότοπος µε καλλιτεχνική ταυτότητα και το Ωδείο Βορείου Ελλάδος: µουσικός εκπαιδευτικός θεσµός της πόλης µε παράδοση 70 χρόνων. Στο χώρο που δηµιουργήθηκε µε πολύ µεράκι λειτουργούν µεταξύ άλλων: -Το Ωδείο Βορείου Ελλάδος (CONSERVATOIRE), -Θεατρικό εργαστήρι, -Σχολή Έντεχνου Τραγουδιού, -Ο Παιδότοπος «Αιώρα», -Χώρος για θεµατικές εκθέσεις, ρεσιτάλ, παρουσιάσεις βιβλίων. Σεµινάρια, ηµερίδες, συγκεντρώσεις, θεµατικά πάρτι, gala κ.ά. -Κήπος 2.500 τ.µ. για δεξιώσεις, εκδηλώσεις, επιδείξεις κτλ, που µπορεί να φιλοξενήσει στον ειδικά διαµορφωµένο χώρο του µέχρι 600 άτοµα. Στα εγκαίνια παρευρέθησαν πλήθος κόσµου πολιτικοί, καλλιτέχνες, άνθρωποι των τεχνών, των γραµµάτων, του θεάτρου, της µουσικής και του πολιτισµού και φυσικά πολλοί µικροί φίλοι του καλλιτεχνικού παιδότοπου ΑΙΩΡΑ. Χαιρωνείας 16 (Δίπλα στη Νοµαρχία), τηλ.: 2310 422885, 2310 422742 www.conservatoire.gr e-mail: info@conservatoire.gr
«Ανατρεπτική δηµοσιογραφία, αντί-life style, δηµιουργική αντίσταση» ή αλλιώς περιοδικό «ΖΕΝΙΘ». Αυτή είναι η γραµµή του νέου περιοδικού Ζενίθ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγνωστο. Πρόκειται για µια νέα, φιλόδοξη προσπάθεια, µε επικεφαλής το φίλο και συνεργάτη του Δυτικώς, Γιώργο Στάµκο, ο οποίος κάνοντας µια παρέµβαση στο χώρο των εντύπων, προσπαθεί να ρίξει λίγο φως στα θολωµένα νερά της ελληνικής «περιοδικο-µανίας», που θέλει τα περιοδικά να εφησυχάζουν τους αναγνώστες, να είναι κιτς, life style, ταΐζοντάς τους κουτόχορτο. Το Ζενίθ (που έχει υπότιτλο «το περιοδικό των απογειωµένων») υπόσχεται ακριβώς το αντίθετο, και µπορείτε να το βρείτε στα περίπτερα.
21
τέχν η ΕΚΘΕΣΗ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ
2
Στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (Β. Όλγας 108) από την Ε.Τ.Ε. και την Alpha Bank
Στις 16 ∆εκεμβρίου ξεκινά μεγάλη έκθεση χαρακτικής στο Μ.Ι.Ε.Τ. Πρόκειται για 141 έργα 116 Ελλήνων καλλιτεχνών, τα οποία αποτελούν σημείο αναφοράς σε ό,τι αφορά την ελληνική χαρακτική. Εκτός από τα χαρακτικά, στη συλλογή εντάσσονται και πολλά βιβλία, λευκώματα, αλλά και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι χαράκτες. Η έκθεση παρουσιάζει την ιστορία της ελληνικής χαρακτικής από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, δείχνοντας τις τάσεις που έχουν κατά καιρούς επικρατήσει στην τέχνη της Χαρακτικής στην Ελλάδα. Η κ. Ειρήνη Οράτη, επιμελήτρια της έκθεσης, σημειώνει: «Η χαρακτική στην Ελλάδα ήταν σχετικά άγνωστη, και στις αρχές του αιώνα είχε εφαρμογές μόνο στην εικονογράφηση βιβλίων ή περιοδικών, από επαγγελματίες τεχνίτες ξυλογράφους, οι οποίοι μετέφεραν έργα ξένων ή και Ελλήνων καλλιτεχνών σε έντυπα… Οι περισσότεροι από τους πρώτους Έλληνες χαράκτες παρακολούθησαν αποσπασματικά μαθήματα σε ελεύθερα εργαστήρια ή ήταν αυτοδίδακτοι… Η δεκαετία 1925 – 35 είναι η περίοδος που η χαρακτική στην Ελλάδα γίνεται πραγματικά αυτόνομη. Το Κράτος υποχρεώνεται να δραστηριοποιηθεί στον τομέα της ειδικευμένης εκπαίδευσης των καλλιτεχνών και να επανιδρύσει την έδρα της Χαρακτικής στην Σχολή Καλών Τεχνών το 1932. Τα έργα των πρώτων Ελλήνων χαρακτών ακολουθούν ποικίλες κατευθύνσεις και έχουν κοινά και αναγνωρίσιμα στοιχεία που δεν μπορούν όμως να χαρακτηριστούν πρωτοποριακά… Αν ο Γαλάνης είναι ο χαράκτης που έκανε πραγματικότητα την χαρακτική στην Ελλάδα, ο Γιάννης Κεφαλληνός είναι ο καλλιτέχνης που δημιούργησε την πρώτη γενιά Ελλήνων χαρακτών… Το χαρακτικό έργο, με τη δυνατότητά του να υπάρχει σε πολλά αντίτυπα, σφραγίζει πολύ πιο άμεσα την προσωπικότητα του δημιουργού… » Λειτουργία έκθεσης: Τρίτη έως Κυριακή και ώρες 10 – 14.00 και 18 – 21.00. Είσοδος Ελεύθερη. Για επικοινωνία: 2310.295170 και 295171.
Έργα 1. ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΟΓΕΒΙΝΑΣ, Επιστράτευσις 1915 2. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ, Η λίµνη µε τις ιτιές 1920-1930 3. ΓΙΩΡΓΗΣ ΒΑΡΛΑΜΟΣ, Άννα 1977 4. ΜΑΡΚΟΣ ΖΑΒΙΤΣΙΑΝΟΣ, Στην ταβέρνα 1913-1914
3 1
4
Δηµοτική Πινακοθήκη Δήµου Σταυρούπολης
Έναρξη λειτουργίας Πινακοθήκης Τετάρτη 15 Δεκεµβρίου 2004 ώρα 8 µ.µ. Παρουσίαση Α΄ µέρους έργων µικρών και µεγάλων διαστάσεων Για πρώτη φορά στο Δήµο Σταυρούπολης δηµιουργείται Δηµοτική Πινακοθήκη, ένα µεγαλόπνοο σχέδιο για τα εικαστικά δρώµενα του Δήµου. Το χρονικό Το 2002 ξεκίνησε η έκθεση εικαστικών τεχνών µε έργα µικρών διαστάσεων και θέµα «Νους υγιής εν σώµατι υγιεί» – Ολυµπιακά Ιδεώδη όπου πρωτοπαρουσιάστηκαν 510 έργα, 247 καλλιτεχνών από 29 χώρες. Στη συνέχεια, η έκθεση περιφέρθηκε σε πόλεις – πατρίδες Ολυµπιονικών: Λαµία, Σέρρες, Μυτιλήνη και αναπτύχθηκε ακόµη περισσότερο µε έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών έπειτα από ανακοινώσεις. Έτσι, η έκθεση αυτή τελείωσε µε τη συµµετοχή 315 καλλιτεχνών που έστειλαν 690 έργα από 35 χώρες εκ των οποίων τα περισσότερα δωρίστηκαν στο φορέα του Δήµου. Συγχρόνως όµως υπήρχαν παρακαταθήκη έργα µεγάλων δια-
22
στάσεων από Ατοµικές και Οµαδικές Εκθέσεις Καλλιτεχνών, οι οποίοι παρουσίασαν δουλειά τους στον εκθεσιακό χώρο στο Πολιτιστικό Κέντρο της οδού Λαγκαδά 221. Επιπλέον, µε ανακοινώσεις του Εικαστικού Επιµελητηρίου Ελλάδας ήρθαν δωρεές έργων από καλλιτέχνες που ζουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Η.Π.Α., Ε.Ο.Κ.). Με την έναρξη λειτουργίας της Πινακοθήκης, παρουσιάζονται τα 180 έργα που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια των περιφερειακών εκθέσεων και δεν τα είδε το κοινό της Θεσσαλονίκης, µέρος όλης της έκθεσης µέσα σε πολυτελείς προθήκες, που κατασκευάστηκαν ειδικά για τη φύλαξη των έργων µικρών διαστάσεων. Τα έργα µεγάλων διαστάσεων θα κοσµούν τις αίθουσες των δηµοσίων σχέσεων του εκθεσιακού χώρου. Παράλληλα από τις 15/ 12/ 2004 – 10/ 1/ 2005 οργανώνονται εκθέσεις: Ζωγραφικής της Rieloff Georgina Stambolis (Horxe) µε τη συνεργασία της Πρεσβείας της Χιλής, Χαρακτικής του Cosic Dragisa µε τη συνεργασία του Προξενείου Σερβίων και Μαυροβουνίου και έκθεση Γλυπτικής µε θέµα «Αθλητές» από υλικά της Αυτοκινητοβιοµηχανίας FORD, µε τη συνεργα-
σία του Συλλόγου Μυτιληναίων Θεσσαλονίκης και την ευγενή χορηγία της Ναυτιλιακής Εταιρείας Λέσβου (Ν.Ε.Λ.) Ώρες λειτουργίας:10.00 – 13.00 και 18.00 – 21.00 καθηµερινά εκτός Σαββάτου, Κυριακής και αργιών. Πληροφορίες: Αφροδίτη Καραµανλή, τηλ.: 2310 650301 «Η Οικουµενικότητα της Τέχνης και οι αξίες των λαών µε προτάσεις των καλλιτεχνών από τις Σχολές Καλών Τεχνών των χωρών τους και των Διεθνών Οργανισµών Εικαστικών Τεχνών όπου ανήκουν θα µας απασχολούν σε τακτά χρονικά διαστήµατα »Θα µπορέσουµε µαζί σας να ξεναγηθούµε σε καινούργιες εικαστικές προτάσεις, να οργανώσουµε διαλέξεις µε Έλληνες και ξένους σε θέµατα εικαστικά που µας απασχολούν και είναι στην επικαιρότητα. Κύριο µέληµά µας θα είναι οι ξεναγήσεις σχολείων και απασχόλησης των παιδιών στον εκθεσιακό χώρο µας» .
Ανοιχτό Παράθυρο…
στον εσωτερικό µας κόσµο.
