ÇRREGULLIMET E SISTEMIT UROPOETIK PATOFIZIOLOGJIA STUDENTJA: EDONA HALILI ASS.DR. TAULANT SADRIU
PËRMBA JTJA ANATOMIA DHE FIZIOLOGJIA E VESHKËVE ÇRREGULLIMET E VESHKËVE INSUFICIENA RENALE TESTET RENALE
HYRJE SISTEMIN URINAR E PËRBËJNË: Veshkët ,ureterët , vezika urinare dhe uretra
VESHKËT Organe kryesore të ekskretimit Rregullojnë vëllimin e gjakut dhe përbërjen e tij kimike, duke ruajtur balancën ndërmjet ujit e kripës dhe acideve e bazave Prodhojnë enzimen reninë, hormonin eritropoetinë, sintetizohet forma aktive e vitamines D
A N AT O M I A E V E S H K Ë S Kanë formen e fasulës Pozicion Retroperitoneal në rajonin lumbar të sipërm Peshon rreth 150 gr, rreth 12 cm e gjatë, 6cm e gjerë dhe 3 cm e trashë Në qendër ka Hilus renal (Ureteret, enët e gjakut, enët limfatike, fijet nervore)
Sinusi renal
Në majë zënë vend Gjëndrrat mbiveshkore (adrenale dhe suprarenale) Rrethohet nga 3 shtresa indi lidhor (Kapsula fibroze, Kapsula adipoze, Fascia renale)
A N ATO M I A E B R E N D S H M E E V ES H K ËS
TRI ZONAT KRYESORE TE VESHKES: KORJA E VESHKES (KORTEKSI)
PALCA E VESHKES (MEDULA RENALE) Piramidat renale LEGENI (PELVISI)
Ureteret
Degezimet e pelvisit formojne: Kalcitet e medha dhe te vogla
A N ATO M I A E B R E N D S H M E E V ES H K ES NEFRONET GLOMERULI KAPSULA GLOMERULARE E BOWANIT MEMBRANA FILTRUESE TUBULET RENAL (PROXIMAL, DISTAL) LAKU HENLE DUKTUSET PERMBLEDHESE
FIZIOLOGJIA E VESHKEVE M E K A N I Z M AT E F O R M I M I T T E U R I N ES Nga 1000-1200 ml gjak që kalon nëpër glomerula për cdo minut, afërsisht 600 ml është plazmë
Nga këto 600 ml plazmë, rreth 125 ml/min përfundojnë në tubulat e veshkës
Urina përbëhet kryesisht nga mbeturina metabolike, lëndë të panevojshme dhe një vëllim i caktuar uji
FIZIOLOGJIA E VESHKEVE M E K A N I Z M AT E F O R M I M I T T E U R I N ES Formimi i urinës dhe rregullimi i njëkohshëm i përbërjes së gjakut realizohet nëpërmjet tri proceseve: Filtrimi glomerular
Ripërthithja tubulare Sekretimi tubular
ÇRREGULLIMET E VESHKEVE
PARARENALE
RENALE
GLOMERULARE
NEFRITIKE
NEFROTIKE
POSTRENALE
JOGLOMERULARE
VASKULARE
TUBULARE
INTERSTICIALE
ÇRREGULLIMET PARARENALE TE VESHKEVE Zvoglimi i qarkullimit renal te gjakut
Crregullimet sistematike te qarkullimit te gjakut
ETIOLOGJIA E SEMUNDJEVE PARARENALE
Hipotensioni
Hipovolemia
Stenoza e dyaneshme e arterieve renale
Semundjet e melqise me ascit
Pamjaftushmeri kongjestive e zemres
ÇRREGULLIMET GLOMERULARE SINDROMA NEFROTIKE | SINDROMA NEFRITIKE PËRBËHET: Proteinurisë masive Hipoalbuminemisë Edemës Hiperlipidemisë Hiperkoagulabilitetit të gjakut MË SË SHPESHTI ZHVILLOHET TE Nefropatia membranoze Sëmundja e sheqerit Nefroza lipoide Glomerulnefriti Amiloidoza
PERFSHINË: Hematurinë (makro ose mikroskopike) Proteinuria Hipertensioni Azotemia Hipoalbunemi Edemat Oliguria
Çrregullimet joglomerulare SËMUNDJET VASKULARE ETIOLOGJIA: Mbyllja e eneve te gjakut te veshkave me trombe, embollus ose me eritrocite draperore Veprimi i drejtperdrejte i faktoreve imunologjik, hipertensionit ose rrezatimit SEMUNDJET TROMBOEMBOLIKE TE VESHKAVE STENOZA E ARTERIES RENALE
VASKULITET SISTEMATIKE SKLERODERMIA KOAGULOPATITE
Çrregullimet postrenale UROPATIA OBSTRUKTIVE Sëmundjet postrenale, kryesisht janë pasojë e mbylljes së rrugëve urinare Zhvillimin e uropatisë obstruktive mund ta stimulojnë gabimet e lindura, ndryshimet inflamatore, lendimet, tumoret beninj dhe malinj
ÇRREGULLIME TJERA
OLIGURITË
POLIURITË PROTEINURIA SËMUNDJET E VESHKËVE QË I SHKAKTON HIPERTENSIONI
INSUFICIENCA RENALE
Insuficienca
Insuficienca
Akute
Kronike
Renale
Renale
INSUFICIENCA E VESHKAVE INSUFICIENCA AKUTE |` INSUFICIENCA KRONIKE Veshket deshtojne per nje periudhe prej disa oresh ose ditesh
Zhvillohet per muaj dhe vite dhe ne fund arrin deri ne stadin terminal te pamjaftushmerise
E kthyeshme Eshte e pakthyeshme Rritja e kreatinines dhe urese Oliguria Klasifikohet: Pre-renale Renale Post-renale
Pasojat perfshijne metabolizmin e รงrregulluar te ujit dhe natriumit, hiperkalemite metabolizmi jo normal I kalciumit , anemite
TESTET RENALE KREATININA DHE UREA NE SERUM KLIRENSI RENAL
EKZAMINIMET FIZIKO-KIMIKE TE URINES: Ngjyra dhe transparenca Aroma pH
Pesha specifike Elementet ne perberje te urines
L I T E R AT U R A [1] Stjepan Gamulin, Matko Marushiq, Zdenko Kovac, Crregullimet e funksioneve te veshkave, Patofiziologjia Botimi VI i përtrirë dhe i ndryshuar, Prishtinë (2009)
[2] Artan Shkoza, Sistemi urinar , Fiziologjia e njeriut Botimi II, Shtepia botuese UFO Press (2009)