AirWorldTurkiye_Sayi09

TÜRKİYE

20 TL • NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019 / SAYI:9 • www.airworldturkiye.com.tr

SEKTÖREL DERGİ

5

Kapak Fotoğrafı: SEMIH YOLAÇAN

ADIMDA VERİMLİ BASINÇLI HAVA BASINÇLI HAVA ÜRETİMİNDE ENDÜSTRİ 4.0 UYGULAMASI MEHMET ÖZDEM

AZOT JENERATÖRÜ SEÇERKEN BİLMENİZ GEREKENLER

“Heykel sanatçıları için

BASINÇLI HAVA daha güvenli”

CENGİZ ATEŞ

Filinta Önal

SPONSOR

Vidalı hava kompresörlerinde 5 yıl garanti dönemi başladı!

TÜRK

İYE’D E İLK

m .co

n ira ak

* Tüm yağ enjekteli vidalı seri kompresörlerimizde standart periyodik bakımların orijinal yedek parçalarla yetkili servisler tarafından yapılması koşuluyla geçerlidir.

lg da w. w w

“Sen hep yanımızdasın”

HABER

Anadolu yakasının kompresör merkezi: EKS Kompresör Eyüp Sultan Mah. Mehmet Akif Cad. Yadigar Sok. A Blok 54-57 Sancaktepe / İstanbul E-mail: info@ekskompresor.com - Hızlı Servis: 0216 308 81 38

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 1

HABER

İÇİNDEKİLER

70

50 16

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI MUSTAFA VARANK: KÜRESEL REKABETTE DAHA ÜST SIRALARA TIRMANMAK İSTİYORUZ

20 KARAVELİOĞLU: TÜRKİYE MAİB BAŞKANI KUTLU

MAKİNE İHRACATINI 5 YILDA 2'YE KATLAYACAK

JENERATÖRÜ SEÇERKEN 22 AZOT BİLMENİZ GEREKENLER /

CENGİZ ATEŞ

26 HEYKELCİ İÇİN TAŞ / FİLİNTA ÖNAL SÜRÜCÜ VERİMLİLİĞİNİ VE 30 MOTOR PERFORMANSINI ANLAMAK İÇİN BEŞ TEMEL TEST NOKTASI HAVA İLE ENERJİ DEPOLAMA 34 SIVI SİSTEMİ / TONGUÇ GÖKÇEER

42 TERSİNE MÜHENDİSLİK NEDİR? KOMPRESÖRLERDE 44 PİSTONLU PARAMETRİK VALF TASARIMI /

KAAN ŞENGÜL

KAPASİTE 48 KOMPRESÖRDE KONTROLÜ 2 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

YÖNETİM KURULU 50 AKINSOFT-AKINROBOTICS BAŞKANI DR. ÖRGÜR ATIN RÖPORTAJI

56 5/ ADIMDA VERİMLİ BASINÇLI HAVA

ESRA SARIASLAN - BUĞRA KUTLUHAN PASKAP

HAVA ÜRETİMİNDE ENDÜSTRİ 60 BASINÇLI 4.0 UYGULAMASI / MEHMET ÖZDEM

64 AIR POWER TÜRKİYE’DEN KISA HABERLER İLK TURBO KOMPRESÖR 68 TÜRKİYE'NİN AR-GE MERKEZİ IHI DALGAKIRAN'IN FASRİKALARINDA YANMA 70 ÇİMENTO PROSESİNDE KULLANILAN KÖMÜR SEVK

BLOWERLARININ HESABI, SEÇİMİ VE BLOWERLARDA SÜRÜCÜ KULLANIMI İLE ENERJİ TASARRUFU ÇALIŞMALARI / BÜLENT BULUT

KOMPRESÖR SATIŞ VE 82 ALKIN PAZARLAMA MÜDÜRÜ İSMAİL TETİK RÖPORTAJI

YAĞININ SAHİP OLMASI 86 SOĞUTUCU GEREKEN ÖZELLİKLER

90 STRES BAŞARIYI NASIL ETKİLER?

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 3

HABER

Editörden TÜRKİYE

İmtiyaz Sahibi Alişiroğlu Dergi ve İnternet Yayıncılığı, Reklam Hizmetleri Yazı İşleri Müdürü Murat ALİŞİROĞLU GÖRSEL YÖNETMEN Eda ÇELİK Haber MUHABİRİ Canan ALİŞİROĞLU hukuk müşaviri Av. Hakan ÇINAR - Çınar Hukuk Bürosu Kolejli İş İnsanları Derneği (KİD) Başkanı Yayın İdare Merkezi Bağdat Caddesi 387/3 Ostim Yenimahalle / ANKARA Tel: +90 (312) 385 84 17 Fax:+90 (312) 385 84 18 Yayın Komisyonu

Murat ALİŞİROĞLU - Kalara Kompresör Murat TÜYLÜOĞLU - Tüylüoğlu Blower Mehmet KARSLI - Makina Mühendisi Baran ŞİMŞEK - Satış Eğitmeni Prof. Dr. İlkay ÇAKIR - Giresun Ünv. Öğr. Üyesi Yusuf İLHAN - Festo - Proje Mühendisi İlker AKÇAY - Yüksek Uçak Mühendisi- Delta Filtre Selçuk AKÇAY - Enkosan Kompresör Alper YILDIZ - Maxdryer Makine Emre TAVMAN - Makine Mühendisi-Dinamik Motor Zülfikar TUFAN - Üzümcü Medikal Mustafa USLU - Makina Müh. - Revindus Mühendislik Bülent BULUT - Çimento Fabrikaları Enerji

Verimliliği Uzmanı Baskı ANKAMAT MATBAACILIK SAN. LTD. ŞTİ.

30. Cadde 538. Sokak No.: 60 İvedik Organize Sanayi Bölgesi / ANKARA Tel: 0312 394 54 94 - 394 54 95 E-mail: hakan@ankamat.com.tr Reklam ve Abonelik İletişim murat@airworldturkiye.com.tr (0543) 217 71 71 ISSN No.: 2564-6540 Basım Tarihi: 25.03.2019 Yayının Türü: Yaygın-Süreli Yayın

Değerli okurlar, Öncelikle dergimizin Sektörel Yayıncılar Birliği üyesi olması vesilesi ile bu dergiye başından sonuna destek veren, emek veren herkese teşekkür ediyorum. Geride bıraktığımız bu iki yıllık dönemde hemen hemen tüm fuarlarda ve resmi kurumlarda aranan ve istenen bir dergi konumuna gelmemiz tesadüf değildir. Ülkemizin seçim ortamına girmesiyle birçok sektör gibi basınçlı hava sektörüde daralan piyasalardan nasibini aldı. Dergimiz elinize ulaştığında zaten bu seçim atmosferinden hep beraber çıkacak ve yeniden işimize odaklanacağız. Bu dönemde basınçlı hava sektörü olarak hedefi iyi belirlemek ve bu hedefe odaklanmak gerektiği bir gerçektir. Türkiyede üretim yapan sektör firmalarının bölgemizde yaşanan olumsuz gelişmeler nedeniyle dünyaya açılması ve global bir oyuncu olmaya yönelik çalışmalar yapması gerektiği artık kaçınılmaz bir gerçektir. Basınçlı hava sektöründe bu bağlamda globalleşme sinyalleri veren Mikropor, Avrupada pazar payını yükseltmek için Drytec’i satın aldı. Mikropor’un yakın bir zamanda yeni bir markayı daha bünyesine katacağı da konuşulmaya başlandı.

Dergimiz son dönemde birçok etkinliğe ve röportaja da imza attı.

Sağlık Bakanlığı'nda sektörün tek yürek olduğu ve desteklediği “Yerli ve Milli Medikal Hava Çözümleri Semineri” birçok ulusal gazete ve dergide de haber oldu. Yine şubat ayı içinde Kocaeli’de bulunan turbo kompresör fabrikasına teknik gezi, mart ayı içerisinde Konya ilinde faaliyet gösteren AKIN Robotic, İzmir’de Alkın Kompresör ve Ankara’da heykeltraş Filinta ÖNAL ile röportajlar yaptık. Sizlerden gelen haberleri ve kendi kaynaklarımızı kullanarak ulaştığımız içerikleri zaten paylaşıyoruz. Sektör oyuncuları olarak dergimize nekadar sahip çıkarsak bu dergi vasıtası ile o kadar çok noktaya ulaşmış oluruz. Sektörde hiçbir şirkete veya kuruma diğerinden daha yakın olmadığımızı bir kez daha buradan belirtmek isterim.

Yeni Zelanda'da cuma namazı sırasında yaşanan terör olayı nedeniyle tüm insanlığa ve islam dünyasına başsağlığı dilemek istiyorum. Olayı şiddetle dergim ve sektörüm adına lanetliyorum. Özellikle bu olayın arkasından Hollanda’da bir Türk’ün gerçekleştirdiği terör olayını da aynı şekilde lanetliyorum. Bu olaylardan sonra ülke yöneticilerinin söylemlerinde kin, şiddet, nefret yerine barış, kardeşlik ve birlik mesajları vermesini bekliyoruz. Çünkü üst yönetimlerdeki sert söylemlerin alt kademedeki karşılık bulma durumu daha farklı olabilmektedir. Bu bağlamda Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern’in olay sonrası takındığı tavır ve söylemleri dünyada örnek olmuştur. Böylesine derin yara bırakacak bir krizin nasıl yönetileceğini de insanlığa göstermiş oldu. Örnek davranışlarından dolayı Yeni Zelanda halkına şükranlarımızı sunuyoruz.

Üç Ayda Bir Yayınlanır

Saygılarımla

Bu Dergide yayınlanan yazılardaki sorumluluk yazarlarına, ilanlardaki sorumluluk ilan veren kurum ve kişilere aittir.

Yayınlanan yazılar için yazarlara ücret ödenmez.

www.seyad.org.tr

ÜYESİDİR.

4 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Murat ALİŞİROĞLU murat@airworldturkiye.com.tr

HABER

TCP/IP & HTTP MQTT Protokolü TLS & SSL MODBUS RTU MODBUS ASCII RS485 Bulut Tabanlı İzleme Yazılımı Yaygın kullanılan kontrol

yükte ve boşta çalışma, alarmlar, uyarılar,

programlanan aralıklarda

www.kompro.net

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 5

HABER

AIRMASTER Basınçlı Hava Filtreleri

Rami Kışla Cd Ortaklar İş Mrkz No:72/28 Topçular-Eyüp-İstanbul Tel: 0212 674 72 03 E-posta: info@deltaticaret.com.tr Faks: 0212 674 72 31 Web sitesi: www.airmasterfilter.com 8 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 9

HABER

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 11

HABER

12 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 13

HABER

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 15

HABER

Küresel Rekabette Daha Üst Sıralara Tırmanmak İstiyoruz Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) 38’nci Genel Kurul toplantısında yatırımcılara önemli mesajlar verdi. Küresel doğrudan yabancı yatırımlardan Türkiye’nin aldığı payı mutlaka arttırmak gerektiğini belirten Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, “Rüştünü ispat etmiş, her türlü zorlu teste karşı güçlenerek çıkmış bir Türkiye var” dedi.

16 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

"SİYASİ İSTİKRAR, YATIRIM EKOSİSTEMİ VE DİNAMİK İŞ GÜCÜ EN ÖNEMLİ ARTILARIMIZ"

S

anayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, siyasi istikrar, jeopolitik avantajlar, yatırım ekosistemi ve dinamik iş gücünü Türkiye’nin en önemli artıları olarak sıralayarak, YASED üyelerine şu çağrıda bulundu: Mevcut üretim kapasitenizi artırmaya odaklanın, gönüllü elçilik faaliyetlerinizle ülkemize yeni yatırımcıların kazandırılmasında bize yardımcı olun. Ülkemizde Ar-Ge merkezleri açarak, nitelikli beşeri sermayemizle ortak projeler gerçekleştirin. Teknoloji, inovasyon ve girişimcilik alanlarında işbirliklerimizi bir üst seviyeye çıkaralım. Çırağan Sarayındaki toplantıda konuklara seslenen Bakan Varank, özetle şunları söyledi:

43’NCÜ SIRAYA YÜKSELDİK: 7099 ve 7101 sayılı Kanunlarla şirket kuruluşu, inşaat izinleri ve tapu işlemleri, altyapı izinleri, dış ticaretin ve finansmana erişimin kolaylaştırılması alanlarında yapılan değişikliklerde YASED süreç boyunca ciddi katkılar sundu. Nitekim ortak çabalarımız karşılığını buldu.

Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksinde, 17 basamak birden ilerledik ve 43’ncü sıraya yükseldik. Bu performansla en fazla reform gerçekleştiren 10 ülkeden biri olduk. Yeni Hükümet sistemiyle birlikte, geçmişte elde ettiğimiz tecrübelerin üzerine yenilerini ekleyecek ve yatırımcılarımızın karar alma süreçlerini hızlandıracak reformları hayata geçireceğiz.

EKONOMİ DİPLOMASİSİ: Üretimde, ihracatta ve istihdamda büyük rol oynayan YASED üyeleri, ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasına ciddi katkılar sunuyor.

Türkiye’nin yurtdışı tanıtımında da gönüllü elçilik fonksiyonu gören YASED, hem ekonomi diplomasisi hem de yumuşak güç anlamında elimizi kuvvetlendiriyor.

Bu çatı kuruluşumuz, ülkemize yapılan doğrudan yatırımların yaklaşık yüzde 85’ini temsil ediyor.

CARİ AÇIKTA 10 MİLYAR DOLAR DÜŞÜŞ: Kaliteli yatırımların ve daha fazla doğrudan sermayenin artması için Haziran 2012’den bu yana teşvik sistemimiz yürürlükte. Bu sisteme ek olarak, ülkemiz için kritik önemi haiz ve teknolojik dönüşüm sağlayacak yatırımlara yönelik proje bazlı bir destek sistemini kurduk. Bu kapsamda 19 destek Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yatırımların gerçekleşmesi sonucunda, cari açıkta yıllık 10 milyar dolara varan düşüşler görebileceğiz.

"YERLİLEŞME PROGRAMIMIZIN PARÇASI OLUN"

ÖNEMLİ BİR PAYDAŞ: Uluslararası doğrudan yatırımların kalkınma sürecinde üstlendiği kaldıraç fonksiyonunun farkındayız. Dolayısıyla yatırım dostu bir ortamı sağlamak her zaman Hükümetimizin öncelikleri arasında yer aldı. Önceliklerimizi belirlerken, kamuda koordinasyonu en üst seviyede sağlayıp, özel sektör paydaşlarımızla her daim yakın dirsek temasında bulunduk. Yatırımcılarımızın karşılaştıkları idari engelleri bertaraf ederek, rekabet gücümüzü artıracak politikalara odaklandık. İşte bu noktada, Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulumuz (YOİKK) iş birliğini yönlendirme, yürütme ve sonuçları takip etme görevlerini başarıyla yürüttü. YASED, YOİKK üyeliğiyle her zaman yapıcı öneriler getiren önemli bir paydaşımız oldu.

GÜÇLÜ PERFORMANS: Ülkemizde yüksek katma değer oluşturacak ve teknoloji seviyemizi yukarı çekecek yatırımlarınızı artırmanızı bekliyoruz. Hukuki öngörülebilirlik, gereksiz bürokrasinin azaltılması ve sunduğumuz finansal teşviklerle sizlere her türlü katkıyı vermeye devam edeceğiz. 16 yıl boyunca uyguladığımız politikalarla, ülkemizi üretken yatırımlar için çekim merkezi haline getirmeyi hedefledik. Bunda başarılı da olduk. Bakın 1990-2002 yılları arasında ülkemize giren doğrudan uluslararası yatırım tutarı sadece 13 milyar dolarken; 2003-2018 döneminde 204 milyar dolarlık bir doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. Güçlü bir performansa imza attık.

8

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 17

HABER

"TEKNOLOJİ, İNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİKTE İŞ BİRLİKLERİMİZİ BİR ÜST SEVİYEYE ÇIKARALIM"

MUTLAKA ARTIRILMALI: Ancak, bunun çok daha ötesine geçebileceğimizi düşünüyorum. Küresel doğrudan yabancı yatırımlardan aldığımız pay hala yüzde 1’in altında. Bu oranın mutlaka artırılması gerek. Rüştünü ispat etmiş, her türlü zorlu teste karşı güçlenerek çıkmış bir Türkiye var. Siyasi istikrar, jeopolitik avantajlarımız, yatırım ekosistemimiz ve dinamik işgücümüz en önemli artılarımız. Mevcut üretim kapasitenizi artırmaya odaklanın, gönüllü elçilik faaliyetlerinizle ülkemize yeni yatırımcıların kazandırılmasında bize yardımcı olun. Ülkemizde Ar-Ge merkezleri açarak, nitelikli beşeri sermayemizle ortak projeler gerçekleştirin. Teknoloji, inovasyon ve girişimcilik alanlarında işbirliklerimizi bir üst seviyeye çıkaralım. ÖZEL RİCA: Bu konuda YASED’den özel bir ricam var. Türkiye’de girişimcilik ekosistemini yüzde 90’a varan oranlarda devlet fonluyor. Ülkemiz bilimsel ve

teknoloji tabanlı girişimlerde müthiş bir potansiyele sahip.

Zaten gün geçtikçe uluslararası sermayenin Türkiye’de daha fazla Ar-Ge yatırımına yönelmesi bu potansiyeli görmelerinden. Gerek kendi içinizden gerekse temsil ettiğiniz şirketlerin bu alandaki fonlarından Türkiye’de girişimciliğe daha fazla yatırım yapabilirsiniz. Emin olun buradaki fırsat penceresiyle yakalayacağınız başarılardan çok memnun kalacaksınız.

VİZYONUMUZUN PARÇASI OLUN: Küresel rekabette daha üst sıralara tırmanmak istiyoruz, bunun da yüksek katma değerli ürün ve hizmetlerin üretimiyle mümkün olduğunu biliyoruz. Milli Teknoloji, Güçlü Sanayi vizyonunu bu amaçla ortaya koyduk. Ürünün Ar-Ge’sinden başlayıp ticarileşmesine kadar varan tüm süreçleri destekleyerek, Bakanlığımız politika araçlarını bütünsel bir yaklaşımla uygulayacağız. Gelin sizler de vizyonumuzun bir parçası olun.

"AR-GE MERKEZLERİ AÇARAK ORTAK PROJELER GERÇEKLEŞTİRİN" 18 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Enerjiyi güce dönüştüren

performans

HABER

MAİB Başkanı Kutlu Karavelioğlu makine ihracatı hedeflerini açıkladı

“Türkiye makine ihracatını 5 yılda 2’ye katlayacak”

Soldan: Zeynep Erkunt Armağan - Kutlu Karavelioğlu - Mehmet Ağrikli 20 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

M

akine sektörü 2018 yılında ihracatını en çok artıran üç sanayi grubundan biri oldu. İhracatını yüzde 15,5 artırmayı başaran sektörün toplam ihracatı 17,1 milyar dolara ulaştığına dikkat çeken Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, “Dünya genelinde Çin’le birlikte makine ihracatını en çok artıran iki ülkeden biriyiz.

Teknoloji odaklı bir sektörün bu artış hızına ulaşması sık rastlanılan bir başarı değildir. Yıllık yüzde 15 düzeyindeki büyüme hızımızı koruyarak 5 yıl içinde ihracatımızı 2’ye katlamayı ve 2023 yılında 34 milyar dolar seviyesine ulaşmayı hedefliyoruz” dedi.

Türkiye’nin 2018 yılı toplam ihracatının yüzde 10,1’ini gerçekleştiren makine sektörü, ihracatın ithalatı karşılama oranını ise yüzde 64’e yükseltti. İhracatının yüzde 60’ını Avrupa Birliği’ne ve ABD’ye yapan sektörün kilogram başına ortalama birim fiyatları da 6,1 dolara ulaştı.

sunacağını söyleyen Karavelioğlu şöyle konuştu: “KOBİ'lerin etkin olduğu Türkiye ekonomisi için bu dönem, çok önemli bir fırsattır. Özel maksatlı makineler üretmeye ve niş alanlarda teknoloji geliştirmeye uygun bir sekörel yapımız var. Mevzuatta yapılacak iyileşme, makine imalatçılarının ar-ge yatırımlarını daha da artıracaktır. Yalnız, Piyasa Gözetimi ve Denetiminin etkin bir şekilde tesis edilmesi gerekiyor. Makine sektöründe Piyasa Gözetim ve Denetimi tam bir ihtisas konusu olduğu için, sektör temsilcilerinin deneyiminden mutlaka yararlanılmalı. Yatırım ortamında yapılacak iyileştirme, sadece makine sektörünün değil bir bütün olarak Türk sanayiinin önünü açacaktır. Tedarikçi dallarda dışa bağımlılığın azaltılmasına yönelik tedbirler, Türkiye’yi uluslararası pazarda daha rekabetçi ve daha da güçlü bir ülke kılacaktır.”

2001’den bugüne makine ihracatı 10 katına çıktı

2018 yılında makine ihracatında kaydedilen 323 bin ton artışın rakamsal etkisinin 2,3 milyar dolar olduğunu belirten Karavelioğlu, geçtiğimiz yıl dünya makine ihracat artış hızını 4’e katladıklarını kaydederek şunları vurguladı: “2001 yılından bu yana makine ihracatımızı 10 katına çıkardık. Geçtiğimiz yıl yaptığımız çalışmalarla ekonomideki dalgalanmaların olumsuz etkilerini en aza indirmeyi başardık. Teknolojimize güvenerek ithalatçı ülkelerin kur farkını fırsata çevirmesini engelledik ve birim fiyatlarımızı düşürmeden Türk makinelerin marka gücünü koruduk. İleri teknoloji ve inovasyona yaptığımız yatırımlarla makinelerimizin marka algısını daha da yukarı taşıyacağız.”

Küresel rekabetin ana unsuru teknoloji

Makine ihtiyacını ithalatla karşılamaya devam eden ülkelerin geride kalacaklarına dikkat çeken Karavelioğlu küresel ticaret savaşlarının ardında teknoloji savaşlarının yer aldığını belirterek şunları ifade etti: “Kaynak maliyetlerinin tüm dünyada arttığı bir süreçte eski alışkanlıkları bir kenara bırakmak gerekiyor. Türkiye sanayii artık yeni bir sayfa açmalı ve dövizle borçlanarak makine ithal etme anlayışı tamamen bırakmalı. Makine sektörü pazar büyüklüğü küresel pazar içinde yüzde 1,9 seviyelerine kadar yükselen ülkemizin, makine ithalatı sebebiyle 10 milyar dolar dış ticareti açığı vermesini doğru bulmuyoruz. Teşvik mekanizmasının yerli makine ve teknolojiye ayrıcalık tanıyacak şekilde revize edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Makinelerin imalatçıları ve kullanıcılarıyla birlikte yurtiçinde geliştirilmesi, yerli ve milli olmanın temel unsurudur.”

KOBİ’ler özel maksatlı makinelerle büyüyecek

Özel maksatlı makinelere olan ihtiyacın artmasının, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de KOBİ düzeyinde teknoloji geliştiren makine imalatçılarının gelişimine katkı

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 21

TEKNİK MAKALE

Azot jeneratörü Seçerken BilMEniz gerekenler CENGİZ ATEŞ Penta Gaz Sistemleri Kimya Mühendisi

PSA (Pressure Swing Adsorbtion) uzun yıllardır dünyada azot üretmek için yaygın olarak kullanılan bir teknolojidir. Kullanıcıya sağladığı maliyet avantajları, kullanımda kolaylık, üretimde esneklik ve yerinde üretimin getirdiği avantajlar yanında seçim yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.

22 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

D

TEKNİK MAKALE

ünyada gelişmiş ülkelerde her alanda olduğu gibi PSA Azot jeneratörleri konusunda da standartlar tarif edilmiş; böylelikle kullanıcı ve üretici arasındaki ilişkinin sorunsuz devam etmesi önemli ölçüde sağlanmıştır.

Azot jeneratörleri temel prensibi molekül büyüklüğüne göre havanın içinde %78 oranında bulunan azotun ayrıştırılmasıdır. Bu sistemler sıcaklık, basınç, bağıl nem gibi parametrelerden etkilenen sistemlerdir. Bu değişkenlerin en önemlisi performansa %30 etkisi olan sıcaklıktır.

Artan ortam sıcaklığıyla birlikte beslenen havanın sıcaklığı da artacaktır. Bu durum jeneratörün üreticisinden bağımsız olarak, teknolojisi gereği sistemin verimin düşürecektir. Aşağıdaki grafikte gösterildiği üzere artan sıcaklıkla birlikte üretim azalmaktadır. Farklı sıcaklıklar için verilen üretim eğrilerine dikkat ederseniz azot saflığı arttıkça üretimdeki değişim oranı da dolayısıyla verim kaybı da artmaktadır.

Dolayısıyla, PSA Azot jeneratörünün üretim kapasitesi (Nm3 / saat) aynı saflıkta (örneğin 99,99 % ) azot için aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi, kurulum alanındaki gerçek ortam sıcaklığına büyük ölçüde bağlıdır.

Bu durumda sistem seçimi yapılırken uygun düzeltme faktörü ile, daha büyük bir kompresör ve daha büyük bir azot jeneratörü seçilerek ihtiyaç duyulan azot gazının yüksek sıcaklıklarda dahi üretilmesi sağlanmalıdır. Aksi halde 20 ° C dizayn sıcaklığına göre kurulmuş bir sistemde ortam sıcaklıkları 45 ° C’ ye yükseldiğinde %30 mertebesinde kayıp kaçınılmaz olacaktır.

Aşağıdaki örnek modelde 50 Nm3 /saat kapasite ihtiyacı için standart PSA azot jeneratöründe yapılması gereken seçin gösterilmiştir. Kurulu kapasite 65 Nm3 /saat olarak seçildiğinde sıcaklık 45 ° C’ ye yükseldiğinde oluşacak kayıpla birlikte ihtiyaç duyulan azot üretilebilecektir.

Sonuç olarak standart PSA sistemleri ile var olan kısıtlar nedeniyle ya üretim kapasitesinden ödün verilecek ya da saflık düşürülerek kurulu kapasite de üretim alınabilecektir.

Fakat ürün saflığının düşürülmesi Lazer Kesim, Isıl İşlem gibi uygulamalarda olumsuz sonuçlar doğuracaktır.

Bu durumda alternatif çözüm PSA azot jeneratörünü Deoxo sistemiyle entegre edip değişken ortam şartlarından kaynaklanan olumsuzlukları ortadan kaldırmak mümkündür. Deoxo Sistemi temel olarak üretilen azotun içinde kalan az miktarda oksijenin katalitik yöntemle uzaklaştırılmasını sağlayan bir sistemdir.

Endüstrinin pek çok alanında kullanılan bu teknik ülkemizde de ileri düzeyde azot saflaştırma maksadıyla uygulanmaktadır. Bu sistem sayesinde değişken sıcaktan kaynaklanan azot saflığındaki dalgalanmaları tamamen ortadan kaldırarak 99,9999% saflıkta azotun düşük maliyetlerle üretimine imkan sağlamaktadır.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 23

HABER KONUSU KAPAK

Sanatçı l a n Ö a t n i Fil

HEYKELCİ İÇİN TAŞ Kayalık gezegenimizin ve insanoğlunun varoluşunda ve tüm gelişiminde belirleyici olan en temel malzemelerden biri taştır desek yanlış olmaz. Biz heykelcilerin daha çok tercih ettiği taşlar olan mermer türlerinin inanılmaz basınç ve sıcaklık ile metamorfoza uğrayarak oluşması ise adeta sihirli bir süreç. Doğa tarafından çok uzun süreler sonucunda oluşturulan, insanoğlunun varoluşundan çok öncelerden beri var olmuş olan, bizlerden sonra da gezegenimiz yaşadıkça var olacak olan bir malzemedir taş.

26 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

M

edeniyetin, mimari ve güzel sanatlar dalları ile yükselişi de ilk çağlardan beri hep taş ile olmuştur.

Biz insanlar ise, çeşitli sebepler ile işlediğimiz taşların varoluşlarından bu yana geçen zaman ile kıyaslarsak saniyeler kadar kısa olan şu kısacık ömrümüzde, ölümsüzlüğü aramak, kalıcı olmak, eser bırakarak ölümsüzleşmek gibi düşüncelerle sanatsal üretim yapmaktayız sanırım. Her ne kadar taştan önce kendi egomuzu yontmamız gerekse de bizden milyonlarca yıl önce oluşmuş olan, adeta tüm tarihin hafızasını içinde barındıran zamanın süzgeci gibi olan taşları elimize alıp yontmak, onlara düşüncelerimizdeki, hayallerimizdeki şekilleri vermek, yontarak o malzemeye şuur ve kimlik yüklemek gibi bir iddiamız var ki, bu da egonun aktif olduğu bir mecra olsa gerek.

Kişisel olarak taşla ilişkim buna benzer şekilde başlamıştı, okulun bahçesinde bir tır dolusu taş bloğu gördüğümde içimde oluşan heyecan ve o koca bloklar karşısında duyduğum saygıyı unutamam.

Yıllarca irili ufaklı heykeller için tonlarca mermer, kireçtaşı, andezit ve granit yonttum, aslında taşlar da beni yonttu. Bu süreci şöyle anlatabilirim: Önce karşımda benden milyonlarca yıl önce var olmuş ve benden milyonlarca yıl sonra da var olacak olan bir malzeme var. Onun için bu malzemeye saygıyla yaklaşmak gerekiyor. Şu kısacık varoluşumun o anki süreçlerinde, o taş ile karşılaşıyorum. Aklımda olan bir tasarımı aktarmak için çekiç ve murç ile ilk darbeyi vurduğumda, taşın molekül bağları gevşiyor, kopuyor ve bir parçası kırılıp düşüyor.

Yontu işi böylece devam ederken o taş başkalaşıyor, başlangıçtaki taş değil. Ben de başlangıçtaki duyguda olmadığım için, malzeme ile birlikte başkalaşıyoruz. Bu noktada durup taşı dinlemeye başlıyorum. İstersem elimdeki teknoloji ve hesap yöntemleri ile aklımdaki tasarım, ya da önceden hazırlamış olduğum maket ya da çizimi birebir o taşa aktarabilirim. Hayır, o zaman o teknik bir iş oluyor, taşın içindeki

sırları keşfedemem. Bazen taşın içindeki demir ya da silis damarları size direnir, çekici vurduğunuzda keski geri teper, elmas kesici diskler aşınır yanar. Taş direnir. Orada durup taşı dinleyecek olursanız, size dur bak beni dinle sana içimdeki sırları açabilirim, beni bu şekilde zorlama dediğini duyarsınız.

Artık ne ben, ne de taş eskisi gibi değilizdir, o sebeple doğaçlamanın ve malzemenin sırlarının keşfi işte bu noktada başlar. Başlangıçta düşündüğünüzden biraz daha farklı, ama çok daha güzel bir sonuca doğru yaklaşmışsınızdır. Sanat burada başlar, belirir, yeşerir. Bu diyalektiktir.

Taşı yontmak işine kaptırdıkça kendinizi de yonttuğunuzu hissediyorsunuz. Taş ve taş yontucusunun ilişkisi bir tür diyaloğa dönüşüyor Başlangıçtaki iddia ve egonun yerini heyecanlı bir mutluluk ve tatmin duygusu alıyor, sanki ölümsüzlüğe ulaşmaya çalışan bir hiçmiş gibi hissediyorsunuz.

ayrıca içindeki gri renk çevreyle geçiş ve renk uyumu sağlıyor, diğer siyah çizgiler ve geneldeki koyu renk ise içerisindeki demirden ileri gelmekte ki bu da dekoratifliğin yanı sıra sert hava koşullarına dayanıklılık veriyor.

Kalıcılık önemli. Yer yer Muğla, Uşak beyazlarını da kullandığım oluyor, ancak onların kristalleri orta büyüklükte, su ve karı daha çabuk emebiliyor ki, bu da istediğimiz bir şey değil. O taşlar kendi var oldukları coğrafyalarda dayanıklı olabilir daha sert koşullarda değil. Renkli taşları ise

Bir de taşa ne verirseniz onu alıyorsunuz. Ne kadar ilgi ve mesai, o kadar iyi sonuç. Taş asla ihanet etmez, ama insan öyle mi?

Kişisel olarak işlerimde tercih ettiğim malzemeler genellikle mermer. İç mekan ve küçük boyutlu sergi işleri için çoğunlukla Afyon beyazı kullanıyorum. Kristalleri küçük ve rengi homojen. Temiz beyaz ve güzel parlıyor. Dış mekanlarda kullanılacak anıtsal projelerde (anıt heykel, anıt mezar, vb) Marmara mermeri ya da Denizli traverteni tercih ediyorum.

Marmara mermerini tercih etmemin sebebi sert ve sağlam oluşu,

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 27

KAPAK KONUSU

içlerinde çatlaklar olduğundan dolayı daha küçük parçalar halinde işlemek mümkün. Kullandığım başlıca renkli taşlar Elazığ vişne, Kastamonu pembe, Ezine mavi, Ege kahve, Karabük petrol yeşili, Antakya siyah ve yeşil serpantin, Nevşehir oniks olmuştur.

Bronz döküm anıt heykel ve büstlerin kaidelerinde genellikle

andezit ve granit tercih etmemin sebebi, bronz ile olan renk uyumu ve şüphesiz sağlamlık faktörleridir.

Yıllardır taş almak için Afyon’dan Marmara Adası’na, Çanakkale’den Elazığ’a, Muğla Yatağan’dan Diyarbakır’a, Kastamonu’dan Van’a, Balıkesir’den Antakya’ya kadar pek çok taş ocağını ve imalatçıları dolaşmışımdır. Gördüğüm kadarıyla ülkemizin hemen hemen her yerinde çok çeşitli özelliklerde taşlar bulunmakta. Kimileri ham madde ve yapı taşı olan, çoğunluğu ise dekoratif özellikler gösteren çok çeşitli doğal taş ve mermer madenlerimiz mevcut.

Dünyada bu kalite ve çeşitlilikte taş olmayan ülkeler olduğunu da düşünürsek sadece yerli taş ve taş endüstrisinin desteklenmesi, taş işleyen makine teknolojilerinin geliştirilmesi ile kalkınmaya büyük katkılar sağlayabileceğimiz şüphesiz.

"Basınçlı hava teknolojileri daha güvenli"

Taşla uğraşıyorsak eğer en temel araçlardan biri çekiç ve keski oluyor.

Sıradan bir çekiç değil kullandığım çekicin adı yontu madırgası, eğri madırga olarak da bilinir. Belki 10000 yıllık bir Anadolu tasarımıdır. Kavisli yapısı bu çekici omuzdan sallarken, dairesel, kavisli bir hareketle keskinin tepesine vurulmasını sağlar, ki bu da kol boyunca, el bileğinden omuza, hatta sırta kadar olan kas ve eklem incinmelerini, ağrılarını en aza indirir, vuruşun etkisini keskinin ucunda en fazlaya çıkartır.

Yoğun çalışırken günde 8 bazen 10 saat çekiç salladığım zamanlar olmuştur. Kaba işlerde taş blokları ayırmak için patlatma kamaları ve balyoz kullanıldığı da olur. Bunun yanı sıra çeşitli elektrikli ve hava basıncıyla çalışan aletlerimiz vardır.

Bunların içerisinde 6 ila10 atmosfer basınç aralığında çalışan pnömatik hava çekiçleri, hava tabancaları, havalı, sulu, veya elektrikli elmas disk takılabilen kesici ve aşındırıcı makinalar, kırıcı delici matkaplar yer almaktadır. En son süreç zımpara ile yumuşatma, pürüzleri temizleme ve parlatma işidir ki, heykele yumuşaklığı, ışığın devinimini, uyum ve armoniyi getiren işlemdir.

28 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Filinta Önal Kimdir?

KAPAK KONUSU Son kısımları elle okşayarak yapılır.

Mermer heykel, izleyicide dokunma duygusu, isteği oluşturuyorsa güzel olmuştur.

Havalı teknolojileri tercih etmemin sebebi, elektrikli makinalara göre daha güvenli olmalarıdır. Olumlu tarafı güven ve hızlı sonuç almak olsa da, tüm bu teknolojiler başta Avrupa ve Uzakdoğu kökenlidir. Bu makinaların sarf malzemesi olan kırıcı, delici ve kesicilerin yerli üretimleri bulunsa da, çoğu ithal menşeilidir.

Kendi keskilerimi aşındıkça ısıtıp dövüp şekillendirerek sertleştirebilsem de özel ekipmanların çoğu maalesef ithal.

Havalı teknolojilerde kullanılabilecek olan ekipman anlamında yerli ve milli üretime ihtiyacımız olduğunu belirtmek isterim.