Γράφει η Χριστίνα Δεβρελή
devric@zeroone.gr
Βιωµατικά Εργαστήρια Έναυσµα για τη σηµερινή συνέντευξη ήταν η παρακολούθηση µιας πολύ ενδιαφέρουσας διάλεξης για τη σχέση όλων µας –ή σχεδόν όλων µας– µε το φαγητό, που τελικά αποδεικνύεται ότι είναι σχέση αγάπης και µίσους. Οµιλητές, η Χριστίνα Πατρινιού, ψυχοθεραπεύτρια και ψυχοδραµατίστρια, και ο Πέτρος Θεοδώρου, ψυχοθεραπευτής «Gestalt» και συνθέτης. Οι δυο τους έχουν ιδρύσει το φορέα «Δηµιουργική Επικοινωνία», που είναι ένα πλαίσιο δράσεων µε επίκεντρο τον άνθρωπο. Πραγµατοποιεί διαλέξεις, υλοποιεί βιωµατικά εργαστήρια και δραστηριοποιείται κυρίως στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Κύριε Θεοδώρου, πείτε µας τι είναι ο φορέας «Δηµιουργική Επικοινωνία» καθώς και τα βιωµατικά εργαστήρια που διοργανώνετε και ποιες ανάγκες καλύπτουν; Φαίνεται αρχικά ασυνήθιστη ως προς τα ελληνικά δεδομένα η δημιουργία του φορέα. Ωστόσο, ανάλογες δράσεις, εδώ και χρόνια, εκπονούνται σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Τα προγράμματα που υλοποιούμε, είναι παγκοσμίως πολύ δημοφιλή και διαδεδομένα. Προσπαθούμε, κυρίως στη Θεσσαλονίκη, να δημιουργήσουμε ένα νέο αλληλεπιδραστικό μοντέλο σχέσεων με τους συμπολίτες μας που αναζητούν, όπως και εμείς, καλύτερη ποιότητα ζωής. Τα εργαστήρια που δημιουργούμε επεξεργάζονται, με τρόπο βιωματικό, θέματα καθημερινού ενδιαφέροντος που μας απασχολούν όλους. Προβλήματα που μας απασχολούν στις σημερινές συνθήκες διαβίωσης, όπως είναι οι σχέσεις των δύο φύλων και η δυναμική του γάμου, οι σχέσεις γονέων και παιδιών, το άγχος στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και στον εργασιακό χώρο, τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, της εφηβείας ή και η σχέση μας με το φαγητό σε συνάρτηση με τις βλαπτικές συνήθειες (κάπνισμα και ποτό), προβλήματα που αφορούν το κοινωνικό αίσθημα και τις μειονότητες, την κακοποίηση και πολλά άλλα σοβαρά ζητήματα. Το μοντέλο αυτό βοηθά τους ανθρώπους να αντικρίσουν καταρχήν τα καίρια θέματά τους και να συζητήσουν γι’ αυτά, πράγμα που είναι το πρώτο βήμα για την αρχή της επίλυσής τους. Ως επαγγελματίες στο χώρο της αυτογνωσίας και της δημιουργικής ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού ολιστικά, εκτιμούμε ότι η δημιουργία βιωματικών ομάδων –με τη μορφή αυτόνομων εργαστηρίων 10 με 16 ώρες, ή ακόμη και με τη μορφή ομάδων συνεχούς ροής, δηλαδή ongoing 2ωρων ή 3ωρων εβδομαδιαίων συναντήσεων– έρχεται να καλύψει το κενό στην προσπάθεια ανάπτυξης του δυναμικού του κάθε συμπολίτη μας. Κυρία Πατρινιού, ποιοι είναι οι στόχοι του φορέα «Δηµιουργική Επικοινωνία»; ∆ομήσαμε το μοντέλο με νέους και ανθρωποκεντρικούς τρόπους, που να πλησιάσει και να αγγίξει ακόμη και ευαίσθητες και μη προνομιούχες κοινωνικές ομάδες. Τα εργαστήρια που προτείνουμε, στηριγμένοι στην εκπαίδευση και στην πείρα μας, είναι η συγκρότηση ομάδων
προσεκτικής και αυθεντικής ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Η έννοια της «θεραπείας» για μας δεν σημαίνει ότι έχω κάποιο πρόβλημα που με στιγματίζει ή ότι κάπου μειονεκτώ και «αποκαθίσταμαι» ως προς κάποιο μοντέλο «υγείας – ευτυχίας». Τη «θεραπεία» την εννοούμε περισσότερο ως την προσωπική ανάπτυξη του καθενός μας, τη δυνατότητα να βιώνουμε ολοκληρωτικά και δημιουργικά τη ζωή και τον εαυτό μας. Μέσα στην ομάδα δεν επιλύουμε τα προβλήματά μας, αλλά τα αναγνωρίζουμε, εξερευνώντας τα από διάφορες οπτικές. Μέσα στην ομάδα επικοινωνούμε με άλλους και αρχίζουμε να κατανοούμε την κοινή μας και βαθιά ανάγκη για αυτογνωσία και ανάπτυξη. Ενταγμένοι στην ομάδα, «βλέπουμε τον εαυτό μας» μέσα από νέες οπτικές, ανακαλύπτουμε τις νέες πλευρές μας και συνδεόμαστε διαφορετικά με ό,τι ήδη γνωρίζουμε για τον εαυτό μας. Όλα αυτά γίνονται με την προσωπική μας δουλειά επάνω στο δικό μας «υλικό» που προκύπτει κατά τη διαδικασία της ομάδας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ταυτόχρονα μαθαίνουμε και πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Μέσα στην ασφάλεια και στην εχεμύθεια της ομάδας, ο καθένας από μας ψάχνει και εξετάζει τις πιθανές αλλαγές σε αξίες, συναισθήματα, απόψεις, στάσεις, σκέψεις, μαθαίνοντας να διοχετεύει το δυναμικό του αποτελεσματικότερα σε κατευθύνσεις που επιλέγει ο ίδιος. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι πολυεπίπεδο και δρα ενισχυτικά, εμπλουτίζοντας το ρεπερτόριο τέτοιων δραστηριοτήτων με έναν πολύ διαφορετικό και ποιοτικά υψηλό τρόπο. Κύριε Θεοδώρου, τι είδους µεθόδους ακολουθείτε στη δουλειά σας και κατά πόσο αυτές οι µέθοδοι είναι ασφαλείς; Ο τρόπος δουλειάς στις ομάδες γίνεται με δημιουργικές και εύστοχα δομημένες εισαγωγικές ασκήσεις. ∆ημιουργείται ένα περιβάλλον ασφάλειας όπου ο κάθε συμμετέχων εμβαθύνει μόνο όσο ο ίδιος αισθάνεται ότι επιθυμεί. Οι προσεγγίσεις των συντονιστών είναι στη φιλοσοφία τους ανθρωποκεντρικές και επικεντρωμένες στη δημιουργικότητα και στην αυτοέκφραση. Τα προγράμματα αυτά απευθύνονται σε κάθε πολίτη και όχι σε κάποιον που θα πρέπει να έχει ειδικές γνώσεις, προηγούμενη ανάλογη εμπειρία ή να τον απασχολούν ειδικά προβλήματα. Θετικές ιδιαιτερότητες των προγραμμάτων αυτών είναι αφενός ότι αυτά διευθύνονται από
δύο θεραπευτές διαφορετικών προσεγγίσεων, με αποτέλεσμα την αλληλοεπικάλυψη και την εναλλαγή όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, ώστε το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων να διατηρείται σε υψηλό επίπεδο, και αφετέρου ότι, λόγω αυτής της συνεργασίας, τα προγράμματα είναι εύκαμπτα, ενώ καλύπτουν ευρύτατη θεματολογία και μπορούν να αναπτυχθούν σε πολλές κατευθύνσεις. ∆υστυχώς, ο χώρος της στήλης δε μου επιτρέπει να αναπτύξω περισσότερο αυτό το τόσο ενδιαφέρον και νέο για τα ελληνικά δεδομένα θέμα. Θα παραπέμψω, λοιπόν, όσους ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του φορέα: www.petrostheodorou.gr, e-mail: petrosth@otenet.gr
Η σελίδα είναι ευγενική προσφορά της εταιρείας οργάνωσης εικαστικών εκδηλώσεων «Η Τέχνη του επικοινωνείν» Σκρα 3, 546 22 Θεσσαλονίκη τηλ. 2310 28.66.62 και 6945 045.125 artofcommunication@plasticarts.gr
23
θέατρο
Ο Ηλίας Λογοθέτης μας μιλά για το θέατρο Αντιλαµβάνοµαι το θέατρο ως µια σπουδή, ως έρευνα της δράσης της θεατρικής πράξης. Και βλέπω ότι στην πορεία της παράστασης ανακαλύπτω τα πιο σηµαντικά πράγµατα. Η παράσταση, µε το χρονικό της όριο, εµπνέει την ερµηνεία; Ναι. […….] Ο ηθοποιός, μπορεί να μη σταθεί όπως όρισε η σκηνοθεσία, να του έρθει κάτι
Πώς αντιδράς απέναντι στη ραθυµία, για παράδειγµα; Χάρη στην παιδεία και στην εκπαίδευσή μου, δεν επηρεάζομαι ιδιαίτερα, πρέπει να τελειώσω ό,τι έχω αναλάβει. Οι μηχανισμοί άμυνας κλειδώνουν τα πάντα. Αν είσαι μόνος σου στη σκηνή, τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα. Αν οι υπόλοιποι όμως επηρεάζονται από το κοινό; Μερικοί
συνέντευξη στη Μπουµπουλίνα Νικάκη
nikakibouboulina@yahoo.gr
μια μεγάλη παράσταση, με πετυχημένες εκδηλώσεις του καλλιτέχνη. Χρειάζεται λίγος χρόνος, ηρεμία, ώστε να επέλθει ευχαρίστηση. Αλλά η εσωτερική σιωπή είναι ένα τρομαχτικό πεδίο, σχεδόν εφιαλτικό!
…δεν υπάρχει ειλικρίνεια ανάμεσα στο κοινό και στον ηθοποιό!… Η περίπτωση ενός ερμηνευτή είναι οδυνηρή!
διαφορετικό την ώρα που γίνεται ζωντανό το πράγμα πια, σε σχέση με ένα ζωντανό κοινό. Χρειάζεται ευρυχωρία, ένα περιθώριο όσον αφορά τη δική του ερμηνευτική, να μπορεί να φύγει από το ρόλο, να επιστρέφει στον εαυτό του και να ξαναβρεί το ρόλο μετά. ∆εν πιστεύω σ’ αυτό που λένε « η συνέπειά του από την αρχή μέχρι το τέλος» είναι κάτι νεκρό. Σκέφτεσαι έναν βιολιστή να μην έχει τις εξάρσεις της δημιουργίας όταν παίζει το κοντσέρτο;
Πώς προσλαµβάνεις την αλληλεπίδραση κοινού και σκηνής; Ως ενέργεια που εκτοξεύεται από την πλατεία ή τον εξώστη προς εμένα. Τα μάτια στέλνουν κάτι, μπορεί να σε αποπροσανατολίσουν: όχι ως υποκριτή, αλλά ως οντότητα, να σε κάνουν να τρικλίσεις ή να σου δώσουν δύναμη.
Μήπως να ανταπαντήσεις µε ερεθίσµατα, διαλεκτικά; Σαν ερωταπόκριση; Ναι! Είναι «ρεπρός ντ’αμούρ». Εξαρτάται βέβαια από τον τρόπο που είναι δομημένος κάθε καλλιτέχνης. Μερικοί δε θέλουν αυτή τη σχέση. Μπορεί το κοινό να σε αποπροσανατολίσει αν επέμβει, από ενθουσιασμό, από δυσπιστία, είτε καταλαβαίνει είτε όχι.
Μπορείς να το ελέγξεις και να αµυνθείς; Ναι. Όταν βλέπεις ότι κινδυνεύεις, μπορείς μ’ ένα βλέμμα να επαναφέρεις το κοινό στην τάξη. Ο Α.Γκίνες π.χ. δεν επιτρέπει στο κοινό να επέμβει, το νεκρώνει. Σαν να λέει «αφήστε να κάνω αυτό που κάνω και αν τύχει αποδοχής…» Εξαρτάται όμως και από τα έργα και από τα περιθώρια που δίνει μια παράσταση… Εν πάση περιπτώσει, δε δέχομαι ότι υπάρχει απόλυτη ειλικρίνεια ανάμεσα στο κοινό και στον ηθοποιό! Υπάρχει μια προσποίηση, η οποία είναι το εισιτήριο που συνδέει το κοινό με τον καλλιτέχνη. Άλλος ακούει από υποχρέωση, ο τσαμπατζής αδιαφορεί εντελώς…
24
μπορούν να περιγράψουν τι κάνει το κοινό με λεπτομέρειες!
Με τι ταυτίζονται τελικά; ∆εν ξέρω! Έχουν αναλάβει να εκτελέσουν μια παράσταση, μετά από μόχθο, επάνω σ’ ένα έργο με κάποιο σκηνοθέτη. ∆εν μπορεί να έχουν και την απαίτηση να γίνει αποδεκτό! Πάντως, με κάνει πολύ καχύποπτο το ότι ποτέ δεν άκουσα γιουχάισμα! «Μα από ευγένεια!» λένε. Εγώ είμαι πολύ ενεργητικός θεατής, μπορεί να κραυγάσω και να επηρεάσω και τους υπόλοιπους γύρω μου! Γιατί σώνει και καλά να δέχομαι κάτι φρικιαστικό;
Ποια είναι η ουσία αυτής της αντίδρασης; Μπορεί να σωθεί ένα έργο, όσο κι αν έχει παραποιηθεί, διότι κάποιοι ξέρουν καλύτερα το έργο και ότι το παίζεις άθλια. Το θέμα όμως είναι αν δαμάζεις, μανιπουλάρεις το κοινό, αν οδηγείσαι από το ρεύμα του. Εγώ δεν είμαι σίγουρος ότι το κοινό είναι πιο έξυπνο από μένα!
Το λες «από σκηνής»; Όταν ανέβει κανείς να παίξει, έχει πάρει τις μεγάλες αποφάσεις της αποτυχίας, της επιτυχίας, διακινδυνεύει, αποφασίζει να εκτεθεί! Αντιμετωπίζω το κοινό με πολύ σεβασμό, αλλά όχι σαν κάτι πιο πάνω από μένα που θα με συντρίψει, με κρίσεις που εγώ δεν εξέτασα.
Νιώθει ικανοποίηση ο ερµηνευτής ή κενό µετά την παράσταση; Είναι οδυνηρή περίπτωση. Ένας καλλιτέχνης με μεγάλες απαιτήσεις από τον εαυτό του μπαίνει σε πορεία οδύνης, γνώσης. Αν ήταν σίγουρος ότι έπαιξε τέλεια, θα έπαιζε άπαξ και τελείωσε το θέμα. Η απόλαυση είναι αργή ως διαδικασία. Θέλει ευρυχωρία χωροχρόνου, η ηδονή γενικά. Υπάρχει βέβαια το μεγαλείο της σιωπής, εάν τα πράγματα κατασταλάξουν σωστά ύστερα από
Η αισθητική μιας χώρας και το σκεπτικό ενός λαού που βλέπει την τέχνη μεταξύ τυριού και αχλαδιού! Τελικά, Ηλία, µετράει η γνώµη του κοινού για τη σπουδαιότητα µιας παράστασης; Από την άποψη του ταμείου ναι, από την άποψη της κρίσης όμως όχι! Ο Σέξπιρ είπε ότι η γνώμη των λίγων είναι σημαντικότερη. Σπουδαία έργα, τόσο στη συγγραφή όσο και στην ερμηνευτική, διεσώθησαν χάρη στη γνώμη και στη σκέψη των λίγων που γνώριζαν πολύ καλύτερα από τους πολλούς. Επίσης, μεγάλες παραστάσεις αξιολογήθηκαν με το χρόνο. Πιστεύω ότι αν λειτουργήσει αυτή η σχέση ανοιχτά, χωρίς το αντίτιμο, εκεί θα δούμε τα πράγματα. Ας γίνονται παραστάσεις χωρίς να υπάρχει το εισιτήριο και η εμπορευματική σχέση της τέχνης με το κοινό. Όπως πας σε κάποια μουσεία.
Τι θα άλλαζε η απουσία εισιτηρίου; Νομίζω ότι το κοινό και ο καλλιτέχνης θα διορθώνονταν. Η τέχνη θα είχε καλύτερη μοίρα. ∆ε θα υπήρχε αγοραπωλησία. Τώρα, ετοιμάζεται μια παράσταση, αγωνιά ο επιχειρηματίας αν το προϊόν θα αρέσει κι αν δεν αρέσει, τα βάζει με τους ηθοποιούς ή με το έργο. Αλλά δε σκέφτεται ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι το κοινό είναι κακόγουστο! ∆εν πυροβολήθηκαν κάποιες παραστάσεις από ένα πολιτικό σύστημα που ήτανε ηλίθιο κι αργότερα έγιναν επιτυχίες; Και φυσικά υπάρχει το φαινόμενο ότι ο ένας παρασύρει τον άλλο. Πηγαίνει τελικά κι ο άλλος στην παράσταση και δεν μπορεί να την αξιολογήσει! Πιστεύω ότι είναι τυχαίο… όχι με την αρχαιοελληνική έννοια της αναγκαιότητας, αλλά τυχαίο με την έννοια «μεταξύ τυριού και αχλαδιού», «εντάξει μωρέ και τι έγινε;»!
θέατρο Δεν υπάρχει αισθητικό ένστικτο στους πολλούς; Σχεδόν συμφωνώ με τη γνώμη ενός κριτικού: αν προσφέρεις στη σκηνή ένα έργο σεξπιρικό με την ίδια αισθητική και δομή που παρουσιάζεται ένα σίριαλ άθλιο, το κοινό δεν μπορεί να κάνει τη διάκριση. Είτε Σέξπιρ του δώσεις είτε τραγωδία, οι αναφορές του θα είναι τα σίριαλ. Το κοινό δεν εκπαιδεύεται από τις παραστάσεις, κακά τα ψέματα. Τις μεγάλες μάζες τις αφορούσαν τα ρωμαϊκά πανηγύρια! Είναι κανόνας αυτό: τα καλά εμπορεύματα είναι για αγοραστές με κάποιο γούστο! Και δεν πρόκειται για αριστοκρατική άποψη, έτσι είναι η δομή των πραγμάτων!