Eğer demir, çelik, bronz vb. metaller ile çalışmak gerekirse Elektrik ark kaynağı, plazma kesici, gaz altı kaynağı, oksijen asetilen kaynağı, punto kaynağı gibi çeşitli ekipmanlarımız mevcuttur. Metallerin oksitlenip patine edilmesi için ise çeşitli asit karışımları ve ısı ile çalışmak gerekmektedir.

Dökümden önce modelin yapıldığı malzeme olan kil, ya da çamur ise işimizin temelidir. Çoğunlukla elle ve çeşitli ahşap ya da metal kalemler, bıçaklar ile işlenmektedir.

Tüm bu süreçler, malzemeler ve

1972’de Ankara’da doğan sanatçı lisans ve lisansüstü eğitimini Hacettepe Üniversitesi G.S.F. Heykel Bölümü’nde tamamlamıştır.

Mersin Üniversitesi G.S.F. Heykel Bölümü’nde ve Bilkent Üniversitesi B.U.P.S.’ta öğretim görevlisi olarak çalışmış olan sanatçının çeşitli şehirlerde pek çoğu diplomatik olmak üzere anıtsal projeleri bulunmaktadır.Yurtiçi ve yurtdışında çeşitli bienal, sempozyum, fuar ve karma sergilere katılan sanatçının dokuz kişisel sergisi bulunmaktadır.O.D.T.Ü.

Heykel Yarışması’nda Birincilik Ödülüve 57.Devlet Resim Heykel Yarışması’nda Başarı Ödülü bulunan sanatçı halen serbest heykeltraş olarak çalışmakta ve çeşitli resmi ve özel kurumlar için sanat danışmanlıkları yapmaktadır.Sanatı hakkında yazılı ve görsel basında çeşitli yazılar, röportjlar,programlar yapılmış olup kataloglar yayınlanmıştır.

ekipmanlar size kaba bir iş izlenimi verebilir. Asıl olan şunu anlamaktır: Heykelin yapılacağı malzemeler ve o malzemeleri biçimlendiren ekipman aslında bir dili konuşmak gibidir.

Her malzemenin ve aletin kendi dili vardır. Siz o dili konuşmayı iyi öğrenirseniz, kendinizi iyi ifade edebilirsiniz.

Estetiğin ve yaratıcılığın gücü öncelikle akılda belirmekte, sonra hayallerin gerçekleşmesi niyeti ile seçilen malzemeye ellerimiz ve aletlerimiz yardımıyla geçmektedir.

Bu yaratı süreci boyunca işin en önemli kısmını ‘göz’ yapmaktadır.

Gören göz, estetik bakış denilen özelliğimiz, yer yer doğaçlamaların ve malzemenin gidişatını görüp sezerek işlerimizi biçimlendirmemizi sağlamaktadır.

Sanatın değerini bilen bilir, bilmeyen bilmez, onu biz belirleyemiyoruz. Sanat da her şey gibi bir ihtiyaç meselesidir. Eğer ihtiyaç duyan varsa bir değeri var, ihtiyaç yoksa anlamı yok.

Toplumların, bireylerin ihtiyaçları ve hırsları çok sıradan ve sığ olabiliyor, o zaman sanata ihtiyaç duymaya sıra gelmeyebilir.

Bir de edebiyat dışında geleneklerimizde pek sanat yer almamış. Zamanla alışılan, anlaşılan, sevilen, öğrenilen, belki ihtiyaç duyulan bir şey olabilir sanat.

Saygılarımla.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 29

HABER

Motor sürücü verimliliğini ve performansını anlamak için beş temel test noktası Motor sürücüleri, mekanik ekipman yüklerini çalıştıran motorlar için ideal olan motor torku ve hızını kontrol etmek amacıyla, ana ac güç kaynağından gelen sabit gerilimi değişken bir gerilime dönüştürmek için kullanılan yaygın teknolojilerdir. Motor sürücüleri, basit hat üzeri motorlardan daha fazla verimlilik sunar ve basit doğrudan bağlı motorlarda uygulanması mümkün olmayan bir kontrol imkanı sağlar. Bu faktörler sayesinde enerji maliyeti tasarrufu, daha fazla üretim performansı ve daha uzun motor ömrü elde edilir.

30 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

A

BD Enerji Bakanlığına (DOE) göre toplam elektriğin %60 ila %70'ini kullanan motor sistemleri neredeyse tüm tesislerin faaliyetlerinde kritik önem taşır. DOE ayrıca değişken frekanslı sürücüleri(VFD), tesisler için önemli maliyet tasarrufu kaynağı olarak belirlemiştir. Beklendiği gibi motor sürücüleri birçok endüstri ve tesiste yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu motor sistemlerinden beklenen çalışma süresini sağlamak için bakım ve sorun giderme öncelik taşır.

Motor sürücülerinde test etmede yaşanan zorluklar

Değişken frekanslı sürücülerde(VFD), değişken hızlı sürücüler(VSD) veya ayarlanabilir hızlı sürücüler(ASD) olarak da bilinen sürücülerle sorun giderme ve test işlemleri, genellikle uzmanlar tarafından osiloskoplar, dijital multimetreler veya diğer test araçları gibi birkaç test cihazı kullanılarak gerçekleştirilir. Çok eskiden beri kullanılan eleme işleminin uygulandığı bu türdeki test işlemleri, deneme ve yanılma içerebilmektedir.

Motor sistemlerinin karmaşıklığı yüzünden, bir sistem arızalanmaya başlamadan test işlemleri genellikle yıllık bazda uygulanır. Genellikle ekipmanın çalışma geçmişi konusunda bilgilerin eksik olması veya bulunmaması yüzünden test işlemine nereden başlanacağını belirlemek zor olabilir. Bu bilgilerin arasında, daha önce gerçekleştirilmiş belirli testler ve ölçümlere ait belgeler, tamamlanmış işler veya bağımsız bileşenlerin bırakıldığı durum bilgileri bulunur. Test teknolojisinde sağlanan geliştirmeler sayesinde zorluklardan bazıları ortadan kaldırılmıştır. Fluke Motor Drive Analyzers (Motor Sürücü Analiz Cihazları) MDA-510 ve MDA-550 gibi daha yeni cihazlar, süreci her adımda belgeleme imkanı sunarak motor sürücü testini daha verimli ve bilgilendirici hale getirmek için tasarlanmıştır.

Bu raporlar kaydedilerek takip eden testlerle karşılaştırılabilir ve böylece motor sürücü bakım geçmişi hakkında daha kapsamlı bilgi elde edilebilir.

Güç girişinden başlayarak ve çıkışta son bulmak üzere, farklı ölçüm teknikleri ve değerlendirme kriterleriyle sistem genelinde temel testler tamamlanır.

Aşağıda motor sürücülerinde sorun gidermeye yönelik temel testler verilmiştir: Fluke Motor Drive Analyzers (Motor Sürücü Analiz Cihazları) bu testler boyunca size rehberlik eder ve gerekli birçok hesaplamayı otomatik hale getirerek sonuçlara güvenmenizi sağlar. Ayrıca bilgisayarlı bakım yönetimi sistemine (CMMS) yüklemek veya bir iş arkadaşınızla ya da danışman uzmanla paylaşmak üzere elinizde belge olması için verileri neredeyse tüm test noktasında bir rapora kaydedebilirsiniz.

Güvenlik notu: Test işlemine başlamadan önce ürün güvenliği bilgilerini okumayı unutmayın. Yalnız çalışmayın ve yerel ile ulusal güvenlik kurallarına uyun.

Tehlikeli elektrik yüklü iletkenlerin açıkta olduğu yerlerde, elektrik çarpmalarını ve kıvılcımlardan kaynaklanabilecek yaralanmaları önlemek için kişisel koruyucu ekipman (onaylı lastik eldiven, yüz koruması ve aleve dayanıklı giysiler) kullanın.

Fluke Motor Drive Analyzer (Motor Sürücü Analiz Cihazı) ile testlere başlamak için test problarını şemaya göre bağlayın ve ardından Next (Sonraki) seçeneğine basın.

VFD'lerde daha kolay sorun giderme

Bir ölçüm cihazı, el tipi osiloskop ve kayıt cihazının işlevleriyle kalifiye bir eğitmenin rehberliğini birlikte sunan bu gelişmiş motor sürücü analiz cihazları; ekran istemleri, belirgin kurulum şemaları ve motor sürücü uzmanları tarafından yazılmış adım adım talimatları kullanarak size temel testler boyunca rehberlik eder. Karmaşık test işlemlerini bölümlere ayırma ve kolaylaştırmaya yönelik bu yeni yöntem, deneyimli bir motor tahriki uzmanının hızlı bir şekilde ve güvenle çalışarak ihtiyaç duyduğu ayrıntılı bilgileri almasını sağlar. Ayrıca daha az deneyim sahibi teknisyenlerin motor sürücü analizleri başlatabilmesi için de daha hızlı bir yol sunar.

Bir motor sürücü sistemi arızasının ana nedenini bulmanın veya rutin önleyici bakım kontrolü gerçekleştirmenin en iyi yolu, sistemin içindeki temel noktalarda bir dizi standart test ve ölçüm yapmaktır.

Tahrik girişi, adım adım rehberli ölçüm bağlantıları

1. Sürücü Girişi

Motor sürücüsüne giden gücü analiz etmek, sürücüye bağlı bir besleyici devresinde güç topraklamasını etkileyebilecek distorsiyon, bozulma veya parazit olup olmadığının belirlenmesinde mükemmel bir ilk adımdır.

Testler

Sürücünün nominal gerilim değeriyle sağlanan gerçek gerilimi karşılaştırarak değerlerin kabul edilebilir sınırlarda olup olmadığını hızlı şekilde kontrol edin. %10'dan fazla aralık dışında değer, besleme gerilimi sorununa işaret ediyor olabilir. Giriş akımının,

8

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 31

HABER

maksimum değere uygun olup olmadığını ve iletkenlerin uygun boyutta olup olmadığını belirleyin.

• •

•

•

Ölçülen frekansı belirtilen frekansla karşılaştırın. 0,5 Hz'den fazla fark sorunlara yol açabilir.

Harmonik bozulmanın kabul edilebilir bir düzeyde olup olmadığını kontrol edin. Dalga biçimi şeklini görsel olarak inceleyin veya hem toplam harmonik bozulmayı hem de tek başına harmonikleri gösteren harmonikler spektrumu ekranını inceleyin. Örneğin düz tepeli dalga biçimleri, aynı besleyici devresine bağlı doğrusal olmayan yüke işaret ediyor olabilir.

Toplam Harmonik Bozulma (THD) %6'dan fazlaysa potansiyel bir sorun vardır.

Faz dengesizliğinin çok yüksek olmadığından (%6-8'den daha az) ve faz rotasyonunun doğru olduğundan emin olmak için giriş terminallerindeki gerilim dengesizliğini kontrol edin. Yüksek gerilim dengesizliği gösteren bir değer, faz hatasına işaret ediyor olabilir. %2'nin üzerinde bir değer gerilim kaynaklı çentiklenmeye yol açarak sürücüde bulunan aşırı yük arıza korumasının bozulmasına veya diğer ekipmanlarda aksamalara neden olabilir.

Akım dengesizliği testi gerçekleştirin. Aşırı dengesizlik, sürücü redresörü sorununa işaret ediyor olabilir. %6 üzerinde akım dengesizliği değeri, motor sürücü inverterinde bir sorun olduğunu gösteriyor olabilir.

Testler •

•

•

DC bara geriliminin hat giriş geriliminin tepe değeriyle orantılı olup olmadığını belirleyin. Kontrollü redresörler hariç, gerilimin RMS hattı geriliminin 1,31 ila 1,41 katı olması gerekir. Düşük şebeke giriş gerilimi veya "flat topping" (gerilim dalga biçiminin tepesinde düşüş) gibi giriş gerilimi bozulması kaynaklı olabilecek düşük DC gerilim değeri, tahriki bozabilir.

Hat geriliminin tepe değeri genliğinde bozulma veya hata olup olmadığını kontrol edin. Bu, aşırı ya da düşük gerilim hatasına yol açabilir. Nominal gerilimin %10 üstünde veya altında bir gerilim değeri bir soruna işaret ediyor olabilir.

AC dalgalanma tepelerinin, tekrarlayan farklı bir seviyede olup olmadığını belirleyin. AC-DC dönüşümünden sonra DC barada az miktarda AC dalgalanma bileşeni kalır. 40 V üzerindeki dalgalanma gerilimlerinin kaynağı, arızalı kapasitörler veya bağlı motor ya da yük için çok düşük sürücü değeri olabilir.

Sürücü çıkışındaki gerilim ve akım

3. Sürücü Çıkışı

Sürücü çıkışının test edilmesi motorun doğru çalışması için kritik önem taşır ve sürücü devrelerindeki sorunlar için ipuçları sunabilir.

DC Barada dalgalanma

2. DC Bara

Sürücüde AC'nin DC'ye dönüşümü kritik önem taşır.

En iyi sürücü performansını elde etmek için gerilimin doğru olması ve düşük dalgalanma ile yeterli yumuşatma olması gerekir. Yüksek dalgalanma gerilimi, kapasitörlerin arızalı olduğunun veya bağlı motor boyutunun hatalı olduğunun göstergesi olabilir. Fluke MDA-500 Series Motor Drive Analyzer'daki (Motor Sürücü Analiz Cihazı) kaydetme işlevi, yük uygulanırken çalıştırma modunda DC bara performansını dinamik olarak kontrol etmek için kullanılabilir.

32 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Testler •

•

Gerilimin ve akımın sınırlar dahilinde olup olmadığını belirleyin. Yüksek çıkış akımı, motorun ısınmasına ve bunun sonucunda da statör yalıtımının kullanım ömrünün azalmasına yol açabilir.

Gerilim/frekans oranını (V/Hz) kontrol ederek motor için belirlenmiş sınırlar dahilinde olduğundan emin olun. Yüksek oran motorun aşırı ısınmasına; düşük oran ise motorun tork kaybetmesine neden olabilir. Stabil frekans ve stabil olmayan gerilim, DC bara sorununa; stabil olmayan frekans ve stabil gerilim ise anahtarlama (IGBT) sorunlarına işaret ediyor olabilir. Stabil olmayan frekans ve gerilim, hız

HABER

•

•

•

•

•

kontrolü devreleriyle ilgili potansiyel sorunlara işaret etmektedir.

Hem gerilim/frekans oranına (V/F) hem de gerilim modülasyonuna odaklanarak sürücü çıkışını kontrol edin. Yüksek V/F oranında ölçümler gözlemlendiğinde motor aşırı ısınabilir. Düşük V/F oranlarında ise bağlı motor, amaçlanan prosesi gerçekleştirmek için verilen yükte gerekli torku sağlayamayabilir.

Faz-faz ölçümlerinden yararlanarak gerilim modülasyonu olup olmadığını kontrol edin. Yüksek gerilim tepeleri motor bobin yalıtımına zarar vererek sürücünün bozulmasına neden olabilir. Nominal gerilimden %50 daha yüksek gerilim tepe değerleri sorun oluşturur.

Sürücü değerinin belirttiği anahtarlama darbelerinin yükselme süresini kontrol edin. Darbelerin yükselme süresi veya diklik oranı, dV/dt değeri (zaman içindeki gerilim değişim oranı) ile gösterilir ve motorun belirtilen yalıtımıyla karşılaştırılmalıdır.

Faz-DC ile anahtarlama frekansını test edin. Elektronik anahtarlama veya topraklama ile ilgili olası bir sorun olup olmadığını belirleyin. Sinyalin yukarı ve aşağı dalgalanması bunu gösteriyor olabilir.

Tercihen tam yükte gerilim dengesizliğini ölçün.

Dengesizlik %2'den fazla olmamalıdır. Gerilim dengesizliği, akım dengesizliğine yol açar ve bu da motor bobininde aşırı ısınmaya neden olabilir.

Dengesizliğe yol açan sebeplerden biri arızalı sürücü

devreleri olabilir. Fazlardan birinde hata meydana gelirse buna "tek faz kesilmesi" denir ve motorun ısınmasına, durduktan sonra tekrar başlamamasına, önemli miktarda verim kaybetmesine yol açarak motorda ve bağlı yükte potansiyel hasar oluşturabilir.

• Akım dengesizliğini ölçün; üç fazlı motorlar için %10'u aşmamalıdır. Gerilim düşükken büyük miktarda dengesizlik görülmesi, kısa devre yapmış motor bobinlerine veya topraklama kısa devresi yapmış fazlara işaret ediyor olabilir. Büyük miktarda dengesizlik ayrıca sürücünün bozulmasına, yüksek motor sıcaklıklarına ve bobinlerin yanmasına da yol açabilir.

4. Motor Girişi

Motor girişi terminallerinde sağlanan gerilim kritik önem taşır. Ayrıca tahrikten motora giden kablo bağlantısının seçimi de çok önemlidir. Hatalı kablo seçimi, yansıyan aşırı gerilim tepe değeri nedeniyle hem tahrikte hem de motorda hasara yol açabilir. Bu testler yukarıdaki sürücü çıkışı testleriyle neredeyse tamamen aynıdır.

Testler •

• •

•

Terminallerdeki akımın, motorun sınıf değerine uygun olup olmadığını kontrol edin. Sınırı aşan akım koşulları motorun ısınmasına ve statör yalıtımının kullanım ömrünün azalmasına yol açabilir ve bu da motorun erken arızalanmasıyla sonuçlanabilir.

Gerilim modülasyonu, motor yalıtımına zarar verebilecek olan topraklama hattı yüksek gerilim tepe değerlerini belirlemeye yardımcı olur.

Gerilim dengesizliği motorun kullanım ömrünü önemli derecede etkileyebilir ve arızalı bir inverter olduğunu gösteriyor olabilir. Bu, gerilim kaynaklı çentiklenme oluşmasına ve aşırı yük arıza korumasının bozulmasına yol açabilir.

Akım dengesizliği, gerilim dengesizliğine veya sürücü redresörü sorunlarına işaret ediyor olabilir.

5. Motor Şaft Gerilimi

Motor sürücüsünden kaynaklanan gerilim darbeleri motorun statöründen rotoruna atlayabilir ve rotor şaftında gerilim görülmesine yol açabilir. Bu rotor şaftı gerilimi rulman gresinin yalıtım kapasitesini aştığında, parlama akımları (kıvılcım) oluşabilir ve bu da, motor yatak yuvasının oyulmasına ve oluk oluşmasına neden olur. Bu, motorun beklenenden daha erken arızalanmasına yol açan bir sorundur.

Test •

Motor gövdesi ve sürücü şaftı arasındaki gerilimi ölçün. Örneğin MDA-550'de, bu amaca yönelik olarak bir karbon fiber fırça prob sunulmuştur. Test, tahrip edici parlama akımlarının varlığını kolayca tespit edebilir.

Darbe genliği ve olay sayımı sayesinde arıza meydana gelmeden gerekli adımları atmanız mümkündür.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 33

MAKALE

Sıvı Hava ile Enerji Depolama Sistemi Tonguç Gökçeer PwC Danışmanlık Hizmetleri

Sıvı Hava ile Enerji Depolama (SHED), havanın faz değişimi sırasında gösterdiği genleşmenin elektrik üretimi için kullanıldığı bir enerji depolama teknolojisidir. Enerji rezervi olarak yalıtılmış, düşük basınçlı bir tankta –196°C sıcaklığında depolanan sıvı hava kullanılır. Bu sıvı havanın atmosferik sıcaklığa maruz bırakılıp tekrar gaz haline geçmesiyle birlikte hacimsel genleşme sağlanır ve kızdırılmış havanın türbini çevirmesi vasıtasıyla elektrik üretilmiş olur. Gece elektriği kullanılarak sıvılaştırılan hava, elektrik ihtiyacının ve fiyatının arttığı puant zaman diliminde tanktan alınarak yüksek basınca basılır ve elektrik üretimi için kullanılır. Hem SHED çevriminin içindeki ısıl depolama döngüleri, hem de atık soğuktan (sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) şebekeye verilmesi esnasında açığa çıkan soğutma potansiyeli) veya atık ısıdan (çevrede bulunan endüstriyel tesisin egzoz enerjisi) faydalanabilme özelliği, bu enerji depolama metodunun dikkat çeken özelliklerindendir. Bu makalede, SHED sistemi incelenmiştir. Farklı enerji depolama teknolojileriyle kıyaslanıp, akış şeması üstünden enerji depolama ve üretme aşamaları tanıtılmıştır.

34 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

MAKALE

Enerji depolama teknolojileri

Küresel elektrik üretimi geçtiğimiz on yılda hızlı bir artış göstermiştir. Bu artış, elektrik şebekelerine yapılan yatırımlar için birçok yeni alan yaratmıştır.

Hiç şüphesiz, bu yatırımlardan sürdürülebilir ve kârlı olanları, enerji fiyatlama, iklim değişikliği ve artan yenilebilir enerji üretimi ile dengelenmesi daha da zor hâle gelen konvansiyonel elektrik şebekelerinin dengelenmesi gibi elektrik üretim sektörünün güncel problemlerine akılcı ve yenilikçi bakış açıları geliştirecek olanlardır. Sera gazı emisyonlarını azaltmak ve enerjide bağımsızlığı sağlamak için teşvik edilen yenilenebilir enerji santralleri, gösterdikleri günlük ve mevsimsel varyasyonlar sebebiyle iletim ve dağıtım hatlarında dengesizlikler yaratmaktadır. Sadece 2017 yılında, yenilenebilir üretim kapasitesi dünya genelinde 167 GW artmış [1] ve bu artışın yaklaşık %85’ini güneş ve rüzgar santralleri oluşturmuştur. Daha az karbon içeren bir enerji üretim portföyü elde etmek için artan yenilebilir enerji yatırımları, elektrik enerjisi depolama teknolojilerini elektrik üretim, iletim ve dağıtım sektörlerinin ilgi odağı hâline getirmiştir. Düşük talep periyotlarında ihtiyaç fazlası enerjinin depolanıp, bu enerjinin ihtiyaç durumunda kullanılabilmesini mümkün kılan enerji depolama teknolojileri, yenilebilir enerjinin şebeke entegrasyonunu arttırmada kilit bir rol üstlenmektedir. Enerji depolama sistemlerinin verimliliği, deşarj sırasında elde edilen enerjinin depolama sırasında harcanan enerjiye oranı ile ifade edilebilir. SHED sisteminin verimi aşağıdaki formüle göre hesaplanmıştır:

η=

(Wt-Wp)*tD

Wc*tc

(1)

Yukarıdaki denklemde η verimliliği, wt türbinin ürettiği gücü, wp kriyojenik pompanın tükettiği gücü, tD deşarj süresini, wC kompresörlerin güç tüketimini ve t c şarj süresini ifade etmektedir.

Bazı enerji depolama teknolojileri dünya çapında ticarileşmişken, diğerleri henüz gelişme/ilk kurulum aşamasındadır. Toplam kurulu gücü 140 GW’yu aşan Pompaj Depolamalı Hidroelektrik (PDH) santraller, kurulu enerji depolama kapasitesinin %95’ini oluşturmaktadır [2, 3]. Var olan PDH santraller 1 MW – 3003 MW arasında kurulu güce sahip olup, %70–85 verimlilikte [4] çalışmakta ve 40 seneden fazla ömre sahiptirler. PDH’nin en büyük dezavantajı, coğrafi kısıtlar, buna bağlı olarak görece yüksek inşaat maliyetleri ve geniş arazi kullanımları nedeniyle artan çevresel kaygılardır.

Elektrokimyasal Depolama (piller) ulaşım ve elektronik cihazlarda oldukça yaygın bir şekilde kullanılıp, %60–95 verimlilikte [5] çalışmalarına rağmen elektrik şebekelerindeki uygulama alanları günümüze kadar sınırlı kalmıştır. PDH’deki gibi coğrafi kısıtlara

bağımlı olmayan pil sistemleri, modülerleştirilebilir ve yükteki ani değişimlere çok hızlı tepki verebilir; ancak kısa periyodik işletme ömürleri ve yüksek bakım maliyetleri, bu teknolojilerin yayılmasının önündeki ana engellerdir [2, 6]. Buna ek olarak, bazı zehirli kimyasallar içeren pillerin geri dönüşümü/bertaraf edilmesi kritik bir çevresel sorun olarak ön plana çıkmaktadır. Bir başka ticarileşmiş enerji depolama teknolojisi olan Sıkıştırılmış Hava ile Enerji Depolama2 sistemlerinde basınçlı hava çeşitli yer altı (mağaralar, aküferler veya terk edilmiş madenler) ve yer üstü depolama tesislerinde depolanır ve bu sistemler kısa sürede inşa edilebilirler [7, 8]. Sıkıştırılmış Hava ile Enerji Depolama sistemlerinde ısı geri kazanımı ve sistemin termal yönetimi çok önemlidir; depolama tesisinden çıkan soğuk hava türbinde buzlanmaya sebep olabileceğinden ısıtılması gerekmektedir. Bu sistemlerin verimlilikleri %42–54 arasında değişmektedir [9, 10].

Isı alışverişi olmayan, gelişmiş sistemlerde ise havanın basınçlandırılması sırasında açığa çıkan ısı enerjisi enerji üretimi sırasında kullanılmak üzere depolanır ve bu sistemlerde verimliliğin %70 civarına çıkması mümkündür [2]. PDH’de olduğu gibi, bu sistemlerde de bir coğrafi bağımlılık söz konusudur.

Kompresör boyutunu ve buna bağlı olarak işletme giderlerini minimize etmek için, CAES sistemlerinde hava 100 bar [11] basıncın altında depolanır. SHED sistemlerinde ise, CAES ekipmanlarına göre daha pahalı kriyojenik ekipmanlar kullanılmasına karşın, sıvı havanın sıkıştırılmış havaya (100 bar altı değerler) göre yaklaşık 10 kat daha fazla ekserjetik yoğunluğa [12] sahip olmasından yararlanılır. Sıvı hava/nitrojen, sıvı hidrojen veya sıvı doğal gaz gibi birçok farklı kriyojenik sıvı enerjiyi depolamak için kullanılabilir. SHED sistemleri, hava sıvılaştırma tesislerinde hâlihazırda kullanılan teknolojileri [13] kullanabilir. Farklı enerji depolama teknolojilerinde deşarj (enerji depolandıktan sonra kullanılana kadar geçen süredeki enerji kaybı) depolama sürelerini kısıtlarken, SHED sistemlerinde kullanılan kriyojenik sıvılar düşük basınçta ve yalıtılmış tanklarda günde sadece %0,05 civarında [14] hacimsel kayba uğrarlar. Aynı zamanda SHED sistemleri her yere kurulabilir; PDH ve CAES sistemlerindeki gibi bir coğrafi bağımlılık söz konusu değildir. Bahsi geçen bu avantajlar sebebiyle SHED, ticarileşme potansiyeline sahip, önemli bir enerji depolama teknolojisidir.

Sistem konfigürasyonu

Diğer enerji depolama teknolojilerinde olduğu gibi, SHED işlemi de 3 ana başlıkta incelenebilir; yükleme, depolama ve deşarj. İhtiyaç fazlası elektriği kullanarak havayı sıvılaştırmak için Linde çevrimi ya da Claude çevrimi [15] gibi farklı soğutma çevrimleri kullanılabilir. Bu iki ileri soğutma çevrimi arasındaki temel fark, Claude çevriminde soğutma etkisinin JouleThompson (J-T) valfine ek olarak türbin tarafından da sağlanmasıdır. Linde çevriminde de görülen J-T etkisine

8

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 35

MAKALE

Fotoğraf 1: Sıvı Hava ile Enerji Depolama Santrali Ekipmanları [20].

ek olarak Brayton çevriminden de faydalanılarak ön soğutmanın türbinler vasıtasıyla sağlanması sistem verimini arttırır. Değişken sistem gereksinimleri için türbin sayısı arttırılabilir, paralel/seri genleşme düzenleri uygulanabilir. SHED santrallerinde kullanılan ekipmanlar ve prosesler, günde en az 1000 ton [16] LNG elde edebilecek boyuttaki LNG tesislerindekine benzerdir. Şarj/deşarj işlemleri arasında bir köprü işlevi gören ve sistemin verimini arttırmada önemli bir rol oynayan ısıl depolama döngülerinde ısı enerjisinin depolanması için kaya, çeşitli tuzlar veya ısı transfer sıvıları kullanılabilir. Literatürdeki çalışmalar [17] göstermektedir ki, konvansiyonel, iki türbinli Claude çevriminin kullanıldığı tasarımlar ısıl depolama döngüsünü (soğuk geri dönüşümü) kısıtlamaktadır.

Bu yüzden bu çalışmada, farklı basınç seviyelerinde 4 türbin kullanılmıştır. Isıl depolama döngüsünde -190 ila 15°C çalışma aralığını kapsayan ısı transfer sıvılarından propan ve metanol seçilmiştir. Isı transfer sıvılarının kaya veya çeşitli tuzlar yerine seçilmesinin temel sebebi, sistem içindeki hedef sıcaklıklara bu sıvıların debilerini ayarlayarak kolayca ulaşabilmektir. Kaya veya çeşitli tuzların ısı enerjisi depolama için kullanıldığı durumlarda, sistem içerisindeki sıcaklık kontrolü daha zor olacaktır. SHED santralindeki şarj/deşarj işlemlerinin akış şemaları, sırasıyla Şekil 2 ve Şekil 3’te

Şekil 1: Sıvı Hava ile Enerji Depolama Sistemi.

36 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Şekil 2: Şarj İşlemi Akış Şeması

gösterilmiştir. Fotoğraf 1. Sıvı Hava ile Enerji Depolama Santrali Ekipmanları [20]. Şekil 1. Sıvı Hava ile Enerji Depolama Sistemi 30 Şarj işlemindeki amaç, faz ayırıcıda sıvı hava elde etmektir. Hava kompresörüne (2) girmeden önce atmosferik hava (1), faz ayırıcıya giren sıvı-gaz hava karışımından (25) gaz olarak ayrılan hava (30) tarafından soğutulur. Kompresör girişinde sıcaklığının düşmesiyle havanın özkütlesi artar; birim hacimde daha fazla havanın sıkıştırılabilmesi sonucunda verim yükselir ve daha küçük boyutta kompresörler seçilerek ilk yatırım maliyeti azaltılmış olur. İlk sıkıştırma sonrası hava, içindeki CO2 ve H2O (nem) bileşenlerinden hava arıtma ünitesi vasıtasıyla ayrılır. Hava ikinci kompresörde (3) tekrar sıkıştırılır ve bu kompresör sonrası akış ikiye ayrılır. Akışın bir kısmı daha da basınçlandırılmak üzere kompresörlere (5, 6) giderken, kalan kısmı türbinde (7) genleşir, bu genleşme sonucu yoğunlaşma sıcaklığına yakın bir sıcaklıkta, ana akışı soğutmak için kullanılmak üzere eşanjöre (29) yollanır. Yüksek basınçtaki ana akış (9), metanol vasıtasıyla soğutulur. Soğuk geri dönüşüm, metanol ve propan sıvılarıyla gerçekleştirilir. Deşarj sırasında sıvı hava gaz hâline geçerken yüksek bir soğutma potansiyeline sahiptir.

8

..

MAKALE

Fotoğraf 2: Pilsworth 5 MWh Sıvı Hava ile Enerji Depolama Santrali [20].

Şekil 3: Deşarj İşlemi Akış Şeması.

Deşarj sırasında havayı ısıtan ve bunun sonucunda soğuyan metanol ve propan, şarj sırasında gelen ana akışı soğutmak için kullanılır. Eşanjör kademeleri arasında ana akışın bir kısmı türbinlere (8, 14, 16) gönderilir. Türbinlerde genleşip daha düşük sıcaklıklarda çevrime dönen bu kısım, ana akışın soğutmasında kullanılır. Soğuyan, yüksek basınçtaki ana akış (22), J-T valfinde genleşir ve kısmi olarak yoğunlaşma sağlanır. Sıvı–gaz karışımı en sonunda faz ayırıcıya girer, sıvı olan kısım sıvı hava tankına giderken, gaz kalan kısım gelen ana akışı soğutmak için tekrar çevrime döner. Şekil 3. Deşarj İşlemi Akış Şeması Düşük basınçlı, yalıtılmış tankta depolanan sıvı hava, elektriğe ihtiyaç duyulduğu zaman kriyojenik pompa vasıtasıyla yüksek basınca basılır (2). Propan ve metanol sıvı havayı eşanjörlerde (3, 4) ısıtır. Havanın kritik basıncından yüksek bir basınca sahip olan bu akışta standart sıvı–gaz özellikleri gözlenmez. Hava eşanjörlerde atık ısı kaynağı (yakın bir santralin egzozu) kullanılarak kızdırılır.

Yüksek basınçlı kızgın hava türbinde dört kademeli ve her kademe arası yeniden ısıtmaya tabii tutulacak şekilde genleşir ve elektrik üretimi gerçekleşir.

Shed Santralleri

SHED santralleri tek başlarına çalışabileceği gibi, atık ısı veya mevcut soğutma potansiyeli olan kaynakların

38 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

kullanımıyla daha verimli ve rekabetçi sistemlere dönüştürülebilir. SHED santrallerinin verimlilikleri tek başlarına çalıştıkları senaryoda soğutma çevriminde çıkılabilen en yüksek basınca bağlı olarak %40–50 arasında [18] değişmektedir. Atık ısıdan veya soğutma potansiyelinden faydalanan bir SHED santralinde ise verim %60–75 arasında [19] değişmektedir. Günümüzde İngiltere’de 2 adet SHED santrali kurulmuştur.

Bunlardan ilki bir pilot santraldir ve 2011–2014 yılları arasında çalıştıktan sonra, sıvı hava ile enerji depolama üstüne araştırmaların ilerlemesi adına İngiltere’de bir üniversitenin araştırma laboratuvarına bağışlanmıştır.

Pilot santral 350 kW/2,5 MWh olup, teknolojinin kanıtlanması amacıyla inşa edilmiştir. Yukarıdaki paragrafta verilen teorik verimlilik değerlerinin aksinde, bu santralin verimi %25’den düşüktür [17]. Bunun sebebi, küçük boyutlarda hava sıvılaştırıcıda kullanılan kompresörlerin optimum basınç aralığından çok daha düşük basınçlarda sıkıştırma yapmasıdır. Bu santral US PJM regülasyon ve UK STOR3 performans testlerini [20] başarıyla tamamlamıştır. Fotoğraf 2. Pilsworth 5 MW/15 MWh Sıvı Hava ile Enerji Depolama Santrali [20]. İkinci SHED santrali, teknolojinin şebeke ölçeğinde kanıtlanması amacıyla kurulmuştur. Nisan 2018’de devreye alınan santral 5 MW/15 MWh kapasitesindedir.

Atık ısı kaynağı olarak aynı yerleşkede bulunan çöp gazı santralinin egzozunu kullanmaktadır. Bu santrale, İngiltere şebekesindeki ani frekans değişimlerine hızlı tepki verme yeteneğinin kanıtlanması [20] için volanlar ve süper kapasitörler eklenecektir.

SONUÇ

Sıvı hava ile enerji depolama santralleri, kurulu gücü her geçen gün artan yenilebilir enerji santrallerinin şebekede yol açtığı dengesizlikleri gidermede, doğal gaz santrallerinin daha verimli/esnek çalışmasında ve atık ısı/soğutma potansiyelinin değerlendirilmesinde kullanılabilir. Fazla enerjiyi düşük talep zaman aralıklarında depolayıp elektrik talebinin arttığı zamanlarda şebekeye geri vererek düşük verimli sıvı yakıt santrallerinin daha az çalışmasını mümkün kılarak

8

MAKALE

karbondioksit emisyonlarını düşürmede kilit rol oynama potansiyeline sahiptir. SHED santralleri kurmak için yüksek teknolojik bilgi gerekmez, kullanılan ekipmanlar bakım gereksinimleri iyi bilinen, uzun ömürlü, yaygın olarak senelerdir elektrik santrallerinde ve endüstriyel tesislerde (hava ayırıcı santraller) kullanılırlar. Sıvı hava ile enerji depolamak için büyük mağaralara ya da yükseklik farkı bulunan rezervuarlara ihtiyaç yoktur.

Herhangi bir yanma olmadığı için, zararlı emisyonlar gözlenmez. Şarj/Deşarj sürelerinin birbirinden bağımsız tasarlanabilmesi, sisteme ekstra bir esneklik kazandırır. Özellikle kış aylarında doğal gaz arzında yaşadığımız sorunlar göz önüne alındığında, uygun ekonomik koşulların oluşması durumunda arz çeşitliliğini arttırmada büyük rol oynayacak LNG terminallerinin artması, bu teknoloji için önemli bir kullanım alanı yaratacaktır.

KAYNAKÇA

1. IRENA. 2018. “Renewable Capacity Highlights,” p. 1-2.

2. Luo, X., Wang, J., Dooner, M., Clarke, J. 2015. “Overview of current development in electrical energy storage technologies and the application potential in power system operation,” Applied Energy, vol.137, p. 511-536.