Γιατί κάποιοι ηθοποιοί στο θέατρο είναι «τηλεοπτικοί»; Τραγικό: το μεγαλύτερο ποσοστό των ηθοποιών που στελεχώνουν μια παράσταση παίζουν και στην τηλεόραση! ∆εν μπορεί να παίζεις Τσέχοφ
και μαζί σε σίριαλ! Πώς είναι δυνατόν να έχεις ευχέρεια χρόνου, μυαλού, ψυχής, για να μελετήσεις ένα ρόλο που θέλει απομόνωση, μελέτη; Υπάρχει δίψα για δόξα κι αναγνώριση, ενώ παίζουν ρόλους να τους χαίρεται η ψυχή σου!
Οι σχολές φέρουν ευθύνη για τη διαµόρφωση αυτού του είδους ηθοποιών; Όχι! Είναι ευθύνη των καλλιτεχνών, των συνδικάτων, της κουλτούρας του τόπου! Εγώ δε θα πήγαινα ποτέ να δω κάτι που βλέπω στην
τηλεόραση. Τι να δω; Τη μεγαλοφυή ερμηνεία; Αποκλείεται! Στο θέατρο πάω να δω πράγματα που δεν αναγνωρίζω, κάτι που μου ανοίγει καινούργιους ορίζοντες. ∆εν μπορώ να βλέπω πρόσωπα γνωστά επάνω στη σκηνή. Ή αν τα έχω δει ξανά, θέλω να έχουν τη μαγεία και τη δύναμη της μετάλλαξης, της μεταμόρφωσης· τότε μόνο αξίζει η τέχνη! Πρέπει τουλάχιστον όταν παίζει κανείς θέατρο, να μην εμφανίζεται και στην τηλεόραση. Όμως τρέμουν μήπως χάσουν τη δημοσιότητα! Παρεμπιπτόντως κάνουν θέατρο, δεν είναι αυτό το κύριο μέλημά τους!
Είναι φαινόµενο ελληνικό; Ναι. Οι ξένοι δεν εμφανίζονται σε σίριαλ συνέχεια. Αποκλείεται ένας ερμηνευτής ενός μεγάλου ρόλου να έχει ανάγκη το σίριαλ. Πρέπει να διαχωριστούν τα δυο είδη ηθοποιών και να μη βγάζουν τόσο πολλούς οι σχολές, δε ζούμε σε χώρα με πλούσια πολιτισμική δραστηριότητα! Εδώ δεν έχουμε ούτε καλό θέατρο ούτε καλούς
ηθοποιούς!
Αυτό δεν αφορά όµως την πολιτισµική κρίση και ταυτότητα;
άζει με εξαιρετικό τρόπο! Οι μεγάλοι καλλιτέχνες είναι δοσμένοι σ’ ένα πάθος που δε σβήνει ποτέ, σαν τα ηφαίστεια! Οι υπόλοιποι ικανοποιούμαστε με την «κυρα Κατίνα». Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, αλλά τα έχουμε υπεραπλουστεύσει! Παλιότερα υπήρχαν μεγάλες προσωπικότητες!
Γιατί αυτή η αλλαγή; ∆εν ξέρω! Πάντως, δεν έχουν σχέση με το πνεύμα οι περισσότεροι σήμερα! Ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε αυτό το κράτος για την τέχνη. Παλιότερα υπήρχε ένας πολιτισμός ο οποίος χάθηκε, αν και οι κοινωνίες είναι όλες ίδιες. Υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι που μπορούν να χαράξουν «δρόμους», αλλά είναι πολύ απασχολημένοι με την προσωπική τους δόξα.
Υπάρχει επαρχιωτισµός στην Ελλάδα; Βέβαια. […] …έβλεπα το πνεύμα που κυριάρχησε στην τελετή έναρξης και λήξης της Ολυμπιάδας! Το
τέλος ήταν φρικιαστικό, με μπουζούκια! Εκεί ανήκει πραγματικά η Ελλάδα, στους μπουζουκόβιους! H τελετή λήξης εκπροσώπησε απόλυτα τη σημερινή ελληνική αισθητική!
Ναι αλλά ένας καλλιτέχνης πρέπει να αρθεί λίγο παραπάνω. Η μελέτη του θεάτρου είναι η μελέτη της ζωής, δεν αρκεί να παίξεις ένα-δυο ρόλους! Χώρες φτωχές, όπως στη Λατινική Αμερική, βγάζουν σπουδαίους λογοτέχνες, που μπορεί και να μην τους χρειάζονται. Είναι σαν τη ζωή η τέχνη, σαν το ένστικτο της αναπαραγωγής. Υψώνεται λίγο παραπάνω από τη ζωή επειδή την παρουσι-
25
ðïäÞëáôï
Ποδήλατο στις Ελληνικές Πόλεις Σχολιάζει ο Λευτέρης Ακριτίδης
Υπάρχει μια στροφή προς το ποδήλατο σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα προβλήματα περιβάλλοντος και κυκλοφοριακού κορεσμού, και όλοι έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται πως το ποδήλατο μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην επίλυσή τους, καλύπτοντας ένα μέρος των αναγκών μετακίνησης στις πόλεις. Το ποδήλατο αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς, πέρα από κάποιες πόλεις ή την ίδια την ευρωπαϊκή επιτροπή που πήραν την πρωτοβουλία να προωθήσουν το ποδήλατο ή να το εντάξουν στην καθημερινότητά τους, είναι ένα από τα λίγα μέσα που υποστηρίχτηκε από τον ίδιο τον πολίτη. Η ΛΥΣΗ Όσο κι αν αυτό ακούγεται ακραίο, το ιδανικό θα ήταν να μην κυκλοφορούν καθόλου αυτοκίνητα σε ορισμένες ευαίσθητες ή ιδιαίτερα επιβαρημένες περιοχές και να κυκλοφορούν όλοι με το ποδήλατο. Εξάλλου, έχει αποδειχτεί ότι οι ποδηλάτες είναι κάθε ηλικίας, άρα δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στο αν θα είναι ηλικιωμένοι, νέοι, παιδιά κτλ. Πολλές πόλεις πια στο κέντρο τους –την περιοχή που έχει ανάγκη από προστασία– προσπαθούν να περιορίσουν το ιδιωτικό αυτοκίνητο, να υπάρχει δηλαδή η δημόσια συγκοινωνία, και, από κει και πέρα, όποιος θέλει να μετακινηθεί ανεξάρτητα να έχει το ποδήλατό του. Το ποδήλατο είναι το μέσον εκείνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τον ευκολότερο τρόπο: να το βάλεις στο λεωφορείο, να κινηθείς στο πεζοδρόμιο, να κινηθείς στις ειδικά διαμορφωμένες λεωφοριολωρίδες, να το πάρεις στα χέρια ή να ανέβεις σκαλοπάτια, να μπεις σε μια στοά, να διασχίσεις ένα πάρκο ή γενικά χώρους δύσκολα προσβάσιμους σε άλλα μέσα. Επομένως, το ποδήλατο μπορεί να γίνει κομμάτι του εαυτού μας, καθώς όπου χωράει ένας πεζός χωράει και ένα ποδήλατο. Υπάρχει μια λογική που λέει πως, για να χρησιμοποιείς ποδήλατο σε μια πόλη, χρειάζονται ειδικές υποδομές, συγκεκριμένη χάραξη στο δρόμο κτλ. Αντίθετα όμως, η τάση στην Ευρώπη δεν είναι η χάραξη αποκλειστικής για το ποδήλατο υποδομής, αλλά η χρήση του κοινού χώρου του οδοστρώματος. Το θέμα, λοιπόν, είναι πως εμείς σκεφτόμαστε ανάποδα, κι αναρωτιόμαστε πώς να εντάξουμε το ποδήλατο στην πόλη, πώς να δημιουργήσουμε χώρους στους οποίους ο ποδηλάτης θα είναι «θωρακισμένος» από τους κινδύνους των δρόμων. Αυτό είναι κάτι που όχι μόνο δεν μπορεί να γίνει, αλλά ενδέχεται και να αποβεί επικίνδυνο για τον ποδηλάτη, διότι αν υπήρχαν χώροι όπου οι ποδηλάτες
θα κυκλοφορούσαν αμέριμνοι, τη στιγμή που θα πήγαιναν να διασχίσουν μια διασταύρωση, βγαίνοντας από τον ποδηλατόδρομο, θα κινδύνευαν πραγματικά. Αντίθετα, αν οι ποδηλάτες απλώς ενσωματωθούν στην κυκλοφορία χρησιμοποιώντας την ήδη υπάρχουσα υποδομή και ταυτόχρονα καταφέρουμε να μειώσουμε την ταχύτητα των αυτοκινήτων μέσα στην πόλη, τότε θα έχουμε πραγματικά καλύτερες συνθήκες ασφαλείας για τους ποδηλάτες. Στα έργα ανάπλασης για το ποδήλατο, οι κάτοικοι θα πρέπει να θελήσουν να το χρησιμοποιήσουν στις καθημερινές τους, απλές μετακινήσεις. Μόνο έτσι θα είναι στη συνέχεια θετικοί απέναντι στα έργα που πρέπει να γίνουν για το ποδήλατο. Οι Ευρωπαίοι έχουν μειώσει σημαντικά τις απαιτήσεις τους σχετικά με την υποδομή των ποδηλατοδρόμων. Έχουν δεχτεί να περιορίσουν αυτές τους τις απαιτήσεις, προσαρμόζοντάς τες στις σημερινές τους ανάγκες. Από την άλλη, η ελληνική πραγματικότητα μας κάνει να σκεφτόμαστε πως, για να βγει στο δρόμο το ποδήλατο, θα πρέπει να είναι απόλυτα προστατευμένο από το αυτοκίνητο. Η εμπειρία, όμως, μας έχει δείξει πως ενέργειες που απομονώνουν το ποδήλατο από το αυτοκίνητο είναι λανθασμένες και επικίνδυνες. Αυτό σημαίνει και πολύ λιγότερες παρεμβάσεις, άρα και λιγότερα έξοδα από τους αρμόδιους φορείς. Χρειάζεται προσοχή και γνώση στη σχεδίαση των παρεμβάσεων. Έγκειται, λοιπόν, στους πολίτες το αν χρησιμοποιείται το ποδήλατο στις ελληνικές πόλεις (όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες), κάτι που κυριολεκτικά θα τις έσωζε.
21/9/04, Ηµέρα χωρίς αυτοκίνητο. Η οµάδα του Κορδελιού «Μ. Αλέξανδρος» συµµετείχε ενεργά στις εκδηλώσεις. Εδώ είναι στην εκδήλωση του Δήµου Θεσσαλονίκης.
www.podilatis.gr
ãéá ü,ôé áöïñÜ ôï ÐïäÞëáôï
26
õãåßá
Θεραπευτική Γυμναστική Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ.) αποτελεί τον κύριο άξονα του ανθρώπινου σώματος. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η υποκινητικότητα και η κακή στάση του σώματος έχουν επηρεάσει αρνητικά την υγεία της Σ.Σ.
Η μείωση του μυϊκού τόνου ορισμένων μυών και η ετερόπλευρη βράχυνση των ανταγωνιστών τους δημιουργούν παραμορφώσεις στη Σ.Σ. και αυξάνουν τα κυρτώματά της πέρα από το φυσιολογικό, σε παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένους. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται ως διαταραχές της λειτουργίας του ερειστικού συστήματος: κακή στάση σώματος, μειωμένη κινητικότητα της Σ.Σ., μειωμένη δύναμη του κορμού, δυσκαμψία του αυχένα. Συχνά παρατηρούνται ημικρανίες, πόνοι στην πλάτη, στη μέση και στον αυχένα, ακόμη και μουδιάσματα στα άκρα (στην τελευταία περίπτωση έχουμε διαταραχή της λειτουργίας και του νευρικού συστήματος). Προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, εφαρμόζονται ειδικά θεραπευτικά προγράμματα γυμναστικής είτε προληπτικά (σε παιδιά πριν και κατά την εφηβεία, σε άτομα που εργάζονται όρθια ή σε γραφείο ή σε βαριά εργασία) είτε θεραπευτικά στις περιπτώσεις αυχενικού συνδρόμου, οσφυαλγίας, ισχιαλγίας, κύφωσης, σκολίωσης, λόρδωσης κ.ά. Τα Ειδικά Θεραπευτικά Προγράμματα Γυμναστικής έχουν στόχο να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα της Σ.Σ. (κινητικότητα, δύναμη, μεσομυϊκή συναρμογή, μυϊκό τόνο, σωστή θέση), να διορθώσουν τη θέση της λεκάνης και να βελτιώσουν τη συνεργασία του κορμού με το κεφάλι και τα άκρα.
Τα προγράμματα Θεραπευτικής Γυμναστικής για τη σπονδυλική στήλη ταξινομούνται σε: • Λειτουργική Γυμναστική: απευθύνεται στη λειτουργία της Σ.Σ. συνολικά. • Πρόγραμμα αποκατάστασης στα προβλήματα του αυχένα. • Πρόγραμμα αποκατάστασης στα προβλήματα της μέσης. Η συχνότητα παρακολούθησης είναι από 2 έως 5 φορές την εβδομάδα, ανάλογα με τη φύση του προβλήματος. Σε περιπτώσεις νευρολογικών διαταραχών και διαγνωσμένων παθήσεων της Σ.Σ. απαιτείται η συνεργασία ιατρού, φυσιοθεραπευτή και γυμναστή αποκατάστασης.