3. I. H. Association, “Hydropower Status Report,” IHA, London, 2016.

4. Chen, H., Cong, T.N., Yang, W., Tan, C., Li, Y., Ding, Y. 2009. “Progress in electrical Energy storage system: A critical review,”, Progress in Natural Science, vol. 19, p.

291-312.

5. Dodds, P., Garvey, S. 2006. “The Role of Energy Storage in Low-Carbon Energy Systems,” Storing Energy: with Special Reference to Renewable Energy Resources, p.

3-22.

6. I. M. S. Board, “Electrical Energy Storage,” International Electrotechnical Commission, 2011.

7. Safaei, D., Keith, D., Hugo, R. 2013. “Compressed air Energy storage (CAES) with compressors distributed at heat loads,” Applied Energy, vol.103, p. 165-179.

8. Karellas, S., Tzouganatos, N. 2014. “Comparison of the performance of compressed-air and hydrogen

energy storage systems: Karpathos island case study,” Renewable and Sustainable Energy Reviews, p. 865-882.

9. Donadei, S., Schneider, G. 2016. “Chapter 6 – Compressed Air Energy Storage in Underground Formations,” Storing Energy, p. 113-133.

10. Department of Energy. 2018. “Kraftwerk Huntorf,” http:// www.energystorageexchange.org/projects/1245 son erişim tarihi: 13.09.2018.

11. Barbour, E., Mignard, D., Ding, Y., Li, Y. 2015.

“Adiabatic Compressed Air Energy Storage with packed bed thermal energy storage,” Applied Energy, p. 804-815.

12. Ding, Y., Tong, L., Zhang, P., Li, Radcliffe, J., Wang, L. 2016. “Chapter 9 – Liquid Air Energy Storage,” Storing Energy, p. 167-181.

13. Morgan, R., Nelmes, S., Castellucci, N., Brett, G. 2013.

“Method and apparatus for power storage”. Patent: WO2014/006426.

14. Yang, L. 2006. “Development of the worlds largest above ground full containment LNG storage tank,” 23rd World Gas Conference.

15. Alekseev, D. “Basics of Low-temperature Refrigeration,” Linde AG, Münih 16. Hwang, J., Lee, K. 2014. “Optimal liquefaction process cycle considering simplicity and efficiency for LNG FPSO at FEED stafe,” Computers and Chemical Engineering, p. 1-33.

17. Morgan, R., Nelmes, S., Gibson, E., Brett, G. 2015.

“Liquid air energy storage-Analysis and first results from a pilot scale demonstration plant,” Applied Energy, p. 845-853.

18. Sciacovelli, A., Navarro, H., Li, Y., Ding, Y. 2016.

“Liquid air Energy storage – Operation and performance of the first pilot plant in the World,” Proceedings of ECOS, Slovenya.

19. Gökçeer, T., Demirkaya, G., Padilla, R. 2017.

“Thermoeconomic analysis of liquid air Energy storage system,” Proceedings of the ASME 11th International Conference on Energy Sustainability, USA. 20. Highview Power. 2018. “Highview Power Plant,” www.highviewpower.com/plants/, son erişim tarihi : 08.09.2018.

Sıkıştırılmış Hava ile Enerji Depolama İsminden de anlaşılacağı gibi sıkıştırılmış hava ile enerji depolama sistemi, elektrik üretimi için kullanılmak üzere yer altı rezervuarlarında sıkıştırılmış havanın depolanması esasına dayanır. Elektrik üretimi yapılacağı zaman, sıcak gaz veya yağ ile ısıtılan havanın basıncı artar ve türbinlere iletilerek elektrik üretecek olan generatör tahrik edilir. Sıkıştırılmış havanın depolanabileceği birkaç çeşit yer altı yapısı bulunur. Bunlar mağaralar, akiferler (yeraltı suyunu tutan ve ileten kayaç ortamı) ve boşalmış doğalgaz alanlarıdır.

Tipik olarak sıkıştırılmış hava kullanımı ile üretilen elektrik, konvansiyonel olarak üretilen elektriğin üçte biri kadar daha ucuzdur. Almanya’da 290 MW’lık sıkıştırlmış hava ile elektrik üretimi tesisi 1980’lerden beri faaliyet göstermektedir. ABD’de Alabama Elektrik Şirketi’nin işlettiği sıkıştırılmış hava tesisi, 558 milyon litrelik hava depolama kapasitesine sahip bir mağarada bulunan basınçlı hava ile 110 MW’lık bir tesis işletmektedir. Tesis 26 saat süre ile elektrik üretebilmektedir.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 39

HABER

Türkiye’nin İlk Yerli Hava Körüğü POSITIVE DISPLACEMENT BLOWERS

Q Series Blowers Flows up to 6200 m3/h Pressures up to 1000 mbar g Vacuums up to -920 mbar g

TÜYLÜOĞLU MAK. NAK. İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

40 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

www.ruutblower.com

HABER

Pnömatik Taşımada Akılcı Çözümler

H Series Blowers Flows up to 8200 m3/h Pressures up to 1000 mbar g Vacuums up to -500 mbar g

Ostim Org. San. Böl. 1231. Sok. No:38-40 Yenimahalle – Ankara / TURKEY Tel: (+90) 312 354 19 11 • Faks: (+90) 312 385 13 97

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 41 ruutblower@ruutblower.com

MAKALE

Tersine Mühendislik Nedir?

Tersine mühendislik, var olan bir sistemin ya da yapının çözülmesi bir hayli zor olan işleyişinin akıl yürütmeyle analiz edilerek ortaya çıkarılmasıdır.

42 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

MAKALE

T

ersine mühendislik, Normal işleyişle sistemin içine girilmesi zor olan durumlarda uygulanmaktadır. Tersine yapılan bir işlem neticesinde lazerli yardımlarla CAD modelin bilgisayar aktarılması sağlanmaktadır. Hali hazırda Reverse Engineering olarak da adlandırılan bu işlemle CAD verisi bulunmayan ya da bilinmeyen bir modelin tarayıcılar aracılığıyla bilgisayarda CAD modelinin çıkarılmasıdır.

Tersine Mühendislik Kullanımı Tersine Mühendislik yapılmasının amaçları arasında birçok farklı unsur bulunabilmektedir. Farklı milletlere ait olan cihazların ya da parçaların bilgilerinin alınabilmesi için tersine mühendislik işlemleri ordu görevlileri tarafından yapılmaktadır.

Bilimsel buluşlarda da taklit amacıyla kullanımı söz konusu olmaktadır.

Tarihi geçmişine baktığımızda 2.Dünya Savaşı sırasında her iki taraf devletleri de tersine mühendislik kullanımıyla çeşitli bilgiler elde etmiştir Cihazların nasıl bir araya getirildiği, nasıl oluşturulduğuna dair tüm bilgilerin tümden parçalara doğru gidilerek elde edilmesinde oldukça iyi bir yoldur. Bununla birlikte nasıl imal edildiği merak edilen tüm parçalar içinde bu işlem kullanılabilmektedir. Ayrıca seri üretim yapılma durumlarında da numunenin üzerinden tersine mühendislik işlemi yapılmaktadır. Bu sayede ortaya çıkarılacak ürünlerde herhangi bir aksaklık olmaması sağlanmaktadır. Hassas modelleme gereken alanların tamamında da bu metot kullanılagelirken özellikle tıp alanında kullanımı bir hayli yaygındır.

Tersine Mühendislik Özellikleri Belirli yazılımsal işlemler sonucunda gerçekleştirilirken nasıl oluştuğu bilinmeyen yapıların öğrenilmesinde kullanılmaktadır.

3 boyutlu lazerlerle işlemlerin yapılması ilk özellik olarak söylenebilirken bilgisayar

ve tıp alanlarında da sıklıkla başvurulmaktadır. Bununla birlikte tersine mühendislik özelikleri işleyişle doğru orantılıdır. Gerek zaman gerek maliyetten önemli avantajları da olmaktadır. Veri toplama süreçleri ise birçok farklı şekillerde olabilmektedir. Mekanik parçaların tersine mühendisliğinde üç boyutlu konumsal verilerden yararlanılmaktadır.

Teknolojiyle birlikte ise çok daha farklı araçların ölçümlerde kullanımı vardır. Her ne kadar eski tarz cihazların kullanımı daha basit olarak kabul edilse de karmaşık işlemlerde bazı problemlerle karşılaşılabilmektedir. Bundan dolayı çok daha yenilikçi cihazların kullanımı fayda sağlayacaktır. İşlem sonrasında analizlerde ise CAE yazılımları kullanılmaktadır. Elde edilen fiziki modellerin kullanımı öncesinde ya da sırasında işlem kalitesine göre bazı farklılıkların olması da kaçınılmazdır.

Tersine Mühendislik nasıl yapılır?

Öncelikli olarak işlemler mevcut model üzerinden gerçekleştirilmektedir. 3 boyutlu olan lazerli tarayıcılarla işlemler başlatılır. Sonrasında nokta bulutu olarak da ifade edilen yapı ortaya çıkarılmaktadır. X, Y, Z düzlemlerinde nokta bulutu birleşimi tamamlanırken eğrilerden oluşan yapının elde edilmesi de söz konusu olmaktadır.

Sonrasında sonlu elemanlarına ayrılması süreci gerçekleştirilir.

Bu işlemle birlikte CAD modelin oluşturulması tamamlanır. Belirli mantıklar silsilesi sonucunda elde edilen modelin analizi yapılmaktadır.

Uyumlu olması sonrasında seri imalat işlemleri başlatılabilir. Yasal çerçevede belirli şartlara var olmasının yanı sıra, farklı konularda kullanımı her zaman için önemli düzeyde kazanımları da beraberinde getirmektedir.

Kaynak: Teknoloji Projeleri

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 43

TEKNİK MAKALE

PİSTONLU KOMPRESÖRLERDE PARAMETRİK VALF TASARIMI Mak. Müh. Kaan ŞENGÜL Dalgakıran Makine Ar-Ge Merkezi

Pistonlu hava kompresörlerinde kullanılan emme ve basma valflerinin tasarım parametreleri kompresörün çalışmasını doğrudan etkilemektedir. Valf sisteminde alıcı kısım, havanın silindir içerisine emilmesinde görevli olup, verici kısım ise havanın silindir içerisinde sıkıştırılıp basınçlandırılmasından sonra, silindir dışarısına aktarımınında görevlidir. Valf sistemindeki parametrelerinin değişimiyle, havanın silindir içerisine alınma zamanı, havanın silindirden basılma zamanı değişebilmektedir.

Bu değişiklikler kompresör parçalarının dayanımına etki ettiği gibi kompresörün verimliliğini, dolayısıyla kompresörün tükettiği enerji miktarını etkilemektedir.

44 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TEKNİK MAKALE

J

unghyoun Kim ve arkadaşları “Valve Dynamic Analysis of a Hermetic Reciprocating Compressor” isimli makalelerinde, hermetik kompresörlerdeki alıcı ve verici valfleri için yaptıkları dinamik analizi ve alıcı kısmın geometrik optimizasyonunu anlatmışlardır.

Yapılan çalışma yaprak tip valfler için geçerli olup, deney ve analiz sonuçlarını karşılaştırmışlardır [1]. Bu çalışmada ise konsantrik valflerle donatılmış üç kademeli bir pistonlu hava kompresörünün performansı deneysel ve analitik yöntemlerle incelenmiştir.

dışarısına aktarılır. Valfin basma tarafı açıkken emme tarafı kapalı konumdadır.

Pistonlu Kompresör Elemanları

Pistonlu komresörler genellikle pnomatik aletler ve hava ile çalışan ekipmanlara gerekli olan basınçlı havanın sağlanması amacıyla kullanılırlar. Bir pistonlu kompresörün ana elemanları karter, karter içerisinde krank mili, krank mili üzerine geçen biyel kolları, biyel kollarına bağlı pistonlar, piston pimleri ve rulmanlar, pistonların içerisinde hareket ettiği silindirler, havanın silindirlere emilmesini ve dışarıya basılmasını sağlayan valf sistemleri ve valf sistemlerinin üzerinde bulunan silindir üst başlıklarıdır. Bu elemanların konumları Şekil 1’de gösterilmiştir.

Şekil 2: Valf Parçaları

Yöntem Matematiksel Model

Silindir hacminin, krank açısına bağlı değişimi aşağıdaki formülden elde edilmektedir [2].

(

)

π (sinθ)2 Vθ=Vc+ * D2 * (1 – cosθ) + ı 4

2* r

Pistonun ivmelenmesi, pistona ve kranka etki eden bileşke kuvvetler sırasıyla aşağıdaki formüllerden hesaplanır.

(

(cos (2θ) ap=w2*r* cos(θ)+ r

(ı)

Şekil 1: Pistonlu Kompresör Elemanları

Bu çalışma eş merkezli (konsantrik) valfler üzerine yapılmış olup, valf elemanları Şekil 2’de gösterilmiştir. Eş merkezli valflerde, pistonun Üst Ölü Noktadan Alt Ölü Noktaya kadar hareketiyle oluşan vakum etkisiyle hava silindir içerisine emilir.

Havanın emilimi süresince valfin basma tarafı kapalı konumdadır. Pistonun Alt Ölü Noktaya gelmesiyle havanın emilimi tamamlanmış olup, Alt Ölü Noktadan Üst Ölü Noktaya hareketi süresince silindirdeki hava sıkıştırılır. Sıkıştırma strokunun belli bir noktasında kapalı halde bulunan emme ve basma valflerinden basma tarafının açılmasıyla hava silindir

F p=

)

π D2 (p–p karter ) –m pistonluparcalar* ap 4 * *

(

)

sin2θ Fkrank = Fp * sinθ+ ı

(2* √ ( ) – (sinθ)2 r

Krank açısına bağlı olarak değişen tork değerleri aşağıdaki formülden elde edilir.

T=Fkrank * r Tork değerlerini kompresörün çektiği güce çevirmek için ise aşağıdaki formül kullanılmıştır. Burada tork Nm, devir sayısı dev/dak, güç kW birimleriyle ifade edilmiştir.

8 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 45

TEKNİK MAKALE HABER

P= π * N *

T 30 * 1000

Basınç-Hacim Diyagramının Evreleri

Basınç-Hacim grafiği esnasında elde edilen basınç değişimi aşağıdaki formüllerden elde edilmiştir [3].

Bu kısımda P_1 atmosfer basıncı, P_2 ise çıkış basıncı olarak hesaba katılmıştır. P_θ ise krank açısına bağlı olarak silindir iç basınç değişimini simgelemektedir.

Bulgular

Kompresörün çektiği gücün zamana göre değişimine ait test ve matematiksel model sonuçları Grafik 1’de gösterilmiştir.

Emme Evresi ṁ2 Pθ– P1 =

2 * p * Fe2

P1 * Av – P * Ap Fe= * Dv k

Basma Evresi ṁ2 P2 –Pθ= 2 * p *F 2

b Fb=

Pθ * Ap – P2 * Av)

k

Genleşme Evresi Pθ= Pθ-1 *

(VV ) θ-1

Grafik 1.

Kurulan matematiksel modele göre Matlab programıyla yapılan hesaplamalar sonucunda bulunan basınç-hacim diyagramının dört evresi Grafik 2’de gösterilmiştir.

* Dv

ng

θ

Sıkıştırma Evresi

(

)

Vθ-1 ns Pθ=Pθ-1 * Vθ

Valf alanlarının konumları Şekil 3’de gösterilmiştir.

Şekil 3. r - Strok Mesafesinin Yarısı l - Biyel Kolu Merkezler Arası Mesafe w - Açısal Hız Acy - Silindir Alanı

Vs- Strok Hacmi Vc - Ölü Hacim

kyay -Yay Katsayısı hmax- Valf Stroku Av -Valf Alanı

Ap -Valf Plakası Alanı

Dv - Çevresel Uzunluk 46 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Grafik 2.

Tartışma ve Sonuç

Grafik 1 incelendiğinde, kurulan matematiksel modeldeki alt ve üst limitlerin kompresöre bağlanan torkmetreden elde edilen verilerle örtüştüğü görülmektedir.

Matematiksel modelin sonucunun görüldüğü Grafik 2 incelendiğinde teorik olarak 3.45-3.55 bar aralığında basma valfinin devreye girdiği görülmektedir. Silindir iç basıncının 1 barın altına düştüğü bölgede silindire hava emilmektedir.

Basma ve emme stroklarındaki gecikmeler valf parametrelerinden kaynaklanmaktadır.

Kaynakça [1] Kim, Junghyoun; Wang, Semyung; Park, Sungwoo; Ryu, Kioh; and La, Jongpill, "Valve Dynamic Analysis of a Hermetic Reciprocating Compressor" (2006). International Compressor Engineering Conference. Paper 1805.

[2] Govindan, N.,vd.: Mathematical Modeling and Simulation of a Reed Valve THERMAL SCIENCE: Vol. 13 (2009), No. 3, pp. 47-58 [3] I. Hanlon Paul C., Compressor Handbook, MGraw-Hill, 2001

HABER

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 47

HABER

KOMPRESÖRDE KAPASİTE KONTROLÜ

D

algalanan yük şartları altında kompresör kapasitesini değiştirmek için bir çözüm olması açısından büyük kompresörlere sık sık kompresör yükü boşaltma cihazları takılır. Pistonlu kompresörlerdeki yük boşaltma cihazlarının iki genel tipi vardır. Birincisinde bir veya daha fazla silindirin üzerindeki emme valfleri bir basınç kontrol cihazına tepki olarak bazı mekaniki vasıtalar tarafından açık tutulur. Soğutucu emme valflerinin açılmasıyla kompresör stroku sırasında soğutucu, emme hücresine geri itilir ve silindir pompalama hareketini durdurur.

Yük boşaltmanın ikinci bir yolu boşaltma gazının bir kısmını sistemin iç kısmında kompresör emme hücresinde by-pass etmektir. Bu yapılırken aşırı boşaltma sıcaklığından kaçınmaya dikkat edilmelidir. Bir sıcak gaz by-pass’ı kompresörün dışında da oluşturulabilir. By-pass hattındaki solenoid uygulamanın tabiatına bağlı olarak sıcaklık veya basınçla kontrol edilebilir. Kontrol cihazı kapasitenin düşürülmesi için sinyal verdiğinde solenoid açılır ve bir miktar sıcak gazın doğruca emme hattına gitmesine izin verir.

Kompresör imalatçısı tarafından tavsiye edilen özel teknikler değişik donanımlar içerir ancak ulaşılan sonuç hepsinde aynıdır. Yük boşaltmanın kademeleri doğal olarak makinanın boyutuna silindirlerin sayısına ve uygulamanın şartlarına bağlıdır. Göz önüne alınması gereken bir nokta azalmış emme buharı miktarı ve beraberindeki sistemden geri dönen yağdır.

Hermetik kompresörlerde bu miktarlar uygun yağlama ve motoru aşırı ısınmadan korumaya yeterli olmalıdır.

48 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

RÖPORTAJ

"toplumları yönetmek bilgiyi yönetmektir.

Bilgiyi yönetmek de ancak teknoloji ile mümkündür" Dr. Özgür AKIN

AKINSOFT- AKINROBOTICS Yönetim Kurulu Başkanı

Dr. Özgür AKIN

50 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

n Bize Dr. Özgür AKIN’ı ve AKINSOFT’u kısaca anlatır mısınız. Çocukluğum doğum yerim olan Konya’nın Seydişehir ilçesinde geçti. Yüksek öğrenimim 1992 – 1994 yıllarında Ege Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı ile başladı. Bilgisayar ile tanışmam lise yıllarıma dayanır. Profesyonel iş hayatım 1995’te AKINSOFT’u kurmamla başladı. İnternet, Windows ve DOS tabanlı olmak üzere 100'e yakın ticari ve sektörel program geliştirdim. Aynı yıllarda Anadolu Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yönetim ve Organizasyonu, ardından 1998 – 2002 yılları arasında Selçuk Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümlerinde okudum. Robotik, Database, Algoritma ve Otomasyon alanlarında uzmanlaştım. Yüksek lisansımı Selçuk Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde ve Fen Bilimleri Enstitüsü – Robotik Teknolojisi alanında PNCR-1 PNRC-2 şeker pancarı robotu üzerine tezimi ve saha çalışmasını gerçekleştirdim, doktoramı almaya hak kazandım. Eğitim hayatım devam ederken 12 Nisan 1995 yılında kurduğum AKINSOFT’u, 4 Aralık 1996 yılında ise şirketleşti ve bu önemli günü dünyaya “Dünya Bilişimciler Günü” olarak armağan ettim. Şirketimin kuruluş aşamasından bu yana hiçbir sermaye desteği almadım, Konya'da ve İstanbul’da 160 çalışanımız ile çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. İmkansızlıklar içerisinde bir şeyler başarmak demek; Kum tanelerinden kale yapmak demektir. Kum tanelerinden kale yapmak için önce bir kum yığını oluşturmanız gerekir. Oluşturacağınız eserin bir dalga ile yıkılacağını bilmek sizi bu eseri yapmaktan vazgeçirmemelidir. Çünkü o muhteşem eseri bir an bile görmek bu riski almaya değer.

Kurulduğu andan beri 28 yıllık vizyonlarımız arasında, 2010 yılında robotik teknolojiler konusunda ar-ge çalışmalarını yapmak ve 2015 yılında robotların seri üretimine geçmek yer alıyordu. Teknoloji ve bilim benim vazgeçilmezim, 2009 yılında insan hayatını kolaylaştıracak yapay zekaya sahip robotların ar-ge çalışmalarına başladık. 2011 yılında, AKINCI-1 isimli insansı robotumuzun prototipini basın ile paylaştım. AKINCI-2 AKINOID-3 ve hizmet robotlarımız olan ADA serilerini ürettik. Ülkemin geleceğine verdiğim önemi anlatırken sözlerimle olduğu kadar çalışmalarımla destekledim. Ülkeme daha iyi hizmet verebilmek adına 2011 yılı Genel Seçimlerine, Konya Bağımsız Milletvekili olarak adaylığımı koydum. Bu dönemde konuştuğum kürsülerde Türkiye’de Teknoloji Bakanlığının bulunmadığı konusuna dikkat çekmekti, ülkemizin teknoloji alanında çalışmalarını hızlandırması için acil olarak bu bakanlığın kurulması ve önlemler alınması gerektiğini savundum. Teknolojik yatırımlarla ülke ekonomisi kalkınacak, ekonomik kalkınmayla da sosyal sorunlar çözülecek. Teknolojik yatırımlar sayesinde elde edilen gelirle yeni istihdam alanları oluşturulacak. Teknoloji ithal eden değil, Teknoloji ihraç eden ülke olarak anılacağız. Çalışmalarımı yakından takip eden genç bireyler, siyasi alanda da destekçim olarak yanımda yer aldılar.

Günümüzde toplumları yönetmek bilgiyi yönetmektir. Bilgiyi yönetmek de ancak teknoloji ile mümkündür. Mesleğimi seçerken; "neyi yapamam, neyi başaramam" diyerek seçmişimdir. İşim benim zorunluluğum olmamalıydı, nitekim de öyle oldu severek yaptığım için kendime ve sevdiklerime de zaman ayırabiliyorum. Bir insan isterse her mesleği yapabilir ama teknoloji nankördür. Teknolojinin hızına yetişemezseniz uzaktan izleyici olmakla yetinirsiniz.

Bir dönem Konyaspor yönetiminde yer aldım, Ticaret Odası’nda meclis üyeliği yaptım. TOBB Türkiye Yazılım Meclisinde üyeliğim devam etmekte.

Sporun her çeşidi ile aktif olarak ilgileniyorum özellikle ekstrem sporlar daha çok ilgimi çekmekte, motor sporunda lisans sahibiyim. Onun dışında fotoğrafçılık ve müzik aletlerini çalmayı seviyorum.

Eğitim benim yaşam merkezime koyduğum olmazsa olmazımdı. Okul dönemlerimde kurduğum şirketim eğitimim ile paralel ilerlemişti.

AKINSOFT Konya ve AKINSOFT İstanbul yerleşkelerimiz, 2000’in üzerinde profesyonel Çözüm Ortağımız ile hizmet sunmaktayız. 28 ülkeye yazılım ihracatı gerçekleştirmekteyiz. 23 yıl önce 15 m²'lik çok küçük bir ofiste başlayan serüvenim; şu an teknolojinin lokomotifi olan robot çalışmalarımız yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da haberlere konu oldu. Hayallerimi gerçeğe dönüştürmek için belirlediğim vizyonlarımdan taviz vermeden disipline olmuş bir şekilde çalışmalarıma devam ettim. Bir gün robot ihracı yapma hayali kurdum gerçekleşmesine çok az bir süre kaldı. n Türkiye’de Konya ili ile ilgili geçmişten gelen bir algı var. Maalesef bir çok Konyalı iş adamı ve firma bu algı yüzünden başka illere yatırım yaparken fuarlarda gördüğümüz robotların Konya malı olduğunu söylediğinizde insanların tepkisi ne oluyor.

Neden Konya? Bu robotların Konya’nın sanayisine ve tanıtımına katkısı ne olur sizce?

Her zaman doğduğunuz büyüdüğünüz topraklar

8 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 51

RÖPORTAJ sizi besler ve büyütür yeter ki ne almak istediğinizi bilin. Önceleri doymak için yapılan iş kolları günümüzde birden fazla ihtiyaca cevap vermek için yapılmakta. Hiç bir şey yerinde saymamalı; gelişmeli, değişime ayak uydurmalıdır. Sanayi toplumundan çıkarak bilgi toplumuna geçiş yapılması ülkeler, şehirler ve köyleri kapsamakta, bir bölgenin gelişmesini tamamlaması o ülkeyi kalkındırmaz, bir bütün olarak düşünmek gerekir. Coğrafi konum olarak dış ticaret yapılanmamızı İstanbul da, yazılım ve robotik merkezimizi Konya’da oluşturduk. Tarımla anılan Konya teknoloji başkenti olarak anılacak bu benim iddiam, nitekim de öyle oldu.

Dünya da benzerleri olsa da konsept olarak yalın üretim bandı üzerinde seri üretim yapan ilk insansı robot fabrikası Konya'da. Yurt dışındaki medyalarda da yer alan robotlarımız ve çalışmalarımız bunun ispatı oldu. Robotik çalışmalar konusunda tüm gözlerin ülkemize ve ilimize çevrildiği gerçeği yadsınamaz.

Bacasız sanayi olarak adlandırılan yazılımdan sonra insansız fabrikalarında arttığını düşünürsek robot işçiler ile maliyetler düşecek, üretim kalitesi ve verimlilikte artacaktır. Rutin ve insan sağlığını bozan şartlarda robotların daha az maliyetlerle çalıştığı, insanların daha kalifiye iş sahalarında emek harcamalarını sağlayacak, toplumun refah seviyesini yükseltecektir.

Bir bölgede yüksek teknoloji üretimi, yan dallara ve benzer sektörlere örnek teşkil edecektir. Tedarik noktasında ticari ağlar oluşacak hareketlilik artacaktır.

Sizi örnek alacak bir çok girişimciye rol model olurken farklı çalışma sahaları da bu riskli gördükleri alana yönelecektir.

Riski; en başta bu bir sevdadır, uzun zaman ve bilgi birikimi gerektirir, pes etmemedir, büyük bütçeler ayrılması ve istihdam alanında yetkin personel bulma sıkıntıları ile karşı karşıya kalma diyebiliriz. n Dünya’daki robotik gelişmeleri sosyal medya da izliyoruz ve gerçekten de ciddi bir atılım yaşanıyor son birkaç yıldır. Bugün robot çeşitlerine baktığımızda; Sabit robotlar, Tekerlekli robotlar, Ayaklı Robotlar, Yüzen Robotlar, Uçan Robotlar, Sürü robotlar, Modüler robotlar, Mikro Robotlar, Nano robotlar, Yumuşak elastik robotlar olarak sıralamak mümkün. Sizin ürettiğiniz robotlar sanırım tekerlekli robotlar olarak anılıyor. Peki Özgür bey sizin hedefiniz nedir? Bu robot çeşitlerini

Coğrafi konum olarak dış ticaret yapılanmamızı İstanbul da, yazılım ve robotik merkezimizi Konya’da oluşturduk. Tarımla anılan Konya teknoloji başkenti olarak anılacak bu benim iddiam, nitekim de öyle oldu. Dünya da benzerleri olsa da konsept olarak yalın üretim bandı üzerinde seri üretim yapan ilk insansı robot fabrikası Konya'da.

görebilecek miyiz?

-Sizin de bahsettiğiniz gibi, dünya bu teknolojiye rotasını çevirmiş durumda. Günümüzde firmalar yatırımlarını tamamen veya alt kollarından birini robotik teknolojilere ayırmakta, geleceklerini bu yönde şekillendirmekte. Bu sadece gün yüzüne çıkanlar, bildiklerimiz… 2011 yılında AKINCI-1 (biped robot)insansı robot prototipimizi geliştirdik. AKINCI-1 yöneltilen soruları açık ve net bir biçimde yanıtlayabiliyor. Fiziksel komutları da başarıyla yerine getiren insan kas sistemini ve hareketlerini birebir taklit etme yeteneğine sahip. Görüntü işleme ile ilgili bir takım testler de eliyle gösterebilmekte, başıyla takip etmekte ve tek tek geometrik şekillerin isimlerini söyleyebilmekte. Yürüme fonksiyonu için çalışmalar devam etmekte. Bu sahada pazar payına sahip olmak adına AKINCI serimizi bir süre askıya aldık, tekerlekli hizmet robotlarına yöneldik.

Aksi halde onların piyasamızı ele geçirmelerine seyirci kalacaktık. Yurt dışında bir kaç ülkede örnek teşkil eden robot garsonların çalıştığı kafelerin daha gelişmiş versiyonunu şehrimizde açtık 2 yıl kadar işlettik robotlarımızın ar-ge süreçlerini tamamladık ve insanlarımıza robotlarımızı tanıma ve farklı bir deneyim yaşama imkanı sunduk robotlarımızın elinden Türk kahvesi ikram ettik. AKINCI serimizin şu an dördüncüsü üzerine yoğunlaştık, çok yakında yürüyerek yanınızdan geçecek. 4 ayaklı ARAT isimli robotumuz laboratuvardan çıkacağı günleri saymakta. Arazide zorlu şartlarda yük

taşımakla görevlendirilecek.

AKINROBOTICS olarak, insansı robotik sistem mimarisinde temel yapı taşını elektromekanik motorlar olarak belirledik. Bu sistem; motor, redüksiyon, enkoder, motor sürücü ihtiyacı gibi bazı sorunları da beraberinde getirmekteydi. İlk başlattığımız Ar-Ge sürecinde bu sistemler birbirinden bağımsız olarak geliştirilerek sistem dinamikleri belirlendi. Bu ürünlerin dışarıdan temini bazı kısıtlar getirmiş ve maliyetleri çok yukarılara taşımıştı. Dolayısıyla da bu ürünlerin, yerli kaynaklarla bu ülke topraklarında üretilme ihtiyacı doğmuştu. Yaptığımız çalışmalar sonucunda geometrik olarak tüm robotik sistemlere entegre edilebilecek akıllı aktüatörlerin Ar-Ge sürecini tamamladık. Bu aktüatörler için gerekli üst sistem olan gömülü yazılım sistemleri de tamamlanarak insansı robotik mimarimizin temel yapı taşları bitirildi ve yapılması istenen tüm emirleri yerine getirecek hale geldi. Bu noktada robotun tüm sensörlerinden gelen kompleks verilerin (ivme, hız, açı, konuşma, duyma) bütün kombinasyonlarını işleyen, yapay zeka sayesinde önceden edinilmiş dataları kullanan ve alınan kararların işlenmesi ile robotun aktüatörlerinde (kol, el, kafa, hoparlör, kullanıcı ekranı, gözler vb.) emirler oluşturan bir insansı robotik işletim sistemi ihtiyacı doğmuştur. Dünyada yapılan çalışmalara baktığımızda bu ihtiyaç için önerilen sistem ROS yani Robotik İşletim Sistemi’dir. Bu sistem sadece kod geliştiriciler veya akademik faaliyetler için çözümler üretmektedir. İşte bu noktada AKINROBOTICS olarak biz, robotik çalışmaların ülke genelinde yaygınlaşması ve gençlerin, çocukların hatta hiçbir yazılım bilgisi olmayan bir

8 52 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

KURUTUCU FİLTRE İÇ ELEMANLARI

CE BELGELİ EMNİYET VENTİLLERİ İLE HİZMETİNİZDEYİZ

İkitelli OSB Mah. Aykosan Çarşı Blok Sk. Aykosan Çarşı No: 1/1 20 Başakşehir/İstanbul Tel: 0212 551 47 56 - Mobil: 0533 582 31 41 hipacmakina@outlook.com

RÖPORTAJ insanın bile bu konuda eğitilmesine olanak sağlayacak ve kolaylıkla robotik programlama yapabileceği bir platform geliştirdik. Geliştirilen bu platformun adı AROS’dur ve içerisinde çeşitli birimlere sahiptir. Bünyemizde bulunan Türk mühendislerimiz ile ürettiğimiz projelerimiz daha hızlı hayata geçirilmekte. n Yapmış olduğunuz robotların artık bir çok tesiste hizmet amaçlı yada tanıtım amaçlı kullanılmaya başlandığını görüyoruz. Dünya genelinde bu işin Pazar payı nedir? Türkiye olarak bu pazardan 2018 yılında aldığımız pay nedir? AKINSOFT Olarak sizin 2019 ve sonrasındaki hedefiniz nedir?

Robot yoğunluğuna Asya kıtasında rastlıyoruz, çoğunlukla Çin'de kullanılmakta.

"2016 yılında dünyada 300.000 civarı robot bulunuyordu. HSBC analistleri robot nüfusunun her yıl yüzde 15 arttığını ve 2019 yılına gelindiğinde 414.000 robotun faaliyet göstereceğini belirtiyor."

"ABD'de her 10.000 endüstriyel işçiden 49'u robotken, ABD'de 176, Japonya'da 305, Güney Kore'de ise 531'i robotlardan oluşuyor." Bu bilgiler ışığında endüstriyel robotlar daha yaygın kullanıldığı dikkat çekmekte. Hizmet sektöründe insansı robotların yer aldığı oran daha düşük.

Türkiye'de de sanayi alanında endüstriyel robot tercih edilmekte. İnsansı robotların kullanım sahası AKINROBOTICS robotları ile yaygınlaşmaya başladı. Yurt dışından gelen talep oldukça fazla, ihracat yapılanmamızı tamamlayıp en kısa sürede başlayacağız. Yurt içinde pek çok firma ile iş birliği içerisindeyiz.

Robotlarımızın kiralanması ve satış sistemimiz aktif. Farkındalık oluşturmak isteyen firmalar, tanıtımlarını, açılış konuşmalarını, resepsiyonda, yiyecek içecek servisi yapmada, broşür dağıtma, yön gösterme, atanan görevle ilgili bilgi aktarma, iletişim kurma gibi özellikleri ile ilgi etkinliklerinde yer vermekteler. İş yerlerinde, hastanelerde, restoranlarda, havalimanlarında, okullarda, avm'ler de karşılaşabilirsiniz. Ürettiğimiz geliştirme kartlarımız ve robotlarımız öğrencilerin kendilerini geliştirmeleri için hizmete sunulmuştur. Cumhuriyetimizin 100. yılında 2023 vizyonu olarak belirlediğimiz; Uzay Teknolojileri Ar-Ge Üssü ve AKINSOFT Yüksek Teknoloji Üniversitesi kurmak.

n Özgür bey bu röportajda Mini Ada adlı robotu sormadan geçemeyeceğim.

Mini Ada bir kaza geçirmiş ve bir anda kuytuda bekleyen fırsatçılar sizi linç etmeye kalktı. Fakat kıvrak bir zeka ile Mini Ada’yı hastanede ziyaret ettiniz bu işi tersine çevirdiniz. Mini Ada’nın durumu nasıl? Orada tam olarak ne olmuştu? Neden bu kadar üstünüze gelindiğini düşünüyorsunuz?

Geçmişte ve günümüzde yaşanan hatalarımızdan ders çıkarmasını bilmiyoruz. Vecihi HÜRKUŞ, Nuri DEMİRAĞ ve Devrim Arabaları gibi değerlerimizi hiçe saymamız, markalaştıramadığımız pek çok ürün bizleri üzmekte. Her şeyi yapabilecek güçteki sanayilerimiz yan sanayi ürünlerin üretimi ile anılmakta. Ülkemizde güzel çalışmalar, birbirinden değerli girişimler olmuyor değil. Akademisyenlerimiz, bilim insanlarımızın değerlerinin bilinmemesi, desteklenmemesi asıl acı olan bu. Ülkemizde pek çok kişi beyin olarak göç etmiş veya bulundukları yerde ar-ge ve inovasyon gerektiren çalışmalara projelere küstürülmüş. Ne yatırım desteği alabilmiş ne de mecralar tarafından manevi destek görmüş.

Beklentileri çokta değil çünkü onlar bu işe kendini adamış bir şeyler yapmak isteyen gönüllü kişiler. Takdir her zaman bir şeylerin yolunda gitmesini sağlayan olgudur. Maalesef uzağı alkışlamayı çok seven bir milletiz. Yakınımızdaki başarıyı alkışlamak konusunda her zaman bir adım geride kalmayı veya temkinli davranmayı tercih ediyoruz.

Ama aynı veya benzer çalışmalar farklı ülkeler tarafından icra edildiğinde ayakta alkışlıyoruz. Bilimi kucaklamak gerekir. Biz bu alanda Türkiye'de biraz zayıfız. Bilim ve teknoloji durağanlığı kabul etmez. Yarış arabası gibi düşünün; biner yolunuza hızla devam edersiniz yada arkasında bıraktığı tozu dumanı yutarsınız. Ülke olarak varoluş yarışında ön sıralarda yer almalıyız. Bu yarışında en önemli neferleri bilim insanları. Bu insanların onure edilmeye ihtiyacı var.

2018'in aralık ayında talihsiz bir kazayla karşılaştık. Büyük bir etkinlikte sahnede üç robotumuz vardı biri sunucu diğerleri dans gösteri için yer almıştı. Robotlarımızın üzerinde bulunan engel ve çarpma sensörlerini aktif hale getirmemiştik ve ortamdaki kablosuz ağ bağlantılarının çok fazla olmasından kaynaklı robotumuza komut gönderemedik, düşme olayı

54 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

yaşandı, robotumuzda büyük bir hasar oluşmadı. Diğer iki robotumuzun başarısı görülmezden geldi düşen robotumuz olay oldu. Destekleyenler kadar olumsuz eleştiri yapanlarda oldu.

Olumlu olumsuz birçok mesaj aldık. Biz de bunun üzerine hemen bir mizansen planladık. Kötü eleştirilere de bir tür mizahi cevap verdik. MİNİ ADA'ya hasta odasında ziyaret gerçekleştiren robot arkadaşları tarafından yöresel yemeğimiz etliekmek, Konyaspor atkısı, Mevlana Şekeri, çiçek hediye ederken Şeb-i Arus töreninden bahsettik. En önemlisi baş tacımız Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve bayrağımızı vurguladık.

Dolayısıyla milli ve yerli değerlerimizi de ön plana çıkartarak orada güzel bir sosyal mesaj vermeye çalıştık. Kültürel değerleri ön plana çıkarma açısından bunu yaptık. Biz kendi ülkemize şehrimize mahallemize yatırım yaptık. Bu onuru taşımaktan her zaman gururluyuz.

Biz ülkemizi, şehrimizi ve insanlarımızı seviyoruz. Olumsuzluklar hiç bir zaman bahane nedenimiz ve engelimiz olmadı, böylede bir lüksümüz yok. n Bu olaydan sonra devlet büyüklerinden sizi arayıp size destek veren oldu mu? İlk desteğimiz Büyükşehir Belediye Başkanımızdan geldi bu bizleri çok mutlu etti. Çalışmalarımızı takip eden takipçilerimiz, akademisyenlerimiz, öğrencilerimiz, aile bireylerimizden, Konyamızın marka değerleri olan firmalarımızdan gelen mesajlar, Türkiye genelindeki anaokullarından; minik elleri ile yaptıkları hediyeler, resimler geçmiş olsun MİNİ ADA mesajları yapmış olduğumuz çalışmaların boşa gitmediğinin göstergesiydi.

Değerli basın mensuplarımız ve televizyon kanallarımız bu süreçte büyük destekçimizdi. Bir yıl

RÖPORTAJ

Ülke olarak güçlü olmamız parçalanmamamız için dünya piyasalarında sürdürebilir rekabet ortamından kopmamamız gerekmekte. Üretme, üreteni destekleme birlik beraberlik olgusu içerisinde olmalıyız.

öncesinden planlanmış olan 15 Aralık AKINROBOTICS Fabrika Teknik Gezimizden bir hafta önceydi bu olay.

Fabrikamızda üç bin kişiyi ağırladık.

Hepsinin gözünde geleceğin ışığını görmek bizler için motivasyon kaynağıydı, daha çok çalışmamız gerektiğini bir kez daha anladım. n Dergimizin ulaştığı tüm yetkililer ve sanayicilerimize ürünleriniz ile ilgili ne söylemek istersiniz? Ülke olarak güçlü olmamız parçalanmamamız için dünya piyasalarında sürdürebilir rekabet ortamından kopmamamız gerekmekte. Üretme, üreteni destekleme birlik beraberlik olgusu içerisinde olmalıyız.

Yerli üretim kalkınmadaki ilk adımdır. Katma değeri yüksek ürünler çıkarmak, markalaşma yolunda hepimizin meselesi olmalı. Bunu ülke vizyonu olarak sindirmeliyiz. Hepimiz elimizi taşın altına koymalıyız. Dış hayranlığına son verelim, şanlı tarihimize baktığımızda bu uğurda ne neferler yetiştirdik görebiliriz. Varoluş yarışında bayrağımızı dalgalandırmalıyız. Burası Türkiye gibi olumsuz söylemlerden kurtulmalıyız burası TÜRKİYE diyerek o gücü hissederek yaşamalıyız. Bakın daha düne kadar Çin malı diye evimize sokmadığımız şeyleri şimdi Çinnn malı diye baş tacı yapıyoruz, Çin ekonomisi şu an Amerika’ya kafa tutuyor. Üretimden kaçtığımız her saniye bizi hazıra alıştırırken dönüşü olmayan, kayıp yıllara yol açmakta. n Dünyada gelişen bir sektör olan Robotlar konusunda son dönemlerde asker yerine bir çok ordunun robot çalışması yaptığını duyuyoruz .Sizden de duyacak mıyız yakın bir zamanda bu tarz bir çalışma? Ülkemiz savunma sanayisinden böyle bir istek gelirse AKIN SOFT olarak bu milli davada yer

alacak mısınız?

Savaş ortamları artık; cephelerde değil bilgisayar başlarında, akıllı cihazlar veya kumandalarla kazanılıyor.

Günümüzde savaşların seyri, siber savaşlar ve teknoloji üstünlükleri ön plana çıkarmaya dayalı. Ortam dinleyen casus yazılımlar, böceklerle başladı, insansız hava araçları, giyilebilir teknolojiler ile ilerledi son olarak ise robot askerler gün yüzüne çıkmaya başladı. Yüksek teknolojide üstün ülkeler sınır ve hudut tanımadan kıtadan bir diğer kıtaya kilometrelerce öteden önüne çıkan canlıyı, cansız nesneleri çıkarları doğrultusunda yok etmeye başlayacak. Robotların akıllı makinalar olduğunu varsayarsak neye, kime göre karar vererek yok edecek bu olasılık gerçekten korkutucu. Her zaman bilim adamları ve uzmanların bir araya gelerek denetleme mekanizması oluşturmalarını, iyi niyetli çalışmaların desteklenmesi ve onaylamasını savunmuşumdur.

Askeri alanda bir çalışmamız olmadı; robotlarımızı barış ve insanlığın refahı için ürettik, geliştirdik.

Vatan bütünlüğünü korumak barışı savunmak için üzerimize düşen bir görev olursa ülkemiz için sonuna kadar destekleyeceğimizi söyleyebilirim. n Neden insana benzer robotlar yapılıyor?

Bilim; insanlığa hizmet etmek için kullanılmalı, Pek çok yüksek teknoloji araştırması ve geliştirme bu doğrultu da ilerlemekte. Bilim icra edecekseniz, sonunda ortaya çıkaracağınız malzeme insana yakın olmalı. Onu anlayabilmeli, aynı ortamda bulunabilmeli. Yaşamış olduğumuz dünya insan ergonomik yapısına göre yapılmış ve yapılanmakta.

Ergonomik olması uyum sağlaması hizmet alanlarının genişlemesi ve kullanım ihtiyacı doğuracaktır.

Robotların da insana göre yapılması lazım. Bugün bir makine düşünün ki insan gibi uzuvları var yürüyebiliyor elleriyle bir şey kavrıyor, hatta konuşuyor. Dolayısıyla insana ne kadar yakın olursa o kadar yardım eder. Tüm bilim insanları da bu mantıkla hareket ediyor diye düşünüyorum.

n Girişimcilere ve bu konuda üretim yapmak isteyenlere ne söylemek istersiniz?

Dünya genelinde 200 civarında ülke bulunmakta, rotasını teknolojiye ve robotik çalışmalara yönlendirmiş pek çok ülke haberleri ile karşılaşmaktayız.

Seyirci kalanların yok olacağı veya bağımlı yaşayacağı bilincindeyiz. Ülke olarak bu yarışta geç kalınmamalı. Bu misyon sadece bizimle olacak bir olgu değil. Başlarda AKINROBOTICS olarak ar-ge çalışmalarımız esnasında bir malzemenin burada üretilmemesi yurt dışından temin edilmesi bizler için büyük zaman kaybı ve bütçelere mal oldu. Bu tür olumsuzluklar bizleri güçlendirdi kendi teknolojimizi geliştirdik. Ürünlerimizi yüzde yüz yerli olarak ürettik. Biz bir kıvılcım yaktık bizden sonra gelenler emin adımlarla ilerleyecek.

Bizler çalışmalarımızı bilgilerimizi onlarla paylaşabiliriz, sonuna kadar destekçileri oluruz. Sitemizde eğitim ve üretimler için verdiğimiz destekleri görebilirsiniz. AKINROBOTICS olarak ürettiğimiz robotlar için geliştirdiğimiz sistemler, son kullanıcılara fonksiyonel ve ergonomik kullanım sağlamaktadır.

Size; “sen yapamazsın, sen Türkiye’desin, busun, şusun, burada doğdun” dediler. Bırakın bunları.

Taklitçi, ezberci zihniyet olmayın, kopya çekmeyin. Kendiniz üretin, bakın neler çıkıyor. Çünkü insan beyni öyle bir şey ki görmezse kendisi üretir; görürse taklit eder. Görmemeye çalışın. Bazen geniş açılı at gözlüğü takın. Amerika’yı yeniden mi keşfedeceğiz? Hayır, Amerika’yı keşfetmeyeceksiniz teknoloji ülkesini keşfedeceksiniz. Teknoloji ülkesi Türkiye’yi kuracaksınız. Amacımız Amerika’yı tekrar keşfetmek falan değil.

Onlar kendi yağlarında kavrulmaya devam etsinler. İddialıyım! Robotik teknolojilerinde dünya devi olacağız.

Ben de bayrak var; onu size veriyorum. Çünkü bu bir ülke meselesidir.

Yüksek teknolojiye gereken önemi vermeyen milletler, kendi topraklarında özgür olduklarını sanarak köle olmaya mahkûmdur. n Bizi kabul ettiğiniz için teşekkür ederiz.

Bizler için de keyifli bir röportaj oldu.

Teşekkür ederiz.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 55

TEKNİK MAKALE

5

ADIMDA

VERİMLİ BASINÇLI HAVA Esra SARIASLAN

Makine Yüksek Mühendisi Özen Kompresör

Buğra Kutluhan PASKAP Makine Mühendisi Özen Kompresör

Ekonomik, çevre dostu ve güvenilir enerji kullanımı herkes için büyük önem taşıyor. Enerji verimliliği dışa bağımlılık risklerinin azaltılması, çevrenin korunması ve iklim değişiklikleriyle mücadele T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2023 yılı ulusal strateji hedefleri ve enerji politikaları kapsamında yer alıyor.

56 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TEKNİK MAKALE

V

erimlilik üzerine yapmış olduğumuz çalışmaların temelinde, kalite ve gerekliliklerden vazgeçmeksizin, daha verimli sistemler ile her bir üründe tüketilen enerjiyi azaltarak enerji tasarrufu sağlamak yatıyor. Üretmekte olduğumuz kompresörleri uluslararası pazarda rekabet edebilecek özgül güç değerleri ve standartlarda müşterilerimize ulaştırmak için yoğun çaba sarf ediyoruz. Tesislerinizdeki basınçlı hava bileşenlerinin en verimli şekilde, asgari kayıplarla tasarlanması ve seçilmesi için dikkat edilecek noktaları bu makalede inceleyeceğiz.

1- Doğru Kompresör Seçimi

Doğru kompresör seçimi için ihtiyaç duyulan debi ve basıncın belirlenmesi ilk adımdır. Basınçlı hava teçhizatlarının ihtiyaçları ve çalışma süreleri göz önünde bulundurularak gerekli olan debi belirlenir.

Gerekli debi toplam debi demek değildir. Sistemde kullanılan tüm bileşenlerin yük katsayısı göz önünde bulundurularak ortalama tüketimlerinin bileşkesi hesaplanmalı, kompresör debisi buna göre seçilmelidir.

Kompresör seçiminde diğer bir önemli nokta olan basıncın belirlenmesinde ise, kullanılacak olan aletlerin asgari ve azami çalışma basınçları baz alınmalıdır.

Sistem kayıpları (filtreler, kurutucular, tesisat basınç kayıpları vb.) basınca karar verirken göz ardı edilmemelidir.

Dikkat edilecek diğer bir husus ise, örneğin kullanılan tüm bileşenlerde 6 barg basınç ihtiyacı varken tek bir bileşende 10 barg ihtiyacı varsa o bileşen için ayrı kompresör kullanılması değerlendirilmelidir.

Basınçtaki her 1 barg artış enerji tüketiminde %8 artışa sebep olur.

Hız kontrolü olan ve olmayan kompresörler, yük-boş çalışmada enerji tüketimi anlamında farklılık gösterir. Örnek olarak 10 m3/dk. hava üreten bir kompresör için Tablo-1’de görüldüğü gibi değişken debi ihtiyacında çalışan basınçlı hava sisteminde değişken hızlı kompresör kullanımı enerji tüketiminde büyük tasarruf sağlar.

Debi İhtiyacı Aynı Debi İhtiyacını Karşılamak İçin (m3/dk.)

Günlük Enerji Tüketimi (%) Sabit Hızlı Kompresör Değişken Hızlı Kompresör 10

98

100

7,5

90

73

6,5

87

63

5,0

83

49

2,5

75

24

Tablo-1 Sabit ve Değişken Hızlı Kompresör Enerji Tüketimi

2- Kompresör Soğutma Sistemi

Hava sıkıştırılırken kompresörlerde yüksek ısı oluşur. Kompresörler elektrik enerjisinin yaklaşık olarak %85’ini ısıya dönüştürür. Bu ısının %50 ila %90’ı geri kazanılabilir.

Kompresörlerde soğutma hava ve su ile yapılır.

Hava soğutmalı kompresörlerde soğutma sistemi fan havası çıkışı, üretim tesisine yönlendirilerek ortam ısıtmasında yardımcı olarak kullanılabilir.

Eşanjör kullanılan kompresörlerde ise kompresör yağının atık ısısı, sürekli sıcak su ihtiyacı olan tesislerde su ısıtmada kullanılabilir. Eşanjör kullanımında geri kazanımın %50-60 oranında olduğu dikkate alınmalıdır.

Resim-1 Kompresör Eşanjör Sistemi

3- Basınçlı Hava Hat Tasarımları

Merkezi basınçlı hava kullanılan işletmelerde ihtiyaç olan tüm noktalara boru hattı kurulmalıdır.

Boru hatları ekonomik, emniyetli, asgari basınç düşümünde, kullanım noktasına göre basınç-debihava kalitesi sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır.

Basınçlı hava hattı tasarlanırken dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar; • Paslanmaz çelik boruların kullanılması tavsiye edilir. Yaygın kullanıma sahip termoplastik (PVC) boruların basınçlı havada bulunan az miktarda yağ ile tepkimeye girebileceği göz ardı edilmemelidir.

• Boru çapı büyüdükçe basınç kaybı azalır. Hat girişi ile son kullanım noktası arasındaki basınç farkı 0,3 bardan düşük olacak şekilde çap seçilmelidir. Hat boyunca basınçlı hava akış hızının 6 m/s’den az olması önerilir.

• Borulara akış yönünde aşağı doğru %1 eğim verilerek hattaki yağ ve su zerrecikleri uzaklaştırılabilir.

• Kullanım noktalarındaki aşağı indirilecek boru hatları, ana hatta üstten bağlanmalıdır.

• Hat boyunca 30 m’de bir drenaj atılarak hattaki yoğuşan su tahliye edilebilir.

Temelde Kör ve Ring şebeke olmak üzere iki tip hava hattı tasarımı mevcuttur. Az kullanıcılı hat

8

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 57

TEKNİK MAKALE

sistemlerinde kör şebeke tercih edilebilir. Basınç kaybı 0,3bar’ı geçtiği durumlarda hatta ring şebekeler oluşturularak verimli sistemler tasarlanabilir.

7

0,02

0,079 0,31

0,696

1,95

7,74

12,12

10

0,032 0,104 0,402 0,868

2,45

9,72

15,32

Tablo-2 Değişik Çaplarda Basınca Göre Oluşan Kaçak Debileri

=

Resim-2 Kör ve Ring Şebeke

4- Uygun Kompresör Odası Tasarımı

Kompresörler ısı yayarak odanın ısınmasına sebep olur. Kompresör odası tasarlanırken havalandırmalar kompresör adedi göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Kompresör odası havalandırmalarının, kompresör emiş tarafında olması önerilir. Oda içerisine giren hava hızı 4 m/s’den az olmalıdır. Oda havalandırmaları kuzey yönünde olacak şekilde tasarlanmalıdır. Kompresör soğutma havası odadan dışarıya davlumbaz sistemleriyle tahliye edilebilir.

Davlumbaz sistemlerinde karşı direnç oluşuyorsa fan ile çekiş desteklenmelidir. Kompresör odasında her bileşen ve bileşenlerin duvarla arasında en az 1 m mesafe olacak şekilde yerleşim yapılması tavsiye edilir. *Soğuk, kuru ve temiz hava kompresör verimliliğini ve ömrünü artırır.

Kaynakça •

5- Kayıp Kaçaklar ve Bakım

Kayıp kaçaklar ve kompresör bakımının zamanında yapılmaması enerji tüketimini arttırırken makine ömrünü azaltır. Kaçaklar sabun köpüğü ve elle, ultrasonik dedektör ile yapılabilir. Önemsiz gibi görünen örneğin 3 mm çapındaki bir delikten 6 barg’da 0,5 m3/dk’lık hava kaybı oluşur ve bu da yaklaşık olarak 4 kW kompresörle eşit debi demektir.

Basınç (barg)

Meydana Gelen Hava Kaçağı Debisi (m3/dk.)

0,5 mm

5

1 mm

2 mm

3 mm

5 mm

10 mm

12,5 mm

0,015 0,058 0,235 0,528

1,464

5,85

9,12

58 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Yapılan araştırmalara göre basınçlı hava verimlilik artırma çalışmalarında tüm etkenler incelendiğinde hava kaçaklarının onarılması verimlilik artışında %42’lik paya sahiptir. Basınçlı hava hatlarında kullanılan bağlantı elemanları kaçakların %50’sini oluşturur. Örnek olarak tek yönlü ve dıştan sıkmalı çabuk değiştiriciler yerine, sıkmalı hortum bağlantısı tercih edildiğinde kaçakların önemli bir kısmı engellenir.

Zamanında değiştirilmeyen filtreler, separatörler basınç kaybına sebep olarak hava kalitesini olumsuz yönde etkiler. Sistemde oluşacak her 25 mbar’lık basınç kaybı kompresör performansında %2’lik azalmaya sebep olur. Zamanında yapılmayan yağ değişimi, kompresör bileşenlerinde deformasyona sebep olur ve kompresör ömrünü azaltır. Her bileşen o kompresöre ve kurutucuya özel olarak üretildiği için özgün yedek parça kullanımı ile sistem kayıpları asgari seviyeye iner.

• •

•

•

Offise of Energy Efficiency and Renewable Energy U.S. Department of Energy, (2001), Assessment of The Market for Compressed Air Efficiency Service, Washington.

Natural Resources Canada, (2007) ,Compressed Air Energy Efficiency Reference Guide, Canada.

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, (2016), Endüstriyel Sistemlerde Optimizasyon Basınçlı Hava Sistemleri, Ankara .

Karataş, A., (2013), Basınçlı Hava Sistemlerinde Enerji Verimliliği: Bir Çelik Fabrikasının Basınçlı Hava Denetleme Çalışması, Tesisat Mühendisliği-Sayı 132.

Elliot, B. S., (n.d.), Compressed Air Operations Manual, McGrawHill

MAKALE

Basınçlı Hava ÜretimiNDE Endüstri 4.0 Uygulaması Mehmet Özdem Makina Mühendisi

Basınçlı hava sistemleri, birbirinden çok ayrı kulvarlarda onlarca işletmenin ortak temel bileşenlerinden biri.

Basınçlı hava üretimi; kalitesi, sürekliliği, güvenilirliği ve maliyeti ile ardında bulunduğu sistemlerin işlevselliği üzerinde önemli bir etkiye sahip.

60 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

MAKALE

Teknolojinin Artıları

Kompresörümüzü internet bağlantısı ile donatıp bir merkezi yazılıma bağlayarak nasıl faydalar elde edebileceğimizi de gözden geçirelim. Kompresörün temel çalışma verileri ve sensör ölçümlerinin tümü, belirli aralıklarla merkezi sisteme iletilmekte.

Bunların yanında, oluşabilecek uyarı ve arıza kodları anında iletilerek müdahale en hızlı şekilde yapılabilmekte. Çalışma verileri, örneğin toplam çalışma saati, yük altında çalışma miktarı, enerji tüketimi gibi bilgiler merkezi sistem tarafından sürekli değerlendirilerek kompresörünüzün durumu hakkında bir takım değerlendirmeler de elde eden teknolojiler de mevcut. Bu teknoloji, kompresörün sayısal ortamda bir modelinin oluşturulması ve alınan ölçümlerin bu model kullanılarak yorumlanmasına dayanıyor. Sayısal model, makinenin bakım ihtiyaçlarını, hangi şartlar altında sorun yaşayabileceğini, tahmini bakım maliyetini ve verimli çalışması için önerilebilecek koşulları size sağlayabiliyor.

Bir yazılımın sizin için tüm bu verileri durmaksızın inceleyip öneriler getirmesi, sorunları henüz oluşma aşamasında size bildirmesi ve hatta arızaları önleyecek kestirimci bakımlar tavsiye etmesi bu sektörün bilgi teknolojileri ile daha kaliteli ve rekabetçi hale gelmesine yardımcı olacaktır kanaatindeyiz.

Donanım Seçimi

P

erde arkasında yer alan bu gibi sistemler, tıpkı elektrik kesildiğinde yokluğunun şiddetle hissedilmesi gibi, kesintiye uğradıklarında hatırlanan bir yere sahipler.

Ancak bugün, içinden geçtiğimiz endüstriyel bilgi dönüşümü çağında, bu denli kritik sistemleri, sadece arızalandıklarında değil, sürekli biçimde izleyerek, uyarılarını, ölçümlerini ve hatta çevresindeki şartları dahi değerlendirebilecek imkanlara sahibiz.

Kompresör donanımları, kuruldukları ortamın iletişim olanaklarına göre ethernet üzerinden ADSL veya fiber altyapı ile veya GSM/GPRS iletişimi kullanılarak bir merkezi izleme sistemiyle bağlantı kurabilirler. Kontrol ve izlemenin yapılabilmesi için elbette bir merkezi izleme yazılımı ve bu sistemi taşıyan bir sunucu bulunmalı. Günümüzde, bu amaçla kurulmuş sistemlerin hemen hepsi bulut teknolojisi ile oluşturulmuş web tabanlı çözümler olarak karşımıza çıkıyor.

Bağlantı sağlayabilmek için birden fazla çözüm pazarda yerini almış durumda. Bunlar, bağlantı sağlayabilecek yetenekte üretilmiş kontrol panelleri ve mevcut panellere bağlanarak panel komutları üzerinden verileri aktarabilen endüstriyel modemler olarak kategorilere ayrılabilir. Kendinden iletişimli paneller, üreticinin kendi sistemine veri taşıyan nispeten kapalı ve bağımlı özellikte iletişim sistemleri olarak karşımıza çıkıyor. Mevcut panellere bağlanabilen sistemlerde ise, modemin doğru seçilmesi önem taşıyor.

Endüstriyel Modemler

Seçilen modem, öncelikli endüstriyel standartlarda olmalı. Kompresörün, çalışma ortamından kendi ürettiği elektriksel gürültüye kadar çeşitli zorlayıcı şartlara tabi bir sistem olması nedeniyle kullanılacak modemin de uzun yıllar uyumlu ve sorunsuz çalışabilmesi gerekiyor. Örneğin, modem ile kontrol paneli arasında büyük oranda ModBus bağlantısı olacağından yola çıkılarak, ModBus yani RS485 iletişimi izoleli olmayan bir modemin endüstriyel standartların uzağında kalacağı

8 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 61

MAKALE

net bir şekilde söylenebilir.

Endüstriyel modem, sadece bir ModBus/TCP gateway olabileceği gibi, daha akıllı özelliklere sahip bir donanım da seçilebilir. ModBus/TCP gateway, sadece soruldukça panelden bir takım değerleri gönderen bir veri tünelinden ibaret. Çalışma saatini izlemek, aralıklı olarak arıza kodlarını takip etmek gibi görevler için bu donanımlar uygun bir çözüm sağlayabilmektedirler.

Daha akıllı özellikler olarak sektörde görünür olan modemlerde ise, panelin birçok parametresini sürekli takip eden ve değişim olduğunda ve/veya limitler aşılma noktasında gelindiğinde gönderen donanımlar karşımıza çıkıyor. Bu donanımlarda, kompresör sistemi kesintisiz olarak izleniyor ve alarm durumunu oluştuğunda veya alarm öncesi bir gidişat fark edildiğinde veri aktarılıyor. Akıllı donanımlar ayrıca, bağlantı kurulamadığı (örn. Tesiste ADSL bağlantısında bir kesinti olduğunda), verileri belleğinde saklayabiliyor. Seçilecek donanım, elbette kullanım amacına, sistemin ne düzeyde kritik önemde olduğuna ve hatta servis vermenin güçlüğüne göre birçok faktör göz önüne alınarak belirlenmeli.

Kendinden İletişim Özellikli Paneller

Bir kontrol panelinin dahili bir modeme sahip olup bağlantı kurabiliyor olması elbette en fazla arzu edilecek çözüm modeli. Artık otomobiller de üretici düzeyinde eklenen modemlerle arızalarını, servis bakım durumlarını ve hatta sürücünün acil durum iletişimini dahi sağlayabiliyor.

Otomobil üreticisinin bu hizmeti kapalı bir sistemde kendi bünyesinde veriyor olması anlaşılabilir bir durum. Ancak, kompresör üreticisi, iletişim kurabilen bir panel talep ettiğinde, panelin uzaktan kontrolünü sağlarken ve verileri işlerken tamamen dışa bağımlı bir yapıya mecbur olması çok da istenen bir model gibi görünmüyor.

Kompresör panelinin iletişiminde, dışa açık ve entegrasyona daha yatkın donanımların daha etkin olacağını düşünüyoruz. Örnek vermek gerekirse, sahada çalışan bir kompresörden gelen kritik arıza alarmının, doğrudan fabrikanın arıza takip kayıt sistemine işlenebilmesi, buradan bölge servisine iş emri olarak ulaşması, ürün sahibine ve servis elemanına SMS ve e-posta ile bakım yönlendirmelerinin iletilmesi gibi hedeflerin çok da erişilemez veya ütopik olmadığını düşünüyoruz.

Üretimden servise

Bir kompresörün sadece verilerini bir sunucuya

62 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

gönderiyor olması elbette yeterli değil. Sunucu üzerinde, kompresörün üretim parametreleri, tahmini parça ömürleri, bakım aralıkları, üretimde belirlenmiş çalışma parametreleri gibi birçok ön bilgi bulunmalıdır. Yazılım, belirlenmiş üretim parametreleri ile, kompresörden okunan verileri sürekli karşılaştırmalı ve servis gereksinimlerini otomatik olarak belirlemelidir.

Servis gereksinimleri, sadece üreticinin ekranında değil, yetkili servislerin sorumluluğunda olan ürünler için, servis bilgi ekranında da görünür olmalıdır. Servis-bakım onayının alınmasının ardından, tahmini bakım ve hedeflenen işlerin ön bilgisi servisle paylaşılmalı ve servis tarafından gerçekleştirilen işler, tespit edilen gerçek arıza durumu, değiştirilen parçalar vb. bilgiler yazılım ekranına girilebilmelidir.

Sahadan gelen gerçek verilere üreticinin de erişebiliyor olması ve bu verileri anlamlı istatistiklere dönüştürebilmek, üretici için de aydınlatıcı olacaktır.

Yazılım ve Raporlama

Yazılım üzerinden üretici, servis ve hatta kullanıcı bünyesindeki bakım personelleri de, yetkileri oranında raporlara erişe bilmelidir.

Raporlar, makinenin her bir ölçümünün geçmişini ayrıntılı olarak da verebilmelidir.

Raporlar, arıza nedenleri, performans sorunları, kullanım hatalarının etkileri gibi incelenmesi gerekebilecek parametrelerin detaylı geçmişini içermelidir.

Sonuç Endüstri 4.0, bilginin üretildiği, taşındığı, işlendiği, paylaşıldığı ve anlamlı sonuçlar için sürekli değerlendirildiği bir yönlemler toplamı. Bu süreçte, bilginin üretildiği kaynaktan alınması bizler için ilk adımı oluşturmakta. Saha şartlarında, kompresörlerin izlenebilir olması ile endüstri 4.0 çağına ilk adımın atılması gerekiyor. Elbette, bu bir başlangıç, elde edilen verilerin işlenmesinde, gelişen teknoloji ile uygulanacak analiz, tahmin ve hatta yapay zeka yazılımları, çok daha ileriyi görebileceğimiz sonuçları bizlere sunacaktır.

HABERPOWER Türkiye Gazetesi AIR

WIN EURASIA 2019’A YOĞUN İLGİ 14-17 Mart tarihleri arasında 26.'sı düzenlenen WIN EURASIA 2019, 2018 yılına nazaran daha kollektif çalışılmış ve ciddi yabancı ziyaretçi çekmeyi başarmış bu yıl. Özellikle ekonomik sıkıntılar nedeniyle zor günler geçiren sanayicinin bu fuara yoğun ilgisi ve yurt dışından 22 ülkeden toplamda 77 bini aşkın ziyaretçinin fuara gelmesi birçok hesabı alt üst etti. Öte yandan AIR WORLD TÜRKİYE dergisinin başından sonuna takip ettiği fuar iki yıllık yayın hayatı boyunca tek fuarda dağıtılmış dergi adedi ile rekor kıldı. İmalat sanayiinin birbirini besleyen altı sektörünü tek çatı altında toplayarak, bir fabrikanın üretim aşamasındaki tüm ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlayan WIN EURASIA fuarında basınçlı hava sektöründen sadece dört firmanın katılması dikkat çekti. 2020’de MİB’in (Makine İmalatçıları Birliği) kendi üyeleri için 13 ve 14.Salonları MİB salonu yaptığı ve protokol imzalandığı yönünde bilgiler geldi.

AIR WORLD TÜRKİYE dergisi yönetimi olarak 12-15 Mart 2020 tarihinde fuar sponsoru olarak tekrar bir araya gelmeyi şimdiden dört gözle beklediğimizi belirtmek isteriz.

64 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

www.yakutkazan.com

www.yakutkazan.com

HABER AIR POWER Türkiye Gazetesi

EKOMAK SOSYAL SORUMLULUKDA

SINIRLARI ZORLUYOR

İTÜ-SAT) Su Altı Araştırma ekibi ana sponsoru

Sosyal sorumluluk projeleri kapsamında kurulduğu günden beri ekonomik kalkınmanın yanı sıra toplumsal hayatın gelişiminde de öncülük rolünü üstlenen EKOMAK A.Ş, bu alandaki desteğini sosyal sorumluluk anlayışıyla sürdürüyor.

Ü

lkemizin ve halkımızın güncel ihtiyaçlarına uygun olarak, uzun soluklu, yaygın ve sürdürülebilir bir yapıda oluşturulan sosyal sorumluluk faaliyetlerine eğitim, çevre, kültür sanat alanlarında devam ediyor. AIR WORLD TÜRKİYE dergisinin 2018 yılındaki sosyal sorumluluk ödülünüde kazanan Ekomak’ın diğer sosyal sorumluluk çalışmalarını firma yetkilisi Hayal Özcan’a sizler için sorduk.

• ÇYDD Eğitim Bursları • Lise-ANADOLU’da KIZIM VAR ÖĞRETMEN OLACAK • Üniversite- BİR IŞIKTA SEN TUT • İzmir Dokuz Eylül ÜniversitesiMakine Mühendisliği • Hibe kompresör ( Atölye Çalışmaları) • İzmir Ege Üniversitesi- Makine Mühendisliği • Hibe kompresör ( Atölye Çalışmaları)

• •

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (İTÜ-SAT) Su Altı Araştırma ekibi ana sponsoru KARS-Mehmet Akif Ersoy Orta Okulu / Çocuklar diliyor Ekomak Gerçekleştiriyor.

Çevresel Sorumluluk Projelerimiz Bu sorumluluk süreci de firmamızın özen gösterdiği konulardan biridir.

Tema Vakfı’na her personelimiz için düzenli yıllık fidan dikme bağışında bulunuyoruz.

Mutluluğa Çevir Kapak Olsun – TOFD Geri dönüşüm –atık ürünler konusunda tüm hassasiyetimiz ile atık geri dönüşümü tam randımanlı olarak sağlanmaktadır.

Kağıt-Plastik-Yağ-Cam-Elektronik atık-Pil olarak ayrı sınıflandırılmakta ve düzenli atık dönüşümü sağlanmaktadır.

• Sağlık ve Refahla İlgili Sosyal Sorumluluklarımız Biz Sosyal Sorumluluk Projelerimizi titizlikle takip edip, sürdürülebilir olmasına büyük özen gösteriyoruz. Engelli çocukların bizler için projeleri çok daha hassas ve önemli. Engelli Çocuklarımızın eğitim, kıyafet ve akülü araç vb. ihtiyaçlarına destek olmaktan mutluyuz.

Spina Bfida Engelli Çocuklar ve Annelere eğlence gecesi ana sponsorluğu görevini büyük mutlulukla üstlendik.

Bu zincirde Bayi ve Personelimizin sürekli desteği bu yolda ki sürekliliğimizi ve yardım heyecanımızı büyütüyor.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 65

HABERPOWER Türkiye Gazetesi AIR

Özen Kompresör, Milli Savunma Bakanlığı’nın Tedarikçi Listesinde

SMS-TORK'DAN Yeni ürün

TORK seviye şalterleri endüstride depoların katı ve sıvıların seviyesini ölçmek için tasarlanmışlardır. Kablolu seviye şalterleri içindeki mekanizma sayesinde kablo ucuna bağlı şamandıra belli bir açıya geldiğinde kontak verecek şekilde çalışmaktadırlar. Katılar için çalışma derecesi küçük iken sıvılar için uygun modellerde çalışma derecesi daha geniştir.

TORK BT serisi seviye şalterleri küçük pompaların otomatik kontrolü için dizayn edilmişlerdir.

100o’lik çalışma açısı sayesinde ufak sıvı yüksekliği değişimlerine cevap vermeyerek pompanın sürekli aç-kapa yapmasının önüne geçilmiştir. Hem NO hem NC kontak yapısı sayesinde tanklarda hem alçak hem yüksek doluluğu kontrol edebilirsiniz.

TORK SA300 serisi seviye şalterleri özellikle agresif sıvılar için oldukça uygun bir seçenektir.

Dışında ekstra hypolan kaplaması agresif sıvılar karşısında ekstra dayanıklılığa sahip olmasını sağlamaktadır. 25o’lik çalışma açısı sayesinde hassas bir şekilde sıvı yüksekliği kontrol edilebilir. Hem NO hem NC kontak yapısı sayesinde tanklarda hem alçak hem yüksek doluluğu kontrol edebilirsiniz.

TORK SHA serisi seviye şalterleri ACS sertifikalı olup içme suyu, meyve suyu ve diğer hijyenik uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlamıştır.

25o’lik çalışma açısı sayesinde hassasiyeti yüksek seviye kontrolü sağlar. Hem NO hem NC kontak yapısı sayesinde tanklarda hem alçak hem yüksek doluluğu kontrol edebilirsiniz.