ΓΙΟΓΚΑ Η λέξη «Γιόγκα» σημαίνει ενότητα και προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη «γιουνγκ» που σημαίνει ένωση. Στην πράξη, η γιόγκα είναι ένα μέσον για την εξισορρόπηση και την αρμονική συνύπαρξη ανάμεσα στο σώμα, στο νου και στα συναισθήματα. Οι πρώτες μορφές γιόγκα εμφανίζονται πριν από 10.000 χρόνια, ενώ πριν από 5.000 χρόνια έχουμε το σύστημα της ντιάνα-γιόγκα του Σρι Κρίσνα στην Ινδία. Το πρώτο ολοκληρωμένο σύγγραμμα αποτελεί το «Γιόγκα Σούτρα» του Παταντζάλι από το 2ο μ.Χ αιώνα (το οχτάπτυχο σύστημα της γιόγκα). Για το σύγχρονο άνθρωπο η γιόγκα αποτελεί ένα σύστημα σωματικών και αναπνευστικών ασκήσεων, τεχνικών χαλάρωσης και διαλογισμού, πρακτικών υγιεινής διατροφής και καθαρισμού. Οι Ασάνες (ασκήσεις) της γιόγκα βελτιώνουν την ευκαμψία των αρθρώσεων και της σπονδυλικής στήλης και δυναμώνουν αρμονικά όλο το μυϊκό σύστημα, καθώς συνδυάζουν διάταση και ενδυνάμωση ταυτόχρονα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο τόνος, η αιμάτωση και η διάρκεια ζωής των μυών και των τενόντων. Το σώμα και οι κινήσεις αποκτούν απόλυτη συμμετρία. Η Πραναγιάμα (αναπνευστικές ασκήσεις) επηρεάζουν άμεσα το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό αυτόνομο νευρικό σύστημα και βοηθούν στον έλεγχο του στρες. Σε συνδυασμό με τις ασάνες η σωστή αναπνοή βοηθάει στη έκκριση των ορμονών που βελτιώνουν τη διάθεση και καταπολεμούν την κατάθλιψη (ενδορφίνες). Οι ασκήσεις διαλογισμού και χαλάρωσης βοηθούν στην αποβολή της έντασης και του άγχους από το φυσικό σώμα και το νου. Η διατροφή ενός «γιόγκι» και οι τεχνικές καθαρισμού (σατκάρμας) βοηθούν στη σωστή λειτουργία των ζωτικών οργάνων και στην αποβολή των νεκρών κυττάρων και τοξινών από τον οργανισμό. Το σύστημα της Γιόγκα αυξάνει τη ζωτικότητα και συντελεί στην καλή υγεία και στη μακροβιότητα.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω προγράμματα θεραπευτικής γυμναστικής και γιόγκα απευθυνθείτε αποκλειστικά στο GYMNASIUM Ευόσμου, Σμύρνης 39, τηλ.: 2310 707066. Υπεύθυνος προγράμματος: Ντιμιτρώφ Γιάννης.
Η σελίδα είναι ευγενική προσφορά του γυµναστηρίου: Σµύρνης 39 Εύοσµος, Τηλ: 2310 707066
27
πρόσωπα
Ο
Ηλίας Πετρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928 και πέθανε την Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2003 στο Παρίσι, ύστερα από την άνιση μάχη που έδωσε με την επάρατη νόσο. Για όσους δε γνωρίζουν γιατί έφυγε –κυριολεκτικά και μεταφορικά– μακριά από την πατρίδα του, να πούμε ότι ο Πετρόπουλος αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία το 1973, μακριά από μια Ελλάδα που όχι μόνο δεν τον αναγνώρισε, αλλά τον καταδίωξε σκληρά. Το μεγαλείο του, όμως δε χάθηκε στα ξένα, αντιθέτως άνθισε εκεί, ενώ εδώ έλαμπε δια… της απουσίας του. «Μένοντας στην Ελλάδα, έκανα κλεφτοπόλεμο. Η φυγή μου στη Γαλλία μού έδωσε τη δυνατότητα να εκσφενδονίζω τα βιβλία μου σαν χειροβομβίδες», έλεγε. Στο Παρίσι, όπως και στο αγαπημένο του Βερολίνο, όπου πέρασε αρκετά χρόνια, και στην ακόμη πιο αγαπημένη του Ρώμη, ο Πετρόπουλος μπόρεσε να ζήσει και να εργαστεί επιτέλους όπως το επιθυμούσε – ανεξάρτητα από κάθε κρατική παρέμβαση, συντροφιά με τη γυναίκα του, Μαίρη Κουκουλέ, και τους φίλους του. Σπούδασε Νομικά, ο ίδιος όμως θεωρούσε τον εαυτό του λαογράφο. Στο έργο του καταγράφει δομές, θεσμούς, τρόπους έκφρασης και αντικείμενα της ελληνικής λαϊκής κουλτούρας. Την επαγγελματική του καριέρα ξεκίνησε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Μεσημβρινή». Έχει γράψει περισσότερα από 1.000 άρθρα και 80 βιβλία, ενώ μόνο ο ίδιος γνώριζε πόσα ετοίμαζε... αν δεν τον σταματούσε ο θάνατος – ο μόνος που μπορούσε να βάλει οριστικό φρένο σε αυτόν το χείμαρρο, σε αυτό τον καταπέλτη. Ορκισμένος εχθρός της μετριότητας, σάρκασε ανελέητα τη σύγχρονη Ελλάδα, δε δίστασε να τα «βάλει» με δημόσιους άνδρες, συγγραφείς και καλλιτέχνες, χωρίς υποκρισία και συμβιβασμό. ∆εν επέδειξε τον απαιτούμενο «σεβασμό» απέναντι στο επίσημο κατεστημένο, κι έτσι έμεινε πραγματικά στο… περιθώριο. Και τι ειρωνεία, το περιθώριο αποτέλεσε το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε με πάθος. Κι όταν λέμε περιθώριο, δεν εννοούμε τους σύγχρονους ψευτόμαγκες, όπως συνήθιζε να αποκαλεί τη σημερινή νεολαία, αλλά τους καπανταήδες, τους μαχαιροβγάλτες και κυρίως τους παλιούς ρεμπέτες, που ήταν και το αγαπημένο του θέμα. Πεισματικός ερευνητής του αυθεντικού, συλλέκτης αυτού που περιφρονούσε ο επίσημος πολιτισμός, κατέγραψε την αθέατη πλευρά της καθημερινότητας. «Αποδίδω μεγάλη σημασία στη φευγαλέα λεπτο-
γράφει η Δώρα Γιαννιού
Οι γνωστοί-άγνωστοι Έλληνες
Ηλίας Πετρόπουλος μέρεια, κάθε βιβλίο δεν είναι παρά μια πληθώρα ασήμαντων λεπτομερειών», έλεγε ο ίδιος. Ήταν απίστευτα μεθοδικός και συστηματικός. Έπιανε ένα θέμα κι ασχολούταν μαζί του επί χρόνια, εξαντλώντας κάθε δυνατή πηγή. Στο μικρό στούντιο που είχε κάτω από το σπίτι του στο Παρίσι, στη rue Mouftar, τα πάντα ήταν ταξινομημένα και χωρίς ίχνος σκόνης, γεγονός που αποδείκνυε την καθημερινή τους χρήση. Αν δεν υπήρχε απόλυτη τάξη, δεν μπορούσε να δουλέψει. Είναι γνωστό το ότι αναλάμβανε ο ίδιος την επιμέλεια των βιβλίων του. Όλα τα βιβλία του είναι επενδυμένα με δικά του σκίτσα. Από τις μεγάλες, άλλωστε, αγάπες του ήταν η ζωγραφική και τα κολάζ. Τραβούσε μόνος του φωτογραφίες και επενέβαινε ο ίδιος σε αυτές. ∆ιάλεγε επίσης τις διαστάσεις των βιβλίων του, το χαρτί και διάφορες άλλες λεπτομέρειες που σχετίζονται με την έκδοση ενός βιβλίου. Ο τρόπος γραφής του άμεσος, ακριβής, με χιούμορ, και στόχος του να μάθει στους νέους έναν κόσμο που δε ζήσαμε κι ούτε πρόκειται να ζήσουμε. Σε μια συνέντευξή του είχε πει: «Γράφω για τους νέους και απευθύνομαι στους νέους. Το κοινό μου ήταν, είναι και ελπίζω ότι θα είναι πάντα νέοι». Το συγκλονιστικό με τον Πετρόπουλο είναι πως και να μη σε αφορούν τα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεται είναι αδύνατον να περάσει απαρατήρητος. Αν μπεις στον κόσμο του, θα ακολουθήσεις το κουβάρι που ξετυλίγει και, στο τέλος, θα τον χειροκροτήσεις.
28
Το 2003 ο Ηλίας Πετρόπουλος τράβηξε για να βρει τους φίλους του. Ευτυχώς μας άφησε τεράστια παρακαταθήκη: •Μικρά Κείμενα 1949-1979 •Ρεμπέτικα τραγούδια •Της Φυλακής •Θεσσαλονίκη: Η Πυρκαγιά του ’17 •Ρεμπετολογία •Τα Μικρά Ρεμπέτικα •Πτώματα, Πτώματα, Πτώματα... •Ο Τούρκικος Καφές εν Ελλάδι •Ο Μύσταξ •Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη •Το Άγιο Χασισάκι •Ψειρολογία •Το Μπουρδέλο •Topor – Τέσσερις Εποχές •Η Μυθολογία του Βερολίνου •Ποιήματα 19681974 & 1982-1991 •Ποτέ και Τίποτα •Η Εθνική Φασολάδα και η Ομελέτα •Η Φουστανέλα •Καλιαρντά •Τα Σίδερα, η Λάσπη, τα Μπαστούνια •Το Ταντούρι και το Μαγκάλι •Κυρίως αυτό (κολάζ) •Η Ονοματοθεσία Οδών και Πλατειών •Καρέκλες και Σκαμνιά •Υπόκοσμος και Καραγκιόζης •Το Παράθυρο στην Ελλάδα (άλμπουμ) •Άρθρα στην Ελευθεροτυπία •Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης •Τέσσερις Ζωγράφοι •Η Ιστορία της Καπότας •Περίπτερα, Αυτοκίνητα, Κλουβιά •Η Τραγιάσκα •Καπανταήδες και Μαχαιροβγάλτες •Παροιμίες του Υποκόσμου •Ο Κουραδοκόφτης •Αρετίνου, Ακόλαστα Σονέτα •Ιωάννου Αποκάλυψις •Τσόκλης, Παλιά Σαλονίκη •Ελληνικές Σιδεριές •Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης •∆ώδεκα Τραγουδάκια από την Παλατινή Ανθολογία •Επιστολαί προς Μνηστήν. Το ανέκδοτο έργο του είναι κυρίως λεξικογραφικό. Το Υπο-Λεξικό, το Λεξικό του Πολιτικού Λόγου, το Ονοματολογικό λεξικό και τα Φλοράδικα περιμένουν τη μεταθανάτια επιμέλεια και δημοσίευσή τους.
êéíçìáôïãñÜöïò - âßíôåï
Τα Χριστούγεννα, και πώς να τα αποκτήσετε! Τι έγινε, ρε παιδιά; Πάει κι αυτός ο χρόνος; Μα τόσο γρήγορα; Εγώ έμεινα στο καλοκαίρι ακόμα. Ρε πως περνάν τα χρόνια... 2005 σου λέει. Πάνε και οι Ολυμπιακοί, που φαντάζανε τόσο μακρινοί. Το άσχημο της όλης υπόθεσης είναι ότι μεγαλώνουμε και δεν το καταλαβαίνουμε. Περνάν οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια, κι εγώ ζω ακόμη στην παιδική μου ηλικία. Μια εφηβεία που κοντεύει τα σαράντα (κάτι μου θυμίζει αυτό). Βλέπεις, η καθημερινότητα και η ρουτίνα δε σου αφήνουν περιθώρια να ζήσεις τις στιγμές, που περνάν
και χάνονται, χωρίς να χαράζουν ανεξίτηλα τη μνήμη μας. Κάθε μέρα, ίδια μέρα. Κάθε χρόνος, ίδιος χρόνος. Και να που έφτασαν τα Χριστούγεννα. Και κάθε Χριστούγεννα με πιάνει κάτι σαν παράπονο, καθώς είναι ημέρες που ο καθένας μας κάνει τον απολογισμό του, είτε αυτός είναι της χρονιάς είτε μίας ολόκληρης ζωής. Οι μέρες αυτές φέρνουν επίσης στο νου και αναμνήσεις του παρελθόντος. Μας ταξιδεύουν χρόνια πριν, τότε που περιμέναμε με αγωνία τις άγιες αυτές ώρες. Οι βασικότεροι λόγοι της προσμονής ήταν δυο: τα δώρα που θα παίρναμε από τους γονείς και το χαρτζιλίκι που θα βγάζαμε από τα κάλαντα. Το πρώτο μας μεροκάματο. Θυμάμαι που όλο το βράδυ της προπαραμονής των Χριστουγέννων δεν έκλεινα μάτι από την αγωνία μου για το επόμενο πρωί. Το ίδιο κάνω και σήμερα, όχι όμως για
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟ 24Hours Αγ. Δηµητρίου 60 ( 2310 517.063 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ Φιλιππουπόλεως 59 ( 2310 727.384 ΣΥΚΙΕΣ 24Hours Επταπυργίου 82 ( 2310 637.580 Κ. ΤΟΥΜΠΑ Μ. Μπότσαρη 120 ( 2310 912.584 ΕΥΟΣΜΟΣ 24Hours Μεγ. Αλεξάνδρου 83 ( 2310 705.008
Α. ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ Μακρυγιάννη & Αγ.Λαύρας 2 ( 2310 640.605 ΔΕΛΦΩΝ Δελφών 4 & Κων/πόλεως ( 2310 812.960 ΟΛΓΑΣ B. Όλγας 101 ( 2310 889.286 ΒΟΥΛΓΑΡΗ Βούλγαρη 1 & Κηφισίας ( 2310 402.598 ΧΑΡΙΛΑΟΥ Ν. Πλαστήρα 10 ( 2310 330.316
kostas@videoseven.gr
τον ίδιο λόγο, αλλά από αγωνία αν είναι έτοιμο το γιορτινό τραπέζι, μην του λείπει τίποτε, θα αρέσει στους καλεσμένους μου, ποιοι θα έρθουν τελικά, πόσο θα μου κοστίσει το catering, μήπως έπρεπε να πάρω ακριβότερο κρασί μη με χαρακτηρίσουν και ματζίρη –μέρες που είναι– και ένα σορό άλλες χαζομάρες. Όχι πια. Φτάνει ως εδώ. Τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι τελείως διαφορετικά. Βγαλμένα σαν από ταινία… Ναι, αλλά ποια; Ταινίες υπάρχουν πολλές βέβαια, αυτές που ξεχωρίζουν όμως είναι λίγες. Μια από αυτές είναι
Ο μήνας αυτός είναι ένας μήνας χαράς, και πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε ανάλογα. Μην καταναλώνεστε σε άκοπα πράγματα, καλέστε συγγενείς και φίλους και περάστε ονειρεμένα τα Χριστούγεννα, σαν τότε που ήμασταν παιδιά. Τα χρόνια περνούν και δεν ξανάρχονται.
και η Ονειρεμένη ζωή με τον Νίκολας Κέιτζ. Είναι ένα ρομαντικό παραμύθι που βασίζεται στην κλασική ταινία «Σκρουτζ», όπου ένας πλούσιος εργένης, πετυχημένος χρηματιστής, που νόμιζε πως δεν του λείπει τίποτα, παραμονή Χριστουγέννων με κάποιο μαγικό τρόπο αλλάζει ζωή και βιώνει την οικογενειακή θαλπωρή. Αν πάλι προτιμάτε κάτι παλιότερο, δείτε το Santa Klaus. Μια ασπρόμαυρη κλασική ταινία του ‘50. Τι θα λέγατε για τον Grinch τον οποίο υποδύεται ο Τζιμ Κάρεϊ; Είναι ένας άσχημος και μοναχικός καλικάντζαρος που ζηλεύει αυτές τις γιορτινές μέρες τον υπόλοιπο κόσμο, και ιδιαίτερα τα παιδιά. Έτσι, αποφασίζει να κλέψει τα Χριστούγεννα. Αυτές και άλλες πολλές ταινίες θα τις βρείτε αυτά τα Χριστούγεννα στα ράφια των seven video net, που αφιέρωσαν όλο το ∆εκέμβριο σε ταινίες στο πνεύμα των Χριστουγέννων.
Χρονιά πολλά και είθε ο καινούριος χρόνος να σας φέρει όλα όσα ποθούσατε τον προηγούμενο και δεν κατακτήσατε.
Ç ÓÅËÉÄÁ ÅÉÍÁÉ ÐÑÏÓÖÏÑÁ ΤΟΥ: www.videoseven.gr
Γράφει o
Κώστας Ποτακίδης
Υ.Γ. Και μη σας πιάνει η τσιγκουνιά, μέρες που είναι. Ανοίξτε την πόρτα στα παιδάκια που θα σας τη χτυπήσουν για τα κάλαντα, χωρίς δισταγμό και φυλετικές διακρίσεις.
ενοικιάσεις • πωλήσεις: κασετών I vhs I dvd I playstation I internet
ΑΛΥΣΙΔΑ ÊÁÔÁÓÔÇÌÁÔÙÍ "ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ" ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΡΔΕΛΙΟ Εθ. Αντιστάσεως 64 ( 2310 760.497 ΑΝΩ ΤΟΥΜΠΑ Γρ. Λαµπράκη 214 ( 2310 989.061 ΡΕΤΖΙΚΙ Παπανικολάου 114 ( 2310 675.551 ΜΑΡΤΙΟΥ 25ης Μαρτίου 16 ( 2310 402.879 ΠΟΛΙΧΝΗ 24Hours Αγν. Στρατιώτη 80-82 ( 2310 654006
ΤΡΙΑΝΔΡΙΑ Ελευθερίας 10 ( 2310 989494 ΝΕΑΠΟΛΗ Ελ. Βενιζέλου 98 ( 2310 672762 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Μεταµορφώσεως 5 ( 2310 486584 ΠΑΠΑΦΗ 24Hours Παπάφη 100 ( 2310 953.288
ΑΘΗΝΑ ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Λεωφόρος Πεντέλης 112-114 ( 210 810. 4999- 8 Κ. ΠΑΤΗΣΙΑ 24Hours Αχαρνών 335 ( 210 2116836 ΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ Αχαρνών 157 & Κύµης ( 210 866. 8911 ΓΑΛΑΤΣΙ 24Hours Λεωφόρος Γαλατσίου 97-99 ( 210 21 37 864 ΚΑΤΕΡΙΝΗ 24Hours Εθν. Αντιστάσεως 21 ( 23510 46466
ΚΟΖΑΝΗ • Ι. Τράντα 8 ( 24610 49803 • Ιωάννη Μουράτη 3 24Hours ( 24610 39371 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ 25ης Μαρτίου 23 ( 24630 55375 ΙΩΑΝΝΙΝΑ Σπ. Λάµπρου 53 ( 26510 77282 ΒΟΛΟΣ Κ. Καρτάλη 160 ( 24210 53705
ΤΡΙΚΑΛΑ • Ασκληπίου 36 ( 24310-27022 • Βασίλη Τσιτσάνη 49 24Hours ΠΕΡΑΙΑ Αµπελοκήπων 21α ( 2390 21877 ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ Πλατεία Γκόνου Γιώτα 1 ( 23820 81457 ΧΑΛΚΙΔΑ Ελευθερίου Βενιζέλου 60 ( 22210 62613-14 ΦΛΩΡΙΝΑ Ιωάννη Αρτη 1 ( 23850 44644-5
ΒΕΡΟΙΑ Ανοίξεως 114 24Hours ( 23310 75448 ΚΟΜΟΤΗΝΗ Δηµοκρίτου 8 24Hours ( 25310 81280- 1- 2 ΛΑΡΙΣΑ • Ηρώων Πολυτεχνείου 92 24Hours ( 2410 555.420 • Παπαναστασίου 61 24Hours ΚΑΡΔΙΤΣΑ Καποδιστρίου 73 24Hours ( 24410 72777
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ Λεωφ. Δηµοκρατίας 150 & Νικοµηδείας 24Hours ( 25510 84508 ΚΙΛΚΙΣ Εθνικής Αντιστάσεως 5 24Hours ( 23410 75443 ΣΕΡΡΕΣ Εθνικής Αντιστάσεως 23 24Hours
29
êéíçìáôïãñÜöïò Γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης
Χωρίς ταυτότητα το ελληνικό σινεµά Γιατί δε γυρίζονται καλές ελληνικές ταινίες;
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που το 45ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έριξε την αυλαία του. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, υπήρχε μια κινητικότητα βασισμένη στην ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε αλλαγές τόσο στους θεσμούς όσο και στα πρόσωπα που έχουν σχέση με τον κινηματογράφο στη χώρα μας.
Ίσως τώρα που διαβάζετε τούτο το κείμενο οι αλλαγές πλέον να είναι γεγονός! Αλλαγές που θα αποτελέσουν αφορμή για άλλο κείμενο προσεχώς… Είτε έτσι είτε αλλιώς, ένα είναι σίγουρο: το 2004 θα καταγραφεί ως μια από τις χειρότερες χρονιές για τις ελληνικές ταινίες! Προβαλλόμενες όλες μαζί κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ και συγκρινόμενες με τις
«Rakushka» της Φωτεινής Σισκοπούλου
Στου κασίδη το κεφάλι! Υπάρχει μια περίεργη κατάσταση σε ό,τι αφορά το ελληνικό σινεμά. Οι παλιότεροι σκηνοθέτες ακολουθούν τις δικές τους εμμονές και παρουσιάζουν ελάχιστη πρόοδο, ανακυκλώνοντας τις θεματικές τους στα ίδια και τα ίδια. Εν πάση περιπτώσει, εδώ μπορούμε να είμαστε πιο ελαστικοί, μια και ισχύει η αγγλική παροιμία «you can’t teach an old dog new tricks». Και, ίσα-ίσα, κάποιοι από τους παλιούς μάς εξέπληξαν ευχάριστα μέσα στο συρφετό. Το πρόβλημα είναι η νέα γενιά σκηνοθετών. Παιδιών που έχουν δει πολύ τηλεόραση, έμαθαν ό,τι έμαθαν με σπουδές τσάτρα πάτρα στο εξωτερικό (και αν) και θεωρούν πως αρκεί να κρατάς μια κάμερα στο χέρι και μπορείς να γυρίσεις ό,τι σου κατεβάσει η γκλάβα σου! Εμ, δεν είναι έτσι τα πράγματα. ∆υστυχώς και για αυτούς αλλά και τους ταλαίπωρους θεατές. Λύση ίσως να δώσει η αναθεματισμένη σχολή κινηματογράφου που, υποτίθεται, λειτουργεί από φέτος στη Θεσσαλονίκη. Αλλά με τις διαπλοκές
30
ακόμα κι εκεί, η κατάσταση φαντάζει ζοφερή. Ευτυχώς που υπάρχουν και μερικοί ταλαντούχοι άνθρωποι, γιατί αλλιώς θα έπρεπε να φοράμε πλερέζες! Τόσο χάλια!
Μια γενική αποτίµηση Οι αντιρρησίες θα αντιτείνουν: καλά, για ποια κρίση του ελληνικού σινεμά μάς μιλάς; Η «Πολίτικη Κουζίνα» του Τάσου Μπουλμέτη έκοψε γύρω στο 1 εκατομμύριο εισιτήρια στη χώρα μας πέρσι, ενώ φέτος οι «Νύφες» του Παντελή Βούλγαρη πλησιάζουν τις 600 χιλιάδες και συνεχίζουν την εμπορική τους πορεία. Άρα; Έχω να ανταπαντήσω το εξής: θυμάστε να πήγατε να δείτε άλλη ελληνική ταινία φέτος στο σινεμά; Η απάντηση είναι λογική: όχι. Ούτε το «Hardcore» του Ντένη Ηλιάδη έκοψε εισιτήρια, ούτε η «Αληθινή Ζωή» του Πάνου Κούτρα, ούτε το «Delivery» του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Και προσέξτε, μιλάμε για τουλάχιστον ενδιαφέρουσες ταινίες, που σαφώς ξεχωρίζουν με την καλή έννοια από
αντίστοιχες δημιουργίες από χώρες του εξωτερικού που δεν έχουν απαραίτητα καλύτερη κινηματογραφία (ιστορικά) από τη δική μας, αποκάλυψαν τη γύμνια τους. Τα προβλήματα πολλά: έλλειψη παιδείας (κινηματογραφικής και γενικότερης), μεγαλομανία, κόλλημα στο παρελθόν, πολύ δήθεν, καμιά πρωτοτυπία στο 90% των περιπτώσεων! Τις πταίει;
τα υπόλοιπα σκουπίδια. Εδώ υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες, όπως το μάρκετινγκ, το πλασάρισμα μιας ταινίας και το ίδιο το κοινό. Γιατί, εντάξει, να κατηγορούμε τους Έλληνες σκηνοθέτες ότι δε διαθέτουν κινηματογραφική παιδεία, πρέπει όμως να πάψουμε να χαϊδεύουμε και το κοινό, που, στο μεγαλύτερο τμήμα του, επίσης πάσχει σ’ αυτόν τον τομέα. Οι Έλληνες θεατές δε θέλουν κουλτούρες και τέτοια. Κωμωδίες ζητάνε ή το ελληνικό αντίστοιχο του «μεγάλου θεάματος», ταινίες νοσταλγικές, καλοφτιαγμένες, αλλά χωρίς πολλές απαιτήσεις. Κι αυτό όμως είναι ένα μεγάλο θέμα που δε μας παίρνει να αναπτύξουμε εδώ… Ξεχάσαμε να αναφέρουμε τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και το «Λιβάδι που ∆ακρύζει». ∆εν ξέρουμε αν βαριέστε το σινεμά που κάνει, αλλά τουλάχιστον μένει συνεπής σ’ αυτό που ξέρει. Και με διάθεση… ανανέωσης! Μας έκανε θετική εντύπωση το γεγονός ότι, σε συνέντευξη Τύπου, δήλωσε πως δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος στα κελεύσματα του καιρού και πως θα αλλάξει τη δομή της τριλογίας του, με σκοπό να συμπεριλάβει και περισσότερο σύγχρονα προβλήματα από την ιστορική ήττα της αριστεράς στον κόσμο, όπως το θέμα της τρομοκρατίας. Πάντως, και η δικιά του ταινία έκοψε πολύ λιγότερα εισιτήρια από το αναμενόμενο…
Τι δεν πάει καλά… Βλέπεις την «Ουτοπία» του Γιώργου Καρυπίδη. Τόσο ωραίο θέμα (σβήσιμο μνήμης για χειραγώγηση του κόσμου) τόσο παλαιολιθική διαπραγμάτευση. Καλός ο Ταρκόφσκι, αλλά έχει πεθάνει προ πολλού, ρε παιδιά. Βλέπεις το «Αλεμάγια» του Ηλία Γιαννακάκη. Μια πολύ ενδιαφέρουσα… τηλεταινία. Τίποτα παραπάνω. Βλέπεις την «Τεστοστερόνη» του Γιώργου Πανουσόπουλου. Εδώ πια σε ζώνουν τα φίδια. Τι είναι αυτό; Πρόκληση για την πρόκληση; Ο άντρας που αγαπούσε τις γυναίκες, αλλά τον «φάγανε» μπαμπέσικα; Βλέπεις τη «Χειμωνιάτικη Νοσταλγία» του Κώστα Αινιάν. Ωραία η μουσική (παραδόξως ή ίσως όχι και τόσο, οι περισσότερες ελληνικές ταινίες
êéíçìáôïãñÜöïò πάλι, όμως, έδειχνε μια γνώση και σεβασμό προς τον θεατή, καθώς δεν τον πετούσε έξω. Το «Rakushka» της Φωτεινής Σισκοπούλου ήταν ενδιαφέρον και θα πήγαινε πολύ καλύτερα με καλύτερο ηθοποιό στον ανδρικό ρόλο. Ο Τάσος Ψαρράς με το «Η Σκόνη που Πέφτει» έκανε το ελληνικό «Στρατιώτες της Σαλαμίνας», με πιο κυνικό και περισσότερο ρεαλιστικό τρόπο. Ο Σταύρος Τσιώλης που έχει ξεπεράσει τα 60 του χρόνια εδώ και πολύ καιρό γύρισε μια ταινία, το «Φτάσαμεεε», που θα έπρεπε να γυρίζουν πιτσιρικάδες! Χιούμορ, αλλά και μαθήματα ζωής με βάση τα… σκυλάδικα! Να ‘ναι καλά ο άνθρωπος, τουλάχιστον μας έκανε να γελάσουμε! Και το «Μη Φεύγεις» του Αλέξανδρου Πανταζούδη, παρά τις αδυναμίες της, ήταν μια νεανική ταινία που δεν ντρεπόσουν που την έβλεπες… Κάτι πρέπει να γίνει – και σύντομα. Αλλιώς θα περιμένουμε τη μία ταινία κάθε χρόνο που θα σκεπάζει τα εγγενή προβλήματα του ελληνικού σινεμά. Ευτυχώς που υπάρχουν και σκηνοθέτες σαν τον Κωνσταντίνο Γιάνναρη και μπορούμε να χαμογελάμε ακόμα… «CCTV» του Βασίλη Κατσίκη.