Onaylı Tedarikçi Listesi, Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü ve/veya Tersaneler Genel Müdürlüğü’nün bakım, onarım, yenileştirme, modernizasyon, imalat ve gemi üretim faaliyetlerinde ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin uygun kalite, zaman ve fiyata tedarik edilmesini ve ihtiyaç duyulan alanlarda nitelik ve nicelik yönünden yeterli firmaları belirlemek maksadıyla oluşturuldu. Özen Kompresör Genel Müdürü İbrahim Özen, “Milli Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanan listede yer almak bizim için bir gurur kaynağı. Yerli üretimin desteklenmesinin yanı sıra, kamu ve özel sektör arasında stratejik iş birliğinin geliştirilmesini amaçlayan bu adımdan tüm özel sektör adına mutluyuz” dedi.

Tedarikçi havuzu listesinde Konya’dan 11, İstanbul’dan 7, Kocaeli’nden 6, Ankara’dan 4, Kayseri ve Mersin’den 2’şer, Eskişehir, İzmir Bursa ve Osmaniye’den 1’er firma yer aldı.

66 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TORK BA serisi seviye şalterleri özel tasarımı sayesinde dar tankların sıvı seviye ölçümlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. İnce tasarımı sayesinde kapalı tankların üzerinden geniş bir boşluğa ihtiyaç duymadan monte edilebilir.

20o’lik çalışma açısı çok daha hassas ölçmesini sağlar. BA serisi seviye şalterlerini üç şekilde takabilirsiniz; yukarıdan dik olarak destek çubuğuna monte ederek, tanka yandan bağlayarak ya da ek ağırlık kullanarak yukarıdan aşağı sallandırarak. Hem NO hem NC kontak yapısı sayesinde tanklarda hem alçak hem yüksek doluluğu kontrol edebilirsiniz TORK SL serisi seviye şalterleri ise katı ürünlerin seviyesinin kontrolü için tasarlanmışlardır.

Patlayıcı olmayan sahalar için tasarlanmış olan SL serisi seviye şalterleri istenilen yüksekliğe ulaşan tanklarda dolumu kesmek için NO veya NC kontak verecek şekilde yukarıdan sallandırılarak kurulur. SL serisi seviye şalterleri sistemde başka seviye şalterleri olsa dahi güvenlik amacıyla mutlaka kullanılması önerilir. Çalışma açısı 10o’dir.

HABER

Türkiye’nin ilk Turbo Kompresör AR-GE Merkezi

IHI DALGAKIRAN’IN Geçtiğimiz yıl Ekim ayında görkemli bir törenle fabrika açılışını gerçekleştiren Türkiye’nin ilk ve tek Turbo Kompresör üreticisi IHI DALGAKIRAN gururlu bir ilk daha yaşıyor.

68 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

J

aponya’nın önde gelen teknoloji şirketlerinden Japon IHI Corporation ile Dalgakıran Makine ortaklığıyla kurulan IHI DALGAKIRAN Makine, Dilovası/ Kocaeli üretim tesislerinde büyük bir yapılanmayla AR-GE Merkezi olmaya hak kazandı. Turbo Kompresör üretiminde ilklerin firması IHI DALGAKIRAN Türkiye’nin ilk Turbo Kompresör AR-GE Merkezi oldu.

TÜBİTAK’tan onaylanan AR-GE Merkezimize sahip olmanın gururunu bizlere yaşatan ve başarılarımızın devamlılığını sağlayan başta değerli mühendislerimize ve tüm ekip arkadaşlarımıza sonsuz teşekkürlerini ileten IHI DALGAKIRAN Genel Müdürü Yakub Tüfekci geliştirdikleri teknolojilerle hem sektöre hem de ülkemize, katma değer sağlayacaklarını vurguluyor ve ekliyor; “Endüstri 4.0 ile birlikte fabrikaların daha fazla otomasyona yönelmesiyle sanayinin her dalında basınçlı havaya olan talep arttı. Her geçen gün yükselen enerji maliyetleri de firmaları daha verimli teknolojiler kullanarak enerji tasarrufu yapmaya dolayısıyla verimli ürünler kullanmaya teşvik ediyor. Bu bilinçle Türk ve Japon mühendislerden oluşan AR-GE Merkezimiz öncülüğünde, hizmet verdiğimiz her sektörde, farklı basınç ve kapasitelerde T2A, TRA, TRE, T3A ve TRX model IHI DALGAKIRAN Turbo Kompresörler üretilmekteyiz. ARGE Merkezimizde, aerodinamik tasarımı tamamen kullanıcının fabrika ve ortam koşullarına özel, ve yine kullanıcının gereksinimleri dikkate alınarak kompresör kontrol ve otomasyon sistemleri geliştirilerek 132 kW ile 2000 kW güç aralığında Turbo kompresör proje faaliyetleri yürütülmektedir. Ürünlerimizde, yüksek mühendislikle geliştirdiğimiz kontrol panelindeki veri akışı sayesinde ürünümüzü sahada çalışırken de takip edebiliyor, yaygın satış ve servis ağımızla, hem yurtdışındaki hem de yurtiçindeki müşterilerimizin ihtiyaçlarına anında çözüm üretebiliyoruz”.

Toplam istihdamının %40’ı alanında uzman mühendislerden oluşan IHI DALGAKIRAN AR-GE Müdürü Toshimichi Taketomi ise firma olarak yaşadıkları bu gururu şöyle paylaşıyor; “Japon ve Türk Mühendislerinin ortak çalışmaları ile, Türkiye’de üretilen

ilk ve tek turbo kompresör olan IHI DALGAKIRAN Turbo Kompresörleri, demir çelikten otomotive, tekstilden madencilik sektörüne kadar sanayinin birçok alanına hizmet veriyor.

IHI DALGAKIRAN olarak, 166 yıllık bir geçmişe sahip IHI firmasının Turbo kompresör teknolojisinden yararlanarak ve geliştirerek, kullanıcılarımıza çözümler sağlıyoruz. Bu noktada şirket ortağımız Japon Teknoloji devi IHI Corporation’ın mevcut teknolojisini, lisans anlaşması yaparak Türkiye de üretime başladık. Mevcut Ar-Ge çalışmalarımız ile sahip olduğumuz teknolojiyi sürekli geliştirme ve yeni buluşlar ve patentler ile taçlandırma hedeflerimiz arasındadır” IHI DALGHAKIRAN ARGE Merkezi mühendislerinden Şaban Yılmaz: “AR-GE departmanı olarak ileriye yönelik en önemli hedefimiz mühendislik serisi diye de adlandırdığımız 2 MegaWatt üzeri güçte çok büyük endüstriyel Turbo kompresörler geliştirmektir.

Standart Turbo kompresörlerden farklı olarak, Teknik zorlukların fazla olduğu ve çok önemli bir bilgi birikimi gerektiren bu Mega kompresör projeleri departmanımızın öncelikli hedefleri arasında bulunmaktadır.

Geliştirdikleri projelerle özellikle Petro Kimya tesisleri ve Rafineriler ile Mega Fabrikaların taleplerine cevap vermeyi hedefleyen Tüfekci: Önümüzdeki 5 yıllık süreçte, ciromuzun her yıl %8-10 unu Ar-Ge yatırımlarına harcamayı öngörmekteyiz.

Bu doğrultuda 5 yıl içinde Ar-Ge bölümümüzdeki personel sayımızı da en az 2 katına çıkarmayı planlamaktayız.

Ülkemiz için güçlü bir ekonomiye sahip olmak yaşamsal bir öneme sahiptir. Büyümek için sanayileşmeye, sanayileşme için ucuz, temiz ve kesintisiz enerjiye, enerji için ise finans, teknoloji ve insan kaynağına ihtiyacımız bulunmaktadır.

Giderek azalan enerji kaynaklarımız ve paralelinde enerji maliyetlerinin yükselmesi, enerji kaynaklarımızın da sürdürülebilirliğini sınırlandırmaktadır.

Bu nedenle sanayide enerji tasarrufu bir zorunluluk haline gelmiş durumdadır.

Klasik kompresör teknolojilerine göre yüzde 35’e varan enerji tasarrufu sağlayan IHI DALGAKIRAN Turbo Kompresörleri ile enerji verimliliğinde lider ve işletmeler için ekonomik çözümler üretiyoruz. ARGE çalışmalarımızla her geçen gün Turbo Kompresörlerin verimliliğini artıyor ve böylece hem işletmelerde maliyetleri düşürüyor hem de ülkemizin enerji kaybını önlüyoruz.

Sadece Türkiye’ye değil, Rusya, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Cezayir, Yunanistan gibi üretim gücü yüksek ülkelere de Turbo Kompresör satışlarımız gerçekleşmiştir. Turbo Kompresörler kullanım alanlarına göre genellikle yüksek ölçekli ve prestijli firmalarca tercih edilmektedir. Türk & Japon mühendislerimizden oluşan ARGE ekibimizde gerçekleştirdiğimiz çalışmalarla ürettiğimiz T2A, TRA, TRE, T3A ve TRX model IHI DALGAKIRAN Turbo Kompresörlerimiz; Demir Çelik, Otomotiv, Tekstil, İlaç, Çimento, Petrokimya ve Kimya, Enerji üretimi ve gaz temini, İnşaat, Yiyecek ve İçecek, Cam Endüstrisi, Madencilik, Gemicilik, Yenilenebilir Enerji ve Enerji Geri Kazanımı, sektörlerinde önde gelen işletmelerin tesislerine güç kaynağı oldu.”

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 69

TEKNİK MAKALE

Çimento Fabrikalarında Yanma Prosesinde Kullanılan Kömür Sevk Blowerlarının Hesabı, Seçimi ve Blowerlarda Sürücü Kullanımı ile Enerji Tasarrufu Çalışmaları BÜLENT BULUT Limak Çimento Enerji Verimliliği Uzmanı

70 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TEKNİK MAKALE

Ç

imento fabrikalarında kömür sevk Blower hesabı yaparken herzamanki gibi taşınacak malzeme kapasitesini bilmemiz gerekmektedir, dizayn aşamasında döner fırın kapasitesine göre kömür kullanım kapasitesi belirlenmekte,buna göre kömür sevk borulama,boru metraj hesabı yapılmakta ve sonuçta Blower kapasitesi belirlenerek seçim yapılmaktadır.

Enerji verimliliği açısından bizim dizayn aşamasında müdahil olmadığımız durumlarda enerji etüd yaparak mevcut durumun fotoğrafı çekilmekte ve hesaplar tekrar gerçek duruma göre yapılmaktadır.

Pnömatik transport sistem hesablamalarında ,önemli bir hususta transport için gerekli taşıma havası tüketim miktarı Vhava(m/sn),hava basıncı P(kg/cm2),ve taşınacak çelikçekme borunun iç çapı db(mt) bilinmesi gerekir.

Bir diğer parametrede indirgenmiş taşıma borusu uzunluğu Lind(mt),karışımın µ ağırlık konsantrasyonu,malzeme parçacıklarının kaldırma hızı vk(m/s),boru içindeki hava akımının hızı vhava(m/s) hesaplamalarda kullanılmaktadır.

Hat üzerindeki dirençlerin eşdeğer boyu,malzemeyi taşıyan hava akımından dolayı bu dirence eşit yatay ve düz boru boyudur.Bu dirsek ve hat üzerindeki vana olabilir.

Lind=Σlyat+Σldüş+Σleş.d+Σleşv Σlyat=yatay boru uzunluğu toplamı Σldüş=dikey boru uzunluğu toplamı Σleş.d=Hat üzerindeki dirsek toplamı eşdeğer uzunluğu Σ leşv=Hat üzerindeki vanaların toplam eşdeğer uzunluğu Aşağıdaki tabloda R0dirseklerin eğrilik yarıçapı, db transport borusu iç çapıdır.

90°lik dirsekler için eşdeğer uzunluklar verilmiştir.

Düşük değerler, aşındırıcı olmayan ve düşük taşıma hızlarındaki malzemeler için kullanılmaktadır.

Taşıma hava akımının hızı Vhava yeterli derecede yüksek olduğu zaman, malzeme boru içinde kararlı bir şeklide hareket eder. Ayrıca, gereksiz güç tüketimini önlemek için, hava hızı müsaade edilen minumum hızdan çokta yüksek seçilmemelidir. Fakat, işletme şartlarında meydana gelecek değişimlerde borunun tıkanmaması için bu minumum hız belli bir sınırın altında da seçilmemelidir.

Hava akımı ile taşınan malzeme parçacıklarının özelliği, Vk kaldırma hızı, yeterli parçacık kaldırma kuvvetini oluşturan hava akımı hızı tarafından belirlenir. Taşıma havasının hızı belli ölçüde kaldırma hızına bağlıdır.

Yük boyutları ve özgül ağırlık büyüdükçe kaldırma hızı büyür, hava yoğunluğu ise azalır.

K katsayısı küre şeklindeki parçacıklar için değişkendir.

K=10-170 dir. Küçük parçacıklar için K katsayısının küçük değerleri alınır.

K katsayısının değerleri 0.00001-0.07(mt) arasında alınabilinir. á=0.05-0.07(mt) arasındaki küre parçacıkları için K=170 alınır.

Y' hava=1.2kg/m3 havanın atmosfer basıncındaki özgül ağırlığıdır. Düşey borularda ek hava basıncı hesaplanırken Y’ hava değerinin, basınçlı sistemlerde Y' havadan büyük olduğu dikkate alınır.

Y’ hava yüksek basınç sistemlerinde Y’ hava=1.6-2 kg/ m3 alınır. Tüm boru boyunca hava hızı sabit kalmaz, havanın basıncı ile ters orantılı olarak değişir, özgül ağırlıkta değişir.

Taşınan malzeme giriş noktasından boşalma noktasına doğru ilerledikçe basınç düşer hız ise artar. Hava akımının taşıma kapasitesi yoğunluk ve hızın karesi ile doğru orantılı olduğundan, hava akımının taşıma kapasitesi borunun ilk bölümlerinde daha düşüktür. Havanın taşıma kapasitesindeki fark Lind taşıma boyu arttıkça artar.

Taşınan malzeme ilk boşaltım yerinde hava Yhava=sabit=1kg/m3 iken gerekli hava hızı

Yük parçacıklarının boyutlarına göre α katsayısı değerleri tabloda verilmiştir.

8 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 71

TEKNİK MAKALE Hava ile malzeme karışımının ağırlık konsantrasyonu µ, donanımın ağırlıkça kapasitesinin, malzemeyi taşımak için gerekli hava miktarına oranıdır.

Şimdi 5000t/h Kapasiteli döner fırın alev borusunda Şenk firmasının kabul ettiği değerler ile tekrar hesaplama yapalım Kömür sevk hattında hız 25-35m/sn seçilir.

Yüksek basınçlı taşıma sisteminde P=2,5-5kg/cm2, orta basınçlıda 1.3-3.2kg/cm2 alınır. Gerekli hava tüketimi

çapı;

bu durumda borunun iç

formülü ile hesaplanır.

Transport borusunun iç çapı belirlendikten sonra boru kataloğundan buna enyakın boru çapı alınır.

Taşınan malzemenin aşındırıcılığı attıkça, çelik çekme borunun et kalınlığı fazla alınır, dirseklerde de bazalt kaplama kullanılabilinir.

Boruda gerekli hava basıncının belirlenmesi için sıkıştırılmış hava;

Lind=Σlyat+Σldüş+Σleş.d+Σleşv = 150+ 6+1+19.32+1= 187.32 metre Kömür tozu yogunluğu= 0.5t/m3

Vk=170√0.5* 0.065=28m/sn 1.2

V hava debisi=Qkömür t/h/3,6*Yhava*µ Vhava debisi=13.5/3,6*1,2*3,7=0.845m3/sn

Normalde de µ=3-5 kömür kg/Nm3 hava kabul edilir

β değeri s değerine bağlıdır.

µ=13.5/3,6*1.2*0.845=3,7 KG/Nm3 alev borusu için hesaplanmış olur. √4*0.845 db= /3.1416*28=0,196mt DN 200 (219 dış çap ,205mm iç çap) Q=A*V=3,1416*0.205²/4*28=0,9241m3/sn=55,45m3/dk =3327m3/h blower kapasitesi bulunur, α’ sistemdeki kaçaklar ve kayıplar gözönüne alınarak %10 emniyet katsayısı ile çarptığımızda

Pg ve Pç Lind Boru uzunluğunda, taşıma borusunun girişindeki ve çıkışındaki mutlak hava basınçlarıdır. λ emiz havanın harekete karşı gösterdiği direnç katsayısıdır.

Lk, blowerın izometrik sıkıştırma sırasında emilen 1m3 hava başına yaptığı teorik iş olup, Pk blowerdaki basınç alındığında

Kompresör verimi η değeri 0,55-0,75 arasında değişir.

72 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

V0=Blower kapasitesi =3659m3/h hesaplanır.

Ayrıca µ=3,7 değeri için 13500/3,7=3648m3/h=60.8m3/d 700m bar blower seçilir.

S=3,7*187.32*28²/0.205=2,650,623.68 grafikten β değeri 7*10¯7

TEKNİK MAKALE 282 Pg=√1+7/10000000*3,7*187.32* /0.205=1,69atü Pkes=16*3,7*1,8/1000=0.1065atü Pg=1,69+0.1065=1.71 atü Pk=Pw*α+Pkayıp Pk=1.71*1.15+0,3=2.26 atü Lk=23030*1*log(2.35/1)=8155 N=Lk.V0/60*120*η=8155*60.98/60*120*0,75=92kw kompresör motor gücü hesaplanmış ve 110 kw motor seçilmesi gerekmektedir.

Ama dizayn aşamasında proje ekibi tarafından %30 büyük kapasitede GM80L 81,4 m3/dk ,110kw Blower seçilmiş ve monte edildiği tesbit edilmiştir.

Vk=170√*0.5* 0.065 =28m/sn 1.2

µ=6.65/3,6*1.2*0.416=3,7 kg/Nm3 alev borusu için hesaplanmış olur.

V hava debisi=Qkömür (t/h)/3,6*Yhava*µ Vhava debisi=6.65/3,6*1,2*3,7=0.416m3/sn db=√4*0.416/3.1416*28=0,137mt DN150 boru kullanılması ideal malzeme taşıması için gerekmektedir.

Mevcut boru çapı değişse idi bu durumda 6,65 t/h kömür taşımak için gerekli hava miktarı; Ayrıca µ=3,7 değeri için 6650/3,7=1797m3/h=29,94m3/ dk sağlamasını yaparsak Q=A*V=3,1416*0,137²/4*28=24,76m3/dk emniyet katsayısı 1.10 ile çarptığımızda da 27.24m3/dk hava kapasitesi bulunur, Mevcut boru kullandığımızda boruyu değiştirmeksek eğer; Q=A*V=3,1416*0.205²/4*28=0,9241m3/sn=55,45m3/dk =3327m3/h blower kapasitesi bulunur,α’ sistemdeki kaçaklar ve kayıplar gözönüne alınarak %10 emniyet katsayısı ile çarptığımızda 3660m3/h taşıma kapasite kullanmakta olmaktayız.Bloweların çalışma eğrilerini üretici firmadan alarak çalışma şartlarını gözden geçirmemiz gerekir.

Blower mevcut koşullarda 81,36m3/dk hava ,265mbar basınçta 3000d/d 52,2kwh enerji tüketmektedir.

Olması gereken hesaplanan deger ise aşağıdaki tabloda olduğu gibi GM80L 61,1 m3/dk,110KW motor gücünde Blower kullanmaktır.

Tüm bu hesaplamalar da alev borusunda kullanılacak olan Blower kapasitesi hesaplanmıştır.

5000t/gün kapasitede 208t/h klinker üretiminde yanma prosesi için örnek olarak 760kcal/kg klinker ve 7500 yakıt kalorisi hesapladığımızda, %30-40 ana alev borusunda %60-70 kalsinatörde yakıt yakılacağı varsayıldığında hesap yaparsak; 760/7500=0,1kgkömür/kg klinker başına gerekmektedir yani 20,8 kg/h kömür yakılmalı bunun 6.65 kg alev borusunda14.15 kg kömür kalsinatörde yakılmalıdır

Sürücü ile çalıştırılmış olsa idi 2400d/d 191mbarda 67m3/dk 31.2kwh enerji tüketmiş olacaktı. Tasarruf miktarı 21kwh olmaktadır.

Blowerda hesaplanan yeni kapasiteye göre çalıştırmak istesek GM50L 30m3/dk Blower yeterli olacak ve toplamda 34 kwh enerji tasarrufu olacaktı.

Lind=Σlyat+Σldüş+Σleş.d+Σleşv = 150+16+1+19.32+1= 187.32 metre Kömür tozu yogunluğu= 0.5t/m3

8 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 73

TEKNİK MAKALE

Kalsinatörde kömür sevk hattında enerji tasarrufu ise;

Lk=23030*1*log(2.35/1)=8155 N=Lk.V0/60*120*η= Lk=8155*60.98/60*120*0,75=145 kw kompresör motor gücü hesaplanmış ve 160 kw motor seçilmiştir..

Tüm bu hesaplamalarda kalsinatör alev borusunda kullanılacak olan Blower kapasitesi hesaplanmıştır.

5000t/gün kapasitede 208t/h klinker üretiminde yanma prosesi için örnek olarak 760kcal/kg klinker ve 7500 yakıt kalorisi hesapladığımızda %60-70 kalsinatörde yakıt yakılacağı varsayıldığında hesap yaparsak; 760/7500=0,1kgkömür/kg klinker başına gerekmektedir yani 20,8 kg/h kömür yakılmalı bunun 6.65 kg alev borusunda14.15 kg kömür kalsinatörde yakılmalıdır.

Lind=Σlyat+Σldüş+Σleş.d+Σleşv= 95+31+4,05+2,03+2,84+1+1= 175.19 V hava debisi=Qkömür (t/h)/3,6*Yhava*µ=18,5/3,6*1,2*3,3= 1,29m3/sn µ=18,5/3,6*1.2*1,29=3,3 kg/Nm3 alev borusu için hesaplanmış olur.

Vk=170√0.5* 0.07 1.2 = 29m/sn

db=√4*1,29/3.1416*29=0,238mt hesaplanmış ve DN250 (dışçap 273mm iççap 258mm) boru sevk hattında kullanılmıştır.

Q=A*V=3,1416*0.258²/4*29=1,56m3/sn=90,96m3/dk=5457 m3/h blower kapasitesi bulunur, α’ sistemdeki kaçaklar ve kayıplar gözönüne alınarak %10 emniyet katsayısı ile çarptığımızda; V0=Blower kapasitesi =6003m3/h=100m3/dk hesaplanır.

Ayrıca µ=3,3 değeri için 18500/3,3=5606m3/h=93,43 m3/d Ortalama 96,7 m3/dk 700m bar blower seçilir.

Lind=Σlyat+Σldüş+Σleş.d+Σleşv =95+31+1+1+28+10+5,68+4= 175,19 metre Kömür tozu yogunluğu= 0.5t/m3 Mevcut durumda 14,2 t/h kömür taşımak için gerekli hava miktarı; Ayrıca µ=3,3 değeri için 14,200/3,3=4303 m3/h=71,71m3/ dk sağlamasını yaparsak Vhava debisi=14,2/3,6*1,2*3,3=0.99m3/sn db=√4*0,99/3.1416*29=0,207mt DN225 boru kullanılması ideal malzeme taşıması için gerekmektedir.

Mevcut boru çapı değişse idi bu durumda 14,2 t/h kömür taşımak için gerekli hava miktarı; Q=A*V=3,1416*0,225²/4*29=69,18 m3/dk emniyet katsayısı 1.10 ile çarptığımızda da 76,1m3/dk hava kapasitesi bulunur.

Mevcut boru kullandığımızda boruyu değiştirmeksek eğer; Q=A*V=3,1416*0.258²/4*29=1,516m3/sn=90,96m3/dk =5457m3/h blower kapasitesi bulunur, α’ sistemdeki kaçaklar ve kayıplar gözönüne alınarak %10 emniyet katsayısı ile çarptığımızda 6000m3/h taşıma kapasite kullanmaktayız.

Blower mevcut koşullarda GM150S 151m3/dk hava, 305m bar basınçta 1500d/d 83kwh enerji tüketmektedir.

Sürücü ile çalıştırılmış olsa idi 1300d/d 250 mbarda 100m3/dk hava sevki ile 59kwh enerji tüketmiş olacaktı.

Tasarruf miktarı 24kwh olmaktadır.

Kalsinatörde atık yakan fabrikalarda kömür miktarı düşeceğinden örneğin 5t/h besleme olsa

Ayrıca µ=3,3 değeri için 5000/3,3=1515 m3/h=25,25m3/ dk sağlamasını yaparsak Vhava debisi=5/3,6*1,2*3,3=0.35m3/sn db=√4*0,99/3.1416*29=0,123mt DN125 boru kullanılması ideal malzeme taşıması için gerekmektedir.

Q=A*V=3,1416*0,125²/4*29=2,35 m3/dk emniyet katsayısı 1.10 ile çarptığımızda da 23,48 m3/dk hava kapasitesi bulunur.

8

74 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TÜRK

İYE’d

e İLK

TRAKYA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

TEKNİK MAKALE 100 metre boyundaki boru hatları için kullanılabilir grafik

200 metre boyundaki boru hatları için kullanılabilir grafik

Aşağıda verilen grafiklerde pnömatik transport sistemlerinde bilgi için kullanılabilinir.

5t/h kapasiteli sevk için kullanılabilir grafik

10t/h kapasiteli sevk için kullanılabilir grafik

Sonuç olarak;

20t/h kapasiteli sevk için kullanılabilir grafik

76 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Yanma prosesinde kullanılan Blower seçiminin yüksek kapasiteden seçilmiş olması yatırım maliyetlerini ve bakım masraflarını yükseltmektedir.

Gerçekleşen kapasiteye göre boru çaplarının yüksek seçilmiş olması da yatırım ve enerji maliyetlerini arttırmaktadır.

Fabrikalarda kömür sevkinde kullanılan blowerlarda sürücü kullanılması enerji tüketimlerini düşürmektedir.

Ayrıca mevcut durumun fotoğrafını çekerek enerji etüd yapılması, taşıma sevk borusunun çapını tekrar hesaplayarak boru çaplarını yeni kapasiteye göre kıyaslanması lazımdır.

Elde edilen sonuçlara göre gerekirse düşük kapasiteli Blower kullanmak hem yedekleme, bakım masrafları açısından hemde enerji tasarrufu açısından fabrikalara fayda sağlayacaktır.

Sistemimizi bu bakış açısı ile sorgulamak, tekrar gözden geçirmek, hesapları kontrol etmek gerekmektedir Her fabrika için çalışma şartları farklı olduğundan tasarruf miktarları değişkenlik gösterecektir.

Amacımız sorgulamak ve ölçüme dayalı proses odaklı enerji farkındalığını arttırmaya yardımcı olmaktır.

HABER

Turbo Kompresör Nedir, Çalışma Prensibi Nasıldır?

Turbo kompresörler, belirli bir gaz veya buharın, bir pervane tarafından radyal bir hızlanma ile sıkıştırıldığı makinelerdir. Bu yazımızda turbo kompresörlerin çalışma prensiplerini inceleyeceğiz.

78 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

T

urbo kompresörler, yaygın olarak hava ve gaz basmak için kullanılan, dinamik kompresörlere ifade eder.

Turbo kompresörlerde havanın sıkışma işlemi, havanın yüksek bir hızla dönüp savrulurken kinetik enerji kazanmasından kaynaklanır. Turbo kompresörler, havanın santrifüjle impeller dışına savrulması, sonrasında impeller çıkışında yığılması ve taşınan kinetik enerjinin basınca dönüşmesini sağlar.

Turbo Kompresörün Temel Çalışma Prensibi

Turbo kompresörün sıkıştırma prensibi, pistonlu veya döner tipte kompresörden oldukça farklıdır. Hava, dönen çarktan geçerken santrifüj kuvvetlerine maruz kalır. Bu durum impeller boyunca hava akışının basınç ve hızında bir artış sağlar. Hava akışı difüzör bölümüne girdikten sonra hızını kaybeder. Difüzör aslında, impellerden ayrıldığında hava akışına eşlik eden statik bir bileşendir.

Hızdaki bu kayıp sonunda ek bir basınç artışıyla sonuçlanır. İmpeller ve difüzör, kompresörde üretilen toplam basınca yaklaşık %35 ve %65 arasında katkı sağlar.

Turbo Kompresörün Yapısı

Bir turbo kompresör genellikle giriş, impeller, difüzör ve kolektör olarak adlandırılan dört bileşenden oluşur.

► Gövde ve Giriş

Yukarıda belirtilen bileşenler genellikle bir muhafaza tarafından korunur. Gövde rotorun radyal ve aksiyal desteğini sağlamak için mil yatakları içerir. Gövde ayrıca, kompresörden akışı başlatmak ve çıkarmak için girişler, tahliye akış bağlantıları ile birlikte nozullar içerir.

Gövde yatay bölünmüş ve dikey bölünmüş olmak üzere iki tiptir.

Genellikle dökme demir veya çelikten imal edilir.

► İmpeller

İmpeller çelik bir şaft üzerine monte edilir ve kompresör rotoru olarak bilinir (çoğunlukla çok kademeli kompresörlerde). Rotor, dönen bir diske bağlı olan bıçaklarla havanın hızını sağlar. Bu bıçaklar, istenen çıktıya bağlı olarak ileriye, radyal veya geriye doğru yaslanabilir. Çok

kademeli kompresörlerin çoğu, en geniş verimlilik yelpazesini sağladıkları için geriye doğru eğimli bıçaklar kullanırlar.

konfigürasyonlarında düzenlenebilir.

Her aşamada sıcaklık ve sıkıştırma oranının sabit olduğu kabul edilir.

► Difüzör

Turbo Kompresör Uygulamaları ve Kullanım Alanları

İmpeller, havayı büyük bir hızla difüzöre gönderir. Difüzör ile havanın hızı azalır ve dinamik basınç statik basınca dönüştürülür. Difüzör, genellikle hava akışını bir sonraki pervaneye yönlendirmek için 180° döndüren bitişik diyaframlar arasında küçük bir boşluktur.

► Kolektör (Toplayıcı)

Son impelleri takiben, havanın toplanması ve tahliye flanşına iletilmesi gerekir. Difüzörden boşaltılan havayı toplamak için kullanılan bileşen kolektör (toplayıcı) olarak adlandırılır.

Kolektör, kompresörü kontrol etmek için valfler ve başka parçalar da içerebilir.

Turbo Kompresör Tipleri

Turbo kompresörler, tek kademeli ve çok kademeli olmak üzere iki farklı tipte üretilirler. Bu kompresörlerin her ikisi de aynı prensipte çalışır ancak çalışma şekilleri ve yapısal özellikleri farklıdır.

► Tek Kademeli Turbo Kompresör

Tek kademeli kompresörler sadece tek bir impellerden oluşur ve basınç veya vakum görevi için hava veya diğer gazların 3 ila 1 sıkıştırma oranına kadar taşınması için kullanılır. Çok kademeli kompresöre göre en önemli avantajı yüksek verimliliği ve havanın yağsız olmasıdır.

► Çok Kademeli Turbo Kompresör Çok kademeli kompresörler, 1-10 impellerden oluşur ve çeşitli akış yolu

n Sıkıştırılmış gaz veya hava: Turbo kompresör kullanmak, basınçlı hava elde etmek için başvurulan en basit ve verimli yollardan biridir. Yoğun Hava veya gaz elde etmek istendiğinde genellikle turbo kompresöre başvurulur. n Gıda sektörü: Gıda endüstrisi, bazı hassas gereksinimlerinden dolayı yağsız basınçlı havaya ihtiyaç duyar. Bu sektörde turbo kompresörler yaygın bir şekilde kullanılır. n Gaz türbinleri: Gaz türbinleri, havadaki gerekli sıkıştırmayı sağlamak için aksiyal ve santrifüjlü (turbo) kompresörlerden birini kullanır. Turbo kompresörler çoğunlukla turboshaft, turboprop, mikro türbinler ve yardımcı güç ünitelerinde kullanılır. n Soğutma ve hava kontrolü: Turbo kompresörler, çok çeşitli soğutucu akışkanları ve termodinamiği destekler. Aynı zamanda buzdolapları ve klimalarda kullanım için yüksek bir talebi olan su soğutucu devrelerinde de sıkıştırma sağlayabilmektedir.

Turbo Kompresörün Avantajları

Turbo kompresörler aşağıdaki açılardan oldukça avantajlıdır: n Diğer kompresörler ile karşılaştırıldığında, nispeten çeviktir. n Yüksek enerji verimliliği sağlar ve güvenilirdir. n Az miktarda sürtünme parçasından oluşurlar ve kesinlikle yağsızdırlar. n Aşama başına yüksek bir basınç oranı üretir.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 79

HABER

Basınçlı Hava Spreyi Yusuf İlhan

Basınçlı hava spreyi basit bir aerosol kutuda basınçlandırılmış gazlardan oluşur. Genellikle bilgisayar kasası, klavye, laptop temizliği için kullanılan toz alıcı basınçlı hava spreyi, dar alanlarda sıkışmış tozları temizlemede oldukça pratik olsa da kullanmadan önce bilinmesi gereken bazı konular vardır. Öncelikle adında “basınçlı hava” olsa da aslında içeriği genellikle soluduğumuz havadan oluşmaz.

“Gas Duster” olarak bilinen elektronik spreyleri çoğunlukla Hidroflorokarbon (HFC) ya da karbon bazlı (bütan, propan, isobütan vs) gibi gazlardan oluşur.

Bunun nedeni sayılan gazların oda sıcaklığında buharlaşabilmesi yani spreyi sıktığınızda içindeki basınç düşmesiyle birlikte sıvının gaz fazına geçerek basınçla dışarı çıkmasıdır. Basınçlı gaz spreyinin kutu basıncı genellikle 5 bar civarındadır. Bu nedenle kullanıma hazır gaz miktarını arttırmak için hava değil, sıvı halde depolananbilenen HCF ya da karbon bazlı gazlar kullanılır. Bu tür

Basınçlı Hava Spreyi ile Klavye Temizliği (Weicon Firmasının web sitesinden alınmıştır)

ürünler doldurulabilir değildir.

Basınçlı hava spreyi kullanımında bilinmesi gereken ilk nokta içeriğindeki gaz türüdür. Çünkü her iki grup gaz da hava (%78 Azot, %21 Oksijen) değildir.

Bu nedenle basınçlı temizlik spreylerini kullanırken ortamın iyi havalandırılması ve çıkan gazın solunmaması gerekir. İçerikteki gazlarla ilgli bilinmesi gereken başka bir nokta da kloroflorakarbon gazların ozon tabakasına zarar verdiğidir.

80 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Ozon tabakasını koruyuc önlemler kapsamında HCF gazlarının kullanımı sınırlandırılmıştır, bu nedenle karbon bazlı (bütan, propan, isobütan) gibi gazlar tercih edilebilir ancak bunların da sera etkisini arttırarak küresel ısınmayı hızlandırdığı bilinmektedir.

Ayrıca sayılan karbon bazlı gazlar çok çabuk tutuşabilen yanıcı gazlardır.

Dolayısıyla gaz içeriğinin bilinmesi ve ürünlerin buna göre kullanılması ciddi zararlar görmenizi engeller. Gaz içeriğini ve gerekli güvenlik önlemlerini kullandığınız ürünün güvenlik bilgi dokümanına bakarak (MSDS) anlayabilirsiniz.

Ayrıca basınçlı elektronik spreyi kutusu içinde hızla buharlaşarak çıkan gaz nedeniyle aniden soğuyabilir. Gaz çıkışı esnasında elinizdeki kutu hızla soğuayacağı için ayrıca dikkatli olunması gerekir. Çok pratik olsalar da klavye ya da laptopda gaz spreyi kullanırken bu noktaların dikkate alınması istenmeyen durumların önlenmesini sağlar.

Vidalı hava kompresörlerinde 5 yıl garanti dönemi başladı!

TÜRK

İYE’D E İLK

* Tüm yağ enjekteli vidalı seri kompresörlerimizde standart periyodik bakımların orijinal yedek parçalarla yetkili servisler tarafından yapılması koşuluyla geçerlidir.

ww

w.d

alg

akir an.

com

nisii e Y er AR

S

Pistonlu ve vidalı kompresörler olmak üzere geniş bir ürün yelpazesine sahip Eccoair, az yatırımla mümkün olan en yüksek kalite ve performansı sunarak şirketinizin gelişiminde itici güç oluyor.

Eccoair bir Dalgakıran Grup markasıdır. www.eccoair.com.tr

SEKTÖRDEN

Mikropor, Belçika’nın alanında öncü firması Drytec’i satın aldı Mikropor, bugünlerde önemli bir şirket satın alımı gerçekleştirmiş olmanın gururunu yaşıyor. Üretim kapasitesini Türkiye dışına genişletme planları kapsamında Mikropor, Belçika’nın öncü firmalarından biri olan Drytec’i satın aldı.

Ö

zellikle kurutucu alanındaki 37 yılı aşkın tecrübesi ile sahip olduğu uzmanlığın yanı sıra, dünyaya basınçlı hava filtreleri ve otomatik tahliye sistemleri tedarik eden, aynı zamanda 200’ü aşkın bayisi ile Avrupa’nın öncülerinden biri olan Drytec firması Mikropor’un stratejik büyüme planları için

önemli bir kilometre taşı olacak.