«Φτάσαµεεε» του Σταύρου Τσιώλη.
διαθέτουν πολύ αξιόλογες μουσικές επενδύσεις/ μάλλον τα καταφέρνουμε λοιπόν καλύτερα στη μουσική παρά στο σινεμά), αλλά, όσο καλή διάθεση να έχεις απέναντι στην ταινία, κάποια στιγμή φρικάρεις! Βλέπεις τους «Μετεωρίτες» του Γιάννη Μαυρογένη. Σκέφτεσαι αρχικά: τουλάχιστον έχει χαβαλέ. ∆εν μπορείς όμως να βλέπεις μιάμιση ώρα χαβαλέ. Κουράζεσαι. Και όσο να ‘ναι, η «Επίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά» ήταν καλύτερη και δεν άξιζε τόσο πολύ «κλεψίματος». Ας μη συνεχίσω, γιατί, όσο το σκέφτομαι, με πιάνει θλίψη…
Always look on the bride side of life… Ευτυχώς που υπήρχε και ο Βασίλης Κατσίκης και το «CCTV», για να πούμε ότι είδαμε και λίγο σινεμά! Μοντέρνα άποψη, πανέξυπνη ιδέα, ενδιαφέρουσα διαχείριση, πολιτικό μήνυμα σε δεύτερο επίπεδο που δεν περνάει ούτε αφ’ υψηλού και καθ’ έδρας ούτε ως κήρυγμα, κάτι φρέσκο, βρε αδελφέ. Το «Είναι ο Θεός Μάγειρας;» του Στέργιου Νιζήρη θα μπορούσε να είναι πολύ σπουδαία ταινία. Έχασε την υψηλή επίδοση στις λεπτομέρειες. Και
31
τοπικά νέα
Τα Εν δήµω… Γράφει ο Φώτης Κουτσαµπάρης
Ένα από τα ζητήματα που απασχολεί αυτό το διάστημα τη ∆υτική Θεσσαλονίκη είναι η υποσχόμενη παραχώρηση των τεσσάρων στρατοπέδων στους ∆ήμους, ώστε να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία χώρων πρασίνου,
Δώστε εξηγήσεις για τα στρατόπεδα! Ο δήµαρχος Σταυρούπολης απέστειλε στον πρωθυπουργό επιστολή µε την οποία ζητά την παρέµβασή του για να προχωρήσει η διαδικασία της παραχώρησης του στρατοπέδου Παύλου Μελά στο Δήµο Σταυρούπολης, ενώ σε δηµόσιες δηλώσεις του εµφανίστηκε έτοιµος να οργανώσει κινητοποιήσεις για την άµεση απόδοση των στρατοπέδων της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Σύµφωνα µε το αρχικό χρονοδιάγραµµα, τα 383 στρέµµατα του Παύλου Μελά έπρεπε να αποδοθούν στο τέλος του 2003. Ωστόσο, σχεδόν ένα χρόνο µετά δεν έγινε καµία κίνηση. Αντίθετα, εκφράστηκαν απόψεις στο Υπουργείο Εθνικής Άµυνας για παραχώρηση του οικοπέδου στον Οργανισµού Εργατικής Κατοικίας, κάτι που προβληµατίζει ιδιαίτερα τις τοπικές Αρχές, ως προς την τύχη που θα έχουν τελικά οι εκτάσεις. Όπως επισήµανε ο δήµαρχος Σταυρούπολης, δε δικαιολογούνται καθυστερήσεις στο θέµα της απόδοσης των στρατοπέδων, η υπόθεση έχει ωριµάσει και αρκεί µια υπογραφή για να κλείσει. Ωστόσο, «η υπογραφή δεν µπαίνει, κι αυτό σηµαίνει ότι κάτι ύποπτο ετοιµάζεται», όπως εκτιµά ο κ. Παπαδόπουλος. «Οι µελέτες έχουν γίνει και όλοι οι εµπλεκόµενοι συµφωνούν για την απόδοση του Παύλου Μελά, αλλά και των υπόλοιπων στρατοπέδων, στις τοπικές κοινωνίες. Δεν µπορούµε να καταλάβουµε γιατί τώρα το υπουργείο Εθνικής Άµυνας αλλάζει γνώµη και ανακοινώνει σχέδιο οικοδόµησής τους. Γιατί δεν πράττει αυτό που ζητάει επί πολλά χρόνια η τοπική κοινωνία και το οποίο δεν έχει
32
αναψυχής – ψυχαγωγίας, πολιτισμού και αθλητισμού. Πέρασαν τρία χρόνια από τη δέσμευση της Πολιτείας και δεν έχει δοθεί ακόμη ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο. Αντίθετα, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας φαίνεται να αλλάζει σχέδια ως
προς τη χρήση τους, κάτι που εύλογα εξόργισε τους δημάρχους των δυτικών δήμων. Η Πολιτεία πρέπει επιτέλους να ξεκαθαρίσει τα πράγματα λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Φ.Κ.
κανένα οικονοµικό κόστος για τα δηµοσιονοµικά µεγέθη», αναρωτήθηκε σε συνέντευξη Τύπου ο δήµαρχος Σταυρούπολης και επισήµανε: «Ως Δήµος αλλά και στο πλαίσιο της Αναπτυξιακής ΒΔ Θεσσαλονίκης στην οποία συµµετέχουν και οι υπόλοιποι Δήµοι στείλαµε επιστολές επί του θέµατος τόσο στον υπουργό όσο και στον πρωθυπουργό. Ζητούµε συνάντηση και αποσαφήνιση των αποφάσεών τους. Αν αυτό δε συµβεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστηµα, τότε δε µας µένει παρά να προχωρήσουµε σε δυναµικές κινητοποιήσεις ακόµη και σε κατάληψη του στρατοπέδου».
ζητήσει και ο ίδιος εξηγήσεις από τον Υπουργό Εθνικής Άµυνας.
Δέσµια η Δυτική Θεσσαλονίκη Το ζήτηµα της απόδοσης των στρατοπέδων απασχολεί ολόκληρη την περιοχή της Δυτικής Θεσσαλονίκης και τους δηµάρχους των όµορων Δήµων, στα διοικητικά όρια των οποίων υπάρχουν τέσσερα στρατόπεδα. Έτσι, όλοι οι δήµαρχοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης ζητούν από τον κ. Σπηλιοτόπουλο να τους ξεκαθαρίσει τη στάση του στο ζήτηµα. Ήδη έχει εκπονηθεί στρατηγικό σχέδιο για την αξιοποίηση των οικοπέδων των στρατοπέδων από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Βορειοδυτικής Θεσσαλονίκης, µε Πρόεδρο το Γρηγόρη Χατζησάββα. Στο θέµα παρενέβη και ο πρώην υπουργός Άκης Τσοχατζόπουλος, ο οποίος σε τελευταία συνάντηση µε το δ.σ. της Αναπτυξιακής χαρακτήρισε παράνοµη την καθυστέρηση παραχώρησης των τεσσάρων στρατοπέδων, ενώ δήλωσε ότι θα
ΜΕΙΩΣΑΝ ΤΑ ΤΕΛΗ! Σε µείωση των δηµοτικών τελών καθαριότητας και φωτισµού κατά 1% για τις κατοικίες και αύξηση κατά 5% για τις επιχειρήσεις προχώρησε ο Δήµος Σταυρούπολης. Συγκεκριµένα, αποφασίστηκε η επιβολή τελών 1.29 ευρώ ανά τ.µ. ετησίως σε κατοικίες, κοινόχρηστα πολυκατοικιών, φιλανθρωπικά και νοσηλευτικά ιδρύµατα και κλινικές (εκτός των ιδιωτικών). Για καταστήµατα, βιοτεχνίες, βιοµηχανίες, γραφεία, ιατρεία, ιδιωτικές κλινικές, κοινόχρηστα εµπορικών κέντρων κτλ. το ποσό θα είναι 3,68 ευρώ ανά τ.µ. Για τους µη στεγασµένους επαγγελµατικούς χώρους τα τέλη θα είναι 0,77 ευρώ ανά τ.µ. µε τη µέθοδο της πλασµατοποίησης. Για µεγάλα υπερτοπικής λειτουργίας καταστήµατα, ξενοδοχεία, υπεραγορές και βενζινάδικα τα τέλη θα είναι 4.02 ευρώ ανά τ.µ. ετησίως. Η µείωση για τις κατοικίες αποφασίσθηκε έπειτα από πρόταση του δηµάρχου Διαµαντή Παπαδόπουλου, ο οποίος αναγνώρισε τα σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι κάτοικοι του Δήµου και την ανεργία που τους µαστίζει. Σηµειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 20 χρόνια που ο Δήµος προχωράει σε µείωση των τελών για τα νοικοκυριά. Σε µείωση των τελών κατοικιών προχώρησε και ο Δήµος Αµπελοκήπων ύστερα από εισήγηση του δηµάρχου Λάζαρου Κυρίζογλου.
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΦΙΛΙΠΠΟΣ από Φίλμ σελίδα 33
παιδεία
Το Nέο Σύστηµα Πρόσβασης Τ
ο κοµβικό σηµείο του νέου εξεταστικού πλαισίου είναι το 6ο µάθηµα το οποίο προκαθορίζει τα δυο επιστηµονικά πεδία στα οποία µπορεί να κινηθεί ο υποψήφιος. Η πιο βασική προϋπόθεση για να γίνει η επιλογή αυτή είναι η πληροφόρηση και η κριτική επεξεργασία προγραµµάτων και προοπτικών των σχολών και των τµηµάτων κάθε επιστηµονικού πεδίου αλλά και οι αναµενόµενες επιδόσεις των υποψηφίων σε συνδυασµό µε τις ιδιαίτερες κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους. Ποιες είναι οι δυνητικές επιλογές των υποψηφίων ανάλογα µε την κατεύθυνση που παρακολουθούν; Ο υποψήφιος της ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ πρέπει να αποφύγει τον εγκλωβισµό του στο 1ο επιστηµονικό πεδίο µε την επιλογή της Ιστορίας ή της Φυσικής της γενικής παιδείας και να επαυξήσει τις πιθανότητες του επιλέγοντας τα Μαθηµατικά της γενικής παιδείας ως το 6ο µάθηµα και τις Αρχές Οικονοµικής Θεωρίας ως το 7ο µάθηµα, για να έχει πρόσβαση στις πολλές και δυναµικές οικονοµικές σχολές του 5ου επιστηµονικού πεδίου, οι οποίες οδηγούν σε ανερχόµενα επαγγέλµατα. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλισθεί η επιλογή και δεύτερου επιστηµονικού πεδίου και µια παραδοσιακή κατεύθυνση είναι οι χαµηλόβαθµες σχολές του 3ου επιστηµονικού πεδίου (π.χ τµήµατα Νοσηλευτικής Τ.Ε.Ι.) στα οποία ο υποψήφιος της ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ έχει πρόσβαση µόνο αν επιλέξει ως 6ο µάθηµα τη Βιολογία της γενικής παιδείας. Είναι ανάγκη να υπογραµµίσουµε ότι µια τέτοια επιλογή είναι αναγκαία για υποψήφιους χαµηλών επιδόσεων καθώς τα τµήµατα των Τ.Ε.Ι. του 1ου επιστηµονικού πεδίου είναι ελάχιστα και µάλλον βαθµολογικά υπερτιµηµένα. Ο υποψήφιος της ΘΕΤΙΚΗΣ κατεύθυνσης έχει εξαιρετικές επιλογές επιστηµονικών πεδίων όποιο µάθηµα και αν επιλέξει ως 6ο µάθηµα. Ισχύει, βέβαια, ότι η πρόσβαση στο 5ο επιστηµονικό πεδίο των οικονοµικών σχολών απαιτεί το δίδυµο Μαθηµατικά γενικής παιδείας (6ο) και Αρχές Οικονοµικής Θεωρίας (7ο). Πρέπει
34
Γράφει o Γιώργος Κοµελίδης
Το νέο εξεταστικό σύστηµα της Γ΄ Λυκείου για την εισαγωγή στην τριτοβάθµια εκπαίδευση έχει ουσιαστικές διαφορές από το προηγούµενο και η έγκαιρη επισήµανσή τους θα διευκολύνει τους φετινούς µαθητές της Β΄ Λυκείου στην προσπάθειά τους να µεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες της επιτυχίας.