Amerika’daki yapılanmasını yıllar önce oluşturan Mikropor, firmaya dahil olan Drytec ile, bayi ağını Avrupa’da da genişletip yurtdışındaki üretim kabiliyetini arttırarak dünya çapında, kalitesinin yanı sıra öncü adımları ile de adından söz ettiren köklü firmalardan biri olmak istiyor.

VALF REVİZYONU – Aynı çalışma koşullarındaki valflere uzun süreli garanti – Adım adım kalite süreci – Dünya çapında servis merkezi ağı – Optimizasyonu belirleme ve iyileştirmeler yapma – Ücretsiz inceleme ve rapor – Stoklu yedek valf hizmeti

Her marka ve tür için kapsamlı servis hizmeti

Resimde görünen revizyon sonrası hala verimli çalışan eski bir Sulzer-Burckhardt valfi

Burckhardt Kompresör San.Tic. Ltd. Şti.

IMES San.Sit. D Blok, Sk 404. Sokak No: 5, Ümraniye/ İstanbul Telefon: 02163138300 Sakir.Cakin@burckhardtcompression.com www.burckhardtcompression.com

RÖPORTAJ

"YÜZDE 70 yerlilik oranı ile Türkiye de satış yapan tek üretici firmaYIZ" "Firmamız, ülkemizin 2023 stratejisi ile hedeflenen yerli ve milli teknolojilerin geliştirilmesi için savunma sanayi ihtiyaç/taleplerine katkı sağlamaktadır." İsmail Tetik Alkın Kompresör Satış ve Pazarlama Müdürü

82 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

RÖPORTAJ

"ALKIN KOMPRESÖR üretiminin büyük bir kısmını başta ABD olmak üzere yaklaşık 120 ülkeye ihraç etmekte" n Merhaba İsmail Bey, ALKIN KOMPRESÖR ve ürünlerinden kısaca bahsedebilir misiniz?

Firmamız, ALKIN KOMPRESÖR unvanı ile 1990 yılında Yüksek Uçak Mühendisi Erol Çiprut tarafından kurulmuş, 2012 yılında ise Aydın Trafo Makina ve Sanayi A.Ş. bünyesine geçmiştir. ALKIN KOMPRESÖR unvanı ile sektörde 29 yıldır faaliyet gösteren firmamızın tecrübe ve bilgi birikimi 1960 yılında kaynak makinası imalatı ile başlayan, 1977 yılında pistonlu 1998 yılında ise vidalı kompresör üretimi ile devam eden 59 yıllık bir iş hayatına dayanmaktadır.

Menderes/İzmir’deki 16500m2’lik alanda özellikle savunma sanayii talep/ihtiyaçları doğrultusunda Yüksek Basınç Solunum Havası Kompresörleri, Dolum Kasaları, Booster, Orta ve Alçak Basınç Hava Kompresörleri ile filtre grupları üretimini gerçekleştirilmektedir.

Yüksek basınç kompresör modelleri arasında taşınabilir, sessiz, dizel ve benzinli seçenekleri ile 105-1350 lt/ dk serbest hava debisi aralığında 415 bar çalışma basıncına kadar Avrupa solunum havası standardı EN 12021 şartlarını sağlayan aynı zamanda min %70 yerlilik oranı ile Türkiye de satış yapan tek üretici firma konumundadır. ALKIN KOMPRESÖR bunun yanında ihtiyaca göre 1100 lt/ dk ve 225 bar’a kadar basınçlı azot sağlayabilen azot kompresörleri de üretmektedir. Gemilerde dizel motorların start havasını veren 700 ve 702 model orta basınç kompresörler ise 40 bar çalışma basıncını sağlayabilmektedir. SCBA (bağımsız solunum cihazı) ve SCUBA (bağımsız su altı solunum cihazı) tüpleri için en zorlu koşullarda güvenli ve verimli bir doldurma ortamı sağlamak için tasarlanan dolum istasyonları diğer ürün çeşitlerimizdir.

n ALKIN KOMPRESÖR sektörde biraz daha sessiz kalıyor bunun sebebi Türkiye’de rakipsiz olması mıdır? Dünya’da ALKIN KOMPRESÖR ile aynı işi yapan firmalar göz önüne alındığında pazar payınız nedir? Ülkemizin yüksek basınç hava kompresör ihtiyacı Almanya, ABD, İtalya, İsveç gibi ülkelerden ithal edilen ürünler ile karşılanabilmektedir ancak ürünlerin temininde yaşanan zaman kayıpları, teknik serviste yaşanan iletişim sorunları, yüksek servis ve nakliye masrafları, yüksek satış rakamları su/ hava soğutmalı pistonlu kompresörler ile ilgili en önemli problemler olarak müşterilerin karşısına çıkmaktadır.

Halihazırda ülkemizin yüksek basınç kompresör ihtiyacını % 90 oranında ALKIN KOMPRESÖR olarak biz karşılıyoruz. Bu sayede ülkemizi yedek parça, teknik servis, periyodik bakım, maliyet gibi konularda dışa bağımlılıktan kurtarmış olduk.

Basınçlı hava sektörünün nabzının tutulduğu tüm fuarlara, etkinliklere aktif olarak katılmaya çalışıyoruz. Bu nedenle sektörde sessiz kaldığımızı düşünmüyoruz. n Alkın Kompresörün kaç ülkede distribütörlüğü var? Kaç ülkeye fatura kestiniz?

ALKIN KOMPRESÖR üretiminin büyük bir kısmını başta ABD olmak üzere yaklaşık 120 ülkeye ihraç etmekte ve bunun haklı gururunu

yaşamaktadır. Ülkemizin küresel rekabet gücünü arttırmayı hedefleyen firmamız ABD New Jersey eyaletinde bir şirket kurmuştur. Türkiye’de üretilip gönderilen kompresörlerin ABD’de dağıtımını sağlayan, her eyalette bir alt bayi oluşturma hedefinde olan ALKIN Amerika mevcut Ar-Ge çalışmalarının küresel ölçekte pay sahibi olması için çok büyük bir öneme sahiptir.

n Ürünlerinizin kullanım alanları nerelerdir?

ALKIN KOMPRESÖR olarak 29 yıldır üretmiş olduğumuz yüksek basınç hava kompresörlerini başta savunma sanayii olmak üzere dalış okulları, itfaiye birimleri, tersaneler, gaz dolum tesisleri gibi birçok sektörün hizmetine sunmaktayız. Özellikle yüksek basınç solunum havası (415 bar’a kadar) kompresörleri alanında Türkiye’nin ilk ve tek üreticisi olmanın gururunu yaşıyoruz. Aynı zamanda Türk donanmasından gelen talep ve duyulan ihtiyaç üzerine faaliyetleri TÜBİTAK TEYDEB 1507 Kobi Arge Başlangıç Destek Programı kapsamında desteklenen “Türkiye’nin İlk 1500 lt/dk Debili Kompakt Su Soğutmalı Yüksek Basınç Hava Kompresörü” projesi ile Türkiye’nin ilk su soğutmalı 8

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 83

RÖPORTAJ

“İleri teknolojiyi kullanarak katma değeri yüksek üretim gerçekleştirmek önceliğimizdir” ilkesi doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren Ar-Ge Merkezi bünyesinde toplam 22 personel görev almaktadır."

yüksek basınç hava kompresörünü üretmiş ve ürün gamımıza kazandırmış bulunmaktayız. Söz konusu proje TÜBİTAK'ın 1601 "Özel Sektör Firmalarının Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesini Artırmaya Yönelik Mentörlük Mekanizması Geliştirilmesi ve Uygulanması" bünyesindeki "Argementor Ağı Projesi" kapsamında yürütülmüştür.

Firmamız, ülkemizin 2023 stratejisi ile hedeflenen yerli ve milli teknolojilerin geliştirilmesi için savunma sanayi ihtiyaç/taleplerine de katkı sağlamaktadır. Savunma Sanayinde ithalata bağımlılığı azaltma açısından çok büyük öneme sahip olan Milli Gemi (Milgem), Amfibi Gemi (LST), Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi (LHD), Lojistik Destek Gemisi (LDG), Yeni Tip Karakol Bot (YTKB), Test ve Eğitim Gemisi (TVEG), Acil Müdahale ve Dalış Eğitim Botu (ACMB) projeleri kapsamında firmamız tarafından farklı adet ve özelliklerde yüksek basınç solunum havası kompresörleri, azot üretim sistemi ve dolum kasaları teslim edilmiştir. Üretimi gerçekleştirilen “Azot Üretim Sistemi” sistem ekipmanlarının tek bir şase üzerinde toplandığı, tek bir panelden tüm sistemin kontrol edilebildiği, gemi güvertesi ile eş zamanlı haberleşebilme özelliğine sahip, talep edilen tüm askeri standartları karşılayan ve fabrika testleri başarı ile sonuçlandırılan bir ürün olması nedeniyle hem firmamız için yeni bir kazanım hem de ülkemiz savunma sanayii ihtiyaçlarına hizmet edebilecek bir gurur kaynağı olmuştur.

duyumlar alıyoruz. ALKIN KOMPRESÖR ile ilgili böyle bir planınız var mı? Bu markanın Türk Malı olarak kalmasında Özen TÜJÜMET beyin kesin tavrı değişti mi?

Maalesef bu dedikodular her zaman olabiliyor fakat Özen Bey’in bu konudaki tavrı çok net. ALKIN KOMPRESÖR’ü satmayı hiç düşünmedi hatta yakın zamanda İzmir de kurulacak organize sanayide 40.000 m2 yer talebinde bulunduk.

Talepte bulunduğumuz alan tahsis edilirse AYDIN TRAFO ve ALKIN KOMPRESÖR’ü 20.000 m2’lik bir kapalı alanda tek bir çatı altına alıp modern bir tesis kurmak ve bu yatırımları yaparken bu güne kadar olduğu gibi hiç borçlanmadan kendi sermayemizle gerçekleştirmek istiyoruz. n ALKIN KOMPRESÖR’ün ürettiği Denizaltı kompresörlerini 3.cü sayımızda haber yaptığımızda sizi yabancı bir marka olarak düşünenler şaşırmıştı. Firmanızın spesifik bir ürün yapması ve müşteri portföyünüzün farklı olmasının avantajı ve dezavantları nelerdir?

Denizaltı için ürettiğimiz kompresörler birçok ülkede ilgi gördü. Bu ülkelerin savunma sanayine hizmet eden firmaları ile çok iyi bir iş birliği başlattık ve karşılıklı ziyaretlerde bulunduk.

n Global bir firmanın hatta birkaç firmanın ALKIN KOMPRESÖR’ü satın alacağı veya aldığı yönünde 84 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TÜBİTAK desteği ile başarılı bir şekilde üretimini gerçekleştirdiğimiz Türkiye’nin İlk 1500 lt/dk Debili Kompakt Su Soğutmalı Yüksek Basınç Hava Kompresörü müşteri portföyümüzün genişlemesi açısından büyük avantaj sağladı. n Alkın Kompresör ürettiği bu özel kompresörleri daha da geliştirmek için bir Ar-Ge merkezi oluşturacak mı? Bu konuda firmanızın çalışmaları ve fikrini alabilirmiyiz?

ALKIN KOMPRESÖR, ortak düşünme, karar alma ve ortak başarıya yönelme ilkesini ArGe personeline de yayma ve hâlihazırdaki Ar-Ge çalışmalarını organizasyon yapısı içerisinde kurumsallaştırma düşüncesiyle 01.08.2018 tarihinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunmuş, Ar-Ge çalışmalarına vermiş olduğu önem neticesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ArGe Teşvikleri Genel Müdürlüğü tarafından 07.11.2018 tarihinde Ar-Ge Merkezi olarak tescil edilmiştir. “İleri teknolojiyi kullanarak katma değeri yüksek üretim gerçekleştirmek önceliğimizdir” ilkesi doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren Ar-Ge Merkezi bünyesinde 2 Yüksek Lisans, 9 Lisans, 4 Ön Lisans, 7 Teknik/Meslek Lisesi mezunu olmak üzere toplam 22 personel görev almaktadır. Ar-Ge Merkezinde rutin üretime yönelik araştırma faaliyetlerinin yanı sıra özellikle savunma sanayii ihtiyaç/ taleplerine yönelik ‘değer katan

RÖPORTAJ

yenilik’ yani inovasyon projeleri üzerinde çalışarak ülkemizin 2023 stratejisi ile hedeflenen yerli ve milli teknolojilerin geliştirilmesi için katkı sağlamaktayız.

Kamunun sağladığı Ar-Ge destekleri için neler söyleyebilirsiniz?

Ar-Ge faaliyetlerinin şirket dışı ortaklar ile kurulan işbirlikleri sayesinde somut çıktılara dönüşebilme ihtimalinin yüksek olduğu bilinciyle araştırmacılarımız yurt içi ve dışından çeşitli üniversiteler, kamu kurumları ve araştırma enstitüleri ile ortak projeler geliştirmektedir. Ar-Ge Merkezi kurulum sürecinden sonra Üniversite-Sanayi İşbirliğini daha etkin bir şekilde tesis edebilmek için Ege Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi (EBİLTEM) ve Dokuz Eylül Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi (DETTO) ile işbirliği sözleşmeleri imzaladık.

Kurmuş olduğumuz bu işbirlikleri neticesinde Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden alanında uzman akademisyen hocalarımızın danışmanlığında yeni geliştirdiğimiz ürünümüz için TÜBİTAK TEYDEB 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı’na başvuruda bulunduk. n Türkiye’de hava kompresörü alanında faaliyet gösteren firmaların daha fazla Ar-Ge’ye

yönelmesini sağlamak için hangi adımlar atılmalı?

TÜİK istatistiklerine göre 2017 yılı itibariyle makina grubu en çok ihracat yapılan alt sektörler arasında “Pompa ve Kompresörler” 818 milyon $ ile 4. sırada, ithalat yapılan alt sektörler arasında ise 2,12 milyar $ ile 2. sırada yer almaktadır. İhracat-İthalat dengesi Pompa ve Kompresörler alt sektöründe 2008 yılında -1.090 milyon $ iken 2017 itibari ile -1.306 milyon $’a yükselmiştir. 2008-2017 yılları arasında “Pompa ve Kompresörler” alt grubunda 418 milyon $’lık ithalat artış değeri (alt sektörler arasındaki ithalat payı 2017 itibari ile %10,8) sektör cari açık problemini azaltma önündeki en önemli sorundur. Bu nedenle sektör çalışanlarının yüksek teknolojiye sahip, yerlilik oranı yüksek, katma değerli ürünler üzerine Ar-Ge çalışmalarını yoğunlaştırmaları

gerektiğini düşünüyoruz.

Türkiye’nin Ar-Ge faaliyetlerine yaptığı harcamalar 2006 yılından beri düzenli bir artış gösteriyor.

TÜİK verilerine göre 2006 yılında Türkiye’nin Ar-Ge harcamaları GSYH’nın yüzde 0,56’sına karşılık gelirken, 2017 yılında bu oran yüzde 0,96’ya çıkmış bulunuyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ülkemizin kalkınmasına daha fazla ivme kazandırmak amacıyla açıklanan Arge Reform paketleri ile Ar-Ge Merkezlerine yeni bir yaklaşım sunulmuş olsa da yüksek teknoloji ihracatımızın yıllardır istenilen düzeyde gelişememesi nicelik artışına göre niteliğin aynı hızla artmadığını gösteriyor. Bu nedenle ülkemizde Ar-Ge ve Tasarım üretim hizmetlerine verilen teşviklerin temelinde niceliğin yanında niteliğe daha fazla önem verilmesi gerekmektedir.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 85

HABER

SOĞUTUCU YAĞININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Bir soğutma yağının iyi yağlama özelliklerine ve kompresör içinde alçak taraftan yüksek tarafa sızdırmazlık sağlama yeteneğine sahip olması gerekir. Yağ kompresörün içindeki yatakları yağlarken aynı zamanda bir soğutucu ortam görevide görür ve hareketli parçaların kompresör çalıştığı sıradaki sürtünmelerinin neden olduğu ısıyı bu yataklardan alır.

86 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

H

er tip soğutucu ile ve her şart altında çalışacak mükemmel yağ şimdiye kadar geliştirilememiştir. Piyasada bulunan tüm soğutucu yağı çeşitlerinin avantajları ve dezavantajları vardır ve bunlar tesisatın şartlarına ve tek tek her sistemin kullanımına göre dengelenmelidir.

Yağlarda bulunması gereken özellikler:

n Düşük sıcaklıkta akışkan halde kalmalıdır. n Yüksek sıcaklıklarda kararlı halde kalmalıdır n Soğutucuyla metallerle motor izolasyonuyla (hermetik kompresörlerde kullanıldığında) havayla ve dıger kirleticilerle kimyasal reaksiyona girmemelidir. n Beklenen çalışma koşulları altında karbona ayrışmamalıdır. n Karşılanması gereken düşük çalışma sıcaklıklarına maruz kaldığında mum tortusu bırakmamalıdır. n Mümkün olduğunca temiz olmalıdır.

Piyasada soğutucu sistemler için bulunan tüm pratik amaçlı yağlar mineral esaslıdır. Bu yağlar prafin bazlı, naften bazlı, karışım bazlı (naften ve parafının karışımı) olmak üzere üç ana kategoriye ayrılabilirler.

Dünyanın değişik yerlerinde bulunan ham petrolden değişik kategoriler üretilebilir. Uygun arıtma işlemleri ağır parafinleri ve naftenleri ham petrolden ayırır.

Soğutucu yağlarda önemli olan bazı özellikler ise şunlardır:

•Viskozite •Akma noktası •Çökelme noktası •Parlama noktası •Di elektrik sabitesi •Yanma noktası •Korozyona eğilimi •Oksitlenme direnci •Renk Bir soğutucu yağının veya bir sıvının viskozitesi belli bir takım şartlar altında akmaya gösterdiği direncin bir ölçüsü yada daha basitleştirirsek ne kadar koyu veya seyrek olduğudur. Sıvıdan alınan ölçülmüş bir numune belli bir sıcaklıkta kalibre edilmiş bir aralıktan aktığında geçen zaman saniyeler cinsinden onun viskozitesini ifade eder.

Bir yağın akma noktası yağın akabileceği en düşük sıcaklıktır. Çoğunlukla yağın sıcaklığı artık akamayacağı bir noktaya düşürülür ve sonra bu sıcaklığa 3 °C eklenir. Düşük bir akma noktası sistemin tasarım çalışma koşullarında yağın sistemde erişilen en düşük sıcaklıklarda donmayacağının bir göstergesidir.Bütün soğutucu yağlarının değişen seviyelerde mum içerdiği bulunmuştur. Bu mum yağın sıcaklığı yeterince düştüğünde yağın içindeki diğer elemanlardan ayrılır.

Bir soğutucu yağının mumu mümkün olduğunca fazla ayrıştırıldığında (mum yağdan tamamen ayrılamaz) mumun kalanının yağdan ayrılacağı sıcaklığı bulmak için testler yapılır. Mum yağdan ayrıştığında yağ ve soğutucu karışımı bulanıklaşır.

Karışımın sıcaklığı daha da düşürüldüğünde yağın ıcınde kalan mum parçacıkları top top olur veya uzum salkımı şeklini alır. Bu oluşumun görülebilir

HABER olduğu haldeki sıcaklık yağın çökelme noktası olarak adlandırılır. Mum soğutma sistemi içerisinde daha soğuk olan bölgelerde birikeceği için (genleşme valfı ve evaporatör) evaporatördeki ısı transferinde bir verim kaybı olacak ve genleşme valfı veya başka bir tıp akış ayar cihazı çok kolay kısıtlanacak veya tıkanacaktır.

Yüksek sıcaklıklı soğutmada veya konfor klimalarında belirli bir yağ kullanılabilir ancak bu düşük sıcaklıklı uygulamalarda yetersiz olabilir. Bu yüzden özel kullanımlar için soğutucu yağı seçerken akma noktası göz önüne alınması gereken önemli bir özelliktir.

Soğutucu yağları çoğu zaman çeşitli sistemlerde yangın tehlikesi teşkil etmese de kullanılacak yağın parlama noktasını bilmek onamlıdır. Parlama noktası yağ buharının aleve maruz kaldığında parlayıp ateş alacağı sıcaklıktır. Bu durum belli bir sıcaklıkta ortaya çıkar yağ kararlığını kaybeder ve bileşenlerinden bazıları ayrışma eğilimi gösterir. Bu yüzden parlama noktasından kaçınılmalıdır.

Pek çok kompresör ve motoru gövde veya muhafazanın içinde birbirlerine hermetik olarak takılmışlardır. Evaporatörden çıkan soğutucu buharda yalıtılmış motor sargılarının içinden geçer. Böyle durumlarda soğutucu yağının elektrik akımının akışına karşı bir direnci olması (yalıtım) gerekir ve bir soğutma sistemi yağlama yağının dielektrik sabitesi bu direncin bir ölçüsüdür. Bir soğutucu yağının yanma noktası akışkanın daha önce tanımlanan parlama noktası ile ilişkilidir.Sıcaklık yağ buharının parlama noktasının üzerine çıkarıldığında ve yağ deney sırasında yanmaya devam ettiğinde yağın yanma noktasına erişilmiş demektir.

Bir soğutucu yağlama yağının içinde sülfür bileşenleri arzu edilmez. Nem bir sülfür bileşeni ile karıştığında sülfürik aşıt oluşur. Günümüzde yağlarda çok önemli bir faktör olarak kabul edilmeyen bu asit bir soğutma sisteminin metal parçaları üzerinde çok korozif bir etki yaratabilir. Çok iyi parlatılmış bir parça bakır yağdan alınan bir numuneye batırıldığında ve 93 °C nin üzerinde sıcaklıklara tabi tutulduğunda iyi bir yağlama yağının minimum derecede korozif eğilim göstermesi gerekir. 3-4 saat kadar bir süre sonra bakır parçası yağ numunesinden dışarı çıkarılır. Eğer parça aşınmışsa veya rengi atmışsa bu yağın içinde çok fazla sülfür bulunduğunun kanıtıdır.

Soğutucu yağlama yağının kararlılığı soğutucu yağlarının parlama noktasıyla bağlantılı olarak anlatılmıştı. Bir yağın kararlığının başka bir göstergesi de kimyasal reaksiyona olan direncidir. Yağlama işlemlerinin çoğunda kullanılacak yağların doymamış hidrokarbonları gidermek üzere arıtılması gerekir.

Ancak bir yağ ne kadar arıtılırsa yağlama kalitesi o kadar düşük olur. Soğutmanın ilk zamanlarında bu işlemde kullanılan yağ neredeyse rengini kaybedene dek arıtılıyordu. İyi bir soğutma yağının rengi yağlama özeliklerini kaybetmeksizin hidrokarbonların çoğunluğunun giderildiğini gösteren açık sarı renktir.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 87

TEKNİK BİLGİ

Viskozite Nedir? İlk başta basit bir tanımını yapalım. Kısaca viskozite denildiğinde aklınıza, akışkanların akmaya karşı gösterdikleri direnç olarak düşünün. Örneğin aklınıza kahvaltılarda gördüğümüz balı getirin. Balı elinize alıp, ters çevirip bir tabağa koymak istediğinizde yavaş yavaş hareket ettiğini göreceksiniz. Lakin o bir su olsaydı, hemen akıp gidecekti. Yani bu basit mantıktan balın viskozitesinin sudan daha fazla olduğunu anlarız.

Umarız bu örnek, kafanızda viskozitenin şekillenmesini sağlamıştır. Haydi, şimdi teknik olarak anlatalım.

88 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

TEKNİK BİLGİ

D

oğadaki tüm akışkanlarda akışkan tabakalarının birbiri üzerinde hareket etmesine karşın dirençleri söz konusudur. Bu direnç akışkanın viskozitesi olarak isimlendirilir. Bunun için viskozite birbirine komşu tabakaların birbirlerine göre hareketlerinde içsel direncin ölçümü olan bir akışkan özelliğidir. Durgun bir akışkana bir teğetsel kuvvet uygulanırsa bu akışkanın deforme olmasına neden olur.

Deformasyon, akışkanın içinde birbirleri üzerinde farklı hızlarda kaymasıdır.

Katıların kayma gerilmesine karşı gösterdikleri direnç oldukça büyük olmasına rağmen akışkanların direnci oldukça küçüktür. En küçük kayma gerilmesi altında dahi akışkan sürekli şekil değiştirir.

Şekildeki gibi arasında akışkan dolu olan paralel iki levhadan üstteki bir F kuvvetiyle v hızıyla hareket ederse hareketsiz levha üzerindekiler hariç bütün akışkan partikülleri üst levhanın hareketi doğrultusunda hareket eder. Buradaki herhangi bir BCDE hacmi B΄C΄D΄E΄ konumuna ulaşır ki burada θ açısal deformasyondur.

Newton bu olaya etkili olan faktörleri aşağıdaki gibi belirlemiştir;

Levhanın hızı (v) uygulanan kuvvet (F) ile doğru orantılı

• F∝v Hareketli levhaya uygulanan kuvvet (F) A (levhanın alanı) ile doğru orantılı • F∝A Hareketli levhaya uygulanan F kuvveti levhalar arasındaki y mesafesi ile ters orantılıdır.

• F∝1h Dolayısıyla buradaki kayma gerilmesi (τ) • τ = μ . vh dir. τ = FA = kayma gerilmesi μ = Dinamik viskozite

Yararlanılan Kaynak: Akdeniz Üniversitesi Ders Notları – Prof. Dr. Davut Karayel

• Gerçekte levhalar arasındaki akışkan hızında 1.resimdeki gibi lineer bir değişim olmaz. 2.resim yani hemen yukarıdaki resimdeki gibi non-lineer bir değişim söz konusudur. Dolayısıyla kayma gerilmesi • τ = μ. dvdh Bir diğer viskozite katsayısı ise kinematik viskozitedir.

Kinematik viskozite v, Mutlak viskozite u Özgül kütle pv=u • p=uγ/g=u.gγ Dolayısıyla kayma gerilmesi • τ = μ . vh burada t=FA ve u= v.p yazılabilir.

SI birim sisteminde dinamik viskozitenin birimi Ns/ m2 iken kinematik viskozitenin birim m2/s’dir.

Viskoziteye Etki Eden Faktörler Sıvıların viskozluğu molekül yapıları ve moleküller arası etkileşmelerle yakından ilgilidir.

Sıvıların viskoziteleri sıcaklık arttıkça azalır, ancak basınç değişimlerinden fazla etkilenmez. Gazlarda ise basınç ile ters orantılı olarak değişir.

Viskoziteye Sıcaklık Etkisi

Çoğu sıvıların viskozitesi, artan sıcaklıkla azalır.

Boşluk (hole) teorisine göre bir sıvı içerisinde boşluklar bulunmaktadır ve moleküller sürekli boşluklara doğru hareket ederler. Bu olay akışa izin verir fakat bir molekülün bir boşluğa taşınması bir aktivasyon enerjisine ihtiyaç duyduğundan enerji gerektirir. Yüksek sıcaklıklarda aktivasyon enerjisi daha kolay temin edileceğinden sıcaklık yükseldikçe sıvı daha kolay akar.

Viskoziteye Basıncın Etkisi

Diğer yandan artan basınçla bir sıvının viskozitesi artar çünkü basıncın artırılması sıvı içerisindeki boşluk sayısını azaltır ve bunun sonucu moleküllerin hareketi zorlaşır.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 89

SAĞLIK

Stres Başarıyı Nasıl Etkiler?

Kontrol altında tutulduğunda motive edici olabilen stres, aşırı derecede yaşandığında zihinsel, ruhsal ve fiziksel sağlık açısından tehdit oluşturabilir.

90 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

SAĞLIK

H

ayatımızın ortalama üçte birini geçirdiğimiz iş yerlerimiz, olumlu–olumsuz etkileriyle yaşantımızda önemli bir yer tutarak psikolojimizi derinden etkiliyor. Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, ekonomik koşulların ağırlaşması ve rekabet koşullarının artması sonucu çalışanlardan beklentilerin daha da yükseldiğini belirtiyor. İş ve çalışma koşullarının çalışan üzerinde oluşturduğu baskının da strese yol açtığını vurgulayan Knudsen, “Aşırı stres kişiler için de kurumlar için de sorunlara yol açar, verimliliği düşürür, kişinin yakın çevresini ve toplum sağlığını da olumsuz yönde etkiler” diyor.

İş yerinde stresin nedenleri

çıkamadığı streslerin birikmesi sonucu kişide uyku bozukluğu, içine kapanık bir ruh haline bürünme, işe odaklanamama ve görevlere gerektiğinde yoğunlaşamama gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Performans ve verimliliğin düşmesi şirketlerde gizli kayıplara yol açıyor. İşyerinde değersiz ve baskı altında hissetme, gelecek üzerine kaygıların artması, kişinin içine kapanık bir ruh haline bürünmesine neden olabiliyor. İş stresi, sigara ve alkol gibi sağlıksız alışkanlıkları tetiklerken şirketlerde kayıplara yol açıyor.

İş yerinde stresle nasıl baş edilir?

Gerek çalışanların kendi beklentileri, gerekse patronların beklentileri, insan iç dünyasında gerilimlere yol açabilir.

Psikolog Knudsen’e göre, çok fazla sorumluluk altında olmak, görev dağılımında adaletsizlik olduğunu düşünmek, mesleki ilerleme ile ilgili endişeler, birlikte çalıştığı ekipte uyumsuzluk yaşamak, alınan ücret ve maaşlar konusunda kaygıların olması, kişinin yaptığı önemsiz ya da var olmayan hataların büyütülmesi, arkasından konuşulması, dışlanması, bilgi saklanması, yanlış giden her şeyin faturasının ona çıkarılması, bağırılması, hakaret edilmesi gibi nedenler çalışanlarda strese neden oluyor.

Patron ve çalışanlar birbirini anlamaz

söz konusu kişi bir işverense, onun da strese girmesine neden olacak birçok etken var. Knudsen o etkenleri şöyle sıralıyor: “Şirketinin geleceği, çalışanların uyumsuzluğu ve problemleri, alt yöneticilerin sorunları, finans ve yatırım planlamaları strese neden oluyor. İşverenlerin yüklendikleri stres, genelde çalışanlardan daha fazladır. Ama umumiyetle patron ve çalışanlar birbirini anlamazlar, kendi yüklendikleri stresi önemser, diğerininkini yok sayarlar.”

Strese neden olan faktörleri tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da onunla mücadele etmenin yolları mevcut. Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, o yollarla ilgili olarak da şunları söylüyor: “İş yerindeki koşulları ve sizi rahatsız eden durumları uygun bir dille yöneticinizle paylaşın. İş yerinde güvendiğiniz arkadaşlarınızdan yardım isteyebilirsiniz. Ne olursa olsun eve iş getirmeyin. Eşinize, sevdiklerinize, çocuklarınıza mutlaka zaman ayırın. Düzenli aralıklarla aile büyüklerinizi arayın ve ziyaret edin.

Kendinize ve hobilerinize zaman ayırın. Kitap okumak, müzik dinlemek, yürüyüş yapmak ya da sevdiğiniz bir arkadaşınızla bir kafede oturup sohbet etmek de size iyi gelecektir.

Belirli aralıklarla iş yerinde dolaşın, yürüyün ya da merdiven inip çıkın.

Mümkünse temiz hava alın, hareket etmeniz kan dolaşımınızın da harekete geçmesine yardımcı olacaktır. Her yolu denemenize rağmen stresiniz devam ediyorsa, daha verimli olabileceğiniz ve kendinizi daha mutlu hissedebileceğiniz bir iş araştırabilirsiniz. Ancak işinizle ilgili ani bir karar vermekten kaçınmalısınız. Sorunlarla başa çıkılamadığı durumlarda bir uzman psikologdan veya psikiyatristten yardım alın.”

Stresin yarattığı olumsuz sonuçlar

Stresle baş edilemeyen durumlarda insanlarda hem bedensel hem de psikolojik sorunlar görülüyor. Başa

kaynak: http://www.on5yirmi5.com/haber/ kariyer/is-dunyasi/78097/stres-basariyi-nasiletkiler.html 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 91

SATIŞ EĞİTİMİ

Müşteri Satıcıya Neden İkinci Bir Randevu Vermez?

Baran Şİmşek

Satış Eğitmeni info@baransimsek.com

Bilgi güçtür, satışta da öyle!

Bilgi ama ne hakkında ne kadar, ne zaman?

Bir satıcı için müşteri açısından doğru, etkileyici bir yaklaşım sergilemenin kilidi o müşteri hakkında yeterli ve doğru bilgi sahibi olmasından geçer.

Ne kadar çok, gerekli ve doğru bilgi edinirsen müşterilerine sunabileceğin faydaları o kadar iyi belirlemekle kalmaz bu faydaları ona nasıl etkili bir biçimde sunacağını da belirlemiş olursun.

92 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

SATIŞ EĞİTİMİ

M

üşterilerin ‘ihtiyaçları’, ‘beklentileri’, ‘hedefleri’, ‘boğuşmakta olduğu sorunları’, ‘farkında olmadığı potansiyel fırsatları’ vb. hakkında ne kadar çok doğru bilgiye sahip olursan, o kadar isabetli amacına uygun, faydalı, güven inşa eden, müşterinin yaptığınız görüşmelereden sıkılmadan keyif almasını, faydalanması sağlayacak önerilerde bulunabilirsin.

Biri hakkında ne kadar çok şey bilirsek o kadar çok doğru ve ihtiyacı olan ona uygun şey önerebiliriz.

Biri hakkında ne kadar az şey biliyorsak, onu anlamak, tanımak, ihtiyaçlarını belirlemek için o kadar çok ve isabetli soru sormamız gerekir.

Biri hakkında ne kadar çok şey biliyorsak o kadar az soru sorma gereği duyar ve o kadar çok ve doğru, isabetli önerilerde bulunabiliriz.

temelinden dinamitlemiş olursun, ilişki filizlenmeden ölür!

Müşterileri bir satıcıdan ne uzaklaştırır biliyor musun?

1. Beni anlamak istediğine, gerçek sorunlarımın ne olduğunu anlamak ve çözümler üretmek, çözüm sunmaya çalışmak gibi bir niyetin, gayretin olmadığına eminim. Sadece kendi çıkarlarına odaklısın.

2. Senin, şirketinin ve ürünün bana uygun olduğuna, bana fayda sağlayacağına beni inandırmakta başarısız oldun.

3. Seninle ilgili ilk intibam hiç iyi değil, senden hoşlanmadım.

4. Sende samimiyetsiz manipülasyonla satmaya çalışan ‘vur kaç’ tipi satıcılardansın.

Müşteriyi, ihtiyaçlarını gerçek durumunu anlamadan satış yapman, aynı zamanda senin gerçek bir dünyada değil, hayali bir dünyada, hayal aleminde satış yapmaya çalıştığınında göstergesidir.

Ezberlediğin şeyler var ve bunu tüm müşterilerine uygulayıp, netice almayı umuyorsun. Tıpkı tembel, sorgulamayan, satış yapamadığı zaman ‘fiyatımız yüksek, fiyatımız pahalı’ ondan satamadım diyen satıcıların yaptığı gibi.

Bu seni, müşterinin ihtiyaçlarını belirlemeye ve sunmaya odaklı bir satıcı olmaktan, elindeki mevcut ürünleri veya hizmetleri satmaya çalışan bir satıcıya dönüştürür.

Eğer kendisini, ihtiyaçlarını, sorunlarını bilmediğin öneride bulunacak kadar tanımadığın bir müşterine elinde ‘sorular’ yerine ‘yanıtlar, çözümlerle’ gidiyorsan ve hararetle bunu müşterinin satın almasını sağlamaya çalışıyorsan, müşteri senden uzaklaşır.

Müşteride seninle ilgili şöyle bir ‘ön yargı’, ‘ilk intiba’ oluşur Müşteri seni kendisine ‘gerçekte ihtiyacı olan şeyleri belirleyen ve satan değil!’ tersine ‘elindekileri müşterinin ihtiyaç duyduğu şeyler gibi göstermeye çalışan manipülatif ve kötü niyetli bir satıcı olarak görmeye başlar!’ ve seninle ilgili kendisinde böyle bir ‘intiba’, böyle bir ‘ön yargı’ oluşur ve potansiyel müşteri veya müşteriler seni gördükleri yerde yollarını değiştirirler.

Daha önce böyle bir şey yaşadığın oldu mu hiç?

Müşteriyi anlamadan dinlemeden, neye ihtiyacı olduğunu olabileceğini belirlemeden ürün ya da hizmetini satmaya çalıştın. Müşteride seninle arasına sekreterinden bir set ördü.

Kaçan Fırsat; Bu yanlış yaklaşımla, müşteriyle tesis etmeye çalıştığın, ilişkiyi

Bu davranışın neye neden olur?

Artık müşterinin zihninde, uzak durulması gereken kötü bir satıcı olarak etiketlenirsin.

Bu yaklaşım şeklin, artık müşterin sekreterini bu satıcı geldiğinde asla görüşmek istemiyorum, toplantıda olduğumu, seyahate çıktığımı, meşgul olduğumu, programımın yoğun olduğunu, teklifini değerlendirmeye devam ettiğimizi söyle, diye programlattırır.

Eğer müşteri ilk görüşmeden sonra size randevu vermiyorsa, bu çok açık bir mesajdır aslında. Dikkat ilk görüşmeden sonra cümlesinin altını çiziyorum.

İkinci kez görüşmek istemeyen müşterinin verdiği 4 mesaj;

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 93

ETKİNLİK

AIR WORLD TÜRKİYE DERGİSİ'NDEN SAĞLIK BAKANLIĞI'NDA SEMİNER

BASINÇLI HAVA SEKTÖRÜ TEMSİLCİLERİ TEK YÜREK OLDU Basınçlı hava sektörü bileşenleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kamuda milli ve yerli ürün kullanımı ile ilgili genelgesinin ardından, tüm birimlerinde milli ve yerli ürün kullanımı genelgesi yayınlayan Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’ya destek ve projelerde yerli ve milli kompresör başta olmak üzere medikal hava çözümlerinde yerlileşme isteği için Sağlık Bakanlığı’nda buluştu.

94 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

AIR WORLD TÜRKİYE Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Murat Alişiroğlu

HABER

A

IR WORLD TÜRKİYE Dergisi'nin başarılı organizasyonu ile bir araya gelen sektör bileşenleri, başta Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü bünyesindeki tüm mühendislere ve bakanlık personeline yerli ve milli basınçlı hava sistemleri ile ilgili geniş kapsamlı bir seminer verdi.

Seminerde Türkiye’de sektörün en büyük firma temsilcileri ve ürün uzmanları hazır bulundu. Seminer öncesi çok heyecanlı olan firma yetkilileri ürettikleri ürünleri dünyada ortalama 160’dan fazla ülkeye ihraç ettiklerini belirttiler. Sektör adına açıklama yapan AIR WORLD TÜRKİYE Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Murat Alişiroğlu, ‘’Yerli ve milli ürünlerin kamuda kullanılmasına özel önem veren başta Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın, genelge yayınlamasının sektörde sevinç ve heyecan yarattığını belirtti. Alişiroğlu, “Birçok kurumda mevcut şartnamelerin tek bir ithal markayı işaret etmesinin kamuya ve ülkeye zarar verdiğini, bu konuda kararname hazırlayan başta Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve Sağlık Bakanlığı'nda genelge yayınlayan bakanımıza basınçlı hava sektörü bileşenleri olarak güçlü bir destek vermeye geldik" dedi.

Sektör olarak kamuda yıllardır boşa patinaj

yapmaktan yorulan yerli firmalarımız Sayın Bakanımızın yayınladığı genelge ile umutlandı diyen Alişiroğlu şöyle devam etti; "Sayın Bakanımıza sektör olarak teşekkür plaketimizi ilettik. AIR WORLD TÜRİYE Dergisi olarak yaptığımız bu seminerde bakanlıktan beklentimiz; Yapılacak tüm hastanelerde yerli hava kompresörü ve basınçlı hava sistemi alınması ve mevcut hastanelerde sistemin yeniden kontrolünüdür. Daha açık ifade ile mevcut ithal ürünleri işaret eden şartnamelerin değişmesi ve yerlileştirilmesini istiyoruz. Çünkü yerlisi varken ithal ürün almakla Türkiye bir yere varamaz. Türkiye’de imalat yapan yerli kompresör firması gelir vergisini KDV sini ödüyor. Yatırım yapan kamu kuruluşu bu firmanın ödediği vergi ile elindeki şartnameye bakıp hiçbir yerli kompresör üreticisinin giremeyeceği şartname ile ihaleyi açıyor. Biz buna karşıyız ve bunun düzeltilmesi için sektör olarak isteyen tüm kurumlarda bu seminerlerimizi yapacağız.

Sektör temsilcileri olarak üzerimize düşen ne ise yapmaya hazırız. Bu seminerlerimizin hedefi Sayın Cumhurbaşkanı’mızın himayesinde Külliye’de tüm sektör temsilcilerimizin, kamu kurumlarının değerli yöneticilerinin katılacağı “Yerli ve Milli Basınçlı Hava ve Teknolojileri Sempozyumu” yapmak."

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 95

HABER

T2A

IHI DALGAKIRAN TURBO FABRİKASI GEZİSİ TRA

TRE

TRX

w w w . i h i d a l g a k i r a n . c o m AIR WORLD TÜRKİYE Dergisi'nin öncülüğünde İMMB üyelerinin katılımıyla IHI DALGAKIRAN firmasının davetlisi olarak 2 Mart 2019 Cumartesi günü gerçekleştirilen teknik geziye Ankara ve İstanbuldan yoğun bir katılım olması dikkat çekti.

K

lasik kompresör teknolojilerine göre % 35‘e varan enerji tasarrufu sağlayan Turbo Kompresörler hakkında geniş bilgilendirme yapan IHI DALGAKIRAN’ın genel Müdürü Yakup Tüfekçi, katılımcılar ile tek tek ilgilendi. Katılımcıların sorularını yanıtlayan Tüfekçioğlu, "Yüzde 100 yağsız basınçlı hava üreten Turbo Kompresörlerin büyük tekstil firmaları, sanayi tesisleri, ilaç üretimleri, demir çelik

tesisleri, çimento üretimi, cam sanayi, otomotiv sanayi, ve enerji santralleri gibi endüstrinin tüm sektörlerine hitap ettiğini" belirtti.

Tüfekçi, “Türkiye’deki istihdamı artırmak ve ithalat oranını düşürmek amacıyla Dilovası’na büyük bir yatırım yapan IHI DALGAKIRAN Türk&Japon işbirliğindeki AR-GE Ekibi yeni ürünlerin geliştirilmesi ve mevcut ürünlerdeki yerlilik oranının arttırılması çalışmalarına devam edeceklerini” belirtti.

96 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

2019

TÜRKİYE

BASINÇLI HAVA MAKİNALARI

MARKA BİLİNİRLİĞİ

YARIŞMASI

Air World Türkiye 2019 Geleneksel 2. Marka Bilinirliği Yarışması farklı alanlarda ve mekanlarda yapacağımız anketlerle 2019’un EN’lerini seçeceğimiz bu yılki yarışmamızdaki branşlar alttadır.

LÜTFEN İLK AKLINIZA GELEN MARKALARI YAZINIZ, BİLMEDİKLERİNİZİ BOŞ BIRAKINIZ! YERLİ KOMPRESÖR MARKASI :……………….............................................…………………………………… İTHAL KOMPRESÖR MARKASI :……………….............................................……………………………………

YERLİ HAVA KURUTUCU MARKASI

:……………….............................................……………………………………

İTHAL HAVA KURUTUCU MARKASI

:……………….............................................……………………………………

YERLİ HAVA FİLTRESİ MARKASI

:……………….............................................……………………………………

İTHAL HAVA FİLTRESİ MARKASI

:……………….............................................……………………………………

YERLİ AZOT GAZI JENARATÖRÜ

:……………….............................................……………………………………

İTHAL AZOT GAZI JENARATÖRÜ

:……………….............................................……………………………………

YERLİ VAKUM POMPASI :……………….............................................…………………………………… İTHAL VAKUM POMPASI :……………….............................................……………………………………

YERLİ BLOWER MARKASI :……………….............................................…………………………………… İTHAL BLOWER MARKASI :……………….............................................……………………………………

YERLİ ELEKTRİK MOTORU MARKASI

:……………….............................................……………………………………

İTHAL ELEKTRİK MOTORU MARKASI

:……………….............................................……………………………………

SEKTÖRE HİZMET ÖZEL ÖDÜLÜ (RESMİ, ÖZEL SEKTÖR) :……………….............................................……………………………………

SOSYAL SORUMLULUK ÖZEL ÖDÜLÜ

:……………….............................................……………………………………

NOT: Bu anket sadece marka bilinirliği üzerine olacağından kalite, debi veya kullanılan kompanentler vs’ler göz önüne alınmayacaktır.

Marka bilinirliği, 2019 yılında o markanın ne kadar aktif olduğunu ve insanların zihninde ne kadar kaldığını test etmek için yapılmaktadır.

Air World Türkiye dergisi okurlarının seçeceği markalar arasında en yüksek oyu alan firmalarımız Aralık ayında açıklanacaktır.

KATILIMCININ Adı-soyadı :…………............................…..............……………………………………

Firma ismi

:…………............................…..............……………………………………

Formu doldurduktan sonra fotograflayıp

Whatsapp: 0543 218 81 81 hattımıza ya da İnfo@airworldturkiye.com.tr ye gönderebilirsiniz.

KAŞE - İMZA

HABER

KASIM 2018 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (*) YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

Yerli Sermaye

TEKKELİ GIDA SAN.TİC.LTD.ŞTİ

TARIM - Hayvancılık

KONYA

FATİH MAH. 22036 SOK. NO:10 ŞEHİTKAMİL / GAZİANTEP

TEVSİ

Yabancı Sermaye

MEYRA MÜH.PROJE SAN.A.Ş

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

YUMURTA YÖNLÜ TAVUK YETİŞTİRİCİLİĞİ 1472640 ADET

41.078.340

MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Bakır Zenginleştirme Tesisi 50000 TON/ YIL

18.355.451

NEV IŞIK MERMER SAN.TİC. LTD.ŞTİ

MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

31.139.616

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 603 SOKAK NO:8/4 HONAZ/ DENİZLİ

KOMPLE YENİ YATIRIM

Mermer Blok { İR:85095 } 19000 M3/YIL

Yerli Sermaye

SAFİR KAYA TUZU LTD ŞTİ MUSTAFA KEMAL MAH. 2155 CAD. NO:4/45 ÇANKAYA / ANKARA

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Kaya Tuzu İstihracı {Rodövans} {İR:77676} 1086000 TON/YIL

16.275.000

KIRIKKALE

MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme

Yerli Sermaye MUĞLA

POLAT MADEN SAN. VE TİC. A.Ş. MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme MECİDİYEKÖY MAHALLESİ BÜYÜKDERE CAD. POLAT HAN KOMPLE YENİ YATIRIM Apt. NO: 87/3 ŞİŞLİ/İSTANBUL

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Feldispat {İR30753} 12.750.000 390000 TON/YIL

Yerli Sermaye

CAVAT ÖRNEK SARAYLAR BELDESİ MARMARA SARAYLAR BELDESİ / BALIKESİR

Mermer {İR:28697} 4000 M3/YIL

10.796.933

BALIKESİR

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Yerli Sermaye

OYBA GIDA A.Ş.

İMALAT - Gıda ve İçki

EMNİYET MAH. SİLAHTAR CAD. NO: 51 A YENİMAHALLE/ ANKARA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Patates {dondurulmuş} 150000 TON/YIL

16.097.240

AKSARAY

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Yabancı Sermaye

AK GIDA SAN.VE TİC.A.Ş.

İMALAT - Gıda ve İçki

K.MARAŞ

MODERNİZASYON

Süt işleyerek süt ve süt mamülleri üretimi 204 TON/ GÜN

12.421.969

A.ÇEŞME MH.E5 K.YOLU ÜZR. ÇAMLI SK.ESAS MALTEPE OFİS PARK N.21 MALTEPE/İST.

Vergi İndirimi %80, YKO %40

Yabancı Sermaye

DANONE HAYAT İÇECEK VE GIDA SAN.TİC.A.Ş.

İMALAT - Gıda ve İçki

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

19.024.000

ADANA

VEDAT GÜNYOL CD.DEFNE SK.N.3 BÜYÜKHANLI PLAZA B BLOK KAT.12 ATAŞEHİR / İSTANBUL

MEMBA SUYU DOLUMU 295907256 LİTRE/ YIL

Yerli Sermaye

TAVUK DÜNYASI GIDA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

ET İŞLEYEREK ET VE ET MAMÜLLERİ ÜRETİMİ 2800000 KG/YIL

19.811.080

BURSA Yerli Sermaye BURDUR

ANKARA BAŞKENT O.S.B.

MERKEZ MAH.AYAZMA CAD. PAPİRUS PLZ. NO:37/186 KAT:12 KOMPLE YENİ YATIRIM KAĞITHANE / İSTANBUL

AYDINEVLER MAH.BESTE SK.N.13 KAT.3 MALTEPE/İSTANBUL

98 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

KOMPLE YENİ YATIRIM

MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme KOMPLE YENİ YATIRIM

TEVSİ, MODERNİZASYON

İMALAT - Gıda ve İçki KOMPLE YENİ YATIRIM

HABER YATIRIMIN YERİ Yerli Sermaye

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Dokuma üzerine baskı 325440 KG

10.800.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Dokuma üzerine baskı 2000000 M/ YIL

14.448.541

Vergi İndirimi %55, YKO %20

Pamuklu dokumalar 11.018.600 {özel kumaşlar hariç} 2809080 M2/YIL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

YUVARLAK ÖRME KUMAŞ 1750000 KG/YIL

19.935.236

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Makine Halısı 311040 M2/YIL

17.885.000

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Halılar, diğer tekstil yer kaplamaları {dokunmuş} 453600 M2/YIL

15.670.489

32.948.459

BİREL TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

DEMİRTAŞ DUMLUPINAR OSB. MAH. ALİ OSMAN SÖNMEZ CAD. NO:23 OSMANGAZİ / BURSA

TEVSİ

Yabancı Sermaye

EGE TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

İZMİR KEMALPAŞA O.S.B.

10002 SOKAK NO:11 AOSB ÇİĞLİ / İZMİR

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

GÖKLER TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

KALE DEMOKRASİ No:NO:3 PAMUKKALE / DENİZLİ

MODERNİZASYON

MODA81 TEKSTİL ÖRME SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

MALTEPE MAHALLESİ FAZILPAŞA CAD. NO: 10/4 ZEYTİNBURNU/İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

ELYAF İPLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

HAVAALANI YOLU ÜZERİ 5.KM ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

DİNARSU İML.VE TİC.A.Ş.

TEKİRDAĞ

MERKEZ MAH.29 EKİM CAD. NO.21 BAHÇELİEVLER/İSTANBUL

İMALAT - Dokuma ve Giyim

Yerli Sermaye

HALISAN TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

3. ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 83325 NOLU CAD. NO:11 ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

TEVSİ

Sigorta Primi Halılar, diğer tekstil İşveren Hissesi 6 Yıl yer kaplamaları {düğümlü, sarmalı} 1626016 M2/YIL

TAN TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

Vergi İndirimi %60, YKO %25

15.602.546

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ TURAN BAHADIR CADDESİ NO:6 HONAZ / DENİZLİ

MODERNİZASYON, TEVSİ

DİJİTAL BASKI MAKİNESİ 131328 KG

YÜNSA YÜNLÜ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

Sigorta Primi İşveren Hissesi 5 Yıl

26.857.030

SABANCI CENTER KULE 2 KAT.11-12 BEŞİKTAŞ/İSTANBUL

MODERNİZASYON

Elyaf ve dokuma ipliklerini boyama hizmetleri 3348800 KG/YIL

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Multispek Gizleme Ağı 1500000 M2/ YIL

27.892.099

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Diğer trikotaj ve tığ-işi kumaşlar 4264600 KG/YIL

17.705.000

BURSA

DENİZLİ

Yerli Sermaye İSTANBUL

Yerli Sermaye GAZİANTEP O.S.B

GAZİANTEP O.S.B

Yerli Sermaye DENİZLİ O.S.B.

Yerli Sermaye TEKİRDAĞ ÇERKEZKÖY O.S.B. Yerli Sermaye BURSA ULUDAĞ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

TEVSİ

İMALAT - Dokuma ve GENTEK TEKSTİL VE SAVUNMA Giyim TEKNOLOJİLERİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ KOMPLE YENİ YATIRIM MECİDİYEKÖY BÜYÜKDERE No:81/8 ŞİŞLİ/İSTANBUL

Yerli Sermaye

MAYTEKS ÖRME SAN.TİC.A.Ş.

İZMİR ATATÜRK O.S.B.

10007 SOKAK NO:20 A.O.S.B. ÇİĞLİ/İZMİR

İMALAT - Dokuma ve Giyim TEVSİ

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 99

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

Yerli Sermaye

KORDSA TEKSTİL A.Ş.

KOCAELİ

ALİKAHYA FATİH MAH. SANAYİCİ CAD. NO: 90/ İZMİT/ KOCAELİ

TEVSİ

SARAR BATTANİYE TEKSTİL SAN.VE TİC.A.Ş..

İMALAT - Dokuma ve Giyim

TEKSTİL OSB MAHALLESİ 102 CADDE NO:117 MERKEZ / UŞAK

MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

ÖZERDEM MEN.SAN.TİC. A.Ş.

İMALAT - Dokuma ve Giyim

UŞAK O.S.B

TEKSTİL OSB MAHALLESİ 101 CADDE NO:45 MERKEZ / UŞAK

KOMPLE YENİ YATIRIM

REKOR DOKUMASAN.VE TİC.A.Ş.

İMALAT - Dokuma ve Giyim

O.S.B. TURUNCU CAD. 2. SOK. NO:2 NİLÜFER / BURSA

TEVSİ

Yerli Sermaye

ECOFİBER ELYAF LTD.ŞTİ.

İMALAT - Dokuma ve Giyim

KÜTAHYA GEDİZ O.S.B.

TERAZİDERE MAHALLESİ OBA SK. NO: 1 A BAYRAMPAŞA/ İSTANBUL

Yerli Sermaye

ÖZAK TEKSTİL TİC.A.Ş.

ŞANLIURFA

İKİTELLİ OSB.MAH.10.CAD. NO.7/D 34PORTALL PLAZA BAŞAKŞEHİR/İSTANBUL

Yerli Sermaye

İMALAT - Dokuma ve Giyim

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Vergi İndirimi %50, YKO %15

İplik Büküm 46200 TON/YIL

12.585.808

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Open End İplik 1811350 KG/YIL

13.800.000

UŞAK

Yerli Sermaye

16.438.909 Sigorta Primi RASCHEL ÖRME İşveren Hissesi 6 Yıl KUMAŞ BATTANİYE 1053257 M2/YIL Dokumaların boyanması 1443000 KG/YIL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Sentetik filament 13.007.753 demetleri; sentetik devamsız lifler {karde edilmemiş, taranmamış} 21600 TON/YIL

Sigorta Primi İşveren Hissesi 12 Yıl

Muhtelif Konfeksiyon Ürünleri 5063000 ADET/YIL

18.300.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Diğer trikotaj ve tığ-işi kumaşlar 5771400 KG/YIL

11.839.993

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

16.144.443 HAZIR GİYİM VE EV TEKSTİLİ KONFEKSİYON ÜRETİMİ 40796600 ADET

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Yatak, yemek ve oturma odası mobilyaları 98479 ADET/YIL

20.115.736

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

MDF {Orta Yoğunlukta Lif Levha - 1 nci Hat} 5047110 M2/YIL

40.500.000

KDV İstisnası

BEBEK BEZİ 1641600000 ADET

133.176.915

KDV İstisnası

Oluklu kağıt ve karton imalatı 15000 TON/YIL

46.326.325

BURSA

Yabancı Sermaye BURSA Yabancı Sermaye

ALMAXTEX TEKSTİL SAN.A.Ş.

KARAPINAR MAHALLESİ ANKARAYOLU CAD. NO: 900 YILDIRIM/BURSA ALMAXTEX TEKSTİL A.Ş.

KOMPLE YENİ YATIRIM İMALAT - Dokuma ve Giyim TEVSİ İMALAT - Dokuma ve Giyim TEVSİ İMALAT - Dokuma ve Giyim

BURSA

KARAPINAR MAHALLESİ ANKARAYOLU CAD. NO: 900 YILDIRIM/BURSA

Yerli Sermaye

LAZZONİ MOBİLYA SAN.A.Ş.

ANKARA

ÇANKIRI BLV. NO:49 BALIKHİSAR MEVKİİ AKYURT/ANKARA TEVSİ

Yerli Sermaye

ÇAMSAN A.Ş.

ORDU

GAZİOSMANPAŞA MAH. KIZ KULESİ SOK. NO:42 ÇANKAYA / ANKARA

MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

ENKA HİJYEN ÜRN.A.Ş.

İMALAT - Kağıt

GAZİANTEP 5.

O.S.B.

83535 NOLU 5.O.S.B. NO: NO:15 / ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

TEVSİ

Yerli Sermaye

SERRA MUKAVVA A.Ş.

İMALAT - Kağıt

ADANA

ACIDEREOSB MAHALLESİ İSMET ATLI CAD. NO: 22 SARIÇAM/ADANA

KOMPLE YENİ YATIRIM

100 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

33.058.421

Vergi İndirimi %55, YKO %20

TEVSİ İMALAT - Orman Ürünleri

İMALAT - Orman Ürünleri

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

Yabancı Sermaye

MONDİ TİRE KUTSAN KAĞIT VE İMALAT - Kağıt AMBALAJ SAN.A.Ş.

KOCAELİ

TOKİ MAH. HASAN TAHSİN CAD. NO:28 TİRE/İZMİR

Yabancı Sermaye

OLMUKSAN INT. PAPER AMBALAJ SAN.VE TİC.A.Ş

ESENTEPE MAHALLESİ KOCAELİ HARMAN 1 SK. NİDAKULE GEBZE DİLOVASI O.S.B LEVENT Apt. NO: 7 /9/54 ŞİŞLİ/İSTANBUL Yabancı Sermaye BURSA İNEGÖL O.S.B.

OLMUKSAN INTERNATİONAL PAPER AMBALAJ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Kağıt MODERNİZASYON

İMALAT - Kağıt MODERNİZASYON

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Oluklu kağıt ve kartonlar {rulo veya tabaka halinde} 111862000 KG/YIL

64.182.962

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Oluklu Mukavva Levha ve Çeşitli Kutu 41571000 KG/ YIL

16.700.250

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Oluklu Mukavva ve Kutu Üretimi 70870000 KG/YIL

54.500.154

Sigorta Primi İşveren Hissesi 5 Yıl

Oluklu Kağıt ve Karton İmalatı 15000 TON/YIL

40.969.450

ESENTEPE MAHALLESİ HARMAN 1 SK. NİDAKULE LEVENT APT. NO: 7 /9/54 ŞİŞLİ/İSTANBUL

Yerli Sermaye

GEMSA BOYA AMB. LTD.ŞTİ

İMALAT - Kağıt

ADANA HACI SABANCI O.S.B

ACIDERE OSB MAHALLESİ İSMET ATLI CAD. NO: 22 SARIÇAM/ADANA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

SÖĞÜT PLASTİK VE KALIP SANAYİ İMALAT - Lastik-Plastik VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ TEVSİ YUKARI DUDULLU ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 3.CAD.NO.18 ÜMRANİYE/İSTANBUL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Plastik Sıhhi Tesisat Borusu ve Atık Su Borusu 9693000 KG/YIL

12.500.000

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Plastikten damacana, şişe, matara ve benzeri eşyalar 4000000 ADET/YIL

14.994.521

Gümrük Vergisi Muafiyeti

PLASTİK KELEBEK MÜHÜR 198410 KG/ YIL

11.200.000

Gümrük Vergisi Muafiyeti

EPS STRAFOR ÜRETİMİ 4570657 KG/YIL

29.718.897

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Çeşitli Cins Kağıt Baskı ve Vaks Kaplama Gıda Ambalaj Malzemesi 225000 KG/YIL

90.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Veteriner İlaçları 6323 TON/YIL

11.074.965

İSTANBUL DUDULLU O.S.B. Yerli Sermaye

GÜNGÖR ZEYTİNCİLİK LTD.ŞTİ

İMALAT - Lastik-Plastik

BURSA

UMURBEY SANAYİ BÖLGESİ GEMLİK CADDESİ NO:31 GEMLİK / BURSA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

GÖKERPLAST PLASTİK LTD.ŞTİ

İMALAT - Lastik-Plastik

ZONGULDAK

FINDIKLI MAH.BAŞIBÜYÜK YOLU CAD.NO.133 D.7-8 MALTEPE/İSTANBUL

TEVSİ

Yerli Sermaye

MEFA KİMYA SANAYİ A.Ş.

İMALAT - Lastik-Plastik

ESKİŞEHİR SANAYİ ODASI O.S.B

AHİ EVRAN DAĞISTAN No: 13 SİNCAN/ANKARA

TEVSİ, NAKİL

Yerli Sermaye

PROPAK AMBALAJ A.Ş.

İMALAT - Lastik-Plastik

DÜZCE

PARTNER PLAZA YENİŞEHİR MH. ÖZGÜR SK.N.17 K.3-4 ATAŞEHİR/İSTANBUL

TEVSİ

Yabancı Sermaye

VİLSAN VETERİNER İLAÇ SAN A.Ş.

ESENTEPE MH.BÜYÜKDERE CD.N.199 LEVENT 199 OFİS BLĞ.K.13 LEVENT / ŞİŞLİ / İSTANBUL

İMALAT - Kimya

ECOPOL KİMYA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Kimya

ANKARA

Yerli Sermaye TEKİRDAĞ VELİMEŞE O.S.B

VELİMEŞE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 1. YANYOL CAD. NO:19 ERGENE/TEKİRDAĞ

MODERNİZASYON

TEVSİ

Sigorta Primi Tekstil Yardımcı İşveren Hissesi 6 Yıl Kimyasalları ve Deterjan Hammaddesi 13120000 KG/YIL

36.479.631

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 101

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

Yerli Sermaye

ETİ ALÜMİNYUM ANONİM ŞİRKET

İMALAT - Kimya

KONYA

ETİ ALÜMİNYUM A.Ş.SEYDİŞEHİR/KONYA

ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

Yabancı Sermaye

TAHA KİMYA KOZMETİK VE TÜKETİM ÜRÜNLERİ SANAYİ PAZARLAMA LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Kimya

GAZİANTEP 5.

O.S.B.

KOMPLE YENİ YATIRIM

83106 NOLU 1.ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ NO: NO:04 / ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

Yerli Sermaye

KANAT BOYACILIK TİC.A.Ş.

İMALAT - Kimya

İZMİR KEMALPAŞA O.S.B.

KEMALPAŞA O.S.B. MAH. İZMİR ANKARA YOLU NO:321 KEMALPAŞA / İZMİR

TEVSİ, MODERNİZASYON

Yabancı Sermaye

DEVA HOLDİNG A.Ş

İMALAT - Kimya

HALKALI MERKEZ MAH. BASIN EKSPRES CAD.NO.1 KÜÇÜKÇEKMECE/İSTANBUL

TEVSİ, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

AKZO NOBEL BOYA SAN.A.Ş

İMALAT - Kimya

KOCAELİ

AYDINLI KOSB.MH.TUZLA KİMYA SAN.ORG.S.BÖLG.KRİSTAL CD.NO:4 TUZLA / İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

BEŞLER TEKSTİL SAN. TİC. A.Ş.

İMALAT - Cam

KAYSERİ İNCESU O.S.B.

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 39.CAD. KOMPLE YENİ YATIRIM NO:5 MELİKAGAZİ / KAYSERİ

Yerli Sermaye

KOCAELİ Yabancı Sermaye

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

İNCE KRİSTALLENDİRİLMİŞ HİDROKSİT {HİDRAT} 35000000 KG/YIL

SABİT YATIRIM (TL) 283.223.501

Sigorta Primi Deterjanlar İşveren Hissesi 6 Yıl ve yıkama müstahzarları 17845071 KG/YIL

40.200.353

Sigorta Primi Esası polyester, akrilik İşveren Hissesi 6 Yıl veya vinil polimer olan boyalar ve vernikler {susuz ortamda} 14282 TON/YIL

20.800.938

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

210.000.000

Küçük Hacimli Paranteraller 80640000 ADET/ YIL

Sigorta Primi Fırın kurutmalı İşveren Hissesi 6 Yıl boya {teneke baskı ve tüp emayesi} 3000000 KG/YIL

12.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği 5 Yıl

CAM ELYAF 32650 KG/YIL

805.000.000

TRAKYA POLATLI CAM SANAYİİ İMALAT - Cam ANONİM ŞİRKETİ TEVSİ İÇMELER MAH.D.100 KARAYOLU CD. N.44/A TUZLA İSTANBUL

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Düz Cam 561375 TON/YIL

721.464.636

Yerli Sermaye

DİRİNLER DÖKÜM SAN.A.Ş.

İMALAT - Demir Çelik

İZMİR ATATÜRK O.S.B.

10006 SOKAK NO:57 A.O.S.B. ÇİĞLİ/İZMİR

MODERNİZASYON

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Küremsi demir 67.664.750 döküm {PİK DÖKÜM PARÇALAR} 10863000 KG/YIL

Yerli Sermaye

KAYIKÇI DEMİR ÇELİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

İMALAT - Demir Çelik

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Soğuk Çekme Tel, Kangal v.b. 17454 TON/YIL

12.350.118

İMALAT - Demir Dışı Metaller

KDV İstisnası

Demir veya alaşımsız çelikten teller 63859 TON/ YIL

21.122.563

İMALAT - Demir Dışı Metaller

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Alüminyum saclar, levhalar ve şeritler {kalınlığı 0, 2 mm. yi geçenler} 35826 TON/YIL

96.428.118

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Bakır sac, levha, yaprak ve şeritler 4000 M/TON

12.467.925

ANKARA POLATLI O.S.B.

KARABÜK

Yerli Sermaye HATAY

ZİYA GÖKALP MH.METAL İŞ SANAYİ SİT.19.BLK.N.2-4 BAŞAKŞEHİR İSTANBUL OMEGA METAL BAĞLANTI ELEMANLARI SAN.TİC.A.Ş.

MODERNİZASYON

E 5 KARAYOLU ÜZERİ KURUDERE MEVKİİ METAL AT ÇELİK HASIR TEL ÇİVİ DÖRTYOL/HATAY

Yerli Sermaye

PANDA ALÜMİNYUM A.Ş

ANKARA

ORHANİYE MAHALLESİ SERPMELERİ NO: 191/B KAHRAMANKAZAN / ANKARA

Yerli Sermaye

ALTEK DÖKÜM A.Ş.

TEKİRDAĞ ÇERKEZKÖY

BEYLİKDÜZÜ BAKIR PİRİNÇ SAN. KOOP. KURTOĞLU CAD. NO:10 BEYLİKDÜZÜ / İST.

102 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

MODERNİZASYON, TEVSİ İMALAT - Demir Dışı Metaller ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

HABER YATIRIMIN YERİ Yabancı Sermaye

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

EXPERT OTOMOTİV DIŞ TİCARET İMALAT - Taşıt Araçları SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ TEVSİ, NAKİL FEVZİÇAKMAK MAHALLESİ 10762. SK. C APT. NO: 7 K KARATAY / KONYA

Sigorta Primi Metal Kalıp 56 İşveren Hissesi 6 Yıl ADET/YIL

18.320.000

OYAK RENAULT OTOMOBİL İMALAT - Taşıt Araçları FABRİKALARI ANONİM ŞİRKETİ MODERNİZASYON ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 16372 NİLÜFER / BURSA

Vergi İndirimi %80, YKO %50

3.702.413.277

Yabancı Sermaye

SIO AUTOMOTİVE TAŞIT YED. PAR.SAN.VE TİC. A.Ş.

KDV İstisnası

TEKİRDAĞ

KAPTANPAŞA MAH.H.ZİYA TÜRKKAN SK.N.17 FAMAS PLZ A BL.K.13/45 ŞİŞLİ/İSTANBUL

Yerli Sermaye

GÖKER HİDROLİK LTD.ŞTİ

İMALAT - Taşıt Araçları

ANKARA

OSTİM OSB MAHALLESİ 1201 CAD. NO:101 YENİMAHALLE / ANKARA

TEVSİ, NAKİL

Yabancı Sermaye

ATÜB TRAKTÖR SAN.TİC.LTD

İMALAT - Taşıt Araçları

CANKURTARAN KÖYÜ, O.S.B MEVKİİ 4 SK. NO: 61/1 KESKİN/ KIRIKKALE

KOMPLE YENİ YATIRIM

GLOBAL AMORTİSÖR SAN.TİC

İMALAT - Taşıt Araçları

TEKİRDAĞ VELİKÖY O.S.B.

İKİTELLİ O.S.B.ESKOOP SAN.SİT.A3 BLOK NO.144 BAŞAKŞEHİR/İSTANBUL

TEVSİ, NAKİL

Yerli Sermaye

ELİT JANT SAN.A.Ş.

İMALAT - Taşıt Araçları

MANİSA O.S.B.

Yabancı Sermaye

KONYA

Yabancı Sermaye BURSA

KIRIKKALE KESKİN O.S.B. Yabancı Sermaye

MANİSA

Yerli Sermaye BİLECİK BOZÜYÜK O.S.B.

İMALAT - Taşıt Araçları

Binek Otomobil 51127 ADET/YIL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

TEVSİ

433.030.550 Motorlu taşıtların b.y.s. diğer parça ve aksesuarları

66.400.000

Sigorta Primi İş Makinaları ve İşveren Hissesi 6 Yıl otomotiv sanayine yönelik aksam ve yedek parça

13.097.618

Sigorta Primi 3420.0.01 İşveren Hissesi 6 Yıl Motorlu taşıt karoserleri{traktör ve tarım aletleri üretimi ve montaj} 1000 ADET/YIL

26.000.000

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Gazlı Amortisör 12.000.000 {Kaldırma, çekme ve blokajlı tipler} 2250000 ADET/YIL 21.036.877

MANİSA OSB IV.KISIM TEVSİ KEÇİLİKÖYOSB ZEKİ ŞAİROĞLU No:3 YUNUSEMRE/MANİSA

Sigorta Primi MUHTELİF İşveren Hissesi 6 Yıl EBATLARDA ALÜMİNYUM OTOMOBİL JANTI 5077600 KG

CMV CYLINDERS.SAN.TİC.A.Ş.

İMALAT - Madeni Eşya

KDV İstisnası

59.700.000

MANİSA OSB IV. KISIM KEÇİLİKÖY OSB MAH. İSMAİL KAHRAMAN CAD. NO:3-5 YUNUSEMRE / MANİSA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yüksek Basınçlı Tüp İmalatı 20000 ADET/YIL

YİĞİT METAL MADENCİLİK MAKİNA A.Ş.

İMALAT - Madeni Eşya

KDV İstisnası

Kurşun tel ve silindir üretimi 24000 TON/YIL

28.000.000

Gümrük Vergisi Muafiyeti

2892.1.03 - Metal ısıl 23.000.000 işlemleri {kaplama işlemleri hariç} 20000 TON/YIL

KDV İstisnası

2899.5.09 - B.y.s. adi metallerden diğer eşyalar 600000 ADET

YENİ MAHALLE MONTER SOKAK NO:13/8 BOZÜYÜK / BİLECİK

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yabancı Sermaye

ALTAVOX ISIL İŞLEM SANAYİ VE TİC.A.Ş.

İSTANBUL

SELİMPAŞA MAHALLESİ 6057.

SK. NO: 5 SİLİVRİ/İSTANBUL

Yerli Sermaye

CAN AHŞAP LTD.ŞTİ.

İMALAT - Madeni Eşya

ADIYAMAN BESNİ O.S.B.

FERHATPAŞA MAH.G-5 SOK. NO.101 ATAŞEHİR/İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

İMALAT - Madeni Eşya KOMPLE YENİ YATIRIM

20.467.136

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 103

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

Yerli Sermaye

UNİTRADE PAZARLAMA İÇ VE DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Madeni Eşya

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Aerosol Alüminyum Tüp {Kutu} 15552000 ADET/ YIL

TEKİRDAĞ

MERKEZEFENDİ MEVLANA TERCUMAN SİTESİ A8 BLOK D:5 NO:/ ZEYTİNBURNU/İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

NETPAK AMBALAJ SAN. TİC. A.Ş. İMALAT - Makina İmalat KDV İstisnası

İSTANBUL

AKÇABURGAZ MAH. 3065 SK. NO:2/12 ESENYURT/ İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

UĞUR MAKİNA TAAH. SAN. VE TİC. A.Ş.