να επισηµανθεί, ωστόσο, ότι η κατεύθυνση αυτή φυλλοροεί συνεχώς και έχει πλέον µόνο το 10% του συνόλου των υποψηφίων συγκεντρώνοντας κυρίως τους υποψήφιους των Ιατρικών σχολών, καθώς οι φιλόδοξοι υποψήφιοι των άλλων πεδίων (4ου και 5ου) προτιµούν ειδικά στη Γ Λυκείου την Τεχνολογική κατεύθυνση, για να εξεταστούν στην Ανάπτυξη Εφαρµογών σε Προγραµµατιστικό Περιβάλλον και στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεων αντί για τη Χηµεία και τη Βιολογία που έχουν υψηλότερες απαιτήσεις µελέτης και αστάθµητους παράγοντες στις ασκήσεις και στα προβλήµατα των εξετάσεων. Τέλος, ο υποψήφιος της ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ κατεύθυνσης έχει και αυτός σωρεία επιλογών στο 2ο και 4ο επιστηµονικό πεδίο, όποιο µάθηµα και αν επιλέξει ως 6ο. Ισχύει βεβαίως ότι η πρόσβαση στο 5ο επιστηµονικό πεδίο των οικονοµικών σχολών απαιτεί το γνωστό πλέον δίδυµο Μαθηµατικά γενικής παιδείας (6ο) και Αρχές Οικονοµικής Θεωρίας (7ο). Η πρόσβαση των υποψηφίων της τεχνολογικής κατεύθυνσης είναι πρακτικά εφικτή µόνο στις χαµηλόβαθµες σχολές του 3ου επιστηµονικού πεδίου, µε την προϋπόθεση ότι το 6ο µάθηµα θα είναι η Βιολογία της γενικής παιδείας. Η µετάβαση αυτή σηµαίνει ουσιαστικά απώλεια µορίων λόγω των διαφορετικών συντελεστών στα µαθήµατα αυξηµένης βαρύτητας, αλλά είναι µια ρεαλιστική επιλογή µε αρκετές πιθανότητες επιτυχίας. Ο πίνακας (1) είναι ενδεικτικός για τα εξεταζόµενα µαθήµατα και τις επιλογές ανά κατεύθυνση, ενώ στον πίνακα (2) επιχειρούµε µια καταγραφή των επιλογών που δεν έχουν απώλεια µορίων. Το νέο σύστηµα δεν έχει επιφέρει αλλαγές στα εξεταζόµενα ειδικά µαθήµατα, τα οποία πάντα δίνουν στον υποψήφιο επιπλέον επιλογές, που καλό είναι να αξιοποιούντα, ιδίως στην περίπτωση της καλής γνώσης µιας ξένης γλώσσας και στην έφεση του υποψηφίου στο ελεύθερο και στο γραµµικό σχέδιο. Η συστηµατική και ολοκληρωµένη ενηµέρωση για όλες τις πτυχές του αενάως µεταβαλλόµενου εξεταστικού τοπίου την τελευταία πεντα-
ετία αποτελεί µια ξεχωριστή προτεραιότητα των φροντιστηρίων, τα οποία ήδη έχουν ξεκινήσει σ’ όλα τα γεωγραφικά διαµερίσµατα της χώρας, σεµινάρια ενηµέρωσης και συντεταγµένες πρωτοβουλίες πληροφόρησης και συµβουλευτικής, για να γνωρίζει ο υποψήφιος όχι
µόνο πώς να προσανατολισθεί σωστά στο σύνθετο τοπίο της τριτοβάθµιας και πώς να επιλέξει τις σπουδές εκείνες που οδηγούν σε δυναµικά και ανερχόµενα επαγγέλµατα.
áðüøåéò ΝΟΜΟΣΧΕ∆ΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ∆ΙΑΠΛΟΚΗΣ: ΕΝΑ ΝΕΟ «ΚΥΝΗΓΙ ΜΑΓΙΣΣΩΝ»
Σ’ αυτή τη χώρα πολλά πράγματα γίνονται απλώς μόνον για λόγους εντυπωσιασμού. Το κόμμα της Νέας ∆ημοκρατίας, βρισκόμενο στην αντιπολίτευση για δύο σχεδόν δεκαετίες, εννέα μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία θέλησε να πάρει τη ρεβάνς από το κατεστημένο των ΜΜΕ –που, υποτίθεται, δεν την υποστήριζε επαρκώς όλα αυτά τα χρόνια– και να «ξαναμοιράσει» την πίτα σε δικούς της ανθρώπους. Το περιβόητο νέο νομοσχέδιο κατά της διαπλοκής, που παρουσίασε πανηγυρικά η κυβέρνηση στις αρχές του ∆εκέμβρη, ήταν υποτίθεται μια «προεκλογική υπόσχεση» που έπρεπε να υλοποιηθεί. Αν όμως το εξετάσει κανείς λεπτομερώς, θα δει πως πρόκειται για ένα ακόμη πυροτέχνημα, που σκοπό έχει να κλείσει τα μάτια του λαού και όχι να λύσει το πρόβλημα. Ως γνωστόν, σε μια ελεύθερη οικονομία «διαπλοκή» μπορεί να υπάρξει με πολλούς τρόπους. ∆ε χρειάζεται ένας επιχειρηματίας να έχει μετοχές σε ένα ΜΜΕ για να επηρεάσει την κυβέρνηση ή να πάρει κάποιο δημόσιο έργο. Το κάνει με πιο απλούς τρόπους (π.χ. χρηματίζόντας, επηρεάζοντας ή πιέζοντας ανθρώπους-κλειδιά). Πέρα απ’ αυτό, το εν λόγω
νομοσχέδιο είναι πολύ αυστηρό και γεμάτο παραλογισμούς, που έρχονται σε αντίθεση με την κοινοτική νομοθεσία αλλά και με την κοινή λογική. Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι διευθυντής ή έχει μετοχές σε ένα ΜΜΕ, απαγορεύεται σε όλους τους συγγενείς του μέχρι τρίτου βαθμού να αναλάβουν δημόσια έργα ή προμήθειες δημοσίου, άσχετα αν έχουν αποδεδειγμένη οικονομική αυτοτέλεια! Πρόκειται ασφαλώς για μια παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία, που κινείται στα όρια του παραλόγου. Κι ως τέτοια, δεν μπορεί να σταθεί για πολύ ενώπιον των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Γιατί όμως η σημερινή κυβέρνηση επιχείρησε να περάσει ένα τόσο αυστηρό, ανεφάρμοστο και παράλογο νομοσχέδιο, αντί να κάνει πιο αυστηρούς και πιο αντικειμενικούς τους ελέγχους στις αναθέσεις των δημοσιών έργων; Η απάντηση είναι απλή: Η κυβέρνηση της Ν∆ εκπροσωπεί τα συμφέροντα της παραδοσιακής πλουτοκρατίας των 5-6 γνωστών «τζακιών» (οικογένειες Βαρδινογιάννη, Λάτση, Αγγελόπουλου κ.ά.), που αποτελούν ουσιαστικά «κράτος εν κράτει» και δεν τους ενδιαφέρει να λυμαίνονται τα δημόσια έργα (δεν ασχολούνται δηλαδή με τα «ψιλά»), όπως οι νεόπλουτες και «φτηνατζήδικες» οικογένειες που αναδείχθηκαν επί ΠΑΣΟΚ (π.χ. οικογένειες Μπόμπολα, Κόκκαλη κ.ά.). Βγάζοντας αυτές τις δυο-τρεις «Πασοκοθρεμμένες» οικογένειες έξω από το παιχνίδι των ΜΜΕ ή από τα δημόσια έργα, τα παραδοσιακά «τζάκια» θα αναδειχθούν αυτό-
ματα απόλυτοι κυρίαρχοι του παιχνιδιού και θα στηρίξουν την κυβέρνησή τους. Από την άλλη ,θα αναδειχθεί μια καινούργια τάξη ιδιοκτητών ΜΜΕ, που θα βρίσκονται υπό διαρκή ομηρία από την κυβέρνηση, καθώς θα αλλάζουν τα σχετικά νομοσχέδια για τα ΜΜΕ κάθε εξάμηνο. Έτσι όχι μόνον δε θα κτυπηθεί η διαπλοκή, αλλά απλώς θα υπάρξει μια νέα αναδιανομή της ισχύος. Από την άλλη, θα στραγγαλιστεί η επιχειρηματικότητα (με τη νέα γραφειοκρατία που θα απορρέει από το ΕΣΡ) και στο τέλος η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να κάνει πίσω (έστω και μετά από τρία χρόνια, όταν θα βγουν οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις) και θα αποδειχθεί πως η όλη ιστορία δεν ήταν παρά μια «τρύπα στο νερό». ∆ιαπλοκή υπάρχει μόνον όταν η πολιτική ανακατεύεται με την οικονομία και η οικονομία με την πολιτική. Αστέριος Ντάλλας
∗Καθηµερινές Ιστορίες∗ Του Αλέξανδρου Υδάτη Οι πρωινές ομίχλες της Σαλονίκης… το ανελέητο τοπίο του μπετόν και της υγρασίας σε μίγμα καταθλιπτικό, συμπαγές και ακίνητο. Βάζω μπροστά τη μηχανή του αυτοκινήτου, ανάβω τα φώτα. Η υγρασία θολώνει τα τζάμια και μοιάζει να μην έχει ξημερώσει. Παιδιά με τις τσάντες στους ώμους πηγαίνουν στο σχολείο. Μόνο που δε φλυαρούν χαρούμενα, αλλά περπατούν σκυθρωπά και χαμηλόφωνα, όπως πορεύονται οι βλοσυροί ασκητές του Αγίου Όρους. Η μελαγχολία του πρωινού και των ανθρώπων συνυπάρχει με την πυκνότητα της ομίχλης. ∆ε μου κάνει κέφι ν’ ανοίξω το ραδιόφωνο. Μονάχα πατώ το κουμπί του κλιματισμού και το άλλο, εκείνο που ξεθολώνει τα τζάμια και τους καθρέφτες. Προσπαθώ να ξεκινήσω, μα το τιμόνι έγινε οχτακόσια κιλά! Μάλλον λάστιχο θα έπαθα. Βγαίνω και ελέγχω. Τα λάστιχα είναι εντάξει! Τότε γιατί δε λειτουργεί το υδραυλικό τιμόνι; Βλέπω στον πίνακα των οργάνων τα ενδεικτικά λαμπάκια. Η μπαταρία και τα φρένα έχουν κάποιο πρόβλημα. Έτσι λέει ο πίνακας. Ελέγχω τις ασφάλειες τόσο στο χώρο του κινητήρα όσο και στο ειδικό ντουλαπάκι κάτω από το τιμόνι. Όλα εντάξει. Ένας γείτονας που με βλέπει να ψαχουλεύω, αφού μαθαίνει τον πρόβλημά μου, αναλαμβάνει να μου εξηγήσει: «Το κρύο φταίει. Κόλλησε κάπου ένα κολάρο, μόλις πας παρακάτω θα διορθωθεί». Μα καινούριο αυτοκίνητο είναι, σκέφτομαι. Το παλιό δεν το έπαθε ποτέ! Με πιέζει κι ο χρόνος κι αποφασίζω να πάω στη δουλειά μου. Ξεκινώ και το τιμόνι μοιάζει ασήκωτο. Στρίβω με κόπο και βγαίνω στον κεντρικό δρόμο. Όσο πάω ευθεία, όλα καλά! Σε κάθε στροφή είναι το πρόβλημα. Η πρόβλεψη του επαΐοντα γείτονα δεν επαληθεύτηκε. Το τιμόνι παραμένει βαρύ κι ασήκωτο. Αποφασίζω
να πάω κατευθείαν στην αντιπροσωπία. ∆έκα ημερών αυτοκίνητο (ακόμη με τις ελεεινές χάρτινες πινακίδες κυκλοφορώ) και να ‘χει τέτοιο πρόβλημα; Χώρια που αύριο είναι Σάββατο και ποιος ξέρει αν η αντιπροσωπεία θα ‘ναι ανοιχτή. Το μποτιλιάρισμα είναι ανυπόφορο. Βλέπω και ξαναβλέπω τα αναμμένα προειδοποιητικά λαμπάκια στον πίνακα κι αρχίζω να ανησυχώ. Θα τα καταφέρω να φτάσω ή θα μείνω στη μέση του δρόμου; Αποφασίζω να ενημερώσω
åäþ ãñÜöåé ï ÕäÜôçò
ydates@panafonet
τους δικούς μου πως θα αργήσω στη δουλειά. Όμως έχω αλλάξει τη συσκευή του κινητού τηλεφώνου μου, που βρίσκεται στο μάστορα. Αυτό που μου έδωσαν προσωρινά δεν περιέχει κανέναν αριθμό των γνωστών μου. Κι ούτε θυμάμαι απ’ έξω τους αριθμούς τους, επειδή πάντα χρησιμοποιώ τη μνήμη του τηλεφωνικού καταλόγου. Με λούζει κρύος ιδρώτας. Τα δύο πρωινά ραντεβού μου είναι πολύ σημαντικά και δεν πρέπει να είμαι ασυνεπής. Πρέπει να κάνω γρήγορα. Όμως μπροστά, πέντε αυτοκίνητα δηλαδή, βρίσκεται ένα μεγάλο γερανοφόρο όχημα και μας καθυστερεί όλους! Χώρια που οι δεξιά του οδηγοί, κάθε φορά που ξεκινά αργά προς το φανάρι, επωφελούνται από τη βραδύτητά του και χώνονται κερδίζοντας χώρο. Τα τζάμια δε λένε να ξεθολώσουν! Και πώς να γίνει
αυτό, αφού ούτε το ειδικό σύστημα λειτουργεί! Ανοίγω την οροφή. Κάτι θα γίνει τώρα. Το τώρα έγινε σαράντα πέντε λεπτά μετά, για μια απόσταση οχτώ δέκα λεπτών. Στο συνεργείο της αντιπροσωπείας οι ρυθμοί είναι αργοί. Ο μάστορας που ανέλαβε να εντοπίσει και να διορθώσει τη βλάβη φέρεται παράξενα. Περνά μπροστά μου (βρίσκομαι στο σαλόνι υποδοχής και μπορώ να βλέπω και μέσα στο συνεργείο και έξω στο δρόμο), παίρνει τα κλειδιά του ίδιου με το δικό μου μοντέλου αυτοκινήτου, που διατίθεται για test drive, ανοίγει το καπό, μελετάει, το κλείνει και μετά προσπαθεί να φτιάξει το δικό μου! «∆έκα λεπτά θα κάνουμε!» μου είπαν. Τα δέκα λεπτά έγιναν μία ώρα. Ευτυχώς κατάφερα να επικοινωνήσω με τους δικούς μου στη δουλειά. Θα είμαι δικαιολογημένα ασυνεπής. «Το αυτοκίνητό σας, κύριε, είναι έτοιμο!» δηλώνει ο υπεύθυνος του συνεργείου, σκασμένος στα γέλια! ∆εν μπορώ να υποψιαστώ γιατί γελά. Θεωρούμαι καλός οδηγός και δεν μπορεί να έκανα καμιά βλακεία, χωρίς να το καταλάβω. Στο απορημένο μου βλέμμα ανταποκρίνεται εξηγώντας μου: «Μία γάτα μπήκε στο διαμέρισμα του κινητήρα και σφήνωσε για να ζεσταθεί στο μέρος όπου βρίσκεται ο ιμάντας του υδραυλικού τιμονιού. Μόλις βάλατε μπροστά τη μηχανή, το κεφάλι της σφήνωσε, και, για λόγους ασφαλείας, ο ιμάντας βγήκε, εκτροχιάστηκε! Η γάτα βέβαια πέθανε!» Στο κέντρο της πόλης η ομίχλη διαλύθηκε. Βγήκε ο ήλιος και αποκαταστάθηκε η τάξη της βαβούρας των δρόμων. Κοντεύουν Χριστούγεννα, κι εγώ άργησα. Χρόνια πολλά σ’ όλους!