İMALAT - Makina İmalat KDV İstisnası

ANKARA A.S.O 1. SİNCAN O.S.B Yerli Sermaye İZMİR

TÜRKİSTAN CAD. NO.7 SİNCAN OSB SİNCAN / ANKARA ENEKO HAVALANDIRMA VE ISI EKONOMİSİ SİSTEM TEKNOLOJİLERİ MAK.SAN. VE TİC.A.Ş

TEVSİ

İMALAT - Makina İmalat KDV İstisnası KOMPLE YENİ YATIRIM

SABİT YATIRIM (TL) 16.948.100

Ultrasonik Poşet 24.000.000 Kesme Makinesi 120 ADET/YIL Kırma - Yıkama ve Kırma - Eleme Tesisi 128 ADET/YIL

12.000.000

2919.1.02 - Klima cihazları 1700 ADET/YIL

22.619.384

10000 SOK. NO:30 A.O.S.B. ÇİĞLİ/İZMİR Yerli Sermaye İZMİR

YAN-MAR YANGIN MARKET VEDAT SAVAŞ KEMALPAŞA 7419 No:18/A BORNOVA/İZMİR

Yerli Sermaye

TÜTER ÇORAP SAN.TİC.LTD.ŞTİ

İSTANBUL

CİHANGİR AMBARLI DOLUM TESİS. ŞHT.KOM.ONB.UĞUR HANCI SK.NO.7 AVCILAR/İSTANBUL

Yerli Sermaye

AYGÜNSAN DEMİR LTD.ŞTİ

KARABÜK O.S.B.

BARIŞ MH. ARAPHACI CD. NO:41-43-43/A-45-56 SAFRANBOLU/KARABÜK

Yerli Sermaye

GERMAK MAK.SAN. LTD.ŞTİ

İSTANBUL

İKİTELLİ ORG.SAN.BÖLG. METALİŞ SAN.SİT.17.BLOK NO.25-27-2931 BAŞAKŞEHİR/İSTANBUL

Yerli Sermaye

HAMAŞ HİSAR AĞIR MAK.SAN TİC.A.Ş.

KOCAELİ

BEYLİKBAĞI MAH.İSTANBUL CAD. NO:25 GEBZE / KOCAELİ

Yerli Sermaye

ARDÖKÜM MERDANE SAN.A.Ş.

DENİZLİ O.S.B.

SARAYLAR MAHALLESİ 495 SOKAK NO:16 MERKEZEFENDİ/ DENİZLİ

Yerli Sermaye

TÜRKAY TARIM MAK.LTD.ŞTİ

İZMİR

FATİH MAH. 1191 SOK. NO:17/AB-C GAZİEMİR / İZMİR

104 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi Palet Üretim İşveren Hissesi 6 Yıl Makinası 250 KOMPLE YENİ YATIRIM ADET/YIL

13.000.000

İMALAT - Makina İmalat Gümrük Vergisi Muafiyeti TEVSİ

30.208.907

1730.2.01 - Çorap, külotlu çorap, tayt {trikotaj - tığ işi} 4907100 DÜZİNE

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi ASANSÖR RAYI İşveren Hissesi 6 Yıl İMALATI 25000 KOMPLE YENİ YATIRIM TON/YIL

92.210.527

İMALAT - Makina İmalat Gümrük Vergisi Muafiyeti TEVSİ, NAKİL

Eksantrik pres {30t - 1000t kapasite ağırlığında} 54 ADET/YIL

22.060.000

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl TEVSİ, MODERNİZASYON, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

İş makinesi bakla ve 15.326.475 makaraları {hadde mamülü} 14688000 KG/YIL

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

KALİBRE YÜZEYLERİ SERTLEŞTİRİLMİŞ HADDE MERDANESİ 4500 TON/YIL

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi Tarım ve ormancılık İşveren Hissesi 6 Yıl makinelerinin TEVSİ aksam ve parçaları 8800 ADET

26.000.000

26.328.424

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

Yerli Sermaye

DALGAKIRAN MAKİNA A.Ş.

KOCAELİ

EYÜP SULTAN MAH.MÜMİNLER CAD. NO.70 SANCAKTEPE/ İSTANBUL

Yerli Sermaye

SINIRLI SORUMLU HUĞLU AV TÜFEKLERİ İMALİ ALIM-SATIM KÜÇÜK SANAT KOOPERATİFİ

KONYA

HUĞLU MAHALLESİ ÖZGÜRLÜK CAD. NO:40 BEYŞEHİR / KONYA Yabancı Sermaye

BSH EV ALETLERİ A.Ş.

TEKİRDAĞ

FATİH SULTAN MEHMET MAH. BALKAN CAD.N.51 ÜMRANİYE/ İSTANBUL

Yerli Sermaye

ŞAKALAK TARIM MAK. A.Ş

KONYA 3. O.S.B 3. ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ EVRENKÖY CADDESİ 1. SOKAK NO:4 SELÇUKLU/KONYA Yerli Sermaye

ENDA SİSTEM DİJ.ÜRT.TEK. A.Ş

İSTANBUL

K.O.S.B ATATÜRK BULV.CABANİ İŞ MERKEZİ N.82 B BLOK K.2 D.6 BAŞAKŞEHİR / İSTANBUL

Yerli Sermaye

BLUEMAC MAK.LTD.ŞTİ.

KOCAELİ

VELİBABA MAH.M.SİNAN CAD.N.15 VELİBABA SANAYİ SİT. B2 BLK/5-6 PENDİK / İSTANBUL

Yerli Sermaye

ASH-GRUP ELK. MAK. LTD.

BATMAN

ÇAMLITEPE MAHALLESİ TPAO BLV. ARZİV AP Sit. NO: 289 C MERKEZ/BATMAN

Yerli Sermaye

BATISÖKE SÖKE ÇİMENTO SANAYİİ TÜRK ANONİM ŞİRKETİ

AYDIN

Yerli Sermaye ESKİŞEHİR

ANKARA CADDESI NO:335 BORNOVA/İZMİR AVA ARMATÜR VANA AKSESUAR MOBİLYA VE SERAMİK İMALAT SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

SEKTÖRÜ

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

82.331.814 İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi Pistonlu İşveren Hissesi 6 Yıl kompresörler TEVSİ, NAKİL, 10000 ADET/YIL MODERNİZASYON Döner hareketli kompresörler {tek şaftlı ve çok şaftlı olanlar} 13500 ADET/YIL İMALAT - Makina İmalat Gümrük Vergisi Muafiyeti TEVSİ, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

Savaş silahları ve diğer mühimmatlar için aksam ve parçalar 760 ADET/ YIL

10.689.509

İMALAT - Makina İmalat Vergi İndirimi %80, YKO %40 MODERNİZASYON

Ev tipi buzdolabı ve dondurucular 903252 ADET

587.157.373

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi Kombine Hububat İşveren Hissesi 6 Yıl Mibzeri 3380 ADET/YIL

21.800.000

İMALAT - Makina İmalat Gümrük Vergisi Muafiyeti

17.135.556

Savunma Sanayi Yedek parçaları 1336150 KG/YIL

İMALAT - Makina İmalat Sigorta Primi METAL İşveren Hissesi 6 Yıl ENJEKSİYON KOMPLE YENİ YATIRIM KALIBI 200 ADET/ YIL

15.800.928

İMALAT - Elektrikli Makinalar KOMPLE YENİ YATIRIM İMALAT - Çimento

Sigorta Primi İşveren Hissesi 10 Yıl

3120.0.11 - Elektrik dağıtım ve kontrol cihazlarının aksam ve parçaları 1200 ADET/YIL

16.921.000

KDV İstisnası

ÇİMENTO 3391585000 KG/ YIL

10.767.792

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Seramik Musluk Batarya Kartuşu 20000000 ADET/ YIL

21.983.859

KDV İstisnası

Muhtelif Baskı 10200000 M2/YIL

69.023.485

Vergi İndirimi %80, YKO %40

Kongre ve Sergi {Fuar} Merkezi 116120 M2

245.000.000

MODERNİZASYON

İMALAT - Seramik KOMPLE YENİ YATIRIM

75.YIL 27. No:14 ODUNPAZARI/ ESKİŞEHİR Yerli Sermaye ANKARA

Yerli Sermaye ANKARA

BİZİM DİJİTAL MATBAACILIK SANAYİ HİZMETLER – Diğerleri VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ KOMPLE YENİ YATIRIM SERHAT MAHALLESİ 1128 CAD. NO: 6 YENİMAHALLE/ANKARA ANKARA ULUSLARARASI FUARCILIK VE KONGRE ANONİM ŞİRKETİ

HİZMETLER - Diğerleri KOMPLE YENİ YATIRIM

ATATÜRK BULVARI NO:193 KAVAKLIDERE ÇANKAYA /ANKARA 2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 105

HABER

ARALIK 2018 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YATIRIMIN YERİ

SEKTÖRÜ

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

Firmanın Adı

Yatırımın Sektörü

Firmanın Adresi

Yatırımın Cinsi

Yerli Sermaye

BARAJ GRUP SU LTD.ŞTİ

MALATYA

KARASOKU MAH. 28003 SOK. NO:2 SEYHAN/ADANA

İMALAT - Gıda ve İçecek

Yerli Sermaye

MEDİFLORA A.Ş.

AĞRI O.S.B.

AŞAĞI ÖVEÇLER MAHALLESİ 1324 CAD. ELİF APT. NO: 47/11 ÇANKAYA/ANKARA

Yerli Sermaye

ŞÖLEN ÇİKOLATA GIDA A.Ş.

GAZİANTEP IV. O.S.B.

4. ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 83412 NOLU CADDE NO:4 ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

Yerli Sermaye

PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN.A.Ş.

İMALAT - Gıda ve İçecek

KEMALPAŞA OSB MAHALLESİ 503 SOK. NO:224 KEMALPAŞA/ İZMİR

KOMPLE YENİ YATIRIM

FİNE FOOD GIDA SANAYİ VE TİCARET İHRACAT-İTHALAT ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Gıda ve İçecek

Belge No / Sermaye Türü Yatırımın Yeri

MANİSA TURGUTLU 1.O.S.B. Yerli Sermaye BURSA

FİRMANIN ADI ADRESİ

YENİCEKÖY MAH. BURSA CAD. NO:66/2 İNEGÖL/BURSA

İMALAT - Gıda ve İçecek KOMPLE YENİ YATIRIM İMALAT - Gıda ve İçecek

İMALAT - Gıda ve İçecek

PROF.DR.BÜLENT TARCAN CAD. ENGİN PAK İŞ MERK. NO:5 GAYRETTEPE/BEŞİKTAŞ/ İSTANBUL

Yerli Sermaye

BAKGÖRLER GIDA TİC.LTD.ŞTİ.

BURSA

ALAADDİNBEY MAH. ATİLLA TATVEREN CAD. NO:6/D NİLÜFER/BURSA

Yerli Sermaye

PAK GIDA ÜRETİM VE PAZARLAMA ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Gıda ve İçecek

PROF.DR.BÜLENT TARCAN CAD. ENGİN PAK İŞ MERK. NO:5 GAYRETTEPE/BEŞİKTAŞ/ İSTANBUL

MODERNİZASYON

TAMİRA GIDA SAN.TİC.A.Ş.

İMALAT - Gıda ve İçecek

İNTİZAM MAHALLESİ ALTIPARMAK CAD. İPEK APT. NO: 42/6 OSMANGAZİ/BURSA

106 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

Yatırımın Kapasitesi

Sabit Yatırım (TL)

KDV İstisnası

Memba Suyu Dolumu 157.360.000 LİTRE/ YIL

44.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 12 Yıl

TIBBİ AROMATİK BİTKİ UÇUCU YAĞ ÜRETİMİ 10000 KG/YIL

17.295.500

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

ÇİKOLATA 24220086 KG/YIL

60.021.055

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

Dondurulmuş börek 2500 TON/YIL

19.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Dondurulmuş Sebze 111.742.094 - Meyve 22072000 KG/YIL

Vergi İndirimi %50, YKO %15

Muhtelif Mayalar 24822000 KG/YIL

17.051.962

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Muhtelif Kahve Üretimi 12057600 KG/YIL

11.840.000

Vergi İndirimi %70, YKO %30

Muhtelif Mayalar 54249000 KG/YIL

15.711.920

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Kalıplı Sade Bisküvi 11000 KG/GÜN

35.152.968

MODERNİZASYON, TEVSİ

KOCAELİ

BURSA

Öngörülen Destek Unsurları

MODERNİZASYON, TEVSİ

PAK GIDA ÜRETİM A.Ş.

Yabancı Sermaye

SABİT YATIRIM (TL)

TEVSİ

Yerli Sermaye

DÜZCE

YATIRIMIN KAPASİTESİ

MODERNİZASYON

İMALAT - Gıda ve İçecek TEVSİ, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

KOMPLE YENİ YATIRIM

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

Yerli Sermaye

KİPAŞ MENSUCAT İŞLT. A.Ş.

K.MARAŞ

KARACASU KARAZİYARET MAH. FATİH SULTAN MEHMET CAD. NO:1/A DULKADİROĞLU/ KAHRAMANMARAŞ

Yabancı Sermaye

ALMAXTEX TEKSTİL SAN.A.Ş.

SEKTÖRÜ

İMALAT - Dokuma ve Giyim

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Gümrük Vergisi Muafiyeti

İndigo Boyama 2880 TON/YIL

84.000.000

İMALAT - Dokuma ve Giyim TEVSİ, MODERNİZASYON

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Giyim eşyası 22.858.392 apreleme hizmetleri HAZIR GİYİM VE EV TEKSTİLİ ÜRETİMİMİZ İÇİN KUMAŞLARIN BOYAMA İŞLEMLERİ 9570000 KG/YIL

İMALAT - Dokuma ve Giyim

Sigorta Primi İşveren Hissesi l

Örme Kumaş 9539550 KG/YIL

35.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 5 Yıl

Kereste 20000 M3/ YIL

12.472.743

Sigorta Primi İşveren Hissesi

Oluklu kağıt ve kartondan kutu, koli ve muhafazalar 10000000 KG/YIL

40.549.450

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

YETİŞKİN BEZi 130000000 ADET/ YIL

79.367.385

Diğer spor ayakkabıları {paten ayakkabıları hariç} 5400 ÇİFT/GÜN

12.267.346

KOMPLE YENİ YATIRIM

BURSA

KARAPINAR MAH.ANKARA YOLU CAD. NO: 900 YILDIRIM/ BURSA

Yerli Sermaye

EKOTEN TEKSTİL SAN.A.Ş.

İZMİR TORBALI O.S.B.

YEDİ EYLÜL MAH. CELAL UMUR CAD. NO:6 TORBALI/İZMİR TEVSİ

Yerli Sermaye

ÖZ-ÖKMENLER ORMAN ÜRN. LTD.ŞTİ

İMALAT - Orman Ürünleri

LEVENT MAH. 1831 SOK.NO:8/ A-B YÜREĞİR/ADANA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

ALP GIDA AMBALAJ LTD.ŞTİ.

İMALAT - Kağıt

ADANA

ATİK ÇELTİK SOKAK NO:4 SİLİFKE/MERSİN

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

LİDERSAN SAĞLIK A.Ş.

İMALAT - Kağıt

GAZİANTEP O.S.B.

BAŞPINAR O.S.B. MAHALLESİ O.S.B.4.BÖLGE 83409 NOLU CAD. NO:3 ŞEHİTKAMİL/ GAZİANTEP

ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME,

Yerli Sermaye

FLO MAĞ. VE PAZ. A.Ş

ŞANLIURFA 2.O.S.B.

MERKEZ MAH.TAŞOCAĞI CAD. NO:24 K:3 BAĞCILAR/ İSTANBUL

İMALAT - Deri ve Kösele Sigorta Primi İşveren Hissesi 12 TEVSİ Yıl

Yerli Sermaye

AYSU DAMLA SULAMA SAN.TİC. İMALAT - Lastik-Plastik LTD.ŞTİ KOMPLE YENİ YATIRIM YAYTAŞ MAHALLESİ ORGANİZE SANAYİ 11. CAD. NO: 6 YENİŞEHİR/DİYARBAKIR

Sigorta Primi İşveren Hissesi 10 Yıl

Plastikten diğer tüp, 20.909.004 hortum, boru ve bağlantı elemanları 4100 TON/YIL

NMT PLASTİK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Döner Saplı plastik temizlik seti {kova ve sap} 30000 ADET/YIL

15.388.800

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Plastikten diğer ambalaj malzemeleri 4291443 KG/YIL

30.260.085

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

16.173.168 Doğalgaz % 100 sızdırmaz Vana İmali ve Servis TE Bağlantı Elemanı İmali 250000 KG/YIL

ADANA HACI SABANCI O.S.B.

DİYARBAKIR

Yerli Sermaye KİLİS O.S.B.

Yerli Sermaye GAZİANTEP IV. O.S.B.

MAHMUTBEY MAHALLESİ 2412. SOK. C BLOK NO: 2/106 BAĞCILAR/İSTANBUL KÖKSAN PLASTİK AMB. SAN.A.Ş.

4.OSB. 83422 NOLU CAD. NO:10 ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP

İMALAT - Lastik-Plastik KOMPLE YENİ YATIRIM

İMALAT - Lastik-Plastik TEVSİ

Yerli Sermaye

NTG PLASTİK SA.A.Ş.

İMALAT - Lastik-Plastik

SAKARYA

ŞEYHLİ MAH.ANKARA CAD. NO:326 K:1-2-3-4 PENDİK İSTANBUL

ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 107

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

5Yerli Sermaye

FİKİRZEN AJANS TİC.LTD.ŞTİ.

İMALAT - Lastik-Plastik

BATMAN

GAP MAH. AVUKAT SEDAT ÖZEVİN CAD. TAŞKONAK İŞ MERKEZİ KAT:6 NO:9 MERKEZ/ BATMAN

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yabancı Sermaye

FEBIT INDUSTRY MAK.SAN.TİC .

İMALAT - Lastik-Plastik

TEŞVİKİYE MAHALLESİ SİNOPLU ŞEHİT CEMAL SOK. NO:14/14 ŞİŞLİ/İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yabancı Sermaye

AK-KİM KİMYA SAN.VE TİC.A.Ş.

İMALAT - Kimya

GÜMÜŞSUYU MAH. MİRALAY YALOVA KOMPOZİT ŞEFİKBEY SOK. AK HANI NO: VE KİMYA İHTİSAS 15/2 BEYOĞLU/İSTANBUL O.S.B.

MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

BADE KİMYEVİ MAD. SAN.A.Ş.

İMALAT - Kimya

İZMİR

İTOB OSB MAHALLESİ 10036 SK. NO: 14 MENDERES/İZMİR

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yabancı Sermaye

GPAMG ENERJİ PAZ. LTD.ŞTİ.

İMALAT - Kimya

Yerli Sermaye

ANADOLU CAM SAN.A.Ş.

İMALAT - Cam

BURSA YENİŞEHİR O.S.B.

İÇMELER MAH.D-100 KARAYOLU CAD. NO:44/A TUZLA İSTANBUL

TEVSİ, MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

HAS ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş.

İMALAT - Demir Çelik

KOCAELİ TOSB

TAYSAD O.S.B. 2. CAD. NO:3 Ş.PINAR/ ÇAYIROVA / KOCAELİ

TEVSİ

Yerli Sermaye

PINAR DÖKÜM SAN.TİC.A.Ş.

İMALAT - Demir Çelik

MANİSA TURGUTLU 1.O.S.B.

KEMALPAŞA CADDESI NO:326 BORNOVA/İZMİR

TEVSİ, NAKİL

Yerli Sermaye

ASSAN ALÜMİNYUM SAN.A.Ş.

KOCAELİ GEBZE DİLOVASI O.S.B.

YAYLA MAHALLESİ D100 KARAYOLU RÜYA SOK. NO:2 TUZLA/İSTANBUL

İMALAT - Demir Dışı Metaller

Yerli Sermaye

ALBA PLASTİK SAN.TİC.A.Ş.

İMALAT - Taşıt Araçları

KOCAELİ

TOSB OSB 1.CADDE 13.SOKAK NO:4 ŞEKERPINAR MAH. ÇAYIROVA/KOCAELİ

TEVSİ

Yerli Sermaye

PRESMETAL OTO. YAN SAN.A.Ş.

İMALAT - Taşıt Araçları

BURSA

HASANAĞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 3.CAD NO:2 NİLÜFER/BURSA

TEVSİ, MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

BİRİKİM MÜH.END.LTD.ŞTİ

İMALAT - Madeni Eşya

ANKARA

FATİH MAH. TURGUT ÖZAL BULVARI 3104 SOK. NO:2 KAHRAMANKAZAN/ANKARA

NAKİL, TEVSİ, MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

RD GLOBAL ARAŞ.SAN.TİC.A.Ş..

ANKARA

ANADOLU OSB. MALIKÖY MAH. 30 AĞUSTOS CAD. NO:13 SİNCAN /ANKARA

İMALAT - Mesleki Bilimsel Ölçü Optik Donanımları

SİVAS MERKEZ 1.O.S.B.

BARBAROS MAH.MOR SÜMBÜL KOMPLE YENİ YATIRIM SOK. VARYAP MERIDIAN I BLOK DÜZCE GÜMÜŞOVA O.S.B. NO:124 ATAŞEHİR / İSTANBUL

108 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

SABİT YATIRIM (TL)

Sigorta Primi İşveren Hissesi 10 Yıl

Plastikten diğer ambalaj malzemeleri 3000 TON/YIL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

PVC LEVHA PROFİL 75.886.308 İMALATI 63600 TON/YIL

Vergi İndirimi %70, YKO %30

Muhtelif Kimyasal Ürünler Üretimi 374207000 KG/YIL

125.100.000

KDV İstisnası

POLİGLİSEROL POLİRİSİNOLEAT {PGPR} 2000 TON/ YIL

16.375.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

MANGAL KÖMÜRÜ 60000 TON/YIL

30.690.826

Vergi İndirimi %55, YKO %20

Camdan Mamul Muhtelif Şişe ve Sınai Kaplar 466800 TON/YIL

137.177.899

KDV İstisnası

Soğuk Çekilmiş ve Parlak(Parlatılmış) Çelik Çubuk Üretimi 125000 TON/YIL

367.550.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

Sfero Çelik Dökümden Mamul Parçalar 25231000 KG/YIL

208.830.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 3 Yıl

Alüminyum saclar, levhalar ve şeritler {kalınlığı 0, 2 mm. yi geçenler} 96720 TON/YIL

2.117.212.538

KDV İstisnası

Motorlu taşıtların b.y.s. diğer parça ve aksesuarları 5481560 KG/YIL

98.416.022

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

13.531.470 Oto Saç Parçaları {Braket, Takviye, Mafsal Yuvası Vb.} İmalatı 9150000 KG/YIL

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Çelik Konstrüksiyon 8971000 KG/YIL

24.150.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği 7 Yıl

Kateterler, kanüller ve benzeri aletler 2250000 ADET/YIL

108.307.500

TEVSİ

KOMPLE YENİ YATIRIM

YATIRIMIN KAPASİTESİ

17.380.000

HABER YATIRIMIN YERİ

FİRMANIN ADI ADRESİ

SEKTÖRÜ

Yerli Sermaye

İNSET TIBBİ ÜRN.TİC.LTD.ŞTİ

BATMAN O.S.B.

BATMAN OSB 1. CADDE NO: 23/1 MERKEZ/BATMAN

Yerli Sermaye

ALDAR MEDİKAL SAN.TİC.A.Ş.

BURSA AKÇALAR ISLAH O.S.B.

AKÇALAR MAHALLESİ KALE CAD. NO: 1 NİLÜFER/BURSA

Yerli Sermaye

KOFS SAVUNMA SAN.LTD.ŞTİ.

İMALAT - Makina İmalat

ISPARTA

HIZIRBEY MAHALLESİ 1573 SOK. NO: 47-53 B BLOK D:11 MERKEZ/ISPARTA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

FEMAŞ METAL SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

İMALAT - Makina İmalat

KAYSERİ O.S.B

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 9.CADDE NO:17 MELİKGAZİ/KAYSERİ

İMALAT - Optik Donanınım ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME İMALAT - Mesleki Bilimsel Ölçü Optik Donanımları

KOMPLE YENİ YATIRIM

KONVEYÖR BEYAZ EŞYA A.Ş

İMALAT - Makina İmalat

MANİSA O.S.B.

İSTANBUL DERİ ORG.SAN. BÖLGESİ FİNİSAJ CAD. NO:3 TUZLA/İSTANBUL

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

DENMA MÜHENDİSLİK LTD.ŞTİ

İMALAT - Makina İmalat

KONYA

FEVZİ ÇAKMAK MAH. ASLIM SOK. NO: 53 KARATAY/KONYA

TEVSİ, MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

MKE MAKİNA VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU

İMALAT - Makina İmalat

Yerli Sermaye SAKARYA

Yerli Sermaye KIRIKKALE

TANDOĞAN MEYDANI TANDOĞAN/ ÇANKAYA/ANKARA NAGEL MAKİNA MOTOR İML. SAN.VE TİC.A.Ş KARAMUSTAFAPAŞA MAH. KARAALİ KAPTAN SOK. HALİÇ HAN NO:1/3-4 BEYOĞLU/İSTANBUL MKE MAKİNA VE KİMYA END. KURUMU TANDOĞAN MEYDANI TANDOĞAN ÇANKAYA/ANKARA

MODERNİZASYON

İMALAT - Makina İmalat KOMPLE YENİ YATIRIM

İMALAT - Makina İmalat MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

ACIBADEM SAĞLIK HİZ. A.Ş.

HİZMETLER - Sağlık

İSTANBUL

ACIBADEM CAD. TEKİN SOK. NO:18 KADIKÖY/İSTANBUL

MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

ÇAĞDAŞ SAĞLIK HİZ. A.Ş

HİZMETLER - Sağlık

ANTALYA

BAHÇELİEVLER MAH. SORGUN BLV. NO:9/1 MANAVGAT/ ANTALYA

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

MEDİPOLİTAN SAĞLIK VE EĞİTİM HİZMETLERİ ANONİM ŞİRKETİ

HİZMETLER - Sağlık

İSTANBUL

KOŞUYOLU MAH. ALİ DEDE SOK. NO:7 K:2-3 KADIKÖY / İSTANBUL

YATIRIMIN KAPASİTESİ

SABİT YATIRIM (TL)

Sigorta Primi İşveren Hissesi 12 Yıl

Serum Seti 35000000 ADET/ YIL

20.686.905

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

Muhtelif Şırınga İmalatı 121000000 ADET/YIL

123.313.191

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

Av Tüfeği İmalatı {Tek, Çift ve Üst Üste Namlulu} 5000 ADET/YIL

75.000.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 7 Yıl

ANKASTRE FIRIN 1000000 ADET/YIL

530.000.000

KDV İstisnası

Klima montaj kiti boruları, boru grupları 142577 KG/ YIL

48.979.617

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

Redüktör Dişli Takımları 345500 KG/YIL

25.400.000

Vergi İndirimi %70, YKO %30

Yanar Kovan {155 mm mühimmatlar için modüler barut sistemi içerisinde yer alan} 10120 ADET/YIL

12.610.000

Sigorta Primi İşveren Hissesi 6 Yıl

ASANSÖR MOTORU 13.795.864 VE AKSAMLARI 5000 ADET/YIL

Vergi İndirimi %70, YKO %30

Topçu Mühimmatı Aksam ve Parçaları 373300 ADET/YIL

44.628.762

Vergi İndirimi %50, YKO %15

Cerrahi hastane hizmetleri 194 YATAK

49.775.387

Sigorta Primi İşveren Hissesi 2 Yıl

Hastane hizmetleri 100 YATAK

185.791.788

Gümrük Vergisi Muafiyeti

TIBBİ HASTANE HİZMETLERİ 810 YATAK

458.700.000

KDV İstisnası

Kurşun Geri Kazanımı 52200 TON/YIL

104.745.933

KOMPLE YENİ YATIRIM

Yerli Sermaye

KIRIKKALE

ÖNGÖRÜLEN DESTEK UNSURLARI

TEVSİ, MODERNİZASYON

Yerli Sermaye

YİGİT METAL MAD.MAK.SAN.AŞ

HİZMETLER - Diğerleri

BOZÜYÜK O.S.B.

YENİ MAHALLE MONTER SOK. NO:13/8 BOZÜYÜK/BİLECİK

KOMPLE YENİ YATIRIM

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 109

Vidalı Kompresör Hesapları ile ilgilİ

Formüller

V Dairenin (Boru veya Silindir İç Çaplarının) Kesit Alanı: A = (Pi*d2)/4 = mm2 Pi = 3.14159265 D = Çap (mm) –İç ÇapA = Alan (mm2) –İç Kesit Alanı1 m2 = 100 dm2 = 10,000 cm2 = 1,000,000 mm2

v Borunun (Uzunluğuna göre) veya Silindirin (Yüksekliğine göre) Hacmi: V = A * h = mm3 A = Alan (mm2) –İç Kesit Alanı, İç çapa göre hesaplanmış alanh = Borunun uzunluğu veya silindirin yüksekliği (mm) V = Hacim (mm3) 1 dm3 = 1 litre = 1,000,000 mm3 = 1000 cm3 = 0.001 m3

A = Akışa Dik Kesit Alanı (m2 ) 1 m3/s = 60 m3/dk = 1000 litre/saniye (L/s) 1 m3/dk = 1/60 m3/s = 1000 litre/dakika (L/dk) 1 m3/h = 60 m3/dk = 1000 litre/saat (L/h)

v Kasnak Çaplarına Göre (Yaklaşık) Motor ve Vida Devir Oranları: Dm = Motor Kasnağı Çapı ( mm) Dv = Vida Kasnağı Çapı (mm) nm = Motor Devir Sayısı (d/dk) nv = Vida Devir Sayısı (d/dk) i= Vida/Motor devir oranı = Dm/Dv nv= nm * i = nm* (Dm/Dv)

1 m3 = 1000 dm3 = 1000 litre

v Dişlikutusu (GearBox) Dişlilerinin Diş Sayısına Göre Devir Oranı:

v Dairenin (veya Çemberin) Çevresi (çevresel uzunluk) = Pi*d

Dm = Çeviren (Hareket veren) dişlinin diş sayısı Dv = Çevrilen (Hareket alan) dişlinin diş sayısı

Pi= 3.14159265 d= Çap

nm = Çeviren dişlinin Devir sayısı (d/dk) nv = Çevrilen dişlinin DevirSayısı (d/dk)

Dairenin Belli Bir Sarma açısına göre çevresel uzunluk=(Pi*∝ * d)/360

i= Çevrilen/Çeviren devir oranı = Dm/Dv nv= nm * i = nm* (Dm/Dv)

∝ = Sarma açısı (derece) => yarım daire için ∝ = 180º v Bir kesitten geçen (Boru içinden veya kanal içinden) geçen akışkanın hızı:

v Motor Gücünün kW, HP (Beygir Gücü), kcal/h olarak farklı ifadeleri:

v = Q / A = m/s

1 HP (metrik) = 75*9.80665 kg*m/sn2 = 735.5 Watt = 0.7355 kW

Q = Akışkanın debisi (m3/s)

1 kW = 1/0.7355 HP = 1.3596 HP

110 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019

HABER

Yaklaşık değerler: 1 HP (metrik, PS) = 736 Watt, 1 kW= 1.36 HP (metrik sistem) İngiliz/Amerikan sistemindeki HP'ye göre: 1 kW = 1.34 HP, 1 HP = 746 Watt

P2= Sonuç Basıncı V2= Sonuç Hacmi T2= Sonuç Sıcaklığı (Kelvin) Sabit Sıcaklıkta: V2= V1* (P1/P2) , P2= P1*(V1/V2)

1 kW = 860 kcal/h 1 kWh Enerji = 860 kcal ısı enerjisi (1 kWh elektrik enerjisi, 860 kcal’lik ısıya denktir.)

1 ºC = 273 K , 100 ºC = 373 K (Kelvin)

v Hız ile güç ve kuvvet ile basınç arasındaki bağlantılar:

Sabit Basınçta : V2 = V1*(T2/T1) , T2= T1*(V2/V1)

Güç = P = Kuvvet * Hız = F * v = Newton * m/s = Watt = 9.81 kg * m/s (9.80665) P = Güç (Watt) = 860 cal/h 1 kilogram kuvvet (kg) = 9.80665 Newton (N) (1 kg kütlenin dünyadaki ağırlığı = 1 kg kuvvet = kütle * yerçekimi ivmesi = 9.81 N) P = Güç (HP/PS metrik sistem) = 75 kg(kuvvet)*m/s = 75*9.80665 N*m/s = 735.5 Watt F = Kuvvet (Newton) = basınç * alan = p*A = (N/m2) * m2 1 bar = 100,000 N/m2 = 100 kN/m2 = 10 N/cm2 = 10/9.80665 kg/cm2 = 1.02 kg/ cm2 1 atmosfer = 1.013 bar (deniz seviyesinde) 1 atmosfer ~= 1 bar ~= 1 kg/ cm2 Efektif Basınç = Manometreden Okunan Basınç = Gerçek Basınç – Atmosfer Basıncı 1 atm = 0 bar (efektif) = 1 bar (mutlak) (Hassas hesaplarda 1 atm = 1 .013 bar)

v Sıkıştırılabilir akışkanların (gazların) hacmi ile basıncı arasındaki ilişki: P1*V1/T1 = P2*V2/T2 P1= Başlangıç Basıncı V1= Başlangıç Hacmi T1= Başlangıç Sıcaklığı (Kelvin)

-273 ºC = 0 K

P1*V1 = m*R*T1 P2*V2 = m*R*T2 m = kütle (kg, yoğunluk= m/V = deniz seviyesinde standard atmosfer 1.255 kg/m3) R = gaz sabiti (hava için 287 J/kgK) (P1*V1)/(P2*V2) = T1/T2

v Vidalı Kompresörün Serbest Hava Debisinin İfadesi (FAD):

FAD, kompresörün bastığı havanın emdiği havanın miktarı cinsinden ifadesidir. Yani 20 ºC referans emiş sıcaklığına göre, atmosfer basıncında, 1 dakikada emilen hava miktarı (hacim olarak); m3/dk (metreküp/dakika). Başkaca bir ifade yok ise, Kompresörün FAD değeri, kompresörün 1 dakikada bastığı havanın, 20 ºC’de, 1 atmosfer basınçta (0 bar efektif, 1-1.013 bar mutlak basınçta) kaplayacağı hacim anlamına gelir. Bununla birlikte, basınçlı hava aygıtlarının kapasitesi 0 ºC'yi referans alan Nm3/dk (normal metreküp/ dakika) cinsinden ifade edilebilmektedir. (Hava soğudukça kompresörün bastığı havanın kütlesi artar, ısındıkça azalır.

Kompresör çıkışındaki hava ısınmış olduğu için emdiğinden daha fazla hacime sahip olur. Burada asıl olan kompresörün emdiği hava miktarıdır, ki, aynı miktarı çıkışına taşıyarak, basar.) Gerçekte boru içinden geçen havanın miktarı, kompresörün FAD değerinin çalışma basıncının mutlak (barometre) değerine bölünmesiyle bulunan değerdir. (Örneğin: 8 m3/dk FAD değeri ölçülüyorsa, 7 bar efektif basınçta, bu kompresörün bastığı hava boru içinden 1 m3/dk olarak geçiyor demektir. Boru içindeki hava hızını hesaplarken bu durumu dikkate almak gerekir.)

NOT: “Debi” birim zamanda akış miktarı demektir.

2019 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 111

HABER TÜRKİYE TÜRKİYE

YILLIK 80TL

ABONELİK FORMU SUBSCRIBE FORM

ABONE BİLGİLERİ / SUBSCRIBE INFORMATION Alişiroğlu Dergi ve İnternet Yayıncılığı ve Reklam Hizmetleri Bağdat Caddesi 387/3 Ostim Yenimahalle / ANKARA Tel: +90 (312) 385 84 17 Fax:+90 (312) 385 84 18

(*) Doldurulması zorunlu alanlar / (*) Indicates required fields Adı ve Soyadı/Name&Surname*:...............................................................................................................................

Firma/Company*:.......................................................................................................................................................

Vergi Dairesi/N/A*:.....................................................................................................................................................

Vergi No/VAT No*:.....................................................................................................................................................

murat@airworldturkiye.com.tr

Türkiye İş Bankası İvedik Bulvar Şubesi IBAN:

TR51 0006 400000143840027184

Telefon/Phone*:.........................................................................................................................................................

Faks/Fax*:...................................................................................................................................................................

E-posta/E-mail*:.........................................................................................................................................................

Adres/Address*:..........................................................................................................................................................

Lütfen adres ve telefon değişikliklerini abone servisimize bildiriniz. Dergiler mesai saatlerinde teslim edileceğinden, mesai saatlerinde bulunacağınız adresi forma doldurmanızı önemle rica ederiz. Banka makbuzunuzla birlikte gönderiniz. Lütfen bu formun bir kopyasını kendinize saklayınız.

TÜRKİYE

Murat Alişiroğlu

GELECEĞE HAZIRIZ EKOMAK KOMPRESÖR AİLESİ ŞİMDİ DAHA GÜÇLÜ, DAHA VERİMLİ, DAHA SESSİZ. Ekomak kompresörler yüksek performansı, yaygın servis ağı ve rekabetçi fiyatlarıyla daha verimli, daha sessiz ve daha güçlü.

www.ekomak.com.tr