35
âéâëßï
ÂÉÂËÉÏ ÐAÑÏÕΣΙΑΣÇ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ εκδόσεις ΜΙΚΡΟΣ ΙΑΝΟΣ Στην παρούσα έκδοση ένας από τους κορυφαίους διηγηματογράφους, ο Ανδρέας Καρκαβίτσας, περιγράφει τις προσωπικές του εντυπώσεις από το εν πλω ταξίδι του στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το διήγημά του με τον ομώνυμο τίτλο. Οι ταξιδιωτικές του περιγραφές εμπλουτίζονται από πολυποίκιλες εικόνες και εκτυλίσσονται χρονικά από τον Οκτώβριο έως το ∆εκέμβριο του 1892. Ποιητική διάθεση και υψηλό λογοτεχνικό ύφος είναι δύο γνωρίσματα που διέπουν το διήγημα. Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας γεννήθηκε στα Λεχαινά της Ηλείας το 1865 και πέθανε το 1922 από φυματίωση. Σπούδασε ιατρική και υπηρέτησε ως υγειονομικός γιατρός σε ατμοπλοϊκή εταιρεία. Η καλλιτεχνική επιμέλεια του εξωφύλλου ανήκει στον Γιάννη Μαβίδη και φέρει τον τίτλο «Λιμάνι» από τη συλλογή «Η Θεσσαλονίκη των Ζωγράφων». Ι.Μ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΗΣ
Εδώ είναι το Ταξίδι Νίκου Πορτοκάλογλου εκδόσεις ΙΑΝΟΣ Όλοι οι στίχοι του τραγουδοποιού, που έχουν γραφεί από το 1976 μέχρι σήμερα, αλλά και κείμενα, συνεντεύξεις και φωτογραφίες που μας θυμίζουν όλο αυτό το περιπετειώδες «ταξίδι» του στο χώρο της μουσικής. Είναι το τέταρτο βιβλίο της σειράς «Ιανός ο Μελωδός», που κυκλοφορεί σε απλή και συλλεκτική έκδοση. Γυναίκες του Μύθου Ηµερολόγιο 2005 εκδόσεις ΙΑΝΟΣ Αφιερωμένο στις γυναίκες, στις μυθικές ηρωίδες της ζωής και της τέχνης όλων των εποχών. Το ημερολόγιο, διαστάσεων 11,5x16,5 εκ. με σκληρό καπάκι, περιέχει κείμενα για τις Εύα, Αντιγόνη, Λυσιστράτη, Σαλώμη, Κλεοπάτρα, Ιουλιέτα, Κάρμεν, Λολίτα κ.ά. Τα έργα που κοσμούν το ημερολόγιο (κυκλοφορεί σε δύο παραλλαγές εξωφύλλου) είναι της ζωγράφου Ελευθερίας Στόικου.
ΔΩΔΕΚΑ ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΜΙΛΗΤΟ ΤΟΥΣ εκδόσεις ΜΙΚΡΟΣ ΙΑΝΟΣ Χαρές και λύπες, έρωτες και μνήμες θανάτου, κόσμοι ολόκληροι από τραύματα κι ελπίδες, παιδεμένες συνειδήσεις, μοναξιά είναι τα κυρίαρχα θέματα που συνθέτουν το περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου. Εικαστικές συνθέσεις του ιδίου του συγγραφέα, υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, συμπληρώνουν την έκδοση. Ο Γεώργιος Κόρδης γεννήθηκε στη Μακρυρράχη Φθιώτιδας το 1956. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μελέτησε συστηματικά την ιστορία και αισθητική της βυζαντινής ζωγραφικής και από το 2003 είναι λέκτορας της Θεολογικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ι.Μ.
Οι Θλιµµένες Πουτάνες της Ζωής µου Gαbriel Garcia Marquez εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ Το νέο βιβλίο του Marquez που κυκλοφόρησε, ύστερα από δέκα χρόνια απουσίας, αποτελεί ύμνο προς τον έρωτα και είναι γραμμένο με το απαράμιλλο στυλ ενός από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του αιώνα μας. Βαµπίρ και Κανίβαλοι. Το ρίσκο µιας νέας σύγκρουσης των γενεών Μίµη Ανδρουλάκη εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Ο συγγραφέας-πολιτικός καταθέτει μια εξομολόγηση «δίκοπο μαχαίρι», μια απολογία και αυτοκριτική της δικής του γενιάς και των
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΕΓΚΩΜΙΟΝ εκδόσεις ΜΙΚΡΟΣ ΙΑΝΟΣ «Χαρακτηριστικό του Χατζιδάκι υπήρξε η πρώιμη ωριμότης του. Η ευφυΐα και η αντίληψή του τον καθιστούσαν ξεχωριστό μέσα στο περιβάλλον και στην εποχή του. Παράλληλα, διέθετε ένα άκρως ευαισθητοποιημένο ένστικτο και εκλεπτυσμένο γούστο, που τον βοηθούσε να ανακαλύπτει την ομορφιά και την αλήθεια, όταν οι άλλοι ήσαν ακόμα ανυποψίαστοι…». Το προαναφερθέν κείμενο είναι ενταγμένο στο βιβλίο του Μίκη Θεοδωράκη, με τίτλο «Μάνου Χατζιδάκι εγκώμιον». Η έκδοση περιλαμβάνει δύο κείμενα που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες το πρώτο στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 15 Ιουνίου 2003 και το δεύτερο στην εφημερίδα «Καθημερινή», στις 18 Μαρτίου του 1999. Ο Θεοδωράκης εξυμνεί τις μαγικές μελωδίες του Χατζιδάκι και το πάθος του για ποιοτικές μουσικές συνθέσεις. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες προέρχονται από το βιβλίο του Τάκη Πανανίδη, «Τα Θρυλικά του ’60-’65 και τ’ άλλα. Το Ελληνικό Τραγούδι στις 500 Μοναδικές Φωτογραφίες με τα Ιστορικά τους». Ιωάννα Μπάμπη
παλαιότερων προς τις επερχόμενες γενιές. Η Εξοµολόγηση ενός Πυρηνικού Φυσικού Μιχάλη Σπέγγου εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Κρυμμένες στις σκιές του δράματος, οι αυτοβιογραφικές εμπειρίες του συγγραφέα από τη θητεία του ως πυρηνικού φυσικού. Σε μια γωνιά ένα κομμάτι ως είδος μαθήματος Πυρηνικής Φυσικής για αρχάριους. Πιο κει αιωρείται η δύναμη της αγάπης, της αφοσίωσης, της προσήλωσης σε ιδανικά. Παντού, έντονα παρούσες οι ανθρώπινες αδυναμίες. Απιστία, απληστία, αλαζονεία, προδοσία. Λιµάνια Δηµήτρη Ταλιάνη εκδόσεις ΤΟΠΙΟ Η στεριανή δουλεία, η παράκτια μαγεία και η ποντοπόρα αλήθεια, συναντιούνται σε αυτό το πολυτελές φωτογραφικό λεύκωμα με θέμα τα λιμάνια της Ελλάδας. Αυτή η εποχή του σιδήρου, δοκιμασμένη στον ελληνικό ορίζοντα, ωριμάζει τρυφερά με το ταξίδι που υπόσχεται.
H ÓÅËÉÄÁ ÅÉÍÁÉ ÅÕÃÅÍÉÊÇ ÐÑÏÓÖÏÑÁ ÔÏÕ ÂÉÂËÉÏÐÙËÅÉÏÕ - GALLERY IANOÓ • ΦΙΛΛΙΠΟΥΠΟΛΕΩΣ 57, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ •ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 7, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ • ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 24, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ •Δ.Ε.Θ. - ΗΕLEXPO - ΕΙΣΟΔΟΣ Χ.Α.Ν.Θ. •25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 45
HËEKTPONIKO BIBËIOÐÙËEIO - www.ianos.gr
36
ΓΡΑΜΜΑΤΑ
âéâëßï
ÂÉÂËÉÏ ÐAÑÏÕΣΙΑΣÇ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΥΣΣΗΣ
ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΠΑΡΑΜΥΘΗΤΙΚΟΙ εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ Στο τέταρτο βιβλίο της σειράς «Βυζαντινοί Συγγραφείς», από τις εκδόσεις Ζήτρος, είναι ενταγμένοι πέντε παραμυθητικοί λόγοι του Αγίου Γρηγορίου, επισκόπου Νύσσης. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται «ο παραμυθητικός λόγος στην Πουλχερία», «ο επιτάφιος λόγος στον Μελέτιο Αντιοχείας», «ο λόγος στους κεκοιμημένους», «ο λόγος για τα νήπια που χάνονται πρόωρα» και «ο επιτάφιος λόγος στη βασίλισσα Πλακίλλα». Ο καθηγητής Ιωάννης Πλεξίδας ανέλαβε την εισαγωγή, τη μετάφραση και την επιμέλεια των σχολίων. Στη γενική εισαγωγή εμπεριέχονται διευκρινιστικές πληροφορίες για το βίο, το συγγραφικό έργο και την
προβληματική του θανάτου στη σκέψη του Αγίου Γρηγορίου. Το μυστήριο του θανάτου τίθεται στο επίκεντρο του στοχασμού του θεολόγου, φιλοσόφου και εκκλησιαστικού συγγραφέα Γρηγορίου Νύσσης. «Οι λόγοι του μεγάλου Καππαδόκη για το πένθος και το θάνατο δεν είναι πραγματείες. Eίναι λόγια βγαλμένα μέσα από τη ζωή, μέσα από την καρδιά. Ο θάνατος δεν κάνει διακρίσεις, μας λέγει: μικρές πριγκήπισσες ή μικρά παιδιά, επίσκοποι ή αυτοκράτειρες όλοι περνούν το κατώφλι. Και κάθε φορά βαθαίνει ο Γρηγόριος το νόημα του θανάτου και της ζωής…». Ο καθηγητής Ιωάννης Πλεξίδας σημειώνει: «…Στην παρούσα έκδοση ο συγγραφέας Γρηγόριος Νύσσης, για λόγους ποιμαντικούς, επιχειρεί να μετριάσει τη λύπη των ανθρώπων που έχουν χάσει κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο. Πρόθεσή του είναι να αποφευχθεί η υπέρμετρη και παθολογική εκδήλωση θλίψης από τα συγγενικά πρόσωπα του νεκρού…». Το βιβλίο προλογίζει η καθηγήτρια κ. Τερέζα Πεντζοπούλου-Βαλαλά. Ιωάννα Μπάμπη
ΧΑΡΕΜΙ, Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΠΛΟ ΑΛΕΒ ΛΥΤΛ ΚΡΟΥΤΙΕ εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ
Χαρέμι: ο πιο παράξενος, ο πιο σκληρός και ο πιο γοητευτικός θεσμός που ανέπτυξε ποτέ οποιοσδήποτε πολιτισμός. Ένας κόσμος γεμάτος παιχνίδια πόθου και εξουσίας, που η Αλύβ Λυτλ Κρουτιέ τραβάει αργά από πάνω του το πέπλο και μας τον αποκαλύπτει. Η συγγραφέας παρουσιάζει τη ζωή στα χαρέμια από το Μεσαίωνα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, εστιάζοντας κυρίως στο Σαράι του Παλατιού του Τοπκαπί στην Κωνσταντινούπολη. Στο κεφάλαιο για τους ευνούχους διαπιστώνουμε ότι αυτές οι τραγικές φιγούρες ήταν παράλληλα φορείς εξουσίας. Ακόμη πιο εκπληκτικό είναι το ότι οι γυναίκες του χαρεμιού ασκούσαν ανεπίσημη εξουσία μέσα από ένα λαβύρινθο συνωμοσιών.
Μολονότι το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στο Μεγάλο Χαρέμι του σουλτάνου, η συγγραφέας μάς ταξιδεύει και στα χαρέμια των πασάδων, των πλούσιων εμπόρων, ακόμη και των φτωχών. Στην Τουρκία, αλλά και σε άλλα μέρη στην Ανατολή, τα χαρέμια ήταν συνηθισμένα σπιτικά όπου άντρες και γυναίκες ζούσαν μια ασυνήθιστη για εμάς πολυγαμική ζωή. Στο τελευταίο κεφάλαιο περιγράφονται οι τρόποι με τους οποίους αυτός ο θεσμός εισέβαλε στο ∆υτικό κόσμο και το πώς, τελικά, οι δυτικές ιδέες διέβρωσαν ένα σύστημα που έμοιαζε ακατάλυτο. Το βιβλίο αποτελεί, επίσης, ένα ελκυστικό λεύκωμα, αφού είναι εικονογραφημένο με έργα Ευρωπαίων ζωγράφων, αλλά και με τούρκικες ξυλογραφίες, περσικές μικρογραφίες, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, φωτογραφίες από το οικογενειακό άλμπουμ της συγγραφέως και διαφημίσεις του 19ου και 20ού αιώνα εμπνευσμένες από τη ζωή στα χαρέμια. ∆ώρα Γιαννιού
ΙΡΙ∆ΑΛΟΥ, στη χώρα των χρωμάτων και της μουσικής… ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΑΓΚΑ – ΠΗΛΕΙΔΗ εκδόσεις ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ
Να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα: η Ιριδαλού δεν είναι μόνο ένας τόπος, είναι ένας κόσμος ολόκληρος. Είναι η χώρα των χρωμάτων και της μουσικής! Είναι η χώρα της δημιουργίας! Είναι ο τόπος όπου ο χρόνος μετράει αλλιώς! Για να φτάσει κάποιος στην Ιριδαλού, πρέπει να περάσει μέσα από δύσβατα μονοπάτια – και μάλιστα τα δικά του προσωπικά μονοπάτια. Οι δοκιμασίες είναι πολλές, και μέσα από αυτές αναζητά την ταυτότητά του, την πηγή και το σκοπό της ύπαρξής του. Κι όποιος αναζητά βρίσκει… Τι βρίσκει; Μια κατανόηση του εαυτού του και του κόσμου βαθύτερη, ένα βλέμμα διαφορετικό, μια αντιστροφή του πραγματικού –αυτού που νομίζουμε για πραγματικό– και του φανταστικού – αυτού που νομίζουμε για φανταστικό. Τι βρίσκει; Μα, να συναντηθεί με την προσωπική του Ιριδαλού!
37
êüìéê
38